راهنمای کاربردی ارتودنسی کودکان +انواع نارسایی دندانها در کودکان سازمان ارتودنتیست های آمریکا بهترین سن برای انجام ارتودنسی کودکان را 7سالگی بیان کرده است. متخصصان ارتودنسی بازه این سن را تا 14سالگی می دانند .اگرچه در نهایت سن مشخصی برای ارتودنسی کودکان اعالم نشده است. ک کودک دارای ناهنجاری باشد ،برای پیشگیری از درمانهای تهاجمی مانند جراحی ،میتوان با اگر َف ِ استفاده از دستگاه های ارتودنسی ،ناهنجاری گفته شده را درمان کرد .هدف اصلی درمان ارتودنسی در کلینیک ،هماهنگ کردن کامل مجموعه دندانهای باال و پایین است.
در بعضی مواقع ارتودنسی کودکان با هدف پیشگیری از ناهنجاریهای آینده انجام میشود .در چنین شرایطی این کار باعث پایین آمدن هزینه های ارتودنسی ،برطرف کردن سریعتر مشکل ،افزایش کیفیت نتیجه و پایین آمدن مدت زمان درمان میشود .بسیاری از ناهنجاری های دندان و فک در سن پایین قابل تشخیص هستند .با این حال موارد مختلف بسته به شرایط کودک ،میتواند روند و سن درمانی خاصی داشته باشد. در مورد اینکه چرا بازه سنی 7تا 14سال ،زمان مناسبی برای شروع به ارتودنسی است ،میتوان دالیل زیر را مطرح کرد: در این سن ،دندانهای کودکان ترکیبی از دندانهای شیری و اصلی است. این ترکیب دندان های شیری و اصلی ،شرایط تشخیص و اصالح به موقع مشکالت ارتودنسی فک و دندان را فراهم میکند. در این بازه رشد فک هنوز متوقف نشده است.
چرا کودک شما به ارتودنسی نیاز دارد؟ دالیل مختلفی می تواند موجب این شود که کودکان شما به ارتودنسی نیاز پیدا کنند .برای تشخیص این موارد الزم است نظر یک دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی در کلینیک های دندانپزشکی کودکان را جویا شوید: .1 .2
دندانهای کج ،روی هم قرار گرفته و شلوغ مشکالت بایت یا مال اکلوژن؛ این مشکل زمانی اتفاق میافتد که اندازه فک باال و پایین با هم متفاوت باشد: اگر فک باالیی بزرگتر از فک پایینی باشد ،مشکل اوربایت رخ داده است. اگر فک پایینی بزرگتر از فک باالیی باشد ،مشکل آندربایت اتفاق افتاده است. اگر فضای زیادی بین دندانهای جلویی باال و پایین باشد ،مشکل اوپنبایت پیش آمده است.
عوامل تأثیرگذار در به وجود آمدن مشکالت فک و دندان متخصصان ارتودنسی این عوامل را در پدید آمدن مشکالت فک و دندان ،پررنگ میدانند: در پارهای موارد ،مشکالت فک و دندان متأثر از افتادن زودتر از موقع دندانهای شیری است. گاهی تصادف یا عادتهای نادرستی مانند مکیدن انگشت شست در کودکان میتواند چنین مسائلی را به وجود بیاورد. چنین مشکالتی ،در بیشتر مواقع ارثی است .اگر یکی از اعضای خانوادهتان قبالً ارتودنسی کرده باشد ،به احتمال زیاد کودک شما هم نیاز به ارتودنسی خواهد داشت.
چرا الزم است ارتودنسی کودکان را حتما جدی بگیریم؟ بسیاری از خانواده ها به اشتباه گمان میکنند هزینه برای دندانهای کودکان کاری اشتباه است .یا اینکه برای مرتب کردن دندانها فرصت زیاد است .با این حال همانگونه که گفته شد بازه مناسب ارتودنسی برای افراد بین 8تا 14سال است .دالیل مختلفی وجود دارد که ارتودنسی دندانهای مشکلدار کودکان را تبدیل به امری بسیار مهم و حیاتی میکند: .1 .2
ارتودنسی موجب بهبود ظاهر لبخند در کودکان میشود .دندانهای نامرتب میتواند تأثیر زیادی در پایین بودن اعتماد به نفس و عزت نفس کودکان داشته باشد. ارتودنسی باعث میشود دندانها ردیف و صاف قرار بگیرند .این امر موجب میشود تا نخ دندان کشیدن و مسواک زدن برای کودکان به کاری آسانتر تبدیل شود. از به وجود آمدن انواع بیماریهای لثه و پوسیدگی دندانها پیشگیری میکند.
انواع روشهای ارتودنسی کودکان ارتودنسی روش های گوناگونی دارد .هر کدام از این روشها با توجه به شرایط کودک و نظر متخصص انتخاب میشود: ارتودنسی ثابت مانند براکتها ارتودنسی متحرک مانند نگهدارندهها ارتودنسی نامرئی و ...
لوازم ارتودنسی کودکان ابزار مختلفی برای اصالح ناهنجاریهای دندان و فک کودکان وجود دارد:
بندها )(Bands براکتها )(Brackets سیمها )(Wires هدگیر )(Headgear رابر باند یا باند پالستیکی )(Rubber bands ریتینرها یا نگهدارندهها )(Retainers ترازکنندهها و االینرهای شفاف )(Clear aligners
اینکه از کدام یک از این ابزارها استفاده شود به شرایط کودک ،نوع ناهنجاری و تشخیص متخصص دندانپزشکی یا ارتودنسی برمیگردد.
بعضی وقتها یک گیره کفایت می کند .در مواردی هم مانند اوربایت یا آندربایت حاد ،امکان دارد کار به جراحی بکشد .با این حال در بیشتر موارد بریس ،گزینه درمانی اصلی است. «بریس» به طور کلی به ابزاری گفته میشود که در بخشی از بدن قرار میگیرد ،حرکت اندام را محدود میکند و شکل آن را تحت تأثیر قرار می دهد .بریس دندان هم به همین شکل است :توسط متخصص ارتودنسی برای زمانی طوالنی در جای مناسبی از دهان قرار داده میشود و به دندانها فشار وارد میکند. دندان پزشک با تنظیماتی که در طی جلسات مختلف روی بریس انجام میدهد ،موقعیت دندانهای کودک را به شکل مطلوب تغییر میدهد.
انواع بریس دندان بریس ها انواع مختلفی دارند و متناسب با نیاز مراجعهکننده استفاده میشوند:
دستهای از بریسها از فلز سبک ساخته میشود؛ دور هر دندان پیچیده می شود و با چسب مخصوص در سطح بیرونی دندان محکم میشود. بریس شفاف یا سرامیکی هم موجود است که به سطح بیرونی دندان میچسبد. مینی بریس هم که ابعاد کوچکتری دارد از گزینههای دیگر است. بریسهای شفاف بر خالف دیگر بریسها در سطح درونی دندان جا میگیرند .چنین بریسهایی به احتمال بیشتری موجب زخم در دهان می شوند .در این شرایط دندانپزشک داروهایی تجویز میکند که روی زخم قرار می گیرد و آن را خوب می کند .یا ممکن است از نوعی واکس استفاده کند .به این شکل که واکس را روی بخشی از بریس که باعث التهاب شده ،استفاده کند.
از دیگر راه های درمان ناهنجاری دندانها ،ار تودنسی بدون بریس است .در این روند درمانی از وسایل قابل برداشت استفاده می شود .این وسایل متناسب با نوع ناهنجاری تشخیص داده شده ،در مدت زمان مشخصی روی دندان قرار میگیرد ،روی دندانهای بدحالت و نامرتب فشار وارد میکند و رفتهرفته آنها را منظم میکند.
براکت و سیم براکتها و سیم ها از دیگر ابزار درمانی دندانپزشکی کودکان هستند .وقتی بحث روند درمانی کودکان می شود ،همه موافق هستند روند درمان باید به گونهای باشد که نهایت همکاری کودکان را در پی داشته باشد. یکی از راههایی که می توان کودکان را با مسیر درمان همراه کرد ،استفاده از رنگ در پروسه درمان است .معموالً از براکت های رنگی و شاد در ارتودنسی کودکان استفاده میشود .چرا که چنین رنگهایی روند پیشبرد درمان را برای آنها دوستداشتنیتر میکند .بر خالف افراد بزرگسال که معموالً به خاطر موقعیتهای اجتماعی شان از ارتودنسی نامریی یا همرنگ دندان استفاده میکنند. رنگ براکتها و سیمها در حالت عادی نقره ای است .با این حال استفاده از کشهای رنگی کوچک در ارتودنسی ثابت جهت نگهداری براکتها روی سیم ،این فرصت را به کودکان میبخشد که ظاهر دهانشان را هر رنگی کنند که دوست دارند .تغییر دادن رنگ کشها در هر بار مراجعه به متخصص ارتودنسی قابل انجام است .این امکان تنوع رنگها ،تبدیل به عاملی میشود که کودک خودش بخواهد به جلسه ارتودنسی برود.
رژیم غذایی در ارتودنسی کودکان دندانها در روند درمان ارتودنسی حساس میشوند .در روزهای ابتدایی الزم است از غذاهای نرم استفاده شود .غذاهایی مانند شیربرنج ،کمپوت میوه ،سوپ و سبزیجات غذایی .همچنین به طور کلی باید غذاهای سفت و چسبناک را از برنامه غذایی حذف کرد .غذاهایی مانند:
پاپکورن آجیل و دانههای سفت آبنبات ،شکالتهای سفت و چسبناک و تمام مواد سخت که دندانها را تحریک کند .مانند یخ.
نکته پایانی در صورتی که کودک شما ،نیاز به ارتودنسی دارد ،در نظر داشته باشید که هنگام ارتودنسی نیز کودک باید از نخ دندان و مسواک در زمان مناسب استفاده کند .در غیر این صورت با پوسیدگی روبرو خواهد شد .اگر کودک شما از دستگاه ارتودنسی متحرک استفاده میکند باید در هر بار غذا خوردن و مسواک زدن از دهان بیرون آورده شود و بعد از انجام کار ،دوباره سر جایش قرار بگیرد. برای حفظ سالمت کودکمان باید مراقبتهای بعد از ارتودنسی را به او یاد بدهیم .این موارد را میتوانید از دندانپزشک خود بپرسید .در صورتی که بهداشت ابزاری مانند بریس ،سیم ،فنر ،بندهای پالستیکی و ...رعایت نشود ،میتواند لکههایی دائمی روی دندانها ایجاد کند .برای جلوگیری از این حالت توصیه
میشود از خمیردندانهای دارای فلوراید و گاهی هم دهانشویه حاوی فلوراید استفاده شود .همچنین پس از هر وعده غذایی ،مراقبتهای خاصی انجام شود.