Baščaršija Guide by Sarajevo Navigator

RIJEČ UREDNIKA A WORD FROM THE EDITOR YAYIN

‫كلمة رئيس التحرير‬

Nedim Lipa

Urednik / Editor / Editör / ‫رئيس التحرير‬

Poštovani čitatelji, pred Vama je Vodič kroz Baščaršiju, čiji je cilj podrobnije Vas upoznati sa starom sarajevskom čaršijom, kulturno-historijskim jezgrom Sarajeva. Kako današnje granice stare čaršije nisu precizno određene, opredijelili smo se da obradimo njen uži dio – prostor kojeg sa istoka zatvara Vijećnica, sa sjevera ulice Telali i Mula Mustafe Bašeskije, sa juga Obala Kulina-bana, a sa zapada Velika avlija, Ferhadija, ostaci Tašlihana i ulica Zelenih beretki. Osnovu ovog izdanja čine tekstovi o baščaršijskim ulicama, od kojih svaka ima svoju zanimljivu priču. Te priče zajedno tvore jedinstvenu, lijepu i malo znanu sliku Baščaršije. U publikaciji se nalaze i tekstovi o historiji Čaršije, njenim atrakcijama, zanatima, gastronomskoj ponudi... Iskreno se nadamo da će Vam čitanje ovog izdanja pričiniti zadovoljstvo jednako onom kojeg smo mi imali pripremajući Vodič kroz Baščaršiju. Dear readers, Before you is A Guide to Baščaršija, which aims to acquaint you with Old Čaršija, Sarajevo’s cultural-historical core. Since the boundaries of today’s Old Čaršija are not clearly demarcated, we have made an effort to focus on the main area, which is rimmed by Vijećnica (to the east), Telali St. and Mula Mustafa Bašeskije St. (along its northern extent), Obala Kulina Bana (to the south) and Velika Avlija, Ferhadija, the remnants of Tašlihan and Zelenih Beretki St. (to the west). This publication deals primarily with the streets of Baščaršija, each of which has its own interesting story to tell, and all of these stories offer a unique, lovely and little-known picture of Baščaršija. There are also articles on the history of Čaršija, its attractions, the old trades, food.... We sincerely hope that you will enjoy reading this guide as much as we have enjoyed preparing it! Sayın okuyucular, Önünüzde bulunan Başçarşı Rehberi’nin amacı sizlere Saraybosna’nın kültürel ve tarihi merkezi olan Eski Saraybosna Çarşısı’nı tanıtmaktır. Günümüzdeki Eski Çarşı’nın sınırları kesin olarak belirlenmiş olmadığından, doğuda Vijećnica, kuzeyde Telali ve Mula Mustafe Bašeskije Caddesi, güneyde Obala Kulina-bana Caddesi, batıda ise Velika Avlija, Ferhadija Caddesi ve Tašlihan’ın kalıntıları ile Zelenih beretki Caddesi’nin bulunduğu küçük bir bölümünü tanıtmaya karar verdik. Bu yayının temelini her biri ilginç bir hikaye anlatan Başçarşı sokakları hakkındaki makaleler oluşturmaktadır. Bu hikayeler birlikte Başçarşı’nın eşsiz, güzel ve az bilinen yönünü ortaya çıkarmaktadır. Burada ayrıca Başçarşı’nın tarihi, ziyaret edilmesi gereken yerleri, zanaatlar, sunulan yemekler hakkında yazılar bulunmakta... Bu rehberi okurken bizim Başçarşı Rehberi’ni hazırlarken hissettiğimiz zevki tadacağınızı gönülden umarız.

،‫أعزاءنا الق راء‬ .‫ها هو بني أيديكم دليل سوق باشتشارشيا الذي سيعرفكم عىل سوق رساييفو القديم والذي يعترب جوهر رساييفو الثقايف والتاريخي‬ ‫ فقد قمنا بوصف املنطقة الوسطى األساسية يف السوق والتي متتد إىل دار البلدية رشقا وشارعي تاليل وموىل‬،‫وحيث أن حدود السوق الحالية مل تحدد بالتفصيل‬ .‫مصطفى باشيسكيا شامال وإىل شارع أوباال كولينا بانا جنوبا وشوارع فيليكا آفليا وفرحدية وبقايا تشليخان وشارع زيليني برييتكة غربا‬ .‫ وتك ّون هذه القصص صورة فريدة وجميلة عن باشتشارشيا‬،‫ويتكون هذا اإلصدار من نصوص عن شوارع سوق باشتشارشيا لكل شارع قصة مثرية يرويها‬ ...‫ويحتوي الدليل عىل تاريخ باشتشارشيا ومواقعها الجميلة وحرفها املهنية ومطاعمها‬ .‫نتمنى أن ينال هذا اإلصدار رضاكم وأن تستمتعوا بق راءته كام كنا نستمتع نحن أثناء إعدادنا لهذا الدليل‬

SADRŽAJ CONTENTS STARA ČARŠIJA – SRCE I DUŠA SARAJEVA OLD ČARŠIJA – THE HEART AND SOUL OF SARAJEVO ESKİ ÇARŞI – SARAYBOSNA’NIN KALBİ VE RUHU

İÇİNDEKİLER

‫املحتويات‬

‫السوق القديم – روح وقلب رساييفو‬

KAZANDŽILUK

BAŠČARŠIJA – CENTAR ZANATSTVA I TRGOVINE BAŠČARŠIJA – A CENTER FOR HANDICRAFTS AND TRADE BAŞÇARŞI – ZANAAT VE TİCARET MERKEZİ

BAŠČARŠIJA (BAŠČARŠIJSKI TRG) BAŠČARŠIJA (BAŠČARŠIJA SQUARE) BAŞÇARŞI (BAŞÇARŞI MEYDANI)

HALAČI

ABADŽILUK

TABACI

BAZARDŽANI

‫شارع لُولَ ِج ينا‬

BAŠČARŠIJSKI VREMEPLOV BAŠČARŠIJA TIMELINE BAŞÇARŞI›DA ZAMAN YOLCULUĞU

ŠTA VIDJETI WHAT TO SEE GEZİLECEK YERLER

OBALA KULINA BANA

‫موجز عن تاريخ باشتشارشيا‬

LULEDŽINA

‫شارع كازانجيلوك‬

‫باشتشارشيا – مركز التجارة والحرف اليدوية‬

‫األماكن الجديرة باملشاهدة‬

‫شارع أوباال كولينا بانا‬

BRODAC

‫شارع بروداتس‬

TELALI

‫شارع تاليل‬

27 30

| BRAVADŽILUK MALI ‫شارعا ب راواجيلوك فيلييك وب راواجيلوك مايل‬

OPRKANJ

BRAVADŽILUK VELIKI

‫شارع أوبركاين‬

)‫باشتشارشيا (ميدان باشتشارشيا‬

‫شارع هاالتيش‬

‫شارع أباجيلوك‬

‫شارع تاباتيس‬

‫شارع بازارجاين‬

Redakcija / Contributors / Redaksiyon / ‫هيئة التحرير‬ Adi ARAPOVIĆ, Aldin KADIĆ, Ajdin HOLJAN, Rusmila LAGUMDŽIJA HUSIĆ, Gorana LONČAREVIĆ, Velija SMAJIĆ

Izdavač / Published by / Yayınevi / ‫إصدار‬ Sarajevo Navigator Hasana Brkića 45/1, 71000 Sarajevo, BiH +387 (0)33 719 065, +387 (0)33 719 066 info@destinationsarajevo.com www.destinationsarajevo.com Za izdavača / For Publisher / Yayınevi adına / �‫النا‬ Nataša MUSA Generalni direktor i glavni i odgovorni urednik / General Manager and Editor-in-Chief / Genel müdür ve baş editör / ‫المدير العام ورئيس التحرير‬ Nedim LIPA Izvršni direktor / Executive Director / Sorumlu Müdür / ‫المدير التنفيذي‬ Enis AVDIĆ

Prevod na engleski jezik / English Language Translators / İngilizce’ye çeviren / ‫النجليزية‬ ‫المترجم إلى اللغة إ‬ Lejla ANANDA, Ahmed ANANDA Prevod na turski jezik / Turkish Language Translators / Türkçe’ye çeviren / ‫المترجم إلى اللغة التركية‬ Amela ČENGIĆ, Kemal KARALIĆ Prevod na arapski jezik / Arabic Language Translator / Arapça’ya çeviren / ‫المترجم إلى اللغة العربية‬ Esma LJEVAKOVIĆ HAFIZOVIĆ Fotografija na naslovnici / Cover Photo / Kapak fotoğrafı / ‫الصورة على الغالف‬ Baščaršija (Baščaršijski trg) Baščaršija (Baščaršija Square) Başçarşı (Başçarşı meydanı)

)‫باشتشارشيا (ميدان باشتشارشيا‬ Dženat DREKOVIĆ

SADRŽAJ CONTENTS

‫املحتويات‬

AŠČILUK

VODIČ KROZ BAŠČARŠIJU ZA SLADOKUSCE A FOOD LOVER’S GUIDE TO BAŠČARŠIJA AĞZININ TADINI BİLENLER İÇİN BAŞÇARŞI REHBERİ

İÇİNDEKİLER

‫شارع أشتشيلوك‬

‫دليل باشتشارشيا ملحبي األطباق اللذيذة‬

KUNDURDŽILUK

SARAČI

‫شارع كُندورجيلوك‬

‫شارع ساراتيش‬

TRGOVKE

‫شارع ترغوفكا‬

ĆULHAN

‫شارع تشولهان‬

MULA MUSTAFE BAŠESKIJE

‫شارع موىل مصطفى باشيسكيا‬

PROTE BAKOVIĆA

‫شارع برويت باكوفيتش‬

86 89 92 96

Fotografija / Photography / Fotoğraf / �‫اف‬ ‫التصوير الفوتوغر ي‬ Dženat DREKOVIĆ, Almedin HANDANOVIĆ, Haris ZORANIĆ

Organizacija štampe / Organization of Printing / Basım / ‫طباعة‬ Radin Print d.o.o. Sarajevo

102

ČIZMEDŽILUK

106

KUJUNDŽILUK

109

| MUDŽELITI MALI ‫شارع ُم ج لَّتي فيلييك و ُم ج لَّتي مايل‬

112

ZELENIH BERETKI

116

VELIKA AVLIJA

119

GAZI HUSREV-BEGOVA

122

FERHADIJA

127

‫شارع تشيزمجيلوك‬

‫شارع كويونجيلوك‬ MUDŽELITI VELIKI

‫شارع زيليني برييتيك‬ ‫شارع فيليكا أفليا‬

‫شارع غازي خرسو بك‬ ‫شارع فرحدية‬

Editor’s note: Members of the Editorial board have made every effort to ensure the accuracy of information before this issue went to press and we accept no responsibility if changes occur afterwards or if we are given incorrect information. The information provided in advertisements is the sole responsibility of our advertisers. This pulication and its creators are in no way responsible or accountable for the content of the ads.

Tiraž / Circulation / Tiraj / ‫الكمية‬ 15.000 Izdavanje ove publikacije podržali su / This publication has been made possible with support from / Bu basima destek verenler / ‫تم إصدار هذا الدليل برعاية‬

Ministarstvo kulture i sporta KS

KAZAZI

‫شارع كازازي‬

Urednička napomena: Članovi Redakcije uložili su napore da potvrde tačnost podataka prije štampanja ovog izdanja i ne prihvatamo odgovornost ukoliko je u međuvremenu došlo do promjena ili su nam date netačne informacije. Za informacije date u oglasima isključivo su odgovorni naši partneri i Redakcija ne prihvata bilo kakvu odgovornost za navedeni sadržaj.

Dizajn / Design / Tasarım / ‫التصميم‬ Sokolović Creative, Adis SPAHIĆ

Općina Stari Grad

ĆURČILUK VELIKI | ĆURČILUK MALI ‫شارعا تشورتشيلوك فيلييك وتشورتشيلوك مايل‬

| ĐULAGINA ČIKMA ‫شارع جوآلغينا وجوآلغينا تشيكام‬

ĐULAGINA

Grad Sarajevo

Editör’ün Notu: Redaksiyon üyeleri bu sayının basıma girmesinden önce tüm bilgilerin doğruluğunu teyit etmek için tam çaba sarfetmiştir ve arada bir değişiklik meydana gelmiş veya bize yanlış bilgi verilmişse, sorumluluk bize ait değildir. İlanlarda yer alan bilgilerden tek sorumlular partnerlerimiz olup bu konuda herhangi bir sorumluluk kabul etmemekteyiz. :‫مالحظة هيئة التحرير‬ ،‫بذل أعضاء هيئة التحرير أقىص جهودهم ف ي� التأكد من صحة المعلومات قبل طباعة هذه النسخة‬ ‫ف‬ ‫ يتحمل رش�كاؤنا مسؤولية‬.‫تغ�ات أو تزويدنا بمعلومات خاطئة‬ ّ‫وال نتحمل أية مسؤولية ي� حال حدوث ي ر‬ .‫ وهيئة التحرير ترفض أية مسؤولية بخصوص هذا المحتوى‬،‫المعلومات المذكورة ف ي� الإعالنات‬

LEGENDA SIMBOLA LEGEND OF SYMBOLS İŞARETLERİN ANLAMI

‫مفاتيح الرموز‬ AKTIVNOSTI ACTIVITIES AKTİVİTELER

‫األنشطة‬

d Pijace i marketi / Green markets and shopping markets /

Pazarlar / ‫األسواق والسوبر ماركت‬

D Materijali za šivenje / Sewing supplies /

Dikiş malzemeleri / ‫أدوات الخياطة‬

Parfüm ve eterik yağlar / ‫العطور والزيوت العطرية‬

1 Igre na sreću / Betting shop / Şans oyunları / ‫ألعاب الحظ‬ e Moda i modni dodaci / Fashion apparel and accessories / 2 Sport, rekreacija i zabava / Sports, recreation and entertainment / Moda ve moda aksesuarları / ‫األزياء واالكسسوارات‬ Spor, rekreasyon ve eğlence / ‫الرياضة والترفيه واالستمتاع‬ E Nargile i oprema / Nargila and nargila accessories / 3 Ture, izleti i aranžmani / Tours, excursions and travel arrangements / Nargile ve malzemeleri / ‫النارجيلة ومعداتها‬ Tur, gezi ve seyahatler / ‫رحالت التجول السياحية‬ f Parfemi i eterična ulja / Perfume and essential oils / KUPOVINA SHOPPING ALIŞVERİŞ

‫التسوق‬

Cvijeće i ukrasi / Flowers and décor / Çiçek ve süsler / ‫األزهار والزينة‬

A Predmeti za uređenje doma i ćilimi / Items for the home and carpets /

Ev eşyası ve halı / ‫أغراض لتزيين المنزل وسجادات‬

b Sportski suveniri / Sports souvenirs /

Spor eşyası / ‫التحف التذكارية الرياضية‬

B Električni i kućanski aparati / Electric and household appliances /

Elektrikli ev aletleri / ‫األجهزة الكهربائية والمنزلية‬

G Računari, mobilni uređaji i dodaci /

‫الحواسب اآللية والهواتف النقالة‬

Çocuk eşyaları / ‫مستحضرات األطفال‬

Proizvodi za njegu lica i tijela, biljni preparati i čajevi / Products for face and body care, herbal products and teas / Yüz ve vücut bakım ürünleri, bitkisel ürünler ve çaylar /

‫مستحضرات العناية بالوجه والجسم والمستحضرات النباتية والشاي‬

h Ručni radovi / Hand-made items /

El işi / ‫األعمال اليدوية‬

H Suveniri i pokloni / Souvenirs and gifts /

Hatıra ve hediyelik eşya / ‫التحف والهدايا‬

i Štampa, duhan i mješovita roba / Newspapers, tobacco and

assorted goods / Gazete, sigara ve çeşitli ürünler /

‫الصحافة والدخان والبضائع األخرى‬

I Tradicionalni zanati / Traditional handicrafts /

Geleneksel zanaatlar / ‫الحرف التقليدية‬

C Knjige, audio i video / Books, audio and video materials /

j Umjetnine i antikviteti / Arts and antiques /

c Hrana, piće i delicije / Food, drinks and delicacies /

0 Art i hobi materijali / Art and hobby supplies /

Computers, cell phones and accessories / Bilgisayar, cep telefonu ve aksesuarlar /

F Proizvodi za djecu / Products for children /

Kitap, audio ve video / ‫الكتب والصوتيات والمرئيات‬

Yiyecek, içecek ve lezzetler / ‫األطعمة والمشروبات واألكالت الطيبة‬

Sanat eserleri ve antika eşya / ‫التحف الفنية واألثرية‬ Sanat ve hobi malzemeleri / ‫أغراض الهوايات الفنية‬

SMJEŠTAJ, HRANA I PIĆE ACCOMMODATION, FOOD AND DRINKS KONAKLAMA, YEMEK VE İÇECEK

‫اإلقامة واألطعمة والمشروبات‬

5 Barovi i pubovi / Bars and pubs / Barlar ve birahaneler / ‫الحانات‬ 6 Cafei i cafe-slastičarne / Cafes and sweet shops /

Cafe ve pastaneler / ‫المقاهي ومطاعم الحلويات‬

O Javni toaleti / Public toilets /

Umumi tuvaletler / ‫حمامات عامة‬

p Krojači / Tailors / Terziler / ‫محالت خياطة‬ q Mjenjačnice / Currency exchange counters /

Döviz büroları / ‫مكاتب الصرف‬

QNekretnine i građevinski radovi /

Real estate agencies and construction companies /

Proje ve tasarımcılık / ‫التخطيط والتصميم‬

7Klubovi / Clubs / Gece kulüpleri / ‫النوادي‬ Gayrimenkul ve inşaat / ‫العقارات والمنشآت‬ 9 Nargila barovi / Nargila bars / Nargile mekanları / ‫مقاهي النارجيلة‬ r Parking / Parking / Otopark / ‫مواقف السيارات‬ J Brza hrana i pekare / Fast food eateries and bakeries / Fast food ve fırınlar / ‫الوجبات السريعة ومحالت المعجنات‬ R Pošte / Post offices / Postaneler / ‫مكاتب البريد‬ k Međunarodni restorani / International restaurants / s Projektovanje i dizajn / Architecture and design services /

Uluslararası restoranlar / ‫المطاعم الدولية‬

K Nacionalni restorani / National restaurants /

Yerel restoranlar / ‫المطاعم الشعبية‬

l Hosteli / Hostels / Hosteller / ‫الفنادق الصغيرة‬ L Hoteli / Hotels / Oteller / ‫الفنادق‬ m Pansioni / Guest houses / Pansiyonlar / ‫النزل‬ ZDRAVLJE I WELLNESS HEALTH AND WELLNESS SAĞLIK VE WELLNESS

‫الصحة واللياقة البدنية‬

n Apoteke / Pharmacies / Eczaneler / ‫الصيدليات‬ N Frizerski saloni i brijačnice / Hair salons and barber shops /

Kuaför ve berber salonları / ‫صالونات الكوافير والحالقة‬

S Rent a car / Rental car offices / Rent a car / ‫استئجار السيارة‬ t Servisi i popravke / Auto services and repair shops /

Servis ve onarım / ‫الصيانة والتعديل‬

T Štampa, fotokopiranje i izrada fotografija /

Printing, photocopy services and photo printing / Baskı, fotokopi ve fotoğraf basma /

‫الصحافة والتصوير وطباعة الصور‬

u Telekom centri / Telecom centers /

Telekom merkezleri / ‫مراكز االتصاالت‬

U Tetoviranje / Tattoo shops / Dövmeler / ‫محالت الوشم‬ v Turistički info centri / Tourist information centers /

Turizm bilgi merkezleri / ‫مكاتب االستعالمات السياحية‬

V Uramljivanje slika i staklarske usluge /

Y Saloni ljepote / Beauty salons /

z Zdravstvene ustanove / Health clinics /

4 Udruženja i institucije / Organizations and institutions /

Güzellik salonları / ‫صالونات التجميل‬ Sağlık kurumları / ‫المنشآت الصحية‬

INSTITUCIJE I USLUGE INSTITUTIONS AND SERVICES KURUMLAR VE HİZMETLER

‫المؤسسات والخدمات‬

M Administrativne, ekonomske i pravne usluge /

Administrative, economic and legal services / İdari, ekonomik ve hukuki hizmetler /

‫الخدمات اإلدارية واالقتصادية والقانونية‬

o Internet klubovi / Internet clubs /

İnternet cafeler / ‫مقاهي االنترنت‬

Framing and glass services / Resim çerçevelettirme ve camcılık /

‫تركيب اإلطار على الصور والخدمات الخاصة بالزجاج‬ Dernek ve kurumlar / ‫الجمعيات والمنظمات‬

P Kultura, obrazovanje, mediji /

Centers for culture, education and the media / Kültür, eğitim ve medya /

‫الثقافة والتعليم واإلعالم‬

w Biblioteke / Libraries / Kütüphaneler / ‫المكتبات‬ W Galerije / Galleries / Galeriler / ‫صالونات المعارض‬ x Muzeji / Museums / Müzeler / ‫المتاحف‬ X Vjerski objekti / Religious objects /

Dini binalar / ‫المعابد الدينية‬

STARA ČARŠIJA – SRCE I DUŠA SARAJEVA

tara sarajevska čaršija nastala je na mjestu koje je i u predosmansko doba bilo raskrsnica važnih puteva. Zemljište na desnoj obali Miljacke, gdje će nastati čaršija, osnivač Sarajeva, osmanski vojskovođa Isa-beg Ishaković, otkupio je od mještana obližnjeg sela Brodac. Na toj zemlji je on svojim ličnim imetkom najprije podigao karavansaraj, objekat za smještaj trgovačkih karavana, a uz njega i niz dućana za obrtnike i trgovce. Ulicom i mostom taj je privredni kompleks bio spojen sa mahalom oko Careve džamije na lijevoj obali Miljacke, koja je bila prva rezidencijalna četvrt osmanskog Sarajeva. U narednim stoljećima su osmanski namjesnici, ali i brojni drugi imućni ljudi, u skladu sa tradicijom podizanja vakufa (zadužbina), gradili javne objekte različitih namjena oko tog Isa-begovog zametka, pa se čaršija neprestano širila i razvijala. U nizu brojnih, znanih i neznanih, vakifa koji su nastavili izgradnju čaršije posebno mjesto pripada čuvenom Gazi Husrev-begu, koji je od 1521. do 1541. godine izgradio toliko objekata da se period njegove vladavine smatra “zlatnim dobom” čaršije i čitavog Sarajeva. Ako je Isa-beg podigao kasabu (naselje) Sarajevo, onda je Gazi Husrev-begova zasluga što Sarajevo postade šeher (grad). Na svom vrhuncu čaršija se pravcem istok – zapad protezala od današnje Vijećnice do Katedrale, a smjerom sjever – jug od Sagrdžija i Kovača do Careve džamije. Kraj “zlatnog doba” osmanskog Sarajeva označio je upad vojske Eugena Savojskog 1697. godine. Nakon toga, Sarajevo – nekadašnji “cvijet među gradovima” – ostade tek pusto zgarište.

Čaršija je u narednim stoljećima iznova podizana, ali je i gorjela u požarima, nestajala u poplavama, zemljotresima, ratovima... Iza Drugog svjetskog rata vlasti su planirale i započele sistematsko rušenje čaršije, koja je bila smatrana ostavštinom nekog davno prohujalog doba, koje svoje mjesto treba ustupiti modernom. Ipak, proradio je glas zdravog razuma i čaršija ne samo da nije porušena, već je u godinama pred XIV Zimske olimpijske igre gotovo u potpunosti obnovljena. Premda je površina koju danas zauzima mnogo manja od one u vrijeme vrhunca njezina razvoja, čaršija i danas predstavlja srce i dušu Sarajeva, nezaobilazno mjesto za sve stanovnike i posjetitelje grada na Miljacki. Upravo se na čaršiji nalaze najbitnije sarajevske kulturno-historijske znamenitosti, ona je centar tradicionalnog zanatstva, trgovine, gastronomije... Svaka od njezinih uskih ulica danas priča fascinantne priče o događajima i ljudima što obilježiše gotovo šest stoljeća postojanja Sarajeva.

Baščaršija Ime Baščaršija (turski baş – vrh ili glavni; çar şu – raskrsnica četiri puta, trgovište) prvobitno se odnosilo isključivo na glavni pijačni trg (uži prostor današnjeg Baščaršijskog trga), a vremenom je to postao naziv za cjelokupnu staru sarajevsku čaršiju.

OLD ČARŠIJA – THE HEART AND SOUL OF SARAJEVO

arajevo’s old čaršija was founded on a spot where major roads had intersected during the pre-Ottoman period. The founder of Sarajevo, Isa Bey Ishaković, who was an Ottoman commander, purchased a plot of land on the right bank of the Miljacka River from residents of the nearby village, Brodac, where Čaršija would eventually be founded. Isa Bey gave his own money for the construction of a caravanserai (a building that provided accommodation for merchant caravans), as well as an adjacent row of shops for tradesmiths and merchants. A street and bridge connected this commercial complex to the mahala around the Emperor’s Mosque on the left bank of the Miljacka, which served as the first residential quarter in Ottoman Sarajevo. Over the next few centuries, and in accordance with the tradition of establishing endowments (vakufs), Ottoman governors and many other wealthy individuals had public buildings built around Isa Bey’s original plot. The structures served various purposes and this was how Čaršija continued to grow and develop. There were a series of endowers, both known and anonymous, who contributed to Čaršija’s development, and the famous Gazi Husrev Bey occupies a special place among them. He had so many facilities built between 1521 and 1541 that the period of his administration is considered the “golden age” of Čaršija and all of Sarajevo.

In subsequent centuries Čaršija experienced a rebirth, only to again be engulfed in flames and ravaged by floods, earthquakes, wars.... Following WWII, authorities had planned, and even began to carry out, a systematic demolition of Čaršija. This part of town was seen as a remnant of a bygone era and it was thought that something modern should replace it. However, common sense prevailed and Čaršija was not only spared from the wrecking ball but, in the years leading up to the XIV Winter Olympic Games, it underwent a thorough renovation. Although Čaršija covers a much smaller area than it did at its peak, even today it represents the heart and soul of Sarajevo – it is a top spot for local residents and those visiting the city on the Miljacka. Čaršija is home to Sarajevo’s most important cultural-historical attractions, it is a center for traditional crafts, trade, eateries.... Every one of its narrow streets tells the fascinating story of Sarajevo’s nearly 600-year existence and the many people and events who have helped shape this city.

If it was Isa Bey who founded Sarajevo as a settlement, then Gazi Husrev Bey deserves credit for making Sarajevo a true city. During its heyday, Čaršija ran east to west, from where Vijećnica stands today, all the way to Cathedral, and its north-south extent ran from Sagrdžije St. and Kovači St. to the Emperor’s Mosque. The end of the “golden age” of Ottoman Sarajevo was marked by the invasion of Eugene of Savoy and his army in 1697. After that, Sarajevo – once “a flower among cities” – remained a charred and barren wasteland.

Baščaršija The word “Baščaršija” comes from Turkish (baš = head, main; çar şu = crossroads, trading area) and it originally referred to just the part around the trading area (the section right around today’s Baščaršija Square) but, with time, it became a synonym for Sarajevo’s entire “old čaršija”.

ESKI ÇARŞI – SARAYBOSNA’NIN KALBI VE RUHU

ski Saraybosna Çarşısı, Osmanlı döneminden de önce önemli yolların kesiştiği yerde kurulmuştur. Çarşı’nın kurulacağı, Miljacka Nehri’nin sağ kıyısındaki arsa, Osmanlı başkomutanı ve Saraybosna’nın kurucusu İsa Bey İshakoğlu tarafından Brodac köyünün sakinlerinden satın alınmıştır. Bahsi geçen arsada kendi servetiyle ilk olarak tüccar kervanlarının konaklaması için bir kervansaray inşa edip, yanına sıra boyunca esnaf ve tüccar toplulukları için çok sayıda dükkan yaptırmıştır. Çarşı, Osmanlı dönemindeki Saraybosna’nın ilk yerleşim alanı olan Miljacka Nehri’nin sol kıyısında ve Careva (İmparator) Camii’nin etrafında bulunan mahalleye bir sokak ve köprü ile bağlanmıştı. Gelecek yüzyıllarda Osmanlı valileri ve çok sayıdaki diğer zengin insan vakıf inşa etme geleneğine uygun olarak İsa Bey’in çarşısının etrafında değişik amaçlı kamu binası inşa etmiş, ve böylece de Çarşı durmadan büyümüş ve gelişmiştir. Çarşı’nın inşasında yer alan çok sayıdaki bilinen ve bilinmeyen Vakıf arasında en önemlisi Gazi Hüsrev Bey’e aittir. 1521 ile 1541 yılları arasında çok sayıda bina inşa eden Gazi Hüsrev Bey’in dönemi Çarşı’nın ve tüm Saraybosna’nın altın çağı olarak nitelendirilmektedir. İsa Bey Saraybosna Kasabası’nı (semtini) kurduysa, Gazi Hüsrev Bey de Saraybosna’nın şehir statüsünü almasında en büyük pay sahibidir.

Başçarşı Başçarşı adı ilk başta sadece ana pazar meydanı (günümüzdeki Başçarşı Meydanı’nın küçük bir bölümü) için kullanılırken zamanla Eski Saraybosna Çarşısı’nın tamamına verilen isim olmuştur.

Çarşı en iyi döneminde doğu-batı doğrultusunda Vijećnica’dan Katedral’e kadar, kuzey-güney doğrultusunda ise Sagrdžija ve Kovači’den Careva (İmparator) Camii’ne kadar uzanmaktaydı. Osmanlı Saraybosnası’nın altın çağı 1697 yılında Savoy Prensi Eugen’in ordusunun şehre girmesiyle sona ermiş, onun ardından şehirlerin çiçeği olarak bilinen Saraybosna’dan geriye ıssız ve kül olmuş bir yer kalmıştır. Çarşı sonraki yüzyıllarda tekrar tekrar inşa edilmiş, ve de meydana gelen yangınlarda, sellerde, depremlerde ve savaşlarda yok olmuştur... İkinci Dünya Savaşı’nın ardından hükümet, geçmişte kalmış bir dönemin kalıntısı olarak görülen ve yerini modern bir yapıya bırakması gerektiği düşünülen Çarşı’yı yıkmaya karar vermiş ve yıkımına başlamıştır. En nihayetinde mantıklı bir kararla Çarşı’nın yıkılmasından vazgeçilmiş ve XIV Kış Olimpiyat Oyunları’nın düzenlenmesinden önceki yıllarda neredeyse tamamı yenilenmiştir. Günümüzde kapladığı alan gelişiminin doruğunda kapladığı alandan çok daha küçük olmasına rağmen Çarşı hala Miljacka Nehri üzerindeki şehir sakinlerinin ve ziyaretçilerin vazgeçilmez yerlerinden biri olup Saraybosna’nın kalbini ve ruhunu teşkil eder. Çarşı geleneksel zanaatin, ticaretin ve gastronominin merkezinin olmasının yanısıra Saraybosna’nın en önemli kültürel ve tarihi değerlerinin bulunduğu yerdir... Daracık sokaklarının her biri Saraybosna’nın altı yüzyıllık tarihine damgasını vuran olaylar ve insanlar hakkında büyüleyici hikayeleri barındırır.

‫السوق القديم – روح‬ ‫وقلب رساييفو‬

‫أنشأ‬

‫السوق القديم يف املوقع الذي كان حتى يف العهد العثامين‬ ‫ملتقى الطرق من مختلف االتجاهات‪ .‬اشرتى مؤسس رساييفو القائد عيىس‬ ‫بك إسحاقوفيتش األرض التي سيبني عليها السوق يف الضفة اليمنى من نهر‬ ‫ميلياتسكا من رجل قروي يسكن يف ريف بروداتس بالقرب من هذا املكان‪.‬‬

‫وعىل هذه األرض بنى القائد بنفقته الشخصية خانا للقوافل التجارية‬ ‫وبقربه دكاكينا للتجار‪.‬‬ ‫وكان هذا املجمع التجاري مرتبطا عرب شارع وجرس مبسجد السلطان‬ ‫ومحيطه عىل الضفة اليرسى من النهر‪ ،‬وكانت هذه املنطقة أوىل املناطق‬ ‫السكنية يف رساييفو العثامنية‪.‬‬ ‫ويف القرون املتتالية كان الحكام العثامنيون وغريهم من األثرياء بناء عىل‬ ‫أسس إنشاء األوقاف يبنون مباين ألغراض مختلفة حول سوق عيىس بك‬ ‫فأصبح السوق يتوسع باستم رار‪.‬‬ ‫ومن بني أولئك الذين استمروا بتوسعة السوق بخرياتهم كان الواقف الجليل‬ ‫غازي خرسو بك الذي بنى بني ‪1541-1521‬م عددا من املباين حتى أصبحت‬ ‫فرتة حكمه تسمى بالعهد الذهبي للسوق ول رساييفو كلها‪.‬‬ ‫وإذا كان فضل إنشاء منطقة سكنية ب رساييفو يعود لعيىس بك‪ ،‬فإن تحولها‬ ‫إىل مدينة كان بفضل غازي خرسو بك‪.‬‬ ‫وقد كان السوق ميتد باتجاه الرشق إىل الغرب من دار البلدية الحالية‬ ‫وحتى الكاتدرائية‪ ،‬وباتجاه الشامل إىل الجنوب من شارع ساغرجيا ومنطقة‬ ‫كوفاتيش وحتى مسجد السلطان‪.‬‬ ‫وكانت نهاية العهد الذهبي ل رساييفو العثامنية عند دخول جيش أوغني‬ ‫سافويسيك عام ‪1697‬م والذي حول رساييفو‪ ،‬زهرة جميع املدن‪ ،‬إىل دمار شاغ ر‪.‬‬ ‫ويف القرون املاضية كان السوق يبنى من جديد‪ ،‬ولكنه أيضا كان يترضر‬ ‫بالح رائق والفيضانات والزالزل والحروب‪...‬‬ ‫وبعد الحرب العاملية الثانية خططت الحكومة ورشعت يف تدمري السوق متاما‬ ‫ألنه كان يعترب من ت راث عهد قديم مىض منذ زمن ويجب أن يُ خىل مكانه‬ ‫لسوق حديث‪ ،‬إال أن املنطق يف النهاية ساد فلم يدمر السوق فحسب‪ ،‬بل‬ ‫رمم متاما يف السنوات التي سبقت األلعاب األولومبية الشتوية ‪.14‬‬ ‫ومع أن املساحة التي يحتلها السوق اليوم أقل بقليل من مساحته يف قمة‬ ‫تطوره إال أن السوق ال زال ميثل قلب وروح رساييفو ومكانا ال يفات لسكان‬ ‫وزوار املدينة الواقعة عىل نهر ميلياتسكا‪.‬‬ ‫ويف السوق القديم بالذات تقع أهم اآلثار الثقافية والتاريخية يف رساييفو‬ ‫وهو مركز الحرف الرتاثية والتجارة واملأكوالت‪...‬‬ ‫وكل شارع من شوارعه الضيقة يروي اليوم حكايات مذهلة عن األحداث‬ ‫واألشخاص الذين برزوا يف القرون الستة التي مرت عىل رساييفو‪.‬‬

‫‪13‬‬

‫باشتشارشيا‬

‫اسم باشتشارشيا (من اللغة الرتكية باش – قمة أو رئييس وتشارشو –‬ ‫تقاطع أربع طرق أو متجر) كان يف البداية يرمز إىل امليدان الرئييس‬ ‫للسوق وهو املكان املحيط حول ميدان باشتشارشيا الحايل ولكنه مع‬ ‫مرور الزمن أصبح يرمز إىل سوق رساييفو القديم بأكمله‪.‬‬

BAŠČARŠIJSKI VREMEPLOV BAŠČARŠIJA TIMELINE

1462 Osnovano Sarajevo Sarajevo is founded Saraybosna’nın Kuruluşu

‫إنشاء سراييفو‬

Iako je gradnja Sarajeva započeta nešto ranije, kao godina njegova osnivanja uzima se 1462, kada je osmanski vojskovođa i osnivač Sarajeva Isa-beg Ishaković objavio svoju vakufnamu (zakladnicu). While the city’s roots can be traced back to an earlier time, the date of Sarajevo’s founding is 1462, when Isa Bey Ishaković, a field commander and the founder of Sarajevo, established his endowment. Saraybosna’nın inşası daha erken başlamış olsa da kuruluş tarihi Osmanlı komutanı ve Saraybosna’nın kurucusu olan İsa Bey İshakoğlu’nun vakıfnamesini bildirdiği 1462 yılı olarak kabul edilmektedir.

‫مع أن بناء املدينة وإعامرها‬ ‫قد بدأ مسبقا إال أنه تم اعتامد‬ ‫م كعام إنشاء رساييفو‬1462 ‫عام‬ ‫عندما أصدر القائد العثامين‬ ‫ومؤسس رساييفو عيىس بك‬ .‫إسحاقوفيتش وثيقة الوقف‬

1521 1541

1697

Vladavina Gazi Husrev-bega Gazi Husrev Bey serves as governor of BiH Gazi Hüsrev Bey’in Hükümdarlığı

Provala Eugena Savojskog Eugene of Savoy attacks Sarajevo Savoy Prensi Eugen’in İstilası

‫فترة حكم غازي خسرو بك‬

Gazi Husrev-beg se smatra najvećim vakifom (dobročiniteljem) Sarajeva. Na Baščaršiji je podigao džamiju, medresu sa bibliotekom, hanikah, imaret, hanove, bezistan, stotine dućana... Gazi Husrev Bey is considered Sarajevo’s greatest benefactor and his endowment gave Baščaršija a mosque, medresa, library, dervish lodge, public kitchen, covered bazaar, inns, hundreds of shops....

1878 1918 Austrougarska vladavina Period of AustroHungarian rule Avusturya – Macaristan İmparatorluğu İdaresi

‫سطو أوغينيو سافويسكي‬

‫الحكم النمساوي المجري‬

Austrijski princ Eugen Savojski je 22. oktobra 1697. sa 6500 konjanika provalio do Sarajeva, opljačkao ga i gotovo do temelja spalio. Taj događaj se smatra krajem “zlatnog doba” osmanskog Sarajeva.

Samo godinu nakon austrougarske okupacije, 1879. izbija požar u kojem je na čaršiji izgorjelo skoro hiljadu objekata. Već 1880. započinje sveobuhvatna obnova i gradnja brojnih novih građevina. In 1879, just a year after Austro-Hungarian occupation, a fire swept through Čaršija, destroying nearly 1,000 objects. A total reconstruction got underway in 1880 and many new buildings were erected.

The Austrian prince, Eugene of Savoy, and his cavalry of 6,500 men attacked and plundered Sarajevo, nearly razing it to the ground. This marked the end of Ottoman Sarajevo’s “golden age.”

Gazi Hüsrev Bey Saraybosna’nın en büyük hayırseveri olarak kabul edilmektedir. Başçarşı’da cami, kütüphane ve medrese, hanikah, imarethane, hanlar, kapalı çarşı, yüzlerce dükkan inşa etmiştir.

Avusturya Savoy Prensi Eugen 6500 atlı askeri ile birlikte 22 Ekim 1697 yılında Saraybosna’yı istila etmiş ve şehri neredeyse tamamen yakıp yıkmıştır. Bu olay Osmanlı Saraybosnası’nın altın çağının sonu olarak kabul edilmektedir.

‫يعترب غازي خرسو بك أكرب‬ ‫واقف يف رساييفو حيث بنى فيها‬ ‫املسجد واملدرسة مع املكتبة‬ ‫والحانيكاه واإلمارة والخانات‬ .‫والبزيستان ومئات الدكاكني‬

‫اقتحم األمري النمساوي أوغينيو‬ ‫م‬1697 ‫ أكتوبر عام‬22 ‫سافويسيك يف‬ ‫مدينة رساييفو وسلبها وحرقها‬ ‫ويعترب هذا الحدث نهاية العرص‬ .‫الذهبي ل رساييفو العثامنية‬

Avusturya – Macaristan işgalinden bir sene sonra, 1879 yılında Çarşı’da bine yakın yapı meydana gelen yangında kül olmuştur. 1880 yılında restorasyon çalışmaları ve çok sayıda yeni yapının inşasına başlanmıştır.

‫بعد مرور عام من االحتالل‬ ‫النمساوي املجري اندلع حريق‬ ‫م وألحق‬1879 ‫يف باشتشارشيا عام‬ ‫ ويف عام‬،‫أرضارا بألف مبنى تقريبا‬ ‫م بدأ ترميم باشتشارشيا‬1880 .‫بأكملها وبناء عدة مباين جديدة‬

BAŞÇARŞI’DA ZAMAN YOLCULUĞU

‫موجز عن تاريخ باشتشارشيا‬ 1918 1951

1970 1980

1992 1995

1996 2016

Stagnacija i propadanje Stagnation and decline Duraklama ve Çöküş Dönemi

Obnova pred Olimpijadu Reconstruction before the Olympics Olimpiyat Öncesi Yenileme Çalışmaları

Tokom posljednjeg rata The last war En Son Savaş Dönemi

‫فترة الحرب األخيرة‬

Poslijeratna obnova Post-war reconstruction Savaş Sonrası Yenileme Çalışmaları

Usvajanjem Regulacionog plana sarajevske čaršije 1975. godine definirane su smjernice za zaštitu Baščaršije, koja je u godinama pred XIV Zimske olimpijske igre temeljito rekonstruisana.

Tokom rata od ‘92. do ‘95. Baščaršija je pretrpjela ogromna razaranja. Jedan od najtragičnijih trenutaka u historiji Sarajeva bila je noć između 25. i 26. augusta 1992, kada je spaljena Vijećnica.

Od završetka rata do danas Baščaršija se kontinuirano obnavlja i razvija. U maju 2014. vrata je ponovo otvorila Vijećnica, a u decembru 2015. otvoren je i potpuno obnovljeni Baščaršijski trg.

‫الجمود واالنهيار‬

‫الترميم قبيل األلعاب‬ ‫األولومبية‬

Period između dva svjetska rata bio je vrijeme stagnacije i propadanja stare sarajevske čaršije. A između 1945. i 1951. su komunističke vlasti porušile 246 dućana u samom srcu Baščaršije. The period between the two world wars saw years of stagnation and disrepair for Sarajevo’s Old Čaršija. From 1945 to 1951 communist authorities had 246 shops knocked down in the heart of Baščaršija. İki Dünya Savaşı arasındaki zaman dilimi Eski Saraybosna Çarşısı’nın duraklama ve çöküş dönemi idi. 1945 ile 1951 yılları arasında Komünist Hükümet tarafından Başçarşı’nın merkezindeki 246 dükkan yıkılmıştır.

‫كانت الفرتة بني الحربني‬ ‫العامليتني فرتة جمود وانهيار‬ ‫ ويف الفرتة‬،‫سوق رساييفو القديم‬ ‫م‬1951 ‫م و‬1945 ‫بني عامي‬ ‫هدمت السلطات الشيوعية‬ .‫ دكانا يف قلب رساييفو‬246

With the adoption of the 1975 Regulation Plan for Sarajevo’s Čaršija, efforts got underway to protect Baščaršija and it was thoroughly reconstructed in the years leading up to the XIV Winter Olympics.

1975 yılında Saraybosna Çarşısı çevre düzeni planı ile Başçarşı’nın korunmasına yönelik talimatlar belirlenmiş, XIV. Kış Olimpiyat Oyunları öncesinde ise Başçarşı tamamen yenilenmiştir.

‫بعد إق رار الخطة التنظيمية ملدينة‬ ‫م تحديد‬1975 ‫رساييفو تم عام‬ ‫التوجيهات لحامية باشتشارشيا‬ ‫التي رممت متاما قبيل األلعاب‬ .14 ‫األولومبية الشتوية‬

Baščaršija was greatly damaged during the last war (1992-1995). One of the most tragic moments in the history of Sarajevo was when Vijećnica was set aflame on the night of August 25, 1992. 1992 ile 1995 yılları arasındaki savaşta Başçarşı ağır yaralar almıştır. Saraybosna tarihinin en dramatik anlarından biri 1992 yılında 25 ile 26 Ağustos’u birbirine bağlayan gecede Vijećnica’nın tamamen yakıldığı andır.

‫ألحقت الحرب التي استمرت‬ ‫م أرضارا كبرية‬1995-1992 ‫من‬ ‫بباشتشارشيا وكانت أحد أشد‬ ‫اللحظات الكارثية التي مر بها‬ ‫تاريخ رساييفو لحظة حرق دار‬ 25 ‫البلدية الذي حدث يف الليلة بني‬ .‫م‬1992 ‫ أغسطس‬26‫و‬

‫الترميم بعد الحرب‬

Since the end of the war, Baščaršija has seen a period of revival and development. Vijećnica reopened its doors in May 2014 and a fully reconstructed Baščaršija Square was unveiled in December 2015. Savaşın bitiminden günümüze kadar Başçarşı aralıksız bir şekilde yenilenmekte ve gelişmektedir. 2014 yılının Mayıs ayında Vijećnica kapılarını tekrardan açmış, Aralık 2015’te ise tamamen yenilenen Başçarşı Meydanı açılmıştır.

‫أصبحت باشتشارشيا منذ انتهاء‬ ‫الحرب وحتى يومنا تجدد وتطور‬ ‫ وافتتحت دار البلدية‬.‫بشكل دائم‬ ،‫م‬2014 ‫أبوابها من جديد يف مايو‬ ‫م تم افتتاح‬2015 ‫ويف ديسمرب‬ .‫ميدان باشتشارشيا املرمم متاما‬

ŠTA VIDJETI WHAT TO SEE GEZİLECEK YERLER

‫األماكن الجديرة باملشاهدة‬ VIJEĆNICA VIJEĆNICA

ppObala Kulina bana 1

Najraskošnija građevina podignuta u Sarajevu tokom austrougarske vladavine izgrađena je u pseudomaurskom stilu, arhitektonskom spoju Istoka i Zapada. Prvobitno je bila sjedište gradske uprave, a iza Drugog svjetskog rata u nju je smještena Nacionalna biblioteka, koja je izgorjela 1992. Vijećnica je ponovno otvorena 9. maja 2014. godine.

Saraybosna’daki en görkemli bina olan Vijećnica, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu döneminde Mağribi stilde doğu ile batının mimari karışımı olarak inşa edilmiştir. lk olarak şehir yönetiminin merkezi binası olarak kullanılmış, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ise Milli Kütüphane’ye çevrilmiştir. 1992 yılında kül olan Vijećnica 9 Mayıs 2014’te tekrar açılmıştır.

The most extravagant building erected in Sarajevo during the Austro-Hungarian period was built in the Pseudo-Moorish style, denoting an architectural union of East and West. Initially the seat of the city administration, after WWII it housed the National Library, which went up in flames in 1992. Vijećnica reopened its doors on May 9, 2014.

‫مبنى دار البلدية أفخر مبنى أنشئ يف رساييفو خالل‬ ‫ تم بنائه باألسلوب املورسيك‬.‫العهد النمساوي املجري‬ .‫املعامري الذي يعترب وصال معامريا بني الرشق والغرب‬ ‫كان املبنى مقر البلدية وبعد الحرب العاملية الثانية‬ ‫م احرتقت املكتبة‬1992 ‫ ويف عام‬.‫أصبح مكتبة وطنية‬ .‫م‬2014 ‫ من مايو عام‬9 ‫ليتم افتتاحها من جديد يف‬

MUZEJ VIJEĆNICA VIJEĆNICA MUSEUM

ppObala Kulina bana 1 16

VIJEĆNICA – ESKI BELEDIYE DAIRESI

‫مبنى دار البلدية‬

VIJEĆNICA MÜZESI

‫متحف دار البلدية‬

U Muzeju Vijećnica može se pogledati stalna postavka “Sarajevska Vijećnica još jednom”, koja priča priču o turbulentnoj historiji Vijećnice, univerzalnog simbola susreta civilizacija. U prostoru Muzeja postavljena je i izložba “Sarajevo 1914–2014”, koja prikazuje život u Sarajevu tokom prošlog stoljeća.

Vijećnica Müzesi’nde medeniyetlerin buluşma sembolü olan Vijećnica’nın çalkantılı tarihini anlatan “Saraybosna Vijećnica’sı Yeniden” isimli kalıcı sergi bulunmaktadır. Müzede geçen yüzyılda Saraybosna’daki hayatı anlatan “Saraybosna 1914-2014” sergisi yer almaktadır.

The permanent exhibit on display, “Sarajevo City Hall Revisited”, tells the story of this universal symbol of the meeting of civilizations and its turbulent past. The Museum also houses the exhibit, “Sarajevo 1914–2014”, which looks at life in Sarajevo during those 100 years.

‫ميكنكم يف متحف دار البلدية مشاهدة املعرض الدائم‬ ‫بعنوان “دار البلدية يف رساييفو مرة أخرى” والذي يروي‬ ‫قصة التاريخ العصيب للمبنى الذي يعد رمزا عامليا‬ ‫ وهناك يف املتحف معرض بعنوان‬.‫لتقابل الحضارات‬ ‫” يتناول موضوع الحياة يف‬2014 – 1914 ‫“رساييفو‬ .‫رساييفو يف القرن املايض‬

ČEKREKČIJINA DŽAMIJA ČEKREKČI MOSQUE

ppKračule bb

Čekrekči Muslihudinova džamija, poznata kao Čekrekčinica, najstarija je sačuvana potkupolna džamija u Sarajevu. Podignuta je 1526. kao vakuf (zadužbina) Muslihudin hadži Mustafe, koji je nadimak Čekrekčija dobio jer je pravio čekrke (vitla). Graditeljska cjelina džamije sa okolnim dućanima na listi je nacionalnih spomenika BiH.

Čekrekčinica olarak bilinen Čekrekči Muslihudin’in Camisi Saraybosna’daki korunmuş en eski kubbeli camidir. Camii, çıkrık (makara) yaptığı için Čekrekčija lâkabı verilen Muslihudin Hacı Mustafa Vakfı’nın mülkü olarak 1526 yılında inşa edilmiştir. Etrafındaki dükkanlar ile birlikte cami Bosna-Hersek’in korunan ulusal anıtları listesinde bulunmaktadır.

Čekrekči Muslihudin’s Mosque, known locally as Čekrekčinica, is the oldest cupolated mosque in Sarajevo. Built in 1526 as part of Muslihudin Hajji Mustafa’s endowment, it was nicknamed “Čekrekčija” because he produced čekrke (winches). The mosque complex, along with the surrounding shops, is now on the list of National Monuments of BiH.

‫مسجد ُم صلح الدين تشاكرتشيي املعروف باسم‬ ‫ تم‬.‫تشاكرتشينيتسا أقدم مسجد مع القبة يف رساييفو‬ ‫م كوقف ُم صلح الدين الحاج‬1526 ‫بناء املسجد عام‬ .‫مصطفى الذي ل ّق ب بتشاك راتيش ألنه كان يصنع الروافع‬ ‫وقد ُص ِّن ف املسجد مع الدكاكني املجاورة ضمن قامئة‬ .‫النصب التذكارية الوطنية يف البوسنة والهرسك‬

SEBILJ SEBILJ

ppBaščaršijski trg

SEBIL

)‫السبيل (مصب عام للمياه‬

U Sarajevu je nekada postojalo stotine sebilja (javnih česmi u obliku kioska), a danas se jedini sačuvani sebilj nalazi na Baščaršijskom trgu i važi za jedan od najprepoznatljivijih simbola Sarajeva. Osmislio ga je arhitekt Aleksandar Wittek u pseudomaurskom stilu, a na današnjem mjestu stoji od 1913. godine.

Bir zamanlar Saraybosna’da yüzlerce sebil bulunurdu. Saraybosna şehrinin en önemli sembollerinden biri olan ve günümüze kadar korunmuş olan tek sebil Başçarşı Meydanı’nda bulunmaktadır. Mimar Aleksandar Wittek tarafından Mağribi stilde tasarlanmış olup, 1913 yılından beri aynı yerde bulunmaktadır.

Sarajevo used to have hundreds of sebiljs (public fountains in the shape of kiosks), but now the only fountain of this kind – which also serves as one of the most recognizable symbols of Sarajevo – is located on Baščaršija Square. Aleksandar Wittek proposed the Pseudo-Moorish design and it has been on its current spot since 1913.

‫كانت يف رساييفو املئات من مصبات املياه العامة بقي‬ ‫منها مصب واحد يقع عىل ميدان باشتشارشيا ويعترب‬ ‫ صممه املهندس‬.‫أحد أبرز رموز رساييفو املشهورة‬ ‫املعامري ألكسندر فيتك بالتصميم املورسيك وهو‬ .‫م‬1913 ‫صامد يف مكانه منذ عام‬

STARA PRAVOSLAVNA CRKVA OLD ORTHODOX CHURCH Stara pravoslavna crkva, posvećena arhanđelima Mihailu i Gavrilu, jedan je od najstarijih sakralnih objekata u Sarajevu. Pretpostavlja se da je izgrađena sredinom 16. stoljeća, i to na mjestu još starije crkve. Kroz historiju je nekoliko puta gorjela, ali je svaki put obnovljena u originalnom obliku. Uz crkvu se nalazi i muzej.

ppMula Mustafe Bašeskije 59

ČEKREKČIJINA CAMI

‫مسجد تشاكرتشييا‬

This church is one of the oldest sacral complexes in Sarajevo. Dedicated to the holy archangels, Michael and Gabriel, it is presumed that it was built in the mid-16th century on the spot where an even older church had once stood. While it was damaged during several fires, it was rebuilt anew every time. The church also houses a museum.

ESKI ORTODOKS KILISESI

‫الكنيسة األرثوذوكسية القدمية‬ Büyük melekler Mihael (Mikail) ve Gabriel’e (Cebrail) ithaf edilen Eski Ortodoks Kilisesi, Saraybosna’nın en eski kutsal mekanlarından birisidir. 16. yüzyılın ortalarında daha da eski bir kilisenin yerine inşa edildiği tahmin edilmektedir. Tarih içerisinde birkaç kere yanmasına rağmen, her seferinde orijinaline uygun şekilde restore edilmiştir. Kilisenin yanında müze de yer almaktadır.

‫الكنيسة األرثوذوكسية القدمية املنسوبة للملكني‬ .‫ميكائيل وج ربائيل أحد أقدم املباين الدينية يف رساييفو‬ ‫ امليالدي عىل‬16 ‫من املتوقع أنها بنيت يف أوساط القرن‬ ‫ تم حرق الكنيسة عدة‬.‫موقع كنيسة قدمية كانت هناك‬ ‫م رات عرب التاريخ ويف كل مرة أعيد ترميمها عىل صورتها‬ .‫ وبجانب الكنيسة يقع متحف تابع لها‬.‫األصلية‬

MUZEJ STARE PRAVOSLAVNE CRKVE OLD ORTHODOX CHURCH MUSEUM

ppMula Mustafe Bašeskije 59

Muzej Stare pravoslavne crkve nastao je 1889. godine iz crkvene riznice, a za njegovo pokretanje velike zasluge imao je crkveni tutor Jeftan Despić, pripadnik čuvene sarajevske porodice Despić. Po bogatstvu predmeta koji su u njemu pohranjeni, Muzej Stare pravoslavne crkve je jedan od pet najznačajnijih pravoslavnih muzeja u svijetu.

Eksi Ortodok Kilisesi Müzesi 1889 yılında kilise hazinesinden kurulmuştur. Tanınmış Saraybosna ailesi Despić’in üyesi olan kilise öğretmeni Jeftan Despić müzenin kurulmasında önemli rol oynamıştır. İçeriklerinin zenginliği bakımından Eski Ortodoks Kilisesi Müzesi dünyanın en önemli beş Ortodoks müzesinden biridir.

The Old Orthodox Church Museum was established in 1889 with funds from the church treasury. It was Churchwarden Jeftan Despić, a member of the famous Despić family from Sarajevo, who got the museum up and running. Given the wealth of its collection, it is considered one of the five most important Orthodox museums in the world.

‫م‬1889 ‫أنشئ متحف الكنيسة األرثوذوكسية القدمية عام‬ ‫ ويعود الفضل الكبري إلنشاء‬،‫من مرصوفات الكنيسة‬ ‫املتحف إىل املعلم الكنييس يفتان ديسبيتش الذي‬ .‫كان ينتسب إىل عائلة ديسبيتش العريقة يف رساييفو‬ ‫ فإن متحف‬،‫وبناء عىل قيمة املعروضات املحفوظة فيه‬ ‫الكنيسة األرثوذوكسية القدمية يعد أحد أبرز خمسة‬ .‫متاحف أرثوذوكسية يف العامل‬

MORIĆA HAN MORIĆA HAN

ppSarači 77

MORIĆA HANI

‫خان موريتش‬

Morića han je jedini očuvani karavan-saraj, prostor koji je u osmansko doba služio za smještaj trgovačkih karavana. Podignut je na prelazu 16. i 17. vijeka kao zadužbina Gazi Husrev-bega, a ime je dobio po svom zakupcu Mustafi-agi Moriću. U Morića hanu se danas nalazi nekoliko kafana i prodavnica, te restoran sa tradicionalnom hranom.

Günümüzün korunmuş tek kervansarayı olan Morića Hanı Osmanlı döneminde tüccar kervanlarının konaklamasında kullanılırdı. 16. yüzyıldan 17. yüzyıla geçişte Gazi Hüsrev Bey’in vakfı olarak inşa edilmiştir. Adını kiracısı Mustafa Ağa Morić’ten almıştır. Günümüzde Morića Hanı’nda birkaç kafe ve mağazanın yanı sıra geleneksel yemeklerin sunulduğu bir restoran bulunmaktadır.

The only caravanserai (inn for traveling merchants and caravans) from the Ottoman period to have survived intact. Built during the late 16th and early 17th centuries as part of Gazi Husrev Bey’s endowment, it was named after Mustafa Aga Morić, who was leasing it. It has a few cafes and shops and a restaurant that serves traditional food.

‫يعترب خان موريتش خانا وحيدا متبقيا من خانات‬ ‫ وهو مكان كان يف العهد العثامين يستخدم‬،‫القوافل‬ ‫ تم بنائه يف الفرتة ما بني‬.‫لنزول القوافل التجارية‬ ‫ امليالديني كوقف للغازي خرسو بك‬17‫ و‬16 ‫القرنني‬ ‫ يقع‬.‫وسمي باسم مستأجره اآلغا مصطفى موريتش‬ ‫حاليا يف خان موريتش عدد من املقاهي واملحالت‬ .‫ومطعم يقدم األطعمة التقليدية‬

GAZI HUSREV-BEGOV HANIKAH GAZI HUSREV BEY’S HANIKAH

ppSarači 49

ESKI ORTODOKS KILISESI MÜZESI

‫متحف الكنيسة األرثوذوكسية القدمية‬

GAZI HÜSREV BEY TEKKESI (HANIKAHI)

‫تكية غازي خرسو بك‬

Hanikah se prvi put pominje u vakufnami Gazi Husrev-bega iz 1531. godine, što znači da je izgrađen nešto ranije. Ovaj objekat, u kojem je izučavan tesavuf (islamski misticizam), nekoliko puta je gorio, a 1930. je i potpuno porušen. Po uzoru na originalnu građevinu, iznova je sagrađen 2000. godine, a danas služi kao izložbeni prostor.

Tekkeden ilk olarak Gazi Hüsrev Bey’in 1531’deki vakıfnamesinde bahsedilmektedir ki bu da bu dönemin öncesinde inşa edildiğini göstermektedir. İçinde tasavvuf felsefesinin okunduğu bu bina birkaç defa yanmış, 1930 yılında ise tamamiyle yıkılmıştır. 2000 yılında orjinali esas alınarak yeniden inşa edilmiş olup günümüzde sergi salonu olarak işlev görmektedir.

This facility, which once served as a Sufi learning center, was first mentioned in Gazi Husrev Bey’s endowment from 1531, and was built at an earlier date. It was ravaged by fire several times and finally knocked down in 1930. In 2000 it underwent a thorough reconstruction, based on original designs, and is now used as an exhibit hall.

‫ورد ذكر تكية غازي خرسو بك التي تحتوي عىل مسكن‬ ‫م ما يعني أن‬1531 ‫للمتصوفني يف وثيقة الوقف عام‬ ‫ واحرتق هذا املبنى‬.‫هذا املبنى تم بنائه قبل هذا العام‬ ‫الذي كانت تُدرس فيه مبادئ التصوف عدة م رات لينهار‬ ‫ وقد أعيد بناء املبنى عىل صورة املبنى‬.‫م‬1930 ‫متاما عام‬ .‫م وهو حاليا يستخدم كمعرض فني‬2000 ‫األصيل عام‬

KURŠUMLI MEDRESA KURŠUMLI MEDRESA

ppSarači 33

Najstarija odgojno-obrazovna institucija u BiH osnovana je 1537. godine kao zadužbina Gazi Husrev-bega. Zbog olovnog krova kojim je bila prekrivena, stara zgrada medrese nazvana je Kuršumli medresom. Zgrada je nacionalni spomenik BiH, a u njoj se danas nalazi Muzej “Gazi Husrev-beg”, posvećen najvećem dobrotvoru Sarajeva.

Bosna Hersek’teki en eski eğitim ve öğretim kurumu 1537 yılında Gazi Hüsrev Bey’in vakfı olarak kurulmuştur. Kurşun çatısı yüzünden medresenin eski binası Kurşunlu Medresesi adını almıştır. Bina Bosna Hersek ulusal anıtı olmasının yanısıra, Saraybosna’nın en büyük hayırseverine adanmış olan Gazi Hüsrev Bey Müzesi’ni barındırmaktadır.

Founded in 1537 as part of Gazi Husrev Bey’s endowment, it is the oldest educational institution of its kind in BiH. The old building, which has a covered lead roof, is called Kuršumli (kuršum = lead) Medresa. It is a National Monument of BiH and houses Gazi Husrev Bey Museum, which is dedicated to Sarajevo’s greatest benefactor.

‫تم إنشاء أقدم مؤسسة تعليمية يف البوسنة والهرسك‬ .‫م كوقف من ضمن أوقاف غازي خرسو بك‬1537 ‫عام‬ ‫وسمي مبنى املدرسة القديم باسم كورشوميل بسبب‬ ‫ يعترب املبنى اليوم نصبا‬.‫سطحه املغطى بالحديد‬ ‫تذكاريا يف البوسنة والهرسك ويقع فيه متحف غازي‬ .‫خرسو بك املنسوب إىل أبرز فاعل خري يف رساييفو‬

GAZI HUSREV-BEGOVA BIBLIOTEKA GAZI HUSREV BEY’S LIBRARY Biblioteka je osnovana 1537. kao dio Gazi Husrev-begove medrese. Od 2014. godine djeluje u namjenski izgrađenom, reprezentativnom objektu, a posjeduje oko stotinu hiljada bibliotečkih jedinica (rukopisa, štampanih knjiga, časopisa i raznih dokumenata) na arapskom, turskom, perzijskom, bosanskom i nekim drugim evropskim jezicima.

ppGazi Husrev-begova 46

The library was founded in 1537 as part of Gazi Husrev Bey’s Medresa. This newly constructed facility has been home to approximately 100,000 items (manuscripts, books, journals and various documents) in Arabic, Turkish, Farsi, Bosnian and other European languages since it opened in 2014.

MUZEJ GAZI HUSREV-BEGOVE BIBLIOTEKE GAZI HUSREV BEY’S LIBRARY MUSEUM

ppGazi Husrev-begova 46

KURŞUNLU MEDRESESI

‫مدرسة كورشوميل‬

GAZI HÜSREV BEY KÜTÜPHANESI

‫مكتبة غازي خرسو بك‬

Kütüphane 1537 yılında Gazi Hüsrev Bey Medresesi’nin bir bölümü olarak kurulmuştur. 2014 yılından beri bu amaçla inşa edilen binada bulunmakta, yüz bine yakın Arapça, Türkçe, Farsça, Boşnakça ve Avrupa dillerinde eseri (el yazması, basılmış kitap, dergi ve çeşitli belge) barındırmaktadır.

‫م كجزء من مدرسة غازي‬1537 ‫تم تأسيس املكتبة عام‬ ‫م تقع املكتبة يف مبنى‬2014 ‫ ومن عام‬،‫خرسو بك‬ ‫خاص لها وتحتوي عىل حوايل مئة ألف وحدة مكتبية‬ ‫من املخطوطات والكتب املطبوعة واملجالت والوثائق‬ ‫املختلفة باللغة العربية والرتكية والفارسية والبوسنية‬ .‫واللغات األوروبية األخرى‬

GAZI HÜSREV BEY KÜTÜPHANE MÜZESI

‫متحف مكتبة غازي خرسو بك‬

Muzejsku kolekciju čini više od 1200 eksponata, prikupljenih tokom gotovo pet stoljeća postojanja Biblioteke, a koji pričaju zanimljivu priču o životu muslimana na tlu Bosne i Hercegovine. Zbirka je podijeljena u pet tematskih cjelina: Islamska umjetnost/Kaligrafija, Obrazovanje, Vjerski život, Etnologija i Biblioteka u ratu.

Müze koleksiyonunu kütüphanenin beş asırlık tarihi boyunca toplanan ve Bosna Hersek’teki Müslümanlar’ın hayatlarına ilişkin ilginç hikayeleri anlatan 1200’den fazla eser oluşturmaktadır. Koleksiyon beş farklı konuyu kapsamaktadır: İslam Sanatı /Kaligrafi, Eğitim, Dini Hayat, Etnoloji ve Savaş Döneminde Kütüphane.

A collection containing over 1,200 items gathered over the nearly five centuries that the library has been in existence, all of which tell interesting stories about the life of Muslims in BiH. The collection is divided into five thematic areas: Islamic art/calligraphy, education, religious life, ethnology and the library during the war.

‫ قطعة‬1200 ‫تتكون مجموعة املتحف عىل أكرث من‬ ‫جمعت أثناء القرون الخمسة التي مضت عىل املكتبة‬ .‫والتي تروي قصة حياة املسلمني يف البوسنة والهرسك‬ ‫ الفن‬:‫املجموعة موزعة عىل خمس وحدات موضوعية‬ ،‫ الحياة الدينية‬،‫ التعليم‬،‫ الخط العريب‬/‫اإلسالمي‬ .‫ واملكتبة يف فرتة الحرب‬،‫األثنولوجيا‬

STARI JEVREJSKI HRAM OLD JEWISH TEMPLE

ppVelika avlija bb

Stari jevrejski hram, poznat i po imenima Stara sinagoga i Veliki hram (Il Kal Grandi), najstarija je jevrejska bogomolja u Sarajevu. Izgrađen je krajem 16. stoljeća u prostoru Velike avlije, mikročetvrti sarajevskih Jevreja. Od 1966. u Starom hramu, koji je nacionalni spomenik BiH, djeluje Muzej Jevreja Bosne i Hercegovine.

Eski Sinagog ve Büyük Tapınak (Il Kal Grandi) adlarıyla da anılan Eski Yahudi Tapınağı, Saraybosna’daki en eski Yahudi dini mekanıdır. 16. yüzyılın sonlarına doğru Saraybosna Yahudileri’nin yerleşim alanı olan Büyük Avlu’nun alanında inşa edilmiştir. Bosna Hersek ulusal anıtı olan Eski Tapınak’ta 1966 yılından beri Bosna Hersek Yahudi Müzesi faaliyet göstermektedir.

The Old Jewish Temple, also known as the Old Synagogue or Great Temple (Il Kal Grandi), is the oldest place of worship for Jews in Sarajevo. It was built at the end of the 16th century in Velika Avlija, a small Jewish neighborhood. The temple is a National Monument of BiH and has been the home of the Jewish Museum of BiH since 1966.

‫املعبد اليهودي القديم املعروف بأسامء الكنيس‬ .‫القديم واملعبد الكبري أقدم معبد يهودي يف رساييفو‬ ‫ امليالدي عىل موقع الساحة‬16 ‫تم بناءه يف نهاية القرن‬ ‫الكبرية التي كانت متثل حيا سكنيا يعيش فيه يهود‬ ‫ ويف املعبد القديم املصنف ضمن قامئة‬.‫رساييفو‬ ‫النصب التذكارية يف البوسنة والهرسك يقع متحف‬ .‫م‬1966 ‫يهود البوسنة والهرسك منذ عام‬

SARAJEVO SUSRET KULTURA SARAJEVO MEETING OF CULTURES

SARAYBOSNA KÜLTÜRLERIN KESIŞME NOKTASI

“Sarajevo susret kultura” naziv je oznake na ulici Ferhadija koja obilježava mjesto gdje se u Sarajevu sreću Istočna (osmansko-islamska) i Zapadna (austrougarsko-kršćanska) kultura. Istočno od oznake je orijentalna Baščaršija, dok se dalje na zapad nastavlja Ferhadija, duž koje su, sa obje strane, građevine u “zapadnom stilu”.

ppFerhadija

This is the inscription of a special inlaid marking on Ferhadija St. which indicates where Sarajevo’s Eastern (Ottoman, Islamic) and Western (AustroHungarian, Christian) cultures meet. Heading east from this spot leads to Oriental Baščaršija, and continuing west takes one past the western style buildings that line Ferhadija.

SAHAT-KULA SAHAT KULA Sarajevska sahat-kula visoka je 30 metara, a pretpostavlja se da je izgrađena u 16. stoljeću. Njen sat je jedini javni sat u svijetu koji mjeri lunarno, “a la turca” vrijeme, po kojem se određuje vrijeme namaza (islamskih dnevnih molitvi). Smjena dana i noći se dešava u vrijeme akšama (zalaska sunca), kada sat pokazuje 12 sati.

ppMudželiti veliki bb 20

ESKI YAHUDI TAPINAĞI

‫املعبد اليهودي القديم‬

Sarajevo’s clock tower is 30 meters high and is believed to have been built in the 16th century. Sahat Kula is the only public clock in the world to make use of lunar (à la Turk) time, which is how the time for the daily Muslim prayers is determined. The start of a new day occurs at sunset, when the clock shows 12:00.

‫رساييفو ملتقى الثقافات‬

“Saraybosna Kültürlerin Kesişme Noktası” Ferhadija Caddesi’nde Saraybosna’da doğu (Osmanlı – Müslüman) ile batı (Avusturya Macaristan – Hristiyan) kültürlerinin karşılaştığı yerde bulunan semboldür. Sembolün doğusunda Başçarşı, batısında ise her iki tarafı boyunca batı stili binalar bulunan Ferhadija Caddesi uzanmaktadır.

‫“رساييفو ملتقى الثقافات” اسم لنقطة عىل شارع‬ :‫فرحدية تشري إىل املكان الذي تلتقي فيه الثقافات‬ ‫الرشقية (العثامنية واإلسالمية) والغربية (النمساوية‬ ‫ تقع يف الجهة الرشقية من النقطة‬.)‫املجرية والكاثوليكية‬ ‫باشتشارشيا ويف الجهة الغربية ميتد شارع فرحدية مع‬ .‫املباين املبنية باألسلوب الغريب املطلة عليه من الجهتني‬ SAAT KULESI

‫برج الساعة‬

16. yüzyılda inşa edildiği varsayılan Saraybosna Saat Kulesi 30 metre yüksekliğindedir. Kule saati dünyada namaz vaktinin belirlenmesi için kullanılan ay saatini (a la turca) gösteren tek umumi saattir. Günün geceye dönüşmesi, saatin 12’yi gösterdiği akşam (güneş batımı) zamanı gerçekleşir.

‫ ويعترب أنه بني يف‬،‫ م رتا‬30 ‫طول برج الساعة ب رساييفو‬ ‫ هذه هي الساعة الوحيدة يف العامل‬.‫ امليالدي‬16 ‫القرن‬ ‫التي تقيس الوقت القمري “الرتيك” والذي يحدد أوقات‬ ‫ وعند تبادل الليل والنهار يف وقت صالة املغرب‬.‫الصالة‬ .‫تصبح الساعة الثانية عرشة‬

GAZI HUSREV-BEGOV BEZISTAN GAZI HUSREV BEY’S BEZISTAN Gazi Husrev-begov bezistan (natkriveni bazar), poznat i po nazivima Stari bezistan i Veliki bezistan, dio je Gazi Husrev-begovog vakufa (zadužbine), a pretpostavlja se da je izgrađen oko 1540. godine. U bezistanu danas djeluju brojne prodavnice koje nude razne proizvode i usluge, najviše tekstil i suvenire.

ppFerhadija bb

Gazi Husrev Bey’s Bezistan is also known as the Old Bazaar or Great Bazaar. This covered bazaar is part of Gazi Husrev Bey’s endowment and is thought to have been built around the year 1540. Bezistan is now home to many shops that sell various items, primarily textiles and souvenirs, and provide other services.

GAZI HUSREV-BEGOVA DŽAMIJA GAZI HUSREV BEY’S MOSQUE Gazi Husrev-begova džamija, u narodu poznatija kao Begova džamija, izgrađena je 1530. godine kao vakuf (zadužbina) Gazi Husrev-bega, koji je bio bosanski namjesnik, uz manje prekide, od 1521. godine pa sve do smrti 1541. godine. Danas se ova džamija smatra najznačajnijim arhitektonskim spomenikom osmanske vladavine u Bosni i Hercegovini.

ppSarači 18

Gazi Husrev Bey’s Mosque, known locally as Bey’s Mosque, was built in 1530 as part of the endowment set up by Gazi Husrev Bey, a Bosnian Governor who served almost constantly from 1521 until his death in 1541. Bey’s Mosque is now considered one of the most important architectural monuments erected during the Ottoman period in BiH.

TAŠLIHAN TAŠLIHAN

ppZelenih beretki

GAZI HÜSREV BEY KAPALI ÇARŞISI

‫بزستان غازي خرسو بك‬

1540 yılında inşa edildiği sanılan Gazi Hüsrev Bey Kapalı Çarşısı, Gazi Hüsrev Bey Vakfı’nın bir parçası olmakla beraber Eski Kapalı Çarşı ve Büyük Kapalı Çarşı adları ile de tanınmaktadır. Günümüzde Kapalı Çarşı’da tekstil ve hediyelik eşya başta olmak üzere farklı ürünler ve hizmet sunan çok sayıda mağaza bulunmaktadır.

‫البزستان الكبري جزء من أوقاف غازي خرسو بك ويعترب‬ ‫ ويف الربزستان اليوم محالت‬.‫م‬1540 ‫أنه بُ ني حوايل عام‬ ‫عديدة تقدم منتجات وخدمات مختلفة أغلبها من‬ .‫املنسوجات والتحف الفنية‬

GAZI HÜSREV BEY CAMII

‫مسجد غازي خرسو بك‬

Halk arasında Begova (Bey) Camii olarak bilinen Gazi Hüsrev Bey Camii, 1530 yılında kısa aralarla 1521 yılından vefat ettiği 1541 yılına kadar Bosna valisi olan Gazi Hüsrev Bey’in vakfı olarak inşa edilmiştir. Günümüzde, bu cami Bosna Hersek’teki Osmanlı dönemine ait en önemli mimari eser olarak varsayılmaktadır.

‫تم بناء مسجد غازي خرسو بك املعروف لدى الناس‬ ‫م كوقف من أوقاف غازي‬1530 ‫كمسجد البك عام‬ ‫خرسو بك الذي كان يحكم البوسنة يف الفرتة من عام‬ ‫ يعترب هذا املسجد‬.‫م‬1541 ‫م حتى موته عام‬1521 ‫اليوم أبرز نصب تذكاري معامري من العهد العثامين‬ .‫يف البوسنة والهرسك‬

TAŞLIHAN

‫تاشليخان‬

Uz zapadni zid Gazi Husrev-begovog bezistana stoje ostaci Tašlihana, kamenog hana (prenoćišta) izgrađenog između 1540. i 1543. godine, jedne od brojnih zadužbina Gazi Husrev-bega. Han je teško stradao u požaru 1879. godine, nakon čega je porušen, a ostaci objekta danas su uklopljeni u ljetnu baštu hotela Europe.

Gazi Hüsrev Bey Kapalı Çarşısı’nın batı duvarının bitişiğinde Taşlıhan’ın kalıntıları durmaktadır. Gazi Hüsrev Bey’in çok sayıdaki bağışlarından biri olan Taşlıhan 1540 ile 1543 yılları arasında yapılmıştır. Han 1879 yılında çıkan yangında ağır hasara uğramış ve yıkılmıştır. Hanın kalıntıları Otel Europe’ın yaz bahçesine dahil edilmiştir.

The remains of Tašlihan lie along the western wall of Gazi Husrev Bey’s Bezistan. Built between 1540 and 1543, this stone inn was one of many objects to be included in Gazi Husrev Bey’s endowment. In 1879 the inn was badly damaged in a fire, after which it was knocked down. The remains can be seen as part of Europe Hotel’s summer garden.

‫هناك يف بزستان غازي خرسو بك بجانب جدرانه الغربية‬ ‫بقايا لتاشليخان وهو الخان الحجري املبني يف الفرتة‬ ‫م كوقف من أوقاف غازي خرسو‬1543 – 1540 ‫بني عامي‬ ‫ وقد ترضر الخان بشكل كبري يف حريق عام‬.‫بك العديدة‬ ‫ وتصبح بقاياه اليوم جزءا‬،‫م لينهار متاما بعد ذلك‬1879 .‫من حديقة فندق أوروبا الصيفية‬

ppZelenih beretki 1

MUZEJ SARAJEVO 1878 – 1918 MUSEUM OF SARAJEVO 1878 – 1918

SARAYBOSNA 1878 – 1918 MÜZESI 1918 – 1878 ‫متحف رساييفو‬

Muzej je smješten u zgradi pred kojom se 28. juna 1914. desio Sarajevski atentat, ubistva austrougarskog prijestolonasljednika Franza Ferdinanda i njegove supruge Sofije, koja je počinio Gavrilo Princip, član revolucionarne organizacije “Mlada Bosna”. Postavka Muzeja bavi se periodom austrougarske vladavine Bosnom i Hercegovinom.

Müze, 28 Haziran 1914 tarihinde devrimci organizasyon “Mlada Bosna” üyesi olan Gavrilo Princip’in Avusturya-Macaristan veliahtı Franz Ferdinand ve eşi Sofiya’yı öldürdüğü Saraybosna Suikastı’nın meydana geldiği yerdeki binada yer almaktadır. Müzenin içeriği Avusturya-Macaristan İmparatorluğu dönemindeki Bosna Hersek’i konu almaktadır.

It was here, in front of this building, which now houses the museum, that Franz Ferdinand, the Austro-Hungarian heir-apparent, and his wife, Sophie, were assassinated on June 28, 1914 by Gavrilo Princip, a member of the revolutionary organization, “Mlada Bosna”. The museum’s exhibits cover the period of Austro-Hungarian rule in BiH.

‫ من‬28 ‫يقع املتحف يف البناية التي وقعت أمامها يف‬ ‫م حادثة اغتيال ويل العهد النمساوي‬1914 ‫يونيو عام‬ ‫املجري فرانز فرديناند وزوجته صوفيا والتي ارتكبها‬ ‫عضو املنظمة الثورية “شباب البوسنة” غافريلو‬ ‫ تتناول معروضات املتحف فرتة الحكم‬.‫برينسيب‬ .‫النمساوي املجري يف البوسنة والهرسك‬

KOLOBARA HAN KOLOBARA HAN Kolobara han je bio prvi sarajevski karavan-saraj (mjesto za smještaj trgovačkih karavana), a podigao ga je krajem 15. vijeka osnivač Sarajeva Isa-beg Ishaković. Od hana je ostalo samo dvorište, u kojem je sredinom prošlog stoljeća djelovalo ljetno kino. Danas se u prostoru nekadašnjeg hana nalazi kafana sa ljetnom baštom.

ppSarači 42

Kolobara Han was the first caravanserai (inn for traveling merchants and caravans) in Sarajevo and was built at the end of the 15th century by Sarajevo’s founder, Isa Bey Ishaković. All that remains of the inn is the courtyard, which was used as a summer cinema in the 1950s. It is now home to a cafe and summer garden.

BRUSA BEZISTAN BRUSA BEZISTAN Brusa bezistan je natkriveni bazar kojeg je 1551. podigao veliki vezir Osmanskog carstva Rustempaša. Ime je dobio po tome što se u njemu prodavala tkanina, među kojom i svila iz Burse. U bezistanu je smješten depadans Muzeja Sarajeva sa stalnom postavkom o historiji Sarajeva od prahistorije do kraja osmanske vladavine.

ppAbadžiluk bb 22

This covered bazaar was built in 1551 by Rustem Pasha, Grand Vizier of the Ottoman Empire, and takes its name from the textiles that were sold here, including silk from Bursa, Turkey. It now houses an annex of the Museum of Sarajevo and features a permanent exhibit on the history of Sarajevo, from pre-history to the end of Ottoman rule.

KOLOBARA HANI

‫خان كولوبارا‬

İlk Saraybosna kervansarayı olan Kolobara Hanı 15. yüzyılın sonlarına doğru Saraybosna’nı kurucusu İsa Bey İshakoğlu tarafından inşa edilmiştir. Handan geriye kalan tek şey geçen yüzyılın ortalarında yaz sineması olarak faaliyet gösteren bahçesidir. Günümüzde hanın yerinde bahçesi olan bir kafe bulunmaktadır.

‫ وقد‬.‫كان خان كولوبارا أول خان للقوافل يف رساييفو‬ ‫ امليالدي مؤسس رساييفو‬15 ‫بناه يف نهاية القرن‬ ‫ مل يبق من الخان إال ساحته‬.‫عيىس بك إسحاقوفيتش‬ ‫الخارجية التي كانت تستخدم كمرسح سيناميئ مفتوح‬ ‫ أما اليوم فيقع يف هذا الخان‬،‫يف أواسط القرن املايض‬ .‫مقهى مع حديقة صيفية‬

BRUSA KAPALI ÇARŞISI

‫بزستان بورصا‬

Brusa Kapalı Çarşısı 1551 yılında büyük Osmanlı veziri Rüstem Paşa tarafından inşa edilmiştir. Adını içerisinde satılan, aralarında Bursa’dan gelen ipeğin de bulunduğu kumaşlardan almıştır. Bu kapalı çarşıda, Saraybosna’nın öncesinden Osmanlı egemenliğinin sonuna kadar olan tarihini konu alan kalıcı serginin bulunduğu Saraybosna Müzesi’nin ek bölümü yer almaktadır.

‫م وزير الدولة‬1551 ‫بزستان بورصا سوق داخيل بناه عام‬ ‫ سمي البزستان بهذا االسم‬.‫العثامنية األعظم رستم باشا‬ ‫نسبة إىل املنسوجات التي كانت تباع فيه والتي كان من‬ ‫ يقع يف البزستان اليوم متحف‬.‫بينها الحرير من بورصا‬ ‫رساييفو مع عرض دائم عن تاريخ رساييفو منذ بدايته‬ .‫وحتى نهاية الحكم العثامين‬

TABAČKI MESDŽID TABAČKI MESJID Tabački mesdžid izgrađen je 1591. kao zadužbina izvjesnog Hadži Osmana, po kojem se originalno zvao Hadži Osmanov mesdžid. Koristili su ga gotovo isključivo tabaci (kožari), u sklopu čije čaršije se i nalazio, a koji, zbog neugodnog mirisa koji nosi obrada kože, nisu željeli odlaziti u druge džamije i tamo remetiti vjernike.

ppHalači 9

Tabački Mesjid was built in 1591 as part of Hajji Osman’s endowment, after whom it was originally named. It was used almost exclusively by leatherworkers, who had their own bazaar in this neighborhood. Given the smells that came from working on the skins, they attended their own mosque so as to avoid bothering worshippers elsewhere.

ART KUĆA SEVDAHA SEVDAH ART HOUSE

TABAKÇI MESCIDI

‫مسجد تاباتشيك‬

Orjinal adı Hacı Osman Mescidi olan Tabakçı Mescidi Hacı Osman’ın vakfı olarak 1591 yılında inşa edilmiştir. Mescidi, deri tabaklamanın meydana getirdiği kötü kokudan ötürü başka camilere gidip oradaki müminlere rahatsızlık vermemek amacıyla tabakçılar (dericiler) kullanırdı.

‫ وقد كان‬،‫م كوقف للحاج عثامن‬1591 ‫بني املسجد عام‬ .‫املسجد يف األصل يحمل اسم مسجد الحاج عثامن‬ ‫وك ��ان املسجد يستخدم من قبل الدباغيني حيث‬ ‫ وكان الدباغييون ال يرغبون‬،‫كان يقع ضمن سوقهم‬ ‫بالذهاب إىل املساجد األخرى بسبب الرائحة الكريهة‬ .‫ليك ال يزعجوا املصليني فيها‬

SEVDAH SANAT EVI

‫دار السوداح الفني‬

Muzej Art kuća sevdaha posvećen je tradicionalnoj gradskoj lirskoj pjesmi – sevdalinci i najpoznatijim izvođačima sevdaha. Nalazi se u prostoru Velikih daira, objekta izgrađenog u osmansko doba za potrebe skladištenja roba sarajevskih trgovaca.

Sevdah Sanat Evi Müzesi geleneksel şehir lirik şarkı sevdalinka ve en meşhur sevdalinka sanatçılarına adanmıştır. Osmanlı döneminde Saraybosna tüccarlarının mallarını depolamaları için yapılan Velike daire’de (Büyük Daireler) yer almaktadır.

Sevdah Art House Museum is dedicated to sevdalinkas, traditional urban love songs, as well as the most popular interpreters of this genre. The museum is housed in Velike Daire, a building that dates from the Ottoman period and was where Sarajevo merchants would store their goods.

‫متحف دار ال ��س ��وداح الفني منسوب إىل أغنية‬ ‫السوداح التي كانت تعرب عن الحب وتغنى يف املدن‬ ‫ يقع املتحف يف مبنى فيلييك‬.‫وإىل أشهر مغنيها‬ ‫دايري (الديار الكبرية) املبني يف العهد العثامين لخزن‬ .‫بضائع تجار رساييفو‬

ppHalači 5 BAŠČARŠIJSKA DŽAMIJA BAŠČARŠIJA MOSQUE

ppBaščaršija 37

BAŞÇARŞI CAMII

‫مسجد باشتشارشيا‬

Džamija Havadže Duraka, poznatija kao Baščaršijska džamija, pominje se u zapisu iz 1528. godine, pa je sigurno kako je izgrađena koju godinu ranije. Ova skladna, jednoprostorna, potkupolna džamija, čiji je harem (dvorište) malena, zelena oaza usred Baščaršije, nacionalni je spomenik Bosne i Hercegovine.

Başçarşı Camisi olarak bilinen Havacı Durak Camii’den 1528 yılındaki yazıtlarda bahsedilmekte ve buna istinaden bundan birkaç sene önce yapıldığı tahmin edilmektedir. Avlusu Başçarşı’nın tam ortasında küçük yeşil bir arazi olan bu muntazam, tek odalı, kubbeli cami Bosna Hersek’in ulusal anıtıdır.

Havadža Duraka Mosque, better known as Baščaršija Mosque, is mentioned in a document dating from 1528 and was most likely built a couple of years earlier. This harmonious, one-roomed, cupolated mosque has an intimate courtyard, which is quite a little green oasis in Baščaršija, and is also a National Monument of BiH.

‫ورد ذكر مسجد الخواجة دُوراك املعروف مبسجد‬ ‫ ما يعني أن‬،‫م‬1528 ‫باشتشارشيا يف سجل من عام‬ .‫املسجد تم بنائه قبل ذكره يف السجل ببضعة أعوام‬ ‫هذا املسجد املتناسق الذي يحتوي عىل ساحة داخلية‬ ‫ والذي تشكل ساحته الخارجية روضة‬،‫واحدة مع قبة‬ ‫ مصنف ضمن قامئة‬،‫خ رضاء صغرية يف وسط باشتشارشيا‬ .‫النصب التذكارية يف البوسنة والهرسك‬

OBALA KULINA BANA

‫شارع أوباال كولينا بانا‬

Ulica je nastala krajem 19. stoljeća prilikom regulacije desne obale Miljacke i sprva je prozvana Appelov kej, po tadašnjem poglavaru Zemaljske vlade, baronu Johanu Appelu.

The street was laid out at the end of the 19th century when the Miljacka River was being regulated and it was initially called Appel Quay, after Baron Johann von Appel, then National Government Administrator.

bala Kulina bana vodi pravcem zapad – istok, uzvodno uz desnu obalu Miljacke, od mosta Skenderija do Šeherćehajine ćuprije, a njome još od davne 1895. godine saobraća električni tramvaj, kojeg je Sarajevo imalo među prvim gradovima u ovom dijelu svijeta.

Nakon Prvog svjetskog rata, kojem je povod bio Atentat što se desio upravo na uglu ove i ulice Zelenih beretki, saobraćajnica je 1919. dobila ime Obala vojvode Stepe Stepanovića, po vojvodi srpske vojske i heroju Velikog rata. Između 1941. i 1945. zvala se Obala Adolfa Hitlera, a nakon oslobođenja je ponovo nazvana Obala vojvode Stepe. Od ratne 1993. godine nosi ime Obala Kulina bana, po prvom značajnom bosanskom vladaru (vladao od 1180. do 1204), koji je Poveljom od 29. augusta 1189. godine dozvolio Dubrovčanima slobodno trgovanje po banovini Bosni. Povelja Kulina bana, čiji je original u posjedu Ruske akademije nauka i umjetnosti u Sankt Petersburgu, najstariji je sačuvani bh. pisani državni dokument, te jedan od najstarijih pisanih dokumenta kod južnoslavenskih naroda.

bala Kulina Bana runs west to east and upstream, or parallel to the right bank of the Miljacka River, from Skenderija Bridge to Šeher-Ćehajina Ćuprija. An electric tram line was installed on this street back in 1895, making Sarajevo one of the first cities in the region to have such a means of transportation.

In 1919, following the First World War, which was triggered by the assassination carried out right on the corner of Appel Quay and what is now Zelenih Beretki, the former was renamed Obala Vojvode Stepe Stepanovića, after the Serbian military leader and hero of the Great War. Between 1941 and 1945 it was called Obala Adolfa Hitlera, and then Obala Vojvode Stepe was again used after liberation. The current name, Obala Kulina Bana, has been in use since 1993, when the last war was still raging. It takes its name from Bosnia’s first major ruler, Kulin Ban, who ruled from 1180 to 1204 and whose Charter from August 29, 1189 permitted Dubrovnikans to trade freely throughout the Banate of Bosnia. The Charter of Kulin Ban is Bosnia’s oldest preserved written document and one of the oldest of its kind among the South Slavic peoples. An original copy of the document is kept in Saint Petersburg at the Academy of Sciences.

bala Kulina Bana Caddesi batı-doğu doğrultusunda, Miljacka Nehri’nin sağ kıyısının yanından akış yönünün tersine Skenderija Köprüsü’nden Šeher-ćehajine Köprüsü’ne kadar uzanmaktadır. 1895 yılından beri cadde üzerinde elektrikli tramvay hizmet vermektedir. Saraybosna, dünyanın bu bölgesinde tramvayın kullanıldığı ilk şehirlerden biridir. Cadde 19. yüzyılın sonlarında, Miljacka Nehri’nin sağ kıyısının düzenlenmesi sırasında meydana gelmiştir. İlk başta, o zamanki eyalet hükümeti başkanı Johan Appel’den esinlenerek Appel İskelesi adını almıştır. Tam da bu cadde ili Zelenih Beretki Sokağı’nın köşesinde meydana gelen suikastın neden olduğu Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, 1919 yılında, cadde Sırp ordusu dükü ve Birinci Dünya Savaşı kahramanından esinlenerek Obala Vojvode Stepe Stepanovića ismini almıştır. 1941 ile 1945 yılları arasında cadde Obala Adolfa Hitlera adını taşırken, kurtuluşun ardından tekrar Obala Vojvode Stepe adını almıştır. 1993 yılından beri cadde Obala Kulina Bana adını taşımaktadır. Cadde adını 29 Ağustos 1189 yılındaki fermanı ile Dubrovnikliler’e Bosna Banlığı’nda serbest ticaret hakkı tanıyan ilk önemli Bosna hükümdarından almıştır (1180 yılından 1204 yılına kadar hüküm sürmüştür). Orjinali Sankt Peterburg’daki Rus Bilim ve Sanat Akademisi’nde bulunan Ban Kulin’in Fermanı, Bosna’nın korunmuş en eski yazılı devlet dokümanı olmasının yanı sıra, Güney Slavları’nın en eski yazılı dokümanlarından da biridir.

‫ميتد‬

‫شارع أوباال كولينا بانا من الغرب نحو الرشق عىل عكس اتجاه‬ ‫ ومن جرس‬،‫سري النهر وبجانب ساحل نهر ميلياتسكا عىل الجهة اليمنى‬ ‫ وبهذا الشارع مير ال رتام الكهربايئ منذ عام‬.‫سكندريا حتى جرس شهر تشهايا‬ ‫م حيث كانت رساييفو إحدى أوىل املدن التي كانت متلك ال رتام يف هذا‬1895 .‫الجزء من العامل‬ ‫ امليالدي عندما تم إنشاء الساحل عىل‬19 ‫تم إنشاء الشارع يف نهاية القرن‬ ‫ وكان يسمى يف البداية باسم رصيف أيبل‬،‫الجهة اليمنى من نهر ميلياتسكا‬ .‫نسبة إىل رئيس الحكومة املحلية البارون جون أيبل‬ ‫وبعد الحرب العاملية األوىل التي س بّ بها االغتيال الذي حدث يف زاوية هذا‬ ‫ تم تسمية هذا الشارع باسم أوباال فويفودا‬،‫الشارع وشارع زيليني برييتيك‬ ‫ستيبه ستبانوفيتش (ساحل الدوق ستيبه ستبانوفيتش) نسبة إىل دوق الجيش‬ .‫الرصيب وبطل الحرب الكبرية‬ ‫م كان الشارع يسمى بأوباال أدولف هيتلر‬1945-1941 ‫ويف الفرتة بني عامي‬ ‫ لتعود تسميته باسم أوباال فويفودا ستيبه بعد‬،)‫(ساحل أدولف هيتلر‬ .‫التحري ر‬ ‫م اسم أوباال كولينا بانا (ساحل كولني‬1993 ‫يحمل الشارع بعد العام الحريب‬ ،)‫م‬1204 ‫م وحتى‬1180 ‫بان) نسبة إىل أول حاكم بوسني مشهور (حكم منذ عام‬ ‫م تسمح ملواطني‬1189 ‫ أغسطس‬28 ‫والذي أصدر وثيقة دستورية بتاريخ‬ .‫دوبروفنيك التجارة الحرة يف دولة البوسنة‬ ‫وثيقة كولني بان الدستورية التي يحفظ أصلها يف أكادميية العلوم والفنون‬ ‫ وإحدى‬،‫الروسية بسانت بطرسربغ هي أقدم وثيقة بوسنية مكتوبة ومحفوظة‬ .‫أقدم الوثائق املكتوبة لدى الشعوب السلوفاكية الجنوبية‬

VIJEÄ&#x2020;NICA

Obala Kulina bana 1

xWw

APOTEKE SARAJEVO

Obala Kulina bana 40

KONYALI AHMET USTA

Obala Kulina bana bb

BRODAC

‫شارع بروداتس‬

ružajući se uz zapadnu stranu Vijećnice, ulica Brodac spaja ulicu Telali i Obalu Kulina bana. Ova kratka saobraćajnica nastala je 1896. godine dovršetkom izgradnje Vijećnice, a kada je 1910. dobila status ulice, upravo je zbog blizine sjedišta gradskog poglavarstva Sarajeva nazvana Vijećničkom. Krajem 1959. ova saobraćajnica je dobila ime po Benjaminu Finciju Binju, aktivnom članu radničkog i komunističkog pokreta, koji je 1929. godine uhapšen, ubijen i potom bačen sa prozora Beledije, zgrade koja se nalazi preko puta Vijećnice, a u kojoj je sve do iza Drugog svjetskog rata bio smješten gradski zatvor. Današnji naziv Brodac, kojeg ulica nosi od 1993. godine, ime je srednjovjekovnog naselja koje se nalazilo na desnoj obali Miljacke nekoliko stotina metara uzvodno, na prostoru Bentbaše, na ulazu u Sarajevo iz pravca Pala. Pretpostavlja se kako je naselje nazvano po jednom od gazova, prelaza preko Miljacke, koji su se u davna vremena zvali brod ili brodac. Upravo pokraj tog naselja je osnivač Sarajeva Isa-beg Ishaković krajem 15. vijeka izgradio zaviju, mjesto okupljanja derviša, koja je bila jedan od prvih objekata podignutih u upravo osnovanom Isa-begovom šeher Sarajevu.

rodac Street runs along the western side of Vijećnica and joins the streets, Telali and Obala Kulina Bana. This short street was first laid out in 1896 with the completion of Vijećnica (city hall). It finally acquired the status of an actual street in 1910 and was called Vijećnička, given its close proximity to the seat of Sarajevo’s city government. At the end of 1959 it was named after Benjamin Finci Binjo, an active member of the Workers’ and Communist Party movement, who was arrested in 1929. Binjo was brutally murdered and his body thrown from a window of Beledija Prison which, at that time, was located opposite Vijećnica. It served as the city’s main prison until after the Second World War. The current name, Brodac, has been in use since 1993 and it is also the name of the medieval settlement that was located on the right bank of the Miljacka, several hundred meters further upriver at Bentbaša, at the entrance to Sarajevo, coming from the direction of Pale. It is presumed that the settlement was named after a gaz (ford) on the Miljacka River, which had been called brod, or brodac, in ages past. It was near this settlement that the founder of Sarajevo, Isa Bey Ishaković, had a zavija (dervish lodge) built at the end of the 15th century, making it one of the first structures erected with the founding of his seher (city).

ijećnica’nın batı tarafı boyunca uzanan Brodac Sokağı Telali ile Obala Kulina bana sokaklarını birleştirmektedir. Bu sokak, Vijećnica’nın inşaatının tamamlanmasıyla 1896 yılında meydana gelmiştir. 1910 senesinde sokak olduğunda ise, şehir yönetimine yakın olduğu için Vijećnička adını almıştır. 1959 yılının sonlarında sokak adını, 1929 yılında tutuklanan işçi ve komünist hareketinin aktif üyesi olan Benjamin Fincij Binjo’dan almıştır. Daha sonrasında öldürülmüş ve Vijećnica’nın karşısında bulunan Belediye’nin penceresinden atılmıştır. Bahsi geçen bina İkinci Dünya Savaşı’nın sonuna kadar şehir hapishanesi olarak kullanılmıştır. Sokak bugünkü adını 1993 yılından beri taşımaktadır. Brodac, bir zamanlar Miljacka Nehri’nin sağ kıyısında su akış yönünün tersinin birkaç yüz metresinde Pale yönünden Saraybosna girişinde bulunan Bentbaşa alanında bulunan Orta Çağ semtinin adı idi. Semtin adını, eski zamanlarda brod veya brodac denilen, Miljacka Nehri’ndeki geçitlerin birinden aldığı sanılmaktadır. Bu semtin yanında Saraybosna’nın kurucusu İsa Bey İshakoğlu’nun 15. yüzyılın sonlarında inşa ettiği tekke bulunmaktadır. Dervişlerin toplandığı yer olan bu bina İsa Bey’in yeni kurulan Saraybosna şehrinde dikilen ilk binalardan biriydi.

‫يربط‬

‫شارع بروداتس بني شارعي تاليل وأوباال كولني بان بامتداد‬ ‫م‬1896 ‫ هذا الطريق القصري تم إعامره عام‬.‫الجانب الغريب من مقر دار البلدية‬ ‫م شارعا سمي بالشارع‬1910 ‫ وعندما أصبح عام‬،‫مع انتهاء بناء دار البلدية‬ .‫البلدي لقربه من مقر والية مدينة رساييفو‬

‫م سمي هذا الشارع باسم بنيامني فينتيس بينيو الذي كان‬1959 ‫ويف نهاية عام‬ ‫م‬1929 ‫عضوا ناشطا يف الحركة العاملية الشيوعية والذي تم القبض عليه عام‬ ‫وقتله ورميه من مبنى البلدية وهي البناية التي كانت تقع مقابل دار البلدية‬ .‫والذي كان يقع فيها سجن املدينة طوال فرتة ما قبل الحرب العاملية الثانية‬ ‫م‬1993 ‫اسم الشارع الحايل بروداتس وهو االسم الذي يحمله الشارع منذ عام‬ ‫هو اسم لحي من القرون الوسطى كان يقع عىل الجانب األمين من ساحل نهر‬ ‫ميليتسكا وعىل بعد بضعة مئات من األمتار أعىل النهر حيث تقع بنتباشا عىل‬ .‫مدخل رساييفو من ناحية باال‬ ‫من املعتقد أن الحي سمي نسبة إىل أحد املم رات عرب نهر ميلياتسكا التي‬ .‫كانت تسمي قدميا بربود أو بروداتس‬ ‫وبجانب هذا الحي بالذات بنى مؤسس رساييفو عيىس بك إسحاقوفيتش يف‬ ‫ زاوية ومكانا يجتمع فيه الدرويشيون وقد كانت الزاوية أوىل‬15 ‫نهاية القرن‬ .‫ املؤسسة للتو‬،‫املباين املبنية يف مدينة عيىس بك رساييفو‬

CAFFE SLASTIČARNA VIJEĆNICA

Brodac 2

TOBACCO PRESS

Brodac 2

Hci

AZEL FRANCE

Brodac 3

BRODAC GALLERY

Brodac 4

HAND MADE DINO

Brodac 6

IHj

5 1 2

TELALI

‫شارع تاليل‬

Taj naziv odnosio se na dio današnjih Telala, od Baščaršijskog trga do raskršća sa ulicama Kračule i Brodac, dok se dio oko Vijećnice do 1919. godine zvao Mustaj-pašin mejdan, po Mustafa-paši Babiću, veleposjedniku koji je tu imao imanje.

Nova Testa was used to refer to just part of what is now Telali, from Baščaršija Square to where it meets Kračule and Brodac. Until 1919 the part around Vijećnica had been called Mustaj-Pasha’s Mejdan, after Mustafa Pasha Babić, a city official who owned some property here.

Negdje oko 1885. Nova testa je dobila ime Telali, a kuriozitet je što nije nazvana po telalima (najavljivačima vijesti i dešavanja), nego po staretinarima – vlasnicima radnji sa starom robom, koji su glasno reklamirali (telalili) svoje proizvode i koji su u ovaj dio grada prisilno preseljeni iz Brusa bezistana.

Sometime around 1885, Nova Testa was renamed Telali. It is interesting to note that it was not named after the actual street criers (telali ) who called out news and events, but rather after the antiques dealers and shop owners who loudly advertised (telalili, from the verb telaliti) some of the old items being sold in their shops. These merchants had been forced to relocate from Brusa Bezistan to this part of town.

lica Telali vodi pravcem zapad – istok, od spoja ulice Mula Mustafe Bašeskije i Baščaršijskog trga do Vijećnice, prolazeći pokraj istoimene pijace uz koju pravcem sjever – jug vodi kraći odvojak ove ulice. Saobraćajnica od Baščaršije do kraja Samardžija (današnje Kračule) probijena je 1863. po nalogu osmanskog namjesnika Topal Osman-paše. Po njemu je prvobitno bila i nazvana Osman-pašina džada, ali su je Sarajlije ubrzo prozvale Nova testa (cesta).

Iza Prvog svjetskog rata formirana je trasa današnje ulice, a saobraćajnica je dobila ime po bh. književniku i političaru Petru Kočiću. Tokom fašističke okupacije od 1941. do 1945. zvala se Telali, nakon oslobođenja je ponovno nazvana Kočićevom ulicom i to je ime nosila sve do 1993. godine, kada joj je vraćen originalni naziv Telali.

elali runs west to east, from the point where Mula Mustafe Bašeskije and Baščaršija Square meet, and then on to Vijećnica. It passes Telali Market and then bends slightly to head south until it meets Obala Kulina Bana. The part of the street from Baščaršija to the end of Samardžija (now Kračule) was laid out in 1863, by order of the Ottoman governor, Topal Osman Pasha. The street was initially named after him when it was called Osman-Pašina Džada, but Sarajevans soon called it Nova Testa.

After WWI, the current street took shape and was named after the BiH writer and politician, Petar Kočić. It was called Telali during the Fascist occupation (1941–1945). When Sarajevo was liberated, it was renamed Kočićeva St. and it retained this name until 1993, when the original name, Telali, was restored.

‫ميتد‬

elali Sokağı batı – doğu doğrultusunda Mula Mustafe Bašeskije Sokağı ile Başçarşı Meydanı’nın birleştiği noktadan Vijećnica’ya doğru aynı isimli pazar yerinden geçerek uzanır. Bu pazar yerinin yanından sokağın kısa bir uzantısı kuzey – güney doğrultusunda uzanır. Başçarşı’dan Samardžija’nın (bugünkü Kračule) sonuna kadar olan yol Osmanlı valisi Topal Osman Paşa’nın emriyle 1863 yılında açılmıştır. Bu yüzden ilk olarak Osman Paşa Caddesi olarak adlandırılmış, ancak Saraybosnalılar kısa bir süre sonra buraya Nova testa (Yeni Yol) demeye başlamışlardır.

‫ ومن املكان الذي يرتبط‬،‫شارع تاليل من الغرب نحو الرشق‬ ،‫فيه شارع موىل مصطفى باشيسكيا مبيدان باشتشارشيا وحتى دار البلدية‬ ‫مرورا بسوق يحمل نفس االسم ويقع بجانبه جزء قصري من هذا الشارع من‬ .‫الشامل إىل الجنوب‬

Bu isim bugünkü Telali’nin Başçarşı Meydanı’ndan Kračule ve Brodac sokaklarıyla kesiştiği yeri kapsamaktaydı. Vijećnica etrafındaki bölüm ise burada arazisi bulunan Mustafa Paşa Babić’ten esinlenerek 1919 yılına kadar Mustaj Paşa Meydanı adını taşımaktaydı.

‫كان هذا االسم يطلق عىل جزء شارع تاليل الحايل واملمتد من ميدان باشتشارشيا‬ ‫ أما الجزء حول دار البلدية‬،‫وحتى التقاطع مع شارعي بروداتس وك راتشوال‬ ‫م يسمى مبيدان موستاي باشا نسبة إىل مصطفى باشا‬1919 ‫فقد كان حتى عام‬ .‫بابيتش الذي كان ميلك ممتلكات يف ذلك املكان‬

1885 yılı civarında Nova testa Telali adını almıştır. İşin ilginç yanı, ismini telalilerden (haber ve olayları duyuran kişiler) değil de eskicilerden (eski eşya dükkanı sahipleri) almış olmasıdır. Eskiciler ürünlerinin reklamını sesli bir şekilde yaptıklarından Brusa Kapalı Çarşısı’ndan şehrin bu bölümüne taşınmaya zorlanmışlardır.

‫م سمي شارع نوفا تيستا باسم تياليل واملثري للدهشة بأن‬1885 ‫وحوايل عام‬ ‫الشارع مل يسمى بهذا االسم نسبة إىل التالليني (املناديون الذين كانوا يعلنون‬ ‫ بل نسبة إىل أصحاب دكاكني األثريات‬،)‫األخبار والوقائع يف الساحات العامة‬ ‫ والذين نقلوا من‬،‫ الذين كانوا يعلنون عن بضائعهم بصوت عايل‬،‫القدمية‬ .‫بزستان بورصا إىل هذا املكان بدون إرادتهم‬

Birinci Dünya Savaşı’nın ardından bugünkü sokak oluşturulmuş ve de Bosnalı yazar ve politikacı olan Petar Kočić’ten esinlenerek onun adını almıştır.

‫وبعد الحرب العاملية األوىل تم إنشاء الشارع عىل وضعه الحايل وإطالق اسم‬ .‫األديب والسيايس البوسني بيرت كوتشيتش عليه‬

1941’den 1945’e kadar süren faşistlerin işgali döneminde adı Telali iken, kurtuluştan sonra tekrar Kočićeva Sokağı ismini alarak 1993’te orjinal adı olan Telali’yi geri almıştır.

‫تم إنشاء الشارع املمتد من باشتشارشيا وحتى نهاية سامارجيا (ك راتشوال‬ ‫ وكان الشارع‬،‫م بأمر من الوايل العثامين توبال عثامن باشا‬1836 ‫حاليا) عام‬ ‫ ولكن سكان رساييفو أسموها باسم نوفا‬،‫بداية يسمى باسم شارع عثامن باشا‬ .)‫تيستا (الطريق الجديد‬

،‫م كان الشارع يسمى باسم تاليل‬1945 – 1941 ‫ويف فرتة االحتالل الفايش من عام‬ ‫وبعد التحرير أعيدت تسميته بشارع بيرت كوتشيتش وظل الشارع يحمل‬ .‫م عندما أطلق عىل الشارع اسمه األصيل وهو تاليل‬1993 ‫هذا االسم إىل عام‬

1 3

2 8

6 11 12 13 14 15 16

9 10

18 19

MEDIA MARKET

Telali 1

MENTOR

Telali 1

SLASTIČARNA SARAJ

Telali 2

EDO

Telali 3

FRIZERSKI SALON SANITA

Telali 3

SENDY

Telali 4

BELMADINO

Telali 9

ZORLI

Telali 10

BARBER SHOP

Telali 10

ADVOKAT POTOGIJA EMIR

Telali 10

ADVOKAT POTOGIJA TARIK

Telali 7

Telali 10

Telali 12

ADVOKAT EMINA HAJDAREVIĆ

Telali 15

ADVOKAT MAHMUD HUSEDŽINOVIĆ

TATTOO SALON CARBO

Telali 17a

HOTEL CORNER

BISTRO SLAVUJ

SANNY-GENNY

ADVOKAT POTOGIJA MUHAMED

SULTAN-DŽENANA ČAJEVI

KROJAČKI SALON BUKVA ISMET

Telali 15

Telali 19

GRAN CAFE

Telali 21

PREMIER SPORTSKA KLADIONICA

Telali 23

TRŽNICA PIJACA TELALI

Telali bb

AMKO KOMERC

Telali bb

PARKING BAŠČARŠIJA

Telali bb

ASTOR

Telali bb

BRAVADŽILUK VELIKI BRAVADŽILUK MALI

‫شارعا ب راواجيلوك فيلييك وب راواجيلوك مايل‬

Ulica Bravadžiluk veliki se sa sjeverne strane sreće sa ulicama Kazandžiluk i Oprkanj, a sa južne strane sa ulicama Halači i Bravadžiluk mali.

As it makes its way through Čaršija, Bravadžiluk Veliki encounters Kazandžiluk and Oprkanj to the north and Halači and Bravadžiluk Mali to the south.

Ona kraća ulica, Bravadžiluk mali, vodi pravcem sjever – jug, od ulice Bravadžiluk veliki do ulice Tabaci.

The shorter street, Bravadžiluk Mali, runs north to south, from Bravadžiluk Veliki to Tabaci St.

Obje saobraćajnice nastale su još u 16. vijeku kao Hadadan (kovačka) čaršija, što ukazuje na to da su u prvo vrijeme tamo radili kovači koji su nudili širok asortiman kovačkih proizvoda.

Both streets date back to the 16th century, when they were part of Hadadan Čaršija, where the blacksmiths worked. This indicates that such artisans were working here early on and offering a wide range of hand-forged items.

menom Bravadžiluk zovu se dvije ulice na Baščaršiji. Ona duža, Bravadžiluk veliki, pruža se pravcem zapad – istok, od Baščaršijskog trga i južnog zida harema Baščaršijske (Havadže Duraka) džamije do spoja ulica Telali i Brodac sa zapadne strane Vijećnice.

Nekad kasnije su se majstori koji su imali dućane u toj čaršiji specijalizirali za izradu brava i katanaca, pa otud ovim ulicama današnja imena. U ulici Bravadžiluk mali, koja do 1931. godine nije bila samostalna, nego je skupa sa ulicom Bravadžiluk veliki predstavljala jedinstvenu saobraćajnicu koja se zvala samo Bravadžiluk, nalazile su se kamene magaze u kojima su zanatlije bravadžije držale gotove proizvode.

here are two streets in Baščaršija that have “Bravadžiluk” in their names. The longer one, Bravadžiluk Veliki, runs west to east, from Baščaršija Square and along the southern wall of the courtyard of Baščaršija (Havadže Duraka) Mosque to where Telali and Brodac meet on the western side of Vijećnica.

At some point, the artisans who had their shops in this bazaar began specializing in making locks and padlocks, which influenced the names that are now in use (brava = lock). Bravadžiluk Mali was not a street in its own right until 1931. Before that it was part of Bravadžiluk Veliki and served as a special section called Bravadžiluk, which was where locksmiths sold their products from stone shops along the street.

ravadžiluk adını Başçarşı’da iki sokak taşımaktadır. Uzun olanı, Bravadžiluk Veliki Sokağı, Başçarşı Meydanı ve Başçarşı (Havadže Duraka) Camii hareminin güney duvarından Vijećnica’nın batı tarafında Telali ve Brodac sokaklarının kesişimine kadar batı-doğu doğrultusunda uzanmaktadır. Bravadžiluk Veliki Sokağı kuzey tarafında Kazandžiluk ve Oprkanj sokakları ile güney tarafında ise Halači ve Bravadžiluk mali sokakları ile karşılaşmaktadır. Kısa olanı, Bravadžiluk Mali Sokağı, Bravadžiluk Veliki Sokağı’ndan Tabaci Sokağı’na kadar kuzey-güney doğrultusunda uzanmaktadır. Her iki yol da 16. yüzyılda Hadadan (Demirci) Çarşısı olarak meydana gelmiştir. Bu da ilk zamanlar burada çeşitli demir eşya yapan demircilerin çalıştığını göstermektedir. Bu çarşıda dükkanları olan ustalar sonradan kilit (brava) ve asma kilit yapımında uzmanlaşmış, sokaklar da bugünkü adlarını buradan almıştır.

‫يحمل‬

‫ ميتد الشارع‬.‫اسم ب راواجيلوك شارعان يف باشتشارشيا‬ ‫األطول املسمى برباواجيلوك فيلييك (براواجيلوك الكبري) من الغرب نحو‬ ‫ ومن ميدان باشتشارشيا وجدار مسجد باشتشارشيا (مسجد الخواجة‬،‫الرشق‬ ‫دوراك) الجنويب إىل موقع ارتباط شارعي تاليل وبروداتس يف الجهة الغربية‬ ‫ وبامتداده يلتقي شارع ب راواجيلوك فيلييك من الجهة‬.‫من دار بلدية رساييفو‬ ‫الشاملية بشارعي كازانجيلوك وأوبركاين ومن الجهة الجنوبية بشارعي هاالتيش‬ .)‫وب راواجيلوك مايل (ب راواجيلوك الصغري‬ ‫ ومن‬،‫ ميتد من الشامل نحو الجنوب‬،‫ ب راواجيلوك مايل‬،‫هذا الشارع األق رص‬ ‫م‬16 ‫ أنشئ الشارعني يف القرن‬.‫شارع ب راواجيلوك فيلييك وحتى شارع تاباتيس‬ ‫كسوق تحت اسم حدادان (سوق الحدادين) ما يشري إىل أن الحدادين بداية‬ ‫ ومع مرور‬.‫كانوا يعملون يف ذلك املكان ويقدمون أصنافا مختلفة من بضائعهم‬ ،‫الزمن تخصص العامل الذين ميلكون دكاكني يف هذا السوق بصناعة األقفال‬ .)‫ولذلك تم تسمية الشارعني بهذا االسم (ب راواجيلوك – صناعة األقفال‬ ‫م بل كان‬1931 ‫ويف شارع ب راواجيلوك مايل الذي مل يكن شارعا مستقال حتى عام‬ ‫ كانت‬،‫مع شارع ب راواجيلوك فيلييك شارعا موحدا يسمى ب رباواجيلوك فقط‬ .‫تقع مخازن حجرية يخزن فيها صانعوا األقفال منتجاتهم‬

1931 yılına kadar ayrı sokak olmayan ve Bravadžiluk Veliki Sokağı’yla birlikte Bravadžiluk adında tek bir sokağı oluşturan Bravadžiluk Mali Sokağı’nda zanaatçı çilingirlerin hazır eşya sattığı taş mağazalar bulunurdu.

1 3

9 11 13 14

8 10

21 25 27 28 29

12 15 16 17 30 31

48 44

45 47

38 46 41

19 32

22 33

CAFFE SLASTIČARNA SPORT

8 26

23 34

Bravadžiluk 9

KAZANDŽIJSKA RADNJA HUSEINOVIĆ

Bravadžiluk 10

IHj

BUREGDŽINICA BOSNA

Bravadžiluk 11

KAZANDŽIJSKA RADNJA BULJUBAŠIĆ-HUSEINOVIĆ

ZAN

R.A. AYDINOGLU BRIJAČNICA SKAKA

ĆEVABDŽINICA HODŽIĆ 2

Bravadžiluk 2

BOSANSKA KUĆA STEAK HOUSE

Bravadžiluk 6

BALKAN TOUR

SERVIS ŠIVAĆIH MAŠINA GLOBAL

Bravadžiluk 8

Bravadžiluk 17

TURKUAZZ

INOVINE

Bravadžiluk 18

Hci

Bravadžiluk 23

PANSION LION

Bravadžiluk 24

A.O.

Bravadžiluk 25

JAVNI WC

PANSION SEBILJ

Bravadžiluk 28

CAFFE BAR BINGO

Bravadžiluk 30

PLANET

Bravadžiluk bb

Bravadžiluk 32

MAHALA

Bravadžiluk bb

Bravadžiluk 32

MAHALA FOOD

cHI

Bravadžiluk bb

Bravadžiluk 34

CENTAR ZA PRAVNU POMOĆ

Bravadžiluk bb

Bravadžiluk 36

GAME ROOM

Bravadžiluk bb

HOTEL OLD SARAJEVO

Bravadžiluk bb

RADIONICA BLAGOJEVIĆ

Bravadžiluk bb

ĆEVABDŽINICA HODŽIĆ

Bravadžiluk bb

Bravadžiluk 26

MAK DONER SULTAN KEBAB

Bravadžiluk bb

IMPULS

Bravadžiluk bb

BUREGDŽINICA ASDŽ

Bravadžiluk 40

ĆEVABDŽINICA VEZIR

Bravadžiluk 40

Bravadžiluk 17a

BUREGDŽINICA OKLAGIJA 1946

MOSS FASHION

SLATKI BUTIK VIJEĆNICA

PRŽIONICA KAFE ŠEHAR

SLATKI BUTIK BAŠ LOKUM

Bravadžiluk 38

Bravadžiluk 23

Bravadžiluk 17

AŠČINICA BISTRICA

MR. KÜNEFE

KONOBA FAKAT

AŠIKOVAC

Bravadžiluk 21

Bravadžiluk 17

Hci

Bravadžiluk 5

DŽUDŽA

Bravadžiluk 3

STAKLO

TOBACCO PRESS

Bravadžiluk 16

Bravadžiluk 2

Bravadžiluk 1

FOLIJUM TAŠNAR

PETICA FERHATOVIĆ

Bravadžiluk 14

DJ Bravadžiluk 20

Bravadžiluk 13

Bravadžiluk 12

ĆEVABDŽINICA MRKVA

KOTA

Bravadžiluk 38

BUREGDŽINICA SAČ

Bravadžiluk mali 2

K 37

OPRKANJ

‫شارع أوبركاين‬

lica Oprkanj nalazi se istočno od Baščaršijskog trga i ide pravcem jug – sjever; od ulice Bravadžiluk do ulice Telali, dodirujući se u svojoj gornjoj, sjevernoj polovini sa istočnim krakom Luledžine ulice. Pretpostavlja se da je nastala u sklopu stare sarajevske čaršije još u 16. stoljeću, a kako prema jednoj etimologiji “oprkanj” označava natkrivenu ulicu sa dućanima, vjeruje se da je ova ulica, ili barem jedan njezin dio, svojedobno bila natkrivena. Naziv Oprkanj ulica je nosila sve do 1921. godine, kada je dobila ime po Danilu Iliću, učitelju, novinaru, publicisti, političaru i pripadniku revolucionarne organizacije “Mlada Bosna”, koji je rođen i odrastao baš u toj ulici. Kao jednog od organizatora Sarajevskog atentata, austrougarske vlasti su ga uhapsile i osudile na smrt, te je 3. februara 1915. obješen u sarajevskom vojnom zatvoru. Nekada je roditeljska kuća Danila Ilića, koja se nalazi na adresi Oprkanj 3 i u kojoj je pred Sarajevski atentat stanovao i atentator Gavrilo Princip, bila spomen-muzej “Mlade Bosne”. Od 1941. do 1945. ulica se ponovo zvala Oprkanj, poslije 1945. vraćeno joj je ime Danila Ilića, a od 1993. ponovo nosi svoj izvorni naziv.

prkanj Street is located east of Baščaršija Square and runs south-north, from Bravadžiluk St. to Telali St., and its upper, northern extent comes into contact with the eastern end of Luledžina St. It is presumed that this street was first laid out in the 16th century as part of Sarajevo’s old čaršija and, based on one understanding of the word, “oprkanj”, which means a covered street lined with shops, it is believed that this street, or at least part of it, was covered at one time. It was called Oprkanj until 1921, when it was named after Danilo Ilić, a teacher, journalist, publicist, politician and member of the revolutionary organization, “Mlada Bosna”, who was born and raised on this street. Since Ilić was one of the men behind the Sarajevo Assassination, Austro-Hungarian authorities had him arrested and later sentenced him to death. He was hung on February 3, 1915 in the Sarajevo Military Prison. At one point, Danilo Ilić’s family home at Oprkanj 3 was considered a monument and museum in honor of “Mlada Bosna”, since the assassin, Gavril Princip, had lived in this house right before the time of the assassination. From 1941 to 1945, the street was changed back to Oprkanj, then renamed Danila Ilića St. in 1945 and then back to its original name in 1993.

prkanj Sokağı Başçarşı Meydanı’nın doğusunda yer almakta ve güney-kuzey doğrultusunda, Bravadžiluk Sokağı’ndan Telali Sokağı’na kadar uzanmakta, kuzey tarafında Luledžina Sokağı’nın doğusuyla kesişmektedir. 16. yüzyılda eski Saraybosna Çarşısı dahilinde meydana geldiği varsayılmaktadır. Etimolojide ‘’oprkanj’’, dükkanları barındıran üstü kapalı sokağı simgelemektedir. Bu yüzden de bu sokağın bir zamanlar tamamının ya da bir kısmının üstünün kapalı olduğu tahmin edilmektedir. Sokak, Oprkanj adını ta 1921 yılına kadar taşımıştır. Daha sonradan adını, bu sokakta doğup büyüyen öğretmen, gazeteci, siyaset yazarı, siyasetçi ve devrimci organizasyon Mlada Bosna’nın üyesi olan Danilo Ilić’ten almıştır. Saraybosna Suikastı’nın düzenleyicilerinden biri olarak AvusturyaMacaristan hükümeti tarafından tutuklanıp idam cezasına çarptırılmıştır. 3 Şubat 1915 tarihinde Saraybosna Askeri Cezaevi’nde asılarak idam edilmiştir. Saraybosna Suikastı öncesi suikastçı Gavrilo Princip’in de oturduğu, Oprkanj 3 adresinde bulunan Danilo Ilić’in aile evi bir zamanlar Mlada Bosna anıt müzesiydi.

‫يقع‬

‫شارع أوبركاين رشق ميدان باشتشارشيا وميتد من الجنوب إىل‬ ‫الشامل من شارعي ب راواجيلوك وحتى تاليل ملتقيا بجزئه األمامي الشاميل‬ ‫ من املعتقد أن الشارع تم إعامره ضمن‬.‫مع الجزء الرشقي من شارع لولجينا‬ ‫ ومبا أن أصل كلمة أوبركاين يعني الشارع‬،16 ‫سوق رساييفو القديم من القرن‬ ‫ يعتقد أن هذا الشارع أو رمبا جزء منه‬،‫املغطى والذي يحتوي عىل محالت‬ .‫كان مغطى سابقا‬ ‫م عندما سمي باسم دانيلو‬1921 ‫كان الشارع يسمى بهذا االسم حتى عام‬ ‫إيليتش والذي كان معلام وصحفيا وكاتبا وسياسيا وعضوا يف منظمة البوسنة‬ .‫ والذي ولد وترعرع يف هذا الشارع بالذات‬،‫الشبابية الثورية‬ ‫قبضت عليه السلطات النمساوية املجرية كأحد منظمي حادثة اغتيال‬ ‫م إعدامه شنقا‬1015 ‫ من ف رباير عام‬3 ‫ فتم يف‬،‫رساييفو وحكمت عليه باإلعدام‬ .‫يف سجن رساييفو العسكري‬ ‫ والذي كان يسكن فيها‬3 ‫كان منزل والدي دانيلو إيليتش يف شارع أوبركاين رقم‬ ‫قبل حادثة اغتيال رساييفو منفذ االغتيال غاوريلو برينتسيب متحفا تذكاريا‬ .‫ملنظمة البوسنة الشبابية الثورية‬

‫م‬1945 ‫ وبعد عام‬،‫م سمي الشارع مجددا بأوبركاين‬1945 ‫م وحتى‬1941 ‫ومن عام‬ .‫م‬1993 ‫ ليتم تسميته باسمه األصيل عام‬،‫عادت تسميته باسم دانيلو إيليتش‬

1941 yılından 1945 yılına kadar sokak tekrar Oprkanj adıyla anılmış, 1945 yılından sonra ise tekrar Danilo Ilić adını almıştır. 1993 yılından beri ise ilk adı kullanılmaktadır.

PETICA FERHATOVIÄ&#x2020;

Oprkanj 2

BRAVARIJA TUFO

Oprkanj 6

CHECK IN

Oprkanj 7

VILLA ORIENT

Oprkanj 8

BOSANSKA KAHVANA

Oprkanj 9

ANTIKA-STARINE

Oprkanj 10

LULEDŽINA

‫شارع لُولَجِ ينا‬

U 18. vijeku, pretpostavlja se i ranije, bila je dio Kazandžiluka, a kako su se u njoj kovali ibrici, nazvana je Ibrikčijska čaršija. Nakon toga se jedno vrijeme zvala Oprkanj, a u austrougarsko doba i Oprkanjski mejdan.

During the 18th century, and some believe even earlier, this street was part of Kazandžiluk and, since it was here that ibrici (pitchers) were made, it was called Ibrikčijska Čaršija. The name Oprkanj was used some time later and during the Austro-Hungarian period it was called Oprkanjski Mejdan.

uledžina ulica počinje negdje na sredini ulice Kazandžiluk, te ide prema sjeveru tvoreći omanji trg, nakon čega se račva. Svojim zapadnim krakom izlazi na ulicu Baščaršija (Baščaršijski trg), a istočnim na ulicu Oprkanj. Luledžina ulica razvila se u 16. stoljeću na zemljištu vakufa Isa-bega Ishakovića, kojeg je osnivač Sarajeva zavještao svojom vakufnamom (darodavnicom) iz 1462. godine.

Poslije 1918. gubi ime i ulazi u sastav Kazandžiluka, a 1931. godine podijeljena je na dva dijela. Mali trg dobio je ime Mali kazandžiluk, a saobraćajnica koja ide u smjeru zapad – istok nazvana je Luledžina ulica. To ime dobila je po posljednjem učitelju mekteba koji je u ulici djelovao, hadži hafizu Mustafi Muhiću, kojeg su zvali Luledžija jer je u mladosti pravio lule za duhan, a bio je na glasu i kao vrstan kaligraf. Skupa sa ulicama Kazandžiluk i Male Daire, Luledžina ulica danas čini ambijentalnu cjelinu, koja je proglašena nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine. U Luledžinoj ulici nalazi se i kuća znamenitog bh. pjesnika Mehmedalije Maka Dizdara, u kojoj danas djeluje Galerija IPC “E”.

uledžina Street begins somewhere in the middle of Kazandžiluk St., then runs north to form a small square before branching off further. Its western end comes out onto Baščaršija Street/Square and the eastern end runs into Oprkanj St. This street was laid out in the 16th century on land that Isa Bey Ishaković, the founder of Sarajevo, had set aside in his vakuf (endowment) in 1462.

After 1918 it lost its own name and became part of Kazandžiluk St. and then in 1931 it was divided into two sections. The small square was named Mali Kazandžiluk St. and the small street that ran west to east was called Luledžina St. The latter was named after Hajji Hafiz Mustafa Muhić, the last teacher at the mekteb that was once here. He was given the nickname, “Luledžija”, because he had worked as a pipemaker (lula = pipe) when he was younger. He was also known as a skilled calligrapher. Today, Luledžina, along with Kazandžiluk and Male Daire, comprises an area that has its own special ambience and it has been named a national monument of Bosnia and Herzegovina. The home of the famous BiH poet, Mak Dizdar, is found here and it now houses the IPC “E” Gallery.

uledžina Sokağı Kazandžiluk Sokağı’nın ortasında başlayıp kuzeye uzanarak küçük bir meydan oluşturur ve ikiye ayrılır. Batıda Başçarşı Sokağı’na (Başçarşı Meydanı), doğuda ise Oprkanj Sokağı’na çıkar. Luledžina Sokağı 16. yüzyılda İsa Bey İshakoğlu Vakfı’na ait toprakta gelişmiştir. Saraybosna’nın kurucusu 1462 yılında vakıfnamesinde bundan bahsetmiştir. Sokak 18. yüzyılda, belki de daha öncesinde Kazandžiluk’un bir parçasıydı. Bu sokakta ibrikler yapıldığından adı İbrikçiler Çarşısı (Ibrikčijska čaršija) olmuştur. Bundan sonra bir süre boyunca adı Oprkanj, Avusturya-Macaristan zamanında ise Oprkanjski Meydanı olmustur. 1918’den sonra adını kaybederek Kazandžiluk’un bir parçası olmuş, 1931 yılında ise iki bölüme ayrılmıştır. Küçük meydan Mali kazandžiluk, batı – doğu güzergahlı yol ise Luledžina Sokağı adını almıştır. Bu adı, sokaktaki son mektep öğretmeni Hacı Hafiz Mustafa Muhić’ten almıştır. Kendisi gençliğinde tütün lüleleri yaptığı için Lüleci (Luledžija) olarak anılmış, ayrıca da çok iyi bir kaligraf ustası olarak ün salmıştı. Günümüzde Luledžina Sokağı, Kazandžiluk ve Male Daire sokakları ile doğu havası yaratarak Bosna Hersek’in ulusal anıtı ilan edilmiştir. Luledžina Sokağı’nda Bosna’nın en önemli şairlerinden olan Mehmedalija Mak Dizdar’ın evi bulunmaktadır. Günümüzde bu evde IPC “E” Galerisi yer alır.

‫يبدأ‬

‫شارع لولجينا من وسط شارع كازانجيلوك وميتد نحو الشامل‬ ‫مشكال ميدانا صغريا ثم يتفرع بفرعه الغريب إىل باشتشارشيا (ميدان‬ ‫ تم إعامر شارع لولجينا يف‬.‫باشتشارشيا) وبفرعه الرشقي إىل شارع أوبركاين‬ ‫ عىل أرض من أوقاف عيىس بك إسحاقوفيتش الذي سلمها مؤسس‬16 ‫القرن‬ .‫م‬1462 ‫رساييفو بوثيقته الوقفية عام‬ ‫ وحيث‬،‫ كان الشارع جزءا من شارع كازانجيلزك‬،‫ أو رمبا قبل ذلك‬18 ‫ويف القرن‬ ‫ كانت بعد ذلك‬.‫أن األباريق كانت تُش كَّل فيها سميت بشارع إبريقتشييسكا‬ ‫ ويف العهد النمساوي املجري كانت‬، ‫تسمى فرتة من الزمن بشارع أوبركاين‬ .‫تسمى مبيدان أوبركاين‬ ‫ ويف‬،‫م فقد الشارع اسمه وأصبح جزءا من شارع كازانجيلوك‬1918 ‫وبعد عام‬ ‫ امليدان الصغري سمي مبايل كازانجيلوك والطريق الذي‬:‫م انقسم إىل جزأين‬1931 .‫كان يتجه من الغرب إىل الرشق سمي بشارع لولجينا‬ ‫ الحاج حافظ‬،‫سمي هذا الشارع باسم آخر معلم كتاتيب كان يعمل يف الشارع‬ ‫القرآن مصطفى موهيتش والذي كان يدعى بلولجي ألنه كان يف شبابه يصنع‬ ‫ يشكل شارع لولجينا‬.‫ كام كان يشتهر بكونه خطاطا بارعا‬،‫مواسري الدخان‬ ‫اليوم مع شارعي كازانجيلوك ومايل دايرة وحدة متكاملة عينت نصبا تذكاريا‬ .‫وطنيا يف البوسنة والهرسك‬ ،‫ويف شارع لولجينا يقع بيت الشاعر البوسني الشهري محمد عيل ماك ديزدار‬ .‫ اليوم‬IPC “E“ ‫والذي يتستخدم كمعرض‬

2 4 3

JAVNI WC

Luledžina 2

DIBEK

MALE DAIRE

Luledžina 6

ČAJDŽINICA I KAHVEDŽINICA NAFAKA Luledžina 3

Luledžina 7

MAGAZA-STARI BAZAR

Luledžina 12

HOTEL BAŠTINA LULA

Luledžina 14

KAZANDŽILUK

‫شارع كازانجيلوك‬

Sarajevska kazandžijska čaršija podignuta je tokom prve polovine 16. stoljeća (iza 1528. godine) na zemljištu bogatog zanatlije – sagrdžije (kožara) Sagrakči hadži Mahmuda, upamćenog po tome što je podigao džamiju na Ulomljenici.

Sarajevo’s metalworking čaršija first formed in the first half of the 16th century (sometime after 1528) on land belonging to the wealthy artisan and goatherder, Sagrakči Hajji Mahmud, who is best remembered for building the mosque on Ulomljenica St.

Ime je Kazandžiluk dobio po majstorima kazandžijama, koji su sprva izrađivali kotlove (kazane) za vojsku, a kasnije i drugo posuđe i predmete od bakra za svakodnevnu upotrebu (ibrike, đugume, džezve, demirlije, table...). U “zlatno doba” osmanskog Sarajeva, kazandžije su izrađivale oko stotinjak različitih predmeta.

Kazandžiluk takes its name from the kazandžijas, master metalworkers and coppersmiths who first started producing kettles for the army and then later began making other copper vessels and items for everyday use (ewers, pitchers, coffee pots, metal table tops, trays). At the height of Ottoman Sarajevo’s “Golden Age”, coppersmiths were producing around a hundred different kinds of items.

lica Kazandžiluk započinje uz istočni kraj ulice Baščaršija (Baščaršijskog trga), nekoliko metara sjevernije od Baščaršijske džamije, i vodi stotinjak koraka dalje na istok, te onda zakreće na jug, gdje se spaja sa ulicom Bravadžiluk. Kazandžiluk je jedna od najstarijih i najpoznatijih sarajevskih ulica, koja je nekada bila dio mnogo šire kazandžijske čaršije, kojoj su pripadale i susjedne ulice Luledžina i Oprkanj.

Danas je asortiman sarajevskih kazandžija umnogome reduciran, ali Kazandžiluk svojim neodoljivim šarmom i dalje privlači veliku pažnju, posebno turista kojima ova ulica vrvi u gotovo svako doba godine.

azandžiluk begins at the eastern end of Baščaršija Street (Baščaršija Square), just a few meters north of Baščaršija Mosque, and extends about a hundred paces further to the east, where it turns south and joins Bravadžiluk St. Kazandžiluk is one of Sarajevo’s oldest and most recognizable streets and it used to be part of the much larger Kazandžijska Čaršija, which took up the nearby streets, Luledžina and Oprkanj.

Nowadays, Sarajevo coppersmiths offer a far more limited selection, but Kazandžiluk, with its irresistible charm, continues to attract a lot of attention, especially from tourists, who can be found bustling along this street nearly every season of the year.

azandžiluk Sokağı, Başçarşı Sokağı’nın (Başçarşı Meydanı) doğu bitiminde, Başçarşı Camii’nin birkaç metre kuzeyinde başlayarak birkaç yüz adım doğuya uzanıp güneye döner ve orada Bravadžiluk Sokağı’yla birleşir. Kazandžiluk Sokağı Saraybosna’nın en eski ve en ünlü sokaklarından biridir. Bir zamanlar komşu Luledžina ve Oprkanj sokakları ile birlikte büyük Kazancı Çarşısı’nın bir parçasıydı. Saraybosna Kazancı Çarşısı 16. yüzyılın ilk yarısında (1528 yılından sonra) Ulomljenici’de cami yaptıran zengin derici-zanaatçı Sagrakči (Derici) Hacı Mahmut’un arsasının üzerine yapılmıştır.

‫يبدأ‬

‫شارع كازانجيلوك بجانب الجزء الرشقي من شارع باشتشارشيا‬ ‫(ميدان باشتشارشيا) وعىل بضع أمتار من مسجد باشتشارشيا وميتد حوايل مئة‬ .‫خطوات نحو الرشق ثم ينحرف نحو الجنوب حيث يرتبط بشارع ب راواجيلوك‬

‫ كان ينتمي إىل سوق الكازانجيني‬،‫كازانجيلوك أحد أقدم وأشهر شوارع رسايفو‬ .‫ والذي كان يشكله شارعا لولجينا وأوبركاين املجاوران‬،‫األكرب واألوسع‬ ‫ امليالدي (بعد عام‬16 ‫أنشئ سوق الكازانجيني يف النصف األول من القرن‬ ‫ والذي‬،‫م) عىل أرض صانع جلد ثري وهو الحاج محمود الساغ راقتيش‬1528 .‫ُع رف ببناء مسجد يف أولوملينيتسا‬

Kazandžiluk adını askeri kazanlar, daha sonra diğer çanak çömlek ve günlük kullanım için bakırdan yapılan ürünler (ibrik, güğüm, cezve, tepsi...) imal eden kazancılardan almıştır. Osmanlı Saraybosnası’nın altın çağında kazancılar yüze yakın farklı ürün imal etmekteydi.

‫سمي الشارع باسم كازانجيلوك نسبة إىل الكازانجيني الذين كانوا يف البداية‬ ‫ ثم بدأو بصناعة األواين من النحاس‬،‫يصنعون القدور الحتياجات الجيش‬ ‫ حيث كان‬،)...‫واألدوات األخرى التي تستخدم كل يوم (كاألباريق والصينيات‬ ‫ أداة يف العرص الذهبي من العهد العثامين‬100 ‫الكازانجييون يصنعون حوايل‬ .‫ب رسايفو‬

Günümüzde Saraybosna kazancılarının ürünlerinin çeşitliliği azalsa da Kazandžiluk karşı konulamaz cazibesi sayesinde yılın her mevsiminde çok sayıda turistin ilgisini çekmektedir.

،‫أصبحت تشكيلة بضائع الكازانجيني اليوم أقل بكثري مام كانت عليه سابقا‬ ‫ وخاصة اهتامم‬،‫لكن شارع كازانجيلوك بسحره ال يزال يجذب اهتامم الكثريين‬ .‫السياح الذي يعج بهم الشارع يف جميع أوقات اليوم‬

6 7

11 12

16 17

22 25 21

23 27 26

KAZANDŽIJSKA RADNJA JABUČAR NASIR

Kazandžiluk 1

IHA

KAZANDŽIJSKA RADNJA BAŠČAUŠEVIĆ SAKIB

Kazandžiluk 3

IHj

STARI BAZAR-MUZEJ KAZANDŽIJSKOG ZANATA

Kazandžiluk 4

KAZANDŽIJSKA RADNJA BAŠČAUŠEVIĆ DŽEVAD I ZIJAD

Kazandžiluk 5

IHA

KAZANDŽIJSKA RADNJA FERHATOVIĆ

Kazandžiluk 6

IHA

KAZANDŽIJSKA RADNJA BRKANIĆ

Kazandžiluk 7

IHA

KAZANDŽIJSKA RADNJA JABUČAR ASIM

Kazandžiluk 8

IHA

KAZANDŽIJSKA RADNJA MEHMEDAGIĆ ADNAN

Kazandžiluk 9

IHj

KAZANDŽIJSKA RADNJA HUSEINOVIĆ

Kazandžiluk 10

IHA

KAZANDŽIJSKA RADNJA GAVRANKAPETANOVIĆ

Kazandžiluk 11

IHA

KAZANDŽIJSKA RADNJA AGANOVIĆ

Kazandžiluk 13

IHA

KAZANDŽIJSKA RADNJA BRKANIĆ

Kazandžiluk 15

IHA

KAZANDŽIJSKA RADNJA HADŽISMAJLOVIĆ JAKUB

Kazandžiluk 17

IHA

KAZANDŽIJA HUSEINOVIĆ ISMET

Kazandžiluk 18

KAZANDŽIJSKA RADNJA BRKANIĆ

Kazandžiluk 18a

IHA

KAZANDŽIJSKA RADNJA STARI ZANATI

Kazandžiluk 19

IHA

KAZANDŽIJSKA RADNJA ALAGIĆ ISMET

Kazandžiluk 20

IHA

KAZANDŽIJSKA RADNJA AGANOVIĆ

Kazandžiluk 21

IHA

KAZANDŽIJSKA RADNJA TARIK ANTIQA

IHj

Kazandžiluk 23

IHj

KAZANDŽIJSKA RADNJA HUSEJNOVIĆ NAMIK

Kazandžiluk 24

IHA

Kazandžiluk 25

IHj

KAZANDŽIJSKA RADNJA BABIĆ

Kazandžiluk 26

BOSANSKA KAFANA INDEX

Kazandžiluk 27

KAZANDŽIJSKA RADNJA ASOTIĆ

Kazandžiluk 27

IHA

BOSANSKA KAFANA BEHAR

Kazandžiluk 28

Kazandžiluk 22

KAZANDŽIJSKA RADNJA KOŠARIĆ

KAZANDŽIJSKA RADNJA KOBILJAK

KAZANDŽIJSKA RADNJA HIDIĆ

Kazandžiluk 29

BAŠČARŠIJA – CENTAR ZANATSTVA I TRGOVINE

aščaršiji je, od njezina osnivanja, bilo namijenjeno da bude centar zanatstva i trgovine. Prvi pomen baščaršijskih zanata nalazimo u katastarskom popisu iz 1489. godine, iz čega se vidi da su u Sarajevu tada većinom djelovali zanati koji su služili vojnim potrebama – kovači, sabljari, čizmari... U narednih manje od stotinu godina Sarajevo postaje značajan privredni centar, pa je do polovine 16. vijeka u gradu djelovalo preko 80 različitih zanata i hiljade zanatskih dućana. Zanatlije su bile organizovane u esnafe (cehove), a dućani zanatlija jednog esnafa većinom su bili grupisani u zasebne čaršije. Krajem osmanske vladavine zanati stagniraju, a sa austrougarskom vlašću dolaze i jeftini industrijski proizvodi za široku upotrebu, pa je opstanku zanata prijetila ozbiljna opasnost. Ipak, zahvaljujući nizu mjera koje je poduzela nova uprava, brojni stari zanati su sačuvani, a uslijed upotrebe modernijih i boljih tehnika, neki su i unaprijeđeni.

Na trgovačkom putu Iz redova zanatlija došla je i većina trgovaca – prodavaca zanatskih proizvoda i uvozne robe, koji su dućane imali u raznim čaršijama, ali i u tri bezistana. Kako se Sarajevo nalazilo na trgovačkom putu koji je povezivao Orijent sa Evropom, Baščaršija je u 16. stoljeću bila među najvećim trgovačkim centrima u ovom dijelu svijeta.

U vrijeme Kraljevine SHS/Jugoslavije zanatstvo je i dalje bilo važna privredna djelatnost, a zanati su opstali i tokom Drugog svjetskog rata, kada se privređivalo onoliko koliko su to ratne okolnosti dopuštale. U vrijeme socijalističke Jugoslavije vlasti su pokušale uvesti instituciju državnih majstora zanata i privoljeti zanatlije da predaju svoje dućane i nastave raditi kao državni uposlenici. Međutim, rijetko koji zanatlija je državi predao svoj dućan. Tokom posljednjeg rata i opsade Sarajeva zanatlije su pomagale građanima da izdrže opsadu, pa su tako sarajevski limari, primjera radi, ponovo počeli praviti peći na drva, na koja se u jednom trenutku grijao gotovo čitav grad. Iako su brojni zanati izumrli, pa o njihovu postojanju danas svjedoče samo imena ulica u kojima su se nekada nalazile zanatske čaršije, tradicija starih zanata na Baščaršiji je još živa. Tako se kod sarajevskih kazandžija, čija je čaršija u Kazandžiluku zadržala svoju autentičnost, i danas mogu kupiti predmeti od bakra za svakodnevnu upotrebu, dok zlatari i juveliri, čiji su dućani mahom u Gazi Husrev-begovoj ulici, izrađuju prekrasne predmete od zlata i srebra. U Saračima je i danas radnja čuvenog papudžije, u Velikom Ćurčiluku dućan ima odličan tašnar, a u Čizmedžiluku se nalazi posljednji sarajevski četkar... Dućani nekih zanatlija obilježeni su oznakom Sarajevo Original Quality, koja kupcima garantuje da će upravo na tom mjestu kupiti autentičan sarajevski zanatski proizvod.

BAŠČARŠIJA – A CENTER FOR HANDICRAFTS AND TRADE

ven with its founding, Baščaršija was meant to serve as a center for trades and commerce. Baščaršija’s trades are first mentioned in a cadastral ledger from 1489, which shows that, at that time, Sarajevo’s artisans – blacksmiths, swordsmiths, bootmakers… – basically met the needs of the army. Within less than a century, Sarajevo became a major trading center and by the 1550s it was home to over 80 trades and thousands of shops. Artisans were organized into guilds (esnafe) and shops for a given trade were grouped together to form a single bazaar. Sarajevo’s trades declined with the end of Ottoman rule, and the Austro-Hungarian period saw an influx of cheap mass-produced goods that could be used for many purposes, posing a serious threat to the crafts.

On the trade route Most traders, sellers and importers were also artisans and they had shops throughout the various čaršijas, as well as in the three covered bazaars. Given Sarajevo’s position along a trade route that connected Europe and the Orient, Baščaršija was among the largest trading centers in this part of the world during the 16th century. However, thanks to a series of measures taken by the new authorities, the old trades were preserved and many even prospered by adopting modern methods and better techniques. Sarajevo’s trades served as an important commercial activity while BiH was part of the Kingdom of SHS and the Kingdom of Yugoslavia, and they endured during WWII, when items were produced in limited quantities due to wartime constraints. During the time of Socialist Yugoslavia, authorities tried to get artisans to join a state institution, whereby they would give up their shops and continue to work as state employees. However, very few were willing to do so. During the last war and the Siege of Sarajevo, artisans made items that helped Sarajevans survive. For example, tinsmiths took up their craft to make small wood-burning stoves that, at one point, were heating almost every home in town. While many Sarajevo trades have gone by the wayside (for some, only the names of streets that were once home to the various

bazaars offer proof of their existence), the tradition of Baščaršija’s old crafts lives on. This is true for Sarajevo’s kazandžijas (coppersmiths, metalworkers), whose čaršija on Kazandžiluk St. has retained an authentic flair and offers copper items for everyday use. Goldsmiths and jewelers, whose shops are mostly found on Gazi Husrev Bey’s St., create lovely items from gold and silver. Sarači is still home to famous slipper makers, Veliki Ćurčiluk has a great handbag shop, the city’s last brushmaker can be found on Čizmedžiluk…. Some of these shops bear the Sarajevo Original Quality seal, which guarantees customers that they are purchasing authentic Sarajevo products.

BAŞÇARŞI – ZANAAT VE TICARET MERKEZI

aşçarşı, kurulduğu tarihten beri zanaat ve ticaret merkezi işlevi görmüştür. Başçarşı zanaatlarından ilk olarak Saraybosna’da o zamanlar genellikle demircilik, kılıççılık, çizmecilik gibi ordunun ihtiyaçlarını karşılayan zanaatların varlığını gösteren 1489 yılındaki tapu kütüğünde bahsedilir.

Son savaş ve Saraybosna’nın kuşatılması boyunca zanaatçılar halkın kuşatmayı atlatmasına yardım etmiştir. Örneğin, Saraybosna’nın kalaycıları bu dönemde, neredeyse şehrin tamamının ısınmak için kullandığı odunla çalışan fırınları tekrar üretmeye başlamışlardır.

Bunu takip eden yüz yıldan az bir zaman içerisinde Saraybosna önemli bir ekonomik merkez durumuna gelmiş, 16. yüzyılın ortalarına kadar şehirde 80’den fazla değişik zanaat ve binlerce zanaat dükkanı faaliyet göstermiştir.

Varolduğunun tek kanıtı günümüzde bir zamanlar zanaatçı çarşılarının bulunduğu sokak isimleri olan pek çok zanaat yok olmuş olsa da eski zanaat geleneği Başçarşı’da hala yaşamaktadır.

Zanaatçılar esnaf olarak toplanmış, bir esnafa mensup zanaatçıların dükkanları ise genellikle ayrı çarşılara gruplanmışlardı. Osmanlı egemenliğinin sonlarına doğru zanaatlar duraklamış, Avusturya-Macaristan hükümdarlığı ile yaygın kullanım amaçlı ucuz sanayi ürünleri zanaatlar için önemli bir tehlike oluşturmuştur. Fakat, yeni hükümetin aldığı bir dizi önlem sayesinde pek çok eski zanaat korunmuş, hatta bazıları daha modern ve üstün tekniklerin kullanımı sayesinde geliştirilmiştir. Sırp-Hırvat-Sloven/Yugoslavya Krallığı döneminde zanaatçılık hala önemli bir ticari faaliyet idi. İkinci Dünya Savaşı boyunca da zanaatlar korunmuş ve savaş koşulları elverdiği kadar ekonomiye katkıda bulunmuştur. Sosyalist Yugoslavya zamanında hükümet, usta zanaatçılar devlet kurumunu oluşturmaya teşebbüs etmiş ve zanaatçıların dükkanlarını devlete devretmelerini ve devlet memuru olarak çalışmalarını mümkün kılmaya çalışmıştır. Fakat çok az sayıdaki zanaatçı dükkanını devlete devretmiştir.

Böylece Kazandžiluk Sokağı’ndaki çarşılarının orijinalliğini koruduğu Saraybosna kazancılarından günümüzde de günlük kullanım için değişik bakır eşya almak mümkündür. Dükkanları genelde Gazi Husrev Bey Sokağı’nda bulunan kuyumcu ve mücevherciler ise altın ve gümüşten harikulade eşyalar yapmaktadır. Sarači Sokağı’nda günümüzde bile ünlü pabuççunun dükkanı, Veliki ćurčiluk Sokağı’nda çok iyi bir çantacı, Čizmedžiluk’ta ise Saraybosna’nın son tarakçısı bulunur. Bazı zanaatçıların dükkanları, orjinal Saraybosna zanaat ürünü aldığınızı garanti eden Original Sarajevo Quality işaretini taşımaktadır.

Ticaret yolunda Değişik çarşı ve de üç kapalı çarşıda dükkanları bulunan zanaat ve ithal ürün tüccarlarının çoğu zanaatçıların arasından gelmiştir. Saraybosna, Doğu’yu Avrupa ile bağlayan ticaret yolunda bulunduğundan, Başçarşı 16. yüzyılda dünyanın bu bölümündeki en büyük ticari merkezlerden biriydi.

‫باشتشارشيا – مركز التجارة والحرف اليدوية‬

‫كان‬

‫الغرض من إنشاء باشتشارشيا منذ البداية هو أن تكون مركزا للتجارة‬ ‫والحرف اليدوية‪ .‬وقد ورد أول ذكر لحرف باشتشارشيا يف سجل املساحات عام‬ ‫‪1489‬م والذي يشري إىل أن معظم الحرف يف باشتشارشيا آنذاك كانت حرفا تخدم‬ ‫متطلبات الجيش كحرفة الحداد واإلسكايف وصناعة السيوف‪.‬‬ ‫وبعد أقل من مئة عام أصبحت رساييفو مركزا اقتصاديا مميزا فكانت تتواجد‬ ‫فيها حتى النصف األول من القرن ‪16‬م أكرث من ‪ 80‬حرفة مختلفة وآالف من‬ ‫دكاكني الصناعات اليدوية‪.‬‬ ‫كان الحرفيون منظمون يف نقابات وكانت محالت الحرفيني التابعة لنقابة معينة‬ ‫لها أسواق خاصة‪ ،‬ومع نهاية الحكم العثامين بدأت الحرف اليدوية بالركود‪،‬‬ ‫ودخلت مع الحكم النمساوي املجري بضائع صناعية رخيصة أصبحت تهدد‬ ‫بقاء الحرف اليدوية‪.‬‬ ‫ولكن بفضل عدد من اإلج راءات التي اتخذتها اإلدارة الجديدة تم الحفاظ عىل‬ ‫العديد من الحرف اليدوية ومع البدء باستخدام األساليب الصناعية الحديثة‬ ‫تطورت بعض منها‪.‬‬ ‫ويف فرتة حكم مملكة السلوفينيني والكروات والرصب اليوغوسالفية ظلت الحرف‬ ‫اليدوية من املجاالت االقتصادية الهامة‪ ،‬وبقيت كذلك أثناء الحرب العاملية الثانية‬ ‫حيث كانت الصناعة اليدوية تقدم قدر ما كانت تسمح لها األوضاع الحربية‪.‬‬

‫عىل الطريق التجاري‬

‫وقد كان معظم التجار من بني الحرفيني حيث كانوا يبيعون األعامل‬ ‫اليدوية وميلكون محالت يف أسواق مختلفة من بينها ثالثة بزيستانات‬ ‫(أسواق داخلية)‪ .‬ومبا أن رساييفو كانت تقع عىل الطريق التجاري الذي‬ ‫كان يربط الرشق بأوروبا‪ ،‬فقد كانت باشتشارشيا يف القرن ‪16‬م إحدى‬ ‫أكرب امل راكز التجارية يف هذه املنطقة من العامل‪.‬‬

‫ويف فرتة حكم يوغوسالفيا اإلش رتايك حاولت الحكومة إنشاء مؤسسة حكومية‬ ‫لص َّن اعي الحرف اليدوية وإقناعهم بالتخيل عن محالتهم والعمل كعامل‬ ‫ُ‬ ‫حكوميني ولكن قلة منهم رضيت بتسليم محالتهم للحكومة‪.‬‬ ‫وأثناء الحرب األخرية واحتالل رساييفو كان الحرفيون يساعدون املواطنني‬ ‫بتحمل االحتالل حيث بدأ عىل سبيل املثال السمكريون بإعادة صناعة الفرن‬ ‫التي تعمل بطاقة الخشب لتدفئة املدينة بأكملها‪.‬‬ ‫وما زالت هناك حرف يدوية تقليدية يف باشتشارشيا مع أن كثريا منها قد‬ ‫اختفى وبقيت إثباتا لوجودها أسامء لشوارع كانت تضم األسواق الحرفية‪.‬‬ ‫فمثال يف محالت صانعي النحاس ب رساييفو والذين كانت لهم سوق بشارع‬ ‫كازانجيلوك والتي حفظت مظهرها األصيل ميكن رشاء املنتجات من النحاس‬ ‫للمتطلبات اليومية‪ ،‬كام أن صائغي الذهب واملجوه رات مع محالتهم يف شارع‬ ‫غازي خرسو بك ال يزالون يصنعون أدوات جميلة من الذهب والفضة‪.‬‬ ‫ويقع يف شارع رساتيش حتى يومنا محل صانع الشباشب ويف شارع فيلييك‬ ‫تشورتشيلوك محل صانح الحقائب ويف شارع تشيزمجيلوك آخر صانع‬ ‫للفرشات‪.‬‬ ‫ويشري إىل محالت بعض الحرفيني رمز رساييفو للجودة األصلية والتي تضمن‬ ‫للزبائن رشاء منتج يدوي أصيل من رساييفو يف ذلك املكان بالذات‪.‬‬

‫‪51‬‬

BAŠČARŠIJA (BAŠČARŠIJSKI TRG)

)‫باشتشارشيا (ميدان باشتشارشيا‬

iroka ulica Baščaršija, u stvarnosti trg, vodi od ulica Abadžiluk i Halači na jugu do spoja ulica Telali, Safvet-bega Bašagića, Sagrdžije i Mula Mustafe Bašeskije na sjeveru. Duž svoje putanje sreće se sa ulicama Bravadžiluk, Kazandžiluk i Luledžina sa istočne, odnosno Trgovke, Sarači i Ćulhan sa zapadne strane. Do 1908. se u gornjem dijelu današnje ulice nalazio još jedan, centralno postavljen blok dućana, a od prostora na kojem će kasnije niknuti sebilj su na sjever išle dvije ulice – čaršije, sa čije obje strane su bili dućani. Južno, do raskršća sa Saračima, prostirao se manji pijačni trg, nakon čega se nastavljala čaršija Halača. Ulica koja je od prostora današnjeg sebilja prema sjeveru išla sa zapadne strane zvala se Halvadžiluk, a ona koja je prema sjeveru vodila istočnom stranom i koja je bila povezana sa trgom na jugu zvala se kao i trg, Baščaršija (tur. baş – glava, glavni; çarşı – čaršija, trgovište) i bila je glavna sarajevska čaršija. U požaru od 15. oktobra 1908. izgorjela su 32 dućana u Halvadžiluku i ulici Baščaršija, nakon čega je između 1911. i 1913. izvršeno oblikovanje tog prostora na način kakvog ga danas poznajemo i spajanje Halvadžiluka i Baščaršije u jednu ulicu. Od 1913. je na svom mjestu i Wittekov sebilj, jedan od najprepoznatljivijih simbola Sarajeva. Proširenje ulice Baščaršija prema jugu i rušenje dućana u gornjem, sjevernom dijelu Halača izvršeno je 1951. godine.

aščaršija is a wide street, actually a square, that begins at the spot where Telali, Safvet-Beg Bašagića, Sagrdžije and Mula Mustafe Bašeskije all meet in the north and it runs toward Abadžiluk and Halači in the south. It encounters the following streets along its length: Luledžina, Kazandžiluk and Bravadžiluk to the east, and Ćulhan, Sarači and Trgovke to the west. Up until 1908, there was another whole block of shops in the center of the street and two streets, or bazaars, which were lined with shops, started in the north where Sebilj would later spring up. Further south, at the junction with Sarači, there was a smaller trading square and then the street continued with Halači Čaršija. There used to be a street called Halvadžiluk that ran along the western section, toward the north, from the spot where Sebilj is today. The street that ran along the eastern section and was connected to a square in the south was called Baščaršija Square (Turkish: baš = head, main; čaršija = bazaar, trading area) and it was Sarajevo’s main bazaar. There was a fire on October 15, 1908 that saw 32 shops on Halvadžiluk St. and Baščaršija St. engulfed in flames. Between 1911 and 1913 these two streets were joined and the entire area began to take on its current appearance. Wittek’s Sebilj, one of the most recognizable symbols of Sarajevo, has been in place since 1913. In 1951, Baščaršija was widened along its southern extent and shops on the upper (northern) part of Halači were knocked down.

erçekte meydan olan geniş Başçarşı Sokağı güneyde Abadžiluk ve Halači sokaklarından kuzeyde Telali, Safvetbega Bašagića, Sagrdžije ve Mula Mustafe Bašeskije sokaklarının kesiştiği yere kadar uzanmaktadır. Sokağın doğu tarafında Bravadžiluk, Kazandžiluk ve Luledžina sokakları, batısında ise Trgovke, Sarači ve Ćulhan sokakları yer almaktadır. 1908’e kadar sokağın üst kısmının tam ortasında dükkanlardan oluşan bir blok daha bulunmaktaydı. Daha sonra Sebil’in inşa edileceği alandan kuzeye doğru, her iki yanında dükkanlar bulunan iki sokak - çarşı çıkmaktaydı. Güneyde, Sarači ile kesiştiği yerde, devamında Halači Çarşısı’nın bulunduğu küçük bir pazar meydanı uzanmaktaydı. Günümüzde Sebil’in bulunduğu yerden kuzeye doğru batı tarafından uzanan sokağın adı Halvadžiluk, kuzeye doğru doğu tarafından uzanan ve güneyde meydanla kesişen sokağın adı ise meydanla aynı idi, yani Başçarşı’ydı. Başçarşı, Saraybosna’nın ana çarşısıydı. 15 Ekim 1908’de çıkan yangında Halvadžiluk ve Başçarşı sokaklarındaki 32 dükkan kül olmuş, 1911 ile 1913 yılları arasında ise bu alan yenilenerek bugünkü halini almış, Halvadžiluk ve Başçarşı sokakları birleştirilerek tek bir sokak oluşturulmuştur. 1913’ten beri, Saraybosna’nın en ünlü sembollerinden biri olan Wittek’in Sebili de buradaki yerini almıştır.

‫ميتد‬

‫ من شوارع‬،‫شارع باشتشارشيا الواسع والذي يعترب ميدانا‬ ‫أباجيلوك وهالتيش جنوبا حتى ت رابط شوارع تاليل وصفوت بك باشاغيتش‬ ‫ وتلتقي بشوارع براواجيلوك‬،‫وساغرجيا وموىل مصطفى باشيسكيا شامال‬ .‫ وبشوارع ترغوكا ورساتيش وتشولهان غربا‬،‫وكازانجيلوك ولولجينا رشقا‬

‫م كانت يف الجزء األمامي من الشارع الحايل محالت واقعة يف وسط‬1908 ‫ويف عام‬ ‫ و املوقع الذي تم عليه الحقا بناء السبيل كان يتشقق نحو الشامل إىل‬،‫الشارع‬ ‫ وجنوبا حتى تقاطع امليدان‬.‫شارعني أو سوقني وكانت تقع عىل جانبيها محالت‬ .‫مع شارع ساراتيش كان يقع ميدان تجاري صغري ميتد نحو سوق هاالتيش‬ ‫كان الشارع املمتد شامال من موقع السبيل الحايل والواقع يف الجهة الغربية‬ ‫يسمى بحلواجيلوك وكان الشارع الواقع يف الجهة الرشقية والذي كان مرتبطا‬ ‫مبيدان يف الجنوب يسمى باسم امليدان باشتشارشيا (الكلمة مشتقة من‬ ‫ مكان‬-‫اللغة الرتكية من باش والتي تعني الرأس وتشاريش والتي تعني السوق‬ .‫للتجارة) وهو سوق رساييفو الرئييس‬ ‫ محال يف شارعي‬32 ‫م احرتق‬1908 ‫ من أكتوبر‬15 ‫ويف الحريق الذي اندلع يف‬ ‫م تغيري مظهر‬1913‫م و‬1911 ‫ تم بعده بني عامي‬،‫حلواجيلزك وباشتشارشيا‬ ‫ذلك املوقع وتشكيله عىل املظهر املعروف لدينا وربط شارعي حلواجيلوك‬ ‫ أحد أشهر‬،‫م ظهر سبيل فيتك‬1913 ‫ ومن عام‬.‫وباشتارشيا إىل شارع واحد‬ .‫رموز رساييفو‬ ‫م تم توسيع شارع باشتشارشيا نحو الجنوب وهدم املحالت يف‬1951 ‫ويف عام‬ .‫الجزء األمامي شامل شارع هالتيش‬

Başçarşı Sokağı’nın güneye doğru genişletilmesi, üst kısmında, Halači’nin kuzey bölümündeki dükkanların yıkılması 1951 yılında tamamlanmıştır.

AKSARAJ

20 19

Baščaršija 1

Baščaršija 3

KLAS

Baščaršija 4

Baščaršija 5

KAPARSKA RADNJA HRAPOVIĆ HUSEJN

Baščaršija 6

SOUVENIR SHOP

Baščaršija 7

KROJAČKA RADNJA KUNIĆ SEAD

Baščaršija 8

GALEB

e Baščaršija 10

FRIZERSKI SALON SEBILJ

Baščaršija 11

TUNEL

Baščaršija 12

Baščaršija 13

BAKKAL

Baščaršija 17

Baščaršija 18

EUROCASH

ATILLA GROUP

6 4

Baščaršija 19

21 22

Baščaršija 20

23 24 25 26 27 28 29 30 31

32 33

DUHANPROMET

12 11 10 9

UŽARSKO-METLARSKA RADNJA KURAHOVIĆ

Baščaršija 21

IhA

Baščaršija 22

OSMANLI PIDE DÖNER

Baščaršija 23

WINK

Baščaršija 16

Baščaršija 27

PHARMAMED

Baščaršija 28

ĆEVABDŽINICA KURTO

PAŠA DÖNER

Baščaršija 30

RUMI Baščaršija 25

ADK DÖNER

CAFFE BAR SEBILJ

NEXT MOBILE

ĆEVABDŽINICA HODŽIĆ A Baščaršija 9

ABADŽIJA NUHIĆ

NATUREL CAFFE

KAZANDŽIJSKA RADNJA RAMIĆ

Baščaršija 2

BRIJAČ FRIZER OMER BAŠIĆ

SUVENIRI DIZDAREVIĆ

Baščaršija 29

Baščaršija 32

MALIĆ

Baščaršija 35

IjA

Baščaršija 36

BAŠČARŠIJSKA DŽAMIJA

Baščaršija 37

INOVINE Baščaršija 33

KAPITALS

KAZANDŽIJA HUSEINOVIĆ Baščaršija 31

BUREGDŽINICA DINO

KAZANDŽIJSKA RADNJA

Baščaršija 34

Baščaršija bb

Hci

DUHANPROMET

Baščaršija bb

HALAČI

‫شارع هاالتيش‬

d južnog kraja Baščaršijskog trga, pravcem sjever – jug, prema ulici Tabaci i rijeci Miljacka, pruža se ulica Halači, koja se svojim sjeveroistočnim ćoškom naslanja na ulicu Bravadžiluk. Ime je ova uličica dobila po zanatlijama – halačima, čija se čaršija upravo na tom mjestu razvila još u 16. stoljeću. Halači su se bavili pucanjem (usitnjavanjem posebnim alatkama) pamuka, kasnije i vune, te slaganjem jorgana, debelih anterija, hrka... Do 1951. godine, kada je po nalogu komunističkih vlasti porušen blok dućana na sjevernoj strani ulice i tako proširen današnji Baščaršijski trg, čaršija halača protezala se na sjever sve do Sarača. U ulici Halači nalazi se historijski objekat Velike daire, izgrađen u vrijeme osmanske vladavine za potrebe skladištenja roba sarajevskih trgovaca, a u kojem danas djeluje muzej Art kuća sevdaha, posvećen tradicionalnoj gradskoj lirskoj pjesmi – sevdalinci i čuvenim interpretatorima sevdaha. U Halačima je smješten i Info centar Općine Stari Grad Sarajevo, ali i Narodna kuhinja Stari Grad, u kojoj se svakodnevno priprema više od 1000 obroka namijenjenih građanima Sarajeva koji su u stanju socijalne potrebe.

alači Street runs north-south, from the southern end of Baščaršija Square toward Tabaci St. and the Miljacka River, and encounters Bravadžiluk St. on its northeastern corner. This street takes its name from the artisans, known as halači, whose bazaar began to form here during the 16th century. They made use of special tools to work with materials made from cotton and later wool; they also filled comforters, produced thick robes and gowns…. By 1951, when communist authorities had shops on the northern side of the street knocked down to enlarge Baščaršija Square, the halači bazaar was able to extend north, all the way to Sarači St. Halači is home to the historical site, Velike Daire, which was built during the Ottoman period as a storehouse for merchants’ goods and is now Sevdah Art House. This museum is dedicated to sevdalinka, traditional lyric songs, and their famous interpreters. Halači is also home to the Stari Grad Municipality Info Center and the Stari Grad Free Soup Kitchen. The latter prepares more than 1,000 meals every day for Sarajevans who are in need.

‫شارع هاالتيش من الجزء الجنويب من ميدان باشتشارشيا‬ ‫ وتستند‬،‫باتجاه الشامل والجنوب نحو شارع تاباتيس ونهر ميلياتسكا‬ ‫ سمي هذا‬.‫بزاويتها يف الجهة الشاملية الرشقية عىل شارع براواجيلوك‬ ‫الشارع بهذا االسم نسبة إىل الحرفيني الهاالتشيني والذيني تم بناء سوقهم يف‬ ‫ وكان الهاالتشييون بداية ميارسون حرفة تقطيع‬.‫ م‬16 ‫هذا املكان يف القرن‬ ‫القطن ب ��أدوات مناسبة ثم بدءو بتقطيع الصوف وصناعة املفروشات‬ .‫والسرتات السميكة واألغطية وغريها‬

1951 yılında komünist hükümetin emriyle sokağın kuzey kısmındaki dükkanlar yıkılıp bugünkü Başçarşı Meydanı’nın genişletilmesine kadar Halači Çarşısı kuzeyde ta Sarači Sokağı’na kadar uzanmaktaydı.

‫وقد كان سوق هاالتيش ميتد يف الجهة الشاملية إىل شارع ساراتيش حتى عام‬ ‫م حني تم هدم محالت عىل جانب الشارع الشاميل بأمر من الحكومة‬1951 .‫الشيوعية وتوسيعة ميدان باشتشارشيا الحايل‬

Osmanlı döneminde Saraybosnalı tüccarların mallarını depolamak için inşa edilen tarihi yapı Velike Daire, Halači Sokağı’nda yer almaktadır. Günümüzde bu bina Sevdah Sanat Evi Müzesi’ne ev sahipliği yapmaktadır. Bu müze geleneksel lirik şarkı sevdalinka ve en meşhur sevdalinka sanatçılarına adanmıştır.

‫يقع يف شارع هاالتيش املبنى التاريخي فيليكا دايرة املبني يف العهد العثامين‬ ‫ وهو اليوم مقر متحف بيت السوداح الفني الذي‬،‫إليداع بضائع تجار رساييفو‬ .‫يعتني بالقصيدة الشعرية التقليدية السوداح ومبطربيها‬

Halači Sokağı’nda ayrıca Stari Grad Belediyesi’nin Bilgi Merkezi ve her gün Saraybosna’nın yoksulları için 1000’den fazla oğünün hazırlandığı Stari Grad İmareti bulunmaktadır.

‫ميتد‬

aşçarşı Meydanı’nın güney kesiminden, kuzey – güney doğrultusunda, Tabaci Sokağı ve Miljacka Nehri’ne doğru, kuzeydoğu kısmında Bravadžiluk Sokağı’na yaslanan Halači Sokağı uzanır. Bu küçük sokak adını halači zanaatçılarından almıştır. Halači Çarşısı 16. yüzyılda tam da burada oluşmuştur. Halači özel aletlerle pamuk, sonrasında da yün işleyen, yorgan, entari, giysi yapan zanaatçılardı.

‫يقع يف شارع هاالتيش مركز بلدية ستاري غ راد املعلومايت ومطبخ بلدية ستاري‬ ‫ وجبة ملواطني رساييفو من‬1000 ‫غ راد الخريي الذي يقدم كل يوم أكرث من‬ .‫الفق راء واملحتاجني‬

ART.BA

Halači 1

INFO-PRESS CENTAR OPĆINE STARI GRAD SARAJEVO

Halači 1

BUDIZI

Halači 2

HjE

HUG A MUG CAFE

Halači 3

NARGILA SHOP ALEM

Halači 4

ART KUĆA SEVDAHA

Halači 5

x6H

HARIS V MAJBOOS

Halači 8

3 2

TABAČKI MESDŽID

Halači 9

STAMBOL HOOKAH & LOUNGE

Halači 12

NACIONALNI RESTORAN I RAKIJA BAR VIŠEGRAD

Halači 14

SARAJEVO SHOP

Halači 16

HeF

TV LABORATORIJ SERVIS

Halači 16

t 12

NARODNA KUHINJA STARI GRAD

Halači 6

14 10

DTP STUDIO ARIES

Halači 7

ABADŽILUK

‫شارع أباجيلوك‬

ada od Baščaršijskog trga krenete južno, ući ćete u ulicu Abadžiluk, koja vodi sve do Obale Kulina bana i korita rijeke Miljacke. Na ovu ulicu, čiji se naziv od osnivanja do danas nije mijenjao, izlaze ulice Ćurčiluk veliki, Kundurdžiluk i Tabaci. Ulica Abadžiluk nastala je još u prvoj polovini 16. stoljeća, a ime je dobila po abadžijama – krojačima, koji su izrađivali pretežno seljačku mušku odjeću od finijeg sukna (tur. aba). Ovaj prostor se potpuno formirao kao abadžijska čaršija već do kraja 16. stoljeća, gdje je djelovalo preko 40 abadžijskih dućana. Posljednje sarajevske abadžije svoje radnje su zatvorile u periodu između dva svjetska rata, a na njihovo mjesto su potom došle neke druge zanatlije, trgovci i ugostitelji.

f you head south from Baščaršija Square, you’ll run into Abadžiluk Street, which leads to Obala Kulina Bana St. and the Miljacka River. The name of this street hasn’t changed since it was first laid out and the following streets run into it: Ćurčiluk Veliki, Kundurdžiluk and Tabaci. Abadžiluk dates back to the first half of the 16th century and was named after the tailors (abadžije) who used fine material or sukna (Turkish = aba) to make clothing, mostly for male villagers. By the end of the 16th century, the street had turned into a single bazaar, Abadžijska Čaršija, with more than 40 tailor shops. The last of Sarajevo’s abadžije shops closed during the inter-war period and other artisans, merchants and shops took their place.

U Abadžiluku se nalazi glavni ulaz u Brusa bezistan, natkriveni bazar koji je sredinom 16. stoljeća dao izgraditi Rustem-paša, veliki vezir sultana Sulejmana Veličanstvenog.

The main entrance to Brusa Bezistan is on Abadžiluk. This covered market was built in the mid-16th century by Rustem Pasha, the Grand Vizier to Sultan Suleiman the Magnificent.

Tu se u vrijeme osmanske vladavine prodavala tkanina iz svih tada poznatih krajeva svijeta, među kojom i svila iz turskog grada Burse, po kojem je Brusa bezistan i dobio ime.

During the Ottoman period, it was here that one could buy fabrics from any part of the world known at that time, including silk from the Turkish city of Bursa, which is how Brusa Bezistan got its name.

Danas je u Brusa bezistanu smješten depadans Muzeja Sarajeva, čija stalna postavka prikazuje bogatu historiju Sarajeva.

Today it houses an annex of the Museum of Sarajevo, and features a permanent exhibit that tells the story of Sarajevo’s rich history.

aşçarşı Meydanı’ndan güneye doğru hareket ettiğinizde sizleri Obala Kulina bana ve Miljacka Nehri’nin kıyısına kadar götüren Abadžiluk Sokağı’na gireceksiniz. Varoluşundan beri adı değişmeyen bu sokak, Ćurčiluk veliki, Kundurdžiluk ve Tabaci sokaklarına çıkmaktadır. Abadžiluk Sokağı 16. yüzyılın ilk yarısında inşa edilmiş, adını ise genellikle kaliteli kumaşlardan (aba) köylü erkek kıyafetleri diken abacılardan-terzilerden almıştır. Bu sokak 16. yüzyılın sonuna kadar 40’tan fazla abacı dükkanının faaliyet gösterdiği Abacı Çarşısı’na dönüşmüştür. Saraybosna’nın son abacıları dükkanlarını iki dünya savaşı arasındaki dönemde kapatmış, yerlerine ise başka zanaatçılar ve tüccarlar gelmiştir. Abadžiluk Sokağı’nda 16. yüzyılın ortalarında Kanuni Sultan Süleyman’ın Vezir-i Azamı olan Rüstem Paşa’nın inşa ettiği Brusa Kapalı Çarşısı’nın ana girişi bulunmaktadır. Osmanlı döneminde burada dünyanın her yerinden gelen kumaşlar satılırdı. Aralarında Bursa’dan gelen ipek de bulunurdu ve Brusa Kapalı Çarşısı da adını buradan almıştır.

‫عندما‬

‫تبدأ بالسري من ميدان باشتشارشيا باتجاه الجنوب‬ ‫ستدخل يف شارع أباجيلوك املؤدي إىل شارع أوباال كولني بان وضفاف نهر‬ ‫ تطل عىل هذا الشارع الذي مل يتغري اسمه منذ إعامره وحتى يومنا‬.‫ميلياتسكا‬ .‫هذا شوارع تشورتشيلوك ويلييك وكوندورجيلوك وتاباتيس‬

‫ وسمي الشارع نسبة إىل‬16 ‫تم إعامر الشارع يف النصف األول من القرن‬ ‫األباجيني – الخياطني الذين كانوا يخيطون املالبس الرجالية القروية من‬ .‫القامش الناعم‬ ‫ حيث كان هناك‬16 ‫تحول هذا املكان متاما إىل سوق الخياطني يف نهاية القرن‬ .‫ محل للخياطة‬40 ‫أكرث من‬ ‫أغلق آخر الخياطني محالتهم يف فرتة ما بني الحربني العامليتني واحتل مكانهم‬ .‫غريهم من الحرفيني والتجار واملضيفني‬ ‫يقع شارع أباجيلوك يف املدخل الرئييس لسوق بروصا املغلق الذي بناه يف وسط‬ ‫ وكانت يف هذا‬.‫ الوزير األكرب للسلطان سليامن املعظم‬،‫م رستم باشا‬16 ‫القرن‬ ‫ منها الحرير من‬،‫السوق يف العهد العثامين تباع أقمشة من جميع أنحاء العامل‬ .‫مدينة بروصا والذي سمي به هذا السوق بسوق بروصا‬ ‫يقع يف سوق بروصا اليوم متحف رساييفو تحيك معروضاته الدامئة قصصا من‬ .‫تاريخ رساييفو العظيم‬

Günümüzde Brusa Kapalı Çarşısı’nda Saraybosna Müzesi’nin bir bölümü bulunmaktadır. Bu müzenin kalıcı sergisi Saraybosna’nın zengin tarihini anlatmaktadır.

DUHANPROMET

Abadžiluk 1

i 16

ANTIQUE

Abadžiluk 2

SEMERKAND

Abadžiluk 2

HCe

LOGO ASIAN

Abadžiluk 4

SO CHIC

Abadžiluk 4

SANNY-GENNY

Abadžiluk 6

INOVINE

FRIZERSKI SALON ADIS

Abadžiluk 13a

IHF

Abadžiluk bb

Abadžiluk 10

K-M

Abadžiluk 18

BRUSA BEZISTAN

Abadžiluk 12

Abadžiluk 9

Abadžiluk 17

Abadžiluk 16

Abadžiluk 9

Abadžiluk 11

GALERIJA ZVEKIR-ARTE

BUREGDŽINICA I FAST FOOD AHMO

BUTIK BADEM

Abadžiluk 15

REGATA

Hci

SWEET SHOP

Abadžiluk 14

Abadžiluk 7

KNJIŽARA EMIS

EXPRESS CHANGE

LUTRIJA BIH

Abadžiluk 13

SUVENIR SHOP ORIYENT

BEAUTY SALON ŠELIIS

JASNA

Abadžiluk bb

1 2

TABACI

‫شارع تاباتيس‬

Tabaci su ime dobili po turskom nazivu za kožare, koji su svoju čaršiju na tom mjestu imali još u 16. stoljeću. Kožari su obrađivali kožu u radionicama zvanim tabhane, koje su se nalazile na obali Miljacke.

The street’s name comes from the Turkish word for leatherworkers (tabaci) who had their own bazaar here as early as the 16th century and who treated leather in workshops called tabhane, which were located along the banks of the Miljacka River.

Zbog neugodnog mirisa što su ga po prirodi zanata kojim su se bavili širili, kožarima nije bio dopušten ulaz u gradske džamije, nego su u svojoj čaršiji imali zasebnu bogomolju – Tabački mesdžid.

The leatherworkers were not allowed to enter mosques around town because of the unpleasant, naturally-occurring smell that was associated with this trade. Instead, they had a special place for worship in their čaršija called Tabački Mesjid.

Tabaci su sa djelovanjem na tom mjestu prestali oko 1870. godine. Iz higijenskih razloga ih je tadašnji bosanski valija Topal Osman-paša premjestio znatno niže niz Miljacku, na prostor u današnjem naselju Marijin Dvor, kojem je dato ime Donji tabaci, dok je stara tabačka čaršija nazvana Gornji tabaci.

The tabaci stopped working here in 1870 when the Bosnian Governor, Topal Osman Pasha, had them relocated much further downriver, because of sanitary reasons, to where the neighborhood of Marijin Dvor is located today. This spot was called Donji (lower) Tabaci and their old čaršija was called Gornji (upper) Tabaci.

Kada je ulica Donji tabaci 1931. dobila novo ime, Gundulićeva (danas Kotromanićeva), prestala je potreba pobližeg označavanja ulice tabaka u staroj čaršiji, pa se od tada ova ulica zove samo Tabaci.

When Donji Tabaci was renamed Gundulićeva St. (now Kotromanićeva) in 1932, there was no longer a need to differentiate between the two locations in the old bazaar in the same way, so the street was simply called Tabaci.

lica Tabaci pruža se paralelno sa Obalom Kulina bana, od ulice Abadžiluk do parkinga pokraj Vijećnice i raskršća gdje se spajaju ulice Bravadžiluk i Brodac. Trasa ove ulice prekinuta je objektom Agrokomercovog poslovnog centra, pa su Tabaci, ustvari, sastavljeni od dvije kratke ulice koje imaju zasebne prilaze.

abaci Street runs parallel to Obala Kulina Bana St., from Abadžiluk St. all the way to the parking area next to Vijećnica and the intersection where Bravadžiluk St. runs into Brodac St. The street is interrupted by the Agrokomerc Business Center, so it’s actually made up of two shorter streets that have separate access points.

abaci Sokağı, Abadžiluk Sokağı’ndan Vijećnica’nın yanındaki otoparka ve Bravadžiluk ve Brodac sokaklarının kesiştiği kavşağa kadar Obala Kulina Bana Caddesi’ne paralel olarak uzanmaktadır. Agrokomerc İş Merkezi bu sokağı kestigi için Tabaci aslında ayrı girişleri bulunan iki kısa sokaktan oluşur. Tabaci adını, Türkçe’de dericiler için kullanılan tabak kelimesinden almıştır. Dericilerin 16. yüzyıldan beri burada çarşısı bulunmaktaydı. Deri Miljacka Nehri’nin kıyısında bulunan tabhane denilen atölyelerde işlenirdi. Yapılan zanaatin ortaya çıkarmış olduğu kötü kokudan dolayı dericilerin şehir camilerine girişine izin verilmiyordu. Kendi çarşılarında ayrı bir camileri – Tabački Mescidi bulunmaktaydı. Dericiler buradaki faaliyetlerini 1870’li yıllarda sonlandırmışlardır. Hijyenik sebeplerden dolayı zamanın Bosna Valisi Topal Osman Paşa dericileri günümüzde Marijin Dvor’un bulunduğu bölgeye, Miljacka Nehri’nin aşağı kesimlerine taşımıştır. Bu alana Donji tabaci adı verilirken, eski çarsılarına ise Gornji tabaci adı verilmiştir. 1931 yılında Donji Tabaci Sokağı Gundulićeva (günümüzde Kotromanićeva) olarak yeni adını aldığında, burayı eski çarşıdaki Tabak Sokağı’ndan ayırtetmek için gerek kalmadığından o zamandan beri bu sokağın adı sadece Tabaci olarak kalmıştır.

‫ميتد‬

‫ وذلك من‬،‫شارع تاباتيس بالتوازي مع شارع أوباال كولني بان‬ ‫شارع أباجيلوك عند دار البلدية والتقاطع عند ارتباط شارع ب رافاجيلوك بشارع‬ ‫ وقد تم قطع الشارع مببنى أغروكومرتس التجاري فأصبح شارع‬.‫بروداتس‬ .‫تاباتيس مكونا من شارعني قصريين لكل منهام مدخل خاص‬

‫سمي شارع تاباتيس الذي يعود أصله إىل اللغة الرتكية باسم صانعي األغ راض‬ ‫ كان صناع‬.‫ امليالدي‬16 ‫ والذين كان لهم سوق يف هذا املوقع يف القرن‬،‫الجلدية‬ ‫األغ راض الجلدية يجهزون الجلد يف محالتهم التي كانت تسمى بتابهانة والتي‬ .‫كانت تقع عىل ضفاف نهر ميلياتسكا‬ ‫وبسبب الروائح الكريهة التي كانت تنبعث منهم لطبيعة صنعهم مل يكن‬ ‫ فأصبح لديهم يف سوقهم مكان خاص‬،‫يسمح لهم بالدخول إىل مساجد املدينة‬ .‫للعبادة يدعى مسجد تاباتشيك‬ ‫ ألن وايل البوسنة‬،‫م ترك صانعوا الجلود عملهم يف ذلك املكان‬1870 ‫وحوايل عام‬ ‫توبال عثامن باشا نقلهم ألسباب صحية إىل مكان أدىن نحو نهر ميلياتسكا يف‬ ‫ وتم تسمية هذا املكان بدونيي تاباتيس (سوق صانعي‬،‫حي ماريني دفور الحايل‬ ‫ وسمي سوق صانعي الجلود القديم بغورنيي تاباتيس (سوق‬،)‫الجلود األدىن‬ .)‫صانعي الجلود األعىل‬ ‫م باسم شارع غ راندوليتيش‬1931 ‫وعندما سمي شارع دونيي تاباتيس عام‬ ‫الجديد (شارع كوترومانييتشوا حاليا) مل تعد هنالك حاجة إىل اإلشارة إىل‬ ‫ فأصبح ذلك الشارع يسمى باسم‬،‫شارع صانعي الجلود يف السوق القديم‬ .‫تاباتيس فقط‬

3 2

1 4

NARGILHANA ROMMAN

Tabaci 2

THM

Tabaci 7

m3S

TAPETAR-DEKORATER KLINIÄ&#x2020; NAMIK

Tabaci 8

PARKING TABACI

Tabaci bb

BAZARDŽANI

‫شارع بازارجاين‬

Kako je ova ulica spajala građevine koje su među prvima podignute u Sarajevu, Carevu džamiju sa Brusa bezistanom i Kolobara hanom, očigledno je da je ovo jedna od najstarijih saobraćajnica u Sarajevu, za koju se pretpostavlja da je nastala još oko 1460. godine, nedugo nakon što je Isa-beg Ishaković udario temelje gradu na Miljacki.

Given that this street connected the Emperor’s Mosque with Brusa Bezistan and Kolobara Han – Sarajevo’s earliest buildings – it is clear that this is one of the oldest streets in town. It is thought that it was laid out as early as 1460, not long after Isa Bey Ishaković laid the first foundations for the city on the Miljacka.

Tokom čitavog perioda osmanske vlasti ulica se zvala Kolobara han sokak, da bi na samom početku austrougarske vladavine, od 1878. do 1885, nosila ime Put Kolobara ulica, potom od 1885. do 1890. Kolobara ulica, da bi 1890. bila nazvana imenom Bazardžani, koje do dana današnjeg nije mijenjano.

Throughout the Ottoman period, this street was called Kolobara Han Sokak and at the beginning of Austro-Hungarian rule, which lasted from 1878 to 1885, it was given the name, Put Kolobara. From 1885 to 1890 it was called Kolobara and then in 1890 it was changed to Bazardžani, a name it has retained to this day.

Bazardžanima su se u osmansko doba u Sarajevu zvali trgovci – uvoznici orijentalne, najčešće manufakturne robe. Do 1890. je to ime nosio istočni krak ulice Ćurčiluk veliki, onaj što vodi duž sjeverne strane Brusa bezistana, od današnjih Bazardžana do ulice Abadžiluk.

During the Ottoman period, the word, bazardžani, was used to refer to merchants and importers of Oriental and mostly manufactured goods. Up until 1890, Bazardžani was the name given to the eastern part of Ćurčiluk Veliki, which runs along the northern side of Brusa Bezistan, from today’s Bazardžani to Abadžiluk St.

lica Bazardžani vodi pravcem jug – sjever, od Obale Kulina bana do ulice Ćurčiluk veliki, križajući se na tom putu sa ulicama Kundurdžiluk i Ćurčiluk mali. Dionicom između križanja sa te dvije poprečne ulice, Bazardžani prolaze duž zapadnog zida Brusa bezistana, a na svom sjevernom kraju izbijaju pred južni ulaz u Kolobara han.

azardžani Street runs south to north, from Obala Kulina Bana to Ćurčiluk Veliki and encounters Kundurdžiluk and Ćurčiluk Mali along the way. It meets the two perpendicular streets (Kundurdžiluk and Ćurčiluk Mali) on its stretch along the western wall of Brusa Bezistan, and on its northern end it runs right into the southern entrance to Kolobara Han.

azardžani Sokağı, güney – kuzey doğrultusunda Obala Kulina Bana Caddesi’nden Ćurčiluk Veliki Sokağı’na kadar uzanırken, bu yol üzerinde Kundurdžiluk ve Ćurčiluk mali sokakları ile kesişmektedir. Bazardžani Sokağı’nın bu iki kesişme noktası arasında kalan bolümü Brusa Kapalı Çarşısı’nın batı duvarı boyunca uzanırken, sokağın kuzey tarafı Kolobara Hanı’nın güney girişine çıkar. Saraybosna’da inşa edilen ilk yapılar olan İmparator Camii’yi, Brusa Kapalı Çarşısı ve Kolobara Hanı ile birleştirdiğinden bu sokağın Saraybosna’daki en eski sokaklardan biri olduğu açıktır. Sokağın 1460 yılında İsa Bey İshakoğlu’nun Miljacka Nehri üzerindeki şehrin temellerini atmasından kısa bir süre sonra oluştuğu sanılmaktadır. Osmanlı döneminin tamamı boyunca sokağın adı Kolobara Han Sokağı idi. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu döneminin başında, 1878 yılından 1885 yılına kadar Put Kolobara Sokağı adını taşımış, 1885 yılından 1890 yılına kadar Kolobara Sokağı adını, 1890 yılında ise Bazardžani adını almış ve günümüze kadar adı değişmemiştir. Osmanlı döneminde Saraybosna’da bazardžani adı çoğunlukla doğu yapımı ürünlerin ithalatını yapan tüccarlara verilirdi. 1890 yılına kadar bu adı Brusa Kapalı Çarşısı’nın kuzeyi boyunca uzanan, günümüzün Bazardžani Sokağı’ndan Abadžiluk Sokağı’na kadar olan Ćurčiluk Veliki Sokağı’nın doğu tarafı taşımakta idi.

‫شارع‬

‫ ومن شارع أوباال‬،‫بازارجاين ميتد من الجنوب حتى الشامل‬ ‫ متقاطعا عىل هذا االمتداد مع‬،‫كولينا بانا حتى شارع تشورتشيلوك فيلييك‬ ‫ مير شارع بازارجاين بني هذا التقاطع‬.‫شارعي كوندورجيلوك وتشورتشيلوك مايل‬ ‫ أما‬،‫مع هذين الشارعني املتوازيني وميتد طول الجانب الغريب من بزستان بورصا‬ .‫جزأه الشاميل فهو يطل عىل املدخل الجنويب لخان كولوبارا‬

‫ومبا أن هذا الشارع كان يصل بني املباين األوىل يف رساييفو وهي مسجد‬ ‫ فمن املؤكد أن هذا الشارع أحد أقدم‬،‫السلطان وبزستان بورصا وخان كولوبارا‬ ‫م بعد أن وضع عيىس بك‬1460 ‫ ومن املعترب أنه أنشئ عام‬،‫الشوارع يف رساييفو‬ .‫إسحاقوفيتش أسس املدينة الواقعة عىل نهر ميلياتسكا‬ ‫كان الشارع يسمى باسم زقاق خان كولوبارا طوال فرتة الحكم العثامين ليتم‬ ‫ فكان يسمى بطريق كولوبارا من‬،‫تغيريه مع بداية الحكم النمساوي املجري‬ ‫ ثم سمي‬،‫م‬1890 – 1885 ‫ ثم سمي بشارع كولوبارا من عام‬،‫م‬1885 – 1878 ‫عام‬ .‫م باسم بازارجاين الذي مل يتغري حتى يومنا‬1890 ‫عام‬ ‫كان اسم بازارجاين يف العهد العثامين يف رساييفو يطلق عىل التجار الذين كانوا‬ ‫م‬1890 ‫ وكان يحمل هذا االسم حتى عام‬،‫يستوردون املنسوجات من الرشق‬ ‫الجزء الرشقي من شارع تشورتشيلوك فيلييك املمتد طول الجانب الشاميل من‬ .‫ أي من شارع بازارجاين الحايل وحتى شارع أباجيلوك‬،‫بزستان بورصا‬

HOTEL PRESIDENT

Bazardžani 1

CHILI 1

Bazardžani 3

STIL

Bazardžani 4

Bazardžani 6

KONCEPT

Bazardžani 8

Bazardžani 9

BAZAR KS

Bazardžani 10

MR. KÜNEFE

LOUNGE BAR BAGHDAD

SPORT PLUS Bazardžani 2

HACIENDA

BAB AL RAYAN

Bazardžani 7

m6c

Bazardžani 11

GLB

Bazardžani bb

4 3 1

AŠČILUK

‫شارع أشتشيلوك‬

lica Aščiluk pruža se paralelno sa ulicom Kundurdžiluk, sa kojom je povezana dvjema uličicama. Sa istočne strane u Aščiluk se ulazi iz ulice Bazardžani, a krećući se ka zapadu, izbit ćete u ulicu Zelenih beretki. Pretpostavlja se kako je ova ulica nastala još u drugoj polovini 15. stoljeća, u sklopu mahale Minet-oglu Mehmed-bega (Mehmed-beg Minetović), prvog sandžak-bega Bosanskog sandžaka (1463–1464). On je u blizini Aščiluka (tamo gdje se na spoju ulica Zelenih beretki i Kundurdžiluk danas nalazi zgrada u kojoj su smješteni Apoteka Bosna i Rijaset Islamske zajednice u BiH) sagradio džamiju, koja je stradala u požaru 1879. godine. U osmansko doba, dok još uvijek nije bio regulisan tok Miljacke, iz Aščiluka su tri sokačića vodila prema koritu rijeke. Ime je Aščiluk dobio po aščinicama – ugostiteljskim radnjama u kojima su se u osmansko doba pretežno hranili putnici namjernici. Iako su se aščinice mogle naći širom stare sarajevske čaršije, pripadnici ovog esnafa imali su u Aščiluku i svoju zasebnu čaršiju. Naziv aščinica se u novije doba koristi za restorane koji služe tradicionalne bosanske kuhane specijalitete, a u samom Aščiluku danas ne djeluje niti jedan takav restoran. Ipak, ova ulica je i dalje veoma živa i u njoj se nalazi nekoliko kafića koji nude nargilu, bosansku kahvu, turski čaj...

ščiluk Street runs parallel to Kundurdžiluk St. and is connected to it by two smaller streets. Bazardžani St. joins Aščiluk St. from the east and, if you head west on this street, you will come to Zelenih Beretki St. It is presumed that this street was first laid out in the second half of the 15th century as part of Minetoglu Mehmed Bey Mahala, which took its name after Mehmed Bey Minetović, the first Sanjak Bey of the Bosnian Sanjak (1463-1464). Not far from Aščiluk, where Zelenih Beretki St. and Kundurdžiluk St. meet, Mehmed Bey had a mosque built on the spot that is now home to Bosna Pharmacy and the office for the Islamic Community of BiH. The mosque was destroyed in a fire in 1879. During the Ottoman period, when the Miljacka River hadn’t yet been regulated, there were three little streets that ran down from Aščiluk toward the river. Aščiluk takes its name from aščinicas, eateries which mainly served food to travelers and passersby during the Ottoman period. While aščinicas could be found throughout the old Sarajevo marketplace, those that belonged to this specific guild had their own čaršija on Aščiluk. Today, the word aščinica is used for restaurants that serve traditional Bosnian specialities, but nowadays there isn’t a single aščinica on this street. However, it’s still a very lively street and there are a few cafes that offer nargila, Bosnian coffee, Turkish tea...

ščiluk Sokağı, Kundurdžiluk Sokağı’na paralel olarak uzanmakta ve ona iki küçük sokakla bağlanmaktadır. Doğudan Aščiluk Sokağı’na Bazardžani Sokağı’ndan girilmekte, batıya doğru yol alarak ise Zelenih Beretki Sokağı’na çıkılmaktadır. Bu sokağın 15. yüzyılın ikinci yarısında ilk Bosna Sancak beyi (1463-1464) Minnetoğlu Mehmet Bey (Mehmet Bey Minetović) Mahallesi çerçevesinde oluştuğu varsayılmaktadır. İlk Sancak beyi Aščiluk Sokağı’nın yakınlarında, Zelenih beretki ve Kundurdžiluk sokaklarının kesiştiği yerde, 1879 yılında çıkan yangında kül olan camiyi inşa etmiştir. Günümüzde burada Bosna Eczanesi ve Bosna Hersek İslam Birliği bulunmaktadır. Osmanlı döneminde Miljacka Nehri’nin akış yönü düzenlenmeden önce Aščiluk Sokağı’ndan üç küçük sokak nehrin kıyısına çıkmaktaydı.

‫وقد بنى هذا الوايل بالقرب من شارع أشتشيلوك حيث يرتبط شارع زيلينا‬ ‫برييتكا وشارع كوندورجيلوك وحيث يقع مبنى صيدلية “بوسنة” ومقر‬ .‫م‬1879 ‫ مسجدا ُه دم يف حريق‬،‫املشيخة اإلسالمية يف البوسنة والهرسك‬ ،‫ويف العهد العثامين يف الوقت الذي مل يكن فيه مجرى نهر ميلياتسكا محددا‬ .‫كانت من شارع أشتشيلوك متتد ثالثة شوارع صغرية نحو مجرى النه ر‬ ‫سمي الشارع بأشتشيلوك نسبة إىل املطاعم التي كانت يف األغلب يف العهد‬ .‫العثامين تستضيف عابري السبل‬

Aščiluk adını Osmanlı döneminde genelde yolcuların ve yoldan geçenlerin karınlarını doyurduğu aş evleri olan aščinicalardan almıştır.

‫ إىل أن‬،‫ومع أن هذه املطاعم كانت متواجدة يف جميع أنحاء سوق رساييفو‬ .‫التجار من هذا الصنف كانوا يقتنون شارع أشتشيلوك وكانت لهم سوق خاصة‬

Aščinicaların çoğunu eski Saraybosna çarşılarında bulmak mümkündü. Ancak esnafın kendilerine ait çarşısı Aščiluk’ta yer almaktaydı.

‫يستخدم اسم أشتشينيتسا يف العهد الحديث لتسمية املطاعم التي تقدم‬ ‫ أما يف شارع أشتشيلوك فال يوجد وال مطعم‬،‫األطعمة البوسنية التقليدية‬ .‫واحد‬

Yeni dönemde aščinica adı, Bosna Hersek mutfağının geleneksel lezzetlerinin sunulduğu restoranlar için kullanılmaktadır. Günümüzde Aščiluk Sokağı’nda bu tarz bir restoran bulunmamaktadır. Gene de günümüzde bu sokak hala canlı olup nargile, Bosna kahvesi ve Türk çayı bulabileceğiniz birkaç sayıda kafeyi barındırmaktadır.

‫ميتد‬

‫شارع آشتشيلوك بالتوازي مع شارع كوندورجيلوك ويربطهام‬ ‫ يتم الدخول إىل شارع أشتشيلوك من الجانب الرشقي من خالل‬.‫شارعان صغ ريان‬ ‫ من‬.‫شارع بازارجاين وبالتوجه نحو الغرب ستصلون إىل شارع زيليني برييتكا‬ ‫ ضمن حارة‬15 ‫املعتقد أن هذا الشارع تم إعامره يف النصف الثاين من القرن‬ ‫مينة أوغلو محمد بك (محمد بك مينوفيتش) والذي كان اول وال عىل سنجق‬ .)‫م‬1464-1463 ‫البوسنة (من‬

‫ومع ذلك بقي هذا الشارع حيويا وتقع فيه عدة مقاهي تقدم الشيشة‬ .‫والقهوة البوسنية والشاي الرتيك‬

CAFFE BAR ŽAR

Aščiluk 1

BET LIVE

Aščiluk 3

PIERRE LOTI

Aščiluk 5

SULTAN

Aščiluk 6

UDRUŽENJE ISTANBUL EDUKACIONO-KULTURNI CENTAR

SOVA

Aščiluk 7

Aščiluk 9

ABU DHABI

Aščiluk 13

VODIČ KROZ BAŠČARŠIJU ZA SLADOKUSCE

aščaršija je pravo mjesto za sve one koji vole dobro pojesti i popiti. Odmah treba naglasiti da, iako je bosansko-hercegovačka kuhinja bila pod snažnim turskim utjecajem, postoje značajne razlike između bosansko-hercegovačke i turske kuhinje, te da je tradicionalna bh. kuhinja skladna mješavina orijentalne, mediteranske i centralnoevropske kulinarske tradicije. U tradicionalnim restoranima – aščinicama, koje se u službenim spisima prvi put spominju još 1530. godine, služe se gotova kuhana jela, poput raznih čorbi, bosanskog lonca, dolmi i ćevaba, kolačića, čufteta, pače, pilava... Nekad su se aščijske radnje nalazile širom Baščaršije, a u Aščiluku su aščije imale i svoju čaršiju. Danas u ulici Aščiluk nema aščinica, ali pažnji posjetitelja preporučujemo ulicu Ćurčiluk veliki, gdje se nalaze dvije ponajbolje sarajevske aščinice – najstarija i najuglednija, aščinica “Hadžibajrić F. Namika” te aščinica “ASDŽ”. Sarajevske buregdžije pominju se još u katastarskom registru iz 1489. godine, što znači kako je pravljenje raznih pita jedno od najstarijih dokumentovanih zanimanja u Sarajevu. U ponudi buregdžinica obično se nalaze pite burek, sirnica, krompiruša, zeljanica i tikvenjača. U ulicama Bravadžiluk veliki i Bravadžiluk mali koncentrisane su najbolje sarajevske buregdžinice – Bosna, Sač, ASDŽ i Oklagija, koja pored tradicionalnih pita nudi i neke savremenije verzije ovog popularnog jela, poput bureka sa pilećim mesom i heljdopite.

Premda baščaršijske ćevabdžije nemaju tako dugu tradiciju poput aščija i buregdžija, upravo su sarajevski ćevapčići danas najveća gastronomska atrakcija Baščaršije. Tradicija prženja ćevapa datira iz 20-ih godina 20. stoljeća, ali su istinsku popularnost ćevapi doživjeli tek krajem 50-ih i početkom 60-ih godina prošloga vijeka. Danas je odlazak na ćevape neizostavna aktivnost za sve posjetitelje Sarajeva i Baščaršije, a najboljim sarajevskim ćevabdžinicama smatraju se “Petica”, “Hodžić” i “Mrkva” u ulici Bravadžiluk veliki, “Kurto” na Baščaršijskom trgu, ćevabdžinice “Željo” u Kundurdžiluku, “Galatasaray” u Gazi Husrev-begovoj... Pored brojnih aščinica, buregdžinica i ćevabdžinica, na Baščaršiji ima i nekoliko dobrih restorana koji nude a la carte specijalitete tradicionalne kuhinje, poput “Dveri” i “Pod lipom” u ulici Prote Bakovića, “Aeroplana” i “Morića hana” u Saračima... Posjetiteljima preporučujemo i da na Baščaršiji probaju tradicionalne slastice, među kojima posebno izdvajamo specifičnu džandar baklavu, koju nudi “Baklava dućan” u ulici Čizmedžiluk. Treba dodati i kako Sarajevska boza u slastičarni “Ramis” (Sarači 1) i Sarajevski salep u “Rahatlooku” (Ferhadija 41) nose oznaku autentičnog sarajevskog kvaliteta – Sarajevo Original Quality, kao i da svi oni što istražuju Baščaršiju ne bi smjeli propustiti užitak ispijanja bosanske kahve u nekoj od brojnih baščaršijskih kafana.

A FOOD LOVER’S GUIDE TO BAŠČARŠIJA

aščaršija is the perfect place for those who like to eat and drink well. It should be said from the very start that, while there was a strong Turkish influence on BiH food, there are marked differences between BiH and Turkish cuisines. Traditional BiH food is a harmonious blend of Oriental, Mediterranean and Central European culinary traditions.

Oklagija offers traditional pita, as well as modern versions of this popular food, like chicken burek and buckwheat pie.

Aščinicas are traditional restaurants that were first listed in official ledgers dating back to 1530 and they serve prepared dishes such as various soups, Bosanski lonac, dolma and ćevapi, cookies, čufte, pače, pilav….

The tradition of grilling ćevapi first started in the 1920s, but they only began to enjoy great popularity in the late 1950s and early 1960s.

At one time, aščinicas could be found all over Baščaršija and these eateries had their own čaršija on Aščiluk St. There are no longer any aščinicas on this street, but we suggest that visitors head to Ćurčiluk Veliki St., home to two of Sarajevo’s finest aščinicas: Hadžibajrić F. Namika Aščinica (the oldest and most reputable) and ASDŽ. As a trade, buregdžijas have always been concerned with making different kinds of pita (pie) and Sarajevo burek makers are first mentioned in a cadastral ledger from 1489, making it one of the oldest documented professions in Sarajevo. Buregdžinicas typically offer burek (meat), sirnica (cheese), krompiruša (potato), zeljanica (spinach or Swiss chard) and tikvenjača (zucchini). Sarajevo’s best buregdžinicas – Bosna, Sač, ASDŽ and Oklagija – are all located on Bravadžiluk Veliki and Bravadžiluk Mali.

While ćevabdžinicas do not have the same long-standing tradition as aščinicas and buregdžinicas, Sarajevo ćevapi are the most popular culinary attraction in Baščaršija.

Now it is a regular custom for all who visit Sarajevo and Baščaršija to go for ćevapi and the best places are Petica, Hodžić and Mrkva on Bravadžiluk Veliki St., Kurto on Baščaršija Square, Željo on Kundurdžiluk St., Galatasaray on Gazi Husrev-Begova.... Besides the many aščinicas, buregdžinicas and ćevabdžinicas, there are also several good à la carte restaurants in Baščaršija that serve traditional specialties: Dveri and Pod Lipom on Prote Bakovića St., Aeroplan and Morića Han on Sarači.... We recommend that visitors try some traditional sweets while they are here and we make special mention of džandar baklava, which is available at Baklava Dućan on Čizmedžiluk Street. We would also like to mention that the Sarajevo boza served at Ramis Sweet Shop (Sarači 1) and Sarajevo salep at Rahatlook (Ferhadija 41) both bear Sarajevo Original Quality seals. In closing, everyone who explores Baščaršija should be sure to savor some Bosnian coffee in one of the many coffee shops.

AĞZININ TADINI BILENLER İÇIN BAŞÇARŞI REHBERI

aşçarşı yemeyi ve içmeyi sevenler için doğru adrestir. Bosna Hersek mutfağı Türk etkisinin altında bulunmasına rağmen, Bosna Hersek ve Türk mutfakları arasında önemli farklar bulunmaktadır. Geleneksel Bosna Hersek mutfağı doğu, Akdeniz ve Orta Avrupa mutfaklarının uyumlu bir karışımıdır. Resmi yazılarda ilk defa 1530 yılında bahsedillen geleneksel restoranlar - aščinicalarda çeşitli çorba türleri, bosanski lonac (güveç çeşidi), dolma, et ve köfte çeşitleri, pilav vb. hazır sulu yemekler servis edilmektedir. Bir zamanlar aščinicalar Başçarşı’nın her yerinde bulunmakla beraber aşçıların Aščiluk’ta kendi çarşıları bulunurdu. Günümüzde Aščiluk Sokağı’nda aščinicalar bulunmamakta, fakat ziyaretçilerimize Saraybosna’nın en iyi iki aščinicasının (en eski ve en seçkin aščinica Hadžibajrić F. Namika, ve de aščinica ASDŽ) bulunduğu Ćurčiluk veliki Sokağı’nı tavsiye ederiz. Saraybosna börekçilerinden ta 1489 yılındaki tapu kütüğünde bahsedilmektedir ki bu da börek yapımının Saraybosna’daki belgelenmiş en eski mesleklerden biri olduğunu gösterir. Buregdžinicalarda (börekçi) genelde etli, peynirli, patatesli, ıspanaklı ve kabaklı börekler bulunmaktadır. Bravadžiluk veliki ve Bravadžiluk mali sokaklarında Saraybosna’nın en iyi börekçileri olan Bosna, Sač, ASDŽ ve Oklagija bulunmaktadır. Geleneksel böreklerin yanında tavuk etli börek ve karabuğdaylı börek gibi daha modern börek türleri de servis edilmektedir.

Başçarşı köftecilerinin, aşçı ve börekçilere kıyasla uzun süreli bir gelenekleri olmasa da Saraybosna köfteleri (ćevapčići) günümüzde Başçarşı’daki en popüler yemek çeşididir. Izgara köfte (ćevapi) geleneği 20. yüzyılın 20’li senelerinden gelse de gerçek popülerliğini geçen yüzyılın 50’li yıllarının sonlarında ve 60’lı yılların başında kazanmıştır. Günümüzde Saraybosna ve Başçarşı ziyaretçilerinin köfte yemeye gitmesi kaçınılmaz bir hal alırken, Bravadžiluk veliki Sokağı’nda bulunan Petica, Hodžić ve Mrkva, Başçarşı Meydanı’ndaki Kurto, Kundurdžiluk Sokağı’ndaki Željo ve Gazi Hüsrev Bey Sokağı’ndaki Galatasaray köftecileri en iyilerindendir. Çok sayıdaki aščinica, börekçi (buregdžinica) ve köftecinin (ćevabdžinica) yanısıra Başçarşı’da geleneksel mutfağın spesiyalitelerini a la carte olarak sunan Prote Baković Sokağı’nda Dveri ve Pod lipom ile Sarači Sokağı’nda Aeroplan ve Morića han restoranları yer almaktadır. Ziyaretçilerimize Başçarşı’da geleneksel tatlıları da denemelerini tavsiye ederiz. Özellikle de Ćizmedžiluk Sokağı’ndaki Baklava Dükkanı’nda satılan džandar baklavayı tatmalarını öneririz. Aynı zamanda Ramis (Sarači 1) Pastanesi’nde servis edilen Saraybosna bozası ile Rahatlook’ta (Ferhadija 41) servis edilen Saraybosna salebi orijinal Saraybosna kalitesi - Sarajevo Original Quality işaretini taşımaktadır. Başçarşı’yı keşfetmeye çalışan herkesin çok sayıdaki Başçarşı kafelerinden birinde Bosna kahvesini tatma fırsatını kaçırmaması gerekir.

‫دليل باشتشارشيا ملحبي‬ ‫األطباق اللذيذة‬

‫باشتشارشيا‬

‫مكان مثايل ملحبي األطعمة‬ ‫واملرشوبات اللذيذة‪ .‬يلزم التوضيح بأنه بغض النظر عن التأثري الرتيك‬ ‫عىل مطبخ البوسنة والهرسك إال أنه يوجد اختالف بني األطعمة البوسنية‬ ‫والرتكية‪ ،‬وأن املطبخ البوسني ميزج بني ت راث الطبخ الرشقي وطهي منطقة‬ ‫البحر املتوسط ومطبخ وسط أوروبا‪.‬‬

‫تقدم املطاعم التقليدية التي تسمى أشتشينيتسا والتي ذُكرت أول مرة يف‬ ‫املخطوطات الرسمية عام ‪1530‬م األطعمة املطهية كالشوربات املختلفة‬ ‫وأكلة «القدر البوسني» واملحشيات والكباب والكعكات والكفتة والباجة‬ ‫واألرز ‪...‬‬ ‫كانت مطاعم األشتشينيسا تقع يف املايض يف جميع ضواحي باشتشارشيا‬ ‫ويف شارع آشتشيلوك كان ألصحاب هذه املطاعم سوق خاص بهم‪ ،‬أما‬ ‫اليوم فال توجد مطاعم يف شارع آشتشيلوك ولكننا نعرض عىل الزوار شارع‬ ‫تشورتشيلوك فيلييك الذي يضم أفضل مطعمي آشتشينيتسا يف رساييفو‬ ‫وهام «حجيبايريتش ف‪ .‬نامق» والذي يعد من أقدم املطاعم وآشتشينيتسا‬ ‫«آ أس جي»‪.‬‬ ‫وقد كان تجهيز الفطائر البوسنية املختلفة أحد أقدم الحرف املوثوقة يف‬ ‫رساييفو حيث أن ِذكر خبازي الفطائر يف رساييفو ورد يف سجل املساحات‬ ‫عام ‪1489‬م‪ .‬وتقدم مطاعم الفطائر البوسنية فطائر محشية باللحم‬ ‫والجنب والبطاطس والسبانخ والكوسة‪ .‬وتقع يف شارعي ب راواجيلوك فيلييك‬ ‫وب راواجيلوك مايل أفضل مطاعم الفطائر البوسنية وهي «بوسنة» و»ساتش»‬ ‫و»آ أس جي» و»أوكالغيا (الشوبك)» التي تقدم أنواعا جديدة من هذه األكلة‬ ‫املشهورة كالفطائر املحشية بلحم الدجاج والفطائر املجهزة من دقيق‬ ‫الحنطة السوداء إىل جانب الفطائر التقليدية‪.‬‬ ‫ومع أن أصحاب املطاعم التي تقدم الكباب يف باشتشارشيا ليس لهم ت راث‬ ‫كأصحاب مطاعم اآلشتشينيتسا والفطائر البوسنية إال أن أكلة كباب‬ ‫رساييفو تعد اليوم من أشهر األكالت يف باشتشارشيا‪.‬‬

‫‪73‬‬

‫يعود ت راث تجهيز الكباب إىل العرشينات من القرن العرشين امليالدي‬ ‫ولكن هذه األكلة انترشت باملعنى الحقيقي يف أواخر الخمسينات وبداية‬ ‫الستينات من القرن املايض‪.‬‬ ‫فقد أصبح الذهاب إىل مطعم الكباب اليوم نشاطا ال يفوته زوار رساييفو‬ ‫وباشتشارشيا‪ ،‬ومن أفضل مطاعم الكباب «بتيتسا» و»حوجيتش» و»مركفا»‬ ‫يف شارع ب راواجيلوك فيلييك و»كورتو» يف ميدان باشتشارشيا و»زيليو» يف‬ ‫شارع كوندورجيلوك و»غاالتارساي» يف شارع غازي خرسو بك‪.‬‬ ‫وإىل جانب مطاعم اآلشتشينيتسا والفطائر البوسنية والكباب هناك يف‬ ‫باشتشارشيا عدد من املطاعم املميزة التي تقدم األطباق التقليدية كمطاعم‬ ‫«دفريي» و «بود ليبوم» يف شارع بروتيه باكوفيتش ومطاعم «آيروبالن»‬ ‫و»موريتشا خان» يف شارع رساتيش‪.‬‬ ‫نقرتح عىل الزوار تذوق الحلويات التقليدية يف باشتشارشيا وخاصة حلوى‬ ‫«جندار بقالوة» التي ت ُق َّدم يف متجر البقالوة يف شارع تشيزماجيلوك‪،‬‬ ‫باإلضافة إىل مرشوب «البوزة» الذي يقدمه محل الحلويات «راميس» يف‬ ‫شارع رساتيش ‪ ،1‬ومرشوب السحلب الذي يقدمه محل «راحتلوقوم» يف‬ ‫شارع فرحدية ‪ 41‬واللذان يحمالن رمز رساييفو األصيل للجودة‪ .‬وعىل جميع‬ ‫املتجولني يف باشتشارشيا عدم فوات متعة تذوق القهوة البوسنية يف أحد‬ ‫مقاهي باشتشارشيا العديدة‪.‬‬

ĆURČILUK VELIKI ĆURČILUK MALI

‫شارعا تشورتشيلوك فيلييك وتشورتشيلوك مايل‬

Nekada su ove ulice pripadale ćurčijskoj čaršiji, koja je nastala u 16. stoljeću i bila je najveća i najbogatija čaršija osmanskog Sarajeva.

These streets were once part of Ćurčijska Čaršija, which formed in the 16th century and was the largest and most well-stocked čaršija during the Ottoman period.

staroj sarajevskoj čaršiji postoje dvije ulice pod imenom Ćurčiluk – Ćurčiluk veliki i Ćurčiluk mali. Obje se nalaze južno od Begove džamije, paralelne su jedna drugoj te idu pravcem zapad – istok. Ćurčiluk veliki je sjevernija saobraćajnica i vodi od Gazi Husrev-begove ulice na istok do Abadžiluka, dok je susjedna, južnija ulica – Ćurčiluk mali nešto kraća i od Gazi Husrevbegove vodi do ulice Bazardžani.

Dućane su tamo imali majstori ćurčije (krznari), a kako je krzno u osmansko doba bilo u velikoj modi, u toj čaršiji radio je veliki broj ćurčija – zanatlija, ali i trgovaca krznom. Podatak iz druge polovine 18. stoljeća otkriva kako je u tada u ćurčijskoj čaršiji djelovalo 353 ćurčija. Nakon austrougarske okupacije ćurčijski zanat počinje odumirati, a posljednji ćurčija starog kova bio je Đorđe Hadžidamjanović, koji je dućan držao sve do pred smrt 1929. godine. Obje današnje ulice teško su stradale u požaru koji je tim dijelom Sarajeva harao 8. augusta 1879. godine, kada su u potpunosti izgorjeli ćurčijski dućani i magaze. Na njihovom mjestu izgrađene su zgrade u evropskom stilu, koje i danas oblikuju vizuru ulica Ćurčiluk veliki i Ćurčiluk mali.

here are two streets in Sarajevo’s old Čaršija that make use of the name, “Ćurčiluk” – Ćurčiluk Veliki and Ćurčiluk Mali. Both are located to the south of Bey’s Mosque and run parallel to one another, west to east. Ćurčiluk Veliki is further north and runs from Gazi Husrev-Begova St. in the east to Abadžiluk St., while its counterpart to the south, Ćurčiluk Mali, is somewhat shorter and runs from Gazi Husrev-Begova St. to Bazardžani St.

The shops located here had master ćurčijas (leatherworkers) and since leather was very popular during the Ottoman period, this bazaar was home to a large number of artisans who worked with this material, as well as many leather traders. Information from the second half of the 18th century puts the number of such artisans working in Ćurčijska Čaršija at that time at 353. After Austro-Hungarian occupation, the leatherworking trade began to die out and the last traditional leatherworker to remain in Čaršija was Đorđe Hadžidamjanović, who kept his shop until he passed away in 1929. Both Ćurčiluks were badly damaged in a fire that swept through this part of Sarajevo on August 8, 1879, when the shops and storehouses on both streets were totally destroyed. European-style buildings were later built in their place, and they now shape the overall appearance of Ćurčiluk Veliki and Ćurčiluk Mali.

ski Saraybosna Çarşısı’nda Ćurčiluk adını taşıyan iki sokak bulunmaktadır – Ćurčiluk veliki ve Ćurčiluk mali. Her ikisi de Begova Camii’nin güneyinde, birbirlerine paralel bulunmakta ve batı-doğu yönünde uzanmaktadırlar. Kuzeyde bulunan Ćurčiluk veliki, Gazi Hüsrev Bey Sokağı’ndan doğuda Abadžiluk Sokağı’na kadar uzanırken, güneyde yer alan ve daha kısa olan komşu sokak Ćurčiluk mali, Gazi Hüsrev Bey Sokağı’ndan Bazardžani Sokağı’na kadar uzanır. Bir zamanlar bu sokaklar, 16. yüzyılda kurulan ve Osmanlı Saraybosnası’nın en büyük ve en zengin çarşısı olan Kürkçü (Ćurčijska) Çarşısı’na aittiler. Burada kürk ustalarının dükkanları bulunmaktaydı. Osmanlı döneminde kürk son derece moda olduğundan bu çarşıda çok sayıda kürkçü (zanaatçı ve tüccar) çalışmaktaydı. 18. yüzyılın ikinci yarısındaki verilere göre Kürkçü Çarşısı’nda toplam 353 kürkçü bulunmaktaydı. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun gelişiyle kürkçülük zanaati yok olmaya başlamıştır. Dönemin son kürkçüsü 1929 yılında vefat eden ve son güne kadar dükkanı bulunan Đorđe Hadžidamjanović idi. Her iki sokak da 8 Ağustos 1879 yılında Saraybosna’da çıkan yangında ağır hasara uğramış ve tüm kürk mağazaları kül olmuştu. Onların yerine Avrupa tasarımlı binalar inşa edilmiş ve bugünkü Ćurčiluk veliki ve Ćurčiluk mali sokaklarının görünümünü şekillendirmiştir.

‫يوجد‬

‫يف سوق رساييفو القديم شارعان باسم تشورتشيلوك وهام‬ ‫ يقع الشارعان‬.)‫تشورتشيلوك فيلييك (الكبري) وتشورتشيلوك مايل (الصغري‬ ‫جنوب مسجد غازي خرسو بك موازيا أحدهام لآلخر وميتدان من الغرب نحو‬ ‫ يحتل شارع تشورتشيلوك فيلييك املوقع يف الجهة الشاملية وميتد من‬.‫الرشق‬ ‫ أما شارع تشورتشيلوك‬،‫شارع غازي خرسو بك رشقا حتى شارع أباجيلوك‬ ‫مايل فيحتل املوقع الجنويب وهو أقرص وميتد من شارع غازي خرسو بك حتى‬ .‫شارع بازارجاين‬ 16 ‫كان الشارعني سابقا ينتميان إىل سوق التشورتيش الذي أنشأ يف القرن‬ .‫امليالدي وكان أكرب وأغنى سوق يف رساييفو يف العهد العثامين‬ ‫ وحيث أن الفرو‬،)‫كانت يف ذلك السوق دكاكني للتشورتشيني (صانعوا الفرو‬ ‫ فقد كان يعمل يف السوق عدد كبري من‬،‫كان يف العهد العثامين يستخدم كث ريا‬ ‫ امليالدي تقول‬18 ‫ وهناك معلومة يعود أثرها إىل القرن‬.‫صناع وبائعي الفرو‬ .‫ من صانعي الفرو‬353 ‫إنه كان يعمل يف سوق التشورتيش‬

‫ وكان آخر‬،‫وبعد االحتالل النمساوي املجري بدأت حرفة صناعة الفرو باالنعدام‬ ‫صانع للفرو من الط راز القديم جورج حجيداميانوفيتش الذي كان يعمل يف‬ .‫م‬1929 ‫محله حتى موته عام‬ ‫ من أغسطس عام‬8 ‫ألحق الحريق الذي اندلع يف ذلك املوقع من رساييفو يف‬ ‫ عندما احرتقت دكاكني ومخازن صناع الفرو‬،‫م أرضارا بكال الشارعني‬1879 .‫بأكملها‬ ‫بنيت محلها مباين بتصميم أورويب تشكل حتى يومنا هذا مظهر شارع‬ .‫تشورتشيلوك فيلييك وتشورتشيلوك مايل‬

35 38 31 33

1 HOTEL NOBLE

Ćurčiluk veliki 1

30 25 27 20 22 28 29 18 26 24 16 64 21 23 13 17 19 10 11 8 15 6 14 2 12 9 62 7 5 63 61 3 4 59 57 58

WIENER CAFE

6Kk

Ćurčiluk veliki 4

ANTIKVARNICA I GALERIJA NOSTALGIJA

Ćurčiluk veliki 4

ZLATARA LUXX

Ćurčiluk veliki 4

GULUM

Ćurčiluk veliki 5

EMA ART

Ćurčiluk veliki 7

BH CRAFTS

Ćurčiluk veliki 8

IHe

KROJAČKA RADNJA Š. MINA

Ćurčiluk veliki 9

ĆEVABDŽINICA SPECIJAL

Ćurčiluk veliki 11

BAZERDŽAN

LIMARSKA RADNJA ADNAN KISO

Ćurčiluk veliki 12

jHe

ZLATARSKA RADNJA BESIM NERETLJAKOVIĆ

Ćurčiluk veliki 19

Ćurčiluk veliki 20

HCP

Ćurčiluk veliki 21

FRIZERSKO-BRIJAČKI SALON IT

MEVLANA CAFFE

Ćurčiluk veliki 24

VAV ART

Ćurčiluk veliki 26

KLUB KNJIGE CONNECTUM

Ćurčiluk veliki 27

FISH SPA

Ćurčiluk veliki 28

HUS-TEL

Ćurčiluk veliki 23

Ie IAH

ĆEVABDŽINICA SPORT

MAGAZA

Ćurčiluk veliki 18

LIMARSKA RADNJA ABDULAHOVIĆ

BA.NAPOLI

Ćurčiluk veliki 17

Ćurčiluk veliki 6

AS3

Ćurčiluk veliki 16

FAST FOOD I BUREGDŽINICA SAHAT KULA

Ćurčiluk veliki 14

WAT

Ćurčiluk veliki 13

UDRUŽENJE ZANATLIJA STARI ZANATI KS

Ćurčiluk veliki 3

ŠAHOVSKI KLUB STARI GRAD

Ćurčiluk veliki 22

Ćurčiluk veliki 29

OBRTNIČKA RADNJA TARIK NALBANTIĆ

Ćurčiluk veliki 30

IAH

LIMARSKA RADNJA LIHO HARIS

Ćurčiluk veliki 32

IAH

CAFFE BISTRO BURMA

Ćurčiluk veliki 34

GALERIJA NUR

Ćurčiluk veliki 35

41 32 34

46 48 50 51 52 53 54 55

36 37 39 42 43 45 47 49

CENTRA

Ćurčiluk veliki 47-49

K-M 2

Ćurčiluk veliki 48

ADELSO

Ćurčiluk veliki 51

ALEM ZLATARSKA RADNJA FOČAK A.

Iet

ĆEVABDŽINICA MINDER

Ćurčiluk veliki 37

MAFATEX

Ćurčiluk veliki 38

LIMARSKA RADNJA JUSIĆ ADNAN

KAZASKA RADNJA MUHAMED LJUŠA

Ćurčiluk veliki 39

BAKLAVA SHOP

IAH

Ćurčiluk veliki 40

KAZANDŽIJSKO-VEZILJSKA RADNJA BATALOVIĆ E.

Ćurčiluk veliki 42

IHe

OBUĆARSKA RADNJA TALIĆ

Ćurčiluk veliki 43

HAMEX

Ćurčiluk veliki 44

HAND MADE GIFTS MUSIĆ

Ćurčiluk veliki 55

Ćurčiluk veliki 45

IHj

Ćurčiluk veliki 56

TAŠNAR ZEC

Ćurčiluk veliki 54

ARUS TRADE

Ćurčiluk veliki 53

SERDŽADA

Ćurčiluk veliki 57

AŠČINICA HADŽIBAJRIĆ F. NAMIKA

Ćurčiluk veliki 67

IHj

Ćurčiluk mali 1

AŠČINICA ASDŽ

Ćurčiluk mali 3

BIANCA ANTIKVITETI

Ćurčiluk mali 5

ĆEVABDŽINICA KASTEL Ćurčiluk veliki 52

IHj

Ćurčiluk veliki 36

UKRASNI PREDMETI OD DRVETA

INTER.MOB Ćurčiluk veliki 46

VAGABONDO

SABENA-B

Ćurčiluk veliki 59

Ćurčiluk mali 9

TOBACCO PRESS

Ćurčiluk mali bb

Hci

HOTEL OLD TOWN

Ćurčiluk mali 11a

PRENOĆIŠTE KOD KEME

Ćurčiluk mali 15

STEFIJANO

Ćurčiluk mali 16

cgF

KALEM & MISK

Ćurčiluk mali 23

Ijf

BUREGDŽINICA SARAJ BOSNA

Ćurčiluk mali 26

OPTIKA BRATOVIĆ

Ćurčiluk veliki 61

GALERIJA

Ćurčiluk veliki 63

ZAMBAK

Ćurčiluk veliki 65

IHj 77

KUNDURDŽILUK

‫شارع كُندورجيلوك‬

Ova saobraćajnica postojala je još krajem 16. stoljeća, a sve do druge polovine 19. stoljeća na tom prostoru nalazile su se dvije zasebne čaršije – Tarakčijska (češljarska) u zapadnoj polovini i Nalčadžijska (potkovičarska) u istočnom dijelu današnjeg Kundurdžiluka.

This street dates back to the late 16th century and up until the second half of the 19th century it was home to two separate bazaars – Tarakčijska Čaršija (for comb makers) on the western end, and Nalčadžijska Čaršija (for horseshoe makers) on the eastern end.

Oko 1865. godine su u tim čaršijama radnje počeli otvarati majstori kundurdžije ili cipelari, koji su izrađivali kožnu obuću evropskog kroja, prvenstveno namijenjenu za tada novu, regularnu osmansku vojsku.

By around 1865, kundurdžijas (shoemakers) were setting up shops in these market areas and were producing leather footwear based on European patterns, largely for the new regular Ottoman army of that time.

lica Kundurdžiluk počinje kod apoteke u ulici Zelenih beretki, odakle ide prema istoku sve do ulice Abadžiluk, prolazeći uz južnu stranu Brusa bezistana. Upravo negdje tu, uz jugoistočni ćošak Brusa bezistana, ulicu Kundurdžiluk siječe ulica Bazardžani.

Kundurdžijski zanat su iz Carigrada donijeli domaći ljudi, a kasnije su im se pridružili i cipelari iz Dalmacije. Stare djelatnosti su tako potisnute, a ulica je dobila novi sadržaj po kojem od tada nosi i ime. Kundurdžijska čaršija u potpunosti je stradala u velikom požaru koji je ovaj dio grada zadesio 8. augusta 1879. godine, nakon kojeg su u Kundurdžiluku umjesto kundurdžijskih dućana izgrađene moderne višespratnice. Danas je ova ulica odredište za sve one koji su u potrazi za dobrom hranom i noćnom zabavom.

undurdžiluk Street starts at the pharmacy on Zelenih Beretki St. and extends east all the way to Abadžiluk St., running along the southern side of Brusa Bezistan. At one point, around Brusa Bezistan’s southeastern corner, Kundurdžiluk St. runs into Bazardžani St.

This trade was brought from Istanbul by local people and they would later be joined by shoemakers from Dalmatia. As the old trades began to fade away, the street contained new wares which would contribute to its name. Kundurdžijska Čaršija was totally destroyed in a great fire that swept through this part of town on August 8, 1879. After the fire, the shoemaking shops were replaced by taller and more modern buildings. Today, Kundurdžiluk is frequented by those who are looking for good food and city nightlife.

undurdžiluk Sokağı, Zelenih Beretki Sokağı’nda bulunan eczaneden başlar, Brusa Kapalı Çarşısı’nın güney tarafından geçer ve doğuya doğru uzanarak Abadžiluk Sokağı’na kadar devam eder. Tam da bu noktada, Brusa Kapalı Çarşısı’nın güneydoğu köşesinde Bazardžani Sokağı Kundurdžiluk Sokağı ile kesişmektedir. Bu yol 16. yüzyılın sonlarından beri varolmakla beraber, 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar bu alanda iki ayrı çarşı yer almaktaydı. Bugünkü Kundurdžiluk’un batı tarafında Tarakçılar Çarşısı, doğu tarafında ise Nalçacı Çarşısı yer almaktaydı. 1865 yılı civarında bu çarşılarda ayakkabı ustaları yani kunduracılar kendi dükkanlarını açmaya başladılar. Burada öncelikle yeni düzenli Osmanlı ordusu için Avrupa tasarımı deri ayakkabıları yapmaya başladılar. Kunduracılık zanaatini yerel halk İstanbul’dan getirmiş, sonrasında onlara Dalmaçya kıyılarındaki ayakkabıcılar da katılmıştır. Eski faaliyetler böylelikle bastırılmış, sokak ise o zamandan beri ismini de aldığı yeni içeriklere sahip olmuştur. Kunduracı Çarşısı 8 Ağustos 1979 yılında çıkan yangında tamamen yok olmuştur. Yangından sonra kunduracı dükkanlarının yerine çok katlı modern binalar inşa edilmiştir. Günümüzde bu sokak, iyi yemek ve gece hayatı arayanların adresi haline gelmiştir.

‫يبدأ‬

‫شارع كُندورجيلوك من الصيدلية يف شارع زيليني بريتكة‬ .‫ويستمر حتى شارع أباجيلوك رشقا مرورا بالجانب الجنويب من سوق بروصا‬ ‫ يقطع‬،‫ يف الزاوية التي تقع جنوب رشق سوق بروصا‬،‫ويف هذا املكان بالتحديد‬ .‫شارع َ بازارجاين شارع كُندورجيلوك‬

‫ ولكن حتى فرتة النصف الثاين من‬،16 ‫هذا الشارع يقع هنا منذ نهاية القرن‬ )‫ السوق التاراكيش (صناعة وبيع األمشاط‬:‫ كان يف هذا املكان سوقان‬19 ‫القرن‬ ‫ والسوق النالتشاجي (صناعة وبيع حدوات الجياد) يف الجزء‬،‫يف الجزء الغريب‬ .‫الرشقي من شارع كُندورجيلوك الحايل‬ ‫م بدأ ال كُندرجيون أو األساكفة بفتح محالتهم يف هذه األسواق‬1865 ‫وحوايل عام‬ ‫وقد كانوا يصنعون أحذية جلدية من الط راز األورويب مخصصة قبل كل يشء‬ .‫للجيش العثامين املنتظم والجديد آنذاك‬ ‫ ثم شاركوهم يف‬،‫وقد جلب السكان املحليون حرفة اإلسكاف من إسطنبول‬ ‫ وبذلك فقدت الصناعات القدمية مكانتها وأصبح‬،‫ذلك األساكفة من دملاتسيا‬ .‫للشارع محتوى جديد يحمل به اسمه منذ تلك الفرتة‬ ‫م‬1879 ‫ أغسطس عام‬8 ‫ُه دم السوق الكندرجي متاما يف حريق اندلع بتاريخ‬ ‫ تم بعده عىل مكان محالت األساكفة يف شارع‬،‫يف ذلك الجزء من املدينة‬ .‫كُندورجيلوك بناء عامرات حديثة‬ .‫هذا الشارع اليوم وجهة لكل من يبحث عن طعام جيد ولهو لييل‬

3 4 1 2

11 8

12 9

16 18 13

26 27 28

36 37

20 17 19

32 31 33 24 38 23 25 34

MOBITEL STUDIO

Kundurdžiluk 1

RX DIJAGNOSTIKA PRIM. DR. FAUZI KELLE

BUTIK MISTER

Kundurdžiluk 1

BRILLIANCE TOURS

Kundurdžiluk 1

PIRATES PUB

INTERNET KLUB CLICK

CHICKEN HOUSE KOD ŠEĆKA

MARRAKECH

Kundurdžiluk 2

HAVANA

Kundurdžiluk 2

DIGITAL CITY

Kundurdžiluk 2

DEL PADRINOS

PREMIER SPORTSKA KLADIONICA

Kundurdžiluk 3

ĆEVABDŽINICA SOFTIĆ

DINA

NANINA KUHINJA

CAFFE ISTANBUL

ĆEVABDŽINICA ŽELJO 2

Kundurdžiluk 14

OBUĆA, SUVENIRI I KOŽNA GALANTERIJA-ŠIPE

Kundurdžiluk bb

Kundurdžiluk 22

GALERIJA ARTIDIS

Kundurdžiluk 35a

Kundurdžiluk 20

Kundurdžiluk 23

Kundurdžiluk 35

STAR

Kundurdžiluk bb

PIZZERIA PALMA

Kundurdžiluk 35

PERSIAPOLIS

Kundurdžiluk 29a

SELSEBIL

Kundurdžiluk 29

SUVENIR SHOP 2

Kundurdžiluk 20

Kundurdžiluk 13

Kundurdžiluk 17-21

OKAIDI

Kundurdžiluk 18

Kundurdžiluk 12

OBUĆARSKA RADNJA PINTOL A.

Kundurdžiluk 11

Kundurdžiluk 10

TOP SHOP

Kundurdžiluk 7-9

Kundurdžiluk 2

ADVOKAT DŽENANA SMAILBAŠIĆ

o56

HOTEL ASTRA GARNI

Kundurdžiluk 16

KARTOPU

Kundurdžiluk 6

UNI-EXPERT

ĆEVABDŽINICA ŽELJO

Kundurdžiluk 1

NERZZ BEŠLAGIĆ

Kundurdžiluk 3

HANDMADE RUGS

Kundurdžiluk 3

FEDI

NAFAKA

Kundurdžiluk bb

Kundurdžiluk 25

LIPPSY

Kundurdžiluk bb

Kundurdžiluk 27

BILJNA APOTEKA AROMATICA

Kundurdžiluk bb

gn 81

SARAČI

‫شارع ساراتيش‬

Ova saobraćajnica postojala je još 1462. godine, o čemu postoji trag i u “rodnom listu Sarajeva”, vakufnami (zakladnici) Isa-bega Ishakovića iz te godine, u kojoj se ova ulica navodi kao put.

The origins of this street date back to Isa Bey Ishaković’s vakufnama of 1462. This deed of endowment serves as Sarajevo’s “birth certificate” and records the first mention of this street.

Ipak, status čaršije Sarači su dobili, izgleda, tek za uprave Gazi Husrev-bega, koji je 1531. godine u toj ulici izgradio i uvakufio 60 dućana za potrebe izdržavanja svoje džamije, imareta i hanikaha.

However, it seems that Sarači only received the status of a čaršija during the time of Gazi Husrev Bey’s administration. It was in 1531 that he had 60 shops built along Sarači St., bequeathing them to the city through his own endowment. These shops were charged with duties related to maintaining his mosque, soup kitchen and dervish lodge.

lica Sarači najduža je ulica na Baščaršiji, koja pravcem zapad – istok vodi od Gazi Husrev-begove ulice i popularnog Slatkog ćošeta do ulice Baščaršija (Baščaršijskog trga). Na svom putu Sarači se dodiruju sa ulicama Đulagina, Đulagina čikma i Prote Bakovića sa sjeverne, odnosno Mudželiti veliki, Čizmedžiluk, Kazazi i Trgovke sa južne strane.

Upravo u ulici Sarači se i danas nalaze Gazi Husrev-begova džamija i hanikah, ali i Gazi Husrev-begov muzej (objekat nekadašnje Kuršumli medrese), zgrada nove Gazi Husrev-begove medrese, Morića han, Kolobara han... Ime je ova ulica dobila po saračima, zanatlijama koje su izrađivale različite predmete od kože, većinom konjsku opremu. Od 1928. godine Sarači su bili spojeni sa ulicom Ferhadija, te je ta objedinjena ulica nosila naziv Prijestolonasljednika Petra. Već 1941. godine ulici je vraćeno izvorno ime, koje od tada nije mijenjano.

arači is the longest street in Baščaršija. Running west to east, it goes from Gazi Husrev-Begova St. and the popular Slatko Ćoše (Sweet Corner) to Baščaršija St. (Baščaršija Square). Sarači encounters the following streets: Đulagina, Đulagina Čikma and Prote Bakovića in the north and Mudželiti Veliki, Čizmedžiluk, Kazazi and Trgovke in the south.

Gazi Husrev Bey’s Mosque and Khaneqah are still located on Sarači, as are Gazi Husrev Bey’s Museum (once Kuršumlija Medresa), the new Gazi Husrev Bey Medresa, Morića Han, Kolobara Han…. This street takes its name from sarači, artisans who produced various items made from leather, especially equipment used with horses. Sarači has been connected to Ferhadija Street since 1928 and when they were joined together as one street it was called Prijestolonasljednika Petra. The street’s original name was restored in 1941 and has not been changed since then.

arači Sokağı Başçarşı’da bulunan en uzun sokaktır. Sokak batı-doğu doğrultusunda Gazi Hüsrev Bey Sokağı ve ünlü Slatko ćoše’den (Tatlı köşe) Başçarşı Sokağı’na (Başçarşı Meydanı’na) kadar uzanmaktadır. Sarači Sokağı kendi rotasında kuzeyde Đulagina, Đulagina čikma ve Prote Bakovića, güneyde ise Mudželiti veliki, Čizmedžiluk, Kazazi ve Trgovke sokakları ile karşılaşmaktadır. Sokak 1462 yılından beri varolmakta, hatta Saraybosna’nın doğum belgesi olan İsa Bey İshakoğlu’nun vakıfnamesinde de yol olarak belirtilmektedir. Sarači çarşı statüsünü ancak Gazi Hüsrev Bey yönetiminde alırken kendisi 1531 yılında kendi camisinin, imaretin ve hanikahın ihtiyaçları için 60 dükkan inşa etmiş ve haklarını vakfa geçirmiştir. Günümüzde de Sarači Sokağı’nda, Gazi Hüsrev Bey Camii ve hanikah, Gazi Hüsrev Bey Müzesi (bir zamanlar Kurşumlu Medresesi’nin bulunduğu bina), Gazi Hüsrev Bey Medresesi’nin yeni binası, Morića Hanı ve Kolobara Hanı bulunmaktadır.

‫شارع‬

‫ ميتد باتجاه الغرب‬،‫ساراتيش أطول شارع يف باشتشارشيا‬ ‫ ومن شارع غازي خرسو بك وزاوية الحلويات املشهورة إىل شارع‬،‫نحو الرشق‬ ‫ وبامتداده يلتقي شارع ساراتيش بشوارع‬.)‫باشتشارشيا (ميدان باشتشارشيا‬ ‫جوآلغينا وجوآلغينا تشيكام وبرويت باكوفيتش شامال وبشوارع مجليتي فيلييك‬ .‫وتشيزمجيلوك وكازازي وترغوفكا جنوبا‬

‫م ما تؤكده “شهادة ميالد” رساييفو‬1462 ‫يعود تاريخ هذا الشارع إىل عام‬ ‫ووثيقة وقف عيىس بك إسحاقوفيتش الواردة من هذا العام والتي تذكر هذا‬ .‫الشارع بصفة طريق‬ ‫ومع ذلك يبدو أن ساراتيش وصف كسوق يف عهد والية غازي خرسو بك الذي‬ ‫ دكانا لتمويل مرصوفات مسجده‬60 ،‫م‬1531 ‫بنى وأوقف يف هذا الشارع عام‬ .)‫ومخبزة اإلمارة وزاويته الدرويشية (الحانيكاه‬ ‫ كام يقع‬،‫ومازال مسجد غازي خرسو بك والحانيكاه يقعان يف شارع ساراتيش‬ ‫ ومبنى مدرسة‬،)‫فيه متحف غازي خرسو بك (مبنى مدرسة كورشومليا سابقا‬ ...‫ وخان كولوبارا‬،‫ وخان موريتش‬،‫غازي خرسو بك الجديد‬ ‫سمي هذا الشارع نسبة إىل ال رساجيني والحرفيني الذين كانوا يصنعون بضائع‬ .‫ معظمها أدوات مستخدمة للخيول‬،‫مختلفة من الجلد‬

Sokak adını genelde at malzemeleri olmak üzere deriden çeşitli eşya yapan zanaatçılar olan saraçlardan almıştır.

‫م مرتبطا بشارع فرحدية حيث كان هذا‬1928 ‫وقد كان هذا الشارع منذ عام‬ .‫الشارع املوحد يحمل اسم شارع ويل العهد فردينند‬

1928 yılından beri Sarači Ferhadija Caddesi ile birleştirilmiş ve oluşan bu caddeye Prijestolonasljednika Petra (Veliaht Petar) adı verilmişti.

‫م تم إعادة االسم القديم لهذا الشارع والذي مل يتغري منذ تلك‬1941 ‫ويف عام‬ .‫الفرتة‬

1941 yılında sokağa ilk adı geri verilmiş ve günümüze kadar değişmemiştir.

32 27 29 23 25 21 19 13 15 7 9 11 1 3 5 17 12 14 8 10 6 4 2

SLASTIČARNA RAMIS

Sarači 1

OBUĆARSKO-PAPUČARSKA RADNJA KALAJDŽISALIHOVIĆ

SLATKO ĆOŠE

Sarači 2

ZLATARNA DAR

AEROPLAN

INFO CENTER GHB VAKUFA

Sarači 8

RAHLE I KITAB

Sarači 9

BARDAK

KROJAČKO-SARAČKA RADNJA HAŠIMBEGOVIĆ

Sarači 10

HOSHI

Ie Sarači 12

IHe

Sarači 13

IHe

ŽUBI

Sarači 20

Sarači 21

Sarači 22

BULBUL

FILIGRAN

Sarači 19

ANDAR

ETNO

PEPELJAK Sarači 11

EMINA

Sarači 18

TOBACCO & SOUVENIRS SHOP

Sarači 14

Sarači 23

TAŠNARSKA RADNJA

Sarači 24

Sarači 26

Ith

STELO

Sarači 27

TRIKOTAŽER

18 16

MAX GOLD ZLATARA

ZLATARA TUKIĆ

Sarači 29

KOLOBARA HAN

IHe

Sarači 30

Sarači 32

Sarači 33

IRIS JEWELRY

Sarači 34

SLATKI BUTIK DALLAS

Sarači 35

ZLATARA M

Sarači 36

KARAČIĆ

Sarači 41

Sarači 42 i 52

ZLATARA ISANOVIĆ

Sarači 43

DELTAL

GAZI HUSREV-BEGOV MUZEJ

Sarači 40

FILIGRANSKO-KUJUNDŽIJSKA RADNJA PINTO

UKRAS

Sarači 39

Sarači 28

KAPARSKA RADNJA HRAPOVIĆ NEDIM

Sarači 38

RIVA

Sarači 37

20 22 24 26

SUVENIR MAT

Sarači 18

HALIMA

Sarači 18

Sarači 25

Sarači 17

GAZI HUSREV-BEGOVA DŽAMIJA

Sarači 16

MOBITEL STUDIO

Sarači 7

KOŽARSKA RADNJA RUKAVICE

Sarači 6

OLD TOWN

SARAČKO-REMENARSKA RADNJA CERIĆ MUFID

Sarači 5

Sarači 15

ARTEFAKT

40 42 44 47 34 36 38

Sarači 44

ZOZETTI

Sarači 45

ZLATARNA DAR

Sarači 46

DUHANPROMET

Sarači 46

BEKTIĆ

Sarači 47

GAZI HUSREV-BEGOVA MEDRESA

Sarači 49

51 55 50 53 575961 63

76 74 73 72 75 65676970 71 77 78 80 79

28 30 31 33 35 37

39 41 43

45 46 49

BH POŠTA

Sarači 50

KOBRA

Sarači 51

Sarači 53

CAFFE AYNA

Sarači 55

BOUTIQUE OUTSIDER

ISFAHAN BAZAR

HjA

BISMI

Sarači 61

Ite

SAHAĆIJA ŽDRALOVIĆ IZET

Sarači 63

Sarači 62

Sarači 64

KUJUNDŽIJSKO FILIGRANSKA RADNJA HM

BUYRUN DÖNER

SARAČKA RADNJA IBRAHIM LAZOVIĆ

60 62 64

Sarači 67

IMPULSE 6

IHe

Sarači 68

MAGIC M

IeH

ŠTAMPA TEKSTILA HALIMIĆ O.

STYLE

Sarači 71

OBUĆARSKO-PAPUČARSKA RADNJA ADO

Sarači 87

Sarači 73

KRŠLAK

Sarači 75

BUČUK

Sarači 89

ZLATAR-FILIGRAN ABAZOVIĆ

Sarači 95

PAPUČARSKA RADNJA

Sarači 97

IeH

SUVENIR SHOP

Sarači 99

AMEL

Sarači 101

SARAČKO-TAŠNARSKOREMENARSKA RADNJA

Sarači 103

FILIGRANSKA RADNJA AJLA ARNAUTOVIĆ

Sarači 105

IHe

LAPIS

Sarači 107

Ije

PALERMO PERFUMES

Sarači 109

SLASTIČARNA CARIGRAD Sarači 85

NADE

Sarači 83

Sarači 70

Sarači 81

Sarači 69

ZLATARSKO-KUJUNDŽIJSKA RADNJA NUĆI FAIK

Sarači 79

CHEEKO

Sarači 77

Sarači 93

Sarači 77

FOTOKOPIRNICA MORIĆA HAN

Sarači 77

BABIĆ BISS TOURS

Sarači 77

DIVAN

ILUM BOOK SHOP

Sarači 77

CAFFE KAFFA

MORIĆA HAN

GUGO EXCHANGE

IjA

WATCH LINE

93 94 95 96

GALERIJA ISFAHAN

Sarači 66

91 92

Sarači 65

Ije

Sarači 60

GOLDTIME

Sarači 59

BH TELECOM CENTAR

Sarači 58

Sarači 57

TURISTIČKI INFO CENTAR

88 89 90

ART & ARIJA

Sarači 56

41 52 54 56

Sarači 54

TAŠNARSKO-SARAČKA RADNJA HOŠI BEKRI

85 86 87

LINEA EKSKLUZIV

D & P PERFUMUM

81 82 83 84

Sarači 91

Sarači 111

FOTO STUDIO MH HADŽIĆ

Sarači 113

ONIKS

Sarači 115

ĐAPO

Sarači 117

TRGOVKE

‫شارع ترغوفكا‬

Ulica Trgovke nalazi se na mjestu gdje je nekada stajao prvi sarajevski bezistan, kojeg je još u prvoj polovini 16. stoljeća podigao Mehmed-beg, sin osnivača Sarajeva Isa-bega Ishakovića.

Trgovke St. is located on the spot that was home to Sarajevo’s first bezistan (covered bazaar), which was built in the first half of the 16th century by Mehmed Bey, son of Isa Bey Ishaković, the founder of Sarajevo.

rgovke je naziv ulice u obliku slova U, u čijem središtu se nalazi omanji trg, a koja je svojom bazom, odnosno zapadnom stranom naslonjena uz Kolobara han, dok na istoku kracima izbija na ulicu Baščaršija (Baščaršijski trg). Sa sjeverne strane ova saobraćajnica je uskim prolazima povezana sa ulicom Sarači, a sa južne ulicom Ćurčiluk veliki.

Olovne kupole tog bezistana urušile su se u požaru koji je poharao Sarajevo nakon invazije vojske Eugena Savojskog 1697. godine, da bi, nakon što je 1842. godine stradao u novom požaru, bezistan u potpunosti bio porušen. Na mjestu Mehmed-begovog bezistana potom je izgrađen kompleks dućana, koji je prozvan – Trgovke. Ali, ne po dućanima, odnosno trgovinama, nego po trgovkama, ili pazar-bulama, ženama koje su se bavile trgovinom i koje su upravo na tom prostoru trgovale u pazarne dane. Taj kompleks dućana porušen je 1949. godine, da bi ponovo bio podignut krajem 70-ih godina, kada je u povodu predstojećih XIV Zimskih olimpijskih igara izvršena sveobuhvatna rekonstrukcija Baščaršije.

rgovke is the name of the u-shaped street that has a small square in the center. The main, western extent runs along Kolobara Han and the eastern section comes out onto Baščaršija St. (Baščaršija Square). Narrow passages connect this small street to Sarači St. in the north and Ćurčiluk Veliki in the south.

The bezistan’s lead cupolas were destroyed in a fire that swept through Sarajevo in 1697, when Eugene of Savoy invaded the city, and it was totally destroyed by another fire in 1842. The spot once occupied by Mehmed Bey’s Bezistan was later home to a series of shops that were collectively known as Trgovke. This name wasn’t in reference to the shops, but to the lady traders (trgovke) who sold items here and were active on market days. This shopping complex was knocked down in 1949 and then rebuilt in the 1970s, when Baščaršija underwent a thorough reconstruction in anticipation of the XIV Winter Olympic Games that would be held in Sarajevo in 1984.

rgovke, ortasında küçük bir meydan bulunan U biçimli bir sokaktır. Sokak ana kısmıyla, yani batı tarafıyla Kolobara Hanı’na dayanır. Doğuda ise Başçarşı Sokağı’na (Başçarşı Meydanı) çıkar. Sokak dar geçişlerle kuzeyde Sarači Sokağı, güneyde ise Ćurčiluk Veliki Sokağı’yla birleşir. Trgovke Sokağı bir zamanlar Saraybosna’nın ilk kapalı çarşısının bulunduğu yerde bulunmaktadır. Bu kapalı çarşıyı Saraybosna’nın kurucusu İsa Bey İshakoğlu’nun oğlu Mehmet Bey ta 16. yüzyılın ilk yarısında yaptırmıştır. Kapalı çarşının kurşun kubbeleri 1697 yılında Savoy Prensi Eugen’in güçlerinin Saraybosna’yı işgalinin ardından şehri harap eden yangında çökmüştür. 1842’de çıkan bir diğer yangında ise kapalı çarşı tamamen yıkılmıştır. Ardından, Mehmet Bey’in Kapalı Çarşısı’nın yerinde dükkanlar inşa edilmiş ve Trgovke ismini almıştır. Bu ismi dükkanlardan (trgovine) değil de pazar günlerinde burada dükkanlarda ticaretle uğraşan kadın dükkancılardan (trgovke), yani pazar-bulalarından almıştır. Dükkanlar 1949 yılında yıkılmış, XIV. Kış Olimpiyat Oyunları öncesinde Başçarşı’nın yenilenmesi sırasında, 70’li yılların sonunda tekrardan yapılmıştır.

‫ترغوفكا‬

‫ يقع يف وسطه‬،U ‫اسم لشارع عىل هيئة حرف‬ ‫ ويطل‬،‫ ويستند بجزئه األسايس وبجهته الغربية عىل خان كولوبارا‬،‫ميدان صغري‬ .)‫بأضلعه من الناحية الرشقية عىل شارع باشتشارشيا (ميدان باشتشارشيا‬ ‫يرتبط هذا الشارع من الجهة الشاملية من خالل املم رات الضيقة بشارع‬ ‫ أما من الجهة الجنوبية فريتبط بذلك الشارع من خالل شارع‬،‫رسات�شي‬ .‫تشورتشيلوك فيلييك‬ ‫يقع شارع ترغوفكا يف املكان الذي كان يقع فيه أول سوق يف رساييفو والذي‬ ‫ يف النصف األول‬،‫ ابن مؤسس رساييفو عيىس بك إسحاقوفيتش‬،‫بناه محمد بك‬ .16 ‫من القرن‬

‫ُه دمت قبب ذلك السوق الحديدية يف الحريق الذي اندلع ب رساييفو بعد اعتداء‬ ‫ وبعد أن ترضر يف حريق آخر عام‬،‫م‬1697 ‫جيش أوغينيو ساوويتسيك عليها عام‬ .‫م ُه دم السوق متاما‬1842 ‫تم بعد ذلك عىل موقع سوق محمد بك بناء مجمع من الدكاكني سمي‬ ‫ بل إىل البائعات اللوايت‬،)‫ ولكن ليس نسبة إىل الدكاكني (ترغوفينا‬،‫برتغوفكا‬ .‫كن يعملن يف التجارة ويتاجرن أيام التسوق يف هذا املوقع بالذات‬ ‫م ليعود بناءه يف نهاية السبعينات عندما تم‬1949 ‫تم هدم ذلك املجمع عام‬ .14 ‫ترميم باشتشارشيا بأكملها مبناسبة األلعاب األولومبية الشتائية‬

16 17

Trgovke 1

Trgovke 2

ORIJENT CAFFE

CREAM SHOP

AŠĆERIĆ

7 8

6 5

4 1

Trgovke 5

FRIZERSKI SALON SH

Trgovke 6

CAFFE BAR KENGUR

Trgovke 7

AMINA SUVENIR

Trgovke 8

ART DENIZI

Trgovke 10

IHj

SELFIE

JAVNI WC

Trgovke 11

U PROLAZU

Trgovke 12

DADA

Trgovke 13

MERAK HOOKAH LOUNGE Trgovke 19

EGOIST

Trgovke 21

TD COMPANI

TUNIS Trgovke 11

KIKO

Trgovke 22

DAMASK Trgovke 15

Trgovke 29

Trgovke 37

KETAR

Trgovke 41

IHA

NEBO

Trgovke 43

ĆULHAN

‫شارع تشولهان‬

Ova saobraćajnica postojala je još početkom 16. stoljeća, a u narodu je prozvana po ćulhanu (ložionici) Firuz-begovog hamama (turskog kupatila), koji se tu nalazio.

This street dates back to the beginning of the 16th century and people started calling it Ćulhan, after the furnaces (ćulhani) that heated Firuz Bey’s Hamam (Turkish bath).

Taj hamam, kojeg je između 1505. i 1512. godine podigao bosanski sandžak-beg Firuz-beg i uvakufio ga u svrhu izdržavanja svoje medrese, bio je u funkciji sve do početka 19. stoljeća.

The hamam was built here between 1505 and 1512 by the Bosnian Sanjak Bey, Firuz Bey, who included it as part of his vakuf (endowment) so as to provide funds for his medresa. The bath remained in operation all the way up to the 19th century.

ska i kratka saobraćajnica Ćulhan teče paralelno sa mnogo širom i dužom ulicom Sarači, a vodi pravcem zapad – istok, od ulice Prote Bakovića do ulice Baščaršija (Baščaršijskog trga). Izlaz na Baščaršijski trg ne predstavlja ulicu u pravom smislu, nego je riječ o uskom pješačkom prolazu.

Na prostoru današnje ulice Ćulhan u osmansko doba se nalazila čaršija u kojoj su djelovali sarači (sedlari). Po tome, kao i po činjenici da se ta čaršija nalazila uz znatno veću čaršiju Sarači, prostor Ćulhana je tokom osmanske vladavine nosio ime Mali sarači. U austrougarsko doba, osim u kratkom periodu između 1900. i 1901. godine, Ćulhan nije uživao status posebne sabraćajnice. Taj status dobio je tek nakon 1918. i okončanja austrougarske uprave, kada je ozvaničeno narodno ime za ovu ulicu – Ćulhan, koje do današnjeg dana nije mijenjano.

ulhan is a short and narrow street that lies parallel to the much wider and longer Sarači, and runs west-east, from Prote Bakovića St. to Baščaršija St. (Baščaršija Square). The part where Ćulhan comes out onto Baščaršija Square isn’t a street, as such, but more like a narrow pedestrian passage.

During the Ottoman period, the street now known as Ćulhan was home to a bazaar for saddle makers (sarači or sedlari). Since, at that time, this bazaar was located next to the much larger Sarači Čaršija, the area used by the former was called Mali (little) Sarači. During the Austro-Hungarian period, Ćulhan did not enjoy the status of a proper street, except for a brief period between 1900 and 1901. Such a status came only after 1918, with the end of Austro-Hungarian rule, and it has borne the name Ćulhan, as used by Sarajevans, ever since.

ar ve kısa bir yol olan Ćulhan kendisinden çok daha geniş ve uzun olan Sarači Sokağı’na paralel olarak batı-doğu doğrultusunda Prote Bakovića Sokağı’ndan Başçarşı Sokağı’na (Başçarşı Meydanı) uzanır. Başçarşı Meydanı’na olan çıkış tam sokak sayılmaz, daha çok dar bir yaya geçişi sayılır. Ta 16. yüzyılın başından beri varolan bu sokağa burada bulunan Firuz Bey Hamamı’ndaki külhan (ćulhan) sebebiyle halk arasında Ćulhan ismi verilmiştir. 1505 ile 1512 yılları arasında Bosna Sancak Beyi Firuz Bey’in inşa ettirdiği ve medresesinin geçimini sağlamak için vakfa geçirdiği bu hamam 19. yüzyılın başına kadar işlev görmüştür. Bugünkü Ćulhan Sokağı’nın bulunduğu alanda Osmanlı döneminde saraçların faaliyet gösterdiği çarşı bulunurdu. Bundan dolayı ve de bu çarşı kendisinden çok daha büyük Saraçlar Çarşısı’nın yanında bulunduğu için Osmanlı döneminde Ćulhan’ın bulunduğu alan Mali Sarači (Küçük Saraçlar) ismiyle bilinirdi. 1900 ile 1901 yılları arasındaki dönem hariç, Avusturya-Macaristan dönemi boyunca Ćulhan ayrı bir yol konumunda bulunmamaktaydı. Bu statüyü ancak 1918’den sonra Avusturya-Macaristan egemenliğinin sona ermesiyle almıştır. O zaman halk arasında kullanılan Ćulhan ismini alan sokağın adı günümüze dek değişmemiştir.

‫ميتد‬

‫شارع تشولهان الضيق والقصري بالتوازي مع شارع ساراتيش‬ ‫ ومن شارع بروتيه باكوفيتش‬،‫ من الغرب حتى الرشق‬،‫األوسع واألطول منه‬ ‫ وال ميثل مطلع الشارع عىل‬.)‫باتجاه شارع باشتشارشيا (ميدان باشتشارشيا‬ .‫ بل هو معرب مشاة ضيق‬،‫ميدان باشتشارشيا شارعا مبعنى الكلمة‬

‫ وقد أسامه الناس بهذا االسم‬،16 ‫كان هذا الشارع متواجدا حتى يف بداية القرن‬ .‫نسبة إىل تشولهان (املوقد) حامم فريوز بك (الحامم الرتيك) الذي كان يقع هناك‬ ‫م‬1505 ‫كان ذلك الحامم الذي بناه وايل السنجق البوسني فريوز بك بني عامي‬ 19 ‫ يعمل حتى بداية القرن‬،‫م وأوقفه إلدارة مدرسته من عائداته‬1512‫و‬ .‫امليالدي‬ ،‫وكان عىل موقع شارع تشولهان الحايل يف العهد العثامين سوق ال رساجيني‬ ‫ونسبة إىل ذلك وإىل موقع ذلك السوق بجوار سوق أكرب منه بكثري وهو سوق‬ ‫ كان ذلك الشارع يسمى يف العهد العثامين مبايل رساتيش (رساتيش‬،‫رساتيش‬ .)‫الصغري‬ ‫ويف العهد النمساوي املجري مل يكن شارع تشولهان يتمتع بصفة شارع خاص‬ ‫ وقد حصل عىل هذا الوصف بعد‬،‫م‬1901‫م و‬1900 ‫إال يف فرتة قصرية بني عامي‬ ‫م وانتهاء الحكم النمساوي املجري عندما سمي الشارع رسميا باالسم‬1918 ‫عام‬ .‫ والذي مل تغري حتى يومنا هذا‬،‫ تشولهان‬-‫الشعبي لهذا الشارع‬

DŽENITA

Ćulhan 1

ĆULHAN

Ćulhan 2

5 6

COOPER ART SARAJEVO

Ćulhan 3

IHj

OŠTRAČKA RADNJA

Ćulhan 4

BEAUTY ATELIER DEA

Ćulhan 5

ČASOVNIČARSKA RADNJA

Ćulhan 6

MULA MUSTAFE BAŠESKIJE

‫شارع موىل مصطفى باشيسكيا‬

Dionica između hamama i Gazi Husrev-begove se zvala Za banjom ili Sokak Gazi Husrev-begova hamama, a preostali dio do Baščaršijskog trga se zvao Varoš ili Gornja varoš i u njemu su živjeli mahom pravoslavci.

The section between the hamam and Gazi Husrev-Begova St. was called Za Banjom or Sokak Gazi Husrev-Begova Hamam. The rest of the street that ran to Baščaršija Square was called Varoš or Gornja Varoš. This part of town was a largely Orthodox Christian neighborhood.

S početka austrougarske vladavine ulica od Baščaršije do Ali-pašine džamije nazvana je Ćemaluša, a nakon Sarajevskog atentata, od 1914. do 1919, dio između Vječne vatre i Katedrale se zvao Vojvotkinje Sofije, a onaj od Katedrale do Baščaršije Potjorekova ulica.

With the onset of Austro-Hungarian rule, the street that ran from Baščaršija to Ali Pasha’s Mosque was called Ćemaluša. After the Sarajevo Assassination, from 1914 to 1919, the section that ran between Vječna Vatra and Cathedral was called Vojvotkinje Sofije and the part that stretched from Cathedral to Baščaršija was given the name, Potjorekova St.

lica Mula Mustafe Bašeskije vodi od Vječne vatre do Baščaršijskog trga. Pretpostavlja se da je put tim potezom vodio još u rimskom periodu, a u osmansko doba je ta trasa bila podijeljena u tri zasebne ulice – Ćemalušu, Za banjom i Varoš. Ćemaluša, koja je išla od Vječne vatre do Gazi Husrev-begova hamama (danas dio Bošnjačkog instituta), ime je dobila po hodži Kemaludinu (Ćemaludinu), koji je u 16. vijeku podigao džamiju na mjestu današnjeg Vakufskog nebodera na Ferhadiji.

Od 1919. je dugačka saobraćajnica između Baščaršije i Marijin Dvora nosila ime po prijestolonasljedniku, potom kralju Aleksandru Karađorđeviću, od 1941. do 1945. se zvala po poglavniku NDH Anti Paveliću, a 1945. je dobila ime Maršala Tita. Ulica Maršala Tita je 1993. podijeljena na dva dijela. Zapadni je zadržao ime Titova, a istočni je nazvan po književniku Mula Mustafi Ševki Bašeskiji (1731-1808), čiji “Ljetopis” predstavlja vrijedan prilog proučavanju Sarajeva iz druge polovine 18. stoljeća.

ula Mustafe Bašeskije runs from Vječna Vatra to Baščaršija Square. It is presumed that, even in Roman times, a road was in use here, and during the Ottoman period it was divided into three separate streets: Ćemaluša, Za Banjom and Varoš. Ćemaluša ran from Vječna Vatra to Gazi Husrev Bey’s Hamam (now part of the Bošnjački Institute) and was named after Hodja Kemaludin (Ćemaludin). In the 16th century he had a mosque built where the Vakuf “skyscraper” now stands on Ferhadija St.

After 1919, the long stretch between Baščaršija and Marijin Dvor was named after the crown prince, and later king, Aleksandar Karađorđević. From 1941 to 1945 it was named after the head of the NDH, Ante Pavelić, and then in 1945 it was called Maršala Tita St. In 1993 it was divided into two sections. The western section retained the name, Titova, and the eastern extent was named after the writer, Mula Mustafa Ševki Bašeskija (1731–1808). His “Ljetopis” (Chronicles) serves as a valuable source of information about Sarajevo from the second half of the 18th century.

ula Mustafe Bašeskije Sokağı Ebedi Alev’den Başçarşı Meydanı’na kadar uzanmaktadır. Güzergahın Roma İmparatorluğu döneminde de aynı olduğu tahmin edilmektedir. Osmanlı döneminde yol 3 farklı sokağa ayrılmıştır - Ćemaluša, Za banjom ve Varoš. Ebedi Alev’den Gazi Hüsrev Bey Hamamı’na (günümüzde Boşnak Enstitüsü’nün bir bölümü) kadar devam eden Ćemaluša, adını günümüzde Vakıf gökdeleninin yer aldığı Ferhadija Caddesi’nde 16. yüzyılda cami inşa eden Kemaludin (Ćemaludin) Hoca’dan almıştır. Hamam ile Gazi Hüsrev Bey arasındaki bölüm Za banjom ya da Gazi Hüsrev Bey Hamamı Sokağı olarak adlandırılırken, Başçarşı Meydanı’na kadar olan bölüm Varoš ya da Gornja varoš olarak adlandırılıyordu. Burada çoğunlukla Ortodokslar yaşıyorlardı. Avusturya-Macaristan egemenliğinin başında Başçarşı’dan Ali Paşa Camii’ne kadarki yol Ćemaluša adını almıştır. Saraybosna Suikastı’nın ardından ise, 1914 ile 1919 yılları arasında, Ebedi Alev ve Katedral arasindaki kısım Vojvotkinje Sofije (Düşes Sofia), Katedral’den Başçarşı’ya kadarki kısım ise Potjorekova Sokağı ismini taşımaktaydı. 1919’dan itibaren Başçarşı ile Marijin Dvor arasındaki uzun yol adını veliahttan alırken, ardından Kral Aleksandar Karađorđević adını almıştır. 1941’den 1945’e kadar Bağımsız Hırvatistan Devleti başbakanı Ante Pavelić adını, 1945’te ise Maršala Tita adını almıştır. Maršala Tita Caddesi 1993 yılında iki bölüme ayrılmıştır. Batı tarafı Titova adını korurken, doğu tarafı ise Yıllık’ı 18. yüzyılın ikinci yarısındaki Saraybosna’yı tanıtan yazar Mula Mustafa Ševki Bašeskija’nin (1731 - 1808) adını almıştır.

‫ميتد‬

‫شارع موىل مصطفى باشيسكيا من النار األبدية حتى ميدان‬ ،‫ ويفرتض أن الشارع كان ممتدا بهذا االتجاه يف العرص الروماين‬،‫باشتشارشيا‬ ،‫ وزا بانيوم‬،‫ تشاملوشا‬:‫ويف العهد العثامين كان منقسام إىل ثالثة ش ��وارع‬ ‫ سمي شارع تشاملوشا الذي كان يؤدي إىل حامم غازي خرسو بك‬.‫وواروتش‬ ‫من النار األبدية (والتي تعد اآلن جزءا من املعهد البوشناقي) باسم الحاج‬ ‫م عىل موقع املبنى الوقفي الكبري‬16 ‫كامل الدين الذي بنى مسجدا يف القرن‬ .‫بشارع فرحدية‬ ‫أما الجزء الذي كان يؤدي من الحامم إىل شارع غازي خرسو بك كان يحمل اسم‬ ‫ والجزء الباقي من الشارع‬،‫زا بانيوم (خلف الحامم) أو زقاق غازي خرسو بك‬ ‫الذي كان يستمر حتى ميدان باشتشارشيا كان يسمى باسم واروتش أو غورنيا‬ .‫ وكان معظم سكانها من النصارى األرثوذوكسيني‬،‫واروتش‬

‫ومع بداية الحكم النمساوي املجري سمي الشارع املمتد من باشتشارشيا‬ ‫ وبعد حادثة اغتيال رساييفو من عام‬،‫وحتى شارع عيل باشا باسم تشاملوشا‬ ‫م كان الجزء املمتد من النار األبدية وحتى الكاتدرائية يسمى‬1919 – 1914 ‫ والجزء املمتد من الكاتدرائية وحتى شارع باشتشارشيا‬،‫بشارع الدوقة صوفيا‬ .‫كان يحمل اسم بُ وتيو َركوفا‬ ‫م كان الطريق الطويل الواقع بني باشتشارشيا وحتى مارين‬1919 ‫ومنذ عام‬ ‫دفور يحمل اسم ألكسندر كاراجورجفيتش الذي كان وليا للعهد ثم أصبح‬ ‫م كان يسمى باسم حاكم الدولة الكرواتية‬1945 – 1941 ‫ ويف الفرتة بني‬،‫ملكا‬ .‫م سمي باسم مارشال تيتو‬1945 ‫ ويف عام‬،‫املستقلة أنتي باوليتش‬ ‫ الجزء الغريب بقي يسمى‬:‫م إىل جزئني‬1993 ‫انقسم شارع مارشال تيتو عام‬ ‫باسم مارشال تيتو والجزء الرشقي سمي باسم األديب موىل مصطفى باشيسكيا‬ ‫م) الذي ترك مؤلفا باسم «لييتوبيس» (مدونات عن وقائع‬1808-1731( ‫رساييفو) والذي يعد مرجع هاما يف دراسة تاريخ رساييفو يف فرتة النصف الثاين‬ .‫م‬18 ‫من القرن‬

BAŠESKIJA KLUB

Mula Mustafe Bašeskije 33

BUREGDŽINICA UČKUR PITA

Mula Mustafe Bašeskije 35

SPORT PLUS SPORTSKA KLADIONICA

Mula Mustafe Bašeskije 37

PREMIER SPORTSKA KLADIONICA

Mula Mustafe Bašeskije 37a

C’EST LA VIE

Mula Mustafe Bašeskije 41

PRAVNE USLUGE

Mula Mustafe Bašeskije 45

OPTIKA PIJALOVIĆ

Mula Mustafe Bašeskije 47

ADVOKAT KOSOVAC M. BEĆIR

Mula Mustafe Bašeskije 49

ADVOKAT KOSOVAC B. EMIR

Mula Mustafe Bašeskije 53

CITY TRAVEL TOURS

Mula Mustafe Bašeskije 54

HOTEL DIVAN

Mula Mustafe Bašeskije 54

GARNI HOTEL KONAK

Mula Mustafe Bašeskije 54

VIVA INTERIJERI

Mula Mustafe Bašeskije 58

Mula Mustafe Bašeskije 51

TAPETAR

Mula Mustafe Bašeskije 51

GUESTHOUSE MOONLIGHT

HOTEL SANA

Mula Mustafe Bašeskije 49

A&S

LIFESTYLE CLUB

Mula Mustafe Bašeskije 58

10 11

TAPETAR

Mula Mustafe Bašeskije 58

STARA PRAVOSLAVNA CRKVA

Mula Mustafe Bašeskije 59

XxW

NAŠ DOM

Mula Mustafe Bašeskije 60

TUGRA

Mula Mustafe Bašeskije 60

ESNAFI

Mula Mustafe Bašeskije 60

HOSTEL BAŠ BAŠČARŠIJA

Mula Mustafe Bašeskije 60

45 46

20 14 15 16 19 18

23 17 27

HOSTEL ZEMZEM

Mula Mustafe Bašeskije 61

BAYRAKTAR TOUR

Mula Mustafe Bašeskije 61

CVJEĆARA ARA

Mula Mustafe Bašeskije 62

CVJEĆARA STARI GRAD

Mula Mustafe Bašeskije 62

HAVE 2 HAVE

Mula Mustafe Bašeskije 62

SPORT PLUS SPORTSKA KLADIONICA

Mula Mustafe Bašeskije 63

35 36 33 34 37 26 42 43 30 31 32

ART SARAJEVO

Mula Mustafe Bašeskije 63

j6W

Mula Mustafe Bašeskije 63

7m3

EASY RENT

AGARTHI COMICS STRIPARNICA

HOSTEL LJUBIČICA

CREAM SHOP

Mula Mustafe Bašeskije bb

KOPIRNICA ALIKADIĆ

Mula Mustafe Bašeskije bb

LUCIANO

Mula Mustafe Bašeskije bb

BUREGDŽINICA SARAJKA

Mula Mustafe Bašeskije bb

OBUĆAR D & D

Mula Mustafe Bašeskije bb

Mula Mustafe Bašeskije 63

Mula Mustafe Bašeskije 69

MESNICA FRIŠKO

Mula Mustafe Bašeskije 67

PEKARA EDIN

ZEYNO BUTIK

Mula Mustafe Bašeskije 65

Mula Mustafe Bašeskije 63

BISTRO

Mula Mustafe Bašeskije 63

PLANINARSKI SAVEZ FBIH

TRAVEL TOUR OPERATOR LJUBIČICA

Mula Mustafe Bašeskije 63

KARAGA-STYL

LALEK-KULTURNO EDUKATIVNI CENTAR KONYA-SARAJEVO

40 44 38 39

PRO-AUTO

Mula Mustafe Bašeskije bb

6 95

PROTE BAKOVIĆA

‫شارع برويت باكوفيتش‬

Status samostalne ulice dobila je 1900. godine, kada je nazvana Protina ulica, ali je 1901. godine ponovo uključena u današnju ulicu Mula Mustafe Bašeskije, tada Ćemalušu. Izlaz prema Saračima dobila je 1913. godine.

It acquired the status of a full street in 1900, when it was called Protina St., but was again made part of Mula Mustafe Bašeskije, known then as Ćemaluša. An outlet was made onto Sarači in 1913.

lica Prote Bakovića nalazi se zapadno od ulice Baščaršija (Baščaršijskog trga) i vodi pravcem sjever – jug, od ulice Mula Mustafe Bašeskije do Sarača, dodirujući se koji metar prije svog južnog kraja sa ulicom Ćulhan. Za vrijeme osmanske vlasti to je bila čikma (slijepa ulica) u sastavu Varoši (danas Mula Mustafe Bašeskije), bez izlaza prema Saračima.

Nakon Prvog svjetskog rata ponovo je postala zasebna ulica i vraćeno joj je ime Protina, a 1931. je dobila potpuniji naziv Prote Bakovića, koji joj je ostao sve do danas. Ova saobraćajnica ime nosi u uspomenu na Stevana Bakovića, koji je bio pravoslavni paroh i prota (sveštenik, starješina srpske crkvene opštine) i koji je upravo u toj ulici stanovao. U Sarajevu je prota Stevan Baković službovao od 1818. godine pa sve do smrti, 1893. godine, a tokom službe u gradu na Milijacki stekao je veliki ugled među Sarajlijama svih vjera.

rote Bakovića is located west of Baščaršija Street (Baščaršija Square) and runs north to south, from Mula Mustafe Bašeskije to Sarači, and encounters just a few meters of Ćulhan Street before it reaches its southernmost point. During the Ottoman period, it was a cul-de-sac on Varoš St., now Mula Mustafe Bašeskije, and there was no outlet on the Sarači side.

After the First World War it was again made into a separate street and the name Protina was reinstated. In 1931 it was given a longer name, Prote Bakovića, which it has retained to this day. The street was named in honor of Stevan Baković, an Orthodox Christian parish priest and archpriest (an elder among Orthodox Church officials) who had lived on this street. Stevan Baković was the archpriest in Sarajevo from 1818 until his death in 1893 and during the time that he served in the city on the Miljacka, he was highly respected by Sarajevans of all faiths.

rote Bakovića Sokağı, Başçarşı Sokağı’nın (Başçarşı meydanı) batısında yer almakta, kuzey-güney doğrultusunda Mula Mustafe Bašeskije Sokağı’ndan Sarači Sokağı’na kadar uzanmakta ve güneydeki bitimine metreler kala Ćulhan Sokağı ile kesişmektedir. Osmanlı döneminde sokak, Varoši (bugünkü Mula Mustafe Bašeskije) dahilinde Sarači Sokağı’na çıkışı olmayan çıkmaz sokak idi. Sokak statüsünü 1900 yılında Protina Sokağı adıyla almıştır. Ancak 1901 yılında tekrardan bugünkü Mula Mustafe Bašeskije Sokağı’na (o zamanlardaki Ćemaluša Sokağı’na) dahil edilmiştir. Sarači Sokağı’na çıkışı ise 1913 yılında yapılmıştır. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra tekrar ayrı bir sokak haline gelip eski adı Protina’yı geri almıştır. 1931 yılında ise günümüze kadar taşıdığı Prote Bakovića adını almıştır. Sokak, adını bir zamanlar burada yaşayan Ortodoks rahip ve başrahip (Sırp Kilise Belediyesi başrahibi) Stevan Baković’in anısına taşımaktadır.

‫يقع‬

‫ش ��ارع ب ��رويت باكوفيتش غرب ش ��ارع باشتشارشيا (ميدان‬ ‫ ومن شارع موىل مصطفى‬،‫باشتشارشيا) وميتد من الشامل إىل الجنوب‬ ‫باشيسكيا وحتى شارع ساراتيش ويلتقي ببضعة أمتار بجانبه الجنويب مع‬ ‫ كان هذا الشارع يف العهد العثامين شارعا مسدودا وكان جزءا‬.‫شارع تشولهان‬ .‫من شارع واروش (موىل مصطفى باشيسكيا) بال مخرج نحو شارع ساراتيش‬

‫م عندما متت تسميته باسم شارع برويت (شارع‬1900 ‫أصبح الشارع مستقال عام‬ ‫م تم من جديد ضمه إىل شارع موىل مصطفى باشيسكيا‬1901 ‫ ويف عام‬،)‫ال راهب‬ ‫م حصل الشارع عىل مخرج‬1913 ‫ ويف عام‬،‫الذي كان يسمى بتشاملوشا آنذاك‬ .‫نحو شارع ساراتيش‬ ‫أصبح الشارع مستقال من جديد بعد الحرب العاملية األوىل حيث أعيدت‬ ‫م إطالق االسم الكامل عليه وهو‬1931 ‫ ليتم عام‬،‫تسميته باسم شارع بروتينا‬ .‫شارع برويت باكوفيتش والذي مل يتغري حتى يومنا هذا‬ ‫يحمل هذا الشارع اسم ستيفان باكوفيتش الذي كان راهبا أرثوذوكسيا وكان‬ ‫ كان ال راهب ستيفان باكوفيتش يعمل ب رساييفو منذ‬.‫يسكن يف هذا الشارع‬ ‫م حيث كان يشهد اح رتاما وتقدي را من قبل‬1893 ‫م حتى وفاته عام‬1818 ‫عام‬ .‫جميع سكان رساييفو من مختلف الديانات‬

Başrahip (prota) Stevan Baković, Saraybosna’da 1818 yılından ta ölümüne kadar, yani 1893 yılına kadar görev yapmıştır. Görevi boyunca Miljacka Nehri üzerindeki şehirde farklı dinlere mensup tüm Saraybosnalılar’ın takdirini kazanmıştır.

AŠČINICA STARI GRAD

Prote Bakovića 1

DOM ZDRAVLJA STARI GRAD-AMBULANTA BAŠČARŠIJA

HOSTEL FOR ME

DESIGNER’S HOUSE

Prote Bakovića 3

POD LIPOM

Prote Bakovića 4

SECOND HAND FARAJ

Prote Bakovića 5

GALERIJA POD LIPOM

MEDITERANO

PROFESIONALNA VATROGASNA BRIGADA

Prote Bakovića 7

Prote Bakovića 9

DŽENITA

Prote Bakovića 10

DVERI

Prote Bakovića 12

EL-KAZBAH

8 10

Prote Bakovića 6

KWk

Prote Bakovića 2

STALNI SUDSKI VJEŠTAK ENES HALIMIĆ

Prote Bakovića 2

BUSINESS TOUR

Prote Bakovića 2

FRIZERSKI SALON TOSKIĆ

Prote Bakovića 14

13 14 15

ĐULAGINA ĐULAGINA ČIKMA

‫شارع جوآلغينا وجوآلغينا تشيكام‬

ulagina ulica spaja ulice Mula Mustafe Bašeskije i Sarači. Nastala je u 16. stoljeću, kada se duž njezine čitave zapadne strane (gdje je danas nova zgrada Gazi Husrev-begove medrese) nalazio han u vlasništvu Gazi Husrev-begovog vakufa, kojeg u zapisima iz tog vremena pronalazimo pod imenom Novi han. Krajem 18. i početkom 19. stoljeća zakupac hana bio je Đul Mustafa, sin bajraktara (nosioca zastave) Ibrahim-age, po kojem je han najprije dobio ime Đulov han, a potom i Đulagin han. Ovaj han je sredinom 18. stoljeća jedno vrijeme služio kao zatvor, i to nakon što je Omer-paša Latas slomio pobunu bosanskih plemića – begova i aga. Po zakupcu, odnosno po hanu nazvana je i ulica. U osmansko doba bila je poznata kao Đulagin han, zatim se zvala Đulov han (1878 – 1885), potom ponovo Đulagin han (1885 – 1895), da bi konačno 1895. godine dobila svoje današnje ime – Đulagina ulica. Još stariji naziv te ulice bio je Pred magazama, po kamenim starim magazama (trgovačkim ostavama) koje se i danas tamo nalaze, a za koje se pretpostavlja da su ostaci nekadašnjeg Hadži Beširova hana. Na sredini Đulagine ulice, sa njene istočne strane nalazi se prolaz koji vodi u poveće dvorište. Taj prolaz i dvorište su posebna saobraćajnica po imenu Đulagina čikma, koja južnim krakom izlazi na ulicu Sarači. Današnje ime ova kratka ulica nosi od 1921. godine, a prije toga se, od 1910. godine, ta čikma (slijepa ulica) zvala Hadži Beširov han.

ulagina Street connects Mula Mustafe Bašeskije St. and Sarači St. It was laid out in the 16th century and, at that time, there was a han (inn) that was part of Gazi Husrev Bey’s endowment, which took up the entire western half of the street (where the new building for Gazi Husrev Bey’s Medresa is now located). Records from that period state that the inn was called Novi Han, or New Inn. At the end of the 18th century and beginning of the 19th century, a man by the name of Đul Mustafa (son of the flag bearer, Ibrahim Aga) was leasing the inn and the facility was named after him, first as Đulov Han and then as Đulagin Han. For some time during the mid-1700s it served as a prison, following the rebellion led by Bosnian nobles (beys and agas), which was put down by Omer Pasha Latas. Back then, the name of a street would normally take the name of the han or, in this case, its lessee. During the Ottoman period, the street was first known as Đulagin Han, then Đulov Han (1878-1885), then again Đulagin Han (1885-1895), until finally taking its current name, Đulagina St., in 1895. The street had an even older name, Pred Magazama, in reference to the old stone storehouses which are still there and serve as remnants of Hajji Bešir’s Han. Halfway down Đulagina St., on its eastern side, there is a passage that leads to a large courtyard. Both of these taken together are considered a separate “street” called Đulagina Čikma, whose southern end comes out onto Sarači Street. This short street has had the same name since 1921, but from 1910 until 1921 this čikma (blind alley) was called Hajji Bešir’s Han.

ulagina Sokağı, Mula Mustafe Bašeskije ve Sarači sokaklarını birleştirmektedir. 16. yüzyıldan beri varolan sokağın batı tarafında o zamanlarda Gazi Hüsrev Bey Vakfı’na ait han (günümüzde burada Gazi Hüsrev Bey Medresesi’nin yeni binası bulunmakta) yer almaktaydı. O dönemden kalma yazıtlarda bu hanın adı Yeni Han olarak görülmektedir. 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarında hanın kiracısı, bayraktar İbrahim Ağa’nın oğlu Đul Mustafa idi. Han adını kiracısından alarak ilk olarak Đulov Han (Gül’ün Hanı) sonrasında ise Đulagin Han (Gül Ağa’nın Hanı) olmuştur. 18. yüzyılın ortalarında Ömer Paşa Latas’ın Bosna soylularının (beyler ve ağalar) isyanını bastırmasından sonra han belirli bir süre hapishane olarak kullanılmıştır. Sokak adını, hanın adından ve kiracısından almıştır. Osmanlı döneminde sokak Đulagin Han olarak bilinmekteydi. Ardından Đulov Han (1878- 1885) adını almış, sonrasında yine Đulagin Han (1885- 1895) olmuştur. Son olarak 1895 yılında bugünkü adı olan Đulagina Sokağı adını almıştır.

‫ ابن‬،‫ كان يستأجر الخان جول مصطفى‬19 ‫ وبداية القرن‬18 ‫ويف نهاية القرن‬ ‫ ثم باسم‬،‫ والذي به سمي الخان باسم خان جول أوال‬،‫حامل اللواء إب راهيم آغا‬ .‫خان جول آغني‬ ‫وقد كان هذا الخان يف أوساط القرن الثامن عرش يُ ستخدم كسجن بعد أن دفع‬ .‫ البكوات واآلغوات‬،‫عمر باشا التاس مترد النبالء البوسنيني‬ ‫ حيث كان يُ عرف‬،‫ أي باسم الخان‬،‫وقد تم تسمية الشارع باسم املستأجر‬ -1878 ‫ ثم باسم خان جول (من‬،‫الشارع يف العهد العثامين باسم خان جول آغا‬ ‫ حتى متت‬،)‫م‬1895-1885 ‫ ثم سمي مجددا باسم خان جول آغا (من‬،)‫م‬1885 .‫م تسمية الشارع باالسم الحايل وهو شارع جوآلغينا‬1895 ‫أخ ريا يف عام‬ ‫ومن أقدم أسامء الشارع اسم “أمام املخازن” نسبة إىل املخازن الحجرية القدمية‬ ‫(املستودعات التجارية) التي مازالت متواجدة هناك حاليا وتعترب من بقايا‬ .‫خان الحاج بشري القديم‬

Bu sokağın daha da eski adı Pred magazama idi. Bu adı günümüzde de orada yer alan ve Hacı Beşir Hanı’nın kalıntıları olduğuna inanılan eski taş mağazalardan (ticari depolar) almıştır.

،‫ويف وسط شارع جوآلغينا من ناحيته الرشقية يقع ممر يؤدي إىل ساحة كبرية‬ ‫ يطل بجزئه‬،‫ويشكل هذا املمر والساحة شارعا خاصا يسمى جوآلغينا تشيكام‬ .‫الجنويب عىل شارع ساراتيش‬

Đulagina Sokağı’nı ortasında, sokağın doğu tarafında büyükçe bir bahçeye çıkan bir geçiş yer alır. Geçiş ve bahçe ayrı bir yol niteliğinde olup Đulagina čikma adını alır. Bu yolun güneyi Sarači Sokağı’na çıkar.

‫م‬1910 ‫ وسابقا من عام‬،‫م‬1921 ‫يحمل هذا الشارع القصري االسم الحايل من عام‬ .‫كان ذلك التشيكام (الطريق املسدود) يسمى بخان الحاج بش ري‬

Bu kısa sokak bugünkü adını 1921 yılından beri taşımaktadır. Bundan önce, 1910 yılında, bu çıkmaz sokak Hacı Beşir Hanı adıyla anılmaktaydı.

100

‫شارع‬

‫جوآلغينا يربط بني شارعي موىل مصطفى باشيسكيا‬ ‫ عندما كان عىل جانبه الغريب (حيث‬16 ‫ تم إعامر الشارع يف القرن‬.‫وسارتيش‬ ‫مقر مبنى مدرسة غازي خرسو بيك الجديد حاليا) يقع خان تابع ألوقاف‬ ‫ والذي كان آنذاك يسمى بالخان الجديد حسب ما ورد يف‬،‫غازي خرسوف بك‬ .‫مخطوطات تلك الفرتة‬

HONEY LAND

Đulagina 2

ZEMBILJ

Đulagina 8

ĐULAGIN DVOR

Đulagina 10

KOD KEME

Đulagina 12

BARHANA

Đulagina čikma 8

ĐULAGIN DVOR

Đulagina čikma 12

UDRUŽENJE STARE SARAJLIJE

4 9

Đulagina čikma 14

BOARD ROOM

Đulagina čikma 1

FALAFEL SNACK

Đulagina čikma 2

101

KAZAZI

‫شارع كازازي‬

Ulica Kazazi, odnosno nekadašnja kazaska čaršija nastala je još u 15. stoljeću, a spomenuta je i u vakufnami (darodavnici) utemeljitelja Sarajeva Isa-bega Ishakovića iz 1462. godine kao put sa zapadne strane njegovog karavan-saraja, današnjeg Kolobara hana.

This street, and the Kazaska Čaršija that grew up around it, first formed in the 15th century and is mentioned in the vakufnama (deed of endowment) drawn up in 1462 by Isa Bey Ishaković, the founder of Sarajevo, as a street running along the western wall of his caravanserai, which is now called Kolobara Han.

vega nekoliko desetina metara dugačka, ulica Kazazi nalazi se u srcu sarajevske stare čaršije, te spaja ulicu Sarači na sjeveru sa ulicom Ćurčiluk veliki na jugu. Kratkim i uskim prolazom ulica Kazazi spojena je sa ulicom Čizmedžiluk, koja se pruža paralelno u odnosu na nju na zapadu.

Ime je ova ulica dobila po kazazima – zanatlijama koje su od svile i vune, kasnije i od pamuka, izrađivali raznorazne predmete za ukrašavanje odjeće i konjske opreme, poput vrpci, gajtana, tkanica, širita, podveza, raznih kita... Industrijalizacija je učinila svoje, pa je zbog pojave jeftinije industrijske robe i nedostatka potražnje posljednji kazaski dućan zatvoren još 1947. godine. Danas u ulici Kazazi možete pronaći krojačku radnju, nekoliko butika, suvenirnice i art galerije u kojima se mogu kupiti autentični sarajevski suveniri i umjetnine.

102

azazi Street, which is only a few dozen meters long, is located in the heart of Sarajevo’s old čaršija and connects Sarači St. (to the north) with Ćurčiluk Veliki St. (to the south). This short and narrow passage is also connected to Čizmedžiluk St., which runs parallel to Kazazi St. (to the west).

The street takes its name from kazazi, craftsmen who made various items from wool, silk and later cotton, such as ribbons, cords, lace, cloth spreads, tourniquets, nosegays…, all of which served as decorative clothing accessories and were even used with horse tack. Industrialization took its toll and, with the availability of cheaper machine-made goods and a drop in demand, the last shop of this kind closed in 1947. These days Kazazi is home to tailor shops, a few boutiques, souvenir shops and art galleries, where you can buy some authentic Sarajevo souvenirs and works of art.

ski Saraybosna Çarşısı’nın merkezinde yer alan ve sadece birkaç on metre uzunluğunda olan Kazazi Sokağı, kuzeyde Sarači Sokağı’nı güneyde Ćurčiluk Sokağı ile birleştirmektedir. Kazazi Sokağı kısa ve dar bir geçişle batısında ona paralel uzanan Čizmedžiluk Sokağı ile birleşmektedir. Bir zamanların Kazaz Çarşısı olan Kazazi Sokağı 15. yüzyılda oluşmuştur. Sokaktan, 1462 yılında Saraybosna’nın kurucusu İsa Bey İshakoğlu’na ait olan vakıfnamede, günümüzdeki Kolobara Hanı olan kervansarayının batı tarafındaki yol olarak bahsedilmiştir. Bu sokak adını kazazlardan, yani giysi ve at donanım malzemelerini süslemek için kullanılan kurdele, şerit, dantel, bağ, çiçek demeti gibi değişik süs eşyalarını ipek ve yünden, sonrasında pamuktan da imal eden zanaatçılardan almıştır. Sanayileşme yüzünden daha ucuz sanayi eşyalarının ortaya çıkmasından ve talebin azalmasından dolayı son kazaz dükkanı 1947 yılında kapanmıştır. Günümüzde Kazazi Sokağı’nda, terzi dükkanı, birkaç butik, gerçek Saraybosna hatıra eşyası ve sanat parçaları satın alabileceğiniz hediyelik eşya dükkanları ve sanat galerileri bulunmaktadır.

‫يقع‬

‫شارع كازازي الذي ميتد بضعة أمتار يف قلب سوق رساييفو‬ .‫ ويربط شارع ساراتيش شامال مع شارع تشورتشيلوك فيلييك جنوبا‬،‫القديم‬ ‫وهو من خالل ممر قصري وضيق مرتبط بشارع تشيزملوك الذي ميتد بالتوازي‬ .‫معه نحو الغرب‬

‫ وهو‬15 ‫تم إعامر شارع كازازي أو سوق كازايس كام كان يدعى سابقا يف القرن‬ ‫مذكور يف وثيقة التوقيف ملؤسس رساييفو عيىس بك إسحاقوفيتش والتي تعود‬ ‫ والذي حل محله اليوم‬،‫م كشارع غريب لنزل القوافل التابع له‬1462 ‫إىل عام‬ .‫خان كولوبارا‬ ‫سمي هذا الشارع نسبة إىل حرفة الكازازيني الذين كانوا يصنعون من الحرير‬ ‫والصوف ومن القطن الحقا مواد مختلفة لتزيني املالبس ومعدات الجياد‬ ‫كالرشيط والجديل واملطرزات والربطات وحزمات الخيوط الحريرية املختلفة‬ .‫وغريها‬ ‫ومع ظهور الصناعة وبسبب البضائع الصناعية الرخيصة وعدم تواجد املطالب‬ .‫م‬1947 ‫تم غلق آخر محل كازازي عام‬ ‫تجدون اليوم يف شارع ك ��ازازي محال للخياطة وعددا من محالت املالبس‬ ‫ومحالت الهدايا التذكارية وصالونات معارض ميكنكم فيها رشاء هدايا تذكارية‬ .‫أصلية من رساييفو وأعامل فنية‬

103

NOVEMBAR

Kazazi 1

PRESENT SHOP I ALMA DERM

Kazazi 2

BOSTAN ART

Kazazi 3

SHOE ART STUDIO FORMA

KROJAČKA RADNJA KAZAZI TEKSTIL

BAKROVEZ

Kazazi 17

SILVER QUEEN

Kazazi 10

NER

Kazazi 12

Kazazi 18

e 10

Kazazi 23

INDIRA

Kazazi 9

DONNA

Kazazi 16

Hjt

Kazazi 15

NERMINA

Kazazi 11

KROJAČKA RADNJA IMAMOVIĆ F.

Kazazi 8

KROJAČKA RADNJA S. ČENGIĆ

Kazazi 14

ART DESIGN

PROAURUM

EGIPATSKA MODA

Kazazi 13

Kazazi 6

Kazazi 5

INFORMATION TOURS

KAZANDŽIJSKA RADNJA JAŽIĆ KENAN

Kazazi 25

9 8

DŽEMKOF

Kazazi 27

IcH

3 1

104

ČIZMEDŽILUK

‫شارع تشيزمجيلوك‬

Ova ulica je kao čizmedžijska čaršija formirana još u 16. stoljeću, u “zlatno doba” osmanskog Sarajeva. Ime je dobila po čizmedžijama – zanatlijama koje su izrađivale i prodavale građansku obuću. U prvom redu čizme te mestve, firale, papuče i tomake.

This street was first laid out in the 16th century, the golden age of Ottoman Sarajevo, as Čizmedžijska Čaršija. It took its name from čizmedžijas, artisans who produced and sold shoes for streetwear, primarily boots, but also khuffs (leather socks), moccasins, slippers and ladies’ shoes.

lica Čizmedžiluk vodi uz istočnu stranu harema (dvorišta) Gazi Husrev-begove džamije. Sa sjevera se u nju ulazi iz ulice Sarači, a na jugu je spojena sa ulicom Ćurčiluk veliki. Na istoku paralelno sa ovom ulicom ide ulica Kazazi, sa kojom je Čizmedžiluk povezan kratkim i uskim prolazom.

Čizmedžijski zanat bio je dugo vremena jedan od najrazvijenijih zanata u staroj sarajevskoj čaršiji. Ipak, pojava jeftinijih, industrijski rađenih proizvoda dovela je do odumiranja ovog zanata. Posljednji čizmedžijski dućan u ovoj čaršiji, ali i uopšte u Sarajevu, zatvoren je 1947. godine, kada se ugasila tradicija duga više od 400 godina. Od nekadašnjih zanatlija tako je ostalo još samo ime ulice, koje se nije mijenjalo od njezina postanka. Danas je Čizmedžiluk jedna od najatraktivnijih ulica na Baščaršiji, gdje se nalazi nekoliko posjećenih ugostiteljskih objekata i trgovina tradicionalnim slasticama.

106

izmedžiluk Street runs along the eastern side of the courtyard of Gazi Husrev Bey’s Mosque. It can be entered from the north via Sarači St. and it runs into Ćurčiluk Veliki St. in the south. Kazazi St. lies to the east and runs parallel to Čizmedžiluk, and they are connected by a short and narrow passage.

At one time, this trade was one of the most developed in Sarajevo’s old čaršija. However, the appearance of cheaper, mass produced goods spelled the end of this craft. The last čizmedžija shop in čaršija, and in all of Sarajevo for that matter, closed its doors in 1947. This marked the end of a tradition that had existed for more than 400 years. The name of this street, which hasn’t changed since it first took shape, is all that remains of the old trade. Čizmedžiluk is one of the most attractive streets in Baščaršija and is now home to several popular establishments and traditional sweet shops.

izmedžiluk Sokağı, Gazi Hüsrev Bey Camii hareminin (bahçesinin) doğu tarafı boyunca uzanmaktadır. Kuzeyden sokağa Sarači Sokağı’ndan girilmekte, güneyde ise Ćurčiluk Veliki Sokağı ile kesişmektedir. Doğuda sokağa paralel olarak uzanan Kazazi Sokağı Čizmedžiluk Sokağı’na kısa ve dar bir geçişle bağlıdır. Bu sokak, Çizmeci Çarşısı olarak 16. yüzyılda Osmanlı döneminin altın çağındaki Saraybosna zamanında oluşturulmuştur. Adını halk için başta çizme olmak üzere, mest, mokasen, terlik ve bayan ayakkabısı üreten ve satan çizmecilerden almıştır. Çizmecilik zanaati eski Saraybosna Çarşısı’nda uzun bir süre en gelişmiş zanaatlardan biri olarak yer almıştır. Daha sonradan ortaya çıkan ucuz sanayi ürünleri bu zanaatin zamanla kaybolmasına neden olmuştur. Bu çarşıdaki ve Saraybosna’daki son çizmeci dükkanı 1947 yılında kapanmıştır ve böylelikle 400 yıllık gelenek son bulmuştur.

‫يقع‬

‫شارع تشيزمجيلوك يف الجانب الرشقي من حرم مسجد غازي‬ ‫ يتم الدخول إليه شامال من شارع رساتيش وهو مرتبط بشارع‬.‫خرسو بك‬ ‫ ميتد شارع كازازي بالتوازي مع هذا الشارع رشقا‬.‫تشورتشيلوك فيلييك جنوبا‬ .‫والذي يرتبط بشارع تشزمجيلوك من خالل ممر قصري وضيق‬

‫ يف عهد إزدهار رساييفو‬،‫م‬16 ‫م إعامر هذا الشارع كسوق تشيزمجي يف القرن‬ ‫ وسمي الشارع بهذا االسم نسبة إىل التشيزمجيني الذين كانوا‬.‫العثامنية‬ .‫يصنعون ويبيعون األحذية كالجزمات والجوارب الجلدية والشباشب‬ ،‫كانت حرفة صناعة األحذية إحدى أكرث الحرف تطورا يف سوق رساييفو القديم‬ ‫ فقد أُغلق‬.‫ولكن مع ظهور املنتجات الصناعية الرخيصة اختفت هذه الحرفة‬ ‫آخر محل لصناعة وبيع األحذية يف هذا السوق ويف رساييفو بشكل عام سنة‬ .‫ عام‬400 ‫ وعندها اختفى ت راث دام ألكرث من‬،‫م‬1947 .‫مل يبق من الحرفيني القدماء سوى اسم الشارع الذي مل يتغري منذ إعامره‬ ‫شارع تشيزمجيلوك اليوم أحد أجمل شوارع باشتشارشيا حيث يتواجد فيه‬ .‫عدد من مباين الضيافة املشهورة ومحل لبيع الحلويات التقليدية‬

Eski zanaatçılardan sadece sokağın adı kalmış ve ilk oluşundan beri sokağın adı değişmemiştir. Günümüzde Čizmedžiluk Sokağı birkaç popüler mekanın ve geleneksel tatlı dükkanının bulunduğu Başçarşı’daki en çekici sokaklardan biridir.

107

FAN FERHATOVIĆ

Čizmedžiluk 1

ONIKS

Čizmedžiluk 2

Ije

FRIZERSKI SALON REŠO

Čizmedžiluk 3

GALERIJA SULA

Čizmedžiluk 7

MIRIS DUNJA

Čizmedžiluk 9

OBUĆAR

Čizmedžiluk 10

Iet

ATELJE VIOLET

FANTASTIK

Čizmedžiluk 14

GALERIJA MOTIV BY NALIĆ

108

Čizmedžiluk 15

22 23

Čizmedžiluk 18

Hje

FRIZERSKI SALON AA

Čizmedžiluk 19

BAKLAVA DUĆAN

Čizmedžiluk 20

Ic6

FAST FOOD ALO-ALO

Čizmedžiluk 21

13 17 11

REME.BA

B-MOBILE

Čizmedžiluk 23

ĐULISTAN

Čizmedžiluk 22

IHj

Čizmedžiluk 24

DEDO

Čizmedžiluk 25

Čizmedžiluk 13

SHOE ART STUDIO FORMA

Čizmedžiluk 12

Čizmedžiluk 17

ARTFOR

Čizmedžiluk 6

MAGIC BOX

Čizmedžiluk 5

ORIJENT-ART

Čizmedžiluk 4

CLUB TO BE

GALERIJA DRVO ŽELJA

LA STORIA

Čizmedžiluk 26

6 4 2

KUJUNDŽILUK

‫شارع كويونجيلوك‬

Kujundžijski (zlatarski) zanat bio je veoma razvijen u Sarajevu u osmansko doba.

The goldsmith trade was very developed in Sarajevo during the Ottoman period. By the second half of the 18th century, the goldsmith guild had more than 200 master artisans, as well as merchants and apprentices. This guild included clockmakers, metalsmiths who gilded copper items and knifesmiths who specialized in making silver knife handles.

va kratka ulica, koja povezuje Gazi Husrev-begovu (Zlatarsku) na zapadu i ulicu Mudželiti veliki na istoku, nastala je još u prvoj polovini 16. vijeka, u okviru Gazi Husrev-begove mahale. Prvobitno se ime Kujundžiluk upotrebljavalo kao naziv za cijelu čaršiju u kojoj su djelovale kujundžije (zlatari), a u čijem sastavu se pored današnje ulice Kujundžiluk nalazio i onaj dio Gazi Husrev-begove ulice što vodi uz Gazi Husrev-begov bezistan, od ulice Zelenih beretki do Sarača.

Tako je u drugoj polovini 18. stoljeća kujundžijski esnaf, u koji su spadali i časovničari, te jalduzdžije (koji su se bavili pozlatom bakarnih stvari) i hašrmedžije (koji su pravili hašerme, srebrene dijelove drški noža), brojao više od 200 majstora, kalfi i šegrta. Oko 1900. godine dolazi do razdvajanja ulica Kujundžijske čaršije, pa je veća saobraćajnica dobila ime Veliki kujundžiluk, dok je manja nazvana Mali kujundžiluk. Od Velikog kujundžiluka i ulice Predimare je 1931. godine formirana Gazi Husrev-begova ulica, pa je ulica Mali kujundžiluk ostala kao jedini kujundžiluk u Sarajevu.

his short street joins Gazi Husrevbegova (Zlatarska) St. in the west with Mudželiti Veliki St. in the east and was laid out in the first half of the 16th century as part of Gazi Husrev Bey’s Mahala. The name, Kujundžiluk, originally referred to the entire čaršija reserved for kujundžije (goldsmiths) and comprised what is now Kujundžiluk St., as well as the section of Gazi Husrevbegova St. that runs along Gazi Husrev Bey’s Bezistan, from Zelenih Beretki St. to Sarači St.

It was around the year 1900 that the streets in Kujundžijska Čaršija were broken up, and the larger street was given the name, Veliki Kujundžiluk, and the smaller one was called Mali Kujundžiluk. Gazi Husrevbegova St. was formed in 1931, when Veliki Kujundžiluk and Predimare were joined to make a single street, leaving Mali Kujundžiluk the only one in Sarajevo to use a variant of “Kujundžiluk.”

109

atıda Gazi Hüsrev Bey (Zlatarska) ve doğuda Mudželiti veliki sokaklarını birbirine bağlayan bu kısa sokak Gazi Hüsrev Bey Mahallesi’nin içerisinde 16. yüzyılın ilk yarısında meydana gelmiştir. Kujundžiluk adı ilk olarak kuyumcuların (kujundžije) faaliyet gösterdiği çarşının tamamı için kullanılmıştı. Çarşı dahilinde Kujundžiluk Sokağı’nın yanı sıra, Gazi Hüsrev Bey Sokağı’nın Gazi Hüsrev Bey Kapalı Çarşısı boyunca uzanan, Zelenih Beretki Sokağı’ndan Sarači Sokağı’na kadar olan bölümü de bulunmaktaydı. Osmanlı döneminde Saraybosna’da kuyumculuk çok gelişmişti. Böylece 18. yüzyılın ikinci yarısında kuyumcu esnafı 200’den fazla usta, kalfa ve çıraktan oluşmaktaydı. Bu esnafa saatçiler, yaldızcılar (bakır eşyaları altınla kaplayan zanaatçılar) ve bıçakçılar (bıçak sapı yapımında usta) da dahildi. 1900 yılı civarında Kujundžiluk (Kuyumculuk) Çarşısı’nın sokakları birbirinden ayrılarak, büyük sokak Veliki Kujundžiluk (Büyük Kuyumculuk) adını, küçüğü ise Mali Kujundžiluk (Küçük Kuyumculuk) adını almıştır. 1931 yılında Veliki Kujundžiluk ve Predimare sokaklarından Gazi Hüsrev Bey Sokağı oluşturulduğunda Mali Kujundžiluk Sokağı Saraybosna’daki tek Kujundžiluk olarak kalmıştır.

110

‫تم‬

‫إعامر هذا الشارع القصري الذي يربط بني شارعي غازي خرسوف بك‬ ‫(شارع الذهب) عىل الغرب بشارع ُم ج لَّ ِت ي فيلييك عىل الرشق يف النصف األول‬ ‫ كان اسم كويونجيلوك يف‬.‫ امليالدي ضمن حي غازي خرسوف بك‬16 ‫من القرن‬ ‫الفرتة األوىل يستخدم كاسم لسوق يعمل فيه صائغوا الذهب الكويونجيون‬ ‫والذي كان إىل جانب شارع كويونجيلوك الحايل يتكون أيضا من جزء شارع‬ ‫ أي من شارع زيليني‬،‫غازي خرسوف بك املؤدي إىل سوق غازي خرسوف بك‬ .‫برييتيك وحتى ساراتيش‬ ‫ ففي‬.‫حرفة صياغة الذهب كانت متطورة جدا يف رساييفو يف العهد العثامين‬ ‫ امليالدي كانت حرفة الكويونجيلوك التي تضمنت‬18 ‫النصف الثاين من القرن‬ ‫حرف طالء الساعات والنحاس بالذهب وصناعة حامالت السكاكني من الفضة‬ .‫ محرتف ومبتدئ‬200 ‫تتكون من أكرث من‬ ‫م تم فصل شوارع سوق كويونجيلوك فسمي الشارع الكبري‬1900 ‫وحوايل عام‬ ‫ وسمي الشارع األصغر مبايل‬،)‫بفيلييك كويونجيلوك (الكويونجيلوك الكبري‬ .)‫كويونجيلوك (الكويونجيلوك الصغري‬ ‫م من شارعي فيلييك كويونجيلوك‬1931 ‫تم تكوين شارع غازي خرسوف بك عام‬ ‫ فأصبح شارع مايل كويونجيلوك الشارع الكويونجي الوحيد يف‬،‫وبريدمياري‬ .‫رساييفو‬

1 2

ZLATARSKO-FILIGRANSKA RADNJA GURDA SEAD

Kujundžiluk 1

ĆEVABDŽINICA SPECIJAL 2

Kujundžiluk 2

COLLECTABLES

Kujundžiluk 3, 7 i 10

A GIFT

Kujundžiluk 4

IHe

5 6

Kujundžiluk 5

GELENEK

Kujundžiluk 8

ADVOKAT ADEMOVIĆ E. NEDŽAD

KROJAČKA RADNJA

Kujundžiluk 11

FAST FOOD EKA

Kujundžiluk 15

FILIGRAN-KUJUNDŽIJA ABLAKOVIĆ

M Kujundžiluk 9

ZLATARSKO-JUVELIRSKA RADNJA ZLATAR MENSUR

Kujundžiluk 9

Kujundžiluk 12

ZLATAR-JUVELIR I FILIGRAN FUAD MEŠIĆ

ADVOKAT DR. IUR. NEDIM ADEMOVIĆ

ZLATARSKA RADNJA FERUŠIĆ MUHAMED

Kujundžiluk 18

Kujundžiluk 13

NEMA ŠTA NEMA

Kujundžiluk 14

111

MUDŽELITI VELIKI MUDŽELITI MALI

‫شارع ُم ج لَّ ِت ي فيلييك و ُم ج لَّ ِت ي مايل‬

Ova saobraćajnica nastala je oko 1530. godine, kada je građena Gazi Husrev-begova džamija iz čijeg dvorišta jedan od izlaza vodi baš u ulicu Mudželiti veliki.

This street was first laid out in around 1530, when Gazi Husrev Bey’s Mosque was built, and one of the exits from the courtyard comes out right onto Mudželiti Veliki.

Upravo u ovoj ulici izgrađeni su i značajni objekti Gazi Husrev-begovog vakufa – najstariji javni toalet u Sarajevu, sahat-kula i imaret.

It was here on this street that important facilities were built that were part of Gazi Husrev Bey’s vakuf (endowment), including the oldest public toilet in Sarajevo, the clock tower and public kitchen.

udželiti veliki je ulica koja ide duž zapadne strane harema (dvorišta) Gazi Husrev-begove džamije; od Kundurdžiluka na jugu do Sarača na sjeveru. Sijeku je ulice Ćurčiluk veliki i Ćurčiluk mali, a povezana je i sa ulicama Mudželiti mali i Kujundžiluk.

Ime je ulica dobila po mudželitima, knjigovescima, koji su upravo tu imali brojne dućane i koji su na tom prostoru naposlijetku formirali čitavu mudželitsku čaršiju. Najstariji poznati trag o njima potječe iz 1557. godine, a već u 18. vijeku broj ovih zanatlija toliko je narastao da u ovoj ulici za njih više nije bilo mjesta, pa su se proširili i u susjednu uličicu, koja nosi ime Mudželiti mali. Na prostoru oko ulice Mudželiti mali, koja pravcem zapad – istok spaja Gazi Husrev-begovu sa ulicom Mudželiti veliki, do kraja 17. stoljeća stajao je Ajas-pašin hamam, izgrađen 1477. godine, a koji je nestao u požaru kojeg su 1697. podmetnule snage Eugena Savojskog. Dolaskom modernih štamparija, potreba za zanatlijama koje su se bavile uvezivanjem rukom pisanih knjiga polako je nestajala, a posljednji mudželit koji je djelovao u ovim ulicama je svoj dućan zatvorio još krajem 19. stoljeća.

112

udželiti Veliki Street runs along the western wall of the courtyard of Gazi Husrev Bey’s Mosque, from Kundurdžiluk St. in the south to Sarači St. in the north. It crosses Ćurčiluk Veliki and Ćurčiluk Mali and is connected to Mudželiti Mali and Kujundžiluk.

This street takes its name from the mudželiti (bookbinders), who had many shops here and who would eventually form an entire čaršija on this street just for their trade. The oldest known trace of these shops dates from 1557, and by the 18th century the number of bookbinders on this street had grown to such an extent that there wasn’t room for all of them, so they spilled over to the next street, which is called Mudželiti Mali. Mudželiti Mali runs west to east, connecting Gazi Husrev Begova St. with Mudželiti Veliki and up until the end of the 17th century Ajas Pasha’s Hamam occupied the area around Mudželiti Mali. It was built in 1477 and was demolished in a fire that was started by Eugene of Savoy’s forces. With the arrival of the modern printing press, there was less demand for those who bound books by hand and the last bookbinder on this street closed their shop at the end of the 19th century.

udželiti Veliki Sokağı Gazi Hüsrev Bey Camii hareminin (bahçesinin) batı tarafı boyunca, güneyde Kundurdžiluk’tan kuzeyde Sarači’ye kadar uzanmaktadır. Sokak, Ćurčiluk veliki ve Ćurčiluk mali sokakları ile kesişmekte, Mudželiti mali ve Kujundžiluk sokakları ile de bağlantılıdır. Bu yol 1530 yılı civarında Gazi Hüsrev Bey Camii’nin inşası sırasında oluşmuştur. Cami bahçesinin çıkışlarından biri tam da Mudželiti Veliki Sokağı’na çıkmaktadır. Bu sokakta Gazi Hüsrev Bey Vakfı’nın önemli yapıları olan Saraybosna’nın en eski umumi tuvaleti, saat kulesi ve imaret bulunmaktadır. Sokak adını mücellitlerden almıştır. Mücellitlerin bu sokakta çok sayıda dükkanı olduğundan mücellit çarşısını oluşturmuşlardır. Bu zanaatçıların bilinen en eski izi 1557 yılına dayanır. 18. yüzyılda ise sayıları o kadar artmıştır ki bu sokağa sığmaz olmuşlardır, bu yüzden de yan sokağa yayılarak Mudželiti Mali Sokağı’nı da oluşturmuşlardır. Batı – doğu doğrultusunda Gazi Hüsrev Bey Sokağı ile Mudželiti Veliki Sokağı’nı birleştiren Mudželiti Mali Sokağı’nın etrafındaki alanda 17. yüzyılın sonuna kadar Ayas Paşa Hamamı bulunmaktaydı. 1477 yılında inşa edilen bu hamam 1697 yılında Savoy Prensi Eugen’in güçlerinin çıkardıgı yangında yok olmuştur.

‫شارع‬

‫ُم جلتي فيلييك شارع كبري ميتد طول الجانب الغريب من حرم‬ ‫ من شارع كوندورجيلوك جنوبا وحتى شارع ساراتيش‬،‫مسجد غازي خرسو بك‬ ‫ وهي مرتبطة‬،‫ ويشقه شارعا تشورتشيلوك فيلييك وتشورتشيلوك مايل‬،‫شامال‬ ‫م عند بناء‬1530 ‫ تم إعامر هذا الشارع عام‬.‫بشارعي ُم ج لَّ ِت ي مايل وكويونجيلوك‬ .‫مسجد غازي خرسوف بك والذي يطل أحد مخارجه عىل شارع ٌم ج لَّتي فيلييك‬ ‫ تم بناء مباين وقف غازي خرسوف بك وهي أقدم دورة‬،‫ويف هذا الشارع بالذات‬ .”‫ ومخبزة “عامرة‬،‫ وبرج الساعة‬،‫مياه عامة يف رساييفو‬ ‫ الذين كانوا يجلدون الكتب وكانت لهم يف‬،‫سمي الشارع نسبة إىل املجلديني‬ ‫هذا الشارع محالت كثرية حيث صنعوا يف هذا املوقع سوقا لتجليد الكتب‬ .‫بأكمله‬ ‫ ازداد عدد‬18 ‫ ويف القرن‬،‫م‬1557 ‫يعود تاريخ أقدم أثر معروف عنهم إىل عام‬ ‫ فنرشوا‬،‫هؤالء الحرفيني إىل درجة أنه مل يكن هذا السوق يتسع للجميع‬ .‫حرفتهم إىل الشارع املجاور الذي يحمل اسم ٌم ج لَّتي مايل‬ ‫كان حول شارع ٌم ج لَّتي مايل الذي يربط من الرشق إىل الغرب شارع غازي‬ ‫ حامم آياس باشا املبني‬17 ‫ حتى نهاية القرن‬،‫خرسو بك بشارع ٌم ج لَّتي فيلييك‬ ‫م قوات أوغينيو‬1697 ‫م والذي اختفى يف الحريق الذي نشبته عام‬1477 ‫عام‬ .‫سافويتسيك‬ ‫ أصبحت الحاجة إىل الحرفيني الذين كانوا يجلدون‬،‫ومع ابتكار املطابع الحديثة‬ ‫ فأغلق آخر مج لِّد يف هذه الشوارع محله يف‬،‫الكتب املكتوبة يدويا نادرة‬ .19 ‫أواخر القرن‬

Modern basımevleriyle birlikte el yazması kitapları ciltleyen zanaatçılara giderek daha az gereksinim duyulmuş, bu sokaklarda faaliyet gösteren son mücellit de dükkanını ta 19. yüzyılın sonunda kapatmıştır.

113

HOTEL OVO MALO DUŠE

Mudželiti mali 2

RESTORAN SESTRE

Mudželiti mali 3

SARA

Mudželiti mali 4

IHe

18 16 14 12

AZIRA

Mudželiti veliki 1

17 15

LA CAVA WINE BAR

Mudželiti veliki 2

ZLATARA ZOZETTI

Mudželiti veliki 3

ZANATSKA RADNJA DŽANKOVIĆ RUSMIR

Mudželiti veliki 4

NARGILA BAR MIRIS

Mudželiti veliki 5

UNIQUE

Mudželiti veliki 6

ZLATARSKO-FILIGRANSKA RADNJA MUSAKADIĆ DŽEVAD

Mudželiti veliki 7

IHe

AZRA

114

Mudželiti veliki 11

AŠČINICA BOSNA

Mudželiti veliki 12

ZLATARA VS

RERA

Mudželiti veliki 10

STUDIO AMORE

Mudželiti veliki 14

Mudželiti veliki 16

JAVNI WC Mudželiti veliki 13

Mudželiti veliki 15

GRABUS

Mudželiti veliki 9

PRŽIONICA KAHVE-RM DIBEK TUCANA KAHVA

Mudželiti veliki 8

FILIGRAN BAKAREVIĆ FERID

GALERIJA SEHARA

Mudželiti veliki 21

OPTIKA FOČO

Mudželiti veliki 23

FAVEDA Mudželiti veliki 17

GAZI HUSREV-BEGOV VAKUF

PEKARA IMARET

Mudželiti veliki 21

Mudželiti veliki 25

TESPIH

Mudželiti veliki 27

ZELENIH BERETKI

‫شارع زيليني برييتيك‬

Dionica između današnje Kulovićeve i Štrosmajerove se prvobitno zvala Put kuluk-česma, po česmi na mjestu današnjeg hotela Central, a od Štrosmajerove do Kundurdžiluka se pružala Sabljarska čaršija, kasnije Kulukčije (sabljari). Krak što vodi južno, do Muzeja Sarajevo 1878 – 1918, zvao se Franačka čaršija, jer su taj dio grada naseljavali katolici.

The part that runs between Kulovićeva and Štrosmajerova was initially called Put Kuluk-Česma, after the fountain that used to be where Central Hotel is now located. The part that extended from Štrosmajerova to Kundurdžiluk was known as Sabljarska Čaršija and later called Kulukčija (after the swordmakers who worked here). The section that runs south, toward the Museum of Sarajevo 1878–1918, was called Franačka Čaršija, after Sarajevo’s Catholics, who were living here.

lica Zelenih beretki vodi pravcem zapad – istok, od Trga oslobođenja – Alija Izetbegović do Kundurdžiluka, a onda savija ka jugu i kod mjesta Sarajevskog atentata se spaja sa Obalom Kulina bana. To je jedna od najstarijih saobraćajnica u Sarajevu, čiji je istočni dio formiran još u 15. stoljeću.

Pred kraj osmanske uprave se trasa od Kulovićeve do Latinske ćuprije zvala Galata ulica, po četvrti u Istanbulu, a onda je tik pred austrougarsku okupaciju dionica od današnje Ćemaluše do Latinske ćuprije dobila ime Tašlihanska, po kamenom hanu iz 16. stoljeća, čiji ostaci još stoje uz Gazi Husrev-begov bezistan. Tokom austrougarske uprave saobraćajnica između Latinske ćuprije i BBI Centra zvala se po caru Franji Josipu, u vrijeme stare Jugoslavije bila je to ulica Kralja Petra, za vladavine NDH – Ulica broj 1, da bi 1946. bila nazvana ulicom Jugoslovenske narodne armije (JNA). Ta ulica je 1993. podijeljena na dva dijela – zapadni Branilaca Sarajeva i istočni Zelenih beretki, što je naziv dobrovoljačke vojne formacije nastale 1991. u svrhu odbrane Sarajeva i Bosne i Hercegovine.

elenih Beretki St. runs west to east, from Trg OslobođenjaAlija Izetbegović to Kundurdžiluk St. It then turns south at the spot where the Sarajevo Assassination took place and runs into Obala Kulina Bana. It is one of Sarajevo’s oldest streets and its eastern extent was laid out in the 15th century.

Up until the end of Ottoman rule, the section that ran from Kulovićeva to Latinska Ćuprija was called Galata St., after a neighborhood in Istanbul. Right before Austro-Hungarian occupation, the section from Ćemaluša to Latinska Ćuprija took the name Tašlihanska St., after the 16th-century stone inn, the remains of which may be seen next to Gazi Husrev Bey’s Bezistan. During Austro-Hungarian rule, the section between Latinska Ćuprija and BBI Center was named after Czar Franz Joseph. During the time of the Kingdom of Yugoslavia it was called Kralja Petra St.; while Sarajevo was under the jurisdiction of NDH it was called Ulica Broj 1 and then in 1946 it was called Jugoslovenske Narodne Armije. In 1993, the street was divided into two halves: Branilaca Sarajeva (the western extent) and Zelenih Beretki (the eastern extent). The latter refers to the volunteer army unit that formed in 1991 to defend Sarajevo and BiH.

116

elenih Beretki Sokağı batı – doğu doğrultusunda, Trg oslobođenja - Alija Izetbegović’ten (Kurtuluş- Alija Izetbegović Meydanı) Kundurdžiluk’a kadar uzanarak güneye doğru döner ve Saraybosna Suikastı’nın gerçekleştiği yerde Obala Kulina bana ile birleşir. Saraybosna’nın en eski sokaklarından birisinin olmasının yanında doğu tarafı 15. yüzyılda oluşturulmuştur. Bugünkü Kulovića ve Štrosmajerova sokakları arasındaki bölümün ilk baştaki adı bugünkü Otel Central’in yerinde bulunmuş olan çeşmeden dolayı Put kuluk – česma idi. Štrosmajerova’dan Kundurdžiluk’a ise Kılıççılar Çarşısı uzanmaktaydı, sonrasında ise Kulukčije adını almıştır. Güneye uzanan, Saraybosna 1878 – 1918 Müzesi’ne kadar olan bölümü ise, orada yaşayan Katolikler yüzünden Frank Çarşısı olarak adlandırılıyordu. Osmanlı döneminin sonlarına doğru Kulovića Sokağı’ndan Latin Köprüsü’ne olan bölüme, İstanbul’da bulunan semtin adından esinlenerek, Galata Sokağı adı verilmişti. Avusturya-Macaristan işgalinden hemen önce ise Ćemaluša ile Latin Köprüsü arasındaki yol, kalıntıları hala Gazi Hüsrev Bey Bezistanı’nin yanında bulunan 16. yüzyıldaki taş handan esinlenerek Tašlihanska adını almıştır. Avusturya-Macaristan döneminde Latin Köprüsü ve BBI AVM’si arasındaki yol adını İmparator Franz Joseph’ten alırken, Eski Yugosavya döneminde adı Kralja Petra Sokağı, Bağımsız Hırvatistan Devleti egemenliği altında Sokak no. 1, 1946’da ise Jugoslovenska Narodna Armija (JNA – Yugoslav Halk Ordusu) Sokağı adını almıştır.

‫ميتد‬

،‫شارع زيليني برييتيك (البرييات الخ رضاء) من الغرب إىل الرشق‬ ‫ ثم ينحني نحو‬،‫ومن ميدان عيل عزت بيغوفيتش وحتى شارع كوندورجيلوك‬ .‫الجنوب ويرتبط عند موقع حادثة اغتيال رساييفو مع شارع أوباال كولينا بانا‬ ‫هذا الشارع أحد أقدم الشوارع يف رساييفو حيث أنشئ جزئه الرشقي يف القرن‬ ‫ كان الجزء الذي يقع بني شارعي كولوفيتشوا وشرتوساميريوفا الحاليني‬.‫م‬15 ‫يسمى باسم طريق حنفية كولوك نسبة إىل الحنفية التي كانت تقع عىل‬ ‫ وكان عىل الجزء الذي ميتد من شارع شرتوساميريوفا‬،‫موقع فندق سن رتال الحايل‬ ‫ أما الجزء‬،‫وحتى كوندورجيلوك يقع سوق السيوف املسمى الحقا بكولوكتشيا‬ ‫م فقد كان يسمى بسوق‬1918 – 1878 ‫املؤدي نحو الجنوب إىل متحف رساييفو‬ .‫الف رانسيسكيني ألن النصارى الكاثوليكيني كانوا يسكونونه‬ ‫ويف نهاية الحكم العثامين كان الجزء املؤدي من شارع كولوفيتشوا إىل الجرس‬ ‫ وقبل بداية االحتالل‬،‫الالتيني يسمى باسم غالتا نسبة إىل الحي يف اسطنبول‬ ‫النمساوي املجري بقليل سمي الشارع املؤدي من تشاملوشا وحتى الجرس‬ ‫الالتيني باسم تاشليخانسكا نسبة إىل الخان الحجري والذي ال تزال آثاره‬ .‫موجودة بجانب بزستان غازي خرسو بك‬ ‫وخالل فرتة الحكم النمساوي املجري كان الشارع املؤدي من الجرس الالتيني‬ ‫ ويف عهد‬،‫وحتى مركز يب يب آي التجاري يسمى باسم اإلم رباطور ف رانز جوزيف‬ ‫ ويف عهد الدولة الكرواتية‬،‫يوغوسالفيا القدمية كان يسمى باسم امللك بيرت‬ ‫م تسمية الشارع باسم شارع‬1946 ‫ ليتم عام‬،1 ‫املستقلة كان اسمها شارع رقم‬ .‫الجيش الشعبي اليوغوساليف‬ ‫ الجزء الغريب سمي باسم‬:‫م إىل جزأين‬1993 ‫تم تقسيم هذا الشارع عام‬ ‫ب رانيالتسا رساييفو (مدافعي رساييفو) والجزء الرشقي سمي باسم زيليني‬ ‫م‬1991 ‫برييتيك (البرييات الخ رضاء) نسبة إىل الوحدة العسكرية املنشأة عام‬ .‫للدفاع عن رساييفو والبوسنة والهرسك‬

Bu sokak 1993 yılında batıda Branilaca Sarajeva ve doğuda Zelenih beretki (Saraybosna ve Bosna ve Hersek’in müdafası için 1991 yılında gönüllülerden kurulan askeri gruba verilen ad) olarak ikiye ayrılmıştır.

117

MUZEJ SARAJEVO 1878-1918

Zelenih beretki 1

ZLATARA STRUJIĆ

Zelenih beretki 13

GLOBUS TOURS

Zelenih beretki 15

PLANINARSKO DRUŠTVO BJELAŠNICA

DIOPTA

Zelenih beretki 23

Zelenih beretki 28

DUHANPROMET

Zelenih beretki 28

8 1

Zelenih beretki 28

PARFIMERIJA REFAN

FOTO ART ZLATAN BEŠIĆ Zelenih beretki 17

Zelenih beretki 28

TEKBIR

SUPERMARKET HELJIĆ

ČASOVNIČARSKA RADNJA JAMAKOSMANOVIĆ SAMIR

Zelenih beretki 17

Zelenih beretki 28

Zelenih beretki 15

RIJASET ISLAMSKE ZAJEDNICE U BIH

BH POŠTA

BILJNA PRODAVNICA MATIJA PAUNOVSKI

Zelenih beretki 25

TURISTIČKA AGENCIJA GRAS

Zelenih beretki 28

SARAJEVO INSIDER

Zelenih beretki 30

PROSTOR

Zelenih beretki 30

FINE FOOD

Zelenih beretki 32

APOTEKE SARAJEVO

Zelenih beretki 81

VELIKA AVLIJA

‫شارع فيليكا أفليا‬

Ulica, ustvari prolaz, formirana je nakon požara 1879. godine, u kojem je nestao veći dio Sijavuš-pašinih daira, kompleksa izgrađenog još u 16. stoljeću za potrebe življenja sarajevskih Jevreja.

This street, or passage, was laid out after the fire of 1879, when most of Sijavuš-Pašine Daire, a residential complex that was built in the 16th century to accommodate Sarajevo Jews, was destroyed.

Sijavuš-pašine daire bile su poznate i po imenu Velika avlija (dvorište), pa upravo tim imenom u narodu bi prozvana i nova ulica.

Sijavuš-Pašine Daire was referred to as Velika Avlija (avlija = courtyard), and this was the name locals started using when referring to the new street.

lica Velika avlija nalazi se na sjeverozapadnom kraju stare sarajevske čaršije, nedaleko od mjesta gdje se dodiruju osmansko i austrougarsko Sarajevo, Istok i Zapad. Ta kratka saobraćajnica spaja dvije “žile kucavice” stare čaršije, ulice Ferhadiju i Mula Mustafe Bašeskije, vodeći duž Starog jevrejskog hrama, u kojem se danas nalazi Muzej Jevreja BiH.

Status ulice i zvanični naziv ova saobraćajnica, koja je isprva bila čikma (slijepa ulica) sa prilazom iz ondašnje Ćemaluše (današnja Mula Mustafe Bašeskije), dobila je 1900. godine. Dvije godine kasnije, 1902. godine, ova saobraćajnica izgubila je status ulice i priključena je Ćemaluši, a 1910. godine ponovo je postala zasebna saobraćajnica, te dobila ime Avlija. Izlaz na južnu stranu, prema ulici Ferhadija, ulica je dobila 1931. godine, kada joj je vraćeno i originalno ime – Velika avlija.

elika Avlija is located on the northwestern end of Sarajevo’s old čaršija, not far from the spot where Ottoman Sarajevo and Austro-Hungarian Sarajevo – East and West – meet. This short street joins two of old čaršija’s “life lines” – Ferhadija and Mula Mustafe Bašeskije – and runs past the Old Jewish Temple, which now houses the Jewish Museum of BiH.

It acquired the status of a street and was given an official name in 1900. At first it was just a blind alley with access to Ćemaluša St. (now Mula Mustafe Bašeskije). Then two years later, it was no longer considered a street and was absorbed by Ćemaluša. It became a separate street in 1910 and was named Avlija. It gained an exit on its southern side, toward Ferhadija, in 1931, which is also when the original name, Velika Avlija, was reinstated.

119

elika Avlija Sokağı, Osmanlı ve Avusturya-Macaristan Saraybosnası’nın, doğu ve batının kesiştiği yere yakın, eski Saraybosna Çarşısı’nın kuzeybatı kısmında yer almaktadır. Bu kısa yol eski çarşının iki ‘’ana damarı’’ olan Ferhadija ve Mula Mustafe Bašeskije caddelerini birleştirir ve de günümüzde içinde Bosna Hersek Yahudi Müzesi’nin bulunduğu eski Yahudi Tapınağı boyunca uzanır. Sokak, daha doğrusu ara sokak, 1879 yılında çıkan yangından sonra oluşturulmuştur. Çıkan yangında, 16. yüzyılda Saraybosna Yahudileri’nin yaşaması için inşa edilen Siyavuş Paşa dairelerinin büyük bir bölümü kül olmuştur. Siyavuş Paşa daireleri Velika avlija (Büyük Avlu) adıyla da bilindiğinden, yeni sokak halk arasında bu ismi almıştır. O zamanki Ćemaluša (bugünkü Mula Mustafe Bašeskije) Sokağı’ndan girişi olan ve ilk başta çıkmaz sokak olan bu yol, sokak statüsünü ve resmi adını 1900 yılında almıştır. İki yıl sonra, 1902 yılında sokak statüsünü kaybetmiş ve Ćemaluša Sokağı’na eklenmiştir. 1910 yılında tekrar ayrı yol olmuş ve Avlija adını almıştır. Orjinal ismi olan Velika avlija adını tekrar aldığı dönem olan 1931 yılında sokak güney çıkışını Ferhadija Sokağı’na doğru almıştır.

120

‫يقع‬

‫شارع فيليكا أفليا يف الجزء الشاميل والغريب من سوق رساييفو‬ ‫القديم بالقرب من املكان الذي يتقابل فيه رساييفو من العهد العثامين ومن‬ ‫ هذا الطريق القصري يربط‬.‫ أي الرشق والغرب‬،‫العهد النمساوي املجري‬ ‫ وهام شارعا فرحدية وموىل مصطفى‬،‫بني رشياين الحياة يف السوق القديم‬ ‫ ممتدا نحو املعبد اليهودي القديم والذي يقع فيه اليوم متحف‬،‫باشيسكيا‬ .‫يهود البوسنة والهرسك‬ ‫م الذي ضاع فيه أكرب جزء من‬1879 ‫تم إعامر الشارع أو املمر بعد حريق عام‬ .‫ ملتطلبات عيش يهود رساييفو‬16 ‫ديار سياووش باش املبني يف القرن‬ ‫ديار سياووش باشا كانت مشهورة باسم فيليكا أفليا (الساحة الكبرية) ولذلك‬ .‫سمي الشارع الجديد بني الناس بهذا االسم‬ ‫م وقد كان‬1900 ‫حصل هذا الشارع عىل االسم الرسمي وعىل صفة الشارع عام‬ ‫الشارع طريقا مسدودا يتم الدخول إليه من شارع تشاملوشا سابقا (موىل‬ .)‫مصطفى باشيسكيا‬

‫م فقد هذا الشارع صفته وانضم إىل شارع‬1902 ‫ ويف عام‬،‫وبعد عامني من ذلك‬ .‫م أصبح شارعا خاصا مرة أخرى وسمي بأفليا‬1910 ‫ ويف‬،‫تشاملوشا‬ ‫م‬1931 ‫حصل الشارع عىل مخرج للجانب الجنويب نحو شارع فرحدية عام‬ .‫عندما تم إعادة االسم األصيل له – فيليكا أفليا‬

CAFFE SLASTIČARNA BADEM

Velika avlija 1

TURISTIČKI INFO CENTAR - INFOBOSNIA

Velika avlija 2

CRNA RUŽA

Velika avlija 2

e 3

CAFFE LIBRIS

Velika avlija 4

NARGILA SHOP AJŠHA

Velika avlija 5

MUZEJ JEVREJA

Velika avlija bb

GAZI HUSREV-BEGOVA

‫شارع غازي خرسو بك‬

azi Husrev-begova, koja je zbog brojnih zlatara i juvelira što u njoj imaju dućane poznata i kao Zlatarska ulica, vodi od ulice Zelenih beretki na jugu do ulice Mula Mustafe Bašeskije na sjeveru. Negdje tačno na polovini Gazi Husrev-begove, na popularnom Slatkom ćošetu, prozvanom tako po čuvenim slastičarnama koje se na tom raskršću nalaze, sreću se ulice Ferhadija i Sarači. Ova saobraćajnica nastala je još u prvoj polovini 16. stoljeća u sklopu Gazi Husrev-begove mahale, a u osmansko i austrougarsko doba bila je podijeljena na dvije zasebne ulice – Veliki kujundžiluk i Predimare. Veliki kujundžiluk, koji je ime dobio po zlatarima – kujundžijama, pružao se od današnje ulice Zelenih beretki do spoja Ferhadije i Sarača, a dionica od Slatkog ćošeta do ulice Mula Mustafe Bašeskije bila je poznata kao Predimare, Pred imaretom i Imaret čaršija, po imaretu – javnoj kuhinji u kojoj su se besplatno hranili siromasi i putnici. Ta zadužbina Gazi Husrev-bega iz 1531. godine nalazila se uz sahat-kulu. Ulice Veliki kujundžiluk i Predimare su 1931. sjedinjene u Gazi Husrev-begovu ulicu, koja je ime dobila po Gazi Husrev-begu, osmanskom namjesniku iz prve polovine 16. vijeka, čijom zaslugom su izgrađene stotine objekata i koji se smatra najvećim dobročiniteljem Sarajeva u njegovoj historiji.

122

azi Husrev-Begova Street runs from Zelenih Beretki St. in the south to Mula Mustafe Bašeskije St. in the north. It is also known as Zlatarska (Goldsmith’s St.) because of the goldsmith and jewelry shops found here. Exactly halfway down the street is the popular Slatko Ćoše (Sweet Corner), which takes its name from the popular sweet shops that are located on the corners of two streets that meet here – Ferhadija and Sarači. This street formed in the first half of the 16th century as part of Gazi Husrev Bey’s mahala and during the Ottoman and Austro-Hungarian periods it was divided into two separate streets – Veliki Kujundžiluk and Predimare. Veliki Kujundžiluk, which takes its name from the goldsmiths who worked here, ran from where Zelenih Beretki is today to where Ferhadija and Sarači now meet. The section of the street that runs from Slatko Ćoše to Mula Mustafe Bašeskije was known as Predimare, Pred Imaretom and Imaret Čaršija, after the public kitchen that provided free meals for travelers and the poor. This facility was part of Gazi Husrev Bey’s endowment of 1531 and was located next to Sahat Kula (clock tower). In 1931, Veliki Kujundžiluk and Predimare were combined to form one street, Gazi Husrev-Begova, which was named after the Ottoman Governor of BiH who served during the first half of the 16th century and had hundreds of objects built throughout the old town, making him Sarajevo’s greatest benefactor.

‫ميتد‬

urada bulunan çok sayıdaki kuyumcu ve mücevherci dükkanı sebebiyle Kuyumcu Sokağı olarak da bilinen Gazi Hüsrev Bey Sokağı, güneyde Zelenih Beretki Sokağı’ndan kuzeyde Mula Mustafe Bašeskije Sokağı’na kadar uzanır. Gazi Hüsrev Bey Sokağı’nın tam ortasında, popüler Slatko Ćoše’de (Tatlı Köşe - bu kavşakta bulunan ünlü pastanelerden dolayı bu adı alır) Ferhadija ve Sarači sokakları karşılaşır.

‫ املسمى أيضا بشارع صواغ الذهب‬،‫شارع غازي خرسو بك‬ ‫ من شارع زيليني‬،‫الحتوائه عىل محالت كثرية لصواغ الذهب واملجوه رات‬ .‫برييتيك جنوبا حتى شارع موىل مصطفى باشيسكيا شامال‬

Bu sokak 16. yüzyılın ilk yarısında Gazi Hüsrev Bey Mahallesi kapsamında oluşturulurken, Osmanlı ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu döneminde Veliki kujundžiluk ve Predimare sokakları olarak ikiye ayrılmıştır.

،‫ ضمن حارة غازي خرسو بك‬16 ‫تأسس هذا الشارع يف النصف األول من القرن‬ ‫أما يف العهد العثامين والنمساوي املجري فقد كان الشارع موزعا إىل شارعني‬ .‫وهام فيليك كويونجيلوك وبريد إمارة‬

Adını kuyumculardan alan Veliki Kujundžiluk Sokağı bugünkü Zelenih Beretki Sokağı’ndan Ferhadija ile Sarači’nin birleştiği yere kadar uzanırken, Slatko ćoše’den Mula Mustafe Bašeskije Sokağı’na kadar olan kısmı ise fakirlerin ve yolcuların karınlarını doyurdukları imaretten adını alarak Predimare, Pred imaretom (imaret önü) ve İmaret Çarşısı olarak bilinmekteydi. Gazi Hüsrev Bey’in 1531 yılından kalma bu bağışı Saat Kulesi’nin yanında bulunuyordu. Veliki kujundžiluk ve Predimare sokakları 1931 yılında birleştirilerek Gazi Hüsrev Bey Sokağı ismini almıştır. 16. yüzyılın ilk yarısındaki Osmanlı valisi olan Gazi Hüsrev Bey sayesinde yüzlerce bina inşa edilmiş, kendisi de Saraybosna tarihindeki en büyük hayırsever ilan edilmiştir.

‫ وعند زاوية الحلويات املسمى بهذا‬،‫ويف منتصف شارع غازي خرسو بك بالذات‬ ‫ يلتقي‬،‫االسم نسبة إىل محالت الحلويات املشهورة والواقعة عىل ذلك التقاطع‬ .‫شارع فرحدية بشارع ساراتيش‬

‫كان شارع فيلييك كويونجيلوك املسمى نسبة إىل صواغ الذهب ميتد من شارع‬ ‫ أما املسافة‬،‫زيليني بريتيك الحايل وحتى مكان التقاء شارعي فرحدية وساراتيش‬ ‫من زاوية الحلويات وحتى شارع موىل مصطفى باشيسكيا فقد كانت تعرف‬ ‫ وبريد إمارتوم (أمام اإلمارة) وسوق اإلمارة نسبة إىل املطبخ‬،‫باسم بريد إمارة‬ ‫ كان ذلك الوقف من‬.‫العام الذي كان يطعم الفق راء وعابري السبل بدون مقابل‬ .‫م والتابع لغازي خرسو بك يقع بجوار برج الساعة‬1531 ‫عام‬ ‫م توحيد شارعي فيلييك تشورتشيلوك وبريد إمارة يف شارع‬1931 ‫تم عام‬ 16 ‫غازي خرسو بك املسمى باسم الوايل العثامين يف النصف األول من القرن‬ ‫ وهو يعد أكرب فاعل خري‬،‫امليالدي والذي بفضله بنيت املئات من املنشئآت‬ .‫يف تاريخ رساييفو‬

123

FILIGRANSKA RADNJA NJEMČEVIĆ

Gazi Husrev-begova 2

OPTIKA FM

ZLATARSKA RADNJA MEHMEDOVIĆ

Gazi Husrev-begova 2

ZLATARSKA RADNJA DŽENETIĆ

Gazi Husrev-begova 3

YENI

Gazi Husrev-begova 4

FILIGRANSKA RADNJA JASMIN HADŽIHASANOVIĆ

ZLATARSKA RADNJA LIZDEK MENSURA

Gazi Husrev-begova 5

ZLATARA KAHROWSKI

Gazi Husrev-begova 6

ZLATARA NOVALIJA

Gazi Husrev-begova 7

ZLATAR M. AHMETAŠEVIĆ

Gazi Husrev-begova 8

KANA - HEALTHY MARKET

Gazi Husrev-begova 9

DUHANPROMET

Gazi Husrev-begova 10

ZLATARSKA RADNJA KENAN IMAMOVIĆ

Gazi Husrev-begova 11

SMOKE

124

Gazi Husrev-begova 19

ZLATAR KAHROVIĆ

Gazi Husrev-begova 20

ZLATARA KAHROWSKI 2

Gazi Husrev-begova 21

ČEHAJIĆ 1980

Gazi Husrev-begova 22

ZLATARSKO-FILIGRANSKA RADNJA MEŠIĆ SADIJA

Gazi Husrev-begova 23

VISIT TOURS

Gazi Husrev-begova 24

ALFEN SERVIS SATOVA Gazi Husrev-begova 12

ZLATARSKO-FILIGRANSKA RADNJA BEĆAR HASAN

Gazi Husrev-begova 18

ZLATARSKO-KUJUNDŽIJSKA RADNJA

Gazi Husrev-begova 17

GOLD

Gazi Husrev-begova 16

FONTELE.BA

Gazi Husrev-begova 15

ZLATAR KAPIDŽIĆ

Gazi Husrev-begova 14

Gazi Husrev-begova 13

Gazi Husrev-begova 25

ZLATARSKA RADNJA ATAGIĆ

Gazi Husrev-begova 26

IHe

ZLATARSKO-FILIGRANSKA RADNJA FOČAK FATIMA

Gazi Husrev-begova 27

ZLATARA BIČAKČIĆ

Gazi Husrev-begova 28

GRAVERSKO-ZLATARSKA RADNJA ABADŽIĆ

Gazi Husrev-begova 29

BEĆART

FILIGRANSKA RADNJA AHMETAŠEVIĆ FUAD

CAFFE BAR CODE

URAR MAVRIĆ WATCH-SHOP

ĆEVABDŽINICA GALATASARAY

Gazi Husrev-begova 31

SAR-SAT

ZLATARSKA RADNJA NOVALIJA FUAD

GAZI HUSREV-BEGOVA BIBLIOTEKA

SARAJEVO DISCOVERY

Gazi Husrev-begova 46a

ČURČIĆA VAKUF

Gazi Husrev-begova 46b

PME

Gazi Husrev-begova 46c

VELVET LIFE

Gazi Husrev-begova 46e

Gazi Husrev-begova 38

KALEM-ART

Gazi Husrev-begova 46f

Gazi Husrev-begova 39

AT MEJDAN

Gazi Husrev-begova 40

KNJIŽARA TUGRA

Gazi Husrev-begova 46g

Gazi Husrev-begova 46

ZLATAR SOFIĆ S.

Gazi Husrev-begova 45

Gazi Husrev-begova 37

Gazi Husrev-begova 36

Gazi Husrev-begova 35

ZLATARA NOVALIJA

ZLATARA ČENGIĆ NB GOLDLINE

Gazi Husrev-begova 34

Gazi Husrev-begova 44

Gazi Husrev-begova 32

ZLATARA NOVALIJA DIAMOND

Gazi Husrev-begova 43

Gazi Husrev-begova 30

ZLATAR NERETLJAKOVIĆ

Gazi Husrev-begova 42

ZLATAR O.R.

Gazi Husrev-begova 41

Gazi Husrev-begova 46h

ZLATARSKO-FILIGRANSKA RADNJA HALVO

Gazi Husrev-begova 47

AGAVA

Gazi Husrev-begova 48

ZLATAR-FILIGRAN GOLJA

Gazi Husrev-begova 49

MAKSUZ

Gazi Husrev-begova 50

DEMIROVIĆ

Gazi Husrev-begova 51

PLASTIK FANTASTIK SHOP

Gazi Husrev-begova 52

IHe

ZLATAR-JUVELIR SOFIĆ FAHRUDIN

CENTAR ZA DIJALOG–VESATIJJA

IHe

Gazi Husrev-begova 56a

ELICO NEKRETNINE

Gazi Husrev-begova 58

MUSCLE FREAK & EXTREME SPORT

Gazi Husrev-begova 59

OGLEDALCE

Gazi Husrev-begova 60

APETIT

Gazi Husrev-begova 61

KNJIŽARA VBZ

Gazi Husrev-begova 62

KROJAČKI SALON BELLA

Gazi Husrev-begova 63

Gazi Husrev-begova 54

OGLEDALCE COSMETICS

GOLD SHOP NUĆI

BLACK PEARL

Gazi Husrev-begova 56

RTV IZ BIR

Gazi Husrev-begova 56a

INSTITUT ZA ISLAMSKU TRADICIJU BOŠNJAKA

EL-KALEM

Gazi Husrev-begova 56a

Gazi Husrev-begova 65

VALTER 071 SNACK BAR

Gazi Husrev-begova 67

CAFFE BAR CARPACCIO

Gazi Husrev-begova 69

6J5

BRIJAČKA RADNJA

Gazi Husrev-begova bb

Gazi Husrev-begova 56a

PC4

Gazi Husrev-begova 55

GIFT SHOP NAĐA

Gazi Husrev-begova 56a

Gazi Husrev-begova 53

LAMARUŽ

PREPOROD

Gazi Husrev-begova bb

74 62

58 56

46 47 48 49

50 51

53 44

35 32

30 28

24 29 22 27 20 25 18 16 23 21 14 12 10 17 8 15 6 19

13 11 9 7

5 3

2 1

125

FERHADIJA

‫شارع فرحدية‬

Ova ulica izgrađena je još u 16. vijeku. Njen istočni, kraći dio nalazio se u Gazi Husrev-begovoj mahali, formiranoj 1531. godine, dok je njen duži, zapadni dio pripadao mahali Ferhadija, koja je formirana nešto kasnije, oko 1562. godine, kada je građena i istoimena džamija.

This street was laid out in the 16th century. The shorter, eastern extent was located in Gazi Husrev Bey’s mahala, which formed in 1531, and the longer, western extent belonged to Ferhadija mahala, which formed later, in 1562, when Ferhadija Mosque was built.

Pretpostavlja se da su ulica, mahala i džamija ime Ferhadija dobili po bosanskom sandžak-begu Ferhad-begu Vukoviću Desisaliću, koji vuče porijeklo od ugledne srednjovjekovne hrišćanske porodice Vuković Desisalić.

It is believed that the street, mahala and mosque are all named after the Bosnian Sanjak Bey, Ferhad Bey Vuković-Desisalić, who came from the Vuković-Desisalić family, a Christian family that was quite prominent during the Middle Ages.

Ime Ferhadija ova ulica je nosila sve do 1928. godine, kada je spojena sa Saračima i nazvana ulicom Prijestolonasljednika Petra, po Petru II Karađorđeviću.

This street was called Ferhadija until 1928, when it was joined to Sarači St. and then renamed Prijestolonasljednika Petra St., after Petar Karađorđević II.

Tokom okupacije u Drugom svjetskom ratu, ponovo je nosila naziv Ferhadija, a nakon rata dato joj je ime ulica Vase Miskina, po Vasi Miskinu Crnom, predratnom i poratnom sekretaru Mjesnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije za Sarajevo, istaknutom borcu i narodnom heroju.

While Sarajevo was occupied during WWII, it was again called Ferhadija and then renamed Vase Miskina St., after Vaso Miskin Crni, who had been Secretary of the Area Committee for the Communist Party of Yugoslavia in Sarajevo before and during the Second World War. He was also a respected fighter and national hero.

Naziv Ferhadija ulici je vraćen 1993. godine.

The street was renamed Ferhadija in 1993.

erhadija se proteže pravcem zapad – istok, od Vječne vatre i raskršća sa Titovom ulicom, pa sve do Gazi Husrev-begove ulice, odakle se na istok nastavlja ulica Sarači. Upravo se negdje pred istočni kraj ulice Ferhadija, u blizini sjevernog ulaza u Gazi Husrev-begov bezistan, nalazi mjesto koje simbolizira susret Istoka i Zapada u Sarajevu.

erhadija runs west to east, from Vječna Vatra and the point where it meets Titova St., all the way to Gazi Husrev-Begova St., where it then turns into Sarači St. and continues east. Toward Ferhadija Street’s eastern end, near the northern entrance to Gazi Husrev Bey’s Bezistan, there is a marker on the street that symbolizes the spot where East and West meet in Sarajevo.

127

erhadija Caddesi Ebedi Alev’den ve Titova Caddesi kavşağından ta Gazi Hüsrev Bey Sokağı’na kadar batı-doğu doğrultusunda uzanırken doğuda Sarači Sokağı’na çıkılmaktadır. Tam olarak Ferhadija Caddesi’nin doğu bitişiğinde, Gazi Hüsrev Bey Kapalı Çarşısı’nın kuzey girişine yakın, Saraybosna’da Doğu ile Batı’nın karşılaşmasını simgeleyen yer bulunmaktadır. Bu yol 16. yüzyılda inşa edilmiştir. Sokağın daha kısa olan doğu tarafı 1531 yılında kurulan Gazi Hüsrev Bey Mahallesi’ne ait iken, uzun olan batı tarafı 1562 yılında kurulan Ferhadija Mahallesi’ne ait idi. Aynı sene Ferhadija Camii’nin inşaatına başlanmıştır. Caddenin, mahallenin ve caminin Ferhadija adını, kökeni Orta Çağ’ın soylu Hristiyan ailelerinden biri olan Vuković – Desisalić’e dayanan Bosna Sancak Beyi Ferhat Bey Vuković – Desisalić’ten aldığı tahmin edilmektedir. Cadde Ferhadija adını, Sarači Sokağı ile birleştirilip 2. Petar Karađorđević’ten Prijestolonasljednika Petra (Veliaht Petar) Sokağı ismini aldığı 1928 yılına kadar taşımıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndaki işgal boyunca tekrar Ferhadija adını almış, savaştan sonra ise Vase Miskina Caddesi adını almıştır. Bu adı savaş öncesi ve savaş dönemi süresince Yugoslavya Komünist Partisi’nin Saraybosna’daki yerel komite sekreteri olan ünlü savaşçı ve milli kahraman Vaso Miskin Crni’den (Kara Vaso Miskin) almıştır. Ferhadija adı 1993 yılında caddeye tekrardan verilmiştir.

128

‫ميتد‬

‫شارع فرحدية من الغرب نحو الرشق ومن النار األبدية والتقاطع‬ ‫مع شارع تيتو إىل شارع غازي خرسو بك حيث يستمر نحو الرشق شارع‬ ‫ ويف املكان الذي ينتهي فيه شارع فرحدية يف الناحية الرشقية بالذات‬.‫ساراتيش‬ .‫تقع النقطة التي ترمز إىل التقاء الرشق والغرب يف رساييفو‬

‫ كان يقع جزئه الرشقي واألقرص يف‬.‫ امليالدي‬16 ‫تم إعامر هذا الشارع يف القرن‬ ‫ أما جزئه األطول والغريب فقد كان‬،‫م‬1531 ‫حارة غازي خرسو بك املنشأة عام‬ ‫م عندما تم بناء املسجد‬1562 ‫ينتمي لحارة فرحدية التي تم إنشاءها الحقا عام‬ .‫الذي يحمل نفس االسم‬ ‫من املعترب أن الشارع والحارة واملسجد أطلق عليهم اسم فرحدية نسبة إىل وايل‬ ‫ دسيساليتش والذي يعود أصله إىل‬- ‫السنجق البوسني فرحت بك فوكوفيتش‬ .‫عائلة ن رصانية مرموقة من القرون الوسطى وهي فوكوفيتش – دسيساليتش‬ ‫م عندما تم ربطه بشارع‬1928 ‫كان هذا الشارع يحمل اسم فرحدية حتى عام‬ .‫ساراتيش وتسميته بشارع ويل العهد بيرت نسبة إىل بيرت كاراجورجفتش الثاين‬ ‫وأثناء االحتالل يف الحرب العاملية الثانية كان الشارع يسمى بفرحدية من‬ ‫ وبعد الحرب سمي بشارع وايس ميسكني نسبة إىل وايس ميسكني تسريين‬،‫جديد‬ ‫الذي كان سكرتري الهيئة املحلية للحزب الشيوعي اليوغوساليف يف رساييفو أثناء‬ .‫ ومقاتال مشهورا وبطال شعبيا‬،‫وبعد الحرب‬ .‫م‬1993 ‫أعيدت تسمية هذا الشارع بفرحدية عام‬

S MOBILE

Ferhadija 32

MJENJAČNICA ATAGIĆ

Ferhadija 34

DUHANPROMET

Ferhadija 36

iq1

ZLATAR-FILIGRAN SH & A

Ferhadija 38

RAHATLOOK

Ferhadija 41

STAKLOREZAČKA RADNJA TURKIĆ HAJRUDIN

Ferhadija 43

LUTRIJA BIH

ZLATAR-FILIGRAN

Ferhadija 45

Ferhadija 49

GAZI HUSREV-BEGOV BEZISTAN

Ferhadija bb

GAZI HUSREV BEG'S MOSQUE

GAZI HUSREV BEG MUSEUM

GAZI HUSREV BEG'S LIBRARY MUSEUM

Visiting Hours for Tourists 09:00 – 12:00 / 14:30 – 16:00 / 17:30 – 19:00

Visiting Hours for Tourists 09:00 – 18:00

Visiting Hours for Tourists 09:00 – 13:00 / 13:30 – 20:00

Entrance fee: 3 KM

SPECIAL OFFER: GAZI HUSREV BEG'S MOSQUE AND GAZI HUSREV BEG MUSEUM FOR 5 KM