ht : - 1
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
1
yÚk ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h Shree Swaminarayan Mandir Bhuj Kutch, India.
©e NwÁ ¼q{k tË Mðk{e h[rÞíkk
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h qðkoÄo
qðoAkÞku sÞsÞ ©e½ ~Þk{S, {t ÷Y ËkÞ > yûkh h Au ðk÷ezku, su ku {kuxku {rn{kÞ >>1>> nw k{e ú ñ {ku ÷ Úke, ykÔÞk u yk ku y k > y u f Sð WØkhðk, xk¤ðk rºkrðÄ k >>2>> «ki Z « k sýkðeÞku , ] Ú ðe h yrð kþ > { ku n h Y Ähe u , fÞku o Ä{o «fkþ >>3>> Ëu ð k Ëu ð u ËÞk fhe, rºk¼w ð r k ¼q > h{khÚk {kxu «¼w y u , ÄÞw O { w » Þ w t Y >>4>> fhòu z e fÁt rð e, yk òu w Â Ø rðºk > « x kt kð fkhe, kô Aw t k÷[rhºk >>5>> [ku kR wýku ©ku k ÚkR kðÄk , Aw iÞk wh wtËh MÚkk > su{kt y¾tz nrh ku ðk , ðk÷kÞu fÞkuo Au íÞkt rð÷k >>6>> yu f {u ykrý ykn÷kË, ækkÞko íÞkt yðÄ « kË > nòhku t u nrhs , ykÔÞk Aw i Þ k w h kð >>7>> ½ ~Þk{ kt Ëþo rfÄkt, r s uðf u w¾ ËeÄkt > k u khkÞý h þku¼u, òuR nrhs kt { ÷ku¼u >>8>> u khkÞý h u eh, u X k Ä{o Ä w h t Ä h Äeh > ¼khu {¤e Au {ku x e ¼kÞ, su e þku ¼ k frn ð òÞ >>9>> kËe feÞk k u ÷t , hksu W¥kh{w ¾ W{t > kÚku ËT ø kw Á Au íÞkt ðo , Ëu ¾ e W hu Ëu ð ku ðo >>10>> Mðk{e ËT w Á w ¾k t Ë, {kÞkS k t Ë w ¾ft Ë > {o[ i LÞk tËS Mðk{e, r woý k tË{kt rn ¾k{e >>11>> yun ykrË ¼k{kt Au ðo, þwt ð¾kýwt {rn{k y qðo > «uÞko hk{þhý u {wõ u, qAku Ä{o wÁS u òwõ u >>12>> ki u kt¼¤ðk Au {hS, {nkhks wýku yk yhS > yûkhkrÄ r yrð kþ, ÚkÞk qhý úñ «fkþ >>13>> Aw iÞk wh{kt s ÔÞk , ÚkÞk ¼Âõ Ä{o Úkfe yk > fhe fÁýk ©e½ ~Þk{, «¼w k Ëu¾kze yr¼hk{ >>14>> fhðk ¼õ kt Yzkt fks, fÞkO [rhºk su {nkhks > ÷ðt Ëk nw k{e, yr¾÷¼õ k yt Þko{e >>15>> fk¤ k fk¤ Rþ k Rþ, yk u {wÂõ Ëk s Ëeþ > su e yk¿kk k¤u ÷kuf k÷, Ëe tÄw Au Ëe ËÞk¤ >>16>> yuðe «¼w e ÷e÷k y kh, fnku f] k fhe r hÄkh > ðkýe wýe u ÚkÞk { , kuÕÞk yðÄ « kË ð[ >>17>> ÄLÞ hk{þhýS { u, ykðwt Yzwt «§ qAâwt y{ u > u ku W¥kh fnwt Awt nk÷, wýòu kðÄk Úke k÷ >>18>> hk{ « k u RåAkhk{, {w õ k t Ë ú ñ k t Ë k{ > w ý k h ku k÷k t Ë , r íÞk t Ë u r íÞ yk t Ë >>19>> {nk w¼kðk tËS {nt , òýu Au ðo þk ku yt > {kuxk {wõ su yk tË Mðk{e, r »fw¤k tËS r »fk{e >>20>> þw f {w r Ëu ð k t Ë kh, «u { k t Ë ku «u { y kh > ÿq k t Ë Au {nk{w õ , yûkhk t Ë Au w ý òw õ >>21>> [i LÞk t Ë u ¼q { k t Ë , W¥k{k t Ë u f] § k t Ë > w ý k e k t Ë r Øk t Ë , w ¾ k t Ë u rðhõ k t Ë >>22>> ðýeo {wfwLËk tË r h{k , nrh uðk{kt Au kðÄk > ðýeo ðk wËuðk tË Mðk{e, ïu Ä{o Äkhf r »fk{e >>23>>
ht : - 2
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
2
su h k{ ú ñ [khe Au ðýeo , sÞk t Ë Ëu ð k t Ë ðýeo > ðo ¿ kk t Ë Au kðÄk , yKw k t Ë Au r h{k >>24>> ÿe kÚkk t Ë ËÞk t Ë , ÔÞk fk t Ë MðY k t Ë > {t s w f u þ k t Ë ¿kk k t Ë , Âå[Ëk t Ë ku u MðåAt Ë >>25>> rðºkk t Ë r Ëku o » kk t Ë , rþðk t Ë ¼ ðËk t Ë > w ¾ Ëk k t Ë Þku k t Ë , h½w kÚkk t Ë ykí{k t Ë >>26>> ¼ wS r{ÞktS u nhS, Ëuðk rðhk u ð¤e nehS > ku{ whk u ðo ¼kR, ¼x {Þkhk{ w¾ËkR >>27>> Yzk h S ¼õ hks, ËkËk¾k[hu wÄkÞwO fks > y÷iÞk {w÷S þuX khk, ðuýe {kÄð «k S ÃÞkhk >>28>> yuðk yûkhÄk{ k {wõ , òýu ºkÛÞu fk÷ ýe òwõ > u{ k {w¾Úke wÛÞkt sun, fnwt [rhºk kt¼¤ku un >>29>> wýku hk{þhýS ¼úk , ½ ~Þk{[rhºk e ðk > kt¼éÞkt Au òuÞkt Au {U suðkt, { u fnwt rðM khe uðkt >>30>> Aw iÞk wh Au Yzwt Äk{, u{kt ºkðkze k÷fhk{; «¼w RåAkÚke u {ktËk ÚkÞk, hk¾e Äehs Ä{o{kt hÌkk >>31>> ËwtËf]§þ{ko uW , su u {k r k{kt Au { > u khe Au ók rË k , ©e{Kk ð e rðÏÞk >>32>> u ók whe ÚkR Au ßÞkhu, t Ät e yufXkt ÚkÞkt íÞkhu > u e yufkt u ½h{kuÍkh, hòw1( hòw ehu Ëu Ëuðk) fÕ ðk ÄkÞkuo rð[kh >>33>> íÞkhu kuÕÞk íÞkt k÷fhk{, {khk t tÄe wýku {k{ > òow fÕ ðk ku òðwt Úke, u wt fkhý fnwt Awt fÚke >>34>> yuðwt kt¼¤e WËk e ÚkÞk, r kS k {e {kt Þk > ËwtËf]§þ{ko òuze nkÚk, kuÕÞk r kS fhku kÚk >>35>> ÷k u ÷ku f y ðkË þehu , {kxu òðw t u òo w u ehu > fnu k÷fhk{S «e u , w ý ku w º k fnw t Yze he u >>36>> WíÚkk fhe u yÄ{o , MÚkk ðk u k Ä{o > Aw i Þ k w h {kt n e kð , Úkkþu « x ©e¼ ð >>37>> yûkhk e su yrðfkhe, yð kh ýk yð khe > w Á »kku ¥ k{S khkÞý, w º k Úkkòu u u hkÞý >>38>> w¾fkhe fhþu nkÞ, ÷kuf{kt rn ÚkkÞ ® ËkÞ > {kxu yktne Sþ þheh, òðwt Úke òow t k eh >>39>> {khku {rn{k {kuxku «{kýku, qðo ku Awt nwt f~Þ òýku > yuðwt wýe Sðhkýe kR, k u uXe Au ykðe u ÄkR >>40>> ku÷kðe {e uW , Sðhkýe ðËu Au ð[ > wýku wºk fnwt u fhòu, æÞk wY»kku¥k{ wt Ähòu >>41>> r ðú k nwt r ykÄe , {khu fhðwt Au n { > yuðkt kt¼¤e ºkk kt ðuý, eh ¼hkÞkt wºk u uý >>42>> fhu rðrðÄ k u rð÷k , w kBÞk Au ½ýku t k > w u {òðu Au {k k, ý wºk u ÚkR rn þk k >>43>> úñY ÚkR fÞwO M k , uXkt rðºk yufs MÚkk > fh{k¤k ÷eÄe yuf tºk, yükûkh ku s u Au {tºk >>44>> ½ýeðkh w Ä e yu { feÄw t , w Á »kku ¥ k{u Ëþo ËeÄw t > yûkhkrÄ r ku u yk , ËeÄkt Ëþo w L Þ « k >>45>> y÷kirff Au yËT¼w Y , fkurx fkurx úñktz k ¼q > kuÕÞk {w¾Úke t¼eh ðkýe, kR wýku {u Sðhkýe >>46>> f]§þ{ko e ðÄw ¼ðk e, u u Au ¼Âõ wºke Úkðk e > {kuxe hðkhu k{ Rxkh, íÞkt Au k÷þ{ko rð« kh >>47>> Ä{o Ë u ð ÷u þ u yð kh, u k w º k Úkkþu r hÄkh > Aw i Þ k{kt u ¼Âõ e òu z u , hýkðþu u Ä{o u fku z u >>48>> yus Ä{o y u ¼rõ Úkfe, yð kh Äheþ nwt fe > Úkkuzk fk÷{kt u nwt ykðeþ, kÚku ½ýkf {wõ ÷kðeþ >>49>> yð kh u Äh eÞu Ähþu, yûkh k u Ä{o yk[hþu > Ä{ofw÷u yk[kÞo Ëðe, MÚkk fheþ nðu ðe >>50>> ¼qr{ ýku W khðk ¼kh, {khk ¼õ ku fhðk WØkh > yÄ{o fr÷ fhðk u Ëqh, ÚkkRþ « x Aw iÞk wh >>51>> yu{ fne yt Äko ÚkÞk, rË÷{ktrn hk¾e nw ËÞk > íÞktÚke WXâkt Ae Sðhkýe, fne ðk wºk u ð¾kýe >>52>> k÷fhk{ kÚku u khe, sðk fhe u iÞkhe > ©ef]»ý k{ wt M{hý rfÄwt, úñËuðu ð w S rËÄwt >>53>> eÞu fÞwO n { , r kÚku «sðkÕÞwt Au > Þkt Ët r u úñ÷kuf, xéÞk t kh k nw þkuf >>54>> «¼w« k Úke {kuûk kBÞkt, ÷¾[kuhkþe wt Ëw:¾ ðkBÞkt > k÷÷e÷k wýu h kh, k{u u ku wÁ»kkÚko åÞkh >>55>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu Sðhkýe u wÁ»kku¥k{u Ëþo ËeÄwt yu k{u «Úk{ku ht : >>1>> qðoAkÞku hk{þhýSÞu qrAÞwt, wýku r k tÄw kh > wÁ»kku¥k{ ©enrhÞu, fuðe he u ÷eÄku yð kh >>1>> y÷ u ÷ ku yk t Ë ½ , Au y÷ki r ff y q > þk fkhý {nk«¼w Þ u , ÄÞw O { w » Þ w t Y >>2>> yk w h k {w s yt hu , kt ¼ ¤ðk e y kh > w h ku { ku h Úk {knu h ku , rð{÷ fnku rðM kh >>3>> >> [ku kR u kt¼¤e yðÄ« kË, fnu wýku S u «{kË > {u qAâwt { u su kûkk , Au y { y ku[h ðk >>4>> ¼ð úñk u ¼uË k{u, ðkýe [kh ðuË e rðhk{u > ý { u fnwt Awt «e u, wýku hk{þhý yufr[ u >>5>> yuf {Þ rÿfk©{,ykÔÞk Ëwðko k Ér»k y { > ßÞktnkt uXe Au {kuxe ¼kÞ, wýu wÄk suðe ðkh kÞ >>6>> {kuxk{kuxk {ÕÞk {wr s , uXkt ¼rõ Ä{o íÞkt kð > ðk wýu yufr[¥ku fhe, Úke ¼k eswt fktR she >>7>> Ér»k W¼k hÌkk ½ýeðkh, ÚkÞku fkuRÚke ífkh > [Zâku Ëwðko k u { ¢kuÄ, kuÕÞk {w¾uÚke ðkýe rðhkuÄ >>8>> ÃÞw t Au ¢ku Ä u k , fk÷ rËÄku Au íÞkt þk > {] í Þw ÷ ku f {kt yð hòu , 1ð w Ä k W h rð[hòu >>9>>
ht : - 2
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
3
k{òu íÞkt ½ýwt y {k , y wh fhþus nuhk > yuðku þk wÛÞku Au su ðkhu, nw ¼k ftr { íÞkhu >>10>> Âå[Ëk tË yk uAu Äeh, ð eþku{kt Úkkþku yrÄh > Ëe÷{ktne {u zhþku, r[ {kt ®[ k ð fhþku >>11>> þk ÚkÞku Au {khe RåAkÞ, k[wt {k òu ðo ¼kÞ > ¼ o¾tz{kt yÄ{o òBÞku, ð wÄk h Ä{o rðhkBÞku >>12>> {khu Ähðku nðu yð kh, nhðk ¼Þ u ¼qr{ ku ¼kh > {kxu {u nw Ëun Äkhku, ðk ÓËÞ{ktne rð[khku >>13>> {u Ëun { w»Þ wt sòu, ¼Âõ ¼kðÚke { u ¼sòu > ¼Âõ Ä{oÚke sL{ Äheþ, Áze he u nwt hûkk fheþ >>14>> kÚku yûkh{wõ ÷kðeþwt, ¼÷k ¼õ u { ¼krðþwt > ðk÷kS wt u wýe ð[ , ÄÞko ðuoÞu { w»Þ kt >>15>> w ý ku hk{þhý kûkk , q ý o w Á »kku ¥ k{ e ðk > Sðhkýe u ËeÄw t ð[ , yu s «{kýu ÄÞw O Au >>16>> Ëuþ fkiþ÷ yÞkuæÞk k{, {¾kuzk½kx wtËh Xk{ > { kuh{k he k Au kh, uÚke W¥kh{kt kW [kh >>17>> Aw iÞ k w h kð Äk{, u {kt ¼Âõ Äh{ Au k{ > rð« hðheÞk úñY , k{ðuËe ktzu u y w >>18>> u Ú ke sL{ ÄÞku o r hÄkh, ÚkÞk « x Ä{o f w { kh > t ð T yZkh kzºke , [i º k w Ë e ð{e e r þ >>19>> Ëþ½ze hkºke R ßÞkhu, ku u « xâk «¼wS íÞkhu > wr fk ]n{ktne Au {k , uXkt kÞwt k u kt[ k >>20>> þku¼u ðo u w¾ wt {q÷, ð÷e ún ðo y wfw÷ > ku k kt u kR ð t k, [tË kR Au wýðt k >>21>> þw¼{r u wtËh kR, wòo u ÷û{e kR wnkR > yu ykrË kRÞwtAu ðo k , ykÃÞkt Ëþo ©e yrð kþ >>22>> {kuxku us {qn ku kh, òuÞku wr fk ]n {kuÍkh > ¼k¤e u nw rðÂM{ ÚkÞkt, yufr[¥ku fhe òuR hÌkkt >>23>> u{kt rfþkuh {q ¼k¤e, fkurxf fk{ {k Y k¤e > yr ïu u «fkþu Þwõ , r ¾ ÚkÞkt Au { yk õ >>24>> rËXk f] § [ w ¼ w o s Äkhe, ðkhu ðkhu òÞu ÷nkhe > e kt h ð y÷t f kh, fehexkrËf ¼q » ký kh >>25>> Ëþ rËþk ÚkR ËeÃÞ{k , su u òuR ¼k w ¼w÷u ¼k > fkuxe yûkh{wõ u t u, ð¤e òuÞk yuðk h ht u >>26>> ykðeAu qðo e M{]r { , ¼Âõ {k k fhu Au M ð > ÚkÞkt Ë Ë ftXu rMÚkh, ku÷u {Äwh ðkýeÚke Äeh >>27>> sÞ y u f ú ñ kt z krÄþ, sÞ sõ r s Ëeþ > sÞ y t ykùÞo f khe, sÞ yûkhÄk{ rðnkhe >>28>> sÞ yr¾÷ sõ ykÄkh, sÞ fkurxþe»kkofeh kh > sÞ WËT¼ð k÷ f ko, sÞ fk÷ r u tn ko >>29>> sÞ «ý k÷ ËÞk÷, sÞ fÁýkr fu f] k÷ > sÞ ys yò w k{, sÞ {kÞk e w ¾ Äk{ >>30>> sÞ t ¼ eh w ý k ú k {, sÞ «u { e k q h ý fk{ > sÞ fw þ ÷ fÕÞký Ëk k, sÞ ¼w Ä hS {w s ºkk k >>31>> sÞ þu » k {nu þ k Mðk{e, sÞ ÷ðt nw k{e > sÞ Ä{o Ä w h ÿZÄkhe, sÞ u ð f k w ¾ fkhe >>32>> sÞ w ý r w o ý yÔÞ, sÞ ¼õ ðí ÷ Aku ¼ÔÞ > sÞ Âå[ËT { w Ë ½ , sÞ Mð t º k w ¾ Ë >>33>> sÞ y t w ý y kh, yk yð khe Aku r Äko h > fhe «khÚk k yu f { , w ý e u «¼w ÚkÞk « Òk >>33>> ðnu ºkýu «fkhu ð , {t Ë w t Ä þe ¼w ð > ykÔÞk yáþ Ëu ð k ðo , fhu ðt Ë k {q õ e u ðo >>35>> w Á »kku ¥ k{ q h ý ú ñ , ð n r y { > ¼ð ú ñ k òÞu r÷nkhe, sÞ yð kh k yð khe >>36>> ur ur fnu Au r {, ð wý kÞAu yk { > nrhs k Aku rn fkhe, sÞ yð kh k yð khe >>37>> ð « k fkuý «{kýu, 1Rþ ðk eþ rËþ òýu > wýk e y¾tzrðnkhe, sÞ yð kh k yð khe >>38>> [hk[h r¼Òk yr¼Òk, hkí h Aku y rhrAÒk > kÚk r w o ý r ðfkhe, sÞ yð kh k yð khe >>39>> f÷k ytþ ykrË yð kh, Ähku Aku «¼w y t ðkh > yÄw k ku r yr LÞkhe, sÞ yð kh k yð khe >>40>> yk ku Y y÷ki r ff fu ð w t , ËeÔÞ¼kðÚke Ëu ¾ kÞ u ð w t > Ä{o f w ÷ rð»ku w Äkhe, sÞ yð kh k yð khe >>41>> « x ÚkR fhkuS kÞ, qhý wÁ»kku¥k{hkÞ > ¼qr{ ku ¼kh kÏÞku W khe, sÞ yð kh k yð khe >>42>> yu{ fne ËwËwt¼e k kË, fhu w» ð]Âü M wr ðkË > ðh kðu r Þw»k rð[khe, sÞ yð kh k yð khe >>43>> yu{ rºkËþ yk e u {k , Þk ku u ku k u u MÚkk > ÚkÞku Ähýe{kt yk tËfkhe, sÞ yð kh k yð khe >>44>> yuf y uf ykùÞo òuR, ¼Âõ {k k hÌkkt { {kuR > þeþwY ÚkÞk ½ ~Þk{, M k fhu Au u Xk{ >>45>> Ae {k kS kBÞkt yk t Ë, òu R Y Aw xâku ¼ðVtË > «¼wÞ u ÄÞwO «kf] Y , fhu k÷[rhºk y w >>46>> Ä{o ¼Âõ q ý o ¼køÞðk , rËÄkt Þk[f u nw Ëk > ò f{o fw t ð h w t feÄw t , þw ¼ fkhs ðo w t r Äw t >>47>> [k÷e ðÄkR e Yze ðk , Aw i Þ k w h rð»ku kûkk > Ä{o fw t ð h u u n ðkh,ðÄkðk ykðu Au h kh >>48>> fhu w » e ð]  ü y kh, ni Þ u n»ko ýku rn kh > {o {t ÷ w ¾ ËkÞf, « xâk rºk¼w ð kÞf >>49>> ¼õ u ÚkÞku n»ko rð÷k , u {u k e u zâku ºkk > ÚkÞk y wh ku r[t k wh, ¼Þ kBÞk ðo ¼h wh >>50>> ½ ~Þk{S w ¾ k ® Äw , ËÞk k h Ëe k t Ä w > « xâk «¼w yu ð k «fkh, Ä{o MÚkk yu yð kh >>51>>
ht : - 3
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
4
Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞku æ Þk« kËS hk{þhýS t ð kËu ©e nrh « x ÚkÞk yu k{u eòu ht : >> 2 >> q ð o A kÞku yðÄ« kËS fnu , {u w ý ku hk{þhý; fnw t fÚkk y{] su ð e, k÷÷e÷k w ¾ fýo >>1>> ©Øk rn su kt ¼ ¤u , ©enrh k w ý kh > ¼o ð k w t Ëw : ¾ òÞ, k{u ¼ðs¤ kh >>2>> Ëw ÷ o ¼ Au yk ku Ëu ð u , « x «¼w ku òu > {éÞk u ku h xkéÞku , ¼ðs¤Y e hku >>3>> yt h þºkw e r zkÚke, ©enrh fhþu nkÞ> {k {w f e ËR {k þu , u w ¾ e yrð[¤ ÚkkÞ >>4>> [ku kR yuf {Þ ©e¼Âõ {k , ÷R Wí t {kt s k > uXkt Au yr yk t˼uh, M k fhkðu Au ½uh >>5>> fkr÷Ë¥k k e hËkh, uýu {khðk fÞkuo rð[kh > W òrð Au f]íÞkyku íÞktÞ, fu Au rð[khe u { {ktÞ >>6>> òyku Ä{o u ½uh {ks, u{ k wºk u {khku yks > yuðwt kt¼¤e f]íÞkyku [k÷e, ykðe Ä{o u íÞkt ËR k÷e >>7>> fhe yk whe {kÞk y kh, W kze ÷eÄk Ä{o fw{kh > ÷R [k÷e ykt kðkze{ktÞ, qðo rËþk¼ýe R íÞktÞ >>8>> fhe rðfx áÂü u ðk¤u, ¤ðk ÷k e Au un fk¤u > ð uðkÞku u ku su k , {wfe rËÄk «¼wS u yk >>9>> yufyuf u fnu Au ðk , {khku {khku fhku yu e ½k > «¼w-RåAk {nk ÷ðk , yuðu {u ykÔÞk n w{k >>10>> «u { u ÷k e «¼w S u kÞ, w {eh su fnu ð kÞ > Ík÷e f] í Þkyku u Íx x, w A u kýe kt Ä e ÷x x >>11>> Akze Au ] Úðe e {kÚk, {] w Õ Þ fhe fr kÚk > þehfuþ Ík÷e r s nkÚk, [f[wh fhe Au t kÚk >>12>> fku u [zâk ð fw{kh, {kÞkuo f]íÞkyku u nw {kh > fhu «khÚk k Ëwh{r , Sð e sðkãku u {kÁr >>13>> Aw iÞk wh{kt fkuR fk÷, rn ykrðÞu 1fu he k÷ > {kxu yk ku u Sð Ëk , Úke nuðk ku {kh r Ëk >>14>> khu {kÁr Þu {wfe ËeÄe, [k÷e f]íÞkyku íÞkt Úkfe r ræÄ > kXe «ký ÷R u Xkhe, fkr÷Ë¥k k u R khe >>15>> fzâku Au k e u íÞkt ykðe, kÏÞku y wh u ¼hkðe > nhk{e ÚkÞku nk÷ unk÷, òýu Sf ykÔÞku Au fk÷ >>16>> Au kAk ðéÞk n w{k , ykÔÞk ßÞkt hÌkk Au ¼ ðk > uze ÷eÄk rºk¼kuð kÚk, ÷kðe kUÃÞk {k kS u nkÚk >>17>> {k kS ÕÞku yk wºk {khk, Au yu ]Âü k so nkhk > yûkhkrÄ r yrð kþe, wÁ»kku¥k{ w¾ k hkþe >>18>> su wt òu eÞku Ähu Au æÞk , {khk w Au ¼ ðk > úñ{ku÷ ðk e nw k{e, y t úñktz ýk Mðk{e >>19>> su k fxkûku ft u Au fk÷, su u {k u {kuxk ÷kuf k÷ > ÄLÞ Au ¼køÞ {kÁt {k k, ð wºk rºk¼wð ºkk k >>20>> Áze he u Ú ke hûkk fhþu , {khe yk Ëk u nhþu > {kxu ®[ k { fhþku {kÞ, w ¾ Ëu þ u ½¤w t ËkÞ >>21>> fktR fk{ zu fkuR rË , fnuòu {k k nwt Awt ykÄe > yu{ frn yt Äko ÚkÞk, {kÁr r s MÚkk fu Þk >>22>> yuðkt yËT¼w òuR [rhºk, {k k ÚkÞkt Au þkt rðºk > yk ku ykùÞo fkhf ðk , Aw iÞk wh{kt fne {k >>23>> ð¤e AXu rËð u u Xk{, ykðe hkûk e fkuxhk k{ > rðfhk÷ ¼Þtfh ðuþ, ¼k¤e u ¼Þ k{u whuþ >>24>> fhðk ðkr÷zk u rð½ , yk whe yu{ Äkh e { > ðktfe áÂü ßÞkt rðX÷u feÄe, Ëw:¾ËkÞf u k¤e ËeÄe >>25>> ð¤e eS fnwt yuf ðk , Aw iÞk wh e su kûkk > ¼Âõ {k k kt ¼÷kt ¼kuòR, su wt k{ u ÷û{e kR >>26>> wATÞwt ykðe u u{ýu yu{, fnku Akuxe k sBÞk wt fu{ > nk÷ h kuR fÁt fu rn, fnku {khku rð[kh rn >>27>> íÞkhu {k k fnu «e «kuR, Äehu Äehu fhku u h kuR > Au h kuzk{kt sR ku u, fhu ÄehuÚke h kuR òu u >>28>> ûkwÄk ku «kó ÚkR Au u, rð[khu {k kS r s { u > nòw h kuR u ½ýe ðkh, nðu þk ku fÁt nwt yknkh >>29>> kuZâk khýu s Sð , «¼wyu òýe ÷eÄwt kð > fhe RåAk { feh kh, yü r ÂØyku ykðe uXkh >>30>> Úkk¤ ¼he u ÷kðe iÞkh, {ktÞ ¼kus åÞkh «fkh > fnu {k k u ÕÞku {u s{ku, yk {kxu ÷kÔÞkt AiÞu y{ku >>31>> s{ku u ËÞk fhe u yks, fhku y{khkt qhýfks > íÞkhu {k k kuÕÞkt fk÷, {u fkuý u fku kt Aku k÷ >>32>> uðwt kt¼¤e u fnu ðk , y{ku yür rØ AiÞu {k > {khu ku s{ðk e ðkh, ÚkR Úke h kuR iÞkh >>33>> wÁ»kku¥k{ su khkÞý, yûkhkrÄ r khkÞý > yu ku wºk ÚkÞk Au {khk, hðeh Au sõ Úke LÞkhk >>34>> u{ýu RåAk fhe Au yks, Úkk¤ ÷kÔÞkt Aeyu {ku fks > o fhe Au h kuR kS, {kxu s{e ÕÞku u {u {kS >>35>> yuðwt wýe u fnu Au {k , r ÂØÞku u uu M unÚke ðk > ¾rh ¾kºke {w u ßÞkhu ÚkkÞ, íÞkhu {wsÚke yu ku s{kÞ >>36>> yuðe kt¼¤e {k e ðkýe, ku÷e WXâk íÞkt kht kýe > yk ku Ëuð wt ÷kðu÷wt yÒk, {ku w¾uÚke fhku ¼kus >>37>> yu{ fne yfufkus úk , Úkk¤{ktÚke sBÞk yrð kþ > íÞkhu ÚkÞkt Au {k k « Òk, fÞwO Úkk¤ wt yÒk «kþ >>38>> Au fhkÔÞkt Au s÷ k , {k kS u ËeÄkt nw{k > òýe « kË ku {rn{kÞ, r ÂØÞku ý s{e Au íÞktÞ >>39>> yux÷u ÷û{e kR íÞkt ykÔÞkt, rþhku wtËh fhe u ÷kÔÞkt > swðu Au ¼Âõ {k k e k , ykXu r ÂØÞku W¼e «fkþ >>40>>
ht : - 4
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
5
rËÔÞËu n u òu ðk , rËÔÞfkt r y u Y ðk > rËÔÞ ð fÞkO rhÄk , [khu fku h W¼e w ý ðk >>41>> ÕÞku yk rþhku s{ku Akuxe kR, yk Mºkeyku fkuý ykðe Au yktR > íÞkhu kuÕÞkt Au {qh e {k , qAku ½ ~Þk{ u yu ðk >>42>> íÞkhu qAâwt «¼wS u ßÞktÞu, kuÕÞk {Äwhe ðkýeÚke íÞktÞu > {tË {tË fhe u u nk , fnu {k{e u sõ r ðk >>43>> {k{e {u fhe ½ýeðkh, ð h kuR ÚkR iÞkh > y{khe RåAkÞu MºkeÞku ykðe, Úkk¤ ¼he u r ÂØÞku ÷kðe >>44>> sBÞkt u{ktÚke {k k y{khe, {u s{ku h kuR {khe > y{u ý fÞkO Au ¼kus ,s{e ]ó ÚkÞk AiÞu { >>45>> wýe ykùÞo kBÞkt u {k{e, k u W¼kt hÌkkt þeþ k{e > òuÞwt r ÂØÞku k{wt Sð , yýe{krËf fhu M ð >>46>> fh òu z e fnu Au ð[ , w ý ku rð t r ft s ÷ku [ > yks fÞkO f] kÚko y{ u , n{u þ kt s{kzeþw t { u >>47>> rË rË «íÞu uWðkh, ÷kðeþwt ðkt ¼kus kh > ÚkÞk « Òk «¼wS Äeh, kuÕÞk ðkýe {]Ëw÷k t¼eh >>48>> nðuÚke {k{e fhu òu ðkh, r íÞ ÷kðòu h kuR íÞkh > {k{e fhu Au { rð[kh, rn { w»Þ yk r hÄkh >>49>> w Á »kku ¥ k{ q h ý ú ñ ,yûkhkrÄ r ku u {o > su e yk¿kk {k u hrðþrþ, {q h e {w s { {kt ðþe >>50>> «u{ kt yktþwt ykÔÞkt ÷ku[ , fnu ½ ~Þk{S Aku ÄLÞ > {ut ku «Úk{Úke òÛÞk ku k, ykðk «kiZ « k s ku k >>51>> {rn{k y÷kirff {khku, kufe þõÞku rð[kh {khku > {ku suðk ku {ku Aku yuf, Úke {khk suðk y uf >>52>> fkuxe úñktz{kt òuÞwt {Úke, { suðk eò fkuR Úke > yu{ fne Ë Ë ftXu, {k{e ÚkÞkt yr W¥kftXu >>53>> r s ðktf ýe ûk{k {k e, «e Úke «¼w u kÞ ÷k e > úñ{ku÷ k ðk e sYh, yu{ òÛÞwt Au {k{eyu Wh >>54>> {nkhks ½ ~Þk{ k , r rØÞku W¼e ykýe WÕ÷k > yk¿kk yk ku u ©e¼ ðk , y{u òRyu u y{khu MÚkk >>55>> yu{ fne u r rØÞku [k÷e, {k{e ð÷kuxkðu fh Ík÷e > Aw iÞk wh khýu Þkt, {Äwð]ûk nuXu W¼kt hÌkkt >>56>> {¤e ÷û{e kR u u ku u, R ykfkþ {kh u òu u > nw k{e kt k÷[rhºk, rþ¾u wýu u ÚkkÞ rðºk >>57>> Au ku k kt {k{e u ðuh, ykÔÞkt ykùÞo k{e u ½uh > Ä{oËuð u hk{« k , uXk [ku hk W h yk >>58>> ykð kt òuÞkt Au ÷û{e kR, qAu hk{« k S ¼kR > fnku {k{e n kt fkuý yun, {u ð¤kðk Þkt kt un >>59>> {k{eyu fne ½¤e ðk , wýe Ä{o ÚkÞk h¤eÞk > Ä{ofw¤ ku {ne{k òÛÞku, ÷û{e kRyu r íÞ ð¾kÛÞku >>60>> r íÞ r íÞ ðku {rn{kÞ, {su ÷û{e k { {ktÞ > {w u qhð kt wÛÞ {éÞkt, k y uf sL{ kt éÞkt >>61>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ¼Âõ {k k u yÚkuo r ÂØÞku Úkk¤ ÷kðe yu k{u ºkeòu ht >>3>> qðoAkÞku ½ ~Þk{kí{s kur÷Þk, wýku hk{þhýS ¼kR > rðM khe u ðýoðwt, ð¤e ðk÷{S e ðzkR >>1>> kt ¼ ¤ kt w ¾ W su , k e ÚkkÞ rðºk; 1 w Ä k e kt ÚkkÞ y{h, yu ð kt Au yk [rhºk >>2>> ½ ~Þk{ k w ý k kt , ðkÄu A u n»ko y kh > M u n Úke t ¼ ¤kðw t Aw t , kh ýku ð¤e kh >>3>> «¼w Þ u « x ÚkR u , ÷e÷k fhe Au y kh; ý w Â Ø y w khu fnw t , r[¥k Ähku r hÄkh >>4>> [ku kR ð¤e yufrË {Ähk , ¼hr ÿk{kt kuZâkt kt {k > qðo rËþk¼ýe ¼ª {ktÞu, n e ò¤e u ½h e íÞktÞu >>5>> kuZâk khýu ©e½ ~Þk{, zâku [Lÿ «fkþ u Xk{ > uºk W½kze u òuÞwt kÚk, ËuÏÞku 2r þk r us kÚk >>6>> fh ðÄkhe u ÷kt ku feÄku, Íx [Lÿ{k u Ík÷e ÷eÄku; fze ÷kÔÞk Au ½h{ktÞ, Í fe òøÞkt {k kS íÞktÞ >>7>> òwðu Au ku ½h{kt «fkþ, ðk÷ku u t u fhu rð÷k > y[k f W¼kt ÚkÞkt {k k, o uze ÷eÄk s ºkk k >>8>> ¼Þ¼e ÚkR Þkt ¼khu, ð¤e {k kS { rð[khu > ËeËe eþku rn rË÷{ktÞu, yk ku [Lÿ{k ykÔÞk Au yktÞu >>9>> yuðwt wýe hkS ÚkÞkt { , {qfe ËeÄk Au íÞkt r s > feÄku [Lÿ{kÞu {Mfkh, Þk r sMÚkk f {kuÍkh >>10>> wý ku hk{þhý yk t Ëu , Ë håÞkt Au u ¼q {k tËu > fÞwO Au u wt Yzwt ðýo , wý kt ÚkkÞ k e kð >>11>> ð¤e eS fnwt yuf uh, ¼Âõ {k k Au ku k u ½uh > r s wºk u ÷R 1Wí t u, fhkðu M k W{t u >>12>> Äkðe u ]ó ÚkÞk Au Äeh, fÞwO [rhºk yuf t¼eh > k wt nw k{eyu ¾kÄwt, Ëu¾kÞwt u{kt úñktz kÄwt >>13>> r s ðË {kt r hÄkh, Ëu¾kzâkt [kiË ¼wð kh > ¼ð úñk rð»ýw ð¤e RLÿ, khk{tz÷ rn [Lÿ >>14>> rþþw { kh [¢ Âî k , ÷ku f k÷ku f y÷ku f rðÏÞk > {nkr rhòw Ähk su n , k {w ÿ frnÞu u n >>15>> su yÔÞkf] Äk{u rn , ¼q{k wÁ»k {kÞk hrn > yuðkt y t ykùÞor¼Òk, Ëu¾kzâkt yuf fk÷krðÂåAÒk >>16>> yKw [rhºk u r hÏÞkt, ¼Âõ {k k { ½ýwt nhÏÞkt > ð t k kR ykrË su u , u u ðk frn w¾Ëu >>17>> Aw iÞk wh kt nws , òýe ykùÞo kBÞkt Au { > yuðe ÷e÷k fhu Au y kh, w¾ yk u Au Ä{ofw{kh >>18>> yuf {u ©eÄ{o u îkh, ykÔÞk qÛÞ Ëuð uýe ðkh > khË wt Á úñk kÚk, ykÔÞk Ëþo {kxu kÚk >>19>>
ht : - 5
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
6
]íÞ fhe u khË Ér»k, fÞko ©e½ ~Þk{ u ¾wþe > wt Átyu òÔÞwt Au k , fÞwO {Äwh MðhÚke k >>20>> ð¤e 2f{÷k u Xkh, ykðe fhu ðu Ë Wå[kh > nw k{e Au k÷fY , ½ýk hkS ÚkÞk w h ¼q >>21>> Aw i Þ k w h kt su n s , ykÔÞkt Ä{o u îkh kð > ½ ~Þk{ e þku ¼ k u òu R , h khe hÌkkt { {ku R >>22>> {kuxk{kuxk {wr ÷÷[kÞk, r[¥k yk wh ÚkR ¾U[kÞkt > r ku®ðË e yr qZ, ÚkÞkt { w»Þ íÞkt rË {qZ >>23>> hk{« k u ðþhk{, Þk k ÷ku n t s he k{ > u {u uW ykÔÞk t kÚk, òuR [rhºk ÚkÞk kÚk >>24>> {kun kBÞk u {k{ku ¼kýus, fhu rð[kh Sð{kt yus > ¼khu « k e ©e½ ~Þk{, su wt òu e s u r íÞ k{ >>25>> kuZâk k «¼wS k÷MðY , WXe khýu ykÔÞk y q > Ëuð kyku u Ëþo ËeÄkt, nw fk{s V÷ feÄkt >>26>> ht¼kV÷ e « kËe yk e, ezk sL{ku s { e fk e > {Mfkh fhe un Ëuð, ÚkÞk yá~Þ ykfkþu yuð >>27>> kAk sR kuZâk h úñ, u ku fkuý òýe þfu {{o > yuðkt yKw òuR [rhºk, «kýe{kºk ÚkÞkt Au rðºk >>28>> yuf rËð u Ä{ofw{kh, kuZâk ku u ÷t {kuÍkh > Mð o÷kufÚkfe uýe ðkh, ykðe yà hkyku r hÄkh >>29>> fhðk «¼w S u « Òk, ] í Þ fhu Au Äkhe u { ; Wðo þ e ht ¼ k ykrË su n , fhu {eXu Mðhu k u n >>30>> Ä{oË u ð k îkhy kze, k[u ht ¼krË k÷ ð kze > Aw iÞ k wh ðk e su s , þçË wý e ÚkÞkt Au { >>31>> swðu hkS ÚkR h kh, su e þku¼k ýku rn kh > xéÞk ðuo k þkuf t k , {éÞk « x «¼wS yk >>32>> ¼khu ¼ez ÚkR Au hu íÞktÞ, ½ýkt { w»Þ ykðu Au ßÞktÞ > Aw iÞk wh su ¼køÞðk , ßÞkt « x ÚkÞk ¼ ðk >>33>> w t Ë heyku fhu Au M ð , sÞ sÞ sÞ ¼ ð > Au khýu ykÔÞk Sð , Ëu ð k ht ¼ krË u Ëhþ >>34>> wýe hkS ÚkÞk «ký r , ykÃÞkt V¤ kht e kt yr > yk¿kk {k e u yá~Þ ÚkR, ku ku k u MÚkk fu R >>35>> kAk ½h{kt Þk {kuhkhe, kuZâk ÷t {kt w¾fkhe > yuu{ r íÞ yk uAu yk tË, xk¤ðk Sð k ¼ðVtË >>36>> fhu {k wr»k ÷e÷k rðnkhe, u ku {S þfu tMfkhe > ykÔÞk yûkhÚke y÷ u÷ku, fhu [rhºk twËh Au÷ku >>37>> ð¤e ¼Âõ -Ä{o yufðkh, wºk e heûkk òuðk ÃÞkh > {wõÞwt wM f u ku k{kuh, k u ykÞwÄ u yufXkuh >>38>> Ëu¾e u íÞkt Ëkuzâk Ëe k kÚk, {wõÞku wM f W h nkÚk > Ä{oËuðu ÄkÞwO yu{ { , yk ku þk ðu¥kk Úkkþu >>39>> ¼Âõ Ä{o qýo ¼køÞðk , su k wºk ÚkÞk ¼ ðk > Aw iÞk whðk e kt w¾, þwt ð¾kýe fnwt yuf {w¾ >>40>> ðk fÞkuo «¼wyu su Xkh, RåAu y{h íÞkt yð kh > yu ku ðk ½ýe Au Ëw÷o¼, ý uðf u ku w÷o¼ >>41>> su u {kxu Þku e Þku kÄu, 1yne r y¾tz ykhkÄu > Mð u k{u Ëhþ , kBÞk Au u u ku ÄLÞ ÄLÞ >>42>> Rr ©e {Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞku æ Þk« kËS hk{þhýS t ð kËu ú ñ krË Ëu ð Ëþo u ykÔÞk yu k{u [ku Ú kku ht : >> 4 >> q ð o A kÞku hk{þhýS kt ¼ ¤ku , « x ÷e÷k kh > ÞÚkk{r Þu W[Át Aw t , M u n Úkfe yk Xkh >>1>> k÷ [rhºk su kt ¼ ¤u , u k{u w Á »kkÚko [kh > ¼Þ x¤u t kh ku , ykðu rn yð kh >>2>> [ku kR nðu fnwt Awt eòwt [rhºk hu, {nk kð wLÞ rðºk hu > fhu r íÞ ÷e÷kyku ðe hu, ¼õ r Au ¼õ ykÄe hu >3> yuf {u ©e¼Âõ {k k hu, uXkt r s ½hu w¾Ëk k hu > fhkÔÞwt wºk u M k hu, kuZkzâk khýu ¼ ðk hu >>4>> Þkt ku u ku h kuzk{ktR hu, {qõÞwt {k¾ý kððk íÞktR hu > fÞwO fuþðu íÞkt yuðwt fks hu, {ktrn uXk ÚkÞk {nkhks hu >>5>> [khu kswyu Sð òuÞwt hu, ý yuf Vuo { {kuÌkwt hu > ze [w ýe ku k e Ëqh hu, u u ÷uðk rð[khu Au Whhu >>6>> kÚk W Þko khýk e[u hu, [kÕÞk ¼kt¾kuzeÞu ½h ðå[u hu > yr ÷k½ð k fhe ÷k÷u hu, ÷eÄe [w ýe ¼Âõ u k÷u hu >>7>> kAk khýu kuZâk u sR hu, [w ýe ÷eÄe Au fh{ktRhu > un u [w u {w¾{kt Ähehu, yuðe ÷e÷k fhu Au ©enrh hu >>8>> yuf fkÞMÚk hk{ËÞk÷ hu, k{ fiÞu su wt whðk÷ hu > ykÔÞku u {u Ä{o u ½uhhu, ku÷kðe u kzâku Yze uhhu >>9>> [ku hku ykt ÷e Á ¤uhu, uXk uW sýk un ¤u hu > òuÞk Au [Z k W h k hu, [w ýe ÷i nh k Vh khu >>10>> Ëu¾e u yuðwt hk{ËÞk¤ hu, fnu wýku Ä{o f] k¤ hu > wºk {khk khýu hÞkhu, fku u fux÷k {k k ÚkÞkhu >>11>> khu Ä{o kuÕÞk Au ð[ hu, yZe {k k Au {ws hu > kBÞk ykùÞo hk{ËÞk¤hu, ÄLÞ ÄLÞ Au {khk k¤hu >>12>> r ÷k½ð k nw feÄehu, nuXu W he [w ýe ÷eÄehu > ð wºk rËþu fkuR Ëuð hu, fkt ku RïhAu MðÞ{uðhu >>13>> u rð k ykðku « k kuÞhu, {S þfu rðh÷k fkuÞ hu > íÞktÚke WXâku k{e u nw÷k hu, ykÔÞku nrh k khýk k hu >>14>> òuÞwt khýeÞk k{wt ßÞkhu hu, rËXk ½ ~Þk{S u íÞkhu hu > {tË {tË fhu Au u nk hu, ku k wt us fÞwO «fkþ hu >>15>> r s yt {ktÚke r hÄkh hu, r féÞwt us Ázwt y khhu > rËÔÞ þkt «fkþ Ëu¾kÞhu, yu e W {k fkuR ÚkkÞ hu >>16>> yuðk òuR u Ä{o k k¤hu, kBÞku ykùÞo hk{ËÞk¤hu > tfu÷e ÷eÄku us {qnhu, òwðku ku®ðË e r wÌk hu >>17>>
ht : - 6
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
7
Þku fkÞMÚk ku k u k{hu, fhe ðo u ðk {k{hu > yu{ ÷e÷k fhe w¾ yk uhu, ku k k ¼õ kt fü fk uhu >>18>> ð¤e nu hk{þhý ¼kRhu, yuf {u u Aw iÞk{ktRhu > ykÔÞk {kuxk Ëuð þw¼ fkshu, ßÞktnkt ehkßÞk Au {nkhkshu >>19>> W¼k L{w¾ òuze u nkÚk hu, kuÕÞk {w¾Úke u nw kÚkhu > sÞ qhý úñ «fkþehu, sÞ úñ{ku÷ k r ðk ehu >>20>> ð yk¿kk u y w heÞuhu, ¼hkÔÞkt ÷kts ¼heÞuhu > ðo ÔÞk f ðo rð÷k ehu > sÞ úñ{ku÷ k ðk ehu >>21>> ð¤e ðuË he u yð khhu, u k fkhý Au r hÄkhhu > «¼w Aku {u {t ÷hkþehu, sÞ úñ{ku÷ k r ðk ehu >>22>> y{u ku AiÞu yk¿kkfkhehu, «¼w {u ku Aku yð khehu > y¾tzk tË Aku yrð kþehu, sÞ úñ{ku÷ k r ðk ehu >>23>> wfw ºk n÷kðu fkuÞhu, {khe {hS òu nkuÞhu > Âå[Ëk tË yk nw÷k ehu, sÞ úñ{ku÷ k r ðk ehu >>24>> w¾ t ku»k þktr k yku½hu, {u «kiZ « k e y{ku½hu > ðo k yt Þko{e ËkÞhu, fkuý frn þfu {rn{kÞhu >>25>> {ku ykÄkh¼q y{khkhu, y{u ku AiÞu nw {khkhu > ð ¼Âõ k y{ku yÇÞk ehu, sÞ úñ{ku÷ k r ðk ehu >>26>> Ë Ë ftXu r hÄkhhu, yu{ M wr fhe ½ýe ðkhhu > wýe ð[ ©e ½ ~Þk{hu, uXk ÷t {kt w¾Äk{hu >>27>> fhe Au u ðkýe yt efkhhu, kBÞk Wh yk tË y khhu > ku¾e ku¾e qòÞku ÄhkRhu, yk e y q yuf hòRhu >>28>> «e u uhkÔÞk w» k nkhhu, nw hkS ÚkÞk Au {kuhkhhu > fh òuze fÞko {Mfkhhu, W¼k hÌkk k u yufnkhhu >>29>> {k k s{u Au h kuzk{ktRhu, ykuhzk{kt Au [tË kRhu > yuðu {u íÞkt 1ðk ð ykÔÞkuhu, {u½kzt h Aºk ÄhkÔÞkuhu >>30>> fhu Au M wr {Äwh ðkýhu, ÚkÞwt [tË kR u òýhu > ífk÷ WXe ykÔÞkt nkhhu, ÚkÞk yá~Þ u r hÄkhhu >>31>> uXk ku ku k u rð{k uhu, w¾ k{e Þk r sMÚkk uhu > khkÞý h ÚkR Þkhu, òÞ ytrºkûk{kh u ðÞkhu >>32>> òuR rðM{Þ kBÞk Au ðo hu, Þku W he u{ ku ðohu > [tË kyu { rð[kÞwO hu, {ws u u ðk W[kÁthu >>33>> yu{ fne u ½h{kt òÞhu, íÞkt ku ¼Âõ {k k ykÔÞkt íÞktÞhu > fÞwO þÞ ©e½ ~Þk{hu, ykuZe hòR wtËh ~Þk{hu >>34>> «u{ fhe u {k kS qAuhu, fnku [tË kR yk þwt Auhu > ykuZe w k ½ ~Þk{¼kRhu, {u yk eAu þwt yk hòRhu >>35>> fnu [tË {U Úke ËeÄehu, wýe {k kyu hòR ÷eÄehu > swðu ku ftXu w» k nkhhu, ¼Âõ ykùÞo kBÞkt u ðkhhu >>36>> ËuÏÞk qs k W [khhu, fhu rð[kh ðkh{ðkhhu > nk÷{kt ku Úke fkuR ykÔÞwthu, íÞkhu nkh fnku fkuý ÷kÔÞwthu >>37>> Au «Úk{ u÷e ðk hu, fne [tË kRyu «ÏÞk hu > yuðwt wýe u nhÏÞkt Au {k khu, w òuR kBÞkt Au w¾ þk khu >>38>> yuðe ÷e÷kyku fhu y t hu, {kun k{u Au {kuxk {nt hu > hkòrÄhks ©e{nkhkshu, ÚkÞk { w»Þ ¼õ u fkshu >>39>> yk u w¾ y÷kirff fuðkthu, Ëuð u ý Ëw÷o¼ yuðkthu > sun Au qðo k tMfkhehu, u u {kxu ykÔÞk Au {kuhkhehu >>40>> ¼kuR {nk ÷e Au yun Xk{hu, u e wºke Vw÷she k{hu > ð¤e y{Rhk kt khehu, k{ Vw÷fr÷ ½ýe khehu >>41>> ¼Âõ {k k u ½ ~Þk{ ýkt hu, uW hk{k Äwðu ð ½ýkthu > {e k h{kt R Äkuðkhu, fkZâkt ©enrh kt ð òuðkhu >>42>> k÷ ð u {k k kt [ehhu, ÄkuÞkt r h{÷ Auu ßÞkt ehhu > ÷R wfkÔÞkt zfu unhu, {¤ hrn Au ð¤e yunhu >>43>> {Äw ð]ûk e þe ÷ AktÞhu, uW khe uXe sR íÞktÞhu > Vw÷fr÷ fnu wý kRhu, yks Ëu¾e {U yuf ðkRhu >>44>> Úke nrh kt ð {kt {u÷hu, {¤ {qºku Úke zu÷hu > suðkt Au uðkt u uðkt Auhu, ðr k Vw÷fr÷ ðËu Auhu >>45>> Vw÷Íhe fnu wý u hu, wt ð yku¤¾u yu kt [u hu > ÷½w rËþk e þtfk òu ÚkkÞhu, Íx W he nuXk ÷kÞhu >>46>> íÞ {k e ÷eÄwt nþu yu{hu, ý { u hne Þku ðu{hu > fk¤ ykðe WXe ½uhhu, u÷e qAe {k kS u uhhu >>47>> fne {k kSyu íÞ ðk hu, yu{kt Vuh Úke u Au ÏÞk hu > yu{ fu kt fu kt fk¤hu, WXâk khýuÚke «¼w k¤hu >>48>> nuXu W he ykÔÞk nkhhu, fÞkuo þki[rðrÄ un ðkhhu > ÄkuÞk r {o¤ s¤Úke {kÞuhu, kAk ÄkÞko khýk {ktÞuhu >>49>> fÞwO þÞ ©e {nkhkshu, fhu r íÞ r íÞ yuðkt fkshu > òuÞwt ykùÞo uðwt y khhu, Vw÷fr÷Þu {kLÞwt r Äkohhu >>50>> ðþhk{ u {kur ºkðkzehu, u k Vr¤{kt yu ðk fkZehu > whò kR ykrË u fÞwthu, h khe u r ùu ÚkÞwthu >>51>> yu ku y t ykùÞofkhehu, Rþ k Rþ Au yð khehu > yu{ k suðk ku yus yunhu, u{kt fhðku rn tËunhu >>52>> wýòu ©ku k rððufe s hu, fkuR þtfk fhþku { hu > wýe «kf] k¤ [rhºkhu, kAk zþku {khk r{ºkhu >>53>> suðk uðkÞ «¼w k wýhu, ðuo fÕÞký{kt Au r wýhu > yk ku qLÞþk÷e h k{uhu, eò ¼xfu [kuÞkoþe ¼k{uhu >>54>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu hk{ËÞk¤ u us Ëu¾kzâwt yu k{u kt[{ku ht : >> 5 >> qðoAkÞku hk{þhý ©ðýu Ähku, kð qLÞ fÚkkÞ > r {o÷ { Úke kt¼¤u, u wt ku tfx òÞ >>1>> s eyu r s w º k u , fhkÔÞw t M k > Au Ú ke w ð kzâk khýu , nw k{e ¤ðk >>2>> «kf] rþþw Y Ähe, fhu [rhºk w r > ¼ð ú ñ k ¼u Ë ÷nu , y¾t z yk yS >>3>>
ht : - 7
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
8
[ku kR «¼w kuZâk Au khýk{ktÞ, ykÔÞk ðihks wÁ»k íÞktÞ > fhðk « x kt Ëþo , ÄÞwO { w»Þ k suðwt >>4>> yr Ëe½o MðY w t Ë h, ð¤e rðþk¤ rËþu WËh > rþh sxk ku sw x r hksu , W {k Úke yu n u fksu >>5>> ykðe W¼k Au Ä{o u îkhu, òuÞwt khýk k{wt u ðkhu > rËXk khýu Íw÷ k íÞkhu, fh òuze fÞkuo {Mfkhu >>6>> M wr fhe u kuÕÞk ð[ , wýku ðkuo he ¼ ð > {wr yð kh Ëuð yktne, { k u ykðu Au fu rn >>7>> { {kt r nÚke fhe t f u , fnu ©enrh «u { {u > fu x ÷kf ku ykðe Þk Au , fu x ÷kf ku kfe hÌkk Au >>8>> u n ý ykðþu sYh, su u ¼kð nþu ¼h w h > ku Õ Þk ði h ks w Á »k yu ð , nw fhþu {khe u ð >>9>> yk Aku yrð kþe y q , fkuxe fkuxe úñktz k ¼q > {ku ©enrh Aku yð khe, wÁ»kku¥k{ r hrðfkhe >>10>> yðr W h yk ykÔÞk, nw ¼õ ýu { ¼kÔÞk > khýk k{e wh k ktÄe, Ëkurh huþ{ e yuf ktÄe >>11>> ykÃÞkt h{fzkt fh kh, íÞktÚke [kÕÞk fhe {Mfkh > khkÞý hkuðh eh, qðorËþk¼ýe eÄwt eh >>12>> s¤ k fhe u r ÄkÔÞk, k{ yr Þu ¤kðu ykÔÞk > íÞkt Au úkñý ku yuf , fhu M k s¤{kt kð >>13>> ykðe W¼k Au un u k , Ëu¾e ðkzð kBÞku Au ºkk > kuÕÞku u úkñý r ku yks, {u fkuý Aku fnku {nkhks >>14>> ½ýku Ëun {khku rðþk¤, ykðk wÁ»k Úke yk fk¤ > ]Âü úñk e ½¤e òuR, Úke ykðzk ô[k ku fkuR >>15>> yk u Þw {kt fuðk k, ý yk Þw {kt Úke Úkk k > yu{ fnu Au rð« ku , íÞkhu kuÕÞk ðihks ð[ >>16>> y{u ði h ks w Á »k Ai Þ u , Aw i Þ u Þk k k[w t fi Þ u > nrh« kË kt z u Au k{, u u w º k ÚkÞk ½ ~Þk{ >>17>> yûkhkrÄ r ku u su n , w Á »kku ¥ k{S fi Þ u yu n > Þk n k u fhðk Ëþo , {w s hku Ëu ð k Äkhe u { >>18>> yu { fne ði h ks u ½rz, Þk u ©ðý ¤kðze > hk{Ë¥ku ÓËu ðk Ähe, ykÔÞku Aw i Þ k w h {kt Vhe >>19>> fne Ä{oËuð u u ðk , wýe u hkS ÚkÞk Au k > khýk{kt «¼w kuZâk Au ¥k, u e k u Þku hk{Ë¥k >>20>> swðu Au khýk k{wt ßÞkhu, nrh ÚkÞk [ w¼wos íÞkhu > us us ýku íÞkt yt kh, fÞkuo «fkþ un s ðkh >>21>> òuR ytòR Þkt ÷ku[ , yuðkt yKw ykÃÞkt Ëþo > yuðwt yiïÞo Úkkuzwt Ëu¾kzâwt, kAwt us ku k{kt t kzâwt >>22>> hk{Ë¥ku k{wt òuÞwt íÞkhu, «¼w n ðk ÷køÞk u ðkhu > yuðk «kiZ « k u r h¾e, hk{Ë¥k [kÕÞku Þku n¾eo >>23>> Au ykÔÞku u r s Ë , fhe ðk ðuo u u Ë > nrh k wý kÞ Au «e u, fhu ðkh k k{{kt r u >>24>> ð¤e yuf rË { ¼kðe, kÞ½kxÚke {k{eyku ykðe > [tËk kR ÷û{e kR òýwt, yu ykrË fux÷ef ð¾kýwt >>25>> ykÔÞkt h{kzðk ©enrh u, Aw iÞk wh nu fhe u > kuZâk khýu yûkhÄk{e, k u ykÔÞkt ÷û{e kR {k{e >>26>> fh ÷kt k fhe u z u su ð k, nrh ÚkÞk [ w ¼ w o s yu ð k > fku r xft Ë o u u ÷òðu , rºk w h krh u {k òðu >>27>> r féÞku yt {ktÚke Wòþ, us us us ku «fkþ > fkuxe fkuxe 1 rð k u $Ëw, u k wÕÞ kðu yuf r tËw >>28>> y÷kirff yu Ëþo rËÄkt, {k{e kt { ykf »k ÷eÄkt > ynku Rr ynkunku ykùÞo, fne nw ðýoðu yiïÞo >>29>> w¾ t ku»k þktr k MÚkk , ¼Þnkhe Ëk ¼ ðk > fhu h khe nw ðk ku, yr yiïÞo ku k Au yk ku >>30>> ¤e fku R {u eSðkh, fÞw O [rhºk s ËkÄkh > Ä{o Ë u ð u ½hu Au ¼ku R , fhe hkÏÞku Au ku f h ku R >>31>> u e Ëkh {ktÍu r s kºk, fhu uðk u r {o÷ kºk > sL{ MÚkk f ku u Au fw , {ktÍu ðk ý íÞktne y w >>32>> yuf rËð [Lÿ úný, R Wxfðk yu ðk ý > {ktÍe u {qõÞkt Au ½h{ktÞ, fhu rð[kh r÷ÃÞk ku íÞktÞ >>33>> {k kyu {w u fÌkwt Au sun, yks wLÞ{ úný un > {kxu r÷ wt nðu ½h{ktÞ, zu [Lÿ¼k w e hu AktÞ >>34>> r÷ u «Úk{ ykuhzku ßÞktÞu, «¼wS wt khýwt Au íÞktÞu > {wõwt khýwt ÷R kÞo, yu{ Äkhe ÷uðk R kÞo >>35>> suðwt khýwt ÷uðk R òÞ, íÞkt ku ËurËÃÞ{k Ëu¾kÞ > nehk {kýuf {ku e h , òýu szâk Au fhe s >>36>> ½ýku ½w ½ he ku Ä{fkh, òýu rðãw ku [{fkh > {nk ft [ {Þ [i LÞ, W {k þw t yk w t yu u yLÞ >>37>> ¼k{r k{e [i LÞ¼kð, ¼k¤e u ÚkÞku Wh WAkð > Áýe Ëu¾e u ÚkR M çÄ, ku÷e þfe rn fktR þçË >>38>> khýk k hne u ðkh, ku÷kÔÞkt {k k u un Xkh; íÞkhu ¼Âõ swyu ykðe k , yr þku¼kÞ{k Wò >>39>> ÚkÞku yr þu yk tË Wh, kBÞkt w¾ Ëk ¼h wh > yu{ Ëu¾kzâku Au Úkkuzeðkh, [ w¼wosu u [{ífkh >>40>> {kÞk {wÂõ xðh kð, {k kS u ykÔÞku wºk¼kð > yu{ yf¤ ©es ÔÞk , xk¤u Sð k rºkrðÄ k >>41>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu ðihks wÁ»k ©enrh u Ëþo u ykÔÞk yu k{u Aêku ht >> 6 >> q ð o A kÞku t nrhs kt ¼ ¤ku , ðo ÚkR kðÄk > {k kSyu nrhf] » ý u , fhkÔÞw t Þ k >>1>> ÷kz ÷zkðu Au ÷k÷ u , ðkí ÕÞ «u { {u > nrh u òu R w ¾ k{u , ðkÄu { {kt nu >>2>>
ht : - 7
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
9
yk t Ë {kt rË òÞ Au , òu kt «¼w w t {w ¾ > w º k u òu R hnu hkS, xéÞkt { kt Ëw : ¾ >>3>> Au u ku Z kzâk khýu , {k kS Ähe u ¼kð > nu u Ú ke nk÷u Á t kÞ Au , Wh{kt fhe WAkð >>4>> [ku kR {k k nu fhe u nw÷kðu, «¼w u khýk{kt Íw÷kðu > ©enrh u fhkÔÞwt þÞ , òýu wºkðzu ¼køÞ ÄLÞ >>5>> Au Þkt h kuzk{kt {k k, fhu h kuR íÞkt w¾Ëk k > u {u ykÔÞku íÞkt y wh, qðo wt ÷uðk ðih sYh >>6>> eswt fkuR ð òýu {{o, y whu fÞwO Au yuðwt f{o > ÷eÄk khýk{ktÚke «¼w u, ÷R [kÕÞku ykfkþu rð¼w u >>7>> {khe k¾ðk { rð[kh, r fhe u u ðkh > rð[khe u òuÞwt u ©eht , ¼kh ¼qr{ ýku ÄÞkuo yt >>8>> r þk[hu ÚkÞku n , ð wÄk ku Au kus n > {khðwt ku ¼w÷e Þku {qZ, r ku®ðË e yr qZ >>9>> [kÕÞku rn íÞkt fkuR W kÞ, k e ezk k{e u M kÞ > «¼wSyu fzâk ßÞkt «ký, eòu fkuý fhkðu {u÷ký >>10>> r ¼t ÚkR ¼hkýku, {ku rð k nwt yks {hkýku > yu{ fh ku Úkfku u y wh, zâku [wznk ð {kt u ¢wh >>11>> ku k W h s ËkÄkh, uýu rn zâku u ðkh > ÚkÞku Au {q¤ MðY u yun, o Awxe Þku u ku Ëun >>12>> nrhyu fÞwO Au yuðwt fks, Au ½uh ykÔÞk {nkhks > n k u{ k u{s w k, «¼w khýk{kt su{ n k >>13>> zâku y wh ]Úðe W h, ÚkR so k ½kuh s h > u ku þçË ÔÞkÃÞku ËþurËþ, {ýo k{e zâku y whuþ >>14>> k{ whðk÷{kt fk¤, þçË kt¼éÞkuu hk{ËÞk¤ > tÄw ð o u quAu Au yks, ¼kR õÞkt ÚkÞku ¼khu yðks >>15>> íÞkhu fkÞMÚk r ÷fhk{, Xef ð[ kuÕÞk u Xk{ > ksu ykfkþ{kt 1 hsLÞ, {w u ku yu{ ÷k u Au { >>16>> fnu 2{¾ ÚkÞku Au zku÷, yk ð {kt [zâku Au ðtxku¤ > ¼ktøÞwt ð]ûk u ku Au ¼zkfku, u k òu u ÚkÞku Au fzkfku >>17>> yu{ fhu hM h ðk , íÞkt ku ykÔÞk Au {kÁ ò > ÔÞku{ {k uo ò k Ëu¾kÞ, Aw iÞk wh{ktne u òÞ >>18>> [wznk ð {kt zâku ¼wh, òuÞku yts e w u y wh > {kÁr kBÞk {kun y kh, ð¤eð¤e fhuAu rð[kh >>19>> {kÞkuo y wh u ykýu Xk{, yu ku ½ ~Þk{ wt Au fk{ > ¼÷wt fk{ fÞwO ¼ ðk , W kÞwO Ëwü wt yr¼{k >>20>> {kxu òô nwt «¼w e k , rË÷Äkhe Awt yu{ ku Ëk > yu{ rð[khe ðu u r ÄkÔÞk, fr r Aw iÞk{kt ykÔÞk >>21>> W¼k L{w¾ ykðe u ðkh, Yze he u fÞko {Mfkh > kuÕÞk {kÁr unsðkh, kÁt fÞwO Au «ký ykÄkh >>22>> nwt ku Þku ku ¼kus fhðk, ykÔÞku y wh yktrn tnðko > ý Yzwt fÞwO {u fks, {kÞkuo Ë ws u {nkhks >>23>> yuðku òuR {khku « k , {w u t ku»k ÚkÞku y{k > ý ð y hkÄ ÚkÞku, {khe yk¿kk rð k nwt Þku >>24>> {kV fhòu y hkÄ {khku , nw t ku [ýo u ð f {khku > hk{« k u Ä{o Ë u ð , ðk w ý e yu yð~Þ{u ð >>25>> yuðk{kt ku kÞku k kuðk¤, ykÔÞk u ð {kt Úkfe k¤ > ËeXku {hu÷ku ËiíÞ ÷ku[ , ¼Þ¼e ÚkÞk òuR { >>26>> kð¤k ykðe u W[khe, ðk Aw iÞk{ktÞu rðM khe > Aw iÞk whðk÷ kt s , kBÞkt rðM{u ÚkÞkt Au { >>27>> ðk w ýe u hðu ÷ku f, òu ðk Þkt u ð yþkuf > swð u ku Au {hu÷ ku y wh, ¼Þtfh MðY ku ¼wh >>28>> {nk ykùÞo kBÞkt Au ðo, {xe Þk { w»Þ k ðo > ¼qr{ wt z ¼kt e Þwt Au, yk ku fki wf {kuxwt ÚkÞwt Au >>29>> Á ðuo ku ÚkÞkt Au [wh, su Äehs Ëu¾e u y wh > ðkhu ðkhu fne u ð¾kýu, Þk ku ku k u Xufkýu >>30>> ð¤e yuf {u ¼Âõ {k k, wðkzâk khýu s ºkk k > un khýu ½w½hku yuf, ktæÞku Au u u ô[ku rðþuf >>31>> {k k ô½e Þkt w¾¼uh, wýku ©enrhyu fhe uh > fuþðu fh ÷kt kus feÄku, ÷k÷u ½w½hku Akuze u ÷eÄku >>32>> un ½w½hku [w ðk ÷køÞk, ðk÷k ðË {kt þçË ðkøÞk > u u kt¼¤e {k kS òøÞkt, s Sð u òuðk ÷køÞkt >>33>> òwðu khýeÞk k{wt ßÞkhu, ktÄu÷ku ½w½hku Úke íÞkhu > rËXku nrh k fh{kt suðku, ÚkÞku {k k u rð[kh yuðku >>34>> fkuýu «¼w u ½w½hku ËeÄku, fuþwt yu k nkÚku Akuze ÷eÄku > yuðku kt¼¤e þçË Wå[kh, ykÔÞk nrh« kË u ðkh >>35>> Ä{oËuð fnu wýku r , yu k nkÚku ÷eÄku fhe e > u u fkuRyu Akuze ykÃÞku Úke, íÞ fnwt Awt { u fÚke >>36>> ku u ÷kt k fhe u u nkÚk, ÷eÄku ½w½hku u {khu kÚk > uXku ku [ku hk h kh, {khe shu òuÞwt r hÄkh >>37>> ð¤e {k kS «u { {u , u X kt yku he{kt fhe nu > w º k u fhkðu M k , ÷u R Wí t {kt ¼ ðk >>38>> [f÷e Wze íÞkt yfM{k , íÞkhu [{õÞk ¼qÄh ¼úk > kuÕÞkt ËeËe u h{ ËÞk¤, [t[w wt Wze õÞkt ykýu fk¤ >>39>> {khk w º k u fkt eðhkðu , ð w w t ¼k w t rð hkðu > ¾{kt¾ {kt fne uW nkÚk, Vuh ðuA u «¼wS u {kÚk >>40>> íÞkhu kuÕÞk Au rðïykÄkh, wýku {k k fnwt yuf kh > y{u ku Úke zheÞu yuðk, rn eò k¤f k suðk >>41>> íÞkhu ¼Âõ {k k fnu yu{, {u fkuý Aku eÞku fu{ > ËeËe nwt ku Awt Äk{ ku Äk{e, yûkhkrÄ r nw k{e >>42>> wÁ»kku¥k{S y{u AiÞu, ÕÞku u k[u k[wt y{u fneÞu > ¼Âõ Ä{o {uAku {k k , {kuxk ¼kR su hk{« k >>43>> yu Au þu»k ýku yð kh, u{kt fktR Úke VuhVkh > yuðwt kt¼¤e ykùÞo kBÞkt, ¼Âõ {k k ðuo Ëw:¾ ðkBÞkt >>44>>
ht : - 8
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
10
ð¤e eòwt fnwt Awt [rhºk, wýku t nrhs r{ºk > yufrËð ©e¼Âõ {k k, uXkt Au k{e u w¾þk k >>45>> swðu wºk ku ËÂûký nM , Áze hu¾kyku Au u {M > u {u Ä{o ykðe ehkßÞk, ykuþhesuh W h hkßÞk >>46>> k u W¼k Au ðze÷¼kR, fnu ¼Âõ swyku ¼ws{ktR > fh e nÚku¤e{kt hu¾kÞ, ð¤e r[ö yk þk kt Ëu¾kÞ >>47>> fnu Ä{o wýku ykýu rË , æðs f{¤ ytfwþ r[ö > yus rðï r us nkuÞ, fkuR Ëuð { w»Þ u kuÞ >>48>> yux÷k{kt ku ÚkÞku «fkþ, fh nÚku¤e{ktÚke Wò > Awxu us k yt kh ÍkÍk, òýu k hu {qfe Au {kÍk >>49>> ð¾t z Ähk{kt AðkÞw t , ó÷ku f w r Ä{kt ¼hkÞw t > ËþrËþkyku { kt sÞ sÞ, yr [i LÞ [i LÞ{Þ >>50>> òýu y{] Íhýkt Íhu Au, u{ yûkh{wõ Vhu Au > Ëku»khrn ËurËÃÞ{k , W {k fku e yk wt yk MÚkk >>51>> Úke k u Úke zfku, Úke þe ÷ Úke ¼zfku > yk ku þkt us w¾fkhe, òÞ ÷kuf r ÷nkhe >>52>> yuðwt òuR u us «fkþ, ¼wÕÞkt Ëun ýku u yæÞk > ¼Âõ Ä{o u hk{« k , Þkt ytòR us{kt yk >>53>> nrh RåAk k ¤u fhe u, rËXwt ykùÞo eswt Vhe u > ïu îe y u ðk wËuð, òuÞk y tÏÞ {wõ u yuð >>54>> íÞkhu «khÚk k fhu o, hk¾e wtËh A e{kt þ o > wrý «khÚk k ¼ ð , k u u khe kuÕÞk ð[ >>55>> wý ku hk{« k S {o , {k kr k u ¼Âõ u Ä{o > {u ku þu» k ku yð kh, ½ ~Þk{ Au s ËkÄkh >>56>> « xâk wÁ»kku¥k{ ku u, ¼Âõ Ä{o ýu ½uh òu u > fhðk Sð ýkt fÕÞký, ÄÞkuo sL{ ¼qr{Þu «{ký >>57>> rþþw Y su Ëu ð k Ëu ð , r{Þk u { u ðk w Ë u ð > Ae u s ykfh»ke ÷eÄw t , nÚku ¤ e{kt u {kðe ËeÄw t >>58>> ðk wËuð ÚkÞk yt Äko , ¼Âõ ykrË u ykÔÞwt Au ¼k > hk{« k Ä{o u ¼Âõ , u{ýu òuR «¼w e òwÂõ >>59>> {k k ¼Âõ r íÞ wºk ¼kðu, ÷k÷ u Au ÷kz ÷zkðu > ykðe fhu ÷e÷kyku y t , u ku {S þfu fkuR t >>60>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu Ä{o¼Âõ u ïu îe kÔÞku yu k{u k {ku ht : >> 7 >> qðoAkÞku yufrË ¼Âõ {k u, [zâku Au kð > w r k u wR Þkt, Au þwt LÞku kð >>1>> sso h e¼q ÚkÞkt ßðhu , Úke þheh u w ¾ > khýkt k u ku Z e Þkt , ©enrh e L{w ¾ >>2>> khu «¼w ÷e÷k fhu Au , «u { ð e u k > {k kS e ÔÞkrÄ òýu Au , ku Þ fhu Au rð÷k >>3>> [ku kR kuZâk khýk{kt ¼ ð hu, fhu k÷ [uükÚke ÁË hu > kuÕÞkt {k kS «u{ ð[ hu, wºk kÁt Úke {ws hu >>4>> ßðh ykÔÞku Au {w u r Äkohhu, {kxu wR hnku shk ðkhhu > khu kuÕÞk Au Ëuð{kuhkhhu, {w u ûkwÄk ÷k e Au y khhu >>5>> {kxu ÁË fÁt Awt y{kuhu, íÞ{k e ÷uòu ËeËe {kuhu > yuðwt kt¼¤e rðÂM{ ÚkÞkthu, ÂMÚkh ÚkR k{wt òuR hÌkkthu >>6>> Au uXkt ÚkR uzâk k¤hu, ÷eÄk Wí t {kt fk¤hu > Äðhkðu Au hk¾e u rÄhhu, Þ Úke ykð wt ÷ ehhu >>7>> w¾u wðkzâk khýu w hu, yt ÚkÞwt Au ssohe¼q hu > ku u w kt Au khýk k hu, ð¤e hkuðk ÷køÞk yrð kþhu >>8>> khu ¼Âõ {k k uXkt ÚkÞkthu, Ëkuhe Ík÷e nª[ku¤u Au hÞkthu > nk÷uÁt k k{kt r ÿk ykðehu, { {kun u {kÞk h[kðehu >>9>> kuÞu Ak k hnu ne ~Þk{hu, ykÔÞk òu¾ S un Xk{hu > ku u Ëkuhe ÷eÄe Au íÞkt nkÚkhu, kuÕÞk ½ ~Þk{S e kÚkhu >>10>> ¼kR Ak k hnku ð Áðkuhu, ËeËe ½uh Úke {u swðkuhu > yu{ {òðu r s ðehhu, Ak k hkÏÞk Au yk e u Äehhu >>11>> þu»k kðk u iÞkh ÚkÞkhu, khkÞý hkuðhu Þkhu > «¼w rð[khu Au Ähe ¼kðhu, {khe {k k u ykÔÞku Au kðhu >>12>> òwXwt {òðe Þk ¼kRhu, {w u {qfe Þk hku k yktRhu > yu{ òýe u ÄkÞkuo rð[khhu, {khu ku {k w©eÞku Au khhu >>13>> ©Øk {iºke ËÞk þktr wÂühu, r¢Þk WÒkr {uÄk wÂØ wÂühu > ð¤e nÙe y u r r ûkk sunhu, {q Þwõ ºkÞkuËþ unhu >>14>> ykðku {k w©eyku khu ykshu, yu{ RåAk fhe {nkhkshu > ©Øk {iºke yu ykrË îkËþhu, yu Au Ä{o e MºkeÞku yðþhu >>15>> fÞkuo tfÕ Ëuð k Ëuðhu, ykÔÞkt kh {k k ¾uðhu > uÞkO ð yk¼q»ký khhu, «¼w k u W¼kt Au iÞkhhu >>16>> kuZâk Au khýk{kt fw{khhu, ©Økyu uze ÷eÄk u ðkhhu > ki { un Ähe u u r h¾uhu, M k fhkðu Au nh¾uhu >>17>> s w eyku Au kh y w hu, nrhÞu ÄÞkO ux÷kt Y hu > kh {k kyku wt yufu nkhuhu, Þ k fÞwO feh khuhu >>18>> Äkðe ]ó ÚkÞk ÷ðehhu, h{kzu {k kyku { ÂMÚkhhu > ©æÄk ykrË fnu Au ð[ hu, wýku «kýÚkfe ÃÞkhk hu >>19>> fku ku y{u ykrðÞu n{uþhu, M k fhkðk Ëuðuþhu > ¾{k ¾{k fnuAu u {w¾uhu, h{kzu ½ ~Þk{ u w¾uhu >>20>> u {u ykt ÷e Á r [uhu, Ä{o uXkAu [ku hk ð[uhu > òuÞwt Au ½h k{wt suðkhuhu, ¼k¤e ¼k{r Þku nw íÞkhuhu >>21>> {khu ½uh MºkeÞku fkuý ykðehu, fk{r Þku u fkuýu ku÷kðehu > ykÔÞk ½h{kt yu{ fne uhu, òuðk Äkhu Au k u sR uhu >>22>> ux÷k{kt ¼Âõ {k k òøÞkthu, r s fwtðh u òuðk ÷køÞkthu > yufY Au khýk t uhu, eòwt Á Au ©Øk k Wí t uhu >>23>> «¼w u kuZkzâk u khýuhu, {uÄk ykrË [kÕÞkt Au khýuhu > khkÞý hkuðhu Þkthu, Ä{oËuð e shu ÚkÞkthu >>24>>
ht : - 9
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
11
¼Âõ {k k ykÔÞkt ½h khhu, òwðu sh òuze r Äkohhu > íÞkhu ku Úke Ëu¾k wt fkuRhu, ð]»kËuð wAu ku u òuRhu >>25>> fkuý fk{r Þku n e fÞkt ehu, fu{ [k÷e R Ak e{k ehu > ¼Âõ fnu su ykðu Au ½ýehu, nþu {k{e ½ ~Þk{ ýehu >>26>> Ä{oËuð fnu yu ku Úkehu, Ëuð k r ùu òÛÞk { Úkehu > íÞkhu ¼Âõ u ÚkÞku tËunhu, h¾u fkuÞ eòwt nkuÞ yunhu >>27>> yu{ òýe u ktÄeAu ohu, whò kR u wAâwt ohu; {khu ½uh ykÔÞkt kt fu rnhu, k[wt ku÷ßÞku nk÷{kt rnhu >>28>> fnu whò nwt Úke ykðehu, {w u ku fkuRyu Úke ku÷kðehu > ¼Âõ ykÔÞkt Au khýk k uhu, swðu wºk wt ux nw÷k uhu >>29>> VuhÔÞku ux W h nkÚkhu, òÛÞwt ]à ÚkÞk Ëe k kÚkhu > ykðe nþu Ëuðkt k Rhu, M k fhkðe u Rhu >>30>> yu{ {S u uzâk «e uhu, M k fhkðu yr{ uhu > ]ó ÚkÞu÷k Au ¼ ðk hu, {kxu fÞwO nª M k hu >>31>> rðM{u kBÞkt Úkfkt fnu {k hu, fkuýu ÄðhkÔÞk fnku ðk hu > {k k wýku fhe { ¼kðhu, yks { u ykÔÞku ku kðhu >>32>> íÞkhu y{ u ÷k e e ¼w¾hu, y{u RåAk fhe L{w¾hu > y{khu {k w©eyku Au khhu, fk÷ ykðe ykýu Xkhhu >>33>> ©Øk {iºke ykËe z¼k ehu, yu{ kÚke y{u ¼w¾ íÞk ehu > yuðwt kt¼¤e rðÂM{ ÚkÞkthu, nu ðzu k{wt òuR hÞkthu >>34>> u {u M k fhu 1y t hu, khkÞý hu fhe ¾t hu > kh {k kyku íÞkt Úkfe [k÷ehu, {kuxk ¼kRyu shu ¼k¤ehu >>35>> wAu u{ u ¼kR òu¾ hu, {u fkuý ykÔÞkt Aku kð hu > {uÄk wÂØ fnu íÞ fiÞuhu, {khe kh {k kyku AiÞuhu >>36>> {khk ¼kR su ½ ~Þk{hu, ¼wÏÞk ÚkÞk n k un Xk{hu > u{ e RåAkyu fhe {k hu, fhkðk Þkt kt M k hu >>37>> nðu sRþwt y{khu ¼wð hu, wýku hk{« k S hu > yuðwt kt¼¤e u ½uh ykÔÞkhu, r s {k kr k u u ¼kÔÞkhu >>38>> ð¤e {k kS ½h u khhu, ¾ku¤k{kt ÷R k¤fw{khhu > Þ k fhkðuAu «e uhu, ½ ~Þk{S u Áze he uhu >>39>> u x W h Vu h ðu nkÚkhu , ÷kz ÷zkðu Au { kÚkhu > h{kzu n kðu h ht u h u , yr yk t Ë ¼u h W{t u h u >>40>> Ä{oËuð u 2 Òk r hu, swyu Ëqh uXk {nk{r hu > kuÕÞk hk{« k S nehu, {k w ¼kR u n kðþku rnhu >>41>> yr fku{¤ WËh Ëw¾uhu, ©enrhÞu wÛÞwt L{w¾uhu > us kr¼ rð»kuÚke r féÞwthu, ¼ð úñkÚke ð òÞ féÞwthu >>42>> fÞwO yûkh us «fkþhu, òýu r[v½ r[Ëkfkþhu > [kiË ÷kuf u Ëþ rËþkÞhu, us us y kh Ëu¾kÞhu >>43>> yÔÞk¢ su Äk{ k {æÞuhu, rËXk ¼q{k wY»k kÂÒkæÞuhu> [ whkÞwØ k»koË Þwõ hu, òuÞk yu «{kýu un {wõ hu >>44>> fÞkuo ºkýu ku nw ífkhhu, yu ¼q{k wÁ»ku un ðkhhu > u kzâk Au wtËh yk hu, yr «u{ ðzu r s { hu >>45>> ÷R ku¤ ò e W [khhu, fÞwO qs Yzu «fkhhu > fh t wx fhe u zkuÕÞkhu, «ýe k ne íÞkt kuÕÞkhu >>46>> wýku ¼Âõ Ä{o fnwt ðk hu, « xâk Au wÁ»k rðÏÞk hu > ð wºk Au yûkh r hu, yu{kt Vuh Úke yuf hr hu >>47>> y{u ÷kuf r su fuðkÞihu, ý yu{ k þýo{kt hrnyuhu > {w u yk¿kk fhe {nkhkshu, yk úñktz{kt {kufÕÞk fkshu >>48>> nrhÞu {w u su{ fÞwt wt hu, yu{ {khk ÓËÞ{kt hÌkwt wthu > yk úñktz k yÄo ykÞw»kuhu, y{ku Ëun Äheþwt { w»kuhu >>49>> fkiþ÷ Ëuþ yÞkuæÞk «kt hu, hðkh{kt Aw iÞk þkt hu > Ä{o¼Âõ Úke Ëun Äheþwthu, fk{ ðuo s kt fheþwt hu >>50>> yûkh{ktÚke y{ku ykðeþwt hu, kÚku {wõ {tz÷ ÷kðeþwthu > qðuo fÞwt wt {w u kð hu, «¼wÞu kéÞwt íÞ ð[ hu >>51>> wºk¼kð nðu {u òuhu, «¼wòýe u y{ u ¼òuhu > ½ ~Þk{ su {khk hu, wÁ»kku¥k{ Au ¼ ð hu >>52>> yu{ fu k{kt ©e½ ~Þk{uhu, us {krð ÷eÄwt u Xk{uhu > fÞko ©enrh u {Mfkhhu, Þk ¼q{k wÁ»k u khhu >>53>> Au {k kyu «u{ fhe uhu, ËqÄ kfh kÞwt nrh uhu > wºk¼kð Ë Ë Úki uhu, ykÃÞk h{kzðk {kuxk ¼kR uhu >>54>> Au ku Þkt h kuzk{ktÞhu, h kuR fhu wtËh íÞktÞhu > wºk{kt ý ÷k e Au ð]Â¥k hu, esu õÞktÞ vÂü Úke X eohu >>55>> Ä{oËuð u Au yuðwt nu hu, wºk u òýu «u{ {u hu > {k k fhu Au { rð[khhu, nrh ¼wÏÞk ÚkÞk nþu khhu >>56>> nkÚk ÄkuR u ykðu Au khhu, íÞkt ku hkuðk ÷køÞk Au fw{khhu > krfËÚke nkÚk ÄkuR rËÄkhu, ykðe wºk u Wí t u ÷eÄkhu >>57>> urz ÷eÄk ¾{k ¾{k fi uhu, uXkt yku he {æÞu sR uhu > ÷k e Au { u nw ¼w¾hu, òýwt Awt nwt {kÁt Ëw:¾hu >>58>> yu{ fne {k k Äðhkðuhu, k u ÷R Þ eðhkðuhu > Äkðe ]ó ÚkÞk ¼ ð hu, yu{ {k kyu òÛÞwt Au { hu >>59>> Au Vuhðu Au {kÚku nkÚkhu, kuÕÞkt {k k ½ ~Þk{ kÚkhu > ¼kR ûkwÄk ½ýe ÷k e n ehu, nw hkuÞk Äehs ku e hu ehu >>60>> nrh fu {k yu{ n wt ¾Áthu, wrý ËeËe ýwt { XÞwO hu > yu{ Þkur r fhu ¾u÷hu, k÷÷e÷kðzu ht hu÷hu >>61>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu ¼q{k wÁ»k kt Ëþo fhkÔÞkt yu k{u yü{ku ht : >> 8 >> qðoAkÞku ð¤e fnwt yuf ðkh k, wýku ÚkR kðÄk > ¼Âõ {k k yuf {u, wºk u fhkðu Þ k >>1>> u X kt Au h{k t Ë {kt , { ÚkR u { > {ku n S k {w ¾ {kt n e, ÷k e hneAu ÷ >>2>> ©e ½ ~Þk{ e {q h r , yKw fkt r y q > ¼køÞku Au ¼Þ ¼ð ku , ©e r ~Þk{MðY >>3>>
ht : - 9
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
12
[ku kR uXkt Au yku he{ktne {k , ÷R Wí t {kt s k > M k fhkÔÞwt Au ßÞkhu, h{ t ku»k kBÞkt Au íÞkhu >>4>> {k k Vu h ðu Au rþh fh, [rhºk fÞw O íÞkt xðh > s{ýk u yt w X ku kh, u s r féÞw t íÞkt Ú ke y kh >>5>> rËÔÞ «fkþ òuR u r[¥k, ¼Âõ {k k ÚkÞkt ¼Þ¼e > e kt Úkfkt u ku÷uAu íÞktÚke, ynkunku ykðzwt us õÞktÚke >>6>> íÞkt ku òÛÞwt Au «kýSð , s w e zÞkO Au r s { > yu{ {S u kuÕÞk ~Þk{, ËeËe eþku rn ykýu Xk{ >>7>> fkurx fkurx úñktz fuðkÞ, ð¤e fkurx Rþ {wËkÞ > ðuo w¾e Au yk us ðzu, {k k u { u rn zu >>8>> yð kh ku nw t yð khe, w Á »kku ¥ k{ r hrðfkhe> eò ku Äk Au h t º k, y{u ku Ai Þ u yk Mð t º k >>9>> {u qðuo ¼ßÞk yð kh, fhe y{khe ¼Âõ y kh > ý RåAk n e ð { , òýu nrh ÚkkÞ {khk >>10>> y{khu rð»ku wºk ku ¼kð, n ku {khu { WAkð > u whý fhðk { kuhÚk, ð ½uh ykÔÞk ku yu yÚko >>11>> {kxu «kf] k¤f Úki u, fheyu {k w»ke ÷e÷k hi u > u{kt us kÔÞwt Au y{u, s w e þeË eÞku Aku {u >>12>> yu{ fne u {kðe ÷eÄwt, ku k u rð»ku u ÷e feÄwt > ykðkt yKw ykùÞo r íÞu, «¼w fhe kðu Au «e u >>13>> M un ð]ÂØ k{u rË rË , {k k hu Au wºk u ykÄe > yu{ kBÞkt Au w¾ y kh, nw ð¾kýu ðkh{ðkh >>14>> wýku hk{þhý rðºk, yuf eòwt fnwtAwt [rhºk > yuf rËð {kuxku y wh, f]»ý kÚku su e {r ¢wh >>15>> qðo wt ðih t¼khe { , ykÔÞku ðu u fhðk rð½ > ðu»k ¼wtzku {nkrðfhk÷, ð¤e rþh rð»ku {kuxe xk÷ >>16>> y½kuhe {kuxku y½ wt Äk{, ykÔÞku Au fhðk fwzwt fk{ > rþþwY u Au ©e½ ~Þk{, kuZâk khýu qhýfk{ >>17>> fhu {khðk { rð[kh, ykÔÞku khýk k u {kh> fh ðÄkhe u ÷uðk òÞ, uðk ©enrh í h ÚkkÞ >>18>> fhe ðktrf ¼úfwxe íÞkt ðk÷u, «¼w k fku u fkuý Ík÷u > ð¢ ÿÂü fhe Au f] k÷, ¤e ¼M{ ÚkÞku fk¤ >>19>> yuðwt yiïÞo òuR y kh, kuÕÞk y t S uýeðkh > ynku ËkËk swðku u þwt ÚkÞwt, ¼khu fki wf òÞu fÌkwt >>20>> yuðwt kt¼¤e ©eÄ{oËuð, k u ykðe swðu ¾uð > kuÕÞk ð[ þwØ wÂØyu, fkuý òýu þwt fÞwO rðrÄÞu >>21>> n ku nwt n{ýkt ykýuXkh, fwðu kðk Þku Úkkuzeðkh > M k fhe u ykð kt ½uh, ux÷k{kt e Au yk uh >>22>> yu{ fhu hM h ðk , æÞk ËR wýu ¼Âõ {k > uXkt kt whò kR k u, íÞktÚke WXe u ykÔÞkt ykðk u >>23>> yux÷k{kt ku òýe yk uh, fnu ËeËe uXkt r s ½uh > wýe hk{« k S ¼kR, fnu y½kuhe ykÔÞku ku yktR >>24>> þwt òÛÞwt ykðþu ¼kR k , {w u o hne u u ºkk > yu{ fu kt Úkfkt w¾fkhe, ÷eÄk khýk{ktÚke {kuhkhe >>25>> uXk ykuþhe {æÞus ykðe, {kt[e W h kËe eAkðe > kuÕÞk ½ ~Þk{ { ðkÁ, «¼w kR Ëu¾kzðk kÁ >>26>> wýku {k r k {u íÞ, ykuÕÞk y wh wt fnwt f]íÞ > {ku uW sý ð]tËkð , ykð kt n kt r s¼wð >>27>> ¼wÕÞkt ykð kt ð[{kt Úk, yïíÚkk{k {éÞku y hÚk > uýu wAâwt {ku us íÞktÞu, {ku yuf÷kt fkuý Aku yktÞu >>28>> {nk½ku h ¼Þt f h ð , { t u Úke fku R yLÞ > yu ð kt ð[ w ý e u Ä{o , fnu ÂMÚkh ÚkR y w ¢ { >>29>> ku k wt ½¤wt ðh kt , yÚk Rr wýkÔÞwt r Økt > ÿkuý w u ÔÞkÃÞku Au ¢kuÄ, kuÕÞku { Ähe u rðhkuÄ >>30>> f]»ý « xþu ð ½uh, þ Ähu rn fkuR uh > yuðku yïíÚkk{k Ëwhk[khe, yuýu þk ËeÄku yrð[khe >>31>> [h[k òuðhkðk u fks, yu k r{ºk u {kufÕÞku yks > Aw iÞk{kt Ä{o ½uh ne, nrh íÞkt « xâk Au fu ne >>32>> yuðwt òuðk ykÔÞku ku y¿kk , {kxu {kÞkuo u u r Ëk > yk ku h{ fhe ÷ kh, Úkkuzku Ëu¾kzâku Au [{ífkh >>33>> yuðwt kt¼¤e { rð[khu, {khk wºk Au « k e ¼khu > Aw iÞk wh k ðk e s , u{ kt ¾Ur[ ÷eÄkt Au { >>34>> kÞ rþ¾u wýu u su ðkt[u, u u s{ ýe kðu ykt[u > yr Ëw÷o¼ Au yk [rhºk, {¤u õÞktÚke swðku {khk r{ºk >>35>> nðu ¼Âõ {k k nw ¼kðu, ÷k÷ u u kt u rþ¾kðu > u kzâk Au íÞkt ]Úðe{kuÍkh, fh {wfe ËeÄk uýeðkh >>36>> kze kzu h{kzu n kðu, yr þu yk tË W òðu > r hkÄkh uXu÷k Au ~Þk{, fhu k÷ ÷e÷k w¾Äk{ >>37>> qðo rËþk ¼ýe hkÏÞwt {w¾, zâk {k kS u L{w¾; ykðe zâk ËeËe u Wí t u, yuðe ÷e÷k fhu Au W{t u >>38>> ¾{k ¾{k fne uze ÷eÄk, fh {M f W h ËeÄk > {k k fu ðkøÞwt ¼kR { u, fktR o hne y{ u >>39>> Au ¼ezâk u ÓËÞ kÚk, nkMÞ fhkðu Au úne nkÚk > yux÷k{kt ÚkÞku ½ ½kuh, Ëu¾e 1ðkheË k[u Au {kuh >>40>> yuðu xkýu ykÔÞk ºkýu Ëuð, úük khË khË {uð> ykðe W¼k Au íÞkt nkÚk òuze, fhu «khÚk k {k {kuze >>41>> ðuýwt ð kze khË kÞ, h{k r nrh hkS ÚkkÞ > úñk fhu Au qs íÞktÞ, ku¤ W [kh Ér»khkÞ >>42>> ð¤e «u{ ðzuÚke 2ðk eþ, yk u y÷ u÷k u ykrþ»k > ½rýðkh fÞwO Au M ð , «¼wS u fÞko Au « Òk >>43>> Ä{o¼Âõ u fÞkuo «ýk{, ÚkÞk yvþ ºkÛÞu u Xk{ > fhu ©enrh e yu «þt k, { {kt hne R ykþtfk >>44>> wh ò kR w t Ë he kR, ðþhk{ {ku ehk{¼kR > yu ykrË ðuo u fne ðk , wrý nw ÚkÞkt hr¤Þk >>45>>
ht : - 10
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
13
{kuxk¼kR su hk{« k , u÷ðk yu u sý yk > Þk n k kÞ½kx k{, kAk ykÔÞk u ku k u Äk{ >>46>> wrýðk [rhºk e khe, ½ýk hkS ÚkÞk w¾fkhe > ½ ~Þk{ kÚku yuf ÷ø , hnu yk tË{ktÞu r {ø >>47>> ð¤e ¼Âõ {k k { þwØ, fÞwO iÞkh kfh ËwÄ > u «¼w u r ðhkðk {ktzâwt, Úkkuzwt r Äwt u eswt ku Aktzâwt >>48>> Au h{ðk ÷køÞk fw{kh, fhu {r ÷e÷k y kh > u kzâk íÞkt yku he Au ßÞktÞ, ykÃÞkt h{fzkt fh{ktÞ >>49>> h{u íÞkt wÄe h{u { kðe, Au kuu u u Ëu Au V kðe > fh ykt ¤e ÷kt e fhe u, fnu {k k u ÷kðku Vhe u >>50>> {tË {tË fhu «¼w nk , kt u {òðe {k u k > fnu {k k òðku ÷R ykðku, yu{kt eò u þwt {òðku >>51>> yuðwt kt¼¤e u ÷uðk òÞ, [k÷u ¼kt¾kurzÞu w¾ËkÞ > ÷kðe yk u Au {k k u nkÚk, yuðk ËÞk¤w Au s kÚk >>52>> nðu [ku hk W h Ä{o, uXk rð[khu Ëþ{ {o > íÞkt Þk Au rºk¼kuð r , wýu ¼k ð {nk{r >>53>> u{kt ðifwtX wt ðhý , kt¼¤u ©enrh Ähe { > íÞkt ku ykÔÞkt Au wtËhe{k{e, uXkt {q k u rþh k{e >>54>> uýu ku÷kÔÞk «¼w u k , o Ëkuze ykÔÞk yrð kþ > uXk ykðe {k{e k Wí t u, h{kzu Au yr h ht u >>55>> {k{eyu ËeXkt nrh kt [ýo, Yze hu¾kyku Au w¾fýo > íÞkhu n»ko k{e u íÞkt qAu, ½ ~Þk{ k [ýo{kt þwt Au >>56>> «u{ð e fnu wýku kR, u Au Wæðohu¾k w¾ËkR > fnu wtËhe ½¤kt r[ö, u kt k{ fnku r¼Òk r¼Òk >>57>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo © e yÞku æ Þk« kËS hk{þhýS t ð kËu ú ñ krË Ëu ð ykÔÞk yu k{u ð{ku ht : >> 9 >> hk k{uhe ¼kð fhe nw kt¼¤ku, kð wÛÞ rðºk > ©enrh e fÚkk wtËh, ðýoðwt k¤[rhºk >>1>> {k k fnu w ý w t Ë he, fnw t nrh[ýo kt r[ö > Wæðo h u ¾ k ykrËf ðu o , kðw t fhe u r¼Òk >>2>> s{ýu [ýo yt w X k k u , íÞkt ÚkR ykðe Au kh > k e e u f ku h k r f¤e, Wæðo h u ¾ k yr kh >>3>> yu s [ýo k yt w X k{kt , r[ö u sð w t kh > ð@ òt w æðs yt f w þ , È òu R u ðkÄu ÃÞkh >>4>> MðÂM f yüfku ý fi Þ u , ð ËÂûký kË{kt > ðk{[hýu k eòt , u u u hk¾ku ÞkË{kt >>5>> Wæðo h u ¾ k u {æÞu ¾he, ÔÞku { f¤þ fnu ð kÞ > yÄo [ Lÿ ku Ë Ä w » k, rºkfku ý {íMÞ ku n kÞ >>6>> yu ykrË u W [hý{kt , r[ö y w { kh > M u n fhe t ¼ khu u kt , w Û Þ ýku rn kh >>7>> ¼Âõ r[ö yku ¤ ¾kðu Au , ©enrh k Ë{kt kh > íÞkt ku u n [ýo { kt Ú ke, r féÞku u s yt kh >>8>> ð w Ä k{kt u ÔÞk e hÌkw t , k ÷ku f ÞO > rËÃÞ{k rËþkyku ÚkR, k{u rn fku R yt >>9>> ©enrh kt [rhºk sw ð ku , þw t fhu íÞkt ½ ~Þk{ > yu u s k yt kh rð»ku , Ëu ¾ kzâw t ði f w t X Äk{ >>10>> Yz rðïf u krË, su k»ko Ë òýku yu ð > [ w ¼ w o s u òw õ Ëu ¾ kzâk, ÷û{e khkÞý Ëu ð >>11>> ð¤e fnw t rðþu » k ðkh k, ykËh ðzu r »fk{ > M u n fhe {u kt ¼ ¤ku , ¼Âõ Ä{o ðþhk{ >>12>> w t Ë he ykrËf [kh u , ykÃÞkt yk r¼Òk > {k{e k Wí t rð»ku Ú ke, ÷eÄk «¼w u Úki u Ëe >>13>> r s® nk W hu , u kÞko fhe «e > q ò fhe u u ku r ÷Þk, $rËhkðh yr{ >>14>> nw k{eS kÁt fÞw O , ykÃÞkt Ëþo yks > yu { fne u Ä{ko r Ë e, q ò fhe w ¾ ks >>15>> ¼Âõ -Ä{o w {khk, ku u q h ýfk{ > ©enrh w Á »kku ¥ k{ Au , « xâk Au ð Äk{ >>16>> ¼ o ¾ t z {kt MÚk÷ su , ð] ¥ k w h e ð¾ýkÞ > y{kÁt íÞkt MÚkk fhþu , {w u ku yu { sýkÞ >>17>> «u { Úke s¤ ÷ku [ , Ë Ë ft X u ÚkÞk > yu f r[¥ku ½ ~Þk{ u , «ký r òu R hÌkk >>18>> íÞkhu « Òk ÚkR ku r ÷Þk, {nk«¼w y÷ u ÷ > ð {hS y{u òýe, u { s fheþw t ¾u ÷ >>19>> MÚkk fhþw t yrÄ r , í t u rþh ks > q ý o fhþw t { ku h Úk, Úkkþu ½¤kt fks >>20>> yu {u 1VýeÄh ykÔÞk, Þk k r hku s w h > îkh W½kze òw ð u ku , u s ¼Þw O ¼h q h >>21>> r kS u íÞkhu q A eÞw t , {u u X k Aku fku ý u Xk{ > yu {u u s {kðe ÷eÄw t , ku u q h ý fk{ >>22>> t Ë u n « xâku þu » k u , q A u Vhe u u h > k S {u õÞkt Þk k, þw t n w t yk ýu ½u h >>23>> u s þk w t n w t ½h{kt , {U òu Þ w t shu su n > Ä{o fnu nrh RåAkyu , u s Ëu ¾ kÞw t yu n >>24>> ði f w t X Äk{ ne òu Þ k, ÷û{e khkÞý Ëu ð > y{ku ðu o e q ò fhe, h{k r yu yu ð >>25>> yu ð w t w ý e hkS ÚkÞk, hk{« k S ¼kR > yKw ÷e÷k ðkr÷zk e, ÞÚkk{r {U kR >>26>> yu f rË ð¤e nrh u , {kÞ fhkÔÞw t M k > sL{MÚkk fw ð k fkt X u , u kÞko ©e¼ ðk >>27>> r s ¼ú k e w º ke su , ÷ðt k kR k{ > u u kU e u Þkt ½h{kt , fhðk h ku R w t fk{ >>28>>
ht : - 11
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
14
w º ke fkt R {su rn, u kR Au k w t k¤; nrh u {q õ Þk u yu f ÷k, ku u ½hu R fk¤ >>29>> ¼krð nku Þ u x¤u rn, nrhRåAk ÷ðk > h{ k h{ k fw ð k{kt , ze økÞk ¼ ðk >>30>> «kýSð ze Þk, u òýe 2 Òk ¼q > o ykÔÞk k k¤{kt Ú ke, Ähe n ú V ýkY >>31>> Íe÷e ÷eÄk Výk W h, s¤Úke yÄh kh > yuðu {u íÞkt ¼Âõ ykÔÞkt, õÞkt Þk {ws fw{kh >>32>> h ku z k w t fk{ íÞk e u , u òw ð u [khu k > xðh u ËeXk rn, íÞkhu zâku ºkk >>33>> {u wºk {khk õÞkt Þk, fkuR kðku fk÷ > ¼ÞÚke òýu ¼w÷kt zâkt, ykðe ð¤øÞku þwt ÔÞk÷ >>34>> kÁýe {íÞ {U ku fhe, w k {w õ Þk õÞkt k¤ > «u { ð e ÃkM kÞ u , ÁË fhu fk¤ >>35>> fq W h u khe u , nw t R h ku z k{kt Þ u > nkh ykðe òu ð w t A w t ku , fw t ð h {÷u õÞkt Þ >>36>> yu ð w t w ý e u W kð¤k, ku Õ Þk hk{« k > nk÷ fw ð kfkt X k W hu , u X k n k ¼kR yk >>37>> sw ð ku u {k kS ò¤ðe, zâk þw t fq {kt Þ u > yu ð w t w ý e u ¼Âõ {k k, ykÔÞkt fw ð k h íÞkt Þ u >>38>> s w e sw ð u s¤rð»ku , u X k{kt r n ¤ðk > ÷kt r XÚke kýe W h, ¼Þnkhe ¼ ðk >>39>> Äehs hne {k u , Ëu ¾ e ÚkÞkt Ë÷ eh > ykh kËu ku f khu Au , W¼kt hÌkkt fq eh >>40>> hk{« k S ykðeÞk, ðu u ykÔÞk Au Ä{o > ¼rõ fnu sw ð ku kýe{kt , u X k ¼q Ä hS {o >>41>> ºkÛÞu sý òw ð u fq {kt , íÞkt u s ku rn kh > u s kh{kt þu » k h, ku Z âk Au s ËkÄkh >>42>> ÷û{e [ýo u ð k fhu , «e u kh»kË rn > yu ð w t òu R ykùÞo kBÞkt , ÚkÞkt þw Ø hrn >>43>> u {u ÚkR ¼rõ Ä{o u , q ð o e M{] r { > f] » ýu Ëþo ËeÄkt n kt , ðkr÷zu ð] t Ë kð >>44>> {kR Þw t u s ðu o , fq ð k{kt r hÄkh > fh ÷kt k fÞko «¼w Þ u , u z e ÷eÄk u n ðkh >>45>> {k k u ºkk {xkzeÞku , u þku f fÞku o Au kþ > yk t Ë ykÃÞku yr ½ýku , yu ð k Au yrð kþ >>46>> ykðe «¼w k e ðkh k, u frn ðo u {k > k t t Ä e u n e ðu o , w ý e ÚkÞkt hr¤Þk >>47>>
Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu Ä{o¼Âõ u Úkk hk{« k S u fqðk{kt þu»kþkÞeY u Ëþo ËeÄwt yu k{u Ëþ{ku ht : >>10>>
qðoAkÞku yuf {u {kfoLzuÞ {wr , ykÔÞk Aw iÞk {kuÍkh > Ëþo fksu ËÞk¤ kt, Ä{oËuð ýu îkh >>1>> nrh« kËS n»ko Ú ke, W¼k ÚkÞk u n ðkh > yk yk e q ò fhe, nw fÞku o ífkh >>2>> ßÞku r ðË òÛÞk Au , fnu Ä{o w ¾ Äk{ > {w r ðh {w s w º k w t , k{fhý fhku yks >>3>> ºkÛÞ ð»ko k u ÚkÞk, w º k y{khk yks > {kxu ¼rð»Þ ¼k¾ku {u , yu ¬e fhku {nkhks >>4>> [ku kR yu ð[ wýe {wr s hu, «u{ rn ÚkÞk « Òkhu > k{fýo fhu Ér»khkshu, {ku wýku fnwt Ä{o ykshu >>5>> Ä{o wt MÚkk yk fhþuhu, {khe yk Ëk u nhþuhu > su fkuR yu ku yk©Þ Äþuohu, u e ý Yze hûkk fhþuhu >>6>> ffo hkrþ{kt sL{ r ðk uhu, {kxu nrh yuðwt k{ Úkkþuhu > ð wºk kuAu f]» ðýohu, ki kt { fhe ÷uþu nýohu >>7>> 1{Äw{k {kt sL{ kt ÿ§hu, fuðkþu uÚke «ÏÞk f]» hu > ßÞkhu u k{ ¼u kt u Úkkþuhu, íÞkhu nrhf]» u fuðkþuhu >>8>> yu k nkÚk{kt È wt r[öhu, {kuxk {wr u Úkkþu ykÄe hu > uW [ýorð»ku ht [ku¤hu, Wæðohu¾k ykrË r[ö ku¤hu >>9>> {kxu Úkkþu u sõ r Þt khu, nw k{e yu Au ¤ðt khu > íÞk òu Ä{o ¿kk hu, u{kt Úkþu 2r kfe {k hu >>10>> {kxu r ÷ftX yuðwt k{hu, fuðkþu sõ {kt Xk{kuXk{hu> ð¤e y t fÕÞkýfkhehu, wýðt Úkkþu r hÄkhehu >>11>> y uf Sð u ¼ ðk hu, r ùu fhþu {krÄðk hu > r s Äk{ Ëu¾kze yS hu, w¾e fhþu s yr{ hu >>12>> ð¤e eòt {khkt su fühu, xðh fhþu u ühu > yuðwt fne {kfoLzuÞ Ér»khu, kBÞk rðhk{ u ÃkkBÞk ¾wþehu >>13>> Au nrh« kËS «e uhu, rËrÄ ËÂûkýkyku Yzehe uhu > ð k¼q»ký k k«fkhhu, ykÃÞkt yk tËu {o WËkhhu >>14>> ÚkÞk « Òk íÞkt {wr hkshu, [kÕÞk rþ»Þ kÚku fhe fkshu > khu nrh RåAk ¤ðk hu, Ér»k u ÚkÞwt {krÄ ¿kk hu >>15>> u {krÄ{kt yu{ sýkÔÞwthu, {wr ðh u u { ¼kÔÞwthu > yk u fk¤u fhe kunkðßÞkuhu, wsohÄh Ëuþ ykðßÞkuhu >>16>> {nk w¼kð yûkh{wõ hu, u{kt hk¾eþwt {ku u swõ hu > Úkkþu íÞkt y{khku {k {hu, hk¾eþwt {ku u íÞkt y w¢{hu >>17>> yuðe he u ©enrh kûkk hu, {krÄ{kt sýkðe Au ðk hu > Au [kÕÞk u ÚkR iÞkhhu, Ä{korËfu ð¤kÔÞk Au khhu >>18>> khkÞý hkuðh ehhu, kuÕÞk Ä{o kÚku {r Äehhu > {khk wºksu ½ ~Þk{hu, wýku u k fnwt wý úk{hu >>19>> úñ{ku÷ k yu Au r ðk ehu, yûkhkrÄ r yrð kþehu > y t fkuxe úñktz Äkhehu, yð kh k Au yð khehu >>20>>
ht : - 12
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
15
su e fxkûku ft u Au fk¤hu, u e ¼Âõ fhu ÷kuf k÷hu > yu e yk¿kkÚke ð]Â¥k rðhk{uhu, [tÿ qÞo WËu yM k{uhu >>21>> þu»k {nuþ u hMð ehu, fhu r íÞ M{hý þwØ {r hu > su e ef Ähu Þ{hkÞhu, yu e {hSÞu nw ÚkkÞhu >>22>> yu{ fne u íÞktÚke r ÄkÔÞkhu, {e k h W h ykÔÞkhu > W¥kh rËþu {Äw wt ð]ûkhu, u k nuXu Au ykuxku «íÞûkhu >>23>> u søÞk h rþ»Þ rn hu, hÌkk {wr íÞkt ¼uË hrn hu > yuf hs e rË uMÚkk hu, ÄÞwO ©e½ ~Þk{ wt íÞkt æÞk hu >>24>> íÞktÚke yÞkuæÞk whe ÚkR uhu, hÞk «Þk rð»ku sR uhu > {krÄ{kt kBÞk W Ëuþhu, {khftzuÞ {kuxk {wr þhu >>25>> íÞkh Au Þkt ½ýkt ð»kohu, ¼uxâk Au ©enrh Wíf»kohu > wshk {æÞu ôÍk k{hu, {éÞk {nk«¼w u u Xk{hu >>26>> h{nt ÚkÞk íÞkt rðºkhu, òu ÷eÄku ÚkÞk «¼w r{ºkhu> fÁýk fhe u w¾ftËhu, k{ kzâwt {nk w¼kðk tËhu >>27>> nðu wýku ÚkR kðÄk hu, k {k k Au ¼ ðk hu > {k kyu fÞkuo { rð[khhu, fk rðtÄkðk fÞko iÞkhhu >>28>> îkh yk ¤ [ku hku sunhu, ykt ÷e k Y ¤u unhu > uXkt íÞkt sR u {q {k khu, ÷eÄk Wí t {kt ¼Þºkk khu >>29>> fk ®ðÄkðu Au suýe ðkhhu, us r féÞwt y h{ khhu > ®ðÄ khk e ykt¾ku ytòRhu, ¼Þ ÃkkBÞku kze [e íÞktRhu >>30>> òwðu ykòw kòw{ktÞ íÞktRhu, Úke Ëu¾ ku eòwt u fktRhu > yux÷k{kt ÚkÞk Au yËþohu, fhu ykt ÷e zk¤ ku M þohu >>31>> uXk u h sR yr¼hk{hu, {k k k{wt òwðu ½ ~Þk{hu > {kuxk¼kR u {k k ku÷kðuhu, fh ÷kt ku fhe u kðuhu >>32>> òwðku nrh uXk Au si zk¤uhu, yuýu uze ÷kðku ykýu fk¤uhu > yuðwt wý k{kt {kuxk¼kRhu, [zâk zk¤ h Äehk hRhu >>33>> íÞkt ku xðh ykÔÞk e[uhu, uXk {k w k Wí t ð[uhu > «u{ð e k ¾ku¤k{kt uXkhu, ¼kR zk¤ hÚke ykÔÞk nuXkhu >>34>> e[u òwðu ku {k k e k hu, uXk Wí t {kt yrð kþhu > ð¤e ô[wt òwðu Au ku zk¤hu, esu Y u rËXk íÞkt ËÞk¤hu >>35>> ð]»k{q 1[r¢ r sunhu, fk ku ®ðÄ khku Au unhu > yu ykrË u kÔÞku « k hu, kuÕÞk yá»Þ Y uÚke yk hu >>36>> ËeËe ku¤ yk ku k[wt fiÞuhu, íÞkhu ku fk ®ðÄkðk ËiÞuhu > ku¤ ÷kðku uðwts kt¼¤ehu, fnu Au ½ ~Þk{ u ð¤ehu >>37>> ÕÞku yk ku¤ s{ku yktrn ykðkuhu, zkÌkk ÚkR u fýo ®ðÄkðkuhu > yux÷u ykÔÞk f]»ýS ohu, {k k k u W¼k ktÄe ohu >>38>> ÷kðe ku¤ ykÃÞku u nrh uhu, fh Vuhðu rþh Vhe uhu > ðkr÷zu íÞkhu fk ®ðÄkÔÞkhu, {k kr k ýu { ¼kÔÞkhu >>39>> yu{ yËT¼w ÷e÷k y khhu, fhu «e { ðkh{ðkhhu > kBÞk ykùÞo ðuo u { hu, Aw iÞk wh k ðk e s hu >>40>> ð¤e fkuRf yuf y whhu, ku k wt ðih t¼khe Whhu > ¼wtzku ¼khu ¼Þtfh ¼úühu, {nk{r÷ {r Au ühu >>41>> ½ýku ¢ku Ä e rðhku Ä e {khhu , Ak ku ykÔÞku Aw i Þ k {ku Í khhu >>42>> yuðk ½z ku u { ½kxhu, ykÔÞku y¼k e ÔÞku{ e ðkxhu > ËiíÞ ku Ëun Äkhý feÄkuhu, {kuxku ÚÚkh fh{kt ÷eÄkuhu >>43>> ykðu ykfkþ{kh u [kÕÞkuhu, u u ¼qÄh¼úk kyu ¼kéÞkuhu > «¼w kuZâk Au ÷t {ktÞhu, òÛÞwt yt hÞk{eyu íÞktÞhu >>44>> ðkr÷zku fhu { rð[khhu, nðu þwt fhðwt r hÄkhhu > {k kr k ð¤e ðzk¼úk hu, Úke òý k fkuR yk ðk hu >>45>> k¾þu rþ÷k òu k e s hu, o ¼kt e zþu ¼ð hu > hk{« k {q u Ä{ohu, ku{ e kÞ ½h{kt h{hu >>46>> yuykrË ðuo Ë kR {hþuhu, Au fu{ fhe W hþuhu > yu{ òýe yk¤þ {hzehu, fhe Ëwü u áÂü fhzehu >>47>> fÞkuo tfÕ kAku VhßÞkuhu, k e yu e {kÞk{kt {hßÞkuhu > yuðku rð[kh fÞkuo Au ßÞktÞhu, ¼{u y wh u ¼{ktÞhu >>48>> Vhu ykfkþ{kt yu{ Vu÷ehu, Aw iÞk wh e nË {u÷ehu > ½ýku ykfw¤ ÔÞkfw¤ ÚkkÞhu, r ¼t ÚkÞku ¼hkÞhu >>49>> yu{ ¼{ ku Úkfku y whhu, Þku ytrºkûk {kh u Ëqhhu > Äku¤k ðo e ¤uxe{kthu, zâku ykðe u {ýo ½ktxe{kthu >>50>> uýu fhe u fux÷kt ð]ûkhu, ¼kt e [qýo ÚkÞkt Au «íÞûkhu > rþ÷k e[u Ë kýku rðfkhehu, {ýo kBke zâku u whkhehu >>51>> yu wt {ýo ÚkÞwt yu{ òýehu, Ëuð k fnu ðk ð¾kýehu > fhu w» e ð]Âü y khhu, {w¾u ku÷u sÞsÞfkhhu >>52>> ð»kuo [tË ku ðh kËhu, fhu n»koÚke ËwtËw¼e kËhu > nw y{h ytrºkûk hi uhu, ku÷u M wr Ë Ë Úki uhu >>53>> «u{ rn fhu «ýk{hu, Þk 1rºkËþ ku k u Xk{hu > ykðwt yKw ykùÞo òuRhu, whðk e qAu «e «kuRhu >>54>> hM h fnu Au u ðk hu, nw hkS ÚkÞkt Au kûkk hu > ©e½ ~Þk{ e RåAk òýehu, ÚkR ykfkþu t¼eh ðkýehu >>55>> fÌkwt yÚk Rr ðh kt hu, Ä{korËf ÚkÞk nw þkt hu > kBÞkt ðo u yk tË { hu, s ¼køÞ ð¾kýu Au ÄLÞhu >>56>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu {kfOzuÞ {wr yu ©enrh kt k{fhý fÌkkt yu k{u yr Þkh{ku ht : >> 11 >> qðoAkÞku yuf {u kihe {k{e u, [{f {wtÍkhku ÚkÞku > k t tÄe ðuo {¤e, {qn rðxkR u hÌkku >>1>> khýw t ÷kÔÞk yku þ he{kt , ku Z kzâk «kýSð > ¼Âõ ku k e ¼k¼e k u , Þkt WËk e { >>2>> ¼s fhu íÞkt ¼kðÚke, yu { ÚkR ½ýeðkh > ûkw Ä k ÷k e ½ ~Þk{ u , fhu Au { rð[kh >>3>> [ku kR {k k u ku ½ýe ÚkR ðkh, nk÷ ykðþu rn r hÄkh > {w u ûkwÄk ÷k e yks ½ýe, [k÷ku sRyu {k w©e k ¼ýe >>4>>
ht : - 12
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
16
yu{ Äkhe u Í fe òøÞk, ô[u Mðhðzu hkuðk ÷køÞk > þçË wÛÞku {k kÞu ©ðýu, ý u ðk { ýu >>5>> ¼Âõ ykÔÞkt rn íÞktÚke ½uh, «¼w {S Þk u uh > WXâk khýuÚke yrð kþ, o ykÔÞk {k kS u k >>6>> kÞwt uXe {kS u ¼wð , sR uXk u {æÞu Sð > {ktË eÚke WËk e Au { , kuÕÞkt {k kS {o ð[ >>7>> wýku nu wºk ÷kze÷k kh, sýkðku Aku «¼w k y kh; r íÞ r íÞ « k Ëu¾kzku, {k{e u fu{ ð Sðkzku >>8>> yuðwt ð[ wýe ífk¤, òuÞwt {k{e k k{wt ËÞk¤ > fhe Au y{] áÂü ßÞktÞu, o {k{e uXkt ÚkÞkt íÞktÞu >>9>> swðku nrhyu fÞkuo Au òu , {xe Þku {k{e ku ku hku > òuR « k òuzâk Au ký, fhu «khÚk k r{ü ðký >>10>> w ý ku ½ ~Þk{¼kR {{o , {u ku rËþku q h ý ú ñ > w Á »kku ¥ k{S ¤ðk , yûkhkrÄ r Aku r Ëk >>11>> nwt ku R e yûkh{ktÞu, rËXwt rËÔÞ ® nk íÞktÞu > u k W h rðhkßÞk {u, nk÷ shu òuÞwt u y{u >>12>> y t fkuxe {wõ u rn , u{kt Aku {u yûkhk e > íÞkt fh e n e Ëhþ , ÄLÞ ¼køÞ {kLÞwt wt {U { >>13>> uðk{kt {w u yktrn ku÷kðe, yk e yk¿kk «{kýu ykðe > íÞkt wt w¾ y÷kirff òuÞwt, ð {q rð»ku { {kuÌkwt >>14>> ykðe ðk w r ý Au u xkt ý u , Aw i Þ k w h ðk e ð¾kýu ; «u { ð e ÚkÞkt «u { ðk , u z e u fhkðu M k >>15>> Vuhðu nrh u rþh nkÚk, yu{ ðuo u fÞkO kÚk > w¾ kBÞkt Au {k kr kÞ, fu kt kh k{e þfkÞ >>16>> nðu {k kS w h ý ¼kðu , «¼w u [k÷ kt u rþ¾kðu ; fh e ykt ¤eÞku Í÷kðu , «kýSð u u [÷kðu >>17>> fh fze u ÷kÔÞkt kh, [kuf wÄe [÷kÔÞk u Xkh > Úkkuzku ÷uðk ËeÄku Au rð©k{, kAk ÷kÔÞkt ßÞkt ku k wt Äk{ >>18>> yuðu {u ÷û{eS íÞkt ykÔÞkt, r s knu÷e u t ÷kÔÞkt > ©enrh e ÷e÷k u íÞkt òuðk, «ký r rð»ku { {kuðk >>19>> uXkt yá»Þ ÚkR u f{÷k, òwðu [ku hu hne rð{÷k > òuR xðhS e [k÷, r h¾e r h¾e ÚkÞkt LÞk÷ >>20>> ¾e u fu A u «u { fhe u , ò [f÷e w t Y Ähe u > ½hîkh ku xku z ÷ku yu þ , u k W h si u w t u >>21>> íÞktÚke Wze òsu ífk¤, òu u þwt fhu Au yu f] k¤ > ¾e ÚkR Au [f÷e Y , ht fwtË suðku y w >>22>> íÞktÚke Wze u ykðu Au [k÷e, fh ðÄkhe nrhyu Ík÷e > k¤÷e÷k fhe ¼ ðk , zâk ]Úðe W h u MÚkk >>23>> Ík÷e hÌkk Au ©e s Ëeþ, kzu [f÷e íÞkt ½ýe [eþ > òuR {k k fhuAu rð[kh, fhþu [f÷e [t[w ku «nkh >>24>> yu{ òýe u Ík÷u Au ßÞkhu, [f÷e {xe Mºke ÚkR íÞkhu > ð ½huýkt òwõ y q , uòu{Þ u yKw Y >>25>> W¼kt ©enrh L{w¾ khe, fh òuze u M w e W[khe > 1$ËehkÞu fÌkwt { u yks, {kxu [f÷e ÚkR {nkhks >>26>> {U fÞkuo [t[w ýku «nkh, { u ðkøÞwt nþu r hÄkh > {U ku w ku fÞkuo Au {khku, ûk{k fhku y hkÄ {khku >>27>> yuðwt kt¼¤e wtËh Au÷u, ykþeðkoË ykÃÞku y÷ u÷u > Au ÷û{e ÚkÞkt Au «fkþ, ykÔÞkt ßÞkt uXk Au yrð kþ >>28>> ðuo W¼e hrn Au { e, fhu Au fh òuze rð r > nrh kuÕÞk f] kfhe íÞktÞu, ykðßÞku fkXeÞkðkz{ktÞu >>29>> y{khku khku òu íÞkt Úkkþu, {khe r[t k u x¤e òþu > yuðwt wýe ÷û{e Wíf»ko, ÚkÞkt ykfkþ{ktÞu yËþo >>30>> yu{ kBÞkt Au yk tË { , Þkt f{÷k r s Ë > yuðkt fhu Au f]»ý [rhºk, rþ¾u wýu u ÚkkÞ rðºk >>31>> «u{ð e òu¾ u Ä{o; whò kR ykrËf {o > uXkt Au r s yku he ßÞktÞu, wºk u ÷R Wí t {ktÞu >>32>> nrh ku nkÚk Ík÷e kð , swðu {k k hu¾kyku Þ > yux÷k{kt r heÞwt us, ©enrh e nÚku¤e{kt yus >>33>> [khu rËþkyku { kt r n ¼hkÞw t , u { kt rÿfk©{ Ëu ¾ kÞw t > {w õ {t z ¤ rn {u ð , rËXk h khkÞý Ëu ð >>34>> ð¤e f÷k úk{ k ðk e, òuÞk Ér»ks ku Þku kÇÞk e > hðehu fÞkuo fkh, ¼Âõ Ä{o ykrË u u Xkh >>35>> u kÞko Au ˼o yk , {k k k ¾ku ¤ k{kt ¼ ð > ½ ~Þk{ w t fhu M ð , h ¾k r h{¤ { >>36>> ku ¤ «fkhu fÞw O q s , fhkÔÞkt rÿV÷ «kþ > yu { ðu o w t q s feÄw t , h khkÞýu w ¾ ÷eÄw t >>37>> Au kuÕÞk ku u ½ ~Þk{, wýku hðehkrË {k{ > yk {khku Au su ¼ o¾tz, MÚkkr þwt { us y¾tz >>38>> wh shÄh{kt Yze u h, u {æÞu y{ËkðkË þu h > rhÂØ r ÂØðk¤wt Au ©e ú, u{ kt {k þu ÷kuf { ú >>39>> u {u ¼Âõ Ä{o u r[¥k, qðo e M{]r ykðe yr{ > rÿ r {ßÞk rðÏÞk , {khkt qðo kt yk {k k >>40>> fhe «khÚk k òu z e nkÚk, w ý ku {k r kS kÚk > { Úkfe ÚkÞk W Òk, w Á »kku ¥ k{S ¼ ð >>41>> nrhf]»ý u ©e ½ ~Þk{, ð uo Au ku k kt uW k{ > fÞkO u{ kt Ëþo yks, ÚkÞkt y{khkt qhý fks >>42>> yuðwt wýe nw ÚkÞkt hkS, w¾ kBÞkt Au y kh {kS > òwðku f]»ýu yu fkhs feÄwt, us ku k{kt {kðe ÷eÄwt >>43>> ykðkt yKw òuR [rhºk, ÚkÞkt {k kr krË rðºk > {kÞk¼kð {xe Þku { , ðuoÞu òÛÞk Au ¼ ð >>44>> íÞkh Au fu x ÷u f rË , fÞw O esw t [rhºk ðe > þËo qLÞ{ e ¾e÷e hk , ÷R Wí t {kt ¼Âõ {k >>45>> khýu fw ð k ku hÚkkh, u k W h u X kt Au kh > òu Þ w t ykfkþ{kt ½ ~Þk{, rËXku [Lÿ{k q h ýfk{ >>46>>
ht : - 13
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
17
fnuAu ËeËe u swðku RLËw, òýu y{] ku nkuÞ r LËw > ÷kðe yk ku y{ku u u yks, {k u Au yu{ ©e{nkhks >>47>> fnu {k kS wýku ÷kze÷k, nrh yuðk Úkkyku nrX÷k > yu ku yk ÷kuf{kt ð ykðu, Vhe kuÕÞk nrh fhe ¼kðu >>48>> {u yu{ u yktne ku÷kðku, {u u{ fhe nkÚk{kt ÷kðku > kuÕÞkt Au {k k fhe u heþ, fu{ fhe u ÷kðwt yk rËþ >>49>> ¼Âõ fu ¾ nkuÞ ku ÷kðku, [tÿ{k u yk®ns ku÷kðku > yuðwt kt¼¤e nrh ku÷kðu, nkÚk ÷kt ku fhe u n÷kðu >>50>> nu [tÿ{k ykðku {ws k , yu{ kuÕÞk {w¾u yrð kþ > yu{ fu k{kt [tÿ{k ykÔÞk, ku k e Mºkeyku u t ÷kÔÞk >>51>> qò k{ úe k k «fkh, [tË kºk w» k nkh > uýu rn qò ku feÄe, ¼ux k{ úe «¼w u ËeÄe >>52>> [tË [[eo nkh uhkÔÞk, ðMºkk÷tfkh nu u ÄhkÔÞk > «e u W¼k fhe u «ýk{, yu{ hkS fÞko ½ ~Þk{ >>53>> nrh k [ýo ku fÞkuo M þo, yk¿kk {k e u ÚkÞk yËþo > yu yKw òuR hk¢{, ðuo hkS ÚkÞk y w¢{ >>54>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu Ä{korËf u rÿfk©{ rn h khkÞý kt Ëþo fhkÔÞkt yu k{u kh{ku ht : >> 12 >> qðoAkÞku yuf {u ©e ¼Âõ {k k, ku k wt ykt ýwt ßÞktÞu > ykt ÷e k Á ÷u uXkt, kòuX W h íÞktÞu >>1>> ½ ~Þk{ u u z e ÷kÔÞkt , M u n u fhkððk M k > W {ýu {w ¾ u u kÞko , nw k{e ÷ðk >>2>> W»ýku Ë fu M k fhkðu , f¤þu Ú ke fhu Äkh > eh h{ ÷køÞw t nrh u , [e kze u ý e ðkh >>3>> yku ® [ k k hku ð k ÷køÞk, ¾{k ¾{k fhu {k > eh h{ þw t ½ýw t zâw t , ËkÍâk fku { ¤ k >>4>> [ku kR yu{ fne u s¤ kMÞwt, ðkrh h{ ½ýwt u rð{kMÞwt > «¼w u ku {u Úkkuzeðkh, xkZwt kýe ÷kðwt nwt iÞkh >>5>> yu{ fne ÷uðk Þkt eh, wýu ðuo ÚkR {r Äeh > úñk rð»ýw þu»kkrËf Ëuð, ykðe uXk n k fqðu yuð >>6>> fhu Ëþo u {nk¼k , uðk fhðk ku ykÔÞku ÷k > yðfkþ òuR u u ykÔÞk, {khk ðkr÷zk u ðhkÔÞk >>7>> W k s¤Úke fhkðu M k , ð¤e fuAu wýku ¼ ðk > y{ u ykÔÞk òýe u yuðk, {k k u {kufÕÞkt s¤ ÷uðk >>8>> {kuxe ËÞk fhe {nkhks, ÷k¼ ykÃÞku Au uðk ku yks > ¼Âõ {k k ðéÞkt fk¤, íÞkhu nrhyu {køÞku Y{k÷ >>9>> {k kS Á{k÷ ÷uAu ßÞktÞu, «¼w u ËeXk ykuhzk{ktÞu > ðMºkk¼q»ký nw {wÕÞðk , ½ ~Þk{u fÞkO heÄk >>10>> Òku Xufkýu òuÞk nrh u, {k k khu ykÔÞkt Au Vrh u > òwðu ku ºký ËeXk íÞkt Ëuð, fhu wtËh ~Þk{ e uð >>11>> swðu «u{ð e wAu íkktR, {u ºký sýk fkuý ¼kR > íÞkhu u fu yk Au ¼ ðk , y{ku fhkðeÞu AiÞu M k >>12>> kAwt òuÞwt {k kyu u Xk{, ½h{kt ËeXk wtËh~Þk{ > {k k { ÚkÞkt ¼Þ¼e , ð¤e rð¼úkt ÚkÞwt Au r[¥k >>13>> uðwt òuR u kuÕÞk Au ÷k÷, nu ËeËe kýe ÷kðku u nk÷ > ½ýe ðkhÚke òuWAwt ðkx, u e hÌkku Awt kðk u {kx >>14>> yuðwt ðuý kuÕÞk ¼ ðk , wýe {k k ÚkÞkt w¾ðk > Au ykÔÞkt yku he nkh, ð¤e ðËu Au rð¼w ykÄkh >>15>> ËeËe y{ u fhkðk M k , ºkýu Ëuð ykÔÞk Au yk MÚkk > ¼kðuÚke u fhu Au M ð , {k k òuR hÌkkt yuf{ >>16>> úñkrËf fnu wýku {k k, {khk wºk Au s ºkk k > y{u ykÔÞk yu us { k, y{khk ðuo k Au r Þt k >>17>> yu{ fne hò ÷eÄe íÞktÞ, ÚkÞk yá~Þ ykfkþ{ktÞ > Ae Á{k÷Úke yt ÷kuÞwt, k{he ykuZkze { {kuÌkwt >>18>> ykuþhe e Au suh u MÚkk , u W h u kÞko ¼ ðk > Þ kfh nrh u kÞwt, íÞkhu {k k wt { { kÞwt >>19>> ½h ykt ýkt kh «íÞûk, kheò f wt yuf ð]ûk > u u nuXu uXk s kÚk, ¾kðk {]r fk r÷Äe Au nkÚk >>20>> {q fu wýku [tË kR, swðku þwt fhu Au íÞktnkt ¼kR > yuðwt wýe ykÔÞkt ÷ k{e, ßÞkt uXkAu ðk÷ku nw k{e >>21>> swðu ku {]r fk ÷eÄe Au sun, {k eÞu zkðe kt¾e un > swðuAu {w¾ ku¤wt fhe u, s{uAu u ðË ¼he u >>22>> zkhku Ëu¾kze u fhe heþ, ykþwt ¾kðk rþÏÞk s Ëeþ > {w¾ ku¤wt fhe swðu {k e, kðu Au ku u w¾hkþe >>23>> fkurxfkurx úñktz e {kÞk, kðe {w¾{kt s hkÞk > $ÿ rð¼w ðÁý u Þ{, 1 rð k 2þqr÷ þkhË úñ >>24>> yÂø ðkÞw {wÿ u Âî , khk {tz÷ ð¤e 3Wzw > Ëþ rËþkyku k rË k÷, MÚkkðh ykrË {uÁ {hk÷ >>25>> Mð o {]íÞw k k÷ su ¾tz, fkurxfkurx kÔÞkt úñktz > ÷kufk÷kuf y÷kuf y÷ûk, Ëu¾e u Xhe Þkt Au yûk >>26>> {k e rðM{Þ kBÞkt Au { , yk ku þwt ÚkÞwt { u Mð¡ > Úkkuzeðkh ÚkÞkuu he k , Au òÛÞku «¼w ku « k >>27>> yr yk tË kBÞkt Au {k e, {k k yk ¤ ðk «fkþe > ykðkt yKw ykùÞo r h¾u, {k k r k ykËe nw nh¾u >>28>> íÞkh Ae fnwt eS ðk , wýku hk{þhýS ¼úk > {k kyu fhkÔÞwt M k , Äkðe ]ó ÚkÞk ¼ ðk >>29>> íÞkt h{ k {wõÞk «ký r , h kuzk{kt Þkt «u{ð e > fhu h kuR ku W [kh, yu{ rð e R Úkkuzeðkh >>30>> swðu ½ ~Þk{ [khu k , fkuR ËuÏÞwt rn yrð kþ > [kÕÞk ¼k¾kuzeÞu Yze [k÷, ykÔÞk ½h{kt ¼Âõ k k÷ >>31>>
ht : - 14
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
18
hkýu W{hk h [zâk, òðwt wt ½h{kt ý zâk > fk÷kt fk÷kt ku÷e u ð[ , fhu { w»Þkf]r YË >>32>> Áðu Au íÞkt ½ ~Þk{¼kR, {k k þçË wýe ykÔÞkt ÄkR > ¾{k¾{k fhe uze ÷eÄk, f]»ýfwtðh u þkt feÄk >>33>> fktR ¼k hÌkwt rn y{ u, {khk ÷krz÷k ðkøÞwt { u > rðM{u {kzðk kuÕÞk ðuý, wýku {k k {u w¾Ëuý >>34>> ËeËe y{ u ku ðkøÞwt Úke, ûkwÄk ÷k e Au u fnwt fÚke > ze sðk wt fkhý yun, fktR eòu fhku tËun >>35>> ûkhyûkhÚkfe Awt h, {kÁt k{ hxu {wr ðh > nwt Awt wÁ»kku¥k{ kûkk , {u íÞ {k e ÷ußÞku ðk >>36>> {k k r k Aku ¼Âõ u Ä{o, {kuxk¼kR tf»koý {o > y{u ÄhÞku { w»Þkð kh, fhðk u Sð ku WØkh >>37>> Au {k k ÚkÞkt Au « Òk, yr yk tË kBÞkt Au { > Þ kfh fÞwO iÞkh, kÞwt wºk u «u{Úke kh >>38>> ]ó ÚkÞk Au «kýSð , Au r ÿk ykðe Au ÷ku[ > kË÷kt rn su ÷t , u{kt kuZkzâk fhe W{t >>39>> yuf {u ÚkÞku tæÞk fk¤, uXkt ¼Âõ Ä{o suc k¤ > k÷{wfwtË rð»ýw Au sun, fhe ykh e u{ e un >>40>> M wr ÄqLÞ fÞko Ëtzð , Au s{ðk uXk h > u {u yuf ykÔÞku whkhe, ÚkÞku ðtxku¤eÞku nw¼khe >>41>> eò y wh u t u ÷kÔÞku, yk whe {kÞk {kun {[kÔÞku > n e hk ytÄkhe y kh, u{kt ËiíÞu fÞkuo ytÄfkh >>42>> [k÷u Au ¼Þt f h 1 {eh, u u Ëu ¾ e hnu rn Äeh > ½h W h kt su ¤eÞkt , ¾zu rn ¾¤¼r¤Þkt >>43>> yr þu yktrÄ [ze Au íÞktÞu, ytÄfkh ÚkÞku ¼{ktÞu > u {u nrh qLÞ rðºk, fhu ku u { w»Þ [rhºk >>44>> ¼Âõ u fnu yk þwt ÚkÞwt Au, ÔÞku{{kh {kt þwt hÌkwt Au > {k kÞu òÛÞwt su nrh eþu, ytÄfkh Ëu¾e u yk rËþu >>45>> yu{ Äkhe u W kze ÷eÄk, r sÁËu kÚku Ëk e ËeÄk > fhâwt [wt ¾{k fhe u, Au uze ÷eÄk ©enrh u >>46>> Ä{oËuð y u {kuxk¼kR, s{ðk uXk Au ½h{ktR > u {u {k k eswt wsu, ytÄfkh{kt fktR wsu >>47>> Ëeðku fhðk u yf¤kÞ, yk w h e{kÞk{kt yÚkzkÞ > «ku û kËu ð w t fhu M ð , ð¤e t ¼ khu {kÁ >>48>> íÞkhu kuÕÞk rºk¼wð hkÞ, {k k yu{ fhuÚke þwt ÚkkÞ> fhku «kÚko k òu y{khe, y{u hûkk fheþwt {khe >>49>> yuðwt wýe u {k k {ßÞkt, «kuûkËuð wt M ð ßÞkt > nu nrhf]»ý nu ½ ~Þk{, y{khe hûkk fhku yk Xk{ >>50>> uðwt kt¼¤e fu Au rð[khku, {k kS {w u nuXu u khku > yu{ fu kt ÚkÞku Au «fkþ, s{ýu yt wXuÚke Wò >>51>> {kuxk¼kR ¼ýe us ykÔÞwt, ½¤k ¼wð {kt ¼hkÞwt> us Ëu¾e uW yf¤kÞ, rËÔÞ¼kð rð k f¤kÞ >>52>> òwðku nrh RåAk ¤ðk , ykÔÞwt 2yrn r u íÞkt ¼k > qðuo «¼wyu ykÃÞwt ð[ , u e M{]r ÚkR ykðe { >>53>> Au kuÕÞk { fhe Äeh, {u õÞkt Aku ½ ~Þk{ ðeh > us {kðe ÷eÄwt u ðkh, ¼kR nwt uXku Awt ykýu Xkh >>54>> yuðwt wÛÞwt «¼w wt ð[ , ¼kR w¾ kBÞk ½ýwt { > ykuÕÞku y wh y½ wt Äk{, fhðk ykÔÞku ku fqzwt fk{ >>55>> us Ëu¾e u ËkÍðk ÷køÞku, ¼Þ k{e u íÞktÚkfe ¼køÞku > «¼w ku Ëu¾e «kiZ « k , ÚkÞku y wh u he k >>56>> kXku «ký ÷R r hÄkh, ku k e {kÞkskwõ u ðkh > Ä{o ¼Âõ y u {kuxk¼kR, kBÞk ykùÞo yt h{ktR >>57>> yð kh k Au yð khe, yu e qZ{r yr LÞkhe > yu{ ðuo úñktz {kuÍkh, ðh kÔÞku Au sÞsÞfkh >>58>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©e½ ~Þk{ {nkhksu [tË {k e u ku k k {w¾{kt y t fkurx úñktz e h[ k kðe yu k{u uh{ku ht : >> 13 >> qðoAkÞku yuf {u {q¤ wÁ»k, hÚku u e w¾ ks > Ëþo fhðk ~Þk{ kt, ykÔÞk Aw iÞu {nkhks >>1>> «ýk{ fÞku o Au «e Úke, { W{t y kh > yt ku yt u ðMºkku u h kÔÞkt , ykÃÞk Yzk y÷t f kh >>2>> u W fh òu z e fnu Au , w ý ku ©e {nkhks > y{ku u yk¿kk fhe n e, yð kh Ähðk fks >>3>> yk ] Ú ðe h WËu Úki u , {w { w û kw Sð u nw ÷ k > {w õ fhe {ku f ÷e Ëu ß Þku , yûkh{kt w ¾ hkþ >>4>> yu fk{ y{u fÞw O Úke, fkhý fnw t rf ko h > ] Ú ðe h ½ýk y w h u , fÞku o ku yÄ{o ¼kh >>5>> u ku kþ fhðk hÞk, yu Ú ke kÔÞku yðfkþ > su ý u y{khe ¼Âõ fhe, u u hkÏÞk y{ k >>6>> [ku kR ý yûkh{wf k suðkuh,u y{Úke fkuR ÚkÞku yuðkuhu > {kxu fuðk ykÔÞku Awt {kuhkhehu, ðk æÞk {kt ÷ußÞku y{khehu >7> yûkhkrÄ r MðÞt yk hu, wÁ»kku¥k{S Aku y{k hu > ÄkÞko Aku úñktz {ktÞhu, su {w{wûkw SðAu yktÞhu >>8>> {u u {khk su ¼õ hu, {¤e ÷R þhýu fhku {wõ hu > Au k{þu yûkhÄk{hu, {¤þu íÞkt yrð[¤ Xk{hu >>9>> yuðwt kt¼¤e Ä{ofw{khhu, ÚkÞk « Òk Ëuð {kuhkhhu > ½ ~Þk{ fnu nw kÁthu, y{u {kLÞwt ð[ {kÁthu >>10>> íÞkh Au u yÿþ ÚkÞkhu, ku k k Äk{ rð»ku u Þkhu > ðo r Þt k ðo k Mðk{ehu, ½ ~Þk{ Au Äk{ k Äk{ehu >>11>> ð¤e yuf rË fkuR whhu, ykÔÞk Ëþo fks sYhhu > þwØ íð wý yr¼{k ehu, nrh yk ¤ Au r h{k ehu >>12>>
ht : - 14
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
19
uÞkO ð yk¼q»ký khhu, ftX{kt þku¼u {ku e k nkhhu > yuðk Ëuð un Xkhhu, fÞko ©enrh u {Mfkhhu >>13>> y{ u yk¿kk þwt {nkhkshu, f] k fhe fnku fktR fkshu > íÞkhu kuÕÞk Au ©e½ ~Þk{hu, wýku Ëuð {u fhe nk{hu >>14>> yk ]Úðe h y t ðkhhu, {u Ähe [wõÞk yð khhu > ý fkuR {w{wûkw u ykshu, {wõ fÞkuo Úke w¾ kshu >>15>> y{kÁt su Au yûkhÄk{hu, {kufÕÞk Úke fkuR u Xk{hu > yuðwt fu Au kt¼¤e y{hhu, wýku ©e½ ~Þk{ wtËhhu >>16>> y{ u k{ÚÞo yk ku sunhu, fheÞu fk{ «¼wS unhu > {khe yk¿kk ð ÷ku kÞhu, y{Úke fk{ eswt ÚkkÞhu >>17>> yu{ fne uhkÔÞkt xfw÷hu, eSðkh kuÕÞk y wfw¤hu > {nk wÁ»k yûkhÚkfehu, uÚke h Aku {u ku fehu >>18>> {khk t tÄu fhe ~Þk{hu, fif k{þu yûkhÄk{hu > ð¤e {khk ¼õ y LÞhu, u k t u Úkkþu fif ÄLÞhu >>19>> fkuxe fkuxe ku Úkkþu WØkhhu, òþu yûkhÄk{ {kuÍkhhu > yu{ fne u u ºkeSðkhhu, ð¤e ð[ fhu Wå[khhu >>20>> Ä{o¼Âõ {k k r k kuÞhu, u{ u k e ez k nkuÞhu > 1þh 2[k ðzuÚke nw÷k hu, u ku fheyu y{u kþhu >>21>> íÞkhu n e u kuÕÞk ©enrhhu, {u ðk fnku Aku u ¾hehu > {u tzu òu «Þk fhkuhu, íÞkhu k e k «ký u nhkuhu >>22>> y{u ku fheyu RåAk {kºkhu, r ¼t fhe k¾wt kºkhu > ð¤e Ëuð fnu Au ð[ hu, {u Mðk{e MðÞt ¼ ð hu >>23>> Au fnu {kÁr u Ëuðkhu, {u fhßÞku nrh e uðkhu > fr r fnu nw kÁthu, Mðk{e wt ðuý {M fu ÄkÞwO hu >>24>> fh òuze fÞkuo {Mfkhhu,hÌkk Au íÞkt ð fw{khhu > yu Ëuð yðÄ wh k{uhu, yvþ ÚkR Þk r s Äk{uhu >>25>> wýku ku{ e kÞ e ðk hu, fnwt «u{ ðzu u «ÏÞk hu > k e ðkAze Au u e sunhu, ykðe kiþk÷kÚke Awxe unhu >>26>> ðu u ðkr÷zk u k u ykðehu, [kxðk ÷k e Au «u{ ÷kðehu > ðkAzeÚke ze Au ð¾wxehu, ku{ e kÞ ¾e÷uÚke Awxehu >>27>> uXk Au ©enrh ku u ßÞktÞhu, ykðe nª kuhk fh e íÞktÞhu > ½ ~Þk{ e RåAkÞu fhehu, ku{ e u ðk[k ÚkR ¾hehu >>28>> ðËu wh¼e íÞkt {w¾Úke ðuýhu, wýku þk{¤eÞk w¾Ëuýhu > yûkhkrÄ r {u ku uhu, wÁ»kku¥k{ «¼w Aku òu uhu >>29>> ð wÄk ku W khðk ¼khhu, ÄÞkuo Ä{oÚkfe yð khhu > ykðe Awt nwt ku ku÷kuf Úkfehu; { u ËqÄ kðks fehu >>30>> fhe ku÷kufðk eyu yk¿kkhu, íÞ fnwt Awt fhe «r ¿kkhu > yksu fu{ eÄwt rn ËqÄhu, íÞkhu kuÕÞk ½ ~Þk{ þwæÄhu >>31>> ]ó ÚkÞk n k wýku {uhu, {kxu ËqÄ eÄwt Úke y{uhu > nðuÚke r íÞ fheþwt k hu, yuðwt kuÕÞk MðÞt ¼ ðk hu >>32>> Ae wh¼e R es MÚkk hu, yuðe ÷e÷k fhu ¼ ðk hu > ku k e Þku f÷kyu fhehu, wó hk¾e Au «¼w k nrhhu >>33>> ÄLÞ Aw iÞk wh kð hu, su{kt ðMÞk ku u ¼ ð hu > {k u Au sL{ íÞkt r íÞ whhu, ÄLÞ ÄLÞ u Aw iÞk whhu >>34>> hÌkkt y rý eÚko íÞktÞhu, ðMÞk wÁ»kku¥k{S ßÞktÞhu > ¼ð úñk uðu ¼h whhu, ÄLÞ ÄLÞ u Aw iÞk whhu >>35>> r íÞ ÷e÷kyku fhu ðe hu, òýu yûkhÄk{ s{e hu > ËkÞu ð»kou y{] whhu, ÄLÞ ÄLÞ u Aw iÞk whhu >>36>> su Aw iÞk wh{kt Vhþuhu, u u fk¤ f{o þwt fhþuhu > {xe òÞ {kÞk ku ytfwhhu, ÄLÞ ÄLÞ u Aw iÞk whhu >>37>> uðu Aw iÞk wh yKw hu, u u k u kðu s{Ëq hu > Sð ku 1rþð ÚkkÞ sYhhu, ÄLÞ ÄLÞ u Aw iÞk whhu >>38>> hnu Aw iÞk{kt yuf hk hu, x¤u sL{ {ýo u e ½k hu > u u úñ{ku÷ Úke Ëqhhu, ÄLÞ ÄLÞ u Aw iÞk whhu >>39>> yuðwt Au Aw iÞk wh Äk{hu, fhu ÷e÷k íÞkt qhýfk{hu > {kxu uðßÞku ki h- khehu, Aw iÞk wh Au w¾fkhehu >>40>> nðu ykÔÞk Ëe kuí ðe rË hu, íÞkt [rhºk fhu Au ðe hu > ¼Âõ {k k ®÷ u ½h{ktÞuhu, uXk ©e½ ~Þk{S íÞktÞuhu >>41>> yu {u ykÔÞk hk{« k hu, uze ÷eÄk «¼wS u yk hu > h{kzu Au nw Yze uÞohu, Þk Au {ku e{k{k u ½uÞohu >>42>> ½ýeðkh wÄe íÞkt h{kzâkhu, {k{k e yku he{kt u kÞkohu > {k{e u kUÃÞk 2ftsðË hu, Þk ûkkih fhkðk òu¾ hu >>43>> {k{e u yuf k e Au k¤hu, uýu hkuðk {ktzâwt fk¤hu> uÚke ½h{kt Þkt u [wfehu, {nkhks u khýu {wfehu >>44>> ½ ~Þk{S rð[khu { hu, {k{e ku Þkt r s¼ð hu > [kÕÞk ¼k¾kuzeÞu y w khhu, ykÔÞk ykt ýkt ykuþhe khhu >>45>> ykðe u [khu kòwyu swðuhu, fkuR ËuÏÞwt rn Au Áðuhu > {k k kuÕÞkt wýe u ÁË hu, ¼kR yk ykðku u ¼wð hu >>46>> þçË kt¼éÞku {k k ku ßÞkhuh,u íÞktÚke Ëkuze ykÔÞk ½uh íÞkhuhu > ®÷ ðk e zeAu ßÞkt kÞoh,u u e k u uXk Au {kuhkhhu >>47>> nkÚk kÏÞku u{kt Äehu Äehuhu, khku ÷R [ku¤u Au þhehhu > ËuÏÞwt {k kÞu fk{ rðr[ºkhu, ¼kR õÞktÚke rþÏÞk yk [rhºkhu >>48>> ¼Âõ {k k ¼úfwxe Vuhkðuhu, zkhku Ëi «¼w u eðhkðuhu > AeAeAe ð¤øÞwt þwt ðehhu, fkuý ðhkðu ÷kðe ehhu >>49>> wºk þwt kzâwt Äwt yt hu, {u õÞktÚke rþÏÞk ykðk Zt hu > ÷{kt «¼w kRÚke yku kuhu, ð¤e khku ÷R yt ÷u kuhu >>50>> huðkãku huðkãku u nXe÷khu, ykðk ð ÚkiÞu y÷ðe÷khu > yuðwt fne khku ¼he ÷eÄkuhu, si u ykuþhe{kt {qfe ËeÄkuhu >>51>> ÚkÞkt s¤ ÷ku[ rMÚkhhu, hkuðk ÷køÞkAu wý t¼ehhu > yuf w kh ykÔÞku u fk¤hu, yu wt k{ Yzwt tË÷k÷hu >>52>> hku k hku k yu e fuzu ÚkÞkhu, {kuxk¼kR òýe u íÞkt Þkhu > 3 qºkÄkhu uzâk yrð kþhu, sR u kÞko Ä{o e k hu >>53>> ku k{kt {wõÞku ku nw ¼khhu, hkýu uze ÷kÔÞku w khhu > Ä{oËuð u fu Au nw÷k hu, {khk w Au yrð kþhu >>54>>
ht : - 15
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
20
kuÞ { w»Þ ku yk «fkhhu, k k k¤f{kt õÞktÚke ¼khhu > yu{ fne fÞkuo {Mfkhhu, r s ½hu Þku u w khhu >>55>> kuÞ ÁË fhu u Xk{hu, Ak k hu k Úke ½ ~Þk{hu > Au {k kyu ÄkuÞkAu fhhu, uze ÷eÄk ku k k fwtðhhu >>56>> ÷R [kÕÞkt fwðk h {k hu, ðhkðk kÁ s k hu > r {o¤ s¤u fhkÔÞwt M k hu, Au ykÃÞwt w¾u M k hu >>57>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu kÞo wt ÷u fÞwO yu k{u [kiË{ku ht : >> 14 >> qðoAkÞku íÞkh Ae rË fux÷u, LÞku Au yKw ¾u÷ > Aw iÞu [rhºk fh k, yrð kþe y÷ u÷ >>1>> ½u ÷ kºkðkze u {ku ehk{, yu u W u ½u h « t > sw ÷ t Ä w k w u , yk u W rð yt >>2>> krníÞ nw ÷u ð k òðw t , u u W ÚkÞk i Þ kh > Ä{o Ë u ð u {ku x k¼kR u , t u ÷eÄk u n ðkh >>3>> [khu sýk {¤e [kr÷Þk, þýko { t s k{ > ð ykrË k{ ú e ðu o , ÷u ð k {kt z e u n Xk{ >>4>> u {u íÞkt ÷k kfe, ykÔÞk y w h y kh > q ð o w t ði h t ¼ khe u , {khðk Ä{o f w { kh >>5>> [ku kR {nk¢kuÄe rðhkuÄe y wh, k e ykÔÞk u Aw iÞk wh > yr Ëwü wÂØ u {÷e , Ëwhk[khe ð¤e ËÞkne >>6>> ykðe e[u fÞku o zkð, fhðk xðh u zkð > fku R òýu rn yk ku {{o , yu { ykËÞw O f xu f{o >>7>> ykÔÞk ÷~fh 1ðkS y kh, shks fhu Au r[fkh > y þ hkÏÞkt Au iÞkh, ðk÷k u {khðk Au Xkh >>8>> ðksu ksu íÞkt ztfku r þk , fhu rð[kh fw wÂØðk > {u u he u ½kx W khku, yk ýk þºkw u yks {khku >>9>> yu{ fu Au hM h ðk , eswt fk{ LÞwt yfM{k > {kuxk¼kR u {¤e yutÄkýe, ÚkR ykfkþu t¼ehðkýe >>10>> {khk ¼kR su ½ ~Þk{, u ku « xâk qhýfk{ > Ä{or k u ¼Âõ Au {k k, {u þu»kS Aku w¾Ëk k >>11>> ð ¼kR u {khðk fks, ykÔÞk y ýe k e yks > Aw iÞk wh e[k{ktÞ, zâkAu k e ykðe u íÞktÞ >>12>> {u ku uXk r ¼oÞ ÚkR u, òwyku h fhku íÞkt sR u > wýe ykfkþðkýeÚke uh, íÞktÚke h ykÔÞk kAk ½uh >>13>> ykðe e[k{kt òuÞwt ßÞkhu, { þktr k{e Þwt íÞkhu > òÛÞwt Au yk ku fkuR hks , òÞ yÞkuæÞk Ëuð Ëþo >>14>> yu{ òýe ku u W¼k hÌkk, e[k{kt Sf u Þk > h{u k k«fkhu h{ , sw xk ykrË sun { >>15>> fhu yk whe {kÞkÚke fk{, rðM{u kBÞk òuR ÷hk{; ð¤e Aw iÞk wh k s , u ý Ëu¾e {kuÌkk Au { >>16>> u{ktÚke u sýk {r {qZ, Wzâk ykfkþ{kt r qZ > ykÔÞk Aw iÞk wh {kuÍkh, «¼w kuZâk Au ßÞkt r hÄkh >>17>> ÷eÄk khýk{ktÚke W kze, ÷uR [kÕÞk ykfkþu y kze > fhe yk whe {kÞk y kh, ðuo rËþkyku ÚkR ytÄfkh >>18>> fhðk {ktze ký e ð]Âü, fhe ðo h Sð u fÂü > whðk e kBÞkt nw ºkk , h khe fhu k k k >>19>> ¼Þ¼e ÚkÞk ½ýwt { , t¼khu Au ku k kt Ë > fnu ÷kuf nðu u þwt Úkkþu, k{{kt fuðe he u huðkþu >>20>> u y wh e[k{kt ykÔÞk, ½ ~Þk{ u u MÚk¤u ÷kÔÞk > ÷kðe kUÃÞk y whkrÄþ u, ÕÞku yk þºkw fhku kþ yu u >>21>> u u su{ u{ fhe {khku, ð¤e þ ðzuÚke rðËkhku > yuðwt wýe u 1ËËk{kt ËeÄkt, ku ku k kt ykÞwÄ ÷eÄkt >>22>> r ¾e r ¾e fkZe hðkh, òýu 2 ze ku Au ykfkh > [kuÄkhkt ¾z íÞkt [¤fu, suðe Sbk fk¤ e ÷¤fu >>23>> fhu yk wh þkuh fkuh, ÚkÞku þçË ¼Þtfh ½kuh > hM h fnu þwt rð[khku, ¾kyku ¾kyku yu u {khku {khku >>24>> yu{ fne u ykðu L{w¾, ðkr÷zk e k u u rð{w¾ > zu yÂø {kt su{ t , ¤e u ¼M{ ÚkkÞ Au yt >>25>> ykðu þþf ® n e k , r ùu yu ku ku ÚkkÞ s kþ > 3nrhðkn k us o, 4r kfe k u ykðu 5ftË o >>26>> yu{ ykÔÞk «¼w e Sf, wÂØrn Ähu rn ef > ðktfe ¼úfwxe fhe Au ðk÷u, Ähkft ÚkÞku un fk¤u >>27>> yûkhkrÄ r ku su ¢kuÄ, u u Sðeo þfu fkuý ÞkuÄ > nhk{e k nhe ÷eÄk ðo, k¤e ¼M{ fhe ËeÄk ðo >>28>> ÚkÞku yk whe {kÞk ku kþ, yu{ sÞ kBÞk yrð kþ > su e fk¤ Ähu r íÞ ef, yu kÚke eòu fkuý yrÄf >>29>> nðu wýßÞku rðM{Þ ðk , ½hu þwt fh kt nðkt {k > swðu khýk k{wt s w e, ð ËeXk khkÞý{wr >>30>> Ärh þõÞkt rn { Äeh, zâkt {qAeo ÚkR þheh > ïk kuïk hrn Au yt , ¼Þ¼e ÚkÞkt r ¼t >>31>> {q A eo ÚkÞkt «u { ð e, þku f k w h LÞk nw yr > Au ðu o ÚkÞkt kðÄk , nðu yk þw t ÚkÞw t ¼ ðk >>32>> {khku õÞkt Þku ÷krz÷ku wºk, yu k rð k w wt ½h wºk > nk nk Ëiðu ËeÄwt ½ýwt Ëw:¾, õÞkhu Ëu¾eþ wºk wt {w¾ >>33>> fkuý ÷R Þwt fu{ ÚkÞwt, yu wt ¼k {w u ð hÌkwt > fkuR kðku {khku fw{kh, ½ýku {k eþ nwt W fkh >>34>> ¼ªsu ÓËÞ u ykt w s¤u, ½ ~Þk{ õÞkhu {w u {¤u > { {wtÍkÞ ykðu YË , ÚkÞkt {k k kt ÷k÷ ÷ku[ >>35>> yu{ fhu rðrðÄ rð÷k , «u{ð e k{u he k > yux÷k{kt ku {kÁr ykÔÞk, ½ ~Þk{ u u uze ÷kÔÞk >>36>> {k kS yk ÕÞku {khk , nðu Äehs hk¾ßÞku { > Au fÌkwt ½¤wt ðh t , yá~Þ ÚkÞk Au n w{t >>37>>
ht : - 16
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
21
Aw iÞk wh k ðk e ÷kuf, Þk e[u òuðk yþkuf > swðu ku zâk ¼M{ Z ÷k, k e ¼M{ ÚkR Þk ½¤k >>38>> n w{t u fne e su uh, íÞ {k e Þk r s ½uh > {ýo½k Úke W Þko kÚk, {q Ä{uo òÛÞwt { kÚk >>39>> rðrÄð fÞkO Ëk qÛÞ, fkuR ðk u hkÏÞwt rn qLÞ > fhkÔÞkt úkñýku u ¼kus , n»ko ðkæÞku Au ðo u { >>40>> yuf {u ÚkÞku «k :fk¤, khýk{kt Áðu Ä{o k¤ > {k kyu wÛÞwt Au YË , ykÔÞkt ßÞkt w kAu r s >>41>> Ae ¼Âõ yu «u{ rn , ÷eÄk Wí t u ¾uË hrn > M k fhkðu Au {q , Úke Äkð k yûkhkrÄ r >>42>> ð¤e Ak k hu k Úke ~Þk{, {k k fu fu{ fhku Aku yk{ > yu{ fh kt Úkfkt u Xkh, ku k{kt nw {wõÞku Au ¼kh >>43>> {k k fu þwt fkhý Au yks, {wõÞk Ae nuXu {nkhks > fÌkwt ðo Ä{o u ð] kt , òÛÞwt wºk u Úke r hkt >>44>> Ä{o Ë u ð u ÷eÄk Au Wí t , k e sw y u w º k w t yt > Vu h ðu rþh W h nkÚk, òw ð ku [rhºk fhu Au kÚk >>45>> [kf¤k W h wðkÞko r[ k, Au kX fhu Au íÞkt r k > yuf áÂü òuR hÌkk k , ©enrh fhðk ÷køÞk nk >>46>> {xe Þk ðuo k W[kx, r rhÄkhe fhu yuðk ½kx> «¼w e {kÞk Au yx xe, k e u ku ÚkkÞ [x xe >>47>> yuðk{kt ykÔÞku yuf y wh, ðih qðo wt t¼khe Wh > yk whe {kÞk fhe ykfkþ, ký {khu ÞÚkk yðfkþ >>48>> fhu ð]Âü k»kký u ð]ûk, ytÄfkh fÞkuo Au «íÞûk > Mð oðk e ðuo yf¤kÞk, y¼ú {kh {kt Íf¤kÞk >>49>> Aw i Þ k w h ðk e yk w h , r[¥k rð»ku ÚkÞk r[t k w h > fhu {Äw h ðkýe M ð , nðu kÌk fhku ¼ ðk >>50>> nrhf] » ý nhu ½ ~Þk{, Ä{o t Ë q h ýfk{ > y{khe ezk u nhku nhku , «ký r hûkk fhku fhku >>51>> yuðkt ðkõÞ wÛÞkt w¾Y u, Äkhe ÷eÄkt yt h y w u > ¤ Ëk¾ðu ykfkþu Vhu, k e fkuR ku {kÞkuo {hu >>52>> ykÔÞku Au {khðk {w u yun, hksÞ fhe k¾wt un > Au t¼kÞwO wËþo , ykÔÞwt ßÞkt hÌkk Au ð]»k >>53>> u u yk¿kk fhe {nkhks, Auãku y wh u fÞwO fks > Ä{o-¼Âõ rn u Xk{, fÞko ½ ~Þk{ u «ýk{ >>54>> nrh RåAkÚke yá~Þ ÚkÞwt, ku k k MÚkk f h Þwt > yk whe {kÞk n e ykfkþ, Au ðuo k{e R kþ >>55>> Þku f÷kyu fk{ fhu Au, nrh¼õ kt Ëw:¾ nhu Au > yu ku {{o fkuR ð òýu, ðkr÷zk u ku ðuË ð¾kýu >>56>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu Þku f÷k k ¤Úke y wh u kþ {kzâku yu k{u tËh{ku ht : >> 15 >> qðoAkÞku ©ku ks nðu kt ¼¤ku , ðo ÚkR kðÄk > kð Aw iÞ k wh{kt, þwt fhu Au ¼ ðk >>1>> ykt ÷e k Á ÷u , [ku hku su w t Ë h kh > u n k nu X u nw u X k, yk t Ë ¼u h y kh >>2>> Ëw t Ë ºkðkze íÞkt ku r ÷Þk, ku k k w º k e kÚk > ð] û k W h [ze sw ð ku , {ku ehk{ kÚk >>3>> ykðu Au {ku x w t i L Þ òýu , {w u ¼k u Au yu { > {kxu ¬e fhku yk {u , ku x¤u {khku ðu { >>4>> yu ð w t w ý e W¼k ÚkÞk Au , {ku eºkðkze ßÞkt Þ > ©enrhyu Y ðÄkÞw O , ykfkþ {kh u íÞkt Þ >>5>> [ku kR ykt ÷e ð]ûkÚke {nkhks, ©enrh ðæÞk fhðk fks > òuÞwt rËþkyku{kt s Ëeþ, iLÞ ykð wt ËuÏÞwt su rËþ >>6>> rþþwY u ÚkÞk ½ ~Þk{, kuÕÞk Ä{o «íÞu w¾Äk{ > W¥khrËþu iLÞ sýkÞ, yk ýk k{ k{wt ýkÞ >>7>> {kxu [k÷ku ËkËkS y®nÚke, nðu òðwt Aw iÞk{ktrnÚke > òwðku ÷e÷k fhu s hkÞ, òuR Ä{korË rðM{Þ ÚkkÞ >>8>> kÚku ÷eÄk suðku su k{k , ¼Þkuo þfx{ktrn r Ëk > kÞku u÷ {rn»ke yu ykË, ÷R [kÕÞk S u «{kË >>9>> k w h u kU å Þk Au sYh, Ä{o Ë u ð ÚkÞk ] » kk w h > n w t íÞkt yu f ðz w t ð] û k, u k ¤u u X k Au «íÞûk >>10>> hk{« k u fnu ¼kR, {khu ku kýe eðwt Au yktR > {u íÞktÚke ÷kðku ¼kR 1 kuÞ, íÞkhu þktr Úkþu {w u kuÞ >>11>> kuÕÞk 2y t S w¾ðkýe, nu ËkËk nk÷ ÷kðwt Awt kýe > yuðwt kt¼¤e ©e½ ~Þk{, òÞu s÷ ÷uðk wý úk{ >>12>> ku k k su ¾k {nk¼k , ðuýe {kÄð hk{ «Þk > u u t u ÷R u ÄkÔÞk, [khu sýk fwðk h ykÔÞk >>13>> ðuýehk{ fnu ½ ~Þk{, Ëkuherð k þwt fhðwt fk{ > nrh fu {u ®n{ hk¾ku, { {kt fktR ®[ k Ëk¾ku >>14>> yu{ fne ÷kt ku fÞkuo fh, fwðku s¤u ¼hkÞku íðh > fktXk wÄe ¼hkÞwt Au s¤, swðku ÷ðt S wt ¤ >>15>> ÷kuxk ¼he ÷eÄk ÷½wðuþ, kAk ðéÞk íÞktÚke h{uþ > ÷kðe kÞwt r k u yun, kýe eÄu þkt e kBÞk un >>16>> ð] » kËu ð fnu Au ð[ , w ý ku ½ ~Þk{ {khk > ôzk fw ð k{kt Ú ke s¤ ¼Þw O , Ëku h erð k fnku fu { fÞw O >>17>> ðuýehk{u u ð] kt fÌkwt, Ä{oËuðu u æÞk {kt ÷Ìkwt > yux÷k{kt {kuxk¼kR ykÔÞk, ÷kuxku s¤ ku ¼he u ÷kÔÞk >>18>> Ä{oËuð fnu wýku ¼kR, ¼÷u ÷kÔÞk {u s¤ yktrn > ÷k¾ ÷kuxk ÷kðku {u ¼he, Þku ð¾ {¤u Vhe >>19>> ½ ~Þk{ ÷kÔÞk sun ¤u, yuðku yð h ku {¤u > ½ ~Þk{u k[ðe su ½ze, u e ðk {kuxe ÚkR ze >>20>> {u kýe ku ÷kÔÞk Aku «e u, u wt ku V¤ Au eS he u > yu ð[ wÛÞwt yrð kþ, {tË {tË fhu Au u nk >>21>>
ht : - 17
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
22
{k k u fhkÔÞwt s¤ k , yuðk ËÞk¤w Au ¼ ðk > wýku íÞkh Ae íÞkt þwt ÚkÞwt, ykuÕÞk ðk wt iLÞ Þwt >>22>> íÞktÚke r ¼uo ÚkR r hÄkh, ðo ykÔÞk Aw iÞk {kuÍkh > fhu yuðkt [rhºk f] k¤w, yk u yk tË r íÞ ËÞk¤w >>23>> f]»ýþ{ko ºkðkze fnuðkÞ, «u{ð e k r k yu ÚkkÞ > huðk kY Þk h k{, ºkiý ð»ko hÌkk un Xk{ >>24>> íÞktÚke Aw iÞk wh u ykÔÞk, kÚku ð t krËf u ÷kÔÞk > ykÔÞk h{kzðk ©enrh u, ÷eÄk Wí t u nu fhe u >>25>> sux÷e kÞwt uXe Au Xk{u, ux÷kt Y ÄÞkO Au ~Þk{u > yufufk Y u ðo u kÚk, ËuÏÞk Ëwt˺kðkzeyu kÚk >>26>> {ku ehk{ u fnu y w , òwðku «¼wyu ÄÞwO Au Y > fnu {ku e nwt ku ¼k¤wt yuf, eòt Y Ëu¾wt rðþuf >>27>> yu{ fu kt Mºkeyku k Wí t u, ËeXk ðk÷{ u h ht u > swËu swËu Y u yu{ òuÞk, {kuxk {kuxk {wr ðh {kuÌkk >>28>> yu{ fh kt r þk ÚkR ßÞkhu, ÄwLÞ ykh e fhe Au íÞkhu > Au [ku hk W h Þk, ðþhk{ ykrË wR hÌkk >>29>> {æÞhkºkeyu ykt ýk{ktÞu, yuf wÁ»k W¼ku Au íÞktÞu > yu {u ½u÷kºkðkze òøÞk, Ëu¾e u Ëe÷{kt eðk ÷køÞk >>30>> Au nrh« kË u h , s kze u fne ËeÄwt h > Ä{oËuðu qAâwt sR k , fkuý W¼ku Au {ws ykðk >>31>> kuÕÞku wÁ»k ËuR u {k , r kS yu ku nwt n w{k > ykðe u W¼ku Awt ykýu Xk{u, {w u yk¿kk fhe Au ©e hk{u >>32>> Rü yk¿kk nwt rþþ ÄÁt Awt, ð wºk e uðk fÁt Awt > ½u÷k ºkðkze ykÔÞk Au Ëkuze, {kÁ e u BÞk fhòuze >>33>> fhe «kÚko k ËR {k , ÚkÞk {kÁr yt Äko > ½u ÷ k ºkðkzeÞu { Äkhe, fne ðu o u ðk rðM khe >>34>> nðu swðku «¼w kt [rhºk, wý kt ÚkkÞ k e rðºk > ¼wÏÞk ÚkÞk nþu ¼ ðk , yu{ {k kyu òÛÞwt Au { >>35>> yk e s w eyu uýeðkh, xkZe ¾e[ze kºk {kuÍkh > ËwÄ fkZðk òô Awt y{ku, Äehu Äehu s{ku ¼kR {ku >>36>> Ëkuðk òôAwt ku{ e kÞ, {w u ðkh ðÄw rn ÚkkÞ > {k kS kiþk÷k{kt ßÞkt uXkt, wh¼e u Ëkuðk kÁ uXkt >>37>> s{ðk wt «¼wyu {wfe ËeÄwt, ðk÷wt fh «¼wyu ÷eÄwt > Þk kiþk¤k{kt {k w k , ËqÄ eðk e yt h e ykþ >>38>> {k k Ëu¾e u kuÕÞkt ð[ , {u y®n þwt ykÔÞk Aku > nsw ku ËqÄ e ½ýeðkh, {u u ku sR yufXkh >>39>> yu ð[ wýe y÷ u÷ku, Þk wh¼e k u ht Au÷ku > ðk÷wt ÷R u W¼k ÚkÞk, yW{kt ðk ý Ähe hÌkk >>40>> fh ÷kt ku fÞkuo suýeðkh, Úkðk ÷k e Au ËqÄ e Äkh > ðk÷wt ¼hkÞwt fk¤, nuXu uXk Au ¼Âõ k k¤ >>41>> ËqÄk ý ÷kÔÞkt «u{ð e, {wõÞwt ykt[¤ u e[u e > ûký yuf{kt ¼hkR Þwt, {k k u { ykùÞo ÚkÞwt >>42>> u u {qfe ykÔÞkt ½h{ktÞu, eswt kºk ÷kÔÞkt ð¤e íÞktÞu > hkÏÞwt ykt[¤ nuXu u kh, u u ¼hk kt ÷k e ðkh >>43>> u u ¼ð {kt {qfe ykÔÞkt, kAwt {kuxwt ËqÄk ý ÷kÔÞkt > ykÔÞkt ykuþhe{kt ßÞkhu {k k, íÞkhu ku÷e WXâk w¾Ëk k >>44>> ËeËe nðu {u òþku rn, Þ rn r f¤u fntw rn > yu ku y{khe RåAkÚke ©ÔÞwt, yuðwt fk{ y{u y w¼ÔÞwt >>45>> kuÞ {kLÞwt rn {q {k , Þkt wh¼e k u kûkk > swðku Þ ÚkÞwt Au tÄ, Úke ykt[¤{kt u ku tÄ >>46>> wºk ku òuR «kiZ « k , {k k yk tË kBÞkt Au yk > fÞkuo u ËqÄ ku ËqÄ kf, fÞkO òuzu eòt þkf kf >>47>> fÞkuo iÞkh wtËh Úkk¤, rð»ýw u s{kzâk fk¤ > ©e½ ~Þk{S u òu¾ , u{ u fhkÔÞkt Au ¼kus >>48>> Au ÚkÞkt kuu u { þkt , sBÞkt Úkk¤ kBÞkt Au r hkt > ð uo yk tË{kt yu{ fk¤, nwðk÷k ÷k u Au ËÞk¤ >>49>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu Ëwt˺kðkze u y÷kirff Y u Ëþo ËeÄwt yu k{u ku¤{ku ht : >> 16 >> qðoAkÞku íÞkh fuzu rË fux÷u, fÞwO «¼wyu fks > ©ðý Ähe u kt¼¤ku, {kuxk ÚkÞk {nkhks >>1>> yu f {u {q {k kyu , fhkÔÞw t M k > h{kzðk ÷û{e kR u , ykÃÞk ©e¼ ðk >>2>> h ku z k{kt Þkt {k k, fhðk kf w t fk{ > u kRyu [w ÷ k W h, {w õ Þw t Au Ëq Ä w t Xk{ >>3>> W¼hkR òþu òýe ykÔÞkt , «¼w u ÷i r s ½u h > nrh u u kÞko khýu , ½h{kt Þkt yu u h >>4>> ¼w ÷ e Þkt ¼ ðk u , ¾kðk u X kt ½h{kt Þ > yu ð u {u y w h ykÔÞku , su ¼i i h ðË¥k íÞkt Þ >>5>> [ku kR fkr÷Ë¥k ku Au {kuxku r{ºkhu, su e ykf]r r[ºkrðr[ºkhu > ykÔÞku ðtxku¤eÞku ÚkR ku uhu, ytÄfkh fÞkuo ðuo òu uhu >>6>> Aw iÞk wh{kt zâku ºkk hu, k e ykÔÞku «¼wS u k hu > yku®[ k k ÷eÄkAu W kzehu, Vhu ykfkþ{kt {w¾ Vkzehu >>7>> ¼Âõ {k k ykÔÞkt òwðu khhu, ÚkÞkuAu íÞkt yr ytÄfkhhu > ¼k¤e u ÚkÞkt Au ¼Þ¼e hu, yhu yk þwt LÞwt rð he hu >>8>> {khk wºk u ÚkÞwt rð½ hu, yu{ fne {wtÍkýkt Au { hu > Ëkuze u ykÔÞkt Au ÷û{e k hu, qAuAu {w¾u {kÞ ïk hu >>9>> {u fhku Aku ½h wt fk{hu, ý õÞkt {wõÞk Au ½ ~Þk{hu > s{ðk uXkt kt ÷û{e kRhu, wýe u ykÔÞkt khýu ÄkRhu >>10>> n{ýkt u kÞko k {U khhu, nwt ku ¼w÷e R ykýu Xkhhu > {w u ¾ h Úke õÞkt Þkhu, fkuý òýu rfÞu MÚk¤u Þkhu >>11>> yuðwt wýe [¤e Þwt r[¥khu, zâkt {k k ÚkR {w A¥khu > ykðe {éÞkt Au íÞkt ðuo ÷kufhu, ÚkÞku u{ k { {kt þkufhu >>12>>
ht : - 17
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
23
h khe kt WËk e { hu, fhu ykh kËu YË hu > ÚkÞwt {k k wt r M us hu, òýe ÷eÄwt Au «kýSð hu >>13>> ðÄkÞwO r s yt u ðs hu, Úke Úkk ku y wh u n hu > òýu r he wt rþ¾h nkuÞhu, k e rð[khuAu { kuÞhu >>14>> {wrf Ëuðk fhu Au rð[khhu, ý Akuzu Ä{ofw{khhu > ¼wh òýu {éÞk nðu ¼ku hu, {khu ÚkÞku {hðk ku òu hu >>15>> ftXu ÍkÕÞku fhe fh ku¤khu, Ëwü k r f¤e Þk zku¤khu > ykÔÞku ku nwt ku {khðk kÁt hu, yýÄkÞwO ÚkÞwt {ku {kÁt hu >>16>> kuÕÞk ©enrhS r hMfkhuhu, ò ò w u fkuý {khuhu > yuðwt fi u Akuze ËeÄku ~Þk{uhu, si u zâku Ëuþkt h k{uhu >>17>> yu e yk whe {kÞk su {kuxehu, nrhÞu fhe k¾e Au ¾kuxehu > nðu ]Úðe W h þwt ÚkkÞhu, fhu 1yk¢tË ¼Âõ {k kÞhu >>18>> uXkt Au {¤e u ðo kÚkhu, u k {æÞu ykðe W¼k kÚkhu > ËeXk «¼w u «u{ rn hu, ÚkÞkt Au nw þkuf hrn hu >>19>> kBÞkt yk tË qAuAu {k khu, {u õÞkt Þk k w¾Ëk khu > ÚkÞku ku ykfkþu ½ ½kuhhu, þwt n wt íÞ fku u feþkuhhu >>20>> frn fuþðu ½¤e ðk hu, wýe ðuo ÚkÞkt hr¤Þk hu > nðu {wðku òýe u y whhu, ykÔÞk ykfkþ{kt nw whhu >>21>> r Ø [khý ktÄðo sunhu, sÞfkh fhu nw yunhu > ð¤e ËwtËw¼e kË òðuhu, fhu w» e ð]Âü wnkðuhu >>22>> yuf {u ¾k ÷uR t uhu, ÚkÞk iÞkh h{ðk ht uhu > ðuýe {kÄð u su «Þk hu, fnuAu [k÷ku siÞu kunk hu >>23>> uhu÷kt n kt su 2 xfw÷hu, u u fkZe kÏÞkt y wfw÷hu > ¼Âõ {k k fnu wýku ¼kRhu, {u ð hk¾ku yt {ktrnhu >>24>> W½kzu þhehu xkZ ðk uhu, rþÞk¤ku Au ð w fh{kþuhu > ð uhe u h{ðk òykuhu, fÌkwt {k ku yð¤k Úkkykuhu >>25>> kuÞu {kLÞwt rn u ð[ hu, Þk h{ðk fksu Sð hu; khkÞý hkuðh ehhu, h{u ¾k òuzu ¤ðehhu >>26>> h{u { { e h{ hu , fhu nkMÞ rð ku Ë { hu > òw ð ku Ä{o Ä w h t Ä h Äehhu , ¾u ÷ fhu zk e ehhu >>27>> ð rð k Vhu Mðk{e yunhu, òÛÞwt y t {wõ kuyu unhu > ykðe kUåÞk íÞkt {wõ y khhu, ÷kÔÞk h{ ð y÷tfkhhu >>28>> ð uhkÔÞkt qhý «e uhu, fhe «khÚk k yufr[¥kuhu > fÞkuo nrh k [ýo ku M þohu, Au {wõ ÚkÞk Au yËþohu >>29>> ¾k rn íÞktÚke ÄkÔÞkhu, kAk Aw iÞk wh{kt ykÔÞkhu > ËeXk whò{k{eyu ÿühu, ykðuAu «¼wS Wíf]ühu >>30>> fkuxe fkuxe ftË o ÷òðuhu, {wr Þku u {kun W òðuhu > ðÞ feþkuh {qhr þku¼uhu, h khe ýkt { ÷ku¼uhu >>31>> yuðk òuÞk Au {k{eyu ßÞkhuh,u îkhu uze ÷kÔÞkt ku u íÞkhu hu > eS {k{eyku òýe u ykðehu, { kunh {qhr { ¼kðehu >32> ykÃÞkt y÷kirff Ëþo hu, nrh ÷eÄkt Au ðuo kt { hu > íÞktÚke [kÕÞk [Wxk{kt ÚkRhu, ¾k ku fh fh{kt ÷Rhu >>33>> òwðu òh{kt nw s hu, h khe kt ÷ku¼kýkt { hu > fhu ðk ku ðrýf e khehu, òwðu yf¤ A e u Äkhehu >>34>> fuðk LÞk Au Ä{ofw{khhu, ð¾kýu ½ýwt ðkh{ðkhhu > yuf n÷ðkR ðtþeÄhhu, u e k¤k su hk{fwtðhhu >>35>> ku÷eAu u nh¾ ¼hkRhu, Äkhku ½ ~Þk{S ¼kRhu > ËÞk¤wyu òuR yu u ÿühu, {krÄ ÚkR u u yr¼ühu >>36>> eS kÞwt fu þwt ÚkÞwt yk kuhu, ðr kÞku {¤e fhu ðk kuhu > fux÷ef rð e R ðkhhu, fhuAu nw { rð[khhu >>37>> yux÷k{kt ku yu kR ò ehu, Ä{ofwtðh u u ÷k ehu > ku÷e {w¾uÚke {Äwhkt ðuýhu, ÄLÞ ÄLÞ Aku f{¤ uýhu >>38>> yûkhÄk{{kt R e ykshu, { u òuÞk íÞkt {nkhkshu > uòu{Þ rËÔÞ ® nk hu, u h uXk Ä{o tË hu >>39>> eò y uf {khk suðkhu, uXk ® nk k u yuðkhu > yuðe ðk fhu Au u kRhu, h wó fhe «¼w kRhu >>40>> LÞk k¤f ©e½ ~Þk{hu, rþþwY u ÚkÞk un Xk{hu > n wt uðwt MðY fhe uhu, h{ k ykÔÞk ½hu Vhe uhu >>41>> ykðe kheyku {k k e k hu, frn ðk «¼w e nw÷k hu > wýe «u{ð e ÚkÞkt hkShu, fhu u ý «þt k ÍkÍehu >>42>> nðu úe»{É w ykÔÞku ßÞkhuhu, LÞwt ¼krð ËkhÚk íÞkhuhu > ðk÷k u þhehu [zâku kðhu, rn uËe s{ðk ku ¼kðhu >>43>> ðkr÷zk u r féÞk ¤eÞkhu, [tËk{k{eyu òuR f¤eÞkhu > fnu ~Þk{ wt rË÷ Ëu¾kzehu, {k kS u {sÛÞ kzehu >>44>> Au {k kSyu Äkhe { hu, ykuhzk{kt wðkÞko Sð hu > k u uXkAu qLÞ kð hu, fhu ¼qÄhS wt ¼s hu >>45>> yu{ rð e R Úkkuzeðkhhu, ykÔÞkt ÷û{e kR Ä{oîkhhu > wýku Akuxe k fnwt r hÄkhhu, ¼kR u òðk Ëuþku khhu >>46>> kðk Äkuðk kh ð ÷uþkuhu, eh yt u yzðk {kt Ëuþkuhu > nðu ò¤ðßÞku rË ðeþhu, íÞkhu kuÕÞk Au ©es Ëeþhu >>47>> kÞk ÄkuÞk rð k ð [k÷uhu, Ä{o úkñý ku fu{ nk÷uhu > y{khu ku kðwt Au su nk÷uhu, ÷kðku þe ¤ kýe ykfk¤hu >>48>> xkZk kýeÚke yk {xe òþuhu, y{khu þhehu w¾ Úkkþuhu > fÞkuo ð[ ýku rðïk hu, fhu ðhkððk ku «Þk hu >>49>> sL{MÚkk f ku fq ßÞktÞhu, «¼w u uze Þkt Au íÞktÞhu > hÚkkh W h u kÞkohu, xkZwt kýe fkZe u ðhkÔÞkhu >>50>> k kt k kt ÚkR ½ýe ðkhhu, ¤eÞk {e Þk u Xkhhu > u þe¤e kt hÌkkt r[ö yt hu, yuðe ÷e÷k fhuAu ©eht hu >>51>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo © e yÞku æ Þk« kËS hk{þhýS t ð kËu ©enrh u ¤eÞk eféÞk yu k{u h{ku ht : >17 >
ht : - 18
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
24
qðoAkÞku k¤÷e÷k Au wÄk® Äw, «u{u fhu sun k > k rºkrðrÄ x¤u {¤u, úñ{ku÷ rð»ku {k >>1>> {kxu w ý eÕÞku M u n Úkfe, {q f e u {k w { k > ¼kð fhe u ¼S ÷u ð k, ¼Þnkhe ¼ ðk >>2>> yu f {u ½ ~Þk{S, ðrz÷ t Ä w rn > s{ðk u X k yku he{kt , fhðk ðo w t rn >>3>> òw ÷ t Ä w òu z u s{u , ¼ku s k k«fkh > u {u ºkýu Ëu ð ykÔÞk, « krË ÷u ð k kh >>4>> [ku kR úñk rð»ýw ð¤e $ÿ íÞktÞ,u ykÔÞk ©enrh s{u Au ßÞktÞu > yuðe ºkiý u e RåAkyku òýe, yk e « krË kht kýe >5> Úkk¤ ¾k÷e ÚkÞku ¾u ð , «u { ð e ykðe sw ð u yu ð > ½ ~Þk{S sBÞk ðu ÷ k, hk{« k ¼kRÚke u ÷ k >>6>> VheÚke ehMÞkt Au ¼kus , s{ðk ÷køÞk ©e¼ ð > k u W¼k Au ºkýu u wh, òuÞk ¼Âõ {k kÞu u Wh >>7>> qAâwt ~Þk{ u ¼kt ðk ¼úkt , {khe k u uXk {nt > fkuý Au u fnku õÞktÚke ykÔÞk, ¼kR {khk { yu ¼kÔÞk >>8>> yuðwt wýe kuÕÞk ¼ ðt , ËeËe wýku fnwt ðh t > y{khe « kËe ÷uðk fks, úñkrË ykÔÞk Au ºkýu yks >>9>> yu{ u « kËe yk e y{u, {k k þtþu fhþku {kt {u > yuðwt kt¼¤e kuÕÞk Au Ä{o, ¼kR Ëþo fhkðku {o >>10>> kuÕÞk ©enrh {ú ð[ , RåAk nþu ku Úkkþu Ëþo , Au [¤wt fÞwO yu{ fne > [ku hk h uXk Au sR >>11>> Au ºkýu y{h íÞkt ykÔÞk, ð¤e ðkzð ku ðu»k ÷kÔÞk > ðuo k{ úe fhe Au r Ø, qò fhu Au «u{u «r Ø >>12>> ¼ýu {q ¤ u ðu Ë k {t º k, ºkýu Ëu ð ÚkÞk yu f t º k > rðrÄ fhu Au ðu Ë Wå[kh, [ w { w o ¾ u Ú ke k k «fkh >>13>> fhe ykh e u Äq rË , q ò fhe W¼k Au {e > ÚkÞk «u { u s¤ ÷ku [ , nw hkS fÞko ¼ ðk >>14>> fÞkO Ëþo Ä{o u «íÞûk, ðkhu ðkhu ¼he òu Þ k [ûk > «u { ðzu Ú ke fÞku o «ýk{, hò ÷R Þk r s Xk{ >>15>> «¼wS u uXwt ºkeswt ð»ko, fÞkuo rð[kh u W f»ko > þw¼ {wnq o òuÞwt u ðkh, ~Þk{ u fhu [ki÷ tMfkh >>16>> y{ihk u o ku÷kÔÞku, r s kÄ ÷R uu ykÔÞku > {éÞkt ki t tÄe Þkus , ðþhk{ ykrË þw¼ { >>17>> khkÞý hkuðhu ykÔÞkt, ¼Âõ Ä{o ýu { ¼kÔÞkt; hu[k ku trz su fiÞu, k{ hk{ khkÞý ÷iÞu >>18>> {nk«¼w e RåAk «{kýu, yfM{k ykÔÞku Au u xkýu > fÞwO trz u rðºk u MÚkk , ðuË {tºk ðzu ËR {k >>19>> Au «u{ð e sun {k , uXkt u qðo {w¾u kûkk > ½ ~Þk{ u ÷eÄk Wí t u, fuþ ðzk fhkÔÞk W{t u >>20>> eS ðkh yMºkku ÷R nkÚk, nò{ fhu Au kÚk > {qfe «¼wSyu {kÞk qZ, y{ihk ÚkÞku rËø{qZ >>21>> Úke Ëu¾ ku nrh u ÿü, þwLÞ {wLÞ u e hÌkku M ü > {q {k k fnu Au yu{, y{i u e hÌkku Au wt fu{ >>22>> Úke fh ku w º k w t ð w t , ÚkÞw t u kf¤w t w s { w t > y{ihk kuÕ Þku Au {w¾ uÚ ke, ½ ~Þk{ u Ëu¾ ku Úke >>23>> nðu fku e fÁt nò{ , {khe nhe ÷eÄe òýu { > eò nw ku nrh u ¼k¤u, Úke Ëu¾ ku y{i u fk¤u >>24>> rðM{u kBÞkt Úkfkt fnu {k , wýku wºk {u {khe ðk > yÄwÁt ûkkih ku þku¼u rn, wÁt fhðk ãku wºk rn >>25>> yu ð w t fu k{kt Ëþo ËeÄw t , y{i h k w t fkhs r Äw t > fhe w h e nò{ fku z u , u ÷køÞku Au fh òu z u >>26>> khkÞý hu fÞwO M k , iÞkh ÚkÞk Au ¼ ðk > ðkt ð yk¼q»ký kh, {k{kÞu nuhkÔÞkt r hÄkh >>27>> k kt ðk kt ykÔÞkt nw ½uh, «¼wyu fhe Au ÷e÷k÷uh > Ä{oËuðu fÞkO Au nw Ëk , rð« u s{kzâk ËR {k >>28>> e {t ÷ kÞ Au khe, fhe [kuhkþe yk tËfkhe > kt t tÄe u íÞkt s{kzâkt, Äk{Äw{ fhe u h{kzâkt >>29>> Ä{o¼Âõ yu fk{{kt hÌkkt, ½ ~Þk{ u ku ¼w÷e Þkt > ðuýe {kÄð fu {nkhks, [k÷ku h{ðk yk ýu yks >>30>> Þk yu { rð[khe u { , khkÞý hku ð h > q ð o rËþk ykt kðkze su n , h{u ¾k t ½ u nrh u n >>31>> yux÷k{kt fkr÷Ë¥k k e, {nk{r÷ Äe su e ÔÞk e > ykÔÞku ykt kðkze{kt su k , h{u k¤fY u u yk >>32>> fhu h{ { fuðe, k k k¤f u {u uðe > r ùu {khðk Au nw k{e, yuðwt Äkhe ykÔÞku Au nhk{e >>33>> h{u f xÚke { kÚk, òýu õÞkhu nrh ykðu nkÚk > fh ÷kt ku fhe u y wh, fzu suðku rð¼w u 1¼wh >>34>> íÞkt ku yt Þko{eyu òÛÞwt, k e wt k u h{kÛÞwt > fhe ¢qh sh ©eht u, u ku ËkÍðk ÷køÞku Au yt u >>35>> ku k e fw wrØ u [÷kðe, h yk whe {kÞk Vu÷kðe > ¼khu ðkÞw ¼Þtfh ðkÞ, ytÄfkh ykfkþu Ëu¾kÞ >>36>> ksðesÚke u ½ ð»ku o , ÚkkÞ rðãw k u Ëþu o > h{ k n k k¤f íÞktÞ , xkZ ÔÞk e R yt {ktÞ >>37>> eò k¤f yufXk ÚkÞk, ykt k k Úkz{kt u e Þk > ËrnÞk ykt k wt Au ßÞkt ð]ûk, íÞkt uXk Au «¼wS «íÞûk >>38>> þkuÄu Au nrh u u y wh, ykÔÞku ËrnÞu ykt u u ¼wh > ykðe òwðu r þk[h k , y½ðk u ËeXk yrð kþ >>39>> u u Úke rþ¾k ÞO , ÷k e yrø e ßðk÷k y t > ¢kuÄk wh ÚkÞku u y kh, LÞku yk whe Ëun rðfkh >>40>> fhe so k ½kuh t¼eh, [zâku ykfkþ{ktrn yrÄh > fÞwO ðo «kÞ þheh, zâku yku®[ ku k e yrÄh >>41>> su Á ÷u Au ½ ~Þk{, u k W h zâku u ðk{ > z k{kt ykt ku ¼kt e Þku, yuf ¼k fkÞ{ hÌkku >>42>>
ht : - 19
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
25
ËiíÞu òÛÞwt nþu {wðku ðihe, ½ýk ¼k {kt ÷eÄku Au ½uhe > e[u W he swðu kËkh, íÞkt ku uXk Au rðïykÄkh >>43>> yk ku Sðu Au {wðkus Úke, ý yu u {kÁt nwt fhÚke > yuðwt òýe u Ík÷ðk òÞ, nhk{e niÞk{kt nh¾kÞ >>>44>> fh ÷kt k fÞko un fk¤, fhe rðfx ÿÂü ËÞk¤ > {kun kBÞku ÚkÞku r ¼t , LÞwt nk÷h rð÷h yt >>45>> yu{ yÚkzkR {he Þku, ðu u 1¢ kt u ðþ ÚkÞku > fhe e yuýu {kÞk «fkþ, Au h k{e R kþ >>46>> nðu ðuýe {kÄð «Þk , þkuÄu «¼wS u {nk¼k > nu nrhf]»ý nu ½ ~Þk{, nu ¾k {u fkuý Aku Xk{ >>47>> yu{ fne fhu Au YË , sýkÞk rn «kýSð > íÞkt ku k{{kt ¾ h ÚkR, k¤f e þwÄ ð hrn >>48>> Þk ykt kðkze{kt h{ðk, ½uh ykÔÞk Úke u s{ðk > yu{ [k÷e hM h ðk , ÚkÞkt u kf¤kt {q {k >>49>> yuðwt òýe u ½¤k s , Ä{korËf rð[khu Au { > [k÷ku íÞkt sR fheÞu k , wºk u þkuÄe ÷kðku ykðk >>50>> ykðe e[k{kt òuðk ÷køÞkt, íÞkt ku {kuxkt Á ze ¼ktøÞkt > yuðu {u ©ØkrËf kh, ykðe uze ÷eÄk íÞkt fw{kh >>51>> M k fhkðu y w , ©enrh ÚkÞk ux÷u Y > u {u Ä{o-¼Âõ swðu Au, e[k{kt ykðe u Áðu Au >>52>> ykÔÞkt òu kt òu kt íÞktnkt {k{e, wtËheÞu ËeXk nw k{e > { {kLÞk {khk {nkhkò, ËrnÞk ykt k k u ehkßÞk >>53>> urz ÷eÄk hk¾e u u h , ykÃÞk ¼Âõ {k k u h > wºk u uze yk tË kBÞkt, w¾ ÚkÞwt tfx ki ðkBÞkt >>54>> kBÞkt ykùÞo ½¤kt ÷kuf, ½hu ykÔÞkt þ{e Þku þkuf > {k k yrÄf «u{ rn , fhu ÷kirff ðu{ e he >>55>> ½h ð[u u kÞko fw{kh, ktÄe ÿÂü ð¤e k ðkh > {eXwt {h[wt hkR fh ÷eÄwt, yuf Úkk¤e {æÞu ¼he ËeÄwt >>56>> yuf ð ykuZkze u hkÏÞwt, {kÚku W khe yrø {kt kÏÞwt > ¼q «u kËe Ëqh ð¤ßÞku, ÷k÷SÚke ðu ¤k x¤ßÞku >>57>> yu{ fhu {k k yk ðk , òwðu Au uXk ©eyrð kþ > yu yx xe {kÞk fhe u, ÷u Au ðuo kt { nrh u >>58>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞos©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu fkr÷Ë¥k ku hkßÞ fÞkuo yu k{u yZkh{ku ht : >> 18 >> qðoAkÞku ©e½ ~Þk{ t¼khe u, kô Awt k÷[rhºk > khe {r ËußÞku {ws u, Úkkô u wLÞ rðºk >>1>> yu f {u Aw i Þ k rð»ku , Ëw t Ë ºkðkze u ½u h > ku h ykÔÞku Au ÞkS ku , ÞkË¥k Yze u h >>2>> u ý u ËeXk ½ ~Þk{ u , WXe u ykÔÞk u k > yku þ he{kt u X k s{u Au , Ërn¼k yrð kþ >>3>> r ¾u o Au u yu f shu , òu R hÌkku ½ýeðkh > ©enrh e RåAk Úkfe, ÚkÞw t fk{ yu w t u Xkh >>4>> fk{krË yu k yt {kt Ú ke, þºkw r féÞk nkh > {q {k ykðe u W¼k, u ÷k u Au u ð kh >>5>> [ku kR yt hþºkw W¼k L{w¾, kuh þktr kBÞk ÚkÞwt w¾ > whkurn LÞk wýðk , ÚkÞk Au òýu {krÄðk >>6>> yux÷k{kt ku ykÔÞk íÞkt Ä{o, ðËu kuh u ð[ {o > h kuR ze {qfe u yks, {u þwt òwðku Aku {nkhks >>7>> kuh kuÕÞk Au òuze u nkÚk, wýku nrh« kË kÚk > {kuxkt {kuxkt fÞkO {U ku eÚko, ý yuÚke Þkuo rn yÚko >>8>> {kÁt þktr kBÞwt rn r[¥k, yks ku w¾ kBÞku yr{ > {khk wºk wt òuÞwt {w¾, {xâwt yt hþºkw wt Ëw:¾ >>9>> òu e s e st { LÞk e, ½ýk òuÞk {U Þku yÇÞk e > fÞko t {k { ðuþ, ð þktr ÚkR ÷ð÷uþ >>10>> {khk wºk e òuR fktr , y®n ykðe u kBÞku nwt þktr > ½ýwt fÞwO Ähe Äeh, ý ku wt ÚkÞwt { rMÚkh >>11>> yu{ fu kt fu kt fk{ r Äkt, y÷kirff íÞkt Ëþo rËÄkt > þt¾ [¢ Ëk ÈÄkhe, yuðu Á u òuÞk ©e{whkhe >>12>> y÷kirff « k kÔÞku, ÞkË¥k u r ùu fhkÔÞku > òuR «khÚk k fhu kuh, ynku nku ÚkÞwt ykùÞo òuh >>13>> ©enrh[hýu ÄÞwO þe»k, fhe M wr u yk u ykrþ»k > sÞ s f ko s ðk e, sÞ yûkh h yrð kþe >>14>> {u rðï r Aku rðÄk k, þhýk ðí ÷ w¾Ëk k > ðk÷ezk úñ{ku÷ kðk e, sÞ yûkh h yrð kþe >>15>> {nk y¾tz ¿kk y{ku½, «¼wS {u yk tË yku½ > {kÞk e {kÞkÚke WËk e, sÞ yûkh h yrð kþe >>16>> sÞ y t ykùÞofkhe, sÞ yð kh k yð khe > Ëuð k Ëuð Rþ rð÷kþe, sÞ yûkh h yrð kþe >>17>> y t fkuxe úñktzkÄeþ, yûkhkrÄ r s Ëeþ > r[ºkrðr[ºk sõ rðfk e, sÞ yûkh h yrð kþe >>18>> fhe «khÚk k Úkku z eðkh, Au yi ï Þo {kÔÞw t kh > ÞkË¥k e k u ki {, n w t [t Ë fkü W¥k{ >>19>> W»ý u÷ {u uðwt nkuÞ, k¾u ½ e u Aktxku sku fkuÞ > h u Au þe ÷ kÞ, Vhe u kAwt h{ ÚkkÞ >>20>> yuðwt ÷kÔÞku ku fkü y{q÷, ykÃÞwt Ä{o u ÷eÄwt {q÷ > fnu yk ðzu fhku qs , ð wºk rð»ku ËR { >>21>> nðu íÞkh Ae yuf ðkh, Ä{o uXk Au ku k u îkh > rð[khu Au u {Þ { , ðkhu ðkhu u Au rð½ >>22>> {kxu È whký e fÚkk, ðkt[w ½uh u e u ðoÚkk > ð¤e fhkðwt nwt y wck , MðÂM ðk[ ykrËf æÞk >>23>> yu{ Äkhe u fÞkuo ykht¼, hkuÃÞku [ku hk W h M t¼ > kt fwxwt e ½¤kt s , wýu fÚkk u wÛÞ kð >>24>>
ht : - 20
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
26
íÞkhu ©enrh ÚkÞk iÞkh, uÞko ð y u y÷tfkh > ykðe uXk Au fÚkk{kt yk , xk¤ðk ðuo k ºký k >>25>> yuðe [k÷u Au Yze fÚkkÞ, ykÔÞku yufkËþe {rn{kÞ > yï{u½Úke ku¤½ýwt V¤u, fhu yufkËþe u u {¤u >>26>> yufkËþe {rn{k y kh, ðþhk{u u fÞkuo rð[kh > nwt fh ku Úke fkuÞrË , {khe {r ½ýeAu {r÷ >>27>> nðu n{Uþkt ðú ykËÁt, fkuzu fkuzu yufkËþe fÁt > yuðku { {kt fÞkuo rð[kh, òÛÞku yt hò{eÞu kh >>28>> ½ ~Þk{S fnu Au {k{k, wýku {u ykðe {ws k{k > {u r { su ÷eÄku { Úke, Äkhe òu fhku nðu Úke >>29>> y®n k{þku w ¾ ku ð o , h÷ku f u k{ku 1y ð o > yu { frn kÔÞw t Y , yûkhÄk{ ýw t y q >>30>> y t fkuxe {wõ rn , Ëu¾kzâwt Äk{ {kÞkhrn > Úkkuzeðkh sýkÔÞku « k , {qfe {kÞk «¼wSÞu yk >>31>> ðo fÚkk wýu Au u M ü, yku®[ k wt ykðe zâwt fü > yuf y wh {kuxku íÞkt ykÔÞku, eò fux÷k k e u íÞkt ÷kÔÞku >>32>> fhe yk whe {kÞk y kh, yfM{k fÞkuo ytÄfkh > Úkðk {ktzâku Au W÷fk k , òýu fhþu s e ½k >>33>> Ëuð kyku u ºkk {kzâk, r sMÚkk f{ktÚke kzâk > ð wÄk ÚkR ft kÞ{k , òýu ykÔÞwt ¾Át yð k >>34>> [zâku ykfkþ{kt [f[wh, ÚkÞku y ufY u u ¼wh > Ëu¾kzâwt ¼Þtfh yk[ýo, fÞkuo 2 rð k ÄwtÄ÷ ðýo >>35>> ½ýku ½ýku Wzkðu Au Ëo , ÚkÞk fkÞh fkÞh {Ëo > þhð]  ü fhu w ðkx, ÚkkÞ rðãw k [¤fkx >>36>> þi÷ ð»kkoðu Au Vuhe Vuhe, Aw iÞk wh ÷eÄwt Au ½uhe > ðuo {hu Au ½ ~Þk{, ÷uR ÷uR swËkt swËkt k{ >>37>> nu ¾k tÄw rË ËÞk¤, nðu hk¾ku y{khe t¼k¤ > nu nrhf]»ý nu ½ ~Þk{, fhku hûkk y{khe yk Xk{ >>38>> k e [tzk¤ u {khku {khku, yk ykðe y{ u W khku > yuðwt wýe u Ä{ofw{khu, t¼kÞwO [¢ u unðkhu >>39>> ykðe kuåÞwt Au wËþo , fhe kÏÞwt k e wt AuË > yu e òuzu n k eò Ëi , kXk ºkk e u «ký rn >>40>> yk whe {kÞk hrn fkuR, hkS hkS ÚkÞkt s òuR > ykÔÞk y{h nw ykfkþu, fhu ËwtËw¼e kË rð÷k u >>41>> kÞ kt Ä ðo ht ¼ krË k[u , 3 w Á nq òu R òu R hk[u > ÚkkÞ w » e ð]  ü y kh, fhu Ëu ð sÞsÞfkh >>42>> yu{ W kÞko ku k k ¼õ , ð¤e w¾e ÚkÞwt Äwt sõ > ykðk ©enrh k W fkh, ¼w÷u u u Au rÄf rĬkh >>43>> ð¤e íÞkh Ae yufrË , fhe nrhuÞu ÷e÷k ðe > sL{MÚkk u fwðu nw÷k , W¼kt «u{ð e w k >>44>> ¼Âõ {k k kt ¼kuòR ykÔÞkt, s ðt k òt wV¤ ÷kÔÞkt > eòt kht e kt V¤ kÚk, ykÃÞkt ¼Âõ {k kS u nkÚk >>45>> W¼kt W¼kt s{u Au u {k k, k{wt òuR hÌkk w¾Ëk k > ©enrh ÷kt ku fhe u nkÚk, V¤ {k u rºk¼wð kÚk >>46>> fh ¾ª[u Au {k k ku úrn, {qfkðu ý u {qfu rn > yuf shu òwðu Au ÃÞkhk, {w¾u ku÷kðu Au [fkhk >>47>> kuÞu {k kS yk kt Úke, u wt fkhý nwt fnwt fÚke > ½ ~Þk{ òu ykV¤ ¾kþu, h wºk u {ktË e Úkkþu >>48>> yu{ Äkhe ykÃÞkt rn V¤, nw k{e kðu Au ¤ > fh ðÄkhe Íz e ÷eÄwt, V¤ ]Úðe W h kze ËeÄwt >>49>> {k kyu fhe { {kt heþ, fh {w f kðe ËeÄku u Ëeþ > u fw ð k ku su n hÚkkh, zâk u W h ¼ð kh >>50>> ¾{k ¾{k fhe uze ÷eÄk, fÞwO [wt þe ¤ feÄk > fhe {k w»ke ÷e÷k Áðu Au, Akze k{wt òwðu Au >>51>> {u Ak k hnku ½ ~Þk{, s w e fnu ÕÞku u yk ò{ > Au hkS ÚkÞk h{uþ, Úke heþ fktR ÷ð÷uþ >>52>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu ðþhk{{k{k u yûkh{wõ rn ku k wt Ëþo ËeÄwt yu k{u yku ýe {ku ht : >> 19 >> qðoAkÞku Ä{o ¼Âõ yu { ÄkÞwO, ÚkkÞ Au rðÎ y kh > {kxu Aw iÞk {qfe [k÷ku, yðÄ wh {kuÍkh >>1>> kÄ ðu o ÷eÄkt kÚk, ku u ÚkÞkt i Þ kh > Aw i Þ k w h Úke [k÷eÞkt , ÷eÄk kÚku u W fw { kh >>2>> ðå[u {¾ku z k ½kx ÚkR, ykÔÞkt sw o u eh > ðkýu u e W hðw t Au , sw o t k w t eh >>3>> krðf u Ëþo rËÄkt , w ¾ fkhe ½ ~Þk{ > f] » ÛkMðY u [ w ¼ w o s , fu þ ð q h ýfk{ >>4>> ¾uðxeÞk u r ùu ÚkÞku, su yk ku «¼w Au yk > uðk fÁt nðu M unÚke, ku xk¤u rºkrðÄe k >>5>> [ku kR kuÕÞku krðf {ú ð[ hu, wýku ¼Âõ Ä{korË kð hu > {khk wºku Ëþo ËeÄkthu, k¤e fÕ{»k fÕÞký feÄkthu >>6>> { k u ÷uðwt Úke Ëk{hu, {khu fhðwt {kÁt fk{hu > { u W kÁt t k khhu, íÞkt wÄe {w u yk ku fw{khhu >>7>> {w u h{kzðk ÚkR «e hu, [kuhe ÷eÄwt òýu {kÁt r[¥khu > {nk Ëw:¾Y e yk t khhu, {w u {kzþu «¼w khhu >>8>> ykÃÞk ¾uðxeÞk u fw{khhu, Au W Þko t k e khhu > Úkkuze ðkh{kt nh¾u ¼ÞkOhu, hk{½kxu sR u W ÞkOhu >>9>> fÞkuo ¾uðxeÞu {Mfkhhu, Au [kÕÞk íÞktÚke r hÄkhhu > [khu sýk ku wtËh ðu»khu, fÞko yðÄ wh «ðuþhu >>10>> yÞkuæÞk e Au þku¼k y khhu, òu k òÞAu wh òhhu > þk¾k h únxk k{uhu, fÞko {wfk{ ykðe u Xk{uhu >>11>>
ht : - 20
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
27
yu{ Xhe hÞkt r sMÚkk hu, w¾uÚke ¼suAu ¼ ðk hu > yuf rËð Äkhe u { hu, Þkt {trËhu fhðk Ëþo hu >>12>> n w{k Ze sL{MÚkk hu, fÞkO Ëþo Ähe u æÞk hu > eòt {trËhu Ëþo feÄkthu, ¼rf {kh kt w¾ ÷eÄkthu >>13>> íÞktÚke ykÔÞkt ku k u ½uhhu, r s Ä{o k¤u Yze uhhu > Au sBÞk e ÚkR iÞkhehu, kuÕÞk nrh« kË rð[khehu >>14>> wýku hk{« k S wÄhu, ¼kR ÷uR ykðku {u ËqÄhu > r k wt ð[ wýe u ðkhhu, o Þk ku u ËqÄ ÷uðkhu >>15>> Ä ehk{ yk ku { u ËqÄhu, n{ýkt i k yk eþwt wÄhu > u fnu WÄkhu Ëu ku Úkehu, u÷k i k ÷kðku ½h{ktÚkehu >>16>> yuðwt wýe u ktzu òu¾ hu, i k ÷uðk ykðu Au ¼wð hu > òýe yt hò{eÞu uhhu, {kuxk¼kR kAk ykðu Au ½uhhu >>17>> eòwt Y ÄÞwO yrð kþhu, ykÔÞk ykrnh k WÕ÷k hu > i k yk e u íÞkt ËqÄ ÷eÄwthu, kAwt «Þký ½uhs feÄwthu >>18>> y t u {éÞk { Äehhu, kÚku ½uh ykÔÞk uW ðehhu > ½ ~Þk{ u ykð k òuRhu, kuÕÞkt «u{ð e { {kuRhu >>19>> wýku hk{« k S khhu, {ku t u Au fku ku fw{khhu > ©enrh ku ½h{kt s{u Auhu, { kÚku yk fkuý ¼{u Au hu >>20>> {kuxk¼kR fnu wýku {k khu, ¼kR ku {khe kÚku ykÔÞk khu > y{u ykÔÞk AiÞu uW kÚkhu, õÞktÚke ½hrð»ku nkuÞ kÚkhu >>21>> swðu h kuzk{kt ÷hk{hu, uXk uXk s{u ½ ~Þk{hu > eswt Y fÞwO yËþohu, Úke {kÞk ýku fktR M þohu >>22>> Ae s{ðk uXk t kÚkhu, ÷eÄe hkux÷e {k kyu nkÚkhu > ykÔÞku yku®[ ku {fox yufhu, uýu Íz e ÷eÄe rðþufhu >>23>> sR uXku u ykt ÷e ð]ûkhu, ©enrhyu òuÞwt Au «íÞûkhu > kÚku sh u {eXe ktÄehu, ÚkR {fox u ku {krÄhu >>24>> hne hkux÷e fh {kuÍkhhu, rË rð e Þk ºký [khhu > Au {nkhksu ËÞk feÄehu, u e {krÄ W khe ËeÄehu >>25>> ykÔÞku {fox «¼w e k hu, fh òuze BÞku fhe nk hu > òuÞwt shu u ðuo s uhu, Þku {fox r {o¤ { uhu >>26>> yuðwt òuÞwt [rhºk rð÷k ehu, kBÞkt ykùÞo yÞkuæÞkðk ehu > {k kr k u yk tË yk uhu, þhýk kt fü fk uhu >>27>> ð¤e íÞkh Ae yufðkhhu, eòwt [rhºk fÞwO feh khhu> ÷uE ¼ktýk{kt whe u Ë®nhu, s{ðk uXk ykuþhe{ktrnhu >>28>> yuf {fox ykÔÞku 1yz ehu, ÷eÄe fhÚke whe Íz ehu > sR uXku Au ykt ÷e zk¤uhu, u u ©e½ ~Þk{S ¼k¤uhu >>29>> Úkkuze ËÞk ykðe { {ktÞhu, nkÚk ðÄkÞkuo nrhyu íÞktÞhu > fhðzu ÍkÕÞwt hË hu, fÞkuo ]Úðe W h {Ëo hu >>30>> yuðu {foxu [e[eÞk kzâkhu, eò {fox ykðeÞk Ëkuzâkhu > ½ ~Þk{ u {khðk {khhu, ¼u k ÚkR fhu fe÷fkh hu >>31>> wýðt u ½uhkus ËeÄkuhu, rðX÷u { rð[kh feÄkuhu > ykÔÞkt Au íÞkt {fox sux÷kthu, ÄÞkO Y «¼wyu ux÷kthu >>32>> nrh« kË { rð[khuhu, h¾u {ktfzkt w u {khuhu > fh ÷kfze ÷eÄe Au íÞktÞuhu, ykðu «¼w ehkßÞk Au ßÞktÞuhu >>33>> nrhyu ÄÞkO Y y ufhu, kzâkt {ktfzkt u rðþufhu > Ae ¼e fhe u ¼ kÔÞkthu, fif kt [hý Ík÷e u V kÔÞkthu >>34>> r kS k u ykðe u qAuhu, {khk ÷kze÷k fwtðh þwt Auhu > {u {fox kðe ËeÄkthu, ½ýkt Y uÚke Ëþo ËeÄkthu >>35>> yu wt fkhý þwt Au u nrhhu, {w u ðk fhku íÞ ¾hehu > suýu ¾kÄe « kËe {khehu, u u þwt V¤ {¤þu {whkhehu >>36>> nrh fnu 1 huþ u Úkþuhu, ð¤e {kuûk r u k{þuhu > eòt {fox Úkkþu íÞkt Ëk hu, uðk fhþu hne u k hu >>37>> r ku®ðËS e qZhu, u ku {S þfu {qZhu > Au ku k e RåAkyu fhehu, ykÔÞkt íÞkt eòt {fox Vhehu >>38>> y w¢{u fÞkO Au Ëþo hu, uXk L{w¾ ðk¤e yk hu > yuðu {u Aw iÞkÚke ykÔÞkhu, {ku ehk{S tËuþku ÷kÔÞkhu >>39>> Ëwt˺kðkze {ktËk ÚkÞk Au hu, {khe ðkx òuR hÌkkAuhu > {kxu [k÷kus Aw iÞk whhu, fhku 2 kfeË Úkkþu y whhu >>40>> Ä{o¼Âõ u ©e ÷hk{hu, {ku e ðþhk{ ½ ~Þk{hu > ykÔÞk Aw iÞk wh Au ßÞktÞhu, Ëwt˺kðkze RåAu Au íÞktÞhu >>41>> ðuo kt heðkh ykÔÞkthu, qAâwt fwþ¤ «u{u ðÄkÔÞkthu > ËwtË ºkðkze k u u Þkhu, ½ ~Þk{S íÞkt W¼k hÌkkhu >>42>> ku u kÔÞwt Au ðo ¿kk hu, AkuzkÔÞwt Ëun un wt ¼k hu > òÔÞku {kÞk ýku t ohu, ykÃÞku ©enrhyu 3y ð ohu >>43>> ku k wt su Au yûkhÄk{hu, u{kt kU[kzâk wtËh~Þk{hu > fhðk r s r k wt ©kØhu, Þk {ku ehk{ r h kÄhu >>44>> khkÞý h h ykÔÞkhu, fÞwO ©kØ u þkuf {kÔÞkhu > yuðu {u ©e½ ~Þk{hu, Þk ¾k ÷R u u Xk{hu >>45>> ËeÄkt Ëþo {k{k u íÞktÞhu, ykùÞo {kzâk s÷{ktÞhu > {k{k ÂMÚkh ÚkÞk unðkhhu, ku u r féÞk s¤Úke khhu >>46>> ½ ~Þk{ u fÞko «ýk{hu, fh òuze u kBÞk rðhk{hu > fu{ «ýk{ fhku Au {k{khu, {u W¼k hne {ws k{khu >>47>> khu Ë Ë ftXu ÚkÞkhu, {k{ku fh òuze W¼k hÌkkhu > kuÕÞk {w¾u {Äwh ð[ hu, ¼kR {u ku Aku ¼ ð hu >>48>> yks ku tËun ðo Þkuhu, {khk { {kt r ùÞ ÚkÞkuhu > wÁ»kku¥k{ Aku {u yk hu, yûkhkrÄ r Aku y{k hu >>49>> yuðwt fne u ykÔÞk nw ½uhhu, Ae eS fnwt yuf uhhu > u u wýku ÚkR kðÄk hu, nðu þwt fhuAu ¼ ðk hu >>50>> ðuo ¾k ÷uR un ðkhhu, h{ðk òðk fÞkuo rð[khhu > ¾kyu yt u uÞkO y khhu, Yzkt ð y u y÷tfkhhu >>51>> Úke ð uÞkO nrhyu ßÞkhuhu, {k k u òuR u kuÕÞkt íÞkhuhu > ykðku wtËh ð uhkðwthu, Yzkt ¼q»ký yks Ähkðwthu >>52>> nrh fnu {U uÞkO y khhu, ð ½huýkt k k «fkhhu > yu{ fne kÔÞwt y w hu, ku k wt {q¤ rËÔÞ MðY hu >>53>>
ht : - 21
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
28
òuR ykùÞo kBÞkt Au {k khu, ÄLÞ ÄLÞ {u w¾Ëk khu > {k kyu {kufÕÞk Au h{ðkhu, ¼kR ðuu÷k ykðßÞku s{ðkhu >>54>> ðuo ¾k ÷R u t kÚkhu, khkÞý hu Þk kÚkhu > h{ {kt r þk ze òuÞhu, kuÞ ½uh Úke ykÔÞk fkuÞhu >>55>> ¼Âõ {k k ÚkÞkt ®[ k whhu, Þkt uzðk ÚkR yk whhu > fhu ô[u kËu u kufkhhu, ½uh [k÷ku [k÷ku u fw{khhu >>56>> nðu õÞkt wÄe huþku h{ðkhu, õÞkhu ykðþku ½uh s{ðkhu > yuðwt wýe u ½uh ÄkÞkohu, ðuo k { kuhÚk wÄkÞkohu >>57>> «u{ð eyu «u{u h{kzâkhu, ¼kíÞ ¼kíÞ k Úkk¤ s{kzâkhu > nh¾e r h¾e ðkhýkt ÷nuAuhu, hkS hkS ËkÞu hnu Auhu >>58>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu khkÞý hkuðhu {k{k u y÷kirff Y u Ëþo ËeÄwt yu k{u ðeþ{ku ht : >> 20 >> q ð o A kÞku k¤÷e÷k k h{kt Ú ke, WXu ht y u f > {rn{k òýu w ¾ {kýu , su w ý u Ähe u xu f >>1>> w L Þþk¤e s k{þu , Aw i Þ k w h ku t Ú k > y u f sL{ t r Ø u , {¤u kt ¼ ¤ðk yk ú t Ú k >>2>> y t w ý Au «¼w k, k{u rn fku R kh > yÕ w  Øyu kô Aw t , ÞÚkk {r y w kh >>3>> «¼w ÚkÞk ºký ð»ko k, fhu [rhºk y kh > ¾k ðu o u t ÷R, h{u Au ðkh{ðkh >>4>> yu f rË ½ ~Þk{S, khkÞý h eh > ðu ý e {kÄð «Þk kÚku , h{u Au íÞkt ÷ðeh >>5>> [ku kR òwðku Ä{oÄwhtÄhÄeh, h{u khkÞý h eh > hBÞk fktXk W h Ëuðuþ, Au s¤{kt fÞkuo «ðuþ >>6>> ÷e÷k fhu Au u{kt y kh, yu{ f kO ÚkR ½ýeðkh > Au s¤Úke eféÞk kh, ð uhe ÚkÞk Au iÞkh >>7>> W {ýe ykt kðkze ykÔÞk, ðuýe {kÄð «k u ÷kÔÞk > y÷ u÷ku ykðe u íÞkt yzâk, ðht k ykt k h [zâk >>8>> khe MðkrËü fuheyku ÷eÄe, ¾k u s{ðk kÁ ËeÄe > ku u ku sBÞk W h uXu, ý ykÔÞk rn «¼w nuXu >>9>> yuðk{kt ykÔÞk úkñý ½ýk, wýðk k{ kihk ýk > rn{ hk{ ykrË u Xk{, eò úkñý Au ½ýk k{ >>10>> fu kt útÚk k{u Au rðM kh, k{ ÷ÏÞkt Úke ykýu Xkh > òÞ Au Ëuðe kxý {u¤u, eò s ½ýkAu u ¼u¤u >>11>> ykðe u u ykt k ¤u òuðu, fuheÞku Ëu¾e u { {kuðu > ðuýehk{u ßÞkt ¼u e fhe Au, u k W h ÿÂü Xhe Au >>12>> Þk u{ktÚke fuheÞku ÷uðk, kuÕÞk W ú ðuýehk{ uðk > ¼kR Z ÷k{ktÚke ÷uþku, Au kA¤Úke Ëku»k Ëuþku >>13>> eS ze Au u ðeýe ÷ußÞku, y{khe fuheÞku huðk ËußÞku > yuðwt wýe yufu yktÏÞku Vkze, esu {khðk zkt W kze >>14>> ykt k W h Au y÷ u÷ku, Ëu¾e u kuÕÞk wtËhAu÷ku > òuR úkñý ku u yLÞkÞ, íÞð[ fu s hkÞ >>15>> yÕÞk k¤f Ëu¾e zhkðku, fktR ÄkM e ku { Ähkðku > yuðwt fne ÷kt ku fÞkuo nkÚk, uXu uXu ykt k h kÚk >>16>> hk{Ë¥k úkñý Au {kuxku, u u ¾¼u n ku Ëkuhe ÷kuxku > W kze u ÷eÄku ½ ~Þk{u, ð¤e WXâku úkñý u Xk{u >>17>> ½ ~Þk{ u {khðk fks, [zâku ykt k h Âîshks > {qZ{r {hu Au íÞkt {Úke, ðk÷ku {kÞko {hu yuðk Úke >>18>> fuð¤ rð« ðurËÞku Zkuh, [zâku fh ku þkuh fkuh > «¼w uXk n k us zk¤u, Þku úkñý íÞkt fk¤u >>19>> eS zk¤u Þk ½ ~Þk{, kuÕÞk ð[ uns Xk{ > hk{Ë¥k ÕÞku Ëkuhe u ÷kuxku, {u ÄkÞkuo Au rð[kh ¾kuxku >>20>> ð¤e Þku u þk¾kyu rð«, ºkeS zk¤u Þk «¼w 1Âûk« > ykt k W h VuhÔÞku Äu, ½uÞwO rð« wt { rðhkuÄu >>21>> kuÞ nkÚk{kt kÔÞk ©enrh, ÚkkõÞku úkñý íÞkt Vhe Vhe > ½ýku ¼hkÞku Au u heþu, Ëkt Ëk e u yÄh e u >>22>> {tË {tË fhu Au íÞkt nk , k¤e kze kuÕÞk yrð kþ > hk{Ë¥kS ykðku ÕÞku Ëkuhe, ¼khu fhe {u þehòuhe >>23>> «¼w S yu u u [ezðkÞku , fÞku o ðkzð u h½ðkÞku ; ÚkÞku fkÞh fkt R w s u , Âîs W¼ku hÌkku Úkfku Äú w s u >>24>> e[u n k su yun u kÚku, Äk ykt u [zâk Au t½kÚku > ½ ~Þk{ u Ík÷ðk Þk, zk¤u zk¤u nw u e hÌkk >>25>> ykt k W h ð sýkýk, ½ ~Þk{ ku nuXu Ëu¾kýk > fhu Au { {ktnet rð[kh, kuÞu { w»Þ ku ykðku ¼kh >>26>> yu { r ùu fÞku o nw hu , k{e ykùÞo W{t Ähu > nu X u ykðu A u fhe rð[kh, Au þw t fhu Ä{o f w { kh >>27>> Awxe fuheyku {khu Au ~Þk{, W he Þk nw un Xk{ > ¼kUÞ W hðk ËeÄk rn, kuÕÞk úkñý ykSS fne >>28>> wÛÞkt ðkr÷zu {ú ð[ , W hðk ËeÄk ¼ ð > íÞkhu ykÃÞku Au Ëkuhe u ÷kuxku, fÞkuo rð[kh yu{ ku ¾kuxku >>29>> fhu «khÚk k u {ks, y{u ¼q ÷ fhe {nkhks > {u ku Eþ ýk Aku Eþ, wÁ»kku¥ k{ yûkhkÄeþ >>30>> yu { hkS ÚkR u u Þk, r M t þ Þ ðkzð ÚkÞk > Au «¼w ÄkÞko Au ½u h , ¾k t u fhe ÷e÷k÷u h >>31>> ð¤e yuf {u uW ¼kR, uXk ¼Âõ {k k k u ykR > {k kyu u ¼kR u s{kzâk, Yze he u «u{Úke h{kzâk >>32>> k ezkt ykÃÞkt fhe ÃÞkh, íÞktÚke WXâk Au Òku fw{kh > uXk [ku hk W h ykðe, {w¾{kt k ezkt wnkðe >>33>> yuðu xkýu ¾k nw ykÔÞk, uW ¼kR ýu { ¼kÔÞk > ½ ~Þk{ fnu ðuýehk{, ykðku fheÞu fwM e wt fk{ >>34>>
ht : - 22
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
29
«Úk{ ku u u ÚkÞk i Þ kh, ðu ýehk{ kÚku u n ðkh > {kux k¼kR u ý {uA u, {tA khk{ e kÚku h{u Au >>35>> h{ k yuf yuf u ¼kÔÞk, yuðk{kt Ä{oËuð íÞkt ykÔÞk > kuÕÞk Ä{o rð[khe u { , wýku ½ ~Þk{ {khk >>36>> uW ¼kR ½ýk { u {ku, khkÞý hkuðhu h{ku > yuðwt wýe u ðuo ÄkÔÞk, ¾k rn u MÚk¤u ykÔÞk >>37>> fhe h{ k k «fkh, ½ýeðkh wÄe u fw{kh > h{e hi u [kÕÞk ½ ~Þk{, ykÔÞk e[k{kt w¾Äk{ >>38>> uXk Au ðuo ¾kyu òwõ , ykÔÞk yûkhÄk{ k {wõ > W¼k y uf òuze u nkÚk, fhu «khÚk k nw kÚk >>39>> òuÞku qhý u{ ku «u{, {nkhksu òÛÞwt { yu{ > fuhe ykt k e ðuo W khe, s{kze ËeÄe {wõ u khe >>40>> {wõ {tz¤ wt ÚkÞwt fk{, s{e u Þk ku k u Äk{; yux÷k{kt h¾ðk¤ ykÔÞku, Ëu¾e u {kuxku 1îtî {[kÔÞku >>41>> Ä{oËuðu òýe Au u ðk , fnu ½ ~Þk{ u kûkk > {khk {u ykýu Xk{, ykðu X fku yu fÞwO fk{ >>42>> ËkËk {U ku fuhe Úke kze, yu ku òwXwt ku÷u Au y kze > [k÷ku òwðku k e u yun, kzeAu fu Úke kze un >>43>> h¾ðk÷u òuÞwt sR Vhe, f]»ý fnu Au u ðk ¾he > yuf fuhe fkuÞ Úke kze, {w u þwt u yk {kÞk Ëu¾kze >>44>> ykÔÞku «¼w k u h¾ðk¤, fhu Au ðtË k fk¤ > yufu fuhe kze Úke yks, {khe ¼w÷ ÚkR {nkhks >>45>> yfr¤ féÞk ð òÞ, «¼w ku kh fu { {kÞ > ¼ð ú ñ k u ¼k ¼w ÷ kðu , fku ý { w » Þ{kºk fnkðu >>46>> ÷e÷k fhe u ½uh ÄkÞko, «u{ u{ k ¼kð ðÄkÞko > ¼Âõ {k kyu h kuR fhe, Ä{o rn s{kzâk nrh >>47>> ð¤e yuf {u yrð kþ, ku÷kÔÞk k÷r{ºk u k > {e k h W h Þk, kðk fkhýu iÞkh ÚkÞk >>48>> {Äwð]ûk e[u {wõÞkt x, zâk 2Íe÷ðk fkhý Íx > fhe s÷{kt r¢zk y kh, ½ ~Þk{Syu ½ýeðkh >>49>> nrhf]»ý {nk{ e Äeh, Þk h k yu k{u eh > ðuýehk{u yu rn{ fhe, Þk k{k fe khu u he >>50>> s e ðu¤kÞu Þk ¤{kt, ð¤ kt Úkkfe Þk s¤{kt > ò kt ò kt ðuýehk{ wzâk, Þk ½ýkt kýe{kt u ôzk >>51>> Äku ehk{ yðÄ Au k{, Ëu¾e u w{ kze u Xk{ > nu nrhf]»ý nu ½ ~Þk{, ykuÕÞku zw e {wðku ðuýehk{ >>52>> wýe ðuo ÚkÞk Au WËk , LÞwt rð«e yk ku rð kþ > fnu ¼kR nðu u þwt Úkkþu, yu kt {k k u þwt fuðkþu >>53>> n{ýkt ykðþu ykýu Xkh, yk ý u yu {khþu {kh > yu{ fuAu hM h ðk , yuðk{kt ykÔÞkt Au ¼Âõ {k >>54>> òÛÞwt {ws u {khþu {k k, yuðwt {S u w¾Ëk k; f] k k h Ëuð {whkhe, ôzk kýe{kt zq fe {khe >>55>> u÷ðk ykrË ½ýk s , rð[khe u ku÷u Au ð[ > ðuýehk{ u ©e½ ~Þk{, õÞkt Þk u u Au rfÞu Xk{ >>56>> ¼rõ {k k fu yáþ ÚkÞk, fu yk s¤{kt þwt zq e Þk > yuðwt wýe u íÞkt ðuo Áðu, hkuðh k s¤{kt òwðu >>57>> yux÷k{kt ku usý kÚk, úÌkk Au yuf yuf k nkÚk > ykðu k{ ¼ýeÚke W{t u, ËuÏÞk fwþ¤ uW u t u >>58>> kt tÄe {¤e u wAu, ¼kR fnku yk fkhý þwt Au > {u zw e Þk k s¤{kt, yk{ õÞktÚke ykÔÞk yk ¤{kt >>59>> nrh fu y{u ku zqçÞk ku k, ½ýeðkhÚke ½uhs n k > yu{ ku÷e rðM{Þ {kzâk, ý kýe{kt [ko Ëu¾kzâk >>60>> ðuo hkS ÚkR ½uhs ykÔÞk, «kýSð u uze ÷kÔÞk > r íÞ yk u Au yuðku yk tË, fk u Au s k ¼ðVtË >>61>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu {e k h{kt wze u, ¼Âõ {k k u y÷kirff yiïÞo Ëu¾kzâwt yu k{u yufðeþ{ku ht : >>21>> qðoAkÞku yuf {u Aw iÞk rð»ku, [k÷e hne Au ðk > iLÞ kÚku ðk ykÔÞku, nw fhþu Wí k >>1>> Ä{o ¼Âõ yu rð[kÞw O Au , yk ýu fhðw t fu { > u w u ÷i [k÷ku si Þ u , W krÄ ÚkkÞ su { >>2>> yu { Äkhe Aw i Þ k S, Þkt e ðk k{ > «rÚk kt z u ú k ñý Au , u u ½u h hkÏÞku {w f k{ >>3>> u kt z u S e r«Þk w t , [ k kR Au k{ > ¼Âõ {k k u ¼kð ðzu , fnu Au Yzw t fk{ >>4>> yku Õ Þk fw ð u kýe ¼hðk, rËð u òßÞku e > ðu ¤ k fðu ¤ k òþku rn, ð[ ÄhßÞku r[ >>5>> [ku kR yu fwðk{kt ½ýktf Au ¼q , su u uu u zuAu f q > Akuxe kyu fÌkwt nw kÁt, {u ¼÷wts RåAâwt y{kÁt >>6>> «¼w RåAkÞu ¼wÕÞkt u ðk , Þkt s¤ ¼hðk íÞkt {k > tæÞkfk¤ u ÚkÞku Au ßÞkhu, ½zku ktÄe u VktMÞku Au íÞkhu >>7>> fwt¼ s¤{kt zq kðu ¾k÷e, Íx ¼q zu ÷eÄku Au Ík÷e > {k k u ÞkË ykÔÞwt { {kt, uðku ºkk zâku Au {kt >>8>> ½zku Ëkuhzwt uW {wfe ËeÄkt, ½uh k{k «Þkýs feÄkt > ykÔÞkt W kð¤kt Úkfkt ½uh, òýe yt hò{eyu uh >>9>> {k k uu qAu ©e{nkhks, ½zku Ëkuhzwt õÞkt Þkt yks > ¼Âõ {k kyu fkhý feÄwt, fwðk{kt ¼q zu kýe ÷eÄwt >>10>> fhe RåAk su Ä{ofeþkuh, ¼q Þkur {xkzwt u Xkuh > fwðk{kt sR Y Ëu¾kzwt, yks {kuûk r uu {kzwt >>11>> esu rËð ©e½ ~Þk{, u fwðu Þk Au yr¼hk{ > {ktR zðk ÚkÞk iÞkh, k{ ÷kuf ykÔÞkt un Xkh >>12>>
ht : - 23
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
30
{u zþku {kt Ä{o w , fwðk{kt ku huAu ½ýkt ¼q > fÌkwt {kLÞwt rn un fk¤, zâk fwðk{kt rË ËÞk¤ >>13>> Í fe uu íÞkt ¼q zkt òøÞkt, «¼w k usu ¤ðk ÷køÞkt > fhòuze fnu rþh k{e, wýku rð r yt hò{e >>14>> ½ýk rËð Úke hÌkkt AiÞu, fwðku {qfe nðu ku õÞkt siÞu > íÞkhu qAuAu ©e½ ~Þk{, {u Äkt õÞktÚke ykýu Xk{ >>15>> e[Þku e kBÞkt Aku þk {kxu, ÷kuf u ezku Aku fuðk ½kxu > ð¤ e ku÷u 1ðt hðu÷, wýe hÌkk Au ©ey÷ u÷ >>16>> qðo n k y{u ºkiýðýo, kðk úkñý {wÕ÷kt yk[ýo > fkuR ykðe [zâku kËþkn, fÞkuo {wfk{ ynet yÚkkn >>17>> Úkkuzk fkhýÚke ÚkÞku ¢kuÄ, ku÷k ku÷e{kt ðæÞku rðhkuÄ > Au ku ÚkÞwt Au ÞwØk[ýo, kBÞk ÷zkR{kt y{u {ýo >>18>> uÚke Úki y{khe yÄku r , urË k y{ku AiÞu Ëwü{r > nðu ku {u u yk¿kk fhku, ý y{khkt tfx nhku >>19>> yu{ ¼q u M wr nw fhe, Au yk¿kk yk e Au ©enrh > {u ku òyku rÿfk©{, Úkkþu {kuûk r y w¢{ >>20>> {qr o{k Úkfk fk¤, Þk ÿefk©{ rðþk¤ > f]»ý eféÞk fw Úke nkh, «kiZ « k e Ä{ofw{kh >>21>> e ðk wh k nw s , kBÞk ykùÞo yk tË { > yu{ ¼q ku fÞkuo WØkh, nrhf]»ýS h{ WËkh >>22>> {k k-r k t tÄe rn , ½uh ykÔÞk íÞkt fhe u rn > ykðwt {o rðºk ykÏÞk , su fkuR kt¼¤u wLÞðk >>23>> ¼q «u r þk[ zu , ½ ~Þk{S e f] k ðzu > rðÎ rðfx rð ðk{u , yt u yûkhÄk{ u k{u >>24>> {k r kS wLÞ kð , ð¤e rð[kh VuhÔÞku { > e ðkÚke Þkt h k{, fÞkuo íÞkt sR w¾u {wfk{ >>25>> fÁt Wã{ ku nðu Xef, hk¾wt ¾u h k{ Sf > khe s{e òuR Xhkðe, ¼k hk¾e u ¾u e fhkðe >>26>> k{ Úkfe u Ëeþk rù{u, ºkiý ¾wýe ¾u h Au e{u > ¾u e ku fÞkuo ykht¼ u{kt, khku {ku÷ kfe þfu su{kt >>27>> {fR [e¼zkt u{kt ðkÔÞkt, es ¼u kt Òku kt ¾kÔÞkt > Ä{o Ëuð u u wÄkhðk, Þk {swh ÷R Vhðk >>28>> ÷k e ¾u h{kt ½ýeðkh, ½uh h kuR Úki Au iÞkh > Ae fuðk ÷køÞkt «u{ð e, wýku ½ ~Þk{ {nk{ e >>29>> {u s{e u ÚkÞk iÞkh, {khk r k u ÷k e ðkh, {kxu òyku ¾u h{kt yks, {u u e hußÞku yuAu fks >>30>> {k k kt yu ð kt w ý e ð[ , Þk ¾u h{kt ¼ ð > Ä{o Ë u ð u fhe Au ðk , {u s{ðk Äkhku k >>31>> ku u uXk {swh e k , ð]»kËuð Þk Au ykðk > {swh e kÚku ½ ~Þk{, fhkðu Au swðku fuðwt fk{ >>32>> {òwh ku r tËu Au yu ½k , {fi fkZe k¾u yrð kþ > ¾z huðk ËeÄwt k wfw¤, fkZâwt {fi [e¼ze wt {q¤ >>33>> yuf {òwh hkÏÞku un Xk{, su wt whs ÷e Au k{ > yuýu òÛÞk ne w¾ftË, ð¤e u ò ku Au ðk¤tË >>34>> h Ëkuze u ykÔÞk u ½uh, {kuxk ¼kR u wýkðe uh > h ¼kR WXâk { Äkhe, ykÔÞk ¾u h{kt u rð[khe >>35>> fu{ ¼kR {u fhku yk{, õÞktÚke fhðk þeÏÞk yk fk{ > yrn r wt wýe ð[ , kuÕÞk nw k{e ÷ð >>36>> y{u kz fh k Úke, {kuxk¼kR swðku shuÚke > ¼kR fnu ½hu òyku {ku, {kÁt fk{ fheþwt y{ku >>37>> kuÞ WXâk rn y÷ u÷, fhu ¾u h{kt yuðku ¾u÷ > ¼kR u heþ [ze u ðkhu, nkÚk W kzâku {khðk khu >>38>> «¼w [u e Þk ÄÞkuo ºkk , ku k wt Y fÞwO «fkþ > ÚkÞk feþkuh {qhr suðk, ½ ~Þk{ [ wh¼ws yuðk >>39>> t f »ko ý u ËeÄw t Ëþo , khu Äehk zâk Au òu ¾ > fhòu z e fhu A u M ð , {w ¾ Úke ku Õ Þk {ú ð[ >>40>> ¼kR {u ku AkuS ©ef]»ý, {w u ËeÄkt y÷kirff ÿ& > «¼w nwt Awt uðf {khku, y hkÄ ûk{k fhku {khku >>41>> {kÁt u s fhu Ën , kýe rð k w f kÞ Au > ¤¼ÿ e rð r su n , Ähe æÞk {kt nrhÞu u n >>42>> ku k wt us {kðe ÷eÄwt, ßÞuc ktÄð wt fk{ feÄwt > fh ðÄkÞkuo nrhyu {kuxku, fwðk{ktÚke ¼Þkuo s¤ ÷kuxku >>43>> yuðe he Úke kÞwt íÞkt kýe, ðzk ktÄðAu yu{ òýe > íÞktÚke WXâk Ae ½ ~Þk{, ½uh ykÔÞk Au yk tËÄk{ >>44>> ykðe y{] Y e fÚkkÞ, wýu u u {nk w¾ ÚkkÞ > ¤u fkuxe sL{ fuhkt k , x¤u ºkiý «fkh k k >>45>> nrh k s nrh u ¼su, «ký ò kt wÄe ð su > r[¥k hk¾e u wýu [rhºk, fwxwt ku ÚkkÞ rðºk >>46>> Rr ©e {Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tË Mðk{e rþ»Þ ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu Aw iÞk whÚke Ä{o¼Âõ fwxwt rn e ðk k{{kt hnuðk Þkt u íÞkt ©enrhyu u fqðk{ktÚke ¼q ku WØkh fÞkuo yu k{u kðe {ku ht : >> 22 >> hk k{uhe ¾u h{ktÚke ½uh ykÔÞk, {wfk{ Au h k{ > «uu{ð e «íÞu fnu Au, ku u qhýfk{ >>1>> y{u ku ú ñ [khe Úki i þ w t , Sþw t ½h kh > rË÷r heÚke fnu Au ËeËe, yu þw t ku ÷ ku Aku fw { kh >>2>> ú ñ [khe fu { Úkkðw t Au , þw t zâw t { u Ëw : ¾ > Sð «ký nw t Sðw t Aw t , u òu R {kYt {w ¾ >>3>> yu { fne u q ý o «u { u , Vu h ðu {M fu nkÚk > h ku R i Þ kh ÚkR Au , u [k÷ku s{eyu kÚk >>4>> nrh fnu Au wýku {k k, {w u s{ðwt Úke yks > ¼kR { u {khðk ykÔÞk, ¾u h{kt þk fks >>5>>
ht : - 24
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
31
u y{u ½uh ykÔÞk kþe, ÷k e { {kt ef > yuðe ðk fhu Au íÞkt ku, ykÔÞk ¼kR Sf >>6>> {k k ¾eßÞkt {kuxk¼kR u, Þk k {khðk fu{ > yuðwt wýe tfku[ kBÞk, ÚkÞk rË÷ eh yu{ >>7>> {k k ku e ¾ Þo {w u , {kxu W kze Äku Õ k > ½ ~Þk{ h ú ñ Au , u ku nðu ÚkÞku ku ÷ >>8>> ¼q ÷ ÚkR {k k {khe, y hkÄ fhßÞku {kV > yu { fi Þk ¾u h{kt , hk{« k S yk >>9>> kh Au esu rËð u , he kýk {nkhks > ðkhu Þk Ak k{k k, fÞw O Au yu ð w t fks >>10>> ðk÷{ íÞkt Úkfe rð[Þko , Þk e ðk k{ > ¼q eÞk fw ð k{kt sR u , Ak k hÌkk u n Xk{ >>11>> ½hu ku nðu þw t ÚkÞw t Au , fhu Au ðu o k > {k r k ÚkÞkt WËk e, ðý ËeXu yrð kþ >>12>> ykfw ¤ ÔÞkfw ¤ ÚkR u , q A u u Xk{ku Xk{ > kt w Ó Ë ðu o {¤e, òu Þ w t ½¤w t k{ >>13>> {kuxk ¼kR u ®[ k ÷k e, Þk {k{k u ½uh > nu {k{k nðu nwt þwt fÁt, ½ ~Þk{ e þe uh >>14>> {k r k {w u ðZu Au , òýe u {khku Ëku » k > {k{kyu íÞkt Äehs yk e, fhþku y þku » k >>15>> yuðwt wýe u [kÕÞk íÞktÚke, ßÞuüefk fze nkÚk > ¼{u[k k{u {kÄð u, ykðe wAâwt yrn kÚk >>16>> íÞkt fktR wØ kBÞk rn, ykÔÞk Aw iÞk{ktÞu > kt M une ðuo u qAâwt, ðþhk{S u íÞktÞu >>17>> {k{kyu fÌkwt Úke ykÔÞk, Aw iÞk{kt ½ ~Þk{ > [k÷ku nðu þkuÄ fheyu, Þk nþu fkuý k{ >>18>> yu ð w t fne u [kÕÞk íÞkt Ú ke, ðþhk{ u òu ¾ > khkÞý h W h, òu Þ w t Au ½¤w t ð >>19>> xðh u Ëu Ï Þk rn, ykÔÞk Au ehku s w h > íÞkt Þ Úke ½ ~Þk{S, ÚkÞk yrÄh yk w h >>20>> r hkþ Úki u ykrðÞk, u sý e ðk k{ > «rÚk kt z u u q A eÞw t , ðk fhe Au {k{ >>21>> uýu fÌkwt ¼kR nk÷{kt, ykÔÞk Úke ½ ~Þk{ > yuðk{kt s÷¼he ykðe, y{h kR Au k{ >>22>> u ý u fÌkw t ½ ~Þk{ ku , u X k Au fw ð k{kt Þ u > ¼q eÞu fw ð u ¾ku ÷ {kt , Ak k hÌkk Au íÞkt Þ u >>23>> u w ý e h íÞkt Þk, fw ð k W h r hÄkh > fw ykrË ðo søÞk{kt , òu R ðéÞk u ðkh >>24>> fw ð k {æÞu Au ¾hk ý, ËeÄkt nª Ëþo > ¤Ëu ð u rn{ {w f e, ¼hkýk ½ýw t { >>25>> WËk Úke ku f kh fÞku o , Au f ÚkÞk Au r hkþ > nu ¼ú k nu t Ä w nðu ku , Ëþo ãku yrð kþ >>26>> {rð k {k r k u , sBÞkt ÚkÞk ºký rË > {w ¾ {kÁt òu þ u íÞkhu , fhþu s÷«kþ >>27>> s¤ ÷ku [ ðzu Ú ke, ku Õ Þk ÚkR r h{k > fh ðÄkÞko fw {kt Ú ke, ËÞk¤w ©e¼ ðk >>28>> nkÚk Ík÷e u khâ fkZâk, òu¾ ¼kRyu íÞktÞ > rðM{Þ kBÞkt s ðuo, ÷e÷k òuR { {ktÞ >>29>> {kuxk¼kR yk tË kBÞk, {éÞk ð¤e nu ËuR > íÞktÚkfe h k{u ykÔÞk, ½ ~Þk{S u ÷uR >>30>> {k r k u {éÞk «u { u , fÞkO Ëe÷ « Òk > {k kSyu h ku R fhe, sBÞkt ðu o ¼ku s >>31>> yk t Ë {kt rË òÞAu , ð u o r {o ¤ { > íÞkh Au Úkku z k Ë fu z u , rð[kh fÞku o kð >>32>> [k÷ku Aw i Þ k w h si Þ u , ðu o r s¼ku ð > yu ð w t Äkhe u ykÔÞk ðu o , sL{MÚkk Ë >>33>> Aw i Þ k fu h kt s ðu o , ykÔÞkt Ä{o u îkh > fw þ ÷ q A e u X kt ðu o , ðíÞku o sÞsÞfkh >>34>> ½ýk rËð rð e Þk, Aw i Þ k w h {ku Í kh > w ¾ fkhe ½ ~Þk{S, fhu [rhºk y kh >>35>> yuf {u u ¼kR s{e, uXk [ku hku ßÞktÞu > ðuýe {kÄð «Þk ykãu, k ezkt s{u íÞktÞu >>36>> ðu o ¾k ¼u k h{u A u , «¼w s{u {w ¾ k > u ðu ý e k W h Úkw t õ Þk, ¼Þnkhe ¼ ðk >>37>> Ëu ¾ e u {ku x k¼i Þ u {khe, ©enrh u ÷ zkf > ykt Ï Þ [zkðe «¼w ku Õ Þk, fÞw O [rhºk yÚkkf >>38>> ¼kR {ku u {kuxk òýe, hk¾wt Awt {khku {k > ý {u ¼w÷e òyku Aku, «kiZ y{khku « k >>39>> yu { fne u Y Ëu ¾ kzâw t , rðï w t ykÄkh su n > fku x e fh u fku x e [ýo , yðÞð kÚku u n >>40>> u Ëu¾e ¼kR ºkk kBÞk, Úkh Úkh ft u fkÞ > nu ËkËk yktrn ðu÷k ykðku, nðu hÌkwt ð òÞ >>41>> yuðwt wýe u Ä{o WXâk, ykÔÞk íÞkt fk¤ > {kðe ÷eÄwt Y ku u, n k yuðk ÚkÞk k¤ >>42>> {ku x k¼kRyu fhe ðu o , r kS u ðk > ykùÞo kBÞk { ðu o , yk u þw t Au kûkk >>43>> Rr ©e {Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tË Mðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu Aw iÞk wh{kt ¼kR u rðïY Ëu¾kzâwt yu k{u ºkuðe {ku ht : >> 23 >> qðoAkÞku ÄLÞ Aw iÞk wh u, ßÞkt « xâk ©efeh kh > ÄLÞ {k w»k sL{ kBÞk, Aw iÞk wh {kuÍkh >>1>> {ku û kð e w h e k Au , yÞku æ Þk ykrË su n > u Ú ke fku x e ½ýku {ne{k, Aw i Þ k w h ku u n >>2>>
ht : - 24
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
32
q ð o k w L Þ nku Þ u ½ýkt , ku {¤u Aw i Þ kÄk{ > sL{ {hý kt Ëw : ¾ u ku , x¤e òÞ {k{ >>3>> [ku kR Aw iÞk ku {rn{k y kh, fu kt þu»k k{e òÞ nkh > ku nwt yuf {w¾u þwt ð¾kýwt, qýo {rn{k u þwt nwt òýwt >>4>> yk ku {khe {r y w kh, fÁt Rü k wý rðM kh > ¼w÷ [wf u wÄkhe ÷ußÞku, t ykrË u ykrþ»k ËußÞku >>5>> yuf {Þ{kt uW ¼kR, uXk [ku hk W h òR > {kuxk¼kR u fnu ½ ~Þk{, wýku ðze÷ tÄw yfk{ >>6>> y{khu ku Úkkðwt úñ[khe, {khk { {kt òuÞwt rð[khe > fkrËf suðk u t u, hnuðwt hk rËð W{t u >>7>> í t fhðku r þrË , «¼w Ú ke r[¥k ÚkkÞ r¼Òk > sw ð ku [rhºk fhu Sð , eò fku ý nþu ¼ ð >>8>> kuÕÞk hk{« k «ðeý, úñ[khe k Ä{o fXe > {u Aku nS k÷wzu ðuþ, yu ku fk{ Au ¼khu whuþ >>9>> kuÕÞk ©e½ ~Þk{ {w¾uÚke, k¤u u u fXýs Úke > yuðe ðk fhe u rð[khu, yu{ fh kt r þk ÚkR íÞkhu >>10>> {k kyu fhe ykÃÞkt yk , uW tÄwyu fÞkO þÞ > ku u Yr[ fhe { {ktÞu, ykÔÞk fkrËf ku íÞktÞu >>11>> t [ ð»ko k k¤ MðY , ÄkÞko nrh k u y w > k{ðu Ë w t fÞw O kÞ , s kzâk r ÿkÚke ¼ ð >>12>> fhe ðt Ë k ku Õ Þk ð[ , «u { u rn w  Õf { > yûkh k yrÄ r rð¼w , w Á »kku ¥ k{S {nk«¼w >>13>> y{u yks f] khÚk ÚkÞk, Ëku»k ¼e h k x¤e Þk > fnu ©enrh nu k¤kÞku e, {u r Ëkuo»k ¼Âõ k ¼ku e >>14>> Þku e fnu wýku ¼ ðt , yð kh ku ÚkÞk y t > ý yk u su yk wÄkhe, Aku yð kh k yð khe >>15>> yk úñktz k yÄko ykÞw»k, ÚkÞk « x qýo wÁ»k > r s ¼õ uu ÷kz ÷zkðk, ð¤e fk¤ f{oÚke Akuzkðk >>16>> ÚkÞk ¼Âõ Ä{o fuhk , Aw iÞk wh{ktne kð > {khk ÚkÞk su yð kh, u e ¼Âõ fhe y{u kh >>17>> nðu yk ÚkÞk yð khe, { u s ¼Sþw t {ku hkhe > yu{ fne fhu Au qs , k{ ðuËkuõ fhu M ð >>18>> u {u ÚkÞku yr «fkþ, ykÔÞku [kuf wÄe{kt Wò > khu òu¾ Í fe òøÞk, Ä{o rn u òuðk ÷køÞk >>19>> fnu y t þk ku «fkþ, fkuý qò fhu ¼kR k > Ä{o fnu wýku u fw{kh, ykÔÞk Au fkrËf [kh >>20>> Ä{o u qAu Au yrn k÷, fu{ ð hrn Au k¤ > ð]»k fu yu ku {w¤Úke yuðk, iÂcfðú Äkhe Au uðk >>21>> yks «íÞûk {éÞk ©enrh, í t {kt ykðþu Vhe > khu Úkkþu yðMÚkk feþkuh, huþu yûkh{kt un ðkuh >>22>> Au ¼kRyu fÞkuo {Mfkh, {S Þk ðuo u kh > uýu qò e {kóe fhe, ku÷u Au ©enrh «íÞu Vhe >>23>> yk¿kk þwt yk ku AkuS y{ uu, «¼w fu wýku fnwt { uu > y{u í t {kt siÞu ßÞkhu, {u ykðßÞku íÞkt ¼kR åÞkhu >>24>> { u Ëeûkk yk eþw t íÞkt Þu , hk¾eþw t yûkh{w õ {ktÞ u > ðk « x fuhe fhòu, {{ yk¿kk u y w hòu >>25>> yuðwt wýe fÞkuo {Mfkh, Þk r sMÚkk f {kuÍkh > kBÞk Au ykùÞo {kuxk¼kR, ð¾kýu Au ðk÷k e ðzkR >>26>> fkrËfu qò fhe ßÞktÞu, yuf ykuxku fhu÷ku Au íÞktÞu > ¼kðu fhþu u kt Ëþo , u h nrh Úkkþu « Òk >>27>> nðu w ý ku nw ÚkR {ø , yrn r w t ÷eÄw t Au ÷ø > {ku x k¼kR k ï w h su n , ¤Ëu ð « kËS u n >>28>> h k{Úke ÷ø {kufÕÞwt, þw¼ {wnq o òuR u ¼÷wt > n¾uoÚke ÷ø ðÄkðe ÷eÄwt, ðuË rðrÄ ðzu fk{ feÄwt >>29>> eXe [ku¤e kuþk uhkÔÞk, y÷tfkh y uf ÄhkÔÞk > Vw÷ufwt VuhÔÞwt wh{ktnu, ò iÞkh fhe Au íÞktÞu >>30>> ½ ~Þk{ u iiÞkh feÄk, ð ½huýkt u uhe ÷eÄkt > nkÚke ½kuzk w¾ k¤ kh, {u k ykrË ÷eÄkt Au y kh >>31>> kt M une fwxwt { ú, [kÕÞkt ò u òðk ÚkR y ú > òýu {u½ r [ze ykÔÞku, yuðku ò ku XkX {[kÔÞku >>32>> uXk nrM W h ½ ~Þk{, ðuýe {kÄð «Þk u fk{ > òuR ò e þku¼k wtËh, òuR ÷kuÇÞkt nw khe h >>33>> yu{ {kh {kt [kÕÞk òÞ, u e þku¼k ku kh ÚkkÞ > ykðu {kh {kt k{ sun, swðu ò ýe þku¼k sun >>34>> ½ ~Þk{ wt swðuAu Y , fkuxe úñktz k su Au ¼q > fkuR Ëu¾u [ w¼wosÄkhe, fkuR rð»ýwY u yrðfkhe >>35>> yu{ Ëþo Ëu k íÞkt òÞu, ykÔÞk h k{ nË{ktÞu > òýe ¤ËuðSyu ò , ykÔÞk k{iÞwt ÷R ¼køÞðk >>36>> ÞkuøÞhe u fÞkuo ífkh, òuR þku¼k u nhÏÞk y kh > ðuo u k{{kt ÷R Þk, W khku yk e u hkS ÚkÞk >>37>> ¾k k ykÃÞkt Ázehe u, h{kzâk s{kzâk nw «e u > ðh fLÞk u hýkðe ËeÄkt, þw¼fk{ nw fhe ÷eÄkt >>38>> ºkÛÞ rËð hk¾e Au òLk, t tÄe wt fÞwO L{k > ykÃÞkt kuþk u nuhk{ýe, fhe t¼kð k ½ýe ½ýe >>39>> hò {k e u íÞktÚke ÄkÔÞk, ò ÷R Aw iÞk{kt ykÔÞk > {kuxk {kuxk {nkuí ð ÚkkÞ, r íÞ yk tË{kt rË òÞ >>40>> Aw i Þ k w h w t Ë h MÚkk , u { kt ÷e÷k fhu ¼ ðk > yu f {Þ ©e½ ~Þk{, ðu ý e«Þk {kÄðhk{ >>41>> yu ykrË ðuo iÞkh ÚkÞk, {e k h W h Þk > ©enrh u fhðwt Au M k , ð W kÞkO wtËh MÚkk >>42>> uðu xkýu íÞkt Ze{h ðýo, ykðe fhu Au Ëwü yk[ýo, 1«Úkwhku{k {khe fÞkuo wts > ft khku ÚkÞku nrh u òws >>43>> ËÞk k h Ä{ofw{kh, fhe hku{kð¤e Wæðkofkh > fÞkuo tfÕ { {kt yuðku, {hu÷kt {kA÷kt nw Sðku >>44>>
ht : - 25
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
33
{ {kt yuðwt Äkh kt u÷kt, Sð kt ÚkÞkt {åA {hu÷kt > WA¤e u zâkt u s¤{kt, «¼wyu Sðkzâkt yu ¤{kt >>45>> yuðwt Ëu¾e u Ze{h k e, uyku u {r rð«e ÔÞk e > s¤{ktÚke u eféÞk kh, {khðk u fhe u rð[kh >>46>> ÄkÞwO {nkhksu rþûkk fÁt, Ëwü wt yr¼{k s nÁt > Þ{hkò ýu Y u ÚkÞk, ykuÕÞk Ze{h ku òuR hÌkk >>47>> ¼Þk f {nkrðfhk¤, ykðe W¼ku òýu k{u fk¤ > zkZâku {kuxe yükËþ ¼wò, ðuo Ze{h Ëu¾e u ÄúwßÞk >>48>> «¼wSyu {kÞk ð¤ k¤e, Ëwü u Þ{ whe Ëu¾kze > Þ{ kËq {khu Au {kh, íÞkt k fü ýku net kh >>49>> yuðe Ëu¾kze {kun u {kÞk, uÚke k eyku e ÄúwS fkÞk > nrh RåAk {nk ¤ðk , kAk ykÔÞk Au k e y¿kk >>50>> n k ðkr÷zku «Úk{ suðk, ËuÏÞk Ze{hu ykðe u uðk > Þ{ whe wt òuÞwt su Ëw:¾, hnu ÓËÞ{kt u L{w¾ >>51>> Úke rð h wt u rð kÞwO, ðý t¼kÞuo hu Au t¼kÞwO > y hkÄ ýe {kVe {k e, Ëwü wÂØyku ðuoyu íÞk e >>52>> fhu ð¾ký Ze{h ÷kuf, Aw iÞk wh{ktne yþkuf > ¾k rn ykÔÞk yðk , {k kyu s{kzâk yrð kþ >>53>> s{e u [kÕÞk ©e½ ~Þk{, ykÔÞk rnhe fwðu u Xk{ > w¾ tË ðrýf ku÷kÔÞku, eò ðuo ¾k kÚku ykÔÞku >>54>> ký fhkðe íÞkt xðh, ¾k t u h{u {w˼h > Au {k kyu «u{u ku÷kÔÞk, kts ze kuÞu ½uh kÔÞk >>55>> ¾k u {kufÕÞk r sÄk{, ku u ykÔÞk ku k uhu Xk{ > yuðe ÷e÷k fhu Au y kh, ËÞk¤w Au ©e Ä{ofw{kh >>56>> Rr ©e {Ëufktr f Ä{o«ð of ©e nò tË Mðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu {e k h{kt {åA Sð fÞkO yuu k{u [kuðe {ku ht : >> 24 >> qðoAkÞku fhu [rhºk r íÞu ðkt, ðk÷{ rðïkÄkh > ku k u ku MðkhÚk Úke, fhðk s WØkh >>1>> s u kð fhðk, nhðk ¼q r { ku ¼kh > ËÞk fhe Ëe t Ä w y u , ÄÞku o Au yð kh >>2>> y t fku x e yt z kÄeþ, yûkh h Au y w > « k ku u w ó hk¾e, ÚkÞk { w » Þ MðY >>3>> «u { ð e Ä{o Ë u ð u , ykÃÞw t w q ð u o ð[ > u íÞ fhðk nrhyu , ÄÞw O Au f] kyu >>4>> [ku kR ð»kkoÉ w k rËð ykÔÞk, ðuo s ýu { ¼kÔÞk > 2ð@e ð]Âü fhu Au y kh, ð»kuo ðkrhË y tÏÞ Äkh >>5>> nrh« kË k ½h{ktÞu, kýe ¼hkýwt ykðe u íÞktÞu > yÒkð s÷{kt ¼ªòýkt, ½ýwt ¼Âõ {k k u {wtÍkýkt >>6>> «u{ð e wðkr e kR, Òku kýe W÷u[u Au íÞktR > ð]»kËuð rð[khu Au { , Úke wÄkÞwO {U ku Ë >>7>> ½h{kt kýe ¼hkÞwt ½ýwt, Ëw:¾ « xâwt 3 soLÞ ýwt > ð]Âü tÄ hnu kus kÁt, rn ku zþu Ë {kÁt >>8>> yuðk {Þ{kt ½ ~Þk{, W¼k ykuÚk ÷R yufXk{ > ËuÏÞwt {k kr k fuÁt Ëw:¾, fÞkuo rð[kh íÞkt L{w¾ >>9>> fÞkuo tfÕ ð]Âü t tÄ, {u½hkò hußÞku nðu tÄ > yuðku rð[kh { {kt ÚkÞku, h ðh kË ku tÄ hÌkku >>10>> kh {u½ ÚkÞk {q {k , ykÔÞk ßÞkt W¼k Au ¼ ðk > fhe «khÚk k rþh k{e, y{ u þwt yk¿kk Au fku Mðk{e >>11>> ]Âü{kt ð]Âü fhðe tÄ, fu eòu fkuR Au «r tÄ > nrh fnu ½¤u ð]Âü fhku, ý ðuý {kYt Wh Ähku >>12>> y{kYt ½h [kuf u V¤e, u{kt ð]Âü fhðe ð¤e > yuðwt wýe yv~Þ ÚkÞk, Mð o¼wð {kt u ku Þk >>13>> Äe ]Âü{kt ðhMÞku y kh, ý ykÔÞku Ä{o u îkh > [khu {rn k [ku{k wt sun, k¤e yk¿kk «¼wS e yun >>14>> kBÞk ykùÞo ðuo u { , ½ ~Þk{ u fnu ÄLÞ ÄLÞ > Au ðuo ¾k ÷uR t , Þk h{ðk {kxu ©eht >>15>> h{ k Úkfk íÞktÚke ÄkÔÞk, khkÞý hkuðhu ykÔÞk > íÞktÚke [kÕÞk {nk{r Äeh, ykÔÞk ¾t k hkuðh eh >>16>> Äe{ku Äe{ku ðh u Au {un, yu{kt r¢zk fhu h{u yun > kýe hkufe hkufe u Wzkzu, hkS Úkfk h{u uu h{kzu >>17>> ðuýehk{ íÞktÚke ykÔÞk ½uh, fne {q {k k u u uh > ¼Âõ {k k fu {kuxk¼kR u, uze÷kðku ~Þk{ u sR u >>18>> yuðwt kt¼¤e uzðk Þk, íÞkt ku «¼wS esu Y u ÚkÞk > {k kS u fÌkwt k u sR, ËeËe ÕÞku z ÷e ¼ªS R >>19>> eS fkuhe yk ku {w u {k k, ÚkkÞ þheh{kt w¾ k k > ¼etsðkÞu÷e u fkZe ÷eÄe, eS fkuhe z ÷e íÞkt ËeÄe >>20>> u uhe u ©eËkËk e k , uXk s{ðk kÁ nwÕ÷k > yux÷k{kt {kuxk¼kR ykÔÞk, ½ ~Þk{ u u uze ÷kÔÞk >>21>> k{kt W¼kt wðkr e kR, ËuÏÞk uW ½ ~Þk{ ¼kR > nrh uXk h kuzk{kt yk , yk{ õÞktÚke ykðu Au y{k >>22>> ÚkÞku Au yuðku { tËun, òuu Þwt h kuzk{kt ykðe un > íÞkt ku f]»ý s{u ð]»k k , yuðe ÷e÷k fhu yrð kþ >>23>> yuf MðY yÿþ feÄwt, eswt h kuzk{kt huðk ËeÄwt > ykðkt yËT¼w [rhºk òuR, h khe hÌkkt { {kuR >>24>> Au yu Ëeð kts {u, {k k k u ½ ~Þk{ h{u > uze u Þkt {q e[u, r s Ãkwºk u u kÞko e[u >>25>> ¼rf wðkr e kR ¼kðu, fktR þkf e[k{kt ðkðu > ½ ~Þk{ fnu ÷kðku {kS, y{u ðkðeyu þkf u ¼kS >>26>> y{u ðkðeþwt ku Íx Úkkþu, kt r{ºk nw u ku ¾kþu > yu{ fne u ðkÔÞkt u ku u, Úkkuzk rË {kt ÚkÞkt òuu u òu u >>27>> yu k yu k {kt yuf ð]ûk, n wt Vý wt íÞkt «íÞûk > yuf hkrºkyu Mfh ykÔÞk, ÷eÄkt Vý kt V¤ VkÔÞk >>28>>
ht : - 26
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
34
÷uR [kÕÞk Ähe { Äeh, ykÔÞk khkÞý h eh > íÞkt Au e ¤k wt yuf ð]ûk, u{kt hu Au ¼q r÷ Þûk >>29>> ykðe Mfh u u ð¤øÞkt, fÞkO yt «kýÚke y¤ kt > ¼q Þûk fnu wýku [kuh, {u [kuhe fhe Au Xkuh >>30>> yk ku V¤ «¼w u ¾kðk kt, Úke {khu ÷R òðk kt > fnu Mfh fkuý Aku {u, {u íÞktÚke ÷kÔÞk AiÞu y{u >>31>> y{u AiÞu ¼q y u Þûk, Vuze k¾eþwt { u «íÞûk > V¤ ÷R òðk fu{ Ëuþwt, {khk ðuo k Sð ÷uþwt >>32>> yuðwt òýe u kBÞk Au ºkk , fhu [kuh ÷kuf k k k > V¤ k¾e ËeÄkt Au íÞkt Awxkt, kXk òýu ykÞw»ks ¾wxâkt >>33>> ¼q fnuAu nðu õÞkt òðku, ßÞktÚke ÷kÔÞk Aku íÞkt {wfe ykðku > rn ku { fuzu ÚkRþwt, Mfh { u ¾kR sRþwt >>34>> Au íÞktÚke V¤ ÕkuðhkÔÞkt, ykðe Ä{o u ½uh ¾kÔÞkt > khu Mfh u òðk ËeÄk, suðk ½xu uðk Ëtz ËeÄk >>35>> kuZe hÌkk k ©eyrð kþ, WXe u ykÔÞk ¼q e k > ¼q krËfu fÞko Au «ýk{, W¼k fh òuze un Xk{ >>36>> «¼w ku Õ Þk ÚkR u « Òk, w ýku ¼q ðu o Ähe { > n e ðk kÞku ¤ðk , t[ rð»kÞ u yr¼{k >>37>> uÚke kBÞk {ku yÄku r , ÚkR R rð he {r > {u fÞwO Au y{kÁt fks, {kxu ÚkÞku Awt « Òk yks >>38>> y{u ð rð[heyu ßÞkhu, òßÞku ÿefk©{{kt íÞkhu > Awxe òþku {kÞkÚke {k{, Ae k{þku yûkhÄk{ >>39>> yuðe he wt ðhËk k{e, Þkt ¼q ðuo rþh k{e > yk e ¤k e qò fhþu, yu e «ËÂûkýk su Vhþu >>40>> u kÚke ¼q Ëq h ÷kþu , u s u yûkhÄk{{kt òþu > kÞ rþ¾u w ý u h kÞo , k{þu u ¼ðs¤ kÞo >>41>> ÚkÞku qhs WËÞ ßÞkhu, wðkr e kR ykÔÞkt khu > Ëu¾e V kt V¤ fuAu, ¼Âõ {k kS æÞk {kt ÷uAu >>42>> fkuýu V yk kuze kÏÞkt, fkuýu wts fhe yktrn hkÏÞkt > yuðwt wýe u ©e¼ ðt , ykðe u fÌkwt Au ðh t >>43>> eòwt fnwt Awt yuf [rhºk, wýu u s ÚkkÞ rðºk > ÷kun tshe «ÏÞk k{, tæÞk ehe kðku hu u Xk{ >>44>> Ä{oËuð ýku yu Au r{ºk, yr kð wÛÞ rðºk > Ä{oËuð u ku k u k{, uze Þku huðk ykÃÞku Xk{ >>45>> w¾uÚke hnku r{ºk yk Xkh, ÷uR fwxwt u rhðkh > Ä{o hÌkk Au íÞkt w¾Y , tæÞk eheS u íÞkt y w >>46>> rþðk÷Þ yu kt ½h k , st ÷e kÚk rþð«fkþ > u Ëu ð ¤ Vh ku Au k , u { kt hu k {ýeÄh k >>47>> u efu k {kt sðkÞ, fkuRÚke uðk qò ÚkkÞ > òÛÞwt yt hò{eyu íÞktÞu, zu Au k ðuo u yktÞu >>48>> Au ¾ uþ u íÞkt ku÷kÔÞk, ðuo [r¢ u ºkk ÄhkÔÞk > Ëu¾e ÁzS u u ÔÞk¤, íÞktÚke kþe Þk fk¤ >>49>> tæÞk ehe kðu òuÞwt shu, ÄLÞ {khku sL{ ku {shu > ðuo k u yks ð¤kÔÞk, ½ ~Þk{ ¼÷u yktnet ykÔÞk >>50>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu ku k k ½h W h ð]Âü tÄ fhkðe yu k{u [eþ{ku ht : >> 25 >> qðoAkÞku Ä{oËuð u tæÞk ehe, eò fux÷kf s > Ëe½k ½kxu nrhÞh ûkuºku, {uu¤u sðk fÞwO { >>1>> i Þ khe fhe k SÞu , íÞkhu ku Õ Þk Ëe k kÚk > nu ËkËk {w u {u ¤ ku òu ð k, u z e òyku { kÚk >>2>> nrh« kËS ku r ÷Þk, w ý ku {u fw { kh > nk÷ {u ð ykðþku , sRþw t eSðkh >>3>> yu { frn u ¼w ÷ ðkzâk, Þk [w f kðe u h > «¼w y u r k ð Ëu ¾ eÞk, íÞkhu hku ð k ÷køÞk h >>4>> nu ËeËe {u k[w t fnku , õÞkt Þk Au {w s k > yu ð w t w ý e nu kðe, ku Õ Þkt Au {q {k >>5>> Þk Au { kÁ ÷u ð k, nkÚke ½ku z k {khk > n{ýkt ÷R u ykðþu , Äehs hk¾ku { >>6>> [ku kR yu{ fne nrh {òÔÞkhu, su{ u{ fhe u { kÔÞkhu > yt òo{e wt Úke yòÛÞwthu, ðkhu ðkhu u nwt þwt ð¾kýwthu >>7>> r kS ku Þk {w u {qfehu, ý nwt fu{ òRþ [wfehu > {kxu sYh {u¤k{kt òðwthu, r kS k ku y kze Úkkðwthu >>8>> «¼wSyu ÄÞkuo ykn÷kËhu, fÞko ÁzS u íÞkt ÞkËhu > ykðe W¼k hÌkk ¾ hkshu, uuW Y u ÚkÞk {nkhkshu >>9>> yufY u hÌkk Au ½uhhu, esuY u [kÕÞk Yze uhhu > fhe Áz e y ðkhehu, rð[Þko { ðu u {kuhkhehu >>10>> Ä{or k Þk Au íÞktÞuhu, ku uh Ëe t { ßÞktÞuhu > Þk ½ ~Þk{S u MÚkk hu, Ázu u e ©e¼ ðk hu >>11>> Au ykÔÞk tæÞk eh Ä{ohu, íÞkt ËuÏÞk r s wºk u {ohu > Ä{oËuð fhu Au rð[khhu, yktne õÞktÚke ykÔÞk yk fw{khhu >>12>> {ku wºk {khk { ¼kÔÞkhu, fku e kÚku {u yktne ykÔÞkhu > íÞkhu kuÕÞk rºk¼wð r hu, wýku ËkËk {u {nk{r hu >>13>> {w u Ak ku {qfe ykÔÞk {uhu, yk Ázu [ze ykÔÞk y{uhu > yuðwt wýe u kuÕÞk Au k hu, nu wºk fnwt Awt íÞ ðk hu >>14>> yk ku ÁzS t¾ehkshu, nrhðkn Au w¾ kshu > õÞktÚke {¤u u ðk { uhu, yu rð[kh ÚkkÞAu y{ uhu >>15>> Au Ä{o u kt¼ÞwO { hu, {kfOzuÞ Ér»k wt ð[ hu > {khk wºk ku Au h úñhu, {w u fu{ ÚkÞku Au rð¼ú{hu >>16>> f]»ýS kuÕÞk ËR u {k hu, [k÷ku t {u fheyu M k hu > yuðwt fne uXk s÷{kt ku uhu, Ä{oËuð Þk ý òu uhu >>17>> r kSyu ßÞkt zw fe {khehu, ËeÄkt Ëþo ©e ehÄkhehu > ËeXk Au íÞkt [ w¼wos Y hu, yr ykùÞofkhe y w hu >>18>>
ht : - 27
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
35
kAk s¤Úke eféÞk khhu, íÞkt ku k u W¼k Au fw{khhu > yuðkt Ëþo kBÞk kûkk hu, tæÞk ehe u u fne ðk hu >>19>> Ae íÞktÚkfe ku [kÕÞk òÞhu, Ä{korËf f¤ fnuðkÞhu > r s ð Rxkh k{hu, ykÔÞk Au ðuo íÞkt þw¼ Xk{hu >>20>> fkfk u ½uh u rË hÌkkhu, íÞktÚke ÷kun tsheyu Þkhu > f]»ýS esu Y u ÚkÞkAuhu, yufY Úke ½uh hÌkkAuhu >>21>> r kS u íÞkt ykð k òýehu, k{k Þk Au kht kýehu > ¼Âõ fnu {u ¼÷u ykÔÞk Akuh,u ½ ~Þk{ kÁ þwt ÷kÔÞk Akuhu >>22>> Ä{o fnu {khe t kÚkhu, ½hu õÞktÚke ykÔÞk rºk¼wð kÚkhu > yuðwt òýe u {Úkwhk kRhu, ku÷u rð[khe u { {ktRhu >>23>> kûkk Au «¼w ½ ~Þk{hu, uW Y u ÚkÞk qýofk{hu > yr yKw ÷e÷k y khhu, òuR rMÚkh ÚkÞkt h kÞohu >>24>> ð¤e ÷kun tshe su k{uhu, eS ÷e÷k fhe ½ ~Þk{uhu > ðkt e k{ ku su [ttËwhkÞhu, fif { w»Þ eòt fnuðkÞhu >>25>> u u Ak k hkÏÞk tæÞk ehehu, ku k u k{u ÷kun tshehu > òÛÞwt Au u ðk u A÷{kthu, ykÔÞk ÷~fh ÷R ¤{kthu >>26>> kðkyu òÛÞwt ÷~fh {kuxwthu, yksu ykÞw»Þ ÚkR Þwt ¾kuxwthu > fhe nrh« kË u ðk hu, {kÚku ykðeAu ðo u ½k hu >>27>> òÛÞwt {nkhksu yk e Äehhu, ð eþku hnku {u ÂMÚkhhu > {khk r k ku « k {kuxkuhu, ûký{kt Úkþu ðk ¾kuxkuhu >>28>> r ¼t Úkþu ¼hkþuhu, n{ýkt ze u ¼k e òþuhu > yu{ fne Þku f÷k fhehu, W òÔÞwt iLÞ ©enrhhu >>29>> ÷k¾ku ykh ÷kuf ¤khu, þ tÄ ykðeÞk ½¤khu > nrhyu fÌkwt òyku ¼ kðkuhu, ykÔÞwt Au iLÞ u u kðkuhu >>30>> yk¿kk «{kýu ykh Þkhu, ykuÕÞk iLÞ k k{k u ÚkÞkhu > ¼Þ k{e u kXku ðk hu, iLÞ wÄkt ykÃÞku sðk hu >>31>> Ä{korË ðuo ykùÞo kBÞkhu, hkò «ò nw Ëw:¾ ðkBÞkhu > yu{ ðuo ýkt ¼ktøÞkt Ëw:¾hu, ykÃÞkt ~Þk{u yrð[¤ w¾hu >>32>> Ä{o¼Âõ yu fÞkuo rð[khhu, [k÷ku sRyu nðu r hÄkhhu > kÚku ÷uR u uW fw{khhu, ykÔÞkt Aw iÞk wh {kuÍkhhu >>33>> ð¤e yuf {u u {kuhkhhu, nð yü{e ykðe khhu > ðuýe {kÄð ykrË su r{ºkhu, ku÷kÔÞk suAu wLÞ rðºkhu >>34>> ¾k ðuo u ÷R {wr ðhhu, Þk khkÞý hkuðhhu > íÞktÚke W {ýku yuf k hu, u{kt ykÔÞk nw {nk¼k hu >>35>> íÞktAu rnhe ykt k wt ð]ûkhu, u kt zk¤kt h ½ýku ÷ûkhu > ËÂûký Ëeþk e yuf þk¾khu, u ku ½kuzku fhe uXk ¾khu >>36>> W {ýe ksw e su zk¤hu, u k W h uXk ËÞk¤hu > òýu wht ÷kÛÞku nkuÞhu, {khu kuxeÞku {wts e òuÞhu >>37>> ku÷kðu Au {w¾u [fkhkhu, ð kzu Au S¼u z[fkhkhu > ©enrhyu RåAk { Äkhehu, ku u uXk Au íÞkt kuxe {khehu >>38>> {kh kt kÚku eféÞku ½kuzkuhu, su ku fktR {¤u rn òuxkuhu > W[i:©ðk e ò wht hu, {w¾ k 1yðËk ht hu >>39>> fhu {w¾u þçË nýuýkxhu, ÔÞkÃÞku rËþkÞku{kt ýuýkxhu > u e þku¼k ýku rn khhu,ÚkÞk y÷ u÷kuS yïkhhu >>40>> yuf {wnq o W h XÞkohu, yuf ku ykX «¢{k VÞkohu > Aw iÞk wh Vh e Au÷uhu, Vhe «ËÂûkýk y÷ u÷uhu >>41>> ykðe kheyku ¼hðk ehhu, W¼e swðu hkuðh ehhu > fkuxe ftË o ÷kðÛÞ sunhu, yfr÷ y w { yunhu >>42>> fhu úkñý tæÞkðtË hu, uýu ËuÏÞk Au Ä{o tË hu > zâk {wõÞk «kýkÞk{ kXhu, òwðu ½ ~Þk{ ku XkXhu >>43>> Ëþ rËþkÞku{kt un fk¤uhu, h khe nw s ¼k¤uhu > k{ h k{ kt ½ýkt ÷kufhu, swðu L{Þ Úki u yþkufhu >>44>> ¼w÷e kheyku ¼hðwt ehhu, su ßÞkt u íÞkt nw ÚkÞkt ÂMÚkhhu > ËÂûkýku¥kh Âù{ qðohu, òwðu Ëeþkyku kt ÷kuf ðohu >>45>> yksw ksw kt k{ku{kt Úki uhu, VÞko «¢{k íÞkt wÄe si uhu > útÚk rðM kh k{u Au suÚkehu, fÁt tûku u ðýo uÚkehu >>46>> hu[k e ðk whðk÷hu, yuykrË nw k{ rðþk¤hu > yu{ ½¤u VÞko ©eþk{hu, rh k h ðk e u Xk{hu >>47>> ¾k ½¤k h{u Au ßÞktÞhu, ÄkÞko «¢{k Vhe íÞktÞhu > Au «¼w e RåAkyu fhehu, ÚkÞku yv~Þ Ëu¾ kt 2nhehu >>48>> Ä{o¼Âõ ykrË nw s hu, òuR rðM{Þ kBÞkt Au { hu > k¤÷e÷k wýu r {Äkhehu, u u {¤u « x {kuhkhehu >>49>> Rr ©e{Ëufktr f Ä{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh Áz W h u e u ËeÄk½kxu nrhÞhûkuºk u {u¤u Þk yu k{u Aðe {ku ht : >> 26 >> qðoAkÞku íÞkh Ae nw kt¼¤ku, t nrhs r{ºk > Aw iÞk{kt ©e½ ~Þk{u, fÞwO ðe [rhºk >>1>> nðu {k½þw Ë e [ w h Úke, u rË Ä{o f w { kh > ú k ñ {w n q u o ðnu ÷ k WXâk, fÞw O M k u ý eðkh >>2>> u X k sR [ku hk h, r íÞ rðrÄ fhu ßÞkt Þ u > «ò r ykÔÞk u {u , [ w h {w ¾ k íÞkt Þ u >>3>> «ýk{ fÞku o «e ðzu , u X k «¼w {w ¾ > fu ð k ÷køÞk fh òu z e u , su Au ku k w t Ëw : ¾ >>4>> r íÞrðrÄ ÚkÞku Úke u , ku Õ Þk ðå[u ú ñ kÞu > yk ]  ü ku nðu Ëk¾zku , {khkÚke ð ÚkkÞu >>5>> [ku kR {khu Úke fhðwt yu fk{, kU eãku eò u w¾Äk{ > yu kt¼¤e kuÕÞk s ºkk k, wýku íÞ fnwt Awt rðÄk k >>6>> {khk W h hkS y{ku , {kxu fk{ fÞko fhku {ku > «¼w y u fÌkw t «u { {u , rðrÄ {ßÞk rn t f u >>7>> kuÕÞk úñk Vhe u ð[ , {khkÚke Úkkþu rn ¼ ð > n{ýkt u ku fÌkwt ©eht u, Ae ðk fÁt { t u >>8>>
ht : - 27
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
36
nrh RåAkyu úñk rðþuf, ykÔÞk yü{w¾k íÞkt y uf > ðËu ð[ u rþþ k{e, y{ u þwt yk¿kk Au fku Mðk{e >>9>> yûkhkrÄ r yrð kþ, y{u ku AiÞu {khk Ëk > fhu «kÚko k { ¼kÔÞk, eò ku¤{w¾krðrÄ ykÔÞk >>10>> uºk k fhe u u kÞko, [kh{w¾k u [ko Ëu¾kzâk > W¥khrËþkÚke uýeðkh, úñk ykÔÞk nòhku nòh >>11>> u khkÞý h u eh, W Þko k {kt { rMÚkh > nðu ©enrh ðk ÷nu A u , åÞkh{w ¾ k ú ñ k u fnu A u >>12>> òyku e[k{kt òuR ykðku, fkuý ykÔÞk Au u ðk ÷kðku > wýe íÞktÚke [ w{wo¾k [kÕkk, khkÞý hu { ðk÷k >>13>> òwðu ku úñk ËeXk y uf, nòh {w¾ðk¤k rðþuf > ©enrh k Au u yk¿kkfkhe, òuÞk [ wh{w¾u u rð[khe >>14>> {ßÞk [ w{wo¾ ðo, ¼kéÞk úñk u W Þkuo ðo > e[wt ðË fhe ÄkÔÞk, Aw iÞk{kt «¼w k u ykÔÞk >>15>> fÞko Au Ët z ð «ýk{, ðËu {ú ÚkR u u Xk{ > y hkÄ ûk{k fhku {khku , ¼q ÷ fhe {U Ëku » k W khku >>16>> nðu rn fÁt ykðwt fk{, Vhe u wýku wtËh~Þk{ > 1nt ðkn fhe yþkuf, Þk yk¿kk {k e íÞ÷kuf >>17>> eò ykÔÞk k úñkÞku sun, fhe qò «¼wS e yun > u ý yk¿kk {k e u Þk, r s MÚkk f ¼u k u ÚkÞk >>18>> ykðe ÷e÷k fhu y÷ u÷, r íÞ ðk kðu Au ¾u÷ > Ä{o ¼Âõ ykrË nw s , yr yk tË kBÞkt Au { >>19>> Au {k kyu h kuR fhe, Ä{o rn s{kzâk nrh > yk u f]»ý y÷kirff w¾, Aw iÞk{kt Úke fktR Ëw:¾ >>20>> ð¤e íÞkh fuzu yuf Ë , Þk h{ðk fksu Sð > ¾k ðuo u ÷R t½kÚk, Ëneyu ykt u ÞkAu kÚk >>21>> W h [Ze fhu {íÞ, Íkz e ¤e h{u h{íÞ > h{ k Úkfk ÚkÞk {æÞk , ý ½u h kÔÞk ¼ ðk >>22>> {k kr k fhuAu rð[kh, òwðku u Þk Au fkuýXkh > {kuxk¼kR {u nk÷ òyku, ½ ~Þk{S u uze ÷kðku >>23>> ½uh h kuR ÚkiAu iÞkh, òwðku u Þk Au fkuý Xkh > ¼kRyu nkÚk{ktne kuxe ÷eÄe, f]»ý u þkuÄðk {r feÄe >>24>> ½uhÚke [kÕÞk wý t¼eh, khkÞý hkuðh eh > [khu rËþkyku{kt òuR ðéÞk, ý íÞkt khkÞý {éÞk >>25>> íÞktÚke {e hkuðhu Þk, {Äwð]ûk nuXu W¼k hÌkk > òuÞkt ðo Xufkýkt Vhe u, ý ËeXk õÞktR nrh u >>26>> V ko sw ð u ð W ð , {éÞk yæð{kt w ¾ t Ë > u u w A e ÷eÄw t fk¤, u fu òu Þ k Úke {U ËÞk¤ >>27>> òuÞwt ¾t k hkuðh eh, ð Ëu¾kÞk íÞkt hðeh > ¼kR u he [Ze y kh, {¤u ku kuxeÞwt {kÁt [kh >>28>> yu{ þkuÄu Au Ä{o k , ykÔÞk rnhe ykt u òu¾ > íÞkt ku h{u Au Íkz e ¤e, f¤k fkuÞÚke òÞ f¤e >>29>> [zâk ykt k W h [ wh, {kuxk¼kRyu òuÞwt sÁh > u Ëu¾e {khe òu¾ u nkf, wýe nrh u ze Au Äkf >>30>> {khe ykt k W hÚke Õ , ku k u { fwãk Au yÕ > ý ykðe zâk swðku õÞktÞu, {ku e{k{k ku fwðku Au íÞktÞu >>31>> {kuxk òt wzk u nuXu ÚkR, khkÞý hkuðhu sR > íÞktÚke W kð¤k ykÔÞk ½uh, fkuÞ òýu rn su{ uh >>32>> fk¤ÔÞk¤ u sun zhkðu, {kuxk¼kR e ef Ähkðu > òwðku [rhºk fhuuAu fuðkt, ¼ð úñk ¼w÷k zu uðkt >>33>> ykuþhe u ku ¾wýku Au ßÞktÞu, ykðe t kýk Sð íÞktÞu > yuf ÷t e ykuÚk ÷R, Ak k{k k t kýk íÞkt sR >>34>> yux÷k{kt {kuxk¼kR ykÔÞk, òýe u ku u hku{ ft kÔÞk > kuÕÞk ËeËe e kÚk ð[ , {w u {khu Au ¼kR òu¾ >>35>> khu {k kS yk u Au Äeh, eþku{kt {khþu ne ðeh > ¼Âõ {k k ykÔÞkt íÞktÚke kh, ÷eÄk Wí t {kt r hÄkh >>36>> {kuxk¼kR ku íÞkt Äehk hne, ðuo t tÄe u ðk fne > r k tÄw rn kð , fÞkO ¼qÄhSyu ¼kus >>37>> nðu ykÔÞku Au ©kðý {k , khu þwt fhuAu yrð kþ > Ä{o¼rf yu fÞkuo rð[kh, òðwt yÞkuæÞk whe {kuÍkh >>38>> fhðk ®nzku¤k kt Ëþo , [kÕÞk yu{ Äkhe u u { > kÚku ÷eÄk Au uW fw{kh, ykÔÞk {¾kuzk½kx u ðkh >>39>> { kuh{k Ëe fuhu eh, uW fktXu ¼hkýwt Au eh > Äe{ku Äe{ku ykðu Au ðkheË, ðktý {éÞwt u Au kfeË >>40>> nðu þwt fhðwt ykýu Xkh, {k k r k fhu Au rð[kh > òÛÞwt yt hò{eÞu ßÞktÞu, fhðk {ktzâk [rhºk íÞktÞu >>41>> ËeËe {khu fhðwt Au M k , kuÕÞk nw k{e ¤ðk > {k kyu fh ykt ¤e Ík÷e, Þk Sð kýe{kt [k÷e >>42>> ËeËe yk kýe {æÞu Au hM ku, yu{kt [k÷wt Awt nwt ¾M ku > {khu fuzu fuzu nw ykðku, eþku {kt {u nª ýkðku >>43>> yu{ fi u ku¤k fÞko ¼ws, s¤u {k o ËeÄku ze ws > suðku {kh ËeÄku u òuÞwt, Ä{o¼rf ýwt { {kuÌkwt >>44>> yÞ Ëu¾e nw hkS ÚkkÞ, ©enrh fuzu u [kÕÞk òÞ > òu kt òu kt ÷k e ®n ðkh, yu{ W Þko t k e kh >>45>> k{u fktXu ku[e Þk khu, Ä{uo kAwt ðk¤e òuÞwt íÞkhuu > u fktXu s¤ ku ðÌkwt òÞ, Ëe «ðkn{kt ÔÞ {kÞ >>46>> fkt X k W h yu f w t Ë h, {ku x w t ©ehk{ w t Au {t r Ëh > u ku rð~kk¤ Au u hÚkkh, Ä{ko r Ëf u X k u n Xkh >>47>> uXk n k u ðuhk e íÞktÞ, òuÞwt [rhºk yk { {ktÞ > ðuhk eyu wAe nw ðk , Ä{oËuðu fne u rðÏÞk >>48>> íÞkhu uýu fÞwO L{k , fhkÔÞkt Au ¼kus k > ykÃÞku W khku wtËh MÚkk , Ëu¾e hkS ÚkÞk ¼ ðk >>49>> ðuhk e fu wýku Ä{o {u, ðk ½¤e {ßÞk y{u > {khk wºk Au ¼ ðk , {w u r ùu ÚkÞku Au uËk >>50>>
ht : - 28
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
37
«¼wrð k «¼w k nkuÞ, ykðww t [rhºk fhu fkuÞ > Ä{o¼rf {u ku kÚk, {khk wºk Au h½w kÚk >>51>> ½ ~Þk{ kt [ýo{kt òuÞwt, ku¤u r[ö òuR { {kuÌkwt > ð¾ktýu Au u ðkh{ðkh, fh òuze fhu {Mfkh >>52>> fÞwO Au u rh k{kt M k , Ä{o¼Âõ ykrËfu r Ëk > Ëuð kt fÞkO íÞkt Ëþo , Au ÚkÞkt «VwÂÕ÷ { >>53>> e ¤k wt Au íÞkt yuf ð]ûk, u k nuXu ykÔÞk Au {ûk > e ¤k nuXu Ëuhe{kt Ëuðe, ¼ðk e {nkfk÷e Au uðe >>54>> uýu ykÔÞk òÛÞk ¼ ðk , ykðe «íÞûk ykÃÞwt Au {k > ykÃÞkt ©eV¤ òw ÷ kh, nrh uu uhkÔÞk w» nkh >>55>> íÞktÚke ykÔÞk ßÞwo t k eh, ðký{kt u e W Þko Äeh > hk{½kx Ze n w{k , fÞkO Ëþo íÞkt w¾ðk >>56>> Au ykÔÞk ku k u {wfk{, Xhe u hÌkk Au þw¼ Xk{ > yr yk tË {k e u ðo, nrh wý kÞ S ðo >>57>> Rr ©e{Ëufktr f Ä{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu úñk ku ðo W kÞkuo u { kuh{k ËeÞu {k o ËeÄku yu k{u kðeþ{ku ht : >> 27 >> qðoAkÞku Ä{o ¼Âõ u yðÄ{kt, hÌkkt Au r s {wfk{ > sL{kü{e u rËð u, þwt f kO n kt yu fk{ >>1>> w kÚku Þkt Ëþo u , f f¼ku ð ßÞkt Þ u > {t r Ëh{kt Xkfku h S kt , Ëþo fheÞkt íÞkt Þ u >>2>> {nt {ku x k q ò he, k{ w ÷ eËk > ½ ~Þk{ e RåAkyu Ú ke, u {krÄ kBÞk ¾k >>3>> {krÄ{kt ÚkÞkt Ëþo , hk{ ÷û{ý kt yu s > ® nk W h Ëu Ï Þk, rËÔÞMðY u u s >>4>> hkS ÚkR h½w r fnu , w ý ku w ÷ e kh > nrh« kË k w º k Au , ½ ~Þk{ ðko Ä kh >>5>> w Á »kku ¥ k{ khkÞý, yûkh r yrð kþ > w ¾ fkhe yð khe Au , fnw t fhe u nw Õ ÷k >>6>> [ku kR h {krÄ{ktÚke u òøÞk > {nk «¼wS u u ÷køÞk > [tË w» Úke qs fhe, uýkt ¼he r hÏÞk ©enrh >>7>> w Á »kku ¥ k{ ku r ùu ÚkÞku , yu k { ku t þ Þ Þku > « x «{ký Au Sð , u e ¼Âõ fhu r þrË >>8>> yÞku æ Þkðk e { w » Þ ðo , Þku W he u { ku ðo > h khe fhu {Mfkh, ð¾kýu s ðkh{ðkh >>9>> ð¤e yuf {u Ä{o¼Âõ , Þkt Ëþo fks yk Âõ > Òku w u ÷R ÄkÔÞkt, sL{MÚkk f uu rð»ku ykÔÞkt >>10>> hk{ ÷û{ý khýu Íw ÷ u , fÞkO Ëþo «u { u y w ÷ u > h½w kÚk nkÚk ðÄkhe, ú Ì kk ½ ~Þk{ u rð[khe >>11>> kuÕÞk XkfkuhS { Äkhe, khýk{kt Äkhku rðnkhe > f] k fhku nðu f] k kÚk, ykðku u kuS y{khe kÚk >>12>> yuðwt wýe u ©e½ ~Þk{, eòwt Y ÄÞwO yr¼hk{ > uXk khýk{kt w¾fkhe, yð kh k u yð khe >>13>> ku Õ Þk {q Y u h½w ð eh, w ý ku q ò heS ÚkR Úkeh > ½ ~Þk{Au q h ý ú ñ , yð kh k r Þt k {o >>14>> yûkhkrÄ r Au su yun, wÁ»kku¥k{S ku u un > {k kr k Au Ä{o u ¼Âõ , {S ÷ußÞku { yk rðÂõ >>15>> ½ýk Sð k õÕÞký kÁ, « xâk Ä{o u ½uh ðkÁ > {kxu yu{ e uðk fhþku, { u fktR tþu Ähþku >>16>> ykðkt yKw Rü ð[ , wýe yk tË kBÞk Au { > íÞkhu kuÕÞk Au «u{ fhe u, fÞko « Òk íÞkt ©enrh u >>17>> qòhe h ÚkÞk « Òk, nuXu W Þko Ä{o k > ku k k ftXuÚke fkZâku nkh, uhkÔÞku qòhe u u ðkh >>18>> yuuðu yts e y¼of ykÔÞk, ðu»k ðkzð ku íÞkt ÷kÔÞk > fÞkuo ½ ~Þk{ u «ýk{, {kuxku nkh uhkÔÞku u Xk{ >>19>> Ä{oËuð fu [k÷ku ¼wð , w¾ kBÞkt fÞkO Ëþo > w rn ykÔÞk Au ½uh, «¼wyu fhe íÞkt ÷e÷k÷uh >>20>> ¼Âõ yu fhe h kuR khe, Ä{o kÚku s{kzâk {whkhe > yuðu {u ÞkË¥k k{, ykÔÞku yðÄ{kt un Xk{ >>21>> {kuxku y wh k e y¼k e, su u ðih e ÷ e ÷k e > «¼w u {khðk yu{ Äkhe, k{e Ëwfk u uXku whkhe >>22>> òýe yt hò{eyu ðk , {khðk ykÔÞku Au ¼whò > fhze áÂü òuÞwt ¼ ð , u u k ÚkÞku W >>23>> nw k{e e efs ÷k e, u {u Þku Au íÞktÚke ¼k e > ðk÷ku s{e hÌkk Au ¼kus , {w¾ðk ÷eÄku Au Sð >>24>> ËkËk wýku fnwt yuf ðk , ku{ð e Au fk÷u «¼k > ðuo ðu÷k WXe u òRyu, ßÞwo t k u rð»ku kneyu >>25>> yu{ kuÕÞk Au {{o ð[ , u ku fkuý òýe þfu { > esu rËð u «k :fk¤, ðuo kðk Þk fk¤ >>26>> {k kr k {kuxk¼kR kÚk, ykÔÞk ßÞwo t k h kÚk > ð {wõÞkt úkñý e k , uXk s¤{kt ©eyrð kþ >>27>> kuh u ykÃÞwt Au kiËk , fhkÔÞku tfÕ ËR {k > Þk s¤{kt u Úkkuzu Ëqh, ykuÕÞku ykÔÞku Au k e y wh >>28>> ÚkÞku { hY u u {qZ, Þku s¤rð»ku r qZ > ßÞkt W¼k hÌkk Au ½ ~Þk{, ykðe [ýo ÍkÕÞku un Xk{ >>29>> ÷uR [kÕÞku ôzk s¤{ktÞu, fkuR òR þfu rn íÞktÞu > Ä{korËfu òuÞwt L{w¾, rË÷{kt « xâwt {nkËw:¾ >>30>> {k kr krË ki rhðkh, fhu 1yk¢tË þkuf y kh > yÞkuæÞk whe k nw s , òuR ºkk kBÞk ½ýwt { >>31>> h khe fhu nknkfkh, W¼kt ykhu nòhku nòh > fÞku o ¾÷f r yu ¾u ÷ , u X k 2 ¢ h y÷ u ÷ >>32>>
ht : - 29
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
38
ykf»koý fhe u ÷kðu Au, s¤ W h [kÕÞk ykðu Au > ÞkË¥k ¢Y ¼wh, Akzâku ¾kÞ Au u y wh >>33>> ô[ku ÚkR s¤{kt ôA¤u Au, nw k{e k k u ¤u Au > ÍkÕÞku «¼wyu fhe Ë ký, k e k ftXu ykÔÞk Au «ký >>34>> ¤Úke f¤Úke s¤ kh, ÷kÔÞk fze Ä{ofw{kh > y½ yku½ u ¼Þ {kzâku, yuf nkÚku úne u Akzâku >>35>> zâku ykhk W h u fk¤u, òu¾ k{u òuÞwt ËÞk¤u > Sð u fÞkuo tfu òu u, hk{« k {ßÞk ku u >>36>> íÞkhu ykÔÞk Au {½h k , ku k w t ¤ fÞw O «fkþ > þu » k k ýku yð kh, nw k{e k kt Ä ð kh >>37>> u k {M f W h Äeh, zk ku Ë kÔÞku t¼eh > ÚkÞku y wh {q¤MðY , k{ku W¼ku r þk[h ¼q >>38>> ðkæÞku òu òu k{kt rðhkuÄ, {ktnku {ktnu {tzkýwt Au ÞwæÄ > ÞkË¥k kÚku ÷hk{, fÞkuo ËkÁý ½kuh t úk{ >>39>> òuðk ykÔÞwt íÞkt yÞkuæÞk ú, [khu ðýo ykrË u { ú > ½ýk fku u [zâk yrn kÚk, ¼khu ÞwØ fÞkuo u k kÚk >>40>> [r¢ r yu ÍkÕÞku Au [ýo, Akze u Bkkzâkuu Au {ýo > k{e {ýo zâku y whuþ, ¼khu rËþu ¼Þtfh ðu»k >>41>> kBÞk ykùÞo u h kÞo, ð koÔÞku Au sÞsÞfkh > wÁ»kku¥k{S ½ ~Þk{, yrn r Au yk ÷hk{ >>42>> yu{ r ùu ÚkÞku Au s u, tþu x¤e Þku Au { u > [k÷e ËTfer o ËþrËþ, sþ kBÞk ½ýku s Ëeþ >>43>> Ä{o¼Âõ yu ÄkÞwO Au { , [kÕÞkt íÞktÚke ÷R uW > Mð oîkhe hk{½kx sun, ÷û{ýS wt {trËh un >>44>> k u ï h f f¼w ð , hks{ku ÷ hí ® nk > fku ¼w ð u sL{MÚkk , ht {ku ÷ Au þku ¼ kÞ{k >>45>> {rýhí r he rðãkfw t z , n w { k Ze rËþu w t z > e kfw t z q Þ o f w t z fi Þ u , ¼xu ï h {nkËu ð ÷i Þ u >>46>> yu ykrË ½¤kt su ehÚk, fÞkO Ëþo kæÞku Au yÚko > u e þku¼k òuR u wtrËh, Au ykÔÞk ku k u {trËh >>47>> Rr ©e {Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu f f¼wð k {trËh{kt w÷ eËk u ðifwtXÄk{ Ëu¾kzâwt yu k{u yêkrðþ{ku ht : >> 28 >> q ð o A kÞku yðÄ w h {kt ðkr÷zu , [rhºk fÞkO Au su n > rðM khe u ðýo ð w t , w ý ku hk{þhýS u n >>1>> ¾k ðu o t u ÷u R u , [kÕÞk h{ðk {kx > fu he t ykrË ðu o , ykÔÞk ku u hk{½kx >>2>> {Õ÷Þw Ø e fw M e fhu , w ý k h ½ ~Þk{ > yu {u ykÔÞk u k÷ k, {nk ÷e {Õ÷ u Xk{ >>3>> Ëu þ kt h{kt S fhe, ykÔÞk yÞku æ Þk{kt Þ > «¼w u h{ k Ëu ¾ e u , ku u h{u Au íÞkt Þ >>4>> ku k k su ðu o ¾k, u îkhkyu fÞw O fks > nòh nòh nrM w t , {q õ Þw t ¤ {nkhks >>5>> [ku kR ©enrhyu fÞko ¤ne hu, r ¼t ÚkÞk rAÒkr¼Òk hu > òu kt òu kt u u S e ÷eÄkhu, ðo k ðo W khe ËeÄkhu >>6>> [k÷e yðÄ whe{kt ðk hu, ½ ~Þk{ k ¤ e ÏÞk hu > yÞkuæÞk whe k {Õ÷ sunhu, ÚkÞk í h S ðk unhu >>7>> esu rËð u ÚkÞwt ðkhhu, fhu ðk nw h kÞohu > hkò k ¼rºkò su fnuðkÞhu, ½ ~Þk{ u S ðk òÞhu >>8>> rËÕ÷eþt ykrË ¼e{þt hu, S e u su u ÷uðku Au ht hu > hkÞËþo ® nS k{hu, uýu ðk òýe Au {k{hu >>9>> u òýu Au «¼w ku « k hu, hkÞ rð[khuAu { yk hu > fnu ºkÛÞ u ku÷kðe k hu, wýku wºk fnwt Awt nwÕ÷k hu >>10>> nrh« kË ktzu k hu, {u yku¤¾ k Úke { hu > yu{kt þwt ykðþu rhýk{hu, rð[khe u òòu un Xk{hu >>11>> wýe hkò kt yuðkt ð[ hu, kuÕÞk yr¼{k e ºkiÛku hu > nk÷ {khe shu òu uhu, S e u ykðeþwt y{u ku uhu >>12>> Úkþu y{khe qhý ykþhu, {kus {k eþwt {khe k hu > khu ku hkò fu ¼÷u òðkuhu, ¤ {kÁt ðuo kðkuhu >>13>> nwt ý òðku ykðwt Awt íÞktÞhu, {Õ÷ÞwØ fhku {u ßÞktÞhu > su k SíÞk k zþu Ëkðhu, u u yk eþ nwt þh kðhu >>14>> [kÕÞk ºkiý sýk r hÄkhhu, { SíÞk ku n¾o y khhu > Þk {kÁ e u u ÷k ehu, ku ku k ýe sÞ {k ehu >>15>> ]nèk k{u þk¾k hhu, u{kt Au Ä{oËuð wt ½hhu > yuf Au ykt ÷e fuÁt ð]ûkhu, ½h yk ¤ «kiZ «íÞûkhu >>16>> {æÞ òh ku Au íÞkt ¼k hu, ºkÛÞu W¼k hÌkk òuR ÷k hu > þqhðeh n k u ýktýkhu, eò òuðk nòhku ¼hkýkhu >>17>> hks {tz¤ ÷R hks hu, uÞ òuðk ykÔÞk fhe { hu > þkifkh su Ä Ë {k hu, t kÚku ÷kÔÞk Au yk e {k hu >>18>> {kuxe ykt ÷e nUXu y w hu, fwðk k fktXk W h ¼q hu > kËe feyu ykðe ehkßÞkhu, ðuo ÷kuf ¼hkýkt Au ÍkÍkthu >>19>> ½ ~Þk{ u ku÷kÔÞk hkÞuhu, fhe ðk nw {wËkÞuhu > {kuxk¼kRyu wýe un ðkhhu, fhu Au ku u Ëe÷ rð[khhu >>20>> fnu ©enrh u ÷hk{hu, nðu þwt fhþku ½ ~Þk{hu > heûkk òuðk hkòS ykÔÞkhu, kÚku {kuxk {kuxk {Õ÷ ÷kÔÞkhu >>21>> nrh fnu eþku rn ykshu, ki u Ônk÷e Au ku k e ÷kshu > yu{ fne u ½h{kt Þkhu, hò {k e u iÞkh ÚkÞkhu >>22>> fÞko {k kr k u «ýk{hu, [kÕÞk fwM efksu ½ ~Þk{hu > {k r k ÚkÞkt Au WËk ehu, {Þko yt hu yrð kþehu >>23>> yu{ u Äeh huðk y w hu, ÄÞwO ðihks wÁ»k wt Y hu > ½ze yuf ËeÄwt Ëþo hu, kAk k¤f ÚkÞk Sð hu >>24>>
ht : - 30
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
39
yuðwt ykùÞo Ëu¾e u { hu, Ä{o¼Âõ ÚkÞkt Au « Òkhu > hk{« k u fnu ¼kRhu, nðu ®[ k Úke òwðku fktRhu >>25>> {Õ÷ hÌkk Au ßÞkt r hÄkhhu, ykÔÞk u MÚk¤u Ä{ofw{khhu > u÷ku W¼ku ÚkÞku ¼e{ t hu, fwM e fhðk Ähe W{t hu >>26>> k÷ òðe iÞkh ÚkÞkuhu, {æÞ òh{kt W¼ku hÌkkuhu > u k {w¾ ykÔÞk {whkhehu, òuðk rMÚkh ÚkÞkt h khehu >>27>> ykÔÞk ykfkþ{kt nw Ëuðhu, Ëu¾u rð{k {kt u e yuðhu > nðu kt¼¤ kt nw s hu, ¼e{ t ku÷u Au ð[ hu >>28>> òwðku ½ ~Þk{ {kÁt òuhhu, Ëu¾kzwt nwt { u fXkuhhu > òý k Úke «k¢{ {kÁthu, ¼÷¼÷k k ðo W kÁthu, >>29>> yu{ fi ÷kun ktf¤ ÷eÄehu, yuf [ýo kÚku ktÄe ËeÄehu > su{kt [kuðe {ý Au ¼khhu, òuR hÌkk Au ÷kuf y khhu >>30>> òuðk ykÔÞk Au ½¤k s hu, u{ u fnu ¼e{ ð[ hu > nw t½kÚku fze u kýkuhu, Au {kÁt hk¢{ òýkuhu >>31>> ðuo ÷kufkuyu Ík÷e ktf¤hu, nw ¾U[u Au fhe u ¤hu > ý ¾ u rn u ku hu, íÞktÚke nXu rn yuf z hu >>32>> yr¼{k e ÚkÞku {ËytÄhu, kuÕÞku ©enrh kÚku {tÄhu > òwðku Ä{o w ½ ~Þk{hu, {kÁt ¤ fuðwt Au yk Xk{hu >>33>> {khu { ®n{ nkuÞhu, ¾U[ku ktf¤ Ík÷e uu kuÞhu > [ýo nXkðku òu fËe {khkuhu, ku ku ht ËuðkÞ {khkuhu >>34>> uðwt kt¼¤e u {kuxk¼kRhu, fhu Au ®[ k u { {ktRhu > ykÔÞkt Au íÞkt ½ýkt h kÞohu, fhu u ý { rð[khhu >>35>> õÞkt yk {Õ÷ u õÞkt ½ ~Þk{hu, yk ku rð«e ÚkkÞ Au fk{hu > ½ ~Þk{Syu RåAk fhehu, Y yKw Ëu¾kzâwt nrhhu >>36>> su u suðe RåAk n e { hu, u u uðkt ËeÄkt Ëþo hu > u ktf¤ k u «¼w Þkhu, ¼e{ t k{k W¼k hÌkkhu >>37>> òuÞk ¼e{ t u ½ ~Þk{hu, fhze {qr o Ëu¾e un Xk{hu > nòhku nkÚke wt su{kt òuhhu, yuðk ¼kéÞk Au Ä{orfþkuhhu >>38>> ½ýku ºkk kBÞku Au {kthu, ý ÷ksu ÷uðkýku { {kthu > ½ ~Þk{S ykÔÞk Au [k÷ehu, zk u nkÚku ktf¤ íÞkt Ík÷ehu >>39>> suðk ¾U[u Au Ä{ofw{khhu, uðu fxfk ÚkÞk y eÞkhhu > ¼e{ u ¾U[kÞku u ðkhhu, zâku Ëqh sR u y khhu >>40>> [k÷u {w¾u YrÄh e Äkhhu, òuR nkt e fhu h kÞohu > ¼k{kt ykðe kuÕÞku r o¤hu, Ëe÷e t wt ÷kÔÞ ktf¤hu >>41>> uýu ©enrh u ktÄw ykshu, ¾Ur[ u kzwt ku hnu ÷kshu > ¼k fnu þwt ð w ð kuÞwthu, sðkãku {kÁt ¤ òuÞwthu >>42>> nu Ëe÷e t nu {k t hu, {khku nkuÞ òu yu W{t hu > WXku nwt whe fhku {uhu, {kÁt ¤ Ëu¾eyu y{uhu >>43>> khu kuÕÞk Au u wýku ¼kRhu, y{u òuðk ykÔÞk AiÞu yktRhu > ý ¼e{ u nkuÞ yÄwÁthu, ÕÞku yk ktf¤ u fhku wÁthu >>44>> yuðwt fne ktf¤ W kzehu, ÷kðe {wfe u ¼e{ y kzehu > ÷eÄe Au ktf¤ ¼e{u nkÚkhu, kuÕÞku ðü ¼k t kÚkhu >>45>> òwðku ~Þk{ u ktÄe ÷uô Awt hu, òu òu k{kt kze Ëuô Awt hu > ½ ~Þk{S ðo ts hu, wÛÞkt ¼e{ kt ¢wh ð[ hu >>46>> ©enrhyu u ktf¤ ÷eÄehu, ku k k {kt ktÄe ËeÄehu > ¼k {æÞu W¼k Au Sð hu, kuÕÞk ¼e{ e kÚku ð[ hu >>47>> ¾ut[e u kze k¾ku y{ku uhu, hkò þh kð yk u {ku uhu > yuðu xkýu kBÞk Au Ëþo hu, ¼Âõ Ä{o ykrË nw s hu >>48>> ÚkÞk ðihks wÁ»k Y uhu, ËeÄkt Ëþo yk u y w uhu > fkuxe þe»kkoMðY u sýkýkhu, ðo ykÄkh¼q ýkýkhu >>49>> ¼e{ u swðu fk¤hu, uýu ku ËeXk k uhk k¤hu > ðkæÞku yt {kt n»ko y khhu, fh ktf¤ Ík÷e u Xkhhu >>50>> kuÕÞku ðc wýku nu ¼kRhu, swðku ktf¤ {U fh kRhu > þuh kh ßÞwo t k{ktRhu, ½ ~Þk{ u k¾wt Awt íÞktRhu >>51>> ¾U[u òuh fhe {hu fwxehu, ku k ku t eÞku Þku wxehu > ½ ~Þk{ w Úke ¾M khu, ðuo ÷kuf swðu Au íÞkt nM khu >>52>> ½ýku ¢kuÄ ¼hkÞku {khhu, u k ¤ ku ykÔÞku Au khhu > ¾u[ª ktf¤ uðes wxehu, ¼e{ k nkÚk{ktÚke ðAwxehu >>53>> kAku Ĭku ÷køÞku yufË{hu, Ëqh sR zâku ku fË{hu > n wt ykt ÷e wt ð]ûk yufhu, yÚkzkR zâku íÞkt rðþufhu >>54>> yt ¼ktøÞwt ðkøÞwt y w÷hu, {kuZk{kt ¼hkýe ½ýe Äwzhu > ykðe {qAko u zâku Au Ähýehu, fhe ¼e{ kÚku yuðe fhýehu >>55>> kBÞk ykùÞo ðo { hu, ©e nrh u òÛÞk ¼ ð hu > hkò ÷kÔÞk k kuþk sunhu, ykÃÞku ½ ~Þk{S u unhu >>56>> hÌkk ykfkþ{kh u Ëuðhu, úñkrËfu fhe ½ýe uðhu > u Þk ku kuu k u MÚkk hu, yuðe ÷e÷k fhe ¼ ðk hu >>57>> hkò «ò {¤e h kÞohu, fÞko ©enrh u {Mfkhhu > rðM{u kBÞk Úkfk Þk ½uhhu, sÞ kBÞk yuýe uhhu >>58>> Þku ¼e{ ku ðo W hehu, ykðe BÞku ßÞkt W¼k Au nrhhu > fhe ðtË k {M f k{ehu, ½ýe ¼wÕÞ fhe Au {U Mðk{ehu >>59>> {k r k ykrË ½ ~Þk{hu, Au ÄkÞko ku k u Xk{hu > ykðe ÷e÷k y kh fhuAuhu, nrhs kt Ëw:¾ nhuAuhu >>60>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu {Õ÷ ku hksÞ fÞkuo yu k{u yku ýºke {ku ht : >> 29 >> q ð o A kÞku yðÄ w h u Ä{o ¼ Âõ , ð u o Au r {o ÷ { > ðýko © { ku Ä{o k¤u , kÚku Au u W >>1>> «u { ð e fnu Ä{o u , Mðk{e w ý ku {khe ðk > r Äw t nðu Úkku z w t hÌkw t Au , ÷kðku esw t «¼k >>2>> Úkku z k rËð fu z u Au , òðw t Aw i Þ k w h > yu ð w t w ý e nrh« kËS, ðk rð[khu Au Wh >>3>> ðÄkhu rË hu ð w t Úke, ý Úkku z w t hÌkw t y ks, «u { ð e u q A âw t Vhe, þw t fhðw t nðu fks >>4>>
ht : - 30
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
40
u [kh {k [k÷u u ð w t , Au fkt R ½h{kt yÒk > {q fu {w Ë ÷ Úke, {k e ÷u ß Þku u { >>5>> [ku kR ½h{kt uXk f]»ý f] k¤w, Ë®n ¼k s{u Au ËÞk¤w > wÛÞku {k r k ku W[kh, ðk÷ezu fÞkuo { rð[kh >>6>> s{ kt s{ kt ½ ~Þk{, ©e{w¾uÚke kuÕÞk nrh k{ > yð khu òÛÞwt { {ktR, ku u ykÔÞk Au h íÞktR >>7>> fÞku o ©enrh u {Mfkh, q ò fhe íÞkt Yzu «fkh > þ u {ku Á t yk ¤ Ähe, fhu «kÚko k Vhe Vhe >>8>> fhòuze W¼k L{w¾, qAâwt {k kSyu k{e w¾ > fkuý W¼wt Au {khu yk u, fh òuze òuze u ÷k u >>9>> íÞkhu kuÕÞk «¼w ¾uð, yu ku Ëþo u ykÔÞk Au Ëuð > Au Ëuð {trËh{kt Þk, r s {q rð»ku ÷e ÚkÞk >>10>> ku k e {kuh r k u yk e, yu{ tfx kÏÞwt Au fk e > f]]»ý fnu ËkËk nðu òyku, òuRyu u r Äwt ÷R ykðku >>11>> yk ýu hnuðwt Au yuf {k , yu{ ðk fhu yrð kþ > íÞkt ku ykÔÞk {kuxk¼kR yk , ËeXku ½ ~Þk{ ku « k >>12>> Ä{oËuð u ¼kR òu¾ , Þk r Äwt ÷uðk þw¼ { > uðu h kuR ÚkR Au iÞkh, Úkk¤ ÄhkÔÞku rð»ýw u kh >>13>> {q fu Au wýku ½ ~Þk{, nðu h kuR Úki Au {k{ > ð r k u {kuxk¼kR u, ku÷kðe ykðku fuzu òR u >>14>> yuðwt wýe Þk { ¼kÔÞk, r k tÄw u ku÷kðe ÷kÔÞk > nrh« kËS uýeðkh, s{ðk uXk kÚku fw{kh >>15>> Ä{o Ë u ð u fu «u { ð e, nðu r Äw {kt ÷kðþku hr > fk÷u òðw t Au Aw i Þ k w h , yu ð ku rð[kh hk¾e sYh >>16>> esu rË ÚkÞwt Au «¼k , fhe h kuR iÞkh {k > Ä{o rn Òku fw{kh, s{kze u sBÞkt uýeðkh >>17>> Òku wºk u ÷uR u t u, [kÕÞk Aw iÞk wh W{t u > r íÞ yk tË{kt rË òÞ, fhu ©enrh nkÞ ËkÞ >>18>> íÞkh Ae u fux÷u rË , swðku ÷e÷k fhu Au Sð > ðuýe {kÄð «Þk kh, w¾ tË yu ¾k [kh >>19>> u u kÚku ÷R { Äeh, Þk ¾t k hkuðh eh > íÞkt Au kðku nrhËk k{, ýofwxe ktÄe Au u Xk{ >>20>> kðku ðkt[u Au hk{[rhºk, uXk kt¼¤ðk u rðºk > fÚkk kt¼¤e íÞkt Úkkuzeðkh, Au WXâkAu Ä{ofw{kh >>21>> ¾t k hkuðhu ¼ ðk , ¾k rn fÞwO Au M k > ~Þk{ fnu ¾k u {ûk, ykuÕÞkt k{kt rËþu þk kt ð]ûk >>22>> yu ku wtËh w tÄ ykðu, {khk { rð»ku nw ¼kðu > {kxu [k÷ku u ð]ûk e k , ÷RÞu wtËh u ku wðk >>23>> s¤Úke r féÞk «¼w kh, [kÕÞk yk ¤ Ä{ofw{kh > w¾ tË fu wýku ¼kR, yu ð]ûk fË{ w¾ËkR >>24>> ykuÕÞku eòu Á òu Ëu¾kÞ, k{ fuðzku u ku fuðkÞ > ½ ~Þk{ fnu [k÷ku siÞu, u÷ku fuðzku yk ýu ÷iÞu >>25>> Ae fË{ w » k nkh, w t Ú ke u u Þ ko ft X {ku Í kh > ÷eÄk fu ð zk yu { fne u , W¼k fË{ nu X u sR u >>26>> ¾kyku u fnu r h tÄ, ynku yk ku ½ýe Au w tÄ > yu{ fne u ðeýu Au Vw÷, ~Þk{ wtËh u k wfw¤ >>27>> eò ¾k u wtÚku Au nkh, k¼e wÄe ku[u yuðk kh > ksw tÄ kuzk xku e y ú, fÞko w» kuþk { ú >>28>> uhkÔÞk {nk«¼w u «e u, Yzk þku¼e hÌkk h he u > fr¤Þku {wfe fuðzk fuhe, òýu {wr k { ÷nuhe >>29>> ¾k ð¾kýu ðkh{ðkh, fuðk þku¼u Au «kýykÄkh, kðku {Ze{ktÚke ykÔÞku kh, òuR Xuhe Þku Au u Xkh >>30>> uðu {Þu íÞkt kÞku ykðe, «¼wÞu ku k k u ku÷kðe > ðkr÷zku òýu t e òðu, ½uhk kËu fhe u ku÷kðu >>31>> ykðe kÞku Ëkuze L{w¾, ô[k hkÏÞk Au qtA u {w¾ > kAe ðk¤u Au u ku kuðk¤, ý ð¤ e Úke ufk¤ >>32>> ykðe ®n kuhk fh e ßÞktÞu, ½ ~Þk{S W¼kAu íÞktÞu > nòhku kÞku nu fhe u, ykðu Au {¤ðk ©enrh u >>33>> kÞku ykð e Ëu¾e u ~Þk{, fÞwO ¾k t u swðku fk{ > ¾t k h u eh «íÞûk, {kuxwt Au ykt ÷e fuÁt ð]ûk >>34>> u k W h [zâk ©eht , ½¤k ¾k ÷uR u t , ô[wt swðu Au yk wh ÚkR, ykt ÷e ð]ûk nuX¤ hR >>35>> kAe ðk¤u kuðk¤ uðkh, ý ¾M e Úke u ÷ kh > òÛÞwt ©enrhÞu { {ktÞ, {w u {qfe kÞku nª òÞ >>36>> ½ ~Þk{u fÞkuo ÷kt ku nkÚk, [k÷e Au u kÞku yuf kÚk > [k÷ku nuXu sRyu ¾k nw, ðkh ÷k e Á h nw >>37>> yuðwt fne u W hu ßÞktÞu, ¾MÞku [ýo ¾kt ku ðkøÞku íÞktÞu > s{ýe st½k{ktÚke r Äkoh, [k÷e ©kuýe fuhe íÞkt Äkh >>38>> Ëu¾e YrÄhÄkh «fkþ, ¾k ðuo ÚkÞk Au WËk > yuðk{kt ykÔÞk $ÿkrË Ëuð, òuðk [rhºk yð~Þ{uð >>39>> ©enrh u ðkøÞwt Au su Xkh, òÛÞwt {u½ r Þu u ðkh > ðk ðu fÞkuo { rð[kh, ku÷kÔÞk Au yÂï efw{kh >>40>> ðiË k u fhkÔÞku W kÞ, kxk kÚku ktÄe Au ËðkÞ > Mðk{eS kxku yk huðk ËußÞku, {khk ¾wO fk{fks fußÞku >>41>> yu{ fne RLÿkrËf Þk, yk¿kk {k e u yá~Þ ÚkÞk > w¾ tË ¾ku Au sun, ykÔÞku W kð¤ku ½hu un >>42>> Ä{oËuð u u fuðk ÷køÞku, ½ ~Þk{ u ku ¾kt ku ðkøÞku > yuðwt wýe u Ä{o ÄkÔÞk, ¾t k hkuðh h ykÔÞk >>43>> qAâwt Ä{uo ykðe u u Xk{, kxku fkuýu ktæÞku ðuýehk{ > íÞkhu ðuýe fnu wýku Ä{o, k[e ðk fnwt Úke þ{o >>44>> Ëuð k ðiË ykÔÞk k íÞktÞu, kxku ktÄe Þk ¤{ktÞu > yuðwt wýe u ÚkÞk « Òk, ½hu ykÔÞk uze r s >>45>> ¼Âõ ykrËf ÚkÞkt WËk , ðuo ykðe {éÞkt «¼w k > «u{ð e fnu ½ ~Þk{, yk þwt ðkøÞwt u þwt fÞwO fk{ >>46>>
ht : - 31
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
41
{k kS wt u { { kðk, kxku Akuze u ÷køÞk kðk > Úke {k÷{ z wt fktR, swðku {k k ðkøÞwt Au fu ktR >>47>> íÞkhu wtËhe kRÞu òuuÞwt, fktR ðk u÷wt ð Ëu¾kÞwt > ¾kt ku ðkøÞkuAu u wt ðe , Úkkuzwt Ëu¾kÞwt Au yuf r[ö >>48>> òÛÞkt ðuoÞu Yzkt [rhºk, wýe u ÚkÞkt wLÞ rðºk > ¾kt ku ðkøÞku Au uns Xk{, {kxu ¾t k hkuðh k{ >>49>> ð[ k{] {kt Au u ðk , ©eS k {w¾ e u rðÏÞk > khu fuzu Þk Úkkuzk rË , eswt fnwt [rhºk ðe >>50>> yuf {u ¾k ÷uR kÚk, Þk ¾t k hkuðhu kÚk > íÞktAu ykt k wt ð]ûk rðþu»k, u u nuXu ykÔÞkAu Ëuðuþ >>51>> ½ýk fk¤ ku huAu íÞkt k , ý yks ykÔÞku Yzku ÷k > nfkhÚke eféÞku kh, ©enrh u fÞkuo {Mfkh >>52>> «¼w Þ u fÞku o [ýo ku M þo , u k rþh h Wíf»ko > {xe Þku A u o ku Ëu n , ÚkÞku rËÔÞ [ w ¼ w o s u n >>53>> yk¿kk {k e u iÞkh ÚkÞku, y{h {k o{kt [kÕÞkuu Þku > Au {nk«¼w ykÔÞk ½uh, fne {k r k u u uh >>54>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh u kÚk¤u ¾kt ku ðkøÞku yu k{u ºkeþ{ku ht : >>30>> qðoAkÞku Aw iÞk{kt ½ ~Þk{S, fhu [rhºk y kh > t nrhs kt¼¤ku, fnwt ÷e÷k ku rðM kh >>1>> yu f {u ßÞu c {k {kt , òt w z kt kõÞkt òu Þ > ½ ~Þk{S ¾k ÷u R , Þk s{ðk ku Þ >>2>> òu ¾ ðehòºkðkze, {nk{ e {t A khk{ > ðu ý e {kÄð «k ykËu , kÚku ©e w ¾ Äk{ >>3>> Aw i Þ kÚke Âù{ rËþu , w t Ë h MÚkk f su n > ehku s w h ßÞkt k{ Au , íÞkt ºkðkze yk t Ë u n >>4>> u k ðkzk{kt Au òt w z ku , ¼khu {ku x w t yu f ð] û k > ðo u u z e íÞkt Þk Au , òt w z kt ¾kðk «íÞûk >>5>> [ku kR ðuo [zâk òt wzk u Íkzu, kfkt kfkt ðUýe u u kzu > Yzkt kfkt u ðUýe u ¾kÄkt, eòt ¾ku¤k{kt u ¼he ÷eÄkt >>6>> Au ðuo ku W Þko ¼kUÞ, òwðu rËþkyku ykðu Au fkuÞ > ©enrh ku nuXu ð ykðu, ðzuÚke zk¤ n÷kðu >>7>> kfkt kfkt ðo kze kÏÞkt, fk[kt òt wzkt W Þo hkÏÞkt > Äku ehk{ yðÄ Au yuf, rð[khe u kuÕÞku u rðþuf >>8>> {ku ¼kR wýku ½ ~Þk{, ykðwt þwt fhku Aku {u fk{ > yux÷k{kt ykÔÞku h¾ðk¤, òt wzk e u ÷uðk t¼k¤ >>9>> u u Ëu¾e u zhðk ÷køÞk, {kuxk¼kR rn ku ¼køÞk > Þk Aw iÞk wh {wfk{, òt wzu hÌkk Au ½ ~Þk{ >>10>> nrhðh u yuf÷k òýe, kuÕÞku h¾ðk¤ {w¾ðkýe > Äkt òt wzkt ¾i Þk {khkt, ykðkt ÷ûký fÞktÚke {khkt >>11>> yuðwt ku÷e u {khðk ykÔÞku, yuf÷k òýe u { VkÔÞku > Äehk hne kuÕÞk yrð kþe, kz khk Þk nw kþe >>12>> yk{kt u þwt ÚkÞku Au kz, y{u fÞkuo Úke ¼tsðkz > kUÞu W kzâku {khðk nkÚk, kXk íÞktÚke Ae rË ku kÚk >>13>> Ëkuzâk kA¤ Ík÷ðk fksu, u ku fh úÌkku {nkhksu > fh ¾U[e u Akzâku Äýo, íÞkhu u ÚkÞku Au wÕÞ {ýo >>14>> Ak k{k k ykÔÞk «¼w ½uh, fkuR òýe þõÞk ne uh > Xef Xhu÷ zkÞk ÚkÞk Au, kuÕÞk rð k u u e hÌkk Au >>15>> ßÞuc tÄwyu qAâwt Au yu{, fnku ½ ~Þk{ ÚkÞwt fu{ > nrh fu {ku tÄw fnkÔÞk, {w u yuf÷ku {qfe u ykÔÞk >>16>> yu{ fne kuÕÞk ½ ~Þk{, nrhRåAkÞu ÚkkÞ su fk{ > kAku ykÔÞku n ku ðuýe¼kR, kßÞk uW u nkf òR >>17>>] h¾ðk¤ u XuX kufkzâku, u u {]íÞw ku {k o Ëu¾kzâkuu > yuðwt wýe nkMÞ ð[ , ðuo ÚkÞk { {kt « Òk >>18>> ð¤e Aw i Þ k w h {ku Í kh, yu f rð« ykÔÞk r Äko h > yu w t ku h ¾ w h Au k{, Yzw t hk{hí yu ð w t k{ >>19>> ¼k ð ¼ýu÷ku u kh, u ykÔÞku Ä{oËuð u îkh > Ä{oËuð fu Au {nkhks, fhe òýku Aku ók wt fks >>20>> fnu ú k ñý nk fhe òýw t , {khu {w ¾ u Ú ke fu { ð¾kýw t > ð] » kËu ð u fÞku o fkh, fhkðe Au h ku R i Þ kh >>21>> s{e ]ó ÚkÞk Au u rð«, nrh« kËS kuÕÞk Âûk« > wýku hk{« k fw{kh, ók fhkðeÞu ykýu Xkh >>22>> t tÄe u yk ku {k[kh, nw ykðu Aw iÞk {kuÍkh > u wýe ºk ÷¾kÔÞk hk{u, ykÔÞk ðuo t tÄe u Xk{u >>23>> h k{e ÷Ëuð ykÔÞk, kt t tÄe u { ¼kÔÞk > kÞ ½kx Úkfe {kuu ehk{, ð¤e ºkðkze WL{ k{ >>24>> nrh« kËS fk¤, {kuxku {tz ktæÞku rðþk¤ > ðuo u ku÷kÔÞk Au u xkýu, u kÞko yrÄfkh «{kýu >>25>> ku k k k{ k w kuÄ, u÷ðk ykrË yrðhkuÄ > ð¤e eò ½ýkÞuf s , «u{u u kÞko yk e yk >>26>> qßÞwt ¼k ð ½ýe «e u, whkýe e qò fhe nu u > ©ku k ðuo ÚkÞk kðÄk , yuf r[¥ku wýu Ähe æÞk >>27>> {ku ehk{{k{k k Wí t u, uXk ©enrh wýu W{t u > fÚkk W h Au ½ýku ÃÞkh, ½ ~Þk{ ÚkÞk Ëkfkh >>28>> yu{ wýu rºk¼kuð k , whkýe fnu Ä{o u ðk > {khk wºk Au ½ ~Þk{, u ku Ëe u Au qhýfk{ >>29>> yk {q yf¤ w¾fkhe, Au yð kh k yð khe > yu{ ðer Þk Ë k , Au fÚkk fhe {k >>30>> qýkonw e {ku ÚkÞku ßÞkhu, nòhku ÷kuf ¼hkÞk íÞkhu > whkýe u {kxu ÷kÔÞk ËqÄ, W wt fhu÷wt MðkrËü þwØ >>31>> k÷{wfwtË rð»ýw Au ßÞktÞu, u÷wt iðuã ÄhkÔÞwt íÞktÞu > Þ kºk {wõÞwt ® nk , u u òuR hÌkk Au Sð >>32>>
ht : - 32
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
42
uXk Au {k{k k ¾ku¤k{ktÞu, nrhÞu nkÚk ðÄkÞko íÞktÞu > kºk W kze ÷eÄwt Au ku u, ËqÄ eÄwt Au ðo u òu u >>33>> k{e rðM{Þ ðuo ¼kÞ, ynku ykùÞo yk þwt fu ðkÞ > Ä{oËuðu íÞkt ykh e feÄe, fÚkk e {kÂó fhe ÷eÄe >34>> íÞkt fw uh ¼tzkhe ykÔÞk, ðu»k úkñý ku Ähe ÷kÔÞk > [kiË {kuhku ÷kÔÞk Au sÁh, ykðe {qfe Au kx W h >>35>> fÞkuo {nk«¼w u «ýk{, Þk fw uh ku k u Xk{ > ykÃÞkt ð yk¼q»ký kh, u e þku¼k ýku ®n kh >>35>> whkýeyu qAâwt {nkhks, fkuý {kuhku {qfe Þku yks > ©enrh fu wýku fnwt un, n k fw uh ¼tzkhe yun >>37>> y{khe RåAkÞu fhe ykÔÞk, {khu {kxu {kuhku ÷kÔÞk > wÛÞkt «¼w kt yuuðkt ð[ , whkýeS ÚkÞk Au « Òk >>38>> ð¤e esw t fnw t Aw t [rhºk, w ý u u s ÚkkÞ rðºk > e ðk k{{kt r hÄkh, n w t ðu o u s{ýðkh >>39>> {ku ehk{ ykrË h kh, e ðu òðk ÚkÞk i Þ kh > hk{« k S ý òÞ, nrhÞu òÛÞw t Au { {kt Þ >>40>> e ðu nkÚkehk{ u ½u h , s{ðk òðw t Au Yze u h > {kxu ykðeþ nw t { t u , {w u kÚku u z ku h ht u >>41>> {kuxk¼kR fnu {nkhks, ËeËe u kÚku ykðßÞku yks > y{khe òuzâu ykðþku ne, hk{« k S fnu ne >>42>> yuðwt wýe u «kýSð , fhðk {ktzâwt ku u YË > Z¤e zâk Au ykuþhe{ktÞu, fh [ýo ½ u ð¤e íÞktÞu >>43>> f hu {k w»ke ÷e÷k y kh, {q {k k ykÔÞkt uýeðkh > ¾{k ¾{k {ku {khk , {ku þeË fhku Aku YË >>44>> [k÷ku yk ý Òku íÞkt siÞu, {kuxk ¼kR k y kze ÚkiÞu > fh Ík÷e W¼k fhu {k , swXwt swXwt Yðu s k >>45>> yux÷k{kt ykÔÞk ðþhk{, fu{ Yðku Akuu ©e½ ~Þk{ > [k÷ku s{ðk Úkkðku iÞkh, swðku ¾k ykÔÞk Au yk Xkh >>46>> yu{ fne ÷eÄwt yk®÷ , khu Ak k hÌkk Au Sð > Au ¼Âõ {k kÞu W{t u, ð ½huýkt uhkÔÞkt yt u >>47>> Rr ©e{Ëufktr f Ä{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞku æ Þk« kËS hk{þhýS t ð kËu Ä{o Ë u ð u ók fhkðe yu k{u yu f ºkeþ{ku ht : >>31>> qðoAkÞku Sð s{ðk òÞ Au, wtËh e ðk k{ > kt ]ÓË t [kÕÞkt, þwt fÞwO íÞkt ½ ~Þk{ >>1>> r hku s w h e nË{kt , r ¤k w t ð] û k kh > u e ¤u u e Þk, ©enrh Ä{o fw { kh >>2>> {k{k fnu Au fu { u X k, [k÷ku W kð¤k yks > yu ð w t w ý e W¼k ÚkR u , ykðe {éÞk {nkhks >>3>> Íkt Í h [hýu u Þ kO u ku , þçË ÚkÞku t ¼ eh > Ähýe Ä{fe u {u , w Û Þku {k kÞu Äeh >>4>> [ku kR Au kuõÞk Au e ðk k{uhu, ífkh fÞkuo nkÚkehk{uhu > s{ðk uXk úkñý ßÞktÞuhu, yuf fki wf r ßÞwt íÞktÞuhu >>5>> ¼qr Þk fwðk{kt hÌkkt ¼q hu, tÂõ xktýu ykÔÞkt Au f w hu > ÷kÔÞkt y¼ûÞ ðM w u Xkhhu, kf kzðk ku rð[khhu >>6>> yuðu ykðe kuõÞk w¾fkhehu, ¼q «u u hkÏÞkt Au ðkhehu > yhu Ëwü yk þwt fhkuhu, k e {u ðuo kAkt Vhkuhu >>7>> fwðk{ktÚke ku fkZâkt kt y{uhu, ð¤e Vuh õÞktÚke ykÔÞkt {uhu > ¼q fnu Au nu ¼ ð hu, {u wýßÞku íÞ ð[ hu >>8>> rÿfk©{{kt {kufÕÞkt òuRhu, yu{kt kt Úke y{u ku fkuRhu > y{u ykx÷kt ku yktrn ku kthu, u {u yÞkuæÞk{kt Þkt kthu >>9>> yuðwt kt¼¤e u Ëe ËÞk¤hu, ºkk Ëu¾kzâku Au ífk¤hu > khu ¼Þ k{e kAkt Þkthu, ¼qr Þk fwðk{kt sR hÌkkt hu >>10>> ¼q ykÔÞkt kt {q {k hu, ðuo ÷kufkuÞu ËuÏÞkt {k hu > ðþhk{ ð¤e ð¤e wAuhu, fkuý n wt u fkhý þwt Auhu >>11>> yuðwt wýe u ¼qÄh ¼úk hu, rðM khe u fne nw ðk hu > Au s{e u ÚkÞk iÞkhhu, [kÕÞk Aw iÞk wh {kuÍkhhu >>12>> ðå[u ò kt kuÕÞk ðþhk{hu, ykðku {khk ¾¼k h ~kk{hu > {k{k ½ýwt sBÞk AiÞu y{kuhu, rn uze þfku yks {kuhu >>13>> yuðwt ðkõÞ wýe uze ÷eÄkhu, ku k u MftÄu u khe ËeÄkhu > u u rðM{u {kzðk fksuhu, swyku ÷e÷k fhe {nkhksuhu >>14>> ku k k yt {kt uýe ðkhhu, ÄÞkuo ºkiÛÞ÷kuf ýku ¼khhu > nuXu u e Þk ðþhk{hu, ¾¼uÚke W kÞko ½ ~Þk{hu >>15>> fh òuze u fhu M ð hu, wýku íÞ fnwt ¼ ð hu > {khe {kÞk wt ¤ khhu, fkuR k{e þfu rn khhu >>16>> yu{ fh kt ©e½ ~Þk{hu, ÄkÞko ½uh qhýfk{hu > wAu ©enrh u «u{ð ehu, wýku w {khk {nk{ ehu >>17>> ò kt Ëkuzâk k {kh {ktÞhu, yuðe þe ¼ez ze e íÞktÞhu > {k kS òu nwt Ëkuzâku nku hu, ¼q h kuR kze ãku hu >>18>> íÞkh Ae ykðe yufkËþehu, nw ði»ýð k { ðþehu > òu¾ Þk fhðk M k hu, khkÞý h{kt r Ëk hu >>19>> u Úkfe W¥kh rËþk{ktÞhu, uXk Au ð ðihk e íÞktÞhu > {Äwð]ûk ¤u uXk unhu, k e k e ðÞ{kt Au yunhu >>20>> ynkur þ «¼w{kt Au { hu, u{ýu ËeXkAu íÞkt òu¾ hu > òÛÞk «¼w ýk {kuxk¼kRhu, M k fksu ykðu Au u yktRhu >>21>> Þku e W¼k ÚkÞk uýeðkhhu, fÞkuo ykËhÚke {Mfkhhu > kuÕÞk {ú ÚkR u ð[ hu, wýku ¤ËuðS kð hu >>22>> {khk ¼kR su ½ ~Þk{hu, õÞkt r hksuAu qhýfk{hu > kBÞk ykùÞo hk{« k hu, u{ u ¼kR qAuAu yk hu >>23>> {u ~Þk{ u õÞktÚkfe òýkuhu, rðM khe u u ðk ð¾kýkuhu > íÞkhu Þku e kuÕÞk íÞkt ðkýhu, y{khu qðo e yku¤¾ktýhu >>24>> fnu y t õÞkt {u hkuAkuhu, ð wÄk h õÞkt {u rð[hkuAkuhu > Þku e fu AiÞu h{ khk{hu, VheÞu eÚko{kt Xk{kuXk{hu >>25>>
ht : - 33
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
43
{khk ¼kRAu ¼ ðk hu, yûkhkrÄ r Au r Ëk hu > uÚke {kLÞwt Au y{kÁt { hu, fhðk ykÔÞk AiÞu Ëþo hu >>26>> kuÕÞk y t ÚkR « Òkhu, t ku {khe wrØ u ÄLÞhu > [k÷ku nwt fhe ÷uô {ßs hu, yk ý kÚku siÞu Ë hu >>27>> M k fhe hÌkk yrn kÚkhu, ð t u ÷eÄkAu kÚkhu > Au [kÕÞk íÞktÚke fk¤hu, ykÔÞk ku k u ½uh ¢ k÷hu >>28>> ykt ÷e nuXu wtËh MÚkk hu, Ëeþu [ku hku þku¼kÞ{k hu > uXk Au íÞkt yf¤ MðY hu, y t fkuxe {wõ k ¼q hu >>29>> Þku e ykÔÞk ßÞkt Au ½ ~Þk{hu, «u{ qðof fÞko «ýk{hu > uXk Ëþo fhe L{w¾hu, kBÞk fkuxe fkuxe ½ýwt w¾hu >>30>> Ä{oËuð u fu Au y t hu, ËkËk swyku uXk Au yk t hu > nkuÞ ð Þku uïh òýuhu, {w u r ùu Au yun «{kýuhu >>31>> swðku fkÂL fuðe Ëeþu Yzehu, fk{¢kuÄ Úke {r fwzehu > yuðwt wýe Ä{o ykÔÞk khhu, {kuxk¼kR ý Au u Xkhhu >>32>> fhòuze fnu ÷hk{hu, nu t ku fnku {khkt k{hu > íÞkhu k{ kðu Au Þku ehu, wýku Ä{o u ¼qÄh ¼ku ehu >>33>> nrh frð wØ ytºkeûk hu, r ÃÞ÷kÞ [{ «íÞûkhu > Ëw{e÷ f¼kos ykrðnkuoºkhu, yuðkt k{ y{khkt rðºkhu >>34>> uðwt kt¼¤e u Ä{oËuðhu, kBÞk yk tË yk tË yuðhu > ÄLÞ ÄLÞ rË ½ze ykshu, ÚkÞkt Ëþo Úke Yzkt fkshu >>35>> Þku e ©enrh u y w huhu, swËe swËe qòyku u fhuhu, $ÿkrËf ykfkþ{kt ykÔÞkhu, w» ykrË k{ úeÞku ÷kÔÞkhu >>36>> fhu ËwtËw¼e kË y khhu, w» ð koðu [tË khhu > Aw iÞk wh kt h kÞohu, Ëkuze u ykÔÞkt Ä{o u îkhhu >>37>> ðÞku e qòÞku fhuAuhu, ¼k¤e uºk{kt «u{ ¼huAuhu > ðÞku uïh Au y w hu, «¼wÞu ÄÞkO ux÷kt Y hu >>38>> yu{ qò fhe yt efkhhu, ðuo ÷kuf fhu Au rð[khhu > ð Y ÄÞkO ½ ~Þk{uhu, kBÞkt ykùÞo ki un Xk{uhu >>39>> qò fhe hÌkk u kð hu, kuÕÞk ©enrh kÚku ð[ hu > nu «ký r ©es Ëeþhu, y{ h ¢ k fhe Eþhu >>40>> yr yk tË t ku»k ËeÄkhu, ðsýk u ¢ kÚko feÄkhu > Úkkþku sõ {kt «r Ø ßÞkhuhu, t {kt ykðeþwt íÞkhuhu >>41>> {khe yk¿kk y w hþwthu, M un rn uðk fhþwthu > yuðwt ð[ yk ku y{ uhu, fh òuze fiÞu AiÞu { uhu >>42>> Au ©enrh {o WËkhhu, kuÕÞk « Òk ÚkR u u ðkhhu > fkXeÞkðkz ykðßÞku w¾uhu, hk¾eþwt y{khu {w¾uhu >>43>> nk÷ ðuo ehÚk{kt VhßÞkuhu, « x «{kýu ðk fhßÞkuhu > yu{ fuAu {nk«¼w ðk hu, yuðk{kt ykÔÞk Au Ä{o k hu >>44>> ½ ~Þk{ wýku þçË {khkuhu, Þku e rn s{ðk Äkhkuhu > {kuxk¼kE ð¤e Þku e kÚkhu, s{ðk ÄkÞko {wõ kÚkhu >>45>> ½ ~Þk{ {kuxk¼kE Ä{ohu, yuf kòwyu uXk Au {ohu > k{k Þku uïh u u kzâkhu, khe swõ e fhe u s{kzâkhu >>46>> s{e ]ó ÚkÞk [¤w feÄkhu, rðºk u {w¾ðk ÷eÄkhu > ðuo WXe u ykÔÞk Au khhu, uXk [ku hu sõ ykÄkhhu >>47>> hò {k e ÷eÄe Þku ehkshu, [kÕÞk fhe ku k wt u fkshu > Òku fw{kh rn ð]»khu, [kÕÞk ð¤kððk W f»kohu >>48>> ykÔÞk khkÞý h ehhu, Þku e fu nðu W¼k hnku Äehhu > y{u òRþwt ¼uxeÞk k{hu, hkuðhu fhþwt {wfk{hu >>49>> {Äwð]ûk {kuxwt Au íÞkt yufhu, u k nuXu huþwt Ähe xufhu > ½ ~Þk{ wt æÞk Äheþwthu, yu e RåAk nþu u fheþwthu >>50>> yuðwt fne u yáþo ÚkÞkhu, ¼{kh {kt [kÕÞk Þkhu > Ä{o rn ½¤k s hu, kAk ykÔÞk ku k u ¼wð hu >>51>> ð¤e yuf {Þ ©eÄ{ohu, Òku wºk kÚku y w¢{hu, {ku eºkðkze u ðþhk{hu, òÞ Au yu ¾hku÷e k{hu >>52>> ðå[u ykÔÞwt u ¼uxeÞk k{hu, u k ¤kðu wtËh Xk{hu > u søÞkÞu ËuÏÞk ð Þku ehu, {nk yKq ¼Âõ k ¼ku ehu >>53>> hÌkk yá~Þ íÞkt Þku ehkshu, uýu ykÔÞk òÛÞk {nkhkshu > {q {k ÚkÞk Au u íÞktÞhu, ykðe BÞk ½ ~Þk{ Au ßÞktÞhu >>54>> fÞko «ýk{ r {o¤ { hu, uXk sR ku k u yk hu > yu [rhºk òuR kuÕÞk k hu, wýku {ku eºkðkze yk ðk hu >>55>> yuAu ð Þku e ýkt Y hu, Aw iÞk{kt ykÔÞk k y w hu > kBÞk ykùÞo ðuoÞ íÞktÞhu, [kÕÞk rð[khe u { {ktÞhu >>56>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh u Ëþo u ðÞku uïh ykÔÞk yu k{u ºkeþ{ku ht >>32>> qðoAkÞku yuf {u Aw iÞk rð»ku, [kÕÞku fku÷uhk ku hku > yuf Þkus Vh k k{u, LÞku Au yuðku òu >>1>> ½ýk { w » Þ {ýo kBÞkt , u fu kt kðu Au f > ðu o ÷ku f u kÄ fÞkO , Ëu ð e h Ähe xu f >>2>> {k kÞku u íÞkt ¼ku ykÃÞk, yò {] u {ne»k > ½ýk Sð e ®n k fhe, hku {xâku nª ÷u þ >>3>> Ëu ¾ k Ëu ¾ e {éÞk hð, Aw i Þ k w h k s > rnt k{Þ nku { fhðk, Äkhe u u X k { >>4>> ü{r ¼ü ÚkÞu ÷ k, ÷kÔÞk Au Sð y kh > ¼ðk e u ¼ku Ëu ð k, [kÕÞk k e r hÄkh >>5>> khkÞý hÚke q ð o { kt , Au ¼ðk e w t MÚkk > y u f «kýe u ÷i ykÔÞk, {k k yk u y½ðk >>6>> [ku kR ðksu ðkStºk k k «fkh, Äk{Äq{ ÚkÞku Ä{fkh > [khku rËþkÞku [zkðe [kf, ½ýkt ðk e hÌkk Au íÞkt zkf >>7>> {k k yk ¤ ¼wðk Äwýu Au, [khe {k k u u 1 wýu Au > Äwýe Äwýe u {k u Au yò, {kt ÷kðku khu ykðu {ò >>8>> yuðwt wýe u «íÞûk ÷kÔÞk, kufzk ¼ðk e u ÄhkÔÞk > e¾e e¾e kýe hðkh, {khðk ku fhu Au rð[kh >>9>>
ht : - 33
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
44
÷Vt k {¤e u ÷ks ÷ku e, fk¤e{k k ¼ðk e íÞkt fku e > ½ ~Þk{ e RåAkÞu fhe, {k k « x Úki Y Ähe >>10>> Íz e u ÷eÄe hðkh, ku÷e ¢kuÄ ¼he u u ðkh > wýku y wh k ezk s , {u ¾kuxwt Äkhu÷wt Au { >>11>> òýku Aku {¤þu V¤ Yzwt, ý Úkkþu yk{ktÚke ku ¼wtzw > ®n k fh kt x¤u hku , ¼khu {¤þu {khk ¼ku >>12>> «¼w RåAkÚke fku÷uÁ [kÕÞwt, yu{kt fkuR wt hnu ÍkÕÞwt > {kÁt Äkhu÷wt Äw¤ Úkkþu, «¼w RåAk Úkfe {xe òþu >>13>> y{u íð wýe AiÞu Ëuðe, ¼úü qò Úke {khu ÷uðe > «¼w u ®n k Úke { e, {khe wÂØ [k÷u ¼{ e >>14>> þk ýku Úke { , {u ðk wýku {khe > {khe {hS rð k fhþku, ku {ku rð k {u {hþku >>15>> ð¤e {ku kt Ëk yk eþ, e¾e 2y eÞu {kÚkkt fk eþ > ykðe ®n k {khe k u fhe, {w u þwt fhðe Au yk whe >>16>> {kÁt òu ¼÷w t {u [kðku , Aw i Þ k w h {kt nw òðku > Ä{o ¼ Âõ ½u h «{ký, MðÞt ÚkÞk w Á »k w h ký >>17>> fku r x fku r x w Á »k «Äk , ðo r Þt k Au ¼ ðk > fku x e yûkh w Á »k Rþ, ðko Ä kh Au ©es Ëeþ >>18>> yu Au y u f Äk{ k Äk{e, {nk ¤ðt nw k{e > ËÞk® Äw Ëk w ¾ fkhe, yð kh fu h k yð khe >>19>> yuf hku{{kt fif úñktz, yýw e uXu Wzu y¾tz > u{ktÚke fkuR k{u kh, òýe þfu rn yð kh >>20>> Úke ÷kuf k¤ e íÞkt r , khu eò e þwt [k÷u {r > {kxu yu wt fÞwO nw ÚkkÞ, yu{ [k÷u Ëk ðoËkÞ >>21>> Íx òyku u «¼w e k , { u W khþu yrð kþ > eò fhþku fkuxe W kÞ, ý w¾ t ku»k ÚkkÞ >>22>> yuðwt wýe Ëuðe wt ð[ , Ëiðe ykÔÞk Ä{o u ¼wð > nðu þhýu hk¾ku «¼w yks, {]íÞwÚke W khku {nkhks >>23>> ©enrh fu ®[ k fhþku, rË÷ {u fktR zhþku > fku÷uÁ nðu yksÚke tÄ, y{u AiÞu íÞkt wÄe «r tÄ >>24>> Aw iÞk Vh kt t[ òus , ykðku hku kðu fkuR Ë > yuðwt ð[ ÚkÞwt su ðkhu, ykðe fku÷uhk þÂõ yku khu >>25>> fhòuze u yk ¤ ykðe, fhu ðtË k þe»k {kðe > f] k kÚk y{u þwt fheþwt, nðu õÞkt sR kð Äheþwt >>26>> «¼w fnu Äw òðk ËußÞku, ßÞkt ßÞkt y wh nkuÞ íÞkt hußÞku > þÂõ Þku { {kt hkS ÚkR, fhe «ýk{ u [k÷e R >>27>> Aw iÞk wh ðk e kð , ykÔÞk ßÞkt uXk Au ¼ ð > nu f] k¤w {u ¼ ðk , y{ u ykÃÞkt Sð Ëk >>28>> ðo r Þt k Aku w¾hkþe, yûkhkrÄ r yrð kþe > fhku y{khkt îkh kð , ðuo u ½uh s{ku Sð >>29>> «¼w kuÕÞk ÚkR u « Òk, ðuo ku «u{ òýe u { > òyku h kuR fhkðku {u, Äk u ½uh ykðeþwt y{u >>30>> u u ÷k e Úkkuze ½ýe ðkh, s{ðk ÄkÞko ©e{kuhkh > ÚkÞk y uf Y u ©enrh, ½uÞo ½uÞo sBÞk Vhe Vhe >>31>> ki u yk tË ykÃÞk Au ¾ko, ku ku k k { {kt nÏÞko > «¼w e «¼w k Au òýe, hM h fnu Au ð¾kýe >>32>> ð¤e yuf {u s ÒkkÚk, ðuýe {kÄð «Þk u kÚk > yu ykrË ¾k ÷uR u t u, Þk r hkus wh W{t u >>33>> iY u ËÂûký rËþk ÷k , yk tË ºkðkze ku ßÞkt k > íÞkt V¤ Vw÷ kõÞkt y kh, ò{V¤ hk{V¤ kh >>34>> ¾k rn Ëuð Ëuðuþ, fÞkuo ðkze{kt sR «ðuþ > V¤ ¾ðkÞ ux÷kt ¾kÄkt, eòt ý ktXu ktÄe ÷eÄkt >>35>> uðu ykÔÞku hkrþÞku yuf, e ðk k{ ku u rðþuf > uýu òuÞwt ðkze{kt ykfk{, V¤ ÷u Au íÞktÚke ©e½ ~Þk{ >>36>> ûkrºkÞ Þku ehku s w h , u ºkðkze u k u sYh > ðkze e u ý u fhe Au ðk , ÚkÞku yk t Ë u W k >>37>> iswt ºkðkze ku k ku wºk, eò kÚku ÷eÄk ¤ wºk > ÷eÄe ÷kfzeÞku fh{ktÞ, ykÔÞk Au u e[k e {ktÞ >>38>> he u hk kt ÚkÞkt Au ÷ku[ , kuÕÞk ½ ~Þk{ u ð[ > ½ýk rË Úke V¤ ¾kðku Aku, Vkðu uðkt ku ÷R òðku Aku >>39>> Äku Wßsz fÞkuo Au k , ý ¼÷ku ykÔÞku Au yk ÷k > r s ¾kyku u hðeh, ðkt u hk¾e u yk u Au Äeh >>40>> yuðwt òuR u h½w tË , ykÔÞku {w¾ u Ëwhes > ßÞuÂüfk ÷eÄe fh {kuÍkh, {khðk ykÔÞku Au r hÄkh >>41>> Ëwü{r ËuAu ½ýe kéÞku, ½ ~Þk{SÞu u u ¼kéÞku > «¼wS kuÕÞk wLÞ rðºk, {ku eþku nª {khk r{ºk >>42>> þw t fhu Au u shu òu ô , { u {khðk nª Ëu ô > w Á »kku ¥ k{u u Íx x, ¾k u fhe ËeÄk ku x >>43>> yk¿kk yk e u Wzkze {wõÞk, fhe [ whkR ð [wõÞk > sR uXk ¾t k hkuðh, ÚkÞk yá~Þ íÞkt xðh >>44>> ykÔÞk Au {khðk sun s , kBÞk ykùÞo Ëu¾e u { > fhu Au u hM h ðk ku, Úke {ò wt fktR yk ku >>45>> ðuo ðkze{kt òuÞwt Vhe u, ÔÞ ËuÏÞk ¾k fu nrh u > h½w tË fu wýku ¼kR, ¾k u fÞko ku x yktR >>46>> ku u ÚkÞk Au yt Äko , yu{ ðk fhu {qfe {k > kuÕÞk yk tË ºkðkze Vhe, {u ðk fhku Aku u ¾he >>47>> yu kt [rhºk ku rn kh, fkuý fhe þfu r hÄkh > k÷ ýu fkr÷Ë¥k {kÞkuo, ½ýk ½ýk ku ðo W kÞkuo >>48>> yuf {Õ÷ n ku ykýu k{u, u u kÞo kzâku ½ ~Þk{u > nw u ðk fh k n k, ý yk ý {k k ku k >>49>> nðu r ùu ÚkR Þku yks, yu kt ¼k¤e y÷kirff fks > {kxu Rþ ýk yu Au Rþ, s f ko Au ©es Ëeþ, >>50>> yu{ fu k yk tË ºkðkze, ykÔÞk Ä{o k ½h y kze > nðu þwt fhu Au ÷ðeh, ykÔÞk ¾t k hkuðh eh >>51>>
ht : - 34
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
45
ðuýe {kÄð «k y w , yuyku u ykÃÞkt {q¤ MðY > V¤ ÷kÔÞk n k ku u sun, ðo ¾k u ykÃÞkt Au un >>52>> [tÿkfkh fÞkO u yk , V¤ s{ðk uXk Sð > s{e ]ó ÚkÞk ¼ ð , Au ykÔÞk ku k u Ë >>53>> uXk yk tË Ä{o e k , fhu ðkze e ðk nw÷k > u u Ëu¾e kuÕÞk s k , wýku ËkËk fnwt yuf ðk >>54>> yk yk tË ºkðkze su yks, ykÔÞk k {w u {khðk fks > yuðwt wýe yk tË ºkðkze, kuÕÞk {ú ÚkR fhòuze >>55>> wýku nw k{eS ÷eLÿ, {u ku Aku ku u hk{[tÿ > nwt ku þhýu ykÔÞku Awt {khk, ûk{k fhku y hkÄ y{khk >>56>> M wr fh k k u rËþ, {qõÞkt [ýo f{¤{kt rþþ > fÞko «ýk{ ðkh{ðkh, Þk yk tË ku k u îkh >>57>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu fkuu ÷uhk ku hku {xkzâku yu k{u uºkeþ{ku ht >>33>> qðoAkÞku ºkðkze {ku ehk{ u íÞkt, ykÔÞku rððkn ku « t > kzkt òuze k{k ÷uðk, [kÕÞk fhe u W{t >>1>> òu ¾ u ½ ~Þk{S, Ä{ko r Ë fu x ÷kf s > ðu o u ÷R {ku eºkðkze, r fr¤Þk þw ¼ { >>2>> Ëu ð e kxý k {kh u , ÞkAu Ëw hk k{ > hk hne u [kÕÞk íÞkt Ú ke, W hku ÷ u þw ¼ Xk{ >>3>> u Ú ke Âù{ rËþk{kt , yu f Yzw t W ð > þkf kxe íÞkt kðe u , fhe ÷eÄkt Au ¼ku s >>4>> Au Þk Ëu ð e kxýu , e[u fÞku o {w f k{ > ºki Û Þ rËð íÞkt hÌkk Au , ÷eÄku k{k {k{ >>5>> [ku kR x½kuzk ÷eÄk Au íÞkt [kh, òuÞu u [eòu ÷eÄe y kh > {ku ehk{ fnu wýku nehk, ðuo ÷uR òyku ½hu ðehk >>6>> y{u hkR Ëuþ{kt siþwt, [ku¾k ÷uR u ½uh ykðeþwt > nehk ºkðkze k{k ÷R u, kuõÞk Aw iÞk wh{kt si u >>7>> Ä{oËuð u Òku fw{kh, {ku ehk{ eò s kh > Þk hkR Ëuþ{kt un, [ku¾k ÷eÄk Au u kzkt yun >>8>> íÞktÚke kAk ð¤e u ÄkÔÞk, ðå[u Õ÷k{ whe{kt ykÔÞk > fÞkuo ft w{kt W khku ykðe, Yze søÞk òuR { Vkðe >>9>> {ku eºkðkze u ½ ~Þk{, fhe {hS òuðk u k{ > [kÕÞk Òku u wtËhðk u, u÷k ykÔÞk Au u nkÚke¾k u >>10>> u{kt ð ku hÌkk Au nkÚke, Òku òuR ðéÞk Au t kÚke > íÞkt Úkfe ykÔÞk Au hksîkh, òuÞwt rËðk ¾k wt u Xkh >>11>> Au ykðeÞk e[k{ktÞu, òuÞk ® nkrË òLðh íÞktÞu > òuÞk ðuo Xufkýkt uðkhu, íÞktÚke ykÔÞk ku k u W khu >>12>> ykðeÞku Au íÞkt khe X khe, fk{ÁËuþ{ktne hu khe > n ku hkò ku rËðk íÞktÞ, u u òËw fÞkuo ûký{ktÞ >>13>> zâku ]Úðe W h rËðk , ¼w÷e Þku Au rË÷ wt ¼k > u u òuR u {ku eºkðkze, kXk «ký ÷R Ëkux fkze >>14>> si u W¼k hÌkk Úkkuzk Ëqh, ½ ~Þk{u u òÛÞwt sYh > [{ífkh nwt Ëu¾kzwt yks, íÞkhu Úkkþu rËðk wt fks >>15>> i k ÷uðk wt fÞwO Au fk{, ý ¾kuz ¼w÷kðwt yk Xk{ > u rð k yu kòu rn fhu, ðý{ku u yk rËðk {hu >>16>> yuf ykt k ku ð]ûk Au k u, u k k{wt òuÞwt yrð kþu > Ä ý rn Äúwsðk ÷køÞku, òýu ¼kt e zâku Au fu ¼ktøÞku >>17>> Au kuÕÞk Au Ëuð {kuhkhe, {u kt¼¤ku khe X khe > òu rËðk u kòu fhþku, ku ku {]íÞw Úkfe W hþku >>18>> i ku ykt k e Ëþk Au suðe, u k ¼u e {khe Au yuðe > MºkeÞkuÞu un rð[kÞwO fks, {éÞku ËTøkwÁ {kÚkk ku yks >>19>> yk ýkÚke ½ýwt yu wt òuh, Ëe u k÷fzku òËw¾kuh > kòu fÞkuo rËðk u íÞktÞu, þeþ kBÞkt «¼w Ë{ktÞu >>20>> kuÕÞku rËðk S W¼ku Úki u, fh òuze u L{w¾ hi u > {u fkuý y u õÞktÚkfe ykÔÞk, {khk ku yks «ký [kÔÞk >>21>> Ä{uo ðk fhe Au rðM khe, íÞkhu kuÕÞku rËðk rð[khe > {khk RüËuð h½wðeh, ku u Au yk ½ ~Þk{ Äeh >>22>> yuðku r ùu fÞkuo uýeðkh, ykÃÞkt ð ykrË y÷tfkh > «¼wÞu Ëu¾kzâku Au « k , íÞktÚke [k÷e r féÞk Au yk >>23>> Ä{oykrËf ðuo fuðkÞ, uýu rn yu [kÕÞk òÞ > ykÔÞk u ÷kun e kR k{, {k{k ½u÷kºkðkze íÞkt k{ >>24>> u u ½uh hÌkk yuf hk , esu rËð u [kÕÞk «¼k > ykÔÞk Aw iÞk wh {kuÍkh, ÚkÞkt hkS nw h kÞo >>25>> Au ¾uzwÞu Akuzâwt Au kzwt, yu{kt rðÎ ÚkÞwt yuf ykzwt > su wt ÷ø ÷eÄwt Au nw÷k , yus ykÔÞku ¤Ë e k >>26>> ¤Ëu [ûkw{kt {kÞwO þ]t , yuf uºk fhe kÏÞwt ¼t > uºk r f¤e zâwt Au kh, [k÷e YrÄh e u{kt Äkh >>27>> u Ëu¾e ðuo ÚkÞkt WËk , ¼kR yk þwt ÚkÞwt yrð kþ > íÞkhu ku÷e WXâk ½ ~Þk{, {k{k nwt fnwt u fhku fk{ >>28>> ½zeðkh yu u kxku ktÄku, {xe òþu hnu nª ðktÄku > ©e {w¾u kuÕÞk Au yrð kþ, {k{k u ykÔÞku Au rðïk >>29>> fÌkw t u { fÞw O r hÄkh, u º k ðe ÚkÞw t u ð kh > Ëu ¾ e «¼w e yk «¼w kR, ðu o k { {kt Au ðkR >>30>> wòo {k{e tËun hrn , s{kzâk ½ ~Þk{ rn > yu{ yk tË{kt rË òÞ, ©enrh fhu r íÞ nkÞ >>31>> ð¤e ðuýe {kÄð «Þk , ¾k kÚku ÷uR u wnk > Aw iÞk{kt ¾u÷u Xk{ku Xk{, h{u h{ ©e½ ~Þk{ >>32>> yuðk h{ k Úkfk yu uh, ykÔÞk whò {k{e u ½uh > t kR sðk e h{u h{ , fhu { { e { >>33>> ½ýe ÷e÷k fhe un Xk{, Au íÞktÚke [kÕÞk ½ ~Þk{ > {ku e{k{k wt ¾u h ßÞktÞu, Þk ðuo ¾k ÷uR íÞktÞu >>34>>
ht : - 35
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
46
VhuAu íÞkt þu÷ze ku fku¤, ku®ðË u s{ðku Au ku¤ > ku¤ þu÷zeÞku nw sBÞk, ÷e÷k [ýk s{e u íÞkt hBÞk >>35>> ¾k ðuo u { {u Au, fuhkð k Ëkýk u s{u Au > u k Akuz W kze u Äkhu, yuf eò u u Vxfkhu >>36>> ¾k t kÚku Au k wfw¤, k¾u k{ k{k ð¤e Äw¤ > k[u fwËu u Xufzk ¼hu, yu{ Aw iÞk kA¤ Vhu >>37>> uÞkO wtËh ÍktÍh kÞ, u k þçË y÷kirff ÚkkÞ > ¾k rn íÞktÚke ÄkÔÞk, kAk {e hkuðhu ykÔÞk >>38>> {Äwð]ûk nuXu {nkhks, ykðe W¼k Au ¾k {ks > u Á{ktÚke íÞkt fk¤, {kuxku r féÞku Au yuf ÔÞk÷ >>39>> zt fhðk ykÔÞku Xkuh, ¢kuÄe rðhkuÄe ò fXkuh > fhe y{] áÂü ©enrh, u k k{wt òuÞwt ËÞk fhe >>40>> r rð k u ÚkÞwt Au ¿kk , kuÕÞku «¼wS u ËuR {k > sÞ fuþð {o f] k¤w, Ëe tÄw {u Aku ËÞk¤w >>41>> w Á »kku ¥ k{S h ú ñ , yûkhkrÄ r {u {o > khkÞý Aku r hrðfkhe, yð kh fu h k yð khe >>42>> ¼ð úñkrË k Aku ykÄkh, ðuo k r Þt k r hÄkh > nu nrhf]»ý nu ½ ~Þk{, {u « xâk Aku ykýu Xk{ >>43>> Aw i Þ k w h fÞw O kð , Ä{o ¼Âõ Úkfe ÄÞw O > nu nrh nðu t f x nhku , ykíÞt r f {ku û k {khku fhku >>44>> ¾k ðuo W¼k Au ykXkh, yûkh{wõ Au yð kh > ÄLÞ Aw iÞk wh e Ähýe, ÄLÞ yktrn k «kýe e fhýe >>45>> ð ðu÷e ÷ kÞku u ð]ûk, u kt ¼køÞ {kuxkt Au «íÞûk > f] k fhe Au yþhýþhý, yk ]Úðe h fÞwO rð[hý >>46>> Úkþu ½ýk Sð ku WØkh, yu{kt tþÞ Úke ÷ kh > yk ¼qr{fk{kt fkuR {hþu, u yûkh{kt sR Xhþu >>47>> fk÷ªrÿ k Ähk{kt nwt hu ku, ½ýk fk¤Úke Ëw:¾ nu ku > kuÞ ð « k òÛÞku, suðku Au uðku {U «{kÛÞku >>48>> urË {khk k{ku nwt ÚkÞku, yu ku yu ¼kð nswÞu hÌkku > uÚke k{ku ÚkÞku Awt nwt yks, nðu ûk{k fhku {nkhks >>49>> ku k ku fhe uðk{kt Úkk ku, «¼wS y¼Þ Ë yk ku > wýe «kÚko k w¾fkhe, u h f] k fhe {kuhkhe >>50>> yu u o ku Ëun AkuzkÔÞku, {kÞk tÄ kþ kuzkÔÞku > [ w¼wos ÄhkÔÞwt Au Y , r {o÷ r ðfkh y q >>51>> ûký {kºk ÚkÞku Au t o, u{kt k{e Þku y ð o > yuðk ¼qÄhS ¼õ kÄe , r íÞ ÷e÷kyku fhu ðe >>52>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu fkr÷ k ku {kuûk fÞkuo yu k{u [kuºkeþ{ku ht >>34>> qðoAkÞku Aw iÞk whu Ä{o¼Âõ , w¾u hÌkkt Au u ËkÞ > ½ ~Þk{ e f] k ðzu, yk tË{kt rË òÞ >>1>> yu {u {k½ {k ykÔÞku , íÞkhu w ý ku þw t ÚkkÞ > rþðhkºke ku {u ¤ ku {ku x ku , r SÞk{kt ¼hkÞ >>2>> {u ¤ u òðk rð[kh fÞku o , Ä{o Ë u ð u { {kt Þ u > òu ¾ u k u ku ÷ kðe, ð[ fu Au íÞkt Þ u >>3>> ¼kR òyku {u kÞ½kxu , rnhk ºkðkze k > {u ¤ u òðw t r SÞk u , fhßÞku ðk «fkþ >>4>> ÷û{e kR nu ÷ ðk , ðu o u u z e ÷kðßÞku > fk÷u ðkhu ¼u x eÞk k, ¤kð h ykðßÞku >>5>> y{u ý fk÷u ðkhu , ykðeþw t u n Xk{ > {ku eºkðkze ðþhk{, ¾k kÚku ½ ~Þk{ >>6>> yu ð w t w ý e hk{« k , Þk Au u kÞ½kx > rðM khe u fÌkw t ðo u , r SÞu òðk {kx >>7>> [ku kR kÞ½kx ýkt h kÞo, fux÷kf ÚkÞkt Au iÞkh > esu rËð u òu¾ kÚk, [kÕÞk ðuo ÚkR u kÚk >>8>> ykÔÞkt ¼uxeÞk k{ ¤kð, { {kt Au ½ýku su u ¼kð > nrh« kË swðu Au ðkx, íÞkt ykðe {éÞku Au nw ½kx >>9>> hkS ÚkÞk ½ýk w¾fkhe, yuðk{kt ykÔÞk íÞkt {Ë khe > kÚku þi÷fw{khe u ÷kÔÞk, k{k Ëþo kÁ u ykÔÞk >>10>> ËuÏÞk Ëqh Úkfe ½ ~Þk{, nu rn fÞko «ýk{ > «¼wÞu òuÞk fh k «ýk{, WXe k u ykÔÞk ½ ~Þk{ >>11>> fh Ík÷e W¼k fÞko kÚk, {éÞk ¼ð u ¼eze Au kÚk > fhòuze fu 1 t[ðË , ¼÷u ÄkÞko ©e ¼ ð >>12>> {kuxe {uh fhe {nkhks, {khkt V¤ ÚkÞkt Au fks > ykÔÞk {Äwð]ûku Wíf»ko, íÞkt Au ð Þku uïh h >>13>> uXk yáþ æÞk Ähu Au, fk{khe u u ðk fhu Au > ykÔÞk Au Mðk{e yk ýk yks, ykðku fhe ÕÞku Ëþo fks >>14>> yuðwt ð[ wýe u Þku e, {éÞk ©enrh u u tòu e > ð¤e {éÞk Au t[ðË , ½ýku «u{ Ähkðe u { >>15>> khu Ä{o ykrË u kunk , {éÞk ©enrh u òuR ÷k > fk{khe e u fnu Vhe, {¤ku ¼Âõ u ykËh fhe >>16>> khu {ßÞkt þi÷fw{khe, {éÞkt {k k u M un ðÄkhe > Au W¼k ÚkÞk Þku e kÚk, nu u ÍkÕÞku «¼wS ku nkÚk >>17>> {Äwð]ûk ¤u uXk {¤e, rð[khe kuÕÞk fk{khe ð¤e > h kxf yk w Ähe, Ëþo {kxu ykðku Aku nrh >>18>> Mðk{e {khku M un sýkÞku, Ëþo fhðk nwt ýkÞku > kuÕÞk « Òk ÚkR ½ ~Þk{, {ku ykðu ¼÷wt ÚkÞwt fk{ >>19>> ½ýku «u{ ykÔÞku Au y{ u, {kxu ð[ yk wt { u > Ä{oðtþðk¤k ðuo s , fhþu {kÁt u MÚkk >>20>> khu kuÕÞk Au t[ðË , nwt ý yk wt Awt ykð[ > {u ð Äkhþku ßÞkhu, e uðk fheþ íÞkhu >>21>> Au hò {k u Au r kfe, khu kuÕÞk «¼w ¤ kfe > yk ý [k÷ku t kÚk sRyu, ÷kðku í t ku Yzku ÷Ryu >>22>>
ht : - 35
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
47
yu{ fne [kÕÞk nw t u, kuÕÞk ©e½ ~Þk{ W{t u > nu ðxuïh ykÞku e h{, yk ý Òku yk ¼Âõ Ä{o >>23>> yu ykrË ðuo ¼uxâk yk k{, ÚkÞwt kÚkof ¼uxeÞk k{ > yu{ fu k Úkfk [kÕÞk òÞ, yr yk tË Wh {kÞ >>24>> ykÔÞwt k u SÞk k{, ÚkÞk yáþ þt¼w u Xk{ > uXk sR u ku k u MÚkk , ykÔÞk SÞu ¼ ðk >>25>> fÞkO þt f h kt Ëþo , hÌkk yu f rË íÞkt Sð > {k r k ykrË ½ ~Þk{, ykÔÞk Aw i Þ k w h u {k{ >>26>> kh Ae ð¤e yufðkh, suc tÄw u sõ ykÄkh > W{t u {¤e u uW ¼kR, Þk ¾u h{kt w¾ËkR >>27>> u{kt {fkR [e¼ze ðkÔÞkt, ûkuºk{kt Òku ¼u kt hku kÔÞkt > uW ¼kR ªËu Au u Xk{, khu þwt fhu Au ½ ~Þk{ >>28>> {fkR [e¼ze fkZe k¾u, ¾z Au u{ wt u{ hk¾u > {kuxk¼kR fnu yk þwt fhku Aku, {fkR [e¼ze u nhku Aku >>29>> yuðwt wýe kuÕÞk nw k{e, {u swðku u Òk Mðk{e > {fi [e¼ze Úkkuze Au kh, ûkuºk{kt ¾z ku Úke kh >>30>> Úkkuzwt fkZu Úkkuzkt k ÚkkÞ, u{kt Sð Úkkuzk {he òÞ > ¾z ½ýwt Ëu¾e u hk¾wt Awt, {fi [e¼ze fkZe k¾wt Awt >>31>> u wýe ¼kR u [Ze he , WXâk {khðk Òk Rþ > ©enrh {S Þk Wh, {w u {khþu ¼kR sYh >>32>> yuðwt òýe kuÕÞk «¼w yu{, ¾ hËkh {khkuAkuS fu{ > { u Wzkðe Ëuô yks, u ku kÁt rËþu rn fks >>33>> òu Ëu¾kzwt « k nwt {khku, ku õÞkt ÷k u ¥kku s {khku > kAk ¼køÞk wýe u ð[ , fk{ fhðk ÷køÞk òu¾ >>34>> nðu ©enrh íÞktÚke he kýk, Ak k ½uh ykðe u t kýk > kÞku ktÄðk e Au {ký, u{kt w k Au Sð «ký >>35>> ¾z Zktfe ÷eÄwt nw yt u, swðku þÞ fÞwO ©eht u > yu{ fh kt ÚkÞku {æÞk , ykÔÞk {kuxk¼kR ¤ðk >>36>> ¼Âõ {k k fnu ÷hk{, fu{ kÚku Úke ½ ~Þk{ > {kuxk¼kR fnu Au u uh, yu ku ðu÷k ykÔÞk AuS ½uh >>37>> Ä{oËuð fnu wýku ¼kR, {u ðuý fÌkwt nþu fktR > {kxu kfeËÚke {u òðku, ßÞkt íÞktÚke ¾ku¤e u ½uh ÷kðku >>38>> õÞktR kþe Þk nþu yun, ðkh k ¼qÏÞk ð¤e un > yuðwt kt¼¤e u ¼Âõ {k , fnu òu¾ u heþu ðk >>39>> ¼kR {u ku Aku ½ýk ¢kuÄe, fÌkwt nþu ð[ rðhkuÄe > ¼Âõ {k k Au uýeðkh, fÞkuo ykh kË kufkh >>40>> ô[u Mðhu fhu Au ÁË , nðu þkuÄe ÷kðku {khku > íÞkt wðk e kR Au k , Ëu¾e u ÚkÞkt Au u WËk >>41>> {kuxk¼kR u ÷k e yks, Þk ©enrh u ¾ku¤ðk fks > ßÞkt ßÞkt ©enrh k Au {wfk{, íÞkt ½¤u òuÞwt Xk{kuXk{ >>42>> ý õÞktR ku rn ÷køÞku, ¼kR u u y kuþ òøÞku > ðuýe{kÄð «Þk sun, ¾k u qAe ðéÞk Au un >>43>> ¾k fnu y{u Úke ËeXk, yks ¼kR ¼u k Úke uXk > ¾k kt wÛÞkt ðuý «fkþ, W o r ÚkÞk Au WËk >>44>> íÞktÚke [kÕÞk ÚkR u r hkþ, òuÞwt Aw iÞk V uo [ku k > õÞktR ËuÏÞk rn s hkÞ, nðu þwt fhðkuhu W kÞ >>45>> ¼kR Äehs hk¾e u fk¤u, ykÔÞk khkÞý h k¤u > Ëþ rËþkyku íÞkt òuR ðéÞk, ý ½ ~Þk{ ku {éÞk >>46>> ¼kR [kÕÞk S u u Xk{, Þk Au ÷kun tshe k{ > khu íÞktÚke [kÕÞk Au W[kx, ð¤e [kÕÞk Þk kÞ½kx >>47>> k t tÄe u qAe ÷eÄwt, Au yk ¤ «Þký feÄwt > ykþk {wfe kAk ½uh òÞ, khu {kh rð»ku þwt ÚkkÞ >>48>> ðå[u ykÔÞw t y khk k{, hk{ k h w t Ëh Xk{ > ðzð]û k Au u uh u eh, yu k nuX u uXk S Äeh >>49>> ûkw Ä k w h ] » kk w h ÚkÞk, W o r ¼hkR Þk > ykðe ze Au ezk WËk , {w ¾ u Ú ke {w f u Au r þðk >>50>> Úke wÍ ku {kh { , kZu Mðhu fhu Au ÁË > ykðe kuõÞk Au k{ k ÷kuf, Ëu¾e u ÚkÞku ðo u þkuf >>51>> r¼ûkw ºkðkze ykrËf s , uýu yku¤ÏÞk ¼kR òu¾ > fu{ ÁË fhku Aku {u, Úke òý k fkhý y{u >>52>> {u wýku r¼ûkwf yk Xk{, kþe Þk Au ©e½ ~Þk{ > us ðk {kt Þk he kR, u ku ¥kku Úke nðu õÞktR >>53>> fkuý òýu nþu feÞu Xk{, nðu õÞkt {¤þu ½ ~Þk{ > nu Rïh nðu nwt þwt fÁt, «¼w { u {u u ¾Át >>54>> kuÕÞk WËk e ÚkR ð[ , íÞkt ku ðkýe ÚkR Au > òu¾ {u hzþku nª, ½ ~Þk{ ku ½uh Au ne >>55>> {kxu òðku kfeËu Ë , { u {¤þu íÞkt Sð > wýe ykfkþ e ðkýe yuð, íÞktÚke WXe [kÕÞk ¾uð >>56>> òu kt òu kt Þk Ähe Äeh, ykÔÞk ¾t k hkuðh eh > ½uh þkuÄu Au {k r kÞ, wºk õÞkt Þk þe ð÷u ÚkkÞ >>57>> w t Ë he w h ò ðþhk{, nw þku Ä fhu Xk{ku Xk{ > ¼Âõ {k k fhu Au ÁË , ðËu rðb¤ ÚkR ð[ >>58>> nu «¼w {u Aku nw k{e, ðuo ]Âü k yt hò{e > yk ]Úðe{kt ßÞkt nku íÞktÚke ku÷ku, Ak k{k k hne ÔÞ zku÷ku >>59>> yr Ëw:¾ ¼hu÷kt ð[ , wýe u kuÕÞk «kýSð > nu ËeËe nðu hzku {u, {ký{kt w k AiÞu y{u >>60>> yuðku þçË wÛÞku Au u ßÞktÞu, wtËhe {k{e ËkuzâktAu íÞktÞu > ¾z Zktfe u q k Au ku u, ¾z u fkZe kÏÞwt u òu u >>61>> fh Ík÷e sí fhe ÷eÄk, ÷kðe {k kS u kU e ËeÄk > yux÷k{kt {kuxk ¼kR ykÔÞk, nrhÞu k{k sR ku÷kÔÞk >>62>> ¼kR þkuÄðk Þk k {u, ý ½h{ktne AiÞu y{u > wÛÞku {khku rðhnu kË, nwt kuÕÞku ykfkþ{kt ykFkË >>63>> {ku u ÞkË hne Au ðk , {kuxk¼kR fu íÞ kûkk > yu{ ðk fhu uô ¼úk , {k kr k ÚkÞkt hr¤Þk >>64>>
ht : - 36
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
48
fÞkO h kheÞu Ëþo , Þkt ku ku k u Ë > Ä{o rn Òku fw { kh, {q Þu s{kzâk u ý eðkh >>65>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu Ä{korËfðxuïh u {u¤u Þk u [e¼ze ªË kt ©enrh rh kÞk yu k{u ktºkeþ{ku ht >>35>> hk k{uhe Ë wÂØ ãku Mðk{e {w u, ©enrh nò tË > yÕ {r Þu wý kô, nkÞ fhku w¾ftË >>1>> yu f {u {e k hu , rºk¾w ý e ¾u h{kt Þ u > {fi [e¼zkt ¼u kt ðkÔÞkt , ðþhk{SÞu íÞkt Þ u >>2>> [e¼zeÞu [e¼zkt u X kt , [k¾e òu Þ kt u ý eðkh > rð¾ ¾kO fzðkt ÚkÞkt , fhu Au { rð[kh >>3>> ½u h ykðe ¼Âõ {k k u , fu ð k ÷køÞk r hÄkh > [e¼ze ku Úki A u ½ýe ý, fzðe Au u y kh >>4>> {eXkt nku ku ¾k ðu o , {ku x kt k kt su k÷ > yu { fne ÚkÞk WËk e, íÞkhu ku Õ Þk ËÞk¤ >>5>> sw ð ku {k{k nw t ÷u R ykÔÞku , [e¼zkt ykýe ðkh > w Ä khe nw [k¾e sw ð ku , fzðkt Úke ÷ kh >>6>> yu { fne w Ä khe ËeÄkt , ðU [ e ykÃÞkt yrð kþ > y{] su ð kt {eXkt ÷køÞkt , nrh ÷eÄe fzðkþ >>7>> ~Þk{ ku « k òu R u , rðM{Þ kBÞk ðþhk{ > «¼w ýk ku r ùÞ ÚkÞku , Ëu ¾ e yKq fk{ >>8>> ½ ~Þk{ u kÚku ÷u R , Þk u ¾u h{kt Þ u > [e¼zkt ðu o [k¾e òu kt , {eXkt eféÞkt íÞkt Þ u >>9>> nw k{e ð¤e ku r ÷Þk, w ý ku {k{k Ë{íÞ > «Úk{ {w u s{kzðk, {u rð[kÞw O w t íÞ >>10>> {kxu [e¼zkt {eXkt ÚkÞkt , {òu yu { ËkÞ > Ëu ð u y o ý fheÞu , ku fhu yk ýe kÞ >>11>> «¼w kt yu ð[ w ý e, {k{k ÚkÞk Au « Òk > [e¼zkt ÷R ~Þk{ kÚku , ykÔÞk r s Ë >>12>> ¼Âõ Ä{o òu ¾ ykrË, eòt ½¤k s > s{kzâkt [e¼zkt nw u , rð[khe þw ¼ { >>13>> {t A khk{ e {k w ku Õ Þkt , w ý ku w º k fnw t fk{ > yk ýkt ¾u h{kt Ú ke, kzu Au ½ ~Þk{ >>14>> k fu ò u u ykðu rn, ¾u h{kt fku R rË > yu ðk yt Þko r { ýu , òýe Þk Sð >>15>> [e¼zeÞku w f kðe ËeÄe, ¾u h{kt Ú ke {k{ > u òu R nw fu ð k ÷køÞkt , fu { ÚkÞw t yk fk{ >>16>> íÞkhu {t A khk{ W[Þko , yu ku òýu ¼ ðk > ½ ~Þk{S k u n k, u ku ÷ e WXâk r Ëk >>17>> nk ¼kR yu k[e ðk Au , «¼w òýu u {{o > eòu fku R þw t òýe þfu , fkhý ku y w ¢ { >>18>> ykðw t {{o w t ðkõÞ w ý e, {ßÞk Au ðþhk{ > ½ ~Þk{S { rð k, Úke eò w t yk fk{ >>19>> nðu Ú ke n{u þ ÷kðßÞku , su { hkS Úkkðku { > {fi [e¼zkt khe u X u , s{ßÞku «kýSð >>20>> u w ý e u {k kr k u , ÷kðe s{kzu r íÞ > ðu ý e {kÄð «k ykrË, u u yk u fhe «e >>21>> su su ¾u º k{kt nrh VÞko , sBÞk Au [e¼zkt yk > u u ¾u º k{kt ½ýw t kõÞw t , nrhRåAkÚke y{k >>22>> ð¤e kÞ Au yu f ku { e, ËT ø kw ý ðk¤e kh > Ëw n u A u íÞkhu yu f xt f u , Ëq Ä yk u þu h [kh >>23>> u ½ ~Þk{ u ðnk÷e Au , yu u Ônk÷k ½ ~Þk{ > u e heûkk òu ð k ÷køÞkt , w ð kr e kR k{ >>24>> yu f {u Ä{o Ë u ð u , kÚku ºký fw { kh > s{ðk u X k òu z kòu z u , h ku z k{kt u ðkh >>25>> w ð kr eÞu Úkk¤ ehMÞk, ¼ku s k k«fkh > LÞq krÄf Þ ykÃÞw t Au , ÷u ð k heûkk kh >>26>> Ä{o u hk{« k u , ykÃÞw t Au þu h þu h > RåAkhk{ u ©enrh u , ËeÄw t Ëq Ä yu f þu h >>27>> ¼Âõ {k k ykrËf ðu o , s{e u ÚkÞkt i Þ kh > w ð kr e kR Þkt Au , kÞ Ëku ð k r hÄkh >>28>> þu h Ëq Ä u xkt ý u ËeÄw t , fhe {k k u ðk > {k k fu {u s{kzâk{kt , fÞku o nþu ûk k >>29>> n e u ð e ðk fne, {k kS u u íÞ > Vhe u ý yu { fhe, Ëku n ðk u X kt Ë{íÞ >>30>> khu ku yu f þu h ykÃÞw t , ðÄw ËeÄw t ÷ kh > ð¤e {k k u ðk fhe, rðM khe u yu kh >>31>> {q fu w ð kr e {u , eh ku nw u {k > íÞkhu [kh þu h yk þu , yu kÞ Au w ý ðk >>32>> Au ßÞkhu s{ðk u X k, Ä{o rn fw { kh > [khu u h¾w t Ëw Ä ykÃÞw t , íÞkhu ËeÄw t þu h [kh >>33>> u eyu òÛÞku {rn{k, ½ ~Þk{ ku y kh > þeþ {kðe M w r fhu , ðt Ë u A u ðkh{ðkh >>34>> kÞ e íÞkt fhe heûkk, {SÞk nw kh > ©enrhðh e {kÞk ku , k{u rn fku R kh >>35>> ½ýk w ý Au yu kÞ{kt , þw t ð¾kýw t ykýe ðkh > ßÞkhu su x ÷e ðkh u u , Ëq Ä yk u þu h [kh >>36>> ¾k kt e kt [ku Ú ku rËð u , fhu ð÷ku ý w t su ðkh > ku ý yu k yu «{kýu , ½e W hu þu h [kh >>37>> w ð kr e nrh yk ¤, M w r fhu òu z e fh > nu ËÞk¤w nu nrhf] » ýS, ûk{k fhku {w s h >>38>>
ht : - 37
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
49
w h ¼e ku M u n òu ð k kÁ, {U fÞw O yk fk{ > Ëku » k òu þ ku {{ rð»ku , Ëe t Ä w ½ ~Þk{ >>39>> w h ¼e ku su M u n Au , u ð ku {khu ÚkßÞku {nkhks > ð {q {kt r þrË , ¼Âõ yk ku {w u yks >>40>> ð Y w t rËÔÞ ¼kðÚke, nw t ÄÁt r íÞu æÞk > { w » Þ w Â Ø ykðu {w u , yu yk ku ðhËk >>41>> {Äw h u fku { ¤ ðkýe, kt ¼ ¤e Ëe ËÞk¤ > ¼k¼e u ðhËk ykÃÞkt , f] k fhe fk¤ >>42>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu [e¼ze {eXe fhe yu k{u Aºkeþ{ku ht >>36>> qðoAkÞku yuf {u wðkr e u, ÚkÞku rð[kh rð > {khk rËÞh k [hý{kt, yk hÌkkt Au ku¤u r[ö >>1>> Wæðo h u ¾ k rn yku u , w t Ë h fku { ¤ [hý > q ý o w Á »kku ¥ k{ ku u , yu Au yþhý þhý >>2>> [ku kR u fh{kt Au È kt r[ö, u e þku¼k rºk÷kufÚke r¼Òk > ÓËu{kt ©eðí r[ö þku¼u, ¼k¤e {wr ýkt { ÷ku¼u >>3>> uÚke W h Au Wæðo [tÿ, u u Ähe hÌkk Au ÷ªÿ > Ak e{kt Au rð wý nkh, {kuxku e÷ u ftX{kuÍkh >>4>> u W h r ÷ yuf k ku, su u uðu Þku es Ak ku > kr fk þwf[t[w {kýe, òýu rË f ßÞku sýkýe >>5>> {kuxku e÷Au s{ýk k÷u, u u òuÞk rð k fu{ [k÷u > Yze yktÏÞku rËþu yrýÞk¤e, fts ºk {k Y k¤e >>6>> u{kt hk e hu¾k Úkkuze Úkkuze, sõ {kt {¤u yu e òuze > ¼úfwxe òýu fk{ f{k , {nk {wõ Ähu yu wt æÞk >>7>> wtËh þeh e þku¼k khe, ku¤kfkh rËÔÞ yrð[khe > u {æÞu rþ¾k u w W¼e, ðo ¼õ e ð]Â¥k íÞkt ÷ku¼e >>8>> Úkkuzef ð¤u÷e Au u rMÚkh, ½ýk wý u{kt Au t¼eh > yuðe þe¾k e þku¼k r h¾e, nrhs swðu { nh¾e >>9>> fh [hý ykrË nw yt , yr fku{¤ Au ðht > kuÞ { w»ÞËuð wt Y , yk ku Y k r rÄ y q >>10>> wðkr e Äkhu { yk{, h¾u ¼ ðk nkuÞ ~Þk{ > {khk r[¥k{kt sýkÞ yu{, ý Úkkuzwt huAu { ðu{ >>11>> {khk { {kt ÄkÞwO Au Ak wt, u òu íÞ fhu íÞkhu {k wt > r h tþu òýwt ¼ ðk , ÄÁt «¼w wt r íÞ nwt æÞk >>12>> yu { u s{kze u s{ðw t , kýe kR u Au nw t eðw t > u ÷ k ku Z kzw t ©e¼ ð , Ae {khu fhðw t þÞ >>13>> yu{ k WXâk u÷kt nwt ò wt, h zk e {kÞk íÞk wt > fÁt ¼s Ähe ®n{íÞ, ý tfÕ òu fhu íÞ >>14>> yk òt wzk kt V¤ Au kt[, {wfwt Awt xku ÷e{kt u k[ > xku ÷e þªfk h ÄÁt Awt, yuðku rð[kh { fÁt Awt >>15>> kt[ òt w e òu fhu {kuh, ku «¼w k[k Ä{orfþkuh > ð¤e {w u fnu Yze he , {khku tfÕ ÚkÞku íÞ >>16>> yuðwt fnu «¼w òu yk ¤u, khu tþÞ {khku ku x¤u > uXk ykuþhe{kt sR kh, òt w V¤ s{u Au u ðkh >>17>> u {u Ä{o hk{« k , RåAkhk{ u ©enrh yk > u ý òt w s{u Au íÞktÞu, r s½h e ykuþhe{ktÞu >>18>> u {u nrh ©e½ ~Þk{, òÛÞku tfÕ ¼k¼e ku yk{ > yt Þko{e ýu òýe ÷eÄwt, uXu uXu u fkhs feÄwt >>19>> ¼k¼e þªfk{kt òt w t¼khku, íÞ tfÕ ÚkÞku {khku > kt¼¤ k{kt iÞkh ÚkÞkt, þªfu òt w t¼k¤ðk Þkt >>20>> W khe u òuÞwt Au u Xkuh, kt[u ÚkR Au ku k e {kuh > kBÞkt ykùÞo ku u ¼kuòR, ynkunku y÷kirff ðkR >>21>> ku k {kuhku ÷R ykÔÞkt kh, {qfe ©enrh[hý {kuÍkh > u ÷k e fhu Au «ýk{, ÄLÞ ÄLÞ {u ½ ~Þk{ >>22>> nðu r ùÞ {ws u ÚkÞku, {khku tþÞ ku x¤e Þku > {u qhý úñ Aku «¼w, rðïkÄkh rðït¼h rð¼w >>23>> ©enrh {u Aku {hÚk, {khku qýo fÞkuo { kuhÚk > ð]Â¥k {{kt hu nu ¼ ðk , yuðwt yk ku {w u ðhËk >>24>> Ae ÚkÞk Au «¼w « Òk, ykÃÞwt {køÞk «{kýu ð[ > kuÕÞkt «u{ð e «u{÷kR, {u wýku wðkr e kR >>25>> Ëk k¤þku yk «r tÄ, ku huþu ~Þk{ kÚku t tÄ > wýe {k kS k yuðk ku÷, kuÕÞkt wðkr e fhe ku÷ >>26>> ðkÁt {kS nðu rn [w f w t , {khk {nkhks u {w f w t > yðÄ« kËS «e u , fnu hk{þhý e «íÞu >>27>> ½ ~Þk{ k su Au ¼kuòR, u wt k{ wðkr e kR > u ku {khkt {k w©es ÚkkÞ, wLÞ rðºk ku u ËkÞ >>28>> ßÞkt wÄe hkÏÞku u{ýu Ëun, ¼ßÞk « x «¼w u yun > áZ r ùu òÛÞk ¼ ðk , ÄÞwO ykÞw»k ÞO æÞk >>29>> «¼wÞu ý {k kS òÛÞkt, t {kt ðuo ð¾kÛÞkt > òýu Au yk ýku t«ËkÞ, yuAu «r Ø ðk ËkÞ >>30>> òt w e fhe ku k e {kuh, òÛÞwt Aw iÞk{kt [khu fkuh > rðM{Þ kBÞk Au ðos , {k u ykùÞo ykùÞo { >>31>> ð¤e yuf rË ½ ~Þk{, Ônu÷k WXâk Au qhýfk{ > Þk {e k h u eh, þki[rðrÄ fhðk hðeh >>32>> Au rðrÄ fhe ½uh ykÔÞk, íÞkt ¼k¼eÞu ÄkuðhkÔÞk > ykt ÷e ð]ûk nuXu Sð , uXk fhu Au Ët Äkð >>33>> wðkr e ÷kÔÞkt W wt 1ðkhe, kðk uXk Au Ëuð {kuhkhe > ðhkðu «¼w u ¼kuòR, fhu Au rð[kh { {ktR >>34>> «¼w yk uAu Ëþo r¼Òk, ºkiýfk¤rð»ku su ðe > yu{ fuAu s yr¼hk{, u{ {w u yk u ½ ~Þk{ >>35>> yuðku fhu Au { rð[kh, yt Þko{eÞu òÛÞwt u ðkh > yk þwt rð[khkuu Aku ¼k¼e {u, {khk ½kx òÛÞk Au y{u >>36>>
ht : - 38
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
50
ºkiý yðMÚkk kt Ëhþ , õÞkt wÄe fhðk wt Au { > íÞkhu wðkr e fnu yks, wýku íÞ fnwt {nkhks >>37>> {khu fktR Úke yuðk ½kx, ý ÷kuf fnu Au u {kx > òýwt Awt yuðku ÷kuf rððkË, yk xkýu {w u ykÔÞwt Au ÞkË >>38>> kuÕÞk « Òk ÚkR s k , wýku ¼k¼e fnwt íÞ ðk > ºkiýu fk¤ kt Ëhþ Úkkþu, swËkt swËkt MðY sýkþu >>39>> Úkþu ÷k x rËð kt[, yuðwt {k e ÷ußÞku {kÁt k[ > Au uÞwO fkuÁt xfw¤, ykÔÞk ykuþhe{kt k wfw¤ >>40>> wðkr e kBÞkt Au ð[ , yu «{kýu ÚkÞkt Au Ëþo > ¼Âõ {k wðkr e kR, Ä{oËuð u òu¾ ¼kR >>41>> wtËhe whò kR k{, yu ykrË ðuo s {k{ > ½ ~Þk{ kt Ëu¾e [rhºk, ÚkÞkt kð wLÞ rðºk >>42>> u u esu rËð ðkh, ykðe yu f kËþe r hÄkh > Ä{o Ë u ð rn fw { kh, Þk khkÞý hu kh >>43>> þki[ rðrÄ fhe ¼ ðk , hku ðh{kt fhu Au M k > ½ ~Þk{ h{ fhu Au, r k ku fh Ík÷e hu Au >>44>> Úkkuze ðkh íÞkt h{ fhe, Ae nkÚk {qfe ËeÄku nrh > zw fe {khe u ôzk Þk, hkuðh{kt yáþ ÚkÞk >>45>> Ä{oËuð fnu hu òu¾ , swðku ôzk Þk Au Sð > yk yt w{kt õÞktf zw e òþu, Au fuzuÚke M kðku Úkkþu >>46>> ¼kR Þk u s¤{kt [k÷e, þkuÄu Au kýe{kt fh ½k÷e > f]»ýS s¤{ktne ÷õÞk, k{k ykhk W h ͤõÞk >>47>> nkÚk ÷kt ku fhe u n÷kðu, eòt k÷fzkt u ku÷kðu > kAk s¤{kt h k h k, r k k u ykÔÞk s f ko >>48>> h{ðk ÷køÞk k¤f òuzu, Au kuÕÞk Ä{o fkuzu fkuzu > [k÷ku ½uh siÞu nðu ¼kR, yu{ fne uXk ykhk{ktR >>49>> ¼ ku ðrýf huAu un k{, u e wºke hk{fkuh k{ > k kt k kt wze R k¤, u kt {k k ykÔÞkt u fk¤ >>50>> fhu þkuf ÁË y kh, yr 1yk¢tË ðkh{ðkh > ËÞk ykðe «¼wS u kuÞ, f] káÂü fhe ku u òuÞ >>51>> u÷e wºke {khe Au swðku, Úke wze {u þeË Áðku > u kt {k k u uze u ÷eÄe, Mðkr{ khkÞýu hûkk feÄe >>52>> Au yk tË{kt «¼w h{u, ½uÞo ykÔÞk ku u un {u > ÷k¾ku fuhk fÞko W fkh, fkuxe fkuxe k fÞko WØkh >>53>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu òt wV¤ e ku k{kuhku fhe u ¼k¼e u ºkÛÞ fk¤{kt swËu swËu Y u Ëþo ËeÄkt yu k{u kzºkeþ{ku ht >>37>> qðoAkÞku Ä{o hk{« k Þk, ÷kun tshe k{ > su fks kYt u Þk Au, fhe ÷eÄwt nw fk{ >>1>> yk[kÞo kðku t æ Þk eh, íÞkt Þku {¤ðk fks > ¾k òýe ífkh fÞku o , ¼÷u ykÔÞk {nkhks >>2>> Au ku k k k {kt Ú ke, fku ¤ w t ykÃÞw t Au yu f > Ä{o fu ykðw t {ku x w t fku ¤ w t , õÞkt Ú ke ÷kÔÞk Aku rðþu f >>3>> fku R Xu f kt ý u ykðkt fku ¤ kt , Ëu Ï Þkt Úke {U õÞkt Þ u > nu ¾k {w u k[w t fnku , õÞkt Ú ke ÷kÔÞk Aku ykt Þ u >>4>> t æ Þk eh ð ku r ÷Þk, nw t Þku ku s ÒkkÚk > es u kt nw t ÷kÔÞku n ku , ðkðe ËeÄkt {khu nkÚk >>5>> [ku kR yuðwt fne u Ä{o òu¾ , Þk k {kt òuðk wt { > u{kt fku¤kt ËuÏÞkt Au y kh, Ä{oËuðu òuÞkt uýeðkh >>6>> ½uÞo òðk ýe hò ÷eÄe, r f¤ðk e iÞkhe feÄe > Ä{oËuð fku¤wt ÷uðk òÞ, ý fw»{ktz ô[wt ÚkkÞ >>7>> kÚku ÷eÄku Au yuf {swh, ÷uðhkðe ykÔÞk r s wh > {kuxwt fw»{ktz Au ykzu ytf, ðuo ÷kuf Ëu¾e ÚkÞk ztf >>8>> íÞkt ku ykÔÞk Au qhýfk{, òuÞwt fw»{ktz ©e½ ~Þk{ > u u Vuhðu Au s hkÞ, íÞkhu kuÕÞkt Au ¼Âõ {k kÞ >>9>> {Úke rn W kzâwt òÞ, yk ku fw»{ktz ¼khu Ëu¾kÞ > [k÷ku h kuR ÚkiAu iÞkh, s{ðk u ku {khk fw{kh >>10>> yuðwt wýe u ©eðk wËuð, fÞwO [rhºk yð~Þ{uð > s{ýk nkÚku Au÷e ykt ¤e, u u Äkhe hÌkk {nk ¤e >>11>> ©enrhÞu fÞkuo ô[ku nkÚk, rðM{Þ {kzðk Þku e kÚk > zk ku fh fxe h ÄÞkuo, eòu [hý ðk¤e ðktfku fÞkuo >>12>> W¼k W¼k kuÕÞk s hkÞ, {u wýku u {k r kÞ > k¤ ýk{kt f]»ýu rð[khe, kuðÄo ÷eÄku fhÄkhe >>13>> y{u ý yu Þku rð[kÞkuo, fku¤kY e yk ðo ÄkÞkuo > Ä{o¼Âõ swðu yuf r[¥ku, eò s u ku÷kÔÞk «e u >>14>> h khe swðu ykðe k , ÷e÷k fhu Au ©eyrð kþ > nòhku ÷kuf íÞkt òu wt nðwt, [rhºk fÞwO Au yuf ðwt >>15>> swðku ku®ðË e r qZ, fku¤k ku fÞkuo ðo «kiZ > ð M r su yZkh ¼kh, Ëu¾kze Au u r rh{kuÍkh >>16>> þw t ¾ e { w » Þ u Ëi , Ëu ð Ëk ð ðu o rn > nòhku Ëu ð kt su {t r Ëh, kðe ËeÄkt ~Þk{ w t r Ëh >>17>> nuXu swðu ku nòhku wh¼e, ô[k {w¾ fhe fhe W¼e > ÚkiAu yk wh «u{ u {kxu, rsbkÞuÚke ©enrh u [kxu >>18>> {nkyKq [rhºk r h¾e, h khe «ýk{u Au nh¾e > {kÞk tfu÷e ÷eÄe Au kÚku, Ëu¾kÞwt yuf fw»{ktz nkÚku >>19>> ykÃÞwt fw»{ktz r k u nkÚk, f] k fhe kuÕÞk {wË kÚk > nðu y{ u ÷k e Au ¼q¾, kuÕÞk wðkr e L{w¾ >>20>> wýku {k k {u w¾fkhe, ½ ~Þk{S Au [{ífkhe > nrh fu ¼k¼e fnwt { u, {u fuðk òýku Aku y{ u >>21>> ûkh yûkhÚke y{u h, whký wÁ»kku¥k{ ðh > íÞkhu kuÕÞkt ¼k¼e þeh k{e, {u Aku «¼w yt hò{e >>22>> qhý úñ {u Aku yks, { u òýwt Awt {nkhks > ý Ëw½ox {kÞk {khe, uýu ð]Â¥k Vhe òÞ {khe >>23>>
ht : - 39
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
51
yu{ fne u «u{ {u u, Au s{kzâk Au ½ýu nu u > Ëe tÄw Aku Ëe ËÞk¤, yk ku ÷e÷k fhku Aku f] k¤ >>24>> íÞkh Ae Þk Úkkuzk rË , fhe rð[kh { ðe > Ä{o ¼Âõ ykrË nw kÚk, Þk yðÄ whe kÚk >>25>> ð¤e yu f {u ¼Âõ {k , hk{« k u s k > yu f kËþe u rËð íÞkt Þ , Ëþo u òðk i Þ kh ÚkkÞ >>26>> wtËh ð ½huýkt kh, nrh u uhkÔÞk þý kh> nrhÞu {k e ykt ¤e Ík÷e, ºkiýu sý u r féÞkt [k÷e >>27>> W¼e òhu ÚkR ÄkÔÞkt, Ëk ý fwtz W h ykÔÞkt > {kuxk fË{ k Á ¤u, fÞkuo rð k{ku Úkkuzku u MÚk¤u >>28>> íÞktÚke sL{MÚkk fu kunkÔÞkt, ykt ÷eÞku u e[u ykÔÞkt > ©enrh k ½wtò{kt Au [ýk, ykÔÞk {fox u rn{ýk >>29>> ½wtò W h Íz {khe, [x [u e Þk w ¾fkhe > {k kS ku fh {wf e ËeÄku, Íx {fox u Ík÷e ÷eÄku >>30>> {foxu íÞkhu kze Au [eþ, eò ykÔÞk Au kt[ [eþ > {kuxk ¼kRÞu ËeXkt {fox, ßÞuÂüfk Ík÷e u ykÔÞk Íx >>31>> h¾u ½ ~Þk{ u u {khu, ¼ws r yu{ rð[khu > ÷eÄk ÚÚkh {khðk fks, kt{k ÚkR Þk yrnhks >>32>> ¼Âõ {k k u Ëu ÷k e, W¼kt yuf ksw ˼k e > fhu M{hý ©enrh ýwt, ¼Þ¼e ÚkÞkt { ½ýwt >>33>> {fox sux÷kt k{kt ykÔÞkt, ux÷kt Y ðk÷u kÔÞkt > yufufe suÂüfk fh Ík÷e, nkõÞkt {fox u Þkt [k÷e >>34>> ð¤e yufY u ÚkÞk ðk÷ku, ¼Âõ {k k ýku fh ÍkÕÞku > {kuxk¼kR {k kS yk tãk, Þku uïh r [hý ðtãk >>35>> sL{ MÚkk fu ykÔÞkt Au ¼kðu, fÞkO Ëþo rË÷ WAkðu > íÞktÚke ykÔÞkt hí ® nk , ht {ku÷u Þkt Au kð >>36>> hk{fku x Yzku Au y ku , fÞkO Ëþo ¼w ð fku > nu { ¼ku ð u Ëþo ÚkÞkt , íÞkt Ú ke n w { k Ze Þkt >>37>> íÞkt ËeXkt khkt V¤ ò{, kuÕÞk ©e r wtËh~Þk{ > nu ËeËe {w u ÷R yk ku ò{, khu {k kÞu ÷eÄkt u Xk{ >>38>> ¼ÞkO ½wtò{kt sux÷kt {kÞkt, kfe {kuxk¼kR u tÄkÔÞkt > fÞkO Ëþo íÞkt Yze uh, Au ykÔÞkt Au ku k u ½uh >>39>> ð¤e ð¤e u Ä{ofw{kh, fhu {k w»ke ÷e÷k y kh > ½wtò{kt ¼ÞkO Au ½ýkt ò{, kuÞu ¼kR k u {k u ~Þk{ >>40>> ¼kR fnu ½ze {u ¾{ku, yk ½wtò{kt Au u{ktÚke s{ku > ÷k÷S u s{kzðk hkÏÞkt, u{ktÚke ku y{u Úke [kÏÞkt >>41>> ßÞkhu rð»ýw u u Ähkðeþwt, íÞkhu ðuo {¤e u s{eþwt > [r¢ r u fu {nkhks, wýku þu»k fnwt þw¼ fks >>42>> yktrn XkfkuhS Au «íÞûk, ku÷u [k÷u Vhu Au {ûk > ku÷ k u s{kzku òu {kS, ÷k÷S Úkkþu {ku u hkS >>43>> yuðwt {{o wt fne ð[ , hzðk ÷køÞk s Sð > fhu {k w»ke [uük y kh, Z¤e zâk Au Ährý u ðkh >>44>> uXk [ku hk W h Ä{o, rð[khu Au yufkËþe {{o > WXâk wM f k wt Au nkÚk, ykÔÞk ßÞkt Áðu Au {khku kÚk >>45>> {ku fu{ Áðku ½ ~Þk{, ¼kR þwt zâwt Au yuðwt fk{ > W¼k Úki swðku {fox ykÔÞkt, fkuýu yk ½¤kt u ku÷kÔÞkt >>46>> [k÷ku kht e yk wt ¼kR u, fh ÍkÕÞku Au yuðwt fi u > uze ÷uðk ku fÞkuo rð[kh, {wõÞku ku k{kt y w÷¼kh >>47>> fh {qfe ËeÄku ífk¤, W¼k ÚkÞk Au ¼Âõ k k¤ > Ëkuze ò k hÌkk ½h{ktÞu, Ä{o ykÔÞk Au yk ßÞktÞu >>48>> yuf rËð ©eyrð kþ, fhðk uXk rðãk yÇÞk > r kS e k u u ¼ýu Au, rË W h rË ýu Au >>49>> ðuË þk whký ßÞkur »k, Rr nk ¼ÛÞk s Ëeþ > [kiË rðãk u [ku X f¤k, eò útÚk òuÞk Au ½¤k >>50>> Úkkuzk rËð {kt ¼ýe hÌkk, «¼w k wý òÞ fÌkk > yÞkuæÞk k trz whkýe, þk ðu¥kkÞu ðk ð¾kýe >>51>> zkÌkk þktýk rððufe su ðo, kBÞk ykùÞo { y qðo > kuÞu { w»Þ u kuÞ Ëuð, Au yk ©ef]»ý fu ðk wËuð >>52>> Ëuð { w»Þ ktÄðo ýu, Úkkuzk rËð {kt u þwt ¼ýu > ðuËrðãk u su ku ykÄkh, u u ¼ý kt fux÷e ðkh >>53>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh Úkkuzk rËð {kt { ú rðãk ¼ÛÞk yu k{u ykzºkeþ{ku ht >>38>> qðoAkÞku ©enrhÞu yÇÞk fÞkuo, yðÄ wh {kuÍkh > þuh{kt Ëfe [k÷e, ð¾kýu Au h kÞo >>1>> r { r s÷ku f u hÌkk, fhu Au { rð[kh > {nk«¼w S rðãk ¼ÛÞk, þw ¼ {r ðu Ë [kh >>2>> u ðu Ë ku yk ý Ai Þ u , {kxu [k÷ku «¼w k > ¼kðÚke Ëþo fheyu , ykþ w h u yrð kþ >>3>> yu ð w t rð[khe ðu Ë [kh, ykÔÞk yÞku æ Þk{kt Þ u > ú n xkþk¾k h{kt , Ä{o w t îkh Au ßÞkt Þ u >>4>> rð«ðu þ fhe u ykÔÞk, u X k Au ßÞkt ÷ð > [t Ë w » ðzu fÞw O , «ký r w t q s >>5>> [ku kR [khu ðuËkuyu qs feÄwt, w¾ Ëþo wt ½ýwt ÷eÄwt > ðuËu rn rðïykÄkh, fÞkO ¼kus k k«fkh >>6>> ª ð] û k nu X u þw ¼ { , [ku hk h fÞkO yk > fÞw O u MÚk¤u ðu o þÞ , q ý o ú ñ k ÄLÞ >>7>> esu rËð u «k :fk÷, ðu÷k WXâk ¼õ «r k÷ > r k rn ©e¼ ðk , swoÞu Þk fhðk M k >>8>> ðu Ë u rn fÞw O {ßs , hk{½kx{kt w L Þ kð > Au n w { k Ze Þk, Ëþo fhe « Òk ÚkÞk >>9>> uXku Au íÞkt trz rðºk, ðkt[u ðkÂÕ{fe hk{ [rhºk > fhu { rð»k{ W[kh, khu kuÕÞk Au Ä{ofw{kh >>10>> wýku trz S Ë wØ, fu{ ku÷ku Aku ðkýe yþwØ > yuðwt fne u «f{k VhuAu, {kÁr u « Òk fhu Au >>11>>
ht : - 39
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
52
fnu trz yð¿kk fhe, {u þk {kt þwt òýku she > u {u ðuË ykÔÞk Au kÚk, kuÕÞk yÚkðoðuË kÚk >>12>> ykðku ðc wt rn khku, yr¼{k Úke þçË W[khku > rð« ðo{kt ýkR Þku, ku k k f{uoÚke ytÄ ÚkÞku >>13>> Au {kÁr «íÞûk ykðe, fhu Au ~Þk{ e qò ¼kðe > [kh r { ykÔÞk Au kÚk, u e qò fhe íÞkt kÚk >>14>> khu qòhe fu þeh k{e, {u fu e qò fhe Mðk{e > ð¤ k kuÕÞk ©en w{k , ykÔÞk Au yk MðÞt ¼ ðk >>15>> [ wðuoË u ÷kÔÞk Au t u, yu{ e qò fhe W{t u > yuðwt ð[ wýe u Âûk«, ykÔÞku ytÄ ÚkÞku Au su rð« >>16>> fnu ú k ñý t f x nhku , {khku y hkÄ ûk{k fhku > ðu Ë ðËu rð{¤ ð[ , yk «¼w w t fhßÞku ¼s >>17>> uÚke ðuo ðk u kÁt Úkþu, {kuxk tfx u x¤e sþu > ðuË kuÕÞk Au yu{ rð[khe, hò {k e u fhe iÞkhe >>18>> {ú kÚke fÞkuo {Mfkh, yk¿kk fhu Au ©e¼h kh > ykðßÞku t {kuÍkh, fheþwt { {kxu rð[kh >>19>> Âå[Ëk tË W¥k{k tË, yuðkt k{ku yk eþwt yk tË > íÞkt hk¾þwt {e y{khu, Úke ykðúý fkuR {khu >>20>> yu{ yk¿kk k{e u u Þk, [khu ðuË u yáþ ÚkÞk > Ä{uo òuÞwt u ¼úktr hrn , ½uh ykÔÞk Au wºk rn >>21>> rðM khe u u ðuo rð , {kuxk ¼kR u fne u > yuðe ÷e÷k fhu ðkh{ðkh, nhðk ¼qr{ ýku nw ¼kh >>22>> ð¤e yðÄ whe {kuÍkh, ykðe yufkËþe yufðkh > ßÞwo t k{kt fhðk M k , Ä{oËuð Þk wÂØðk >>23>> kÚku ÷eÄk Au Òku fw{kh, ykÔÞk t k rf khu u ðkh > ð {qõÞkt Au íÞkt rð« k , fÞkO M k fhe u nwÕ÷k >>24>> íÞkhu t kS «íÞûk ykÔÞkt, {q {k ÚkR qò ÷kÔÞkt > fÞkuo ftfw ku [ktË÷ku kh, ftXu uhkÔÞk w» k nkh >>25>> ÚkÞk « Òk Ëu ð Ëu ð u þ , t kÞu fÞku o s÷ «ðu þ > h khe fhu Au rð[kh, k{u ÷ku f ykùÞo y kh >>26>> íÞktÚ ke [kÕÞk Au yûkh r , fhe f f¼w ð u r > n w{ k Ze sL{MÚkk , fÞkO Ëþo ½¤u MÚkk >>27>> Ä{o òu¾ «¼w kð , íÞktÚke ykÔÞk Au r s Ë > Ä{o rn Òku fw{kh, ¼u k u e fÞkO V¤knkh >>28>> ð¤e yuf {u ¼ ðk , ÚkÞk iÞkh fÞwO Au M k > r íÞrðrÄ fhe u y q , qßÞwt ku u ku k wt MðY >>29>> r s ½h ykuþhe u MÚkk , uXk Ähu ÷k÷S wt æÞk > {kuxk¼kR u ykÔÞwt Au nk , Þk ½h{kt f ko rð÷k >>30>> ykÔÞkt wðkr e kR kÞo, íÞkt ku Ëuð ykÔÞk r hÄkh > Ä Ë ð¤e ðÁýËuð, ykÔÞk ßÞkt hÌkk Au ðk wËuð >>31>> qòÞku fhe qýo ÃÞkhu, W{t Úke ykh e W khu > yuðwt Ëu¾e wðkr e kR, kuÕÞkt ykùÞo yk þe ðkR >>32>> ykÔÞk Au fkuý yk uW òuz, yu{kt rËþu rn fktR ¾kuz > {qhr {k kÞu wÛÞwt h , ykÔÞkt khýu WXe u h >>33>> RåAkhk{S Wí t {ktÞu, uýu rn ykÔÞkt Au íÞktÞu > íÞkhu yáþ ÚkÞk u Ëuð, òuÞwt [rhºk yð~Þ{uð >>34>> «u{ð e u ku u ¼kuòR, fhu rð[kh yk þwt ðzkR > ynku ynku r ht h huAu, ½ ~Þk{ k wý fnu Au >>35>> ð¤e yu f {u yrn kÚk, ½ ~Þk{ u ÷u R t kÚk > Þk Ëþo fhðk fks, sL{MÚkk f ZeÞu yks >>36>> n w{k Ze{kt rðºk, [k÷u yæÞkí{ hk{[rhºk > Ëhþ fhe u íÞkt ~Þk{, uXk fÚkk wýðk u Xk{ >>37>> {kuxk¼kR fu [k÷ku Sð , {trËhku{kt fheÞu Ëþo > Au ykðe u u kuS «e u, fÚkk kt¼¤òu Yze he u >>38>> îkËþe kt Au khýkt ÏÞk , ½uÞo ðkx òu kt nþu {k > íÞkhu kuÕÞk Au ¼qÄh¼úk k, wýku ¼kR {u w¾Ëk k >>39>> W kð¤ nkuÞ ku òu¾ , ½uh si u fhe ÕÞku ¼kus > fÚkk [k÷u Au r woý khe, ðk ðihk e e yrðfkhe >>40>> fÚkk wýe Ëþo fheþwt, íÞkhu ½uh ÷kt ¼heþwt > {kuxk¼kR ku iÞkh ÚkÞk, sL{MÚkk f {trËhu Þk >>41>> Yzw t {t r Ëh{kt ® nk , u X k hk{÷û{ý kð > ® nk h Ëu ð k , Ëu Ï Þk ½ ~Þk{ yrð kþ >>42>> ð ½hu ý kt yt u y q , òu Þ k ¼kR u k÷MðY > yu ð kt y÷ki r ff Ëþo , kBÞk ðze÷ t Ä w òu u ¾ >>43>> k{ k Úkfk ykùÞo { , íÞktÚke Þk f f¼kuð > u÷kt Ëþo ÚkÞkt Au suðkt, kBÞk íÞkt ý yuðkt u yuðkt >>44>> su su {trËhu Þk òu¾ , u u Xufkýu òuÞk Sð > W kð¤k u íÞktÚke ÄkÔÞk, kAk n w{k Ze ykÔÞk >>45>> ½ ~Þk{ u íÞkt ý r ÏÞko, r s ÁËÞ{kt ½ýwt nÏÞko > yuðwt yiïÞo òuÞwt u Xk{, Au ykÔÞk Au ku k u Äk{ >>46>> ½h fuhe yku he Au ßÞktÞ, rËXk ©enrh u ð¤e íÞktÞ > ðk fhu Au r k e kÚk, yuðk {Úko Au Ëe k kÚk >>47>> yu{ fh kt ykÔÞk Sf, qAu { {kt rð[khe Xef > ðkx òu kt ykÔÞk y{ku, õÞkh k ½uh ykÔÞk Aku {ku >>48>> kuÕÞk Ëk{kuËh Ëe tÄw, wýku y t Ë wý- r tÄw > y{u ½¤u fÞkO Ëþo , õÞkh k ykÔÞk AiÞu ¼wð >>49>> hk{fÚkk su {U wýe ÷eÄe, rðM khe u u ËkËk u feÄe > fËe swXwt fu kt niÞu y{ku, ¬e ËkËk u qAe ÕÞku {ku >>50>> ¼Âõ Ä{o u fÌkwt rðM khe, ½ ~Þk{ e Au e LÞkhe > «¼w ku kh Úke {k ku, yr yKw «k¢{ yk ku >>51>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu yÞkuæÞk whe{kt fw uh¼tzkhe u ðÁýËuðu ©enrh e qò fhe yu k{u yku ý[k÷eþ{ku ht >>39>>
ht : - 40
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
53
qðoAkÞku Ä{o¼Âõ yðÄ whu, ð uo r {o÷ { > yk tË{kt rË òÞ Au, k¤u yk¿kk ºkiýu >>1>> yðÄ« kË ku r ÷Þk, w ý ku ¼kR yu f ðk > h ku R fhðk u X kt Au , w ð kr e {w s {k >>2>> yt w X e fkZe ykt ¤eÚke, {q f e kòu X u yu n > ½ ~Þk{SÞu Ak e {k e, W kze ÷eÄe u n >>3>> ft Ë ku R e Ëw f k u Þk, W{hkð su w t k{ > yt w X e yk e yu n u , ku Õ Þk w t Ë h~Þk{ >>4>> ft Ë ku R u fu hVe yk ku , hk¾ku yt w X e ½u h > íÞkhu yt w X e hk¾e u ý u , {eXkR yk e þu h >>5>> [ku kR ©eSÞu òýe yu ðk íÞ, yk u Au hðk e Au {íÞ > ý yks yu k suðku Úkkô, yu e {eXkR nwt ¾kR òô >>6>> yu k ÷ku¼ ýku fÁt kuz, sL{khk e ¼w÷kðwt nwt ¾kuz > {khku Ônk÷ku u yuðwt rð[khe, kuÕÞk ftËkuR «íÞu rðnkhe >>7>> sux÷e s{wt nwt yk {eXkR, ux÷e s yk ku {w u ¼kR > fiÞu u «{kýu ¾kðk ãku u, eS ðk Äe òðk ãku u >>8>> Au uýu { {kt rð[kÞwO, kuÕÞku ð[ fu nw kÁt > òÛÞwt su yk k¤f þwt ¾kþu, yt wXe{ktÚke ku fk{ Úkkþu >>9>> ku k e Mºke u {wÿk kðe, fhe ®f{ nws ¼kðe > þk{k fnu wýku ½ ~Þk{, ykðku uþku {u þw¼ Xk{ >>10>> {kt ku ux÷e yk eÞu y{ku, ý s{kÞ ux÷e s{ku > k{h u «¼w u þwt òýu, ÷ku¼ ykÄe Úki { ktýu >>11>> ÷k¾ku {ý s{e u [kðu, fkuxe úñktz u u Aw kðu > ðk÷ezku uXk yk ðk¤e, kze ftËkuR u rþh k¤e >>12>> ½h{kt uXk ðk¤e ÷ktXe, { Äkhe hÌkk Au yt wXe > ÷kuxku k u {wõÞku Au wÄkhe, ¼ÞwO Au u{kt r {o÷ ðkhe >>13>> {eXkR yk e kºk {kuÍkh, s{ðk ÷køÞk Sð kh > ûký{kºk{kt u s{e Þk, eS ÷uðk u iÞkh ÚkÞk >>14>> íÞkhu ÷kðe u yk e {eXkR, òu kt òu kt s{e Þk íÞktR > ÷kðe ÷kðe yk u h kh, kºk{kt Ëu¾u ÷¼kh >>15>> Ëkuze Ëkuze ÷uðk kÁ òÞ, ¾k÷e wt ¾k÷e kºk Ëu¾kÞ > sux÷e Ëwfk u ¼he n e, Äe s{e Þk «ký r >>16>> u ku ¼kR hk{[hý yuf, u u íÞktÚke ÷kÔÞk Au rðþuf > yuðk{kt hkò k Ëq ykÔÞk, ò k n k qÞofwtzu kðk >>17>> ò u úkñý Au uW t u, òuðk W¼k hÌkk Au W{t u > eò ykðe {éÞk ½ýk s , swðu rð[khu Au r s { >>18>> n÷ði tÄkýku fku÷ fhe, ßÞkt íÞktÚke ÷kðu Au Vhe > ðu khe e su Ëwfk ku n e, u{kt huðk ËeÄe Úke h e >>19>> s{ kt s{ kt Þku e kÚk, Vuhðu ux W h nkÚk > eS {eXkR òuÞuAu ÷kðku, kuÞ ku {u íÞktÚke {t kðku >>20>> u kÞko Au {kxu uXk AiÞu, nðu ¼qÏÞk hne rn siÞu > yu{ n÷ði u ¼hkÔÞku, ½h{kt r s Mºke k u ykÔÞku >>21>> wýku þk{k nðu þwt fhðwt, yk ku {ku rð k ÚkÞwt {hðwt > yks õÞktÚke {éÞku ykðku òu , {khk ku ÚkÞk whý ¼ku >>22>> Ëkuze Ëkuze u nwt ku kõÞku, {eXkR ÷kðe ÷kðe u ÚkkõÞku > ½ ~Þk{ wt wÁt ÚkkÞ, Úke yufu ykhku fu W kÞ >>23>> nswt fu Au ÷kðku s ÷kðku, yt wXe ku ðk¤e kÏÞku Ëkðku > Ëw:¾e ÚkR u ku÷e u Ëkhk, wýku ð[ Mðk{eS {khk >>24>> nðu ku ½h{kt Au yk ½] , {wfku fwtz÷wt yk ¤ h > Úke {eXkR u ¬e Úkkþu, khu h WXe u yu òþu >>25>> u ð w t kt ¼ ¤e u u { fÞw O , ÷kðe fw t z ÷w t yk ¤ ÄÞw O > ©enrhÞu Ëu ð u ku ÷ kÔÞk, {fo x Y Ähe u ykÔÞk >>26>> fw t z ÷k{kt n w t yu f kûkh, ¾kR u ¾k÷e fÞw O íðh > ÚkÞk yáþ ykðu ÷ k Ëu ð , ðo ÷ku f u òu Þ w t ¾u ð >>27>> n÷ðkR ku rð[kh fh ku, ykÔÞku ËÞk¤w k u zh ku > u ÷k e u fÞkuo «ýk{, nu nrh f]»ý nu ½ ~Þk{ >>28>> {u ku Aku ku u h½wðeh, {khe kÞ fhku hýÄeh > {khu þhýwt Au yuf {kÁt, nðu fhku su{ ÚkkÞ kÁt >>29>> f] k kÚk f] káÂü fhku, ©enrh {kÁt tfx nhku > yuðwt wýe ËÞk ykðe { , íÞkhu kuÕÞk Au ©e¼ ð >>30>> nðu òu Þ u fkt R y{khu , ®[ k ð fhðe {khu > Au fh {w ¾ Äku R WXâk, W{hkð k W h ºkq X âk >>31>> nuXu W Þko wtËh~Þk{, Äehk Äehk [k÷u w¾Äk{ > Þk íÞktÚke r rhðhÄkhe, kBÞk ykùÞo nw h khe >>32>> ku u s{e u ]ó ÚkÞk Au, n¤ðk hne ½uh Þk Au > f] k k hu rð[kh feÄku, sBÞk ku nu{ [wfkðe ËeÄku >>33>> {kuzk Þk ½ ~Þk{¼kR, íÞkhu wAu wðkr e kR > ¼kR ðk qAwt Awt yk {u, {khe yt wXe ÷eÄe Au {u >>34>> Xkifk ÚkR fu Ä{orfþkuh, {u {wfe nþu fkuR Xkuh > {u ¼w÷e Þkt nþku swðku, yu{kt y{ u þeË ð kuðku >>35>> Ä{o¼Âõ fnu {khk , y{khe ðk wýku kð > {u yt wXe òu ÷eÄe nkuÞ, kAe yk ku òýu rn fkuR >>36>> íÞkhu kuÕÞk RåAkhk{ tÄw, wýku ËkËk {u f] k r tÄw > yt wXe ÷eÄe Au ½ ~Þk{u, u {U shu ËeXe yk Xk{u >>37>> ku u ÷eÄe Au ðoÚke Ak u, {kxu fu{ fhe nðu {k u > Ä{oËuð u Òku fw{kh, h WXe u ykÔÞk Au kh >>38>> Þk ftËkuR Ëwfk ßÞktÞu, {k u ©enrh yt wXe íÞktÞu > {khe yt wXze kAe yk ku, {w u ku ðZu Au {khku k ku >>39>> kuÕÞku W{hkð fhe ¢kuÄ, ðËu {w¾Úke ðkýe rðhkuÄ > {khku ½ýkuf fÞkuo kz, nw¼khu fÞkuo ¼tsðkz >>40>> yt wXe kAe ÷uðk þwt ykÔÞk, fnku { u fkuýu ¼ýkÔÞk > k u W¼k Au r k u tÄw, u wý kt kuÕÞk wýr tÄw >>41>> Úke kz fÞkuo {U fktR, k e swðku Ëwfk {ktR > {eXkR ze nkuÞ {khe, kAe yt wXe Ëuþku {khe >>42>> yuðwt wýe WXâku W{hkð, swðu Ëwfk {kt fhe ¼kð > n e ux÷e uðe ¼he Au, ðuo ò e ykðe Xhe Au >>43>>
ht : - 41
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
54
½e wt fwtz÷wt òuÞwt Au sun, u ý ¼hu÷wt ËuÏÞwt yun > {eXkR ¼hu÷e uýu ËeXe, yk e ËeÄe Au kAe yt wXe >>44>> fhu ðt Ë k u fh¼k{e, {u ÷ðt nw k{e > Au {ú ÚkÞk h khe, fnu Ä{o u ðk rðM khe >>45>> wºk u t u ÷R ½h ykÔÞk, Ä{oËuð yu yt wXe ÷kÔÞk > yk e wðkr e u yt wXe, ÚkÞk « Òk ËÂüÞu ËeXe >>46>> W{hkðu ðk { ÷eÄe, yÞkuæÞkðk e ðo u feÄe > Mðk{eÞu fÞkO Au feh , úñ{w eÞu r {o÷ { >>47>> u {Þ ku Au u{kt ¼kð, ykÃÞku Au yu{kt íÞ Ëu¾kð > w {k s ku{r kuhe, uhu ÷k÷ u yt wXe [kuhe >>48>> u u í t {kt nw kÞ, h khe w¾uÚke ËkÞ > wýßÞku ©ku k rððufes , fkuR tþu fhþku { >>49>> yk Au « x ýkt [rhºk, {nkr {o÷ wLÞ rðºk > k[k M unÚke su s wýu, fk¤ f{o {kÞk ð 1 wýu >>50>> íÞ {k e u su fkuR kþu, {wõ ÚkR úñ{ku÷{kt òþu > fkuxe yï{u½ Þ¿k fhu, ðo ehÚk{kt ku u Vhu >>51>> ð¤e s y wck , u kðu yk [rhºk {k > {kxu {qfe Ëuðku { ðkË, wýku ÷e÷k S u «{kË >>52>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu yt wXe e {eXkR ÷R ¾kÄe yu k{u [k÷eþ{ku ht >>40>> q ð o A kÞku k¤÷e÷k Au w Ä k® Äw , kð w L Þ rðºk > ¼ðs¤ hðk ýw t Au , ki f kY [rhºk >>1>> Sðfku x e Rïhfku x e, fku x e {¤u {w õ kh > ©enrh nò t Ë ku , k{u rn fku R kh >>2>> yu f {u ©e«¼w S Þu , fÞku o Au { rð[kh > þk w h kýðu Ë {kt Ú ke, þku Ä e u fkZâku kh >>3>> ©e{Kk ð rð»ku Ú ke, Ëþ{ t [ { kh > Þk¿kðÕfÞ Ér»k e M{] r , Ä{o þ k y w kh >>4>> Mft Ë w h kýu rð»ýw ¾ t z u , su ðk w Ë u ð {knkíBÞ > þku Ä e u u ku kh fkZâku , sõ r s Ëkí{ >>5>> rð»ýw n ú ¼ ðNe k, rðËw h er su n > ¼kh {kt Ú ke þku Ä e ÷eÄk, yu ºki ý ú t Ú k u n >>6>> yu heíÞu nw kh fkZâk, ÷ÏÞk ku k u nkÚk > r kS u kðe ËeÄk, rððu f Úke rðï kÚk >>7>> [ku kR r kS òuR ÚkÞk « Òk, fhu rð[kh ku k u { > kuÞu { w»Þ e ykðe {r , Au yk Âå[Ëk tË e r >>8>> RåAkhk{ u hk{« k , ku÷kÔÞk ku k u k yk > Ä{oËuð fnu wýku , {kÁt ð[ {k eÕÞku { >>9>> {khk ¼kR su ½ ~Þk{, u h úñ qhýfk{ > qýo wÁ»kku¥k{ kûkk T, rðï ðo{kt Au yu rðÏÞk >>10>> fktR {kt þu rn { k , ½h{kt huþu i Au WËk > fk{fks fhku {u r¼Òk, yu{ u fuþku {kt fkuR rË >>11>> wýe « Òk ÚkÞk fw{kh, yk¿kk {k e Þk r hÄkh > qýo rðãk ¼ÛÞk ½ ~Þk{, òÛÞwt yÞkuæÞk{kt Xk{kuXk{ >>12>> rðãkfwtzþk¤k ykrË sun, u{kt hnu Au rðãkÚkeo un > r íÞ ykðu Au «¼w e k , u rðãk ku fhðk yÇÞk >>13>> u u ¼ýkðu q h ý ú ñ , þk ðu Ë k fnu A u {{o > r kÚke kBÞk Au W Ëu þ , hk{k t Ë Mðk{e ku n{u þ >>14>> yükûkh{t º k fhu ò , yk u ykr© s u yk > ft X e w ÷ e e Yze yk u , fü u ð fs kt fk u >>15>> ykÔÞk h k{Úke ÷Ëu ð > {ku x k¼kR k ï w h su n , ykÔÞk Ä{o Ë u ð k u yu n >>17>> ku k k wºk s fhk{, ½u÷k ºkðkze ykrËf k{ > ð¤e w kuÄ ºkðkze fiÞu, uW ¼Âõ k tÄð ÷iÞu >>18>> ð t k ykrËf ½ýk s , ykÔÞk yðÄ whe kð > hk{ ð{e k{u rðÏÞk , ð¤e Ä{o u fuðe Au ðk >>19>> kuÕÞk Au ÷ËuðS {w¾u, wýku Ä{oËuð {u w¾u > nðu h k{u huðk ykðku, kÚku ðofwxwt u ÷kðku >>20>> Ä{oËuð fu ykðeþwt y{u, Úkkuzk rËð {kt wýku {u > íÞkh Ae ðe rË ðeíÞu, íÞktÚke sðk rð[kÞwO Au «e u >>21>> ¼Âõ Ä{o u ºkiýu fw{kh, [kÕÞkt h k{ uýeðkh > Þkt ðk ts ð {kt, ºkþk ÷k e {k k k { {kt >>22>> kýe rð k þheh wfkÞ, ºkþk wt Ëw:¾ ð uðkÞ > ðzð]ûk ykÔÞkuAu íÞkt yuf, u k ¤u uXk Au rðþuf >>23>> Ä{oËuð fnu Au òu¾ , s÷ nkuÞ ku ÷kðku u > ¼kR VÞko u ð {kuÍkh, kýe {éÞwt rn fkuR Xkh >>24>> Úke fq ðk e fu zk , s¤ õÞktÚke ÷kðu {nk¼k > òÛÞwt «¼wÞu {k k wt Ëw:¾, kýe rð k wfkÞwt Au {w¾ >>25>> {kuxk¼kRÞu òuÞwt Au ð , kAk ykÔÞk WËkþe Au { > k k¼kR {k kS sÁh, uW ÚkÞkt nw ºkþk wh >>26>> ©enrhÞu Äkhe ÷eÄwt Wh, fwðku Ëu¾kzâku Úkkuzuf Ëqh > u{ktÚke ¼he ÷kÔÞk Au ðkhe, {k kr k u kÞwt u Äkhe >>27>> {kuxk¼kR fu ËkËk y q , yk ð {kt ku ku õÞktR fq > fkuý òýu ÚkÞwt þwt yk Xk{, íÞkhu nM k Úkfk kuÕÞk ~Þk{ >>28>> ¼kR {u þwt fhku Aku ðu{, fkuRf «¼w e RåAk yu{ > yu e {hSÞu ÚkÞku fwðku, ðkhu ðkhu rð[khe þwt òwðku >>29>> nrh« kË hk{« k , wýe hkS ÚkÞk xéÞk k > íÞktÚke [kÕÞk nw fhe ¼kð, ykÔÞk ykt r÷Þk k ¤kð >>30>> ÚkÞku {æÞkö fÞkuo rð©k{, Au ykðe kuõÞk h k{ > kt t trÄ ½¤kt {éÞkt, ¼køÞ qhý W¥k{ ¼éÞkt >>31>> «u{u qAâk khk {k[kh, n»ko kBÞk Au h kÞo > ð t k kÞu fhe h kuR, ki u s{kzâk Au «e «kuR >>32>> yu { w ¾ u hÌkkt h k{, Ä{o ¼ rf XÞkO Au u Xk{ > ÷Ëu ð « kË ku , k{ ÷û{e« kË kð >>33>>
ht : - 42
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
55
u u Ëu A u W{t u s ku R , Ä{o { q u q A u u òu R > ð {hS nku Þ ku fi Þ u , ½ ~Þk{ u s ku R Ëi Þ u >>34>> fnu ¼Âõ wýku {khk ~Þk{, nòw ku k k Au ½ ~Þk{ > Au {khe {hS su{, fheÕÞku fhðwt nkuÞ u{ >>35>> {khu ku yÞkuæÞk whe si u, s kuR Ëuðe Au Äehk hi u > Ä{o fu rðrÄ fheþwt íÞktR, ý s kuR ku Ëuþwt yktR >>36>> yu{ fne þw¼ {wnq o ÷eÄwt, ©enrh u W ðe ËeÄwt > úñ[khe ku ðu»k ÄhkÔÞku, u u kÚku ¤ðku ËkuzkÔÞku >>37>> u {u ykÔÞk ykfkþu Ëuð, swðu W ðe rðrÄ ¼uð > fhu w» e ð]Âü y kh, ËwtËwr¼ ðk u k k«fkh >>38>> ÚkÞku qhýrðrÄ íÞkt ßÞkhu, úñ¼kus fhkÔÞwt íÞkhu > nòhku rð« u ykÃÞkt Ëk , ½ýk {wr u rËÄkt Au {k >>39>> s kuR ËeÄk yk u Ëe [kh, fnwt yuf ðk ku rðM kh > s kuR ýe k{ úe sun, ÷uðk [kÕÞk nw {¤e un >>40>> ÷Ëuð u s fhk{, Ä{o òu¾ ©e½ ~Þk{ > yu ykrË {¤e u { ðk÷k, ðuo kzwt òuzkðe u [kÕÞk >>41>> wtzkþunuhrð»ku nw Þk, ÷eÄe k{ úe iÞkh ÚkÞk > Au ku r þk ze Au íÞktÞ, ykÔÞk fwts r÷Au hu ßÞktÞ >>42>> hk{Ëk e søÞk {kuÍkh, W khku fÞkuo Au un ðkh > hkuðh Au wtËh íÞktÞ, M k fhðk Þk un {ktÞ >>43>> M k fhe hÌkk w¾Äk{, ð uhe W¼k ½ ~Þk{ > kuxe uºk e fze nkÚk, fe khu W¼k òwðu Au kÚk >>44>> yuf ykt ku Au íÞkt {s w , u u kzu Au hkò k Ëq > kz kt ykt k e ykðe ykt[, e[u Ë kÞk Au Ëq kt[ >>45>> u u Ëu¾e ËÞk ykðe { , nkÚk ÷kt ku fÞkuo ¼ ð > ð]ûk ô[ku W kzâku u ðkh, kt[ Ëq u fkZâk Au kÞo >>46>> yu{ W kheÞk kt[ Ëq , uýu Ëu¾e ÷e÷k yKw > ykðe BÞk yk tËu rn , «¼w òÛÞk tþÞhrn >>47>> y w[h ykÔÞk hkÞ k , u÷e ðk fne nwÕ÷k > yu [rhºk fÞwO w¾fkhe, ykÔÞk fwts ÷e{kt rðnkhe >>48>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðkr{ rþ»Þ ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{ ÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©e nrhÞu ykX íþk ku kh fkZâkuu u h k{{kt W ðe uhkÔÞwt yu k{u yuf k÷eþ{ku ht >>41>> qðoAkÞku k{ wtzk{kt fwts r÷, íÞkt {nk«¼w hÌkk hk > íÞkh Ae þwt fk{ ÚkÞwt, rðM khe fnwt u ðk >>1>> t æ Þk {ku ÚkÞku u MÚk¤u , {t r Ëh{kt u ý e ðkh > ©enrh kÚku Ä{o ykÔÞk, Xkfku h S u îkh >>2>> nrh{q r t n k {kt , þku ¼ e hne Au y w > L{w ¾ ykðe W¼e hne, u n {q ÿq >>3>> ku u òÛÞw t {w s r Þt k, {nk«¼w w ¾ Äk{ > òu R yr yk t Ë k{e, nu X u ykðe fÞku o rð©k{ >>4>> [ku kR u {q Þu fÞkuo {Mfkh, uhkÔÞku yuf w» ku nkh > kAe sR W¼e ® nk , swðu «íÞûk nòhku s >>5>> yu ð w t yKw [rhºk òu R , q ò he hÌkku Au { {ku R > hk{Ëk fhu Au rð[kh, ÚkÞku [rhºk{kt Ëkfkh >>6>> ½ýk ð»koÚke uðk fÁt Awt, yuf r[¥kuÚke æÞk ÄÁt Awt > kuÞu Ëwh÷¼ Au Ëþo , yksu fku u ÚkÞk Au « Òk >>7>> ðuo {S Þk u Xk{, «¼w k «¼w Au ½ ~Þk{ > yuðwt Äkhe nw h khe, fhe M wr òÞ ÷nkhe >>8>> Au ykt k e ðk t¼khe, hkò w{k ® nu Wå[khe > ¼ ðËe fwtðh k hkýe, [tËw® nu nfef òýe >>9>> uýu Ä{o u h uzkÔÞk, wºk rn «u{u ku÷kÔÞk> ykÃÞwt yk wtËh kh, fkuzu fkuzu fÞkuo fkh >>10>> ykt k e[u Ë kýk su Ëw , u e hûkk fhe yKw > yuðk feÞk {khk Au , fhðkt Au y{khu Ëþo >>11>> khu rþh h {wõÞku nkÚk, kÔÞk Au {wr ðh kÚk > ©eS u ËuÏÞk k¤ MðY , ½ýku rðM{Þ k{e Þku ¼q >>12>> h¾u u hk{[tÿS nkuÞ, yu e f¤k òýu rn fkuÞ > nkuÞ òu hk{[tÿ yr¼Òk, [hý u{kt òuÞu ku¤u r[ö >>13>> «¼w u ku zu rn AktÞ, yr fku{¤ yt Ëu¾kÞ > ð¤e ykò knw rðþk¤, nkuÞ ku ¾hk Ëe ËÞk¤ >>14>> Au ku hkò [kuf{kt ykÔÞk, ©enrh u íÞkt k u ku÷kÔÞk > «¼w ykðe W¼k {w¾, AkÞk Ëu¾e rn ÚkÞwt w¾ >>15>> [hý{kt òuÞkt Au ku¤ r[ö, r ¾ r ¾ ÚkÞku Ë÷e > íÞkhu hkò u r ùÞ ÚkÞku, yu k { ku tþÞ Þku >>16>> {e zâku fwxwt rn , ÚkÞwt Au nw ÷kuf u rn > íÞ {kLÞwt òÛÞk ¼ ð , fhu {Äwhe ðkýe M ð >>17>> fw ¤ u rn ykr© ÚkÞku , fkt R t Ë u n u u hÌkku > Au { fhe u W{t , Z¤kÔÞku yu f Yzku ÷t >>18>> kËe feÞk Ázk r AkÔÞk, Ä{o rn íÞkt ÄhkÔÞk > xku e whðk÷ u z ÷e, yk e Au ¼h S e ¼÷e >>19>> k[k {ku e e {k¤k uhkðe, ð¤e nu{ e ftXe Ähkðe > fÞwO qs k k «fkh, Au uhkÔÞk w» k nkh >>20>> yr W{t u ykh e feÄe, {q { {kt Ähe ÷eÄe > hò {k e u ykÔÞk W khu, Ä{o rn ðuo rð[khu >>21>> esu rËð u ðu÷e ðkh, ¼Þkuo k{k kzkt {kuÍkh > Ä{o rn ©e½ ~Þk{, ykðe W¼k hÌkk h k{ >>22>> rððu f e ¤Ëu ð « kË, fhu ðk S u «{kË > ½u ÷ k ºkðkze ð¤e w ku Ä , ð÷rfþku h yrðhku Ä >>23>> yu ykrË ðo u fhe ðk , rðM khe Au «¼w k rðÏÞk > ðk wýe u yk tË kBÞkt, {k kS tfx nw ðkBÞkt >>24>> yu f {u ©eÄ{u o rð[kÞw O , ¼k ehÚkeyu òðk w t ÄkÞw O > ½u ÷ k ºkðkze {u z Rhk{, ð t k kR [t Ë k{ >>25>>
ht : - 43
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
56
¼Âõ {k k u hk{« k , ½ ~Þk{ RåAkhk{ yk > yu ykrË nw iÞkh ÚkkÞ, t kS k {u¤k h òÞ >>26>> Au [kÕÞk íÞktÚke Áze uh, ykÔÞk ßÞkt hÌkwt Au wtzkþuh > íÞktÚke nhk{ ½kxu Þk, ßÞwo W he [k÷ k ÚkÞk >>27>> ykÔÞk ÷¾ ki þuh e {ktÞu, ku{ e Ëe ku ºkx ßÞktÞu > ze r þk hrð ÚkÞk yM , rh k ehu hÌkk {M >>28>> yuf rËð hne u [kÕÞk, fk wh{kt ykðe u {éÞk > fÞwO ¼k ehÚkerð»ku M k , kt[ rËð hÌkk un MÚkk >>29>> ¼kð fhe u ßs {éÞk, fhe ehÚk kAk ðéÞk > tfe ðk ts{kt hi u, esu rËð u [kÕÞk íÞkt Úki u >>30>> k k¼kR suAu RåAkhk{, ð t k kRÞu uzâk uXk{ > u òuR kuÕÞk ¼qÄh¼úk , [tËk{kþe wýku yuf ðk >>31>> ð t kÞu uzâk RåAkhk{, {u {w u uzku wý úk{ > «u{ð eS kuÕÞkt Au íÞkhu, wýku wtËh ~Þk{ ykðkhu >>32>> {khu rð»ku Au nw ¼kh, uze u [÷kÞ ÷ kh > íÞkhu kuÕÞk rºk¼wð hkÞ, RåAkhk{ uzâk fu{ òÞ >>33>> wýku {k k fnu hnku Ak k, RåAkhk{ ku Au nsw k k > ð t k kR yk ÕÞ ÚkkÞ, k k¼kR u uze [kÕÞkt òÞ >>34>> íÞkhu RåAk fhe fh kh, k k ¼kR{kt ðÄe Þku ¼kh > ð t k kÞu W kÞko e[u, {wõÞk ðo { w»Þ k ð[u >>35>> ¼Âõ {k kS fnu Au yu{, ¼kR u nuXu {wõÞk u fu{ > ð t k k fnu wýku u , fktR z wt Úke yk [u >>36>> yk ku ¼kh y w÷ sýkÞ, {khkÚke ku uzâk ð òÞ > «u{ð eS fnu Au yk{, yu ku ½ ~Þk{ wt Au fk{ >>37>> f] » ý {w f u ®n nðu fu z ku , {kxu u {u yu u u z ku > RåAkhk{ u u z u [t Ë , íÞkhu {k þu yu { w t { >>38>> [tË kÞu uzâk k k¼kR, fuAu ¼kh Úke yk ku fktR > nrh wt ÄkÞwO fÞwO nku , ku ku {k÷{ ðuo zku >>39>> yu{ fh kt yÞkuæÞk ykÔÞwt, ðuo k { {kt ½ýwt VkÔÞwt > þk¾k ú únxk òh, ykÔÞkt Ä{o¼Âõ r s îkh >>40>> fÞkuo Au W khku ½h{ktÞu, kt[ rËð hÌkk Au íÞktÞu > fÞkO ðuo {trËhu Ëþo , h k{u ykÔÞk u Ë >>41>> Au wÂØþk¤e ÷Ëuð, ð¤e rððufe Au Ä{oËuð > ku k e þÂõ «{kýu he , s{kzâk úkñý ½ýe «e >>42>> fwxwt e u s{kzâk h{kzâk, s u íÞkt yk tË {kzâk > kAwt ÷k÷ u s kuR ËeÄwt, ðuËrðrÄÞu rðÄk feÄwt >>43>> ð¤e u u esu rË Ä{o, s{kzu Au fwxwt e {o > s{ k{kt r þk Úkðk ykðe, h kuR ¾wxe ðk sýkðe >>44>> Ä{o k kZw ÷ËeÄh, u{ýu ykðe fÌkwt í h > kf ¾wxu yuðwt {w u ÷k u, {kxu yk ýu [u ðwt yk u >>45>> ð]»k fnu «¼w u t¼khku, fktR rVfh { Äkhku > íÞkt Úkfe WXe u ykÔÞk h , fhu Au kfþk¤k{kt h >>46>> íÞkt ku s{ k òuÞk Sð , nrh« kË rð[khu { > «Úk{ nrh s{e hÌkk Au, {kËuðe hu kðk Þk Au >>47>> yux÷k{kt fÞktÚke ykðu yktR, {w u ÷k u Au yk ku ðkR > yuðwt rð[khu Au { kÚk, ¾k kÚku ykÔÞk Þku e kÚk >>48>> kfþk¤k{kt su A u MðY , ÚkÞk yt Äko y w > {nkyKw yi ï Þo òu Þ w t , Ä{o Ë u ð ýw t { {ku Þ w t >>49>> ÷ËeÄh u fuAu «e u, nðu s{kzßÞku Yze he u > nª ¾wxu yk kf {khku, yuðku r ùu ÚkÞku Au y{khku >>50>> ¼÷u s{kzku nòhku s , nðu r[t k Úke fktR { > Au s{e hÌkk nw ÷kuf, swðu kfþk¤k{kt yþkuf >>51>> kf ðÄe zâku Au íÞkt sun, kÏÞku ¤kð{kt ÷uR un > {e k h ykrËf st , un u ¾ðhkÔÞku yíÞt >>52>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ykt knuXuÚke ©enrhÞu hkò k y w[h u W khe ÷eÄk yu k{u u k÷eþ{ku ht : >>42>> qðoAkÞku íÞkh Ae rË fux÷u, fÞwO Au yuf [rhºk > hk{þhýS kt¼¤ku, kð qLÞ rðºk >>1>> yu f {u ©e~Þk{ kÚku , {ku x k¼kR òu ¾ > ½u ÷ k ð÷ rfþku h u , s fhk{ kð >>2>> yu ykrË s fu x ÷k, u ý u Wh fÞku o WAkð > rþðhkrºk u rË [kÕÞk, {nkËu r ðÞu ¤kð >>3>> ku Ä e ku yu f ð] û k {ku x ku , [ku hku Au íÞkt rðþk¤ > ð W khe {w õ Þkt ðu o , u s kÞu ífk¤ >>4>> [ku kR þki[rðrÄ fhe u u ykÔÞk, uXk ¤kð{kt nw kðk > M k fÞwO u{kt ½ýeðkh, Au r féÞk s¤Úke kh >>5>> t kÄh u [Zkðk s¤, fh ÷kuxk ¼Þko Au rð{÷ > eò ðuo Þk Au y kze, ½ ~Þk{ hÌkk Au Akze >>6>> suðk Ëuð¤{kt sR uXk, 2rºk whkt f u ÔÞ ËeXk > ÚkÞk 3r kfe {kÁr Y , ðuo òuR hÌkk Au y q >>7>> fhu rð[kh ¼qÕÞk þwt ¼k , fÞktÚke ykðe W¼k n w{k > r[¥kzk{kt ÷k e Au [xfe, Äk W¼k hÌkk íÞkt yxfe >>8>> f]»ý fu fu{ W¼k hÌkk Aku, þwt ¼k¤e ®[ k wh ÚkÞk Aku > s¤ [Zkðe u {ku [k÷ku, y{ u òðk {kh yk÷ku >>9>> khu ðuo kuÕÞk Au ð[ , ynª ykðku u sõ Sð > {u swðku rºk¼wð r , yk ku W¼k hÌkk Au {kÁr >>10>> yuðwt wýe kuÕÞk {nkhks, {u u÷uÚke ¼wÕÞk Aku fks > y{ u {qfe yk éÞ ykÔÞk, {kxu þt¼w u {u rh kÔÞk >>11>> yu{ fne u yk ¤ ÚkÞk, eò ðuo fuzu W¼k hÌkk > ËeÄkt r kfeÞu Ëhþ , nw kt rË÷ ÚkÞkt « Òk >>12>> rþðS u u s¤ [zkÔÞwt, «u{ fhe u þe»k {kÔÞwt > ©enrh u fhu Au «ýk{, kuÕÞk {M f k{e {k{ >>13>>
ht : - 43
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
57
Mðk{eS wýku w¾ k hkþe, yk ku {u fÞwO yrð kþe > {nk«¼w k [hý ðtãk, nkMÞ fhe u yr yk tãk >>14>> ð¤e eS fnw t ðk yu f , w ý kt x¤u k y u f > Ä{o Ë u ð ýk kZw su n , k{ Au ÷ËeÄh u n >>15>> u k ¼kR {kuh÷e t kÄh, u u sýk hkò k kufh > ykÔÞk ÷~fh kÚku Vh k, ½ýk rË Úke kufhe fh k >>16>> Õ÷k{ Zhe su Au k{, íÞkt fÞku o Au ðk u {wfk{ > u u {¤ðk òðwt r Äkoh, ÷ËeÄh fhu rð[kh >>17>> {kýufÄh wºk Au sun, u u kÚku ÷R [kÕÞk yun > ykÔÞk Õ÷k{ Zhe k{, ku k k ¼kR kt qAâkt k{ >>18>> Ä{oËuð hÌkk h k{, u{ýu ðk òýe yu Xk{ > hk{« k u Þku e kÚk, ½u÷k ºkðkze u ÷eÄk kÚk >>19>> ykÔÞk Õ÷k{ Zhe kh, Ä{o rn Òku fw{kh > iLÞ zfk e[k{ktÞu, Ä{oËuð qAu ykðe íÞktÞu >>20>> wÁ f fkÞÚk yuf, [kufe{kt uXk Au u rðþuf > u k k u ykðe fnu Ä{o, ¼kR {w u fnku y wf{o >>21>> {kuh ÷e t kÄh u k{, u w t ÷A{ w h k{ > uW ¼kR Au úkñýò , yk ÷~fh{kt kuf heÞk >>22>> yuðwt wýe kuÕÞk Au fkÞÚk, nwt kðwt [k÷ku {khe kÚk > ÚkÞku yk ¤ fkÞÚk yuð, u e fuzu [kÕÞk Ä{oËuð >>23>> yuf e ¤k ku ykÔÞku ð]ûk, u MÚk¤u hkuÃÞku t w «íÞûk > u e yksw ksw{ktÞu ¼úü, fhu Au Sð e ®n k Ëwü >>24>> nrh« kËu u Ëu Ï Þw t ÿÂü, ËÞk ykðe ÚkR { füe > òuÞ wt w k{wt ífk¤, rË÷ {Íe Þk ËÞk¤ >>25>> kBÞwt tfku[ r k wt { , òýe Þk sÁh Sð > fÞkuo tfÕ Sð «ký, ykðk k {kt Úkkðku ¼t ký >>26>> yuðku tfÕ fÞkuo ßÞkt íÞ, swðku u{ u ze rð íÞ > ½ýkt iLÞ{ktAu ò ðh, s ½kuzk ykrË ÷Äh >>27>> ktÄe ktf¤ku ð@ {k , u u kuze k¾e ÷ðk > k{ k{k ÷zuAu y kh, shks fhu Au r[fkh >>28>> iLÞðk¤k ºkk e Þk { , su ßÞkt u íÞkt k nws > yfM{k ÚkÞwt Au yk[hý > nw kt òýu ykÔÞkt Au {hý >>29>> «ký ÷R kXk khu ðkx, «¼wÞu ½zâku Au swðku ½kx > kþe Awxe nðu õÞkt sRþwt, fkuý òýu Sð k hneþwt >>30>> fkuR hÌkwt hkò e k , kBÞku ðk ku ½ýku ºkk > yuf ð uhe u u kXku, ykðku {ku ykðe Þku {kXku >>31>> ¼Þ¼e ÚkÞwt u wt r[¥k, ft u Úkhh ºk e he > rAÒkr¼Òk 1 u kf¤ku ÚkÞku, e ¤k W h [ze Þku >>32>> k f{o Ëu¾e «¼w ÁXâk, iLÞðk¤k k rËð WXâk > rAÒkr¼Òk fÞwO khkðkh, ðt¾uhe kÏÞwt iLÞ y kh >>33>> [zâku ðk kuÄe u ð]ûku, ©enrhÞu òuÞwt Au u [ûku > eswt Y ÄÞwO Au Ëuðuþ, fÞkuo e ¤k{kt «ðuþ >>34>> ]Úðe rn ð]ûk ÄúwòÔÞku, nw ðk u r ðhkÔÞku > òÛÞwt ðk ykÞw»k ¾wxâku, {khk wLÞ ýkuu kÞkuu wxâku >>35>> ºkknu ºkknu kzu Au kufkh, yÕ÷k yÕ÷k fhu Au Wå[kh > ËÞk ykðe «¼wS u { , kuÕÞk ð]ûk{kt hne ð[ >>36>> nðu kt¼¤e ÷u wt hks , yuf ðk fnwt Awt kð > khk iLÞ{kt ÚkkÞ Au k , uÚke kBÞku Awt wt rh k >>37>> nkuÞ SÔÞk e ykþk òu khu, ®n k tÄ fÞo yktýeðkhu > «r ¿kk fhu ku x¤u ºkk , ®n ku ¤{kt Úkþu kþ >>38>> k{k W¼k Au Ä{o k , yuAu yÕ÷k ku u ¼ ð > yuðwt ðkõÞ wýe M çÄ ÚkÞku, ËþrËþkÞku{kt òuR hÌkku >>39>> ykòw ksw{kt fkuR ËeXwt, ôzwt { rð[kh{kt uXwt > fkuý kuÕÞku fÞktÚke ykÔÞku þçË, òÛÞk rð k ÚkÞku Awt nwt M çË >>40>> nwt ku òýwt Awt kuÕÞk Au yÕ÷k, {u yktR ykðku AkuS ¼Õ÷k > fÁt Awt yksÚke nwt «r ¿kk, nðu ÷ku wt nª ð yk¿kk >>41>> fËe ®n k Úkkðk rn ËuW, ðk ku W h ÷uô > ËÞk¤w u ËÞk rË÷ ykðe, ÷eÄwt ð]ûkÚke Y {kðe >>42>> ÚkÞku e ¤ku ft ku tÄ, kBÞku ðk Yzku t tÄ > Äehku Äehku W krhÞku Ähý, e ku e ku ykÔÞku «¼wþhý >>43>> fh òuze u fhu Au M wr , yÕ÷k yk ku {w u Ë{r > w{ ¾wËk nku {I nwt w÷k{, uhu [hýu hnwt ykXkuò{ >>44>> yu ð w t w ý e u {ú ð[ , w Á »kku ¥ k{ ÚkÞk « Òk > w ý ku ð[ {kÁt hks , fkt R ®[ k hk¾þku { >>45>> { {kt Ähþku ®n ¼úkrL , n{ýkt Úkþu fü e þktr > yuðwt fu kt fu kt yuf h , nkÚke ½kuzk Xuhe Þk h >>46>> iLÞ ýkt ò ðh ½¤kt, r sMÚkk fu ykÔÞkt ½¤kt > hkò «Äk ykrËf ðo, òuR « k W kÞkuo ðo >>47>> ðuo iLÞ rn ku ¼q , BÞk ©enrh[hý y q > yûkhkrÄ r Au {e , yuðwt {S Þku {ne >>48>> Ëu¾kzâku Au ku k ku « k , ®n k tÄ fhkðe Au yk > Ae u k{ k s{eËkh, k{u h{kí{k r hÄkh >>49>> u u ½uh hÌkk rË ºkiÛÞ, {éÞk {ktÛÞfÄh «ðeý > ÷ËeÄh ðuo {r¤Þk, Au ½h k{k u ðr¤Þk >>50>> yu{ Ä{o ykrË h k{, ykðe XrhÞk ku k u Xk{ > eS ÷e÷k ku fnwt rðM kh, wýku hk{þhýS kh >>51>> ÷Ëu ð « kË u îkh, {k t Au WL{¥k kh > {nk ÷e ýu fku R u , ¼Þ k{u { w » Þ òu R u >>52>> ÷Ëuð yk u Au su ÷kux, u{kt {kð kzu Au ¾kux > [wtðk÷eþ {U ht u un, rðM khu òwõ fuðkþu yun >>53>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu Õ÷k{ Zhe{kt kËþkn u [{ífkh Ëu¾kzâku yu k{u u k÷eþ{ku ht : >>43>> qðoAkÞku h k{ e fnw t ðk ko , w ý ku ÚkR kðÄk > ÷Ëu ð S u ½u h Au , yu f nkÚke ÷ðk >>1>>
ht : - 44
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
58
¾ku h kf yk u Au ¾kt Úke, r íÞ r íÞ ¤Ëu ð > {kð [ku h e hk¾u u { kt , fw z e ze Au fxu ð >>2>> fw t s hu u ¾w Ò k hkÏÞw t , õÞkhu {¤u nðu ÷k > {kð u ku {khe k¾w t , [ehe fÁt u ¼k >>3>> íÞkh Ae rË fu x ÷u , {kð ÷u R {k t > {kËu ð eÞk hku ð h{kt , ðhkðu s yt >>4>> [ku kR hkuðh k s÷{kuÍkh, ðhkðu nM e u uXkh > kýe{kt wðkÞkuo Au {k t , k»kkýÚke ½ u u wt yt >>5>> yu{ fh kt Úki ½ýeðkh, fÞkuo Au su { rð[kh > wtZðzuÚke ÍkÕÞku Au u u, s¤{ktne Akzu Au yu u >>6>> ½ýk ÷ku f e shu ÚkÞw t , ÷Ëu ð « kË u fÞw t > u k ¼kR Y Äh k{, ÷û{e« kË s fhk{ >>7>> Ä{o Ë u ð ¼u ¤ u ½ ~Þk{, ÷Ëu ð « kË yu Xk{ > Ëku z e ykÔÞk hku ð h eh, òu Þ ku {kð u ÚkR Úkeh >>8>> eswt Y ÄÞwO yrð kþu, Þk s¤{kt fhe u k u > 2 s wtZÚke u u {wfkÔÞku, nrhÞu {kð u [kÔÞku >>9>> {kð u hkÏÞku r s k , uXk nÂM h yrð kþ > fhe {k t h yMðkhe, s¤ kÞo ykðu Au {kuhkhe >>10>> esu MðY u W¼k Au kÞo, ÚkÞk yufY u ¼ð kh > uXk nÂM W h nw k{e, ðuo s òwðu þeh k{e >>11>> yiùÞo ku òuÞk òu ªÿ, òýu kûkk Au hk{[tÿ > yuðwt fne u ÷køÞk ðo, h khe ku W Þkuo ðo >>12>> nÂM rn ykÔÞk Au ½uh, «¼wÞu fhe Au ÷e÷k÷uh > Au {kð u W kÞko e[u, ku k k ½h ykt ýk ð[u >>13>> {kð u fne ðk rðM khe, {khe ðkhu [zâk w¾fkhe > Ä{oËuð fnu Au ð[ , wýku ½ ~Þk{ {khk >>14>> h k{ e e{k{kuÍkh, ûkuºk{kt þk÷ ðkðe Au kh > {kuuxe ÚkR u kfðk ykðe, k[ðeÞu ku Au { ¼kðe >>15>> r íÞ [f÷kt ykðu Au íÞktÞu, þk÷ ¾kR òÞ ûkuºk{ktÞu > {kxu ¾u h{kt òðku yks, {ku k[ðòu {nkhks >>16>> yk ýwt ûkuºk k{ k{ Sf, t¾ezkt e ÷k u ½ýe ef > íÞkt nwt ykðeþ kuh ðe u, {u ò¤ðòu yuf [e u >>17>> s{kzâk Au þeh fh Úkk e, nkÚk{kt yuf ßÞuÂüfk yk e > uhkðe Au {kuszeÞku kð, ÚkÞk iÞkh wtËh {kð >>18>> r k e yk¿kk {k e { , Þk ¾u h{kt ¼ ð > Ä{o Þk {wzkzeÞu k{, fkuR fkhý u yr¼hk{ >>19>> ©enrh Þk ¾u h{kt Þ u , òw ð u [f÷kt nòhku íÞkt Þ u > fhu rð[kh ©e½ ~Þk{, nðu þw t fhðw t {khu fk{ >>20>> ¾kðk ËeÄu {nkËw:¾ ÚkkÞ, {kuxk¼kR r k ¾esðkÞ > Wzkzwt ku ÷k u {w u ºkk , {kxu f¤k fÁt w¾hkþ >>21>> ½uhu kËu fÞkuo Au nkufkh, ðkÃÞku Au þçË ûkuºk{kuÍkh > t¾ezkt uXkt Au sun MÚkk , ÚkR zâkt Au {krÄðk >>22>> yu{ ykuAe fhe Au W krÄ, fhkðe [f÷kt u {krÄ > Au [kÕÞk íÞktÚke ½ ~Þk{, Þk ©enrh ¼{u[u k{ >>23>> íÞkt k {kÄðhk{ þwõ÷, Þk u k ûkuºk{kt yf¤ > u{kt ÚkR u {Äwð]ûku Þk, r s ¾kyku u ¼u k ÚkÞk >>24>> h½w ð eh u f hk{, u e kÚku h{u w ¾ Äk{ > fhu { «kýykÄkh, íÞkt n kt ðe e R ½ýeðkh >>25>> nðu Ä{o fnu yrnhks, {u ¾u h{kt òðku yks > ½ ~Þk{S Þk Au ßÞktÞu, fhku ¾ h sR u íÞktÞu >>26>> s fhk{ u ÷eÄk t u, {kuxk¼kR [kÕÞk Au W{t u > sR òuÞwt ¾u h Vhe u, íÞkt ku ËuÏÞk rn ©enrh u >>27>> òu¾ íÞktÚke iÞkh ÚkÞk, {kÄðhk{ u ûkuºku Þk > swðu sR n úðË , íÞkt ku h{ k ËuÏÞk Sð >>28>> íÞkhu kuÕÞk ðkõÞ ÷hk{, yktrn þwt fhku Aku ½ ~Þk{ > { u {wõÞk k ¾uºk{ktÞ, h{ðk ÷køÞk ykðe u yktÞ >>29>> íÞkhu kuÕÞk rºk¼wð hkÞ, r[¥k{kt fhþku ®[ kÞ > { u {U yus w[ðeÞwt, { fh kt ½ýwt k[ðeÞwt >>30>> yu{ fu k Úkfk uW ¼kR, ykÔÞk ku k k ¾u h{ktR > uW ¼kR u s fhk{, òwðu ûkuºk{kt þwt ÚkÞwt fk{ >>31>> t¾ezkt ðo Xhe Þkt Au, su{ Au u{ rMÚkh ÚkÞkt Au > fif [t[w{kt ÷eÄk Au Ëkýk, u e kze u «ký ¾U[kýk >>32>> fif Akuz h hÌkkt uXkt, fif ku ]ÚðeÞu zâkt nuXkt > yuðwt Ëu¾e fnu {kuxk¼kR, òwðku s f yk ku ðkR >>33>> yk u Sðu Au fu Þkt {he, ðk ¾kuxe nþu fu yk ¾he > yu{ fne u Ík÷ðk òÞ, íÞkt ku [f÷kt [i LÞ ÚkkÞ >>34>> fhe {nkhksu RåAk Áze, ðo kÚku Þkt u Wze > kBÞk rðM{u ¼kR { {ktÞ, swðku s f yk þwt fuðkÞ >>35>> {khk k k¼kR ½ ~Þk{, sÁh Au yk yu { w t fk{ > q ý o ú ñ k su A u , ûkhyûkhÚke h yu A u >>36>> òýu { e yu [kuhe, yu k nkÚk{kt ðuo e Ëkuhe > Ëk ðoËk Au w¾fkhe, yð kh ýk yð khe >>37>> fkuxe ÚkÞk nþu yð kh, ki u yk {q ku ykÄkh > yuf hku{ Úkfe ÚkÞk r¼Òk, ð¤e k{u yu hku{{kt ÷e >>38>> yuðk y t fkuxe y kh, Úke kBÞk k{u ne kh > yk y kh {rn{k e ðk , wýe u kuÕÞk Au s k >>39>> {rn{k sýkýku Au { u, þeË {khðk ykðku Aku y{ u > {khk W h ðkh{ðkh, {u heþ fhku Aku y kh >>40>> {kuxk òýe u hnwt Awt { ku, fkuR rËð u Úke Ë{ ku > yuf ykt r¤Þu òu Wzkðwt, ¢kuz òus Auxu zkðwt >>41>> Au ku ÷k u {khku, «kiZ« k òýku y{khku > yuðwt wýe u kuÕÞk òu¾ , {u kûkk Aku ¼ ð >>42>> ÷ðt Au {kÞk {khe, Vuhðe k¾u Au {r {khe > u u fhe ¼w÷wt Awt nwt ¼k , nðu ûk{k fhku ¼ ðk >>43>> yuðkt {ú {Äwhkt ð[ , ÷køÞkt y{] Úke {eXkt { > khkÞý fnu {kuxk¼kR, k[ððk ykðþku yktR >>44>>
ht : - 45
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
59
ßÞkt wÄe þk÷ ÚkkÞ iÞkh, íÞkt wÄe t¾e kðu yk Xkh > ©e{w¾u kuÕÞk yk t˼uh, Au ºkiýu sý ykÔÞk ½uh >>45>> ð¤e yuf rË «u{ð e, òu¾ u fuAu {nk{ e > ½h{kt ÚkR hiAu ¾xkR, t¼khe u ÷u k ykðku ¼kR >>46>> íÞkhu ku kuÕÞk ©e½ ~Þk{, wýku ËeËe yu ku {kÁt fk{ > òuÞu ux÷e yks u yks, ÷kðe yk eþ fheþ fks >>47>> fhu Au yuðe ðk rð[kh, íÞkt ku h kuR ÚkiAu iÞkh > Ä{o ÷R u ºkiýu fw{kh, s{ðk kÁ uXk u ðkh >>48>> s{ kt s{ kt RåAk fhe, ¾xi {kxu rð[kÞwO Au she > {kuxk¼kR k ï wh sun, ÷ËuðS fneÞu un >>49>> ¼k ehÚk u ¼u÷Rhk{, [khu ¼kR wt ¼u wt Au fk{ > ½h e ykt ÷eÞku kt Á, [khu Þk u ðUýðk kÁt >>50>> us ðk rð»ku {ktnku{ktR, ku÷k ku÷e{kt ÚkR ÷zkR > Ä{oËuðu òÛÞku un ½kx, òÞ ðkhðk kÁt W[kx >>51>> ½ ~Þk{ Þk Au y kze, r kS u {wõÞk Au Akze > Þk yk ¤ wtËh ~Þk{, [kh ¼kR ðZu Au uXk{ >>52>> ¢kuÄk wh fhu {khk{kh, ©enrhÞu ÄÞkO Y [kh > yufyuf u nkÚkuÚke ÍkÕÞk, òwËk kzâk Ëwh ÷R [kÕÞk >>53>> [khu tÄw u swËk u kzâk, Äehu Äehu u þktr {kzâk > yux÷u ykÔÞk Ä{o y w , ËuÏÞkt wºk kt [kh MðY >>54>> kBÞk ykùÞo { y kh, þe¾k{ý Ëuðk ÷køÞk kh > òws k {kt þwt fhku Aku, Úkkuzk {kxu ÷ze u {hku Aku >>55>> wýe Ä{o kt yuðkt ð[ , ¢kuÄ ÷uþ hÌkku rn { > [khu tÄw fhu ùk k , nrh« kËS wýku yk >>56>> Sð u ykðe u swËk kzâk, [khu ¼kR u ku¾k u kzâk > fk{ fÞwO Au yu ½ýwt Ázwt, i ku yu{ktÚke Úkk s fwzwt >>57>> [khu ¼úk u ÚkÞku Au t , nu «e ÚkR ðéÞku st > yLÞku yLÞ fÞkuo Au rð[kh, yuf yuf u wAâwt Au kh >>58>> òuÞu ux÷e ykt ÷e hk¾e, eS Äe kzk{ktÞu k¾e> Ä{oËuð u u yk e ËeÄe, òwðku ©enrhÞu f¤k feÄe >>59>> ÷Ëuðu kzk{kt ¼hkðe, Ä{oËuð u íÞkt kufzkðe > f] kr rÄ f÷uþ {xkzâku, r kS u íÞkt [kuo Ëu¾kzâku >>60>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{ ÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©e nrhÞu nkÚke Úkfe {kð e hûkk fhe u ¼Âõ {k k u ¾xkR ÷kðe yk e yu k{u [wt{k÷eþ{ku ht : >>44>> qðoAkÞku Ä{o ¼Âõ u wðkr e, kÚku ºkiýu fw{kh > h k{Úke òðwt Aw iÞu, fÞkuo yuðku rð[kh >>1>> i Þ kh ÚkR [kÕÞk íÞkt Ú ke, ykÔÞk Aw i Þ u k{ > t t Ä e íÞkt {¤ðk ykÔÞkt , Ä{o Ë u ð u Äk{ >>2>> ðþhk{krË eò ðu o , Aw i Þ k w h k s > ¾ h w A e u X k k u , yk t Ë kBÞk { >>3>> ðþhk{ e kÚku ku Õ Þk, ©enrh w t Ë h ~Þk{ > nu {k{k fu { ykÔÞk Úke, {w s ¾k ðu ý ehk{ >>4>> ðþhk{ fu w ý ku {u , ðk fnw t Aw t u n > ðu ý ehk{ {kt Ë k ÚkÞk Au , fu { fhe ykðu yu n >>5>> [ku kR yuðwt wýe u wY»kku¥k{, Ä{o rn [kÕÞk W¥k{ > ðuýehk{ u u òuðk òÞ, r s ¾k e fhðk kÞ >>6>> ðuýehk{S w k Au ßÞktÞu, ykÔÞk Au÷A e÷kuS íÞktÞu > Úkkhe{kt w k ðuýehk{, u u wAu Au qhýfk{ >>7>> ½ýe ezk ÚkR þwt { u, òýe u ®[ k ÚkR y{ u > òÛÞwt òuðk ykÔÞk ½ ~Þk{, ½ýk hkS ÚkÞk ðuýehk{ >>8>> ý ku÷e þõÞk ne {w¾u, ËunÔÞkrÄ ½ýeAu u Ëw:¾u > íÞkhu kuÕÞk rºk¼wð r , wýku ¾k {u {nk{r >>9>> yk ý fh k susu ÏÞk÷, u u ÞkË fhkuu ¼kR nk÷ > y{ u «¼w òýòu { , Úkþu r hku e {kÁt >>10>> s ku nrhf]»ý ½ ~Þk{, yuÚke k{þku yt u ykhk{ > ÷û{e kR u fu ½ ~Þk{, fhku nwt fnwt yux÷wt fk{ >>11>> ½ze hne u {k u su ¼kR, fhe u ËußÞku ¾kðk wt yktR > ¾k u yk e Au ½ýe Äeh, Au ½h ykÔÞk hðeh >>12>> ¼Âõ {k kÞu h kuR fhe, tÄwr k kÚku sBÞk nrh > {nk«¼w k k{ ku {tºk, ðuýehk{u sÃÞku Au Mð tºk >>13>> t¼kÞko Au ßÞkt Ä{o k k¤, {o w¾ ÚkÞwt fk¤ > ðuýehk{ fnu w¾Ëk k, {w u rþhku fhe yk ku {k k >>14>> rþhku ykÃÞku fhe u iÞkh, ðuýehk{ sBÞk uýeðkh > [¤w fÞwO Au ykùÞo yk ku, t tÄe kÚku fhuAu ðk ku >>15>> Au s{e u iÞkh ÚkÞk, [k÷e u ©enrh k u Þk > n¤e{¤e u ¾k h{u Au, t tÄe k { {kt {u Au >>16>> ð¤e yuf {u kihk k{, hk{÷e÷k h{u Au yu Xk{ > h{u Au eÞkt ðús k k¤, yuðwt òýe Þk Au f] k÷ >>17>> ðuýe {kÄð hk{ «Þk , ¾k t u ÷eÄk Au kunk > òuðk òðwt Au kihu W{t u, {kxu [k÷ku ¾k {ws t u >>18>> yu{ fne u ðuo ÄkÔÞk, ¾t k hkuðh ehu ykÔÞk > ð]ûk fË{ ýwt Au ßÞktÞu, u kt w» ÷eÄkt fh{ktÞu >>19>> u k wtÚÞk Au wtËh nkh, uÞko ku k k ftX{kuÍkh > k{u fktXu Au [t k k Akuz, ¾k ðuo Þk Au íÞkt òuz >>20>> [t u [ze u ÷eÄkt Au Vw÷, «¼w wt { ÚkÞwt «Vw÷ > Ae [kÕÞk íÞktÚke {r Äeh, Þk kihk k{u ÷ðeh >>21>> ¾u÷ [k÷ k ÚkÞk Au ßÞktÞu, ykÔÞk Au y÷ u÷kuS íÞktÞu > hk{[tÿ ku {wõÞku Au ðuþ, òuÞku shu ËuðËuðuþ >>22>> ku u ÚkÞk Au hk{MðY , ¼u k h{ðk ÷køÞk y q > yufY u W¼k ¾k k u, eòwt Y ÷e÷k{kt «fkþu >>23>> uÞkO ð yk¼q»ký kh, su e þku¼k ýku rn kh > ÷e÷k{kt ËuÏÞk Au uW hk{, nw rðM{u kBÞkt un Xk{ >>24>>
ht : - 46
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
60
rËðku ÷uR swðu ykðe kþ, fÞkO y uf Y «fkþ > ½ze yuf ÚkÞk Au « Òk, ËeÄkt Au ÷e÷k{kt Ëhþ >>25>> ÷kuf hðu íÞkt fuðk ÷køÞk, òýu Í fe r ÿkÚke òøÞk > Aw iÞk wh k Ä{o k{, u k wºk nþu ½ ~Þk{ >>26>> yuðwt fu kt yÿþ ÚkÞk Au, ¾k e k u yuf hÌkk Au > ½ýeðkh kÔÞku « k , Au ykÔÞk Aw iÞk{kt yk >>27>> ð¤e eS fnwt yuf ðk , wýku ©ku k ÚkR hr¤Þk > nrh e s{ýe yktÏÞ sun, Úkkuzef ÷k÷ ÚkR Au un >>28>> íÞkhu fuAu wðkr e kR, ðehk yktÏÞ Ëw:¾u Au fu ¼kR > ©enrh fu Au yu{ sýkÞ, Úkkuzku Úkkuzkuf ¾xfku ÚkkÞ >>29>> wðkr e fnu ¼ ð , {khe k u Au yuf yts > ÷kðku yktòwt u þe ¤ Úkkþu, ð¤e fk¤ {xe òþu >>30>> Ae ykuþhe{æÞu W{t , yuf ZkéÞku Au khku ÷t > «¼w kuZâk ÷t {kt ktsu, ¼k¼e yktÏÞ{kt yts yktsu >>31>> íkhu kuÕÞk sËw r Ëuð, ½ýwt þe ÷ yts yuð > {kxu yktòu yk eS su yktÏÞu, yuðwt fi u [rhºks Ëk¾u >>32>> yrð kþeÞu ykt¾ W½kze, ku k e {kÞk u{kt Ëu¾kze > eS yktÏÞ{kt yktsðk òÞ, wðkr e íÞkt rðÂM{ ÚkkÞ >>33>> Ëu¾kzâkt Au úñktz y uf, k h ðo krË rðþuf > khk{tz¤ kÚku ykfkþ, únkrËMÚkk ðuo «fkþ >>34>> zâw t þw t ðu { , fhku yt s ykt Ï Þ{kt yu { > íÞkhu ku Õ Þkt w ð kr e kR, ðehk þw t fÁt yt s ¼kR >>36>> ð ËÂûký uºk{kt yks, fkurx úñktz wt Ëu¾wt fks > «¼ww fu yktòu yu{ ÚkkÞ, nðu {kÞk yuðe Ëu¾kÞ >>37>> nkhks, {w u fhe f] khÚk yks > {u kÔÞku {kÞkrð ú n , yk u {ku x ku fÞku o y w ú n >>39>> khkÞý {u r ðfkhe, yð kh fu h k yð khe > ðo - ÔÞk f ðo r Þt k, «u h f ðu o k ÷ðt k >>40>> ðo k f{o V ÷«Ëk k, ¼ð¼Þnkhe s ºkk k > {nk {Úko Aku w ¾ Äk{, yu ð k Úkfk ÚkÞk ½ ~Þk{ >>41>> Ä{o½hu « x ÚkÞk Aku, Aw iÞk whrð»ku hÌkk Aku > u ku fhðk y{kÁt ©uÞ, {w u ku r ùu ÚkÞku Au uÞ >>42>> {q {khe Wh{kt Äkhe, ÷k¾ku Vuhk òô ðkhe ðkhe > {kÞk kh {khku {wfk{, úñ{ku÷ k ðk e Aku ~Þk{ >>43>> ð¤e yu f {u w ¾ Äk{, ú e »{ É w r ð»ku ½ ~Þk{ > sL{MÚkk {kt fq «Úkkh, íÞkt Au [t k Áðh kh >>44>> ðu r Ëfk h k¾e hòR, u X k q ð o { w ¾ u w ¾ ËkR > ïu ð fÞkO rhÄk , xku e ý rþh ïu ðk >>45>> {ku n {k¤k ft X u ku n kÞ, yu ð k e÷ft X S Ëu ¾ kÞ > ðu ý e{kÄð «k rðºk, w ¾ t Ë krË k÷r{ºk >>46>> tþeÄh h½w tË k{, uXk ¾kÞu ðuÂü ~Þk{ > Áze ðk fhe {òðu, ¾k u yk tË W òðu >>47>> yuðk{kt fkþe ðk e WËk e, LÞk e ú ñ [khe yÇÞk e > {nk {Úko Au rðãkðk , Þk k u k÷u w  Ø{k >>48>> Vh k Úkfk ykÔÞk ºkiýu sÞktÞu, Aw iÞk wh kð íÞktÞu > Ä{oËuð wt wAe u k{, ykÔÞk Ëþo {kxu u Xk{ >>49>> ð]»kËuðu fÞkuo ífkh, fhkðe Au h kuR iÞkh > khe he u «e uÚke s{kzâk, Ázk yk h u kzâk >>50>> íÞk e s{u ku khe u k , u Ëu¾e kuÕÞk ©e¼ ðk > fkuR þk {kt fÌkwt Au ykðwt, íÞk e u k ku khe ¾kðwt >>51>> íÞkhu LÞk e fu nk fÌkwt Au, þk Úke y{u yuðwt ÷Þwt Au > ©enrh fnu ku÷ku ð[ , fkuR þk wt kð >>52>> &÷kuf kuÕÞk LÞk e u [kh, ý fÂÕ þk ykÄkh > ©enrh fnu yu ®n {k wt, yk ku fÂÕ Au fkuR Ak wt >>53>> kuÕÞk rºkf{S Ähe xuf, ©e{Kk ð &÷kuf yuf > eò fif ykÃÞkt Au «{ký, þk kt r {o÷ ðký >>54>> þwØ ðkýe {]Ëw÷ t¼eh, wýe ºkiýu íÞk e ÚkÞk ÂMÚkh > su{ qÞo ku Ëu¾e Wãku , us ûkeý k{u Au ¾ãku >>55>> yu{ ©enrh yk ÕÞ íÞk e, uXk kuÕÞk rð k y whk e > ºkiýu sýk fhu Au rð[kh, þwt yk k¤f ku Au Wå[kh >>56>> íÞkt ku ykÔÞk Au nrh« kË, tÄ fÞkuo «¼wÞu rððkË > íÞk e Ä{o u fu Au ð[ , ktzu þwt yk {khk Au >>57>> Ä{oËuð fnu Au u k , {ws wºk Au yu yrð kþ > òýe u íÞk e ÚkÞk « Òk, ¼khu « k e Au ð >>58>> fhkðku Aku fktRÞu yÇÞk , òýu Ëe u Au sõ r ðk > yu{ fne u «kÚko k feÄe, {qh e { {kt Äkhe ÷eÄe >>59>> ðuËþk ku kBÞk Au yt , yk ku nw k{e ÷ðt > yu{ ËuÏÞk Au ©e½ ~Þk{, ðkhu ðkhu fhu Au «ýk{ >>60>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©e nrhÞu ¼k¼e u ku k k uºk{kt y uf úúñktz Ëu¾kzâkt yu k{u r M k÷eþ{ku ht : >>45>> hk k{uhe Ä{oËuð s{ðk uXk, kÚku ºkiýu fw{kh > u xktýu RåAkhk{u {køÞwt, {kt¾ý ¾kðk kh >>1>> w ð kr e íÞkhu ku r ÷Þkt , {kt ¾ ý ku Úke yks > {kxu s{ku {kt ¾ ýrð k, rË÷ fhþku ËkÍ >>2>> yu ð w t w ý e heþ [Ze Au , hku ð k ÷køÞk y kh > sBÞk w t kºk Xu ÷ e {w õ Þw t , zâk ] Ú ðe{ku Í kh >>3>> ÁË fhe yk÷ku x u Au , ½ ðk ÷køÞk [hý > k u u X k {nk«¼w S , rð[khu yþhýþhý >>4>> ¼w Ï Þk hu þ u kt Ä ð {khk, nª s{u u yks > w t Ë he u íÞkt {kt ¾ ý Au , òýe ÷eÄw t {nkhks >>5>> kt ¤e{kt ¼hu ÷ w t Au , {w õ Þw t u rþfk{kt Þ u > ©enrhÞu {kt ¾ ý ÷u ð k, nkÚk ÷kt ku fÞku o íÞkt Þ u >>6>>
ht : - 46
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
61
ku k u ½hu u X u Úkfu , ÷eÄw t {kt ¾ ý w t Xk{ > Ëu Ï Þw t u w t Ë he{k{eÞu , òu R hÌkk ðþhk{ >>7>> nkÚk Ík÷ðk W¼kt ÚkÞkt , w t Ë he hk¾e u þh > ½ ~Þk{ e RåAkÞu Ú ke, ÚkR {kÄe h >>8>> yKw ykùÞo Ëu Ï Þw t Au , [i LÞ u s y w > yu u s {kt ~Þk{ u Ëu Ï Þk, Ázw t yf¤ MðY >>9>> u {q fu z u V kO òu kt , Ëu ¾ e w h eÞku y»x > $ÿ w h e rþð e w h e, fw u h w h e Au ©u ü >>10>> ðkÞw yt w i Y íÞ w h e, Þ{ w h e Au «r Ø > yÂø w h e yu ykrË ðu o , Ëu ¾ e «¼w k kr Ø >>11>> u u MÚk÷ k Ëu ð ðu o , q s u ©enrh k kÞ > ½ ~Þk{ e M w r fhe, u {krÄ{kt Ëu ¾ kÞ >>12>> Au ku íÞ÷ku f òu Þ ku , òu Þ k k k k¤ > ðu o MÚkk {kt w t Ë heÞu , Ëu Ï Þk Ëe ËÞk¤ >>13>> su su MÚkk fu òu Þ k ðu o , u u yrÄ r Ëu ð > «u { u w  Õf Ëk ýu , fhu ©enrh e u ð >>14>> w t Ë he kR {krÄ{kt , yr kBÞkt Au yk t Ë > « k yu ð ku kÔÞku íÞkt , xkéÞk Au ¼ðVt Ë >>15>> {kt ¾ ý ÷R s{ k, ËkËk kÚku ½ ~Þk{ > íÞkt w t Ë he k {krÄÚke, ò e u ykÔÞkt u Xk{ >>16>> {kt ¾ ý e ¼he kt ¤e, u ze «¼w u k > k{w t òw ð u Au w t Ë he ku , ðËu ðu ý yrð kþ >>17>> {k{e {khe yk kt ¤e, {kt ¾ ý ÷R òyku ½u h > yu ð w t w ý e {k{eÞu fÞku o , «ýk{ yk t Ë ¼u h >>18>> {kt ¾ ý ykÃÞw t u ¼kR u , s{kzâk s k > w t Ë he kÞu {krÄ e, fne rðM khe u ðk >>19>> Au ku k u ½u h Þkt , íÞkt ku Õ Þk {t A khk{ > fÞkt Ú ke ÷kÔÞkt kt ¤e, Þkt n kt fku ý Xk{ >>20>> yu w ý e u w t Ë heÞu , fne ÷e÷k «¼w e kh > u òýe {t A khk{ ykrË, yk t Ë kBÞk y kh >>21>> yu f {u Ëþu h k ykÔÞk, W¥k{ yk ku {k > ykt ÷e nu X u [ku hk h, u X k Ä{o w ¾ hkþ >>22>> u {u ð hk{ {ku e, yu ykrË ykÔÞk u [kh > Ä{o Ë u ð k k u ykðe, «& w A âw t r Äko h >>23>> Ëþu h k u rË ûkrºkÞku , þ{e q s u Au su n > u w t fkhý {Íkðku , r ð]  ¥k k{u t Ë u n >>24>> Ä{o fnu kt z ð Þk, fhe u yu ð ku fhkh > kh ð»ko ð {kt hu ð w t , yu f ð»ko w ó Xkh >>25>> q h kt ÚkÞkt ßÞkt ð»ko khu , ku k kt su nrÚkÞkh > þ{eW h {w f e ËeÄkt , rð{÷ fhe rð[kh >>26>> Ak k hÌkk yu f ð»ko u , ði h kx ú e {kt Þ u > yu f ð»ko íÞkt w Y t ÚkÞw t , Þk þ{e Á ßÞkt Þ u >>27>> ¾esze w t q s fÞw O , þ ÷eÄkt Au nw Õ ÷kþ > u Ëkzk ku [kÕÞku ykðu Au , q ò rðrÄ w ¾ hkþ >>28>> þ Äkhe ûkrºkÞku hkò, ð u o Au r {o ÷ { > ð»kku o ð »ko yk Ëþu h kÞu , fhu þ{e w t q s >>29>> yu ð w t w ý e rð[kh fÞku o , ku Õ Þk ðu ý ðþhk{ > yk ý þ Äkhe Ai Þ u , [k÷ku u fheÞu fk{ >>30>> íÞkhu ku Õ Þk ½ ~Þk{S, {k{k w ý ku ð[ > Ëþu h kÞu su þ{e q s u , u u kt z ð Ëu Ëþo >>31>> ¼kt ý u s k yu þçË w ý e, ðu o t t Ä e s > ðMºkk¼q » ký þ S, í h ÚkÞk kð >>32>> ku k kt ðkn u ÷eÄkt , ½ku z u ÚkÞk y ðkh > S ¼S u ðu o [kÕÞk, ykÔÞk Ä{o u îkh >>33>> ºki ý u w º k u kÚku ÷u R , Ä{o ÚkÞk i Þ kh > ©enrh u ½ku z u u kÞko , þku ¼ k ýku ®n kh >>34>> 1fhe h k k¼kR u , u kÞko u ý e ðkh > yk t Ë WåAð ÚkkÞ Au , ðksu ðkSt º k y kh >>35>> y ðkhe ÷R íÞkt Ú ke [kÕÞk, þ{e q s u fks > {e h u W¥kh fkt X u , rºk¾w ý e ûku º k{kt yks >>36>> þ{e q s fÞw O ðu o , u {u ykÔÞkAu Ëu ð > ku k kt rð{k u u e u , y t yð~Þ{u ð >>37>> ½ ~Þk{ e Mðkhe fu h kt , ¼kðu fÞkO Ëþo > yu ð k{kt íÞkt kt z ð ykÔÞk, í e rn kð >>38>> «¼w S k {e u ykÔÞk, nu X u {w õ Þkt nrÚkÞkh > ÿki Ëe rn s fÞko , Þku ø Þ he u {Mfkh >>39>> þ ÷R u [kÕÞk kÚku , Mðkhe ¼u k {ks > khkÞý hku ð h ehu , ÄkÞko {nkhks >>40>> ¼k fhe u u X k ku u , Ä{o Ä w h t Ä h Äeh > [fku h ûke ¾ku ¤ e fkZe, Ëþo fÞkO ÚkR ÂMÚkh >>41>> Aw i Þ k w h k ðrýf, ¼u k ÚkÞk Au WåAkð > ðh fu h k y ks ku , {w f e ËeÄku Au ¼kð >>42>> nòhku ú k ñý ykðe u , u X k ¼k{ku Í kh > ðu Ë {t º ku ykþe»k Ëu k, heÍððk fe ko h >>43>> ½ýk rð« ykÔÞk Au u u , ÞÚkkÞku ø Þ y w kh > ËÞk hk¾e ËÂûkýk ËeÄe, fÞku o nw ífkh >>44>> Au ku u ½u h ÄkÞko , kÚku ºki ý fw { kh > yk t Ë WåAð [kr÷Þku , ðíÞku o sÞsÞfkh >>45>> kt z ð kt [ u «u { ðzu , W¼k òu z e u nkÚk > nu «¼w w Á »kku ¥ k{S, þw t yk¿kk Au fku kÚk >>46>> nrh nh¾e u ku r ÷Þk, ykðßÞku í t {kt Þ > h{nt fhe y{khk, {e u hk¾þw t íÞkt Þ >>47>> y{] k t Ë w ð ú k t Ë , nrhÞk t Ë S k{ > yu t ¿ kk yk eþw t { u , Xhþku Yzu fk{ >>48>> þw ¼ ykrþhðkË yk e, yk¿kk yþhýþhý > kt z ð ku yá~Þ ÚkÞk, fÞw O íÞkt Ú ke rð[hý >>49>>
ht : - 47
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
62
Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©e nrhÞu s{ e ð¾ u {k{e k ½h{ktÚke {k¾ý e kt ¤e ÷eÄe yu k{u Au k÷eþ{ku ht : >>46>> q ð o A kÞku yu f {u ½ ~Þk{S, ÷u R ¾k t kÚk > Rþk ¾w ý {kt ykrðÞk, ¼Ëw n k ykt u kÚk >>1>> yku h fku h k{ýe h{ kt , ÷k e Au ½ýe ðkh > rh©{ fÞku o «¼w Þ u , ÚkkõÞk Au Ä{o f w { kh >>2>> Au hu e ku 1 w t s fÞku o , ykt k ¤u {nkhks > u k W h u X k Ônk÷ku , k u r{ºk {ks >>3>> yu ð u ykfkþu Ú ke ykrðÞk, k»ko Ë íÞkt Þ y kh > nkÚk{kt [t Ë fxku h k, ð¤e w » fu h k nkh >>4>> [ku kR yr nu u rn u ykÔÞk, ÂðïkÄkh u «u{u ðÄkÔÞk > {ú kÚke fhu Au qs , ðËu {Äwh k÷ð[ >>5>> fÞw O q s y[o kh, u h kÔÞk Yzk w » k nkh > fh òu z e fhu Au M ð , yks Yzkt ÚkÞkt Ëþo >>6>> ð¤e wV÷ ÚkÞku yk yÚko, y{u ðuo ÚkÞk f] khÚk > yuðwt wýe ÚkÞk Au « Òk, kuÕÞk Au ÷ðt ð[ >>7>> fkrXÞkðkzu ykðßÞku yk , Úkkþu íÞkt yk ýku su {u¤k > r[L{Þk tË ¥ðk tË, yu ykrË k{ku Ëuþwt yk tË >>8>> k u hk¾þwt ku k k fhe, yuðwt ð[ ykÃÞwt ©enrh > Au yk¿kk [zkðe Au þe»k, ÚkÞk k»koË ðo yáþ >>9>> íÞkhu wAe òuÞwt ðuýehk{, fkuý ykÔÞk k yu ½ ~Þk{ > f]»ý fnu wýku {khk r{ºk, ïu îe k {wõ rðºk >>10>> ð¤e rÿfk©{ k {wõ , ykÔÞk k fhðk Ëþo Þwõ > fÞwO y{kÁt «u{u qs , kAk Þk u r s¼wð >>11>> yu{ fu k A k ½uÞo ykÔÞk, {k kr k ýu { ¼kÔÞk > fhe ðuýehk{u nw ðk , kBÞk yk tË r k u {k >>12>> ð¤e íÞkh Ae yuf rË , eòwt [rhºk fÞwO ðe > k÷r{ºk u ÷eÄk Au òuzu, ¾t k hkuðhu Þk fkuzu >>13>> hí ktzu ku {Äwf ð]ûk, u k W h [zâk «íÞûk > khkt khkt {Äw w» òuR, «¼wS s{u Au «e «kuR >>14>> rþðhí ku wºk Au yuf, w¾ tË k{ rðþuf > u ku y ws ßÞwo« kË, kÚku ykÔÞku S u «{kË >>15>> u u [zðwt Au {Äwzk¤, ý [ze þõÞku ®n k¤ > e[u W¼ku Úkfku u Áðu Au, ½ ~Þk{ k k{wt swðu Au >>16>> kuÕÞku ð[ ðrýf k¤, {khu [zðwt Au Ëe ËÞk¤ > ý Úke [zk wt u yks, khkt V¤ yk ku {nkhks >>17>> fnu fuþð f¤k kðwt, ykðku { u yktrn [zkðwt > yu{ fne u ðo u òu u, ÷kt ku fÞkuo «¼w ku u >>18>> ¤ðzuÚke [hý Í÷kÔÞku, ßÞwo u {Äwð]ûku [zkÔÞku > {¤e u {Äw w» s{u Au, ht h{ws fhe h{u Au >>19>> {Äw w» sBÞk ½ýeðkh, fhu Au ÷e÷k Ä{ofw{kh > ðo ¾k ku W h uXk, ©enrh h ykÔÞk Au nuXk >>20>> ßÞworð k eò nw k¤, u ý W heÞk fk¤ > ßÞwoÚke W he fkÞwt, u wt { ½ýwt ¼hkÞwt >>21>> zk¤ Ík÷e u u e hÌkku Au, {Äw h sz ÚkÞku Au > ¾k rn íÞktÚke ©enrh, [k÷ðk e iÞkheyku fhe >>22>> nu ½ ~Þk{, ykðw t þw t fhku Aku {u fk{ > [zkÔÞku Au u yk ze òþu , {khe yu { kt k÷kþe Úkkþu >>24>> kuÞ fk u ÄÞwO nª { , Äe{k Äe{k [kÕÞk ¼ ð > fnu ðuýe wýku {ku ehk{, yk ku ½ ~Þk{ wt Au fk{ >>25>> [hý ðÄkhe u ÷uR ÷eÄku, {ÄwW Þo u khe ËeÄku > Úke ku÷ k {w¾uÚke fktR, yuðkAu yk ½ ~Þk{¼kR >>26>> yuðwt wýe u {ku eºkðkze, Úkkuze he uÚke yktÏÞ Ëu¾kze > u kuÕÞk yk u nuXu W khku, Au w¾uÚke yk Äkhku >>27>> wýe nrhÞu nkÚk ðÄkÞkuo, ßÞwo u Íx nuXu W kÞkuo > ykðwt yKw ËuÏÞwt Au fk{, ½ýk {ú ÚkÞk {ku ehk{ >>28>> {khku ûk{k fhku y hkÄ, «¼w {u Aku y krË kÄ > ð¤e yuf rË u ¼ ð , fuAu wðkr e u ð[ >>29>> {khe ku ËkZ Ëw:¾u Au yks, {kxu {u fhku yuf fks> hkux÷e Ëkt u [ðk e Úke, þehku fhe yk ku nu Úke >>30>> n»koðzu wðkr e kR, h þehku fhe ËeÄku íÞktR > ki k t kÚku r hMÞku Úkk¤, s{ðk uXk Ëe ËÞk¤ >>31>> ki u hkux÷e eh e ©uc, nrh u ykÃÞku þehku u r{ü > h{rððufe ¼qÄhðehku, y ws u ykÃÞku Úkkuzku þehku >>32>> Au s{ðk ÷køÞk Sð , Úke s{k wt Ëw:¾u ðË > r rhÄkhe ku sBÞk u úk , [¤w {kxu WXâk yrð kþ >>33>> íÞkhu wAu wðkr e kR, zkZ ½ýe Ëw:¾u Au þwt ¼kR > ©enrh fnu Ëw:¾u Au ½ýe, ¼khu ezk ÷k e Au u ýe >>34>> u u swðku su Ëw:¾ e nkuÞ, {u fkZe k¾ku ¼k¼e kuÞ > yu{ fne rðfk~Þwt Au {w¾, Ëu¾kzu Au ku k wt su Ëw:¾ >>35>> ËkZ su Ëw:¾ e n e un, ¼k¼eÞu ¾U[e k¾e Au un > ku e Ëw:¾ e uÞ n÷kðe, Äe ºkeþe ¾U[e ¾kðe >>36>> wðkr efhu Au k , Ëu¾e ÚkÞkt rË÷{kt WËk > ¼kR nðu u þe ð÷u Úkkþu, Ëkt rð k wt fu{ s{kþu >>37>> yu{ ¼k¼e u ku ¼w÷kt kzâkt, Ônk÷u [rhºk fhe Ëu¾kzâkt > ¼Âõ {k k kuÕÞkt Au uxktýu, su{ wðkr e kR òýu >>38>> ðÄq þwt fhku Aku {u kÞo, ykðe fu{ ÷ kzku Aku ðkh > uXk s{u hk {khk, òuzu s{u Au w y{khk >>39>> «u{ðzuÚke wAku nwÕ÷k , òuÞu u yk ku ykðe u k > ðÄq fu {w u þeË ku÷kðku, òuÞu u yk e u yktR ykðku >>40>> yuðwt wÛÞwt ð[ su ðkh, fk¤ {k k ykÔÞkt kh > {kS òwðku u ©e½ ~Þk{, fhe uXk Au {kuxwt yk fk{ >>41>>
ht : - 48
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
63
ºkeþe Äe S¼u n÷kðe, {khu nkÚkuÚke ¾U[e ¾kðe > «u{ð e òwðu k u u e, íÞkt ku fkÞ{ Ëu¾e ºkeþe >>42>> {k k fu Úke Ëkt zu÷ku, f]»ýu k¾tz fktR fhu÷ku > yu k [rhºk ku Úke kh, fkuR k{e þfu net kh >>43>> wýe ðÄq rð[khuAu { , yk þwt fkhý Au ¼ ð > ¾ut[e k¾u÷e ºkeþe kh, k u Z ÷e ze ykXkh >>44>> ºkeþe eS ðe W kze, {w u {kun u {kÞk Ëu¾kze > ½ ~Þk{¼kR {khku nehku, {u ¼÷ku fhkÔÞku Au þehku >>45>> yuðwt fi ÷eÄe ºkeþe nkÚk, k¾e Ëuðk [kÕÞkt Au kÚk > Wfhzu k¾e Ëuðk òÞ, y[k f íÞkt 1ys Ëu¾kÞ >>46>> ºkeþe nkÚk{kt òuR hÌkkt, u kt y{wÕÞ {ku ezkt ÚkÞkt > {ku e ¼k¤e u kAkt ðr¤Þkt, [rhºk ò kt Úke fr¤Þkt >>47>> ykÔÞk ykfkþ{ktÚke 2{hk÷, Íz e ÷eÄkt {ku e fk¤ > {nk«¼w e « kËe òýe, ÷eÄku ku k ku [khku ð¾ktýe >>48>> òu k òu k{kt yáþ ÚkÞk, ¼{kh {kt Wze Þk > wðkr eÞu ðk rð[khe, ¼Âõ {k k u fne rðM khe >>49>> y÷kirff ËuÏÞwt Au [rhºk, wAu ½ ~Þk{ u rðºk > wýku u {u ËeÞh {khk, yk þwt [rhºk fÞwO Au ÃÞkhk >>50>> {tË {tË fhu Au u nkMÞ, kuÕÞk « Òk Úki yrð kþ > {u ËuÏÞku Ëkt ku Ëu¾kð, { u ykÔÞku {krÞf ¼kð >>51>> y{ u eò suðk þwt òÛÞk, ð¤e { w»Þ¼kðu ð¾kÛÞk > {kxu [rhºk fÞwO Au yun, xk¤ðk {khkus tËun >>52>> íÞkhu kR fhuAu M ð , wðkr eÞu {kLÞwt Au { > nu nrhf]»ý nu ½ ~Þk{, w¾Äk{ nu wtËh~Þk{ >>53>> yk [rhºk òu fÞwO nku , {khk{kt yux÷e ¾kux hku > {khe ¼k e R ¾kux Mðk{e, {u ËÞk fhe nw k{e >>54>> {khu rð»ku { w»Þ¼kðu, fkuR rË {w u ð ykðu > yuðwt {k wt Awt nwt ðhËk , f] k fhe yk ku ¼ ðk >>55>> u wýe u kuÕÞk ©eËuðuþ, ¼k¼e ð[ yk wt Awt yuþ > rËÔÞ¼kð huþu Ëk fk¤, yuðwt kuÕÞk ©ef]»ý f] k÷ >>56>> {ku Òku u ÷k e Au ðkh, ð¤e ¼wÏÞk ykÔÞk Aku yk Xkh > íÞkhu fuAu u ku u ¼kuòR, {u [k÷ku ½ ~Þk{¼kR >>57>> Úkkuzwt s{e u ykÔÞk Aku kh, ¼wÏÞk ÚkÞk nþku r hÄkh > íÞkhu wðkr e y u {k k, u u kÚku sBÞk w¾Ëk k >>58>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{ ÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©e nrhÞu Ëkt e ºkeþe ¾U[kðe yu k{u wz k÷eþ{ku ht : >>47>> qðoAkÞku f ko yf ko yLÞÚkkf ko, {Úko ©e ½ ~Þk{ > rð»ýw rðrÄ ðihks h¾k, s u r íÞ su wt k{ >>1>> k¤÷e÷k k h w t , fw t ý fhe þfu ðýo > ÷k÷k ýe yKw ÷e÷k, òýu 1 t [ ðË >>2>> þt f k fhðe fku R u , «¼w ÷ e÷k{kt yks > fh òu z e fÁt fk÷kðk÷k, MðefkhßÞku þw ¼ fks >>3>> hr fs h r Þu , {q Z {Íu {{o > ú t Ú ke fhu w ý e s ku , « x k w ý f{o >>4>> fku x e yt z kÄeþ ©enrh, Mðk{e nò t Ë > fün ko {ku û kËk k, WÄkhý w ¾ ft Ë >>5>> þu » kkrË w ý kÞ su k, k{u ®n u kh > íÞkhu eò w t þw t sw t Au , {sðk w t kh >>6>> {kxu «Vw Õ ÷ { ðzu , w ý ku k¤[rhºk > kfh w t s ©eV¤ Au , íÞk ¼k Úke r{ºk >>7>> [ku kR ©ku k wýku yufr[¥ku fhe, eòwt [rhºk fnwt Awt Vhe > yuf {Þ{kt Ä{oËuð, M k fhðk Þk ¾uð >>8>> sL{MÚkk f{kt su n fq , u k W h u X k y q > M k yk[Þw O r {o ÷ { , fÞw O ku k w t {t s >>9>> Au uÞko wt su xfw¤, wðkr e ÷kÔÞkt k wfw¤ > Au e rð[khu u Xk{, {khk hk wt Ä{o k{ >>10>> ðo ÷ ku f fhe { ¼kðu , Ä{o Ë u ð fne u ku ÷ kðu > ý Ä{o u {w ¾ [ w h , nku Þ u x ÷k nkÚk sYh >>11>> ð¤e [ýo ku fnu Au [kh, yü u º k Ázkt nku Þ kh > ð] » kËu ð w t w y q , yu ð w t þk {kt fu A u MðY >>12>> Úke Ëu ¾ e nw t fku Þ rË , {w s ï w h w t yu ð w t > yu ð ku t õ Õ fhu Au ßÞkt Þ , Ä{o Ë u ð rð»ku { {kt Þ >>13>> ð ÷R u íÞktÚke sYh, Au uhu Au sR u Ëqh > r s wºk RåAkÞu u ðk , Ä{oËuðu òýe Au kûkk >>14>> íÞ tfÕ fhðk kYt, Ä{uo {q÷MðY íÞkt ÄkÞwO > Ä{oþk úÌkwt yuf nkÚk, esu f fÍkhe Au kÚk >>15>> fÞkuo t wx u fh kh, fhu nrh e M wr y kh > ku k k wºk su ½ ~Þk{, u e M wr fhu un Xk{ >>16>> ËeÄkt yKw yuðkt Ëþo , wðkr e ÚkÞkt Au « Òk > fnu yðÄ« kË ðk , yuðkt wðkr e {ws {k >>17>> k u ykðe u u fh ¼k{e, fhu «khÚk k rþh k{e > wºkðÄq u ËkËk fnu Au, þwt rð[kh {ku u hnu Au >>18>> Ä{o ¼ Âõ y{kÁt Au k{, w º kY u ÚkÞk ½ ~Þk{ > u Au kûkk yûkh r , w Y »kku ¥ k{ su q Z r >>19>> y{ku {w »ÞY u Ëu ¾ i Þ u , ð w ¾ {kxu y{u hi Þ u > yu {Íe ÷u ß Þku {u { , Au n w t u ð w t ÄÞw O >>20>> rðM{u kBÞkt wðkr e kR, ð¾kýu Au Ä{o e ðzkR > wtËhe kR u {q {k , yu ykrË u fne nw ðk >>21>> ð¤e wýku Ônk÷k wt [rhºk, yr kð wLÞ rðºk > W¥k{ {k yrÄf ykÔÞku, ðuo Ët r u { ¼kÔÞku >>22>> nehk ºkðkze u ðþhk{, ÄkÞwO yrÄf {k {kt fk{ > ð¤e wh kt s yþu»k, ÷eÄku kðk ku r { rðþu»k >>23>> {÷{k {kt kðwt Au íÞ, khkÞý hkuðhu r íÞ > yuf rËð ðkr÷zku Ônu÷k, kR ½uh ykÔÞk nw u÷k >>24>>
ht : - 48
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
64
wðkr e u fu ¼ ð , {ws ðkõÞ Ähku yuf { > y{ u ÷k e Au ½ýe ¼w¾, s{ðk yk ku ku ÚkkÞ w¾ >>25>> huð eS fnu wýku ¼kR, nk÷ u ku Úkkuze ðkh yktR > Ëk¤¼k ÚkkÞAu iÞkh, fYt hkux÷e yux÷e ðkh >>26>> nrh fu ½zeÞu ¾{kÞ, {kÁt { ¼w¾u yfw¤kÞ > ½ýe ûkwÄk u ÷k e Au yks, {kxu ¾kðk yk ku w¾ ks >>27>> yuðwt fi u ÷kt k fÞko [hý, ½ ðk ÷køÞk yþhýþhý > kfu uÞko e ðk¤e {khe, ÷uR òðk {r ÚkR {khe >>28>> yuðwt fi u ðk¤e ÷R ÷eÄe, ¼kuòR u Ë÷ eh feÄe > nw k{e ykÔÞk ½h kh, fuzu ¼k¼e Ëkuzâkt uýeðkh >>29>> ¼kR ÷kðku {u {khe ðk¤e, rðït¼h {u nË ðk¤e > Ëkuze W¼k fwðk u rf khu, íÞkt hne u kuÕÞk «¼w íÞkhu >>30>> nu ¼k¼e yk ðk¤e k u {khu, u{kt ð ÷k e Au {khu > sR yk wt ftËkuR u ½uh, Veo ¾kþwt yu e Áze uh >>31>> {khe hkux÷e Úke ¾kðe, ¼÷e ðk¤e {khu nkÚk ykðe > yuðwt fi u «¼w kþe Þk, r{Xiðk¤k u íÞkt W¼k hÌkk >>32>> ðk¤e yk e u r{XkR ÷eÄe, u u s{ðk {hS feÄe > ðuýe {kÄð hk{ «Þk , k k¼kR kÚku Au kunk >>33>> ðo u ÷R íÞktÚke ÄkÔÞk , {e k h W h ykÔÞk > {Äwð]ûknuXu uýe ðkh, ¾k t u uXk [tÿkfkh >>34>> s{e u ]ó ÚkÞk Sð , Au ykÔÞk Au r s¼wð > Ä{o¼Âõ fhe u íÞkt M k , un ½uh ykÔÞk ¼ ðk >>35>> íÞkt ku h kuE ÚkR iÞkh, Ä{oËuðu ku÷kÔÞk fw{kh > ºkiýu wºk u ÷R u t u, s{ðk kYt uXk W{t u >>36>> r k wºk s{e hÌkk íÞktÞu, k ezkt ÷eÄkt {w¾{ktÞu > ykt ÷e nuXu [ku hku sun, u k W h uXk Au un >>37>> ¼Âõ {k k wðkr e kR, u s{ðk uXkt ½h{ktR > ðk¤e Ëu¾e rn ðÄq k , {k kÞu wAâwt fhe nwÕ÷k >>38>> ðÄq fÞkt R {khe ðk¤e, yks kfu uhe Úke ¼k¤e > wðkr e fnu wýku {k , wAku ½ ~Þk{ u yu ðk >>39>> íÞkhu ku÷kÔÞk {k kÞu k , wAu ðk¤e e ðk nwÕ÷k > {khkt ku u ¼kuòR ne, u e ðk¤e ÷eÄe Au fu nª >>40>> ÷k÷ fnu {U ÷eÄe Au ðk¤e, hkux÷e s{ðk ð yk÷e > yu yk e n÷ðkR k ½uh, r{XkR ¾kÄe Au Áze uh >>41>> {k k fu ÷k u ¼w¾ { u, u÷uÚke fußÞku ykðe y{ u > sBÞk wt fhe yk eþwt nk÷, ðM w ÷uðwt rn fkuR fk¤ >>42>> yk{ fÞkoÚke Rßs òÞ, fhu ÷kuf {khe ® ËkÞ > {k k yuðe rþ¾k{ý ËuAu, ~Þk{ wýe u æÞk {kt ÷uAu >>43>> yux÷k{kt RåAkhk{¼kR, {k u kýe eðk kÁt íÞktR > s¤ ku fxkuhku fh ÷R, [ku hk W h ykÔÞkt R >>44>> uXk Au Ä{oËuð e òuzu, {k kÞu kýe kÞwt Au fkuzu > Au òuÞwt {k kÞu u MÚk¤, ©enrh uXk Au íÞkt yf¤ >>45>> swðu Au yku he k{wt {k k, íÞkt ku W¼k ËeXk s ºkk k > {k k rðM{u kBÞkt Au y q , òuÞkt nrh kt Òku MðY >>46>> {k kÞu ËuÏÞwt yuðwt [rhºk, rð[khu { wLÞ rðºk > Ä{o Þk Au ftËkuR k , ðk¤e ÷kðe yk e w¾hkþ >>47>> yk e òu¾ ¼kR u nkÚk, ykðe ÷e÷k fhu Þku e kÚk > «u{ð eÞu wAâwt Vhe u, w¾fkhe rðnkhe nrh u >>48>> {u yuf Úkfk ½ýk Y u, sýkðku Aku wtËh MðY u > k[e ðk fhku u y{ u, yu wt fkhý wAwt Awt { u >>49>> íÞkhu kuÕÞk « x «{ký, {k wýku fnwt {ws ðký > yûkh r wY»kku¥k{, qýo úñ y{u ku W¥k{ >>50>> {khk M unu tÄkýk AiÞu, {kxu yk¿kk rð»ku y{ku hiÞu > fÁt Awt {k w»ke ÷e÷k yks, fhðk y uf k {kuûkfks >>51>> yuðwt wýe u íÞð[ , Ä{korË ÚkÞk ðuo « Òk > ¼Âõ {k k wðkr e kR, ð¤e hkS ÚkÞk {kuxk¼kR >>52>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©e nrhÞu wðýo e ðk¤e ftËkuR u yk e u u e r{XkR ¾kÄe yu k{u yz k÷eþ{ku ht : >>48>> qðoAkÞku f ko nh k ©enrh Au, sõ r Þt k sun > rðït¼h nw rðï{kt, ÔÞk e hÌkk Au un >>1>> k¤÷e÷k ©enrh fhu , fhðk Sð w t fÕÞký > ÷k¾ku frð ðýo ð u ku Þ , kh k{u «{ký >>2>> þt f h fku x e þu » k fku x e, fku x e hMð e kÞo > f o Ô Þ k su «¼w ýe, u ku k{u rnt kh >>3>> hnMÞ «¼w ku òýu rn, fku x e fku x e {w õ kh > hr f ©e½ ~Þk{Au , yu ðu o k ykÄkh >>4>> yk¿kk rð»ku r íÞu hnu Au , fi f w Á »k «Äk > yûkh k yu f hku { u , Wzu yýw k {k >>5>> hûký f ko ©enrh Au , « x Ä{o f w { kh > yu ð k «¼w u yku ¤ ¾u , u ku ÄLÞ yð kh >>6>> [ku kR yuf {u [ku{k k k rË , ykÔÞk khuÚke «kýSð > wðkr e fnu rðïkÄkh, [k÷ku h kuR ÚkR iÞkh >>7>> ½ýeðkhÚke òu ô Aw t ðkx, u Xe u Xe fYt Aw t W[kx > {ku tÄ ð kÚku W{t u, s{ðk u ku ËkËk u t u >>8>> huð eS u fu {nkhks, {khk[hý rf[k¤k Au yks > {kxu [hý u òu Äwðku {u, h s{ðk ykðeþwt y{u >>9>> íÞkhu ÷kÔÞkt Au r {o÷ ðkhe, [hý Äkuðk uXkt w¾fkhe > suh W Þo Äkuðu Au kÞ > ku¤u r[ö [hý{kt Ëu¾kÞ >>10>> w ð kr e fnu ÷ðt k, ÷ûkkðrÄ k Úkkþku r Þt k > ½¤e Äýeo ýw t su Ä , { u {¤þu u Sð >>11>> yu{ fne òuðk ÷køÞkt nkÚk, ÈkrË r[ö ËuÏÞkt u kÚk > ð¤e fuAu wýku ¼ ðk , {u ¼khu AkuS ¼køÞðk >>12>>
ht : - 49
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
65
{u ku Úkþku hkòrÄhks, ÞkË ®n fhku {nkhks > íÞkhu kuÕÞk rºk¼wð hkÞ, ¼k¼e yu þwt kuÕÞkt w¾ËkÞ >>13>> {u fkuAku u {k {kuxkR, {¤u hkßÞ {]ÂØ ðkR > h ½ze { u uzkðwt, {khk {e {kts ku÷kðwt >>14>> ½ýku fheþ nwt fkh, yu{kt Vuh òýu ÷ kh > Ëkfk¤ nwt hk¾eþ k , yu ð[ ykÃÞwt yrð kþ >>15>> k f k fq k , ku k ku e[ku Au «fkþ > hk{« k u u ÷ ðk , kýe ¾U [ u yu u W {k >>17>> kxW h W¼k hne u, kýu Zufw¤eÞku u úne u > suðwt Úkk¤k{kt kýe ¼hkÞ, uðwt efu ÚkR [kÕÞwt òÞ >>18>> {tAkhk{ e[k e{ktÞ, kýe ku[kzu õÞkhk Au íÞktÞu > yu {u ©enrh ½ ~Þk{, ykÔÞk ¾k kÚku un Xk{ >>19>> ðuý e {kÄð hk{ «Þk , w ¾ t Ë yu z¼k > yu ykrË ¾k ½ýk Au t u, swð u Vw÷ Y u W{t u >>20>> ðu ý e {kÄð «k u ¼kðu , nrh Yðh yku ¤ ¾kðu > sw ð ku u fu ð zku ykAu fu ð ku , { ht s fkhf yu u ð ku u >>21>> krhò fhuý W¥k{, òwðku yk ku Au Íkz fË{ > [t ku [{u÷e w÷k ufu, {ku hku ÷ze hÌkku Au ÷ufu >>22>> e[k{kt Au ð]ûk y kh, u u Ëu¾kzu Ä{ofw{kh > yux÷k{kt ðuýehk{ Þk, fwðk u kxu si W¼k hÌkk >>23>> kx ¼kt e Þku uýeðkh, zâk Au ºkiýu fwðk{kuÍkh > fu k fu k{kt ÷kuf ¼hkÞk, Ëu¾e Ëu¾e { ¼hkÞk >>24>> ðuo {¤e u rð[kh fhu, fwðk{kt ku fkuR W hu > Auxu hne òwðu Au W kÞ, fkZðk kÁt fkuR òÞ >>25>> u÷ðk ðuýe ÷hk{, u e k u W¼k w¾Äk{ > ÄÞwO þu»kY yk u Äeh, ®[ k fhþku rn {khkðeh >>27>> ½ ~Þk{ e RåAkÞu fhe, ºkiýu Þk {krÄ{kt Xhe > Au ykðe Au Äehs Wh, nrhðhu ezk fhe Ëwh >>28>> fw ð k W h nòhku s , W¼k sw ð u ¼Þ¼e { > fk¤ku k VýkÞku nòh, Vhu [ku º kV s÷{ku u Í kh >>29>> ºkk k{e Þk h khe, òwðu Au { ®n{ nkhe > fkuý W hu fwðk{kt yks, yk ku {hðk wt ¼kR fks >>30>> þu»k k u wAu Au ¼kR, {u fkuý Aku fku w¾ËkR > kuÕÞk yrnY ½ ~Þk{, y{ku þu»k khkÞý k{ >>31>> kuÕÞk Ä{o ýk ßÞuc k¤, Òk r huAu k k¤ > íÞkhu { u fkuýu ku÷kÔÞk, {khe k u fuðe he u ykÔÞk >>32>> kuÕÞk khkÞý qZ r , wýku Ä{o w {nk{r > {khk ¼kR su ½ ~Þk{, h úñ Au qhýfk{ >>33>> yûkhÄk{ k yrÄ r , w Y »kku ¥ k{S {nk{r > y t fku x e {w õ rn , {nk«¼w S Au {kÞk e >>34>> fhðk ½ýk Sð kt fks, «¼w « xâk Au yrÄhks> yu{ e RåAkÞu fhe y{u, yktrn ykÔÞk AiÞu òýku {u >>35>> íÞkhu kuÕÞk Au hk{« k , wýku þu»k khkÞý yk > y{khk ¼kR Au ½ ~Þk{, íÞkhu y{kÁt þwt Au fku k{ >>36>> khkÞý fu {u Aku þu»k, fwðk{kt ze Þk rðþu»k > ð hûký fhðk y q , ©enrh ÚkÞk Au þu»kY >>37>> yus ½ ~Þk{ nwt ÚkÞku Awt, {khk k u W¼ku hÌkku Awt > yu{ fu kt fu kt fk¤, M{]r ðk ÚkÞk yrn k÷ >>38>> þu » k w t Y yáþ feÄw t , ½ ~Þk{Y u ÿ»ý ËeÄw t > u ÷ ðk ðu ý e u y t , khu ykðe ÚkÞk w ¾ ðt >>39>> {q¤Y u W¼k Au ©enrh, fÞkuo «ýk{ ykËh fhe > fh òuze fhu Au M ð , kBÞk ykùÞo ¼kR òu¾ >>40>> eò W¼k Au nòhku s , kBÞk rðM{Þ yr þu { > ðuýehk{u u ðk W[khe, yÚk Rr fuAu u rðM khe >>41>> y{ u Òku u Ík÷e nkÚku, ½¤u VuhÔÞk yrn kÚku > W÷kuf ðifwtXkrË y ú, Äk{ Ëu¾kze ËeÄkt { ú >>42>> åAkÞu fhe, íÞkt Ú ke kAk ykÔÞk y{ku Vhe > yu ð w t fi u ÚkÞk Au « Òk, Þk ku ku k u Ë >>44>> íÞkh Ae ð¤e yu f {u , ©enrh ¾k t kÚku h{u > {e k h W h Þk, {Äw ð ] û k ¤u W¼k hÌkk >>45>> ¾k ðuo {¤e u h{u Au, yuf yuf u { {u Au > fhe h{íÞ íÞkt ½ýeðkh, Au ¼wÏÞk ÚkÞk Au y kh >>46>> ðuýehk{u kze fh k¤e, kuÕÞk ku k wt ux t¼k¤e > nðu ku ÷k e Au ½ýe ¼w¾, Úke þuðk wt ûkwÄk wt Ëw:¾ >>47>> {kxu h{ u y÷ kðku, ½hu sðk u iÞkh Úkkðku > íÞkhu kuÕÞk ©enrh ð[ , wýku ¾k {u þw¼ { >>48>> ûkwÄk ÷k e þwt yuf {ku u, fu{ i ÷k e nkuÞ y{ku u > w¾ tË fu ˼k e, ¼kR ûkwÄk ku ðuo u ÷k e >>49>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu sL{MÚkk f k fwðk{kt ©enrh þu»kSY u ku k k ¼kR u Ëþo ykÃÞkt yu k{u yku ý [kþ{ku ht : >>49>> qðoAkÞku {e k hu {Äwð]ûku, ¾k t kÚku ~Þk{ > h{ k Úkfk ¼wÏÞk ÚkÞk, w¾ tË ðuýehk{ >>1>> ¾k w t ðu ý íÞ fhðk, Äkhu Au Þku e kÚk > ûkw Ä k e íÞkt ¾ h ÷u ð k, Vu h ÔÞku u x u nkÚk >>2>> Au ku Õ Þk Au «e {S, {w u ý ÷k e Au ¼w ¾ > {kxu w A w t Aw t { u , ðu o k[w t ku ÷ ku {w ¾ >>3>> yk ý u ¾kðk {¤u ku , ½hu òðw t fu rn > su ð ku rð[kh nku Þ { , u ð ku kðku ãku ne >>4>> [ku kR yuðwt wýe kuÕÞk ðuýehk{, {u ¼kR wýku ½ ~Þk{ > yktne ¾kðk wt òu {¤u yks, Au ½uh sðk wt þwt fks >>5>> [k÷ku ©enrh fu nwt s{kzwt, { { k r{ºk h{kzwt > ý nwt su{ fnwt u fhku, u{kt kAk fËe ð Vhku >>6>>
ht : - 50
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
66
u wýe ¾k fnu nk ¼kR, {u fuþku u fhþwt yktR > su{ u{ fhe u s{kzku, Ônu÷k Ônu÷k ¼kus {kzku >>7>> nrh fu òu ¾kðwt nkuÞ nk÷, [khu Auzu Ík÷ku yk Y{k÷ > ktÄe ãku {Äwð]ûk u zk¤u, yk ý kðk siÞu yk fk¤u >>8>> yuðwt fne tÄkÔÞku Á{k÷, kðk [kÕÞk ¾k nw k÷ > hkuðh{kt fÞkuo «ðuþ, ¾k rn ËuðËuðuþ >>9>> k kt h{ kt ÷k e Au ðkh, sBÞk wt ¼w÷e Þk uXkh > íÞkhu kuÕÞk ©eS{nkhks, [k÷ku nðu ze sþu kts >>10>> ðZu yk ý u ßÞu c t Ä w , yu ðw t {òðu w ¾® Äw > Ae s¤Úke eféÞk kÞo, ¾k rn Ä{ofw{ kh >>11>> íÞkh Au kuÕÞk ðuýehk{, w¾Ëk k wýku ½ ~Þk{ > ykþk hk¾e uXk AiÞu y{u, ¼kR ¼÷k s{kzâk Au {u >>12>> ¾k ku ËuÏÞku qhý ¼kð, [zâk {ÄwÞu fhe WAkð > ðuo s u kÚku ku÷kÔÞk, {Äwð]ûk W hu [zkÔÞk >>13>> òwðu Á{k÷{kt ¾k nw, òuR ¼kus nhÏÞk nw > ½ýkt khkt u r{»x y kh, y»xr ÂØÞku ÷kðe u Xkh >>14>> Úkk¤{kt ¼he ÷kðu÷kt sun, {wfu÷kt Á{k÷{ktne un > ¼ûÞ ¼kußÞ ÷uÌk y u [ku»Þ, ÚkkÞ s{ kt yr t ku»k >>15>> ¾k rðM{u kBÞk Au u òuR, ð¤e rð[khu Au «e «kuR > ÷uR Á{k÷{ktÚke ¼kus , ¾k u yk u «kýSð >>16>> s{kzu Au u ku u s{u Au, k÷r{ºk u { {u Au > r ÂØÞku u fnu ½ ~Þk{, {u yk ku ðo u ykXk{ >>17>> y{u eh ðk siÞu AiÞu, ku s{ kt ¾kuxe ÚkiÞu AiÞu > {kxu eh ku {khu nkÚku, ¾k rn {w u t kÚku >>18>> íÞkhu r ÂØÞku ÚkR «fkþ, e uo ðuo u ¼kus k > ku kÁ k e wtËh Íkhe, uðzu kÞ r {o÷ ðkhe >>19>> «e u fhe ÷eÄkt s¤ k , «¼w ÚkÞk Au yt hækk > {Äwð]ûk nuXu ykðe uXk, ¾kyku u ÷kÔÞk Au nuXk >>20>> Au r ÂØÞku u yk¿kk fhe, Úkk¤ ÷R ku÷kðe Au Vhe > ðuo ¾k ðå[u {wõÞku Úkk¤, s{ðk uXk ¼Âõ k k¤ >>21>> ðuýehk{ fnu Au hu ¼kR, fkuý ¼kus ÷kÔÞwt yk yktR > kuÕÞk ð[ ©e½ ~Þk{, {u wýku ¾k ðuýehk{ >>22>> {ku ðuo u ûkwÄk ÷k er , {khk { e ¼úktr ¼k er > y{u RåAk fhe fk¤, yür ÂØÞku ÷kðeAu Úkk¤ >>23>> {u s{ku nw ux ¼he, nðu kfe hk¾þku she > Vhe s{ðk uXk ku {{o, u wt fkhý ku yuuAu {o >>24>> un {u úñkrËf Ëuð, {¤e ykÔÞk ykfkþuÚke yuð > fÞkO ©enrh kt Ëhþ , « kËe e RåAk fhe { >>25>> Þk ¤kð{kt un Ëuð, ÚkÞk {e Y u ¾uð > òýe Þk u yt hò{e, kuÕÞk ¾k«íÞu nw k{e >>26>> {khk r{ºk wýeÕÞku {M , hkuðhu Äkuþku rn nM > yk¿kk¼t fhe u su òþu, {½h k {w¾u u Í÷kþu >>27>> yuðe kðe r{ºk u ef, ð òðk ËeÄk íÞkt Sf > {kuzwt ÚkÞwt Au {kxu òþku, òu òþku ku nuhk Úkkþku >>28>> úñkrËËuðu òÛÞwt y q , u{ýu ÄÞkO kÄw kt Y > Au ykÔÞk Au ©enrh yk u, {k {wfe u r¼ûkkyku {k u >>29>> ½ ~Þk{ fnu wýku t , {u ðM e{kt òðku {nt > úñkrËfu òÛÞwt Au un ¤u, yk{ ku « kËe rn {¤u >>30>> {w f e ËeÄw t A u ku k w t {k , ÚkÞk {q ÷ Y u r h{k > fhòu z e fhu Au M ð , nðu ûk{k fhku ¼ ð >>31>> «¼wS {u yt hò{e, ÷ðt AkuS nw k{e > Úke yòÛÞwt fktR {kÁt, { yk u þwt òuh y{kÁt >>32>> y{u ytrºkûk{kh u ykÔÞk, kuÞ « kËe ku ð VkÔÞk > òÛÞwt nkÚk Äkuþu sR s¤u > {åAY u ÚkÞk y{ku A¤u >>33>> ý « kËe ku ð kBÞk, íÞkhu Auðxu ykðe u BÞk > ¢ e {kuxe ¼e e ÷ kze, ðuo ¾k u ef Ëu¾kze >>34>> Äkuðk ykÔÞk rn fkuÞ nkÚk, {kxu kÄw ÚkÞk AiÞu kÚk > yk fkuAku u ðM e{kt òðku, íÞkt sR u y÷ûk s kðku >> 35 >> «¼wS {uAku {kuxk kÄ, nðu ûk{k fhku y hkÄ > ËÞk fhe u « kËe yk ku, fYýkÚke fh rþh Úkk ku >>36>> íÞkhu yÄwhk y{] ðkhe, ykÃÞwt f] k fhe u {kuhkhe > {rn{k òýe « kË ÷eÄku, «¼wS u {Mfkh feÄku >>37>> r ÂØÞkuÞu fÞko Au «ýk{, ÚkÞkt ðuo yËþo uXk{ > íÞkhfuzu ©eÄ{ofw{kh, hBÞk u søÞkÞu ½ýeðkh >>38>> Au rË fh kBÞku Au yM , ½uÞo ykÔÞk Au ¾k {M > ðuýehk{ rððufe su r{ºk, Ä{o¼Âõ u fÌkkt [rhºk >>39>> wýku hk{þhýS kh, ykðkt [rhºk fhu y kh > ¾kyku u s{kzâk u Xkh, Ëu¾kzâku «¼wÞu [{ífkh >>40>> úñkrËfu y÷kirff Y , ÷eÄku « kË ykðe y q > ÄLÞ {e k h e Ähýe, ÄLÞ Aw iÞkðk e e fhýe >>41>> {e hku ð hu {Äw ð ] û k, íÞkt A u yku x ku fhu ÷ ku «íÞûk > {Äw ð ] û k ¤u u þ e {o , fhu su fku R w f ] f{o >>42>> V¤ y kh {¤þu , k rºkrðÄ fu h k x¤þu > ð¤e k{þu yûkhÄk{, u kt r æÄ Úkkþu nw fk{ >>44>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu r ÂØyku k u Úkk¤ {t kðe u ¾kyku u s{kzâk yu k{u [kþ{ku ht : >>50>>
ht : - 51
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
1
yÚk ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h Shree Swaminarayan Mandir Bhuj Kutch, India.
©e NwÁ ¼q{k tË Mðk{e h[rÞíkk
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h qðkoÄo
qðoAkÞku Aw iÞk ku {rn{k zkuu, kð wLÞ rðºk > yûkh r y q ßÞkt, fhu Au r íÞ [rhºk >>1>> ¼ð ú ñ krËf Ëu ð k, RåAu Au íÞkt yð kh > yr Ëw ÷ o ¼ Au Ëu ð u , u õÞkt Ú ke {¤u r Äko h >>2>> q h ð w Û Þu sL{ kBÞk, Aw i Þ kðk e s > « x «¼w {e Au , hk rËð u ÄLÞ >>3>> yu f hsfý [hý e, k{u fku R h kÞo > sL{ {hý t f x òÞu , {xu s{ k {kh >>4>> yu ð k ©enrh Aw i Þ k{kt , ð e hÌkk rË hk > yu f {w ¾ u þw t ðýo ð w t , «¼w t t Ä e ðk >>5>> [ku kR {ku e ºkðkze { { , ÷eÄwt «Þk S wt ÷ > Ä{o òu¾ u ½ ~Þk{, ð¤e kÚku ÷eÄk ð hk{ >>6>> eS þý khe Yze ò , kt ðu o {éÞkt ¼køÞðk > yr yk t Ë WåAð ÚkkÞ, k w h u hýðk òÞ >>7>> ò ÷R u [kÕÞk W{t u , ykÔÞk k w h u Yzu ht u > Aku x w h k{ kt z u {nk¼k , u u ½u h hýkÔÞk «Þk >>8>> esu rËð u i Þ kh ÚkÞk, Vfehe kt z u u ½u h Þk > u u ½u h Au s{ýðkh, s{ðk u X k nw r hÄkh >>9>> W {¥k ºkðkze Au sun, eòu ÷k÷rðnkhe Au un > s{ kt u u ÚkÞku rððkË, s{ðk {ktzâk Au ßÞkt « kË >>10>> {ý yuf e whe Au kh, zeAu kt {kt yktýu Xkh > u{kt ¾ktz ÷uðe þuh [kh, su fkuR s{e òÞ r hÄkh >>11>> u n u Y i Þ k yu f kð , yk eyu Ëe÷ ÚkR « Òk > yu ð w t w ý e ku Õ Þk W {¥k, ÷kðku nw t s{w Aw t fnw t >>12>> eswt ÷kðku [kh þuh ËÄe, whe ¾ktz s{e òô Äe > yuðwt fne u iÞkh ÚkÞk, Äe k{ úe u s{e Þk >>13>> rðM{u kBÞk Au ÷k÷rðnkhe, þqLÞ {wLÞ hÌkk Au rð[khe > Ä{o ykrË eò nw s , u ý ykùÞo kBÞk { >>14>> ÷k÷rðnkhe [ku k k u Ú ke, Y i Þ k ÷eÄk Au nw ÷ k u Ú ke > yu f kð Y i Þ k u hku f , ykÃÞk WL{¥k u rðþku f >>15>> Au ðuo W khk{kt ykÔÞk, ©enrhÞu {k{k u ku÷kÔÞk > wýku WL{¥k {k{k {u, khk {kxu fiÞu AiÞu y{u >>16>> {u ÷ku ¼ ýu ðþ ÚkÞk, k{ ú e u {u s{e Þk > ý zþu òu þheh, {u þw t fhku u fnku Äeh >>17>> {w u ku yu{ r ùu ÚkÞwt Au, {kYt {]íÞwt ykðe Þwt Au > íÞkhu WL{¥k fu ½ ~Þk{, wýku íÞ fnwt Awt yk Xk{ >>18>> {u t f x {kYt nhòu , {heÞu ku Sð k fhòu > ©enrh fnu Au {u {k{k, W÷xk ð¤ ku Aku þw t k{k >>19>> Sð w t fhðw t su { w » Þ, LÞq krÄf fhðw t ykÞw » Þ > yu ku «¼w k nkÚk{kt fk{, u { kt þw t fhu fku ½ ~Þk{ >>20>> Úke ykðz wt u y{ u, {hu÷k SðkrzÞu { u > Ëkuhe ðuo e Au yu k nkÚk, kuÞ yòÛÞk Úki kuÕÞk kÚk >>21>> Äkhu ku ÷u¾ W h {u¾, {khe ËuR {xkze Ëu ÷u¾ > Aw e hk¾e ku k e zkR, swðku {kuxk e yuðe ðzkR >>22>> Au ðu o kÚku ¼ ð , W khk{kt fÞw O Au þÞ > nðu W {¥kS u íÞkt Þ u , [w t f ykðu Au WËh{kt Þ u >>23>> ½ýeðkh w Ä e ezk ÚkR, yu { yÄo r þk ðe e R > ©enrh w t ÷eÄw t þhý, W {¥k ku kBÞk {hý >>24>>
ht : - 52
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
2
ðe e hs e ÚkÞku ðkh, nw Þ u ðk òýe u ð kh > Ä{o Ë u ð ÚkÞk Au WËk , h khe LÞk Au r hkþ >>25>> ðuo ¼u k ÚkÞk Au t tÄe, ÷kþ W {¥k e íÞktÚke ÷eÄe > Þk M{þk ¼qr{ Au ßÞktÞu, Ën r¢Þk fhðk íÞktÞu >>26>> nðu r[ k fhe RÞkh, u{kt wðkze ËeÄk Au kh > yÂø [u kðuAu suýe ðkh, íÞkt ku eòu ÚkÞku Au rð[kh >>27>> Vfehe ktzu ykrË Au sun, ykÔÞk M{þk ¼qr{Þu un > fhu k{ k ÷kuf ® ËkÞ, wýu u u n ð ÚkkÞ >>28>> Vfehe ktzu u eò ÷kuf, ykÔÞk M{þk {kt r hþkuf > u ý ® Ëk fhu r :þtf, ku÷u þh{ S ykzu ytf >>29>> Aw iÞk wh kt ðk e s , fktR rð[kh k Úke { > ¾kðk kuu Úke hk¾ k Zt , ¾k kt e kt kzu Au yt >>30>> yuf W {¥k ÚkÞku unk÷, s{ kt {he Þku fk÷ > ð¤e yks eò yu{ ¾kþu, {ku rð k k u {he òþu >>31>> ykðe ® ËkÞku wýe Au Ä{uo, «¼w k{wt òuÞwt y wf{uo > ËkËk k { {kt ÚkÞku ¾uË, ðkr÷zu òÛÞwt yu r hðuË >>32>> fhu Sðkzðk ku rð[kh, khkÞýu ÄkÞwO r hÄkh > k{ W {¥k ËR s kzâk, r[ k{kt wðkzu÷k Sðkzâk >>33>> {k{ku uXk ÚkÞk nw òu u, r[ kÚke WXe u [kÕÞk ku u > ½¤k ÷kuf wýu Au su{, fnu Au ½ ~Þk{ u yu{ >>34>> {u ¼kR {w u õÞkt ku÷kÔÞku, {khku yk tË ðuo {u÷kÔÞku > {kYt su Au yûkhÄk{, nwt Þku ku u{kt qýofk{ >>35>> yr yk tË yk tËfkhe, yuðwt Äk{Au r hrðfkhe > fkuxe fkuxe {wõ kuÞu rn , {u uXk Aku íÞkt wýk e >>36>> wý {khk íÞkt ðuo kÞ, íÞkt wt w¾ fÌkwt ÔÞ òÞ > nwt ý uXku n ku uXkh, w¾ kBÞku n ku íÞkt y kh >>37>> íÞkhu ©enrh fnu W {¥k, wýku ðk fnwt yuf > Vfehe ktzu ykrË ðuðkR, yu k yk ÕÞ fku yk zkR >>38>> íÞkhu x¤þu yu k tËun, yu u fuðk wt fkhý yun > yuðwt wýe W {¥k ºkðkze, kuÕÞk u Vfehe u y kze >>39>> eò ykÔÞk Au íÞkt ½ýk s , kuÕÞk W {¥k Yzkt ð[ > Au yk ¼kýus y{khk sun, ½ ~Þk{ fiÞu AiÞu un >>40>> yuAu yûkh r y q , fkuxe fkuxe úñktz k ¼q > yu k « k u w¾e ÚkÞku ku, yûkhÄk{{kt nwt Þku ku >>41>> {kYt {hý ÚkÞwt u òuR, {u ® Ëk fhe kiyu fkuR > u {kxu {w u ku÷kðe ÷eÄku, {khku tþu AuË feÄku >>42>> yuðwt fne u W khu ykÔÞk, k t tÄe u kÚku ÷kÔÞk > ykðwt yKw fk{ kÔÞwt, {k{k ykrË wt { { kÔÞwt >>43>> nrh« kË ykrË su s , ð¤e kÚku Au ©e¼ ð > íÞkt Úkfe ykÔÞk Aw iÞk wh, n»ko ðkæÞku Au yk tË Wh >>44>> ð¤e yuf {u ðuýehk{, r íÞ ¼u k hnu ½ ~Þk{ > u ¼kR tÄ kÚku ÄkÔÞk, ðuýehk{ k ½h{kt ykÔÞk >>45>> ðuýe kt {k r krË fkuR, Úke ½uh uðe ¤ òuR > u u Au ½h{kt Ak k Òku, su{ òýu rn fkuR yLÞu >>46>> ¾kðk e ðM w su su fuðkÞ, ËÄe ËwÄ ykrË ¾kR òÞ > òu k òu k{kt su ykðu nkÚk, ¾kðk e [es ¾kÞ Au kÚk >>47>> fuËe ¼Âõ {k k u ¼wð u, òÞ Au s{ðk un Òku > fkuÞ { w»Þ ½uh nkuÞ, yuðku ÷k fkþe u kuÞ >>48>> Ak k{k k u ½h{kt òÞ, ½] {k¾ý u Ëne ¾kÞ > Zktfu kºk su{ nkuÞ u{, fkuR òýe þfu rn yu{ >>49>> {k k kºk{kt su òuðk òÞ, íÞkhu ku ¾k÷e Xk{ Ëu¾kÞ > {q wAu ku÷kðe u k , {u k[wt ku÷ku yrð kþ >>50>> ËÄe ËwÄ s{e Þk {u, yuðe ðk òýe ÷eÄe y{u > íÞkhu kuÕÞk Au «kýSð , ËeËe wýku fnwt u ð[ >>51>> [ku h e f ku o Úke fku Þ rË , {w u {u yu ð w t ¼ku s > yu { sw X w t sw X w t {òðu , {k kS w t u { { kðu >>52>> yu{ ðuo ýu ½uh òÞ, r íÞ [kuhe fhe u u ¾kÞ > ½ ~Þk{ ðuýe Vhu kÚk, kðu fzâk{kt Ëe ku kÚk >>53>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu k wh{kt ©enrhÞu WL{¥k ºkðkze u Sð ku fÞkuo yu k{u yufkð {ku ht >>51>> qðoAkÞku fÕÞkýfkhe wh Aw iÞk, uðu su fkuR h kh > fkuxe sL{ kt k kþu, k{u ¼ðs¤ kh >>1>> wY»kku¥k{ ßÞkt « xâk, yuðwt Úke fkuR MÚkk > eÚko ½¤kt fhu ý, kðu Aw iÞk {k >>2>> s Þku kÄ , ¼÷u fhku y w c k > fku r x{k ¼k u íÞ fnw t , kðu Aw i Þ k {k >>3>> [ku kR nðu ©enrh Aw iÞk{ktÞu, k¤÷e÷k fhu nw íÞktÞu > yuf rËð ðuýe k t u, h{ k k Þk W{t u >>4>> ðu ý e k ½h{kt fku R Úke, yu ð w t fe fÞw O Au { Úke > u X k sR u ½h{ku Í kh, ðu ý ehk{ rn u ðkh >>5>> Ak k{k k Òku sý uXk, r s ¾k e {k kyu ËeXk > òu k òu k{kt Þk Axfe, ÷û{e k W¼kt hÌkkt yxfe >>6>> zâku ux{kt nw z fku, Ëuðk [kÕÞkt {k k u X fku > Akuxe k k w ½ ~Þk{, fhu Au u r íÞ yuðwt fk{ >>7>> ½] {kt ¾ ý Ëne ¾i òÞ, [ku h e fhu Au yu n ËkÞ > yu ð w t fne u he [zkðe, «u { ð e {k k k u ykðe >>8>> Akuxe k ½ ~Þk{ u ðkhku, fhu Au ¼tsðkz u {khku > ËÄe ËwÄ ykrË su fuðkÞ, [kuhe fhe u yu ¾kR òÞ >>9>> {khk ½h{kt ykðe u uXk, yks {U {khe shu ËeXk > íÞkhu kuÕÞkt wðkr e kR, Úke ykÔÞk ½ ~Þk{¼kR >>10>> {khk w su ðuýehk{, r íÞ fhu Au u yuðwt fk{ > ½ýe¾he [eòu ÷R òÞ, ð¤e ¾kðk wt nkuÞ u ¾kÞ >>11>>
ht : - 52
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
3
kuÞ y{u fu kt Úke fktR, X fku Ëuðk ykÔÞktAku yktR > [kuh rð he Ëtzu su{, ÷û{e k {u fhku Aku yu{ >>12>> hM h ku÷u {ktnku{ktÞu, ¼Âõ {k kS ðkhu Au íÞktÞu > uW u þkL {kzâkt { , Au kuÕÞkt {k kS ð[ >>13>> nðu ÷û{e kR wýku {u, íÞ ðkõÞ fiÞu AiÞu y{u > [kuhe fhðk ykðuòu kÚk, fze ktÄe ËußÞku u nkÚk >>14>> Au fu{ fhe huþu Ak wt, íÞkhu íÞ ðk y{u {k wt > y{ u swXe fuþku ðk , ¾kuxku fhþku ®n W k >>15>> ðuýehk{ wt fzwt fktzwt, yks ktÄe { u Ëu¾kzwt > ÷û{e kR kuÕÞkt Au ð[ , [kuhe fh ku Úke {khku >>16>> [kuhe wt fk{ fhu yu{, Úke ykðz wt fkuAku u{ > «u{ð eS kuÕÞkt Au yuð, Úke ©enrh u yuðe xuð >>17>> [kuhe fhu ®n fkuÞ rË , huAu {khe yk¿kk u ykÄe > {ktnku{ktÞ hkS yu{ ÚkÞkt, ku ku k kt ½h{kt Þkt >>18>> rð khu zðk ËeÄe ðk , Au ÷e÷k fhu s k > yu f rËð {æÞkö fk¤, ðu ý ehk{ u ¼Âõ k k¤ >>19>> kð[u ÚkÞk Au iÞkh, Þk ÷û{e kR ýu îkh > ½h{kt uXk òuR u ÷k , ykÔÞk rþfk u k u kunk >>20>> ËÄe wt Xk{ ÷eÄwt Au nkÚk, Íx s{e Þk uô kÚk > w u÷kt n kt íÞkt ÷û{e kR, ò e swðu r s ½h{ktR >>21>> WXe u suðkt Ík÷ðk òÞ, uðk kXk Au uô ¾kÞ > ku k k wºk u òðk ËeÄk, ½ ~Þk{S u Ík÷e ÷eÄk >>22>> ÷eÄwt Ëkuhzwt ktæÞk u nkÚk, hkS hkS ÚkÞkt { kÚk > ¼÷k ykÔÞk Aku ÷k {kt yks, nðu õÞkt òþku fku {nkhks >>23>> ÷û{e kRyu {khe Au nkf, Aw iÞk wh [zkÔÞwt 1[kf > {u wðkr e ykðku ynª, [kuh ktÄe {wõÞku swðku rn >>24>> Úke {k k yk fkuÞ k[wt, fk{ yks Úke hkÏÞwt fk[wt > r íÞ ¾kÞ Au yk{ u yk{, fhu Au swðku u yuðkt fk{ >>25>> òÛÞw t Sð u zâw t fks, nðu fu ð e he u hu þ u ÷ks > nw k{e Ë÷kR Þk, ðu ý ehk{ MðY u u ÚkÞk >>26>> wðkr e ykrË eòt s , ykðe swðuAu Äkhe u { > ½ ~Þk{ ku Úke Ëu¾k k, ðuýeY u ÚkÞk s ºkk k >>27>> ÷û{e kR u fu h khe, nu ÷û{e wt ku òu u rð[khe> {u ktæÞku Au yk ðuýehk{, ¼k ¼wÕÞkt Úke ½ ~Þk{ >>28>> eò ÷kuf Ëu¾u ðuýehk{, ÷û{e kR ¼k¤u ½ ~Þk{ > ku k u ½uh Ä{ofw{kh, ku¤ s{ k íÞkt ykÔÞk kh >>29>> wðkr e fnu ÷û{e kR, swðku u÷k W¼k hÌkk ¼kR > {u ku ktæÞk Au ðuýehk{, nrh wt swXwt kðku k{ >>30>> {khk {kLÞk{kt òu ykðu, wAe swðku yk ÷kuf u ¼kðu > ½¤k ÷kufu fÌkwt íÞkt íÞ, {u ktæÞku {khku 2y íÞ >>31>> ÷û{e kyu ¬e fhe òuÞwt, ðuýehk{ ËuÏÞku { «kuÞwt > swXkt zâkt Au ðuýe kt {k , yk ku ykùÞo Ëu¾kýe ðk >>32>> fzâk ku n k ½ ~Þk{, nðu õÞktÚke ÚkÞku ðuýehk{ > ðuýehk{ òýe Akuze ËeÄku, swðku f]»ýu yk « t[ feÄku >>33>> kBÞkt ykùÞo wh kt s , Þkt ku ku k u ¼ð > ð¤e yuf {u {kuxk¼kR, u{ ÷eÄku Au [ku{k k{ktR >>34>> fhðw t 3 rð k w t Ëþo , íÞkhu s{ðw t ku k u yÒk > yu ð ku hkÏÞku Au u { fXeý, hk{« k S Au «rðý >>35>> ykÔÞku ©kðý {k u ðkh, yu÷e {tzkýe Au rË kh > qÞo WËÞ ð Ëu¾kÞku, ykfkþ ðkˤÚke AðkÞku >>36>> ½ ½kuh hnu r þrË , ¼k wt rËþu ®n shk r¼Òk > yu{ ðe e Þk rË kh, {kuxk¼kR hÌkk r hknkh >>37>> ºkÞkuËþ{u rËð u Ä{o, uXk Au [ku hk h {o > ºkiýu wºk ku k e s k , u{kt kuÕÞk Au ©eyrð kþ >>38>> {kuxk¼kR wýku fnwt ðk , {u u{ ÷eÄku Au kûkk > yuðwt u{ {kYt Au ¾Yt, ý ÄkÞwO Au ½ýwt ykfYt >>39>> yuÚke þwt V¤ òuÞu {khu, k[e ðk fnku ykýeðkhu > íÞkhu kuÕÞk Au ¼kR òu¾ , {u wýe ÕÞku s Sð >>40>> q Þ o kt «íÞûk Ëþo , {khu fhðk w t hu A u { > ¼kR e u ðú e yu { òýe, fÞku o t f Õ kht kýe >>41>> t¼kÞko Au qÞo u y¾tz, u {u ykÔÞk Au 4{k Oz > r s khÚke hÚk rn , ykðe L{w¾ W¼k yr¼ >>42>> kÚku ÷kÔÞk Au u ð fs , fÞkO ©enrh kt Ëþo > fhu «kÚko k rþh k{e, ðkhu ðkhu ðt Ë u fh ¼k{e >>43>> ©enrh fnu Au wýku hrð, {khe ðk ÷ußÞku y w¼ðe > {kuxk¼kR su hk{« k , yrð[¤ u{ ÷eÄku yk >>44>> ßÞkhu fhðkt {khkt Ëþo , íÞkhu s {w¾u ÷uðwt ¼kus > yu{ ¼qÏÞk hÌkk rË kh, fktR s{ k Úke r Äkoh >>45>> yus fkhý {kxu ku÷kÔÞk, y{khe yk¿kk «{kýu ykÔÞk > Au ¼kR u ku÷kÔÞk k , «¼w kuÕÞk ð[ nwÕ÷k >>46>> { kYt ykÔÞk Au yk hrð, fhku Ëþo ÕÞku y w¼ðe > Au fhku w¾uÚke ¼kus , ÚkkÞ « Òk y{kYt { >>47>> {kuxk¼kR u ÚkÞku tËun, qÞo{kt nkuÞ «fkþ sun > yk ku r M us Ëu¾kÞ ¼k w, fu{ us hkÏÞwt nþu Ak wt >>48>> Ä{o ¼Âõ yu òýe yu ðk , ÄÞwO us MðY kûkk > n e hs e ytÄkhe ½kuh, ÚkÞku «fkþ íÞkt [nwfkuh >>49>> yr u s {q n Ëu ¾ kÞ, {ku x k¼kR Ëu ¾ e ¼hkÞ > ½zeðkh yu Ëþo ËeÄw t , u s ku k{kt {kðe ÷eÄw t >>50>> kBÞk yk tË íÞkt yrn kÚk, fhu qÞo e qò kÚk > kuÕÞk qhs ðkýe t¼eh, wýku y t S {r Äeh >>51>> {khu ½u Þ o {khk ¼kR, ½ ~Þk{S Au w ¾ ËkR > yu A u yûkhkrÄ r yu ð , y{khk ðu o k RüËu ð >>52>> y{u ¼hkÔÞk ¼heÞu , yu e yk¿kk u y w heÞu > fhku « Òk u ð ku u {u , ðu o Ëu ð hkS Úkkþw t y{u >>53>>
ht : - 53
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
4
fÞwO ©enrh wt íÞkt qs , qÞoËuðu íÞkt r {o÷ { > ¼Âõ {k kÞu h kuR fhe, ¼kR u s{kzâk «u{ ¼he >>54>> uðu 1 hýe hÚk{kt ÷kðu÷k, Ér»k kXâ nòh ykðu÷k > k kt MðY yt wc {kºk, fhu Au M wr r {o÷ kºk >>55>> M wr wýe ÚkR u «rð , ©enrh kuÕÞk r{ü ð[ > { u Ëu¾e ÚkÞku Awt hkS, {khe « Òk k ÚkR ÍkÍe >>56>> yu { fne u {t kÔÞw t Ëw Ä , ku { e kÞ w t yr þw Ø > q Þ o rn Ér»k u kÞw t , ] ó fhe u { { kÔÞw t >>57>> hò {k e u iÞkh ÚkÞk, Ér»k rn 1{k Oz Þk > hÚk{kt u e íÞkt Úkfe [kÕÞk, Aw iÞk wh ðk eyu ¼kéÞk >>58>> khkÞý h Vo òÞ, u s y rhr{ Ëu ¾ kÞ > ½ýe ½ku h yt Ä khe Au hkíÞ, u { kt ykùÞo h¾e ðk >>59>> Aw iÞk wh k ðk e s , yu{ rðM{Þ kBÞkt u { > fk¤e 2rð¼kðhe rð»ku yk þwt, fkuýu ykðzwt us «fkþwt >>60>> ðu o ½hu Ú ke r féÞkt kh, Äkhe Äkhe sw ð u r hÄkh > u x ÷k{kt ku ÚkÞk yÿþ, q Þ o yt r ºkûk{kt W f»ko >>61>> w h ðk e su ½¤kt ÷ku f , ykðe Ä{o u w A u rðþku f > Ä{o Ë u ð u fne nw ðk , yÚk Rr rðM khe kûkk >>62>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu hk{« k ¼kR u qÞo kt Ëþo fhkÔÞkt yu k{u kð {ku ht >>52> qðoAkÞku Aw iÞk wh kð Au, {kuûk ýwt u Äk{ > ðk fÞkuo ßÞkt ðk÷{u, yð khe qhýfk{ >>1>> Ä{o Ä w h t Ä h ku r ÷Þk, w ý ku hk{þhý rðºk > r {o ÷ { Úke kt ¼ ¤ku , w r « x [rhºk >>2>> yuf {u {kuxk¼kR t u, x¼uÁ h{u ~Þk{ > ¾k rn ûk ktÄe, h{u h{ w¾Äk{ >>3>> {kÄð[hý ykrË ¾k, ©e½ ~Þk{ e ûku > ðu ý e {kÄð «Þk u , y t S e {ûku >>4>> yuðe he u u ¼kR h{u, k{ k{k ðËu ðkË > þu»k kÚku ©enrh kuÕÞk, SíÞk { Úke «{kË >>5>> [ku kR {kuxk¼kR u fu ½ ~Þk{, wýku ðk fnwt ÷hk{ > ðþhk{ e ðkze Au ßÞktÞ, Áze ykt k e k¾kuAu íÞktÞ >>6>> khe MðkrËü ÚkR iÞkh, su fkuR u÷e ÷kðu ykXkh > u÷e ÷kðu u e S ÚkkÞ, Au ÷kðu u nkÞko fuðkÞ >>7>> k{ k{k rð[khu Au { , r þkÞu fÞwO ½uh þÞ > {kuxk¼kR u ÚkÞku rð[kh, u÷e k¾ku ÷kðwt nwt yk Xkh >>8>> khkÞý r Ëhkðþ ÚkkÞ, íÞkhu s kzwt ðuo ¾kÞ > {khk ûk k ÷uR u òðwt, Ônu÷ku WXe Äe ðurý ÷kðwt >>9>> { {kt ðk rð[khe ÷eÄe, Au ku r hkt u r ÿk feÄe > ¼kRyu ½zâk Au ½kx sun, òÛÞk yt hò{eÞu un >>10>> {ku x k¼kR u u ûkfkh, u u r ÿk {w f e Au y kh > Au rð[khu w t Ë h ~Þk{, nðu ku fYt f¤kÞu fk{ >>11>> khkÞý hku ð hu ð] û k, íÞkt Au e ¤ku yu f «íÞûk > u { kt ¼q hnu A u y kh, u u yk¿kk fYt ykýeðkh >>12>> e[k{kt su ykt k e k¾ku, Äe ÷i ykðþu yktne ÷k¾ku > r{ºk u Ëk¾zku fuðkÞ, fk{ h kÞwO yks ÚkkÞ >>13>> yu{ Äkhe u ¼q ku÷kÔÞkt, nòhku u ku h ykÔÞkt > ¼q u fhe ðk rðM khe, fu kt fu kt ÚkÞkt u iÞkhe >>14>> ¼q u ÷køÞkt uýeðkh, yk¿kk {k e ÷eÄe r hÄkh> ÷eÄk Au xku ÷k fh{ktÞ, Þkt e[u ykt kAu ßÞktÞ >>15>> u k¾ku ðuýe ÷eÄe f¤{kt, ½hu ÷kðe ËeÄe Au ¤{kt > ykt ÷e e[u {wfe u ÷kðe, yuðe ¼q kuyu Vhs òðe >>16>> nðu òu¾ r ÿkÚke òøÞk, khýu ykðe u òuðk ÷køÞk > íÞkt ku Úkðk ykÔÞwt ðkh, {kuxk¼kR u ÚkÞku rð[kh >>17>> ku k k ûk k ðuýehk{, u u ku÷kÔÞk Au un Xk{ > [k÷ku [k÷ku {ku ÚkR Þku, òýu ð¾ Úkkuzku s hÌkku >>18>> qÞo WËÞ òu fËe Úkkþu, yk ý u÷k íÞkt ~Þk{ òþu > k¾ku ur÷òu yu Äe ÷kðu, kðhk yk ý u kðu >>19>> yu{ fne u ¾k ku kÚk, ÷R [kÕÞk íÞktÚke yrn kÚk > ykÔÞk ytÄkhu e[k{ktÞu, ßÞktÚke k¾ku ÷uðk e Au íÞktÞu >>20>> yu{ u íÞkt òÛÞk ¾ksw , ykuÕÞkt ykðe kuõÞkt Au ¼q > k¾ku ðeýu Au ykt k e ¤u, ½ýku ¼Þ kÔÞku u ¤u >>21>> {ktnku{ktne Ëu¾kzu Au ¼zfk, òýu ¾hk kuhu Au zfk > k¾ku ðuýu ysðk¤wt fhe, {kuxk¼kR rð[khu Au Vhe >>22>> swðku ½ ~Þk{ u÷k òøÞk, ykðe u k¾ku ðuýðk ÷køÞk > {kxu [k÷ku nðu ku {¤eÞu, AuÚke ðuo kAk ð¤eÞu >>23>> yuðwt fi u ykðuAu Sf, kuÕÞkt ¼q Ëu¾kze u ef > yktne ykðþku {kt ¼kR {u, swðku ¼q AiÞu ðuo y{u >>24>> yuðwt kt¼¤ kt kBÞk ºkk , ¾k t u fhu k k k > Sð ÷R kXk òýe füe, kAe òu k Úke fkuR áüe >>25>> ykÔÞk ðþhk{S u íÞkt Þ , Ëku z e u þ e Þk ½h{kt Þ > fhe ðþhk{S u ðk , yks {khu n e {hý½k >>26>> ðËu ðþhk{S ð[ , {u w ý ku u ¼kR òu ¾ > yt Ä khk{kt n w t þw t íÞkt fk{, fðu ¤ k k Þk k u Xk{ >>27>> ¾{k ¾{k {u {khk ðeh, yuðwt fi u yk e ½ýe Äeh > Yzwt fk{ ÚkÞwt ¼kR yks, {u ½uh ykÔÞk w¾ ks >>28>> e ¤u Au «u ku W khku, u{kt ¼q hnu Au nòhku > { u ©enrhÞu [kÔÞk, Sð k ò k ½uh ykÔÞk >>29>> íÞkt u íÞkt fhe ò ¼ûký, fkuý fh ykðe hûký > k¾ku þwt fhðe e {khu, ¼q xku¤k{kt Þk ytÄkhu >>30>> þkÂL {kzâk yu{ fne u, ½uh {kufÕÞk fh úne u > wýe ÕÞku ©ku k rððufe s , fkuR tþu fhþku { >>31>>
ht : -53
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
5
su Au þu » k ýku yð kh, u u ¼q ku þku zu ¼kh > ý ©enrh w t Au { w t , ¼kR w t ÚkÞw t { ¼{ w t >>32>> ykÔÞk y t r s Ë , snkt uXk Au rðï{kun > ðk fhe Au ¼q t kÚk, òuR rðM{u kBÞk yrn kÚk >>33>> ¼q fnu Au ©e{nkhks, y{ u ¾kðk wt fü yks > íÞkhu kuÕÞk Au {o WËkh, ¼q { u fnwt Awt kh >>34>> yufufku ÕÞku Ëþ Ëþ k¾ku, yk ze u{ktÚke ÷R hk¾ku > khkÞý h Ä{o ¤kð, sL{MÚkk f ku fwðku ¼kð >>35>> ð¤e ¼qr Þku nehe fq , ¾t k hkuðh Au y q > W½kx rðïkr{ºke sun, yu ykrË k{ ýkÔÞkt un >>36>> yu{kt yt w ¼ÞkO Au y¾wx, { u eðk e íÞkt Au Awx > Aw iÞk{ktÚke su fktR {¤u, V¤ Vw÷ ¾kòu u u ¤u >>37>> eòu fkuR MÚk¤u ð¤ kz, {u fhþku ®n kz > k¾ku ÷eÄe Au fÞk «{kýu, yk¿kk k{e u Þk Xufktýu >>38>> ËuÏÞwt kt¼éÞwt «íÞûk ¼úk u, kBÞk ykùÞo { yuðk u > Au ykÔÞk k k¼kR k , nk fh k kuÕÞk yrð kþ >>39>> fuhe ýe k¾ku ÷kÔÞk ¼kR, Ak e hk¾e fu þwt {u õÞktR > ¼kRÞu n e uðe sýkðe, {u ¼q e k u ðuýkðe >>40>> nðu þwt wAku Aku ½ ~Þk{, fhe ÷eÄwt u÷wt {u fk{ > ËÞk ÷kðe kuÕÞk Ëe tÄw, òuÞu ux÷e ÕÞku w¾r tÄw >>41>> k¾ku ÷R s{ku {khk ¼úk , ý wAwt Awt { u ðk > fkuý SíÞwt fku e ÚkR nkÞo, {w u ¬e fnku u rð[kh >>42>> ßÞuc tÄw fnu SíÞk {u, { yk u nkhe Þk y{u > «¼wS ÚkÞk íÞkhu « Òk, {u¤ÔÞwt ðo e kÚku { >>43>> ðkËrððkË u Akuze ËeÄk, r s ¾kÞku u ¼u k feÄk > ¾k tÄw kÚku {nkhks, k¾ku s{u uXk fÞwO fks >>44>> k÷r{ºkku u ¾w s{kzâk, {kuxk¼kR u {wË {kzâk > yuðkt fhu Au r íÞ [rhºk, yr kð wLÞ rðºk >>45>> ð¤e yu f {Þ ©eht , r s ¾k ÷R WAht > hk{ k h{kt Þk kðk, fkt R ku k w t fk{ òðk >>46>> ¾k t u u X k Au s¤{kt , yu ð u ykÔÞk k e u A¤{kt > hk{Ë¥k u ¼ðk eË¥k, {nk {Ëku L {¥k WL{¥k >>47>> u A u ¢ku Ä e rðhku Ä e fw r A , yrððu f e rð[kh hrn > w h ð w t ðu h ÷u ð k fks, ykÔÞk t ¼ kh k Úkfk yks >>48>> ÚkÞk k÷MðY u u uW, s¤{kt ¼u k h{u Au uW > ykÔÞk y wh {khðk fks, yuðwt òýe Þk {nkhks >>49>> A kt s¤{kt h{u y kh, fhu ¢ezkÞku k k«fkh > r{ºk{t z ¤ u íÞkt h{kzu , yr yk t Ë Wh {kzu >>50>> ykuÕÞk y wh { rð[khu, ku u ~Þk{ u {khðk Äkhu > s¤{kt ½ýku ÷k k u, ku k wt Y ð «fkþu >>51>> ku Õ Þk k÷MðY u y w h , eò ¾kÞku u fÞko Ëq h > ykðku nrhf] » ýS h{eÞu , yu f yu f u { {eÞu >>52>> yu ð w t fne zw rfÞku {khe, y w h u Ëw ü w  ØÞku Äkhe > «¼w W h sw ÷ { feÄku , yu f u f ku [hý fze ÷eÄku >>53>> hAkuzu Au s¤{kt, kuÕÞk ðuýe e kÚku f¤{kt > ¼kR {½hu ÍkÕÞku Au [hý, {w u ÷k uAu yuðwt yk[hý >>54>> yuðwt fne u y wh 1xkufkÔÞku, ¼ {kh {ktÞu V kÔÞku > k{ whðk÷u k ßÞktÞ, ¼{ ku sR zâku Au íÞktÞ >>55>> z kt kÚku kBÞku Au {hý, zâku y[u ÚkR Ähý > ðk{ [hýu ð¤øÞku y wh, yu wt ykÔÞwt Au {]íÞwt sYh >>56>> [hýÚke hAkuze ËeÄku, y¼ú{k uo ¼{ ku s feÄku > ¼BÞku ykfkþ{kt ½ýeðkh, zâku hu[k k{u u ðkh >>57>> fÕÞký k h su zk , u ku W¥kh fktXk ku ¼k > zâku u fktXk W h Ëwü, {hý ¼u ku ÚkÞku Au kr ü >>58>> {hý k{e zâku y whuþ, ÚkÞku ¼khu ¼Þtfh ðuþ > Ëun rðþk¤ {kuxku Ëu¾kÞ, kBÞku rðM kh ðo «kÞ >>59>> {nk«¼wS Ëe ËÞk¤, un u {kuûk ykÃÞku ufk¤ > ßÞkt zâku íÞkt ÚkÞku ½ýku ºkk , ÚkÞkt ÷kuf kt r[¥k WËk >>60>> kBÞk ykùÞo u ¼Þ { , Ëu¾e Ëu¾e y wh kt > ykÔÞk y{h ÔÞku{u u ðkh, fhu ËwtËw¼e kË y kh >>61>> ð¤e w » Yzkt ðh kðu , k[u yà hk kt Ä ðo kðu > [t Ë w » ðzu ðÄkðu , sÞ sÞ ku ÷ u ½ýk ¼kðu >>62>> {e k h Yzw t Ëu ¾ kÞw t , w » [t Ë ðzu Zt f kÞw t > yu { ðh kðe ÷e÷k÷u h , ykÔÞk ¾k rn u ½u h >>63>> k÷r{ºkku y u fhe «ÏÞk , Ä{o ¼ Âõ u fne u ðk > Aw i Þ k w h ðk e su s , òýe u ÚkÞk «Vw Õ ÷ { >>64>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞku æ Þk« kËS hk{þhýS t ð kËu ©enrhyu y w h u {hý {kzâk yu k{u ºku {ku ht >>53>> qðoAkÞku yuf {u {kuxk¼kRÞu, kÔÞwt f]»ý u fk{ > {t ¤ ykneh u ½hu, òyku {u ½ ~Þk{ >>1>> khkÞý h u ehu , ËÂûký ksw ßÞkt Þ > u n zk{kt kÞku Au u u , Ëku ð hkðku sR íÞkt Þ >>2>> yuðwt wýe u Þk kÚku, uXk Au Lkunzk k > {t ¤ Aex ykneh u, fhu Ëkuðk ku «Þk >>3>> ykneh Òku òýu rn, yu{ fhu nrh fk{ > ËkuR ËkuR u kºk ¼he, {wfu Au ßÞkt ½ ~Þk{ >>4>> ð¤e eò{kt ËkuR ÷kðe, ¼hu u kºk e{ktÞ > «¼wSÞu ku eðk {ktzâwt, yuðe he uÚke íÞktÞ >>5>> ½xu u fhu hk h, kýe hu z e h{u þ > yu { fhe u Ak w t hk¾u , òýu rn fku R yu þ >>6>> ykneh k u W zkðe, ÷u R ykðu Au ½u h > Yze he u t ¼ k¤ hk¾u , eò þw t {Íu u h >>7>>
ht : - 54
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
6
[ku kR Þ ÷uðhkðe ykðu ½uh, kU u wðkr e u u uh > ¼k¼e {u¤ðu ËwÄk ý{kt, Ënª ò{u rn ðk ý{kt >>8>> íÞkhu fhu Au { rð[kh, nðu fu { ÚkÞku Vu h Vkh > «Úk{ su ð w t Úke {¤ w t , ¬e ÷k u kýe ¼¤ w t >>9>> íÞkhu ¼Âõ {k kS u wAu, kRS yk wt fkhý þwt Au > Þ ¼¤ wt Úke yk fu{, {w u ku zâwt Au {kuxwt ðu{ >>10>> ËÄe Úkk wt Úke u÷k suðwt, ð¤e ½e ý ÚkkÞ Au yuðwt > ykneh t kÚku {nkhks, r íÞ òÞ Ëkunhkðk fks >>11>> ËqÄ eÞu u òýu fkuÞ, h¾u kýe huz k nkuÞ > {khu { u ku yu{s ÚkkÞ, Úke eòu ku fktR W kÞ >>12>> íÞkhu {k kyu ku÷kÔÞk k , wAâwt wºk u fhe nwÕ÷k > ËqÄ eðkuAku u ðk òýe, Au huzku Aku þwt ¼kR kýe >>13>> y{u fh k Úke fu ~Þk{, ý nþu yu ¼k¼e wt fk{ > íÞkhu wðk e kR ykÔÞkt, ËqÄk ýkt ÷kðe u kÔÞkt >>14>> {k kS yku¤¾e ÕÞku yuÄktýe, yuf÷wt Ëu¾kÞ swðku kýe > íÞkhu ©enrhS kuÕÞk wÄ, yk ku k¾ze wt Úke ËqÄ >>15>> Úkkuzk rË e ðeÞu÷e kÞ, {kxu kýe suðwt yu Ëu¾kÞ > yuðwt fi {k k u {òÔÞkt, yu{ ¼k¼e kt { { kÔÞkt >>16>> yux÷k{kt ku ykrnh ykÔÞku, k{ {t ÷S { ¼kÔÞku > u u wAu Au ©e¼Âõ {k , ¼kR fu{ òýku Aku yk ðk >>17>> kuÕÞku ykneh {w¾ u ðkh, Úke òý ku nwt yu ku kh > ½ ~Þk{ eyu Au fu ®n, u e h Úke {w u rn >>18>> ý ËqÄ{kt kýe Ëu¾kÞ, Þ k ¤wt yk h¾kÞ > {khku ðkr÷zku uXk Au k , {tË {tË fhu Au u nk >>19>> ¼Âõ {k kyu òÛÞwt Au Wh, ¼kR wt fk{ Au yk sYh > «u{ð e fnu ½ ~Þk{, {u þwt fhðk fhku yk{ >>20>> ËqÄ yk eÞu n{uþ y{u, yks rðþu»k ÷i s{ku {u > Ônk÷ku rð[khe kuÕÞk Au yuðwt, nðu yks ËqÄ Úke eðwt >>21>> yuðwt fne u ykÔÞk Au kÞo, fnu ËeËe u ©efeh kh > su rË ËqÄ i yk ku {u, u rËð u Þ eþwt y{u >>22>> íÞkhu kuÕÞkt wðkr e kR, {u wýku ½ ~Þk{¼kR > r íÞ yk eþ nwt rn [wfwt, swðku íÞ tfÕ yk {wfwt >>23>> yuðwt fne u {wõÞwt Au s¤, u u òuR hÌkk Au yf¤ > ý kz ku fhþku, ËqÄ{kt kýe rn ¼hþku >>24>> yûkhÄk{ k yrÄ r , u ý u Ähe Au { w » Þkf] r > w Y »kku ¥ k{ {o rðºk, h kxf fhu [rhºk >>25>> {k r k u yk tË yk u, r s uðf kt fü fk u > ð¤e yuf {u ½ ~Þk{, ¾k ÷R [kÕÞk w¾Äk{ >>26>> khkÞý hu ¼ ðk , fhðk Þk w t Ë h M k > ð¤e h{ { fhðk, ¼kh ¼q r { ýku fkt R nhðk >>27>> u {u yu f ykÔÞku y w h, k{ r h ÷ ¼q t zku ¼wh > ©enrh u u {khðk þkuÄ u, qð o k ðih ¢kuÄ rðhkuÄ u >>28>> fk¤k k ýw t ÄÞw O Y , Akt ku s¤{kt hÌkku rðY > «¼w h{e ½ýeðkh íÞktÞ , Au uX k Au u s¤{ktÞ >>29>> ¾k rn fhu Au M k , s¤ rð»ku h{u ¼ ðk > s¤ WAk¤u Au k{ k{e, {khu zw feÞku nw k{e >>30>> ôzk kýe{kt sR hu Au, yuðe ½ýef r¢Þk fhu Au > ykuÕÞu y whu òuÞku Au ÷k , k{ku ykðu ÚkR fk¤ku k >>31>> {nkËwü y u {tË{r , {w¾u VwtVðkzk {khu yr > ¼qtzku ¼khu ¼Þtfh ÔÞk¤, ð¤e k¾u Au rð¾ e ßðk¤ >>32>> u wt ¼k¤e ¼Þtfh Y , ¾k Akt k hÌkk Úkfk [w > ºkk k{e Þk u {kt, ¼Þ ÷k e Þku íÞkt ð {kt >>33>> ¾k ðuo fnu wýku ¼kR, swðku k ykðu k{ku ÄkR > yuðwt fne ¾k kXk kh, ðuo W¼k hÌkk ykðe kÞo >>34>> yt Þko{e hÌkk Au s¤{kt, kuÕÞk ¾k t kÚku ¤{kt > yks ¼÷ku ykÔÞku {khu ÷k , {w u þwt fhþu fk¤ku k >>35>> u {u ykðe Au ½ýe khe, ¼hðwt su u r {o¤ ðkhe > W¼e W¼e fhu Au fkuh, kÞo ykðkuhu Ä{orfþkuh >>36>> zt {khe u Ëuðwt Au Ëw:¾, {kxu ykðu Au ð L{w¾ > fhzðk ykðu Au { u, yuðku r ùÞ ÚkÞku Au y{ u >>37>> yuðwt wýe u ©e½ ~Þk{, ðk{ [hý W kzâku Au u Xk{ > ÚkÞku k k yt u «nkh, nrh[hý ýku r hÄkh >>38>> ¼Þ kBÞku ÚkÞku r ¼t , u kt Ze÷kt ze Þkt yt > ðuo ktÄk þheh k sun, ÚkÞk ssohe¼q s yun >>39>> ÷køÞku [hý ku Í kxku suðku, Wh WAzeÞkuAuhu yuðku > u hÚke W {ýku òuÞ, ku fË{ Auxu zâku kuÞ >>40>> {xe Þku Au 1[¢e ku Ëun, hkûk Y u zâku Au un > ½ýku ºkk k{e Þku { , {w¾u [kÕÞwt YÄeh ð{ >>41>> {hý k{e zâku {r {tË, Vur÷ ku 2Vurz kÏÞku Au VtË > kBÞk rðM{u nw h khe, swðu ©enrh u Äkhe Äkhe >>42>> r féÞk s¤Úke «¼w kÞo, uÞkO ð yk¼q»ký kh > Au ½uh ykÔÞk y÷ u÷ku, ¾k rn wtËh Au÷ku >>43>> [ku hk h ykðe r hkßÞk, ¾k rn ©e{nkhkò > þku¼e hÌkk Au wtËh ~Þk{, fkuxe ftË o ÷kðÛÞÄk{ >>44>> {e u ykðe uXk òu¾ , kuÕÞk ©e{w¾u ©e¼ ð > «kýðÕ÷¼ nu ðuýehk{, {khu òu u u u Xk{ >>45>> k fhzðk ykÔÞku ku yks, ý fuðwt fÞwO swðku fks > n ku rð¾ ¼hu÷ku yu ÔÞk¤, u ku {]íÞwt ÚkÞku fk¤ >>46>> ðkr÷zku fhu Au yuðe ðk , íÞkt ku ykÔÞkt Au ©e¼Âõ {k > «kýSð {khk fw{kh, s{ðk [k÷ku Ëuð {kuhkh >>47>> íÞkhu nrh fnu ÷kðku yktne, {k k ½h{kt ykðeþwt ne > wýe {k k u ykÔÞwtAu nu , Úkk¤ ÷kÔÞkt íÞkt «u{ {u >>48>> ðk w Ë u ð yk u fk¤, [ku hk h {w õ Þku A u Úkk¤ > ©enrh fnu w ý ku {k kÞ, ykx÷u ¼ku s u rn ÚkkÞ >>49>>
ht : - 55
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
7
yks ûkwÄk ÷k e Au ðÄkhu, eòt ¼kus òuÞu y{khu > yu{ fi u ¾k ÷R kÚk, s{ðk ÷køÞk ©eËe ku kÚk >>50>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞku æ Þk« kËS hk{þhýS t ð kËu ©enrhÞu kÞku Ëku ð hkð kt Ëq Ä eÄw t yu k{u [ku {ku ht >>54>> qðoAkÞku [ku hk h s{ðk uXk, ©enrh h{ f] k÷ > «u{ð e ÷kÔÞkt «u{Úke, ¼he u wtËh Úkk¤ >>1>> ¾k kÚku s{ðk ÷køÞk, u e hÌkk Au òu¾ > {k k fu þwt u khe {wõÞk, ¼kR u fhkðku ¼kus >>2>> nw k{e ð ku r ÷Þk, {k k w ý ku yu {{o > h ku z k{kt r n s{kzßÞku , y t u y w f {o >>3>> yk k k ¾k ki y{u ku, s{ðk uXk yk Xk{ > {kuxk¼kR yk{kt õÞkt ¼¤u, yk k kt k¤ wt fk{ >>4>> yu ð k{kt RåAkhk{ ykÔÞk, h{ k «¼w u k > «u{ ðzu ku÷ kÔÞk ku u, u kÞko yrð kþ >>5>> [ku kR ¾k «íÞu kuÕÞk nw k{e, ð hk¾ðe s{ðk{kt ¾k{e > su u s{kÞ ux÷wt s{ku, fhku ¼kðuÚke ¼kus {ku >>6>> k{ k{k fhu { w ð kÞo , yu { s{u Au s ËkÄkh > s{ k òu Þ k «kýSð , Ä{o ¼ Âõ ÚkÞkt Au « Òk >>7>> ð¤e kuÕÞk Au rðï{kun , {k k ÷kðku u eswt ¼kus > ðÄkhu òuþu yks y{khu, yu{kt ®[ k fhðe {khu >>8>> íÞkhu eòu ¼he ÷kÔÞkt Úkk¤, ehMÞku «¼w u fk¤ > yu{ {k e u u[kh ðkh, ÷eÄkt ¼kus sBÞk u Xkh >>9>> ð¤e ÷e÷k fhu òu e kÚk, u x W h Vu h ðu nkÚk > ËeËe ¼ku s hÌkw t yÄw Á t , hk h ÚkÞw t Úke w Á t >>10>> ¼Âõ ½h{kt Þkt u òuR, n e u ðuo ÷eÄe h kuR > ÷kðe u eh u ¾uð, íÞkhu kuÕÞk Au ©e ¤Ëuð >>11>> ¾esðkÞk Úkfk fnu ¼kR, yks þwt ÄkÞwO Au {u yktR > íÞkhu kuÕÞk Au yûkh r , suc tÄw wýku {nk{r >>12>> ykÔÞk nkuÞ òu fkuR {u{k , u wt fhðwt ½xu L{k > u fÞko rð k ¾kuxwt Ëu¾kÞ, fuËe {u{k ¼wÏÞk òÞ >>13>> {kuxk¼kR kuÕÞk yu t tÄ, Úke {u{k yk ¼kR tÄ > yuðk{kt ðiÞk { ¼kÔÞk, Ëuð ktÄðo k ý ykÔÞk >>14>> fh fzâkt Yzkt ðk®sºk, s u u k{ ku {nk{t º k > ½ ~Þk{ nrhf] » ý yu ð ku , ku ÷ u k f÷k rð»ku u ð ku >>15>> k k k k ykÔÞk Au u yk u, «u{u ¼qÄh u u ÷k u > «¼w fnu swyku {kuxk¼kR, Ëuð ðiÞk ykÔÞk Au yktR >>16>> W¼kW¼k fhu Au kÞ , {khe {q {kt òuzâwt Au { > s u Au {khk k{ ku {tºk, h ÚkÞk yuf tºk >>17>> wý kÞ Au u {khk yu{, s{kzâk rð k u [k÷u fu{ > yu{ fne yk u Au ¼kus , ku k e « kËe ¼ ð >>18>> Úkk¤{ktÚke ÷R r s nkÚku, ËeÄe s{ðk e [eòu kÚku > [¤w fhe WXâk yrð kþ, k ezkt ÷eÄkt {w¾ðk >>19>> íÞkt Ú ke WXâk «¼w u n ðkh, sR u X k fw ð u hÚkkh > ði Þ k u ý Þk kÚk, fhu kðýw t ÚkR kÚk >>20>> k÷ w h u {k Úke kÞ, Yzkt ðk®sºk Au fh{kt Þ > [ w h kRÚke fhu kÞ , Ëu ¾ e {ku n kBÞk nw s >>21>> Aw iÞk wh k su { w»Þ, ykÔÞk kt¼¤ðk fhe nwtþ > fÞwO kÞ íÞkt nwðkh, Au ktÄðo kuÕÞk uXkh >>22>> nu f] k kÚk nu {nkhks, y{ u fnku uðk yks > íÞkhu ©e nrh kuÕÞk ð[ , wýku ktÄðo Äkhe u { >>23>> {u ykðòu í t {kt Þ , {e u hk¾eþw t y{u íÞkt Þ > Au kt Ä ðo yáþ ÚkÞk, {Mfkh fhe u u Þk >>24>> kBÞk ðiÞk yu ðhËk , ½ýk hkS ÚkÞk ¼ ðk > ÚkÞk í t {kt «r Ø, {kuxk {wõ {ku ðz r Ø >>25>> ð¤e yuf {u yrð kþ, ßÞkhu ykÔÞku Au Vk ý {k > ðk¤w fhe u wLÞ rðºk, ku÷kÔÞk ku k k k¤r{ºk >>26>> ¾k kÚku ÷R u w Ä eh, Þk khkÞý h eh > h{ kt h{ kt ÷k e ðkh, fhe h{ k k «fkh >>27>> íÞkt Ú ke ¾t k hku ð hu Þk, h{e u kAk i Þ kh ÚkÞk > ykÔÞk ehku s w h u ¤u , {Äw w » fu h kt ð] û k ¤u >>28>> k{ k{k 1¼uÁ Au { k, uW ûku ÚkR íÞkt h{ k > yuf ûku hÌkk ½ ~Þk{, esu ûku ÚkÞk ðuýehk{ >>29>> w ¾ t Ë ykrËf ¾k, u u ku k k ûk{kt hkÏÞk > h½w t Ë ykrË su r{ºk, ðu ý e k ûk{kt u rðºk >>30>> yu{ h{ k Úkfk u 2 kxe, Þk {kuxk e[k e ðkxe > íÞkt Úkfe {e k h Úki u, {Äwð]ûku hBÞk ½ýwt si u >>31>> Au ½uh Þk r rhÄkhe, r s uðf k w¾fkhe > íÞkhu ¼k¼e u fuAu {kuhkhe, ]»kk ÷k e Au ÷kðku u ðkhe >>32>> ku u uher z ÷e yt u, fkZe k¾e u {wfe ÷t u > uXk « x «¼w ÷t u, ¼k¼e s¤ ÷kÔÞkt Au W{t u >>33>> «e u fhkÔÞwt Au s¤ k , Au kuÕÞkt ¼k¼e ¼køÞðk > yk ¾kuhk kÚku s÷ kºk, ÷t nuXu {wõÞkt w kºk >>34>> ]»kk ÷k u ku r ßÞku yk ÷R, wðkr e Þkt yuðwt fR > Þkt wtËhe kR u ½uh, «¼w kuZe Þk Yze uh >>35>> ßÞkhu ÚkÞku Au «k :fk¤, íÞkhu WXâk Au Ëe ËÞk¤ > þki [ rðrÄ fhe ¼ ð , Au fÞw O Au Ët Äkð >>36>> sL{ MÚkk f k fq fktXu, ÷ktXe ðk¤e u uXk nuXu > wðkr e ÷kÔÞkt h{ ðkhe, kðk uXk Au Ëuð {kuhkhe >>37>> qðo {w¾u uXk nw k{e, ðoÄk{ ýk Au yu Äk{e > ¼k¼eÞu fhkÔÞwt yu{ M k , fkuhe Äku e fhe rhÄk >>38>> [zâk [k¾zeÞu ½ ~Þk{, ykÔÞk ykuþhe{kt yr¼hk{ > qðo{w¾u eAkÔÞwt yk , æÞk fhðk uXk Sð >>39>>
ht : - 56
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
8
r íÞrðrÄ whku ÚkÞku ßÞkhu, s Sð WXâk uðkhu > íÞkt ku h kuR ÚkR iÞkh, {k kÞu ku÷kÔÞk r hÄkh >>40>> k÷{w f w t Ë rð»ýw Au su n , u { u Úkk¤ ÄhkÔÞku u n > Ä{o Ë u ð u rn fw { kh, u { u s{kzâk yu ý eðkh >>41>> Au w ð kr e y u {k k, ðu o t u sBÞk w ¾ Ëk k > ºki ý rËð yk { {o , Ä{o Ë u ð fhu f{o >>42>> [ku hk h håÞku Au XkX, Ä{o þ k ýku fhu kX > ku u sR u X k Au yk , fhu þk ýw t rððu [ >>43>> u {u nrh ©e½ ~Þk{, ð¤e kÚku ¾k ðuýehk{ > fÚkk kt¼¤u ©Øk rn , r k e k u ¼úktr hrn >>44>> íÞkhu RåAk fhe ½ ~Þk{u, ykÔÞk y{h nw u Xk{u > fÚkk kt¼¤ðk ku Au ÃÞkh, W Þko ykfkþÚke u ðkh >>45>> ykÔÞk ði { k u u e rðþu f , w ý u Ä{o þ k Ähe xu f > ykt ÷e h fi kt rð{k , fi f Ärýo h Ähu æÞk >>46>> fi f [ku f {kt fw ð k rf khu , [khu hV ¼hkÞk u ðkhu > Ä{o Ë u ð rn «¼w u , {Mfkh fÞko Au rð¼w u >>47>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞku æ Þk« kËS hk{þhýS t ð kËu ©enrhÞu kt Ä ðo Ëu ð u ðh ykÃÞku yu k{u t [ kð {ku ht >>55>> qðoAkÞku ykt ÷e ¤u [ku hu, fÚkk wýu ½ ~Þk{ > Ëuð f¤ íÞkt ykðeÞk, fÚkk {kxu yr¼hk{ >>1>> nrh« kË k {w ¾ Úke, w ý u fÚkk h kh > yu f k ú r [¥ku kt ¼ ¤ kt , Úki Au fu x ÷ef ðkh >>2>> yu ð u {u «u { ð eÞu , þu ð ku ðýe Au íÞkt Þ u > ykt ýk yk u «Úk{Úke, w f ðe Au [ku f {kt Þ u >>3>> íÞkhu fÚkk e {kÂó Úki , y{h WXe u òÞ > ku ku k u rð{k u u X k, u ku ½zu z kx ÚkkÞ >>4>> þçË wýe u ¼Âõ fu Au, swðku wðkr e yks > þuðku k ku k u sR, kzu fkuR fks >>5>> [ku kR wðkr e WXâkt ¾uð, khu ykðe u swðu Au þuð > íÞkt ku ËuÏÞk Au ½¤k Ëuð, wðkr eÞu yð~Þ{uð >>6>> ¼Âõ {k k u ku÷kÔÞkt kÞo, {u ykðe u swðku ykXkh > nk÷ ðuo þuðku ¾kR òþu, Ae yk ýwt fk{ þwt Úkkþu >>7>> yu ð w t w ý e u ykÔÞkt Au {k k, sw ð u shu Ú ke w ¾ Ëk k, òu òu k{kt yÿþ ÚkÞk, ykfkþ{k u o y{h Þk >>8>> rðM{u k{e u {k k rð[khu, fkuý ykÔÞwt nþu yktýeðkhu > fÚkk wýu Au ¼q k ¼q , fk¤ ÄÞwO eswt Y >>9>> {k k k u ykÔÞk Au {kun , ðËu yr {Äwhkt ð[ > yu ku y{khe RåAk u ¤u, ðuo Ëuð ykÔÞk k yk MÚk¤u >>10>> Ä{oþkMºk ðkt[uAu su Ä{o, fÚkk wýðk ykÔÞk k {o > fÚkk wýe kAk Þk Ëuð, fYt Awt ðkh k íÞ{uð >>11>> yuðwt fne ÚkÞk yt Äko , yuðe ÷e÷k fhu ¼ ðk > {q¤Y u ¼k{kt r hkßÞk, fkuxe fkuxe úñktz k hkò >>12>> yu ð w t yKw ykùÞo òu R , Ä{ko r Ëf hÌkk { {ku R > Au fÚkk e {kÂó fhe, Ä{o Ë u ð u X k Au íÞkt Xhe >>13>> ½u÷k ºkðkze ÷kÔÞk Au ËqÄ, ð]»kËuðu eÄwt Au u þwØ > Þ eÄwt ÚkÞk ]ó { , íÞkt u íÞkt fÞwO Ä{uo þÞ >>14>> nðu ©enrh ¾k u t , h{ðk [kÕÞk fhe W{t > u rË u nw k e Au kh, Vhu Au «¼w w h {ku Í kh >>15>> fkc ¼u kt fhu ¾k kÚk, ÷kðe ¾kðu Au Íkt u kÚk > yu{ f kO r þk ÚkR ßÞkhu, «¼wS ½uhu ÄkÞko íÞkhu >>16>> ykðe u kuÕÞk Au L{w¾, ËeËe y{ u ku ÷k e ¼w¾ > íÞkhu {k k fnu {khk , Úkkuze ðkh Äeh Ähku { >>17>> ÷k÷S u s{kzeyu y{ku, Au s{ðk u ku u {ku > íÞkhu kuÕÞk Au «kýSð , wýku {k kS íÞ ð[ >>18>> ku÷ k ÷k÷S yk «íÞûk, u u s{kzku yksu {ûk > yux÷u Úkþu yu ÷k÷ hkS, k[wt {k e ÷ußÞku {u {kS >>19>> yuðwt {{o wt kuÕÞk ð[ , ý {k k {ßÞkt { > yux÷k{kt ku $rËhk ykÔÞkt, Úkk¤{kt þuðku ¼he u ÷kÔÞkt >>20>> ½] kfh fu h e yÚkkýw t , fkhu ÷ kt ýw t þkf ð¾kýw t > ð¤e k z w t Ë h kh, u k MðkË ýku rn kh >>21>> Úkk¤ {wfe «¼wS u yk u, 1 kuÞrÄ Þk u ÷k u > nrhf]»ý s{u Yze he u, k u W¼kt Au ÷û{eS «e u >>22>> u {u wðkr e kunkÔÞkt, wòo{k{e u ½huÚke ykÔÞkt > þuðku s{ k òuÞk ©e~Þk{, wðkr e kuÕÞkt Au u Xk{ >>23>> nu kRS fnwt yuf ðk , ¼kR þuðku s{u Au kûkk > uþwt yk ýu yks fhe Au, «¼w k Úkk¤{ktne Ähe Au >>24>> {k k ½h{kt fk{ fhu Au, Úkk¤ XkfkuhS u Ähu Au > uðkt h s ykÔÞkt Au kÞo, òuÞkt ÷û{eS u uýe ðkh >>25>> u ÷k e u ÚkÞkt « Òk, fÌkwt ® Äw w k u ð[ > {u ¼÷u ÄkÞkO Aku yks, Úkk¤ ÷kÔÞkt fÞwO Yzwt fks >>26>> ® Äw w k kuÕÞkt un ðkh, {kS {u fhe ½ýeðkh > ¼wÏÞk ÚkÞk k ©e¼ ðk , ku u RåAk fhe ¤ðk >>27>> {w u ykÔÞu nw ÚkR ðkh, s{kzâk kÚk u r hÄkh > {khk wºk s{e hÌkk Au, [¤w {kxu iÞkh ÚkÞk Au >>28>> s¤ k fhkðkuS {u, hò {k e u òRþwt y{u > yuðwt fi òðk ÚkÞkt iÞkh, íÞkhu kuÕÞk Au s ËkÄkh >>29>> fkrXÞkðkz Ëu þ e {kt Þu , yu ¼÷ ¾k[h ½hu íÞkt Þ u> sL{ Äkhý fhþku {u, íÞkt ykðe u {¤eþwt s y{u >>30>> yu{ $rËhk u yk¿kk k{e, ÚkÞkt yáþ {M f k{e > Au esu rËð u r Äkoh, « xe nw kþ e u ðkh >>31>> fuheÞku hkÞýkt k su nkh, fhe {wõÞk k Ä{ofw{kh > nw kþ e{kt u ÄhkÔÞk, yÂø Ëuð u Ônk÷u ðÄkÔÞk >>32>>
ht : - 56
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
9
[khu fkuhu «¢{k Vhu Au, yuðe ÷e÷kÞku ÷k÷ fhu Au > wðkr e u whò kR, eS kÞwt ½ýe ykðe íÞktR >>33>> Äkýe [ýuÚke yÂø ðÄkÔÞku, òuÞu u W [kh ÄhkÔÞku > [tÿ{k kt fÞkO Au Ëþo , Þkt ku ku k u ¼ð >>34>> þuðku ykrË Au whe f[kuhe, ¼Âõ {k kÞu iÞkh fhe > eS h kuR k k «fkh, ©enrh u s{kzâk uðkh >>35>> Au ðu o sBÞk Yze u h , yu { ð u o Au yk t Ë ¼u h > ð¤e yu f {u ½ ~Þk{, ¾k e t kÚku w ¾ Äk{ >>36>> khkÞý hku ð h eh, Þk h{ðk kYt w Ä eh > h{ kt h{ kt ÷k e ðkh, rË yM ÚkÞku Au u Xkh >>37>> ku Þ ½u h kÔÞk feh kh, {q {k k fhu Au rð[kh > Au ¼kR u fu {u òðku , «¼w S u ½hu u z e ÷kðku >>38>> ðuo h kuR ÚkiAu iÞkh, nsw ykÔÞk Úke yu fw{kh > yuðwt wýe {k k wt ð[ , kuxe Ík÷e u [kÕÞk òu¾ >>39>> Þk khkÞý h eh, íÞkt u X k Au w ý k t ¼ eh > w ¾ t Ë k yt {kt Þ , h{ kt h{ kt ðkøÞw t íÞkt Þ >>40>> u e k u uXk Au ËÞk¤, íÞkt ku ykðe kuõÞk yrn k¤ > nw k{eÞu ËuÏÞk ßÞkt tÄw, íÞktÚke h kXk w¾® Äw >>41>> ½uh ykÔÞk Au ïk ¼hkÞk, òýu ¼Þ¼e k ¼hkÞk > ¼Âõ {k k fnu yrð kþ, fu{ ykðzku [zâku Au ïk >>42>> ykðk W kð¤k õÞktÚke ykÔÞk, {khk ÷kzfzk { ¼kÔÞk > Ônk÷ku kuÕÞk Au {w¾u ð[ , ËeËe wýku fnwt Awt þw¼ { >>43>> ¼kR {khðk ykÔÞk y{ u, k[e ðk fnwt Awt { u > yu{ fne u fÞwO Au M k , ½h{kt Þk ©e¼ ðk >>44>> yux÷u ykÔÞk ¼kR òu¾ , wAu {k k u r {o÷ { > ½ ~Þk{ ykÔÞk Au fu rn, k[e ðk fnku {w u ne >>45>> {k k kuÕÞkt Au n ¾ u { , õÞkh k ykÔÞk Au ¼ ð > s{ðk uXk h kuzk{ktÞu, {u [k÷ku s{ðk u íÞktÞu >>46>> h kuzk {æÞu Þkt Au {k k, íÞkt ku ËuÏÞk rn w¾Ëk k > wðkr e u {k kS wAu, ÷k÷S Úke fkhý þwt Au >>47>> ½h{kt ykÔÞk k ½ ~Þk{, ð¤e kþe Þk fkuý Xk{ > wðkr e fnu Au u fÚke, yktne xðh ykÔÞk Úke >>48>> ½ýeðkhÚke òu ô Aw t ðkx, u X e u X e fYt Aw t W[kx > yu ð w t w ý e ð[ yÄeh, ¼Âõ {k k ÚkÞkt rË÷ eh >>49>> kuÕÞkt Ë Ë ftXu { , {ku õÞkt t kýk ÃÞkhk > zku÷heÞkS Akt k þwt zku÷ku, ßÞktnkt uXknku íÞkt Úkfe ku÷ku >>50>> { u {khu rn {ku x k¼kR, k[w t fnw t Aw t { ¾kR > ¾u Ë ¼hu ÷ w t w ý e ð[ , ËÞk ykðe ËÞk¤w u { >>51>> {uze W hÚke {nkhks, nuXu ÄkÞko Au w¾ ks > r ¼uo Úkfk ykÔÞk Au íÞkt nuXk, ¼kR k u u s{ðk uXk >>52>> íÞkhu ðu o ÚkÞkt { þkL , {k kr k u ÚkR r hkt > rËÔÞY Ëk Au rðºk, fhu { w » Þkf] r [rhºk >>53>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh ¾kÞu rn ½uhkÞk [kiËþ hBÞk yu k{u A {ku ht >>56>> qðoAkÞku y¾kºkes ku rËð ykÔÞku, þwt fhu Au ¼ ðk > t nrhs ðuo, wýku ÚkR kðÄk >>1>> {nkhks©e kt {k{e Au, kihe kR su wt k{ > r s½hu h kuR fhe, s{kzâk ©e½ ~Þk{ >>2>> w h e f[ku h e Ë®nðzkt , h ku R k k «fkh > òýe u s{ðk ku ÷ kÔÞk, ©enrh u u ý eðkh >>3>> s{kze u fÞkuo [ktË÷ku, ¼k÷ rðþk¤ {kuÍkh > z ÷e xku e Äku e ºkiýu, ð ykÃÞkt uýeðkh >>4>> x u h kÔÞkt «u { Úkfe, fÞku o ykËh ífkh > u ÷k e {ku f ÷e ËeÄk, íÞkt Ú ke ku k u îkh >>5>> [ku kR s{e u ykÔÞk ½hu Sð , wðkr e kuÕÞkt Au ð[ > h kuR fhe òuô Awt ðkx, {u õÞkt fhe ykÔÞk yk ½kx >>6>> fkuýu ð uhkÔÞkt { u, f] k fhe fnku nrh y{ u > fu u ½hu fÞkO Au ¼kus , k[u k[wt ku÷ku ¼ ð >>7>> «¼w kuÕÞk ®n fktR {w¾u, Þk ykt ÷e nuXu u w¾u > [ku hk Þo kuZâk sR u, «¼wS þqLÞ {wLÞ ÚkR u >>8>> huð eS ÚkÞkt Au WËk , fhðk ÷køÞkt 1{ rð{k > íÞktÚke WXe u ykÔÞkt Au k , fu{ he kýk Aku yrð kþ >>9>> Au ÷e fhe Au z¾u , nkMÞ fhu ©enrh nh¾u > u X k ÚkÞk Au yt hò{e, ku Õ Þk fxkûk{kt nw k{e >>10>> { u fÌkwt wt {U kûkk , u ku rð khe {wfe Au ðk > ¼{izku ku {t kðeãku yuf, {khu h{ðk {kxu rðþuf >>11>> y{khk {kuxk ¼kR u fiÞu, u ku {khðk ykðu þwt ÷iÞu > yu{ fne ÚkÞk Au WËk , wðkr e Ähu { ºkk >>12>> ¼k¼eÞu ¼ezâk ÓËÞ kÚk, kuÕÞkt {M fu Vuhðe nkÚk > {khe ¼q÷ ÚkR {nkhks, ûk{k fhku yu y hkÄ yks >>13>> ¼{izku {t kðe Ëuþwt y{u, nðu hkS Úkkyku «¼w {u > fk÷u ÷kðe yk eþwt sYh, yuðku rðïk hk¾ßÞku Wh >>14>> yuðwt wýe u ÚkÞk « Òk, ðkr÷zku kuÕÞk {w¾u ð[ > kihe{k{eÞu {w u s{kzâku, ð yk e yk tË {kzâku >>15>> ð¤e qò fhe Au y{khe, ¼kt e k¾e yk ¼úkt e {khe > wðkr e kR hkS ÚkÞkt, yuðkt Úkfkt Ë {kt Þkt >>16>> ¼{izk ku rðïk Äkhe, f]»ý kuZe Þk w¾fkhe > ßÞkhu ÚkÞku Au «k :fk¤, Ônu÷k WXâk Au {of] k÷ >>17>> rn¼qor{ sR u ku u ykÔÞk, r s [hý fh ÄkuðhkÔÞk > ÷kÔÞkt kòuX uns kR, qðo{w¾u Zk¤e ËeÄku íÞktR >>18>> u k W h u X k Sð , ð ýÞu fÞw O Ët Äkð > ykÔÞku ðkýt Ë w M e yu k{u , ûkki h fhkÔÞw t ©e½ ~Þk{u >>19>>
ht : - 57
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
10
khkÞý hu ¼ ðk , ©e r Þk fhðk M k > k kt k kt ðe e Þku kuh, ½uÞo kÔÞk ©e Ä{orfþkuh >>20>> Ä{oËuð Þk ßÞkhu kðk, u kÚku «¼wS ½uh ykÔÞk > r íÞrðrÄ fÞkuo Au r hkt u, kX qò fhe nw ¼k u >>21>> Au s{ðk u u X k Sð , s{e ] ó ÚkÞk Ä{o > [¤w fhe WXâk y÷ u÷ ku, khýu ykÔÞk wtËhAu÷ ku >>22>> ÷kÔÞkt ¼{izku uns kR, nrhf]»ýu ÷eÄku fh{ktR > ðuýe {kÄð «Þk r{ºk, ¾k rn [kÕÞk rðºk >>23>> Þk k{ k [kuhk {kuÍkh, íÞkt h{ hBÞk ½ýeðkh > yux÷k{kt e eS ðk , wýku hk{þhý kûkk >>24>> { e w h ku su rËðk , u u { ½ýw t yr¼{k , ykÔÞk Aw iÞ k wh {kuÍkh, kÚku e kR Au ½ýk íÞkh >>25>> {ku e ºkðkze ku fktRf ðktf, ykÔÞku fzðk ykzu yktf > {ku ehk{ u f su feÄk, uW nkÚk u k ktÄe ËeÄk >>26>> {k{ku ÚkÞk { rË÷ eh, òuÞwt ¼kýus k k{wt Äeh > ¼kýusu Ëu¾kzâku Au « k , h xk¤e kÏÞku Au t k >>27>> nkÚk ktÄu÷k u Þk Awxe, òýu rËðk e Ëkuhe wxe > hk{ YXu u u fkuý hk¾u, «¼w u÷e u u fkuý [k¾u >>28>> Ëu¾kzâwt ¼Þ¼e yk[hý, rËðk u ËuÏÞwt shu {hý > Ônk÷kÞu fhe Au áÂü ð¢, [ze ykÔÞwt Þ{Ëq [¢ >>29>> rËðk u ËuÏÞk íÞkt Þ{Ëq , {kuxk rðfhk¤ {s- q > fk¤k fks¤ h¾k Ëun, þ ktÄe u ykÔÞk Au un >>30>> i L Þ rn su fkh¼khe, yu ð w t Ëu ¾ u ¼Þt f h ¼khe > Ëku z e Ëku z e u {khðk ykðu , fkh¼khe u fku ý [kðu >>31>> ¼Þ k{e u kXku u ¼wh, «ký ÷R u k e sYh > Aª r¼Òk ÚkÞwt iLÞ ðo, k¤e kÏÞku Au yu{ ku ðo >>32>> Aw iÞk wh k ðk e ÷kuf, ÚkÞkt w¾e x¤e Þku þkuf > kBÞkt ykùÞo u h khe, ðkhu ðkhu swðu Au rð[khe >>33>> íÞkh Ae ð¤e ½ ~Þk{, ¾k t ÷R yr¼hk{ > Rþk ¾wýu hu[k k{, u e {e {kt Þk ~Þk{ >>34>> íÞkt Au òt w kt ð]ûk rðþuf, V¤ kfe hÌkkt Au y uf > ¾k rn iÞkh ÚkÞk, òt wzkt ¾kðk kYt íÞkt Þk >>35>> ¾k «íÞu fnu ¼ ð , òt wzkt ¾kðk wt nkuÞ { > ½¤k ykðku y{khe k , nkÚk ðÄkÞko u yrð kþ >>36>> òt w z kt e fze Au zk¤, u W nkÚk ðzu fk¤ > n÷kðe òt w nu X kt s kzu , ¾kyku u w ¾ u Ú ke s{kzu >>37>> su u sux÷kt s{ðkt nkuÞ, khe uXu ¾kðku ykðe fkuÞ > ð¤e ¾ku¤k ¼he ÷ußÞku ¾kt u, khkÞý fnu Au r hkt u >>38>> yuðk{kt ykÔÞk Au h¾ðk¤, yu u ÔÞk e Þku ½ýku fk¤ > suÂüfk ÷eÄe Au fh{ktÞu, ykÔÞku Ëkuze u {khðk íÞktÞu >>39>> u u ykð ku ËuÏÞku «¼wÞu, fh ÷kt ku ðÄkÞkuo rð¼wÞu > nkÚk Ík÷e u kAku nXkÔÞku, Ähýe h u u Ä kÔÞku >>40>> u ku W he Þku Au nkÚk, [¢e ¾kR zâku ]Úðe{kÚk > u {u nrhf]»ý f] k¤, ¾k rn kXk fk¤ >>41>> ykÔÞk Aw iÞk wh kð , Þk ku ku k u Ë > Ak k{k k ykÔÞk Au Sð , su{ òýu rn fkuÞ s >>42>> Au u ½ze ÷k e Au ðkh, h¾ðk¤ WXâku un Xkh > ßÞkhu ykðe þheh e þwÄ, W¼ku ÚkÞku Au {r rðYÄ >>43>> ¾kuR{kt kÏÞku Au r s fh, ykÔÞku Ä{o u ½uh íðh > ykðe Ä{o u u fuðk ÷køÞku, ð wºku {ws fh ¼ktøÞku >>44>> w ÷kzfðkÞku {khku, uýu ¼tsðkz fÞkuo {khku > òt w ¾ðkÞ ux÷kt ¾kÄkt, eòt kfe k kze ËeÄkt >>45>> Ä{o fnu {u h¾ðk¤, {khk ½ ~Þk{ k k k¤ > fËe òt wV ¤ ¾kÄkt nkuÞ , ¾kux e ðk fnu rn fkuÞ >>46>> ý fkuAku ¼kt e kÏÞku nkÚk, Úke { k wt u { kÚk > yuðwt wýe u ¼kR òu¾ , kuÕÞk h¾ðk¤ u ð[ >>47>> {ku hk{rË fkuxðk÷, ku÷ kt kYt {kuZwt t¼k¤ > swðku ¼kR sw÷{ yk ðk , ½ ~Þk{u fhe yu e ½k >>48>> ktºkeð»ko ku wt u÷ðk , òtýu tò e {nk ÷ðk > ½ ~Þk{ ku Au k wt k¤, u u ¾kuxwt ykhku u Au yk¤ >>49>> ku÷ kt Úke Úkk ku rð[kh, w u ÷ks Úkehu ÷ kh > [kÕÞku ò Akt ku{kt ku wt ðkx, eò fh ku Úkkþu yk½kx >>50>> yuðwt fne íÞkt [ xe {wfe, y t u fu fkuý xkufe > k{k W¼k Au ©eyrð kþ, Ônk÷ku fhðk ÷køÞk Au nk >>51>> he u ¼hktýku Au h¾ðk¤, ¾rþ¾k wÄe [zâku fk¤ > fktR [kÕÞku rn íÞkt W kÞ, ½ýku M kðku { {kt ÚkkÞ >>52>> ¢kuÄk wh ÚkÞku Þku ½uh, òýu Sð ÚkR Þwt Íuh > ðo ÷kuf {¤e {Íkðu, nðu rn ÚkkÞ fktR M kðu >>53>> k k k¤fu ¼ktøÞku yk nkÚk, ðk fuþku fkuR e kÚk > ÷kuf u fuþku ku òþu ÷ks, y{u íÞ fiÞu AiÞu yks >>54>> { {Íe Þku u kh, ðk fkZe rn ½h kÞo > ÷ksÚke u kuÕÞku ÷ kh, fhu M kðk kÚku rð[kh >>55>> y uf ku fhðk WØkh, Ônk÷ku fhu ÷e¤k ku rðM kh > {wõ nkuÞ u òýu Au {o, eò þwt {Íu yu ku {{o >>56>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh {ku e ºkðkze u hkò k tÄ Úke AkuzkÔÞk yu k{u kð {ku ht >>57>> qðoAkÞku Aw iÞk ku {rn{k Yzku, ÷nu rn fkuR yt > hk rË ÷e÷kyku fhu, ßÞkt nw k{e ÷ðt >>1>> {u ½ ðMÞku o yu f {u , ½ýk rË ze ký > {u ½ Wòýe ef¤ðk, fÞku o rð[kh «{ký >>2>> [ku kR Ä{o ¼Âõ u hk{« k , nrhf]»ý ð hk{ yk > {ku eºkðkze whò kR, ðehòºkðkze ÷û{e íÞktR >>3>>
ht : - 58
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
11
yu ykrËf eò ½ýk s , t tÄe kÚku r {o÷ { > úkñý ûkºke ði~Þ ðu khe, fwxwt e rn r ðfkhe >>4>> ðu o eféÞk w h Úke kÞo , Wòýe sðk { rð[kh > {e k h fkt X u kð , íÞkt [w z nk k{u Yzw t ð >>5>> u{kt sR fÞkuo Au zkð, h khe ku íÞkt ½ýku ¼kð > k{ whðk¤ k s ykÔÞk, Ä{oËuð ýu { ¼kÔÞk >>6>> {Úkw h k {Õ÷ fkÞÚk su n , k{ {¾ ÷k÷ Au u n > f] » ýË¥k Xkfku h « kË, ykÔÞk ðu o S u «{kË >>7>> fÞkuo {wfk{ u{ýu íÞktÞu, Aw iÞk wh ðk e Au ßÞktÞu > {u½Wòýe {kxu u {éÞk, [wznkð {kt ykðe ¼éÞk >>8>> f] » ýË¥k kt z u ykrË k{, {éÞk Ä{o u ¼u x âk {k{ > fÞku o ykËh nw ífkh, u X k Ä{o k u u ý eðkh >>9>> nrh« kËS u n Xkh, fhu þk e ðk rð[kh > ¼kh krËf su Rr nk , u e ðk fhu Au nw Õ ÷k >>10>> eS kÞw t fhu Au h ku R , yr yk t Ë Úke «e «ku R > ßÞkhu h ku R ÚkR i Þ kh, fÞkO i ð u ã w t Ë h kh >>11>> {u½hkò u { t¼khe, uXk s{ðk íÞkt h khe > s{e u [¤w fÞkO Au íÞktÞu, k ezkt ÷eÄkt {w¾{ktÞu >>12>> uXk ykðe u Ä{o e k , Wh{kt fhe ½ýku nwÕ÷k > yuðu whðk¤u e ðk , yÂø ÷k e WXâku yfM{k >>13>> ô[e ßðk¤kyku [k÷e , ¼Þ¼e ÚkÞkt nw { > k{ fuzu ½¤u rðxkÞku, «ßðr÷ «fkþ Ëu¾kÞku >>14>> ÷e÷k e¤k hk k ht ÚkkÞ, òt wðýuo u ðÂö Ëu¾kÞ > yÂø yu k{ u ½uhe ÷eÄwt, òýu k¤e u ¼M{s feÄwt >>15>> w h ðk¤ ýkt ðk e s , u kt WËk e ÚkÞkt Au { > f] » ýË¥k kt z u ykrË su n , nknkfkh fhu nw u n >>16>> W¼k ÚkR fhu Au kufkh, ºkk kBÞk Au nw y kh > u nkÚk ô[k fhe fu Au, RüËuð kt k{ s ÷uAu >>17>> nu h½w r nu hk{[t ÿ , nu {kY e {u Aku ÷eLÿ > ykðk t f xu fhku nkÞ, nðu ku Úke eòu W kÞ >>18>> y{u ku { þhý hi Þu , ð¤e {khkt k¤f Ai Þu > yuð e ðo e wý e u eh, Ä{oËuð yk u Au íÞkt Äeh >>19>> {u ¼hkþku rn { , hûkk fhþu ©e¼ ð > ½ ~Þk{u òýe ÷eÄw t { , fÞw O r k w t íÞ ð[ >>20>> yu{ òýe RåAk Wh ÷kðe, [tË w» ð]Âü fhkðe > Ônk÷kyu ðÂö wÍkðe kÏÞku, whðk¤ ýku ht hkÏÞku >>21>> yu{ « x [kuo Ëu¾kzâku, yÂø u h þkL {kzâku > {kxu yKw [rhºk òuR, ðuo ÷kuf hÌkkt { {kuR >>22>> f]»ýË¥k ykrË ÚkÞk {ø , fnu Ä{o u Úki yuf ÷ø > yÂø þkL ze Þku yks, {khk « k u {nkhks >>23>> Ä{oËuð fnu wýku ðk , u e rðrõ kðwt rðÏÞk > yÂø þkL {kzâku Au suýu, fhe tfxu nkÞ uýu >>24>> u kt Ëþo ÚkkÞ { u , yu ð ku r ùu ÚkÞku Au y{ u > w h ðk¤ hVÚke yu ð , ykð k Ëu Ï Þk ©eðk w Ë u ð >>25>> ft X u w » k nkh y kh, u h e ÷eÄk Au k k «fkh> w » e ¼hu ÷ u AzeÞku , «¼w S Þu fh fzeÞku >>26>> yuðk ykðu Au Ä{ofw{kh, Ëu¾e W¼kt ÚkÞkt h kÞo > Ëkuze u Þk u k{k ðo, u ÷k e kuÕÞk S ðo >>27>> nu nrhf]»ý nu ½ ~Þk{, y{ u W kÞko ykýu Xk{ > {kxu {u Aku qhý úñ, y{u òýe ÷eÄku yun {{o >>28>> yu { fne u ðo t kÚk, ykÔÞk Ä{o {e u kÚk> Ä{o k u sw ð u nw s , k u u X k ËeXk ¼ ð >>29>> kBÞk ykùÞo òu R u Y , yk ku yf¤ ðk y w > nrh« kË k Au su , Òku Y u ÚkÞk ÷ð >>30>> yufY u r k k u hÞk, esu Y u whðk¤ Þk > íÞkt sR u yu yÂø wÍkÔÞku, Ëw:¾ zwt h kAku nXkÔÞku >>31>> hM h fnu Ähe «e , ¾ku x e Úke yk ðk ¾[e > yu { fu Au yLÞku yLÞ s , ÚkÞk yu f Y u ¼ ð >>32>> yu ð w t [rhºk òu R u Xkh, kBÞk yk t Ë s y kh > «¼w ýk ku r ùÞ ÚkÞku , ðu o ku t þ Þ x¤e Þku >>33>> {nk«¼w u fÞko «ýk{, Þk ku ku k ýu k{ > ]Âü{ktne ð]Âü Úkðk ÷k e, ¼ez ðuo s ku e íÞkt ¼kt e >>34>> sÞfkh fhu nw ÷kuf, ðuo s k x¤eÞk þkuf > r k ykrË kÚku {nkhks, Aw iÞk{kt ykÔÞk w¾ ks >>35>> yÂø wÍkÔÞku ykÔÞku soLÞ > uÚke n»ko ðæÞku ½ýku { > ð¤e kuÕÞk yðÄ« kË, wýku hk{þhý tðkË >>36>> {t ÷fkhe ©e½ ~Þk{, { ku n h {q w ¾ Äk{ > fhe ÷e÷k ¤u ð u rË , u e ðk fYt Aw t rð >>37>> tÄw r k t u nw k{e, M k fhðk [kÕÞk Au Mðk{e > «k :fk¤{kt iÞkh ÚkÞk, khkÞý hkuuðhu Þk >>38>> þki[rðrÄ fÞkuo Au su íÞktÞ, M k fks uXk s¤{ktÞ > khe he u fÞwO Au {ßs , Au kÞo ykÔÞk ¼ ð >>39>> u {u ykÔÞk Ëu ð y t , ð ½hu ý kt ÷R {nt > u u h kÔÞkt «¼w S u yt u , fhu M ð Wh W{t u >>40>> ku÷u {ú ÚkR u u Ëuð, wýku yûkhkrÄ r yuð> Yzku ¤uð ku rË yks, {kxu yk¿kk yk ku {nkhks >>41>> qò fhðk e RåAk y{ u, fheÞu «khÚk k { u > íÞkhu ©enrh fu nw kYt, ykðku qò fhku {u ðkY >>42>> k u ykÔÞk Au y{h «e u, qòyku fhe Au Yze he u > hûkk tÄ fÞkO u fk¤u, ftfw [ktË÷k fÞko Au ¼k÷u >>43>> u ÷k e k{k W¼k hÌkk, ðuo Ëuð t ku»ke ÚkÞk > yuf eò u fu ð¤e ÏÞk , [k÷e Aw iÞk wh{kt ðk >>44>> Ëkuuze Ëkuze ykÔÞkt h khe, swðu ßÞkt hÌkk Au w¾fkhe > hk¾zeÞuÚke ¼hkÞk nkÚk, íÞkhu rð[khu Au Þku e kÚk >>45>>
ht : - 58
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
12
fkur xþe»kko MðY ku n kÔÞw t , yr yKw ð w kÔÞwt > nòhku nòhu {w¾ òuÞ , yðÞð ku ÚkÞk kuÞ >>46>> y÷ki i r ff ÚkÞkt Au Ëþo , Ëu ð krË ÚkÞk ðo « Òk > kfe hÌkk k eò su Ëu ð , u { ýu q ò fhe Au yu ð >>47>> ft f w [kt Ë ÷k fÞko y kh, kt Ä e hûkkÞku w t Ë h kh > u ÷k e W¼k fhe «u { , khkÞý hku ð hu yu { >>48>> {hk¤ðu  ü su { h, yu ð k þku ¼ e hÌkk Þku eðh > hku ð h kA¤u ½¤u , ÚkR ¼ezâ Ëu ð e u MÚk¤u >>49>> Rþ k Rþ fk¤ k fk¤, Ëu ð k Ëu ð Ä{o k k¤ > fhu «khÚk k nw Ëu ð , ð¤e w » ðh kðu yu ð >>50>> u xkýu ©enrh ÷ð , ku Õ Þk r k k «íÞu ð[ > nu r kS [k÷ku siÞ u ½uh, fhku uXf íÞkt Yze uh >>51>> yuðwt wýe u nrh« kË, íÞktÚke WXâk Au ykýe ykFkË > uW wºk rn kð , kÚku eò Au nòhku s >>52>> ykÔÞk ½h yk u [kuf ßÞktÞu, ykt ÷enuXu [ku hku íÞktÞu > fkurxþe»kko uXk Au u MÚk¤u, íÞkhu ¼k¼e ykÔÞkt Au u ¤u >>53>> eS kÞwt ¼hkýe Au ½ýe, þku¼k swðu Au ©enrh ýe > y÷kirff MðY Ëu¾kÞ, wðkr e ykrË nh¾kÞ >>54>> uðu {u ykÔÞk Au ýuþ, wÄe wÄe rn s yuþ > ÷ûk ÷k¼ uW wºk t u, r sðkn ku W{t u >>55>> ykð k òuÞk ©e yrð kþu, W¼k Úki u {éÞk yðfkþu > 1þi÷ w k w u qßÞk nrh, fhu «khÚk k Vhe Vhe >>56>> Ëw t Ë w ¼ e ýk þçË y kh, Úkðk ÷køÞk ykfkþ {ku Í kh > yr yk t Ë yk t Ë kh, ÚkR hÌkku sÞ sÞfkh >>57>> Au yk¿kk {k e u 2rºkËþ, ÚkÞk ykfkþ {k u o yá~Þ > ©enrhÞu ÄÞw O {q ¤ Y , u X k k¤fY u y w >>58>> {nk yKw Ëu Ï Þw t [rhºk, nw s ÚkÞkt Au rðºk > Þkt ku ku k u Xu f kýu , «¼w k «¼w nrh u òýu >>59>> khkÞý h Au hð, ðo eÚko { Þ òýku hð > rð« ¤u ð u rË òÞ, yu n hku ð h{kt r n kÞ >>60>> kt Ä u hk¾zeÞku þw ¼ { , u h nrh Úkkþu « Òk > Ä{o yÚko {ku û k y u fk{, yk u [kh ËkhÚk ~Þk{ >>61>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu Ä{korËf [wznkð {kt {u½Wòýe fhðk Þk yu k{u yXkð {ku ht >>58>> hk k{uhe e k÷Ëuþ e u kÞku, ef¤e ehÚku sun > Ëuþkt hu Vh e Vh e, ykðe [ze Au un >>1>> t z fe t k{kt Ú ke ÷kðe, w t Ë h þk÷ ú k { > yðÄ w h eÞu òÞ Au , ðå[u ykÔÞw t Aw i Þ k k{ >>2>> ¾t k hku ð hu ykðeÞku , fhe u { {kt ¼kð > y þ kÚku ÷R u , «e u fÞku o íÞkt zkð >>3>> s hÚk ½kuzk u ztfk, yçËk he r þk > stòéÞwt ku ku eh r ¾k, y e Ahk u f k >>4>> wÂóÞku ktøÞw ¼k÷k V þ, ÷kfzeÞku u fxkh > r[ eÞk u wheÞku k u, nòhku Au nÚkeykh >>5>> Xkfku h S u Ëq Ä kðk, ki ð k ½ýe Au t > Ëþ rðþ ¼k u rð»ýw kt , ® nk Au y¼t >>6>> Ëuhk t w u hkðrxÞku, rþr fk ykrË k{k > ku ku u xwfzu u kÞku, ykðe Au fhðk nuhk >>7>> sw Ë u sw Ë u rð¼k fhe, W he sw s ðu MÚkk > u u kÞku u òu ð k kYt , Þk Au ©e¼ ðk >>8>> ðu ý e {kÄð «k ykrË, {ku x k¼kR Au kÚk > ¾t k h W h ykÔÞk, Ëe t Ä w Ëe ku kÚk >>9>> u{ktÚke fux÷k u kðk÷k, ykÔÞk Aw iÞk{ktÞ > k{ wAe u [kÕÞk Þk, Ä{o ýwt ½h ßÞktÞ >>10>> ykt ýk yk ¤ ykðe u, wAâwt Ä{o fku wt k{ > nrh« kË fnu n¾uo, {khwt Au yun k{ >>11>> íÞkhu u ðuo kur÷Þk, r Äkt y kðku WËkh > k{ {kYt òýe ykÔÞk, y{ku AiÞu yuf nòh >>12>> Äkufk u r[ eÞk Ak¤u, ¤ fhe u íÞktÞ > k{ Äýe {ku eºkðkze, ºkk kBÞk { {ktÞ >>13>> ¼Þ k{e u kXk u ku , Þk kÞ½kx k{ > nrh« kË rð[khu Au , þw t fhðw t nðu fk{ >>14>> Ä{oËuð fu wýku t , {kYt ðkõÞ {nkhks > nòh{q s{u ux÷ku, r ü Úke nk÷ yks >>15>> ð¤e k wt Au k{ yk ku, õÞktÚke r Äwt yu{ nkuÞ > ý uþku Äehs hk¾e, uðk fheþ nwt þkuÞ >>16>> íÞkhu fu { u yku¤r¾Þu, eò wt Úke fk{ > ðuo r Äkt {us yk ku, {u ku ¾h[ku Ëk{ >>17>> ®[ k ÚkR Ä{o Ë u ð u , nðu þw t fhðw t fk{ > {ku u eºkðkze kþe Þk, ½hu Úke ½ ~Þk{ >>18>> W½hkýw t Úkk k{{kt , {nks ku u k > nw t yu f ÷ku nðu þw t fYt , fu { u u «Þk >>19>> yu{ ®[ k fh k A k, uXk { Ähe xuf > ©e½ ~Þk{u òýe ÷eÄwt, r k k { wt rðþuf >>20>> ßÞuc tÄw u kÚku ÷i u, ©enrh ykÔÞk Ë > r kS u fnuðk ÷køÞk, fu{ WËk e Aku { >>21>> þw t fhðk ®[ k fhku Aku , eò w t þw t fk{ > yk ýk ½h{kt r Äw t Au , w Á t Úkþu yu {k{ >>22>> su òuRyu u r f¤þu, swðku u ½h {kuÍkh > r Äkt ðuo yk ýu yk ku, þeË fhku Aku ðkh >>23>> yuðwt wýe nª{ ykðe, nrh« kË u { > wðkr e íÞkt r Äwt ÷kÔÞkt, { {kt ÚkR { >>24>>
ht : - 59
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
13
kfh ½] Ëk¤ [ku¾k, ÷kÔÞkt W{t u ÷kux > su k{k òuÞu r Äkt{kt, u e hne nª ¾kux >>25>> su x ÷kt òu Þ u u r Äkt , ËeÄkt Ä{u o WËkh > u ðu o k fu ð k «{kýu , ykÃÞw t Au r hÄkh >>26>> ku ý ¾wxâwt rn íÞktÚke, ¼ÞwO hÌkwt ¼h wh > wðkr e u ÷R Þkt, kAwt ½h{kt sYh >>27>> Au u r Äkt ÷R [kÕÞk, { {kt ÚkÞk { > sR fhe h kuR Yze, ið uã Yzkt ¼kus >>28>> Au ku u Ä{o Ë u ð , kÚku ÷eÄk u W > u ¾ Þo fkZðk Þk, òu z u eò ½ýk s >>29>> íÞkhu u hkS ÚkÞk Úkfk, fÞku o nw ífkh > «u { ðzu fhu «þt k, ð¾kýu ðkht ð kh >>30>> r Äwt ku nw kYt ykÃÞwt, yuðwt yk u fkuR > wºk {khk Rïh Au, yuðe ¥kk y{u òuR >>31>> ®n{ yk e ½ ~Þk{u , r Äkt Ëu ðk e kh > Úkkuz k{kt rh qý o fÞwO, s{kzâk kÄw nòh >>32>> ð¤e u{ktÚke ðÄe zâwt, u ÷i Þk ½h{ktÞ > ykùÞo kBÞk y{u ðuo, ykðwt ËuÏÞwt õÞktÞ >>33>> yk ku Au yð khe «¼w, y{u òÛÞwt yu sYh > yu{ fne yk ykÃÞwt, W{t fhe u Wh >>34>> «khÚk k fhu «u { Úke, ðu o {w f e Ëu R {k > M u n ðzu Ú ke ©enrh w t , fÞw O Au nw {k >>35>> íÞktÚke WXe u òuðk ÷køÞk, eS s kÞu {kð > yuf u k ku Au xwfzku, r Þkt Þk fhe ¼kð >>36>> u{kt yuf yr þu ¢kuÄe, Ä{oÚke fÞkuo ku rððkË > fxwf ð[ kuÕÞku n ku, fhe u ô[ku kË >>37>> íÞkhu u ðk½kt h h, u X ku fhe u yk > ku k e y e n÷kðu Au , { {kt ÚkR { >>38>> yu ® n[{o Ëu¾e Ônk÷ku, fnu r kS u uh > nu ËkËk yk [{o ÷R u, [k÷ku yk ýu ½uh >>39>> yuðwt wýe u un kuÕÞku, õÞk fu knu yku k¤ > Ä{o fu yk [{o {k u Au, ðk½kt h su rðþk¤ >>40>> ðo ýu ½ku z u [zu ÷ ku , íÞkhu u ku Õ Þku ð[ > e ku Y i Þ k u X u k, õÞk òý k nu { >>41>> «¼w {ßÞk yt h{kt, yr¼{k Au y kh > íÞk e u ku ðo þku¼u, ¾r[ ÚkkÞ ¾wðkh >>42>> yu ð w t Äkhe Þku r r Þu , RåAk fhe fk¤ > u [{o ku ÚkÞku fu he, ¼Þt f h rðfhk¤ >>43>> íÞkhu uýu shu òuÞku, k{e Þku ºkk > [{fe Þku r[¥k VxõÞwt, W¼ku ÚkÞku WËk >>44>> yhhh yku k ÷eÞk, {khe kÏÞku {w u yks > {] uLÿ e yk Íz Úke, {wfkðku {nkhks >>45>> kufkh wýe eò t , kXk ÷R u «ký > Ëþ rËþk{kt Ëkuzðk ÷køÞk, ¼khu zâwt Au ¼t ký >>46>> yk ð þ u , {w f e u kXk ðo > sL{khk e ¾ku z ¼w Õ Þk, ¤e Þku Au ðo >>47>> ©enrhÞu kAk ku÷kÔÞk, yk e ðuo u Äeh > ® n fkuR u rn {khu, Äúwòðþku {kt þheh >>48>> yk ku Au yr¼{k e yÚkuo, t u tfx kuÞ > {kxu eþku rn { {kt, ykðku {ws k u òuÞ >>49>> yu ð w t w ý e u yr¼{k e, ðËu Au {ú ð[ > Au x u Ú ke Ëe ÚkR fu Au , ûk{k fhku ¼ ð >>50>> y hkÄ k{w t òu þ ku rn, Ëw w o ý Ähku Wh > «ý k¤ ËÞk¤ Aku , þkËw o ÷ u fhku Ëq h >>51>> {o ËÞk¤w «¼w S u , ËÞk ykðe Au y kh > {] u L ÿ u íÞkt hò yk e, òu kt s nòh >>52>> fk¤ {ku rð¢k¤ {khu, Vk¤ W hu Vk¤ > enkð {kt kþe Þku, srx÷ku e {xe ò¤ >>53>> yr¼{k e u eò t , ykÔÞk «¼w e k > [hýf{¤{kt þe»k {wfe, «khÚk k fhu k >>54>> yr¼{k e M wr fhu Au, {wfe u {k w{k > [hýf{¤{kt þe»k {kðe, «¼w u ËuAu {k >>55>> Ä{oËuð yk wºk {khk, kûkk Au hk{[tÿ > RüËuð y{khk yu ku, nw k{e Au ÷ªÿ >>56>> yu ð w t fne ykùÞo kBÞk, ku k k { {kt y kh > Ä{o Ë u ð u u ðu o ku , fÞku o ½ýku ífkh >>57>> ku ku k e u k ÷R, [kr÷Þk Au hu íÞktÞ u > yðÄ wh e Þk ðuo, {ßÞk u { {ktÞ u >>58>> Ä{o Ë u ð ku ½hu ykÔÞk, ÷R u u W fw { kh > w h ðk e u ðk fhe, yÚk Rr rðM kh >>59>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu Ä{oËuð e k u t s u r Äkt y kðe u yiïÞo Ëu¾kzâwt yu k{u yku ý kX{ku ht >>59>> qðoAkÞku yuf {Þu sL{r rÚk, s Sð e kh > ðþhk{krË eò ðuo, whðk e u Xkh >>1>> ¼u k ÚkR ykÔÞk W{t u , Ä{o Ë u ð u îkh > ykt ÷e nu X u [ku hk W h, u X k n¾u o y kh >>2>> Zku ÷ {] Ë t ð kzu Au , kðk ÷køÞk fe o > u {u WåAð{kt u X k, Ä{o y u òu ¾ >>3>> WåAð{ktne ðkh ÚkR, ykt ÷e nuXu íÞktÞ > «¼w kuZâk Au ÷t {kt, ½h e yku he ßÞktÞ >>4>>
ht : - 59
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
14
Zku ÷ f ku þçË kt ¼ ¤e, u X k ÚkÞk ÷ð > þkt ku WåAð yk ÚkkÞ Au , yu { rð[khu { >>5>> [ku kR {khk sL{ rËð wt xkýwt, yu{ ©enrhÞu { òÛÞwt > fhu WåAð ykðe u fkuÞu, íÞkhu « kË yk ðku òuÞu >>6>> yuðwt Äkhe RåAk { feÄe, ykðe W¼e Au íÞkt yür ÂØ > Úkk¤ ¼he u k kt ÷kðe, W¼e hne Au þeþ {kðe >>7>> íÞktÚke ÷eÄku ©enrhÞu Úkk¤, ÷R ykÔÞk WåAð{kt ÷k÷ > {kuxk¼kR k{u uXk nrh, Au kuÕÞk Au rð[kh fhe >>8>> wýku ¼kR fnwt yuf ðk , nðu ðe e sðk ykðe hk > yk ku WåAðeÞk u « kË, ðuo ½uh òÞ ykn÷kË >>9>> yuðwt fne u WXâk Au ku u, ðU[e ykÃÞku Au « kË òu u > k kt ÷eÄkt Au ðuo s , kBÞk yk tË Þk Ë >>10>> ½ ~Þk{ u fÞko «ýk{, [kÕÞk ku ku k u hu Xk{ > {ku x k¼kR rn {ku n , ÷w ý u S Þu fÞw O þÞ >>11>> ðe e hs e ÚkÞku ðkh, ¼Âõ {k k WXâkt uýeðkh > {q kt u ð t k kR, u k wºk {kýfÄh¼kR >>12>> {kýf RåAkhk{ u ¼úk , u{ u s{ðk ykÃÞku ¼k > ku{ e kÞ wt ÷kÔÞkt ËqÄ, {k kÞu ykÃÞwt Òku u þwØ >>13>> íÞkhu kuÕÞk Au Sð «ký, wýku {k k fnwt þw¼ ðký > ku÷kuf{ktÚke wh¼e ykðe, ku{ e kÞ {ws u ¼kðe >>14>> y{ u Þ kðk fkhýu, ykðeAu u yk ýu khýu > {kxu y{ u ÷k e Au ¼w¾, ÷kðku eðk yk ku ÚkkÞ w¾ >>15>> Þ kfh ¼u w t fhe u , {k kÞu ykÃÞw t Au ©enrh u > u w t k fÞw O ¼ ð , {k k r k ÚkÞkt Au « Òk >>16>> yu f {Þ{kt Ä{o k , rð[khe u feÄe Yze ðk > hk{« k S RåAkhk{, {ku eºkðkze u ðþhk{ >>17>> yu ykrË eò t tÄe sun, nw ¼u k fhe kuÕÞk un > f]»ý u ËeÄe Au {U s kuR, t tÄe nw òýkuAku kuR >>18>> u ku Vhe fhðku Au rðrÄ, {kxu ðk wAwt Awt nwt «r Äe > yÞkuæÞk whe sR fhðwt, fu Aw iÞu hne ykËhðwt >>19>> yu{kt þwt Au {khku rð[kh, t tÄe nw fku {w u kh > kuÕÞk t tÄe u ËuR {k , ð¤e { ÚkÞk n»koðk >>20>> wýku ËkËk y{khe yhS, su{ {khe nkuÞ {hS > {u yk ¤Úke íÞktnkt òðku, þw¼ {wnq o iÞkhe fhkðku >>21>> yu { ðu o u u w A e ÷eÄw t , ku u sðk w t «Þký feÄw t > þw ¼ {w n q o òu Þ w t u ð kh, Ä{o ¼rõ u ºki ý u fw { kh >>22>> wðk e rn ÄkÔÞkt, Aw iÞuÚke yÞkuæÞkÞu ykÔÞkt > únxkþk¾k h k{, u{kt Au su ku k wt {wfk{ >>23>> Ázu ht u W{t u nw Õ ÷k , fÞku o ku k k ½h{kt ðk > W kæÞkÞ nrhf] » ý yu f , rð« rðîk Au u rðþu f >>24>> u e r {r yr khe, ßÞkur »ke rððufe yrðfkhe > huAu ku k k {wfk{ k{u, W hkrË fkuhu Yzu Xk{u >>25>> u u ku÷kÔÞku ku k e k , {wnq o r ùu fÞkuo nw÷k > òuÞu u ÷kÔÞk ðuo krníÞ, yr W{t Úke Yze rhíÞ >>26>> ½] kfh ykrË h k¤, ðuo [eòu ÷kÔÞk fk¤ > ½h yk ÕÞ [kuf «íÞûk, íÞkt Au ÷ª wt ð]ûk {ûk >>27>> u nu X u {t z fÞku o kh, u { kt þku ¼ k h[e Au y kh > r[ºk rðr[ºk rðºk ht u , fÞkO w ¤kt yt W{t u >>28>> nkhku nkh y u Xkhku Xkh, {wõÞk {tz u y w kh > hk k e¤k ÷e÷k Yzk fk[, u wt Íkz håÞwt yuf k[ >>29>> {æÞ {tz {kt ÷xfkÔÞwt, þw¼ « t {kt u þku¼kÔÞwt > u ÷k kt ðo rËþk{ktÞu, fk[¾k wt u kuXÔÞwt íÞktÞu >>30>> yu{ ½h{kt u ð¤e kh, fhe þku¼k u søÞk {kuÍkh > Íkf{Íku¤ ËuËeÃÞ{k , us ÚkÞwt rð k {k >>31>> u k {æÞu su fÞkuo Au fwtz, ðuËrðrÄ rn y¾tz > u{kt ht ¼hkÔÞk y kh, su{kt ÷eÄku Au þk ykÄkh >>32>> {] ûke kÞku ykrË st , ¼et {kt r[ hkÔÞkt y t > ð¤e khýkt ½h kt su n , Yzk {t z {kt nku Þ u n >>33>> yk ku k÷ð ºk {t kÔÞkt, u kt kuhý fhe tÄkÔÞkt > ÿÔÞ {kt r÷f su krníÞ, {t kðe ÷eÄkt M un rn >>34>> rðrÄ s ku R ku {kht ¼ , Vhe u u fÞku o Au ykht ¼ > Ëu þ «Ëu þ k{ « k{, kt t t Ä e Au su n Xk{ >>35>> u u «u{ rn uzkÔÞkt, ftfkurºkÞku îkhkyu ku÷kÔÞkt> ½¤kt ykÔÞkt yÞkuæÞk wh, yr yk tË {kÞu Wh >>36>> Ä{o Ë u ð u fÞku o ífkh, W khk ykÃÞk u ½zeðkh > Au fhkÔÞkt Yzkt ¼ku s , k k «fkhu r {o ÷ { >>37>> Ä{o ¼ Âõ ÚkÞkt Au i Þ kh, u Þ kO ð yk¼q » ký kh > fÞw O ý r w t MÚkk , ku h k fu ð k «{kýu ÄLÞ >>38>> {k kr k rn nrh u, fhkÔÞku tfÕ íÞkt Xhe u > Ëun «kÞÂù fhkÔÞkt þwØ, fÞkO yk u ðk r Ø >>39>> hk{ ÷e ku ÷ kÔÞku nò{, {w t z fhkðu ½ ~Þk{ > r {o ÷ s¤u fhkÔÞw t M k , Þku ø Þ ð fÞkO rhÄk >>40>> Au yÂø MÚkkÃÞk fwtz{ktÞu, nrhf]»ý wÁSÞu íÞktÞu > ½] sð r ÷krË {eÄ, «e u yÂø u fÞko «r Ø >>41>> ðÂö{kt nkuBÞwt Au nw ÿÔÞ, Au ykÃÞwt W ðe ¼ÔÞ > u {u ykfkþu ykÔÞk Ëuð, [tË w» Úke fhu uð >>42>> fhu Ëw t Ë w ¼ e kË y kh, w » ð»kko ð u k k «fkh > ú ñ [kheS w L Þ rðºk, u { ýu ÷eÄku Au w Á {t º k >>43>> {kI S {u ¾ ÷k Ët z ÷kþ, Äkhe ÷eÄw t ku u yrð kþ > ú ñ {ku ÷ k r ðk e su n , ÚkÞk ú ñ [kheY u u n >>44>> {k r k k u fhe «e , r¼ûkk {k e ÷eÄe Yze he > r¼ûkk yk e Au {k r kÞu, u ÷eÄeAu ©e w¾Ëk kÞu >>45>> ÷R {wfe wÁS e k , wÁÞu yk¿kk yk e nw÷k > nu ð ýhks wýku rð[kh, {u r¼ûkk fhku yt efkh >>46>>
ht : - 60
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
15
íÞkhu h{rððufe ©enrh, Au r¼ûkk yt efkh fhe > yu{ Ônk÷k u rðrÄ rn , Yzwt ÄhkÔÞwt Au W ðe >>47>> wÁ e yk¿kk ÷R y÷ u÷ku, ¼ýðk [kÕÞk fkþeÞu Au÷ku > [kÕÞk xwf ½hÚke khu, zðku ÚkR Ëkuzâk uðkhu >>48>> «¼w ÄkÞko íÞkt Úkfe ku u, k t tÄe ðo u òu u > Ônk÷ku fhu Au { rð[kh, su {kxu ÄkÞkuo Au yð kh >>49>> nðu {khu fhðw t yu fk{, yu { Äkhu Au q h ýfk{ > q Z t f Õ yu ð ku s feÄku , W¥khrËþk ku {kh ÷eÄku >>50>> yu{ Ëkuze [kÕÞk ½ ~Þk{, fuzu Ëkuzâk {k{ku ðþhk{ > Úkkf ÷køÞku kufe þfkÞ, kuÞ òuhÚke Ík÷ðk òÞ >>51>> ý kufe þõÞk rn u ku, Auðxu Úkkfe u uXk yu ku > Auf { {kt ÚkÞk r hkþ, nðu õÞktÚke {¤u yrð kþ >>52>> {k{ku uXk r hkþ ÚkR u, Ônk÷ku rð[khu Au Ëqh si u > Ä{o¼Âõ Au wLÞ rðºk, ð]Ø ÚkÞkt Au Òku {krðºk >>53>> u{ u {wfe u sðkÞ, {ws rð k yu ku Ëw:¾e ÚkkÞ > u{kxu kAku ð¤wt nwt yks, fYt {k k wt u÷wt fks >>54>> yu{ ku fhðku {khu WØkh, Ae ð {kt sðwt r hÄkh > yu{ rð[khe kAk ðr¤Þk, { kunh {k{k u {r¤Þk >>55>> {k{ku { {kt yk tË kBÞk, y[k f WXâk Ëw:¾ ðkBÞk > fuzu u khe u ½hu ÷kÔÞk, Yzk kuþk «e u uhkÔÞk >>56>> ykÃÞk Au kt[ Y iÞk hkuf, u ÷eÄk «¼wÞu rðþkuf > ÷i u {wõÞk wÁS u [hýu, fÞkuo rð[kh yþhýþhýu >>57>> íÞkhu wÁ fnu úñ[khe, Y iÞk ÷R ÕÞku w¾fkhe > yk ku {khk r k u nkÚk, nðu s{ðk u kuS kÚk >>58>> wÁ e yk¿kk fhe «{ký, Y iÞk ÷eÄk kht «ký > ykÃÞk r kS k fh{ktÞu, s{ðk uXk h kuR ßÞktÞu >>59>> Rr ©e{Ëufkt fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh k Þ¿kku rð k rðrÄ{kt fhu÷ {tz wt ðýo fÞwO u rðrÄ qhýÚkÞku yu k{u kX{ku ht : >>60>> qðoAkÞku s kuR rðrÄ qhý ÚkÞku, Ä{uo rð[kheÞwt { > ËÂûkýk yk e u kuh u, fhkÔÞwt þw¼ ¼kus >>1>> rðîk ku e ¼k fhe u , þkMºkkÚko fÞku o y kh > t r z ku u « Òk fÞko , q ß Þk «u { Úke kh >>2>> u u ý w » f¤ yk e, ËÂûkýkÞku fhe rn > rðËkÞ ehe yk e u u , fhe { {kt «e >>3>> rðËkÞ fÞku o ku h u , u Þk ku k u Äk{ > « Òk fÞko Au Ä{o u , fhe u Yzkt fk{ >>4>> eò su ykÔÞk k ú k ñý, yðÄ w h e{kt su n > u u s{kze ] ó fÞko , Þk ð¾ký k u n >>5>> kt u ðMºkkrË fhkÔÞkt , ¼ku s k k«fkh > rð« u yk e ËÂûkýkÞku, ðih k e u ð kh >>6>> [ku kR ku k ku rËÂøðsÞ feÄku, ÷kðku Ä{oËuðu ½ýku ÷eÄku > kBÞk Au ðuo n»ko y kh, ð koÔÞku Au sÞ sÞfkh >>7>> ð¤e Þk Aw iÞk{kt k , wýku ©ku k ÚkR hr¤Þk > ÷kun tshe fuhku su kðku, tæÞk eh [khu rËþk [kðku >>8>> ¾÷ki ku ðk Au sun, u kÚku ÷zkR ÷eÄe yun > u{kt ¾h[ðk òuRyu Ëk{, tæÞk eheÞu þwt fÞwO fk{ >>9>> yðÄ w h Þk yu yk u , Ze k {nt S u k u > u e kÚku fÞku o Au ðu kh, Y i Þ k ÷eÄk [e nòh >>10>> íÞkh fu z u rðíÞk ½ýk Ë , ÚkR ®[ k {nt u { > Y i Þ k e fhðk W½hkýe, òÞ {nt { yu òýe >>11>> eò ðihk e u ÷eÄk kÚk, [kÕÞk ktýkt ÷uðk u kÚk > ÷kun tsheÞu òÞ ã, ykÔÞk Aw iÞk wh e nã >>12>> Aw iÞk k e{kzk u kBÞk, { {kt tfÕ íÞkt rðhkBÞk > r[¥k ðuhk e kt ÚkÞkt þkt , rð[kh fhu Au u {nt >>13>> Ázwt rËþu Au Aw iÞk k{, qðuo ykÔÞk nþu yktne hk{ > rn ku fkuR Ér»k {nt , fhu÷wt nþu y t >>14>> [{ífkhe Au [w z nkð , u rð k þkt r k{u { > yu ð ku { fh k rð[kh, ykÔÞk khkÞý h kh >>15>> ð W khe u kÞk ðo, ÚkÞku «¼w{kt «u{ y qðo > u {u ykÔÞk íÞkt ðþhk{, ðuhk eÞu fÌkwt u {k{ >>16>> íÞkhu ðþhk{ fu ð[ , ynku t w ý ku fhe { > q ð o e ðk òýw t y{u , ý íÞ fnw t w ý ku {u >>17>> y{khk ¼kýu s ½ ~Þk{, « x ÚkÞk Au ykýu Xk{ > Ëk ðo Ë k u w ¾ fkhe, yð kh k Au yð khe >>18>> yu ku fkuR ð òýu {{o, ku u « xâk qhý úñ > yûkhkrÄ r yrð kþe, úñ{ku÷ k Au u r ðk e >>19>> yu ð w t fne Þk ðþhk{, ðu h k eÞu rð[kÞw O u Xk{ > ykÔÞk Aw i Þ k w h e{kt Þ u , Ä{o Ë u ð w t ykt ýw t ßÞkt Þ u >>20>> Zkur÷Þku ZkéÞku íÞkt rðþk¤, u{kt uXk Au ¼Âõ k k¤ > khu u swðu ykðe u k , u u òýe Þk yrð kþ >>21>> u { kt ¾U [ e ÷eÄkt Au r[¥k, yt Þko { e ýu Ú ke yr{ > u { ku r ùu Úkkðk u { , ËÞk¤w y u ËeÄkt Ëþo >>22>> ðk÷ku ði f w t X ðk e y q , ÚkÞk ÷û{e khkÞýY > t Ë w t Ë y t {w õ , Ëu ¾ kýk ©enrh u ý u Þw õ >>23>> [ w ¼ w o s y÷ki r ff ðu þ u , ËeÄkt Ëþo Ëu ð Ëu ð u þ u > ûký yu f w Ä e yu { feÄw t > kAw t yi ï Þo Aw kðe ÷eÄw t >>24>> kBÞk ykùÞo yuðwt r h¾e, fhu «khÚk k { nh¾e > khu kuÕÞk u r{ü ð[ , {u kûkk Aku ¼ ð >>25>> y{khk Rü su h½wðeh, yus {u Aku ©ehýÄeh > f] k fhe Aw iÞk{kt yks, « xâk Ä{o îkhu {nkhks >>26>>
ht : - 61
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
16
u{ k wºk¼kðuÚke nrh, [rhºk fhku Au Äeh Ähe > yu{ M wr fhe ½ýeðkh, { {kt r ùu òÛÞk fe koh >>27>> Ä{oË uð u fÞw O {k , Au fhkÔÞkt ¼ku s k > u rËð hkÏÞk r s ½uh , s{kzâk h{kzâk Yze uh >>28>> Au [k÷ðk fhe iÞkhe, ð]»kËuð ðËu Au rð[khe > su su {krÞf ðM w Au {kuxe, òýe ÷ußÞku sYh Au ¾kuxe >>29>> Ëku»k Ëw:¾Y kþðk , {kxu Ähðwt « x wt æÞk > ykí{k y{h Au yrð kþe, u{kt hÌkk Au yûkhðk e >>30>> ú ñ ¼kð k { Ähe u , ¼S ÷u ð k « x nrh u > sL{ {hý íÞkhu x¤e òÞ, fk¤f{o k ¼ÞÚke {w f kÞ >>31>> Þ{Þk k ykrË t k , {xe òÞ rºkrðÄ k k > eò fhku u fku r x W kÞ, ý w ¾ t ku » k ÚkkÞ >>32>> {kxu ¼sðk ©e¼ ðk , {¤u yûkhÄk{{kt {k > h{ w ¾ yrð[÷ k{u , Ëu n u n e Ëw ø ÄkÞku ðk{u >>33>> yuðe ðk fhe ½ýeðkh, ðuhk e w¾ kBÞk y kh > { {wË kBÞk Au {k{, Þk ÷kun tshe u k{ >>34>> ð¤e yu f rË ½ ~Þk{, ¾k kÚku h{u yr¼hk{ > ½h k ykt ýk yk u fq , u k {e {kt y q >>35>> u {u x h ku k¤, rþðËe ykÔÞku un fk¤ > uAu r[¥k¼úr{ ÚkÞu÷ku, V kuo Úkfku ykÔÞku Au íÞkt ½u÷ku >>36>> u u Ëu¾e u ¾k rn , òuðk ykÔÞk Au fhe u rn > u u ðªxe ðéÞk yrð kþ, ¾k ku fhu Au u nk >>37>> íÞkhu u Akufhk e su {k , s¤ ¼hðk ykðe u ÏÞk > ku÷e he fhe r s { u, f zþku rn {khk u >>38>> W z u kËu fuðk ÷k e, ¼kR ðuo òðku {u ¼k e > i ku {kh ¾kþku {u {khku, ð¤e ÓËu{kt fktR rð[khku >>39>> uðwt wýe u ©e½ ~Þk{, ËeÄkt Ëhþ íÞkt yr¼hk{ > rþðËe u kòu fÞkuo Au, r[¥k ¼ú{ ku hku nÞkuo Au >>40>> y÷ki r ff u ò u { Þ kh, [ w ¼ w o s ÚkÞk u n ðkh > yu ð kt MðY u Ëþo ËeÄkt , Aku f hk kt Ëw : ¾ nhe ÷eÄkt >>41>> u {u wýu nòhku s , ku÷u Akufhku þwØ ð[ > ynku swðku u ©e½ ~Þk{, yk ku kûkk fkh ©ehk{ >>42>> {kxu ðuo ykðku þw¼ { , k u ykðe u fhku Ëþo > íÞkt ku÷e rþðËe e {k , wt u fu Au fu fhu ðk >>43>> rþðËe fnu wýku {k k, f ku Úke nwt w¾Ëk k > ½ ~Þk{ u swðku ku ¾hkt, {khkt tfx yu{ýu nÞkO >>44>> y÷kirffY u ÚkÞk Äeh, yk ku kûkk Au h½wðeh > yuðwt fne Ëkuzâku ífk¤, ykÔÞku ßÞkt W¼k Ëe ËÞk¤ >>45>> fhu «kÚko k u ý e ðkh, sÞ sÞ ©esõ ykÄkh > w ý e «khÚk k Þku e kÚk, u k rþh h {w õ Þk nkÚk >>46>> ki u kt¼¤ kt kuÕÞk ~Þk{, wýku zkuþe fnwt yr¼hk{ > {khku wºk Au yk Wãku e, yu ku qðosL{ ku Au Þku e >>47>> fÞkO Ëþo {ws L{w¾, nðu k{þu yûkÞ w¾ > r[¥k Vhe Þwt n wt yu wt, yksÚke Ëw:¾ {xâwt Au u wt >>48>> yu{ fne ÚkÞk Au « Òk, zkuþe u ËeÄkt Yzkt Ëþo > Akufhk u ËeÄkt n kt suðkt, u e {k w u ykÃÞkt Au uðkt >>49>> hk{[tÿ ku ¼kð kÔÞku, «¼w ýk ku r ùu fhkÔÞku > us{kt u wt ku fÞwO fk{, ÚkÞk « Òk qhý ~Þk{ >>50>> Rr ©e{Ëufkt fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu ðrýf k rËfhk u Ëþo ËR kòu fÞkuo yu k{u yuf X{ku ht >>61>> qðoAkÞku ÄLÞ Aw iÞk wh Ähýe, ÄLÞ íÞkt k su s > yûkh r y÷ u÷u, ÄÞwO ßÞkt { w»Þ >>1>> ð¤e ykÔÞk yðÄ w h u , Ä{o Ë u ð Yzu ht > fw x w t u kÚku ÷R, hÌkk ú n xu WAht >>2>> [ku kR Ä{oËuð hÌkk r sÄk{, W k¤k ku ÚkÞku nw ½k{ > Ä{oËuð u ºkýu fw{kh, ktsu kuZe hÌkk Au u kh >>3>> ykt ýu fË{ð]ûk ßÞktÞu, ykuxk W h w k Au íÞktÞu > R u kuh hs e ßÞkhu, ykÔÞku [kufeðk¤ku Vhðk íÞkhu >>4>> kt k ku ½zku w t Ë h yu f , kÞo hne Þu ÷ ku rðþu f > su h W h zâku Au su n , fku x ðk÷u W kzâku Au u n >>5>> [kufeðk¤ku ÷uR kXku [x, òÛÞwt yt Þko{eÞu Íx > Ä{o {kuxk¼kR RåAkhk{, ¼hr ÿk{kt Au un Xk{ >>6>> ½zku ÷uR [kÕÞku fku x ðk÷, fhu rð[kh { f] k÷ > [ku f eðk¤u u [ku h e s feÄe, {khk ½h e ÷ßò u ÷eÄe >>7>> yuðwt {S ©eh{k kÚk, ÷kt ku ðÄkÞkuo ku k ku nkÚk > fkuxðk÷ u fuzu fÞkuo Au, ßÞkt ßÞkt òÞ íÞkt íÞkt u VÞkuo Au >>8>> ½¤wt þuh VÞkuo Au kuÞ, fh fuzu u fuzu Au kuÞ > nkÚk Ëu¾e u rn{ nkÞkuo, ºkk kBÞku òýu nðu {kÞkuo >>9>> fkuý W khu fhÚke yks, nðu ku òþu sYh ÷ks > nðu {kÁ e u þhýu òô, yk ¼ÞÚke [wt w¾e Úkkô >>10>> yuðku fhe u { rð[kh, Þku n w{k Ze kh > sR u ½zku {wõÞku u MÚk¤u, nkÚk Ëu¾k ku Úke yu ¤u >>11>> fhe «khÚk k fh òuze, ¼wÕÞku [kufeðk¤ku ¾he ¾kuze > Au hs e ku ðe e R, ykuÕÞk ½zk e þe uÞo ÚkR >>12>> n w{k Ze e u {ktÞu, ðu÷ku WXâku Au ðuhk e íÞktÞu > îkh W½kze u ykÔÞku kh, ½zku zu÷ku ËeXku u Xkh >>13>> un Ëu¾e u W kze ÷eÄku, ðuhk eÞu rð[khs feÄku > u ku k fhðk h , rËðk k u Þku yuf h >>14>> ðkt [ e sw ð u A u u n s Xk{, r féÞw t Ä{o Ë u ð w t k{ > Ä{o Ë u ð u ku ÷ kÔÞk íÞkt Þ u , n w { k Ze e u {kt Þ u >>15>> ykÔÞk ½ ~Þk{ kÚku un, ðk fhe ðuhk eÞu yun > yk ½zku yktne {khku õÞktÚke, fkuý ÷kÔÞwt u {k÷{ Úke >>16>>
ht : - 61
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
17
íÞkhu Ônk÷kÞu fÌkwt ð]¥kkt , hkºkeÞu LÞwt n wt rð¢kt > {nt u ¼Á ku ykÔÞku, [kufeðk¤k u k u ku÷kÔÞku >>17>> u u wAe ÷eÄwt Au ¾[e , íÞkhu u{ wt XÞwO Au r[¥k > íÞkh Ae Þk Úkkuzk rË , fhu ÷e÷kÞku ¼õ ykÄe >>18>> yuf {u yÞkuæÞk{kt ~Þk{, h{u ¾k t u yr¼hk{ > fu he {k ® nS sun, t krð»ýw rËÕ÷e® n yun >>19>> yu ykrË eò ¾k y uf, ©enrh ÷uR [kÕÞk rðþuf > ßÞwO t k ehu hk{½kxu, ðuo Þk h{ðk u {kxu >>20>> t , u k ðå[u W¼k Au ©eht > yu ð k{kt yu f ykÔÞku u kr ü, ¼ðk eË¥k y w h Ëw » x >>22>> {nk fXku h u {r {t Ë , Vhu Vku x u fhu Vt Ë > yfM{k ykÔÞku y½ðk , w  Øne nw ¤ðk >>23>> fw wÂØðk¤ku Au yr ¢kuÄe, ð¤e ðkr÷zk ku Au rðhkuÄe > uW ¾k k MftÄu Au nkÚk, W¼k W¼k swðu s ÒkkÚk >>24>> Akt u{kt u yu ¼ðk eË¥ku, Ĭku {kÞkuo «¼w u y ¥ku > ¾k rn kÏÞk s¤{kt, yuðwt f]íÞ fÞwO Au A¤{kt >>25>> fu he {k t u ¼køÞk, ôzk kýe{kt zw ðk ÷køÞk > kÞ fhe íÞkt ©e½ ~Þk{u, MftÄu u kÞko Au w¾Äk{u >>26>> ½ýwt ôzwt Au s¤ u Xkh, k{u rnB{ ðk¤k ßÞkt nkh > u s¤{kt hu Au Sð , [kÕÞk Þk Au yuf Þkus >>27>> fkuÞÚke «¼w òÞ féÞk, sR r Õðk òh r féÞk > ehu W¼k Au nòhku s , wh òuR ÚkÞk Au { >>28>> ºkiýu ¾k r féÞk s¤Úke, nw k{e k knw ¤Úke > kBÞk ykùÞo íÞkt h khe, Ônk÷k u u wAu Au rð[khe >>29>> ¼kR fku k {u Aku fw{kh, {nks¤Úke r féÞk kh > ¢ fze òu ¾kR ò , {kYt {]íÞwt kýe{kt Úkk >>30>> ykðk s h whÚke ykÔÞk, { u «¼wyu s [kÔÞk > rðê÷u fne rðM khe ðk , yÚk Rr e e su ½k >>31>> yuðwt wýe nw h kh, fhu ku k k { rð[kh > rðM{u kBÞk Úkfk fnu s , yk ku kûkk Au ¼ ð >>32>> fÞwO yiïÞo ¥kk wt fk{, eò e ku [k÷u ne nk{ > ÄLÞ þk kþ r¤Þk kh, ykðe r fr¤Þk W [kh >>33>> u ÷k e fhu Au «ýk{, ÄLÞ ÄLÞ {u ½ ~Þk{ > ¾k Òku Au ku k e kÚk, u k «íÞu kuÕÞk Ëe k kÚk >>34>> ¼kR [k÷ku nðu Yze uh, ®[ k fh k nþu nw ½uh > ~Þk{÷k÷ ykrË ¾k sun, ºkk k{e Þk nþu un >>35>> ½u h sR u fhþu ðk , {k r k {w t Í kþu rðÏÞk > ð¤e k{u ½ýw t { Ëw : ¾, WËk e Úkkþu ðu o kt {w ¾ >>36>> {kxu [k÷ku W kð¤k siÞu, r s {k k u ¼u k ÚkiÞu > íÞkhu fu he fnu uðkh, ßÞwO{kt s¤ ¼ÞwO y kh >>37>> k{þwt fu{ u÷es kh, {khk { {kt ÚkkÞ rð[kh > fnu {nkhks wýku r{ºk, ¼÷k yu þwt ku÷ku Aku rðr[ºk >>38>> suýu {nks¤Úke [kÔÞk, [kh W wÄe ¾U[e ÷kÔÞk > suýu W khe ÷eÄk { u, yun khþu r ùu y{ u >>39>> nðu fhþku rn {u ðkh, [k÷ku {khe kÚku r hÄkh > r{ºk eþku{kt fkuR { {kt, {u ºkk Äkhku {kt >>40>> yuðwt fne [kÕÞk Au y kze, uW r{ºk ykðu Au Akze > su{ ]Úðe W h [÷kÞ, u heíÞu s¤{kt [kÕÞk òÞ >>41>> hk{½kxu ykðe u u nÏÞko, h khe nòhkuÞu r ÏÞko > «¼wÞu yu{ W kÞko kh, ûký yuf ÷k e rn ðkh >>42>> fuþhe® n k su {k k , íÞkt ykðe u fhu Au t k > ¼Âõ Ä{o wðkr e kR, u YË fhu Au íÞkt ykR >>43>> íÞkhu ºkiýu sýk ykÔÞk k , {k r k u ÚkÞku nwÕ÷k > {k w©eÞkuÞu ÷eÄk Wí t u, rþh fh ÄÞko Yzk ht u >>44>> ¾{k ¾{khu k { u, ð ®[ k ÷k e e y{ u > ykðk s¤{ktÚke khu ykÔÞk, fuðe heíÞu u fkuýu [kÔÞk >>45>> íÞkhu kuÕÞk Au f{÷fkt , rðM khe u fÌkwt Au ð]¥kkt > ð¤e fu he® nu u fÌkwt, {k r kÞu æÞk {kt ÷Ìkwt >>46>> ðu o kBÞk { {kt ykùÞo , ½ ~Þk{ w t òÛÞw t yi ï Þo > Þk ku ku k u ½u h , ©enrhÞu fÞw O ÷e÷k ÷u h >>47>> Au esu rËð kûkk , þuh òh{kt [k÷e ðk > ¼ðk eË¥k rð« fuðkÞ, yuýu fÞkuo Au {kuxku yLÞkÞ >>48>> ºkiýu k¤f kÏÞk s¤{kt, k eÞu fÞwO ¾kuxwt A¤{kt > hkòSÞu òÛÞwt u ð]¥kkt , Ä{o k u ykÔÞk Au yufkt >>49>> hkò Ëþo ® nS w A u , fnku ½ ~Þk{ íÞ þw t Au > [kÔÞk «¼w S Þu { u , yu ð e ¾ h ze y{ u >>50>> {nk«¼wÞu fÌkwt rð[khe, wýe hkÞu { {kt W khe > hkòÞu ku÷kðe ÷eÄku rð«, u u ¼khe rþûkk fhe Âûk« >>51>> Rr ©e{Ëufkt fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄou yk[kÞo ©eyÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu ßÞwO t k k wh{ktÚke ¾k rn ©enrh kh r féÞk yu k{u k X{ku ht >62> qðoAkÞku yuf {u yufkËþeÞu, yuf÷k ©e½ ~Þk{ > Ëþo fhðk [kr÷Þk, fuþð qhýfk{ >>1>> sL{MÚkk n w { k Ze, eòt {t r Ëh su n > RåAk fhe «Úk{ Þk, n w { k Ze u n >>2>> íÞkt {kY e yk éÞ [k÷u , ¼k{kt n u fÚkkÞ > {ku n Ëk su w h kýe, hk{[rhºk u kÞ >>3>> [ku kR uuXk kt¼¤ðk ½ýkts , kR ¼kR t Au kð > u {u íÞkt uXk s r , fÚkk kt¼¤ðk{kt Au {r >>4>> fÚkk [k÷u A u w L Þ kð , ykÔÞw t yu f kËþe w t ðýo > yï{u ½ Þ¿k su nòh, hks w Þ Þ¿k ku fhu kh >>5>> ku¤{k ¼k {kt u rðÄk , kðu yufkËþe k {k > n»koðzu kuÕÞk nrhf]»ý, whkýe «íÞu wAu Au «& >>6>>
ht : - 62
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
18
yufkËþe ku {rn{k u÷ku, þkMºk{kt Au «¼w ku fnu÷ku > ½ýk¾hk u fh k Úke, u wt fkhý fnku {w u fÚke >>7>> yuðwt kt¼¤e u un kuÕÞku, Úkkuze he fhe u u zkuÕÞku > «¼wÞu Ëun { w»Þ ÚkkÃÞku, Ëw:¾ ¼ku ððk Úke ykÃÞku >>8>> ð¤e s ÒkkÚkS e {ktÞ, ô[e ktÄe yufkËþe íÞktÞ > {kxu ykí{kY e ¼ ðk , u u Ëw:¾ Ëuðwt r Ëk >>9>> ¼wÏÞk hne su fü fhu Au, yu ku f]íÞ ¾kuxwt yk[hu Au > ¾kðwt eðwt u ¾u÷ðwt sun, yun kYt yk { w»Þ Ëun >>10>> {nk{kU ½ ku {ký ku Ëu n , Vhe Vhe {¤u ®n yu n > {kxu { w » Þ u ku sYh, rð»kÞ ¼ku ððk ¼h w h >>11>> ]ó ÚkR u Akuzu su , ]»ýk x¤e òÞ yu u { > rð»kÞÚke òu ð]Â¥k rðhk{u, íÞkhu «u ku Ëun k{u >>12>> ¾kðk yÒk {¤u ®n ßÞkhu, yufkËþe òýe ÷uðe íÞkhu > yuðwt wÛÞwt ð[ uðkh, fhu rð[kh sõ ykÄkh >>13>> ykðk wÁ s {kt yk , yu{ {k u u k{u t k > yus yð¤k {k uo [zu Au, r ùu fo{kt sR zu Au >>14>> u ð w t rð[khe u ífk¤, íÞkt Ú ke ôXe Þk Au ËÞk¤ > {kÁ e u «¢{k Vhu Au , ð¤e ð¤e rð[kh fhu Au >>15>> whkýeÞu fhe Au Xufze, wY»kku¥k{S e u ½ze > ¼k «íÞu kuÕÞku Au ð[ , swðku ¼kR {S ÕÞku { >>16>> yufkËþe {rn{k ðÄkhe, rþ¾k{ý Ëuðk ykÔÞku khe > yuðkt ku÷u Au ÔÞt ð[ , Úke tfku[ Äh ku { >>17>> Au ©enrhÞu RåAk feÄe, wh u u ÚkR {krÄ > y¼k e e {r Au yÄwhe, {krÄ{kt Ëu¾e Þ{ whe >>18>> Þ{Ëq u fzâku u X kh, {khðk {kt z âku Au nw {kh > yhu kt ¼ ¤ ykt n e w t s , Þ{Ëq fnu Au ð[ >>19>> ½h {wfe u ÚkÞku ðuhk e, wt u rþûkk fheþwt y¼k e > ki u ½k÷u Au wt ¾kuxk ðu{, yufkËþe e k kzu fu{ >>20>> ki u fhðk Au þwt wt suðk, yÄku r k{e òÞ uðk > yÕÞk yð¤wt s ¿kk yk e, {q¤Ä{o wt kÏÞwt ut fk e >>21>> «¼wÚke hk¾ðk Au rð{w¾, ¼ku ðþku s{ whe Ëw:¾ > fkuR ykðu nª ws kÚku, {kh zþu khu s {kÚku >>22>> Þ{hks fnu wý kðk, fu{ ÷køÞku Au {kun {[kðk > ¼wtzkt f{o fhe ÚkÞku ¼úü, khe w{r ÚkR Au ü >>23>> «¼w k «¼w Au ½ ~Þk{, yu ku yð khe qhýfk{ > u e yð¿kk yr þu fhe, kYt {kÚkwt Þwt Au u Vhe >>24>> yu wt V¤ wt u yk {¤u Au, khkt qhý k ¼¤u Au > yuðwt fne {kÞkuo ½ýku {kh, ºkk k{e u kzu kufkh >>25>> {kh zu s{ whe{ktÞu, Ëun zâku Au yÞkuæÞk ßÞktÞu > yu Ëun ¼ku ðu Au su fü, ðuo ÷kuf swðu Au íÞkt M ü >>26>> ô[ku WA¤e e[ku zu Au, ¼k e shu u [zu Au > yÞkuæÞk{kt zâku Au su Ëun, u k {w¾uÚke ku÷u Au yun >>27>> Þ{hks u fu Au u s , nðu k fnw t fku R Ë > yu f kËþe fheþ nw t r íÞ, { {kt q h ý Ähe «e >>28>> fheþ eò u W Ëu þ , fhkðeþ u ðú n{u þ > ku ÷ u Au yu ð w t {ú ð[ , ¼k{kt u X u ÷ k w ý u s >>29>> yuðwt kt¼¤e ð[ kh, ¼k Ë fhu Au rð[kh > { {kt ykùÞo k{u yu{, yk u yk u þwt ð¤øÞwt ðu{ >>30>> ½ ~Þk{u RåAk fhe íÞktÞu, Au ykÔÞku Au Ëun e {ktÞu > W he R u e {krÄ, ðÄe Au òýu Ëun{kt ÔÞkrÄ >>31>> yt ÚkÞw t Au sso h e¼q , nkz ¼kt e Þkt {s q > {r {t Ë zâku {zËk÷, {w ¾ u ku Õ Þku ð[ ífk¤ >>32>> {u ¼kR wýku ¼ks , nwt fnwt u {k e ÷ußÞku { > ÚkÞku nwt ¢wh fw wÂØðk , fÞwO ©enrh wt y {k >>33>> ¬e yu k {ws u zâwt, Þ{ whe{kt Ëw:¾ su zâwt > Þ{ kËq ykÔÞk k yktÞu, ÷uR Þk Þ{ whe{ktÞu >>34>> u Ëq kuÞu {kÞkuo ½ýku {kh, yMÚke ¼kt e kÏÞkt r hÄkh > ¼ ðk Au yk ½ ~Þk{, yûkhkrÄ r qhýfk{ >>35>> yu{ fne wAu W¼ku ÚkR, õÞkt Þk yu ½ ~Þk{¼kR > «¢{k fhu Au ½ ~Þk{, {kun Ëk Þku u Xk{ >>36>> ©enrh[hý{kt {wõÞwt þeþ, fhu «khÚk k uýe Ëeþ > {u kûkk Aku ¼ ð , yuðku r ùu ÚkÞku {w u { >>37>> {khk RüËuð h½w kÚk, yuðk { u Ëu¾wt Awt kÚk > fÞkuo y hkÄ {U su {khku, ûk{k fhku «¼w w ku {khku >>38>> yu{ fne uýu r { ÷eÄku, yufkËþe ku r ùÞ feÄku > ÚkÞku r {ko e {kun Ëk , u ÷k e kuÚke ktÄe k >>39>> Au Þku u ku k u MÚkk , { {xe Þku yr¼{k > eò ÷kuf Au ½¤k sun, u{ u ðk fhe Au un >>40>> yuðwt kt¼¤e u un ðo, òuðk ykÔÞk S u íÞkt ðo > Ëu¾e kBÞk ½ýwt { w¾, ykÔÞk {nkhks u L{w¾ >>41>> Ä{o r fþku h u fÞw O [rhºk, ËeÄkt Ëþo w L Þ rðºk > hk{[t ÿ Y u ÚkÞk ku u , fhu Ëþo nw u òu u >>42>> ËeÄkt Ëhþ ðk÷{u yu { , íÞkhu u k x¤e Þk ðu { > ÚkÞk yÿþ yt hò{e, ÷ðt u ÷ e nw k{e >>43>> un ykùÞo kBÞk Au { , {u õÞkt Þk Ä{o k > [khu Vo òuÞwt Au k e, õÞktR ËeXk rn yrð kþe >>44>> {kt n ku { kt r n fhu Au rð[kh, yu f yu f u w A u u ðkh > ynku ykùÞo fkhf fk{, fÞkt Þk sw ð ku ½ ~Þk{ >>45>> yu{ fne u rðÂM{ ÚkÞk, r s r s u W khu Þk > ykðkt ©enrh kt su [rhºk, wýu u s ÚkkÞu rðºk >>46>> Rr ©e{Ëufkt fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu {kun Ëk u [{ífkh Ëu¾kzâku yu k{u ºku X{ku ht >>63>>
ht : - 63
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
19
qðoAkÞku yðÄ whu Ä{o hÌkk, kÚku ºkiýu fw{kh > «u{ð e u wðkr e, yk tË k{u y kh >>1>> yu f {u ykÔÞw t ßÞw o { kt , s h s¤ sYh > Mð o î krh ýkðk {kt z e, ¾¤¼éÞw t nw w h >>2>> Ëþo ® nhkÞu òÛÞw t , ykÔÞku fhe u «eíÞ > q ò fhe ©eV¤ [w t Ë ze, ðÄkÔÞkt Yze heíÞ >>3>> ku ý kAkt nXâkt rn, r {o ÷ t k{k > w h ðÄkhu [zðk ÷køÞw t , rð[khu nw ðk >>4>> [ku kR wh [Z wt ykðu yrÄf, ðuo ÷kuf Ähu { ef > ykÔÞku íÞkt Ëþo ® nhkÞ, uýu fÞko y uf W kÞ >>5>> ý kAwt nXu rn s¤, fkuR wt [k÷e þõÞwt rn ¤ > hkò ykrËf ðuo su ÷kuf, yf¤kÞk ÚkÞku { þkuf >>6>> kuÕÞku hkò ku kuh ð[ , {ws ðuý wýku nu hks T > r ðú k khe nkuÞ yks, ðÄkðu ku ÚkkÞ Yzwt fks >>7>> kýe kAw t nXu fk¤, yu ð w t ð[ w ý e ¼q k¤ > fhkÔÞku þu h {kt Þ u k , fku R r ðú k Au «fkþ >>8>> r ðú k ýk e ®n{ , fku R MºkeÞu Ähe rn {íÞ > ðk [k÷e hne ½hku ½ u h , w ð kr eÞu òýe u u h >>9>> ¼Âõ {k k u ©enrh t u, Þkt ßÞwo t kÞu W{t u > hk{½kxu ykÔÞkt þw¼{r , ÷eÄwt ©eV¤ nkÚk{kt e >>10>> kuÕÞkt kÄðe {w¾Úke ðuý, nu t k{k wýku w¾Ëuý > r ðú k[wt nkuÞ {kYt, kAwt nXòu yt w {kYt >>11>> yu{ fne u ÷køÞkt íÞktÞu, ©eV¤ kÏÞwt u t k{ktÞu > yfM{k ÚkÞku nzwzkx, kýe kAwt nXâwt ½zwzkx >>12>> ðuo ÷ku f ku yu Ëu ¾ e ðkR, yk e hkò u sR ðÄkR > Ä{oËuð Aw iÞ k k ðk e, u k {kuxk wº k w¾ hkþe >>13>> hk{« k S k{ sun, u{ kt Âí e Au yun > yu{ýu ðÄkÔÞkt t k{ktR, kýe kAwt nXe Þwt íÞktR >>14>> w ý e « Òk ÚkÞku ¼q k¤, e u u z kÔÞkt fk¤ > nw { k ËR u ku ÷ kÔÞkt , Ëh kh{kt Þ ÄhkÔÞkt >>15>> hkòyu ku k e hkýe k , qò fhkðe u w¾hkþ > ¼khu ¼khu ð y÷tfkh, wðkr e u ykÃÞkt u ðkh >>16>> fhe «khÚk k þw ¼ {r , r {o ÷ { Úke «u { yr > {q {k k w ð kr e kR, ½hu ykÔÞkt Ëk w ¾ ËkR >>17>> {k kyu fhe «¼w u ðk , yÚk Rr e e su ÏÞk > f]»ý fnu wýku {k k kh, yu Au huð e ku yð kh >>18>> {kxu yu{kt ku Úke ðkR, e þehku{ýe Au ËkR > yuðwt kt¼¤e u ðuo s , h khe rðM{u kBÞkt { >>19>> ð¤e yuf {u {nkhks, ©enrhÞu fÞwO {kuxwt fks > fux÷kyuf ku k k rþ»Þ, k u ku÷kÔÞk ©e s Ëeþ >>20>> rþ»Þ rn i Þ kh ÚkÞk, hk{½kxu ßÞw o h Þk > fË{ð] û k nu X u {ku h khe, ¼k fhe u X k ¼Þnkhe >>21>> {ktnku{ktne fhu Au u «& , yk u W¥kh ©enrhf]»ý > yu{ fh kt rð e ½ýe ðkh, þwt fh k nðk Ä{ofw{kh >>22>> sw s ðu Y u Ëþo ËeÄkt , fk{ rðãkÚkeo Þ ku kt feÄkt > fu x ÷k Ëu ¾ u Au hk{Y u , fu x ÷k ] ® nS y q u >>23>> ðk{ Y u Ëu ¾ u Au fku R , rþðMðY {kt hÌkk {ku R > yûkhkrÄ r yrð kþe, yu ð k Ëu ¾ u fku R w ¾ hkþe >>24>> fku R Ëu ¾ u Au ði h kxY u , fku R Ëu ¾ u Au f] » ýMðY u > fku R ðk w Ë u ð þo w h k{, ðhkn {åA fåA u Xk{ >>25>> nt nÞ úeð u{kt fkuR, Ëu¾e rðM{u kBÞk «e «kuR > [tÿ qÞo ykrË yu ykfkh, yuðk ¼k u Au Ä{ofw{kh >>26>> fku R fu hðeh Au yu s , sw ð ku fu ð w t ͤfu Au u s > yu ð e he u y÷ki r ff ¼kð, ðo u Ëu ¾ kzu Au Ëu ¾ kð >>27>> Au íÞktÚke ©enrh ÄkÔÞk, ku k u ½hu «¼wS ykÔÞk > ku k k rþ»Þ un rðÏÞk , ¼Âõ {k k u fhe Au ðk >>28>> Akºk ÚkÞk Au yk t Ë ¼u h , Þk ku ku k u u ½u h > yÞku æ Þk w h e{kt ¼ ð , yu ð kt [rhºk fhu kð >>29>> yuf {Þ yðÄ{ktÞu, ykÔÞk {Õ÷ ¾÷ki k íÞktÞu > fux÷k Au {nk ÷ðk , ½ýk {Õ÷ S e ÷eÄwt {k >>30>> Ëuþkt hÚke R k{ 1÷kæÞkt, ku k kt w ¤kt u ktæÞkt > Ëþo ® n u u {¤eÞk, {Õ÷ÞwØ {k u Au ¤eÞk >>31>> nu hks su fiÞu { u, {Õ÷fwM e yk kus y{ u > i ku ðk{ý ku wt kh, w ¤wt ½ze yk ku ykðkh >>32>> yuðkt ð[ wýe uðkh, fÞkuo hkòÞu nw ífkh > ykÃÞku W khku wtËh MÚkk , {ne k¤u ËeÄwt ½ýwt {k >>33>> {u ykðòu ykð e fk÷, u ku ¾w÷k ku yk eþwt nk÷ > Au hkòÞu rð[kÞwO fh , ku k k {Õ÷ ku÷kÔÞk h >>34>> fuAu {Õ÷ u ðk rðM khe, hkò Ëþo ® n rð[khe > ¾÷kifuhk ykÔÞk Au {Õ÷ku, ÞwØ {køÞku Au u{ýu ¼Õ÷ku >>35>> {khu Þw Ø Ëu ð ku s zþu , rn ku yð¤k u zþu > ðk{ý ku k w t w ¤w t , Ëu ð w t zþu u Úkkþu yð¤w t >>36>> Ëuþkt h k hkò k su {Õ÷, yu u S e u ykÔÞk « ÷ > yuðe wýe hkòS e ðkýe, {Õ÷ rnt{ nkheÞk òýe >>37>> yu{kt ð]Ø {Õ÷ n ku yuf, kuÕÞku Äeh Ähe u rððuf > {u wýku ¼kR fnwt y{ku, þeË fkÞh ÚkkðkuAku {ku >>38>> yk ¼qr{fkAu h½wðeh e, u{kt ÷ßò Au hýÄeh e > yk ý u S u {Õ÷ yks, òþu hk{[tÿS e ÷ks >>39>> yu{ kt yk ýe ÷ks òÞ, {kxu S kzþu h½w hkÞ > hk¾ku rnt{ u ÞwØ fhku, eò tþ Þ { Ähku >>40>> ð¤e hkò fnuAu ð[ , {Õ÷ rnt{ hk¾ßÞku { > fËkr {ku k{þku nkh, yktrn ykÔÞk Au Ä{ofw{kh >>41>> u {Õ÷ u S e ÷uþu yks, rn òðkËu {khe ÷ks > yuðwt fne {tz h[kÔÞku, {kuxku rðþk¤ u { ¼kÔÞku >>42>>
ht : - 64
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
20
nw k{e u ku÷kðk {kxu, {kufÕÞku Ëq u yuýe ðkxu > ykÔÞk ©enrh {tz ßÞktÞu, ½ýku W{t Au { {ktÞu >>43>> hkòÞu fÞkuo nw ífkh, ykÃÞwt yk wtËh kh > ½ýk ¾k u t kÚku ~Þk{, uXk {tz {kt yr¼hk{ >>44>> ykÔÞk Au u {Õ÷ ¤ðk , u u ý hkÞu ËeÄwt {k > ðksu ðkStºk k k«fkh, òuðk {éÞk Au ÷kuf y kh >>45>> hkò uXk Au {kuxk yk , ½ýku n»ko ÚkÞku yu u { > ku k k yrÄfkhe Au sun, xkð fkh¼khe un >>46>> ki u {ne u ykÃÞwt Au {k , uXk ÞkuøÞhe u r sMÚkk > ½ ~Þk{ u k u ku÷kÔÞk, wtËh yk u ÄhkÔÞk >>47>> {Õ÷ y¾kzk{ktÞu {r¤Þk, ÞwØ fhðk ykÔÞk r¤Þk > {Õ÷ÞwØ fhu {ktnku{ktÞu, swðu ¼k Ë nw íÞktÞu >>48>> ½w ½ w ð kxk fhu Au nw t f kh, w Z t ¼ eh þçË y kh > fhu knw ýk X fkhk, k÷ fw x u {w ¾ [fkhk >>49>> ÷kuZk k zAtËk íÞkt ÷k u, yuf yuf kt yt u íÞkt ðk u > òuðk ykÔÞk Au nòhku ÷kuf, [khu ðýo k {éÞk Au Úkkuf >>50>> yu{ y¾kzk{kt ½ýeðkh, {Õ÷ÞwØ fhu Au y kh > yÞkuæÞk whe k {Õ÷ sun, nkh k{e Þk Ae un >>51>> r ¼t ÚkR ¼hkýk, u { kt u ºký {Õ÷ {hkýk > Ëkð u [ fÞko ½ýeðkh, ý Au ð xu k{eÞk nkh >>52>> Rr ©e{Ëufkt fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu yðÄ whe k rþðhí ykrË rðãkÚkeoyku u [kuðeþ yð khY u Ëþo ËeÄkt yu k{u [ku X{ku ht >>64>> qðoAkÞku ¾÷ki k {Õ÷ ¤eÞk, S e u ÷eÄku s > yÞkuæÞk whe k {Õ÷ ku, ¤{kt feÄku y s >1> Ëþo ® n rð[khu Au , ÚkÞw t rð he fks > ½ ~Þk{ WXu nðu ku , ÷ks hk¾u {nkhks >>2>> hkòÞu ku Äehs hk¾e, {r fhe Au ÂMÚkh > ½ ~Þk{ k k{w t òu Þ w t , W¼k ÚkÞk ÷ðeh >>3>> ¾k kÚku ÚkÞk í h, ÞwØ fhðk u ðkh > ¾÷ki k {Õ÷ kur÷Þk, yk k¤f k þk ¼kh >>4>> k e Wt { h ku k¤fku , þw t {su u Þw Ø > Ëkð u [ {kt Ëe÷ u , yk þw t fhe òýu rðÁØ >>5>> [ku kR yuðwt wýe u kuÕÞk hks , {u {Õ÷ þwt òýku Aku { > yu k yk ¤ ½¤k ÔÞÚko, {nk«¼wAu yu {hÚk >>6>> « k e nku Þ òu ÷½w ð u » k, u u k k ýeÞu ÷u þ > nku Þ fu he òu k w t k¤, fhu {ËÍh ku u fk¤ >>7>> yu{ k nkÚk ßÞkhu yzþu, íÞkhu ðo u {k÷{ zþu > nðu ¼k{kt ykÔÞkt Au s , u ý rð[khu r s { >>8>> kYt fh ku Úke yk hkÞ, yk ku {kuxku yLÞkÞ Ëu¾kÞ > {Õ÷ {nk r¤Þk rð¢k¤, Au yk fku{¤ k uhk k¤ >>9>> yu{ rð[khu Au ËT wØ, íÞkt ku [k÷ ku ÚkÞku Au ÞwØ > «¼w wt { r{ºk{kt {kuÌkwt, y{] ÿÂüÚke k{wt òuÞwt >>10>> ¤ ykÃÞwt y h{ kh, suÚke {Õ÷ k{e òÞ nkh > ÚkÞku ËkÁý ÞwØ u MÚk¤, nw k{e kðu Au f¤ >>11>> òýu {tzkýku ½kuh t úk{, yuðwt ÞwØ fhu ½ ~Þk{ > ½ýeðkh fhe yu{ fwM e, {Õ÷ u ku ¼hkýe Au wM e >>12>> ¾k t u « k ðÄkÞkuo, {Õ÷ ku yr¼{k W kÞkuo > n kt ð@ {kuðz yt , ¼kt e k¾e u fÞkO Au ¼t >>13>> Ëu n sso h e¼q ÚkÞk Au , nkh k{e u Ëq h hÌkk Au > fi f ð{ fhu ÁrÄh, fi f e ku Aw x e R Äeh >>14>> fif ÚkÞk Au «ký hrn , zâk ]Úðe{kt {hý rn > fkuR yÄo f[hk fkuR whk, fkuR whk ÚkÞk [f[whk >>15>> fif nwtr þ÷k hÌkk yÄw hk, Ëq h u Xk Au fi f y w hk > ðuo ¼k rn hks , rðM{u kBÞk h khe { >>16>> ] r u ý u u n Ähu A u , ©enrh e « t þ k fhu A u > ðk{ý nu { w t w ¤w t , «¼w S u ykÃÞw t hkòÞu ¼÷w t >>17>> eò ykÔÞk Au ÷kuf y uf, rðM{u k{e Þk Au rðþuf > ðuo ku tËun x¤e Þku, «¼w ýk ku r ùÞ ÚkÞku >>18>> ðk{ý ku wt ykÃÞwt hkÞ, Ä{uo fÞkuo Au u ku W kÞ > u ku k{ktÚke r {o÷ { , rð« kÄw u ykÃÞkt ¼kus >>19>> ËÂûkýkÞku yk e u s{kzâk, Þk[fku u yk tË {kzâk > ku k e ËTfe ðÄkhe, rËÂøðsÞ fÞkuo w¾fkhe >>20>> ð¤e ðk fÞku o ¼ ð , Aw i Þ k w h rð»ku kð > ¾k u ÷u R [kÕÞk W{t u , ËÂûký rËþk{kt Yzu ht u >>21>> {e k h W h Þk, kðk kYt u i Þ kh ÚkÞk > r{ºk rn Ä{o f w { kh, fhu s÷{kt r¢zk y kh >>22>> ½ýeðkh wÄe kÞk íÞktÞu, Au rð[kÞwO Au { {ktÞu > {Äwð]ûk {kuxku Au rf khu, u k W h [zâk yuðkhu >>23>> {fo x su ð k þçË ku ÷ kðu , k{ k{k ¾k u n kðu > nw f knw f {w ¾ u Ú ke W[khu , rf÷rf÷krxÞku fhu ¼khu >>24>> fhu { ku r X÷kt ¾kÞ, h{u ©e w Y »kku ¥ k{ hkÞ > {Äw ð ] û ku [ze u s¤{kt , {khu Äw fk nw ¤{kt >>25>> yu ð e h{íÞ k k«fkh, h{u sw ð ku s feh kh > yu ð kt òu ð k «¼w kt [rhºk, ykÔÞk ykfkþu Ëu ð rðºk >>26>> swðu Au ÷e÷k {Þ Úki u, rð{k ku k ytrºkûk hi u > ynku yr ykùÞo y kh, hM h fhu Au rð[kh >>27>> ÄLÞ Aw i Þ k w h kð , ßÞkt « x ÚkÞk ¼ ð > yûkhkrÄ r y÷ u ÷ ku , h{u hk rË ht Au ÷ ku >>28>> Aw iÞk wh ðk e su s , ½ýkt ¼køÞ Yzkt ÄLÞ ÄLÞ > ÄLÞ yk Ähýe fuYt MÚkk , fhu Au ÷e÷k ©e¼ ðk >>29>>
ht : - 64
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
21
ðkrxfk ðu÷e ÷ kÞku ð , y®n kt þw t¾e u ÄLÞ > kiðk ykrËf su «krý{kºk, sz [i LÞ k ÄLÞ kºk >>30>> yûkhkrÄ r yrð kþe, Ônk÷ku úñ{ku÷ k r ðk e > ku u MðÞt « rxÞk yks, ÷e÷k fhu Au ©e{nkhks >>31>> Ônk÷ku yk ¼qr{{kt rð[hu Au, r íÞ ðkt [rhºk fhu Au > ynª sL{ kBÞk Sð sun, {kuxk wLÞþk¤e òýku un >>32>> Ëw÷o¼ Ëþo fiÞu su kt, r íÞ [hý uðu Au yk yu kt > swðku yk k¤fku wt su íÞ, qðuo þwt fÞkO nþu wf]íÞ >>33>> u wLÞu fhe yk ¼ku kBÞk, ¼ð yýoð wt Ëw:¾ ðkBÞk > yu{ fne fhu sÞfkh, [tË w» ð]Âü y kh >>34>> ð¤e Ëw t Ë w ¼ e ðkSt º k ðksu , ½ýku ykfkþ t ¼ eh ksu > {Äw ð ] û k ¤u «¼w hÞk, Xu ðk e u ý u ze Þk >>35>> suðk zâk Au ~Þk{ þheh, yÄhu ðkøÞwt ykÔÞwt YÄeh > ðuýehk{ ykrË ¾k nw, u Ëu¾e ÚkÞk WËk e nw >>36>> w ¾ t Ë r{ºk Au su n , W kð¤ku Ëku z e Þku yu n > «u { ð e u Ä{o e k , fhe ðkøÞk e ðk «fkþ >>37>> ze Þk Au ©e½ ~Þk{, ykuc W h ðkøÞwt u Xk{ > {kxu u{ktÚke ykÔÞwt YÄeh, {Äwð]ûk nuXu uXk Äeh >>38>> yuðwt wýe Ä{o¼Âõ íÞktÞ, {qåAko ykðe zâkt ]Úðe{ktÞ > wºk u rð»ku Au ½ýku M un, ¼wÕÞkt Ëun ýe M{]r un >>39>> ykÔÞk íÞkt òu¾ {r ÂMÚkh, {k r k u yk e Au Äeh > ðËu {ú {Äwhkt ð[ , {u þkÂL hk¾ku r s { >>40>> yk u ykÔÞkt kt ½ýkt rð½ , fwþ¤ hÌkk ©e¼ ð > uze ÷kðwt Awt {khe k , {kxu Úkkþku{kt { WËk >>41>> yuðwt fne u [kÕÞk òu¾ , Þk ßÞkt uXk Au ¼ ð > swðu ku uXk Au hðeh, ðkøÞwt Au íÞkt ©ðu Au YÄeh >>42>> {kuxk¼kR kuÕÞk ¼køÞðk , Úke hk¾ k Ëe÷ wt ¼k > kuÕÞk rË÷ eh ¼ ðk , ½ýwt hk¾wt Awt [ku¬ æÞk >>43>> ý Ëu n Au ûký¼t w h , ò¤ðu ku Þ ðk u sYh > ð¤e nkÚk [hý ¼kt e òÞ, Úk kÁt u ku yu { s ÚkkÞ >>44>> Au {kuxk¼úk u uze ÷eÄk, MftÄ W h u kze ËeÄk > uze u ÷kÔÞk Au r sÄk{, {k r k uXkt Au u Xk{ >>45>> Ä{o¼Âõ Þu r hÏÞk , íÞkhu t ku»k kBÞk Au { > uze ÷eÄk ku k u Wí t u, {kÚku fh Vuhðu W{t u >>46>> wºk¼kðÚke þkÂL {kzâk, Yzkt ¼kus fhe s{kzâk > yu{ kBÞkt yr ½ýkt w¾, x¤e Þkt { Ëw:¾ >>47>> Rr ©e{Ëufkt fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞku æ Þk« kËS hk{þhýS t ð kËu ©enrh ¾÷ki k {Õ÷ u SíÞk yu k{u kt X{ku ht >>65>> qðoAkÞku Ä{o¼Âõ Aw iÞk whu, hÌkkt fux÷kf Ë > Au íÞktÚke [k÷ðk ýku, rð[kh fÞkuo Au { >>1>> «u { ð e u w ð kr e, kÚku ºki ý u fw { kh > Ä{o Ë u ð íÞkt Ú ke Þk Au , kÞ½kx {ku Í kh >>2>> íÞkt t t Ä e nehkºkðkze, [t Ë k u u ÷ ðk > yu ykrË w Ó Ë s ku Þ u , ykÃÞkt Au nw { k >>3>> íÞkt hu ð k e {hS fhe, Ä{o ¼ Âõ Þu r Ëk > t t Ä e ðu o u w A e u , ðk fÞku o u MÚkk >>4>> yu f kËþe îkËþe q ý, y{kðk ykrË ðo > rðïkr{rºk u ki ½kxu, kðk kYt òÞ ðo >>5>> [ku kR íÞkt hÌkkt Au su Ëuð kt MÚkk , fhu Ëþo u Ähu æÞk > Ae ykðu ku k u ¼wð , yu{ ð uo Au r {o¤ { >>6>> «¼w kt {k{e [tË òýe, fwðu Þkt ¼hðk u kýe > ½zku fwðk{kt Vkt kt íÞktÞu, kr fk e ðk¤e ze {ktÞu >>7>> [t Ë k{k{e ÚkÞkt þku f k w h , ½u h ykðe u fÌkw t sYh > u ÷ ðk ykrË eò su n , fw ð k W h ykÔÞk Au u n >>8>> W Þko {ktÞ fÞkuo k , ðk¤e sze ÚkÞk WËk > fwðk{kt ku ðk¤e Úke ze, ze nkuÞ ku fu{ sze >>9>> [tËk k ¼wÕÞkt esu Xufkýu, õÞkt ze nþu u fkuý òýu > uðwt wýe u kuÕÞkt yk wh, yk fwðk{kt ze Au sYh >>10>> yu{ fne ÚkÞkt Ë÷ eh, ¼hkR ykÔÞkt uºk{kt eh > ½ ~Þk{S W¼k Au k , òÛÞwt {k{e ÚkÞkt Au WËk >>11>> nu {k{e wýku {kYt ð[ , ®[ k fhþku {u { > fwðk{ktÚke ðk¤e ÷kðwt y{u, yu ku rðïk hk¾ßÞku {u >>12>> yu ð w t fne u ðu o u òu u , fw ð k{kt W Þko «¼w ku u > zw fe {khe s¤ {ku Í kh, w ó hÌkk u { kt ku h ðkh >>13>> s¤Úke kÞo kÔÞk Sð , ðu o u ®[ k « xe { > hM h fu ð k ÷køÞk yu { , ¼kR nðu u fheþw t fu { >>14>> ðk¤e ýwt Ëw:¾ n wt yuf, eswt « xâwt Ëw:¾ rðþuf > ðuo kt { ÚkÞkt WËk e, s¤ khu ykÔÞk yrð kþe >>15>> fw ð k W h W¼k Au su n , sw ð u ½ ~Þk{ k{w t u n > rð»ýw Y u Ëu ¾ kÞ ð {k¤e, [ w ¼ w o s {q {h{k¤e >>16>> ÚkÞkt [rf ki h khe, ðkhu ðkhu sw ð u Au rð[khe > Ëw ÷ o ¼ su ð w t Ëþo ËeÄw t > u ½ze w Ä e [rhºk feÄw t >>17>> rð»ýw Y fÞw O yËþo , ÚkÞk ½ ~Þk{ Wíf»ko > kBÞk ykùÞo s rðþu » k, {q ¤ Y u LÞk Au ðu þ >>18>> ðk¤e ÷kuxku ½zku úÌkku nkÚk, khu ykÔÞk xðh kÚk > ku k kt {k{e u yk e ðk¤e, r s ½hu Þk ®[ k xk¤e >>19>> k{ ki½kx k nw ÷kuf, kBÞk ykùÞo { u yþkuf > hÌkk ki½kx{kt r hÄkhe, fhu ðe ÷e÷k w¾fkhe >>20>> ku k k ¾k t kÚku «eíÞu, kÞku [khðk òÞ Au r íÞu > ki½kxu rðïkr{rºk Au ßÞktÞ, Äu wt u [hkðu ]ý íÞktÞ >>21>> Ëe rf khu ðkh{ðkh, fhu h{íÞ nw «fkh > ¾k rn Ëe{kt kÞ, ð¤e s¤{kt fhu ¢ezkÞ >>22>>
ht : - 65
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
22
Ä{o Ë u ð fhu Au rð[kh, ½ýk rË rðíÞk Au ykXkh > nðu ku òðw t Aw i Þ k w h , Ä{o Ë u ð u ÄkÞw O yu { Wh >>23>> Ä{o¼Âõ wðkr e kR, hk{« k S ºkiýu ¼kR > yu ykrË ðuo íÞktÚke r ÄkÔÞk, Aw iÞk wh rð»ku u ykÔÞk >>24>> hÌkk ku k u ½hu ËkÞ, r íÞ yk tË{kt rË òÞ > Au yuf {u yrð kþu, ¾k ðuo u ku÷kÔÞk k u >>25>> uýu rn iÞkh ÚkÞk, k{ fw»{e k ¤kðu Þk > ßÞkt Au ÿe fuYt Á yuf, u ¤kð e ehu rðþuf >>26>> u u kfe hÌkkt ½ýkt kuh, s{ðk Þk Ä{orfþkuh > ðuýehk{ ykrË ¾k sun, [Zâk kuhze W h yun >>27>> ðuýe ÷u Au u khkt MðkËeü, ¾k ðuo s{u Au yr¼ü > eòt ku kuh Au ÷kt e zk¤u, khkt kfkt u u nw ¼k¤u >>28>> ý r Þkt ku ku f e þfkÞ, fku Þ ¾kÚke ð ÷u ð kÞ > Au rðï r Þu rð[kÞw O , ð] û k su ð zw t ðÄkÞw O >>29>> ô[k ÚkR ÷kt k fÞko nkÚk, kfkt kfkt s{u Au íÞkt kÚk > ¾k ðuo u òuÞu sux÷kt, ¾ku¤k{kt ¼hkÔÞkt Au ux÷kt >>30>> ÿeV¤ sBÞk Au y kh, yu{ fh kt ÷k e ½ýe ðkh > yuðe ÷e÷k fhu s k , òýe kuhze hûkfu ðk >>31>> ½ýku u u [rzÞku Au ¢kuÄ, ðu u ykÔÞku fhðk rðhkuÄ > ykÔÞku {e u {khðk kYt, {khu ðkr÷zu { rð[kÞwO >>32>> yuf nkÚkuÚke W kze ÷eÄku, kuhzeÞu ÷xfkðe ËeÄku > Au÷e zk¤u ÷xfkðe Au÷, ¾k kÚku kXk y÷ u÷ >>33>> ½ ~Þk{ ykÔÞk r s ½uh, ¾k ðuo Þk yuýu uh > ykuÕÞku kuhze W h uXku, nðu fu{ fhe ykðu nuXku >>34>> u kt {k k òýe u ykÔÞkt, yuf r hýe kÚku ÷kÔÞkt > {wfe r h ýe e[u W Þkuo, u kt {k k u íÞkt X fkÞkuo >>35>> yhu õÞkt Þwt Au ws r[¥k, kuÞ kuh ¾kðk e yk he > wºk fu {nkËw:¾{kt zâku, nwt ku kuh ¾kðk ku ku [zâku >>36>> Aw iÞk wh k Ä{o k{, u{ k wºk ©e½ ~Þk{ > eò ¾k ½ýk ÷uR t u, kuh ¾kðk ykÔÞk k W{t u >>37>> yLÞ ¾k ð]ûku [ze Þk, ½ ~Þk{S ku nutXu hÌkk > ðæÞk ô[e kuhze {k , kuh ¾k k n k ¼ ðk >>38>> khu nwt Þku {khðk fksu, {w u ku fzâku {nkhksu > su{ 1þkËwo÷ Ík÷u 2fwht , fhe kÏÞk yuðk {khk Zt >>39>> yuf nkÚku Ík÷e yxfkÔÞku, yku÷e Au÷e zk¤u ÷xfkÔÞku > {w u feÄku Au nk÷ unk÷, ¾k kÚku kþe Þk ÷k÷ >>40>> yuðwt wýe u nkMÞ ð[ , u kt {k k rð[khu { > yhu {q¾ko k[wt fnu fkuÞ, ð]ûk suðzwt { w»Þ kuÞ >>41>> Ëu n ðÄkÞku o fu ð k W kÞu , yu ð e ðk fËe { kÞu > kðe nþu w s u ef, {kxu ku ÷ ku Úke w t Xef >>42>> Äk Akufhk ¼u k ÚkR u, zkhku ËeÄku nþu fktR fi u > u{kt ku÷u Au yk¤ t k¤, æÞk [wfe Þku {khk k¤ >>43>> yu { fi ¬e fhðk òÞ, Aw i Þ k w h ¼ýe ÷kÞ > Þk Ä{o Ë u ð ýu îkh, X fku Ëu ð k ÷køÞk u ðkh >>44>> Ä{oË uð {khk su , ykÔÞk k {w s k{ {ku n > {khk wº k u íÞkt ¼hkÔÞku, kuh ze W h ÷xfkÔÞku >>45>> íÞkh fuzu u ykÔÞku Au ½uh, y{u fiÞu AiÞu k[e uh > {khk ¾kR Þk ðuo kuh, {khk wºk ÚkÞk Au [kuh >>46>> íÞkhu kuÕÞk Au Ä{o kð , yk u þwt {u fku Aku ð[ > {khku fku{¤ yr fw{kh, nsw ð»ko ÚkÞkt Úke kh >>47>> yðMÚkkðk w {khku, ÚkÞkt ð»ko ktºkeþ rð[khku > yu u fuðe he u yk W kzu, yuðwt sõ {kt fkuý Ëu¾kzu >>48>> {khk ½ ~Þk{ k wt k¤, {u ¾kuxwt [zkðku Aku yk¤ > fktR {s k Úke nsw, ÷xfkÔÞk wt õÞkt yu wt sw >>49>> fwðk k fktXk W h ~Þk{, yku W¼k swðku ©e½ ~Þk{ > yuðwt wýe k{wt òuðk òÞ, òu òu k{kt rðÂM{ ÚkkÞ >>50>> u u r ùu fhkðk u {kx, ½ ~Þk{u håÞku sw ð ku ½kx > ðeþ Ä w » kðk ô[k ÚkÞk, Ëq h Úke u u yu ð k Ëu ¾ kÞk >>51>> íÞkhu fuðk ÷køÞk ífk¤, {u swðku u Ä{o ËÞk¤ > y{ u fu k k swXwt yk¤, ý swðku {khk yk k¤ >>52>> yk ku {kuxkÚke {kuxk Ëu¾kÞ, yk wt fkhý þwt hu fuðkÞ > y{ u Ëu¾kÞu MÚkq÷Y u, eò u ku Au {q¤MðY u >>53>> Ä{oË uð fnu õÞkt Au {ku xk, ½ ~Þk{ nsw ku Au Akux k > yu{ fu k{kt MÚkq÷ þheh, fÞwO yáþ ©e hðeh >>54>> ykÔÞk Au s su ykýe ðkh, u u Ëu¾kýk k¤f kh > íÞkhu fuðk ÷køÞk Au u s , Ä{oËuð {ku u Au ÄLÞ >>55>> y{u ku ykùÞo kBÞk yks, yr yKw Ëu¾kÞwt Au fks > w {khku Au w¾fkhe, yð kh k Au yð khe >>56>> ûk{k {k e Au un s Xk{, Au Þk u ku k u Äk{ > yu{ [rhºk fhe Ëu¾kzu, ð¤e ¥kk ku k e t kzu >>57>> Rr ©e{Ëufkt fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu kÞ½kx k fwðk{ktÚke ðk¤e fkZe yk e u kuh sBÞk yu k{u Ak X{ku ht : >>66>> qðoAkÞku {kuxk¼kR k su hk, ÷ËuðS Au k{ > Vý ÷uðk u òÞ Au, ðuýe wh r s k{ >>1>> kzw t òu z e u i Þ kh ÚkÞk, kÚku A u u W w > ÷û{e« kË s f u , u W ¼kR w >>2>> u tÄw uXk þfx{kt, u ËuÏÞwt ©e½ ~Þk{ > {k k u fu {khu òðwt Au, yk{ e kÚku uXk{ >>3>> Vý e k¾ku ¾kðk wt, {khu ku Au ½ýwt { > yu{ fne kzkt{kt uXk, ¼Þnkhe ¼ ð >>4>> kzw t íÞkt Ú ke nt f krðÞw t , u ðu u [kÕÞk òÞ > ¼{u [ k u ðu ý e w h k, ðå[u ykÔÞk {w Ë kÞ >>5>>
ht : - 66
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
23
[ku kR ffhk hkuðh Au íÞktÞu, kzkt Akuzâkt u {e {ktÞu > u e ehu Vý kt ð]ûk, khkt þku¼e hÌkkt Au «íÞûk >>6>> ¾xðkykt u kt æ Þk ¤Ä, s fhk{u feÄk 1 kðÄ > eò [zâk Vý u ð] û ku , ÷Ëu ð « kË {ûku >>7>> ÷uðk {ktzâk Au ßÞkhu u V¤, nuXu W¼k Au «¼w yf¤ > Ônk÷ku kuÕÞk t¼eh ð[ , {ku ¼kRÞku wýku kð >>8>> Vý V¤ kfkt òu nkuÞ, y{ u yk ßÞku {ku kuÞ > W hðk¤k kuÕÞk Au ð[ , yk ð]ûku Úke kõÞkt Sð >>9>> eò ð]ûk h òuR ÷uþwt, kõÞkt nþu ku { u Ëuþwt > íÞkhu kuÕÞk Au ©e½ ~Þk{, fu{ Úke ku÷ku Aku þwt yk{ >>10>> swðku swðku yk kfe Þkt Au, y{ u ykÃÞk suðkt ÚkÞkt Au > yu{ fu kt Vý ½¤kt, e[u ¾he zâkt u ¤kt >>11>> yu ð w t òu R u u ðu o s , nu X u W heÞk yu f { > ykÔÞk W¼k Au ßÞkt ½ ~Þk{, «u { q ð o f fÞko «ýk{ >>12>> {tË {tË fhu «¼w nk , kuÕÞk r{ü ðkýe yrð kþ > wýku Y Äh {u ÏÞk , ð¤e k[e fnwt Awt nwt ðk >>13>> fu k n k yufu kõÞwt Úke, íÞkhu swðku ykðe zâkt õÞktÚke > ¼kR Y ÄhS k sun, ¼u÷ihk{ kuÕÞk wýku un >>14>> {u ÷wýk ©e½ ~Þk{, yk ku rË u Au {kYt fk{ > i ku V¤ ÷R siÞu ½uh, ykuhzk{kt hk¾eÞu Yze uh >>15>> t hrË u kfu yk V¤, ý yks ÚkÞw t Au yf¤ > h nk÷{kt s{kÞ yks, ¼÷w t Yzw t fÞw O {u fks >>16>> ki k sBÞk{kt ykðþu nk÷, ½ýwt kYt fÞwO {u ÷k÷ > u òuR u ÷køÞk kÚk, yufufwt V¤ ÷eÄwt Au nkÚk >>17>> s{ðk ÷køÞk ðuo sYh, ©enrhÞu rð[kÞwO Au Wh > khkt {kuxkt Vý u ÷eÄkt, ÷û{e« kË ykrË u ËeÄkt >>18>> [kÕÞk W zkðe u yufkt u, ¾xðkykt u Þk r hkt u > ºkiýu sý sBÞk r hÄkh, yu{ fh kt ðe e ½ýe ðkh >>19>> Au ykÔÞk hku ð h eh, fh {w ¾ Äku Þk {r Äeh >> s¤{kt r¢zk fhu Au íÞktÞ u, M k fÞkO hkuð h{ktÞ u >>20>> ÷Ëu ð u V¤ W hkÔÞkt , ðo þfx{kt r n ¼hkÔÞkt > Òku ¼kR y u ¼ ðk , fhu hku ð h{kt r n M k >>21>> íÞkhu ÷Ëuðu ku÷kÔÞk kÞo, ½uh sðk u ÚkÞk iÞkh > kzkt ¼hkðe [kÕÞk [ wh, ðuo ½uh ykÔÞkAu sYh >>22>> Ä{o ¼Âõ u fÞwt Au ðo, wýe hkS ÚkÞkt Au y qðo > r íÞ ÷e÷k fhuAu h úñ, u ku fkuR òýu rn {{o >>23>> ð¤e yu f {u eS ðkh, fÞw O [rhºk w ý ku u kh > Ëw t Ë ºkðkze k w º k su n , {ku e ºkðkze k{u Au u n >>24>> Ëe h ku fý e yuf, hk{Ëe k{u Au rðþuf > u e k uÚke su {ku ehk{u, ¤Ë hkÏÞku u r sfk{u >>25>> u n u ÷u ð k kYt yu òÞ, u W w º k kÚku {w Ë kÞ > Ä{o Ë u ð u ©e½ ~Þk{, kÚku ÷u R [kÕÞk {ku ehk{ >>26>> ¤Ë hûkf fnu ð[ , w ý ku {ku ehk{ þw ¼ { > {khku ¤Ë Au ¤ðk , ¼khu t ¼ eh u w ý ðk >>27>> [k {ý nkuÞ kzu ¼khu, u u kýe òÞ ykýeðkh > ý W¼ku hnu rn ¤, yuðwt s h Au yu{kt ¤ >>28>> [kÕÞku òÞ yu Í kxk tÄ, kus ku ð ýu t tÄ > yuðwt wýe kuÕÞk ½ ~Þk{, {u wýku {k{k {ku ehk{ >>29>> yuðku ¤Ë òuhkðh nkuÞ, nwt fnwt u fhku {u kuÞ > u wt nwt ßÞkhu kzkt e{ktÞu, [k÷u W¼ku hnu rn õÞktÞu >>30>> íÞkhu ðk u ¾he nwt òýwt, heûkk fhe yu{ «{kýwt > yuðwt kt¼¤ kt hk{Ëe , kzwt òuzkÔÞwt h MðkÄe >>31>> [kfh kzwt òuze u ÷kÔÞku, ©enrh k u n¾uoÚke ykÔÞku > {nk«¼w uXk kzkt{ktÞ, ¾uzwt nktfðk ÷køÞku Au íÞktÞ >>32>> zkhku ËR u nktfðk ÷køÞku, yuf w [k÷u rn yk ku > kBÞk ykùÞo nw { {ktR, yk wt fkhý þwt nþu ¼kR >>33>> fkuR k fÞk rð k uXk{, nuXu W rhÞk ½ ~Þk{ > Au ¤Ë [k÷ðk ÷køÞku, kzwt ¾U[e u òÞAu ¼køÞku >>34>> hk{Ëe ku Õ Þk Ä{o kÚk, ¤Ë u {U Vu h ÔÞku nkÚk > {khk w º k su Au ©enrh, u { u u khku nðu Vhe >>35>> W¼ku huþu rn [kÕÞku òþu, íÞkhus ¾he ¾k he Úkkþu > uðwt wýe kuÕÞk hðeh, wýku hk{Ëe ÚkR ÂMÚkh >>36>> {khe {hS nkuÞ su{, u÷ u Vuhðku nkÚk u{ > nðu ku rn uþeÞu y{u, íÞ {k e ÷ußÞku ¼kR {u >>37>> ý xku e Au swðku y{khe, {k{k kzkt{kt {u÷ku rð[khe > Au kzwt u wt [kÕÞwt òÞ, íÞkhu ¤ k ð¾ký ÚkkÞ >>38>> Au {ku eºkðkzeÞu íÞkt Þ u , xku e {w f e ËeÄe kzkt { kt Þ u > ¾kt u Ú ke ¾u z w t kzw t [÷kðu , ý ¤Ë u ð Vkðu >>39>> [k÷e þõÞku ¤Ä kzu, yxfe W¼ku íÞkt ytf ykzu > hk{Ëe ÚkÞku rË {qZ, rË u n r yk qZ >>40>> u ku ¼kR {k kËe yuf, kuÕÞku Äkhe u { rððuf > ¼kR yk xku e{kt õÞkt Au ¼kh, ý {Íðk ku Au kh >>41>> Ä{o Ëu ð k w º k rðºk, Au yk ½ ~Þk{ kt [rhºk > ½ ~Þk{ Ëk w ¾ fkhe, {ku x k Rïh Au yð khe >>42>> {w u ku r ùu ¼k u Au yu{, { {kt þwt Ähku {u ðu{ > yu{ fne u u ÷køÞk u ¼úk , ÁËk{ktrn ÚkÞk h¤eÞk >>43>> ¤Ë ykÃÞku Au ¾u ð , {ku ehk{ ºkðkze u yu ð > Ä{o rn u ðo ykÔÞk, Aw i Þ k w h ¤Ë ÷kÔÞk >>44>> yu{ ð uo Au fÕÞkýfkhe, su e n r Au LÞkhe > ¼ð úñk k{e òÞ nkh, «¼w ku fkuR k{u kh >>45>> wY»kku¥k{ yûkhðk e, ÷e÷k fhu Au ©eyrð kþe > yu ku ¼õ kt fÕÞký fhðk, ð¤e ykr© kt Ëw:¾ nhðk >>46>> Rr ©e{Ëufkt fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo
ht : - 66
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
24
©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh Ëe h{kt {k{k e kÚku ¤Ë ÷uðk Þk u kzkt{kt xku e {wfe u u{kt y w÷ ¼kh {wõÞku yu k{u z X{ku ht : >>67>> qðoAkÞku yuf {u ðiþk¾ {æÞu, w { ku rË kh > ¾k ðuo kÚku ÷uR u, [kÕÞk Ä{o fw{kh >>1>> Ëw t Ë ºkðkze ku fw ð ku Au , i É íÞ¾w ý {ku u Í kh, ¾k ðu  ü ©enrh íÞkt , kðk Þk r hÄkh >>2>> W¼k hÌkk fwðk W h, íÞkhu kuÕÞk ðuýehk{, yk fwðk{kt kýe ½ýwt Au, wýku {u ½ ~Þk{ >>3>> yuðwt fnuAu íÞkt ku ykÔÞku, Zu heÞk ku w kh > e ðk k{u yu òÞ Au, kýe eðk ykÔÞku kh >>4>> {nkðeh su wt k{ Au, u ÚkÞku Au ]»kk wh > Ëkuhe ÷kuxkÚke kýe fkZe, eðk ÷køÞku sYh >>5>> [ku kR kuÕÞku {nkðeh su w kh, ynku ¼kR {u wýku kh > yk fwðk{kt Au kýe y kh, kðk zþku rn r hÄkh >>6>> fkuR zw e òþu yk s¤{kt, «ký hrn Úkkþu ¤{kt > yu{ fu kt fu kt ð {k¤e, Äku e ku fAkuxku ÷eÄku ðk¤e >>7>> {kÞkuo Äw kfku u fw {ktÞu, k rð k wt kýeAu íÞktÞu > ÚkÞwt s¤ u frx {k , yt w{kt W¼k Au ¼ ðk >>8>> Vhe Vhe fu x ÷ef ðkh, Äw kfk {khu «ký ykÄkh > ku Þ kýe ku fxe {kýw t , u Ú ke ô[w t shk sýkýw t >>9>> eò ¾k zu Au u s¤{kt, ôzk W hu Au u ¤{kt > ½ýeðkhu u ykðu Au kh, qºkÄkhu ËuÏÞku [{ífkh >>10>> ku Õ Þku w kh Úki rË {q Z , ¼kR fkhý Au fkt R q Z > fkt X k W hÚke òu h fhe, Äw fku {khu Au hnrh >>11>> kuÞ fxe W h þheh, Úke ¼ªsðk wt u ÷ eh > Äw fk {khku Aku þwt ½¤k, s¤{kt ò k hkuAku ¤k >>12>> íÞkhu fkhý yk wt u þwt Au, {nkðeh ¾kyku u wAu > íÞkhu kuÕÞk ¾k ðuýehk{, òwËwAu yr sõ Úke fk{ >>13>> òýe u yzðk ËeÄwt Ônk÷u, i ku kýe wt òuh [k÷u > ðo ts Au r rhÄkhe, u e r {r yr LÞkhe >>14>> yuðwt wýe u yu qºkÄkh, [kÕÞku Þku fh ku rð[kh > Au ¾k kÚku ½ ~Þk{, kh r féÞk qhýfk{ >>15>> ð u h e u ÚkÞk i Þ kh, Ônk÷ku fhu { {kt rð[kh > h kt z u w t {Äw ð ] û k, u k nu X u Þk fhe ÷ûk >>16>> u Xufkýu ktæÞk Au {k t , òuÞk hk¾e { {kt W{t > íÞktÚke yk ¤ [kÕÞk òÞ, ¾k t u rºk¼wð hkÞ >>17>> Þk þwõ÷ k e[k{ktÞu, k{ YtÄku÷e e ò íÞktÞu > un ò òuR u ÄkÔÞk, Au ku k u ¼wð u ykÔÞk >>18>> nðu esw t fnw t Aw t [rhºk, w ý òu ©ku ks rðºk > hu [ k k{ ku su Au hkÞ, {k ® nS fu ð kÞ >>19>> u u ½hu rððk ku « t , {kt z e u X ku Au u Yzu ht > fÕÞký h k{u zk , u k eh W h ku n k >>20>> s÷ k fhe ËkY Wzkzu, yk kS ht h{kzu > uxkýu òuðk nòhku ÷kuf, k{ h k{Úke ykÔÞk Úkkuf >>21>> [khu hV ðUrx W¼k hÞk, u {u ©enrh òuðk Þk > ¾k rn swðu Au ~Þk{, ËkY¾k wt Wzu Au uXk{ >>22>> fhu 1®¼Ëe k÷ku k ¼zkfk, ÚkkÞ ykfkþ{kt u fzkfk > þçË ÔÞkÃÞku u ½ýku ½¤u, yuf tÄwf wxe u ¤u >>23>> u {ký u ðkøÞwt u xkýu, ïk hrn ÚkÞk u òýu > ÚkÞwt rððk{kt rðÎ yk[hý, uW {ký kBÞk Au {hý >>24>> íÞkhu kXk Au u nw ÷kuf, ÚkÞku hkòS u nw þkuf > hkòÞu ËuÏÞk ©e½ ~Þk{, { {kt rð[khu yr¼hk{ >>25>> nrh« kË kt z u k , ½ ~Þk{S Au ¼ ð > þhýk k yu w ¾ fkhe, ki Z « k e u [{ífkhe >>26>> hkò WXe u ykÔÞku Au k , ßÞkt W¼k hÌkk yrð kþ > fhe «kÚko k þeh k{e, kuÕÞku ð[ u fh ¼k{e >>27>> nu nrhf] » ý nu ½ ~Þk{, u W {ký {w ð k yk Xk{ > ht W ht u W{t , rððk{kt ÚkÞku n»ko ku ¼t >>28>> ËÞk fhe u {u Sðkzku , n ku u ð ku yk t Ë {kzku > r h{k e ýu ku Õ Þk hkÞ, ËÞk¤w u ykðe Au ËÞkÞ >>29>> yuðwt wýe kuÕÞk h úñ, { w»k {hu rn yufË{ > {ws ðkýe wýku nu hks , nwt fnwt u fhku Äkhe { >>30>> {zËkt u yktrnÚke W kzku, yk hkuðh{ktnu wðkzku > s¤ M þo Úk kt {xe òþu, nk÷ ½ze u W¼k s Úkkþu >>31>> yu ð w t w ý e u fÞku o rðïk , fÞw O hkòyu yu { nw Õ ÷k > fÞku o nw f { Ëq nt f kÞko , W zkðe s¤{kt w ð kÞko >>32>> «¼w s¤ {e {kt Þk, ÚÚkh W h W¼k hÞk > u W { w » k kt ÷u R k{, u u ku ÷ kðu Au ½ ~Þk{ >>33>> nu ËkÄh nu ]Úðe k÷, s¤{kt w k fu{ ËÞk÷ > uW sý WXe kÞo ykðku, {khk t tÄe u ku÷kðku >>34>> yu{ kuÕÞk ßÞkt Ëuð k Ëuð, uW uXk ÚkÞk ¾uð > ykÔÞk s¤Úke ef¤e kh, W¼k hÞk Au ßÞkt rfh kh >>35>> Au {k ® n hks , r ùu fÞkuo Au ku k u { > ½ ~Þk{ u «¼w «{kÛÞk, yûkhkrÄ r yu{ òÛÞk >>36>> uze Þk Au ku k u {nu÷, ÄhkÔÞk Au íÞkt ht hu÷ > kËe rfÞk Yzk r AkÔÞk, khe kxrð»ku ÄhkÔÞk >>37>> ¼kð¼he {ku ezu ðÄkÔÞk, hkò hkýe ýu { ¼kÔÞk > hkýe szkð fw t ð h kR, {nk w L Þ rðºk fu ð kR >>38>> u ý u «¼w w t fÞw O q s , «u { rn r {o ÷ { > [t Ë krË ku ¤ u W [kh, nu u u h kÔÞk w » k nkh >>39>> Ëq Ä kfh w t ð k s{kzâk, ©enrh u t ku » k {kzâk, hkò hkýe rn fw { kh, M u n ðzu fÞku o {Mfkh >>40>>
ht : - 67
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
25
ð¤ k ku Õ Þk r{ü ð[ , ½ ~Þk{ «¼w Ähku { > {u Aku «¼w fk¤ kfk¤, Rþ k Rþ h{ f] k¤ >>41>> sÞ «ý k¤ ËÞk¤, sÞ Ä{o ¼ Âõ ýk k¤ > ykðe ðu ¤ kÞu W khe ÷eÄk, u { w » Þ u Sð k feÄk >>42>> kYt Ëu¾kzâwt y{kYt ~Þk{, wÄkÞwO fks qhýfk{ > {u fhßÞku y{khe nkÞ, w¾ËkÞf ~Þk{ ËkÞ >>43>> yk ÷kuf h÷kuf ku þkuf, nrh ÷ußÞku u fhßÞku yþkuf > fk¤ f{o {kÞk e su ¼e e, {xkze u ËußÞku Yze er >>44>> yu wýe «¼w ÚkÞk «VwÕ÷, yZ¤f ZéÞk y w÷ > ykþeðkoË ykÃÞku Au W{t u, íÞktÚke [kÕÞk hr ÞkuS ht u >>45>> Âù{ rËþu fkux Au ßÞktÞu, ½kuzk e kÞ k Yze íÞktÞu > òuR kÞ k u Yze uh, Au ÄkÞko ku k u ½uh >>46>> Rr ©e{Ëufkt fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu hkò k u Ëq u Sð k fÞko yu k{u yz X{ku ht : >>68>> qðoAkÞku Aw iÞk k ðk e s wt, qhý ¼køÞ fuðkÞ > «¼wS ßÞkt ÷e÷k fhu Au, r þrË w¾ËkÞ >>1>> hý khý fkhý, [hý e hs su n > ¼w ð r ú ñ krË u , yr Ëw ÷ o ¼ Au yu n >>2>> w Y »kku ¥ k{ khkÞý, yfr÷ yrð kþ > { w » Þ Äkhe fhu , Aw i Þ k w h u rð÷k >>3>> y kh {ku x {rn{k, frð þw t k{u kh > þu » k {nu þ u þkhËk, fu kt k{e òÞ nkh >>4>> Ä{o ¼ Âõ k w º k ÚkÞk, Aw i Þ k w h {ku Í kh > u w h ðk e { w » Þ kt , w L Þ nþu þw ¼ kh >>5>> [ku kR wýßÞku ©ku k rððufe s , Yze « x ÷e÷k kð > ©enrh kt {k{e yufðkh, k{ wtËhe kR r hÄkh >>6>> yÂø ÷uðk ykÔÞkt fhe ÃÞkh, nrh« kËS ýu îkh > wðkr e u fÌkwt Au kuÞ, yÂø yk ku kzu÷ku òu nkuÞ >>7>> Ëuð k kzâku Úke s y{u, {k{eS k[wt {k ßÞku {u > {u ÷kðku ku fußÞku y{ u, ¼w÷e òþku rn fnwt { u >>8>> íÞkhu kuÕÞk yûkhkÄkh, Äeh Ähku {u Úkkuze ðkh > yÂø ÷kðe ËiÞu AiÞu y{u, u ku Òku sýkt yktne {u >>9>> r íÞrðrÄ fhu Au ©enrh, WXâk ku u u{ qhý fhe > yuf Äku e uhu÷e Au yt u, Ëuð k ÷uðk [kÕÞk W{t u >>10>> swðku yt hÞk{e e ðk ku, eò þwt {su {{o yk ku > Ônk÷ku ðÂö wt ÷uR u k{, fhðk ÄkÞwO Au eswt fk{ >>11>> ßÞkhu nrh ÚkÞk hkòY , íÞkhu y w h ÚkÞk Au ¼q > u nrh k{k ÷zkR fhu , hý t ú k {u f kR {hu >>12>> ð¤e «¼w kÄw Y Ähu , ku y w h u ð kt Y fhu > r ÷fkrË hk¾u nrh k w t , ÔÞ f x fhu Ak w t >>13>> u k¾tz ¼Âõ u ykËhu, {tz¤e ÷i k{ku k{ Vhu > þk k u{ Ä{o u i Auf > k{ {knkí{ e hk¾u xuf >>14>> yu ÷ûkýu òýðk y w h , su u {¤u u u fo w h > W h Ëu ¾ kð khku hk¾u , yk¿kk rð»ku w t f ¼k¾u >>15>> y w h ku u { {kt rð[khe, ykðu ði h k e kt Y Äkhe > {kt n e Au f x Ë k¼h, Ëu ¾ kð W ÕÞku ykzt h >>16>> su{kt y wh hðuþ ÚkkÞ, u s yz t k sýkÞ > yu{ òýe u ©enrh yk , fk{ fhu Au yf¤ y{k >>17>> {e k hÚke u Âù{u, fktXk h {Äwð]ûk e{u > íÞkt e[k{kt u k ykðe Au, ½ýk rË Úke r Þkt Vkðe Au >>18>> íÞk e Mðe ÷uhe tsuhe, W Þko Au u ðkze u ½uhe > ktòu ¼ktøÞ e u ¼hk k, ¼u¾ r þtf u {Ë{k k >>19>> ¢kuÄe rðhkuÄe u ¿kk ne , rð he {r ðk¤k r¼Òk > yuðku yÄ{o òÛÞku u MÚk¤u, {nk«¼w ÄkÞko u ¤u >>20>> yÄ{o WåAu Ë fhðku Au , ¼kh ¼q r { ýku nhðku Au > ð¤e Ä{o fhðku MÚkk , yu ð w t Äkhe u Þk Sð >>21>> sR u sw ð u s ËkÄkh, u kÞku Au u ðkze {ku Í kh > kt [ k Xu f kt ý u u s , u X k Äq ý e [u kðe u Ë >>22>> {kuxkt fkü ¤ kÔÞkt íÞktÞu, [er Þk ÷uR uXk Au ßÞktÞu > yuðwt òuR kuÕÞk yrð kþ, nu t ku {w u yk ku 1nw kþ >>23>> yu{ wýe u yuf yòý, kuÕÞku z z ku {w¾u ðký > wåA wÂØ {ku wýðk¤ku, yr ô[ku u fks¤ fk¤ku >>24>> [er Þku ÷eÄku fhu ¢kuÄk¤u, fuðk ÷køÞku nrh u u fk¤u > [÷ [÷ ne r{÷u yk , n{ u r÷Þknu íÞk >>25>> Þk eS søÞkÞu ku®ðË, yÂø {k e òuÞku u ku VtË > yÂø ku fkuRyu ykÃÞku rn, WXâku {khðk [er Þku úne >>26>> ºkeS søÞkÞu Þk Sð , rð[kh ÄkÞkuo Au r s { > Äku e ku Auzku iÞkh feÄku, ðý wAu u{kt ðöe ÷eÄku >>27>> íÞktÚke ÷uR u [kÕÞk ífk¤, u{ u ÷k e fk¤ e Ík¤ > k kzâk A kt su yÂø ÷e ku, ku yLÞkÞ ÷zfu fe ku >>28>> u kÞkuðk¤k òu e su ÷uhe, {khðk {kxu WXâk tsuhe > fzâk Äkufk [er Þk nkÚk, «nkh fhðk qxâk kÚk >>29>> yu ð k {Þ{kt eòu s , yr ¢ku Ä fhe r s { > kýe hðkÞo Ëku z âku u n , fk¤Ík¤{kt zu ÷ ku yu n >>30>> ykÔÞku W kð¤ku u n s , Ëu Ï Þw t «¼w y u u n w t { > yûkhkrÄ r W¼k hÞk, Þ{hkò k Y u u ÚkÞk >>31>> fk¤ rð¢k¤ MðY feÄw t , u { u yu ð w t Ëþo ËeÄw t > {ku x k {ku x k ¼Þt f h Ëkt , òýu rsbk«÷u ku f] kt >>32>> ÷kt k ÷kt k Au rþh k fuþ, ð@ {k W¼k Au yuþ > {kuxk ÷kt k Au nkÚk yZkh, yükËþ fh nrÚkÞkh >>33>> Ak e fkZe u W¼k Au k{k, u ðu o k ðer Þk rð k{k > ô[w t ðo «kÞ þheh, hý ku t r z hýÄeh >>34>>
ht : - 68
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
26
fk¤Ëu ku ykÔÞku òýu Vk¤, Zwt e ÄúwS zâku Au Ähk÷ > zkZâku òuhðzu ffzkðu, k{ k{e ½ e u yzkðu >>35>> yuðku ¼k¤e ¼Þtfh ðu»k, k{e Þk Au ºkk rðþu»k > u{ u ku ÷k e ½ýe ef, ð ykðe þõÞk u Sf >>36>>] Auxu W¼k hÞk Au yu ðo, ¤e Þku Au yu{ ku ðo > Zwt Äkhe W¼k W¼k Äúwsu, kþe òðk e søÞk qÍu >>37>> õÞkt sRþwt u fu{ fheþwt, nðu ku Sðeþwt fu {heþwt > kAk kAk ¼huAu ÷kt, rË÷ zh k ËuAu z ÷kt >>38>> RüËu ð w t M{hý fh k, kþe Þk u ¼Þ Äh k > {w f k{u ykðe fhu rð[kh, nðu kþe sðw t fku ý Xkh >>39>> ku ku k kt su ® nk , r AkÔÞkt Au íÞkt r {o÷ { > XkfkuhS e {q yku sun, Ähkðe ® nk u un >>40>> «r {kÞku Ëu¾kðk ÷k e, ®[ k wh ÚkÞk Au y¼k e > Au ðuo u kf¤k ÚkÞk, { {kt u ¼hkR Þk >>41>> yuðk{kt ÚkR ykfkþðkýe, ku k k { {kt ÷eÄwt òýe > yktne ykÔÞk Au Ëuð k ÷uðk, ½ ~Þk{S Ëþo Ëuðk >>42>> yu{ e kÚku siÞu AiÞu y{u, {Íe ÷ußÞku uðf {u > hneþwt ½ ~Þk{ u t , yuðe ðkýe ÚkRAu y¼t >>43>> wýe ykfkþðkýe t¼eh, u{ e Awxe R Au Äeh > kBÞk ykùÞo { y kh, ¼u k ÚkR fhu Au rð[kh >>44>> yuf yuf u ÷køÞk Au fuðk, [k÷ku «r {kÞku nw ÷uðk > yun k¤f u k u siÞu, «r {kÞku XkfkuhS e ÷iÞu >>45>> yuðwt fne íÞktÚke òðk [kÕÞk, ½ ~Þk{ u k u ykðe {kÕÞk > fÞwO yá~Þ Þ{ wt Y , kuÕÞk y÷ u÷kuS y q >>46>> yuðwt fne u u yk t˼uh, r rhÄkhe ykÔÞk r s ½uh > ½hu ¼k¼e u ku k kt {k{e, u u yÂø ykÃÞku nw k{e >>47>> ykuÕÞk ÄkÞu ykÔÞk Au kÚk, kuÕÞk ðuo òuze u íÞkt nkÚk > ku÷u Au {ú {Äwhe ðký, {u wýe ÕÞku Sð «ký >>48>> {u kûkk Aku hk{[tÿ, « xâk Aw iÞk{kt ÷ªÿ > r ùu y{ u yu{ Ëu¾kÞ, yu{kt eòu tËun ÚkkÞ >>49>> { u fheÞu {Mfkh, fh òu z e u ðkh{ðkh > {u ûk{k fhku y hkÄ, y{u ¼w ÷ fhe Au y kÄ >>50>> y{u ®ffh AiÞu {khk, yð wý òuþku {kt y{khk > yu{ fne «khÚk k fhe, íÞkhu nrhÞu RåAk { Ähe >>51>> ku÷e {q Þku {w¾uÚke ðo, uðf wýku íÞS u ðo > «¼w u S eòt yk[hý, fhþku ku rn hk¾eÞu þhý >>52>> rn hrnÞu {khe k , íÞ {k e ÷uòu {u Ëk > yuðwt fne ©enrh k yk u, {q Þku ½¤e hò {k u >>53>> rþ»Þ ku k k ykÔÞk Au sun, u e kÚku [k÷e R yun > «r {kÞku ykðe Au y kze, u{ u ku {wõÞk Au Akze >>54>> ku ku k kt su r tnk , {q Þku r hkS Au yk > ykuÕÞk ykðu÷k ku [kÕÞk ã, ykÔÞk r hkus wh e nã >>55>> íÞkt Au e ¤k ku ð]ûk yuf, u{kt s hnu Au rðþuf > yfM{k WXâku fzuzkx, ÚkÞku rð¢kz íÞkt ¼zuzkx >>56>> u u Ëu¾e u ðihk e {kºk, ¼Þ kBÞk tfku[kÞk kºk > [khu rËþk{kt k ðk ÷køÞk, ºkk k{e u íÞkt Úkfe ¼køÞk >>57>> s ykðe Vhe ðéÞku yk u, ðkõÞ {w¾uÚke fnuðk ÷k u > wýku {ku u fnwt ¾r[ , ½ ~Þk{S{kt hk¾ku r[¥k >>58>> yu{ e yk¿kk u y w hòu, æÞk ¼Âõ Ëk u e fhòu > rn ku ðuo u {khe k , hk¾e u ½ýku yk eþ ºkk >>59>> nhý fheþ {khk «ký, {S ÷uòu yu k[e ðký > yuðwt wýe ÚkÞk ¼Þ¼e , kuÕÞk eò nw yuf r[¥k >>60>> nðu yksÚke r {o ÷ { , fheþw t yu { w t ®[ ð > y{u òÛÞk Au yu { u Äeh, kûkk Au hk{ h½w ð eh >>61>> fhþwt ¼Âõ W k k yu e, suýu « k Ëu¾kzâku u e > s u Au yáþ ÚkÞku, r ¤k{kt ÷e ÚkR Þku >>62>> kÄw ¼Þ k{e ¼k e Þk, ku k k {wfk{u W¼k hÌkk > {ktnku{ktnu fhu Au rð[kh, yrnÞkt hnuðwt Úke r hÄkh >>63>> ykðu hkºke{kt s «íÞûk, fhþu yk ýk ðuo ku ¼ûk > Äkufk [er Þk wM f k , ð ykrË eòu su k{k >>64>> tfu÷e ðuo ÚkÞk iÞkh, íÞktÚke Þk yÞkuæÞk {kuÍkh > íÞkt sR u fhe Au u ðk , yÚk Rr e e kûkk >>65>> yÞku æ Þk k u s fnu A u , Ä{o Ë u ð Aw i Þ k{kt hnu Au > u k w º k Au [{ fkhe, ½ ~Þk{ Ëk w ¾ fkhe >>66>> Rr ©e{Ëufkt fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh{e k h u fktXu Ëuð k ÷uðk Þk yu k{u y ýku uh{ku ht : >>69>> hk k{uhe h u ðkt e k{ k, hkò u {r Vuh > ¾÷ki k ðk kÚku, ktÄe uXk Au ðuh >>1>> u k hVÚke w ku ykÔÞku , kÚku i L Þ y kh > Òku hkò u S ðk ku , fÞku o { rð[kh >>2>> ðkt e k{ sðk eféÞku, {kh u [kÕÞku òÞ > Aw iÞk wh ykÔÞwt ðå[u, íÞkh Ae þwt ÚkkÞ >>3>> {kuxkykt u e[k {æÞu, zkð fÞkuo Au íÞktÞu > u{kt ½u÷kºkðkze ykÔÞk, w k kÚku iLÞ{ktÞu >>4>> ½u÷kºkðkze kufh Au, ðk u íÞkt sun > ktsu Ä{o ykrË ðuo t tÄe, «u{u {éÞk Au un >>5>> òu ¾ u rð[kh ÚkÞku , t u ÷R ½ ~Þk{ > ½u ÷ kºkðkze kÚku sðw t , ÷~fh{kt yr¼hk{ >>6>> yuðwt Äkhe u fnuðk ÷køÞk, Ä{o «íÞu òu¾ > nu ËkËk {ws {k{k kÚku, {khu sðk wt Au { >>7>> ½ ~Þk{ u ÷R òô Awt, ®[ k { hk¾ku ÷ kh > Úkkuzk rËð {kt ykðeþwt, uW tÄð ykXkh >>8>>
ht : - 69
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
27
yu ð w t fne sw ÷ t Ä w , h ÚkÞk i Þ kh > ð yk¼q » ký S u , kt Ä e ÷eÄkt nrÚkÞkh >>9>> khkÞý u kÚku ÷u R , [kÕÞk hk{« k > ÷~fh{kt r s {k{k kÚku , «u { u ÄkÞko yk >>10>> u k{ u ÷w x ðk u X k, ÷~fhðk¤k s > {ku x k¼kR ¼u k [kÕÞk, òu z u «kýSð >>11>> eò { w»Þ {k÷ ÷uR, ykÔÞk ku k u {wfk{ > «¼w ku ftËkuR ½uhÚke, ÷kÔÞk Ënª wt Xk{ >>12>> {ku x w t ¼hu ÷ w t ¼k¤e ÷kÔÞk, fÞw O Au yu ð w t fks > ¼kR ËrÄ kºk Ëu ¾ e u , w A u «¼w u yks >>13>> nu¼kR þwt {u ÷kÔÞk Aku, yk ¼hu÷wt ËrÄ Xk{ > yuðwt wýe « Òk ÚkR u, kuÕÞk wtËh ~Þk{ >>14>> y{u ku ftËkuR u ½hu, ËeXwt yk ËrÄ wt Xk{ > kÁt MðkrËü Ëu¾e ÷kÔÞk, fÞwO y{u ku yu fk{ >>15>> ¼kRÞu fÌkwt eò {ký , ÷kÔÞk Au u nw {k÷ > {u ku yuf ËrÄ ÷kÔÞk, yu{kt þwt fÞko r nk÷ >>16>> «¼w fnu su u suðe Y[e, uðe u ðM w ÷kðeÞk > y{khu suðe Y[e n e, u ðM w y{u ÷i ykðeÞk >>17>> ðuo Au h kuR fhe, s{ðk uXk uðkh > ¼kRÞu ý kxeÞku fhe, ¼kus fhðk kh >>18>> nrh u {k{k u ehMÞw t , hk{« k u u ðkh > nrh fnu ¼kR u ku {u, ¬e fnwt ykXkh >>19>> {u ý kÚku s u ku, yk wt Awt ËrÄ yks > ßÞuc ¼kRÞu kºk{kt ÷eÄe, kxe s{ðk fks >>20>> ©enrhÞu ¼kR {k{k u, Ënª ykÃÞwt Ëe k kÚk > ºkiýu sýk s{ðk ÷køÞk, M un rn t kÚk >>21>> s{ kt s{ kt hkS ÚkÞk, kuÕÞk ©e½ ~Þk{ > y{u ËrÄ ÷kÔÞk u swðku, h s ykÔÞwt fk{ >>22>> eò {ký ÷kÔÞk nþu, {e÷f {k÷ {k{ > fkuý òýu fkuý ¼ku ðþu, furË u ykðþu fk{ >>23>> eò {ký ÷kirff Au, ð {Íý þw¼ he > yu{ fnu k s{ k nðk, ºkiýu sý fhe «e >>24>> yu ð e he u fu x ÷k rË , hÌkk ÷~fh{kt Þ > Ënª {k¾ý ½] ÷kðe, s{u ºki ý u sýk íÞkt Þ >>25>> ÷~fh e S ÚkR Au , kAw t ðéÞw t u ý eðkh > Aw i Þ k w h ÚkR u Þw t , ¾÷ki þ u h {ku Í kh >>26>> ðze÷ t Ä w kÚku Ônk÷ku , kAk ðéÞk w ¾ ¼u h > ½u h ykðe {k r k u , fne ½¤e u h >>27>> ð¤e eswt [rhºk fnwt, wýku nw ¼køÞðk > yuf {u ©eÄ{o uXk, Ähðk «¼w wt æÞk >>28>> yt h{kt yk wh ÚkR u, æÞk Ähu Au yuð > hkuûk {q Ëu¾kýe, Ëu¾kýk nrh ¾uð >>29>> Ä{o ½ ~Þk{ u sw ð u Au , esw t Ëu ¾ u áü > u {q u rð khe Ëu ð k, fhu «khÚk k M ü >>30>> ý «¼w Úke rð h k, w ¾ ËkR ½ ~Þk{ > Äehs hne Ä{o u , {w t Í kýk w ¾ Äk{ >>31>> yks fu{ Úke Ëu¾k e, «¼w e {q kuÞ > {khk{kt fktR ¼w÷ ze, fu fkhý þwt Au òuÞ >>32>> yu { òýe ÚkÞk WËk e, zâw t {w õ Þw t Au æÞk > ¼k ð ku kX fhu , ku u ku w L Þðk >>33>> kX fh kt ðkh ÷k e, Ä{o Ë u ð u u Xkh > Au n e u u ku r ÷Þk, Sð s ËkÄkh >>34>> nu ËkËk {u {k r k, RåAk fhe e { > {khk su ð k w º k u {kxu , fü Ìkw t w t >>35>> yðÄ w h u sw o ehu , ykhkæÞw t kh > Ëu ð e yðÄe «{kýu , ð»ko kh nòh >>36>> íÞkhu ku yk {q {¤e Au, {wtÍkyku Aku þeË { > {kxu « x yk MðY wt, æÞk Ähe fhku s >>37>> yu { fne Ëþo ËeÄw t , y÷ki r ff yKw > [ w ¼ w o s Y u ÚkÞk Au , r ùu ÚkÞku {s w >>38>> q ð o e M{] r fhkðe Au , r k u ¾u ð > kX fhðku zâku {w f e, M w r fhu Ä{o Ë u ð >>39>> ðo k fkhý ©enrh Au , yûkhkrÄ r yu ð > nu ÷kze÷k fw t ð h {khk, Ëu ð ýk Aku Ëu ð >>40>> w Y »kku ¥ k{ khkÞý, kûkk Aku ¼ ðk > {khe {kÞkðzu fhe, ¼w ÷ w t Aw t nw t ku ¼k >>41>> { rð»ku «¼w ýk ku , r ùu hk h ÚkkÞ > fÕ kt u ð MðY w t , ¿kk fËe ð òÞ >>42>> nðu yk ku ðhËk yu ðw t , f] k fhe u yks > rð kYt kuÞ ð rð hu, {uh fhku {nkhks >>43>> « Òk ÚkR u «¼w Þ u , ykÃÞw t yu ðhËk > r kS u þkÂL {kzâk, yu { fÞw O {kÄk >>44>> Rr ©e{Ëufkt fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄou yk[kÞo ©eyÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu Ä{oËuð u ¼ ðk ýk e rðM{]r ÚkkÞ yuðku ðh ©enrhÞu ykÃÞku yu k{u r ¥kuh{ku ht : >>70>> qðoAkÞku yuf {u wðkr e kt, u $rËhk kR > Aw iÞk{kt hýkÔÞkt Au, {ku e ºkðkze u íÞktR >>1>> ¤Ëu ð r k u n k, {sý r rÄ kh > rððu f u ð¤kÔÞkt k hu , Aw i Þ k w h {ku Í kh >>2>> w º ke t kÚku u W w º k, {ku f ÕÞk Au kÚk > ¼ðk erË s fhk{, Òku t Ä w u kÚk >>3>> «Úk{ {ku ehk{ ½u h , W heÞk {u { k > kt [ k rËð w Ä e, fhkÔÞkt ¼ku s k >>4>>
ht : - 69
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
28
Ä{o Ë u ð {ku x k¼kR u , ðk fhu Au {k > {ku e{k{k u ½u h ykÔÞk, h k{ k {u { k >>5>> ku ÷ kðku u yk ýu ½u h , q h ý Ähe u «e > Úkku z k rË ynª s{kzeÞu , Ëu ¾ kÞ Yze he >>6>> [ku kR yuðkt wýe r k kt ð[ , [kÕÞk uzðk ¼kR òu¾ > {k{k u ½uh sR u ykÔÞk, kÚku {u{k u uze ÷kÔÞk >>7>> ¼Âõ {k kÞu fhe h kuR, u{ u s{kzâk «e «kuR > yu{ fh kt ÚkÞku tæÞkfk¤, ykÔÞkt wðkr e fk¤ >>8>> Xkfkuh kt ® nk yk u, rËðk ¥ke fhe {nk¼k u > yku he ykrË su eòt MÚk¤, ¥ke «fkþ fhe rð{÷ >>9>> Xkfkuh S e fheAu u ð, ykh e W khu Ä{o Ëu ð > íÞkt {kuxk¼kR u RåAkhk{, ykÔÞk {u{ k ðuo u Xk{ >>10>> u {u {nk«¼w rðºk, fÞw O yKw yu f [rhºk > s{ýk u yt w X k{kt Ú ke, u ef¤ðk {kt z âw t íÞkt Ú ke >>11>> u ku ÚkÞku yr þu «fkþ, Íkt¾ku zâku rËðk ku Wò > kBÞkt rðM{Þ u ðuo s , M h ðËu Au ð[ >>12>> yk ½ ~Þk{¼kE k [hýu, us hÌkwt Au yu{ k þhýu > s{ýk u yt wXku yus, u{ktÚke ef¤uAu yk us >>13>> íÞktÚke ef¤uAu us y kh, us us ýk u yt kh > Úkkuze ðkh ykùÞo Ëu¾kÞwt, us n wt íÞkt kAwt {kÞwt >>14>> ð¤e yu f rËð ©enrh, ¾k rn i Þ khe fhe > Þk {e k h u eh, kðk kÁ ÷¼ÿ ðeh >>15>> kðk uXk u s¤ {kuÍkh, ÷e÷k fhu Au k k«fkh > ½ýeðkh ÷k e R íÞktÞ, zw fe {khe u s¤{ktÞ >>16>> ôzk kýe{kt u u e Þk, ½ýeðkh wÄe wó hÌkk > ¾k ðuo ÚkÞk ®[ k wh, s¤{kt þkuÄu Au u sYh >>17>> ý szâk rn yrð kþ, k÷r{ºk ÚkÞk Au WËk > Äku e ÄwðuAu íÞkt xfw¤, u u fuðk ÷køÞk y wfw¤ >>18>> ¼k Äku e wýku ykýu Xk{, s¤{kt k k k ½ ~Þk{ > fkuý òýu zwçÞk yk s¤{kt, fu 1 ¢ ÷R Þku ¤{kt >>19>> Äku eyu wÛÞwt ðuý nwÕ÷k , ku÷kÔÞku u k r k u k > Úke {k÷{ z e yks, fu{ rð«e ÚkÞwt yk fks >>20>> {t A kÄku e k{ u w t kh, r k w º k fhu A u rð[kh > u sýk u s¤{kt Vhu A u , ©enrh ku k fhu Au >>21>> ôzk s¤{kt fhe Au þkuÄ, sz k Úke su yrðhkuÄ > òu kt òu kt ÷k e ½ýeðkh, Au uW eféÞk Au kh >>22>> ðuýehk{ ykrË ¾k sun, u u fuðk ÷køÞk Äku e yun > ½ ~Þk{ k r k u {k , si u fnku u{ u ðk >>23>> ¢ fze Þku sYh, yu{ y{ u ¼k uAu Wh > yuðwt wýe rþþw kBÞk ºkk , ykÔÞk {k r kS u k >>24>> Ä{o ¼ Âõ u fhe u ðk , ÚkÞku { {kt ½ýku Wí k > nrh« kË u «u { ð e, hk{« k S {nk{r >>25>> ð¤e ðþhk{ þw ¼ { , eò ykÔÞk Au nòhku s > ðu o rn {k r kÞ, Þkt hku ð hu w ¾ ËkÞ >>26>> yr ykfw¤ ÔÞkfw¤ ÚkkÞ, Ônk÷k rð k u { {wtÍkÞ > {k r k ykrË kBÞkt ºkk , yuðwt òýe Þk yrð kþ >>27>> h s¤Úke eféÞk khu, kuÕÞk t¼ehðkýe u ðkhu > wýku {k r k ykrË s , þk {kxu ºkk k{kuAku { >>28>> þkufk wh ÚkR ykÔÞkt {u, y{kYt fk{ fheÞu y{u > s¤{kt ykÔÞk Au h½wðeh, u t u ðk fh k k Äeh >>29>> yu ð w t w ý e u u ðu o ÷ku f , ©enrh k{w t sw ð u yþku f > hk{Y u ÚkÞkt Ëþo , rð {u k{e Þkt nw s >>30>> Au Ëuð k ¼q y q , {kÔÞwt ku k{kt u MðY > s¤ W h ÚkR [kÕÞk ykÔÞk, ¼Âõ Ä{o ýu { ¼kÔÞk >>31>> {k r k nu u fhe {éÞkt , kt { kt Ëw : ¾ xéÞkt > ËT ËT ÚkR u kÚk, rþh W h Vu h ðu nkÚk >>32>> {khk ÷kzfðkÞk fw{kh, {u Aku {khk Sð kh > ¾kÞu ykðe fÌkwt ð]¥kkt , ze y{khk { {kt ¼úkt >>33>> ÚkÞk WËk e ft kÞ{k , nðu {éÞk {u ¼ ðk > kBÞwt yk tË y{kYt { , ý wýku fneyu Aeyu >>34>> {kuxk¼kR rð k yuf {u, yktne ykðþku rn fkuR {u > yu{ fne uze ÷kÔÞk ½uh, t tÄe rn Yze uh >>35>> yu{ fh kt ykÔÞku [iºk{k , Ä{o¼Âõ Þu rð[kÞwO k > hk{ ki{e k {u¤k{kt òðwt, yÞkuæÞkÞu swo t k{kt kðwt >>36>> yuðku fÞkuo { {kt rð[kh, wºk rn ÚkÞkt iÞkh > kÚku e wðkr e kR, {ku ehk{ ykrË eò ¼kR >>37>> ð¤e fux÷kf ¼õ y LÞ, Aw iÞk wh kt ðk e s > ðuo ¼u k {¤e [kÕÞk òÞ, yÞkuæÞk u {k uo ÷kÞ >>38>> yu{ ykÔÞk Au swo u eh, hksu t¼eh r {o÷ eh> Þk ðnký{kt u ðk {kxu, ½ýe ¼ez ÚkRAu u ½kxu >>39>> ¼ez Ëu ¾ e u ©eÄ{o Ë u ð , ðËu ¾u ð xeÞk «íÞu yu ð > ½ýkt {ký Au y{ t u , fhku yk ðw t ðký W{t u >>40>> yu{ fhe u W khku kh, íÞkhu ¾uðxeÞku kuÕÞku kh > Úke yk ðwt ðký ku yks, ki k ¼u k u ku {nkhks >>41>> òuR e nkuÞ yk ðe kifk, ku ðkÞk i k yk ku Xkifk > wÛÞwt ð[ yuðwt u ðkh, Ä{oËuð fhuAu rð[kh >>42>> r kS ku { kuhÚk sun, yt Þko{eyu òÛÞku Au un > wY»kku¥k{S kuÕÞk yu{, nu ËkËk þwt rð[khku Aku fu{ >>43>> yu e ykþk hk¾þku {u, íÞ ð[ fneyu Aeyu y{u > ð u kzu yu kð{ktÞ, zâwt {wfku yu wt ðký yktÞ >>44>> ðuo {ký ÷uR t {u, {khe t kÚku ykðòu {u > Úkkuzu Auxu Þk yu{ fne u, ðuo {ký u kÚku ÷R u >>45>> zeAu íÞkt ÚÚkh e Akxku, {kuxe {kuxe rðþk¤ kxku > Ëþo ® n yÞkuæÞk k hkò, u u ÚÚkh {t kÔÞk ÍkÍk >>46>>
ht : - 70
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
29
u Ëu¾e u kuÕÞk Au ËÞk¤w, nu ËkËk wýku {o f] k¤w > ðuo {ký u ÷i t u, yk Akx W h u ku W{t u >>47>> {ku ðuo u W kYt kh, rn ÷k u ûký yufðkh > ðk÷k kt kt¼éÞkt Au ð[ , ki rðïk ÷kÔÞkt Au { >>48>> Aw i Þ k w h kt ðk e s , Akt x ku W h u X k kð > u W t Ä w kÚku nw k{e, yu f Akx h u X k Mðk{e >>49>> f] kðt ÚkÞk f] k kÚk, ðuo ÚÚkh u M ~Þkuo nkÚk > òýu k»kký Sð k nkuÞ, yu{ ÚÚkh [k÷u Au kuÞ >>50>> y÷ u÷kuu ÚkÞk Au y kze, eò ðuo ykðu Au Akze > kýe W h ÚÚkh òÞ, nòhku s swðuAu íÞktÞ >>51>> ífk¤ W krhÞk kh, kBÞk ykùÞo ki h kh > u X k fkt X k W h su { w » Þ, òu Þ w t [rhºk fhe u nw t þ >>52>> hM h fnu ki t kÚk, yk ku kûkk Au h½w kÚk > k¤fY u ÚkÞk Au hk{, eòÚke u ykðwt fk{ >>53>> yu{ ykùÞo kBÞk {k{, «¼w òýe u fÞko «ýk{ > swo t k{kt fÞkO M k , Au íÞktÚke [kÕÞk Au {k >>54>> ú n xk þk¾k h Xk{, íÞkt A u Ä{o Ë u ð ýw t Äk{ > W khku fÞku o Au íÞkt kð , Au ½¤u fÞkO Ëþo >>55>> sL{ MÚkk f f ¼w ð , ÷û{ý½kxu {kLÞw t Au { > fki þ ÕÞk½kx u hk{½kx, ku ó kh½kx u {ku û k½kx >>56>> q h sfw t z ykrË yu eÚko , fÞkO Ëþo u kæÞku yÚko > Ä{o ¼ Âõ rn {ks, kt [ rË hÌkk {nkhks >>57>> M k Ëk fhe u ÄkÔÞk, Aw iÞk wh{kt kAk ykÔÞk > yu{ ÷e÷k fhu ¼ ðk , nw k{e ðk÷ku ¤ðk >>58>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË {wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄou yk[kÞo ©e yÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu hsw t k{kt ÚÚkh e þÕÞk W h u khe u ðu o u k{u ehu W kÞko yu k{u yufku hu {ku ht >71> qðoAkÞku wY»kku¥k{ khkÞý, Aw iÞk wh {kuÍkh > { w»ÞËunu ½ýe he u, fhu [rhºk y kh >>1>> yu f {u ½h yk ¤u , ykt ýk{kt y÷ u ÷ > ¾k ðu o u kÚku fh k, {Õ÷fw M e ku ¾u ÷ >>2>> Ä{o ¼ Âõ hk{« k , w h ðk e ½ýk s > [khu ksw Þ u òu ð k u X k, fw M e h{u ¼ ð >>3>> h{ h{w s fh kt , ÚkÞku Au {æÞk fk¤ > ku Þ yk¤þ ykðe nª, yu ð k Ä{o k k¤ >>4>> «¼w S w t Úke yòÛÞw t , fhðw t Au esw t fk{ > u h{ Úke {w õ k, su Äkhe u w ¾ Äk{ >>5>> [ku kR h{u h{ k k «fkh, {Õ÷fwM e e Ä{ofw{kh > ðuo òýu Au s ËkÄkh, ykÔÞk y wh yu {u [kh >>6>> q ð o w t su k { {kt ðu h , u u kt ¼ he u ykÔÞw t Íu h > ki h eË¥k þw ¼ Ë¥k su n , $ÿË¥k Ëe Ë¥k yu n >>7>> u [khu fk÷eË¥k k r{ºk, ykÔÞkAu {khðk y rðºk > ¾k k suðk ÄÞko Au ðu»k, fwM e h{ðk ykÔÞk rðþu»k >>8>> u u Ëu¾e u ©e{nkhks, òÛÞwt ykÔÞk Au {khðk fks > ©enrhÞu rð[kÞwO Au kÁt, [khu sý u yk MÚk¤u {kÁt >>9>> Au «¼wyu ku÷kÔÞk k , ykðku h{ðk e nkuÞ ykþ > fwM e fhku {u ykýu Xkh, {khk ðuo ¾k Au iÞkh >>10>> íÞkhu y wh kuÕÞk Au yu{, ¾k kÚku h{wt y{u fu{ > { kÚku h{ðk ku rð[kh, y{khu ¬e Au r hÄkh >>11>> yu ð w t w ý e u ©e ½ ~Þk{, Au þw t fh k nðk fk{ > ðu ý ehk{ ykrË ¾k kh, u u Ëq h fÞko u n ðkh >>12>> {ku x k¼kR u fu s k , w ý ku y t S {w s ðk > yk u W e kÚku ÷zku {u , u kÚku Þw Ø fheyu y{u >>13>> u {Õ÷ ÷eÄk k{ k{u, ÞwØ fhðk ÷køÞk u Xk{u > Ak e kÚku r¼zkðe Au Ak e, uW tÄw e [k÷e Au ÏÞk e >>14>> fh kÚku fh u r¼zkðu , {w  ü «nkh ðzu ezkðu > {khu zËk kxw ku {kh, yu f yu f u íÞkt r hÄkh >>15>> u k fzkfk þçË y kh, Úkkðk ÷køÞk Au ðkh{ðkh > Ëþ rËþk{kt «AtËk ðk u, {Õ÷ÞwØ k{ k{e {k u >>16>> knw fze ] Ú ðe xfu , ¾hku {kh ¾÷ u ¾xfu > Ëkð u [ {kt rË÷ Ähu A u , u k þçË fzkfk fhu Au >>17>> íÞ÷kufu Þku u ku kË, úñkrËfu ßÞku Au «{kË > ykÔÞk ykfkþu Ëuð { ú, kÚku rð{k Au íÞkt WË ú >>18>> {nk«¼w fhu {Õ÷Þw Ø , {ku x k¼kR rn rðÁØ > [kÕÞku ËkYý Þw Ø «fkþ, Ëu ¾ e u Ëu ð kBÞk Au ºkk >>19>> u {u «¼w òw s ðu Y u , ËeÄkt Ëþo yk y q u > {k kr k u yu { sýkýk, ËÞk¤w w º k¼kðu Ëu ¾ kýk >>20>> eò s ¾kY u Ëu¾u, wh k s wÓË u¾u > ykuÕÞk ykÔÞk Au y wh [kh, u u ku Ëu¾kýk huðkh >>21>> òýu W¼ku ¼Þtfh fk¤, yuðk ËuÏÞk Au Ä{o k k¤ > ºkk k{e Þk { {ktÞu, nðu k e u òðwthu fÞktÞu >>22>> k e AwxÞk wt þkuÄu Au Xk{, ý Akuzu nª ½ ~Þk{ > ½ýeðkh wÄe ku h{kzâk, [khu y wh u íÞkt ¼{kzâk >>23>> uºku {MÞk fhe Au ~Þk{u, ¼kR u {ÍkÔÞk uXk{u > nðu ku ÷k eAu ½ýe ðkh, {kxu {wfeãku yu{ ku kh >>24>> ykfkþu swðku Ëuð hÞkAu, òu kt òu kt u Úkkfe ÞkAu > yu{ fi Äeh yk ðk kYt, r s s{ýk nkÚkuÚke ðkYt >>25>> Vu h ðe Vu h ðe u V kÔÞk, ÔÞku { {kh u u u ¼ kÔÞk > «ðknef ð k òu h u , Òku sw Ë k ÚkÞk [khu fku h u >>26>> sR yu f zâku Au sYh, ©ðý ÷kðzeÞu ¼q h > { ku h {k Ëe w t su ð , u { kt eòu zâku y½ð >>27>> yuðk {Úko yþhý þhý, k e u yu{ {kzâk {hý > nðu þwt fÞwO Au 1yrn kÚku, u sýk u ÍkÕÞk r s nkÚku >>28>> VuhÔÞk [¢ e uhu íÞktÞu, WAk¤e ËeÄk ykfkþ{ktÞu > ðkÞw¼u k ¼BÞk ½ýe ðkh, Au zâk u ]Úðe {kuÍkh >>29>>
ht : - 71
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
30
rðïkr{ºke ýu k{u kh, yuf zâku u ð {kuÍkh > swo t k rf khku Au ßÞktÞu, r Õðk òh wt ð íÞktÞu >>30>> eòu sR zâku Au u Xkh, yu{ W Þkuo ¼qr{ ku ¼kh > {khðk ykÔÞk k yu y wh, ý {]íÞw k{e Þk ¼qh >>31>> hÌkk y{h y¼ú {ku Í kh, fhu w » e ð]  ü y kh > kt Ä ðo ½¤k w ý kðu , ð¤e Ëw t Ë w ¼ e kË òðu >>32>> íÞkh Ae ÚkR ½ýe ðkh, Ä{oËuð wAu un Xkh > fkuý ykÔÞk k yu åÞkh yktne, k[e ðk fnku {w u ne >>33>> íÞkhu kuÕÞk Au hk{« k , nu ËkËk íÞ kt¼¤ku yk > [khu y wh ykÔÞk k yks, nrhf]»ý u {khðk fks >>34>> y whu fÞkO Ëwü yk[hý, {tË{r k{e Þk {hý > yuðwt kt¼¤e ¼Âõ Äh{, ÚkÞk « Òk yk tãk h{ >>35>> nrhf] » ý Au Sð «ký, {M fu Vu h ÔÞk Yzk ký > Au Òku ¼kRyku u t u , h ku R fhe s{kzâk ht u >>36>> ð¤e fkuR {Þ e ðk , yÞkuæÞk{kt n k s k > rËÕ÷e t ykrË ¾k s , u e kÚku [kÕÞk ¼ ð >>37>> yufkËþe ku rË Au yks, nu rËÕ÷e t [k÷ku {ks > ð ò e ykt ÷e ßÞktÞu, ¼kh fÚkk [k÷u Au íÞktÞu >>38>> fkuR u yk ðk rn fiÞu, yk ý ðuo [k÷ku íÞkt siÞu > ¼kRÞu k kze Au {ws u, ¾he ðk fnwt Awt ws u >>39>> ßÞkhu r ÿk u ðþ yu ÚkkÞ, yk ýu fhku òðk W kÞ > Akt k {k k yk ý sRþwt, fÚkk wýe u w¾e ÚkRþwt >>40>> {kuxk¼kR w k nw òu u, r ÿk u ðþ fÞko Au ku u > Au [kÕÞk tæÞkfk¤ xkýu, fkuR eswt yk ðk òýu >>41>> su t w h òhu Úki u , ð ò ehu W¼k si u > ykt ÷e kt ð] û k ¤u Þk, fÚkk [k÷u Au u òu R hÌkk >>42>> u {u hkò Ëþo t , uXk Au ½ýk {ký t > kx W h u { ¼kÔÞk, Yzk kËe rfÞk r AkÔÞk >>43>> u{kt uXk Au Yzk hks , yuýu ËuÏÞk Au s Sð > ¼k¤e u fÞkuo nw ífkh, k u ku÷kÔÞk Au unðkh >>44>> u kÞko nw ËuR u {k , k u r hkßÞk ©e ¼ ðk > fÚkk wýe ku u ½ýe ðkh, Au {kÂó ÚkR r hÄkh >>45>> h{ rððufe ©e¼ ðk , fÞwO fÚkk wt nw {k > ©enrh {sý k 1 t[, ¼ux {wfe íÞkt Y iÞk t[ >>46>> rËÔÞY ËkÞ kfkh, [ w ¼ w o s ÚkÞk u n ðkh > Ëþo ËeÄw t hk{ u Y u , ½ze ðkh w Ä e u y q u >>47>> yuðwt yiïÞo kðe ËeÄwt, kAwt ku k{kt {kðe ÷eÄwt > íÞktÚke WXâk Au yk tË ¼uh, wY»kku¥k{ òÞ Au ½uh >>48>> ½uh ò kt ðå[u yrð kþ, ykÔÞk hkò k Ëh kh k > íÞkt y wh ykðe Vhe ðéÞk, Ônk÷k u rðÎ fhðk {éÞk >>49>> u ksw Þ u Ëhðkò eÄk, k eyu t Ä fhkðe ËeÄk > {nkhksu fhkÔÞku rðhku Ä , hM h {w ð k fhe Þw Ø >>50>> k¤kt ËeÄkt n kt Ëhðksu, W½kze kÏÞkt ©e {nkhksu > òýe þfu ®n fkuR su{, ku u ½uh ÄkÞko Au yu{ >>51>> {kuxk¼kR òýu rn ðk , kuZe Þk Au ¼qÄh¼úk > yu{ yðÄ{ktne ËkÞ, khe khe fÚkkyku fuðkÞ >>52>> ¼k ð ©ehk{[rhºk, Ä{o þ k ykrË su rðºk > w Y »kku ¥ k{S fhe «e , u xkýkt òÞ w ý ðk r íÞ >>53>> fkuR {u r þk ze òÞ, ½uh Äkh kt {kuzwt ÚkkÞ > {kuxk¼kR k kze fnuAu, khk {kxu rþ¾k{ý Ëu Au >>54>> {khe ðk wýku ½ ~Þk{, {u {kuzwt fhku yu fk{ > r þk {u òðwt rn {khu, fÚkk kt¼¤ðk fkuR ðkhu >>55>> {ku { hnku Aku { , ý Ëw ü fhþu rð½ > {kxu {k ku y{kYt ð[ , { fu z u Vhu {w s { >>56>> yuðwt wýe fnu ½ ~Þk{, ku÷ku Aku {u þwt ÷hk{ > ykðu yuf fu uW rð½ , u u fkuý ýu Au hu { >>57>> k{xkt rð½ ykðu òu fkuxe, ý fÚkk fYt rn ¾kuxe > fÚkk rð k ku fu{ huðkÞ, rË hkrºk fuðe he u òÞ >>58>> {kuxk {kuxk {trËh ku XkX, k{ktrf Au ºký ku kX > yuðe yðÄ whe e þku¼k, {kuxk t {nt íÞkt ÷ku¼k >>59>> ßÞkt w Ä e Au yðÄ w h {kt , Úke Ëþo ¼w Õ Þk Wh{kt > fhu Ëþo «kýSð , íÞkhu ku u s{u r íÞ yÒk >>60>> yu{ yÞkuæÞk{kt {nkhks, ½ýe ÷e÷k fhu w¾ ks > íÞkh Au Úkkuzk rË kh, ðuo ykÔÞk Aw iÞk {kuÍkh >>61>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞku æ Þk« kËS hk{þhýS t ð kËu ©enrhÞu [kh y w h ku hksÞ fÞku o yu k{u ku u h {ku ht >>72>> qðoAkÞku Kk e s Aw iÞk kt, wLÞ ýku rn kh > qýo wY»kku¥k{ kÚku, t tÄ kBÞk kh >>1>> ¼u x eÞk k ¤kð Vh kt , {ku eºkðkze íÞkt Þ u > f{ku Ë þk÷e hku kðe Au , [khu ksw e {kt Þ >>2>> [ku { k w [khu {k w Ä e, {u ½ ðhMÞku t ¼ eh > u ý u fhe u ¤kð{kt , ½ýw t ¼hkýw t eh >>3>> zkt h ðuo zw e R, y kh s¤{kt yun > {ku ehk{ WËk e ÚkÞk, ykþk {wfe ËeÄe yun >>4>> ½ýk rË s¤ ¼ÞwO hu ku, þk÷e ðuo ze òÞ > þwt fhðk nwt ykþk hk¾wt, zkt h þuh ÚkkÞ >>5>> [ku kR yuf rËð u u {ku ehk{, nrh« kË u ½ ~Þk{ > ¼kðu Þk u ¼uxeÞk k{, ðuðkh wt nþu fktR fk{ >>6>> Þk ¤kð W h Ä{o , {Äw ð ] û k e[u fnw t {{o > {ku ehk{u fhe e su ðk , þk÷e zw e sðk e «ÏÞk >>7>> Ä{oËuð u ykÔÞwt u ÞkË, ku u kuÕÞk S u «{kË > {u fu k k nu {ku ehk{, þk÷e hku kðe Au fkuý Xk{ >>8>> u{ e u{ fkÞ{ hR Au, fu ½ýk kýe{kt ze R Au > yuðwt kt¼¤e u {ku ehk{, kðu zkt h wt su Xk{ >>9>>
ht : - 71
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
31
yk Xufktýu ðkðe Au {U þk÷e, s¤{kt fkuý þfu u ¼k¤e > kuÕÞk Ä{o fhe u rð[kh, yk ku kýe ¼ÞwO Au y kh >>10>> nðu zkt h ku þwt yk ÚkkÞ, kýe rð k eswt Ëu¾kÞ > íÞkhu kuÕÞk ÷¼ÿ ðeh, {k{k wýku {u {r Äeh >>11>> þk÷e kfu òu yk{kt {khe, fux÷e ýþku u y{khe > {ku ehk{ kuÕÞk Au ¾wt¾khe, ¼kR Au yk ðuo {khe >>12>> kýe ¼ÞwO Au u{kt þwt Úkkþu, sYh zkt h ze òþu > {tË {tË fhu «¼w nk , kuÕÞk yk tËÚke yrð kþ >>13>> kýe{kt zkt h zu ne, k[e ðk fnwt Awt nwt ne > yuðwt fne Þk Úkkuzk s¤{kt, nw k{e W¼k Au ¤{kt >>14>> s{ýk u yt wXku íÞktÞu, ]Úðe h ËkçÞku s¤{ktÞu > Ähk Vkxe u ËeÄku Au {k , W¼ku [ehku ÚkÞku Au yÚkk >>15>> ðu o sw ð u Au u ÷ku f k¤, kýe {kÞw t íÞkt fk¤ > u ku þçË ÚkÞku ½zu z kx, ðu o ÷ku f u w Û Þku fzu z kx >>16>> ½ýk ykÔÞk u k{ k s , Ëu¾e ykùÞo kBÞk Au { > kýe{kt hnu÷e s¤st , u ku ykðe Þku òýu yt >>17>> {åA fåA ykrË Sð sun, zVu kýe rð k s un > yuðwt Ëu¾e u Ä{ofw{kh, ËÞk Ëe÷ Ähe uýe ðkh >>18>> íÞ tfÕ fÞkuo u ðkh, eÞkt ðu{k ykÔÞkt y kh > nrhf]»ý e RåAkyu fhe, $ÿu {kuf÷eÞkt ¼kð Ähe >>19>> {åA ykrË su Sð y q , u u ÄhkÔÞkt rËÔÞ MðY > [ w¼wos ÚkÞk Au ykfkh, ©enrh u fÞko {Mfkh >>20>> u X k ðu { k u yð~Þ{u ð , Þk Mð o r ð»ku ÚkR Ëu ð > Ä{o Ë u ð y u {ku ehk{, ð¤e k{ k ÷ku f {k{ >>21>> kBÞk rðM{u { {kt y kh, h khe LÞk Ëkfkh > yk « x «¼w kt [rhºk, rþ¾u wýu u ÚkkÞ rðºk >>22>> Au ½ýk rËð u fhe u, f{kuË kfe Au íÞkt Xhe u > {ku eºkðkze hkS ÚkR u, ykÔÞk Ëq kuu k k ÷R u >>23>> ½hu ÷R Þk f kðe u u, ykþk ku e yt h{kt su u > ½ýe zkt h kfe Au khe, yk ku fk{ ÚkÞwt [{ífkhe >>24>> k{ ¼u x eÞk k h½w ð eh, w ÷ k{® n {r Äeh > ËÞkhk{ Ëw u fw ~ {eh k{, ÚkÞk « Òk òýe yk fk{ >>25>> hu[u k w L{k t , yk tËkËe kBÞk Au W{t > ð¤e eò k{ku k su s , òýe u ÂMÚkh ÚkR Þk { >>26>> nðu yu f {u yrð kþ, ¾kyku u kÚku ÷u R ¾k > [kÕÞk Aw i Þ k w h Úke nkh, khkÞý hku ð h kh >>27>> ËÂûký rËþk u fktXu ÚkR u, [kÕÞk yk ¤ r{ºkku ÷R u > ykÔÞwt fu he ykt k wt ð]ûk, ¾k kÚku uXk íÞkt {ûk >>28>> nuXu u e u sBÞk kht e, Au [kÕÞk Au yk W{t e > k{ y eÞu Úki u ÄkÔÞk, k u wh k{ ðk÷ku ykÔÞk >>29>> íÞkt ku ûkrºk fi Þ u hk{ t , su t w r {o ÷ íÞ w t yt > u e Þk Au k÷u ðu » k, k{ hk{fw t ð h k yu » k >>30>> u k ½hu ðkzk{kt rðþu f , íÞkt Au rÿ Áðh yu f > u e W h [ze u kR, ÿeV¤ s{u w ¾ ËkR >>31>> ¾k rn wtËh ~Þk{, sR u W¼k hÌkk u Xk{ > ðuýehk{ kuÕÞk Au ð[ , wýku ©e½ ~Þk{ Sð >>32>> yk ÿeV¤ Au nw khkt, {khu s{ðk suðkt LÞkhkt, hk{fwtðh k ¾kuzk{ktÞu, ÿe kt V¤ ¼ÞkO Au íÞktÞu >>33>> e[u W hðk òÞ su ð e, Á W hÚke ze u ð e > «¼w S yu u e hûkk feÄe, fh ÷kt k fhe Íe÷e ÷eÄe >>34>> yt u ðk ðk ËeÄwt fktR, nw hkS ÚkR Au u kR > ÿeV¤ n kt ku k k , ¾kyku u ykÃÞkt w¾hkþ >>35>> f ko [rhºk yu Xk{ku Xk{, Þk íÞktÚke ku u wh k{ > ð¤e íÞkt Úkfe yk ¤ [kÕÞk, ¾k ðuo kÚku nw {kÕÞk >>36>> Þk ©ðý ¤kð eh, u { kt M k fÞw O ÚkR ÂMÚkh > {u ¤ ku sw ð u Au Ä{o f w { kh, VÞko u søÞkyu Xkhku X kh >>37>> ð¤e íÞktÚke [kÕÞk Au y kze, ¾k ðuo ykðu Au Akze > «¼w SÞu k{ Þk, tæÞk ehS u ¼u k ÚkÞk >>38>> yu{ ½¤u VÞko {kuhkhe, ]Úðe rðºk fhe rðnkhe > Au ykÔÞk u Aw iÞk wh, su u ðk÷e Au Ä{o eÄwh >>39>> íÞkh Ae ½ýk rË ðe u, þwt ÚkÞwt u wýku yufr[¥ku > ykðe yufkËþe w¾fkhe, wÁ»kku¥k{S u Au ÃÞkhe >>40>> Ä{o ¼Âõ u ©e½ ~Þk{, hk{« k u ðþhk{ > yu ykrË eò fR { w»Þ, kðk [kÕÞk fhe { nwt >>41>> kR ¼kR [kÕÞkt òÞ ¼u¤u, ©ðý ÷kðze u {u¤u > {u¤ku ¼hkýku Au nw khku, eò ÷kuf ykÔÞk Au nòhku >>42>> ©ðý ÷kðze u eh, yuf kðku uXku Au t¼eh > yk ðk¤e ÷ kze k¤e, ðuo ÷kufkuyu òuÞku r nk¤e >>43>> u k {e {kt w h Ëk , fu x ÷kf u X k fhe yk > yt Ä k u Ëu ¾ k u fhu Au , ½ýk «kýe e ezk nhu Au >>44>> uXk Au yu{ òýe u Wh, kðku yktÏÞku yk u Au sÁh > whËk ku u fnu Au kðku, u÷k i k Ëðk k u ÷kðku >>45>> i k yk ku òu {køÞk «{kýu, yktÏÞu kò fÁt nwt yk xktýu > i ku Auxu u ku sR {u, ¾Át ð[ fRÞu AeÞu y{u >>46>> yu { ku ÷ u Au kðku ð[ , Ä{o Ë u ð u w Û Þw t fhe { > M k fhe u r féÞk kÞo , ð u h e u ÚkÞk i Þ kh >>47>> fnu w h Ëk ¼ ð , ÚkR ½ýe {w t Í ðý { > y{khe k u i k òu nku Þ , ku fh heÞu ne fku Þ >>48>> ¾kðk wt ku wÁ Úkk wt Úke, íÞkhu i k u ÷kðeÞu õÞktÚke > yuðwt fi u ÚkÞk Au WËk , Auxu sR uXk Au r hkþ >>49>> ËuÏÞk nrhÞu ytÄk u ßÞkhu, Ëe÷ ËÞk ykðe R íÞkhu > ËkËk «íÞu kuÕÞk Au ËÞk¤w, nu r k wýku h{ f] k¤w >>50>> r [khk yk ku ytÄk Ëu¾kÞ, uºku Ëu¾u ku kÁt s ÚkkÞ > yu{ fne r kyu rn , Þk ytÄk wt fhðk rn >>51>> fÁýkh ¼hu ÷ kt ðu ý , ðËu yt Ä k «íÞu w ¾ Ëu ý > ykt ¾ u kò fÞko rn kðu , { u yu fu { ÷÷[kðu >>52>>
ht : - 72
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
32
íÞkhu kuÕÞk ðuo whËk , i k Úke fktR y{ k > kðku ku fnu Au ÷kðku Ëk{, íÞkhu fheyu {kYt fk{ >>53>> õÞkt Úkfe ÷kðeÞu i k y{u, ¾kðk {¤ wt Úke fkuR {u > ËÞk ÷kðe u kuÕÞk Ëuðuþ, { u Ëw:¾ zu n{uþ >>54>> whËk fnu {nkhks, ½ýk Ëw:¾e AiÞu y{u yks > ý «¼w u {u u ÚkkÞ, yu{kt [k÷u fkuR W kÞ >>55>> yu { fne ÚkÞk Ë÷ eh, w h Ëk u hne Äeh > «¼w S Þu RåAk fhe { , yt Ä {kºk u ykÃÞkt ÷ku [ >>56>> ÚkÞk Ëu ¾ k yk t Ë kBÞk, sL{ yt Ä ýw t Ëw : ¾ ðkBÞk > [ w ¼ w o s ÚkÞk ¼ ð , u ðu o u ËeÄkt Ëþo >>57>> w ¾ t ku » k kBÞk y kh, ðkht ð kh fhu {Mfkh > fh òu z e u M w r fhu Au , u º ku W¥k{ u n Ähu Au >>58>> nu f] kðt nu {nkhks, y{ u w V ¤ fÞko yks > {u ¼÷u ÄkÞko ykt Þ , y{u w ¾ e ÚkÞk { {kt Þ >>59>> ¼wtze ð÷u y{khe ku Úkk , ð rð k y{ku {he ò > yu{ fne u ykþhku ÷eÄku, «¼w ýk ku r ùÞ feÄku >>60>> «u { q ð o f fÞko «ýk{, Þk ku ku k u u k{ > kðk rn nòhku ÷ku f , òu R yi ï Þo ÚkÞk rðþku f >>61>> y÷ki i r ff Au ykùÞo yk ku , yu { ðu o fhu Au íÞkt ðk ku > nrh« kË k w º k su n , w Y »kku ¥ k{ frnÞu u n >>62>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË {wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu ¼uxeÞk k{ k ¤kð{kt {e -{ h ykrËf st w u Ëuð÷kuf {kzâk u ©ðý ÷kðze{kt yktĤk u Ëu¾ k fÞko yu k{u kU uh{ku ht >>73>> qðoAkÞku wY»kku¥k{ khkÞý, yûkh h yS > Ëw÷o¼ Ëþo Ëuð u, ÷e÷k fhu Au w e >>1>> yu f {u ehku s w h u , Þk Au ©e½ ~Þk{ > u ð u xkýu {u { k ykÔÞk, Aw i Þ k w h {w f k{ >>2>> «u { ð e kt u su , k{ ð t k kR > {kýu f Äh k{u w º k u , kÚku ykÔÞk w ¾ ËkR >>3>> eòt u [t Ë kR, u k w º k M e fu ð kÞ > h k{Úke u ykrðÞk, M u n ðzu {w Ë kÞ >>4>> u W u {¤e u u X kt , «u { ð e u k > ¾ h w A e «u { Úkfe, fhe { {kt nw ÷ k >>5>> [ku kR [tË k kuÕÞkt þw¼ fk{, u õÞkt Þk Au ½ ~Þk{ > ¼Âõ {k k fnu wýku kR, ehkus wh Þk Au ¼kR >>6>> Þk yu { k ËkËk u t u , nk÷ Äkhþu Yzu ht u > yu { fu A u hM h ðk , íÞkt ku ykÔÞk Au ¼q Ä h ¼ú k >>7>> [tË kÞu fÞkuo rððuf, k kt ykÃÞkt Au íÞkt rðþuf > RåAkhk{ u ykÃÞkt Au «e u, nu u h{kzâk Au Yze he u >>8>> Ae w ð kr e «e «ku R, fhe i Þkh ðo h ku R > u{ u s{kzâkt Au ¼kus , ½ýk t ku» k {kzâkt { >>9>> u W hÌkkt Au {q u ½u h , ð u o r {o ÷ yk t Ë ¼u h > yu f rËð e fnw t ðk , [t Ë k ð t k rðÏÞk >>10>> òu z u ˤðk u X kt sYh, Ëhýw t ÷u R Äkhe u Wh > «k :fk¤ ku {Þ òýe, «¼k e hk u kÞ Au kýe >>11>> w÷ eËk u fhu÷kt sun, fhu Wå[kh {w¾uÚke yun > u{kt yuðwt kuÕÞkt Au Wí knu, WXku ÷k÷ «¼k ¼Þknu >>12>> Yzku ÷t wtËh kh, u{kt kuZâk Au «kýykÄkh > ykuþhe{kt fÞwO Au þÞ , íÞktÚke ku÷e WXâk ¼ ð >>13>> nu {k e nwt ku ò wt Awt yktÞ, fk{ þwt Au {khu fku íÞktÞ > {k e fnu wýku {u ¼kR, fkuý { u ku÷kðu Au yktR >>14>> «¼w u s kzeÞu AiÞu y{u, u{kt ò e u ku÷ku Aku {u > yu{ fne u ˤðk òÞ, fhu fki wf íÞkt s hkÞ >>15>> fh ÷kt ku ðÄkÞkuo «¼wyu, ½txe W h {wõÞku rð¼wÞu > {wõÞku nrhÞu kus y kh, Úke ýk e ½txe ÷ kh >>16>> ½txe W h fu ku Au nkÚk, yu{ kuÕÞkt ð t k kÚk > íÞkhu kuÕÞk Au yûkh r , wýku {k e {u {nk{ e >>17>> su u s kzku Aku {u òu u, uýu nkÚk {wõÞku Au yk ku u > íÞkhu u fh fkuhu ¾ zu, uW fhuAu «Þk òuzu >>18>> Úke W z ku u s nkÚk, k{u ykùÞo u { kÚk > uW u ku fhu Au yu nk , íÞkhu {q {k k kuÕÞkt k >>19>> ˤðk ku {wfku {u kh, n{ýkt ÚkR òþu ðkh > íÞkhu kuÕÞkt ð t k u Xk{, ½txe Ë kðe Au ½ ~Þk{ >>20>> [¬e W h {wõÞku Au nkÚk, ½ýku kus ÄÞkuo Au u kÚk > u{kt yk ½txe ¾U[k e Úke, nðu þwt fneÞu ½ýwt fÚke >>21>> y{khkÚke ©enrh ku fh, Úke ¾ ku u ÷¼h > ¼Âõ {k k ykÔÞkt ÷uR Ëeðku, swðu ku nkÚk {wõÞku Au yuðku >>22>> {q {k k fnu {khk , nkÚk W kze ÕÞku ¼ ð > íÞkhu kuÕÞk rºk¼wð hkÞ, wýku w¾Ëk k {ws {kÞ >>23>> {k e fku u s kzu Au yks, {k k wAe swðku {u fks > ð t k {k e fu ÕÞku { u, s kzwt Awt ˤðk ãku { u >>24>> nkÚk ÷uR ÷eÄku Ëe k kÚku, kAk kuÕÞk Au {k e u kÚku > u÷uÚke fÌkwt nku y{ u, yk {u Úkk { u >>25>> {k e fu òý kt ku kt yk{, nrhf]»ý {kYt yk fk{ > íÞkhu f]»ý fnu uýeðkh, ½ýku Ëu¾kzâku Au [{ífkh >>26>> {k e u ku {u ¼w÷e Þkt, ykðkt yòÛÞkt þwt yks ÚkÞkt > ð t k fu wýku ¼ ðt , ð {kÞk nw ÷ðt >>27>> uýu fhe ¼wÕÞkt y{u ¼k , nðu ûk{k fhku ¼ ðk > Ë Ë ftXu ÚkÞkt {k e, òÛÞk ¼kýus u yrð kþe >>28>> u ÷køÞkt Au {M f k{e, {u ÷ðt w¾Äk{e > yuðe ÷e÷k fhu y÷ u÷ku, w¾ yk u Au ðo u Au÷ku >>29>> ð¤e yuf rË ºkeòu kuh, ¼wÏÞk ÚkÞk Au Ä{orfþkuh > [tËk kE u fnu kunk e, {k e { u ûkwÄk nw ÷k e >>30>>
ht : - 75
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
33
{kxu ¼kus yk kus nk÷u, nðu sBÞk rð k rn [k÷u > íÞkhu kuÕÞkt Au íÞkt [tËk kR, ¾kðk yk wt ½ ~Þk{¼kR >>31>> f{kuË k wtðk Ënª yk tw, u ku nk÷ s{ku {u k w > h kuR Úkkþu u Úkkuze ðkhu, íÞkhu s{òu Yzk «fkhu >>32>> ð¤e kuÕÞk ©eS{nkhks, k yu{ ku rn [k÷u yks > þkf hkux÷e òuRyu nk÷, {u fhe yk ku fk¤ >>33>> íÞkhu {k e ÚkÞkt Au iÞkh, h Þkt h kuzk {kuÍkh > yÂø kzâku Au [w÷ e {ktÞu, ðo¤ þkf ð½kÞwO íÞktÞu >>34>> hkux÷e fhðk ktæÞku r ü, WXâkt ykzýe ÷uðk u Rü > ykzýe fh ÷eÄe su ðkhu, ze R nkÚkÚke u Xkhu >>35>> Áze ÚÚkh e n e kh, u k fxfk ÚkR Þk [kh > [t Ë k kR ku ÚkÞkt WËk , nðu þw t fhðw t yrð kþ >>36>> yuðwt òýe u yt hò{e, kuÕÞk {k e «íÞu nw k{e > { u þk {kxu ®[ k ÷k e, òwðku ykzýe ku Úke ¼kt e >>37>> yu{ fne u fh{kt ÷eÄe, suðe n e uðe fhe ËeÄe > ÷uR u yk e {k e k nkÚku, yuðwt fk{ fÞwO h{k kÚku >>38>> [tËk k kBÞkt ykùÞo { , ½ ~Þk{¼kR {u ÄLÞ > hkux÷e þkf fÞwO iÞkh, «¼w u s{kzâk uýe ðkh >>39>> u {Þ ºkiýu k k tÄw, ykt ýk{kt h{u wý® Äw > {kýfÄh M e RåAkhk{, s{ k òuÞk ©e½ ~Þk{ >>40>> ½h{kt ykðe kuÕÞk ð[ , {k k y{ u yk ku ¼kus > nw ¼w¾ ÷k e Au y{ u, nðu þwt ½ýwt fiÞu { u >>41>> þkf hkux÷e òuRÞu y{khu, yu{kt Ze÷ fhðe {khu > [tËk kR fu ºkiýu u fÚke, þkf hkux÷e ku nðu Úke >>42>> n e u ku sBÞk Au Sð , íÞ {k e ÷ußÞku {u { > wtðk f{kuË k Au iÞkh, Ënª yk wt nwt wtËh kh >>43>> u u s{ku {ku ºkiýu ¼kR, yuðwt kuÕÞkt Au [tË kR > íÞkhu ºkiýu kuÕÞk Au swsðk, Úke s{ðk y{khu wtðk >>44>> yu{ fne u he kR òÞ, s{ kt kuÕÞk ©enrhhkÞ > nu {kýfÄh kAk ykðku, RåAkhk{ M e u ku÷kðku >>45>> yk ýu [khu ¼u k s{eÞu, Au ykt ýkt yk u h{eÞu > {kýfÄh fu yu ð[ , nðu sBÞk Ae þwt Sð >>46>> ©enrh fnu fu ¼kR÷k÷, nwt ku s{ðk uXku Awt nk÷ > nòw þkf xkZwt ÚkÞwt Úke, wAe òwðku {k e u {w¾Úke >>47>> íÞkhu kAk ðéÞk ºkiýu ÷k÷, ¼u k s{ðk uXk ífk¤ > [tË {k e kuÕÞkt ð[ , {u wýku u s Sð >>48>> u hkux÷eÞku fhe Au y{u, yu{kt þwt s{þku [khu {u > íÞkhu kuÕÞk Au u M e¼kR, hkux÷e ½ýe Au kºk{ktR >>49>> {k e fu ¼÷u nkuÞ ku s{ku, Au yk tËÚke {u h{ku > yu{ fh kt s{e hÌkk ßÞkhu, [¤w fhe u WXâk Au íÞkhu >>50>> ku ý Úkk¤e{kt n e sun, hkux÷e ðÄe u e u un > yuðwt Ëu¾e u [tË kR, rð[khu { yk ku ðkR >>51>> rðM{u kBÞkt Úkfkt {nk{ e, ykÔÞkt uXkt Au ßÞkt «u{ð e > ¼Âõ {k k u ð t k kR, e wðkr e íÞkt wnkR >>52>> fhu ÷e÷k rºk¼w ð ºkk k, ¼Þnkhe Au ¼q Ä h¼ú k k > yu ykrË ðu o u fhe ðk , u ÚkÞkt { {kt h¤eÞk >>53>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh ku k e {k e u ˤ e ð¾ u yiïÞo Ëu¾kzâwt yu k{u [wB{ku uh{ku ht >>74>> qðoAkÞku yuf {u ¼rõ fnu Au, hk{« k u íÞktÞu > ¼kR ¤ ý Úki hÌkwt Au, fkü Úke ½h{ktÞu >>1>> [kh rË [k÷u uðwt Au, Úke ðÄkhu ½h{ktÞ > [ku{k wt ykÔÞwt Sf{kt, nðu fkü rð k þwt ÚkkÞ >>2>> {kuxk¼kR fu {k k {u, ®[ k hk¾ku ÷ eh > ð»kkoË ykÔÞk {kuh ÷kðwt, Ähku { {kt Äeh >>3>> nk÷ {khu fk{« t u , òðw t Au h k{ > íÞkt Ú ke ykðe u ÷kðe Ëu þ w t , {kS Úkþu Yzw t fk{ >>4>> yu { fne s{ðk u X k, ðu o t kÚku yk > s{e [¤w fhe u WXâk, ¼kR hk{« k >>5>> [ku kR yrn r ÚkÞk Au iÞkh, h k{u òðk uýeðkh > ï wh ½hu Au fktR fk{, Þk yuf÷k ©e ÷hk{ >>6>> Úkkuzk rËð íÞkt sR hÌkk, kAk ð¤ðk iÞkh ÚkÞk > íÞkhu k wÞu { rð[kÞwO, xe{ý fhðk yk wt kYt >>7>> wtðk ¾ktz {ý Au rðþuf, Ënª wt kuh ykÃÞwt yuf > hM k{kt yk xe{ý fhßÞku, w¾u r s k{ rð[hßÞku >>8>> yu{ fne ykÃÞku yuf ¼kuR, u e kÚku tÄkÔÞwt Au òuR > Au íÞkt Úkfe ku [kÕÞk òÞ, ykÔÞk { kuh{k rh kÞ >>9>> u { kt M k fÞw O ¤hk{u , Au xe{ý sBÞk u Xk{u > ËrÄ ykrËf ðu o {k , ku u s{e Þk ¤ðk >>10>> ¼kuR kAku ðéÞku yk e hò, Au Aw iÞu sðk e ò > rð k{ku fÞkuo íÞkt Úkkuze ðkh, Au [k÷ðk ÚkÞk iÞkh >>11>> tÚku ò kt ËuÏÞwt Au «íÞûk, wfkÞu÷wt {Äw ýwt ð]ûk > {kuxwt Úkz 1yæð{kt zâwt Au, {kuxk¼kR e ÿÂüyu [zâwt Au >>12>> ÚkÞku rð[kh { {kt yuðku, {kuxku Au ½hu ÷R òðk suðku > kzkt{kt ½k÷e ÷i òô ½uh, [k÷u h kuR{kt Áze uh >>13>> ½ýkt ð»ko wÄe kufu yun, kfþk¤k k fk{ wt sun > yu{ rð[kh fh k { , ¼kR ykÔÞk u r s¼wð >>14>> [ku f eÞw t kzw t òu z kðe Þk, {Äw Ú kzu sR W¼k hÞk > kzu [zkðk fhu «Þk , Úke [z w t ÚkÞk WËk >>15>> fhe {u ku u y kh, nk÷ w t Úke u ku ÷ kh > LÞk r hkþ 1 Òk hkÞ, nðu yk þw t fhðku W kÞ >>16>> ½ýk {ký wt Au yk fk{, ku÷kÔÞk Úke fkuR yk Xk{ > {nkð {kt ð÷u þe Úkkþu, Á fu{ fhe ½uh òþu >>17>> Ëunu 2MðuË ðéÞku Au y kh, uXk uXk fhu Au rð[kh > nðu rËþ ð wÍu ÷uþ, ð]Úkk R Au {u yuþ >>18>>
ht : - 75
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
34
nrhRåAkÚke ykðe Au Äeh, ÚkR ykfkþðkýe t ¼ eh > w ý ku hk{« k S kh, {u A ku þu » k k yð kh >>19>> ]Úðe k k k¤u rn , Ähe hÌkk Aku ÷kuf u rn > ð]ûk W kze þfku fu{, wýe ðk ykfkþ e yu{ >>20>> íÞkt ¤ ðæÞwt yt {kuÍkh, ð¤ kt fÞkuo { rð[kh > tf»koý nwt Awt yð kh, yuf ð]ûk ýku þku Au ¼kh >>21>> yu{ rð[khe rn{ Äkhe, w¾fkheyu fhe iÞkhe > Au ku W¼k ÚkÞk Au þu»k, ¤ wÂØ kBÞk Au rðþu»k >>22>> s{ýu 3MftÄu ÷eÄwt Au íÞktÞu, W kze u {wõÞwt kzkt{ktÞu > u kzwt ÷kÔÞk ½uh ¼qÄh, ykt ýk{kt kÏÞwt Áðh >>23>> u Ëu¾e u ykÔÞk ½ýk s , rË {wZ ÚkÞk nw { > ynku nu ¼kR ÷kÔÞk yk õÞktÚke, ykðwt fkc ¼khu eswt Úke >>24>> kuÕÞk [¢e r íÞkt ð[ , nw ¼kR wýku {u s > h kuR {kxu fkc s ku wt, {khkt {k ]©eÞu fÌkwt n wt >>25>> { kuh{k Ëe k ð {ktÚke, y{u fkc ÷kÔÞk ¼kR íÞktÚke > yuðwt wýe u ½¤k s , h khe fnu ÄLÞ ÄLÞ >>26>> íÞkh Ae rðíÞk Úkkuzk rË , eS ðk fnwt Awt kð > hk{ ð{e Wí ð ykÔÞku, Ä{o ¼Âõ ýu { ¼kÔÞku >>27>> nrh« kËu fÞku o rð[kh, {nku í ð fhðk u ð kh > k t t Ä e nw u z kÔÞkt , ft f ku heyku ÷¾e ku ÷ kÔÞkt >>28>> t tÄe ykÔÞkt fhe nw÷k , hk{ ki{e ku Au W ðk > fÚkk fe o ðk ¼s , M{hý fÞwO ÚkR yuf { >>29>> esu rËð ÚkÞwt ðkh, {q Þu fhe h kuR íÞkh > khýkt fhðkt Au u òuzu, rð»ýw ku Úkk¤ wÞkuo Au fkuzu >>30>> «u{ð e s{kzu Au Úkk¤, íÞkt ku ykÔÞk ½ ~Þk{ k¤ > ËeËe y{ u ÷k e Au ¼w¾, s{ðk yk ku ku ÚkkÞ w¾ >>31>> {q Þu r hMÞku eòu Úkk¤, «¼w u u kÞko fk¤ > Xkfw h S e k u Xkfku h , s{ðk u X k Ä{o r fþku h >>32>> h ku R fhe e yk su x ÷e, nrh s{e ÞkAu u x ÷e > s{e u ] ó ÚkÞk Sð , ðËu {k k k «íÞu ð[ >>33>> ËeËe {khk fh Äkuðhkðku, [ku¾k ðkheÚke [¤w fhkðku > {k w©eyu fh ÄkuðhkÔÞk, yuðu Ä{oËuð íÞktnkt ykÔÞk >>34>> ð]»k«íÞu kuÕÞkt «u{ð e, {khk Mðk{e wýku {nk{r > h kuR ku ÷k÷ s{e Þk, ½ ~Þk{S ku ]ó ÚkÞk >>35>> Úke h kuR yuf ÷ kh, eòwt r Äwt ÷kðku ykýe ðkh > Ä{oËuðu wýe un ðk , r Äwt ÷uðk [kÕÞk fhe ¾kt >>36>> kÚku ðþhk{ ykrË s , Þk òh{æÞu kð > íÞkhu kuÕÞk «¼w nw k{e, fkurx fkurx úñktz k Mðk{e >>37>> ËeËe nþu ½h{kt h ku R , h ku z k{kt òw ð ku «e «ku R > yk {u { k u s{kzku {u , íÞ ð[ fneÞu y{u >>38>> {q {k k fnu {khk , Äwt s{e Þk Aku Sð > nðu u h kuR õÞktÚke nkuÞ, òwXe ðk fÁt rn fkuÞ >>39>> {k k òwðku h kuzk{kt si u, Au fk{ fhku w¾e Úki u > ËeËe fu {u wýku fw{kh, nk÷ òuR ykðe Awt yk ðkh >>40>> Úke h kuzk{kt ÷¼kh, fktR hktÄu÷e [es iÞkh > ¾k÷e zâkt Au ½¤kt Xk{, k[wt {k e ÷ußÞku ½ ~Þk{ >>41>> íÞkhu ©enrh fu fu{ Úke, [k÷ku {khe òuzu íÞkt { Úke > kºk ¼hu÷kt Au Äkt whkt, yu{kt fkuR Úkes yÄwhkt >>42>> suðkt ¼hu÷kt n kt u su{, h kuzk{kt Au u{ kt u{ > íÞkhu {k k fnu [k÷ku òuô, Au { ku tËun ¾kuô >>43>> íÞkhu Þkt h kuzk{kt {k k, ÚkÞk y kze ¼qÄh¼úk k > {k k òwðu Au kºk Ähu÷kt, íÞkt ku ðuo ËuÏÞkt Au ¼hu÷kt >>44>> ¾k÷e Úke u òuÞwt r nk¤e, ¼Âõ rðM{u kBÞkt yuðwt ¼k¤e > þkf kf ¼ÞkO Au y kh, k krðÄ y¾wx ¼tzkh >>45>> yr yk tË kBÞkt Au {k k, {kuxk¼kR u fu w¾-Ëk k > k t tÄe ðuo {u{k , u u fhkðku ¼kus k >>46>> ©enrh« k u yk Xkh, h kuR ku ¼he Au y kh > yu{ ðk fhu Au yu ßÞktÞu, r Äwt ÷uR ykÔÞk Ä{o íÞktÞu >>47>> kfþk¤k wt òÛÞwt ð]¥kkt , ÚkÞk « Òk { {nkt > hkS Úki u ku÷kÔÞk {u{k , k t tÄe u ËeÄkt {k >>48>> M unu rn ki u s{kzâk, ð¤e ðuo u þktr {kzâk > ½¤k s{e hÌkk Au ßÞkhu, kfþk¤k rð»ku òuÞwt íÞkhu >>49>> íÞkt ku ¼he Au ðuo h kuR, kBÞkt ykùÞo s u òuR > esu rËð u t tÄe s , {¤e uXkt Au r {o¤ { >>50>> ðkh k fhu Au k{k k{e, u {u uXk Au nw k{e > r Þkt ¼k¼e k Wí t {ktÞu, h{u Au ht h eÞku íÞktÞu >>51>> k k k¤fY u Ëu¾kýk, A {k k MºkeÞku u sýkýk > ki k { u ÚkÞku yu{ ¼kð, òýu h{kze u ÷iÞu ÷kð >>52>> yt Þko { e «¼w {hÚk, òÛÞku ðu o ýku { ku h Úk > su x ÷e kRÞw t Au y w , ku u ÄÞkO Au u x ÷kt Y >>53>> ki u sýkÔÞwt nu ðe , nrhÞu yuf fk÷krðÂåAÒk > ¼kð whku fÞkuo Au rðþuf, Au «¼w Ëu¾kýk Au yuf >>54>> e wðkr e kR k , uXk yk tË{kt yrð kþ > Au f]»ý e [kux÷e{ktÞu, ¼k¼e u÷ ¼hu ð¤e íÞktÞu >>55>> fkt fe ðzu fu þ yku ¤ kðu , þk{ u nw ÷kz ÷zkðu > k t t Ä e ðu o {u { k , hò {k e ÷eÄe Ëu R {k >>56>> w¾ kBÞkt ÚkÞkt Au « Òk, Þkt ku ku k u ¼wð > {nk«¼wS e {q u ¼k¤u, fk{ fh kt ynkur þ fk¤u >>57>> fu u kt[ rË fu u k , Ëþ rË fu u {k ÏÞk > rðþ rË fkuR u Ëu¾kýk, yu{ t tÄeÞku u sýkýk >>58>> yu ð w t [{ífkhe su [rhºk, Ëu ¾ e u ÚkÞk w L Þ rðºk > ðkhu ðkhu fhu Au rð[kh, yu ð k ¼k¤e u Ä{o f w { kh >>59>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh e RåAk Úkfe ¼kR fkü ½uh ÷kÔÞk u h kuzk{kt ¾k÷e kºk u hktÄu÷ yÒkÚke ¼ÞkO Ëu¾kzâkt yu k{u t[ku uh{ku ht : >>75>>
ht : - 76
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
35
qðoAkÞku yuf {u h k{Úke, {kuxk¼kR k ï wh > Vý kt V¤ ÷R ykÔÞk, ¤ËuðS sYh >>1>> Ä{o u {ku ehk{ ½u h , rððu f Úke {r kh > Vý kt V¤ {ku f ÕÞkt , kt [ kt [ y w kh >>2>> MðkrËü kfkt òýe, kuÕÞk Ä{oËuð ífk¤ > òu¾ yk u wÄkhe u, ¼hku u÷k{kt k¤ >>3>> XkfkuhS u s{kzâk ku, ð¾ Úkkþu su ðkh > «Úk{ s{kze rð»ýw u, nw u Ëuþwt fhe ÃÞkh >>4>> [ku kR yuðwt wýe u hk{« k , yk¿kk k¤ðk WXâk Au yk > Yzkt Vý w tÄeðk , ht u òu kt fu h {k >>5>> w Ä khe u fÞkO Au i Þ kh, ¼ÞkO {ku x kt u ÷ kt {ku Í kh > W h kt Zkt f e u ðkh, Au y t S ykÔÞk kh >>6>> yuðk{kt ku ykÔÞk íÞkt ©eht , r s ¾kyku u ÷uR t > Ak k {k k Þk ½h{ktÞu, Vý kt V¤ {wõÞkt íÞktÞu >>7>> fku R òýu rn yk « t Ä , {kxu f{kz fÞkO Au t Ä > ¾k rn Sð «ký, V¤ ðu o s{e Þk òý >>8>> kºk ¾k÷e fhe u íÞkt {wõÞwt, n wt u{ wt u{s ZktõÞwt > fkuR òýu rn ykðku {{o, Au khu ykÔÞk S ¼{o >>9>> ¾k rn íðh ÚkÞk, khkÞý hku ð hu Þk > sR s¤{kt Äw ð u A u nkÚk, Ak w t fk{ fhe Þku r kÚk >>10>> u {u su wðkr e kR, ykÔÞkt s¤ ¼hðk u íÞktR > ¾e knu÷eyku k t u, yt w ¼hðk ÷køÞkt W{t u >>11>> nkÚk Äw ð u ½ ~Þk{¼kR, u sw ð u Au w ð kr e kR > u Ëu ¾ e u «¼w u w A u Au , fh Äku ð k w t fkhý þw t Au >>12>> fuðk n k {khk u nkÚk, Äkuðk zu Au ©eÞkur kÚk > ku u kuÕÞk rn ½ ~Þk{, ý fuðk ÷køÞk ðuýehk{ >>13>> Vý kt V¤ ¾kÄkt y{u, uÚke nkÚk ÄkuÞk wýku {u > yuðkt ð[ wÛÞkt su ðkh, ¼k¼e { fhu Au rð[kh >>14>> ½hu Vý {wõÞkt wÄkhe, h¾u ¾kR Þk ¼Þnkhe > yuðku fÞkuo Au ku u Xhkð, ½uh ykÔÞkt Ähe { ¼kð >>15>> ykuhzk{kt ykðe òuÞwt ßÞkhu, u÷e{kt Úke fktR íÞkhu > ¾k÷e Zktfu÷wt u ¾¾zu Au, u W h kt h¾zu Au >>16>> wðkr eyu fÞkuo rð[kh, {k k u ku÷kÔÞkt uýeðkh > {q {k k ykÔÞkt ½h{ktÞu, wºkðÄw fuðk ÷køÞkt íÞktÞu >>17>> «u{ð eÞu fÞkuo k , kºk ¾k÷e zâwt Au «fkþ > {k kÞu k[wt {kLÞwt u Xk{, yk ku Au ½ ~Þk{ wt fk{ >>18>> eò ku yk{kt nkÚk nkuÞ, ykðwt fk{ fhu rn fkuÞ > yuðku rð[kh ÚkÞku WhÚke, [xfe [zkðe yt hÚke >>19>> uXkt khýu kuxe ÷R u, ykðu ku {kYt W¼e ÚkR u > {k kS uXkt Au Úkkuzeðkh, íÞkt ku ykÔÞk Au rðïykÄkh >>20>> ©enrhÞu òuÞwt Äehu hR, {k kS uXkt Au kuxe ÷R > h¾u {khu {w u yks {k k, yu{ ¼Þ Ähu s ºkk k >>21>> ¼ª ykuÚku t k k t k k, ½h{kt «ðu~Þk {kuuûkËk k > {ú ÚkÞk Au r sfw{kh, {k k u ËÞk ykðe y kh >>22>> «u { ð e Þkt w º k k , fh ú n e fhkðu Au nk > {k k ðkí ÕÞ «u { {u , fu ð k ÷køÞkt fhe { nu >>23>> XkfkuhS u yu V¤ Ähe, « kËe Ëuðe e nu u fhe > ðkÁ Xef fÞwO ½ ~Þk{, eS ðkh fhþku yu fk{ >>24>> Äe{uÚke kuÕÞk ~Þk{ þheh, nu ËeËe wýe ÕÞku { e Äeh > ku e ¾ h {w u ¾[e u, rn ku ¾k yuðe he u >>25>> ý nkuÞ {khku rð[kh, «¼wS u Ähkðk ykðkh > [k÷ku yk ýk k e{ktÞ, ½ýkt Vý kõÞkt Au íÞktÞ >>26>> sux÷kt òuRyu yk Vý , kfu÷kt ÷kðku uÚke h > Vý V¤ òýu rðþuf, yk ýk k {kt Úke yuf >>27>> ykuý k÷ ku uXkt s Úke, íÞkhu f]»ý kuÕÞk Au Äe{uÚke > swðku ku ¾hkt ËeËe íÞkt si u, k ku k ku Äehkt hi u >>28>> yuðwt wýe ÄÞkuo rðïk , íÞkhu òuÞwt Au fhe k > {k k { fhu Au rð[kh, yk ku Vý uXkt y kh >>29>> {kuxkt {kuxkt kfkt Au MðkrËü, «u{ð eÞu òuÞkt Au ©uc > ð¤ kt {k k kuÕÞkt ð[ , wýku ½ ~Þk{ {khk >>30>> fk÷ ðkh k «k :fk¤, nwt ykðe e yktne {khk k¤ > íÞkhu ku ku wt Vý yuf, yks õÞktÚke uXkt Au y uf >>31>> yu{ fu kt A kt uW V¤, khkt {kuxkt ÷eÄkt Au rð{÷ > ½h{kt ÷kðe u wÄhkÔÞkt, XkfkuhS yk ¤ ÄhkÔÞkt >>32>> « kËe yk e ðuo s u, þktr ÚkR {k k k { u > yuðwt [rhºk kt¼éÞwt òuÞwt, íÞkhu {kuxk¼kR { {kuÞwt >>33>> fnu y t nu ½ ~Þk{, õÞktÚke Vý ÷kÔÞk yk Xk{ > yk ýk k {kt uXkt Úke, yk k÷{kt ku þwt fiÞu fÚke >>34>> íÞkhu ©enrh fu Au {ûk, {ku x k¼kR yu Au fÕ ð] û k > {u su su fhku ®[ ð , u u {¤u { u kð >>35>> ð¤e [¢e r ku Õ Þk ðký, w ý ku xðhS w ò ý > fr¤Þw {kt yu ð] û k ku Þ , 1f] Þw rð»ku {¤u fku Þ >>36>> Ae fu wY»kku¥k{hkÞ, wýku ßÞuc tÄw yr¼-«kÞ > y{u RåAk fhe Au u yks, fÞwO Au { ðktrA fks >>37>> fÕ ð]ûk ýku ykrð¼koð, yk ð]ûk{kt ykÔÞku u ku Ëkð > {kuxk¼kR fnu yuðe he , õÞkt wÄe ¼kð huþu yS >>38>> nrhf]»ý fnu Au hu ¼kR, fYt ðýo u e zkR > {k k r k Au yk ýk sun, ßÞkt wÄe huþu ykhkuøÞ yun >>39>> íÞkt wÄe s huþu ¼kð yuðku, yk Y{kt fÕ ð]ûk suðku > ¼kR fu eswt {¤u fu rn, k[e ðk fnku {w u rn >>40>> nk {u su {k ku us {¤u, u wt V¤ k{ku u s ¤u > {khe æÞk {kt ykðu su{, {k e ÕÞku k{xkt V¤ yu{ >>41>> ºku ºku sw Ë kt sw Ë kt V¤, { u {¤u u y w f w ¤ > Au { {kt fÞku o rðïk , Þk Vý k ð] û k k >>42>> {{ t Ä w w t íÞ ð[ , nku Þ ku {¤u Äkhu ÷ w t { > fÕ ð] û k Y e Au yk Á, Yzw t V V¤u ÷ w t ¾Yt >>43>>
ht : - 77
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
36
u{ktÚke RåAk {ws V¤ßÞku, {k wt [eòu u ðuo {¤ßÞku > yuðwt ðkõÞ fne ¤hk{, Ae u [es kt Ëu Au k{ >>44>> ©eV¤ fu ¤ kt fu h e Ëkz{, hk{V¤ u ò{ W¥k{ > yt S hkrË ¾khu f ÷®ð , kht e òt w V ¤ y¼t >>45>> hð¤ u hkÞýkt yu ðM w, íÞ nkuÞ ku {¤u {M wt > [t ku w÷k {ku hku sun, òR swR kt w» s un >>46>> yu ykrËf ðuo [eòu yk ku, {khk { ku tþÞ fk ku > yu{ fu kt fu kt ¾uð, ÚkÞk wV¤ { kuhÚk yuð >>47>> ºku ºku y u zk¤u zk¤, V¤ Vw÷ ¾eÕÞkt Au h k¤ > {køÞk rð k kt k k «fkh, eòt V¤ ËuÏÞkt Au y kh >>48>> nòhku òíÞ kt V¤ Vw÷, ¼k¤e u hkS ÚkÞk y w÷ > { { kt u V¤ ÷eÄkt, ½uh ÷kðe u wÄkhe ËeÄkt >>49>> Xkfkuh u ÄhkÔÞwt iðuã, ðuo u yk e « kËe ã > ¼Âõ {k k y u ºkiýu ¼kR, ð¤e e wðkr e kR >>50>> yu ykrË « kËe sBÞk nw, h{ t ku»k kBÞk Au nw > wY»kku¥k{S khkÞý, yûkhkrÄ r khkÞý >>51>> u ku ku {rn{k Au y kh, {qZ {su i yu ku kh > su fkuR {S Þk kh, u ku k{e Þk ¼ð kh >>52>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄou yk[kÞo ©e yÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu {kuxk¼kR u Vý kt ð]ûk u rð»ku [{ífkh Ëu¾kzâku yu k{u Aku uh{ku ht >>76>> qðoAkÞku hk{þhýS kt¼¤ku, kð wLÞ rðºk > rðM khe u ðýoðwt Awt, «¼wS kt su [rhºk >>1>> hk{« k S ËkËk u , Ëu ¾ kzâku ki Z « k > Vý k Á{kt sýkÔÞw t , yKw yi ï Þo yk >>2>> Au {kÞk zËku {wõÞku, ¼w÷kðe ËeÄwt yu ¿kk > { w»Þ [uük u fhu Au, ¼Þnkhe ¼ ðk >>3>> yu f {u w Y »kku ¥ k{, ¾k ku ÷i u {ks > rðïkr{ºke ki ½ kxu Þk, kðk kYt {nkhks >>4>> «¼w Þ u rh k{kt fÞw O , M u n ðzu Ú ke M k > khu ykÔÞk fkt X k W h, nw k{e ¼ ðk >>5>> ðk÷{SÞu ð u Þ kO , w ¾ fkhe ¼ ðk > u {u yu f {åA {ku x ku , ykÔÞku Au u n Xk{ >>6>> [ku kR ©enrhÞu fÞwO Au ßÞkt M k , {åA ykðe XÞkuo Au u MÚkk > ¾wxu ykÞw»Þu {]íÞw u kBÞku, nrh RåAkÚke tfx ðkBÞku >>7>> ykÔÞk Au íÞkt ðu{k y uf, ÔÞku{ {k uoÚke u rðþuf > {åA ku Ëun ku {xe Þku, {nkyKw Y u u ÚkÞku >>8>> ÚkR yKw u e ykf] r , ©e r e fhu Au yu M w r > «¼w S u fÞku o {Mfkh, u X ku ðu { k {kt u ý e ðkh >>9>> nw k{e e f] k u ¤u , Þku íÞ÷ku f {kt u ¤u > ykðw t yKw [rhºk òu Þ w t , ðu ý ehk{ ýw t { {ku Þ w t >>10>> wAu ½ ~Þk{ u u un, ¼kR {ku xk¤ku yk tËun > {kuxku {åA yktne {he Þku, r hkðýoY u rËÔÞ ÚkÞku >>11>> su ykÔÞk k ÷R u ðu{k , fkuý n k u fku ¼ ðk > {nk«¼w fnu wýku r{ºk, fnwt ð]¥kkt wLÞ rðºk >>12>> yûkhkrÄ r Ai Þ u y{u , r{ºk íÞ {k e ÷u ß Þku {u > w Y »kku ¥ k{ y{kYt k{, y{u hi Þ u u yûkhÄk{ >>13>> {u y{khk Aku ¾k ¼õ , y{rð»ku ÚkÞk Aku ykþõ > yk ý ðo kÞk yk MÚkk , u{kt {åA {wðku ¼køÞðk >>14>> y{ u hkS fhðk fks, úñkÞu fÞwO Au u yk fks > 1 ]Úkwhku{k ½ýku ¼køÞþk¤e, ykÔÞk «ò r yun ¼k¤e >>15>> íÞ÷kuf{kt ÷R Þk rðrÄ, ykðe ðk ¾k «íÞu feÄe > yuðwt wýe ¾k rþh k{e, {Mfkh fhu fh¼k{e >>16>> Au íÞkt Úkfe ðuo r ÄkÔÞk, Äku e½kxu yfr¤ ykÔÞk > íÞktÚke rð[Þko Þku eð {kt, ¾k rn hkS { {kt >>17>> nòhku kÞku [huAu ßÞktÞu, rºk¼wð r Þk íÞktÞu > ËuÏÞk kÞkuÞu ©eyrð kþ, Ëkuze Ëkuze u ykðe Au k >>18>> ½uhku ËuR u W¼e hne Au, «¼w u Ëu¾e ÂMÚkh ÚkR Au > hne kÞku ðuo Ëkfkh, yuðk Ëu¾e u «kýykÄkh >>19>> ¾k ðuo { {ktne ft u, ¼Þ k{e u ÚkÞk yst u > {khe k¾þu kÞwt yk Xkh, yu{ ¾k fhu Au rð[kh >>20>> yuðwt òýe u «kýSð , ¾k e ef {xkze { > fh yý khku fÞkuo ßÞkhu, Äu w kAe ð¤e R íÞkhu >>21>> Au íÞkt Úkfe [kÕÞk «e {, ykÔÞk ¼uxeÞu k{ W¥k{ > hk{ k h k{u zk , u k ehu uXk òuR ÷k >>22>> ðzð] û k nu X u feh kh, Úkku z eðkh fÞku o Au rðnkh > íÞkt Ú ke [kr÷Þk ©e½ ~Þk{, ykÔÞk Aw i Þ u w t Ë h ~Þk{ >>23>> ¼Âõ Ä{o ykrË eò s , Aw iÞk whðk e kð > nw u ðk fhe ðuýehk{u, yÚk Rr ÚkR su su Xk{u >>24>> kuÕÞk yðÄ« kË ðký, wýku hk{þhýS «{ký > {åA ¤ ku t tÄ kBÞku, ý ¼ðs¤ Ëw:¾ ðkBÞku >>25>> rËÔÞY u ÚkÞku yk t uo, íÞ÷kufu Þku y ð uo > yuðe rðïkr{ºke Ëe MÚkk u, ßÞkt ÷e÷k fhe Au ¼ ðk u >>26>> sun fhþu íÞkt s¤ k , ð¤e yk[hþu u{kt M k > {k kr k wt fhþu íÞkt ©kØ, u k {kuûk{kt ykðu kÄ >>27>> {hý k{u÷k kt yrMÚk sun, u søÞkyu ÷kðe k¾u yun > {kuûk k{þu u ðuo s , yu{ r ùu {k e ÷ußÞku { >>28>> ð¤e yu f {Þ e ðk , w ý ku t nrhs ¼ú k > [¢e r su sõ ykÄkh, u t Ä w { kt ÚkÞku fhkh >>29>> he kýk yuf Y{k÷ {kx, Ae ~Þk{ þku ½zu Au ½kx > he kR òðk ÚkÞk iÞkh, ð fÞku fkuR u rð[kh >>30>> yÞkuæÞk wheÞu òðk fks, [k÷e r fr¤Þk {nkhks > ðuýehk{u òÛÞwt yu ku Þk, {k[kh yu Ä{o u fÌkk >>31>> nu Vwðk ½ ~Þk{ sYh, he kR Þk yÞkuæÞk wh > þk fkhýu h e÷ku he kÞk, { Úke òýu W khe {kÞk >>32>>
ht : - 78
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
37
nrh« kË fnu Au ¼kR, Úke {k÷{ {w s u fkt R > Au ¬e fÞw O yu { fi u , hk{« k u ¼u k ÚkR u >>33>> {kuxk¼kR u 1þe¾s ËeÄe, fuðk e n e u ðk feÄe > {u {kuxk ÚkÞk Aku fw{kh, Úkkuze ðk u fÞkuo fhkh >>34>> Au r k fnu [k÷ku siÞu, ½ ~Þk{ e ¾ h ÷iÞu > ðkhu ðkhu u { rð{k u, [kÕÞk Òku ðk÷kS u ðkt u >>35>> [kÕÞk [kÕÞk Þk whðk¤, íÞkt k e[k{kt {éÞku 2¼k¤ > ¼kuR k{ k {ký fiÞu, «k {÷ [ku k k{u ÷iÞu >>36>> u {éÞk Au e[k{kt ¬e, ykðu Au yÞkuæÞk whe Úkfe > u u Ä{o funuAu hu ¼kR, {khk ½ ~Þk{ ËuÏÞk õÞktR >>37>> {kh {kt ËeXk nkuÞ, y{ u íÞ kðku òuÞ > «k {Õ÷ fu nk {U ¼kéÞk Au, {khe shu ¬e òuÞk Au >>38>> hþwhk{ whe Au ßÞktÞu, òuÞk Au u e òh{ktÞu > ðkÞwðu u yu ku [kÕÞk òÞ, {kuÚke kufe ne þfkÞ >>39>> yuðwt wýe r kS u wºk, [kÕÞk W kð¤k ÷ qºk > yux÷k{kt kuõÞk uW Äeh, ÷k÷ uXk Au swo u eh >>40>> t k kh W hðk {kx, Ônk÷ku sw ð u Au ðký e ðkx > su k k{u f÷ t kh, fku r x fku r x k{u ¼ð kh >>41>> u u kifk ýwt þwt Au fk{, ÷e÷kÞku fhu Au ½ ~Þk{ > r k tÄw u ykð k ¼kéÞk, «¼wÞu shuÚke r nkéÞk >>42>> swðku [rhºk fuðkt fhu Au, r k tÄw e ef Ähu Au > W¼k ÚkÞk Au ©es Ëkí{k, kýe h [kÕÞk h{kí{k >>43>> ½ýk ÷ku f fnu Au hu ¼kR, {u òþku rn s÷{kt R > ¢ ykðþu {nk ÷{kt , { u ÷u R òþu s¤{kt >>44>> wÛÞkt Au yuðkt ki kt ð[ , ý {k u rn ¼ ð > s¤ W h u [kÕÞk òÞ, ÷kuf Ëu¾e u rðÂM{ ÚkkÞ >>45>> su { ] Ú ðe h Ähu kð, yu { [k÷u xðh kð > nòhku s sw ð u u Xkh, ¤ {kºk{kt W Þko kh >>46>> ÷û{ý½kxu si W¼k hÌkk, nòhku s íÞkt ¼u k ÚkÞk > [khu hV ®ðxe u W¼k, ¼k¤e ¼k¤e { {kt u ÷ku¼k >>47>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e½ ~Þk{-÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh Y{k÷ kYt rh kÞk u swo Ëe k s¤ W h [k÷e k{u ehu r féÞk yu k{u íÞku uh{ku ht >>77>> qðoAkÞku s¤ W h u [kr÷Þk, W Þko t k u kh > þwt fh k nðk nrh r Þkt, wýku fhe { ÃÞkh >>1>> nòhku s ykðe {éÞk, wAuAu fhe u nk{ > õÞkt Úkfe ykÔÞk u fkuý Aku, þwt Au {kÁt k{ >>2>> fku ý {k kr k {khkt , rfÞku {khku Ëu þ , þk fkhýu Ú ke rð[Þko , Aku ð ý k÷w z u ðu » k >>3>> [ku kR yuðkt wýe ðo kt ð[ , ÄehuÚke kuÕÞk Ä{o k > y{u hðrhÞk ktzu AiÞu, ð¤e Aw iÞk wh{kt hiÞu >>4>> Ä{o ¼ Âõ ýk y{u , WËk e ÚkÞw t Au {w s { > y{khu ku Úkkðw t Au ði h k e, Ze{kt hu ð w t Au Úki íÞk e >>5>> ðk÷u fÌkku ku k ku rð[kh, ÷kuf fuðk ÷køÞkt uýe ðkh > nu ¼kR nòw ðÞ Au k e, {kxu huðk ãku yk ðk Ak e >>6>> k e ðÞ{kt Úkkðwt íÞk e, yðMÚkkÞu u Úkkðwt ðihk e > hM h fhu Au íÞkt ðk , yuðk{kt ykÔÞk tÄw u k >>7>> kifk{ktÚke W Þko Au òuze, {kuxk¼kR ku ykÔÞk Au Ëkuze > {wõÞwt {M f þk{ [hýu, hûkk fhe u hk¾ku þhýu >>8>> yr r {ko e ÚkR {u Au, fkurx þe»kko u ¼kR fnu Au > u ÷k e fhu Au «ýk{, {u ¼kR wýku ½ ~Þk{ >>9>> «¼wS nðu kAk Äkhku, ½uh ykðe u ðk÷ ðÄkhku > òwðku ËkËk ykÔÞk ð k , yk rð k ÚkÞk Au WËk >>10>> {u fuþku u fhþwt y{u, ý ½uh [k÷ku nðu {u > ËÞk ÷kðku rË÷{kt ËÞk¤, ÕÞku yk wt Awt { u Á{k÷ >>11>> fhu Au ËeËe nw fÕ kt , {ku rð k Úke { þkt > ÚkÞk ËT Ë ftXu Äeh, ¼kR k uºk{kt [kÕÞwt eh >>12>> uðkhu ykÔÞk {e Ä{o, «¼w «íÞu kuÕÞk Ázk {{o > nu nrhf]»ý nu w¾Äk{, {u zkÞk Aku wtËh ~Þk{ >>13>> h{ rððufe ÃÞkhk wºk, kh y kh {òu qºk > ËÞk fhe kAk [k÷ku {u, íÞ ðkýe fiÞu AiÞu y{u >>14>> r k wºk kt yuðkt ð[ , wýe kuÕÞk yÞkuæÞk k s > yr M un ÚkÞku Au y{ u, fh òuze u fiÞu { u >>15>> ykÔÞk Au r k tÄw {khk, ½ýk ËÞk¤w Au yr khk > u e kÚku Äkhku ½uh, Au ð oòu yk t˼uh >>16>> yuðwt wýe rºk¼wð k , r k «íÞu kuÕÞk Áze ðk > [k÷ku ½uh ykðwt Awt nwt yks, nðu ÚkkÞ rn ykðwt fks >>17>> VheÚke Úkþu òu ykðwt f]íÞ, {kÁt fÌkwt {k wt íÞ > yuðwt fi u [kÕÞk y÷ u÷ku, r k e kÚku wtËh Au÷ku >>18>> {kuxk¼kRyu ykÃÞku Á{k÷, fh{kt fze hÌkk ÷k÷, íÞktÚke ºkiýu [kÕÞk {r Äeh, ykÔÞk swo t k ýu eh >>19>> Au W Þko t k e kh, [kÕÞk {kh {kt u ý eðkh > íÞkhu ku Õ Þk ¼q Ä h¼ú k , zk t Ä w w ý ku yu f ðk >>20>> {u ykÃÞku Au { u Á{k÷, Úke yu{kt yuðku fktR {k÷ > {ku wýe {khku Mð¼kð, {kxu fhðku zâku yk Ëkð >>21>> nðu ÕÞku yk Á{k÷ f] k¤, yuðwt fne u ykÃÞku fk¤ > yu{ fhu Au nkMÞ rð kuË, [kÕÞk òÞ {k uo { {kuË >>22>> { kuh{k Ëe su Au kh, {¾kuzk½kx ßÞkt r hÄkh > íÞkt ykÔÞk Au ºkiýu wÂØ{k , u rh k{kt fÞwO Au M k >>23>> Au ku ykÔÞk Aw iÞk wh, yr yk tË {kÞ Wh > ¼Âõ {k k wðkr e yk , f kO n kt rðrðÄ rð÷k >>24>> ½uh ykÔÞk ßÞkhu ½ ~Þk{, {k k u ÚkÞwt w¾ ykhk{ > {eXu ð[ u ku÷kÔÞk «e u, «u{ð eÞu íÞkt Yze he u >>25>>
ht : - 79
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
38
Au h ku R fhe i Þ kh, s{ðk u kÞko u ý eðkh > Ä{o rn ºki ý u fw { kh, fÞkO ¼ku s MðkË y kh >>26>> w ð kr e y u «u { ð e, s{ kt nðkt {nk{ e > w ý ku ©ku k ÚkR kðÄk , nðu þw t fhu Au ¼ ðk >>27>> yuf rËð ¾k rn , Äu w [khðk wt ÄkÞwO rn > ¾k ðuo u ÷eÄk Au kÚk, kÞku [khðk [kÕÞk Au kÚk >>28>> ki½kxu Þk Au r rhÄkhe, kÞwt [khu Au Ëuð {kuhkhe > yu{ fh kt ÚkÞku {æÞk , ý ½uh ykÔÞk {kun >>29>> kÞku [khu Au wLÞ rðºk, ½uh kÔÞwt eswt [rhºk > «u{ð e e wðkr e, hkn swðu Au ÃÞkhk wºk e >>30>> ð hÌkk Úkfk fÞwO fk{, ½uh Ëu¾kýk ©e½ ~Þk{ > ku k e ßÞuÂüfk u 1W k , ½h{kt W kÞkO Au r Ëk >>31>> {k k fnu wðkr e kR, ykÔÞk Au þwt ½ ~Þk{¼kR > ßÞuÂcfk u {kuszeÞku sun, ½h{kt W khe swðku un >>32>> wðkr e WXâkt ¾uð, [khu hV Vhe òuÞwt yuð > Úke Ëu¾k k fkuR Xufkýu, «¼w e r {kt yu þwt òýu >>33>> ¾ h zu rn fku R u , fhe ÷e÷k «¼w Þ u òu R u > nrh ð {kt kÞku [khu Au , ½hu Ëþo u fu ð kt Ëu Au >>34>> wtËhe k ½h{kt rðnkhe, Ënª kuh ÷eÄwt Au Äkhe > e[u W khe sBÞk ehkt u, kuh Vkuze kÏÞwt Au ¾kt u >>35>> sBÞk u ku ¼÷u sBÞk ÍkÍwt, kºk huðk ËeÄwt rn kswt > «¼w Ae eféÞk nkh, wtËheÞu ËuÏÞk uýeðkh >>36>> ¼Âõ {k k k u ykðe fuAu, Ëe÷ Ëu¾e X fku u ËuAu > íÞkt ku yku[ª kt whò kR, X fku Ëuðk ykÔÞkt u ÄkR >>37>> ½h{kt Wzkze ht k¤e, ð¤e k e Þk ð {k¤e > kuh ½h{kt ¼kt e kÏÞkt, fkuR kºk yk¾kt Úke hkÏÞkt >>38>> yu{kt fux÷k kt Ënª [kÏÞkt, ½ýk kt kuh Vkuze kÏÞkt > ðuo e ykðe k{xe hkz, Au÷kÞu fÞkuo nw kz >>39>> íÞkhu «u{ð e kuÕÞkt òý, {ku kR wýku {ws ðký > X fku Ëuðk ykÔÞkt þwt òuR, fhku rð[kh { {kt fkuR >>40>> Þk Au yu ku [khðk Äu ku, nsw ½uh Úke ykÔÞk u ku > kR yuðk Úke {ws k¤, {u ¾kuxwt [zkðku Aku yk¤ >>41>> yu{ fne u W½kzâkt îkh, íÞkt ku ½h{kt ËuÏÞk fw{kh > Ëne wt kºk ÷eÄwt Au nkÚk, r hkt u s{u Au òur kÚk >>42>> {k k fu wýku yt Þko{e, X fku Ëuðk ykðe Au {k{e > ËrÄ ¾kÄkt eÄkt Zku¤e ËeÄkt, ð¤e kuh ¼t kh feÄkt >>43>> yuðwt wýe kuÕÞk yrð kþe, {k k wýku {u w¾hkþe > {w u ¼k¼e ËrÄ Úke Ëu kt, fkuR rË {w u Úke fu kt >>44>> ËrÄ rð k y{u þwt ¾RÞu, esu ¾kÄk rð k fu{ hRÞu > kÞwt [khðk u siÞu AiÞu, ËwÄ ku ËkuR u eÞu AiÞu >>45>> ËrÄ rð k [k÷u fuR uh, {kxu ¾kÄwt Au yux÷u ½uh > yu{ fu kt A kt y÷ u÷, fhu 1¾÷f r íÞkt ¾u÷ >>46>> suÂüfk u W k rn , ÚkÞk yËþo {kÞk hrn > Au Ä{o ¼Âõ u òu¾ , {tAkhk{ ykrË þw¼ { >>47>> ku k k ½h e Aðkzu , yu f ðkt f kðu Au Ëkzu > fk khk {t ÷ ykneh, òu z u {ku eºkðkze Au Äeh >>48>> u sý u íÞkt ÚkiAu ÷zkR, ¼Âõ {k k Þkt Au íÞkt ÄkR > {kÄk fhe {òÔÞk, íÞkt ku kÞku [khe ðk÷ku ykÔÞk >>49>> ¾k wh¼e kÚku w¾fkhe, ½uh ykÔÞk Au Ëuð {whkhe > íÞkhu e wðkr e kR, wAu Au ðuýe u {òR >>50>> {u wtýku ¼kR ðuýehk{, ð kÚku n k ½ ~Þk{ > õÞktR Þk n k {nkhks, k[e ðk fnku {w u yks >>51>> íÞkhu fu k Úke Þk õÞktÞu, ku¾k zâk Úke ¤ íÞktÞu > y{ kÚku kÚku rð[Þko Au, yk¾ku rË ð {kt VÞko Au >>52>> yuðwt wýe wðkr e e, {k k k u ykÔÞkt ¼køÞð e > fne rðM khe ½¤e ðk , ðuo { {kt {ßÞkt ÏÞk >>53>> «¼w ýk ku r ùÞ ÚkÞku , ð¤e ðu o t þ u x¤e Þku > ©Øk rn su kt ¼ ¤þu , u u yûkÞ w ¾ {¤þu >>54>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh ¾kyku kÚku kiÄkx kÞku [khðk Þk u {k{eyku k ½h{ktÚke Ënª ¾kÄwt yu k{u yXâku uh{ku ht : >>78>> qðoAkÞku « x ÷e÷k wÄk® Äw, «u{u fhu su k > fkurx sL{ kt k ¤u, {¤u Äk{{kt {k >>1>> Ä{o Ä w h t Ä h «u { Úke, ku ÷ u Au yðÄ« kË > nu hk{þhýS kt ¼ ¤ku , nrh[rhºk t ð kË >>2>> yu f {u ¾k t kÚku , [kÕÞk ©e½ ~Þk{ > hk{ k hu kðk kYt , ßÞkt y khk k{ >>3>> u hku ð hu M k fhu , h{u h{ k k «fkh > h{ h{ kt Ônk÷k u , ðe e R ½ýe ðkh >>4>> yuðu {u ¼kuR k{ k, [ku k u hks{÷ k{ > «k {÷ yu uW ykÔÞk, y khk þw¼ k{ >>5>> íÞkt k hu khk r¼ûkw f S, þw ¼ {r Au kh > s{e {kxu k{ k{ku , ÚkÞku nw fhkh >>6>> yu f yu f u zu Au , ÷kfzeÞku ku {kh > q ð o Ëu þ k w h eÞk, þh{ hk¾u ÷ kh >>7>> [ku kR u {u hk{Ë¥k r ðkhe, r¼ûkwf ku ¼kR yrðfkhe > yuAu hk{[tÿS ku ¼õ , «¼w rð»ku ½ýku Au ykþõ >>8>> r s Rü e fhu Au M w r , nu h½w ð eh w ý ku rð t r > zu Au ÷kfzeyku k {kh, {ku kÞ fhku ykýeðkh >>9>> hûkk fhku òu «¼w {u , u W ¼ú k {he òþw t y{u > {ú {Äwh e ðkýe u ðkh, fÞkuo ykh kËu kufkh >>10>> hkuðh{kt fhu Au M k , nrhf]»ýu wýe ÷eÄwt fk > ËÞk ykðe Au ku k u { , kÞ fhðk [kÕÞk ¼ ð >>11>>
ht : - 79
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
39
ku u ÚkÞk Au ©e h½wðeh, þh [k úne hýÄeh > hk{Ë¥k r ðkhe e k u, ykðe W¼k Au yr nw÷k u >>12>> fÞku o Ä w » k ýku xt f kh, Ähk ft ÚkÞku u ý eðkh > fÞku o fxkûk ¼hýk¼hý, ÚkÞku q Þ o íÞkt Äw t Ä ÷ ðhý >>13>> zkuÕÞk rËø s u rË k÷, þu»k ¼zfe WXâku fk¤ > yuðku Ônk÷u ¼Þ W òÔÞku, k{kðk¤k u ¼Þ sýkÔÞku >>14>> u Ëu¾e u [ku k kBÞk ºkk , ¼Þ k{e fhu k k k > [kðk ku k k «ký yuð, kþe Þk [ku k ¾uð >>15>> hk{Ë¥k w t hûký feÄw t , ku k{kt Y {kðe ËeÄw t > hk{Ë¥k ºkðkze ku íÞktÞ u, rðM{u k{e Þku { {ktÞ u >>16>> yiïÞo Ëu¾e kBÞku yk tË, ykÔÞku ßÞkt W¼k Au w¾ftË > {wõÞwt [hýf{¤{kt þe»k, {Äwh ðkýeÞu Ëu ykrþ»k >>17>> nu ËÞk® Äw nu rË tÄw, nðu þhý {kYt {U ÷eÄwt > w¾fkhe Ëk ½ ~Þk{, ¼õ ku e hûkk fhku Aku yk{ >>18>> þºkw k ¼Þ Úkfe AkuzkÔÞk, y{ku uW tÄw u [kÔÞk > hûkk fhku hûkk fhku yks, nðu w¾e fhku {nkhks >>19>> íÞkh Ae w ý ku nw s , Ônk÷k w t u fYt A w t ðýo > Aw i Þ k w h Úke ðþhk{, u n hu ð k Þk h k{ >>20>> {t A khk{ f i Þ khk{ su n , rhðkh kÚku Þk u n > fÞku o {ku k¤{kt sR ðk , h k{ rð»ku yðfkþ >>21>> Úkkuzkt ð»ko hÌkk h k{u, Au ykÔÞk Aw iÞk {wfk{u > ½ ~Þk{ RåAkhk{ kYt, {k{kÞu fÞkuo ku»kk ðkÁ >>22>> z ÷e xku e u w h ðk¤, u h kÔÞk u W u fk¤ > k k¼kR u u kt ykÔÞkt , {nkhks u u ð VkÔÞkt >>23>> k k {kuxkt zâkt Au nrh u, {k{k kÚku kuÕÞk u Vhe u > RåAkhk{ u u kt ÚkÞkt, {khu ku òýu y¤ kt hÌkkt >>24>> ºki ý u x {u y{ u , ¾he ðk fnw t Aw t { u > ku k ku Ëu n Vw ÷ kÔÞku yk , ºki ý u x VkrxÞkt y{k >>25>> íÞkhu {k{k u ykÔÞwt Au nk , {u yk þwt fÞwO yrð kþ > ÚkÞkt rn u {khu yt u, eòt eðzkðeþwt yu ht u >>26>> yuðwt fne ðkt eðzkÔÞkt, ðþhk{u ÷k÷ u uhkÔÞkt > hk h ÚkÞkt ßÞkhu yt u, hkS ÚkR uÞkO u W{t u >>27>> ð¤e eswt fnwt Awt rðºk, Ä{o k wºk wt u [rhºk > yuf {u ykÔÞku yk ku {k , wtËh þhË É w «fkþ >>28>> {kýfXkhe q ý{k rË , ki {÷e÷k fhu ðe > ¾k rn w t Ë h~Þk{, ykt ýk{kt h{u Au u Xk{ >>29>> ykt ÷e wt Á u u zk¤u, ktæÞkt Ëkuhzkt ÷kðe u fk¤u > {æÞu W¼k hÌkk ½ ~Þk{, Au fnu wýku ðuýehk{ >>30>> ½ýeðkh ®n[kuéÞk { u, nðu k¾ku rnt[fk y{ u > ðkhkVh e ®n[fk k¾u, yuf yuf u r h¾e u n¾uo >>31>> nðu uXk ½ ~Þk{¼kR, ®nzku¤k{kt Íw÷u w¾ËkR > yuðu ykÔÞkt wðkr e kR, yfM{k Ëu¾e Au ðkR >>32>> {k u ku÷kÔÞkt fk¤, ËeËe yktne ykðku {u nk÷ > òwðku Íw÷u Au {khk ÷k÷, fuðwt ͤfu Au Ázwt ¼k÷ >>33>> yuðwt wýe {k k ykÔÞkt kh, r ¾ nh¾e òuÞk fw{kh > «¼wÞu RåAk fhe uðkh, ®nzku¤ku ÚkÞku Au rËÔÞkfkh >>34>> nu{ ku ®nzku¤ku Au srz , yr h{ýeÞ òýu rz > hk k e¤k Au fk[ rn , y÷kirff þku¼u Yze he >>35>> w» wtÚÞkt Au k k «fkh, u{kt fkoð Au XkhkuXkh > nw þý kh þku¼e hÌkk, yt kuyt u y w { ÚkÞk >>36>> Ázk w» ku {w x þku¼u, ¼k¤e ¼k¤e ¼ð úñk ÷ku¼u > ®nzku¤ku Ëe u ËuËeÃÞ{k , Úke W {k yun {k >>37>> [khu hV nòhku ku e, ðªxkýe Úkfe hne Au yku e > hkrÄfk RÂLËhk uW ykÔÞkt, r s r¾yku t kÚku ÷kÔÞkt >>38>> u kòw{kt W¼e hne Au, ®nzku¤k e ktf¤ku úne Au > k¾u ®n[fk t¾k fhu Au, uºku W¥k{ un Ähu Au >>39>> ku k e k u hÌkk su ¾k, [ w¼wosY u ÚkÞk h¾k > ¼Âõ wðkr e Òku Ëu¾u, òuR òuR u u nw nh¾u >>40>> rðM{u k{e u ðkh{ðkh, fh òuze u fhu {Mfkh > ht òBÞku ®nzku¤k ku fuðku, {kun k{u {wr ðh yuðku >>41>> yuðk{kt ykÔÞk þu»k u Äh{, ÷kun tshe Þk k h{ > Òku òuðk Þk uýeðkh, yiïÞo wó fÞwO u Xkh >>42>> {kÞk¼kðu Ëu¾kýk ËÞk¤w, «Úk{ n k uðk f] k¤w > Ëkuhzkt ku Au ®n[fku sun, u{kt u e u Íw÷u Au yun >>43>> ðuýehk{ ykrË ¾k nw, k u W¼k hÌkk Au u nw > yuðk ËeXk Au Ä{ofw{kh, ðuo { fhu Au rð[kh >>44>> Ä{o òu ¾ u fhe ðk , w ý e { ÚkÞk hr¤Þk > ð¤e yu f {u ½ ~Þk{, ki ½ kxu Þk yr¼hk{ >>45>> ¾k ðuo ÷eÄk Au t kÚku, kðk kÁ rð[kÞwO Au kÚku > ðkxu ò kt ykÔÞwt ¼kuR k{, íÞktAu ðkuf¤ku ¼u¾z Xk{ >>46>> u W h [zâk ¼ ð , ðu ý ehk{ u fnu Au ð[ > {khk r{ºk {u ykt r n ykðku , ¼u ¾ z h ðu o u ÷kðku >>47>> yk Ëe ýe hu e Au ¼khu, u{kt Äw fk {khku yíÞkhu > yu{ fne ¾k u kðe, hu e e Z ÷eyku fhkðe >>48>> fAku x ku ¼ezâku «Úk{ ku u , fw ã k [k fË{ òu u > Ëþ fË{ íÞkt ðu ý ehk{, h½w t Ë kt [ u Xk{ >>49>> yuðe he u hBÞk ½ýeðkh, íÞktÚke [kÕÞk Au «kýykÄkh > rðïkr{ºke ËeÞu r ÄkÔÞk, M k fhðk kÁt íÞkt ykÔÞk >>50>> kÞk t k{kt r {o÷ eh, ½ýe ¢ezk fhe Au íÞkt Äeh > íÞktÚke Þk y khu k{, hk{ hkuðh yr¼hk{ >>51>> ðz nuXu fÞkuo Au rð©k{, ð¤e íÞktÚke [kÕÞk ½ ~Þk{ > hu[k k{ wt su zk , fÕÞký k h {nk¼k >>52>> u{ k yku k {æÞu Au hu , W¼k hÌkk íÞkt «u{ {u > rð[khe u ðËu Au ð[ , nu ¾k wýku w¾ tË >>53>> {w u W kze u [k÷ku {u , {khk Mft Ä u u eyu y{u > u z e [k÷ku fË{ [k , íÞkhu { u fi Þ u þk k >>54>>
ht : - 80
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
40
Au u ku {u MftÄu {khu, [k fË{ [k÷wt ykðkhu > yuðwt fne u uXk u k MftÄu, swðku [rhºk fÞwO t tÄu >>55>> ku k k Ëu n {kt u ý eðkh, Ônk÷u ðÄkhe ËeÄku ¼kh > w ¾ t Ë ïk u ¼hkÞku , W kze þõÞku ¼hkÞku >>56>> nu X u u e Þku yu s Xkh, W he zâk s ËkÄkh > Au W¼k hÌkk òR Ëq h , {t Ë {t Ë n u A u sYh >>57>> w¾ tË u W¼ku Úki u, kuÕÞku «¼w «íÞu Äehku hi u > {khk{kt n ku Úkkuzku ¼kh, yks õÞktÚke ðæÞku ykýeðkh >>58>> íÞkhu eòu ku÷e WXâku r{ºk, {kÄð[hý k{u rðºk > ¼kR u ku {khu ¾¼u {u, { u ÷uR [kr÷Þu y{u >>59>> ku fË{ wÄe òô yks, k[e ðk fnwt {nkhks > w¾ tË ku nkhe Þku, {khk kusÚke Ze÷ku ÚkÞku >>60>> Au u kÞko Au MftÄu «e u, {kÄð[hý [kÕÞku yu he u > fhuAu [rhºk r íÞ yu{, «kf] k¤f nkuÞ su{ >>61>> yu{ h{ kt ©ey÷ u÷ku, ½uh ykÔÞk fhe ht hu÷ku > yuðkt yk u Au w¾ y t , r s ¼õ u u ÷ðt >>62>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu r¼ûkwf ºkðkze e hûkk fhe u ®nzku¤k{kt ¼Âõ {k k Úkk ¼k¼eyu Òku u rËÔÞY u Ëþo ËeÄkt yu k{u y ÛÞkþe{ku ht : >>79>> qðoAkÞku hk{þhýS kur÷Þk, wýku Ä{o k Äeh > íÞkh Ae Aw iÞk rð»ku, þwt fhu Au hðeh >>1>> y{] Y e yk fÚkk Au , MðkË ýku rn kh > M unu t¼ ¤kðku {ws u, k÷[rhºk rðM kh >>2>> hk rË ÷k e hx k, nrh[rhºk{kt kh > yk ÷e÷k kt ¼ ¤ kt ÓËu , ðkÄu Au n»ko y kh >>3>> y{] ð Au yk fÚkk, kt ¼ ¤ kt w ¾ ÚkkÞ > ynku r ht h «u { Úke, ©ðý fYt yu ËkÞ >>4>> yuðwt wýe Au W[Þko, ku u u yðÄ« kË > nw kYt {u «& wAâwt, wýku {u S u «{kË >>5>> [ku kR kuÕÞk {nkhksÄkhe Äeh, wýku hk{þhý {r ÂMÚkh > Ä{oËkËk u ½uh su kÞ, ku{ e u wt k{ fuðkÞ >>6>> u u ðkAzeyku ÚkR Òku, k{ kuhe f e÷k Au u > {t ÷ ykrnh e kÞku ßÞktÞ, Ä{oËuð {wfu r íÞ íÞktÞ >>7>> [hðk òÞ Au kÞku n{uþ, u e ®[ k Úke ÷ð÷uþ > yuf rËð þwt e uh, kuhe kÞ ykðe rn ½uh >>8>> Ä{o¼Âõ rð[khu Au fks, fr ÷k yuf÷e ykðe yks > kuhe ykðe rn u õÞkt R, Ä{o{q u ®[ k u ÚkR >>9>> {kuxk wºk u ku÷kÔÞk k , «u{ð e fnu Au nw÷k > {u ¼kR swðku kuhe kÞ, ½uh ykðe Úke u þwt ÚkkÞ >>10>> ð¤ kt [ze R nkuÞ ð , u e ®[ k ÚkR {khk > {kxu òyku {u þkuÄe ÷kðku, kÞ ÷uR ðu÷k ½uh ykðku >>11>> yuðwt wýe u [kÕÞk wÄeh, Þk khkÞý h eh > u e yksw ksw{kt ½¤u, òuÞwt ku kuhe kÞ {¤u >>12>> ¼kR ÚkÞk { {kt r hkþ, kAk ykÔÞk Au r s 1ykðk > yuðwt òýe u ©e½ ~Þk{, kuÕÞk Ä{o «íÞu qýofk{ >>13>> {kuxk¼kR swðku kAk ykÔÞk, kuhe kÞ ku ¥kku ÷kÔÞk > yuðwt wýe u ©e Ä{oËuð, [kÕÞk þkuÄðk yð~Þ{uð >>14>> ½ ~Þk{ u ¼kR òu¾ , kÚku ÷eÄk Au r {o÷ { > ÷eÄe ÷kfze Ëkuhzwt kÚku, yuf Aze ÷eÄe Ëe k kÚku >>15>> r k tÄw t u w¾fkhe, Þk rnhe fwðu rðnkhe > {t ÷ ykrnh u ku÷kÔÞku, ðuo ðk u u u {òÔÞku >>16>> ½uh ykðe Úke kuhe kÞ, þkuÄe ÷kðku íÞkhu þktr ÚkkÞ > yuðwt wýe {t ÷ ykrnh, [khu hV swðu Ähe Äeh >>17>> Aw iÞk Vh kt uýeðkhu, þkuÄe ðéÞku rfÕ÷k u ykfkhu > n e ðkt e fkuXeyku íÞktÞu, ¾t hk¾e u ¾ku¤e u {ktÞu >>18>> kuhe kÞ {¤e rn õÞktR, kAku ykÔÞku ©enrh Au íÞktR > ¼kR u {éÞk u fÌkwt Úke, kÞ ¾kuðkýe u ykðu õÞktÚke >>19>> Au Ä{u o fÞku o Au rð[kh, kÚku ÷u R u u W fw { kh > ehku s w h hu [ k k{, òu Þ w t ðu o k{u Xk{ku X k{ >>20>> wh¼e {¤e ÚkÞk WËk e, íÞktÚke kAk ðéÞk yrð kþe > y k hu Þk kunk , íÞkt Au wtËh yuf zk >>21>> Âù{ ehu W¼k eðkhe, ¼eûkw f hk{ Au rn fkhe > u u w A e u r hkþ ÚkÞk, k{ ÷ku n t s heyu Þk >>22>> tæÞkr hS u wAe ¼k¤, unzk{kt òuÞwt fk¤ > íÞktÚke [k÷ðk iÞkh ÚkÞk, ¾hku÷e e[k{kt Þk >>23>> íÞkt ku Ëu¾e rn kuhe kÞ, ¾whÄk ¼ýe u [kÕÞk òÞ > k whk{ e nðu÷e k , hks e kÞku{kt òuÞwt ¾k >>24>> ºkýu sýk ku íÞktÚke ÄkÔÞk, rðïkr{ºke k ki½kxu ykÔÞk > ½kx òuÞku u Äku t¼eh, [khu hVu kMÞwt Au Äeh >>25>> kuhe ku ¥kku ÷køÞku Úke, kAk ð¤ðk Äkhu Au íÞktÚke > yux÷k{kt ykÔÞk u ykrnh, u u wAe òuÞwt { Äeh >>26>> kuÕÞk ykrnh u uýeðkh, uXe Au ¾he yk k{e kh > ÚkÞku Au sL{ ðí ku íÞktÞu, kiðk uXe Au {kh {ktÞu >>27>> yuðwt wýe u nhÏÞk Ä{o, Ëe kh Þk y wf{o > ¼kR u RåAk { {kt ykðe, ô[u Mðhu kiðk u ku÷kðe >>28>> wÛÞku {kuxk¼kR ku ßÞkt kuh, WXe rnt kuhk fh e òuh > kË yku¤ÏÞku tþu hrn , k{e ykðu Au «u{ rn >>29>> Ä{o fnu nðu þw t Úkkþu , fu ð e he u {k o { kt [÷kþu > Íeýku Íeýku ykðu ½ ½ku h , Ëe W hðe Au fXku h >>30>> íÞkhu kuÕÞk ð¤e ½ ~Þk{, nu ËkËk hk¾ku ÓËu nk{ > {khu ðkt u ykðku Ähe Äeh, Ëe÷{kt zhþku ÷ eh >>31>> ðk÷ezku yu{ fhu Au ðk , íÞkt ku ËuÏÞku {kuxku W k > ðz k ð]ûk e[u rðþuf, ô½u÷ku fu he ® n yuf >>32>>
ht : - 81
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
41
kr fk ku [k÷u Au ð , òýu t¼eh ksu Au ½ > yu ku þçË wÛÞku Ä{oËuðu, ºkk k{e Þk uðu >>33>> nðu õÞkt siþwt fu{ fheþwt, ® n yk u fu{ W heþwt > yk ý ºký u kuhe kÞ, {khe k¾þu r ùu u yktÞ >>34>> ºkk k{e u kuÕÞk Äh{, yr ô[u MðhuÚke h{ > íÞkhu ðk½ WXâku ºkkuze, W¼ku ÚkÞku yk¤ {kuze >>35>> ËeXku {] uLÿ fuhku s {{o, wýe ¼Þ¼e ÚkÞk Au Ä{o > yhh yk ku {khe k¾þu, nu Ônk÷k nðu þe ð÷u Úkþu >>36>> uðku Ëu¾e r kS ku ºkk , ÚkÞk íðh ©e yrð kþ > ðk½ k u Þk ½ ~Þk{, u k k{wt òuÞwt yr¼hk{ >>37>> Ae ðk½ u ÚkÞwt Au ¿kk , òÛÞk yt h{kt ¼ ðk > u ÷k e u u wR Þku, kAku n ku u{ ze hÌkku >>38>> ð¤e kuÕÞk Ônk÷ku u ð[ , nu ËkËk {u eþku { > Äehs yk u Au wÛÞ&÷kuf, nðu fhþku fktR þkuf >>39>> kðs fËeÞu rn {khu, u wt òu¾{ rþh y{khu > yu{ fne u yk ¤ [kÕÞk, Ae r k tÄw fuzu nkÕÞk >>40>> Au ykÔÞk Au ki½kx k{u, W khe ÷eÄk wtËh~Þk{u > r þk ðe e R ½ýe íÞktÞu, hs e hÌkk ki½kx{ktÞu >>41>> {k ykuÍk u ½uh hÌkk Au, kÞ rn w¾e ÚkÞk Au > esu rËð u «k :fk¤, Aw iÞk ykÔÞk Au fk¤ >>42>> ¼Âõ {k k wðkr e e, Ëu¾e u w¾ kBÞkt Au yr > kBÞkt yk tË { y kh, òuÞk kÞ rn su ðkh >>43>> fhe kÞ ýe yk ðk , ËÞk¤w {k kS w ¾ hkþ > Ä{o Ë u ð u Òku fw { kh, kBÞk Au rh©{ y kh >>44>> M k fhkÔÞkt þw¼ þheh, yk e u W kt r {o÷ eh > fhe h kuR ËeÄkt Au {k , «e u fhkÔÞkt ¼kus k >>45>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh kÞ u þkuÄðk Þk u íÞkt ðk½ Úkfe hûkk feÄe yu k{u yutþe{ku ht : >>80>> qðoAkÞku hk{þhý ©ðýu Ähku, « x ÷e÷k kh > kt¼¤ kt w¾ W su, Ëw:¾ x¤u r hÄkh >>1>> yuf {u yk»kkZ ykÔÞku, ð»kuo yr ðh kË, r{ºkku ku÷kðe «¼wSÞu > Wh ÄÞkuo ykn÷kË >>2>> ðu ý e {kÄð u «Þk , y w s RåAkhk{ > ðu o u kÚku ÷u R [kÕÞk, rn¼q o r {yu ~Þk{ >>3>> [k¾zeyku ½¤u u h e, ÷ku x k ú Ì kk Au nkÚk > ½h Úkfe kh [kr÷Þk, khkÞý e kÚk >>4>> ehku s w h e[u Úki u , Þk e ðu k{ > h{ h{ k ©enrh, Au x u Þk Au ~Þk{ >>5>> [ku kR ¾k kÚku þki[u sR ykÔÞk, ¼u k ÚkÞk Au íÞkt { ¼kÔÞk > íÞktÚke kAk ðéÞk Au {k{, Äkhe u ykðu Au r sÄk{ >6> ykÔÞku ðkrhË u nw ðkhu, ¾k ðuo {¤e u rð[khu > yuf ykÔÞwt Au ykt k wt ð]ûk, u u nuXu Þk Au «íÞûk >>7>> íÞkt W¼k hÌkk ki Úkkuzeðkh, zâku ðh kË íÞkt ku y kh > {kh {kt u kýe ¼hkýkt, ¾k fuhkt { ¼hkýkt >>8>> k k k k n k sun ¾k, RåAkhk{ ykrË k h¾k > u ku fhðk ÷køÞk YË , ºkk k{e Þk ½ýwt >>9>> ðu ý ehk{ fnu ½ ~Þk{, nðu þw t fheþw t ykýu Xk{ > ½ ðh u W he e[ku , yt Ä khe u hÌkku ð¤e ô[ku >>10>> sýk e Úke ]Úðe s¤{kt, kýe kýe ÚkÞwt Au ¤{kt > nðu fu{ fhe ½uh siþwt, 𠼪òþu fkuhk þwt hiþwt >>11>> ¾k ðuo ÚkÞk Au WËk , yu{ òýe Þk yrð kþ > Ae kuÕÞk Au «kýykÄkh, ðuýehk{ wýku r hÄkh >>12>> {u fhku rn fkuR W[kx, nwt fYt Awt u ku swðku ½kx > [k¾zeÞku uhe [k÷ku ks, kýe{kt ÷¤eþwt yks >>13>> íÞkhu fuðk ÷køÞk RåAkhk{, {u ¼kR w ýku ½ ~Þk{ > ykx÷k kýe{kt u õÞkt siþ wt, ÷éÞk rð k ku fu{ hiþ wt >>14>> [k¾zeÞuÚke fu{ [÷kþu, s¤{kt þheh zw e òþu > íÞkhu ©enrh yk u Au Äeh, {khe fuzu [kÕÞk ykðku ðeh >>15>> þk {kxu ®[ k hk¾ku Akuu {u, ¾he ðk fiÞu AiÞu y{u > yuðwt fne [k¾zeÞu [ZkÔÞk, ku k e fuzu fuzu [÷kÔÞk >>16>> ku u [kÕÞk [k¾zeÞku uhe, s¤Úke s ô[k Au ÷uhe > ¾k ðuoyu fÞkuo k , u Ëu¾e u ykÔÞku rðïk >>17>> «¼wS e fuzu [kÕÞk r{ºk, [k¾zeÞu [zâk u rðºk > u s¤Úke ô[k s yuf, «¼w e fuzu [k÷u rðþuf >>18>> yk u yð e h Au kÞ, fu yk yt w W h [÷kÞ > u e ¾ h Úke z e, f¤k yf¤ Ëeþu [z e >>19>> Úke {u ½ w t kýe yz w t , fku R u r t Ë w Úke z w t > yu { yk t Ë Úke [kÕÞk òÞ, nrh fu z u { nh¾kÞ >>20>> nðu ½uh LÞku Au þwt ½kx, Ä{o ¼Âõ fhu Au W[kx > {kuxk ¼kR u fnu Au {k k, swyku u õÞkt Þk w¾Ëk k >>21>> RåAkhk{S òuzu Þk Au, eò k¤f ¼u kt ÚkÞkt Au > su søÞkyu Þk nþu Ëþu, íÞktÚke u kAk ykð k nþu >>22>> ðh u Au nw s ðkrhË, {khk { {kt ÚkÞw t u ÞkË > ½ýe yktÄ e n e ½ ½kuh , þwt ÚkÞwt swð ku {khk rfþkuh >>23>> u ¾ h fhe òuÞu yks, íÞkhu wV¤ Úkþu u fks > ðuýe{kÄð kt su {k k , u ý ku kt nþu yk >>24>> yuðku fhe u ðuo rð[kh, Âù{{kt Þk uýeðkh > íÞkt ku [kÕÞk ykðu Au ©e~Þk{, ¾k rn qhýfk{ >>25>> ¼k¤e u W¼k hÌkk Au yun, e ¤k k Á ¤u un > s ô[k [k÷u Au s¤Úke, ËuÏÞk ðuo ykð k ¤Úke >>26>> ð fkuR wt Úke ¼ªòÞwt, yk ku yKw fk{ Ëu¾kÞwt > yux÷k{kt y÷ u÷ku ykÔÞk, r s ¾k u t kÚku ÷kÔÞk >>27>> ðuo kBÞk Au yk tË { , Ëu¾e ÚkÞk qhý « Òk > íÞkhu kuÕÞkt wðkr e e, {u swyku {k k «u{ð e >>28>>
ht : - 82
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
42
yu{ u yz wt Úke s¤, yk ku fk{ ½ýwt Au yf¤ > kBÞkt yk tË 1 Ë u ykÔÞkt, uW ktÄð u uze ÷kÔÞkt >>29>> ©enrhÞu Au íÞkt þwt fÞwO, M k fhðk wt u { ÄÞwO > ku k e [hý kËwfk sun, ykuþhe{kt {wfe ËeÄe un >>30>> Þk hk{ k h k ehu , fh [hý Äku Þ k ÷ðehu > Au «u { u Ú ke yk[Þw O M k , s÷¢ezk fhu ¼ ðk >>31>> ½ýeðkh w Ä e ¢ezk fhe, khu r f¤ðk RåAk Ähe > u {u ku k k ¾ks , u u ËeÄkt yKw Ëþo >>32>> yûkhrð»ku w t Ë hY u , u ò u { Þ Ëu Ï Þk Au y q u > w ¾ t Ë ku Õ Þku u Xk{, {u w ý ku ¼kR ðu ý ehk{ >>33>> h{ M une ¾k ½ ~Þk{, yKw rËþu yu{ wt fk{ > yûkhÄk{u Þku ku yks, {U shu òuÞk {nkhks >>34>> uòu{Þ rËÔÞ ® nk , ËuÏÞk u W h ¼ ð > u wýe u kuÕÞk ðuýehk{, y{kuyu uðk ËeXk yuXk{ >>35>> yu { fu A u hM h ðk , r féÞk s¤Úke s k > ¾k ðu o u ku ÷ kÔÞk k , Yzw t ð[ fnu yrð kþ >>36>> { u ðk fnw t Aw t sw s , ykðku fheÞu fkt R h{w s > {{ t ò u Aku z kðku òu {u , fu Aku z kðeyu y{u >>37>> yu{ fne fzu Au nkÚk, yLÞku yLÞ Akuzkðu Au kÚk > yu{ h{ fhe ½ýeðkh, Au Þk r s r s îkh >>38>> ð¤e yuf {u fkuÞ rË , kÚku fÞwO [rhºk rð > ku k wt ½h ykt ýwt ßÞktÞu, [e¼ze k Akuz ðkÔÞk íÞktÞu >>39>> V¤ k kt u X kt n kt su n , ku u ku z ðk Þk Au u n > u {u w t Ë he k u kh, hð¤ ðeý kt u X kh >>40>> un kuÕÞkt Au ©e½ ~Þk{, {u yð¤wt fhku Aku fk{ > k kt V¤ þwt kuze k¾ku Aku, fzðkt nþu yu þwt [k¾ku Aku >>41>> íÞkhu kuÕÞk yþhýþhý, wýku wtËhe þwt yk[hý > su{ hð¤ kuzku Aku {u, yu{ V¤ kuzeyu AiÞu y{u >>42>> hr Þku ¼hkýk Au he u, [e¼zkt k¾e ËeÄkt urËþu > wtËhe kRyu ¼u kt feÄkt, ku k k nkÚk{kt ðuýe ÷eÄkt >>43>> kuze k¾e u fÞkot ¾hk , íÞkhu Sð Ëu Au sðk > yu{kt þwt y{u ¾hk feÄkt, Úke ¾kÄkt Úke ÷uR ÷eÄkt >>44>> {khku Sð ¤ ku nkuÞ, ÷kðku kAkt [kuze ËiÞu òuÞ > yuðwt fne kAkt ÷uR ÷eÄkt, n kt u{s [kuxkze ËeÄkt >>45>> u Ëu¾e fnu wtËhe kR, {u wýku ðehk {khk ¼kR > w¾r tÄw Aku ©e½ ~Þk{, {ws rð r wýku yk Xk{ >>46>> {u {Úko Aku yrð kþe, ð [hý ýe nwt Awt Ëk e > ¼rf u fhu ðk rðM khe, r s ½uh Þkt Au u khe >>47>> ykðk « x «¼w ¾[e , u w t ¼s fhðw t r > Úke ¼s k u u rĬkh, u ku yu ¤ u Þku yð kh >>48>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ¾k rn ©enrh kýe W h [k¾zeyku uhe [kÕÞk u [e¼zkt kAkt [kuxkzðkY wtËhe kR u yiïÞo kÔÞwt yu k{u yufkþe{ku ht >>81>> hk k{uhe rðM khe u ðýoðwt Awt, ðk÷{S kt [rhºk > hk{þhýS kt¼¤ku, kð yr rðºk >>1>> yu f {u yu f kËþeyu , W¥k{ ðú fu ð kÞ > ðk÷kyu u rð[kh fÞku o , kðk sðk {w Ë kÞ >>2>> M k fhðk [kÕÞk ðu o , ¾k t u ½ ~Þk{ > rðïkr{ºke u ki ½ kxu , Þk u q h ýfk{ >>3>> Ähku Au yuf ôzku {kuxku, su{kt s¤ Au y kh > M unu u{kt M k fhu Au, khkÞý r hÄkh >>4>> k k Úkfk Au ku r ÷Þk, nw k{e ¼ ðk > zw fe {khku s¤ rð»ku , yu f kÚku w ý ðk >>5>> k¤e kze fYt ý k, òuðwt heûkk yks > õÞkt wÄe s¤{kt xfku Aku, ¬e fYt yun fks >>6>> yuðwt wýe u ¾k ðuo, zw fe {khe t kÚk > k¤e kze ÷eÄe heûkk, ehu W¼k hne kÚk >>7>> u k¤e kze «¼wyu, khu ykÔÞk ðuýehk{ > [kh u k¤e «k ykÔÞk, yt w Úkfe yr¼hk{ >>8>> A u k¤e kze íÞkhu ku , w ¾ t Ë S kh > h½w t Ë ykX ku y u , s¤Úke ykÔÞk nkh >>9>> «¼w y u ð¤e k¤e kze, nh¾u yu f nòh > kýe{kt Ú ke u eféÞk, ¼ðk eËe u ðkh >>10>> kh ku k¤e kze «¼wyu, ðheË¥k u fks > [kiË kuyu {kÄð[hý, ykðe u W¼k yks >>11>> ku¤ U k¤e kze íÞkt ku, t eÄh u ðkh > ðkhkVh e ðkrh{ktÚke, ðo ykÔÞk u nkh >>12>> «u { ðzu w A ðk ÷køÞk,nrhf] » ý ½ ~Þk{ > yk Ähk{kt þw t Ëu Ï Þw t , u fnku yr¼hk{ >>13>> íÞkhu ¾k nw kur÷Þk, wýku wtËh~Þk{ > y÷kirff ËuÏÞwt y{u ku, yKw yûkhÄk{ >>14>> u Äk{{kt {w õ ðu o , {kÞk »kzw { hrn > y t {w õ ® nk u , q s u Au «u { rn >>15>> yuðk {ku u ËeXk y{u, yûkhÄk{ e {ktÞ > yu Äk{{kt y{ku hÌkk, r[ËT½ ðh u ßÞktÞ >>16>> w ¾ y÷ki r ff Ëu ¾ e u , ÷ku ¼ kýk ½ýeðkh > rMÚkh ÚkÞw t { y{kÁt , ð rð»ku Ëkfkh >>17>> yLÞ MÚk¤{kt fkuR Xk{u, yuðwt {¤u rn w¾ > y÷kirff yûkhÄk{ wt, yu{ ¾k fnu {w¾ >>18>> nw k{e íÞkhu kur÷Þk, {u wýku nw yr¼hk{ > yuðwt ki { w¾ðk¤wt, y{kÁt yûkhÄk{ >>19>> yuðwt fne u íÞkt Úkfe, [kr÷Þk w¾ {ks > {kh {kt ò kt ðuýe u, ÚkÞku tfÕ s{ðk fks >>20>>
ht : - 82
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
43
nðu ku ðu ÷ k ½hu si Þ u , ÚkkÞ ðu o þw ¼ fk{ > ûkw Ä k yr þu { u ÷k e, { Xhu rn Xk{ >>21>> yt Þko { eyu òýe ÷eÄw t , ðu ý e u ÷k e ¼w ¾ > {kxu rð[khu {ku n S, Ëq h fÁ yu n Ëw : ¾ >>22>> ¼kuR k{ k «k {÷, u wt Au ¾u h ßÞktÞ > òt w ku u{kt Á Au {kuxku, kfe hÌkkt V¤ íÞktÞ >>23>> u òt wyu Þk Sð , [zâk W h [ wh > ¾k kÚku ½ ~Þk{S, yu òt w sBÞk ¼h wh >>24>> s{e u ßÞkhu ]ó ÚkÞk, nuXu W hðk òÞ > w¾ tË zâku íÞktÞÚke, « xe qýo ezkÞ >>25>> u Ëu ¾ e u ËÞk W S, h{ ËÞk¤w u rË÷ > «¼w S yu t f Õ fÞku o , Äeh Ähe rnt Ze÷ >>26>> ½ ~Þk{S k tfÕ Úke, RLÿ ykÔÞku uýeðkh > yihkð u u e u t u, ðiã ÷kÔÞku ku k ku kh >>27>> òt w k Á nuXu ykÔÞk, ßÞkt r hkßÞk ½ ~Þk{ > yï e {u½ r yu, «u{u fÞko Au «ýk{ >>28>> ©enrh e yk¿kk «{kýu, fÞwO Au ðiãu fks > w¾ tË u yk ËðkÚke, {xe òþu {nkhks >>29>> yu { frn ði ã ðk ð, ©e nrhðh Au t > yi h kð h u X k ðu o , Wh{kt fhe W{t >>30>> ði ã ðk ð ðk÷{S, w ¾ t Ë yu [kh > nku Ë k kÚku yt kze{kt , þku r ¼ u X k kh >>31>> yksw ksw{kt Au kxeÞkt, wtËh h{ rðºk > ðuýehk{ u eò hðu, u k h uXk un r{ºk >>32>> ðkÞwðu u [÷kÔÞku íÞktÚke, yihkð shks > r {u»k {kºku Aw iÞk wh, ykðe kuõÞk {nkhks >>33>> Ä{o Ë u ð k ykt ýk{kt , W kÞko ¾u ð > «ýk{ fhe su u e, ÚkÞk yá~Þ Ëu ð >>34>> Ä{o¼Âõ ykrËf u, fÌkwt u ðuo ð] kt > rðM{u k{e ð¾ký fh k, ðo ÚkÞk { þkt >>35>> [ku kR ð¤e yuf {u ½ ~Þk{, Aw iÞk wh{kt w¾Äk{ > Vw÷zku÷ ku Wí ð fhe, ®nzku¤u Íw÷ k Úkfk nrh >>36>> ¾k r ¾u Aw i Þ k k s , Ëu ¾ e Äk{ u ÚkÞk { > [ w ¼ w o s Y u ¼ ð , ËeÄw t yKw su Ëhþ >>37>> Au ht ¼hu ÷ k ÷w ý ku , Ä{o ¤kðu Þk u w ý ku > s÷¢ezk fhe Áze u h , M k fhe ÄkÞko ½u h >>38>> Au ¼Âõ {k kyu u ðkh, Áze h ku R fhe i Þ kh > w h e f[ku h e u Ë®nðzkt , u ð ku þkf kf su {eXzkt >>39>> Ä{o Ë u ð u ºki ý u fw { kh, s{kzâk u { u fhe ÃÞkh > u Au Úkku z k rËð u fhe, ¾k kÚku ÄkÞko ©enrh >>40>> [kÕÞk W{t u ÚkR Äeh, Þk khkÞý h eh > íÞktÚke r ðkËk k{ Sf, Þk u k e[k{kt Xef >>41>> u{kt þku¼e hÌkk nfkh, fuheyku ykðe Au u u y kh > ¾k rn kt¾ku s{u Au, k÷[uük fh k h{u Au >>42>> u {u r ðkËk k su s , fwðku ¾kuËkðu Au Äkhe { > { e wh ku su {rn , u ku rËðk Au íÞkt {e >>43>> eò ½ýkf wÁ»k k u, fwðku ¾kuËkðu fhe nw÷k u > íÞkt ku Rïh RåAk w kh, fwðku ze Þku un ðkh >>44>> u{kt tËh sý Ë kýk, ðý{ku u fwðk{kt {hkýk > yuðwt òýe u Ä{o k k¤, Ëkuze u ykÔÞk Au íÞkt ËÞk¤ >>45>> tËh { w»Þ ÚkÞkt kþ, Ëu¾e ÷kuf k{e Þk ºkk > ku k k RüËuð Au sun, u kt k{ u t¼khu yun >>46>> fwðk{kt ze Au {]r fkÞ, fkZuAu u s {wËkÞ > ËÞk ykðe «¼w u u ¼k¤e, kuÕÞk rððufÚke ð {k¤e >>47>> ¼kR {u wýku ðk yuf, {]r fk ku fkZkuAku rðþuf > ý yu Au ÷k¾ku {ý ¼kh, fuðe he u fkZþku nkh >>48>> yu{kt ð¾ ÷k þu ½ýku, {kxu rð[kh fhku u ýku > Sð k ku rn nkuÞ s , y{u frnyu u Ähku { >>49>> ½ ~Þk{ nrhf] » ý yu ð w t , «íÞûk k{ u {w ¾ u ÷u ð w t > fh k¤e kzku f he òu h , Äq L Þ fhku ykt n e u W ku h >>50>> {nk«¼w e RåAk òu nþu, {hu÷k s Sð k Úkkþu > ¬e u nkh r f¤þu, r s t tÄeu u yun {¤þu >>51>> yuðwt ð[ wtÛÞwt yþkuf, íÞkhu r ðkËk k nw ÷kuf > Ä{oËuð k wºk ©enrh, yu{ e yk¿kk «{ký fhe >>52>> kt z u w Á « kËS k{, hk{« kË ykrË yu Xk{ > ð¤e eò fu x ÷kf s , fÞku o rðïk u { ýu { >>53>> ô[u Mðhu fhe hxu k{, «e u nrhf]»ý ½ ~Þk{ > u kuh ðkh ðe e íÞkt wÄe, fhe ÄqLÞ hk¾e ËT wÂØ >>54>> {hý k{e fwðk{kt zu÷k, ò e WXâk u òtýu ô½u÷k > yk¤ Akuze ykÔÞk nkh, fÞko ©enrh u {Mfkh >>55>> «¼w ýk ku r ùÞ ÚkÞku , ðu o k { ku þku f Þku > t[ Ëþ u Sð k fhe, Au [kÕÞk íÞkt Úkfe ©enrh >>56>> hkò k fku x ku fq MÚkk , u MÚk¤u fhe u s¤ k > Shk¼khe hku ð h ÚkR, k{ ki h u Þk Äehk hR >>57>> íÞkt k hku ð h{kt n e Vhe, hr Þu s¤r¢zk u fhe > ÷eÄkt fË{ kt Vw ÷ nkÚk, k{ Zu heÞu Þk kÚk >>58>> kt z u hk{Ë¥k u k{ k, t t Ä e ÚkkÞ Ä{o Ë u ð k > u { ýu fÞw O Au L{k , r« u Ú ke fhkÔÞkt ¾k k >>59>> Au íÞkt Úkfe w¾ k Äk{, Þk þhýk{ tsu k{ > íÞkt e òh{kt ÚkR {kð, r s ½uh ykÔÞk fhe ¼kð >>60>> Au ~Þk{ ýk su n r{ºk, hk{kÄe Au yu rðºk > u ý u ðkh k fhe rðM khe, Ä{o ¼ Âõ «íÞu rð[khe >>61>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu ¾kyku u yûkhÄk{ Ëu¾kzâwt u fq {kt {] hksËq ku e hûkk fhe yu k{u çÞkþe{ku ht >>82>>
ht : - 83
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
44
qðoAkÞku nrh wý k kt wý kt, n ¾ ÚkkÞ Au { > ©Øk rn òu kt¼¤u, ku k e ÚkkÞ kð >>1>> yu f {u Aw i Þ k rð»ku , sL{MÚkk f ku fq > u fw ð u hÚkkh W h, u X k «¼w S y q >>2>> q ð o { w ¾ fhe u u X k, fhðk Ët Äkð > rð[khe u fnu ~Þk{S, ¼k¼e «íÞu ð[ >>3>> [ku kR ¼k¼e kfeË Au ½ýe yks, kýe ÷kðku {khu kðk fks > ÷kðku s¤ W kð¤kt {u, k[e ðk fneyu u y{u >>4>> ¼k¼e fu {wõÞwt Au W wt Úkkðk, ÚkkÞ ku ÷kðwt {khu kðk > ©enrhyu RåAk { Äkhe, kðk uXk Au Ëuð {whkhe >>5>> t kS s{w kS u ykÔÞkt, ku kfwtze ¼he s¤ ÷kÔÞkt > yr yKw Mºkeyku u ðuþ, ðhkðk {kxu ykÔÞkt yuþ >>6>> ykÔÞkt W kð¤kt òuR ÷k , M k fhkðk u {nk¼k > ykðe yk ¤ W¼kt u ðkh, ©enrh u fÞko {Mfkh >>7>> i÷{Ëo fhu Au yt u, ðhkðu Au íÞkt Yzu ht u > íÞkt ku wðkr e kR ykÔÞkt, W wt s¤ ¼he u u ÷kÔÞkt >>8>> t k s{w k u ËuÏÞkt ku u, ¼k¤e u ÂMÚkh ÚkR Þkt òu u > ©enrh fu wýku ¼k¼e {u, M k {kxu uXk AiÞu y{u >>9>> {u ku uðk fhku Aku r íÞu, yk {u{k ykÔÞkt fhe «e u > yu u fhðk ãku uðk yks, õÞktÚke òu u ykðwt fks >>10>> íÞkhu e fnu {nkhks, ykùÞo k{e R nw t yks > u MðY u yk Ëu ð {k , ðMºkk÷t f kh w t Ë hðk >>11>> Mºkeyku u Y u fkuý ykÔÞkt Au, uðk k{ úe kÚku ÷kÔÞkt Au > ©enrhf]»ý fnu Au fkuzu, t k s{w k u ykÔÞkt òuzu >>12>> ½ýk rËð ku n ku ¼kð, yksu uðk ku ÷uAu yu ÷kð > e {ßÞkt Au { {ktÞ, ¼Âõ {k k u ku÷kÔÞkt íÞktÞ >>13>> Au un ðhkðe hÌkkt, kBÞkt t ku»k u w¾e ÚkÞkt > t kS u fnu {nkhks, í t {kt ykðòu íÞkts >>14>> ©e h{kt ht u h{eþw t , h{nt ku t kÚku hneþw t > k h{ e t k u ehu , khkÞý½kx òþw t Äehu >>15>> u rh k{kt M k fheþwt, k es wt k nheþwt > íÞkt fheþwt {kYt MÚkk , t kS {k e ÷ußÞku yu { >>16>> t kS u ykÃÞw t ðhËk , s{w kS u fu ¼ ðk > {u ykðòu í t {kt , Ëw o w h u h{eþw t ht {kt >>17>> ½u÷k{kt ¾¤¾r¤Þk k{, kðk òþwt y{u un Xk{ > íÞkt fheþwt MÚkk {kYt, íÞ ðhËk òýòu {kYt >>18>> kBÞkt ðhËk «¼w ku M þo, t k s{w k ÚkÞkt yáþ > e wðkr e yu{ òu e, Ae uhðk yk e Au Äku e >>19>> íÞkhu Äku e uhe «¼w «e u, [zâk [k¾zeÞu Yze he u > ykÔÞk ykuþhe {æÞu {kuhkhe, uXk yk u ©e¼Þnkhe >>20>> r íÞrðrÄ fÞkuo Au íÞktÞu, kBÞk ykùÞo nw { {ktÞu > {q wðkr e þw¼ { , ÷e÷k òuR ÚkÞkt Au « Òk >>21>> ð¤e eòu fnw t Aw t rð÷k , nðu ykÔÞku Au fk f{k > þw Ë ûk ð{e u rË , kÚku [rhºk fÞw O ðe >>22>> «k :fk¤{kt i Þ kh ÚkÞk, {e k h W h Þk > {Äw w t ð] û k Au u e kh, þki [ fhe ykÔÞk u n Xkh > >23>> fh [hý Äku R ¼ ð , íÞkt fhu Au Ët Äkð > Au eÞkt Úkfe WXe u òÞ, M k fÞw O hku ð h{kt Þ >>24>> u {u »kxT þ k ku n kÔÞkt , {q {k ÚkR u u ykÔÞkt > fhðk ©enrh kt Ëþo , «u { u rn w L Þ kð >>25>> ktÏ ÞÞku u t [ hkºk, Ä{o W¥kh{e{kt k þk > qð o{ e{kt k yu ykrË »kx, ðkzð k ðu» ku ykÔÞkt M ü >>26>> {ú kÚke fÞko {Mfkh, ©enrh kÚku [kÕÞk Au kh > þk rn w t Ë h ~Þk{, ÄkÞko u q h ýfk{ >>27>> [ku º kk W h u X k [ w h , ykt ÷e Á nu X u sYh > nðu ku k e RåAkyu fhe, þk q ò fhu «u { Ähe >>28>> [t Ë w » Úke {t º k¼ýe, fhu q ò {nk«¼w ýe > yu {u yrð kþe y¾t z , ku k u Au yðMÚkk ki t z >>29>> ku ý rfþkuh{q ÚkÞk, ËeÄkt Ëþo fhe Au ËÞk > e kt h su wtËh kYt, u nuhkÔÞwt Au nrh u ðkYt >>30>> Au «u{ ÷kðe u W{t u, hõ þk÷ ykuZkze Au yt u > ðËu Au {ú {Äwhe ðkýe, wýku « x «¼w «{kýe >>31>> Aw iÞk sL{MÚkk {kYt, yu{kt {kLÞwt Au { y{kYt > Aw iÞk e «¢{kyku Ëuðe, y{khe RåAk Au «¼w yuðe >>32>> íÞkhu kuÕÞk ku u {nkhks, [k÷ku nwt ý ykðwt Awt yks > r k tÄw u ÷R u t u, Vhðk òô Awt nwt s W{t u >>33>> Aw iÞk e «¢{k Vhðe, {kuxku ÷k¼ uÚke u fhðe > yuðwt fne [k¾zeyku uhe, [kÕÞk ki u t u ÷k÷ ÷uhe >>34>> khkÞý hÚke Âù{u , íÞkt ÚkR u Vhu w h e e{u > {e k h W h ÚkR u , Þk ¾t k hku ð h si u >>35>> yûkhkrÄ r khkÞý, w Y »kku ¥ k{S khkÞý > r k t Ä w u þk rn , «¢{k Vhu Au fhe rn >>36>> yuðwt òýe {kuxk {kuxk Ëuð, ykÔÞk Ëþo fhðk yuð > ykÔÞk úük rð»ýw u þtfh, ykðu Au wÄk{{ktÚke yðh >>37>> yüð w Ëþ rË k÷, Þ{hkò ykÔÞk fk¤ > ðu o Ëu ð {éÞk u n Xk{, fÞko {nk«¼w u «ýk{ >>38>> ¼u k [kÕÞk Au u ðuo Ëuð, «¢{k Ëuðk yð~Þ{uð > ykÔÞku Ënªyku ykt ku su Xkh, «¢{kyku VÞko ½ýe ðkh >>39>> Ëuðþk ku ÷uR {ks, íÞktÚke [kÕÞk ©eS {nkhks > khkÞý hkuðhu ykÔÞk, {Äwð]ûk nuXu { ¼kÔÞk >>40>> íÞkt r hkßÞk Au Ä{o f w { kh, ðu o Ëu ð u fÞku o {Mfkh > M w r fhe u Ëu ð u Þk, y¼ú { kh u yáþ ÚkÞk >>41>> ku u r k u tÄw rn , r s ½uh ykÔÞk Au yr¼ > ðþhk{ ºkðkze u ÏÞk , {kuxk¼kRyu fhe u ðk >>42>> ðu o fnu Au nu {ku x k¼ú k , u ÷ u Ú ke fu { fhe ðk > y{u ykð ðu o t u , «ËÂûkýk fhðk W{t u >>43>>
ht : - 84
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
45
yu ð w t fne ðu o w h s , fhu Au yr yku h ku { > ð¤e nw fnu A u ð[ , yu f w ý e ÕÞku ðk òu ¾ >>44>> òðw t Au yðÄ w h u yks, íÞkt «¢{k Vhðk u fks > rn ku ykð nrh t u , «¢{k Vhðk Yzu ht u >>45>> yuðwt fne u ðuo ÄkÔÞk, yrð kþe k u Au ykÔÞk > ðkr÷zk u fnu Au u ðk , ku u ku÷e WXâk s k >>46>> {k{k yu{ þwt fhðk fhku Aku, þk {kxu { ®[ k ÄhkuAku > «¢{kyku fheþwt Vhe u, [k÷ku ykðwt nwt un Ähe u >>47>> yuð wt w ýe u nw h khe, kBÞk yk t Ë u yrðfkhe > Þk ku ku k u ¼wð , ÚkÞk iÞ kh { ú s >>48>> k¤ Þkið ð]Ø rn , ykÔÞkt Ônk÷k u k u yr¼ > Au « x «¼w k òuzu, «¢{kyku fhe fkuzu fkuzu >>49>> nw ðkh «ËÂûkýk VÞko , nw k { ku h Úk q ý o fÞko > Au ðo ykÔÞk Au ½u h , w ¾ t ku » k yk t Ë ¼u h >>50>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞku æ Þk« kËS hk{þhýS t ð kËu ©enrh Aw i Þ k w h e «¢{k VÞko yu k{u ºÞkþe{ku ht >>83>> qðoAkÞku Aw iÞk whu Ä{o¼Âõ , ð uo Au r {o¤ { > yk tË{kt rË òÞ Au, su u ©enrh h¾k >>1>> yu f {u t ¢ krL rË , Ä{u o fÞku o Au rð[kh > xkZu kýe kðw t òu R yu , s÷k©Þu r hÄkh >>2>> yu { rð[khe kðk [kÕÞk, kÚku Òku fw { kh > {ku eºkðkze kÚku Þk, khkÞý h kh >>3>> M k fhe u ½uh ykÔÞk, ykÃÞkt y kh íÞkt Ëk > kÞ rð« kÄw s u, t ku»Þk ËuR {k >>4>> w h ðk eyu w L Þ fÞkO , ©Øk u y w kh > yu {u òu R ] Ú ðe ykÔÞkt , ki ð k Y u u n ðkh >>5>> [ku kR ð wÄk ykÔÞkt kÞ uY u, yrð kþe e k y q u > «¼w e « kËe ÷uðk kYt, ÄkÞko Aw iÞk whu kYt >>6>> y÷ u÷k e k u u ykÔÞkt, ¼Þnkhe ýu { ¼kÔÞkt > Ähk u òÛÞkt s ËkÄkh, Yzkt kºk{kt ykÃÞku yknkh >>7>> ½w½ he þehku kºk {ku Í kh, {w õÞku ki ðk yk ¤ u ðkh > Ae f] k fhe Ëe k kÚk, Vuhðu u k W h nkÚk, >>8>> ð w Ä k {w f u r þðk , hzðk ÷køÞkt Au u n k > {{o òýe Þk {nkhks, eò fku R {ßÞk fks >>9>> Au hðu u òýðk { , w A u ki ð k u ©e¼ ð > fu { ÁË fhku Aku {u , íÞ ðk fnku òýw t y{u >>10>> ð¤ e ð wÄk kuÕÞkt ðký, {u wýku u kht ký > kÞ Y Ähe u nwt yks, ð þhýu ykðe {nkhks >>11>> ðo ts {khu Au hs, yks ð yk u fYt yhs > {{ fü f] k kÚk fk kuu, Yzku Ä{o ]Úðe h Úkk ku >>12>> {w s h ÚkkÞ Au k , u ku ÷køÞku {w u nw k > ¼q r { ku nðu W khku ¼kh, u {kxu Au ð yð kh >>13>> «ý k¤ {w s ËÞk¤, ki ú k ñý k «r k¤ > eò fku u fYt ykðe ðk , ð yk ¤ fYt rðÏÞk >>14>> yuðe ðk fhu Au ßÞkt {ne, íÞkt ykÔÞk ðÁý Ëuð ne > ¼khu Ëw:¾e y u ¼Þðk , {wfe ËeÄwt Au { wt {k >>15>> ÚkÞk Ë Ë ft X u ÂMÚkh, fhu «khÚk k Ähe Äeh > f] k kÚk f] k fhku yks, {kYt Ëw : ¾ xk¤ku {nkhks >>16>> k{ $xku÷k su ˼k , Shk¼khe k{u íÞkt zk > u{kt B÷uåA ÷kuf {åA {khu, rð{w¾ k e u fkuý ðkhu >>17>> rþhþk þu¾ fr¤ un Xkh, þu¾ {kur u þu¾ Ëw÷kh > yu ykrË ½ýk k e y wh, r íÞ {åA {khu Au u ¼qh >>18>> fe khu zâk Au {kuxk wts, {w u z e Úke íÞkt wÍ > Úke òuR fk wt u ÿüu, yhs fhðk ykÔÞku Awt M üu >>19>> nu nrhf]»ý nhf nhku, yuðk Ëwüku Úkfe hûkk fhku > yuðkt ð[ wÛÞkt su ðkh, ËÞk ykðe rË÷{kt y kh >>20>> ð wÄk u ðYý e ðkýe, wýe u kuÕÞk kht kýe > nu Ëuð Äk e ð Ähþku, fkuR ðk u u ®[ k fhþku >>21>> {u òðku u {khu MÚkk , Ähku «íÞûk Ëuð wt æÞk > fü Úkkuzk rË {kt nwt fk wt, h{ yufktr f Ä{o MÚkk wt >>22>> íÞkhu yk tË Úkkþu y{ku u, íÞ ð[ fnwt {ku u > Úkkuzk rËð {kt si þwt ð {kt, {u r ùu {k e ÕÞku { {kt >>23>> yk¿kk k{e u yáþ ÚkÞk, ku ku k u MÚkk fu Þk > nðu Ä{o w Ähe Äeh, esu Y u ÚkÞk hðeh >>24>> Þk $xku÷k k{u t¼eh, Shk¼khe ¤kð k eh > Ëwü ÷kuf fhu Au su f{o, ©enrhyu òuÞku yu yÄ{o >>25>> {hu÷kt ½ýkt ËuÏÞkt Au {åA, ©eSyu fÞkuo tfÕ MðåA > {åA {hu÷kt Sð kt Úkkyku, s¤{kt r s MÚkk fu òðku >>26>> yuðku tfÕ fÞkuo Au ßÞkhu, ÚkÞkt {åA Sð íÞkhu > {åA WAéÞkt nw ¤{kt, ðuo sR u zâkt u s¤{kt >>27>> yuðwt Ëu¾e u u k e s , {ktnku{ktne wAu yLÞkuyLÞ > yÕÞk u {khkt {kA÷kt ÷eÄkt, W kze s¤{kt k¾e ËeÄkt >>28>> yu { yu f eò u fnu A u , ðu h e ðk { ÷nu Au > hM h ÷k e Au ÷zkR, {Þko Au k{ k{k f kR >>29>> fÞw O Au fk{ h kÞw O yu { , fu u ¾ h zu su { > Au ½u h Þk Au y q , y÷ u ÷ ku ÚkÞk yu f Y >>30>> ð¤e yu f {u ½ ~Þk{, r s ¾k ÷u R yr¼hk{ > khkÞý h ehu Þk, W¥kh rËþk{kt W¼k hÌkk >>31>> íÞkt Au e ¤k ku ð] û k yu f , u k W h [zâk rðþu f > w ¾ k h w t Ë h Au ÷ ku , u X k Au [ze u y÷ u ÷ ku >>32>> íÞkhu {ku eºkðkze íÞkt ykÔÞk, u÷ðk u t kÚku ÷kÔÞk > òÞ Au u k{ kÞ½kxu, ykðe W¼k hÌkk Au u ðkxu >>33>> òuÞk Á W h Sð , {ku eºkðkze kuÕÞk ð[ > {u ¼kR wýku ½ ~Þk{, [ze u fÞkt uXk Aku yk Xk{ >>34>>
ht : - 85
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
46
V¤ W h [zâk nku , fkt R V¤ ¾kðk {¤ > þq L Þ ð] û k Úkfe þw t {¤þu , { ku h Úk { ku þw t V¤þu >>35>> yuðwt wýe kuÕÞk y÷ u÷, wýku {k{k fnwt ¾hku ¾u÷ > V¤ ¾kðk Úke [Zâk y{u, {kYt íÞ ðkõÞ {k ku {u >>36>> y{khku ku swËku Au rð[kh, yun fhðk ku Au r hÄkh > yuðwt fne u «ký Sð , swðu [khu rËþu ¼ ð >>37>> {ku ehk{ fnu {nkhks, þwt rð[khku u Äkhku Aku fks > ð¤e kuÕÞk Au Ä{ofw{kh, wýku {k{k y{khku rð[kh >>38>> Ëiðe Sð ½ýk su fuðkÞ, rfÞk rËþ{kt huAu ËkÞ > yk whe Sð Au rfÞk Ëuþ, yu{ òuðk [zâk AiÞu yuþ >>39>> yuðwt fne u ©e{nkhks, Ëu¾kzâwt Au íÞkt yKw fks > e ¤k u ºku ºku kh, ð¤e zk¤u zk¤u uýeðkh >>40>> ½ýe òíÞ kt V¤ kÔÞkt, {k{k u ¼kR u { ¼kÔÞkt > {nk« k ËuÏÞku u Xk{, 1r[ºk k{e Þk {ku ehk{ >>41>> u÷ðk fnu w¾Äk{, yuf u V¤ ku yk ku ~Þk{ > Au ©enrh fhe «e u, khkt V¤ ykÃÞkt Yze he u >>42>> kht e u hk{V¤ sun, ½ýkt r{ü ykÃÞkt ð¤e un > V¤ ÷uR [kÕÞk uW ðkxu, hkS Úki u Þk kÞ½kxu >>43>> V¤ Ëu¾kzâkt Au íÞkt sR u, wÄe ºkðkze ÷û{e kR u > ð¤e {k ykuÍk ykrË íÞktÞu, kBÞkt ykùÞo nw { {ktÞu >>44>> ykðe y{] Y e fÚkkÞ, su fkuR wýu hk¾e ©ØkÞ > u kt y uf sL{ kt k , ¤e òÞ x¤u ð¤e k >>45>> khkÞý wýu rË k , k¤[rhºk wt yk rðÏÞk > yu k qLÞ ýku rn kh, h k{u wY»kkÚko [kh >>46>> yt u yûkhÄk{{kt òþu , k¤÷e÷k «¼w S e kþu > fw x w t u rn u WØhþu , ¼ðs¤Úke kh W hþu >>47>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh e ]Úðe y u ðYýËuðu M wr fhe u {k{k u ® ¤k W h nwò kt V¤ Ëu¾kzâkt yu k{u [kuhkþe{ku ht >>84>> qðoAkÞku yuf {u y{k rË , Ônk÷u fÞwO Au [rhºk > rðM khe u un ðýoðwt, wýku ¼kR rðºk >>1>> «u{ð e u wðkr e, $rËhk kR fuðkÞ > yu ykrË eS kÞwt ðuo, M k yk[hðk òÞ >>2>> ku ku k u u h ðk e, kzeÞku ÷eÄe t , ð¤e w t Ë h ð eòt , ÷eÄkt fhe u W{t >>3>> fu h fwtfw{ yûk , fk[wt qºk ÷eÄwt nkÚk > ku¾k ku¾k Úkk¤ ¼he u, kðk [kÕÞkt nw kÚk >>4>> khkÞý h eÚko Au , Þk ðu o u u eh > yu {u r s ¾k ÷u R , ykÔÞk Au ÷ðeh >>5>> [ku kR ¼Âõ {k k ykrË ¼køÞðk , ðuo kRykuÞu fÞwO M k > uÞkO ð y w { kh, su e þku¼k ýku rn kh >>6>> ðu o W¼kt hku ð h eh, q ß Þk {k O z u { ÂMÚkh > fÞw O ðÁý w t íÞkt q s , [t Ë w » Úke þw ¼ { >>7>> Au ¼he ÷eÄkt s¤ kºk, ykÔÞkt ® ¤u u kÞwt {kºk > s¤Äkhkyku ËeÄe íÞkt Vh kt, fhu qs fwtfw{ ¼h kt >>8>> fu h [t Ë u w » u kh, «u { u q s fÞw O u ð kh > w h ðexâw t Ã÷ûk u Úkzu , Vhu «¢{kyku M u n ðzu >>9>> hM h fÞko Au [kt Ë ÷k, fu h u fw t f w { k ¼÷k > «¢{kyku Vhu Au u ðk{, íÞkhu w A u Au ©e½ ~Þk{ >>10>> nu ¼k¼e {u yk þwt fhku Aku, ® ¤k fuzu fu{ Vhku Aku > ¼k¼e fu wýku s Sð , yks Au ku{ð e ku rË >>11>> «¢{k VheÞu AiÞu y{u, Vhðe nkuÞ ku ykðku {u > íÞkhu kuÕÞk Au ©e½ ~Þk{, y{u rn Vheyu yk Xk{ >>12>> ½u h sR u fk{ fheþw t , w ÷ e u «¢{k Vheþw t > Au ¼k¼e fnu Au nu ¼kR, ½u h ð] t Ë k Þkt A u w f kR >>13>> ðkt ÷kðe u hku ku ku kYt, y{u ý VheÞu íÞkt ðkYt > yuðwt fne u íÞktÚke ÄkÔÞkt, ½ ~Þk{ kÚku ½uh ykÔÞkt >>14>> RåAkhk{ u ©e½ ~Þk{, ¼wÏÞk ÚkÞk nþu w¾Äk{ > yuðwt òýe wðkr e kR, s{ðk u kÞko ½h{ktR >>15>> uW sýk uXk Au swsðk, s{ðk ykÃÞk Au Ënª wðk > Au s{e u ]ó ÚkÞk Au, [¤w fhe u khu Þk Au >>16>> ykt ÷e wt fk u÷wt Au zk¤, zâwt wt u ÷eÄwt fk¤ > ¾kzku ¾kuËe u hku u ËÞk¤, u k kA¤ ktÄeAu k¤ >>17>> fwðk{ktÚke s¤ u fZkÔÞwt, ykt ÷e k zk¤u ðhkÔÞwt > íÞkhu e wðkr e kR, kuÕÞkt þwt fhku Aku {u ¼kR >>18>> {khku Ônk÷ku kuÕÞk Au ðuý, wýku ¼k¼e fnwt w¾Ëuý > w÷ e {kxu fÌkwt wt {u, hku e kýe iÞu AiÞu y{u >>19>> ¼k¼e fu swðku ku ¾hk yks, swXwt þwt ku÷ku Aku {nkhks > yk ku ykt ÷e zk¤ hku kÞwt, Úke ð]tËk y{ u sýkÞwt >>20>> «¼w fu Úke swXwt ÷ kh, {u swðku fhe u rð[kh > {khk { {kt nkuÞ ðu{, wAe swðku eò u yk fu{ >>21>> suðwt Au yuðwt fnwt Awt y{ku, íÞ {k e ÷eyku ¼k¼e {u > yuðwt fne {k¤k ÷eÄe nkÚk, «¢{k Vhðk ÷køÞk kÚk >>22>> n u u Ëu¾e rð[khu { , yk u þwt fhu Au u Sð > Au {k k u ku÷kÔÞkt khu, ykuÕÞwt zk¤ kÔÞwt uðkhu >>23>> nrhf]»ý swðku þwt fhu Au, ykt ÷e u «¢{k Vhu Au > yu he u ðk fhu Au ßÞktÞu, wtËhe kR ykÔÞkt Au íÞktÞu >>24>> ¼Âõ {k k u wtËhe {k{e, yu u ku÷e WXâkt fh ¼k{e > k[wt Au yk ku ð]tËk wt ð]ûk, Vhu u u «¢{k «íÞûk >>25>> ykt ÷e wt yu zk¤wt Au fkuAku, yk u k[wt fu swXwt ku÷ku Aku > yu{ fne fhuAu rð[kh, w÷ e Á ku ku yk Xkh >>26>> yks ðkh{kt yk s kÞu, ku ku u yku®[ kuu õÞktÚke ÚkkÞ > kBÞkt ykùÞo { y kh, ðkhu ðkhu fhu Au rð[kh >>27>>
ht : - 86
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
47
uðwt Ëu¾e u ÚkÞku Au ¼ú{, Úke {Íe þfk ku {{o > Úke w÷ e yu ¬e ðk , ykt ÷e wt zk¤wt Au rðÏÞk >>28>> {khe shu òu kt hkuÃÞwt Au, k{ w÷ e ËuR [kuÃÞwt Au > n{ýkt n wt fk u÷wt zk¤, sYh yu hkuÃÞwt Au ykfk¤ >>29>> ð]tËk Au yu{ ðuo fnu Au, {khk { {kt ðu{ hnu Au > kAk ©enrh ¼k¼e u wAu, {u k[wt ku÷ku yk u þwt Au >>30>> {k w©e y u {k{e ðËu Au, yu ku w÷ e Au yu{ fu Au > ykt ÷e Au yu fkuAku þwt {u, íÞkhu þwt fheyu nðu y{u >>31>> «¢{k {khu Vhðe fu ne, {u fku u{ fYt nwt ne > yuðe ðk fhu Au ßÞkt Mðk{e, íÞkt ku ykÔÞkt whò kR {k{e >>32>> ykÔÞkt uðkts kuÕÞkt ð[ , õÞktÚke ÷kÔÞk yk ð]tËk kð > f]»ýð]tËk hkuÃÞkt Au W¥k{, ½ýkt khkt y u Au ki¥k{ >>33>> uðwt wýe wðkr e e, { {kt {wtÍkðk ÷køÞkt yr > ð¤e kuÕÞk ðk÷{ ð[ , ¼k¼e wtýßÞku fnwt kð >>34>> hu ð kãku Äe ðk {kt , ð] t Ë k ku ¼kð ÷kðku { {kt > ½ze fu z u nþu u sýkþu , {kYt { u { kt ýkþu >>35>> yuðwt wýe ßÞkt ¼kð k Äkhe, w÷ e Ëu¾kýkt r ðfkhe > ÚkÞkt r {ko e {ú Mð¼kð, u ÷køÞkt fhe u WåAkð >>36>> ¼k¼e fnu Au nu ½ ~Þk{, ¼kR yk ku {kYt Au fk{ > ð {kÞk nw ÷ðk , {u {w u ¼w÷kÔÞwt Au ¼k >>37>> yr yKw {kÞk Ëu¾kze, ½wt[ðe k¾e u swXe kze > Au Ë Ë ftXu ÚkR u, «¢{kyku Vhðk ÷køÞkt sR u >>38>> Ä{oËuð u hk{« k , yÞkuæÞkyu Þk k u yk > u {u ykÔÞk r s Ë , Ëu¾e u kBÞk rðM{Þ { >>39>> ËuÏÞwt w÷ e wt ð]ûk ku u, hkS hkS ÚkÞk Au u òu u > ykðkt « x fuhkt [rhºk, wý kt ÚkkÞ k e rðºk >>40>> su fkuR wýu r {o÷ { , yu ku yð kh V¤ s > fÚkk ©ðý fhu su Yze, yu e fhýe {xe òÞ fwze >>41>> fkurx fkurx s { kt k , kþ k{u ¤{kt u yk > uW ÷kuf{kt u w¾ k{u, rðÎ rðfx tfx u ðk{u >>42>> yk ku Ëw÷o¼ ðM w Au òýku, «¼wS kt [rhºk «{kýku > yk [rhºk wýu yuf ðkh, u u Þ{ ku {xþu {kh >>43>> ð¤e sL{ {hý ¼oðk , u wt Ëw:¾ k{e òÞ kþ > wÄk k h ÷e÷k y kh, su fkuR kt¼¤u h kÞo >>44>> u u ÷¾ [ku h kþe ykðu , fk¤ f{o {kÞkÚke {w f kðu > yu ð ku « x ýku « k , x¤e òÞ «kýe k t k >>45>> ©enrh Mðk{e nò t Ë , Mðkr{ khkÞý w ¾ ft Ë > { w » Þkf] r w L Þ rðºk, Ähe u fÞkO ykðkt [rhºk >>46>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄou yk[kÞo ©e yÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu ykt ÷e wt zk¤ hku e u u{kt w÷ e ku ¼kð Ëu¾kzâku yu k{u t[kþe{ku ht >>85>> qðoAkÞku yuf {u ðþhk{u ÄkÞwO, h k{u sðk fks > r s {k{k wt u k{ Au, {ku k¤ fw¤ {ks >>1>> n»ko ðkæÞku Au ÓËÞ{kt , ðu u ÚkÞk Au i i Þ kh > {¤ðk {kxu u ykrðÞk, Ä{o Ë u ð ýu îkh >>2>> u Ëu¾e ½ ~Þk{ kuÕÞk, wýku ËeËe r hÄkh > {khu {k{k kÚku òðwt Au, hò yk ku ykýeðkh >>3>> [ku kR yuðwt fne u ÚkÞk iÞkh, Äeh ðeh ©eÄ{ofw{kh > {k kSyu ¼÷k{ý feÄe, ©enrh u òðk hò ËeÄe >>4>> u h kÔÞkt ðMºkk¼q » ký kh, {òðe u fÞko i Þ kh > Au ku Õ Þk xðh kÚk, ËeËe òðw t Aw t {k{k e kÚk >>5>> ð L k {k e wt su Au k{, ÷û{ý wh yuðwt Au k{ > {kýufÄh k u sRþwt, Úkkuzk rË y{u íÞkt hneþwt >>6>> yu ð w t fne u {k{k u t u , «ký kÚk [zâk Ázu ht u > kÞ½kxu Þk ½ ~Þk{ > íÞkt Ú ke ku f e Þk h k{ >>7>> {k{k e kÚku ©eyrð kþ, íÞkt hÌkk Au ku u yuf {k , Au íÞktÚke [kÕÞk ðþhk{, kÚku ÷uR u ©e½ ~Þk{ >>8>> u W ÷û{ý w h ykðeÞk, ð L k u u u {¤eÞk > kt [ rËð hÌkk u Xkh, Ae [k÷ðk ÚkÞk i Þ kh >>9>> {kýu f Äh u ½ ~Þk{, t u ÷u R Þk ðþhk{ > hk{ nrh Zhe ÄkÞko , íÞkt Ú ke k{ Áyu rð[Þko >>10>> [t Ë u u {éÞk íÞkt Þ , ½ýku n»ko ðæÞku { {kt Þ > ºki ý rË hÌkk u u Äk{, Au þw t fhu A u ðþhk{ >>11>> [tË M e u ½ ~Þk{, ðþhk{ {kýuf uXk{ > qrýo u rË kt[u ÄkÔÞk, {¾ku¤k ½kx u {u¤u ykÔÞk >>12>> [iºk {k É w þw¼ kh, kt[u ykÔÞk u {u¤k {kuÍkh > { kuh{k Ëe{kt fÞwO M k , ÚkÞk iÞkh ©e ¼ ðk >>13>> u rh k ku wtËh ykhku, íÞkt {trËh{kt fÞkuo W khku > uðu {u Aw iÞk k s , ykÔÞk {u¤k{kt r {o÷ { >>14>> Ä{o¼Âõ u hk{« k , u ý ykÔÞk {u¤k{kt yk > hM h {éÞk fhe nu , kBÞk t ku»k «u{ {u >>15>> nðu { ku h {k rh kÞ, {¾ku z k½kx ßÞkt fnu ð kÞ > q ð u o ËþhÚkhkÞu íÞkt Þ , w º k e ykþkÚke { {kt Þ >>16>> ½ýk Þ¿k fÞko u ÷eLÿ, ÚkÞk Òk ©ehk{[t ÿ > hkò u ykÃÞw t hk{u ð[ , ffe ÚkRþ {khku >>17>> u rËð Úke {u¤ku ¼hkÞ, yãk e [k÷u Au u ËkÞ > [iºke w { ykðeAu ßÞktÞ, nòhku ÷kuf ykðu Au íÞktÞ >>18>> yks s{ðk wt þwt òýku, {kuuxku {rn{k Au u «{kýku > q ý u rË kxe ku kf, u e òuzu hª ýkt wt þkf >>19>> yk u s{ðk e ðM w ks, yuðwt {rn{k wt {kuxwt fks > {knkíBÞ {S Ä{oËuðu, hª ýkt kxe fhkÔÞwt yuðu >>20>> ki u s{kze u sBÞk ku u, yuðwt fk{ fÞwO Au íÞkt òu u > Au {trËh{ktÚke u ðkh, khu ÄkÞko Ä{ofw{kh >>21>> Âù{ rËþk{kt su Au Ã÷ûk, ½ ~Þk{Syu òuÞku [ûk > yr ô[ku [wtr , yu k W h [zâk yS >>22>>
ht : - 87
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
48
[khu rËþkyku{kt uýeðkh, òuðk ÷køÞk Au Ä{ofw{kh > u {u ½u÷k ºkðkze k{, Sf{kt uXk Au u Xk{ >>23>> ¼ðk e {k k ku ykuxku sun, u W h uXk swyku yun > òuÞk ð]ûk h ¼ðnkh, kuÕÞk ½u÷kºkðkze u ðkh >>24>> nu ¼kR þwt swyku Aku [Ze u, õÞktf nuhk Úkkþku ze u > nuXu W hku fÌkwt fhe u, zþku ku þwt fhþku Vhe u >>25>> íÞkhu fnu Au Sð «ký, nu {k{k yuðwt þwt kuÕÞk ðký > y{u ku zðk k s Úke, r ùu òýeÕÞku {u { Úke >>26>> ykÔÞk Au ÷kuf yktne y kh, yk {u¤k{kt nòhku nòh > u{kt Ëiðe yk whe su s , k fheuyu AiÞu { >>27>> u wt fkhý Au yuf yuðwt, { u fne kðwt uðwt > t¢ktr u Ëkzu fhe ykþ, yð e ykÔÞkt íÞkt {ws k >>28>> kÞY Ähe u kð , y{ku yk u fÞw O w t YË > rðM khe u su ðk fhe Au , u rË e y{u { Ähe Au >>29>> ]Úðeuyu fÌkwt wt {nkhks, nðu fhku y{kYt yk fks > {nk yÄ{oY e su ¼kh, y whkuyu fÞkuo Au y kh >>30>> y w h ðk¤u Au h k ¤, Úke n Úk w t ËÞk¤ > « xâk Aku ©eÄ{o u ½u h , nðu Ëw : ¾ xk¤ku fhe {u h >>31>> yu ð k k e y w h u {khku , {w u t f x{kt Ú ke W khku > Ähýeyu Äu w t Y ÄÞw O w t , {w s k «fkþ fÞw O w t >>32>> yk {u¤k{kt ykÔÞk Au y wh, ½ýk ¼u k ÚkÞk Au u ¼qh > {kxu y{u RåAk yu{ Äkhe, un fhþu k e {khk {khe >>33>> {ktnku{ktne f kR {hþu, yuf yuf kt þe»k tnhþu > un {u swyku ykýeðkh, nk÷ nYt Awt ¼qr{ ku ¼kh >>34>> yu{ ðk fhu Au {whkhe, íÞkt ku WXe ykÔÞk Au whkhe > ½kx W h u kðk ykÔÞk, nw nw k { {kt VkÔÞk >>35>> fux÷kf fnu Au u y{u, u÷k iþwt u ku nk÷ {u > eò fu u÷k y{u kneþwt, {ku y kze [kÕÞk sRþwt >>36>> fhu Au yuðe íÞkt ku÷k ku÷, Úkðk {ktzâwt Au Úkku÷fÚkku÷ > k{ k{k kéÞwt Ëuðk ÷køÞk, yz t k ô½u÷k þwt òøÞk >>37>> fi f yku Ú k{e yðz[t z k, khu ðkx ku ÷ u nw t z k > fku R w z Úk÷ ú ñ fku Ë k¤, Vku z u Au nkÚku r s f k¤ >>38>> Au òBÞku ht ÷zkR ku , Vsu ku [kÕÞku Au zkR ku > þ ðes¤e { [{fu , w s o ku ¤ k t ¼ eh Ä{fu >>39>> nknkfkh fhu Au nkufkhk, {khku {khku Ëu Au Ä{fkhk > rh k ÚkR þkurý ðýo, ¼Þtfh rËþu Au yk[hý >>40>> ðhk e[ ¾kuËk kxe, ÁÄeh{kt kÏÞk ðuo Ëkxe > fkuR fkuR ku Xkuh [wfu, {wðk {kÞko rð k ð {wfu >>41>> ¢kuÄe rðhkuÄe ÞwØ fhu Au, {ku rð k k fif {hu Au > Ët u fhzu Au kr fk fýo, ykÔÞwt t kÚku ðuo wt {hý >>42>> ÚkÞku ËkYý t úk{ ½kuh, [kÕÞku yðÄ wh{kt þkuh > {kuxk {nkhÚke wt yu fk{, rn{ ðk¤k nkhu íÞkt nk{ >>43>> fi f hsw { kt sR u zu Au , fi f Ähýe h h¾zu Au > fi f ÚkR zâk ku Ú khký, fi f k ÚkÞk «ký {u ÷ ký >>44>> yu{ ÞwØ ÚkÞwt ½ýeðkh, k e ku ykðe Þku Au kh > r ¤k W h y÷ u÷ku, uXk uXk swðu Au u Au÷ku >>45>> kuz kýe u ðuo yu w k, òýu Ëwr Þk{kt ykÔÞk ku k > yu{ W kÞkuo ¼qr{ ku ¼kh, nuXu W Þko Ä{ofw{kh >>46>> fÞwO h kÞwO yuðwt fk{, yuðk Au ÷wýku ½ ~Þk{ > Ä{o hk{« k S ¼kR, eòt ðuo n kt kR ¼kR >>47>> ÞwØ Ëu¾e u kBÞkt Au ºkk , ÷k¾ku y wh ÚkÞk Au ÷kþ > Au íðh íÞktÚke ÄkÔÞk, Aw iÞk wh{kt nw ykÔÞk >>48>> r ©enrh e swyku qZ, yu{kt {Íe þfu {qZ > {w{wûkw {wõ nkuÞ ku òýu, k{h rð»kÞe þwt «{kýu >>49>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu {¾kuzk½kxu y uf y whku ku kþ fÞkuo yu k{u Akþe{ku ht >>86>> qðoAkÞku yuf {u {kuxk¼kRyu, rð{÷ fÞkuo rð[kh > nwt kufhe fhðk òô, fkuR hËuþ {kuÍkh >>1>> yu { Äkhe u yk¿kk {k e, {k r k e k > ©e½ ~Þk{ u w r AÞw t , fhe yt h{kt ykþ >>2>> yk¿kk k{e [kÕÞk 1 ¤S, Þk Au ËÂûký Ëuþ > ®nËe whu hkßÞ{kt sR, {éÞk hkò u þu»k >>3>> yu hks e ku f he ÷eÄe, hÌkk Au u n Xk{ > hkòyu Au rð[khe u , fÞw O Au ku u þw t fk{ >>4>> eò kufh ku÷krðÞk, {ktzâkt Au íÞkt r þk > fkuR kufhu kzâwt rn, {éÞwt rn fktR {k >>5>> [ku kR fkuRyu kzâwt rn r þk , {kuxk¼kRyu ykÃÞwt u æÞk > kX r þk kzâkt Au òu u, hkò « Òk ÚkÞk Au ku u >>6>> eS heûkk k k «fkh, yk e u{kt ÚkÞk Au kh > hkòyu òÛÞk Au þqhðeh, wýðt r¤Þk wÄeh >>7>> þqhk whk f¤k{kt Au fuðk, hkò hkS ÚkÞku òuR yuðk > ÷zkR fk{{kt nwtrþÞkh, ¬e òýe ÷eÄk r hÄkh >>8>> ð¤e þu » kS ku yð kh, u u eò ku zu {kh > Ä{o Ë u ð k w º k u ÚkÞk, u { k w ý òÞ fÞk >>9>> yu{ òýe u fÞkuo Xhkð, ¼q r u ðæÞku ½ýku ¼kð > y þ òÔÞkt u ðkh, hkÏÞkt iÞkh íÞkt nrÚkÞkh >>10>> fhu kufhe r h¼u Úki u, ®nËe wh hkò u íÞkt hi u > Þu ykX{ku {k rðr Þku, kuÞu ½uh ºk ykrðÞku >>11>> íÞkhu {q {k k yu{ fnu Au, Ä{oËuð æÞk {kt ÷nu Au > ¼kR e ¾ h ykðe Úke, fk ¤ ykrðÞku Úke íÞktÚke >>12>> yu{ fhu Au { rð[kh, yuðu ºk ykÔÞku uýeðkh > ºk ðkt[e òÛÞk {k[kh, kBÞk yk tË { y kh >>13>> kt t t Ä e ðu o su s , Ä{u o ðk fhe kð > nfef yk t Ë e w A e, t t Ä e nw ÚkÞkt Au ¾w þ e >>14>>
ht : - 87
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
49
Au t tÄe ðuoyu fÌkwt, ºk ykÔÞku ½ýwt kYt ÚkÞwt > nðu ku ºk ykÔÞku Au yks, íÞkt ¾ h fhe ykðku fks >>15>> yu { fne ¼k w t fÞw O kh, Ä{o Ë u ð ÚkÞk Au i Þ kh > kÚku ðþhk{ ykrË s , [kÕÞk ð¤kðk r {o ¤ { >>16>> t tÄe {¤e u u rð[Þko, íÞkhu ©e½ ~Þk{ W[Þko > nu ËkËk {w u uze ÕÞku t u, ¼kR k u ykðwt nwt W{t u >>17>> yu{ fne fhu Au ÁË , íÞkhu ¼Âõ kuÕÞkt Au ð[ > t kÚku ÷R òyku yr¼ k, {u Aku yux÷u þwt Au ®[ k >>18>> M un ðzu fÞko Au iÞkh, «¼w ¾wþe ÚkÞk Au y kh > w rn [k÷ k ÚkÞk, yuf Þkus yk ¤ Þk >>19>> íÞkhu Úkkfe Þk ½ ~Þk{, Ä{oËuð fnu yr¼hk{ > Úkkuzwt [kÕÞk yu{kt Úkkfe òþku, íÞkhu ¼kR u ¼u k þwt Úkkþku >>20>> yk{ [k÷ku ku fu{ ¼kþu, ¼kR k u u fu{ sðkþu > {kxu kAk ð¤ku ½ ~Þk{, yk Sf Au yk ýwt k{ >>21>> nðu þwt { u {Íkðwt, [k÷ku kAk {wfðk nwt ykðwt > {khkÚke ku [÷kþu rn, ½ýwt Ëqh òðwt Au u rn >>22>> ËÂûký Ëuþ{kt ®nËe wh, kt[ u kW òðwt sYh > íÞkhu kuÕÞk Au ©e hðeh, wýku ËkËk hk¾ku { Äeh >>23>> {k o { kt [k÷ku su x ÷w t {u , u x ÷w t ý [k÷eyu y{u > Au fnku fhðw t Au fu { , ËkËk { u hk¾þku ðu { >>24>> íÞkhu ku Ä{o fu nw kYt, yuÚke ¾wþe Úkkþu { {kYt > yuðwt fne u u [kÕÞk òÞ, uW kÚku kÚku {wËkÞ >>25>> ÚkkÞ hs e íÞkt huAu hk , esu rËð u [k÷u «¼k > yu{ rðr Þku ËkuZ{k , íÞkhu kuõÞk ®nËe wh k >>26>> Þk hkò k Ëh kh{kt Þ , {éÞk {ne u sR íÞkt Þ > fÞku o ¼q r yu ífkh, fu Au ¼kR ýk {k[kh >>27>> {khk hk{« k -¼kR, y{u hkÏÞk yktrn w¾ËkR > iLÞ W he y{÷Ëkh, MÚkk e u ykÃÞku yu yrÄfkh >>28>> tËh kW u ku Þk Au, ÷k¾ ÞkuÄk ÷R u hÌkk Au > yuf k{ ku hkò u Xkh, u kÚke [k÷u Au fhkh >>29>> s{e ýe íÞkt Au ÷zkR, ÞwØ fhðk Þk Au íÞktR > uW iLÞ {éÞk u Xk{, ½ýwt ËkÁý Úkþu t úk{ >>30>> Úkkuzk rËð {kt [k÷w Úkkþu, hýM t¼ hý{kt hku kþu > {kxu yktne hnku nðu {u, tËku M fhe Ëuþwt y{u >>31>> su su òuRyu {khu ðM w, u u ÷kðe yk eþwt {M w > fheþwt ífkh Yze he u, {u Òku hnku yktrn «e u >>32>> Au ku su { RåAk {khe, yu { ð eo ÷u ß Þku w ¾ fkhe > Ä{o Ë u ð fnu ½ ~Þk{, fnku nðu þw t fhðw t fk{ >>33>> {u hnku yk hkÞ u k , íÞkhu ku÷e WXâk yrð kþ > ËkËk yktrn hnuðwt Úke {khu, ¼kR u {¤ðwt Au yk ðkhu >>34>> yuðwt fne [kÕÞk uW kÚku, íÞkhu rð[kÞwO Au h kÚku > Ä{oËuð u yk e Au kze, ð¤e Mðkh u [kÕÞk y kze >>35>> kze{kt u e u [kÕÞk Òku, {kuxk ¼kR k u þw¼ { u > esu rËð u kuõÞk yk , ßÞkt hÌkk Au ©ehk{« k >>36>> yrn r u {éÞk u ðkh, kBÞk yk tË { y kh > Au kuÕÞk Au ¼kR òuu¾ , nu ËkËk wýku {ws ð[ >>37>> {u ykÔÞk {khu { ¼kÔÞk, ¼kR u þwt fhðk uze ÷kÔÞk > fk÷ ðkh{kt Au ÷zkR, ¤eÞk {hþu yxðkR >>38>> Ä{o fnu {U k kze ne, ý ÷k÷u ku {kLÞwt s rn > hkò k u ý ð hÌkk, {khe kÚku s iÞkh ÚkÞk >>39>> Au kuÕÞk Au Sð «ký, yrn kÚk wýku {wsðký > {u {tzkÔÞku Au su kh, kX Yr Þk su r hÄkh >>40>> yktrn kufhe fhðk hÌkk Aku, ÷~fh k W he ÚkÞk Aku > ý ¾hku {ku [ðkÞ, íÞkhu sþ s {kt ðkÞ >>41>> ð¤e kuÕÞk ½ ~Þk{ yu{, fnku {khe RåAk Au fu{ > fnu y t S ½ ~Þk{, fnwt Awt Yzwt { u fk{ >>42>> {u ËkËk uW sý t u, ò k hnku þuh{kt W{t u > íÞkhu kuÕÞk rºk¼wð hkÞ, ËkËk u òðwt nkuÞ ku òÞ >>43>> ý nwt rn òô yk ¤u, u{ k ku÷ u fkuý f¤u > þwt fhðk ykÔÞk Aiyu y{u, ¼kR Úke òý k u {u >>44>> yuðkt {{o ¼hu÷kt ð[ , ßÞkhu kuÕÞk Au s Sð > {kuxk {kuxk ÷~fhe Au sun, eò hÌkk Au iLÞ{kt yun >>45>> wÛÞkt u{ýu ykðkt ð[ , rð[khe u kuÕÞk r s{ > ÷hk{ wýku w¾fkhe, yk ku Au fkuR [{ífkhe >>46>> {kxu huðk ãku {khe k , ¼÷u ¼u k hnu w¾hkþ > yuðwt fne h kuR fhkðe, s{kzâk uW u { ¼kðe >>47>> yu{ fh kt r þk ÚkR ßÞkhu, ðuo ¼u k {¤e uXk íÞkhu > hM h fhu Au rð[kh, nðu þwt fhðwt ykýeðkh >>48>> fk÷u ðkhu Úkkþu ÷zkR, ki ku þwt { Au fnku ¼kR > yu{ Äkhu Au ½¤k Äeh, k u uXk Au ~Þk{ þheh >>49>> íÞkt ku yksw ksw kt su k{, ðk ko [k÷e hne Xk{kuXk{ > ÷~fh ykðu Au ÷wtxe òþu, yhh nðu þe r Úkkþu >>50>> ¼Þ k{e u kXk ÷kuf, ßÞkt íÞkt Ähe { nw þkuf > ku ku k k «ký [kðk, Ëþu rËþ kþe s k nðk >>51>> ½h kh ¼ÞkO ðo {wõÞkt, ¾rh ð¾ u ð [wõÞkt > ykðe ÷~fh yk ¤ u ðk , iLÞðk¤k ÚkÞk hr¤Þk >>52>> ÷~fhe ÷kuf Þk u Xk{, su{ ÷wtxkÞ u{ ÷wtxâwt k{ > su u su ðM w ykðe nkÚk, u ÷R u ykÔÞk nw kÚk >>53>> nðu ©enrhyu þwt fÞwO Au, Ënª kuh yuf nÞwO Au > ftËkuR k ½hu Þk kÚk, Ënª {kx ykðe Þwt nkÚk >>54>> u ÷R u ykÔÞk Au fk¤, íÞkhu fuðk ÷køÞk yrn k¤ > ½ ~Þk{ yk{kt u þwt ÷kÔÞk, Ënª wt Xk{ W kze ykÔÞk >>55>> Ae kuÕÞk nrhf]»ý íÞktÞ, ¾Át fk{ fÞwO Au {U yktÞ > fk÷u ðkhu Úkkþu ÷zkR, Ënª k þwf w¾ËkR >>56>> yuÚke s Úkkþu {khe S , ¾he ðk {k e ÕÞku ¾[e > u þwf òýe ÷kÔÞk y{u, u kÚke sÞ k{þku {u >>57>>
ht : - 88
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
50
eò ÷kÔÞk Au {e÷f {k÷, yu{kt þwt ykðþu fk{ nk÷ > {hý kBÞk fËe ÞwØ{ktÞ, h¾z ku huþu {k÷ yktÞ >>58>> fkuý òýu u fkuý yk ¾kþu, fku k þe wt fu{ Úkkþu > fk{{kt ykðþu fk¤, yk s{ðk Úkkþu yrn k¤ >>59>> yuðwt wýe u uXk ¤k, w¾u ¼u k {¤e íÞkt ½¤k > ©enrh wAu Au íÞkt ðk , nðu fu{ fhðwt fku ¼úk >>60>> nðu ku {u fku u{ fheyu, ¼hkðku u ¼heyu > íÞkhu fuðk ÷køÞk ½ ~Þk{, {ku ¼kR wýe ÕÞku {k{ >>61>> y{u fi Þ u u he u fhþku , ku S e þq h ðeh Xhþku > ¼u k hk¾ku hf{Ëkh, u ÷ ðk u ykX nòh >>62>> y{u ykðeþwt {khe ÷khu, fuðku ht ò{u Au u ðkhu > eò {ký huðkãku yktne, Äk u kÚku ÷kðþku rn >>63>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄou yk[kÞo ©e yÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh Aw Þi k whÚke Ä{oËðu rn ®nËe wh {kuxk¼kR k u Þk yu k{u íÞkþe{ku ht >>87>> qðoAkÞku hk{þhýSyu wrAÞwt, wýku wÁ w¾ ks > íÞkh Ae u iLÞ{ktyu, þwt fhu Au {nkhks >>1>> ½ ~Þk{kí{s kur÷Þk, wýku þw¼{r kh > ©enrhyu fhe nkÞ k, u fnwt ðuo rðM kh >>2>> yt hò{e íÞkt ykÔÞk Au, Äkhe u fhðk fk{ > S fhkððk òu¾ e, Ônk÷ku u wtËh ~Þk{ >>3>> [ku kR kuÕÞk ðk÷{S uýeðkh, wýku 1[¢e r r hÄkh > ykX nòh ÞkuØk ÕÞku t u, [k÷ku ÞwØu sRyu W{t u >>4>> íÞkhu ðuo fnu nw kYt, {kLÞwt Au yu{kt { y{kYt > Ae ku u ÷kÔÞk Au su Ënª, {kuxk¼kR ykrË sBÞk ne >>5>> ÚkÞk ÞwØ fhðk iÞkh, kÚku ÞkuØk Au ykX nòh > [kÕÞk iLÞ ÷R u t kÚk, y kze ÚkÞk Au Ëe ku kÚk >>6>> k{k hkò wt iLÞ Au ßÞktÞ, Þk yu k {e {kt íÞktÞ > k{wt iLÞ hÌkwt kW yuf, íÞkhu Ônk÷ku kuÕÞk Au rðþuf >>7>> {u ¼kR wýku nw yks, nwt fnwt u{ fhßÞku yðks > nòh {ký kÚku ¼zkfk, fhku tÄwfku k su zkfk >>8>> t Ä Úkkðk Ëu þ ku yðks, íÞkhu r ùu Úkþu ð fks > Ëhu f u fhðk nòh, V u n k{e òþku ykýeðkh >>9>> [k÷ kt Úkfkt fhðwt yu{, Au swyku u AuíÞkt fu{ > yuðwt wýe u yus «{kýu, fhu kÚku yðks u xktýu >>10>> hý¼qr{ ¼ýe [kÕÞk òÞ, òýu k rðãw k ÚkkÞ > ® n kË fhu þqhðeh, þçË [kÕÞku u t¼eh >>11>> ˤ ðkˤ ÃÞkˤ òuzu, fku u òýu f] kt u ºkkuzu > òýu fk¤ [ze u þwt ykÔÞku, «Õkufk¤ ku ¼Þ kÔÞku >>12>> {kuxk {nkhÚke wt yu fk{, iLÞ Ëu¾e nkhe òÞ nk{ > ÚkÞku rð k ÄwtÄ÷ ðýo, Ëu¾kzâwt ¼Þtfh yk[hý >>13>> zku Õ Þk rËø s u rËø k÷, ft e WXe Ähk fk¤ > w Y »kku ¥ k{S k su Þku Ä , su ku w ý u rºk÷ku f rðhku Ä >>14>> yuðku iLÞ ku XkX {[kÔÞku, k{kðk¤k u ºkk kÔÞku > þºkwyu òÛÞwt { {kuÍkh, ykðu Au iLÞ yktne y kh >>15>> ÷k¾ku ÞkuØk u ÷uR u ÷khu, fkuRf ÞkuØku ykðu Au ¼khu > yuðwt {Íe u kBÞk ºkk , k{wt iLÞ fhu k k kþ >>16>> ykÔÞw t Sf{kt nðu {ku , òþw t h kÞko «ký ku > ½u h {k[kh fku ý fu þ u , ¾ h fku ý fu e yk÷þu >>17>> {kxu yktrnÚke kþu u ¼÷k, khu ðkxu ¼k e òyku y÷k > kuur¤Þku [k÷u Au ýuýkx, 1nÞ fhu Au yk nýuýkx >>18>> íðrh k fhe u íÞk ku íÞk ku, ¼Þ ykÔÞku nðu ¼k ku ¼k ku > kXk «ký ÷R u kËkh, ¼khu ÞkuØk k AwrxÞk {kh >>19>> fkuR fkuR e swyu ðkx, ½zkÞku òýu ðuo ku ½kx > fkuR fu wt Úke u yk þwt Au, wAu u u h{uïh wAu >>20>> ku ku k kt su nrÚkÞkh, zâkt {wfe u kXk uðkh > {kÞko {kÞko fne u u k u, ºkknu ºkknu fhe u u ºkk u >>21>> y þ ykrË hðkh, ÄÞkO hÌkkt Au Ähýe {kuòh > ku 2fð[ ¼kÚkk u ký, zâkt hÌkkt [k u r þký >>22>> hý¼qr{ ku fÞkuo Au íÞk , ÷eÄku k ðk ku ¼÷ku ÷k > kAwt òu k Úke wtX ðk¤e, fuzu ÷k e hne ht k¤e >>23>> nkÚke ½kuzk {u k w¾ k÷, t w ku ku zâk hÌkk k÷ > yu{ kþe Þwt iLÞ ðo, nrhyu W khe kÏÞku ðo >>24>> «¼w k kðe Au «{ký, 3þºkw ¤ fÞwO ¼t hký > Au y t u ½ ~Þk{, iLÞ rn ykÔÞk u Xk{ >>25>> swyu ku zâk Au ¾k÷e ¾ku¾kt, hý¼qr{ kt MÚkk f [kuϾkt > fhe yk¿kk xðh kÚku, ÷uðhkÔÞku u k{k kÚku >>26>> ðks u ks u kAk ðéÞk, S e u iLÞ V un {éÞk > hku kÔÞwt Au ku k wt r þk , yuðk nw k{e ¼ ðk >>27>> Au íÞkt Úkfe u [kÕÞk Þk, ÷~fh{kt ykðe ¼u k ÚkÞk > {kuxk {kuxk su ÷~fhe n k, u nrh k u ykÔÞk { k >>28>> s{kËkh kÞf Ëeðk , ðuo {éÞk Au {wfe u {k > kuÕÞk «u{ rn u ehk, hk{« k S wýku ðehk >>29>> {khk ¼kR ©e½ ~Þk{, ¼÷u ÄkÞko qhýfk{ > yu{ u ykÔÞu yk ýe S , ÚkR Au òýku ðuo yr¼ >>30>> yu { fne u i Þ kh ÚkÞk, ðu o {ne r k u Þk > hkò u fÌkk ki {k[kh, rðM h nfef kh >>31>> hk{« k k k k ¼úk , yu{ýu S kzâk Au rðÏÞk > yuðkt ð[ wýe hks , yr þu ÚkÞk { « Òk >>32>> hkòyu ð zkÔÞkt ðkStºk, ½ýwt kYt ÚkÞwt {khk r{ºk > k u ku÷kÔÞk hkÞu rËðk , ð¤e wAu Au ËuR u {k >>33>> fuðe he u kBÞk {u S , whe ðk fhku ËuR r[¥k > íÞkhu rËðk fu wýku hkÞ, ¾he ðk fnwt w¾ËkÞ >>34>> hk{« k k k k tÄw, yu yk ½ ~Þk{ wýr tÄw > yu{ k « k u ÚkR S , ÞwØ{kt LÞwt Au yuðe he >>35>>
ht : - 89
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
51
Yzk hkò ÚkÞk nwhkS, fhu ½ ~Þk{ u ykSS > Au {t kÔÞk kuþkf ¼khu, Òku ¼kR u ykÃÞk u ðkhu >>36>> ð yk¼q»ký unðkh, ykÃÞk Yr Þk kt[ nòh > Au kze yk e yuf khe, ðkn u ðk u rð[khe >>37>> yuðe he u fhe { ¼kð, u¼kR u ykÃÞku h kð > ¼k{kt uXk Au nw s , ©enrhyu ËeÄkt Au Ëþo >>38>> suðku su k { u n ku ¼kð, ykÃÞku «¼wyu uðku Ëu¾kð > uðk Y u ËuÏÞk ½ ~Þk{, ðuo ÂMÚkh ÚkÞk Au u Xk{ >>39>> hkòyu ËuÏÞk wÓËY u, {nk usMðe fktr y q u > yuðwt òuR u ¼q r ÷ku¼k, ¼k ðuo òu k ÚkÞk W¼k >>40>> ÷eÄku fh{kt {ku e ku nkh, «¼w u u hkÔÞku u ýeðkh > yr yk tË kÚku y kh, «¼wS u fÞkuo {Mfkh >>41>> Au ykÃÞku hu ð k ku {w f k{, ht {ku ÷ { ðzÄk{ > h ku R fhkðe q ý o «e u , Au s{kzâk Au Yze he u >>42>> ¾k k ËeÄkt nw {k , fkh fÞku o Ähe ¿kk > Ä{o rn su u W , s{e u ÚkÞk « Òk { >>43>> esu rËð u hk{« k , Þk hkòS u k u yk > wýku ð[ {kYt ¼q k÷, y{ u yk ku hò ykfk¤ >>44>> ½ýk {k ÚkÞk Au ykXkhu, nðu ½uh òðwt Au y{khu > ykÔÞk Au {khk tÄw u k , yu t kÚku òðwt ¬e ðk >>45>> Au hkò ÚkÞk Au « Òk, hò yk e Au r {o ÷ { > Ä{o Ë u ð «íÞu u hks , ku Õ Þk {ú {Äw h ð[ >>46>> {khk ykÔÞkÚke {nkhks, ÷kuf rð»ku hne y{khe ÷ks > íÞkhu kuÕÞk Au ©e½ ~Þk{, {u hkÞ wýku Yzwt fk{ >>47>> «¼wyu hk¾e {khe ÷ks, y{u þwt fhe òýeyu fks > ð¤e fuðk ÷køÞk h kÚk, {w u r ùu ÚkÞku { kÚk >>48>> {u Ëþo ËeÄw t Au yks, f] kÚko fÞku o {nkhks > {khe S fhkðe Au {u , yu sYh òýe Þk y{u >>49>> {u Rïh Aku ½ ~Þk{, w Y »kku ¥ k{ q h ýfk{ > yu ð w t fne rððu f fhe u , ð÷ku x kÔÞk Au ¼kð ¼he u >>50>> ºki ý u u X k u kze {ku Í kh, Þk fkþeSyu r Äko h > Ëu ð Ë¥k ku k ku su ku h , hu A u Úkh ÷e u Xku h >>51>> W khku fÞkuo Au u u ½uh, M k {kxu Þk Yze uh > s kð e t kS ßÞktÞ, {rýf ýfk ku ½kx íÞktÞ >>52>> M k fhe u i Þ kh ÚkÞk, rðï kÚk kt Ëþo u Þk > fÞkO Ëþo u n ðkhu , Au ykÔÞk ku k u W khu >>53>> h kuR fhe sBÞk W{t u, ½ýk rËð hÌkk íÞkt ht u > íÞktÚke [kÕÞk n»ko fhe Wh, ðuo ykÔÞk Au Aw iÞk wh >>54>> Ëu¾e u ¼Âõ ÚkÞkt « Òk, wðkr e ykrË eòt s > {k kyu W»ý ðkhe {wfkÔÞwt, ºkiýu sýk u M k fhkÔÞwt >>55>> ûký{kºk{kt h kuR fhe, s{kzâk ºkiýu u «e «kuR > s{e ]ó ÚkÞk Au Sð , k ezkt ÷eÄkt Au kð >>56>> k s{ k ©eðk wËuð, ykÔÞk ykt ÷e u nuXu yuð > [kuºkk W h uXk [ wh, íÞkt ¾k ykðu÷k Au sYh >>57>> ®nËe wh ÷zkR e ðk , fhuAu uXk ¼qÄh¼úk > u {u {k kS ykÔÞkt k , ßÞkt uXk Au ku u yrð kþ >>58>> ¼Âõ ykðe u W¼kt wòý, {M fu {wõÞku ËÂûký ký > Au ©enrh u {k k wAu, wºk eXu fku u þwt ðkøÞwt Au >>59>> ½ ~Þk{ fnu wýku {k k, yu ku ðk u÷wt Au w¾Ëk k > hk u ze Þk kze{ktÚke, kð¤ e w¤ ðk e íÞktÚke >>60>> yu ð w t fne ¾k ÷u R t u , M k fhðk [kÕÞk W{t u > Þk Ä{o Ä w h t Ä h Äeh, khkÞý hku ð h eh >>61>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄou yk[kÞo ©e yÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu ®nËe wh e ÷zkR{kt {kuxk¼kR e S fhkðe yu k{u yXÞkþe{ku ht >>88>> qðoAkÞku yuf {u yufkËþeyu, ò hý fhu Au kÚk > Ä{oËuð u òu¾ S, ð¤e ku u su Þkur kÚk >>1>> ykt ÷e nu X u yku x k h, fhu «¼w w t ¼s > r þkrð»ku u X k r hkt u , ðu o r {o ÷ { >>2>> ykt ÷e kt ºk Sýo ÚkR, ¾he zu Au íÞkt Þ > u Ëu ¾ e u t f Õ ÚkÞku , Ä{o ýk { {kt Þ >>3>> {rn k w Ä e u ðk¤eþw t , ku Þ zþu n{u þ , yk s k [ku ¾ e hnu þ u rn, ºk Úkfe ÷ð÷u þ >>4>> r kS ku t f Õ òÛÞku , khkÞýu r hÄkh > h{ rððu f e {nk«¼w , fhu Au { rð[kh >>5>> [ku kR ©enrh yu u ÄkÞwO t tÄ, ºk z kt hußÞku yk tÄ > k ¾hu rn kus kYt, yuðwt ©enrhyu { ÄkÞwO >>6>> yu{ fh kt ðe e R hk , esu rËð u ÚkÞwt «¼k > íÞkhu ykÔÞk n k sun s , Þk ku ku k u ¼wð >>7>> Ä{o Ë u ð y u {ku ehk{, u Þk ðk t s k{ > hk{« k u u ÷ ðk , M u n u fhðk Þk u M k >>8>> e wðkr e kR íÞktÚke, f[hku fkZu Au ½h{ktÚke > {q {k k Ëkunðk Þkt kÞ, nðu þwt fhu Au s hkÞ >>9>> ykt ÷e e[u [kuºkk W h, u k {æÞu uXk Au ¼qÄh > w¾ tË u ðuýehk{, yu ykrË ¾k ykÔÞk u Xk{ >>10>> ykðe u uXk ©enrh k , fhe nkMÞ rð kuË rð÷k > ½ ~Þk{Syu RåAk fhe, ykt ÷e ºk zâkt Au ¾he >>11>> Sýo ºk n kt íÞkt sux÷kt, ½¤kt ¾he zâkt ux÷kt > eòt ðkt ykÔÞkt fk¤, yuf kfe hÌkwt Úke zk¤ >>12>> ðkt ºk WøÞkt suýeðkh, [k÷e ðk Aw iÞk {kuÍkh > yuf yuf u fuðuÚke ðk , ÷kuf rð»ku ÚkRAu rðÏÞk >>13>> ykÔÞkt Ä{o u ½uh su s , swðu ykt ÷e k{wt kð > ðkt ºk Ëu¾e h khe, k{u ykùÞo { rð[khe >>14>> ¼rõ {k k wðkr e kR, u ý ykÔÞkt ßÞkt uXk ¼kR > sw kt ¾he zu÷kt Ähý, yuðwt yKw ËuÏÞwt yk[hý >>15>>
ht : - 90
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
52
ykt ÷e W h òuÞwt ßÞkhu, q ºk ËeXkt Au íÞkhu > hM h fhu Au u ðk ku, fkuR fkhý Ëeþu Au yk ku >>16>> sw kt ºk ¾he zâkt nuXkt, eòt ðkt õÞktÚke ykðe uXkt > fk÷u ku n kt sw kt yk ýo > yks ¾he zâkt Au Ähý >>17>> ºk õÞktÚke ykÔÞkt Au yk ðkt, É wyu « xâkt nkuÞ yuðkt > yuf yuf u fnu Au r¼Òk, [rhºk fÞwO Au u rð >>18>> ©enrhyu uÞkuo Au 1 {eh, ykÔÞku ðtxkur¤Þku ÚkR Äeh > ðurËfk h zâkt su y ú, u ¾U[e ÷eÄkt ºk { ú >>19>> ðuo fkZe kÏÞkt ¼qr{ h, ðk¤e u søÞk fhe wtËh > rðM{u k{e Þkt nw s , Aw iÞk whðk e kð >>20>> nrh« kË u {ku ehk{, uW ykðe kuõÞk un Xk{ > Ëu¾e u wAâwt Au uýeðkh, yk þwt ÚkÞwt Au yk ýu îkh >>21>> íÞkhu kuÕÞk Au ¼qÄh¼úk , wýku ËkËk fnwt íÞ ðk > yu tfÕ ÚkÞku ku {kt, R fk÷u {khk { {kt >>22>> ºk ¾h kt n kt yk Xkh, u { u ÚkÞku ku rð[kh > {kxu fÞwO Au {U ykðwt fks, { òýe ÷ußÞku {u yks >>23>> {u huþku íÞkt wÄe ¾hu, ðkt ykÔÞkt Au yk Áðhu > yuðwt wýe u ÚkÞk « Òk, nrh« kËS r s { >>24>> ð¤e yu f rËð u {u , Ä{o k khýu x h{u > fhe ku k e h{ kh, ¾u ÷ fhe kÔÞk u ð kh >>25>> xu ðu o s ku u rhÍÔÞk, r Þkt ©enrh òu ðk u ykÔÞk > ¾k rn Ä{of w{ kh, ðuý e {kÄð u w÷ Íkh >>26>> ð¤e «Þk u RåAkhk{, Vfehe ykrË Au yr¼hk{ > fux÷k íÞkt eò n k ¾k, òuR h{ u rË÷ nhÏÞk >>27>> yu h{ òu R ½ýeðkh, x h{e hÌkk u n Xkh > {ku ehk{ u nrh« kËu , þe¾ yk e Au khe yk t Ë u >>28>> x hkS ÚkÞk yr Wh, íÞkt Ú ke Þk u ehku s w h > ©enrh ¾k ÷R u t u , Þk ehku s w h u W{t u >>29>> x òuðk e {hS khe, {kxu Þk íÞkt Ëuð {kuhkhe > yk tË ºkðkze u íÞkt hBÞk, x ðuo ÷kuf u u BÞk >>30>> íÞkhu òuÞk Au íÞkt ½ýeðkh, Au WXâk ku u feh kh > ¾k rn u [kÕÞk òÞ, yr yk tË Wh {kÞ >>31>> ku e u e[u Þk yk , íÞktÚke ý [kÕÞk Au y{k > ËwtË ºkðkze kuu fq sun, k{ rnrh ykÔÞku Au un >>32>> uXk fqðk W h nw k{e, ¾k rn wtËh Mðk{e > æÞk [wõÞk ðo un Xk{, fwðk{kt rzÞk RåAkhk{ >>33>> swzkðh ðrýf ku , uýu ËuÏÞk u Úkk k > w{ kze u W¼ku ÚkÞku Au, r rhÄkhe u k u Þku Au >>34>> nu nrhf]»ý nu ½ ~Þk{, fwðk{kt zâk Au RåAk-hk{ > yuðwt wýe u ©ey÷ u÷, uXk uXk fÞkuo swðku ¾u÷ >>35>> fwðk k{e ár»x fhe òuÞwt, kýe k k¤u {kR Þwt > fw {ktrn kuÕÞk RåAkhk{, {u ¼kR wýku ½ ~Þk{ >>36>> {kYt kswt hÌkwt Au þheh, Úke fwðk{kt kýe ÷ eh > {w u ðkøÞwt Úke fktR yt u, uXku Úkfku yktrn h{wt ht u >>37>> yu{ fuAu hM h ðk , ÚkR Aw iÞk{kt u rðÏÞk > þe½ú kÚke ykÔÞk íÞkt Äh{, «¼wS u wAe òuÞwt h{ >>38>> ¼kR õÞkt Þk Au RåAkhk{, ¾he ðk fnku ½ ~Þk{ > yuðku kË wÛÞku yr¼hk{, fq {ktne kuÕÞk RåAkhk{ >>39>> ËkËk fwðk{kt ze Þku Awt, ý fwþ¤ ûku{ hÌkkuu Awt > ½ ~Þk{ k « k u fhe, {w u ðkøÞwt Úke fktR she >>40>> r k ®[ k fhþku {u, w¾e yk tË{kt AiÞu y{u > yu{ fnuAu íÞkt RåAkhk{, fÞwO Au íÞkt «¼wSyu þwt fk{ >>41>> ki e shu òu kt íðh, ðkr÷zu ðÄkÞko uW fh > RåAkhk{ u ku uze ÷eÄk, fwðk{ktÚke kh {wfe ËeÄk >>42>> ykÔÞwt fq {kt s¤ y kh, ¼hkýwt Au ð¤e un Xkh > yfM{k ¼hkýku íÞkt fq , un òuÞwt [rhºk y q >>43>> kBÞkt ykùÞo ðuo yu s , Þkt ku ku k u ¼wð > kÚku ÷uR u uW fw{kh, Ä{oËuð ykÔÞk r s îkh >>44>> yuðkt fhu [rhºk y kh, w¾ yk u y h{ kh > Aw iÞk wh k ðk e ÷kuf, ÄLÞ ¼køÞ kBÞkt Au yþkuf >>45>> {éÞk su u « x «{ký, ðkhu ðkhu þw t fYt ð¾ký > kBÞkt r íÞ « x ku òu , x¤e Þku ¼ðs¤hku >>46>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu RåAkhk{¼kR u fwðk{ktÚke kh fkZâk yu k{u ðkþe{ku ht >>89>> qðoAkÞku wðkr e íÞkt fuðk ÷køÞkt, wý kt ðo {ks > ½h wÄhkðk {kxu ÷kðku, ðkt sR u yks >>1>> {k kS ý fuðk ÷køÞkt, ¾he fnu Au u ðk > ðkt ÷kðku ½h u {kxu, ðe ÚkkÞ rðÏÞk >>2>> yu ð w t w ý e u òu ¾ S, kÚku ©e½ ~Þk{> {ku ehk{ w t kzw t òu z âw t , Ä{o rn u Xk{ >>3>> Ae [kÕÞk ðkt fk ðk, kzwt ÷uR wýðk > hu[k k{ ðå[u ÚkR, [kÕÞk òÞ ¤ðk >>4>> L{k ® n e nðu ÷ e, w t Ë h þku ¼ kÞ{k , u k u ÚkR yk ¤ [kÕÞk, ¼Þnkhe ¼ ðk >>5>> [ku kR Þk fÕÞký k h eh, uÚke W¥kh rËþk{kt Äeh > íÞkt Au ðkt ýwt yuf ð , u u fk ðk ÷køÞk òu¾ >>6>> f kðe u kzk{kt ¼hu Au , f¤ ¤Úke fk{ fhu Au > íÞkt fÞw O Au «¼w y u [rhºk, w ý u u s ÚkkÞ rðºk >>7>> rºkþ ðk{ ku ðkt Au yuf, yr ô[ku rðþk¤ rðþuf > yuðku ðkt òuR u {kun , W kze ÷uðk ÄkÞkuo Au { >>8>> ki u Ëu ¾ u Ëe ËÞk¤, {q ¤ {kt Ú ke W¾u z âku u fk¤ > yu f zk u fhu ¾U [ e ÷eÄku , ðk÷u þfx{kt {w f e ËeÄku >>9>> {nk fXý ð@ {k , ½ýku t ¼ eh u ku s ðk > ðkt W kzâku Au su ý eðkh, Ähk ft ÚkÞku Au y kh >>10>>
ht : - 90
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
53
ðkÃÞku þçË ¼Þtfh ½kuh, ÔÞku{ {kh {kt Þku þkuh > u {u hkò L{k t , ykÔÞk Au òuðk fhe W{t >>11>> ykuhe ktzu y u f] khk{, yu ykrË ½ýk s u Xk{ > kBÞk ykùÞo Ëu¾e u { , fhu «þt k íÞkt nw s >>12>> ÄLÞ ©e½ ~Þk{ wt ¤, yk ku fk{ fÞwO Au yf¤ > Au yk ðkt [wtr , W kze ÷eÄku yuðk yS >>13>> ÄLÞ ðeh Au Ä{o fw{kh, Úke yu{ k ¤ ku kh > {wõÞku þfx{kt {nkhks, eò fkuRÚke u fks >>14>> yu ð w t fne fÞko {Mfkh, Þk r s Ë {ku Í kh > {ku eºkðkze hk{« k , ©enrhf] » ý rn yk >>15>> [kÕÞk þfx òu z e u ðkh, ykÔÞk Aw i Þ k w h {ku Í kh > u [rhºk e ðk ko ÷ne, Aw i Þ kðk e s u fne >>16>> ð¤e yu f {u Ä{o Ë u ð , þhýk{ t s u òðw t Au yu ð > fkt R fk{ « t u W{t u , ÚkÞk i Þ kh u Yzu ht u >>17>> yrð kþe fu yrn kÚk, ¼kR òðku {u ËkËk kÚk > f]»ý fu yks siÞu y{u, r kS u t u òyku {u >>18>> {kuxk¼kR fnu ½ ~Þk{, {khu òðwt Au e ðu k{ > {kxu {khkÚke rn sðkÞ, {u òyku kÚku nrhhkÞ >>19>> {kuxk¼kR íÞ {k ku {u, yks ku rn siÞu s y{u > fk÷u ËkËk k t kÚku siþwt, fuþku u {u iÞkh hiþwt >>20>> yu ð kt ð[ fÌkkt Au Xef, ý ÷k e Au t Ä w e ef > q Z r yu i Þ kh ÚkÞk, khkÞý hku ð hu Þk >>21>> fkurx úñktz u su ft kðu, {kuxk rËø s u yu zhkðu > ûký {kºk{kt «÷u fhu Au, {kuxk¼kR e ÄkÂM Ähu Au >>22>> wýku ©ku k su rððufe s , fkuR tËun Ähþku { > yk ku «kf] [uük kðu, ý Ëe÷ nþu esu Ëkðu >>23>> yu k {{o u òýu þw t s , r s ÄkÞw O fhu ¼ ð > ef Äkhe Au {ku n ðhu , Þk khkÞý hku ð hu >>24>> ¼kR u fuzu iÞkh ÚkÞk, Ík÷ðk u {kxu h Þk > {kuxk¼kR u ykð k òuÞk, íÞktÚke kXk ðk÷ku { {kuÌkk >>25>> k{ kÞ½kxu Þk nrh, yrnhks rð[khu Au Vhe > ¼Þ u ÷eÄuÚke kþe òþu, {khkÚke Au fu{ Í÷kþu >>26>> {khk ðkéÞk u ku rn ð¤u, {kxu kAku òô nwt yk ¤u > kAk ðéÞk fhe u rð[kh, {kuxk¼kR ykÔÞk r s îkh >>27>> Þk {k{k u k{ u ~Þk{, w Y »kku ¥ k{ q h ýfk{ > {q ko { k{eyu fÞku o rððu f , Yze h ku R fhe rðþu f >>28>> h hkux÷e fhe iÞkh, kuÕÞk qhý «u{u u ðkh > nu nrhf]»ý s{ðk ykðku, {khk {k{k u uze ÷kðku >>29>> yuðwt wýe u ©eÞkur kÚk, s{ðk uXk {k{k t kÚk > nðu Aw iÞk rð»ku þwt ÚkkÞ, {q {k k fhu Au ®[ kÞ >>30>> {kuxk¼kR u fu þkuÄe ÷kðku, ½ ~Þk{ u uze u ykðku > [kÕÞk [¢e r {r Äeh, Þk khkÞý h eh >>31>> fÞkuo Au ku u si u k , íÞkt ËeXk rn ©eyrð kþ > [kÕÞk fh k { W[kx, ðu u Þk k{ kÞ½kx >>32>> w kuÄ u ½uh u Þk Au, ¼Þnkhe íÞkt ¼u k ÚkÞk Au > ð¤ kt kuÕÞk ¼kR ð[ , wýku ©e½ ~Þk{ Sð >>33>> r íÞu k e u {u ykðku Aku, rþË {w u fuzu Ëkuzkðku Aku > {khe wÄ ÷uðk u fks, ykððwt zu Au {nkhks >>34>> uðwt þwt fhðk u fhku Aku, «¼wS k k þwt Vhku Aku > íÞkhu kuÕÞk Au qhý úñ, wýku ðze÷ tÄw u {{o >>35>> ðkhu ðkhu zhkðku y{ u, nðu þwt ½ýwt fneyu { u > uÚke k e u ykðwt Awt yktne, ¾he ðk {ku u {U fne >>36>> Au kuÕÞk Au ðze÷ tÄw, nðu ½uh [k÷ku Ëe tÄw > ËeËe wt ku Au WËk e { , {ku rð k s{u rn yÒk >>37>> «¼wyu wýe ßÞkt yuðe uh, íðrh kÚke ykÔÞk uW ½uh > ¼Âõ {k kyu shu òuÞk, ¾hk { k W[kx ¾kuÞk >>38>> kBÞkt { {kt {wË y kh, k u ku÷kÔÞk ºkiýu fw{kh > Au wºk u ÷uR u t u, s{ðk uXk yk W{t u >>39>> ð¤e yu f {u ½ ~Þk{, ¾k rn w t Ëh~Þk{ > RåAkhk{ ykrË u ÄkÔÞk, khkÞý hkuð hu ykÔÞk >>40>> ðkr÷zu íÞktÚke fÞwO rð[hý, qðorËþk{kt yþhýþhý > íÞkt Au rþ»kð ku Á sun, u e nuXu ykÔÞk nw yun >>41>> {¤e u uXk Au ðuo r{ºk, kuÕÞk « x «¼w rðºk > wýku ðo ¾k yuf ðk , fk÷u ðkhu ò ku «¼k >>42>> Ônu÷k WXe u «k :fk¤, ykðßÞku yk k u nw k¤ > íÞkt Au wtËh fuhe e k¾ku, ykt k W h nòhku ÷k¾ku >>43>> u ÷uðk kYt ykðßÞku {u, úkñ {wnq uo ykðþwt y{u > un wýe kuÕÞk ðuýehk{, {u Xef fkuAku ½ ~Þk{ >>44>> ý ½¤k ¾k u yks, ykt k ðut[e yk ku {nkhks > yufufku ykt ku ðuo u yk ku, su u yk ku u ku fhe Úkk ku >>45>> fkuR fkuR u ykt u òÞ, yuf eò e fuhe ¾kÞ > yu wt fkhý Au yuf ku¾wt, «kýðÕ÷¼ fnwt Awt [ku¾wt >>46>> nw k k Au yk ðo r{ºk, RåAkhk{S suðk rðºk > yk ý kÚku ðuýe þfu, {kuxk e òuzu u ð xfu >>47>> su su k ¼køÞ{kt su{ nþu, ux÷e u{ s u u Úkþu > yu{kt {¤u òu ykuAe ðÄkhu, fkuR fkuR ku Ëku»k Äkhu >>48>> u e ®[ k rn ÷ð÷uþ, {kxu yu{ s hk¾ku {w uþ > yuðwt ð[ wÛÞwt su ðkh, íÞkhu kuÕÞk Au Ä{ofw{kh >>49>> Ëneyu ykt u ðuýehk{ òßÞku, yu e k¾ku {u ÷uR ¾kßÞku > ¼ihðuykt u ðk wËuð òÞ, yu ku ¼k w¾uÚke yu ¾kÞ >>50>> fxðu y kt u w ¾ t Ë , k¾ku ÷u ß Þku fhe u ðt Ë , ¼Ëw n u y kt u ðheË¥k, fu heyu RåAkhk{ >>51>> ÷kuZðk k{u ykt ku Au sun, {k Ë¥k u ykÃÞku Au un > yufufku ykt ku ðuo u ykÃÞku, ðuýehk{ ku tþÞ fkÃÞku >>52>> Au kuÕÞk «e { «{ký, wýku ðuo ¾k {ws ðký > ku ku k ku ykt ku Au ßÞktÞ, Ônu÷k WXe òßÞku nw íÞktÞ >>53>>
ht : - 91
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
54
k¾ku wtËh ðuýe ÷kðßÞku, khkÞý hu s ykðßÞku > yu{ Äkhe { kuhÚk { , Þk ku ku k u ¼wð >>54>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh kÞ½kxu {k{k u ½uh h hkux÷e sBÞk u ¾kyku u ykt k ðU[e ykÃÞk yu k{u uðwt{ku ht >>90>> qðoAkÞku hk{þhýSÞu wAeÞwt, wýku ©e{nkhks > ykt k ðU[e u ½uh Þk, Au þwt fÞwO yun fks >>1>> M u n Úke t ¼ ¤kðku {w u , kð w L Þ rðºk > ]  ó Úkk e Úke { {kt , w ý kt Yzkt [rhºk >>2>> yðÄ« kËS kur÷Þk, wýku ¼kR {u kh> ¾k kÚku Au þwt fÞwO, u fnwt ðuo rðM kh >>3>> esu rËð u úkñ {wnq o{kt, WXe [kÕÞk u ðkh > ¾k t u Þk k¾ku ÷uðk, fÌkk «{kýu fw{kh >>4>> ku ku k u ykt u Þk, ¾k {¤e u {ks > fu he ykt ku [wfe Þk, RåAkhk{ {nkhks >>5>> ytÄkhk u òu u fhe u, ¼w÷e Þk u þh > òt w k Á e[u uXk, k¾ku ÷uðk kÁ h >>6>> [ku kR uXk òt w k Úkzu sR u, ytÄkhk{kt u ÂMÚkh ÚkR u > nk÷u k¾ku zþu yk Xkh, yu{ Äkhe uXk Au u ðkh >>7>> ykþk hk¾e Au { ½ýuhe, òt wzk{kt fÞktÚke {¤u fuhe > k¾ku zþu u ku òýeþwt, Au W¼k ÚkR u ðuýeþwt >>8>> ½ýeðkh uXk Ähe xuf, ý k¾ ze rn yuf > íÞkt ku ðuo ¾k {¤e ykÔÞk, ku ku k e k¾ku u ÷kÔÞk >>9>> {éÞk ©enrh u ¾k s , íÞkhu Ônk÷ku kuÕÞk Au ð[ > RåAkhk{ k[wt fne Ëk¾ku, {khu fux÷e ÚkR k¾ku >>10>> ø÷k e k{e Þk k k tÄw, WXâk {ú ÚkR wý® Äw > Ae W[Þko u RåAkhk{, {kuxk¼kR wýku ½ ~Þk{ >>11>> n wt ytÄkYt { ÷ kh, nwt ku u e hÌkku ku yk Xkh > Au ©enrh fu nw kYt, fktR ®[ k hk¾þku ðkYt >>12>> {khk ykt k e k¾ku sun, {tAkhk{ ðuýe ÷kÔÞk un > íÞkhu u{ u fu {nkhks, yÄkuo ¼k yk ku {u yks >>13>> RåAkhk{ u yk ku s {u, ¾he ðk fiÞu AiÞu y{u > {tAkhk{ fu yk wt yu{, ¼kR ðnu÷k ykÔÞk ®n fu{ >>14>> ð¤e fuðk ÷køÞk RåAkhk{, yks ¼wÕÞku Awt nwt Äwt fk{ > fu heÞk ykt k e Au ¼úktr , òt w k ð]ûku uXku r hktr >>15>> ytÄkhk{kt ¼w÷e Þku ¼k , ykt k e hne wÄ k > ©enrh kuÕÞk yk e u Äeh, ¼kR Úkkþku rn Ëe÷ eh >>16>> yu yk u ku [kÕÞwt huðk ãku, nðu ku yu ðk u òðk ãku > [k÷ku òt w{ktÚke k¾ku yk wt, {khe ¼úktr wt Ëw:¾ fk wt >>17>> u fu h e fh kt ½ýe Rü, òt w Ú ke W kÁt yr r{ü > yu { fne u òt w w t ð] û k, u k k{w t òu Þ w t fhe [ûk >>18>> k¾ku zðk ÷k e u ðkh, ½ýe khe u {eXe y kh > kBÞk yk tË íÞkt RåAkhk{, k¾ku ðuýe ÷eÄe ÚkÞwt fk{ >>19>> íÞktÚke [kÕÞk ¾k nw t u, khkÞý h íÞkt W{t u > ku ku k e k¾ku Au sun, òuðk ÷køÞk k e u un >>20>> ki u ykt k e k¾kuu Ëu¾kýe, ðkhu ðkhu swðu Au ð¾kýe > {tAkhk{ wt zâwt fk{, u k fh k ©e½ ~Þk{ >>21>> ¾ku¤k{kt òuðk òÞ Au ßÞkhu, òt w kt V¤ ËuÏÞkt Au íÞkhu > ¼k¤e òt w u ¼kR ¼zõÞk, ÚkÞk r hkþ { yxõÞk >>22>> ykt k e k¾ku ÷kÔÞku Awt yks, fkuýu òt w fÞkO {nkhks > fkuý k¾ku {khe ÷uR Þwt, yýÄkÞwO yk rð«e ÚkÞwt >>23>> ¾k ½¤k fhu Au nk , {t Ë {t Ë n u yrð kþ > r ©e½ ~Þk{ e q Z , {t A khk{ ÚkÞk rËøk{q Z >>24>> Äehu hne kuÕÞk hðeh, {tAkhk{ hk¾ku { Äeh > RåAkhk{ ýku ykt ku sun, u e k¾ku ÷kÔÞk {u un >>25>> {u ku yk ðe ðuýe ÷eÄe, RåAkhk{ u yÄeo ËeÄe > y{u fÌkwt kuÞu ð {kLÞwt, kðku Aku nðu ¾kuxwt k wt >>26>> k¾ku òu ¾kðe nkuÞ {khu, yÄkuo ¼k yk ku ykýeðkhu > rn ku ktþhk òyku ½uh, òt wzkt ¾kR u fhku ÷uh >>27>> Au {ßÞk Au {tAkhk{, ½ ~Þk{ wt nþu yk fk{ > ¾kðk rn Ëu yu {w u w¾u, {kxu yk wt u k {w¾u >>28>> yuðwt Äkhe u ykÃÞku Au ÷k , òt wzk{ktÚke yÄkuo ¼k > RåAkhk{ u ykÃÞku Au ßÞkhu, { þkt ze Þwt íÞkhu >>29>> uW sý òwyu ku k k , òt w e ÚkR fuhe «fkþ > yuðe ÷e÷k fhu Au y kh, eòwt [rhºk fnwt yk ðkh >>30>> ykt k e zk¤ W h yuf, fkufe÷k þçË fhu rðþuf > Yzku ftX {Äwhku Au kË, RåAkhk{u wÛÞku Au u ðkË >>31>> ©enrh u RåAkhk{ fu Au, ¼kR fkufe÷k fuðe ku÷u Au > u u fze u ÷R [k÷ku, ½uh ÷R òðk kÁ Ík÷ku >>32>> yuðwt wýe u ©e y÷ u÷ku, ¾u÷ fhuAu wtËhAu÷ku > yuf k¾ ÷eÄe r s nkÚk, fh ô[ku fÞkuo Þkur kÚk >>33>> fkufe÷k u yu fuhe kðe, h ©enrh L{w¾ ykðe > «¼wS k fh h uXe, ku÷u ðkýe {Äwhe u {eXe >>34>> s Sð fu RåAkhk{, swðku fkufe÷k ykðe yk Xk{ > fuhe Ëu¾kze u ÷÷[kðe, {u fnu k n k u ykðe >>35>> ý fuhe ku ¾kðk ãku nk÷, AeÚke Ëu¾þwt yu ku ÏÞk÷ > yu{ fne [kÕÞk Úkkuzu Ëqh, fkufe÷k Wze R sYh >>36>> sR u uXe ku k k MÚkk u, Au þwt fÞwO Au ¼ ðk u > ¾k rn ©e hðeh, k¾ku s{e u Þk Äeh >>37>> ¤kð{kt Äkuðk ykÔÞk fh, r{ºk e kÚku ©enrhðh > u {u ðrýf t kËe , u e Mºke ðhe kR ¼eÒk >>38>> s¤ ¼hðk ykðe u MÚkk , uýu ËuÏÞk Au ©e¼ ðk > ¾k kÚku Äwðu Au ßÞkt nkÚk, íÞkhu kuÕÞkt ðhe kÚk >>39>>
ht : - 92
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
55
fk{ òÛÞwt Au {kÁt y{u, yufe÷k k¾ku sBÞk þwt {u > {k{e u ku yk e rn yuf, ðkY ðkr÷zk ðkéÞku rðþuf >>40>> yuðwt wýe u nkMÞ ð[ , Ae kuÕÞk u ©e¼ ð > ÷uðe nkuÞ òu k¾ {khu, yks ykðòu ½uh y{khu >>41>> yuðwt fne ykÔÞk eh kh, fkurz÷k÷k÷ Ä{ofw{kh > ðhe kRyu ¼ÞwO eh, [kÕÞkt r s ½hu {r ÂMÚkh >>42>> fu z u ykðu Au s feh kh, fh ÷kt ku fÞku o r hÄkh > W h fw t ¼ s¤ ku su n , u { kt kt ¾ {w f e yu f yu n >>43>> Au «e { ½u h ÄkÞko , yr W¥k{ u n ðÄkÞko > ðhe k Þkt r s ½u h , u z w t W khu Au Áze u h >>44>> suðkt nuXu W khðk òÞ, fwt¼{ktR u k¾ Ëu¾kÞ > Ëu¾e ykùÞo k{e Au { , ynku õÞktÚke fuhe yk kð >>45>> fhu ku k k { u rð[kh, fuhe fkuýu {wfe r hÄkh > yk ku ½ ~Þk{S wt fk{, eò fkuR e [k÷u rn nk{ >>46>> yu{ rð[kh fh e e, k¾ ÷uR [k÷e þw¼ { e > ykðe ¼rf {k k fuhu îkh, íÞkt ku W¼k Au Ä{ofw{kh >>47>> fuAu ©enrh u wýku ÷uhe, {u ½x{kt {wfe e fuhe > f]»ý fu nk {U {wfe e ¾he, {khk fwt¼{æÞu yk fuhe >>48>> ðhe k fu wtËh~Þk{, fuðe he u {u fÞwO fk{ > {kh {kt æÞk nwt Úke [wfe, {u fuhe fuðe he u {wfe >>49>> {w u ¾ h zu su{, {u rËÔÞ¼kðu {wfe u{ > ðkr÷zku fu {u yu þwt òýku, yr ÷k½ð k þwt «{kýku >>50>> { u ¾ h zu su{, þwt fhðk y{u {wfeyu u{ > yuðwt wýe u yk tË k{e, ðhe ku R rþh k{e >>51>> Au kts {ku ÚkÞku ßÞkhu, «¼wyu fÞkO ¼kus íÞkhu > ¾k t u ÷uR w¾Äk{, [kÕÞk ½hÚkfe ½ ~Þk{ >>52>> Þk òh{kt r rhÄkhe, ¼ð khý ©e¼Þnkhe > t þ eÄh n÷ðkR MÚkk , [ki x k{æÞu Au yu e Ëw f k >>53>> fe[z ÚkÞku Au Ëwfk yk u, e÷ftX Þk yuðu ÷k u > ¾ e Þku íÞkt Ônk÷k ku [hý, uÚke ÚkÞku Au fe[z ðhý >>54>> yuðwt òuR u w¾ tË , kuÕÞk ðk÷ ýuÚke ð[ > [k÷ku yk rnhe fwðk k , ð [hý Äkuðwt yrð kþ >>55>> yu { fu k A k Þk fw ð u , nðu [hý fu ð e he u Äw ð u > yu f ðrýf e w º ke ðkÁt , hk{fw t ð h k{ Au kYt >>56>> eh ¼h e n e rf khu, fwt¼ ¾U[e u ku÷e uðkhu > ykðku ©enrh yþhýþhý, Äkuðhkðwt {khk nwt [hý >>57>> Ônk÷ku fu Úk kYt nþu u Úkkþu, yu e {u¤u yk [hý Äkuðkþu > yuðwt fne fwðk u rf khu, ÃÞkhku uXk { {kt rð[khu >>58>> {wõÞk fq {ktrn e[k [hý, fktXk W h uXk Ázu ðhý > íÞkt ku ykÔÞk 1 kþe fk¤, fÞko ðk÷k k kË ¾k÷ >>59>> yuðwt Ëu¾e kRyku rn , ½ýk ÷kuf òwðu fhe rn > kBÞk ykùÞo { y kh, íÞktÚke [kÕÞk Au Ä{ofw{kh >>60>> Þk ¾t k hku ð h eh, ¾k rn w ý t ¼ eh > íÞkt u X kAu nrhËk kðku , {éÞku W¥k{ u n u ÷kðku >>61>> hkuðh{kt ÚkÞkt Au 2fts, W khe ÷eÄkt u{ktÚke ts > u ku wtÚÞkuAu wtËh nkh, ðkr÷zk u uhkÔÞku uðkh >>62>> yu ð ku ¼kð Ëu ¾ e ¼ ð , ÚkÞk « x «¼w « Òk > ku Õ Þk kðkS «íÞu ð[ , nrhËk w ý ku u Ähe { >>63>> {khu rð»ku {kÁt Au { , uÚke í t k{þku s > uhkÔÞku Au yk fts ku nkh, »kxT Ë fhu íÞkt wtòh >>64>> u u fts{kt Au suðwt nu , yr yk tË «u{ {u > yuðe «er Úkþu {{ [hýu, { u hk¾eþwt r íÞ þhýu >>65>> yu{ ÚkÞk «¼wS « Òk, kðkS u ykÃÞwt Au ð[ > yZ¤f ZéÞk ¼ ð , ¾k t u ykÔÞk Au 3 Ë >>66>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©e nrh ¾kyku u ÷uR u e[k{kt k¾ku ¾kðk Þk u ðÁýËuðu ©enrh kt [hý ÄkuÞkt u nrhËk kðk u ðh ykÃÞku yu k{u yufkýwt{ku ht : >>91>> hk k{uhe yuf {u yufkËþeyu, W¥k{ ðú fuðkÞ > ½ ~Þk{ u t u ÷R u, Ä{oËuð u kðk òÞ >>1>> hk{ k hu Þk ku u , fhe u rË÷{kt ¼kð > u {u ðht k ykt u , u X k xðh kð >>2>> Ä{o Ë u ð hku ð h{kt , w ¾ u fhu Au M k > Au r k e k u Þk, kðk kÁt ¼ ðk >>3>> yu {u yu f y w h ykÔÞku , k e y½ w t Äk{ > q ð o w t ði h t ¼ kh ku , fhðk u fw z w t fk{ >>4>> ©e½ ~Þk{ u {khðk, t f Õ fÞku o Au { > f xÚke ykÔÞku s¤{kt , Ähe {½h w t >>5>> yt hò{eyu òÛÞku yu u, Ônk÷u fÞkuo Au rð[kh > W kð¤Úke M k fhe, nw k{e ykÔÞk Au nkh >>6>> ehku s w h k Ròw , ykÔÞk u {u íÞkt Þ > ð W khe u ðkrh{kt , M k fhu A u ßÞkt Þ >>7>> ©e½ ~Þk{ e ¼úktr Þu, {½hu ÍkÕÞku Au [hý > iòw ºkðkze w{ kze, {kÁt ykÔÞwt òýu {hý >>8>> ¼kR {w u ÍkÕÞku {½hu , ¾U [ e u òþu yks > fku R Aku z kðku yk {u ku , ÚkkÞ {knu Á t fks >>9>> yuðwt wýe s ½¤k, khu W¼k n k sun > nrh« kË u ku÷kÔÞk, s¤Úke khýu un >>10>> isw ºkðkze ku k Au, ºkðkze yk tË k{ > ¤kð u fktXu W¼k Au, k u hÌkk ½ ~Þk{ >>11>> fhòu z e u fu ð k ÷køÞk, yrð kþe u yk t Ë > ½ ~Þk{ {w s w u , Aku z kðku w ¾ ft Ë >>12>> {½hÚke {wfkðku yu u, hûkk fhku {nkhks > {u Sðkzku íÞkhu Sðu, rn ku {hþu yks >>13>>
ht : - 93
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
56
yu{ kt¼¤ kt W¼k Au, kuxe úneAu ký > ËÞk ykðeAu ËÞk¤w u, wýe yk tË e ðký >>14>> ©enrhÞu nkÚk ðÄkÞkuo, W¼k Úkfk ¾uð > iòw ºkðkze u ¢ kÚku, khu ktýe ÷eÄk yuð >>15>> i ò w W¼ku u fh òu z e, «¼w u fhu «ýk{ > rð Þ ð[ u M w r fhu , sÞ sÞ w ¾ Äk{ >>16>> {hý{ktÚke {wfkÔÞku {w u, {uh fhe {nkhks > rn ku {khku fk¤ n ku, yu{ òýku {u ki yks >>17>> Rïh fu h k Rïh Aku u , Ëu ð ýk ð¤e Ëu ð > f w o { f w O yLÞÚkk f w O , {Úko ©e r ¼u ð >>18>> ÷kuf ðuo íÞkt fuðk ÷køÞkt, ©enrh Au ¤ qºk > kûkk ©e¼ ðk Au, nrh« kËS k wºk >>19>> { w»ÞÚke ku u ne, fXe fÞwO yk fk{ > kuxe {khe Akuzkðe ÷eÄku, úkñý u yk Xk{ >>20>> yu { fnu Au ðo ÷ku f , «u { u fhu A u «ýk{ > nrh u {Mfkh fhe, Þk ku ku k u Äk{ >>21>> nu hk{þhý wýe ÷ußÞku, íÞ fnwt Awt kh > yksu hk{ k h ku, {kuxku {rn{k y kh >>22>> q ð u o h½w r « xâk, ¤kÔÞw t Au yk zk > {kxu u ¤kð w t k{, hk{ k h w n k >>23>> ðo fkhý k fkhý Au, ©enrh ©e½ ~Þk{ > ÷k÷u y÷kirff ÷e÷k fhe, yr W¥k{ un Xk{ >>24>> nwrðÄu k¤ ýk{kt, yk hkuðhu [ku k > ½ýe ð¾ u rð[Þko Au, yûkh r yrð kþ >>25>> r kS rn «u{Úke, ½ýe ðkh fÞwO M k > yk hkuðh k rf khu, hBÞk Au ©e¼ ðk >>26>> h{ý¼q r { ©enrh e, « krË w t Au MÚkk > Ëw ÷ o ¼ Au ú ñ krËf u , ¼ku ðþu ¼køÞðk >>27>> su fkuR yk{kt M k fhu, r rºk wt fhþu ©kØ > fÕÞký{kt fkuR he Úke, ykðe zu rn kÄ >>28>> hk{ k h W¥k{ Au , nw u Ëþo Y > W ðk fhu ykðe u , u {ku û k k{u y q >>29>> ykMÚk¤u su ykðe fhþu, ©e ½ ~Þk{ wt M{hý > kÄw rð« u s{kzþu, u wt {xu sL{ {hý >>30>> q s fhþu «u { Úke, kÄw ú k ñý w t kh > ½ýk sL{ kt k x¤u , ¬e fnw t Aw t ykXkh >>31>> hk{þhýS kt¼¤ku, eswt fnwt Awt [rhºk > ©Øk rn su kt¼¤u, u Úkkþu h{ rðºk >>32>> yu f {u hk{« k , kÚku ©e½ ~Þk{ > yðÄ w h eÞu òÞ Au , íÞkt ykÔÞw t {¾ku z k k{ >>33>> u k{ e VuhVkhe Úki Au, Ëuþfk¤Úke h > ðihk e íÞkt {trËh fhu, Äkhe {kuxe R{kh >>34>> kÞku ¾kuËu Au qýo «e u, { w»Þ ½¤k ßÞktÞ> «k[e ku nu{ fuhe, r f¤e Au un{ktÞ >>35>> Ëþo r t n hkÞu òÛÞw t , ku ýw t ð o > r sËq u ku ÷ kðe u , fu ð k ÷køÞk Ëu R { >>36>> su kÄ òuRyu {khu, u ÷uR òyku yk ðkh > {¾kuzk½kxu su ku Au, u ÷R ykðku yk Xkh >>37>> rn ku {u ku f heÚke, k{þku y {k > íðh ÷kðku ku íÞkhu , nw t òýw t ¤ðk >>38>> yu ð w t w ý e i Þ kh ÚkÞk, u ð f s [k > ÷ku n w t yu f kzw t ÷eÄw t , {s w yðfkþ >>39>> u÷ e Ëþ òuz ÷eÄe, eòt kÄ u {kx > tËh rË e ¾[eo ÷i, ykÔÞk Au {¾kuzk½kx >>40>> kÞk{kt Ú ke ku fkZe Au , fhe u òu h y kh > þfx h [zu ne, Ëq fhu Au rð[kh >>41>> u Ëu¾e u ¼kR u wAu, ©enrh wtËh~Þk{ > nu ¼kR yk ki ¼u k ÚkR u, fh k nþu þwt fk{ >>42>> yu ð w t w ýe ¬e fhðk, k u Þk yrn kÚk > ¾r[ ¾kºke fhe ÷eÄe, y w[ h e kÚk >>43>> íÞkhu u nrh u fÌkwt Au, wýu÷wt su ð]¥kkt > uW u tÄw W¼k hÌkk, rð[khu Au f{÷kfkt >>44>> ©enrh u ËÞk ykðe, Ëu ¾ e u nw «Þk > rð« ½ýkf Ëq Au , òw ð u Au ©eyrð kþ >>45>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu isw ºkðkze e {½hÚke hûkk fhe yu k{u kýwt{ku ht : >>92>> qðoAkÞku hk{þhýS kur÷Þk, wýku r k tÄw kh > ©enrhyu Au þwt fÞwO, {¾kuzk½kx {kuÍkh >>1>> yðÄ« kËS W[Þko , ykýe Wh ykFkË > rðM khe u u ðýo ð w t , w ý ku ¼kR t ð kË >>2>> yKw ÷e÷k yk «¼w e, kð w L Þ fÚkkÞ > kt ¼ ¤ kt w ¾ W su , k f Ëq h ¤kÞ >>3>> [ku kR {¾kuzk½kxu wtËh ~Þk{, uW tÄw W¼k Au u Xk{ > ku k e ku ze Au sun, ½ýe ¼khu {s w yun >>4>> hksËq fhu Au «Þk , þfxu [zkðk {kxu fkþ > ¤ Ëk¾ðu Au u y kh, ý ¾ e Úke ÷ kh >>5>> ¤ne ÚkÞk r ¼t , nkÞko ®n{ ki s t > y w [ h ú k ñý Au su n , ku Õ Þk Ëe ÚkR u s yu n >>6>> kðu Au òr ku Mð¼kð, nðu þw t fhþw t ykt rn Ëkð > { u hu e Úke nðu Äeh, ÷ks hk¾u òu ©e h½wð eh >>7>> yu { fne u ÚkÞk WËk , k¾u Au {w ¾ Úke r ïk > yu ð w t Ëu ¾ e ku Õ Þk «¼w yu { , fnku ¼kR fhðw t Au fu { >>8>> fku ku [zkðeyu ku y{u , Au xu hne òw ðku nw {u > þfx{kt {wfwt ykýeðkh, shu òu kt òu kt r hÄkh >>9>>
ht : - 93
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
57
yuðwt wýe u yk tË kBÞk, òýu rðfx tfx ðkBÞk > kuÕÞk {ú ÚkR u u ðkýe, {u wýku u kht krý >>10>> hkò Ëþo ® n f hku , {khe k¾u yu ð ku Au s hku > yíÞkhu òu zu ¾u ÷ , y{kÁt fkZe k¾þu u ÷ >>11>> f] k fhe fhku òu yk fks, ÷kuf{kt huþu y{khe ÷ks > kzk{kt òu [zkðku yk ku , ku hkò ku Úkkyu rn fku >>12>> yu ð w t w ý e u Ëu ð {w h khe, fu Au u ð f u w ¾ fkhe > {u ðu o s k hnku Ëq h , òu ð ku fu { ÚkkÞ Au sÁh >>13>> yux÷k{kt u [kh e kR, kuÕÞk fhe u yz t kR > {kÁt niÞwt Vwxe Þwt Au, ¾kuxwt ðu{ þwt { ÚkÞwt Au >>14>> yk ýu ½ýk w Á »k w h k, yu f u ¤{kt Úke yÄw h k > Ai y u yk ýu ku ¤ðk , òu h ðk¤k s hk òw ð k >>15>> fux÷k rË Úke ktÄe nkuz, {u ÷eÄe Au {kÚkkt kuz > kuÞ ku shk ð nk÷u, ku yk 1rþþw wt þwt òuh [k÷u >>16>> þw t yk k¤f [zkðe þfu , ku k u ûkýw t ð xfu > yu ð w t fu kt fu kt fk¤, ËeÄkt Ëþo Ëe ËÞk¤ >>17>> hk{[t ÿ Y u ÚkÞk Äeh, [ w ¼ w o s LÞk ¤ðeh > yu ð k Y u Ú ke ku W kze, yu f nkÚk{kt ÷u R Ëu ¾ kze >>18>> {w f e þfx{kt u n ðkh, ki h ð k kðe u Xkh > 2ºÞt f[k hk{u W kzâw t , yu Ú ke yrÄf ¤ Ëu ¾ kzâw t >>19>> n wt yð kh wt yu fk{, yk ku yð khe ½ ~Þk{ > fkurx fkurx úñktz kt 3ðkh, yuf hku{{kt Wzu r hÄkh >>20>> þku Au ku ýku r Þkt ¼kh, y uf rðï k su ykÄkh > yuðwt yKw ykùÞo òuR, ðuo ÷kuf òuðu { {kuR >>21>> yk ku yr þu ykùÞo ðk , h khe fnu Au kûkk > nw s fhu Au rð[kh, yk ku ¬e Au s ËkÄkh >>22>> yûkhkrÄ r qýo úñ, {kuxk {wr òýu rn {{o > hk{Y u ÚkÞk «¼w yks, hk¾ðk kYt yk ýe ÷ks >>23>> RüËu ð Au ©e hk{[t ÿ , nkÞ fhðk ykÔÞk ÷ªÿ > yu { òýe u ½¤k s , fhu «u { u «ýk{ M ð >>24>> yu x ÷k{kt ku ©e½ ~Þk{, ÚkÞk k¤Y u w ¾ Äk{ > t f »ko ý u ÷R u t u , Þk yðÄ w h W{t u >>25>> ku ðk¤k y w[h sun, þfx kÚku [kÕÞk Au un > ½ýk «Þí u íÞkt Úkfe ykÔÞk, swo t k h ku ÷kÔÞk >>26>> ½ýk s íÞkt rðÂM{ ÚkÞk, ku ku k u MÚkk fu Þk > ð¤e fnwt Awt ðk ðe , kt¼¤ku ©ku k ÚkR ÂÕ÷ >>27>> Aw iÞk wh rð»ku kð , yr W¥k{ Au 1W ð > u{kt Vý kõÞkt MðkrËü, Mfh ÷kufu òuÞkt y¼eü >>28>> íÞkhu [kuh ykÔÞk ðkze{ktÞ, Vý kt Á hÌkkt ßÞktÞ > V¤ kuzðk kÏÞk Au nkÚk, fh [kuxe hÌkk V¤ kÚk >>29>> s¾he fhðk ykÔÞk Au ¾u , ý nM ÚkÞk ð@÷u > ÷k¼ ÷u kt Ä ðuo Þwt, Mfh ÷kuf u yu{ ÚkÞwt >>30>> V¤ ÷uðk{kt fktR VkÔÞk, [kuh k «ký [kuxeyu ykÔÞk > Awxðk k fhuAu W kÞ, fh V¤Úke òwËk ÚkkÞ >>31>> yk¾e hkrºk fÞw O Au «Þí , Sð k òðk w t þku Ä u Þí > fhe {u y h{ kh, yu { fh kt ÚkÞw t ðkh >>32>> hkrºk ðe e R Au Ëw:¾{kt, V¤ ykÔÞwt u k {w¾{kt > Aw iÞk wh k s òøÞk, Mfh { M kðk ÷køÞk >>33>> ¼ku ÷køÞk u ykrðÞk yktne, {kuxe ¼w÷ ze { {ktrn > rðrÄyu ykðk þwt ÷ÏÞk ÷u¾, {khe f{oV¤Y u {u¾ >>34>> ¾kux ¼wÕÞk nkhe Þk ¤, Vhe rn ykðeyu yk MÚk¤ > [kuh ÷kuf fhu Au W[kx, nðu þwt LÞku Au swðku ½kx >>35>> «k :fk¤{kt WXâk Au Äh{, s¤ f¤þ ÷eÄku Au h{ > ykÔÞk e[k {æÞu kð , fhðk r Þkt Ët Äkð >>36>> Ëu Ï Þk nrh« kË u u ý u , Mfh ¼hkÞk Au u ý u > ÚkÞk ÷k[kh Mfh s , ku Õ Þk Ëe ÚkR u ð[ >>37>> nu ËkËk {khe ðkze{ktne, V¤ [kuhðk ykÔÞk k yktrn > ý [kuxe Þk Au nkÚk, Vý k Yðh kÚk >>38>> fÞkuo Ëk¾zku ½ze hk , yu{ fh kt ÚkÞwt «¼k > V¤ fkuR u yufu {éÞwt, ¼wzwt ¼køÞ y{kÁt yk ¼éÞwt >>39>> W÷xk [ku x e hÌkk Au nkÚk, Vý k u V¤ t kÚk > fhe {u u {he Þk, y{u nu h k nu h k ÚkÞk >>40>> Úke {k÷{ z e yks, nðu þw t fheyu {nkhks > Aw x k fhkðku y{khk nkÚk, f] k fhku {u f] k kÚk >>41>> {khe ðkze{kt fku R rË , rn ykðeyu «kýSð > zâwt fü «÷Þ {k , nðu ku yk ku Srð Ëk >>42>> ÚkÞk Mfh ku ÷ßò wh, e[kt {w¾ fhe kuÕÞk ¼qh > {khk {kuxk wºk òu¾ , nfef òýþu yu { >>43>> y{ u {khe k¾þu yks, ¾U[e ÷uþu «ký {nkhks > nk÷u ykÔÞk fu ykðþu yktÞ, Au k e u siþwt õÞktÞ >>44>> Mfh yu{ fnuAu ðk , yux÷k{kt ykÔÞk uW ¼úk > {kuxk¼kRyu ËuÏÞk u [kuh, Vý k Á [khu fkuh >>45>> ¼úfwxe [ze Au uýeðkh, hku{kð¤e ÚkR fw fkh > {khðk òÞ Au yrn kÚk, íÞkt ku ©enrhyu ÍkÕÞk nkÚk >>46>> hðeh yk u Au íÞkt Äeh, Ônk÷u W¼k hkÏÞk r s ðeh > Mfh kBÞk { {kt ºkk , r ùu òÛÞwt yk fhþu kþ >>47>> ® n u Ëu¾e zhu nhýe, ÚkR Mfh e yuðe fhýe > yu{ Ëu¾e u ©eÄ{oËuðu, ¼kR u W¼k hkÏÞk Au yuðu >>48>> hk{ ku ¢ku Ä ÚkÞku Au þkt , ku u W¼k hÌkk Au r hkt > Au fnu ðkr÷zku ð[ , Mfh u ku u ¼ ð >>49>> nðu fhþku rn yk fk{, {hþku {ku rð k {k{ > VheÚke ykðþku òu yk Xk{u, ku[kzeþwt f] kt u Äk{u >>50>> Au fhþku {kt Awxâk e ykþ, zþu ftX{kt {]íÞw kþ > yk ku y{khe RåAk k ¤u, V¤ kfe hÌkkt Au yk MÚk¤u >>51>> y{khkt {k r kS su n , u { u s{ðk ÚkÞkt yun > yu{ fne u [kuh k nkÚk, V¤ Úkfe Awxk fÞko kÚk >>52>>
ht : - 94
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
58
yfufwt V¤ ykÃÞwt uðkh, y÷ u÷ku fhuAu W[kh > yk {k{kt ku ÷eÄk W khe, fhe «¼wyu hûkk {khe >>53>> rn ku {kh {kuxk¼kR, r ùu {k e ÷ußÞku { {ktne > yuðwt fne hò yk e ËeÄe, f] k kÚku khe ðk feÄe >>54>> kÚku ÷uR u Òku fw{kh, Ä{oËuð ykÔÞk r s îkh > fne ðo u ðk rðM khe, ÚkÞkt rðÂM{ ki h khe >>55>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu {¾kuzk½kxu þfx{kt ku [zkðe yu k{u kýwt{ku ht : >>93>> qðoAkÞku Ae y»kkZ {k e, q ý{k þw¼ kh > ©enrh r s ¾k kÚku, fhu Au yu{ rð[kh >>1>> r{ºkku [k÷ku nðu siÞu, yks ku kðk {kx > rðïkr{ºke sun rh k, u k su ½¤k ½kx >>2>> yu{ Äkhe Ëuð {kuhkhe, w¾fkhe ½ ~Þk{ > ¾k rn kðk [kÕÞk, ©e r w¾ k Äk{ >>3>> «Úk{ Þk òu eÄhu, M unu fÞkO íÞkt M k > íÞktÚke [kÕÞk Âù{ fktXu, ½khe ½kxu ¼ ðk >>4>> íÞkt M k fhe yk u [kÕÞk, ½kx nhiÞk ßÞktÞ, M k fhe u [kÕÞk íÞktÚke, f ðk ½kx Au íÞktÞ >>5>> u MÚk¤u s¤¢ezk fhe, yk ¤ [kÕÞk ½ ~Þk{ > Äku eÞk½kxu ò k nðk, Ä{o w w¾Äk{ >>6>> [ku kR íÞkt Au hsf su {tAkhk{, r s w kÚku yr¼hk{ > wºk u ys hu r¤Þku, uÚke Ëw:¾ k{u Au r¤Þku >>7>> u u wtËh ~Þk{u AkuzkÔÞku, {]íÞw k {w¾{ktÚke {wfkÔÞku > Au íÞktÚke fÞwO Au rð[hý, ki½kxu Þk yþhý þhý >>8>> rþðS k [ku hk W hu , ð W kÞkO {ku n ðhu > ÚkÞk i Þ kh Ëu ð Ëu ð u þ , fÞku o Au s¤{kt r n «ðu þ >>9>> ½ýeðkh u ÍeÕÞk s¤{kt, k¤ r{ºk rn ¤{kt > yûkh r ÚkÞk iÞkh, íÞktÚke [kÕÞk Au Ä{ofw{kh >>10>> ¾t k½kxu ÚkR u yS , ÷e÷ðk ½kxu Þk yr¼ > r {o ¤ eh{kt fÞw O M k , fXðk ½kxu Þk {k >>11>> íÞktÚ ke Þk ½kx rð©k{, y÷ u ÷ku S w t Ëh~Þk{ > ÷wý u fÞwO r Þkt M k , [kÕÞk yk ¤ ©e ¼ ðk >>12>> ® nk½kxu ÚkR u y kze, [kÕÞk òÞ Au r{ºk Akze > kAk ð¤e u Sð «ký, ¼ðk eÞk whu ykÔÞk òý >>13>> yu Au {ku eºkðkze wt k{, [kÕÞk íÞkt ÚkR u yr¼hk{ > hu[k k hkò {k t , u k fkux{kt ykÔÞk ©eht >>14>> fkux fwðk h ¼ ðk , fhðk uXk íÞkt s¤ k > Vý s{e [kÕÞk ©enrh, Au ½uh ykÔÞk yu{ fhe >>15>> wýku hk{þhý yuf r[¥ku, eswt [rhºk fnwt Awt «e u > yÞkuæÞk k ËþhÚk ¼q , y kze ÚkR Þk y w >>16>> {k½ {k {kt t[{e kh, ku u ÷e÷k fhe Au u Xkh > {u¤ku ¼hkÞ Au íÞkt n{uþ, u rË ku yãkr wÄe yuþ >>17>> u {u ¤ k h òðk rð[kh, Ä{o Ë u ð u fÞku o r hÄkh > yu { Äkhe u ÚkÞk i Þ kh, kÚku ÷eÄk Au u W fw { kh >>18>> [kÕÞk yðÄ wheÞu Ä{o, {kuxk¼kR u ©enrh h{> yu{ {kh {kt [kÕÞk òÞ, r k wºk ºkiýu w¾ËkÞ >>19>> [kÕk kt [k÷ kt e ðk , {k o{kt {¤e yuf s{k > u{kt ðuo Au ðihk e sun, {nk¢kuÄe rðhkuÄe Au un >>20>> u ý yðÄ w h e òÞ, {u ¤ k h òðk yr¼«kÞ > Ä{o Ë u ð u fÞku o Au t kÚk, u { k ¼u k [kÕÞk kÚk >>21>> yÞku æ Þk w h e u {k u o òÞ, r k w º k kÚku {w Ë kÞ > {¾ku z k½kxu ku f Þk Äeh, { ku h {k rh k u eh >>22>> u { ýu r Þkt fÞku o zkð, Ëe u fkt X u fhe u ¼kð > yu f h{ýe søÞk w t r Ëh, íÞkt Au hk{[t ÿ w t {t r Ëh >>23>> nrh« kË W Þko íÞkt Þ , w rn {t r Ëh{kt Þ > Au fhðk Þk Au M k , rh k{kt r n u q L Þðk >>24>> Ä{o Ë u ð u hk{« k , s¤ ÷ku x k ¼he ÷eÄk yk > rnh ¼q r {yu u W Þk, ©enrh Ëe h hÌkk >>25>> Ae u k ku yuf s , {w¾u ku÷e WXâku Au ð[ > ½ ~Þk{ ykðku yktrn {u, fktR fk{ kðeyu y{u >>26>> ÷e÷e ktˤò e yk ¼kS, kuze ÷kðku {u kS kS > Xkfkuh u s{kzðk fks, ykðe u ÷uðhkðku u yks >>27>> nrh fu yu{ ÚkkÞ rn, ÷e÷e ¼kS ku nwt kuzwt rn > yk {trËh k qòhe sun, XkfkuhS kYt ðkðe un >>28>> ð¤e ¼kS{kt Sð hÌkku Au, y{ u yuðku r ùÞ ÚkÞku Au > {kxu kuzwt rn yuf ºk, íÞkhu kuÕÞku Au un rðr[ºk >>29>> ¢kuÄk wh ÚkÞku Auu fw kºk, n ÚkÞwt ÷ {kºk > yr kýe WXâku yz t , swXku òu e {r sz¼t >>30>> u Au kËkh ¾kuË kxe, ¾ h Úke õÞkt òþwt ¾kxe > ykÔÞku {khðk ÷i hðkh, eò ðuo kuÕÞk un Xkh >>31>> fkÞfwt yku ÷zfkfwt {khu, uhu { {ut õÞwt e[khu > íÞkhu kuÕÞku Au wÂØ hrn , {kh zk÷wt k «ký rn >>32>> WM u ð[ {kLÞk {khk, WMfu ÷eÞu Ëu knwt {U zkhk > fhu u ðuo yu{ rððkË, «¼wS kXk S «{kË >>33>> r k tÄw fhu Au ßÞkt M k , íÞkt Þk ku u ©e ¼ ðk > Au u ku÷e WXâku u Xk{, {ktnku {ktrn [kÕÞku Au t úk{ >>34>> {r ü ÚkÞu÷ku Au ¼úü, fnuðk ÷køÞku Au ðuo u M ü > {w u ðk u [k¤u [zkÔÞku, ykuÕÞk k¤fzk u [kÔÞku >>35>> [k Ëu¾ku y{khe yk ðk , w{ fe fÁt {U ½k > yu{ ÷k e WXâk Au yt khk, uW ûk tÄkÞk Au LÞkhk >>36>> {kt n ku { kt r n fhu {khk{kh, {nkÞw Ø {t z kÞku u Xkh > fku R fku R ku Xku h {w f u , yu f yu f e [ku x [w f u >>37>> w t e V÷ð u Vku z u þe»k, {khu þ fhe ½ýe heþ > hk kt ÚkÞkt Au heþu ÷ku [ , Ëo Wzu Zt f kÞku >>38>>
ht : - 95
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
59
ÞwØ e ÷k e hne íÞkt Íze, {kuxk wÁ u {k÷{ ze > ðk òýe u ðkhðk ykÔÞk, wÁ u ý [kf [zkÔÞk >>39>> wÁ e yð¿kk fhe ½ýe, ðk e n e u ku e > u{ u ku [ze Þku fku , wÁ e ÷ßò fhe Au ÷ku >>40>> fi f Úki Þk få[h½ký, fi f e ð¤e Au ku Ú khký > fi f yÄ{w ð k fi yÄw h k, fi f Úki Þk Au [f[w h k >>41>> òýu hý trz {[eÞk, yuðk hý¼wr{ k hr Þk > yu{ ÞwØ ÚkÞku ½ýeðkh, ðuo ku ykðe Þku Au kh >>42>> {ktnku{ktrn k{e Þk {hý, ¼Þtfh LÞwt yu yk[hý > yuðwt Ëu¾e u ©eÄ{oËuð, u wºk u ÷R ¾uð >>43>> Þk ºkýu u {trËh{ktrn, ku u W khku fÞkuo Au íÞktrn > ¼qr{ k ¼kh Y y wh, ¼ð{kt Au ¼xf k ¼qh >>44>> «¼w ku u RåAk { Äkhe, kþ {kzu Au f¤u fhe > ßÞkt íÞktÚke ¼qr{fk ku su ¼kh, W khe Ëu Au s ËkÄkh >>45 >> hM h fhkðu Au ðuh, SÞkt r Þkt {he hnu Xuh > ku k e {kÞk ku u «{kýu, eò úñk suðk ð òýu >>46>> fhu÷e÷k { w»Þ k suðe, fkuR {S þfu uðe > « xâk Au fhðk su fk{, u {kxu Vhu Au Xk{ku Xk{ >>47>> {nk k h k¤ [rhºk, yu{kt ykðe zâku su rðºk > k{u u s w¾ y kh, ð¾kýwt þwt nwt ðkh{ðkh >>48>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu ¾kyku e kÚku rðïkr{ºke k ½¤k ½kxu M k fÞkot yu k{u [kuhkýwt{ku ht : >>94>> qðoAkÞku rðM khe u ðýoðwt, ÷k÷ e ÷e÷k kh > k kt wý kt W su, yk tË Wh y kh >>1>> yu f rË Vw ÷ k {kt , Þk ©e½ ~Þk{ > ku u hð¤ ðeýu A u , «e { q h ýfk{ >>2>> íÞkt ku ykÔÞku w¾ tË , ©eyrð kþ e k > fh òuze u fuðk ÷køÞku, qhý «e u nwÕ÷k >>3>> ¼kR ðu o ¾k {éÞk Au , khkÞý h eh > {kxu {w s u {ku f ÕÞku Au , u z ðk kY ðeh >>4>> ðzð]ûku ¼u k ÚkÞk Au, { ku h[e ½kx > ðuýe {kÄð «Þk ykrË, òuðu Au yk e ðkx >>5>> [ku kR yuðwt wýe kuuÕÞk ¼ ð , w¾ tË wýku ð[ > yksu h k{Úke r Ëk , {khu ½uh ykðu Au {u{k >>6>> hð¤ ðeýwt Awt u k kÁt, u{kt «kuðkýwt Au { {kÁt > rðÛÞkt Au ux÷kt ÷uR nkÚk, ½uh ykÔÞk xðh kÚk >>7>> r rhÄkhe Þk Au ½h{kt, ykÃÞkt Au u ¼k¼e k fh{kt > ð¤ kt kuÕÞkt ¼k¼e ð[ , {u ¼kR wýku þw¼ { >>8>> fu{ ðeýe ÷kÔÞk Aku ðÄkhu, ykx÷kt þwt fhðkt Au yíÞkhu > ð r k u tÄw ku fk{u, u Þk Au W hku÷k k{u >>9>> fkuý s{þu ykx÷wt þkf, eò fhðk Úke fkuR kf > íÞkhu kuÕÞk rºk¼wð k , ¼k¼e wýku fnwt íÞ ðk >>10>> {khk ¼kR s fhk{, {khkt {k e [t Ë k kR k{ > w ¼ ÿk u kÚk {k , ykðu Au u n ºki ý u {u { k >>11>> u {u{k u s{ðk fks, þkf ÷kÔÞku Awt ðÄkhu yks > íÞkhu kuÕÞkt wðkr e kR, yuðwt òwXwt þwt ku÷ku Aku ¼kR >>12>> n k Úkfk fnuAu ©enrh, ¼k¼e {k e ÷ußÞku ðk ¾he > nk÷ ykðþu yktne kð , íÞkhu s k[wt {k þu { >>13>> yu ð w t fne Þk ¤ðeh, khkÞý hku ð h eh > ðzð] û k nu X u sR hÌkk, h{ðk {kxu i Þ kh ÚkÞk >>14>> íÞkt ku ykðe kuõÞk Au {u{k , s fhk{krË wÂØ{k > {éÞk ºkiýu u ©e½ ~Þk{, Au uze ÷kÔÞk r s Äk{ >>15>> nu ¼k¼e swðku yk fkuý ykÔÞwt, ðk÷kÞu yu{ íÞ { kÔÞwt > Ae kuÕÞkt wðkr e kR, {u wýku ½ ~Þk{¼kR >>16>> {u Aku «¼w yt hò{e, ¤ðt k[k nw k{e > ÚkÞkt ËT ËT «u { rn , r ùÞ fÞku o ¼ú k t r hrn >>17>> ð¤e yuf {Þ e ðk , rðM khe u fnwt Awt rðÏÞk > ¼Âõ Ä{o u Òku fw{kh, fkþeÞu òðk ÚkÞk iÞkh >>18>> {ku e ºkðkze u ðþhk{, hí kt z u Au y{] k{ > yu ykrË eò ½ýkf s , ÚkÞk í h r {o ÷ { >>19>> [t ÿ ú n ý ykÔÞw t Sf, u W h [kÕÞk nw Xef > fkþe w h eyu Þk yu ðo , { òýe {rn{k y q ð o >>20>> Úkh ÷e{kt Ëu ð Ë¥k, ku k ku ku h t ¼ eh > yu k fu ð kÚke fÞku o W khku , Áze søÞk{kt ki { LÞkhku >>21>> t k÷e k ðkzk{kt u fk¤, Ä{o þk¤k Au {ku xe rðþk¤ > fÞkuo ðuoÞ u u{ kt {wfk{, hÌkk hs e fhe uXk{ >>22>> esu rËð u ÚkÞwt ðkh, r ÿk íÞk e WXâk uýeðkh > þki[rðrÄ fhe fÞkO M k , ¾xf{o fÞkO Au r Ëk >>23>> ú n ý Úk kt u ÷ kt ki s , Þk t kÞu r {o ÷ { > {rý f ýfk k ½kx{kt Þ , u X k þw Ø ýu nw íÞkt Þ >>24>> ©e r w t fhu Au M{hý, Au ku ÚkÞw t [t ÿ ú n ý > M k yk[Þkot ðuo t kÚku, ÄkÞkuo tfÕ íÞkt { kÚku >>25>> ku k e ©Øk þrf «{kýu, Ëk fhðk ÄkÞkO uxkýu > Au {wf ÚkÞku rðÄw ßÞkhu, VheÚke M k fÞkO Au íÞkhu >>26>> fÞko k kiyu tfÕ su{, úkñýku u ykÃÞkt Ëk yu{ > Þk W khu u «e «kuR, Ae iÞkh fhe h kuR >>27>> «u { u fÞkO Au ¼ku s k , ©enrhðh w t { æÞk > {q ¤ þt f h ku h ku , u u kÚku ÷eÄku Au kð >>28>> fkþe rðï kÚk {nkËu ð , íÞkt Þk {¤e u ¾u ð > fÞkO Ëþo ðu o Xu f kýu , Ëk w L Þ ykÃÞkt Au u x kýu >>29>> fhe hÌkk Au Ëþo sÞkhu, h ykÔÞk ku k u W khu > u eÚko{kt hÌkk Ëþ hk , Au [kÕÞk íÞkt Úkfe «¼k >>30>>
ht : - 96
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
60
[kÕk kt [k÷ kt yr¼hk{, ðå[u ykÔÞwt Au fkuRf k{ > ze r þk hrð ÚkÞku yM , r Þkt hÌkk Au un {M >>31>> Ä{oþk¤k Au k{Úke kh, u{kt hs e hÌkk r hÄkh > Ä{oËuð kuÕÞk Au ð[ , {u ¼kR wýku u òu¾ >>32>> yks Úkkf ÷køÞku Au y{ u, íÞ ðk fnwt Awt { u > Sýo ÚkÞwtAu {kYt þheh, yu{ sýkÞ Au {w u ðeh >>33>> [hý u ð k fhe [¢e kÚku , ku Õ Þk ð[ r k u kÚku > nðu ®[ k Úke fkt R Wh, SfAu yk Aw i Þ k w h >>34>> yu{ fh kt r þk ðe e R, úkñ {wnq o e ðu¤k ÚkR > íÞktÚke [kÕÞk Au ðuo u s , ykÔÞk Aw iÞk whu kð >>35>> yk ð]¥kkt ku ðuo rðM kh, Au nrhrËÂøðsÞ {kuÍkh > yu k f ko {wr r íÞk tË, su u wýu W su yk tË >>36>> Ä{oËuð ykÔÞk r s ½uh, rð« u s{kzâk Áze uh > fwxwt e u s{kzâkt ¼kus , ½ýe he u fÞkO Ëk wLÞ >>37>> ÷kýe f¤þ e fkZe h , Ëþ rËþkyku { kt ÚkÞku s > yu { eÚko fhe Ä{o Ë u ð , ð u o r {o ¤ { Úke yu ð >>38>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh Ä{oËuð e kÚku úný W h fkþe whe Þk u {rýf ýfk u ½kxu M k fhe u rðï kÚk kt Ëþo fÞkO yu k{u t[kýwt{ku ht : >>95>> qðoAkÞku ©ku ks nw kt¼¤ku, ð¤e fnwt [rhºk ðe > þhËÉ w k Sf{kt, ykÔÞk ðhkrºk k rË >>1>> AuÕ÷u rËð u wðkr e, $rËhk ykrË fuðkÞ > eS fux÷e kÞwt ykðe, ¼Âõ k u {wËkÞ >>2>> rð ÞÚke u fu ðk ÷k e, {k k u Ëu R {k > yk¿kk {khe òu nkuÞ ku, e iÞ u wý ðk >>3>> {ktzðe {wfe Vh kt iÞu, fhe Ëe f «fkþ > yuðwt wýe «u{ð e fnu, ¼÷u fhku yu rð÷k >>4>> {q {k k e yk¿kk {k e, {ktzðe {wfe kh > y uf Ëeðk « xkðe u, kðk ÷k e un ðkh >>5>> [ku kR ¼Âõ {k k k ykt ýk{ktÞ, ðuo kÞwt ¼u e ÚkR íÞktÞ > {æÞu {ktzðe {wfe Au khe, hkrºk k rð»ku kÞAu khe >>6>> RåAkhk{ kÚku ½ ~Þk{, òuðk ykÔÞk Au qhýfk{ > [kuºkk W h uXk sÁh, yr yk tË ðkæÞku Au Wh >>7>> ykðe y u f ku e y q , ku ÷ku fÚkfe rËÔÞ MðY > Ëkhkyku kÚku ÷k e u kðk, Ä{o tË u u rhÍkðk >>8>> ©enrh u fÞko {Mfkh, ku e kðk ÷k e u n ðkh > Vh e òÞ u kÞ Au e , {Äw h u Mðhu fhe u «e >>9>> ðu o t kÚku kzu Au k¤e, {ku n k{u hr f u ¼ k¤e > ½{½{ ½w ½ heÞku ksu , A{A{ u u w h ksu >>10>> Í { Ëk e k ͤfu , Í Í rðs¤e Í fu > Íx x íÞkt kð W kzu , k {kt k¤e kzu >>11>> Í{Í{ Íkt Í h Í{fu , [{[{ ûkºk [{fu > X{X{ [k÷u Au X{fu , Ä{Ä{ Ähýe Ä{fu >>12>> Vhhh ¼] f w x e Vhfu , òu R Úkhhh y t Úkhfu > Ëu ¾ e ku e w t k t ¼ eh, ykfkþ{kt [t ÿ ÚkÞku ÂMÚkh >>13>> Aw iÞk wh k ðk e s , {kun k{e Þk nw { > yuðwt Ëu¾e ðuýehk{ wAu, k¤fku u yk fkuý ykÔÞwt Au >>14>> íÞkhu kuÕÞk ÷¼ÿ ðeh, wýku ¾k {u ÚkR ÂMÚkh > yk ku y{ u fhðk « Òk, ykÔÞk ku÷kufÚke ku es >>15>> yu{ ¾k u fÌkwt rðÏÞk , {q {k k u fhe u ðk > ku efkyku h{e ½ýeðkh, hkS ÚkÞk Au Ä{ofw{kh >>16>> Au fÌkwt u ku es u, {k ku ðh su {u { u > íÞkhu kuÕÞkt hkÄk fh ¼k{e, y{ u uðk{kt hk¾ku Mðk{e >>17>> u wýe kuÕÞk ©e½ ~Þk{, { u Ëuþwt su Ázkt Äk{ > ð¤e í t k yrÄfkhu, fhßÞkuu uðk Ázu «fkhu >>18>> Ëu þ fkXeÞkðkz su u { kt , hks Ík÷k w t fu ð kÞ su { kt > u {æÞu {w ¤ e w t Ë h k{, hkò h{kh yr¼hk{ >>19>> u n w h {kt {t r Ëh yu ð w t , fhkðeþw t {ku x w t {u Y t su ð w t > u { kt hkÄkf] » ý{q khe, ©enrhf] » ý k{u y{khe >>20>> u ðu Ë rðrÄ y w khu , u kheþw t u nkÚku y{khu > y u f Sð k {ku û k kYt , yu ð w t fhðw t Au ÄkÞw O y{kÁt >>21>> yu{ fne yk tË {kzâkt, Ônk÷u h ht uÚke h{kzâkt > Au {éÞk ki u {nkhks, yu{ s kt fhu Au fks >>22>> Au uðkhu « kËe ËeÄe, ku eykuyu ¼kð fhe ÷eÄe > k kt ÷eÄkt qhý «e u, h ht u hBÞkt Áze he u >>23>> fÞkuo ©enrh[hý ku M þo, ku efkyku ÚkR Au yËþo > ÔÞku{ 1yÞ u [k÷e yþkuf, hðu ku e R ku÷kuf >>24>> r s ú e kheyku sun, ykðe fkurxþe»kko k u yun > wýku ½ ~Þk{ {nkhks, u{ u « kËe yk e yks >>25>> {kxu y{ u yk ku {kuhkhe, {khe « kËe w¾fkhe > yuðwt wýe u Ä{ofw{khu, k kt ykÃÞkt Au uýeðkhu >>26>> {nk«¼w e « kËe ÷eÄe, khkÞý u {ú k feÄe > k{e yk t Ë { y kh, Au ðu o Þkt r s îkh >>27>> íÞkhu fuzu Þk Úkkuzk rË , ykðe rËðk¤e ð»ko ðe > Yzk rË rËðk¤e k khk, ki u n»koð]ÂØ fh khk >>28>> ð y u y÷t f kh Äkhe, òÞ Ëþo u ki h khe > ð¤e k t t Ä e u ½u h , {¤ðk òÞ yk t Ë ¼u h >>29>> e wðkr e su kð , kuÕÞkt {k k k «íÞu ð[ > {k kS hò yk ku ku yks, siÞu Ëþo fhðk fks >>30>> RåAkhk{ y u ½ ~Þk{, Òku ¼kR kÚku yr¼hk{ > y÷t f kh u h e xfw ¤ , y{u si Þ u Ai Þ u k w f w ¤ >>31>> Au ykt ¤eÞku úne «e u, [kÕÞkt wðkr e Áze he u > ßÞkt ßÞkt Ëuð ýkt Au su MÚkk , Ëþo fhuAu ¼ ðk >>32>>
ht : - 97
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
61
k t tÄe kt susu Xk{, u u ½uh Þk wý úk{> ðuo u {¤e hÌkk Au ßÞkhu, hkrºkyu ½uh ykÔÞk Au íÞkhu >>33>> u {u Ä{o Ë u ð u u ð kh, {u h i Þ kt fhe hkÏÞkt i Þ kh > w Þ w O rËðu ÷ ¥ke rn , fh fzâkt Au fhe rn >>34>> « xâk Ëe f Þkur kÚku, [kÕÞk ðuo ¾kyku u kÚku > yk ze {k ze {unhiÞkt, fhuAu yu{ Wå[kh AiÞkt >>35>> ©enrh ý yu { Wå[khu , k¤r{ºk kÚku ðkhu ðkhu > ½hku ½ h VÞko r rhÄkhe, u ÷ w h kðu Au w ¾ fkhe >>36>> {uhiÞkt {wfðk wt su MÚk¤, íÞkt {wfe ykÔÞkt k¤ f¤ > Au ykÔÞk ku k u ¼wð , k k¼kR kÚku ¼ ð >>37>> {k kyu fhe Yze h ku R , s{ðk i Þ kh ÚkÞk u òu R > nrh« kË u ºki ý t Ä w , s{ðk u X k Au w ý ® Äw >>38>> s{ k{kt kuÕÞk s k , ËeËe wýku fnwt yuf ðk > yÒkfkux Au ykð e fk÷, u ðz fhku {u nk÷ >>39>> XkfkuhS Au yk ýu ½uh, u{ u s{kzku Áze uh > whku yÒkfkux u yk ðkhu, {kÁt { {k u ËeËe íÞkhu >>40>> s{e hÌkk Au ©e½ ~Þk{, Au [¤w fÞwO un Xk{ > nw k{e ykÔÞk íÞktÚke kh, [kuºkk W h rðïykÄkh >>41>> u {u k u Au ðuýehk{, yu k «íÞu kuÕÞk ½ ~Þk{> nu ¾k wýku r {o¤ { , fk÷u ykðßÞku {ws ¼wð >>42>> yÒkfkux e k{ úe Úkkþu, XkfkuhS yk ¤ ¼hkþu > Ae rËðk¤e u rËð u kh, ¼Âõ {k kyu fÞkuo rð[kh >>43>> Ëe kuí ðe e r þk{kt òøÞkt, ðuo kt{ úe fhðk ÷køÞkt > «u{ð eS k u uXkt Au, ki u ÞkuøÞ fk{ kðu Au >>44>> [tËk ð t k wtËhe kR, wðkr e ykrË ykðku yktR > ¼u kt Úki u u ku {ws k , { u fk{ fnwt nwÕ÷k >>45>> ÞkuøÞ he u kÔÞwt Au fk{, ðuo fks fhu Au uXk{ > {t kÔÞkt ðuo ò kt yÒk, fhe ÔÞðMÚkk Äkhe u { >>46>> Ér»k í eyku ½¤e ykðe, ¼Âõ {k k k { {kt ¼kðe > «u{ð eSÞu kUÃÞkt fk{, kU¾kt kU¾kt ½rx {k{ >>47>> [ýk wt fÞwO uþ iÞkh, kðe Au k{ úe y kh > ¾khe whe {ku¤e whe khe, ktXeÞk rð uhu w¾fkhe >>48>> {þk÷k Úkfe u su kh, u ðM w nw fhe iÞkh > qºkVuýe s÷u e u ¾kòt, {ku iÞk ð¤e ½u h ÍkÍkt >>49>> U z k hVe w t ò t {hfe, w t Ë h kf kÔÞku ¬e > w t Ë e fý i f ¤e r{ükÒk, yu ykrË eòt fi fðk >>50>> yr W¥k{ yu ku Au r{»x, ¼Âõ {k kyu fÞkO MðkrËü > u {u ku u ©e½ ~Þk{, nw k{e kðu Au fk{ >>51>> su u su [es ykðzu ne, nrh u u rþ¾ðu Au ne > [k ýe fuhe k{ úe sun, fhu wðkr e kR un >>52>> yu÷[e u [ýk kfheÞk, þfohk kt krníÞ fheÞkt > { V¤e Ëkýk whðeËkýk, huðze fkswËkýk ð¾kÛÞk >>53>> k kt rð uhu nw ðM w, wðkr eyu fhe {M w > whò kR fhu Au su fk{, u u òuðu Au ©e½ ~Þk{ >>54>> kshk { ku su n r ü, fw ÷ u h ÷kzw feÄk MðkrËü > kt Ë w ÷ r ü nhe ku su n , ð t k kyu fÞku o Au u n >>55>> khku n÷ðku MðkËw y kh, ˤ k ÷kzw fÞko Au kh, ¾ ¾ k {ku Ë f su n , [k ýe kÞu ÷ k ð¤e u n >>56>> [tË kyuu fÞwO yu fk{, ÚkÞk « Òk qhýfk{ > ¼Âõ {k k ykrË ¼÷e khe, fhe hkrºk{kt k{ úe khe >>57>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh e RåAk Úkfe ðhkrºk e ÷e÷k{kt ku eyku ykðe u yÒkfkux ku «kht¼ fÞkuo yu k{u AÒkwt{ku ht : >>96>> qðoAkÞku Ëeðk¤e u esu 1ðk h, yÒkfkux ku rË > ¼Âõ yu u ¼k{ eyku u, he kðe Au r¼Òk >>1>> þki[rðrÄ M k fhe u, kRyku ÚkR Au iÞkh > eS h kuR fhðk ÷køÞkt, h kuzk e unðkh >>2>> «u{ð eS k u uXkt, eS kRÞku y kh > kfþk¤k{kt su òuRyu u, yk u Au ðM w kh >>3>> 2y q þehku u ÷k þe, ð¤e fÞkuo Au ft kh > ¤e hkux÷e fhe {ku¤e, fu heÞku fwh kh >>4>> þu ð ku ykrË ½¤e ðM w , ðu o u fhe i Þ kh > Þ kf k w t Ë e [eòu , fhu Au Ä{o f w { kh >>5>> [ku kR ¼Âõ {k kyu rþ¾tz fÞkuo, ÷R wðýo kºk{kt ¼Þkuo > ku¤ kfh kt su r{ckÒk, whe ku[e fhe MðkËðk >>6>> k z Ënªðzkt w h ý, kÁt ð½kÞw O w t Ë h w h ý > ht ¼ kV¤ fku ¤ w t ð¤e Ëw Ä e, þkf fÞkO ½ýe hk¾e þw Ä e >>7>> h{k h{ Þí u {wõÞkt, [ whkRÚke u ð [wõÞkt > [ýk ðxkýk ðk÷ rðÏÞk , yk¾k { fZe Ëk¤ ¼k >>8>> yu ykrË k{ ú e ½ýe ò u , fhe hk¾e Au íÞkt ¼÷e ¼k u > hð¤ h k¤w h , xkfkt fkhu ÷ kt W f»ko >>9>> ktˤò e ¼kS ðtíÞkf, {w¤k {ku½he {uÚke wt þkf > wðk¼kS k ze ÷fkt, ÷e÷ðk y¤ðe Au n÷fkt >>10>> [e¼zkt x{uxkt þfheÞkt, fku es ykrË þkf fheÞkt > òuRyu uðku { k÷ku k¾e, ðÂö W h {wfÞkt Au hk¾e >>11>> yu ykrË ½ýe ò kt þkf, fÞko k k «fkh k kf > ÚkÞk k{k ðu o i Þ kh, yÒkfku x ýk su ý eðkh >>12>> nrh WXâk fhðk k , {k r k u hkÏÞkt Au k > kfe hnu rn fkuR ðM w, t¼k¤e swðu Au u {M w >>13>> ðuo k{ úe iÞkh òuR, kuÕÞk «e {S «e «kuR > nu ËkËk wýku yk y¼e k, {kÁt ð[ h{ wr k >>14>> ku ð Äo ðo fheyu , yu e q ò «u { u yk[heyu > fu h fw t f w { yûk kh, w » u q ò fhe Ähe ÃÞkh >>15>>
ht : - 98
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
62
XkfkuhS k {e u þku¼u, ¼k¤e ¼k¤e þku¼k { ÷ku¼u > nðu whku r k yÒkfkux, Úke ¾k{e Úke fktR ¾kux >>16>> yu{ fne fhe Au iÞkhe, kðÄk ÚkÞk w¾fkhe > hk{« k u ðþhk{, yu ykrË ykÔÞk Au íÞkt {k{ >>17>> ðu o k{ ú e ÷kðu Au kÚku , yk u Au nrhðh u nkÚk > Xkfku h S {e u Xkfku h , ku X ðu Au ©eÄ{o r fþku h >>18>> u÷k yt w k ÷kuxk W¥k{, r {o¤ ¼he {wõÞk ki¥k{ > y ¾kuhk rn s {wõÞk, k kt ezkt u ð [wõÞk >>19>> Au ÷kðu ÷ k Au su k{k , u u ku X ðu Au ¼ ðk > {ku Ë f s÷u e ½] w h , nu ÷ k w Þ ko Au u ¼h w h >>20>> Au k{ ú e ðu o W¥k{, ku X ðu Au «¼w S ki ¥ k{ > su s u ðM w òu Þ u su n Xk{, yu { ku X ðu Au ½ ~Þk{ >>21>> yÒkfkux whe hÌkk kÚk, «¼wS Äkuðk Þk Au nkÚk > Þk fwðk h r rhÄkhe, wðk e yk u Au íÞkt ðkrh >>22>> u ¼k¼eyu fh ÄkuðhkÔÞk, Yzkt Á{k÷u fkuhk fhkÔÞk > yuux÷k{kt ykÔÞk sÞuü tÄw, Þk k ðkze{kt wý® Äw >>23>> fÕ ÿw { { su Vý , íÞkt Ú ke V¤ ÷kÔÞk Au h > hk{ ò{ kht e rðþu f , fu h e Ëkz{ ÷e÷e¾khu f >>24>> ©eV¤ fksw Vhs , fu ¤ kt 1Rûkw f òt w kð > yu ykrË V¤ k k «fkh, ÷kÔÞk y t S u ý eðkh >>25>> yr wtËh u ½ýkt r{ü, ykÃÞkt Au y÷ u÷kS u Rü > suðe he uÚke ½xu Au su{, {khu ðkr÷zu {wõÞkt Au u{ >>26>> Au ¼k¼eyu yÚkkýkt ËeÄkt, ½ ~Þk{u kuXððk ÷eÄkt > hkR kt {uÚkeÞkt ku¤fuhe, ®÷ w {h[kt ¾khuf ½ýuhe >>27>> Vý ykt ¤k wt yÚkkýwt, ðkhu ðkhu ðk÷ezu ð¾kÛÞwt > fuhe ÿkûk ku {kuht ku sun, XkfkuhS u ÄhkÔÞku un >>28>> yuðe he u wÞkuo yÒkfkux, fkuR ðM w e hk¾e ¾kux > Au r k tÄw ykrË s , Aw iÞk whðk e kð >>29>> ðuo ¼u k ÚkÞk fk¤, XkfkuhS ku ku÷u Au Úkk¤ > u e k u ykÔÞk yrð kþ, Úkk¤ ku÷e hÌkk w¾hkþ >>30>> Au Ä{o Ë u ð {nk{r , W{t u W khu Au ykh e > u n {u òu ð ku ½ ~Þk{u , esw t Y ÄÞw O w ¾ Äk{u >>31>> uX k Xkfku h S fu h u k , ðu o u òu k ©e s ðk > ð¤e nrh« kË e òuzu, uXk Au nw k{e íÞkt fkuz u >>32>> yuðwt yKw Ëu¾e [rhºk, kBÞk ykùÞo ðuo rðºk > yk u Y u ÚkÞk ½ ~Þk{, {kxu yu ku Au qhýfk{ >>33>> íÞkhu r kSyu fk¤, ÷eÄku Au fh{kt {kuxku Úkk¤ > Úkkuze Úkkuze k{ úe su ðo, whe Úkk¤{kt ÷R y qðo >>34>> ku k e k u uXk Au ©enrh, u{ u s{kzâk «e fhe > u {Þ ¼kR RåAkhk{, kuÕkkðe u u kÞko u Xk{ >>35>> r s ¼u k s{kzu Au Úkk¤, Ëe tÄw Au yuðk ËÞk¤, òuðk ykÔÞk Au s y kh, u Xufkýu nòhku nòh >>36>> ËuÏÞkt ©enrh kt uW Y , kBÞk ykùÞo { u y w > ðkO Þko{e ©eyrð kþ, uXk Au r kS e k >>37>> ð¤e esu Y u nw k{e, XkfkuhS k u s{u Mðk{e > uW MÚkk u s{u Au ¼kus , yk ku yf¤ f¤k Au s >>38>> uW Y u ÚkÞk Au {kuhkhe, òuR ÂMÚkh ÚkÞkt h khe > tÄw rn fÞkO ¼kus , s{e ]ó ÚkÞk Au Sð >>39>> [¤w fhe WXâk y÷ u ÷ , fÞku o ¾÷f r Þu ¾u ÷ > ykùÞo f khe ÷e÷k y kh, fhu Au r íÞ Ä{o f w { kh >>40>> Au Ä{o u hk{« k , ðþhk{ ºkðkze yu yk > yÒkfku x e k{ ú e su n , ðu o W kze ÷eÄe Au u n >>41>> kÞ½kx h k{ ýk, ½u h {u { k ykÔÞk Au ½ýk > ð¤e Aw i Þ k w h k s , kt t t Ä e ðu o kð >>42>> ki u fhkÔÞkt ¼ku s k , { « ÒkÚke Ëu R {k > nrh« kË h{ WËkh, fÞku o Ázku rððu f u ðkh >>43>> ¼Âõ Ä{o u òu¾ ¼kR, e wðkr e ykrË kR, sBÞkt ¼kus yu Áze uh > yu{ ð uo Au yk t˼uh >>44>> Ähe Au { w » Þkf] r Äeh, w ¾ yk u nw hðeh > yr Ëw ÷ o ¼ Ëþo su n , Aw i Þ k{kt ÷e÷k fhu yu n >>45>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©eyÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh Ëeðk¤e- u esu rËð u yÒkfkux fÞkuo u ðuo u u Y u Ëþo ËeÄkt yu k{u kýwt{ku ht : >>97>> qðoAkÞku yuf {u Ä{oËuðS, ð t t[{e rË > fu wzkt fu h t , ht ÷kÔÞk Au ðe >>1>> [w ð k [t Ë y hò, y u y eh w ÷ k÷ > e[fkhe k{k ðo , {u ¤ ðeÞku fk¤ >>2>> r s ½hÚke W h{kt , ykt ÷eðk¤ku [ku f > u M Úk¤u ÷kðe u {w r fÞkt , kÄ ðu o yþku f >>3>> ¾k kÚku ½ ~Þk{ u, yk¿kk yk e Au íÞktÞ > uW ÃÞkhk {u ht h{ku, r{ºk e kÚku yktÞ >>4>> [ku kR yuðkt wýe r k kt ð[ , {nk«¼w ÚkÞk Au « Òk > hk{« k u RåAkhk{, ðuýe {kÄð «Þk k{ >>5>> ½ ~Þk{ kÚku yr¼hk{, ðu o h{ðk ÷køÞk u X k{ > k{ k{k ¼he r [fkhe, ht Wzkzu A u w ¾ fkhe >>6>> ©enrh r [fkhe ú n e u , [ku º kk W h W¼k hne u > ¾k W h Akt x u Au ht , ½ýku Wh{kt Ähu W{t >>7>> ¼he Á{k÷{kt r n w ÷ k÷, ðu o W h Wzkzu ÷k÷ > Aw i Þ u ht Äq { {[kR, Ë ku ÷ u k¤e kze íÞkt R >>8>> ¾kyku ¼he u r [fkhe, {khu nrh u L{w¾ Äkhe > yu Ë wÁ ÚkÞwt Au ßÞkhu, ¾k ht Wzkzu Au íÞkhu >>9>> ht w ÷ k÷ fh{kt hk¾u , ÷k òu R «¼w h k¾u > u {u nrhf] » ý f] k¤, u W fhðzu fk¤ >>10>>
ht : - 99
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
63
Òku ©ku º k e h w t su n , Ëk u Au yt w X u fhe u n > Au ku ÷ u Au k{e yk t Ë , w ÷ eËk ýkt su Ë >>11>> nku h e ¾u ÷ u ku u h½w ð ehk, yðÄ{U ¾u ÷ u h½w ð ehk > yu Ë ku ÷ u ðu o {w ¾ u Ú ke, w ÷ k÷ ht Akt x u w ¾ u Ú ke >>12>> hM h h{u Au íÞkt yu { , ht Wzkzu Au {u u { > ht w ÷ k÷ e Wzu hË, u { kt w { ÚkR Þk {hË >>13>> ð¤e ÔÞku{rð»ku ht AkÞku, uÚke whs Íkt¾ku Ëu¾kÞku > u {k e su þku¼k y kh, ðýoð kt k{u þu»k nkh >>14>> fkurx frðÚke fi þfkÞ, hMð e ý nkhe òÞ > ðk u ðkStºk k k «fkh, Zku÷ ºkkt kt ykrËf y kh >>15>> u ðkòt ku þçË ½ ½kuhe, u{kt «¼w ku÷u nkuhe nkuhe > u ku [kÕÞku rËþkyku{kt ½ku»k, íÞkt ðk u zAtËk r Ëkuo»k >>16>> t[ ÷kuf u ¼uËe u íÞktÞ, þçË Þku íÞ÷kuf{ktÞ> u wýe u úñk ¼ð Ér»k, $ÿkrËf yr ÚkÞk ¾wþe >>17>> ykÔÞk òu ð k kÁt fhe M u n , ÔÞku {{kh {kt nw yun > ku ku k k uð f t , Ëuð kt k rn W{t >>18>> rð{k {kt u X k Úkfk r ¾u o , ©enrh u Ëu ¾ e { u n¾u o > òw ð u rºkËþ S «{kË, ki ¥ k{ fhu Ëw t Ë w r ¼ kË >>19>> fhu w » e ð]  ü y kh, ðkhu ðkhu ku ÷ u sÞfkh > fkrËf {w r y q u , ÚkÞk ©enrh k ¾kY u >>20>> ykÔÞk ]Úðe W h ¾uð, ¼u k h{ðk ÷køÞk Au yuð > y÷kirff u ykùÞofkhe, Ä{oËuðu òuÞwt Au u Äkhe >>21>> Áze h{ Ëu ¾ e u ð kh, ð] » kËu ð u ÚkÞku rð[kh, RåAk fhe h{ðk e ku u , frxð kt æ Þw t nw òu u >>22>> h{ðk ÷køÞk «¼w e òuzu, r [fkhe ÷R fkuzu fkuzu > u Ëu¾e u {ku ehk{ ykÔÞk, ðþhk{ ykrË kÚku ÷kÔÞk >>23>> ðu o ¼u k ÚkR u h{u Au , r rhÄkhe u { {u Au > ht Äq { {[e Au Á k¤e, Ë k kt kzu fh k¤e >>24>> Aw iÞk wh k ½ýk s , u h{ðk ykÔÞk Au kð > ykðe yKw ki¥k{ ÷e÷k, u u òuðk kÁt nw r{÷k >>25>> «Äk w Y »k u ði h ks, {q ¤ «f] r w Y »k yks > ¼ku { k w Y »kkrË ÷ku f r , òu ð k kYt ykÔÞk {nk{r >>26>> r s k»koË rn ykÔÞk, Ônk÷ ýu Ônk÷k u ðÄkÔÞk > {kuxk {kuxk {nkuí ð ht , ¼k¤e u ÚkÞk « Òk yt >>27>> [t Ë w » ð]  ü fhu Au , u º ku W¥k{ u n ¼hu Au > sÞsÞfkh yu ku ÷ u Au , ú ñ ¾w { khe{kt r n zku ÷ u Au >>28>> M w r fhu A u ðkh{ðkh, ©enrh{kt ÚkÞk Ëkfkh > w Y »kku ¥ k{S kt [rhºk, Ëu ¾ e u ÚkÞk w L Þ rðºk >>29>> yufk ú ýu u{ýu r ÏÞko, r ¾ ©enrh u { u nÏÞko > ht Aktxu Au u u hr Þku, rðï{kts ðkr÷zku ðr Þku >>30>> fku r xþe»kko {nk {Úko , u ku q ý o fÞku o { ku h Úk > ykðe he u hBÞk ½ýeðkh, yr¾÷ s «kýykÄkh >>31>> Au ks u ðks u Ônk÷ku , h{ k h{ k fnu [k÷ku > yu ð w t fne u i Þ kh ÚkÞk, khkÞý hku ð hu Þk >>32>> ykðu÷k Au su íÞkt ÷kuf kÚk, ðuo rð[Þko ©enrh kÚk > ¾k Ëuð {wr yu rn , s÷¢ezk fhu Ähe rn >>33>> s÷¢ezk fhe hÌkk ßÞkhu, kh ykÔÞk {wr Ëuðku íÞkhu > fÞkuo ©enrh[ýo ku M þo, hò {k e u ÚkÞk yËþo >>34>> Ä{o Ë u ð u ºki ý u fw { kh, yu ykrË eò s y kh > ðks u ks u Þk ½u h , yu { ð u o Au yk t Ë ¼u h >>35>> {k kyu fhe h kuR íÞkh, ¼ûÞ ¼kußÞ ÷uÌk [ku»Þ [kh > r kS rn ºkiýu tÄw, s{ðk uXk Au wý® Äw >>36>> s{e u ] ó ÚkÞk Sð , [¤w fhe WXâk ¼ ð > [ku º kk W h si ku Z e hÌkk, yu f r ÿk ÷u R u X k ÚkÞk >>37>> {æÞr þk {ku ÚkÞku ßÞktÞ, ðkr÷zku rð[khu { {ktÞ >> Ä{oËuð u hk{« k , un {u ykðe uXk yk >>38>> [kuºkk W h ©enrh k , uXu÷k Au fhe { ykþ > r kSyu òuzâk uW ký, ðtË k fhe u kuÕÞk ðký >>39>> nu nrhf] » ý nu ½ ~Þk{, nu e÷ft X S w ¾ Äk{ > nu nhu nu yûkhkrÄ r , w Y »kku ¥ k{S q Z r >>40>> {w s w º k¼kðu h ú ñ , hBÞk [ku f rð»ku y w ¢ { > ykðku {ku x ku W í ð u fÞku o , {khku ¼ðs¤¼Þ nÞku o >>41>> ð Wí ð{kt {nkhks, y uf úñktz r yks > ykÔÞk rË÷ Ähe u Wí kn, u u ht u h{kzâk yÚkkn >>42>> ð¤e khË fkrËf, u n hBÞk {khe Sf > ð t u Vw ÷ zku ÷ t , Aw i Þ k w h {kt hBÞk ht >>43>> hk{ ki{e sL{kü{e sun, « kurÄ e yufkËþe yun > yu ykrË su Wí ð k rË , yu{kt ÷e÷k fheAu ðe >>44>> {iÞk Wí ð r hÄkh, nh k÷u fÞko ½ýeðkh > Wí ð{kt Þku sun fk¤, {w u {Íkðku u ËÞk¤ >>45>> Aw iÞk wh Au ÄLÞ ÄLÞ, khkÞý hku ð h yLÞ > rðïkr{rºk su n rh kÞ, u ku fku {w s u {rn{kÞ >>46>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄou yk[kÞo ©e yÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu r k tÄw e kÚku ©enrhyu ð t t[{e u rËð u ht Wí ð fÞkuo yu k{u yêkýwt{ku ht : >>98>> qðoAkÞku hk{þhýS W[Þko, wýku r k tÄw ðký > Ä{oËkËkÞu «& wAâwt, u wt þwt fÌkwt «{ký >>1>> « x kt [rhºk w ý kt , W su yk t Ë Wh > hkrºk rË hx k ÷k e, kt ¼ ¤ðk Aw t yk w h >>2>> Aw iÞk ku {rn{k {kuxku, ©enrhyu fÌkku sun > rðM khe u u ðýoðku, {khu kt¼¤ðku Au yun >>3>> [ku kR yuðwt wýe yðÄ« kË, kuÕÞk «u{Úke S «{kË > ÄLÞ Au wºk {khe {r , {u «& wAâwt Ázwt yr >>4>> yu ku W¥kh yk wt Awt yks, wýku yuf r[¥ku þw¼ fks > ©enrh Ä{oËkËk u fnu Au, ËkËk uðk { {kt ÷u Au >>5>>
ht : - 99
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
64
{{ sL{ ¼qr{fk Au yktÞ, ykðwt MÚkk Úke esu fÞktÞ > {ws ÷e÷k wt y LÞ MÚkk , uÚke Aw iÞk Au wLÞðk >>6>> khkÞý h r {o ¤ , yu ku ku {rn{k Au yf¤ > ykðe søÞk Úke fku R yLÞ, Aw i Þ k w h kð ÄLÞ >>7>> þu»k {w eþ ðk eþ Rþ, {rn{k frn þfu ÷uþ > yuðku {kuxku Au {rn{k su ku, «kýe fÞktÚke kh k{u u ku >>8>> ËkËk «& w A âw t {w u {u , {kxu t û ku Úke fi Þ u y{u > Aw i Þ k w h Vh k hnt , yükËþ Þku s ÞO >>9>> Aw i Þ k w h e hs su n , yòýu Wze u yzu yu n > u kt k ðu o ¤e òþu , yûkhÄk{ rð»ku ðk Úkkþu >>10>> khkÞý h u su s , shu òu þ u r {o ¤ { > k{þu u ïu îe Äk{, yu kt V¤ Úkkþu s fk{ >>11>> ð¤e hku ð h w t su ðkhe, fhþu yk[{ su Äkhe > ði f w t X Äk{ u k{u u n , Úke u rð»ku fkt R t Ë u n >>12>> yk hkuðhu fhu su M k , {¤u ku÷kuf{kt u u {k > su y{khe M{]r yu rn , {rn{k kÚku tþu hrn >>13>> fhþu ¼kð Úkfeòu M k , ykíÞt r f {ku û k Ëu þ w t Ëk > y¼Þ Ë y{kYt Äk{, Ëu þ w t yûkh{kt yu u Xk{ >>14>> yk hku ð h{kt Ú ke rðþu f , {] r fk ¼he ÷u {w  ü yu f , ÷u R k¾u hku ð h eh, rÿfk©{ k{u u ðeh >>15>> rðïkr{ºke rh k u MÚkk , u ki½kxu fkuR ¼køÞðk > fk¤ úM wt yÂMÚk ÷ eh, su fkuR ÷kðe k¾u íÞkt Äeh >>16>> u e k u Z e ÞO , Mð o w t w ¾ k{u y t > ki ½ kx u 1rð kh k h, ¾t k h khkÞý h >>17>> ©kØkrËf r¢Þk y w¢{, fhþu u MÚk¤u ykðe h{ > yu ku ykíÞtr f {kuûk ÚkkÞ, {khk yûkhÄk{{kt òÞ >>18>> wýku ËkËk fnwt íÞ ðk , khkÞý h e kûkk > yksÚke ykht¼e u ËkÞ, ð]ÂØ k{þu yu {rn{kÞ >>19>> yz X eÚko fi Þ u su n , ykt r n ðk fhe hu þ u u n > ûký{kºk hnu rn Ëq h , òýe ÷u ß Þku nu ËkËk sYh >>20>> su su «¼w k Au yð kh, ð¤e úñktzkrÄ r kh > fkrËf {wr u Ëuð, yXâkþe n ú Ér»k yuð >>21>> ð÷¾u ðo u «r Ø, u{kt sux÷k hnu Au r Ø > yu ykrË nw «¼w k ¼õ , yk úñktzku k ðk e yk õ >>22>> yk hku ð hu fhðk M k , r íÞ ykðu Au {w f e u {k > Ëþo q ò «¢{k kh, y{ u fhu Au {Mfkh >>23>> Au òÞ Au ku k u MÚkk , yu{ yk[hu ÚkR r h{k > {kuûkÄk{ Aw iÞk {k , Úke úñktz{kt fkuR MÚkk >>24>> Aw i Þ k w h Ä{o zk , khkÞý h {nk¼k > ¾t k hku ð h fnu ð kÞ, Áze rðïkr{ºke rh kÞ >>25>> ð¤e r {o¤ ¼qr Þku fq , Vw÷ k e ¼qr{ y w > y{kÁt sL{MÚkk f yks, eS W {k Úke yu fks >>26>> hk{ k h fÕÞký h, {e k h Au k nh > [w z nk enk ð òu Þ , fw t s ÷e ýw t ð ku Þ >>27>> w¾fkhe þku¼e ktAu MÚkk , yu [ wËoþ eÚkor Ëk > yk eÚko{kt y{kuyu y kh, ÷e÷k fheAu ðkh{ðkh >>28>> Aw i Þ k w h kð fkhe, òýu u u ¼ð¼Þnkhe > t krË eÚko ðu o fnkðu , Aw i Þ k w h w Õ Þ u kðu >>29>> yu f Aw i Þ k{kt W f»ko , {nk ehÚk Au [ w Ë o þ > u eÚko ku Au «ki Z « k , t ] r ku xk¤u u t k >>30>> úñníÞkrË su t[ k , fhu÷kt nkuÞ suýu y{k > { ðkýe fkÞkyu r :þtf, k fÞkO nkuÞ ykzu ytf >>31>> f xe ¢q h r Ëo Þ ýw t , hÿÔÞ nÞw O nku Þ ½ýw t > u ð zu Ëu n fhu ÷ k w ü , { {u ÷ k Ëw h k[khe Ëw ü >>32>> ¢ku Ä e fw r x÷ fw  åA fk{e, ÷ku ¼ e ÷t x ÷w ý nhk{e > Ëu ð ú k ñý w t ÿÔÞð]  ¥k, u u nhðk ýw t Ëq h {r >>33>> ÔÞr¼[khe rðfkhe w h khe, ðu Ë {k o su yrð[khe > ðýko © { e {Þko Ë k su , Ët ¼ {í h rnt k u ¼su >>34>> {k r k u Ëw:¾ {kzu, k e zu y íÞ y¾kzu > yuykrË eòt k y kh, fhu÷kt nkuÞ k{e rðfkh >>35>> ý Aw i Þ k {w ¾ u ÷u k{, k{u yu «kýe yûkhÄk{ > fw ÷ rn k{u WØkh, yu { kt t Ë u n Úke ÷ kh >>36>> Aw i Þ k rºkyûkh w t Y , fnw t yÚko rn y w > Aw yûkh {kÞk t Ä Aku z kðu , fk¤f{o ku ºkk ku z kðu >>37>> w Y »kku ¥ k{S ku t t Ä , «krý u {kzu r h t Ä > ð¤e -yûkh ku « k , w ý ku r[¥k ËR r » k >>38>> «khçÄ r¢Þ{ký t r [ , ºki ý u k nku Þ òu ¾[e > u u kþ fhu ¾u ð , h{ Ë u {kzu yu ð >>39>> ºkeòu yûkh Þ- su fu ð kÞ, u ku fnw t Yzku {rn{kÞ > Þ T ®fr[ Y u k{, u u r{ÚÞk fhu yr¼hk{ >>40>> Aw i Þ k k{ ku ðýo yu f , xk¤u sL{{hý rðþu f > Aw i Þ k k{ k ºki ý ðýo , {w ¾ u Ú ke fhu s u Wå[khý >>41>> u ku «f] r w Y »kÚke h, r[ËT ½ Äk{ Au w t Ë h > u k u s rð»ku ÔÞr hu f , w Y »kku ¥ k{S hnu yu f >>42>> u { u {kzu fk¤, sL{{hý e xk¤u Ík¤ > yu ð w t Aw i Þ k Äk{ rðºk, «¼w y u fÞkO Au íÞkt [rhºk >>43>> eòt ehÚk Au su y u f , h{fÕÞkýfkhe rðþu f > y½yku ½ -nkhe u fnkðu , ý Aw i Þ k {k kðu >>44>> su{ t k u eS rh k, u e wÕÞ ÚkkÞ yr¼ k > fÕ ð]ûk yLÞ Á su{, kðu Aw iÞk {k yu{ >>45>> q Þ o [ t ÿ w t ú n ý nku Þ , fhu fku r x ki ð kËk òu Þ > ð¤e þt ¼ w û ku º k{kt u fhu , ku Þ Aw i Þ k w Õ Þ Xhu >>46>> feze {fkuze fex t , ðu÷e ð]ûk þw ûke yt > MÚkkðh st { «kýe yun, {{ t tÄ kBÞk Au sun >>47>> ð¤e {khk ykr© fuðkþu, u k t tÄe su s Úkkþu > r ùu k{þu {kuûk yu s , {k e ÷ußÞku ËkËk r ùu { >>48>>
ht : - 100
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
65
{{ sL{¼qr{fk yk MÚkk , yu ku {rn{k {kuxku r Ëk > k u whe y u [khu Äk{, ð¤e ðuo ehÚk suXk{ >>49>> u kðu yk Aw iÞk {k , fkurx{k ¼k {kt u r Ëk > yk MÚkk {kt ykðe u su s , rð« kÄw u yk u ¼kus >>50>> ð¤e ð Äu wt ¼qr{ Ëk , yk u yktrn ykðe u su {k > «¼w e «r {kyku u òýe, Úkk¤ fhe s{kzu su «kýe >>51>> fhkðu ð ½huýkt ¼kðu, ð¤e eS søÞkyku tÄkðu > k{u u s yûkhÄk{, uðk Y u u yr¼hk{ >>52>> {t r Ëh{kt q ò ku «ðkn, [÷kðu òu fhe u Wí kn > u ku ©enrh {e hu þ u , ÷kðku yûkhÄk{{kt ÷u þ u >>53>> khkÞý hku ð h eh, Ä{o fhþu su Ähe Äeh > feze {e ykrË su y u f , k¾þu yÒk fýw t f ku yu f >>54>> Mð o wt w¾ u u {¤þu, yu Ëuð e tÂõ {kt ¼¤þu > khkÞý h h ÚkR u, òu ûke Wzu ykfkþu sR u >>55>> u ûke k{u Mð o r ðk , r rÄ ðk fnwt Awt «fkþ > ©enrh fu wýku ËkËk ðk , {u «§ wAâwt wt rðÏÞk >>56>> ht Wí ð{kt Þku fk¤, u e rð fnw t ËÞk¤ > [ w { w o ¾ e ú ñ k Au su n , u ku ºkw r xfk¤ fi y u u n >>57>> ux÷ku fk¤ Þku y{ u, íÞ ð]¥kkt fÌkwt { u > nu ËkËk {u Aku Èr , òýe ÷ußÞku yu fk¤ e r >>58>> Aw iÞk wh ku {rn{kÞ, u ku yr y kÄ fnuðkÞ > fÌkku ®fr[ ¼k Úke y{u, {w{wûkws u fnuòu {u >>59>> wýe ©enrh kt yu ð[ , r k tÄw ÚkÞk Au « Òk > kBÞk ykùÞo { y kh, fh òuze fÞko {Mfkh >>60>> yu { fhu Sð [rhºk, ] Ú ðe ¤ fhðk rðºk > Ônk÷ku Ähe { w » Þ w t Y , yr ÷e÷k fhu A u y q >>61>> Ähýe{kt su hÌkku ku yÄ{o, u u kþ fÞkuo y w¢{ > r s ykr© u w¾ ykÃÞwt, fif uðf wt fü fkÃÞwt >>62>> fhðk y t kt fÕÞký, ÚkkÞ { w » Þ rð ú n òý > {nky{ku ½ r s « k , w ó hk¾e u ð u o Au yk >>63>> òrý k u hnuAu yk ¼k , yòÛÞk u Úke hu wt æÞk > òÛÞwt uýu {nk w¾ {kÛÞwt, Úke òÛÞwt u u þwt ð¾kýwt >>64>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu Ä{oËuð u Aw iÞk wh wt {knkíBÞ fÌkwt yu k{u ðkýwt{ku ht : >>99>> qðoAkÞku íÞkh Ae ©e Ä{oËuðu, fÞkuo { {kt rð[kh > Aw iÞk wh {wfe òðwt, yðÄ whe {kuÍkh >>1>> hk{« k u t u ÷R u, Þk þhýk{ ts k{ > òh{kt Au ÷uðwt Ëuðwt, [wfððk un fk{ >>2>> ðrýf òo w « kË Au , Þk Au u n u ½u h > rn k fhe [w f kðe ËeÄk, Ár Þk Yrz u h >>3>> Au ku k u ½u h ykÔÞk, Aw i Þ k w h {ku u Í kh > t t Ä e u {¤e u ÚkÞk, òðk kÁ i Þ kh >>4>> kzkt{kt ¼he k{k ðuo, í h ÚkÞk un > whðk e s ð¤kððk, ykÔÞk Au {¤e nw yun >>5>> [ku kR khkÞý h wÄe ykÔÞk, hM h {¤e u ku÷kÔÞk > íÞktÚke kAk ðéÞk nws , ©enrh u t¼khu Au { >>6>> Ä{o ¼ Âõ t u rhðkh, Þk yðÄ w h e {ku Í kh > ú n xk þk¾k h Xk{, íÞkt Au w t Ë h ku k w t Äk{ >>7>> w ¾ u Ú ke ykðe fÞku o r ðk , ð u o yk t Ë {kt w ¾ hkþ > Au yu f rË ½ ~Þk{, rð[khu Au ©e q h ýfk{ >>8>> r s ½hÚke q h ð{kt Þ , WËu h ks w t îkh Au ßÞkt Þ > yu w t ykt ýw t Au w L Þðk , [t ÿ þu ¾ h w t Au íÞkt MÚkk >>9>> yu f kt {kt Au {t r Ëh hBÞ, ©enrh ÄkÞko Au y BÞ > ¼èu ï h þt f h w t MÚk¤, kÁt þku ¼ kÞ{k Ëu ð ¤ >>10>> fÞw O ©enrhyu íÞkt þÞ , òýe yu f kt ©e¼ ð > u {u Ëu ð e f k{, ò u fkÞÚk ykÔÞku u Xk{ >>11>> [t ÿ þu ¾ h ku Au W k e, {nk rð»kÞe { WËk e > r íÞ fhðk ykðu Ëþo , ý 1y t u ðþ { >>12>> Ëþo fhe k÷ òðu , þi ÷ w k r u rhÍkðu > ] í Þ fhe {k u r íÞ ðh, nu f] k¤w w ý ku t kÄh >>13>> {u Aku {kuxk Ëe ËÞk¤, r s ¼õ ýk «r k¤ > {khk W h f] k fhßÞku, nh nh yk tfx nhßÞku >>14>> nðu fku R rË ¼ ð , ð Ëu þ ku { w » Þ w t > {khe òu « Òk k nku Þ , nw t {k w t Aw t {w u yk ku ku Þ >>15>> Ëu ß Þku u Ëo ¼ ku nðu Ëu n , ÚkkÞ q ý o { ku h Úk yu n > S ÷ks {hòË e he , rð»kÞ ¼ku ðw t Ähe «e >>16>> ºkkt w ¾kR u nwt {he Þku, kuÞ fk{Úke ]ó ÚkÞku > sL{kusL{ Ëk ðoËkÞ, {w u ku yu yk ku w¾ËkÞ >>17>> ÚkÞku Awt nðu Auf r hkþ, {kxu {k wt Awt nwt ð k > yuðwt {k u Au r íÞ ð[ , rð»kÞ{kt ÷wçÄ ÚkÞwt { >>18>> r íÞ yuðwt {k u y½ðk , Au fhu Au ¼kus k > Ëwü wÂØðk¤ku Au u s , rð»kÞÚke {kLÞwt yu wt { >>19>> u ð[ wýe òuÞwt ku u, «¼wSÞu rð[kÞwO Au òu u > ykðk s {kt fux÷k nþu, rð»kÞktÄ e þe ð÷u Úkþu >>20>> nðu ku {khk {k r kÞ, u u ËT r yk wt ËkÞ > rËÔÞ ¼kð {kzwt nwt yks, fÁt eò wt Au fks >>21>> yuðk rð»kÞe s su nkuÞ, u u kuÄ fÁt nðu kuÞ > r hðk r f yuðk u fhðk, ð¤e ¾kuxk rð[kh nhðk >>22>> «¼ww u ð¤e «¼w k t , u{ k îu»ke ÚkÞk y t > {nkËwü yÄ{eo y wh, ¼qr{{kt ½ýk « xâk 2¼qh >>23>> þkuÄe þkuÄe u fYt nwt kþ, yu{ rð[khu Au s ðk > Au íÞktÚke WXâk w¾fkhe, r s ½uh ykÔÞk ¼Þnkhe >>24>> îkh ykt ýu Íkz y {, {ku x ku W¥k{ yu f fË{ > u k nu X u u X k yrð kþe, Wh{kt fhe Au íÞkt WËk e >>25>>
ht : - 101
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
66
kuÕÞk Ä{oËuð un Xk{, fu{ WËk e Aku ½ ~Þk{ > íÞkhu kuÕÞk Au fuþð fÚke, nu ËkËk fktR WËk e Úke >>26>> Rr nk rð[kÁt Awt yks, yu{ fi u WXâk {nkhks > ykuþhe Íuh W h ykÔÞk, {k r k k { {kt ¼kÔÞk >>27>> Au esu rË þw ¼ fk{, Ä{o Ë u ð u ©e½ ~Þk{ > rðãkfw t z k {t r Ëh{kt Þ , Þk Ëþo fhðk íÞkt Þ >>28>> íÞkt n ku yuf úkñý ytÄ, ðúsrðnkhe k{ t tÄ > þk ðu¥kk u þkMºke fuðkÞ, fhu Au hk{kÞý fÚkkÞ >>29>> u º kÚke Úke Ëu ¾ ku yu n , ft X k ú Ú ke fÚkk fhu u n > fÚkk kt ¼ ¤ðk u X k íÞkt Þ , yr W{t Au { {kt Þ >>30>> ðkÂÕ{fe hk{kÞý{kt ÏÞk , Yze ykðe ðihkøÞ e ðk > ðk÷ezku fhu { rð[kh, khe ðk ykðe Au yk ðkh >>31>> ð Þu÷k ©eh½wðeh, {kxu nwt ý ÄkYt yu Äeh > {k r k u ËT r yk wt, þk Úke Akuzkðe fü fk wt >>32>> Au r ùu ð u rð[hðwt, fk{ fhðk wt Au u fhðwt > yu{ ©enrhÞu rð[khe u, wAâk u [kh «§ þkMºke u >>33>> ¼k ð kt «{ký ËR u, fhu Au ðk þkt hne u > íÞkhu þkMºke kuÕÞk Au ð[ , wýku ¼kR fnwt þw¼ { >>34>> zu Au ¼t ký fÚkk{ktÞ, yu ku W¥kh nk÷ ÚkkÞ > «§ wAðwt nkuÞ {khu, ½hu ykðßÞku yk y{khu >>35>> íÞkhu kuÕÞk rºk¼wð hkÞ, þk e ðk ¾wýu ÚkkÞ > u {u ¼k k ½ýk s , kuÕÞk ðkr÷zk kÚku ð[ >>36>> wýku ©enrhS {u yktR, yu u ykðz wt Úke fktR > ¾kuxkt k kt kðu Au yun, {kxu ðk ze {wfku un >>37>> yu ð w t w ý e u WXâk Sð , fhðk Ëu ð ýkt Ëþo > Au [kÕÞk r kyu rn , y¾t z k t Ë ys yS >>38>> ykuÕÞk rð« u fu nw s , {u þkMºke kðk wýku { > ½ ~Þk{S ku Au rðîk , [{ífkhe nw ¤ðk >>39>> yu Au Rïh kuu yð kh, yu{ {k uAu s y kh > yuðe wýe ßÞkt ÷kuf e ðk , þkMºke W¼k ÚkÞk rð« ò >>40>> rþ»Þ ku fh úne u íÞktÞ, Þk ©e½ ~Þk{ Au ßÞktÞ > r h{k e ÚkÞk Au u Xk{, «u{ qðof fÞko «ýk{ >>41>> fhu Au «kÚko k rþh k{e, «¼w Aku {u yt hò{e > nu nrhðh nhf nhku , {w u [ûkw Þ u Ëu ¾ ku fhku >>42>> íÞkhu kuÕÞk Au ÷k÷ ð[ , wýku þkMºkeS r {o¤ { > ytÄ ku rn W kÞ sheÞu, fu{ fhe Ëu¾ k fheÞu >>43>> kuÕÞk þkMºke ÚkR r h{k , {u kûkk Aku ¼ ðk > {khu þwt ÷uðku Au W kÞ, s {kt {kÁt fÞwO ÚkkÞ >>44>> {u «¼w Aku h{ rðºk, òýwt Awt nwt {khkt [rhºk > ©ðý ¤kð h yk , M k fhðk Þk k y{k >>45>> r Þkt fux÷kf whËk , u {u ykÔÞk k ð k > fÞko Ëu¾ k u{ u h , {khk ÓrËÞk{kt hk¾e h >>46>> nu nrhf] » ý nu ½ ~Þk{, w Y »kku ¥ k{ q h ý-fk{ > nðu ku {w u Ëu ¾ ku fhku , f] k fhe rþh fh Ähku >>47>> yu ð w t w ý e {w r ðh Rþ, ÚkÞk « Òk ©e s Ëeþ > y{] ËÂü q h ýfk{u , u k k{w t òu Þ w t ½ ~Þk{u >>48>> u W [ûkw Þ u Ëu ¾ ku ÚkÞku , fh òu z e yk u W¼ku hÌkku > ËeÄkt ©enrhÞu Ëþo , hk{[t ÿ MðY u kð >>49>> [ whkÞwÄ Äkhý feÄkt, yu{ þkMºke kt fkhs eÄkt > kBÞk {wË { yr¼hk{, Au Þk ku k u {wfk{ >>50>> « x «¼w kuu yk « k , yÞkuæÞkðk eyu òÛÞku yk > kBÞk ykùÞo s y kh, «þt k fhu Au fhe ÃÞkh >>51>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu {k k r k ¼kR ¼kuòR k k tÄw rn Aw iÞk whÚke yðÄ whe Þk u ðúsrðnkhe u Ëu¾ ku fÞkuo yu k{u ku{ku ht : >>100>> qðoAkÞku Aw iÞk wh{kt hÌkk Au, ¾k hðu sun > ðk÷{ ku rðÞku zâku, rð[khu Au { un >>1>> w ¾ t Ë ykrË fi Þ u , ðu ý e {kÄð «Þk > {¤ðk kÁ u òÞ Au , Ak k {k k {nk¼k >>2>> {e k hu r ¤ku Au, {kuxku Áðh ßÞktÞ > u k ¤u ¼u k ÚkÞk Au, w¾e Úkfk nw íÞktÞ >>3>> yufr[¥ku Úki [kÕÞk íÞktÚke, ¾k ðuo t kÚk > yÞkuæÞk u hM u [kr÷Þk, M unðzuÚke kÚk >>4>> { ku h {k rh k ykðe, ðkhe ðnu ¼h q h > yu f yu f u fu ð k ÷køÞk, yt h Úki u yk w h >>5>> [ku kR ykze ykðe rh k yk Xkh, u fu{ fhe k{eþwt kh > W¼k íÞkt yuf yuf e k , ¾k { u ÚkÞk Au WËk >>6>> r{ºk {¤ðk ykðu Au yksu, yu{ òýeÞwt Au {nkhksu > nw k{e rð«Y u ÚkÞk, ¾kyku W¼k Au r Þkt Þk >>7>> yòÛÞk ÚkR u wAâwt yu{, fÞkt òðwt Au fnku ¼kR fu{ > k k k k Aku ½¤k k¤, þk fk{u ykÔÞk Aku ykýu fk¤ >>8>> rðM khe u fne Au u ðk , íÞkhu kuÕÞk Au ¼qÄh¼úk > ðuo [k÷ku y{khu t kÚku, r[t k fhþku { kÚku >>9>> yÞkuæÞkyu òðwt Au y{khu, [k÷ku ku Úkkþu {khu > yu{ fne [kÕÞk nw t u, s¤ kh ÚkÞk Au W{t u >>10>> ¾k ðuo ÚkÞk ûkwÄk wh, k u ¼k wt Úke u sÁh > u {u ykÔÞku r ¤ku kh, u k nuXu uXk r hÄkh >>11>> ¾k ðuo ÚkR u « Òk, ðkzð «íÞu kuÕÞk ð[ > òu òðwt nkuÞ ku òßÞku {u, yk ð]ûk e[u u eþwt y{u >>12>> y{ u ûkwÄk ÷k e y kh, k u ¼k wt Úke r hÄkh > {kxu y{u u eþwt yk MÚkk , Äehk Äehk ykðeþwt r Ëk >>13>> íÞkhu úkñý kuÕÞk ð[ , fu{ {wtÍkðku Aku {u { > ½ýeðkhÚke fu k þwt Úke, ÕÞku ¼k wt yk wt {ws k uÚke >>14>>
ht : - 102
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
67
¼u k u e s{eyu yíÞkhu, {khe k u Au ¼k wt ðÄkhu > íÞkhu ¾kyku kuÕÞk ð[ , y{u úkñý k AiÞu >>15>> íÞkhu «¼w fnu Au ð[ , nwt ý úkñý ku Awt > {u þh{ hk¾þku { , ¼u k u e fheyu ¼kus >>16>> Au ¼u k uXk Au {k , fhðk ÷køÞk Au ¼kus k > sBÞk kÚkðku {eXk r{r© , Au íÞktÚke [kÕÞk Au y¼e >>17>> Þk òo w t k u eh, rð«Y ku Õ Þk hðeh > ki f k{kt u ðw t zu yks, i k Au fu Úke fku u fks >>18>> ð nkuÞ ku ÕÞku nwt s yk wt, {khk ðo wt fü fk wt > yu{ fne kifk{kt u kÞko, ¾k ðuo u kh W kÞko >>19>> hk{½kxu W khe u ÷kÔÞk, ¾uðrxÞk u i k [wfkÔÞk > rð« ðu»k Ônk÷ku kuÕÞk yu{, ¼kR {u fnku nðu fu{ >>20>> ú{kt òþku yuf÷k {u, fu kU[kzðk ykðeÞu y{u > ¾k fu nðu ku òþwt y{u, w¾uÚke ¼kR Äkhku {u >>21>> yu ð[ wýe Âîshks, Au u «{kýu fÞwO fks > ¾k ðuo ÚkÞk Au yk wh, íÞktÚke [kr÷Þk Úkkuzuf Ëqh >>22>> Úke hM ku w Í ku fku R u , ðu o W¼k hÌkk Au òu R u > nðu õÞkt {¤þu ½ ~Þk{, «kýðÕ÷¼ q h ýfk{ >>23>> tòðh Au þuh t¼eh, fÞkt uXk nþu ©e hðeh > nðu fkuý rËþk{ktrn siþwt, fu{ fhe «¼w ¼u k Úkiþwt >>24>> fÞktÚke ¥kku ÷k u ykýu Xk{, fR rËþk{kt nþu {wfk{ > rð« u hkÏÞku nku ku kÁt, yu{ ¾kÞu { rð[kÞwO >>25>> u{ fu k A k ¼Þ¼e k, r[¥k{kt [k÷e hne Au ®[ k > yt Þko{eÞu u òýe ÷eÄwt, eòwt MðY Äkhý feÄwt >>26>> W¼k Au ¾k Úki u WËk , u e k u ykÔÞk yrð kþ > ðuo ¾k kÚku ðuýehk{, u u Ëu¾e kuÕÞk ½ ~Þk{ >>27>> ynku r«Þ tÄw {{ r{ºk, õÞkh k ykÔÞkAkuS rðºk > yu{ fne u M un rn , {éÞk ¾kyku u fhe «e >>28>> hkS ýk wAâk {k[kh, «u{ qðof «kýykÄkh > Au ku u ÚkÞk Au y kze, ¾k ðuo ykðu Au Akze >>29>> {éÞk {kh {kt ½ ~Þk{, ¾k hkS ÚkÞk Au u X k{ > k¤r{ºk u ÷u R t kÚk, ½u h ykÔÞk xðh kÚk >>30>> ðk kuu fh k Úkfk hM h, ð¤e kuÕÞk Au ~Þk{ wtËh > ½uh òyku ¾k nw {u, [kfh u ku÷krðÞu y{u >>31>> yu { fne kAk ð¤e Þk, Ëq h si u yt ækko ÚkÞk > r{ºk{t z ¤ Þw t Au ½u h , íÞkhu yku þ he{kt Áze u h >>32>> íÞktnkt uXk Au qhýfk{, k{k {¤ðk ykÔÞk ©e ~Þk{ > yòÛÞk Úki u kuÕÞk ËÞk¤, ynku ¼kR {u k k k¤ >>33>> yktne ykðe þõÞk fuðe he u, {w u ðk fhku yufr[¥ku > ðuýehk{ ykrË ¾kykuyu, fÌkwt ðuo ð]¥kkt uykuyu >>34>> r s [kfh q h s ¤e, s¤ {t kÔÞw t u kÚku ð¤e > k¤r{ºk k fh u [hý, Äku ð hkðu Au Ëw : ¾nhý >>35>> Au þwt fhu Au ¼ ðk , «e u fhkðu Au s¤ k > ku k k nkÚku fhe ©enrh, y ¾kuhk yk u ¼he ¼he >>36>> íÞkhu kuÕÞk Au hk{« k , wýku ½ ~Þk{-¼kR yk > ½h{ktrn Au þfohk khe, k¾ku yu{kt éÞwt Úkþu ðkhe >>37>> h fhe u fhkðku k , íÞkhu kuÕÞk ð¤e ¼ ðk > fwðk{kt þfohk Au ¼hu÷e, khe MðkrËü Au u Xhu÷e >>38>> u { kt Ú ke fkZe fhkÔÞw t k , ¤¼ÿ òýku ¤ðk > {k r k {ku x k¼kR su n , u { u h kÞku Au u n >>39>> s¤ k Úke ÚkÞk « Òk, kBÞk ykùÞo yr þu { > yk þwt ½¤k fwðk wt ðkh, kfh suðwt r{ü y kh >>40>> íÞkhu kuÕÞk Au Sð «ký, {u ¼kR wýku {wsðký > y{khk ¾k ykÔÞk Au yks, yu{ u {kxu fÞwO yu fks >>41>> ¾k fksu ÄkÁt u ku ÚkkÞ, íÞ {k e ÷uðwts ËkÞ> yu{ fu k A k yrð kþu, fÞkuo rð[kh { nwÕ÷k u >>42>> Au wðkr e kR k u, h kuR fhkðe Au nwÕ÷k u > ¾kyku u yk tË {kzâk, k u u e u ku u s{kzâk >>43>> s{ k Úkfk kuÕÞk Sð , nu ¾k wýku {ws ð[ > { kuh{k Ëe kh W kÞko, xe{ý yk e kð u kÞko >>44>> { u su uze ÷kÔÞk yks, u y{u ykÔÞk k w¾ ks > yuðwt kt¼¤e u ðuo r{ºk, yr yk tË kBÞk rðºk >>45>> eòwt fkuý wÄ÷u y{khe, {ku rð k ©eËuð {kuhkhe > yu{ fhu Au ðk rð[kh, ykÔÞk {ku eºkðkze uðkh >>46>> ¾kyku k òuðk {k[kh, Aw iÞuÚke ykÔÞk r hÄkh > u÷ðk u ÷kÔÞk Au t u, {éÞk ©enrh u h ht u >>47>> ½ ~Þk{u fÞkuo fkh, uW u s{kzâk uýeðkh > kt[ rËð hkÏÞk Au k u, Au yk¿kk yk e yrð kþu >>48>> ¾k rn fÞko rðËkÞ, nðu þw t fhu Au s hkÞ > ku u hÌkk Au yÞku æ Þk{kt Þ , fhu Au Ázkt [rhºk íÞkt Þ >>49>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu yðÄ whe u rð»ku Aw iÞuÚke ¾k ©enrh u {¤ðk ykð kt ©enrhÞu {k o{kt u{ e hûkk fhe yu k{u yuf ku u yuf{ku ht : >>101>> qðoAkÞku yuf {u Aw iÞkrð»ku, {ku eºkðkze u ½uh > {kÄð[hý ku rððk {ktzâku, yk tËÚke Yze uh >>1>> ºk ykÔÞku yðÄ w h u , Ä{o Ë u ð u îkh > ðkt [ e u nrh« kËS, ÚkÞk sðk u i Þ kh >>2>> yrn r yûkh r , yu u u W u ÷eÄk t > Aw i Þ k u {k u o [kÕÞk, fhe { {kt W{t >>3>> [ku kR yun ºkÛÞ sýk [kÕÞk òÞ, Aw iÞk u {k uo {wËkÞ > Ä{oËuð u ykðu Au ßðh, u òýu Au ku u nrhðh >>4>> uÚke [k÷e þfâk rn Ä{o, ÷køÞku Au ku k u rh©{ > yu{ f kO ykÔÞku ðz yuf, u k nuXu Þk Au rðþuf >>5>>
ht : - 102
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
68
ðo u u X k ÚkR þw ¼ { , Ä{o Ë u ð u fÞw O Au þÞ > ku Õ Þk r k rð{÷ ð[ , {u w ý ku u ¼kR òu ¾ >>6>> u ÚkÞku Aw t nw t ] » kk w h , s¤ ÷kðe yk ku u sYh > yu ð w t w ý e u hk{« k , yt w ÷u ð k kÁt Þk yk >>7>> yfufku kW Vh kt VrhÞk, ý s¤ fÞktR Ëur¾Þk > kAk ykÔÞk Au hk{« k , kBÞk Au { {kt rh k >>8>> Ëkuhe ÷kuxku Au ¾k÷e u nkÚk, ÚkÞk r hkþ ©eyrn kÚk > ðkrh rð k kAk ykÔÞk ¼úk , ðkr÷zkyu rð[khe u ðk >>9>> kýe rð k kAk ykÔÞk ¼kR, ÷k e h ËkËk u yktR > yu{ tfÕ fhu Au nrh, Ëu¾kze Þku {kÞk íÞkt ¾he >>10>> {k o u rf khu ûkuºk{ktÞ, yuf fq kÔÞku Au íÞktÞ > {kuxk¼kRyu ËuÏÞku u fq , yu{ktÚke yt w ÷kÔÞk y q >>11>> r k u fhkÔÞw t s¤ k , íÞkhu þkt r kBÞk {q r o { k > ðzð] û k W h u ð kh, ku ÷ u þw z k u ku x kh >>12>> eòt ûke ku÷u Au nòhku, ku¾k ku¾k fhu Au Wå[khku > þkuh fkuh u ku su ÚkkÞ, Ä{oËuðÚke nuðkÞ >>13>> Ëu n u ÷k e f h rðþu » k, ð] » kËu ð fnu w ý ku þu » k > ûke u Wzkze {w f ku yks, {w u r ÿk ykðu w ¾ ks >>14>> íÞkhu ku þhehu w ¾ ÚkkÞ, yu ð w t ðu ý fnu Ä{o h kÞ > yu ð w t w ý e u Òk r , Wzkzâkt ûke u {nk{r >>15>> Wzkzu Au ðkh{ðkh, kAkt ykðe u u u u X kh > Á {w f e ò kt Úke Ëw h , ¼hkÞkt Au kAkt ¼h q h >>16>> ©enrhyu íÞkt sh kÄe, ûkeyku u fhkðe {krÄ > òu k Úkfk{kt Úki Þkt þqLÞ, kuÕÞk rð k kt hÌkkt Au {wLÞ >>17>> nrh« kËu u f ÷eÄe, u ½ze ðkh r ÿk íÞkt feÄe > Au WXâk ÚkR { ÂMÚkh, {w¾þwÂØ fhu Ä{oÄeh >>18>> s¤ k fÞwO w¾fkhe, [k÷ðk e fhe Au iÞkhe > u {u nrhRåAk k ¤u, ûke ò e WXâkt un ¤u >>19>> ðu o kÚku kð[u ÚkÞkt , {krÄ Aku z e u Wze Þkt > u {u k w h k ÷ku f u , òu Þ w t Ázw t [rhºk yþku f u >>20>> Ëwr Þk® n knu Ëe , ð¤e Akuxw ktzuAu u r¼Òk > yu ykrË eò fux÷k s , kBÞk ykùÞo ku k u { >>21>> ûku º k{kt Ú ke Þk nw ½u h , ðu o ÷ku f u fne u u h > Au íÞkt Ú ke [kÕÞk ©eÄ{o , ykÔÞk Aw i Þ k w h u h{ >>22>> {ku eºkðkzeyu uýeðkh, fÞkuo Ä{o ku nw ífkh > s{kzâk Wh yk tË ykýe, ku k u ½uh ykÔÞk uòýe >>23>> {w¾þwÂØ {kxu uýeðkh, ykÃÞkt k ýkt ezkt kh > Au [kuºkk h yr¼hk{, uXk Ä{o òu¾ ©e~Þk{ >>24>> Au esu rËð u ðkh, Ä{o Ë u ð u Òku fw { kh > khkÞý h Au r Ëk , M u n u Þk íÞkt fhðk M k >>25>> hku u ð h{kt yÕ 1f t Ä , u { kt st w ku nw t t Ä > 2 ] Ú kw h ku { kt ykrË s¤[h, yt w r ð k {hu Au {½h >>26>> e òÞ rð k u k u, ½ýk Sð {hý k{u yk u > «ký s kt òuÞkt u «kýe, Ä{oËuðu ËÞk rË÷ ykýe >>27>> kuÕÞk fÁýk{Þ ð[ , swðku yk þwt ÚkÞwt ¼ ð > nòw 1ðkrhË e ½ýeðkh, ®n k ÚkkÞ Au yk ku y kh >>28>> yuðku tfÕ ÚkÞku Au r[¥k, u u òýe Þk Au yS > íÞ fhðk r k ku tfÕ , yt Þko{eÞu ÄkÞwO Au yÕ >>29>> {æÞ ¤kð{kt {nkhks, W¼k hÌkk Au u þw¼ fks > ËÂûký[hý yt wXku sun, Âûkr {ktrn Ë kÔÞku Au un >>30>> ykðe k k¤Úke s÷Äkh, ÄkhkY u t k r hÄkh > yr ô[ku [k÷uAu «ðkn, yu{ ykðu Au yt w yÚkkn >>31>> ÚkkÞ so k ½kuh t¼eh, Ëu¾e u ku hnu rn Äeh > Úkrf ÚkÞk Au Ä{oËuð, kBÞk ykùÞo ku u ku yuð >>32>> yk u þwt {kuxwt yKw fks, fÞktÚke ykðu Au ¼wð yks > íÞkhu kuÕÞkAu Sð «ký, {ku ËkËk wýku {ws ðký >>33>> { {kt ½kx fÞkuo ku {u, yksu íÞ fhe ykÃÞku y{u > t kS u y{us ku÷kÔÞkt, k k¤Úke Ähýe h ykÔÞkt >>34>> ßÞkt wÄe nkuÞ RåAk {khe, íÞkt wÄe yktrn ykðþu ðkrh > yuðwt wýe r kS ËÞk¤, kuÕÞk « Òk Úki fk¤ >>35>> khkÞý h{kt r n kh, khe u X u ¼hðkãku ðkh > kt [ Ä w » kðk s¤ ÚkkÞ, Au t Ä hk¾ku s hkÞ >>36>> yu «{kýu ¼hkýw t f t Ä , nw k{eyu fÞw O Au t Ä > ûke ykÔÞkt nòhku nòh, ] » kk w h ÚkÞu ÷ kt u X kh >>37>> {nk«¼w e « kËe òýe, ûkeÞu eÄwt u{ktÚke kýe > kuu ku k e òr k sun, {Äwh þçË ku÷u Au un >>38>> ©enrh u fhu A u « Òk, f÷ku ÷ fhe hÌkkt Au { > fu x ÷kyu f {u k ku x, ½ýkt ûke fhu ÷x x >>39>> yuðkt [ wh ûkeÞku òuR, kuÕÞk {nk«¼w «e «kuR > nu ËkËk wýku fnwt Awt ðk , yk ku x ykÔÞk Au kûkk >>40>> yu { kt ykÔÞk Au ©eþw f Ëu ð , þw f w t Y ÷u R u yu ð > fhðk ykÔÞk Ëþo fk{, yu { fnu Au ©e½ ~Þk{ >>41>> íÞkt ku þw f Y u þw f Ëu ð , «¼w k u ykÔÞk ¾u ð > ÷eÄku ku x u r s nkÚk, fh Vu h ðu Au u u kÚk >>42>> kuÕ Þk «u { rn ð[ , w ýku þw fËu ð Ähe { > {u ykðßÞku í t ßÞktÞ , hk¾eþwt {{ {e {ktÞ >>43>> þw f {w r Ähkðeþw t k{, Ëkfk¤ hu ß Þku u n Xk{ > Au ku x u Aku z e ËeÄku , yu ku sL{ f] khÚk feÄku >>44>> ki u òu u þwf Wze Þku, ÔÞku{{k uo yË~Þ ÚkÞku > Ä{oËuð ykrË ½ýk s , íÞkt ykðu÷k Au wLÞ kð >>45>> òu R «¼w w t Ázw t [rhºk, h khe ÚkÞkt Au rðºk > «þt k fhu ðkh{ðkh, ÚkÞk rðÂM{ { y kh >>46>> Au Ä{o Ë u ð u fÞw O fk{, Aw i Þ k{kt {w õ Þk ½ ~Þk{ > hk{« k u ÷u R òu z u , k{ y u h k Þk fku z u >>47>> íÞkt Au r¼ûkwf ºkðkze k{, khkÞý wt ykhtÇÞwt fk{ > ¼k ð e ók Au sun, wýðk kÁt Þk Au un >>48>>
ht : - 103
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
69
u {u ¼k k nw s u, trz ykrË r {o¤ { u > ykÃÞwt Ä{o u nw L{k , ¼k{kt u kÞko Au r Ëk >>49>> fÚkk kt¼¤e rËð yuf, ktsu Aw iÞu ykÔÞk rðþuf > Aw iÞk{kt hÌkk Úkkuzk rË , Au òðk rð[kÞwO Au { >>50>> fÞkuo Au rððuf {ku ehk{u, ð ½huýkt ykÃÞkt u Xk{u > Au «u{ðzuÚke ð¤kÔÞk, w rn yÞkuæÞk ykÔÞk >>51>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhÞu ûkeÞku u {krÄ fhkðe u khkÞý hkuðh{kt k k¤ t k ÷kÔÞk yu k{u yuf ku u eòu ht : >>102>> qðoAkÞku Aw iÞkÚkfe ykÔÞk ºkiýu, yðÄ wh {kuÍkh > ©enrh e RåAkðzuÚke, yk tË ð uo y kh >>1>> Úkku z ku Úkku z ku ßðh ykðu Au , Ä{o Ë u ð u þheh > ¼s fhu Au «¼w w t , Ähe u { {kt Äeh >>2>> íÞkh Au yu f rËð u , nrhf] » ý {nkhks > ¾k ðu o t kÚku ÷u R , þw t fhu Au nðu fks >>3>> Ëer÷® n {k ® nS, ~Þk{[hý w¾hk > nËuoïh ðihk e ykrË, ¾k nw ykÔÞk k >>4>> [ku kR fux÷kyuf u ¾ks , t ÷uR u [kÕÞk Sð > hk{½kxu swo t k eh, M k fhðk Þk Au Äeh >>5>> ¾k ne fÞwO Au M k , ÚkÞk iÞkh ©e¼ ðk > qðorËþk ¼ýe òuÞwt [ûk, ykt k wt Au r Þkt {kuxwt ð]ûk >>6>> u k nu X u Þk ½ ~Þk{, r{ºkku rn q h ýfk{ > [ku º kku fhkÔÞku hu e ku kh, u h u X k Ä{o f w { kh >>7>> ¾kðu  ü w t Ë h~Þk{, ½ýk þku ¼ e hÌkkAu u X k{ > hk{[t ÿ k sL{ e ðk , yLÞku y LÞ fhu Au kûkk >>8>> u {u nrhRåAk nkhË, u søÞkÞu ykÔÞk Au khË > rðýkÞt º k ÷eÄw t fh{kt Þ , ©enrhðh k w ý kÞ >>9>> ykÔÞk {wr {nk«¼w k , fÞko «ýk{ ykýe nwÕ÷k > ÚkÞk ËT ËT ftXu ÂMÚkh, fhuAu «kÚko k {r Äeh >>10>> nu «¼w nu nrh ¼ ð , yks nwt ku ÚkÞku Awt kð > ½ýk Sð k fÕÞký kYt, Âîsfw¤ rð»ku w ÄkÞwO >>11>> { w» Þkf] r yu yk[hþku , su su fk{ Ähýe{kt fhþku > ð ¾k k wý kt yks, u ðýo fYt {nkhks >>12>> u u MÚkk frð»ku ykðeþ, {khe ÷e÷k u nw t òu R þ > w ý ku hk{þhý þw ¼ { , khËS fhu Au ðýo >>13>> «¼w u su fhðkt Au fks, u u rðM khe fu {wr hks > fuðk ÷køÞk yk { [rhºk, ¾k rn wýu rðºk >>14>> {k r k w t fkÞo sÁh, yk fhþku W{t Wh > u { u yk þku rËÔÞ r , {e u hk¾þku {nk{r >>15>> Au ykðþu ú ñ krËËu ð , fhðk ð Ëþo u ð > VheÚke u kAk ð ykðu , yu yk¿kk fhþku {u ¼kðu >>16>> AuÚke yk yÞkuæÞk{ktrn, Úkkuuzk rË huþku «¼w yktrn > íÞkh fuzu ð {kt rð[hþku, y uf kt fÕÞký fhþku >>17>> ßÞkt y wh hÌkk nþu ¾k , ËÂü{kºku fhþku u ku kþ > òþku kuh¾ whAu ßÞktÞ, tsÞ wt ûkuºk hÌkwt íÞktÞ >>18>> u e u ð k fhe yt r fkh, u rË hu þ ku yk u X kh > t s Þ u yk e ðhËk , s f w h e òþku r Ëk >>19>> íÞktÚke fhþku «Þký ~Þk{, r˽k½kxu sþku w¾Äk{ > rh kyku ku íÞktAu t {, [kh ki ku «ðkn y { >>20>> knw ¤Úke u W hþku u , íÞkt Ú ke yk u rð[hý fhþku > ½ku h ð {kt rð[he kÚk, fi f Sð u fhþku kÚk >>21>> fk¤ku u ïu rþ¾he k{, yk rð[hþku un Xk{ > Au rn{r rh{kt Vhþku, fif Þku e f] khÚk fhþku >>22>> íÞkt Ú ke Äkhþku {u h{, «¼w S «u { u w ÷ nk©{ > fhþku fXý , Úkkþu q Þ o Ë u ð íÞkt « Òk >>23>> ðu u k{e u íÞkt ðhËk , Au rð[hþku ¼ ðk > Au w x ku ÷ ú ku hkÞ, u u þhýu ÷u þ ku w ¾ ËkÞ >>24>> {Þkhkýe kt g ð[ , u u kt ¼ ¤e fhþku n > Ëu n Ë{ fhþku ËÞk¤w , ðýeo ðu þ fhe u f] k¤w >>25>> Au ku k¤òu e u {¤þku, Þku kÇÞk u u rþ¾ðþku > yükt Þku fhkðe r Ø, Þku e k u hnuþku «r Ø >>26>> r s MðY wt yk e ¿kk , u u {kuûk ýwt Ëuþku Ëk > Au r if u S e ÷uþku, Ëwü ËiíÞku u rþûkk fhþku >>27>> íÞktÚke ð÷¾ku sÞktÞ, «¼w Äkhþku {u íÞktÞ > ð÷k¾ Y nrh Ähþku, ðo Þku e kt fÕÞký fhþku >>28>> íÞkt Ú ke ð rð[hý fhþku , fi f Sð kt t f x nhþku > nu nrh {u q h ýfk{, ¼õ ku u u Ëu þ ku yûkhÄk{ >>29>> r Ë w h ýku hks , u u íÞkt sþku ©e¼ ð > yu e u ð k fhe yt r fkh, yk u rð[hþku ¼ð kh >>30>> Au íÞkt Úkfe [k÷ k Úkkþku, s ÒkkÚk whe rð»ku òþku > íÞkt nþu fkuR yk whe s , u u {kun {kzþku { >>31>> k u hne ku u yrð kþ, yk whe ku fhkðþku kþ > ð¤e íÞkt khe h su s , nþu Ëwhk[khe fkuR { >>32>> u ku h fhkðþku íÞk , wÛÞ&÷kuf «¼w {nk¼k > ðh kðþku ¼k ð Ä{o, ðýko©{ e he u u h{ >>33>> ºkÄ{ko k{u su hks , íÞkt sR Ëu þ ku u u Ëþo > Au yk þku ¿kk t ¼ eh, r s MðY w t Ähe Äeh >>34>> íÞkt Ú ke rð[hþku hðeh, u w t Ä hk{u ï h Äeh > ËÂûkýËu þ {kt eÚko su n , rþðfkt [ e rð»ýw f kt [ e u n >>35>> u u yku ¤ t ½ e u yr¼hk{, krþf ºÞt fu ï h ~Þk{ > fu x ÷kf rË u n MÚkk , ku Ë kðhe{kt fhþku M k >>36>> Au íÞkt Ú ke fhþku «Þký, w h u òþku Sð «ký > k e t k W hþku kh, òþku ¼Á[{kt r hÄkh >>37>>
ht : - 104
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
70
{oËk u fktXu y w¢{, ßÞkt Au ¼] wÉr»k ku yk©{ > huþku yun MÚkk u fRf rË , íÞktÚke yk ¤ òþku Sð >>38>> w s hk W÷t r ½ u Au ÷ k, ¼k÷{kt r n òþku y÷ u ÷ k> fhþku ¼e{ kÚk kt Ëþo , yk ¤ [k÷þku ¼ ð >>39>> Au íÞkt Úke òþku {nkhks, {kt hku ¤{kt r n w ¾ ks > yu{ ½¤kt eÚko fhe u, ÷kus wh{kt òþku Vhe u >>40>> ðkÔÞu t ¼u¤k u ¼¤þku, {wõ {wr u r Þkt {¤þku > hk{k tË Mðk{e {r kh, yuuAu WØð ku yð kh >>41>> {¤þku ßÞkt r ÷kýk úk{, Mðk{e k u huþku w¾Äk{> ÷uþku þw¼ Ëeûkk un Úkfe, khkÞý u fnwt Awt ¬e >>42>> {u khkÞý{wr ÏÞk , Úkkþku « x «¼w «ÏÞk > Mðk{e u yk e ku k wt ¿kk , rËÔÞ r Ëuþku ¼ ðk >>43>> Au í t {kt «ðhþku, ½ýk Sð kt fÕÞký fhþku > {krÄÞku fhkðes ÷uþku, {u ykíÞtr f {kuûk Ëuþku >>44>> yu{ khË{wr fnu Au, ©enrh u æÞk {kt ÷nu Au > eòt kfe hÌkkt su [rhºk, yk ¤ fuþu wýku rðºk >>45>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh u L{w¾ khË{wr yu yk {[rhºk fÌkkt yu k{u yuf ku u ºkeòu ht : >>103>> qðA o kÞku hk{þhýSÞu «& wAâw,t wýku {kuxk {nkhks > yk { ¼kÏÞwt su khËu, u rðM khe u fnkuu yks > 1> « Òk ÚkR u ku ÷ eÞk, ku u u yðÄ« kË > hk{þhýS kt ¼ ¤ku , yu khË ku t ð kË >>2>> nrh u fu khË{w r , w ý ku ©e r ~Þk{ > Ä{o MÚkk þku Ähk{kt r n, {u s q h ýfk{ >>3>> su ÷ wh z¼kýsu, wÛÞþk¤e un k{ > Ázwt u yr Ázwt fhþku, rð»ýwÞk fhe un Xk{ >>4>> yü«fkhu ñ[Þo , ¤kðþku {u «e > Ëu þ kt h k {w õ s u , u z kðþku Áze he >>5>> [ku kR {nk{wõ yûkh k sun, uýu ÄkÞkoAu { w»Þ Ëun > u{ u ku÷kðe ÷uþku yks, {e u hk¾þku {nkhks >>6>> kR ¼kR su y t s , u u ku k k fhþku Sð > yÞku æ Þk« kË h½w ð eh, yu u {khk ¼Âºkò Äeh >>7>> Ë¥k w º k fhe u MÚkk þku , yk[kÞo Ë u u yk þku > ð¤e ©e ú kð w L Þ, yu n w h e Ähýe ÄLÞ >>18>> u { kt hðehkrË Ëu ð w t , {ku MÚkk fhþku u { w t > {q ¤ e w h rð»ku íÞ{u ð , íÞkt MÚkk þku hkÄkf] » ýËu ð >>9>> ð¤e nrhf] » ý ð Y , u MÚkk fhþku y q > ð¤e ¼w s t w h rðþk¤, íÞkt Äkhþku Ëe ËÞk¤ >>10>> MÚkk þku hðeh «{w ¾ , fk þku fi f ¼õ kt Ëw : ¾ > ð] ¥ k w h e rð»ku ¾u ð , ÷û{e khkÞý ykrË Ëu ð >>11>> u w t MÚkk fhþku íÞkt Þ > ½ýku {w Ë Ähe { {kt Þ > {u ÷e÷k fhþku y kh, ð] ¥ kk÷Þ w h e rð»ku kh >>12>> ð¤e ði h kx ú kð , íÞkt {u òþku s Sð > {ku h ÷e{ ku n h su Ëu ð , u u MÚkk fhþku yu ð >>13>> Yzw t su ÷ w h Au Äk{, r Þkt Äkhþku ½ ~Þk{ > hkÄkf] » ý kÚku ÷Ëu ð , u { u MÚkk þku ¾u ð >>14>> Äku ÷ u h k t Ë h yr¼hk{, u { kt rð[hþku w ¾ Äk{ > {Ë {ku n w t MðY , u u MÚkk fhþku y q >>15>> Au Shý Z Sð , hkÄkh{ý fhþku MÚkk > Z w h rð»ku r s nkÚk, Ähkðþku íÞkt ku e kÚk >>16>> yu ykrË ðu o {t r Ëhku { kt Þ , fhþku Ëu ð MÚkk íÞkt Þ > MðnM u Ähkðþku yk , r ss k xk¤þku k >>17>> eòt y t {t r Ëh Úkkþu , u { kt w ý {khk ðkþu > ðo k e k¾u rn , í t r Sð ðu o rn >>18>> yu þk Úke WØkhe u Mðk{e, rþûkk ºke fhþku nw k{e > yk yð e h ½hku ½ h, Úkkþu q s ð w t Ë h >>19>> Sð «kýe{kºk su fu ðkÞ, ð þhýu ykðu su ËkÞ > yt u {kzþku Ë r , yûkhÄk{ Ëuþ ku þw¼ {r >>20>> ykðe fhþku ÷e÷k y kh, ] Ú ðe W h Ëu ð {ku h kh > ½ýk Ëu ¾ kzþku [{ífkh, h khe u u Xkhku X kh >>21>> Ähýe{kt yu f kt r f Ä{o , MÚkk fhþku u y w ¢ { > ½ýk Sð u þhýu ÷u þ ku , w ¾ y rhr{ s Ëu þ ku >>22>> yk Y u ku k ku { kuhÚk, {u qýo fhþku {hÚk > Au yk {]íÞw÷kuf rð÷k , Úkþku u Úkfe yk WËk >>23>> fkurx fkurx ku k k su {wõ , Ëk uòu{Þ un òwõ > úñkrËfu uÔÞk þw¼ { , yuðk ku u {u ¼ ð >>24>> Äkhþku MðÄk{{kt yk , r s ¼õ ýk xk¤e k > Au ku k k ykr© s , huþu ]Úðe W h kð >>25>> yu k yt h{kt ykðe huþku, uðf u ËZ Äeh Ëuþku > fhþku hûkk yt Þko{e ýu, eòÚke yuðwt fk{ ýu >>26>> w ¾ k h nu Ëe t Ä w , nu Ëe k kÚk w ý k ® Äw > nu nrhf] » ý nu ½ ~Þk{, w Y »kku ¥ k{ q h ýfk{ >>27>> {u t [rhºk fÌkkt {nkhks, yk ¤ fhþku w ¾ ks > ÿÂüÞu Ëu ¾ eþ u [rhºk, yk « x kt w L Þ rðºk >>28>> h kxf Ähe u ~Þk{, su su yk ¤ fhþu fk{ > khËSÞu fÌkkt rðM khe, ¾k t u w ý u w ¾ fkhe >>29>> ðu o u X kAu sw o u eh, w ý e hkS ÚkÞk hðeh > ©enrh fu w ý ku {w r s , {u [rhºk fÌkkt kð >>30>> u wt M{hý r þ rË fhßÞku, k k Úkfk rºk÷kufe{kt VhßÞku > {w{wûkw u fhßÞku W Ëuþ, niÞu n»ko fhe u n{uþ >>31>> u u {kuf÷ßÞku {{ k , yuðku kuÄ fhe u nwÕ÷k > yuðwt kBÞk {wr ðhËk , {nk«¼wyu ËeÄwtAu {k >>32>> Au Ér»kyu fÞkuo «ýk{, yk¿kk {k e [kÕÞk yr¼hk{ > u ku Þk ehÚk u MÚkk , nðu þwt fhuAu ¼ ðk >>33>>
ht : - 105
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
71
Ae ðuo kuÕÞk Au íÞkt ðkýe, wýku ©enrh kht kýe > ûkh yûkh u Úkfe h, khkÞý {u xðh >>34>> khËS kt w ý e ð[ , y{ u r ùÞ ÚkÞku { > {kxu nu ËÞk¤w ¼ ðk , y{ku u ËÞk fhßÞku r Ëk >>35>> {e u hk¾ßÞku ¼ ðk , {k eyu y{u yu ðhËk > yuðwt kt¼¤e ©e ½ ~Þk{, ÚkÞk « Òk qhý fk{ >>36>> ðuo ¾k u fu Au ©enrh, wýku ¼kR ðk fnwt ¾he > {u ku Aku {kuxk ¼køÞðk , Úke fkuR {khk {k >>37>> rn ku {¤ðku Þku y{khku, yr Ëw÷o¼ Au u rð[khku > yktrn r{ºk ÚkR u {ku Aku, hk rËð ¼u k h{kuAku >>38>> yt fk¤u nwt u÷e ÚkRþ, {khk {e u uze sRþ > r íÞ hk¾eþ nwt {khe k , yuðwt ðuý kuÕÞk yrð kþ >>39>> Ae ¾k rn ÄkÔÞk, Ônk÷kuS ku k u ½uh ykÔÞk > íÞkhu ¼Âõ {k k fnu ðuý, kt¼¤ku ©enrh w¾Ëuý >>40>> yks fu{ ÚkR ½ýeðkh, ½uh ykð kt {khk fw{kh > yuðwt wýe ¾k uýe ðkh, ðk fnuðk ÷køÞk r hÄkh >>41>> Ä{o¼Âõ wðk e kR, eò s ykrË {kuxk¼kR > u ðuo u fÌkwt Au ð] kt , wýe u hkS ÚkÞk u þkt >>42>> fhe h kuR qhý «e u, Ônk÷k u s{ðk Áze he u > s Sð u íÞkt s{kzâk, ¾k t u yk tË {kzâk >>43>> u {u ykÔÞku {k k u kð, rð[khu Au xðh kð > ku u ykðe u uXk Au k , {k[kh wAu yrð kþ >>44>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄou yk[kÞo ©e yÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh kt khË{wr Þu yk { [rhºk fÌkkt u ©enrh½uh ÄkÞko yu k{u yuf ku u [kuÚkku ht : >>104>> qðoAkÞku «u{ ðzu ð¤e wrAÞwt, hk{þhýSÞu íÞktÞ > yðÄ whe{kt þtw ÚkÞwt, ¼Âõ {k k Au ßÞktÞ >>1>> Ä{oÄwhtÄh fnku {w u, ðk ýku rðM kh > {k kS u ßðh ykÔÞku Au, u wt fu{ fÞwO r hÄkh >>2>> yuðwt kt¼¤e ku÷eÞk, yk[kÞo ©e{nkhks > nu wºk wýku ð] kt fnwt, {k kS wt un yks >>3>> ezk ÚkR «u { ð e u , ßðh Úkfe u n ðkh > u òu R u k u ku ÷ kÔÞk, ku k k ºki ý u fw { kh >>4>> u khe u {q {k k, ku Õ Þkt yu { ð[ > Ëu n {khku ð] Ø ÚkÞku Au , w ý ku {u ºki ý u >>5>> [ku kR nwt ku ÚkR nðu ÔÞkrÄ úM , {kÁt yt Ëw:¾u Au {M > ÔÞkrÄ n{uþ ðÄ ku òÞ, nðu þwt fhðkuhu W kÞ >>6>> kt t t Ä e ðu o Au su n , Aw i Þ k w h {kt hÌkkt u n > {u rð[khe u { {kt n e, u { u u z kðku ¼kR ykt r n >>7>> yuðwt fne ÚkÞkt rË÷ eh, ssohe¼q ÚkÞwt þheh > yuðe {k k e Ëu¾e WËk e, íÞkhu ku u kuÕÞk yrð kþe >>8>> nu u w ý ku {ku x k¼kR yks, nðu þw t fhðw t fnku fks > {k kS u ÚkÞku {t Ë ðkz, ½ýe nhf ykðu Au ykz >>9>> yk ýk r k©e Ä{oËuð, u{ u yðMÚkk kufe yuð > þhehu ku Úke hu wt w¾, ËkËk u ý ÚkkÞ Au Ëw:¾ >>10>> yuðwt wýe u ¼kR òu¾ u, fe Äkhe ÷eÄwt r s { u > «u{uÚke wh ºk ÷¾kÔÞk, kt t tÄe u íÞkt ku÷kÔÞkt >>11>> rË rË «íÞu {t Ë ðkz, ðÄ ku òÞ u ku W kz > [k÷e yðÄ w h {kt ðk , ÔÞkrÄ ú M ÚkÞkt Au hu {k >>12>> ½ýk s ykÔÞk yðfkþu, uXk «u{ð e {k k k u > k{ ÁÞu [tË {k e, ðk òýe ÚkÞkt Au WËk e >>13>> r s wºk u ÷R u ykÔÞkt, ¼Âõ {k k u nu u ku÷kÔÞkt > ð¤e ykÔÞkt Au ð t k kR, kÚku Au {kýfÄh ¼kR >>14>> ¼kR k ï w h ¤Ëu ð , h k{ Úkfe ykÔÞk yu ð > w ÷û{e« kË u ÷kÔÞk, s fhk{ rn ykÔÞk >>15>> ð¤e ½u÷k ºkðkze Au k{, h k{Úke ykÔÞk u Xk{ > {ku ehk{ y u ðþhk{, Aw iÞuÚke ykÔÞk Au {k{ >>16>> ðuo uXk {k kS u k , «u{ðzu fhuAu ykïk > t tÄe u kt¼¤ kt {k , rð[khe u kuÕÞkt Áze ðk >>17>> wýku ©enrh wtËh~Þk{, íÞ ðk fnwt yr¼hk{ > {w u ku nðu yu{s ¼k u, òýu {khku Ëun ze òþu >>18>> Úke nðu {khku r hÄkh, {kxu fnwt u fhßÞku fw{kh > {kuxk¼kR wðk e kR, u e yk¿kk{kt ð oßÞku ¼kR >>19>> wðk e kR u yk xkýuu, {k e ÷ußÞku y{khu Xufkýu > fhßÞku yu u wt k÷ «e u, ð¤e k[ðßÞku Áze he u >>20>> Au Ët e u fnu {k , w ý ku hk{« k rðÏÞk > {u u W sýkt Aku kð , fhßÞku ½ ~Þk{ w t s >>21>> ð¤e k k t Ä w RåAkhk{, u u k[ðßÞku w ý - ú k { > w º k u h u k÷ fhßÞku , nhf nku Þ u nhßÞku >>22>> yu u yk ßÞku w¾ yr¼ü, fktR zðk Ëuþku ne fü > yuðwt wýe u kuÕÞk òu¾ , íÞ {kLÞwt {khwt ð[ >>23>> ðkY {k kS fku Aku su {u, yu «{kýu s ð eoþwt y{u > fktR ®[ k hk¾þku { , íÞkh Ae kuÕÞk ¼ ð >>24>> nu ËeËe {u kt¼¤ku ÏÞk , nðu fnwt Awt nwt íÞ ðk > su su {kRf ðM w Au yktÞ, u u ËkÚko r{ÚÞk Ëu¾kÞ >>25>> u{ktÚke k{ku r ð]Â¥k yks, ku wV¤ Úkkþu nw fks > Ähku {ws MðY wt æÞk , fhku r[t ð ÚkkÞ ¿kk >>26>> t¼khku {khkt k¤[rhºk, {k k Aku {u wLÞ rðºk > yk r zk {xe òþu { u, «& wAku eswt fktR { u >>27>> íÞkhu kuÕÞkt Au {k k rð[khe, wýku ½ ~Þk{ w¾fkhe > wÁ»kku¥k{ nwt òýwt { u, yu{kt tþu hÌkku Úke { u >>28>> {khe k¤÷e÷k Au sun, r íÞ M{hý fÁt Awt un > ý wýku ðk÷ezk ð[ , {u kûkk Aku ¼ ð >>29>>
ht : - 106
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
72
nðu {kÁt ykÔÞwt yð k , yk ku yæÞkí{ W¥k{ ¿kk > ð ðkýe rð{÷ Au khe, ÷k u y{] Úke yr ÃÞkhe >>30>> {w u {u fhkðku su k , w ý t ¼ eh w Ä k {k > yu Ú ke y{h ÚkRþ yks, {kxu {nu h fhku {nkhks >>31>> yuðkt wýe {k k kt ð[ , wÁ»kku¥k{ ÚkÞk « Òk > Ä{o ¿kk ðihkøÞ u ¼Âõ , u e {òðe ËeÄe ÞwÂõ >>32>> swË kt sw Ë kt fhe u kt Y , {k k u {òÔÞkt y w > nrh e k u kt[ yæÞkÞ, fÌkk í tr Sð {ktÞ >>33>> ykÃÞw t r s MðY w t ¿kk , w ¾ k h w Ä k {k > u ku t û ku Úke fnw t kh, ð¤e ÞÚkkh{r y w kh >>34>> nðu {k k u fu Au {kuhkhe, wýku yuf r[¥ku w¾fkhe > { wÂØ r[¥k yntfkh, yu [khu ku fhßÞku rð[kh >>35>> MÚkq ¤ q û { u fkhýËu n , ò ú Mð¡ w » kw  ó su n > t [ fku » k ¼q r {fkyku k , ¾x[¢ ð w { kt Au ÏÞk >>36>> »kz W { u ykðhý yü, yu Au {kÞk ku rðfkhM ü > ÿük á~Þ ku òýe ÕÞku ¼uË, úñY uÚke wýku r ðuoË >>37>> h úñ u ku nwt Awt ku u, {khu rð»ku ð]Â¥k òuzku «e u > nw ¤ðt e {kÞk {khe, ð¤e Ëw:¾Y u rðfkhe >>38>> yuÚke rðhõ ÚkR u rð[khku, wY»kku¥k{ {w u s Äkhku > rËÔÞY Ëk Awt kfkh, {khu rð»ku Úkkyku Ëkfkh >>39>> yu ð u Y u ÚkR w ý ku {k , rðM khe u fnw t Aw t nw t ðk > Ëu n u n krË ðu o yr , Ëw : ¾ËkR u ûký¾t r z >>40>> «f] r u «f] r w t fks, ® z ú ñ kt z ðu o {ks > u n ðu o Ú ke k{ku ði h k , ] » ýk ku fhku { Úke íÞk >>41>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄou yk[kÞo ©e yÞkuæÞk « kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu ¼Âõ {k k u yæÞkí{ ¿kk ku Ëuþ fÞkuo yu k{u yuf ku u kt[{ku ht : >>105>> qðoAkÞku hk{þhýS kur÷Þk, wýku wY rðÏÞk > ©enrhyu {k k «íÞu fne, nrh e k hr¤Þk >>1>> u{kt ðihkøÞ wt Y su, u {òðku rþh ks > yuðwt wýe fnuðk ÷køÞk, yk[kÞo©e {nkhks >>2>> u n {u nrh ku Õ Þk, w ý ku {u {w s {k > ÂMÚkh fhku { {kÁt , fnw t ði h køÞ e ðk >>3>> kt fw x w t e nku Ë h, w rð¥k u n u Ëu n > {krÞf{kt ku nu rn, {w s {kt ½ýku u n >>4>> yu n W¥k{ ði h køÞ òýku , W su su u { > t kh u u u s u hu , V÷ u w t Sð >>5>> su «fkhu ði h køÞ ÚkkÞ, yu ku fnw t Aw t W kÞ > æÞk ËR {u kt ¼ ¤ku , {k kS w ¾ ËkÞ >>6>> [ku kR ðuo ËunÄkhe Au su s , rð[khe u òwðu r s { > {k k r k wºk rhðkh, ÷kuf ¼ku rn t kh >>7>> fk÷[¢ wt ¼ûký òýe, u{kt «er fhu rn «kýe > wåAY sýkÞ Au ßÞkhu, u{kt ðihkøÞ ÚkkÞ Au íÞkhu >>8>> r íÞ i r {íÞ «kf] òýku , ykíÞt r f yu «÷Þ«{kýku > «f] r u «f] r w t fks, ðu o ú ñ kt z w t w ¾ ks >>9>> MÚkkðh st { úñkrË sun, òu e s e e fiyu un > yu ku ðuo Au fk¤ wt ¼ûk, «kýe{kºk òwðu Au «íÞûk >>10>> fk¤ rð¢k¤ e {kuxe Ík¤, ¼k¤e ¼Þ k{u fk¤ > ¼e{¼q k¤ u rþþw k¤, rË k÷ {kuxk {ne k÷ >>11>> khÚke ¼khÚke {nkhÚke, fk¤ fkuR u {wf ku Úke > st e ¼t e hku e u W{t e, fk¤ u ðþ ÚkÞk yxt e >>12>> òu e ¼ku e u ð¤e rðÞku e, fk¤u ¼ûký fÞko Wãku e > þqhk whk yÄwhk y whk, f] kt u fÞko Au [f[whk >>13>> {u ¤ k ¾u ¤ k u ðu ¤ k fðu ¤ k, u { kt Ú ke fi fzkÞk ¼u ¤ k > khku kh Þk ¤ðt , fi f Wze Þk W { >>14>> ykðe he u su fk¤ u òýu, r{ÚÞk w¾ u u ð¾kýu > u u ÚkkÞAu eðú ðihkøÞ, ]»ýk fhe Ëu Au íÞk >>15>> Ëw:¾{Þ òuðu fkuR s , u u ðihkøÞ ÷k u Au { > ý k e ku fh kt t , ÓËÞ{kt [zu Au ¾kuxku ht >>16>> Ëw ü f{o Ú ke ÚkkÞ Au Ëw : ¾, u w t V¤ ykðu Au L{w ¾ > y s u t u fhe, Sð e {r òÞ Au Vhe >>17>> { Mðe ýu fhu Au f{o , su Au Ä{o ¿ kk e þ{o > rð»kÞk õ Úki u Vhu Au , «kýe k Úke u x ¼hu Au >>18>> k e k {kt ýkÞk òÞ, Ëw : ¾ËkÞf «ð]  ¥k ÚkkÞ > {r Ä{o { kt ÚkkÞ Au ü, fw t u fhe k{u Au fü >>19>> ¿kk ykrËf wý Au sun, wh kþ k{u Au un > Ëun u Ëun k su t tÄe, u{kt {{ k e fhu Au ð]ræÄ >>20>> yu u yÚku o Vhu Au yk , fhu Au ðýrð[khu k > Úkk ý yku ¤ ðe Ëu Au yk , fhu rðïk ½k w t k >>21>> [kze [w ÷e u fhu Ët ¼ , y íÞðkË hk¾u ykht ¼ > {w f u yLÞ{kt ¾ku x ku ykhku , fhu hÿku n nw f ku >>22>> rnt k [kuhe y er yLÞkÞ, yuÚke fhu fwxwt e kÞ > fwxwt e{kt yk õ y¼k , fhu Au r s Ä{o ku íÞk >>23>> Äu w rð« kÄw eÚko ðu Ë , Ëu ð k ku Ähu rn ¼u Ë > r ht f w þ ýu fhu ÿku n , rð»ýw ¼ Âõ ku hk¾u 1rðAku n >>24>> fhu 2ykr{»k ¼ûk y¼k e, {ã k fhu Ä{o íÞk e > hMºkeyku u rðÄðk khe, yu{kt yk õ hu Au rðfkhe >>25>> ßÞkt íÞkt fhu Au y¼ûkk¼ûk, yðkåÞ þçË ku÷u {ûk > {ËktÄ fhu Au WØ kR, ¾kuxk { kýu { {ktR >>26>> yu ð k Ëw h k[khe {r Ëw ü , yt fk¤u k{u {nkfü > yð k {u {s q , u u fzu Au Þ{Ëq >>27>> yt fk¤u yu u z ðk ykðu , k e u r sY kðu > òýu «íÞûk ykÔÞku þw t fk¤, ¼Þt f h yr rðfhk¤ >>28>>
ht : - 106
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
73
ðo «kÞ Au su wt yt , fks¤Úke fk¤ku ½ýku ht > Ëu¾e u ku Awxe òÞ Äeh, ºkk k{u {kuxk þqhðeh >>29>>> þw ¤ e y ú {k Au fu þ , ð@ { fXý rðþu » k > r herþ¾h h¾kt þe»k, rËø s Ëu ¾ e u kzu [e >>30>> ðktfkt fw zkt {w¾ rðþk¤, uºk ku òýu yÂø e Ík¤ > suðe rsbk fk¤ e ÷¤fu, yuuðe ËkZâku ku {kuxe ͤfu >>31>> ku÷u {w¾u ¼Þtfh ðkýe, ¼k¤e u M çÄ Úki òÞ «kýe > ËkZâku ffzkðu k{u ykðe, k e «kýe u Ëu Au kðe >>32>> ÷kun k kþ úÌkk Au nkÚk, eòt þ ½ýktAu su kÚk > ¼ÞtfhAu su kt Ëþo , Ëu¾e u k e ft u Au { >>33>> Awxe òÞ Au Ëun k tÄ, ½ýku ºkk k{u {r ytÄ > yt kuyt u Äúwsðk ÷k u, nðu fkuý {khku ¼Þ ¼kt u >>34>> yr ykfw ¤ Úki yf¤kÞ, k¾u r :ïk k ðk òÞ > ý Þ{ k Ëq fXku h , Íz e ÷u A u fhe u òu h >>35>> u k q û {Ëu n u Þ{Ëq , k e u kt Ä u Au {s q > S su ý u rË÷Úke ËÞkÞ, Þ{ w h e rð»ku ÷R òÞ >>36>> {nkrðfx {kh {ku x ku , ¼Þk f Ëu r ¾ ku Au ¾ku x ku > ði ýeo Ëe rþðkÞ su n , ku ¤ n ú Þku s u n >>37>> Þ{ whe rð»ku ò kt y ú, ¼Þtfh ykðu Au ku¤ ú > yu kt yk wt Awt nwt nðu k{, Áz whkýu Au {k{ >>38>> ki B Þ w h ki h e w h w h , u L ÿ y u kt Ä ðo w h > þi ÷ k { fkI [ ¢q h w h , rðr[ºk u Ëw : ¾Ëk k w h >>39>> Øk Ë k k¢t Ë k{, w ¼ðhki ÿ u Xk{ > Þku ð »ko ý e kZâ kh, Ä{o w h ÞkBÞ r hÄkh >>40>> ku¤ ú ykðu Au yu yk u, k e u Ëw:¾ËkÞf ÷k u > Þ{ k Ëq {khu Au {kh, kzu kufkh u nknkfkh >>41>> ð@ kþu kt Ä e u [÷kðu , ¼Þt f h {k o { kt ¼{kðu > Ëkðk ¤ yÂø e ßðk÷kÞu , ] Ú ðe ¤ u ÷ w t Ëu ¾ kÞu >>42>> u {u {khe u ½ýku {kh, [÷kðu Au u {k o {kuÍkh > Ëw:¾uÚke ý [kÕÞwt òÞ, k e u nw ezkyku ÚkkÞ >>43>> fktxk fktfhk ðk u Au [hýu, ÚkkÞ u u ÷kurn ðýuo > yk¾k yt {kt WXu Au yk , Úke rð©k{ ÷uðk ku ÷k >>44>> yr ºk k{u {ku u x w t ð , u { kt [÷kðu Au Þ{s > ûkw Ä k w h ] » kk w h ÚkkÞ, þku f k w h Úke yt w f kÞ >>45>> r ¼t ÚkR zu Ähý, Úke {¤ wt íÞkt fkuR þhý > e¾e hðkh suðe Äkh, yuðkt ºk ÷k u Au uXkh >>46>> yt kuyt u kt r¼Òk ÚkkÞ, ¾Úke rþ¾k wÄe AuËkÞ > kuÞ r ËoÞ s{zk suAu, yu «{kýu k e u {khu Au >>47>> Þ{{kh ku Úke kh, fÌkku t û ku u fhe rð[kh > ð¤e ú t Ú k ½ýku ðÄe òÞ, u ku t f ku [ { {kt ÚkkÞ >>48>> y kze fÌkkt su ku¤ ú, WÕ÷t½ fhkðu { ú > Au ði hýe Ëe Au ßÞktÞ, k e u ÷uR òÞ Au íÞktÞ >>49>> þ Þkus ku¤ku Au x, Ëu¾kze ËeÄku Au u ku x > yÂMÚk ykr{»k þkurý sun, RíÞkrËfÚke ¼hu÷e un >>50>> k e k kt Ä e u u W kÞ, k¾u Au ði hýe k {kt Þ > ôÄu {M fu kýe u òÞ, {nkf»x ku kh ÚkkÞ >>51>> yu { fh kt w u Þ{ w h , Þ{hkò e k u sÁh > r[ºk w ó «Äk íÞkt w A u , Ëw ü f{o fnu khkt þw t Au >>52>> «kýe ÚkkÞ q h ý ÷k[kh, fhe þf ku Úke Wå[kh > yu k f{o ýu y w kh, Þ{ rþûkk fhu u ý eðkh >>53>> fo k fw t z Au íÞkt y kh, u u ¼ku ðkðu Au u X kh > kr{ ú yt Ä kr{ ú íÞ, hki h ð {nkhki h ð rð íÞ >>54>> fk¤ q º k fw t ¼ e kf k{, yr ºk ð Au u Xk{ > þq f hkMÞ y u yt Ä fq , Ët þ ¢r{¼ku s Y >>55>> ði hýe þkÕ{÷e ó w {, ð@ft x f Au Ë u A u W { > þk{u o Þ kË u «kýhku Ä , w Þ ku Ë ÷k÷k¼ûk rðhku Ä >>56>> ðiþ yÞ: k rð[efk, ûkkhfËo{ ykrË yrÄfk > nòhku fo Au eò yuðk, k e u ¼ku ðkððk suðk >>57>> eòt ½ýe òíÞ kt Au Ëw:¾, ¼ku ðu Au u u íÞkt rð{w¾ > k e kt yt fwnkzu fk u, AuËe AuËe {nkËw:¾ yk u >>58>> yu u yus fhkðu ¼kus , k e s u ku k wt > nkuÞ «Ëeó yÂø «fkþ, u{kt k¾e u yk u Au ºkk >>59>> nu {k k yu ð kt «krý kt Ëw : ¾, rð[khe u òu ð u {w ¾ > u u ði h køÞ WËÞ ÚkkÞ, u s u t kh u he òÞ >>60>> ©enrh kt w ý e u ð[ , ÚkÞkt yu f k ú {k kS { > ©e½ ~Þk{ w t æÞk ÄÞw O , ÂMÚkh ð]  ¥k fhe { XÞw O >>61>> «¼w S e {q k « k u , Ëkfkh ÚkÞkt {k k yk u > æÞk Ähu Au Äkhe u { , ©enrhyu ËeÄkt Ëhþ >>62>> fkurx fkurx {wõ kuyu urðÞk, yûkhÄk{{kt yuðk Ëur¾Þk > {¤ðk Þkt nh¾u uXk{, íÞkt ku k u ËeXk ½ ~Þk{ >>63>> «¼w u ËuÏÞk Au uW Y u, M wr fhðk ÷køÞkt y q u > wÁ»kku¥k{ u òýe ÷eÄk, r s [i LÞ{kt Äkhe ËeÄk >>64>> úñY ÚkÞkt Ähe Äeh, íÞkhu þe ¤ ÚkÞwt þheh > u Ëu¾e u {kuxk¼kR ykÔÞk, {ku e ðþhk{ u ku÷kÔÞk >>65>> t tÄe ðuo uXk uMÚkk , t ks¤Úke fhkÔÞwt M k > þwØ ]Úðe fhe rðrÄ kh, yu{kt wðkzâkt Au uýeðkh >>66>> Au ð]Â¥k ©enrh{kt òuze, «¼w k {e u Ëun Akuze > y÷kirff y¾tz y q , {k kS kBÞkt rËÔÞ MðY >>67>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu ¼Âõ {k k u rËÔÞ r {kzâkt yu k{u yuf ku u Aêku ht : >>106>>
ht : - 107
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
74
qðoAkÞku {q {k kyu Ëun ßÞku, ©enrh {e íÞktÞ > rËÔÞY Ähkðe hkÏÞkt, ku k k {e {ktÞ >>1>> rËÔÞ r yk e {k u , fÞw O Au Ázw t fks > Ëw ð ko k k þk Úkfe, {w f kÔÞkt {nkhks >>2>> t tÄe ðuo ¼u k {¤e, fhu nrh wt ¼s > ¼kR ykrË eò t tÄe, fhðk ÷køÞk ÁË >>3>> {nk «¼w y u Ak khkÏÞk, yk e ðu o u Äeh > ðu Ë rðrÄ r¢Þk fhkðu , ¼kR k u hðeh >>4>> swo t k u ehu sR, hk{½kx Au ßÞktÞ > úkñý u íÞkt ku÷kðe u, fhe Ën ¢eÞk íÞktÞ >>5>> [ku kR Au t tÄe ðuo su s , ÚkÞkt Äehshrn { > swo t ks¤{kt r Ëk , þkufk wh ÚkR fÞkO M k >>6>> ðuo ykÔÞkt Au r s Ë , {nk«¼w rð[khu Au { > esu rËð u ºk ÷¾kÔÞk, kt t tÄe ðuo uzkÔÞkt >>7>> ©kØkrË W¥khr¢Þk su n , ¼kR k u fhkðe Au u n > t t Ä e u s{kzâkt w « e u , fkÞo t q ý o fÞw O yS u >>8>> ºkÞku Ë þ{u rËð u kh, t t Ä e ¼u kt ÚkÞkt u ð kh > {ku x k ¼kR u t Ä kðe k½, þku f t k fhkÔÞku íÞk >>9>> t tÄe nw iÞkh ÚkÞkt, hò ÷R u r s ½uh Þkt > íÞkh Ae þwt fÞwO Au fks, wýku t nrhs yks >>10>> Ä{oËuðu «ð]r u xk¤e, «r ÷ku{ ð]Â¥k kAe ðk¤e > ©enrh{kt òuze r sð]Â¥k, r kS e Au r {o÷ {r >>11>> u fu z u Þk fu x ÷kf rË , eS ðk fnw t Aw t rð > Ëu ð þ{ko { yr Äeh, Sýo ÚkR Þw t Au þheh >>12>> ð¤e ßðh ykðu Au ðÄkhu , Ä{o Ë u ð u { rð[khu > Úkku z k rËð {kt {w s Ëu n , ze sþu u r : t Ë u n >>13>> ðhýe «íÞu kuÕÞk Au ðkýe, {ku wýku u kht kýe > t tÄe u ku÷kðe u yks, ¼kR u fÁt w« fks >>14>> yu{ Äkhe { {kt rð[kh, k u ku÷kÔÞk ºkiýu fw{kh > wðk e y u ðþhk{, eò t tÄe ykÔÞk {k{ >>15>> u X kt Au ÷t k u ykðe, Ëu ð þ{ko y u ðk sýkðe > ð] » kËu ð ku Õ Þk u ý eðkh, w ý ku hk{« k fw { kh >>16>> yk ½h fuhku ðuo ÔÞðnkh, {khu {kÚku Au r hÄkh > ð k k¼kR ½ ~Þk{, un «¼w Au w¾ k Äk{ >>17>> u u fhþku rn {u Ëw h , k u hk¾òu r íÞ sÁh > fu þ ku rn fxw f ð[ , fhþku rn WËk e { >>18>> ð k u rn {k u ¼k , yu { k { u eðú ð i h k > ½h{kt ð]  ¥k Úke nrh u , k u hk¾òu M u n fhe u >>19>> nrhf] » ýY u ½ ~Þk{, {k e ÷u ß Þku Au q h ýfk{ > yð kh k Au yð khe, w Á »kku ¥ k{S w ¾ fkhe >>20>> u ¼kR òýe ÷ußÞku yu{, fhßÞku W k k Äheu u{ > M un ktÄßÞku yu{ e kÚk, ð[ {ktne hnußÞku kÚk >>21>> yk su {kÁt fnu÷wt ð[ , uW ¼kR òu Äkhþku { > ½ ~Þk{ wt æÞk Ähþku, «¼w ýk ku r ùÞ fhþku >>22>> yuðe he u òu ð oþku {u, Úkkþu fÕÞký u fiyu y{u > yuðwt wýu Au uW ¼kR, ð¤e e wðkr e kR >>23>> u k wºk Ázk tËhk{, yu ykrË ðuo kuÕÞk u Xk{ > nu ËkËk {u fnku Aku su{, y{u ½¤k ð þwt u{ >>24>> ½ ~Þk{{kt hk¾eþwt r ck, k¤eþwt yu e yk¿kk «r ck > yu{ fne u u Òku tÄw, ©enrh u BÞk wý® Äw >>25>> òÛÞk RüËu ð ½ ~Þk{, w Y »kku u ¥ k{S q ý o f k{ > {rn{k {S u w e , fÞko «ýk{ M u n rn >>26>> {kuxk¼kR ykrË nw sun, u{ u Ä{uo fÌkwt Au un > ð¤e ©e½ ~Þk{ u fu Au, w¾ËkR rþ¾k{ý Ëu Au >>27>> wýku nrhf]»ý {nkhks, fhßÞku nwt fnwt Awt u fks > {khk uW ¼kR ¼kuòR, u u k[ðßÞku w¾ËkR >>28>> rþ¾k{ý ËußÞku r íÞ khe, Ä{o{kt hk¾ßÞku yrðfkhe > {kuxk¼kR su hk{« k , yu e {ÞkoËk k¤ßÞku yk >>29>> u ¼kR ku fhþku íÞk , ËÞk hk¾ßÞku ©e{nk¼k > fËkr {u Úkkyku WËk , ku òßÞku hk{k tËS k >>30>> r k kt yuðkt wýe ð[ , ©enrhyu Äkhe ÷eÄwt { > Mðk{e wt Xkuh Xufkýwt sun, r kÚke òýe ÷eÄwt Au un >>31>> {kLÞ fhe r k wt ð[ , Au kuÕÞk Au ©e¼ ð > nu ËkËk su yk¿kk fhe {u, Áze he uÚke k¤þwt y{u >>32>> kuÕÞk r kS Úki u « Òk, wýku r s kð > nu nrhf]»ý Ëuð {kuhkhe, ¼õ s k Aku w¾fkhe >>33>> su su {krÞf ðM w «fkþ, uÚke ËkÞ nwt ku WËk > ð [hýf{¤{kt r[¥k, hkufe hkÏÞwt Au {U fhe «e >>34>> ý {ws u Au RåAk yuf, ¼k ð wýðwt rðþuf > {u wýkðku ku ½ýwt kÁt, yuÚke ]ó Úkkþu { {kYt >>35>> yuðwt kt¼¤e ©e½ ~Þk{, ðkr÷zu rð[kÞwO yr¼hk{ > hk{ nrh trz su rð«, u u ku÷krðÞku r Þkt Âûk« >>36>> ½h k ykt ýk{æÞu yu ð , {t z t Ä kÔÞku ¾u ð > fhkÔÞku ókn ku ykht ¼ , þw ¼ fk{u {ku x ku {kht ¼ >>37>> Ëu ð þ{ko ÚkÞk yu f { , fÞw O ðk k {q ¤ Au Ë > {krÞf ðM w Ú ke «er ku z e, {nk«¼w r ð»ku ð]  ¥k òu z e >>38>> wýu ók ÚkR Ëkfkh, úñY ÚkR uýeðkh > rð« ðkt[u ½ýku ¼kð ÷kðe, íÞkt ku yð kh e ðk ykðe >>39>> w Û Þw t yð kh w t ðýo , Ëu ð þ{ko rð[khu Au { > fu ð k nþu [ku ð eþ yð kh, ÚkÞku t f Õ { u ð kh >>40>> òÛÞwt yt hò{eyu yun, r kS e Yr[ ÚkR sun > ©enrhyu íÞkt ku RåAk fhe, ËeÄkt Ëþo uY Ähe >>41>> [ku ð e Y u ÚkÞk ¼ ðk , ykÃÞkt Ä{o u Ëþo Ëk > Ëu ð þ{ko y u òu Þ k u ð kh, r s k u W¼k yð kh >>42>>
ht : - 108
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
75
hk{f] » ýkrË ðu o y q , « x «{ký ÄÞkO Y > Ëu ¾ e Ä{o Ë u ð u òu z âk nkÚk, { fhe ÚkÞk kÚk >>43>> Au ÚkÞkt yËþo yr¼Òk, ½ ~Þk{rð»ku ÚkÞk ÷e > ½ ~Þk{ ku «ki Z « k , Ä{ko r Ëfu òu Þ ku nw yk >>44>> ð¤e rð« nw { nÏÞko, khkÞý u yuðk s r ÏÞko > fhu «khÚk k rþh k{e, sÞ y÷ u÷k yt Þko{e >>45>> w Y »kku ¥ k{S khkÞý, yûkhkrÄ r khkÞý > yð kh ýk yð khe, Ä{ko r Ëfu òÛÞk w ¾ fkhe >>46>> yr Wí knu r {o¤ {r , Ëuðþ{ko fhu Au íÞkt M wr > ÚkÞk ËT ËT ftXu ÂMÚkh, yufk ú áÂüyu òuðu Äeh >>47>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrhyu Ä{oËuð u ¼k ð e ók t¼¤kðe u [kuðeþ yð khY u Ëþo ËeÄkt yu k{u yuf ku u k {ku ht : >>107>> qðoAkÞku ©Øk hk¾e ók wýu Au, Ä{oËuð yr¼hk{ > ¾x rË u ðe e Þk, fh kt u Ázwt fk{ >>1>> k {u rË ðkh{kt , w h kýe fhu Au fÚkkÞ > u {u ©eÄ{o Ë u ð u , ykÔÞku ßðh Ëw : ¾ËkÞ >>2>> Úkkhe{kt þÞ fÞw O , r o ¤ ÚkÞw t Au yt > w k Úkfk u kt ¼ ¤u Au , fhe { {kt W{t >>3>> k {u rËð u {kÂó ÚkR, fÚkk ýe su n ðkh > «u { ðzu q s fÞw O , ykh e W khe kh >>4>> rð« u ¼kus fhkÔÞkt, ykÃÞkt Au ËÂûkýkËk > ðuo {¤e ½uh ð¤kÔÞku, { { kt ËR {k >>5>> [ku kR Au ku ðuo t tÄe s , ½uh fhe ykÔÞkt Au ¼kus > uXk u Ëuðþ{ko e k , [khu fkuhu ®ðxkR k >>6>> ¼kðu fhu Au ðu o ¼s , ©enrh w t M{hý fhu { > k u u X k Au ©eyrð kþ, f] » ýfÚkk ku fu Rr nk >>7>> fhe yu f k ú ð ]  ¥k { e, ] » ýk ku z e u Ä e > ©enrh{kt ÚkÞk Ëkfkh, {q u r ¾u o Au r hÄkh >>8>> { ð]Â¥k k{e R þkt , ½¤e ¼kt e R Au ¼úkt > ºkiý yðMÚkk u ºkiý Ëun, uÚke rðhõ r Þk un >>9>> Ëu n u n Úke Aku z e u n , ú ñ Y ýw t kBÞk u n > {nk «¼w r ð»ku { {ku Ì kw t , khkÞý rð»ku r[¥k «ku Þ w t >>10>> íÞkhu þe ¤ ÚkÞwt þheh, WXâk hk{« k S Äeh > eòt t tÄe {éÞkt u MÚkk , t ks¤Úke fhkÔÞwt M k >>11>> ®÷ e þwØ fhe Ähýe ßÞktÞ, Ëuðþ{ko u wðkzâk íÞktÞ > «¼w k {e u ßÞku Ëun, ©enrh{kt ÚkÞk ÷ø un >>12>> rËÔÞ Ëun kBÞk Au «fkþ, hÌkk y¾tz u «¼w k > þk Ëwðko k ku n ku sun, uÚke {wõ ÚkÞk r : tËun >>13>> hk{« k u RåAkhk{, eò t tÄe ðuo {k{ > r kSyu ßÞku Ëun ßÞkhu, Äehs hrn ÚkÞk íÞkhu >>14>> ½ ~Þk{u yk e ½ýe Äeh, ki u Ak k hk¾u hðeh > Au úkñý u íÞkt ku÷kÔÞku, ¼kR k u yu rðrÄ fhkÔÞku >>15>> hk{½kx Þq o t k eh, r k w t ÷eÄw t Au íÞkt þheh > Ën r¢Þk fhe u Xkh, ðu Ë þk rðrÄ y w kh >>16>> fÞkO M k u swo u eh, Ae ½uh ykÔÞk rË÷ eh > þkufk wh WËk e Au { , fkuRyu fÞkO rn ¼kus >>17>> esu rËð u ºk ÷¾kÔÞk, xkýk h t t Ä e ku ÷ kÔÞk > ykÔÞk ð{k u rË s , þku f k w h fh kt YË >>18>> ©enrh ki u Äehs yk u, þkuf 1yk¼e÷ u Ônk÷ku fk u > ½] þfohk ykrË rn , su òuyu u ÷kÔÞk Au yS >>19>> u h {k w Ä e u r h kÄ, hk{½kxu fÞkO rðrÄ©kØ > r ÷kt s ÷e yk e rðrÄ kh, sw o t k h r hÄkh >>20>> hk{½kxu sw o t k eh, su fku R ©kØ fhu íÞkt Äeh > ÞkS fh kt fku x e½ýw t , V¤ {¤u Au íÞkt ©kØ ýw t >>21>> ©enrh fhu rð[hý SÞkt, ðuo ehÚk hnu Au r Þkt > kuÞ Sðku u W Ëuþ Ëuðk, «¼wS yk[hý fhu yuðkt >>22>> W¥khr¢Þk r k e fhe, rðrÄð T ©enrhyu ½ýe > Au kt t t Ä e su s , u u fhkÔÞkt Yzkt ¼ku s >>23>> k ò u fwxwt e ðo, ki u s{kze ËeÄkt y qðo > nòhku úkñý u s{kzâk, yk tËu ku þktr {kzâk >>24>> ºkÞkuËþ{u rËð u kh, t tÄe ykðe {éÞk y kh > ºkÛÞu ¼kR u fÞkuo rþh kð, ðo t tÄe u ðæÞku ¼kð >>25>> r kS w t fÞw O r¢Þ{ký, ©e« x«¼w y u «{ký > íÞkt ykðu ÷ k t t Ä e su s , Þk ku ku k u ¼w ð >>26>> {ku eºkðkze u ðþhk{, Þk u ý ku k u Äk{ > yu{ fh kt Þk Úkkuzk rË , Au ðkr÷zu rð[kÞwO { >>27>> ¾[o ¾w x ý fkhs feÄw t , u w t k{w t u [w f ðe ËeÄw t > {k r k u yÂø t M fkh, su MÚk¤u fÞku o Au r hÄkh >>28>> yr rðºk u ¼q r {fkÞ, ykðu Ëþo u s ËkÞ > ð¤e y{h Ëþo u ykðu , «¢{k Vhe rþh {kðu >>29>> Au yu f rË ½ ~Þk{, { {kt rð[khu w ¾ Äk{ > { ÚkÞw t Au nðu WËk , ½h {w f e òðw t ð ðk >>30>> ý ef¤ðw t fu { fhe, t t Ä e fku u R òýu she > ð¤e r r{¥k òu fktR nkuÞ , Vkðu ½hÚke òðk wt kuÞ >>31>> yu { Äkhe u ©e½ ~Þk{, ¾k rn q h ýfk{ > n w { k Ze sL{MÚkk , f f¼ku ð ykrË MÚkk >>32>> fÞkO ðu o {t r Ëhu Ëþo , Au kAk ðéÞk Au Sð > ½hu ykðu Au ©e¼ ð , ðå[u ykÔÞw t yu f W ð >>33>> ykt ÷eyku ku e[ku kh, {Õ÷ h{u Au uns Xkh > {Õ÷Y u y wh Au sun, ©enrh k rðhkuÄe Au un >>34>>
ht : - 109
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
76
ykð k ËuÏÞk Au ½ ~Þk{, k{k ykÔÞk k e un Xk{ > ½ ~Þk{ u u ½uhe ÷eÄk, k eyu ¾kuxk rð[kh feÄk >>35>> y¾kzk{kt Þk ¼Þnkhe, ku u W¼k hÌkk ¤Äkhe > fhðk ÷køÞk fwM e u kÚk, ÷ Ëk¾ðuAu Ëe k kÚk >>36>> fhe hku { kð¤e fw fkh, k÷ Ëu A u íÞkt ðkh{ðkh > fhu Þw Ø S u «{kË, {Õ÷Y u ykrý ykFkË >>37>> Ëkð u [ {kt rË÷ Ähu A u , nhk{e e ®n{ ku nhu A u > ð@ { y¾t r z Y , {Õ÷ u kÔÞw t Au y q >>38>> ½ ~Þk{ e su r q Z , {Õ÷ Ëu ¾ e u ÚkÞk rËø{q Z > «ki Z ðo «kÞ þheh, Ëu ¾ e u ÚkÞk þºkw yÄeh >>39>> Ë«nkhu ÄúwsuAu Ähýe, yr ÷ðk Ëu¾kÞk ðhýe > {Õ÷ k ku Awxe Þk tÄ, ½ýk {kh{kt Úki Þk ytÄ >>40>> rþh kÚku rþh xfu A u , ¾¤{Õ÷ u u ¾xfu A u > y¾kzk{kt n u Wzu A u Ëo , ¼r{ u ¼q r {yu zâk {Ëo >>41>> ÚkhÚkh ft u u { e fkÞ, {Õ÷Þw Ø n ÚkkÞ > þq h k w t {xkze ËeÄw t þq h , khkÞýu nÞw O u w t q h >>42>> ¢kuÄk wh ÚkR z zu, òu kt òu kt{kt ÄúwS u zu > {Õ÷ M kÞAu { {ktrn, fÞktÚke yk òu ykðeyku yktrn >>43>> ÞwØ Úkk wt Úke yk e òuzu, yk ku {kÞko rð k rn Akuzu > nðu ykÔÞwt Au r ùu {hý, ¼ku u fÞkO ykðkt yk[hý >>44>> {nk s su{ s u {khu, u{ fÞwO «¼wyu ykXkhu > k e u Au nkh {kzâk, ¥kkðeþ u ¼qr{ wðkzâk >>45>> rAÒk r¼Òk fÞko y½ðk , kze ËeÄkAu {] {k > Au íÞktÚkfe yk t˼uh, ½ ~Þk{ ykÔÞk r s ½uh >>46>> y¾kzk{kt zâk {Õ÷{kºk, r ¼t ÚkÞkt u kt kºk > u k t tÄeyu òýe ðk , uÚke fÞkuo nw fÕ kt >>47>> ¼u k ÚkR ykÔÞk wÄ ÷uðk, ¼kR u ð¤e X fku Ëuðk > ðuo ykÔÞk y t e k , nknkfkh fhu nw ºkk >>48>> ykðe fuðk ÷køÞkt {w¾, 1VýeÄh u ku k wt Ëw:¾ > {khk ¼kR ©e½ ~Þk{, fhe u ykÔÞk Au swðku fk{ >>49>> y{khk wºk u {nkhks, ðýðktfu {kÞko nw yks > ©enrhyu u wÛÞwt Au fýuo, { u rð[kÞwO yþhý þhýu >>50>> yksu ku Yzku ykÔÞku Au ÷k , nðu fÁt nwt ku ½híÞk > ð òðk ykÔÞku ¼÷ku Ëkð, {khk { {kt n ku yu ¼kð >>51>> yu X fku w ýe ÷Ëu ð, Ônk÷k k{w t òu Þw t ¾u ð > {kuxk¼kR u { {kuÍkh, fhðk ÷køÞk Wtzku rð[kh >>52>> {k r k kBÞkt {kuûk kh, nðu Úke eò ku ykÄkh > X fk ÷kðþu nrh r íÞ, {khu þe fhðe nðu heíÞ >>53>> ßÞuü tÄw ku rð[kh sun, yt Þko{eyu òÛÞku Au un > kuÕÞk {{o¼hu÷kt ð[ , {kuxk¼kR wýku þw¼ { >>54>> nðuÚke fkuR rË y{khku, X fku rn ykðu yu Äkhku > íÞkhu e wðkr e kR, M unu ku÷kÔÞk Au ½h{ktR >>55>> {ku x k¼kR kÚku u ý eðkh, s{ðk u X k s ËkÄkh > yu ð k Úkfk ½h{kt hÌkk Au , sðk u i Þ kh ÚkÞk Au >>56>> yu ku {{o fkuR ð òýu, fhðwt ÄkÞwO su þk{u uxkýu > ¼ð úñkrË ¼uË ÷nu, frð yuf{w¾uÚke þwt fnu >>57>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu Ä{oËuð ku Ëunkuí ð u ©enrh ku qZrð[kh yu k{u yuf ku u ykX{ku ht : >>108>> qðoAkÞku ©enrhyu rð[kh fÞkuo, ½zu Au { {kt ½kx > nðu ð {kt r ùu òðwt, f oÔÞ fhðk {kx >>1>> r þk ze hrð ykÚkBÞku, þwt fhu Au ½ ~Þk{ > kÚku ÷uðk kt kÄ ku, u ¼u kt fÞkO þw¼ Xk{ >>2>> esu rËð u ðkh{kt, ku u ÚkÞk Au iÞkh > M k fhðk r r{¥ku [kÕÞk, Äeh Ä{ofw{kh >>3>> ½h ßÞw t r rhÄkheyu , òýu rn fku R s > ki { ðhýe ðu » kÄhe, rð[rhÞk ¼ ð >>4>> [ku kR {nkrð»ýw ku xðku sun, ftXuÄkhý fÞkuo Au un > yü íþk ku su kh, u ku wxfku ÷eÄku r hÄkh >>5>> ðk{Mft Ä u Äkhý fheÞku , ¼Âõ ¿kk ykrË ku ¼heÞku > f{t z ÷w hýk rn , t u ÷eÄw t Au t þ u h rn >>6>> w÷ e e {k¤k ÷eÄe nkÚku, s tÏÞk{kxu Ëe k kÚku > frx{u¾¤k {wts e khe, Áze fki e kÚku u Äkhe >>7>> u u ð fÞw O ykåAkË , yu ð k Y u [kÕÞk ¼ ð > {] [{o ÄÞw O esu Mft Ä u , eféÞk ð òðk t t Ä u >>8>> Ak k{k k ðýeo u ðu » k, W¥kh rËþu fÞku o «ðu þ > hk{½kxu hsw t k eh, u MÚk¤u ykÔÞk Au hðeh >>9>> hsw kh W hðk {kx, swðu Au ku u kð e ðkx > ¼kðu kAwt ðk¤e ðk¤e swðu, h¾u {kuxk¼kR yktne ykðu >>10>> nðu ku ð òðw t sYh, yk[hðw t ¼h w h > su {kxu Au {w s yð kh, u fkhs fhðw t r hÄkh >>11>> w ý ku ©ku k rððu f ehu s , yk « x [rhºk kð > su ©Økyu ©ðý fhþu , nrh u kt t f x nhþu >>12>> Ä{o yÚko {kuûk ð¤e fk{, r ùu k{þu u yr¼hk{ > kh {ýe M þoÚke su{, ÷kun wt ÚkR òÞ Au nu{ >>13>> hí ®[ k{ýe Úkfe su n , ÚkkÞ q ý o { ku h Úk u n > su fhu Au r Þw » k w t k , u u ykðu rn yð k >>14>> yuÚke fkuxe ½ýwt V¤ {¤u, wýu k÷÷e÷k u su ¤u > khkÞý wýu rË k , ðÄkhu ð¾kýwt þwt yk ðk >>15>> ¼k ð Úkfe fkuuxe ½ýwt, V¤ {¤u yk [rhºk ýwt > yu{kt fkuR fhþku tËun, ðk r ùu fhu÷e Au yun >>16>> yk ku yð khe kt [rhºk, yûkhkrÄ r kt rðºk > su w ý u u kt t f x ðk{u , yt u yûkhÄk{ u k{u >>17>>
ht : - 110
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
77
w h ùhý fhu fku R yu f , þ kX ýw t Ähe xu f > x¤u t f x ðo «fkh, òÞ yûkhÄk{ u ðkh >>18>> yu w t yÄo fku R s fhu , u ku Sð ¼ðs¤ hu > kt [ Ëþ y u ð¤e ðeþ, fhþu su yk kX [e >>19>> {¤u t Â¥k t r kh, yk÷kufu w¾e ÚkkÞ y kh > {kxu ©enrh k wý úk{, kþu M unðzu yr¼hk{ >>20>> Aw iÞk wh{kt su [rhºk, ©enrhyu fÞkO Au rðºk > rËþ {kºk fÌkkt Au yk Xkh, «¼w k wý ku Úke kh >>21>> ÚkÞku q ð ko Ä o q h ý ynª, ½ýku n»ko ðæÞku { {kt ne > yuf ku u Ëþ Au ht , kÞk Wh{kt ykýe W{t >>22>> nðu nrh ð rð[hþu , k ð»ko w Ä e ku u u Vhþu > fku x e fku x e Sð kt fÕÞký, {nk «¼w fhþu «{ký >>23>> ð ðo Ëe kt eh, yr W÷t ½ þu ÷ðeh > fhþu w Õ knk©{, {¤þu ku k¤Þku e h{ >>24>> Äkhþu í t {ktne, eðú ðihkøÞ Au yt {ktne > yun ykrË su [rhºk yþu»k, W¥khkÄuo fnuðkþu rðþu»k >>25>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©enrh ]n ku íÞk fhe ð ðk sðk òowfktXu si uXk yu k{u yuf ku u ð{ku ht : >>109>> [ku kR ½ ~Þk{÷e÷k{] r rÄ, rðM khe u fÌkku u ku rðrÄ > ©enrh kt [rhºk y kh, ¼ð úñk k{u rn kh >>1>> þu»k n ú {w¾uÚke kÞ, k kt fkuxe fÕ ðe e òÞ > yk ku « x RåAk wt kh, fÞkuo ÞÚkk {r yu rðM kh >>2>> yk k ¼k Au u w ¾ ËkÞ, u { kt y{] Y e fÚkkÞ > q ð ko Ä o u W¥khkÄo Ëku Þ , w ý e r kð nku Þ >>3>> u { kt q ð ko Ä o k su ht , yu f ku u Ëþ Au y¼t > W¥khkÄo k yu f ku u yu f , u { kt nrh e ÷e÷k rðþu f >>4>> u k u y eÞkh ht , kt¼¤e { u ÚkkÞ W{t > u nwt tûku u RåAwt kðk u, ykrË yt e M{]r Úkkðk u >>5>> q ð ko Ä o k «Úk{u kð , Sðhkýe u ËeÄkt Ëþo > esu Ëw ð ko k ku ÚkÞku þk , w Y »kku ¥ k{ « xâk yk >>6>> ºkesu ¼Âõ {k k u ¼w ð , Úkk¤ ÷kðe r ÂØyku kð > [ku Ú ku Ëþo u ykÔÞk Ëu ð , kt [ {u u s Ëu ¾ kýw t yu ð >>7>> Aêu ði h ks w Y »k ykÔÞk, fhðk «¼w kt Ëþo ¼kÔÞk > k {u {k r k u ~Þk{, kÔÞw t ïu Âî su Äk{ >>8>> ykX{u ¼ku { k w Y »k kt Ëþo , fhe Ä{ko r Ë ÚkÞkt « Òk > ð{u ú ñ krËf y{h, ykÔÞk Ëþo fhðk íðh >>9>> Ëþ{u {k r k u ¼kR, u { u ËeÄkt Ëþo [kR > {kfO z u Þ su Ér»kðýo , yr Þkhu fÞw O k{fýo >>10>> kh{u ¼Âõ Ä{ko r Ë s , «¼w ÚkÞk u h « Òk > ºkÞku Ë þu [t Ë {k e u , Ëu ¾ kzâku Au « k n e u >>11>> [ w Ë o þ u su {q ¤ w Y »k, ykÔÞk Ëþo u Ëe½o ykÞw » k > t [ Ëþu Þku f¤k ¤u , y w h kþ {kzâku ¤u >>12>> ku ¤ u Ëw t Ë w t fkhs feÄw t , y÷ki r ffY u Ëþo ËeÄw t > ¥khu ©enrh u þheh, ¤eÞk r féÞk Au t ¼ eh >>13>> yZkhu nrhËÂü «fkþ, fk÷eË¥k ku fheÞku kþ > yku ýeþu {k{k ðþhk{, u u Ëþo ËeÄw t Au þk{ >>14>> ðe {u hk{ k h Þk, {ku e{k{k u « Òk ÚkÞk > yu f ðeþ{u {e k hu , zw fe {khe ©enrhðhu >>15>> kðe {u ¼rf Ä{oËuð, Þk e ðk k{{kt yuð > ºkuðe {u òu¾ u y q , Ônk÷kyu kÔÞwt rðïY >>16>> [ku ð e {u Äh{ k hu , ¼Þ Ëu ¾ kzâku Au hðehu > t [ ðe u ku k u Ë u , ð]  ü t Ä fhkðe Sð u >>17>> Aðe u Áz h u e, r˽k½kxu Þk yrð kþe > ¥kkðe u nÞku o ú ñ k ðo , yi ï Þo Ëu ¾ kzâw t y q ð o >>18>> yêkðe u f f ¼w ð , u { kt r hkS u ¼ ð > yku ýºke u {Õ÷ u SíÞk, r s s u fÞko yr¼ k >>19>> ºke u ¾t k hkuðh ßÞktÞ, ¾kt ku ðkøÞku Au st½k e{ktÞ > yufºke u Ä{oËuðu Äkhe, ók fhkðe kð fkhe >>20>> rºk u ðÞku e kð , «e u ykÔÞk fhðk Ëþo > u r ºk u fku ÷ u h k e W krÄ, «¼w y u {xkze ËeÄe kÄe >>21>> [ku º ke u Ëu ð e kxý MÚkk , X khe w t nÞw O yr¼{k > t [ rºk u Ä{ko r Ëf s , ðxu ï h kt fÞkO Ëþo >>22>> Arºk u h{ ËÞk¤w nrh, ûku º k{kt r[¼ze {eXe fhe > kzrºk u òw Ë u òw Ë u Y , ºki ý u fk¤u Ëþo y q >>23>> ykzrºk u { ú rðãkÞ, r k k u ¼ÛÞk w ¾ËkÞ > yku ý[kr÷ u ðÁýËuð u, ©enrh e qò fhe yuð u >>24>> [kr÷ u yt wXe e r{XkR, ÷R s{e Þk w¾ËkR > yuf kr÷ u yüþk kh, WØkrh u ÷¾e ÷eÄku íÞkh >>25>> u kr÷ u kuLzk þuh ßÞktÞ, {nk«¼wS ÄkÞko íÞktÞ > u kr÷ u Õ÷k{- Zhe, ðk u nw f] k fhe >>26>> [wtðkr¤ u ~Þk{ w¾ËkR, {k k u ÷kðe ËeÄe ¾xkR > r M kr÷ u wðkr e kR, u{ u kðe Au ðkR >>27>> AU kr÷{kt s{ðk u kÁt, {kt¾ý kt ¤e ÷eÄe ðkÁt > wz k÷e{kt ©eyrð kþe, ¾U[kðe Au Ëkt e ºkeþe >>28>> yz k÷e{kt ðk¤e u kxu, r{XkR ÷kðe ¾kÄe u ½kxu > yku ý [k u {kuxk¼kR u, Ázkt Ëþo rËÄkt [kR u >>29>> [k u r ÂØyku ÷kðe Úkk¤, ¾kyku u s{kzâk ufk¤ > yufkð u Ônk÷u ÷ð , fÞko {k{k u u Sð >>30>> kð u {ku x k¼kR u kð , fhkÔÞkt Au ¼k w kt Ëþo > ºku u yþhýþhý, y w h u {kzâk {hý >>31>>
ht : - 110
©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h
78
[ku u Ëku ð hkð kt Äu w , Ëw Ä eÄw t Ônk÷u w h r¼ w t > t [ kð u kt Ä ðo Ë u ð u , ðh ykÃÞku «¼w y u u { u >>32>> Aà u ¾k rn BÞk, ½uhiÞk [ wËoþeyu hBÞk > ¥kkð u {ku ehk{ fkÔÞk, hkò k tÄ Úke AkuzkÔÞk >>33>> yêkð u Ä{ko r Ëf s , Wòrý Þk [w z nk ð > yku ý kXâu t kð , r Äkt yk e u fÞko « Òk >>34>> kX{u fÞku o ðu Ë ku rðrÄ, ©enrh u s ku R rËrÄ > yu f Xu ðrýf ku , kòu fÞku o Au ËR Ëþo >>35>> k Xu òow k wh{ktÚke, ¾k rn r féÞk íÞktÚke > ºku Xu t {kun Ëk , u u h[ku Ëu¾kzâku WÕ÷k >>36>> [ku Xu òow{kt wh ykÔÞwt, ¤ yuf{kt kAwt nXkÔÞwt > kt Xu su ¾÷ki k {÷ku, u u Sr Þk Au y÷ u÷ku >>37>> Ak Xu {k{e u ðk¤e yk e, fwðk{ktÚke tfx u fk e > z Xu Ëe ú ßÞktÞ, ÞkAu {k{k t kÚku íÞktÞ >>38>> yz Xu hkò k u Ëq , fÞko Sð k u {s w > y ýku u h {e k h, yÂø ÷u ð k Þk Þku eðh >>39>> r ¥kuhu ðh ykÃÞku ËÞk¤u, r s r k©e u æÞk fk¤u > Rfku uhu òow t k{ktÞ, s W kheÞkt kÞo íÞktÞ >>40>> kU u h u n k [kh y w h , u { u SíÞk nrh sÁh > kU u h u k{ ¼u x eÞk h, fÞku o {ku û k u {e {½h >>41>> [wB{ku uhu ku k kt u {k e, Ëu¾kzâku « k yrð kþe > t[ku uhu ©enrh RåAkÞ, fkc ÷kÔÞk ¼kR w¾ËkÞ >>42>> AkU uhu {kuxk ¼kR u kh, Yzku Ëu¾kzâku Au [{ífkh > r ¥kku uhu ©e~Þk{ ÷wýk, yuf Á{k÷ kÁ rh kýk >>43>> Rêku uhu {k{eyku u ½uhu, Ënª ¾kÄwt ÷k÷u Áze uhu > yku ÛÞkþe{u r¼ûkwf ºkðkze, u e hûkk fhe nkuzâ kze >>44>> yutþe{kt r k tÄw e kÚk, kÞ u þkuÄðk Þk kÚk > yufkþe{kt ¾k ½ ~Þk{, uhe [k¾zeyku yr¼hk{ >>45>> çÞkþe{kt ¾k u w¾Äk{, úñ{ku÷ kÔÞku uXk{ > ºÞkþe{kt ©enrh w¾ fh k, Aw iÞk e «¢{kyku Vh k >>46>> [kuhkþe{k ht {kt Äkhe, ð wÄkyu u M wr Wå[khe > t[kþe{kt ykt ÷e e zk¤u, ð]tËk ku ¼kð kÔÞku Ônk÷u >>47>> Ak e{u {¾kuzk½kxu {kðu, y wh kþ {kzâk Ëkðu > r íÞkþe{u ®nËe wh Þk, {kuxk¼kR u íÞkt ¼u k ÚkÞk >>48>> yXâkþeÞu {kuxk¼kR ýe, iLÞ{kt S fhkðe ½ýe > ÔÞkþe{u RåAkhk{¼kR, ze Þk u fq e{ktR >>49>> uðwt{u ku kÞ½kxu hBÞk, {k{k k ½h{kt h sBÞk > yufkýwt {u ¾k ÷R kÚk, k¾ku s{ðk Þk Au kÚk >>50>> kýw{u iòw ºkðkze rð«, {½h Úkfe W kÞkuo u Âûk« > kýw{u {¾kuzk½kxu kÚku, kzkt{kt ku [zkðe nkÚku >>51>> [kuhkýw{kt ¾k ½ ~Þk{, rðïkr{ºke k ½kx {k{ > t[kýw{kt fkþe whe Vhe, r k kÚku Þk Au ©enrh >>52>> AÒkw y u ykt ýk{kt kð , ðhkrºk{kt fÞw O kÞ > ¥kkýw { u Aw i Þ k{kt kh > yÒkfku x w h kÔÞku y kh >>53>> yêkýw t { u r k t Ä w t u , ð t ku Wí ð W{t u > Ôðkýw { u r k u Ëkí{, fÌkw t Aw i Þ k w t {knkíBÞ >>54>> kuyu Aw iÞkÚke w¾hkrþ, ÚkÞk yðÄ whe-r ðk e > ku u yufu yÞkuæÞk{kt ¼kÔÞk, Aw iÞk whÚke ¾k ykÔÞk >>55>> ku u esu khkÞý h, u{kt ÷kÔÞk t k u íðh > ku u ºkesu khË ku u ykðe, ¼rð»Þ e ðk t¼¤kðe >>56>> ku u [kuÚku {wr w¾e ÚkÞk, «¼w e M wr fhe u Þk > ku u kt[{u {k k u ¿kk , W Ëuþ fÞkuo ¼ ðk >>57>> ku u Aêu ©enrhyu yr , yk e {k kS u þw¼ r > ku u k u r k u khý, t¼¤kðe Áze khkÞý >>58>> ku u ykXu r k ku WØkh, Au Ônk÷k ku qZ rð[kh > ku u ð{u u ½h íÞk , ÷eÄku ð {kt sðk ku ÷k >>59>> ku u Ëþu q ð ko Ä o ku kh, fÌkku nw t z ku fhe r hÄkh > ðkt [ þu kt ¼ ¤þu {k{, u ku k{þu yûkhÄk{ >>60>> Rr ©e{Ëufktr fÄ{o«ð of ©e nò tËMðk{e rþ»Þ¼q{k tË{wr rðhr[ u ©e½ ~Þk{÷e÷k{] k hu qðkoÄuo yk[kÞo ©e yÞkuæÞk« kËS hk{þhýS tðkËu ©e ½ ~Þk{÷e÷k{] k h k qðkoÄo ku nwtzku fÌkku yu k{u yuf ku u Ëþ{ku ht : >>110>>
qðkoÄo {kó{T