afgiftekantoor Kraainem 1 P 005212
DE LIJSTERBES KRAAINEM • JAARGANG 14, NR 8 • OKTOBER 2013 • MAANDELIJKS TIJDSCHRIFT (NIET IN JULI-AUGUSTUS) UITGAVE VAN GEMEENSCHAPSCENTRUM DE LIJSTERBES EN VZW ‘DE RAND’
België - Belgique P.B. - P.P. 1950 Kraainem I BC 3352
2-3 BAM! Chiro leeft in Kraainem 8-9 Uit het Kraainemse verleden Verliefd, verloofd, getrouwd
16 Kossivi Kekeh Europa is het paradijs niet
© TDW
14-15 Rand-nieuws Te weinig sociale woningen
BAM! 2
Š Tine De Wilde
De Chiro leeft in Kraainem
Als je ’t mij vraagt, Chiro. Dat staat te lezen op het T-shirt van Sil Van Biesen als ik haar interview, op een zonnige nazomeravond op het terras van GC de Lijsterbes. Sil is een van de initiatiefnemers die een klein jaar geleden opnieuw leven blies in de Chiro van Kraainem. ‘Ondertussen hebben we een twintigtal vaste leden. Dat zijn er misschien niet zo veel, maar er is wel potentieel. Belangrijker voor ons is dat de Chiro in Kraainem weer mooi op zijn pootjes staat.’ In het najaar van 2011 trekt de Chiro van Kraainem de stekker eruit. ‘We kregen jaar na jaar minder leden en ze haakten sneller af, vooral de ouderen. Daardoor hadden we ook geen jongeren die bleven tot op het moment dat ze leider werden. Achteraf merkten we dat we ook een slechte reputatie hadden opgebouwd. Daarom was het goed om er een jaar tussenuit te gaan’, vertelt hoofdleidster Sil. Alles in het nieuw Lina Norré, die al een vijftal jaar in de Kraainemse Chiro actief is en die intussen Sils rechterhand is, gaat verder. ‘Het is een vruchtbaar jaar geweest. Elke week hebben we vergaderd en gesleuteld aan een betere Chiro in Kraainem. Alles is veranderd. Er is een nieuwe naam, een nieuwe leiding en een nieuwe ‘volwassenbegeleider’. Maar het mooiste bewijs dat we goed bezig zijn, is: we hebben nieuwe enthousiaste leden. De oude leden zijn uitgezworven naar Chiro’s in de buurt. De speelpleinwerking Kadee bleek het ideale terrein om nieuwe kinderen en ouders voor ons verhaal te winnen.’ Het zijn zelfs soms de ouders die hun kinderen aanmoedigen om naar de jeugdbeweging te gaan. Zo ook de mama van Noor. ‘Mijn mama had ergens gelezen dat er opnieuw een Chiro was in Kraainem. Ze vroeg mij of ik daar niet naartoe wou gaan, en ik heb ja gezegd. Het is nu het tweede jaar dat ik ga. Ik vind het echt cool om
op zondag tijd door te brengen met mijn vriendinnen van de Chiro.’ Op kamp Brenden zat vroeger in ‘Chiro Kraainem’ en is nu aangesloten bij ‘Chiro BAM!’. ‘Ik zat twee jaar in de Chiro toen ze ermee stopten. Ik vond dat toen jammer. Toen ik hoorde dat ze terugkwamen, heb ik mij meteen weer ingeschreven. We spelen de typische leuke Chirospelletjes als kiekeboe en dikke Bertha. Dit jaar zit ik bij de Rakwi’s (voor 11- en 12-jarigen).’ Brenden is een en al enthousiasme. ‘Wat ik het allerleukste vind, is het kamp. Bij de speelclub sliep ik in een lokaal, maar dit jaar mochten we in tenten slapen. Omdat het overdag zo warm was, sprongen we bijna altijd in het water. Zalig.’ Het enthousiasme werkt aanstekelijk voor de leiding. Sil wil dan ook volop gaan voor Chiro BAM!. ‘Ik wil gewoon aan de kinderen doorgeven wat ik als jong Chirolid heb mogen ervaren. Spelletjes spelen, gaan zwemmen of samen op kamp gaan. Dit jaar verbleven we acht dagen in Melle, bij Gent. Het is zoals Brenden zegt een prachtige ervaring geweest. Vooral omdat er een hechte band is ontstaan tussen ouders, leiding en kinderen. Zoals op veel kampen zijn er ook bij ons kookouders meegegaan, maar ’s avonds zaten die gewoon mee rond het kampvuur of speelden ze mee.’
Gestaag groeien Chiro BAM! startte enkele weken geleden zijn tweede werkingsjaar met Wijk uit als jaarthema. Het vertrouwen van de ouders in de Chiro is er opnieuw. Lina: ‘Dat merken we ook op zondag. Toen onze ouders ons vroeger kwamen ophalen, kwamen ze ons oppikken en waren ze weer weg. Vandaag zien we dat ouders een babbeltje slaan met elkaar of met de leiders. De vibe is terug. En als je hoort dat sommige jongeren in de klas een spreekbeurt geven over de Chiro, is dat fijn.’ Vandaag staat de teller op een twintigtal leden. Sil: ‘We blijven ons inzetten om nieuwe leden aan te trekken, maar het is in een faciliteitengemeente als Kraainem erg moeilijk om als Nederlandstalige en Vlaamse jeugdbeweging te overleven. Zo krijgen we amper steun vanuit de gemeente en telt Kraainem heel wat nationaliteiten en culturen. Maar dat deert ons niet: we krijgen veel hulp van GC de Lijsterbes om jonge Kraainemnaren elke zondagnamiddag een fijne tijd te bezorgen. Echt iedereen is welkom, zolang we maar niet gezien worden als goedkope kinderopvang of Nederlandse les.’ Jens De Smet Chiro BAM! op facebook: www.facebook.com/chiro.kraainem
3 Kampfoto’s 2013
OUD-NIEUW
Stokkel
Dumonplein, het trameindpunt van weleer De Kraainemse hoek van Stokkel is nauw verbonden met het Stokkel van Sint-Pieters-Woluwe. Ooit circuleerden hier twee petities (o.m. in 1872) om van Stokkel een aparte gemeente te maken. Op 15 augustus 1909 werd op het Dumonplein de eerste tramlijn (41) officieel opengesteld. Dit plein bestond toen nog niet, de Hinnisdaellaan evenmin. Pas in 1927 werd de d’Huartlaan (rechts op de oude foto zie je een voorloper van deze straat) richting Tervuren aangelegd.
Het Dumonplein, vroeger een moerassig plein waar de Struyckbeek ontsprong en waar talrijke groentetuintjes waren, kwam er pas in 1925. Sindsdien kunnen tram 39 (voorheen Treurenberg, nu Ban-Eik) en 41 (Naamsepoort, nu is de lijn afgeschaft) rond het plein rijden. Het bekendste gebouw vind je rechts op de oude foto: ‘den Bazaar’ van Stokkel. Nu bevindt zich op die plek een boekhandel. Tekst en foto: Luc Maes
WEKELIJKSE ACTIVITEITENKALENDER MAANDAG 13.30 tot 16.30 Hobbyclub Kreativa Creatief handwerk Zaal Cammeland
18.30 tot 19.30 Turnkring KnA Funky Jazz Kids (8 tot 14 jaar) GC de Lijsterbes
14.00 OKRA Trefpunt 55+ Kraainem ledenvergadering (eerste maandag van de maand) Zaal PUK
19.30 tot 20.30 Turnkring KnA Zumba GC de Lijsterbes
20.00 tot 22.00 Koninklijke Fanfare Kunst & Vrijheid Repetitie Zaal Cammeland DINSDAG 13.00 tot 17.00 kantatelier ‘de Lijsterbes’ (tweewekelijks) GC de Lijsterbes 14.00 OKRA Trefpunt 55+ Kraainem Wandeltocht (elke tweede en laatste dinsdag van de maand) Vertrek: parking Cammeland
4
20.30 tot 21.30 Turnkring KnA Funky Jazz (gemengd +14 jaar) GC de Lijsterbes 20.45 tot 22.00 ZVC Mikra Competitie zaalvoetbal thuiswedstrijden Sporthal Kraainem WOENSDAG 9.20 tot 11.30 Myriam Goetghebuer Stretchinglessen voor volwassenen en senioren (niet tijdens schoolvakanties) Sporthal Kraainem
14.00 tot 16.00 Magda Calleeuw Tekenlessen (9 tot 16 jaar) Zaal Cammeland
20.30 tot 21.30 Turnkring KnA Pilates GC de Lijsterbes
18.00 tot 21.30 Turnkring KnA Recreatieve gym (vanaf 3 jaar) Sporthal Kraainem
21.30 tot 22.30 Mikra Old Timers Vriendschappelijk zaalvoetbal 35+ Sporthal Kraainem
19.00 tot 22.00 Aquarelatelier ‘de Lijsterbes’ Cursus ‘aquarel en andere waterverftechnieken’ (niet tijdens schoolvakanties) GC de Lijsterbes 19.30 tot 20.30 Turnkring KnA Fitness – BBB GC de Lijsterbes 20.00 tot 21.30 Turnkring KnA-Venkra Vendelzwaaien - gevorderden Sporthal Kraainem
21.30 tot 23.00 Kraainem Tigers Floorball Sporthal Kraainem DONDERDAG 11.00 tot 14.00 OCMW-Kraainem Resto & Co Cammeland 13.00 tot 16.00 Aquarelatelier ‘de Lijsterbes’ Cursus ‘aquarel en andere waterverftechnieken’ (niet tijdens schoolvakanties) GC de Lijsterbes
IN MEMORIAM
Guido Bulens plotseling overleden Op 1 september overleed een van de ‘éminences grises’ van het Kraainemse culturele leven: Guido Bulens.
Kraainemse Vlamingen in contact met elkaar en bouwde hij mee aan de diversiteit van het culturele aanbod.
Guido is af komstig van Heverlee en woonde na zijn huwelijk in 1962 in Sint-Pieters-Woluwe. Hij was er leraar Nederlands aan het Sint-Jozefscollege en was er actief in het plaatselijke Davidsfonds. Hij kwam in 1969 in Kraainem wonen, toen nog een landelijke gemeente.
Ook in de cultuurraad was hij actief. En toen GC de Lijsterbes de deuren opende en vrijwilligers zocht voor de programmeringscommissie was hij onmiddellijk van de partij. Hij was bovendien de Kraainemse vertegenwoordiger in de raad van bestuur van vzw ‘de Rand’ tot in 2007.
In 1973 richtte het Davidsfonds een infoavond in om de Kraainemse afdeling nieuw leven in te blazen. Als cultureel geïnteresseerde Vlaming ging hij er naartoe en hij werd diezelfde avond prompt tot nieuwe voorzitter verkozen. Deze functie zou hij decennia lang met hart en ziel uitvoeren. Hij werd in 1976 zelfs verkozen in het nationaal bestuur van het Davidsfonds en bleef er twintig jaar lang bestuurslid. Het Davidsfonds organiseerde – mede onder zijn impuls – tal van succesvolle activiteiten: boekenbeurzen, voordrachtwedstrijden, een jaarlijkse opstelwedstrijd in samenwerking met de school, toneel, geleide bezoeken aan musea en tentoonstellingen, aperitiefconcerten … Daaruit sprak zijn voorliefde voor de klassieke muziek. Zo bracht hij de
Guido was een man met een grote voorliefde voor de Nederlandse taal en een zeer ruime culturele interesse. Hij genoot ervan mensen te laten kennismaken met de rijke Vlaamse cultuur. Met zijn open geest plooide hij zich niet terug op Kraainem alleen, maar verruimde hij zijn blik naar het nationale niveau in het Davidsfonds en naar de hele Rand in vzw ‘de Rand’. De speciale situatie van de Vlamingen in de faciliteitengemeenten lag hem hierbij na aan het hart. Steeds was hij bereid om – op zijn eigen rustige en vriendelijke manier – met andere verenigingen, de cultuurraad of GC de Lijsterbes samen te werken. Pas enkele jaren geleden bouwde hij deze engagementen af om het wat rustiger aan te doen en meer tijd vrij te maken voor
14.00 tot 18.00 OKRA Trefpunt 55+ Kraainem Kaartnamiddag Zaal PUK
9.00 tot 17.00 Tennisclub De Kamme Jeugdlessen (vanaf 6 jaar) Terreinen bij de sporthal
19.00 tot 22.00 Aquarelatelier ‘de Lijsterbes’ Cursus ‘aquarel en andere waterverftechnieken’ (niet tijdens schoolvakanties) GC de Lijsterbes
10.00 tot 12.00 Turnkring KnA Recrea art-gym dames (specialisatie, na test) Sporthal Kraainem
19.00 tot 22.00 Filakra – O. Bonnevalle Ledenvergadering (eerste donderdag van elke maand) Zaal Cammeland ZATERDAG 9.00 tot 10.30 Turnkring KnA Recrea ritmische gym (specialisatie, na test) Sporthal Kraainem 9.00 tot 10.30 Turnkring KnA Recrea jongeren jump team (specialisatie, na test) Sporthal Kraainem
10.30 tot 12.00 Turnkring KnA Demo gym team (selectie) Sporthal Kraainem 10.00 tot 11.00 Turnkring KnA-Venkra Vendelzwaaien (beginners vanaf 8 jaar) Sporthal Kraainem 11.00 tot 12.00 Turnkring KnA-Venkra Vendelzwaaien (gevorderden) Sporthal Kraainem
zijn gezin, dat altijd een grote plaats in zijn hart innam. Guido, het zal ons vreemd aandoen je niet meer te kunnen begroeten op de nieuwjaarsreceptie, de 11 juliviering of een van de vele culturele activiteiten. We zullen je missen. Linda Teirlinck Voorzitter programmeringscommissie Kraainem
12.00 tot 13.00 Mikra Badminton voor jongeren vanaf 6 jaar (3 x per maand) Sporthal Kraainem 13.00 tot 14.30 ZVC Mikra Zaalvoetbal voor jongeren vanaf 6 jaar (3 x per maand) Sporthal Kraainem ZONDAG 9.00 tot 12.00 Filakra – O. Bonnevalle Ledenvergadering (elke derde zondag van de maand) Zaal Cammeland
19.00 tot 21.00 Mikra Badminton recreatief voor volwassenen (3 x per maand) Sporthal Kraainem WEBSITES VERENIGINGEN • www.mikra.be • www.kna-kraainem.be • www.sportraad-kraainem.be • www.delijsterbes.be/nl/ verenigingen • www.tennisdekamme.be
14.00 tot 17.00 Chiro BAM (van 6 tot 12 jaar) Chirolokalen, Zaventemseweg 6 18.00 tot 19.00 ZVC Mikra Competitie zaalvoetbal Thuiswedstrijden Sporthal Kraainem
5
VERENIGINGSNIEUWS Voordracht: een tuin vol vlinders Natuurpunt dinsdag 8 oktober 20 uur – GC de Kam
Groenten kweken, voetballen, luieren in een hangmat, barbecueën … Het kan allemaal in de tuin, terwijl je toch nog ruimte overhoudt voor wilde dieren. Vlinders zijn snel tevreden. Met enkele kleine ingrepen kan je het deze vrolijke fladderaars naar hun zin maken. Leer alles over blauwtjes en witjes, zandoogjes en schoenlappers en kijk vol spanning uit naar de komst van de flamboyante koninginnenpage.
Resto&Co in het kasteel
Omdat zaal Cammeland niet vrij was in augustus, verhuisde het OCMW voor een maandje naar kasteel Jourdain voor de wekelijkse maaltijden van Resto&Co. Voor deze gelegenheid werden alle
Deze laagdrempelige voordracht wordt verzorgd door Wim Veraghtert, educatief medewerker van Natuurpunt Educatie. Locatie: GC de Kam, Beekstraat 172, Wezembeek-Oppem Gratis
Vers geperst Davidsfonds Kraainem 12 en 13 oktober zaal PUK Het Davidsfonds nodigt iedereen uit om tijdens Vers geperst kennis te maken met alle boeken en cd’s die in de nieuwe cultuurgids staan, op zaterdag 12 oktober van 16 tot 19 uur en/of op zondag 13 oktober van 10 tot 13 uur, in zaal PUK. Een organisatie van het Davidsfonds in samenwerking met de Nederlandstalige bibliotheek van Kraainem.
Resto&Co en GC de Lijsterbes ontmoeten elkaar Lachen werkt aanstekelijk en maakt gelukkig. Daarom trakteerden Christina Verhulst en Nele De Meyer van GC de Lijsterbes de vrolijke Resto&Co-gangers, in navolging van een sessie lachtherapie onder de moerbeiboom in de tuin van zaal Cammeland enkele weken ervoor, op een stukje moerbeicrumble en een ijsje met moerbeicoulis. Het lekkers hadden ze gemaakt met de vruchten van de prachtige boom, waaronder ze zo graag vertoeven.
Inschrijvingen kerstmarkt gestart Kreativa Op 23 en 24 november organiseert hobbyclub Kreativa opnieuw een kerstmarkt in de grote zaal van de Lijsterbes. Wil je graag deelnemen aan deze kerstmarkt? Dan kan je als kandidaat-standhouder een tafel reserveren via Céline Heurckmans: 02 720 44 75 of 0495 61 72 19. 6
Prijs voor standhouders: 15 euro (niet-leden), 12,50 euro (leden)
Nieuws van de bib Over sprinterstickers en boekenverkoop hoeden uit de kast gehaald voor een uniek diner au chapeau dans le château. Het weer was prachtig, de tafels werden buiten gedekt. Onze vrijwilliger Joel zorgde voor aangepaste muzikale ondersteuning en speelde enkele klassiekers op zijn gitaar. Dankzij de teksten op papier konden we allemaal uit volle borst meezingen. Ook de week nadien werden we getrakteerd op een prachtige zomerse dag. Het ideale moment voor een wandelingetje rond de vijver, waar we dankbaar gebruik maakten van de vele zitbanken om naar de eendjes en de andere watervogels te kijken. Sinds september zijn we opnieuw wekelijks te gast in onze vertrouwde zaal Cammeland. Meer info en inschrijven: Freya Hendrickx, freya.hendrickx@ocmw.kraainem.be, 02 719 20 76 Onze activiteiten in oktober lees je in de activiteitenkalender van deze lijsterbes.
Bij de start van het nieuwe schooljaar zetten we de bibliotheek even in de kijker. Daar kan je vanaf nu immers boeken lenen met een ‘sprintersticker’. Dit label kenmerkt de meest recent uitgekomen boeken (drie maanden of jonger). Voortaan vind je dus gemakkelijk de laatste nieuwe volwassenenfictie in de rekken terug. Binnenkort komt er trouwens nog meer plaats voor de nieuwe aanwinsten, want de oudere, maar nog erg mooie boeken, worden te koop aangeboden tijdens de jaarlijkse boekenverkoop in samenwerking met het Davidsfonds. Kom dus zeker eens langs op 12 en 13 oktober om enkele leuke boeken op de kop te tikken.
De zwarte moerbei, of in het Latijn morus nigra, komt uit Midden- en West-Azië. Maar ook in Vlaams-Brabant en Brussel zijn er een aantal exemplaren te bewonderen. Met zijn brede kruin biedt hij koele beschutting in de zomer. Als zijn zwarte besjes afvallen en vertrappeld worden, maakt dat donkere vlekken op de grond. Tenminste, als ze voor die tijd al niet opgegeten zijn door een paar fervente moerbeilief hebbers.
Locatie bib: Patronaatstraat 17, Kraainem (naast zaal PUK en tegenover de tennisvelden van het sportcomplex), 02 720 16 02, www.bibliotheekkraainem.be Openingsuren: woensdag van 14 tot 17 uur en zondag van 10 tot 12 uur
Oproep Bus(je) en autostoelen gezocht voor KUNSTeldoos GC de Lijsterbes en GC de Kam zijn op zoek naar alternatieve vervoersmogelijkheden voor de kinderactiviteiten van KUNSTeldoos op woensdagnamiddag, tussen de gemeenten Wezembeek-Oppem en Kraainem. Staat er in jouw garage een bus( je) dat hiervoor kan worden ingezet of ken je
iemand die ons kan helpen? Geef dan een seintje via 02 721 28 06 of aurelie.walschaert@derand.be. We zoeken ook naar enkele autozitjes voor kinderen tussen 4 en 12 jaar oud. Heb je er nog eentje op zolder staan? Wij nemen ze met plezier aan. 7
UIT HET KRAAINEMSE VERLEDEN
Verliefd, verloofd, getrouwd (deel 2) Wat is de link tussen taal en dialect en enkele belangrijke stappen in het leven zoals verliefd zijn en zich verloven? Daar stonden we in het septembernummer van de lijsterbes even bij stil. In het tweede deel hebben we het over de voorbereidingen voor het huwelijk en zwanger zijn.
Een korte of lange vrijage liep uit op het huwelijk. Van verloving was geen sprake, men kende dat woord niet eens. Koppels vrijden, kort en goed. Het trouwfeest en de hele huwelijksdag werden voorbereid. De koks werden besproken, uitgenodigd en het menu werd opgesteld, als het huwelijk tenminste doorging. Het kon immers gebeuren – en het gebeurde meer dan eens – dat heel kort voor de trouwdag alles afgeblazen werd. Het was gedaan met de liefde, tot grote consternatie van de familie. In West-Vlaanderen spreekt men in zo’n geval van een beel. ’s Avonds kwam de buurtgemeenschap dan samen met potten, pannen, emmers, hoepels van wielen, en alles wat maar enigszins lawaai kon maken. Nabij de woning van zij die nu niet zouden trouwen, ontstond helse ketelmuziek. Men noemt dit charivari.
zich wachten. Dan zei men: ’n lange vrijage en is nie rap een mariage. Of andersom. Het koppel kon ook plots trouwen. Verbazing alom! Nu al? We dachten dat het voor den uitkomen was. – Ja, ja, Frans en Bertha zijn vooruitgeschoven, ’t is van moeten! – Ge kunt het al goed zien. – Allez, ja, is ze al zo ver?
Trouwvoorbereidingen Een onderdeel van de voorbereiding voor de trouwpartij was het bezoek aan de pastoor. Voor wie niet zo kerkelijk was, maar toch in de kerk wilde trouwen, was dit een soort weg naar Canossa. Tijdens een onschuldige babbel peilde de geestelijke naar het christelijke leven van zijn ‘pappenheimers’; vooral de kennis van de gebeden kwam hierbij ter sprake. Zo kreeg een van onze gesprekspartners te horen dat haar kennis van de gebeden niet zo bijster groot was. Het gebeurde trouwens dat een tweede bezoek aan de pastoor nodig was, waarna het koppel – hopelijk – geslaagd de pastorie verliet. Soms liet het huwelijk wel even op
Zwanger En bij een zwangerschap ging het als volgt: Madeleine nog gezien? Ze is zo getrokken. Ik denk dat ze groot gaat. – Ja, ja ze doet mee. Ze is in positie. Uitdrukkingen en zegswijzen genoeg. Ze gaat verrijken. Ze is aan ’t sparen. Ze heeft tegen de hoek van een ronde tafel gelopen. Haar man is uitgeschoven. Of het eerder vrome en stichtende: ze is in gezegende toestand.
8
De voorbereidingen brachten veel drukte met zich mee. En de tamtam van de buren roffelde er maar op los. Ze gaan nest maken. – Ze is haar aan ’t plukken. – Ze zal nu wel snel weten dat het niet allemaal suiker en honing is. Als het meisje trouwde met een weduwnaar die al kinderen had, dan lachte men meewarig: ze is van de eerste keer gekleed. – Wie trouwt voor ’t geldeke, ’n es niet voor ’t velleke. Dit laatste was natuurlijk toepasselijk als iemand trouwde met een rijkere.
Later werd het dan: ze draagt schoon rond. ’t Zit nog redelijk hoog. ’t Is gezakt nu, ’t zit laag. Tot: ze is op n’een uit. Meestal gebeurde alles omgeven door liefde en blijde verwachting. Maar anders was het als er ontrouw in het spel was. ’t Is van de facteur. – of van
’t kasteel. Dit laatste gebeurde wel eens met dienstmeisjes die dienden bij rijke lui; in deze gevallen werd het kindje vaak uitbesteed. Een zwangerschap voor het huwelijk was zeker geen rariteit. Maar de commentaren volgden snel: ze heeft zich te ver geriskeerd! – Ze heeft de vesper voor de hoogmis gezongen. – Ze heeft haar kont verbrand. – Ze is nu schoon gezegend. – Ze is haar slaapmuts kwijt. – Ze kan nu op de blaren zitten.
De trouwfoto werd genomen voor het huidige restaurant ‘Al Pronto’, gelegen op de hoek van de Astridlaan en de Potaardestraat. Het linkse gebouw op de achtergrond werd afgebroken en is nu het gebouw van de getuigen van Jehovah.
Geboortes liepen niet altijd van een leien dakje, want gewoonlijk werd het werk gedaan door de vroedvrouw die enkel was gevormd door haar ervaring. Medische studies waren haar vreemd. Na de Tweede Wereldoorlog was de bevalling meestal in handen van een arts. Jaren later werden toekomstige moeders lang voor de geboorte gevolgd en van wijze en deskundige raad voorzien. Steeds minder geboortes liepen – en lopen – hierdoor slecht af.
Als het pasgeboren kindje rosharig was, fluisterde men: het is ne rossen, hij komt uit een rode kool of vader zit met een verroest geweer. Een meisje was dan een zeikteil. Bij een moeilijke geboorte moest men de zware middelen gebruiken: het was een heel moeilijke bevalling, ze hebben het met de ijzers afgehaald. Maar ’t is gelukkig goed afgelopen. Tekst Georges Bulteel Archieffoto: Luc Maes
9
Nieuwe cursussen Nederlands van start
Op de klasbanken met Catherine en Xiména In september zijn het niet alleen kinderen die hun weg terug vinden naar de schoolbanken. Ook Catherine Boulenger en Xiména Saldívia zijn vol goede moed begonnen aan een cursus Nederlands voor beginners in GC de Lijsterbes. Catherine en Xiména delen de leerkracht en hun klaslokaal met 16 enthousiastelingen. Samen vormen ze een bonte groep mensen die zich één keer per week met plezier en vol moed op onze soms moeilijke taal storten.
Xiména is Chileense. Ze kwam zes jaar geleden, op haar 23e, naar België en belandde in Etterbeek. Tijdens het bachata en merengue dansen, ontmoette ze haar man. Ook hij komt uit Chili, maar hij was al ten tijde van de staatsgreep naar België gekomen. Xiména danst nog altijd door het leven. Haar man krijgt ze tegenwoordig iets moeilijker mee naar de discotheek. Xiména: ‘Ik heb lang in Brussel gewerkt, als verzorgster in een bejaardentehuis. Het Nederlands vond ik wel interessant, maar voor mijn werk moest ik eerst het Frans onder de knie krijgen. Door mijn onregelmatige werkuren kwam het er niet van om de taal ook te leren.’ Sociaal contact verhogen Omdat het gezin graag rustiger wilde wonen, verhuisde Xiména naar Kraainem, waar ze een mooie thuis vond. ‘Onderling praten we Spaans. Mijn man, kinderen en kleinkinderen spreken zowel Nederlands als Frans. Zij kunnen moeiteloos overschakelen. Door Nederlands te leren, hoop ik met de mensen in mijn buurt in hun eigen taal te kunnen praten. De cursus Nederlands is daartoe een perfect hulpmiddel.’ 10
Werk vinden Catherine is pas een jaartje in België, hoewel ze hier geboren is. Dat komt omdat haar familie kort na haar geboorte naar Griekenland verhuisde: een land waar ze tot haar 40e gewoond heeft. Toen de economische situatie in Griekenland uitzichtloos werd, verhuisden Catherine, haar man en de kinderen naar België. Catherine heeft in Griekenland een boeiende loopbaan achter de rug. Zij was, als directrice van een cultureel centrum, dé vrouw achter veel socioculturele evenementen rond de Olympische zomerspelen van 2004 in Athene. In België is het voor haar niet eenvoudig om werk te vinden. Catherine: ‘Vandaag moeten we van één salaris leven. Dat is niet gemakkelijk. Ik ben dan ook voortdurend op zoek naar een job. Maar dat is niet eenvoudig. Ik kan goed overweg met Frans, Engels, Grieks en Italiaans, maar zonder kennis van het Nederlands kan ik niet bij een evenementenbureau of een bedrijf aan de slag.’ Catherine heeft het Nederlands letterlijk broodnodig. Eigenlijk zou Catherine best in een goedkopere Vlaamse gemeente dan
Kraainem willen wonen, maar dat ze zich hier met haar kennis van het Frans kan redden, vindt ze een voordeel. Haar toekomst ligt open: ‘Alles is een beetje af hankelijk van de vraag of ik snel werk zal vinden.’ Maar van één ding is ze overtuigd: ‘Als je beslist dat je toekomst in België ligt, dan moet je de twee landstalen kennen.’ Spreek Nederlands met cursisten De mengelmoes van nationaliteiten vinden beide dames leuk aan België. ‘Jammer genoeg betekent dat ook dat de meeste mensen snel overschakelen op het Frans of het Engels als ze ons accent horen. Mensen die Nederlands leren, krijgen daardoor onvoldoende oefenkansen. Dat is spijtig’, vindt het tweetal. Nele De Meyer De cursussen in de Lijsterbes worden gegeven door het CVO TervurenHoeilaart. Meer informatie over het aanbod en de verschillende locaties van het CVO vind je op www.cvoth.be. Meer info over lessen Nederlands in de regio? www.infonl.be of het gratis nummer 0800 123 00
NIEUWS UIT DE LIJSTERBES KUNSTeldoos Ben je tussen 4 en 12 jaar en hou je van dansen? Of word je liever kunstenaar voor één dag? Misschien droom je er wel van om een liedje te leren spelen op een instrument of zou je graag eens experimenteren in de keuken? Of wil je gewoon eens iets nieuws proberen? Wel, dan hoef je niet ver te zoeken.
Griezelbal Halloweenfeest voor kinderen zaterdag 26 oktober familie Wees voorzichtig als je dit weekend in de buurt van de Lijsterbes komt. Het zou best kunnen dat je er een mummie, vampier of andere griezelige figuur tegen het lijf loopt. Gelukkig zal het meestal een kind zijn, op weg naar ons Griezelbal. Op dit halloweenfeest nemen de kinderen het roer over. De Lijsterbes zorgt voor een groot en vooral angstaanjagend mysterie, ook wel randanimatie genoemd.
Vanaf woensdag 2 oktober zijn er in GC de Kam en GC de Lijsterbes nieuwe creatieve en sportieve kindernamiddagen onder de naam KUNSTeldoos. Je vindt er een hele waaier aan reuzeleuke en knotsgekke workshops, die afwisselend plaatsvinden in één van beide centra. Tot eind december griezelen en fantaseren we er op los: over sprookjesfiguren, griezelige beesten, tovenaars en andere rare wezens. Breng zeker je fantasie mee! Voor de kleuters zijn de inschrijvingen al afgesloten, maar als je tussen 6 en 9 jaar oud bent, kan je nog één van de laatste tickets bemachtigen voor de workshops in jouw leeftijdscategorie. We leren hoe je cupcakes omtovert tot heerlijke kunstwerkjes, spelen muziek met handen en voeten en trekken de gekste bekken voor de camera. Snel zijn is de boodschap, want op 15 oktober sluiten we onze inschrijvingen voor deze reeks af!
Alle kinderen moeten helaas een volwassene meebrengen. Maar dat hoeft de pret niet te bederven, want voor je ouders hoef je niet te betalen en je kan ze snel droppen in de speciaal voor hen ingerichte loungebar. Trommel al je ongure vrienden bij elkaar en trek je akeligste griezelkostuum aan. Het wordt een vreselijk leuke avond voor jong en oud. i.s.m. Aquarelatelier ‘de Lijsterbes’ en M&B Kraainem
Ook 9- tot 12-jarigen kunnen tot 15 oktober tickets reserveren voor de workshop van Theater Froefroe. Zij sturen op 23 oktober een specialist naar GC de Lijsterbes, die ons leert hoe je een monsterlijke praatpop van schuimrubber maakt. Wedden dat je broer of zus gillend wegloopt?
19 uur - GC de Lijsterbes Tickets: 10 euro (kassa), 8 euro (vvk), 6 euro (abo)
NIEUWS UIT DE MOELIE Café zoekt baas Horecatalent gezocht in Linkebeek
Wij zijn de mama’s en papa’s niet vergeten, want ook zij kunnen deelnemen aan KUNSTeldoos. Wou je altijd al een griezelige vampierencape, schattige roodkapjesmantel, magische tovenaarsmantel of enge heksencape? Vanaf nu maakt je mama of papa die zelf. In twee lessen leert Petra Daniëls hen hoe ze een patroon moeten knippen, het kostuum moeten naaien én hoe ze het kunnen versieren. Wie weet win je wel de prijs voor het ‘mooiste zelfgemaakte halloweenkostuum’ op het Griezelbal van 26 oktober, waarover je meer informatie vindt in het artikel hiernaast.
Vzw ‘de Rand’ zoekt een nieuwe zelfstandige uitbater voor het café in GC de Moelie in Linkebeek. Het café is een belangrijke pleisterplaats in het hart van het gemeenschapscentrum. Het eigen programma en de activiteiten van verenigingen leveren een aardige klantenbasis, maar we willen dat café de Moelie ook op zichzelf een succesvolle horecazaak is. We verwachten dat het café de bezoekers en verenigingen goed bedient, maar daarnaast is er heel wat ruimte om je eigen commerciële activiteiten uit te bouwen. We staan zeker open voor leuke suggesties. De basisuitrusting van het café is aanwezig, de uitbaterswoning staat ter beschikking. Voor het ondernemerstalent rekenen we op jou! Wil je graag een tof en gezellig café uitbaten in een gemeenschapscentrum met een missie? En heb je goede ideeën voor een nieuwe start? Aarzel niet, vraag de infobundel op en stuur je kandidatuur met cv en motivatiebrief vóór 8 november naar Stefaan Gunst, Kaasmarkt 75, 1780 Wemmel.
Meer info: www.delijsterbes.be, www.dekam.be Inschrijven kan via de website of telefonisch via één van de centra.
Meer info: 02 454 86 57, stefaan.gunst@derand.be, www.derand.be/nl/vacatures
ACTIVITEITENKALENDER WANNEER
WAT / WIE
WAAR
OKTOBER di
1
13.00
Kantatelier ‘de Lijsterbes’
GC de Lijsterbes
wo
2
14.00
Sponspop (4- tot 5-jarigen) / KUNSTeldoos
GC de Lijsterbes
do
3
14.15
Bewegingsleer / Resto&Co (OCMW)
Zaal Cammeland
di
8
10.00
Uitstap: opera in de Munt (beperkt aantal plaatsen!) / Resto&Co (OCMW)
Zaal Cammeland
do
10
14.00
Quiz / Resto&Co (OCMW)
Zaal Cammeland
za
12
16.00
Boekenverkoop / Davidsfonds i.s.m. bibliotheek Kraainem
Zaal PUK
zo
13
10.00
Boekenverkoop / Davidsfonds i.s.m. bibliotheek Kraainem
Zaal PUK
di
15
13.00
Kantatelier ‘de Lijsterbes’
GC de Lijsterbes
di
15
19.30
Naai zelf een halloweenkostuum voor je kind (deel 1) KUNSTeldoos voor ouders
GC de Lijsterbes
do
17
14.00
Bingo / Resto&Co (OCMW)
Zaal Cammeland
di
22
19.30
Naai zelf een halloweenkostuum voor je kind (deel 2) KUNSTeldoos voor ouders
GC de Lijsterbes
wo
23
14.00
Schuimpop (9- tot 12-jarigen) / KUNSTeldoos
GC de Lijsterbes
do
24
14.00
Voordracht Pluk je geluk / Resto&Co (OCMW)
Zaal Cammeland
za
26
19.00
Griezelbal – Halloweenfeest voor kinderen en hun (groot)ouders
GC de Lijsterbes
Kraainemse verenigingen, groepen en organisaties die hun activiteiten voor november bekend willen maken, kunnen voor 2 oktober een beknopte omschrijving van de activiteit bezorgen aan het onthaal van GC de Lijsterbes.
Terugblik op geslaagde boekenkaftdag De Lijsterbes zette het nieuwe schooljaar op 4 september in met een tweede geslaagde editie van de gratis boekenkaftdag Ezelsoor. Een hele woensdagnamiddag lang werd er naarstig gekaft door ouders en vrijwilligers, terwijl illustrator Willem Pirquin zelfs de saaiste boeken omtoverde tot unieke exemplaren. Onder de deskundige leiding van Chiro Bam werden pennenzakken gepimpt en buttons gemaakt.
12
In het tekenatelier van Magda Calleeuw haalden de kinderen hun tekentalenten naar boven. De bib van Kraainem zorgde dan weer voor de nodige literaire afleiding. Tussendoor schudde de ballonnenclown allerlei gekke creaties uit zijn mouw. Dankjewel aan alle vrijwilligers voor jullie sterke handen, creatieve geesten, kafttalent en enthousiasme.
NIEUWS UIT DE LIJSTERBES Percossa (vervanging De Beenhouwerij) Rebels of Rhythm vrijdag 29 november Op 29 november stond De Beenhouwerij in de Lijsterbes geprogrammeerd met de voorstelling Bioritme. Helaas hebben zij hun theatertour recent afgeblazen wegens persoonlijke en familiale redenen. Maar niet getreurd, wij hebben een waardige vervanger gevonden:
NIEUWS UIT DE KAM IN WEZEMBEEK-OPPEM Patatje oorlog Kunsteldoos woensdag 9 oktober familiefilm De negenjarige Kiek houdt van skaten, dieren en is gek op haar vader. Maar haar vader moet een tijdje weg om als dokter te werken in een oorlogsgebied. Om de kans kleiner te maken dat hem iets overkomt, wringt ze zich in allerlei vreemde bochten. 14 uur – GC de Kam Tickets: 3 euro
Io e Te donderdag 17 oktober film
het Nederlandse Percossa met de show Rebels of Rhythm. Gigantische Japanse trommels worden gecombineerd met minuscule attributen; dampende sambaritmes wisselen af met oorvervovende stilte; hilarische grappen staan oog in oog met ontroerende ballads. Percossa benadert slagwerk als middel om tot een voorstelling te komen, niet als doel. Verwacht je aan: geen adempauze, geen genade, maar een bulderende percussieachtbaan vol rake klappen, scherpe humor en acrobatische capriolen, verpakt in theatrale fijnzinnigheid. 20.30 uur – GC de Lijsterbes Reeds bestelde kaarten kunnen gebruikt worden voor deze vervangingsvoorstelling. Mensen die liever geen gebruik maken van deze mogelijkheid kunnen een e-mail sturen naar info@delijsterbes.be om hun kaarten te annuleren. Bijkomende kaarten kunnen geboekt worden via de website www.deliujsterbes.be.
Verloren ziel Lorenzo wil het liefst met rust gelaten worden. Hij verzint een handige leugen waardoor hij een hele week alleen in Rome kan zijn. Maar zijn plannen vallen in het water als zijn halfzus Olivia, het gedoodverfde zwarte schaap van de familie, plotseling voor zijn deur staat. Het wordt een confrontatie van twee erg verschillende karakters. 15 en 20 uur - GC de Kam Tickets: 4 euro (kassa), filmpas: 15 euro (5 films)
Clara Cleymans, Barbara Dex, Gunther Verspecht & Kris De Bruyne Diep in mij - ode aan Yasmine zaterdag 19 oktober muziek Yasmine liet niemand onberoerd. Ondanks haar vele talenten was ze in haar hart boven alles een zangeres. Haar liedjes weerspiegelen haar zoektocht door het leven: van jeugdige naïviteit tot sombere introspectie. Diep in mij is een eerbetoon aan deze wonderbaarlijke dame. 20 uur – GC de Kam gratis
Meer info: GC de Kam, 02 731 43 31, info@dekam.be, www.dekam.be 13
Randgemeenten onder druk
Extra sociale woningen tegen Omdat Wemmel, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Drogenbos en WezembeekOppem te weinig extra sociale woningen realiseren, zoekt de Vlaamse Regering een sociale woonorganisatie om die taken over te nemen. Met andere woorden, ze worden ‘onder curatele’ geplaatst.
Van alle gemeenten in de regio Halle-Vilvoorde kwamen er echter 28 in categorie 2b terecht. Zij hadden amper of helemaal geen plan van aanpak. ‘Na het beoordelen van bijkomende informatie komen we tot 8 gemeenten waarvoor de Vlaamse Regering een sociale woonorganisatie zal zoeken om hun bindend sociaal objectief te realiseren. Deze gemeenten zijn: Beersel, Drogenbos, Galmaarden, Lennik, Linkebeek, Sint-GenesiusRode, Wemmel en Wezembeek-Oppem.’ Het gaat niet om hoeveel sociale huurwoningen de gemeenten nu al hebben – Wezembeek-Oppem heeft er
© Tine De Wilde
Vlaanderen wil tegen 2023 37.000 nieuwe sociale huurwoningen, 21.000 sociale koopwoningen en 6.000 sociale kavels realiseren. Om die cijfers te halen, kreeg elke gemeente vier jaar geleden een doel opgelegd, een zogenaamd ‘bindend sociaal objectief ’. ‘De bedoeling was om het bijkomende sociale huuraanbod te spreiden over heel Vlaanderen’, legt Patrick Ysebie uit op het kabinet van Vlaams minister Freya Van den Bossche. ‘Volgden de gemeenten het beoogde groeiritme, dan werden ze onderverdeeld in categorie 1. De overige gemeenten werd gevraagd een motiveringsnota op te stellen. Als daaruit bleek dat de gemeente wel een actieplan had en de nodige inspanningen had gedaan, werd ze ondergebracht in categorie 2a.’
Sociale woningen Kuikenpad, tussen de Kuikenstraat en de Krekelendries in Drogenbos (foto uit 2011)
liefst 413 – maar in welke mate de gemeente inspanningen doet om er bijkomend te realiseren. Angst voor Brussel De sociale huisvestingsmaatschappij Elk Zijn Huis heeft projecten lopen in de oostrand rond Brussel, waartoe ook Kraainem en Wezembeek-Oppem (via Vlabinvest) horen. Directeur Roel Moens kijkt er niet van op dat gemeenten in de Rand de doelstellingen niet halen. ‘Het is dan ook een heel
ambitieus bouwprogramma dat de Vlaamse overheid heeft vastgelegd’, meent hij. ‘Bovendien speelt er in de Rand ook een andere factor. Brussel loopt over. Kijk maar naar de problemen met overvolle scholen en crèches die zich nu ook in de Rand manifesteren. De angst voor Brussel zit er in en gemeenten vrezen dat ze door meer sociale woningen te bouwen ook de problemen van de grootstad binnenhalen. Ze redeneren: wij bouwen niet voor Brussel.’
RAND-NIEUWS
2020 ‘Te hoge grond- en huizenprijzen’ Walter Vansteenkiste, burgemeester van Wemmel, begrijpt best dat minister Van den Bossche de druk op de gemeenten wil opvoeren. ‘Wemmel heeft weinig sociale woningen, dat klopt’, beseft de burgemeester. ‘De hoge grond- en huizenprijzen maken het voor de sociale verhuurkantoren niet gemakkelijk om gronden en panden te verwerven. Als de minister daarvoor extra geld kan vrijmaken, dan graag.’ Maar de gemeente schakelt toch een versnelling hoger. Zo worden projectontwikkelaars verplicht om bij elk nieuw bouwproject 20 % sociale woningen en 20 % bescheiden woningen te bouwen. ‘Er staan al twee projecten op stapel. Bovendien komen er in de de Limburg Stirumlaan 16 sociale appartementen van sociale huisvestingsmaatschappij Providentia. En ten slotte, we hebben ook nog onze Residentie Geurts. Dat zijn een 170-tal appartementen voor zestigplussers, maar die tellen niet mee als sociale woningen. Misschien moeten we die woningen ook openstellen voor andere kansengroepen, zodat ze wel meetellen in de cijfers.’ Met deze maatregelen hoopt de burgemeester op begrip van de minister. ‘Wemmel moet een 160-tal sociale woningen realiseren tegen 2020 volgens het opgelegde richtcijfer. Dat zullen we allicht niet halen, maar we komen met onze inspanningen toch in de buurt.’ Overlegronde Hoe moet het nu verder? ‘Op vraag van de minister wordt een taskforce opgericht waarin zowel Wonen-Vlaanderen als de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) vertegenwoordigd zijn’, stelt Patrick Ysebie. ‘Zij zullen de gemeenten uitnodigen voor een overleg. Daarop moet duidelijk worden welke problemen er zijn om een bijkomend sociaal woonaanbod te realiseren en of deze problemen opgelost kunnen worden. Nadien wordt een overeenkomst opgesteld tussen de gemeente, één of meer sociale woonorganisaties en de Vlaamse Regering. Het is de bedoeling om elke gemeente voor het einde van het jaar minstens één keer te hebben ontmoet.’ Bart Claes
Aantal sociale huurwoningen op 31 december 2013 Drogenbos: 127 (6,21 % van het totale aantal woningen) Kraainem: 132 (2,51 %) Linkebeek: 0 (0 %) Sint-Genesius-Rode: 86 (1,27 %) Wemmel: 20 (0,32 %) Wezembeek-Oppem: 413 (7,75 %)
DE LIJSTERBES is een uitgave van het gemeenschapscentrum de Lijsterbes en vzw ‘de Rand’. De lijsterbes komt tot stand met de steun van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en de provincie Vlaams-Brabant. REDACTIE An Bohets, Magda Calleeuw, Nele De Meyer, Ann Lemmens, Linda Teirlinck, Luc Timmermans, Annick Tordeur EINDREDACTIE Veerle Weeck, Kaasmarkt 75, 1780 Wemmel, veerle.weeck@derand.be HOOFDREDACTIE Geert Selleslach, 02 456 97 98, geert.selleslach@derand.be REDACTIEADRES GC de Lijsterbes, Lijsterbessenbomenlaan 6, 1950 Kraainem, tel. 02 721 28 06, info@delijsterbes.be, www.delijsterbes.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Eddy Frans, Kaasmarkt 75, 1780 Wemmel ONTHAAL GC DE LIJSTERBES An Bohets (onthaalmedewerker), Nele De Meyer (centrumverantwoordelijke), GC de Lijsterbes, Lijsterbessenbomenlaan 6, 1950 Kraainem, tel. 02 721 28 06, fax 02 725 92 11, info@delijsterbes.be, www.delijsterbes.be OPENINGSUREN Ma van 17.30 tot 20.00 uur (hele dag gesloten tijdens schoolvakanties), di tot vr van 9.00 tot 12.00 uur en van 13.00 tot 17.00 uur. FOYER DE LIJSTERBES Nieuwe openingsuren Foyer Open van maandag tot en met zaterdag van 10.30 tot 24 uur en op zondag van 10.30 tot 18 uur. 15
OP DE GRENS
Kossivi Kekeh
‘Europa is het paradijs niet’ De voorbije maanden trok de lijsterbes in de rubriek Dwars door Kraainem langs een rechte lijn door de gemeente. In negen afleveringen bracht die lijn - samen met een flinke portie toeval - ons bij evenveel inwoners, op zoek naar het verhaal achter een anonieme gevel. Vanaf dit nummer lopen we langs de gemeentegrens. De eerste in het rijtje is Kossivi Kekeh. In de Jozef Van Hovestraat, in het deel van Kraainem dat van het centrum wordt afgesneden door de Woluwelaan en omsloten wordt door Sint-StevensWoluwe, treffen we Kossivi Kekeh aan. Hij werd 37 jaar geleden in Lomé, de hoofdstad van het midden-Afrikaanse Togo, geboren en woont nu een drietal jaar op een appartement in de schaduw van het viaduct van de E40, waar het lijkt alsof je de opstijgende vliegtuigen op een haar na kunt aanraken. Met de bus op café ‘In 2009 ben ik naar België gevlucht’, begint Kossivi zijn verhaal. Eerst woonde hij in een opvangtehuis in Bergen, maar sinds drie jaar huurt hij dit appartement. Het was een vriend die hem op de flat wees toen Kossivi op zoek was naar een stek in Brussel. Hij kwam kijken en vond wat hij zocht. Van de drukte van auto’s en vliegtuigen trekt hij zich niets aan. ‘Het is hier rustig en vlakbij zijn verschillende bushaltes. Ik kan me dus gemakkelijk verplaatsen, wat ik een grote troef vind. Zo kook ik bijvoorbeeld graag Afrikaans. Om de juiste ingrediënten te vinden, spring ik op de bus naar Brussel. Heel makkelijk. Naar de Nederlandse les, in het CVO van Zaventem, ga ik ook met de bus.’ ‘Nederlands leren ging in het begin niet zo vlot. Gelukkig sprak ik, naast Frans, ook Engels, waardoor ik soms gelijkenissen kon detecteren. Om het Nederlands beter onder de knie te krijgen, ga ik vaak naar Leuven of Zaventem om er in de winkels, op straat en in cafés Nederlands te horen.
Het is door gewone conversaties op te pikken dat je een taal het beste leert. Ik begrijp nu meestal wat andere mensen zeggen, maar zelf in het Nederlands praten vlot nog niet zoals ik zou willen.’ Bange blanke man Het is nu vier jaar dat Kossivi zijn geboorteland moet missen. ‘Ik ben hier goed ontvangen. Over het algemeen zijn Belgen behulpzaam, al lijkt het alsof ze - als je bijvoorbeeld de weg wil vragen - bang zijn voor je. Ik heb het hier naar mijn zin, maar toch mis ik Togo een beetje. Ik kan en wil mijn af komst niet wegstoppen.’ Bewijs daarvan: enkele Afrikaanse beeldjes in zijn appartement en - hoe kan het ook anders - een ruime collectie kleurrijke hemden met drukke prints. Eerste sneeuw ‘Ik heb één broer in de Verenigde Staten, maar mijn vijf andere broers en zussen wonen in Togo. Dankzij het internet heb ik contact met hen. Het leven in Togo is niet zonder zorgen. De president en zijn partij hebben alle macht. De oppositie krijgt geen kans. Bovendien gaat het er in het algemeen niet goed. Ziekenhuizen zijn slecht uitgerust, straten liggen er vuil bij, er is veel armoede ... Het doet me pijn om te zien dat mijn land zich niet ontwikkelt.’ ‘In Togo is geen dialoog mogelijk. Dat bewonder ik aan België. Ondanks alle verschillende meningen en overtuigingen slagen jullie er wel in om te praten en een compromis te bereiken. Dat is
in Togo op dit moment een utopie. Daarnaast zijn er natuurlijk nog vele kleine dingen waarin Togo en België verschillen. Zo heb ik hier voor het eerst sneeuw gezien.’ Buurtfeest ‘In Afrika heerst het beeld dat Europa het paradijs is, maar Europa is het paradijs niet. Afrikanen denken dat alle Europeanen rijk zijn, maar nu weet ik dat dat niet klopt. Als mensen geld hebben, is dat omdat ze ervoor gewerkt hebben. Dat lijken sommige Afrikanen niet te begrijpen. Togo zou zich ook kunnen ontwikkelen als iedereen zich volop zou inzetten. Helaas wil niet iedereen zich volledig geven. Dat is -in heel Afrika - nooit beter worden.’ Over zijn toekomst is Kossivi onzeker. Zijn dossier is nog in behandeling. ‘Ik zou wel in deze buurt willen blijven wonen. De buren zijn heel vriendelijk, er is een aangenaam contact. Elk jaar is er een buurtfeest met een barbecue voor alle mensen uit de straat. Vorige keer heeft ieder een gerechtje gemaakt voor elkaar, dat was zeer gezellig. Ik hoop in België te kunnen blijven, maar als Togo ooit opnieuw op het goede spoor zit, wil ik ook wel terugkeren. Het is en blijft mijn land.’ Wim Troch