Pdf 400 dpi

Page 1

Ομως δε να εχουμε υπεντθυνο, αρχηγό αντιπρόσωπο. Τόσι μπουχτήσαμε από θαλαμάρχες, παρεε ακτινάρχες, όλων τ τους άρχες, άρχεις επέβαλλαν να κατ€ στη βούτα κατά ομ τρόπο. (Έπ να χτυπάει o v τενεκε j αριστερά κι πάνω- έτσι κα σου ξέφευγ γινόσουν ύποπτος). C να χαθούνε. Εμ κι εμείς που δεχτήκ τρώμε στη Και να σκέφτ υπάρχουν ακη^ που αποδέχο κανόνες μιας Τι τους συμβ χώνονται μέσα στη Πάντως εγώ, α π ’ ό\ κι οι φίλοι μουτ σε δεν ξαναμπαίνω, οποιαδήποτε

ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ

5^ ·

ΜΑΡΤΙΟΣ 2C

COMIC DOM CONATH ENS2011

ISSN

Μάριος Χάκκας E v a c u o v a x i K o c έ λ λ η ν α ς υ π ιτ

7 7 '

Αγαθή Δημητρούκα ΑΓΑΘΗ ΔΗ Μ Η ΤΡ Ο Τ Κ Α

πουλάμε τη ζωή χρεώνουμε τον Θάνατο MTWISTOPUu ,....

--

Πουλάμε τη ζωή χρεώνουμε τον θάνατο

it

Βαρβαρότητα και ανθρωπιά, φτώχεια και μεγαλείο, ηρωισμόε και όνειρο καθορίζουντη μοίρα ενόε μικρού κοριτσιού από κάποιο χωριό τηε Αιτωλοακαρνανίαε, το οποίο, φτάνονταε στην εφηβεία, κατορθώνει να ξεφύγει από τον κλοιό T n s ελλη νική ε επ α ρ χ ία ετω νδ εκ α ετιώ ν’ΘΟ-’ΡΟ καινα βρει τη ζω ή στην Αθήνα, πλάι στον ποιητή Νίκο Γκάτσο και ανάμεσα σε προσωπικότητεε που σηματοδοτούντην πνευματική και πολιτιστική ιστορία τηε νεότερηε Ελλάδαε.

2 4 0 σ εΑ ., 1 1 ,6 1 €

V lad im ir Nabokov

To πρωτότυπο Tns Λώραε

VLADIM IR N A B O K O V

0 θάνατοε είναι διασκέδαση

Το πρωτότυπο της ω ρ α ,ξ

Έ να από τα πιο καλοφυλαγμένα μυστικά τηε Ο θά

λογοτεχνίαε, το ανολοκλήρω το αριστούργημα

Οίση

ενόε μεγάλου συγγραφέα που παρέμεινε κλειδω μένο στο θησαυροφυλάκιο μιαε ελβετικήε

μγγλ.„,α1μ

τράπεζαε για παραπάνω από τρειε δεκαετίεε. Independent on Sunday

ί

Ε Κ Δ Ο ΣΕ ΙΣ

ΠΑΤΑΚΗ

www.patakis.gr

|

,

ΠΑΝΑΓΗ ΤΣΑΛΔΑΡΗ (ΠΡΩΗΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ) 38, 104 37 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210.36.50.000 web site: http://www.patakis.gr

δ: περιεχόμενα

στήλες: 01. Η γνώμη μου Γιάννης Ν. Μ πασκόζος | 0 6 ■ Σχόλια |10. Από μήνα σε μήνα Μ άρθα Κυριακοπούλου 114. Courier 115. Εκδηλώσεις 118. Της χολής και της σχόλης Κώ στας Λογαράς | 20. Ζενερίκ Γιώ ργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης | 22. Για τα παιδιά Μαρίζα Ντεκάστρο | 24. Χωρίς προϋπηρεσία Γιώργος =ενάριος | 110. Comics

112. Ο περιοδεύων Σπάρος Κακουριώτης

Λήδα Τσενέ 1

s2

συνέντευξη: 26. Jens Christian Grondahl «Η πεζογραφία μου δεν αφορά τα γε­ γονότα αλλά τη συνειδησιακή ροή» Συνέντευξη στον Σωκράτη Καμπουρόπουλο

2> -* ID Η Ο Μ

αφ ιέρω μα: 69. Μάριος Χάκκας Επιμέλεια: Αλέξης Ζήρας | 70. Μάριος Χάκκας ζωή και έργο. Αλέξης Ζήρας | 72. Ο Μάριος Χάκκας και ο κατακλυσμικός αφηγηματικός μοντερνισμός του. Αλέξης Ζήρας | 75. Προσωπογραφία του Μάριου Χάκκα. Τάκης Σιδέρης 175. Ποιηματάκια από τη σχολική εφημερίδα. Μ άριος Χάκκας | 76. Το βίωμα ως συστα­ τικό του περιεχομένου των κειμένων στην πεζογραφία του Μάριου Χάκκα. Γιώργος X. Ρεπούσης | 81. Η ειλικρίνεια και η τιμιότητα της φωνής του αυτοβιογραφούμενου ήρωα. Γιώργος X. Ρεπούσης | 89. Ο Μάριος Χάκκας, η Καισαριανή και η λογοτεχνία. Τάκης Σιδέρης |

Κομμάτια ιστορίας σχετικά με τον Χάκκα. Θ ανάσης Κορακάκης

94.

Η γνώμη μου

Χ

ρόνια τώ ρ α δουλεύουμε για να βγαίνει το περιοδικό μας στη ν ώρα του, να έχει ενδιαφέρουσα ύλη, να προλαβαίνει τα γεγονότα, να δημιουργήσει βιβλιοφιλικά σκιρτήματα. Μ έσα σ το άγχος και τη

ρουτίνα της δουλειάς, πολλές φορές, μας διαφεύγει η σημασία της. Είτε τη θεωρούμε δεδομένη είτε δεν την σκεπτόμαστε καθόλου. Έ να βάρος που για ποικίλους λόγους θέλουμε ενσ τικ τω δ ώ ς να το κρατάμε σ τη σκιά. Έ ρ ­ χεται όμ ω ς ένα βραβείο για να μας τη ν υπενθυμίσει. Το περιοδικό Δια­

βάζω βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο για τη ν π ροσφ ορά του στη λο­ γοτεχνία του τόπου. Α υτό μας λέει ότι δεν είμαστε μόνον εμείς που το εκ­ δίδουμε και το γράφουμε. Είναι και πολλοί άλλοι. Π ρώ τα απ’ όλα το βρα­ βείο αυτό ανήκει στου ς ανα γνώ στες του που το στή ριξαν και το στηρί­ ξουν. Χωρίς αυτούς δεν θα υπήρχε ω ς περιοδικό. Επίσης το βραβείο αυτό ανήκει σ ε όλους όσοι όλα αυτά τα χρόνια συνεισέφ εραν με πολλούς τρ ό ­ πους στη συνέχεια και βελτίωσή του, σ το υ ς συνεργάτες, μόνιμους και περιστασιακούς, παλιότερους και νέους, και γενικά σ ε όσου ς καταθέτουν τα κείμενά τους σ ε αυτό. Ισω ς να μην υπάρχει έλληνας λογοτέχνης που να μην έχει δώ σει ένα μικρό κείμενο σ το περιοδικό. Λάβαμε δεκάδες επιστολές και πάρα πολλά τηλεφ ω νήμ ατα από φίλους που είναι διάσπαρτοι στη ν Ελλάδα, αλλά και σ ε όλο το ν κόσμο. Όλοι χάρηκαν. Μπορεί να γκρινιάςουμε για τα Κρατικά Βραβεία που δεν τα προ­ σέχει η πολιτεία ό σ ο πρέπει, αλλά μια βράβευση είναι πάντα μια βρά­ βευση. Είναι εκεί για να θυμίζει ότι υπάρχει ένα περιοδικό για τα βιβλία που εδ ώ και 35 χρόνια ανελλιπώς φροντίζει να στηρίζει τους συγγραφείς, του ς α να γνώ σ τες, τους βιβλιοπώλες, το υ ς εκ δ ό τες και όλους όσοι πι­ στεύουν ότι το βιβλίο παραμένει μια δύναμη, ορισμένες φ ορές εν υπνώ­ σει, άλλοτε δυναμικά σ το κέντρο τω ν ενδιαφ ερόντω ν. Το Κρατικό Βρα­ βείο υπενθυμίζει σ ε μας που σήμερα δουλεύουμε για το περιοδικό την ευ­ θύνη μας απέναντι στη συνέχεια, τη βελτίωση, τη ν υπέρβαση τω ν δυσκο­ λιών, τη ν προετοιμασία για τη νέα εποχή. Γιάννης Ν. Μ πασκόζος

δ : περιεχόμενα

Δ ΙΑ Β Α Ζ Ω Μ Η Ν ΙΑ ΙΑ Ε Π ΙΘ Ε Ω Ρ Η Σ Η ΤΟ Υ Β ΙΒ Λ ΙΟ Υ ISSN: 1106-1383 Κ Ω Δ ΙΚ Ο Σ Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ε ΙΟ Υ 1141 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 516 Μ Α Ρ Τ ΙΟ Σ 2011 Ιδρυτής Περικλής Α θα να σόπ ουλος Ιδιοκτήτης Γ. Γαβαλάς & Σ ΙΑ Ε.Ε. Εκδότης Γεώργιος Γαλάντης-Γαβαλάς Δ ιευ θ υ ντή ς Γιάννης Ν. Μ πασκόζος Τακτικοί συνεργάτες Α λ έ ξ η ς Ζήρ α ς Σπ ύρος Κακουριώτης Λ εύ τερ η ς Καλοσπύρος Γιώ ργος-Ίκαρος Μ παμπασάκης Κώ στας Μ ποτόπουλος Μ αρίζα Ντεκάστρο Γιώργος Ξ ενά ριος Γιώργος Ν. Περαντω νάκης Δ η μ ή τρ η ς Β. Τριανταφυλλίδης Λ ή δ α Τσενέ Ν ά σ ο ς Χριστογιαννόπουλος Κριτικογραφ ία Θ ο δ ω ρ ή ς Π έρσης Υπεύθυνη Δ η μ ο σ ίω ν Σχέσεω ν Κω νσταντίνα Πολυχρονοπούλου Δ ια φ η μίσ εις, Παραγωγή, Δ ια ν ο μ ή Α. Δ. Ο ικονομόπουλος & Σ ΙΑ Ο.Ε. anoikon1@otenet.gr Σ υ νδ ρ ο μές Μ ιχάλης Βαλάσογλου

ευπώλπτα: 104. Μιχάλης Βαλάσογλου

106. Διονυσία Μπιτζελέκπ. Γιάννα Κική βιβλιοθήκες: 108. Και με λίγα λεφτά... Ν άσος Χριστογιαννόπουλος

βιβλιοκριτική 30 βιβλιοπαρουσίαση 64

γράφουν και μιλούν: Μ α ρ ία

Α ποστόλου

| Μ ιχ ά λ η ς

Βαλάσογλου

| Je n s

C h ristian G ro n d a h l | Ν ίκ ο ς Δ ε ν δ ρ ιν ό π ο υ λ ο ς | Α λ έ ξ η ς Ζ ή ρ α ς | Σ π ύ ρ ο ς Κ α κ ο υ ρ ιώ τ η ς | Σ ω κ ρ ά τ η ς Κ α μ π ο υ ρ ό π ο υ λ ο ς | Β ο ύ λ α Κ α ρ α γ ια ν ν ο π ο ύ λ ο υ | Δ ή μ η τ ρ α Κ αρ α μ ο λ έ γ κ ο υ | Γ ιά νν α Κική | Θ α ν ά σ η ς Κ ο ρ α κ ά κ η ς | Μ ά ρ θ α Κ υ ρ ια κ ο π ο ύ λ ο υ | Κ ώ σ τα ς Λ ο γ α ρ ά ς | Ξ ένη Δ.

D e sign director Χ ρ ή σ το ς Σ. Τζοβάρας d e sign9@ hol.gr dtp Σοφ ία Μιχάλα m sdesign@ otenet.gr Εκτύπω ση S k y printing A. Ε. Δ ΙΑ Ν Ο Μ Η Α Ρ Γ Ο Σ (περίπτερα) Ε Ρ Μ Η Σ (βιβλιοπωλεία)

Μ παλω τή | Γ ιώ ρ γ ο ς -Ίκ α ρ ο ς Μ π α μ π α σ ά κ η ς | Γιά ννη ς Ν. Μ π α σ κ ό ζο ς | Γιά ννης Ν έ δ α ς |Α ν α σ τα σ ία Ν τεβετζή | Μ α ρ ίζα Ν τ ε κ ά σ τ ρ ο | Γιώ ρ γ ο ς Ξ ε ν ά ρ ιο ς | Χ ρ ίσ τ ο ς Π α π α γ εω ρ γ ίο υ | Γιώ ργος Ν. Π ερ α ν τω ν ά κ η ς | Γιώ ργος X. Ρ ε π ο ύ σ η ς | Πέπη Ρ η γ ο π ο ύ λ ο υ | Α λ ε ξ ά ν δ ρ α Σ α μ ο ­ θράκη | Τάκης Σ ιδ έ ρ η ς | Ε λ ισ ά β ε τ Σ π α ν τιδ ά κ η | Δ η ­ μή τρ η ς Β. Τ ρ ια ντα φ υ λ λ ίδ η ς | Λ ή δ α Τ σ ενέ | Φ ιλ ίπ π ο ς

Δ ΙΑ Β Α Ζ Ω Χαριλάου Τρικούπη 38, Α Θ Η Ν Α , 106 8 0

Φ ιλίπ π ο υ | Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς | Ν ά σ ο ς Χ ρ ισ τ ο γ ια ν ν ό -

Τηλ.: 210 33 8 8 008-9, Fax: 210 33 88 0 0 6 e-mail: diavazo@ otenet.gr

π ουλος

ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ίο

11 2 11 4 1 ι β 118

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Υ

2011

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ - ΣΚΗΝΙΚΑ- ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ

Pier Luigi Pizzi ΜΑΡΙΑ ΣΤΟΥΑΡΝΤΑ

Patrizia Ciofi

Irina Lungu

ΕΛΙΖΑΜΠΕΤΤΑ

Elena Belfiore ΚΟΜΗΣ TOY ΛΕΣΤΕΡ

Francesco Demuro Χορωδία m s EPT ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΧΟΡΩΔΙΑΣ

Anpnipns Μπουζάνη$ Κρατική Ορχήστρα Αθηνών

Teatro alia Scala, Μιλάνο (2008)

G

a e t a n o

D

Σκηνικά, κοστούμια και αντικείμενα

τουθεάτρουms Σκάλα$του Μιλάνου

o n i z e t t i

MARIA STUARDA

210 7282 www.megaron.gr Ε Ι Σ Ι Τ Η Ρ Ι Α 1 4 0 ΓΙΑ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΥΣ

Με ελληνικοί^ υπέριιιλουδ

T eatro

ΧΟΡΗΓΟ Σ

Scala

ν E u ro b an k EFG

ι86ι > 2θΐι > > 150**nn»»rr**r»oUmtkd'lulu

Στο πλαίσιο Tns συνεργασία του Μεγάρου Μουσική$ με τη Σκάλα του Μιλάνου

150ή επέτειος tns'Evcoans tns ItaAias

Υηό την αιγίδα Tns Πρεσβεία$ Tns haXias στην Αθήνα

ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ BHMAFM

KOS/AOS

93.f ψ ί LIFO ΤΟ ΒΗΜΑ 99,5

α9 Πν| ^

^j^ ^

lradio

(U J .g r

ελαίΙίΐΐΓΘ gr

εκδόσεις της Ε Σ Τ Ι Α Σ Α Π Ο

Τ Ο

1885

Σε όλα τα βιβλιοπωλεία · www.hestia.gr

ΦΕΡΙΝΤΟΥΝ ΖΑΪΜΟΓΛΟΥ

ΛΕΪΛΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

Τ ο μυθιστόρημα Λεϊλά θεωρήθηκε από τα σημαντικότερα κείμενα για την κατανόηση τω ν αλλαγών στον τρόπο σκέψης τω ν μεταναστών με τη ν πάροδο τω ν γενεών, και καθιέρωσε τον γερμανόφωνο συγγραφέα του ως έναν από τους σπου­ δαιότερους της γενιάς του.

ία Στεφανοπούλοϋ _

Μαρία- ■

.

nVj)VKui

Τό θέ“Τ ία “ ή< « “ V · * ^ Τ τ^ ο π ία ς δρόμοι0

cno

ΟΥΙΛΛΙΑΜ ΜΑΛΛΙΝΣΟΝ

ΜΑΡΙΑ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

ΠΙΚΡΕΣ ΕΛΙΕΣ

TO ΘΕΑΤΡΟ ΤΩΝ ΠΗΓΩΝ ΚΑΙ Η ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ

Η διπλωματία, η σύγκρουση των θεωριών και η σύγχρονη Κύπροε

Γέρζυ Γκροιόφσκι - Εουιζένιο Μπάρμπα: στο δρόμο m s ouxonias Τ ο βιβλίο του δόκτσρος Μ άλλινσον (...) κατεδαφίζει την αντί­ ληψη ότι ο ρόλος της Βρετανίας στην ιστορία του νησιού υπήρξε έντιμος. Το πόνημα αυτό ενδείκνυται για οποιονδήττοτε ενδιαφέρεται για την Κύπρο, την Ιστορία ή τις Διεθνείς Σχέσεις. A l a n Sked, London School o f Economics

Στο μοναδικό ασιό βιβλίο, -δοκίμιο, προσωπική μαρτυρία και θεατρολογική μελέτη- εξετάζεται η καταγωγή του θεάτρου από το τελετουργικό, η δύναμη τω ν αρχετύπων και του μύθου, ο διαπαιδαγωγικός χαρακτήρας της τέχνης, η θεμελιώδης σχέση μεταξύ δασκάλου και μαθητή, η ατομική εργασία πάνω στον εαυτό μέσα από τις τεχνικές του σώματος κ. ά.

σχόλια

βιβλίο Ελεύθερη πτήση, ελεύθερη πτώση

ΤΙ ξέρουμε

(Οξύ) που, σημειωτέον, υποστηρίζεται από

για τη Βουλγαρία;

πέντε ποιητές - η ισχύς εν τη ενώσει: Β. Γεώργας, Χαρ. Γιαννακόπουλος, Ελεάννα

Η φίλη μας από τη Βουλγαρία Stoyna

Μαρτίνου, AnthonyReynolds και ο συνή­

Poromanska, καθηγήτρια Νεοελληνικής

θης ύποπτος Γεώργιος-Ίκαρος Μπαμπασά-

Φιλολογίας, ευχαριστεί το περιοδικό μας

κης. Η κρίση τελικά αποδεικνύεται

για τη μεσολάβησή μας να λάβει τα βρα­

δημιουργική για τους ποιητές που εφευρί­

βευμένα βιβλία του Διαβάζω, και μας

σκουν τερτίπια για να απεμπλακούν από

ενημερώνει ότι υπάρχουν εκεί 5 τμήματα

το ν καθημερινό ζόφο. Το όλο εγχείρημα

Νεοελληνικής Φιλολογίας (που μάλλον

υποστηρίζεται εικαστικά και εκδοτικά με

αγνοούμ(ν)ε οι περισσότεροι) που σχεδιά­

μια ασπρόμαυρη σπέσιαλ έκδοση. Η ποίη

ζουν προγράμματα ανάπτυξης και διάδο­

σή τους προσκυνάει την τρέλα του Isidore

σης της ελληνικής γλώ σσας και

Ducasse, του William Seward Burroghs και

λογοτεχνίας. Προκηρύχτηκε ο 12ος διαγω­

άλλων που έζησαν πετώντας χαμηλά.

νισμός μετάφρασης, η απονομή θα γίνει το ν Μάιο και θα παραβρεθεί ο Δημήτρης

Π£ρίφγΜΤΚΚΓ[Εές2

Νόλλας, κείμενα του οποίου δόθηκαν για μετάφραση. Πέρυσι την είχε επισκεφθεί ο

Μια άλλη περίεργη ποιητική, επίσης

Μένης Κουμανταρέας. Γίνονται προσπά­

ασπρόμαυρη, δημιουργία έλαβα από το ν

θειες να δημιουργηθεί ελληνόφωνο ανα­

Κ ω στή Τριανταφύλλου. Είναι γ ν ω σ τό ς

γνω στήριο στη Βιβλιοθήκη τη ς Σόφιας,

από τη ν δεκαετία του 70, τό σ ο για

οργανώνονται εκδηλώσεις για την ελλη­

τα εικαστικά του έργα, που συνεχίστηκαν

νική γλώ σσα κ.ά. Τελικά, ξέρουμε πολλά

με τη ν παρουσίαση τω ν ηλεκτρονικών

για λαούς που απέχουν πολύ από μας και

του κεραυνών μέσα από ατομικές εκθέ­

αγνοούμε τους λαούς της γειτονιάς μας.

Μ.

σεις σ ε μεγάλα μουσεία του εξω τερικού αλλά και τη ς Ελλάδας, ό σ ο και σαν οπτι­

Περίεργα παιπές 1

κός ποιητής. Το βιβλίο του με τίτλο π που φέρει το ν ερμηνευτικό υπότιτλο-σφρα-

Με το ν φουτουριστικό τίτλο «Οι ουρανοί

γίδα «εμπ ιστευτικό», επρόκειτο να βγει

είναι δικοί μας» έλαβα δελτίο τύπου για το

το 2009, μια που ξεκίνησε να γράφεται

Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας Για τα κρατικά βραβεία λογοτεχνίας έχουν γραφτεί ήδη πολλά. Ίντριγκες, διαρροές, παρεμ­ βάσεις, αδιαφάνεια. Υπάρχει φυσικά ο νέο ς νόμ ος του υπουργείου Π ολιτισμού που ανα­ μ ορφ ώ νει το ν θεσμό. Αλλά πρέπει και αυτοί που θα κληθούν να το ν υπ ηρετήσουν να είναι άψογοι. Γιατί, δυστυχώς, σ τη χώρα μας ευημερούν πλήθος νόμοι, όχι όμ ω ς και η δικαιο­ σύνη. Τα π ρόσω π α που θα κληθούν να υπηρετήσουν αυτήν τη ν υπόθεση πρέπει να έχουν τη ν έ ξω θ ε ν καλή μαρτυρία και να θέλουν πραγματικά να δ ώ σ ο υ ν σ το θεσμ ό το κύρος που το υ αρμόζει. Ίδω μ εν.

Μ.

με τη ν κρίση και το ν πανικό τη ς πανδη­

φική αλυσίδα του βιβλίου!» («μ εγάλω σα ανά­

μίας του ιού Η1Ν1. Το 2010 συνεχίστηκε

μεσα σ ε βιολόγους», είπε). Οι αλλαγές που

με τη ν νέα κρίση και το ν καταθλιπτικό

συμβαίνουν δεν είναι ωφέλιμες για όλους,

πανικό τη ς οικονομικής αβεβαιότητας,

ενώ μια ηλιακή έκρηξη, μια πυρηνική κατα­

αστάθειας και κατάρρευσης. Ετσι, τώ ρα

στρ οφ ή ή η υπερχείλιση του Internet θα

κυκλοφορεί μαζί με τη μουσική σύνθεση

μπορούσε να «σ β ή σ ε ι» όλο το ψηφιακό πε­

του Κ ώ στα Μ αντςώρου ω ς αντίδω ρο στην

ριεχόμενο. Διάνθισε τη ν ομιλία της με χιου­

καθημερινή κατάθλιψή μας.

μοριστικά σκίτσα που είχε ζωγραφίσει η ίδια, Μ.

ανάμεσα σ τα slides του ppt, και κατέληξε λέ­ γοντας: τα slides που είδατε, ψηφιακά, έχουν

Η Μ . Άχγουντ

μηδενική αξία γιατί είναι αντίγραφα. Τι θα λέ­

για το ψηφιακό βιβλίο

γατε, όμως, για τα πρωτότυπα

Την Δευτέρα 14 Φεβρουάριου η Μ. Α τγο υ ντ

γραφή του καλλιτέχνη;

σχέδια σ το χαρτί, και μάλιστα με την υπο­ Σ.Κ.

άνοιξε στη Ν. Υόρκη το συνέδριο «Tools of Change for Publishing» τη ς εταιρείας O’Reilly Media, με θέμα τα ebooks, με μια απολαυ­ στική ομιλία. Είπε, μεταξύ άλλων: «Τ ο ψη­ φιακό βιβλίο θα αυξήσει του ς ανα γνώ στες

Ο Ασουάνι γράφα για την αιγυπτιακή επανάσταση

αλλά θα μειώσει το εισόδημα τω ν συγγρα­

Ο Αλάα Αλ- Ασουάνι, ίσως ένας από

φ έω ν, που είναι η primary source σ τη ν τρ ο ­

τους καλύτερους μυθιστοριογράφους

www. metaixmio

-

ΜΑ Ε Σ Ο Χ ΙΕ Σ ΜΑΣ Ζ 2 ΣΑ Ν Ε

Γιατροί, αστυνόμοι ιηλεντετέκτι κρυωοκα αστρολόγοτ σεξολόγοτ ένας θεότρελος θίασος που πρωταγωνιστεί σε μτα ςεψρενη περιπέτεια, τη νεοελληντκ

ΜεταιχΜίο

σχόλια

του αραβικού κόσμου, είχε ενεργό συμμε­

Κ α ι ά λ λ α γ ια τ η ν Α ίγ υ π τ ο

τοχή στις διαμαρτυρίες τω ν ομ οεθνών του κατά του Χόσνι Μουμπάρακ. Πρόκειται

Α ν θέλετε να γνω ρίσετε τη σημερινή ςωή

μάλιστα να γράφει ένα βιβλίο σχετικά

στην Αίγυπτο και τα προβλήματα τη ς ανύ­

με τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν

παρκτης δημοκρατίας της, μπορείτε να

πρόσφατα στη χώρα του και τα οποία

καταφύγετε σ το Καφέ Καρνάκ του Να-

οδήγησαν σ τη ν αποκαθήλωση

γκίμπ Μαχφούς (το πιο άμεσα πολιτικό

του αιγυπτίου προέδρου που κυβέρνησε

βιβλίο του), μια μικρή λογοτεχνική υπό­

τη χώρα για περισσότερα από 30 χρόνια.

μνηση για τα βασανιστήρια της αστυνο­

«Είναι μια μοναδική εμπειρία να μην είσαι

μίας και τη σχέση της νεολαίας με την

ένας απλός αναγνώ στης τη ς ιστορίας αλλά

εξέγερση. Επίσης αναζητήστε το αμετά­

να βιώνεις ο ίδιος τα ιστορικά γ εγ ο ν ό τα »

φ ραστο στα ελληνικά έργο του ίδιου με

δηλώνει ο Ασουάνι. Τον Μάιο πρόκειται

τίτλο Η ημέρα που δολοφονήθηκε ο αρχη­

να κυκλοφορήσει στα ελληνικά από

γός (The Day the Leader was Killed), μια

τις εκδόσεις Πατάκη το βιβλίο του Αλάα

ιστορία για την αδυναμία επιβίωσης εν

Αλ-Ασουάνι με τίτλο Θα ήθελα να ήμουν

μέσω της καταναλωτικής αφθονίας του

Αιγύπτιος, σε μετάφραση Ευγενίας Γραμμα-

δόγματος της Infitah («ελεύθερη αγορά»),

τικοπούλου, ο δε συγγραφέας είναι επισή-

σ το τέλος της εποχής του Σαντάτ, σ ε πεν-

μως προσκεκλημένος του Εθνικού Κέντρου

τζίκειο ύφος. Τέλος, για τη ν αίσθηση ότι

Βιβλίου σ το πλαίσιο της Διεθνούς Εκθεσης

διαρκώς παρακολουθείσαι: The Commit­

Βιβλίου τη ς Θεσσαλονίκης, ενώ εκκρεμεί η

tee, 1981, του «αιγύπτιου Κάφκα» Σονάλα

επιβεβαίωση από το ν ίδιο (5-8 Μαΐου 2011).

Ιμπραχίμ (αμετάφραστο).

Του ίδιου είναι το περίφημο Μ έγαρο Για-

Σ.

κουμπιάν (Πόλις) και το Σικάγο (Πατάκης). Ν.

Βραβεία ρομαντικού μυθιστορήματος Υπάρχουν βραβεία ρομαντικού μυθιστορήματος; Βεβαίως, σ τη ν Αγγλία όπου ευδοκιμεί ο θ εσ μ ός τω ν βραβείων. Λοιπόν, εδ ώ και 50 χρόνια το βραβείο αυτό απονέμεται από τη β ρε­ τανική Ενωση Σ υγγρα φ έω ν Ρομαντικού Μ υθιστορήματος (ναι, υπάρχει τέτο ια ). Φ έτος σ τα έξι υποψήφια βιβλία τρεις συγγραφ είς έχουν εκ δώ σει βιβλίο σ τα ελληνικά από τη ν Ωκεανίδα. Οι τρ εις υποψήφιες για το φ ετινό «Β ραβείο Ρομαντικού Μ υ θ ισ τορή μ α τος» είναι οι: Τ ς ό τ ζο Μόυς (υποψήφια με το μυθιστόρημα Το τελευταίο γράμμα από τον ερα στή σου που θα κυκλοφορήσει το ν Ιούνιο του 2011), Ρεμπέκα Ν τιν (κυκλοφορεί το προηγούμενό τη ς Εχ­

θροί τη ς αγάπης) και Κέιτ Φ έρνιβαλ (κυκλοφορεί Το διαμάντι τη ς Αγίας Π ετρούπολης). Οι άλλες τρ εις υπ οψ ηφ ιότητες είναι η Ελίζαμπεθ Τσαντγουίκ, η Σάρα Ν τάνκαν και ο Τομ Γκέιμπλ. Τα απ οτελέσμ ατα θα ανακοινωθούν τη Δ ευ τέρα 7 Μ αρτίου 2011.

Η άνοδος τω ν ακονομικών βιβλίων

Εκδήλωση γιατονΡ. Καρβψ

Το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού,

Σας θυμίζουμε ότι το περιοδικό Διαβάζω

διεθνώς αλλά και στη ν Ελλάδα, στρέφεται

και οι εκδόσεις Μεταίχμιο οργανώνουν

σιγά-σιγά προς τα οικονομικά βιβλία.

τπν Τρίτη 8 Μαρτίου 2011, στις 8 το

Πολλά από αυτά είναι βεβαίως αφηγήσεις

βράδυ, σ το θέατρο τη ς Ελληνοαμερικανι-

οικονομικών ιστοριών (κυρίως καταστρο­

κής Ενωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι)

φής), όπως τη ς πτώσης τη ς τράπεζας

μια βραδιά αφιερωμένη σ το έργο ενός

Lehman Brothers (Παπαδόπουλος), της

από τους πιο μεγάλους σύγχρονους αμε-

τρόικας που μας τυραννάει (Ανόσια

ρικανούς διηγηματογράφους, του Ρέιμοντ

τριάδα, από το ν Λιβάνη), Οι αναμνήσεις ενός trader (Παπαδόπουλος), της εξουσίας

Κάρβερ. Η εκδήλωση γίνεται με την αφορμή τη ς κυκλοφορίας τω ν διηγημά­

που έχει μια από τις μεγαλύτερες τράπεζες

τω ν του με τίτλο Αρχάριοι, που μόλις κυ­

σ το ν κόσμο όπως η Goldman Sachs -

κλοφ όρησε από το Μεταίχμιο. Πρόκειται

13.000 αντίτυπα μας πληροφορεί ο εκδοτι­

βεβαίως για τη ν αλογόκριτη συλλογή,

κός οίκος Μεταίχμιο ότι έχει ήδη πουλήσει

πριν επέμβει ο μάνατζέρ του Γκόρντον

το βιβλίο του Μ αρξ Ρος. Ίσ ω ς αυτό να συ-

Αις. Σ το συζήτπ ση παίρνουν μέρος οι Θ.

νιστά και μια στροφ ή προς κάτι καλύτερο

Βαλτινός, Τ. Γουδέλης, Χρ. Οικονόμου, Κ.

στις εκδοτικές συνήθειες.

Μ.

Ακριβός, Γ. Ν. Μ πασκόζος.

www. m e t a i x m i o

ανθολοvia που σιο πολυσύνθετο και πολυωνυυο του Άλαν Π ο ε ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΗ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Κατερίνα Σχινά

MfTOlXMtO Ο

Δ ..

δ :από μήνα σε μήνα ΤΗΣ ΜΑΡΘΑΣ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Ευχάριστος μήνας, στο σύνολό του, με πολύ ευχάριστες και ευοίωνες εξελίξεις για τις πωλήσεις του βιβλίου, αλλά και για τους μελλοντικούς αναγνώστες. Η 4η Έκθεση Παιδικού και Εφηβικού Βιβλίου ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία, όπου όχι μόνο την επισκέφθηκε πολύς κόσμος αλλά αγόρασε και πολλά βιβλία. Οι δυσάρεστες απώλειες ανθρώπων του χώρου πάντα μας σοκάρουν και μας λυπούν, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε όμως είναι απλώς να τιμήσουμε το πλούσιο συγγραφικό τους έργο.

ι Φεβρουάριου

δ 10 Μ Α Ρ Τ ΙΟ Σ

2011

Έ φ υ γε από τη ςωή ο γν ω σ τό ς ποιητής Τάκης Βαρβιτσιώτης, μια από τις πιο αγαπημένες μορφές τη ς Θεσσαλονίκης, σ ε ηλικία 95 ετώ ν. Ο πολυβραβευμένος καλλιτέχνης ήταν αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Α θη νώ ν από το 1999, ενώ είχε δημοσιεύσει 22 ποιητικές συλλογές. Σ τα 70 χρόνια που ασχολήθηκε με την ποίηση έχει λάβει ίσως τις π ερισσότερες διακρίσεις που έχουν ποτέ δοθεί σε έλληνα ποιητή. Γεννημένος το 1916 σ τη Θεσσαλονίκη, ο Τάκης Βαρβιτσιώτης σπούδασε νομικά σ το Α ριστοτέλειο Πανεπιστήμιο τη ς πόλης και διορίστηκε ω ς δικηγόρος το 1940.Στα γράμματα εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1936, σ το περιοδικό Μακεδονικές Ημέρες, και πιο δυναμικά μία δεκαετία αργότερα, όταν εκδόθηκε το

περιοδικό Κοχλίας, ενώ δημοσίευσε συνολικά 22 προσωπικές ποιητικές συλλογές. Το έργο του μεταφράσθηκε σ ε πολλές ξένες γ λ ώ σ σ ες και ο ίδιος μετέφρασε γάλλους, ισπανούς και λατινοαμερικανούς ποιητές. Ή τα ν μέλος της Παγκόσμιας Ο ργάνωσης τω ν Π οιητών και επισκέφθηκε, ω ς επίσημος καλεσμένος, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρουμανία και την Ισπανία. Είχε λάβει μέρος σε πολλά φεστιβάλ ποίησης, ενώ παρευρέθηκε και ω ς εκπρόσωπος τη ς Ελλάδας σε παγκόσμια συνέδρια και σε διεθνείς συναντήσεις συγγραφέων. Μ εταξύ άλλων τιμήθηκε με μερικά από τα σημαντικότερα βραβεία σ το χώ ρο τη ς ποίησης, όπως το Βραβείο τη ς Ομάδας τω ν Δώδεκα, το Α ' Κρατικό Βραβείο Ποίησης, το Βραβείο Ποίησης της Ακαδημίας Α θηνώ ν, το Βραβείο Ουράνη, το Παγκόσμιο Βραβείο

Ποίησης Φ ερνάντο Ριέλο, το ν τίτλο του Ιππότη του Γαλλικού Τάγματος τ ω ν Γ ραμμάτων και τω ν Τεχνώ ν και το ευρωπαϊκό Βραβείο Χ έρντερ. Το 1995 εκλέχθηκε μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας Μιχαήλ Εμινέσκου, που εδρεύει σ τη ν Ρουμανία, και του απονεμήθηκε το Χρυσό Μετάλλιο Τιμής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Την λύπη τη ς για τη ν απώλεια του μεγάλου αυτού ποιητή εξέφ ρ α σ ε και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού. Μ ετά τη δυ σάρεστη είδηση για το ν θάνατο του πολυβραβευμένου ποιητή Τάκη Βαρβιτσιώτη, ακούσαμε και κάτι που μας αναπτέρωσε κάπως το ηθικό. Η 4η Έ κθεση Παιδικού και Εφηβικού Βιβλίου έληξε αισίως και στέφθηκε από αρκετά μεγάλη επιτυχία. Οι επισκέπτες άγγιξαν τους 92.000 και παρόλο που ήταν λιγότεροι από τους

αντίστοιχους περσινούς (100.000 περίπου), ιδιαίτερα και θετικά εντυπώσιασε α παρουσία τω ν εφ ή βω ν σ ’ αυτήν, που επισκέφθπκαν τπν έκθεση το Σαββατοκύριακο με δική τους πρωτοβουλία, ανεξάρτητα από τις οργανωμένες σχολικές επισκέψεις. Την Έ κθεση είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν και 99 σχολεία από τις περιοχές τη ς ευρύτερης Αττικής, αλλά ακόμα και από πόλεις τη ς επαρχίας, όπως από τα Χανιά και τη ν Αργολίδα. Οι μαθητές, που προέρχονταν από τάξεις όλω ν τω ν σχολικών

βαθμιδών, συμμετείχαν σ ε όλες τις εκδηλώσεις και συνάντησαν συγγραφείς και εικονογράφους, ενώ παράλληλα ενημερώθηκαν και για όλες τις νέες εκδόσεις σ το παιδικό και εφαβικό βιβλίο. Ικανοποιπμένοι από την προσέλευση, τις εκδηλώσεις αλλά και τις πωλήσεις, που κινήθπκαν στα περσινά επίπεδα, δήλωσαν οι 46 εκδότες που συμμετείχαν στπ ν Έκθεση. «Α ν σκεφτούμε πόσο έχει αλλάξει π οικονομική κατάστασπ και η ψυχολογία τω ν Ελλήνων από τη ν περσινή διοργάνωσπ, πρόκειται για ένα

θαύμα που μας γεμίζει αισιοδοξία» σχολίασαν, «αλλά το πιο σπμαντικό είναι ότι το κοινό ενημερώνεται, ζητάει καταλόγους, έρχεται σ ε επαφή με τους δημιουργούς, αποκτά με τ ο βιβλίο μια διαφορετική σχέση που έχει διάρκεια σ το ν χρόνο. Α ν κερδίσεις τους μικρούς αναγνώστες, τους έχεις για πάντα».

6 Φεβρουάριου Άλλη μια σημαντική απώλεια σ το ν χώρο της λογοτεχνίας ήρθε να σφραγίσει το ν μήνα

www.metaixmio.Qr

Μυστικές υποθέσεις και σκοτεινά σενάρια εκπροσώπους του αστυνομικού. MlTOixwaoΟ

ν,ιταιχΜίοG)

ΡΟΥΘ ΡΕΝΤΕΛ

ΑΡΝΕ ΝΤΑΛ

Ε ΜΜΕΜΝΑΓΕΟίΡΡΐΝ Η 1ΚΑΛΟΓΡΑΜ

Τ Υ Χ Α ΙΟ Θ Υ Μ Α

Η~«τ0Ρ,Λ,0;ωο„.ΎΪΓΖΖ

*η 0Λ0« Τ0ΥΙ ΙΚΛΝή' . '.Τί/'ηίΜΔ

ΜεταιχΜίο

δ :από μήνα σε μήνα

που πέρασε. Η λιβανικής καταγωγής γαλλίδα πεςογράφος και ποιήτρια Α ν τρ έ Σ εντίντ πέθανε σ το Παρίσι σε ηλικία 90 ετώ ν, όπως ανακοίνωσε ο εκδοτικός οίκος Flammarion. Η Α ν τρ έ Σ εντίντ έχει τιμηθεί με πολλά λογοτεχνικά βραβεία, με βασικότερα το βραβείο του Χρυσού Α ετού για την Ποίηση (1972), το βραβείο Γκονκούρ (1979) για τη νουβέλα τη ς Το σώμα και ο χρόνος. Της έχει επίσης απονεμηθεί το παράσημο τη ς Λ εγεώ να ς της Τιμής στη Γαλλία. Η Α ντρ έ Σ εντίντ γεννήθηκε στις 20 Μαρτίου 1920 σ το Κάιρο. Μ εγάλωσε σε λιβανική οικογένεια τη ς Αιγύπτου και εγκαταστάθηκε σ το Παρίσι το 1946. Ή τα ν μητέρα και γιαγιά τω ν τραγου διστώ ν Λουί και Ματιέ Σ εντίντ αντίστοιχα. Μ εταξύ τω ν έρ γω ν της, η Έκτη ημέρα (1960) και Ο άλλος (1969) μεταφέρθηκαν και σ το ν κινηματογράφο. Η Α. Σ εντίντ δημιούργησε επί 50 χρόνια ένα έρ γο πλούσιο και πολυποίκιλο, γεμάτο ανθρωπισμό και εμποτισμένο από στοιχεία τη ς Α νατολή ς και τη ς Γαλλίας, λόγω τω ν διπλών καταβολών της. Ε ξέδω σε 20 μυθιστορήματα και νουβέλες, εν ώ το ποιητικό τη ς έργο περιλαμβάνεται σε δύο ποιητικές συλλογές Κείμενα για ένα ποίημα (1949-1970) και

Ποιήματα για ένα κείμενο (1970-1991). Έ γραψ ε επίσης πολλά βιβλία για παιδιά, θεατρικά έργα και στίχους για το ν γιο της Λουί και το ν εγγονό τη ς Ματιέ.

8 Φεβρουάριου Ο «Μ ικρός Α να γνώ σ τη ς», ο κόμβος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) για παιδιά, κέρδισε το 2ο βραβείο του ευρωπαϊκού διαγωνισμού «Best Children’s Online Content», που διοργανώνεται φ έτο ς για πρώτη φορά με στόχο να προβάλλει και να ενθαρρύνει ανάλογες πρωτοβουλίες για ποιοτικό και ασφαλές online περιεχόμενο για παιδιά (6-12 ετώ ν). Πρόκειται για ένα νέο διαγωνισμό που αξιολογεί το διαδικτυακό περιεχόμενο για παιδιά με κριτήρια: την ω φέλεια για το κοινό σ το οποίο απευθύνεται, την ελκυστικότητα, την αξιοπιστία και τη χρηστικότητα. Στην Ελλάδα τη διοργάνωση έχουν αναλάβει η Δράση Ενημέρωσης Saferintemet.gr του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, σ ε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Η βράβευση τω ν εθνικών νικητών του 1ου ευρωπαϊκού διαγωνισμού «Best Children’s Online Content» πραγματοποιήθηκε από το ν ειδικό γραμματέα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Μιχάλη Κοντογιάννη. Τα τρία βραβεία απονεμήθηκαν σε ειδική εκδήλωση σ το πλαίσιο της ημερίδας για το ν εορτασμό τη ς «Η μέρας Ασφαλούς Διαδικτύου 2011» που διοργάνω σε το Υπουργείο Παιδείας.

14 Φ εβρουάριου Επί τέλους η επιτροπή τω ν Κρατικών Λ ογοτεχνικώ ν Βιβλίων έδ ω σ ε στη δημοσιότητα τις επιλογές της για το 2009. Μαζί με τους νικητές, δημοσίευσε ετεροχρονισμ ένα (δώ ρον άδωρο), και τις βραχείες λίστες υποψηφίων έργω ν σε κάθε κατηγορία. Κατά πλειοψηφία τα βραβεία δόθηκαν ω ς εξής: Βραβείο Ποίησης: Σ τον Παντελή Μπουκάλα τη συλλογή του Ρήματα (εκδόσεις Αγρα). Βραβείο Διηγήματος: Σ το ν Παναγιώτη Κουσαθανά για τη συλλογή Λ οξές ιστορίες

που τελειώνουν με ερωτηματικό (εκδόσεις Ινδικτος). Βραβείο Μυθιστορήματος: Στη Βασιλική Ηλιοπούλου για το Σμιθ (εκδόσεις Πόλις). Βραβείο Δοκιμίου - Κριτικής: Σ τον Α γγελο Χανιώτη για το έργο του Θεατρικότητα και

δημόσιος β ίος στον ελληνιστικό κόσμο (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης). Βραβείο Χρονικού Μαρτυρίας: Σ τον Γιώργο Βέη για το έργο του Από το Τόκιο

σ το Χαρτούμ: Μαρτυρίες, συνδηλώσεις (εκδόσεις Κέδρος). Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας: Σ την Κική Δημουλά για το σύνολο του έργου της. Βραβείο Περιοδικού: Εξ ημισείας στα περιοδικά Το Δ έντρο και Διαβάζω για τη συμβολή τους σ τη ν προβολή και διάδοση της ελληνικής λογοτεχνίας.

ΘΡ1ΛΕΡ Σελ. 512/Τψή: 19,50 €

ΕΥ ΖΗΝ Σελ. 288/Τψή: 15,90 €

ΘΡΤΑΕΡ Σελ. 368/Τιμή: 16,90 € Α Λ Ε Ξ Α Ν ΤΡ ΤΟ ΡΚΕ

Τίθα έλεγε ο | Σω κ ράτη ς Z b

JF

Η Προφητεία "^ Α λ ε ξ ά ν δ ρ ε ια ς

για τον έρωτα την θρησκεία την οικογένεια

ν y τπν πθ'»<ή

Α λεζάνχερ Τ ζό ρ τζ

Τα Τέρατα του Τέμπλεχον

Τ ίθ α έλεγε ο Σω κράτης;

Η Προφητεία της Αλεξάνδρειας

Η Βιλελμίνα επιστρέφει στην ιδιαίτερη πατρίδα της μετά από μια τραυματική ερωτική σχέση με τον καθηγητή της. Ό μω ς αντί να βρει την ηρεμία της, μπλέκει...

Αλήθεια, τι θα έλεγε ο μεγάλος σοφός, αν αναγκαζόταν να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε εμείς σήμερα; Ένας πολύτιμος φιλοσοφικός οδηγός.

Συνωμοσίες, δολο­ πλοκίες, παθιασμένοι έρωτες, αιματηρές μάχες, χαρέμια που κρύβουν θανάσιμα μυστικά, αναβιώνουν μέσα από αυτό το συναρπαστικό μυθιστόρημα εποχής την εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο.

Εκδόσεις Ενάλιος Ιόλω νος 136, Αθήνα I Τηλ.: 210 3829339 I www.enalios.gr

Αγαπητοί επιστολογράφοι, σας χαιρετώ, βρισκόμαστε λίγο πριν την άνοιξη, ό,τι και αν σημαίνει αυτό, σίγουρα μας δίνει ελπίδα. Είναι άξιο θαυμασμού ότι συγγραφείς, και μάλιστα νεότεροι, αποφασίζουν να

Οπως για παράδειγμα Ο επιστολογράφος μου Κωνσταντίνος Βαζούκας, φοιτητής Ια­ τρικής από τα Γιάννενα. Η συλλογή σου, αγαπητέ Κωνσταν­ τίνε, είναι καλή, δείχνει δύναμη στις λέξεις και στα νοήματα. Είναι όμως μια αρχή, μην τα παρατήσεις, παρά τις δυσκολίες και το χρόνο που απαιτεί η επιστήμη σου. τ α ίδια θα έλεγα και εκδώσουν μόνοι τους κάποιο βιβλίο τους.

στον Γιάννη Βούλτο για την εκτός εμπορίου συλλογή του Ανθρωποθυ­

σία, συνεχίστε να διαβάζετε και να γράφετε. Οι φίλοι μας έχουν ανάγκη να βλέπουν και να ακούν τα ποιήματά μας. Κι ας μην πάνε πα­

Τούλα Τίγκα, ευχαριστούμε για τα καλά σας λόγια, για το ότι μένετε πιστή στο περιοδικό και ακόμα για την large φιλική σας συνδρομή που μας βοηθάει ακόμα περισσότερο. Ελπίζω να γράφετε ακόμα εφηβικά μυθιστο­ ρήματα. Ευαγγελία Σκαρσουλή, έλαβα το άρθρο σου για τη μουσικοραπέρα από αυτούς.

διαδικτυακή

σχέση

της

ποίησης

της

Μαρίας

Πολυδούρη.

Ενδιαφέρουσα μελέτη και οπωσδήποτε πρωτότυπη. Την κρατάω

Παλούκη Σπύρο, Βρυξέλλες, εύχομαι καλή πορεία στο βιβλίο σου Daydream ing: εκατό Έ λληνες του Βελγίου ονειρεύονται την Ελλάδα, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Fata Morgana, που είναι, όπως σημειώνεις, «αδελφοποιημένες» με τις εγχώριες εκδόσεις Μαγικό Κουτί. Όσοι αναγνώστες μας ενδιαφέρονται θα βρουν εδώ http://vimeo.com/17580809 λεπτομέρειες. Π. Γιαννακόπουλε, έλαβα την παρουσίαση για το βι­ μήπως βρούμε ευκαιρία να τη δημοσιεύσουμε (χωρίς υπόσχεση).

βλίο Οι δακτυλοδεικτούμενοι του φίλου σας Κ. Αργυρόπουλου και εύ­

Νίκο Κοντό, πραγματικά καλοτυπωμένο το βιβλίο σου (Εκλέξιμα) και με τα σχέδιά σου ακόμα ελκυστικότερο. Θα το προωθήσω στους φίλους συνεργάτες που κρί­ νουν την ποίηση. χομαι καλοτάξιδο.

Υγιαίνω, το αυτό επιθυμώ και δΓ υμάς

Ο αναγνώστης

εκδηλώσεις

Η απ οστολή

Ανάμνηση από μιον επανάσταση παράσταση Η αποστολή. Ανά­

την ιδεολογία και την εξουσία, που

μνηση από μιαν επανάσταση

φέρει τα χαρακτηριστικά τω ν όψιμων

του Χάινερ Μύλλερ, σε σκηνοθεσία

έρ γω ν του Μύλλερ: κολάζ ετερόκλη­

Α νέσ τη Αςά, ανεβαίνει στη Μικρή

τω ν «υλικώ ν», αποσπασματική αφή­

Σκηνή τη ς Στέγης Γραμμάτων και Τ ε­

γηση, ποικιλία ύφους, περίτεχνη δια­

χνών από τις 3 έω ς τις 19 Μαρτίου

πλοκή του ιστορικού παρελθόντος με

2011 (με καθημερινές παραστάσεις,

τη σύγχρονη πραγματικότητα. Με

εκτός Δευτέρας).

τη ν Α ποστολή ο Μύλλερ -α ν και φαι­

Στην Α ποστολή του Γερμανού Χάι-

νομενικά μιλάει για το ν ευρωπαϊκό

νερ Μύλλερ τρεις νέοι γάλλοι πολίτες

Δ ια φ ω τισ μ ό- στη ν ουσία υψώνει ένα

καταφθάνουν στη ν Τζαμάικα γύρω

μνημείο λόγου για την αποτυχία τω ν

σ το 1800 με τη ν αποστολή να οργα­

επαναστάσεων. Πλάθει ένα ποιητικό

νώ σουν τις εξεγέρσεις τω ν σκλάβων.

σύμπαν, αποδομώντας το μύθο τη ς

Σ τόχ ος τους είναι να εγκαθιδρύσουν

επανάστασης.

ένα νέο σύστημα διακυβέρνησης σ το

Η μετάφραση είναι της Ελένης Βα-

πρότυπο τη ς Γαλλικής Επανάστα­

ροπούλου, τα σκηνικά και τα κου­

σης. Ω σ τό σ ο , η αναρρίχηση του Να-

στούμια τω ν Βασίλη Νούλα και Σ ο ­

ηολέοντα σ το γαλλικό θρόνο φέρνει

φίας Σιμάκη.

απρόσμενη ανατροπή σ τη ν απο­

Και μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια:

στολή...

για την παράσταση οι σ υ ντελ εσ τές

Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό, βα­

τη ς θα συζητήσουν με το κοινό την

θιά ποιητικό κείμενο, για την πίστη,

Πέμπτη 10 Μαρτίου 2011.

τη φιλία, το ν έρωτα, την προδοσία,

Δ έσ π οινα Λέφ α

Η κοινωνία ίου Δέλτα ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΦΥΠΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΩΝ ΔΙΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ Εκδόσεις Νησίδες, Δεσηεραί 3, Θεσσαλονίκη, 5α6 21, τηλ.: 2310 236575, www.nissides.gr

εκδηλώσεις

Ο μάδα 'Υψιλον Επτά θανάσιμο αμαρτήματα Σκηνοθεσία-χορογραφία:

Αγγελική Στελλάτου Μουσική:

Σταύρος Γασπαράτος

ομάδα Ύψιλον, με όχημα το αν­

ή την αλαζονεία, ενώ ταυτόχρονα τις

θρώπινο σώμα, οργανώ νει πα­

καταδικάζει; Π ώ ς διαχωρίζει κανείς

ρά στα ση με τίτλο Επτά θανάσιμα

τη ν απόλαυση από τη ν ενοχή; Π ώς

αμαρτήματα σ τη Μικρή Σκηνή τη ς

ζει το σώμα τη ν ενοχή αυτή και σ ε

Σ τέγη ς Γραμμάτων και Τ εχνώ ν από

ποια τιμωρία

τις 19 Μαρτίου έω ς τις 2 Απριλίου

«α μ α ρ τά νου σ α » ανθρώπινη ψυχή;

2011. Η Αγγελική Σ τελλά του και ο

Π ρόθεση τη ς ομάδας δεν είναι να

Σταύρος Γασπαράτος, με εργαλεία

δώ σει απαντήσεις σ τα ερωτήματα

τους η πρώτη τη ν κίνηση και ο δεύ­

αυτά αλλά να μοιραστεί με τους θεα­

τερ ο ς τη μουσική, ενώ νουν τις δυνά­

τέ ς έναν κόσμο που προέκυψε από

μεις τους, ο ρ ίζοντα ς από κοινού το

τη γοητευτική και ενδιαφέρουσα συ­

πνεύμα τη ς συνεργασίας ανάμεσα σε

νάντησή τη ς με τη ν αμαρτία.

δύο τέχνες που ανέκαθεν ε ρ ω το τρ ο ­

Για τη ν παράσταση οι σ υ ντελ εσ τές

πούσαν: τη μουσική και το χορό. Η

τη ς θα συ ζη τή σουν με το κοινό την

ενασχόλησή τους με τα «επ τά θανά­

Τετάρτη 23 Μαρτίου 2011.

αυτοϋποβάλλεται

η

σιμα αμαρτήματα» γέννησε μια σειρά από βασικά, ενοχλητικά και μάλλον αναπάντητα ερωτήματα. Τι είναι σή ­ μερα η αμαρτία; Π ώ ς υπάρχουμε μέσα σ ’ ένα κοινωνικό περιβάλλον που τρέψει και διεγείρει την απληστία

Εκδοτηρια εισιτηρίων: ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 8. ΤΕΧΝΩΝ Λ εω φ όρος Σ υγγρο ύ 107-109 Ωράριο λειτουργίας: Δε-Κυρ: i2 .o o -2 i.o o Για περισσότερες πληροφορίες: w w w .sg t.g r, press@ sgt.gr

Ο Batman στην έκθεση κόμικς Comicdom Con Athens 2011 Μ Α Ρ Τ ΙΟ Σ 2011

Ελληνοαμερικανική Έ νω ση και η

κεντρο όμως του ενδιαφέροντος της

Comicdom Press διοργανώνουν

φετινής διοργάνωσης βρίσκεται η έκ­

για έκτη συνεχή χρονιά, στις 8, 9 και

θεση «Batman: Yesterday and T o ­

10 Απριλίου 2011, στους χώρους της

m orrow», η οποία αποτελεί μέρος της

Ελληνοαμερικανικής Έ νωσης, το μο­

ομώνυμης έκθεσης που φιλοξενή­

ναδικό ελληνικό φεστιβάλ αποκλει­

θηκε πέρυσι σ το Cartoon Art Museum

στικά αφιερωμένο σ τα comics, το

του San Francisco.

Comicdom Con Athens 2011. Και το

Η έκθεση παρουσιάζει τέσσερ ις δια­

φετινό φεστιβάλ περιλαμβάνει διε­

φορετικούς δημιουργούς, τέσ σ ερ ις

θνείς προσκεκλημένους, έλληνες καλ­

διαφορετικές προσεγγίσεις στην ιστο­

λιτέχνες, προβολές, ομιλίες, w ork­

ρική και αισθητική εξέλιξη του σκ ο­

shops, events, νέες κυκλοφορίες,

τεινού ιππότη τη ς Gotham City, ενός

fanzines και χιλιάδες comics. Σ το επί­

από τους πιο δημοφιλείς και ενδιαφέ-

Κ υκ λοφ όρ η σ ε τ ο 2 ο βιβλίο τ η ς

ροντες ήρωες τω ν comics. Αυθεντικές σ ε ­ λίδες από τους Bob Kane, Neal Adams,

Μ Α ΙΡ Η Σ Μ Α Ν Δ Α Λ Η

Bob Brown και Joe Giella, αλλά και σπά­ νιες σελίδες από τα Bat-Manga του Ιάπωνα Jiro Kuwata, που κυκλοφόρησαν τη δ ε­ καετία του ’60, θα βρίσκονται στη ν γκαλερί Χατςηκυριάκος-Γκίκας τη ς Ελληνοαμερικανικής Έ νωσης, που φ έτος θα «δ α ­ νειστεί» τη σκοτεινή αισθητική του Ba­ tman. Μαζί με τα πρωτότυπα έργα θα ταξιδέψει στπ ν Αθήνα και ο επιμελητής του Cartoon Art Museum, συγγραφέας και σεναριογράφος Andrew Farago. Παράλληλα, ω ς προσκεκλημένοι της φετι­ νής εκδήλωσης έχουν ήδη επιβεβαιώσει τπν παρουσία τους: ο Chris Ware, πολυ­ βραβευμένος δημιουργός τω ν

comics

Acme N ovelty Library και Jimmy Corri­ gan: The Smartest Kid on Earth (επιλέχθηκε από τους London Times μεταξύ τω ν 100 καλύτερων βιβλίων τη ς προηγούμε­ νης δεκαετίας), η Sonia Leong, σχεδιάστρια και illustrator, δημιουργός του πολυμεταφρασμένου Manga Shakespeare:

Romeo and Juliet, και n Shaenon K. Garrity, σεναριογράφος, δημιουργός comics, manga editor στη ν Viz Media και δημι­ ουργός τω ν webcomics Narbonic (σύμ­ φ ω να με το Comics Journal ένα από τα καλύτερα comics του 2006) και Skin Horse (βραβείο Outstanding Small Press στα Stumptown Trophy Awards του 2008). Η λίστα προσκεκλημένων του Comicdom Con Athens 2011 βρίσκεται ακόμη υπό διαμόρφωση και σύντομα θα ανακοινω­ θούν και νέα ονόματα. Τέλος, σ το πλαίσιο τω ν ειδικών π ροβο­ λών, το Comicdom Con Athens 2011 εξα­ σφάλισε την πρώτη προβολή στην Ελλάδα το υ ντοκιμαντέρ Grant Morrison: Talking

I I

Ένα πορτρέτο μιας γυναίκας με κόκκινα μαλλιά, λατρεμένο οικογενειακό κειμήλιο κι ένα ημερολόγιο βαθιά κρυμμένο, θα ξεδιπλώσουν την ιστορία τριών ανθρώπων, που άγγιξαν, λάτρεψαν, λάθεψαν, πόνεσαν. Άραγε λυτρώθηκαν;

with Gods, αφιερωμένου σ ε έναν από το υ ς πιο δημοφιλείς και αμφιλεγόμενους συγγραφείς σ το ν χώρο τω ν comics.

30Ιστορίες χρόνιαανθρώπων Εκδόσεις και και τα θύελλες, best seller που Διόπτρα έζησαν λιακάδες ει­ πωμένες όταν ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ πια οι θύμησές τους είναι συνεχίζονται... απλά σημάδια στις στα βιβλία

Χ ορηγός επικοινωνίας είναι το περιοδικό

Διαβάζω. Πληροφορίες σ το www.comicdom-con.gr

κιτρινισμένες σελίδες ενός κρυμμένου ημερολογίου...

I

Λ

d fe lr ills P ®

Η

βρ είτε μας1

δ:της χολής και της σχόλης ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΛΟΓΑΡΑ

Υποψιασμένοι αναγνώστες, απαιτητικοί θεατές π ο θ έτω ότι είναι δύσκολο για

τω ν λογοτεχνικώ ν η ρ ώ ω ν που ο ίδιος

έναν σκ η νοθέτη -π ερ ισ σ ό τερ ο

έχει πλάσει σ το μυαλό του.

απ’ ό σ ο

φ αίνετα ι εκ π ρ ώ τη ς

Βέβαια, είναι άλλο πράγμα το «θ έ α τρ ο »

ό ψ ε ω ς - να μεταφέρει σ τη σκηνή ένα λο­

(όπου το σημαίνον είναι και σημαινό-

γοτεχνικό έργο, διασκευασμένο. Παρότι

μενο) και διαφορετική η «α ν ά γ ν ω σ η »

έχει έτοιμο ήδη φ αγη τό σ το πιάτο του,

τη ς λογοτεχνίας (οπ ότε η δημιουργική

και δη λαχταριστό, όμ ω ς υπάρχουν προ­

φ αντασία τού α να γνώ σ τη έχει τεράστια

βλήματα που δεν μπορεί να τα αντιμε­

περιθώρια παρέμβασης). Η γλ ώ σ σ α και

τωπίσει. Τ ον ξεπερνούν. Ό π ω ς λ.χ. π

τα μέσα που καθεμιά απ’ τις δυο αυτές

σύγκριση που μοιραία κάνει ο θεατής

μορφές τη ς τέχνη ς χρησιμοποιεί, διαφέ­

ανάμεσα σ το ήδη γ ν ω σ τό του λ ο γ ο τε­

ρουν. Η θεατρική τέχνη είναι κυρίως

χνικό σύμπαν και τη θεατρική του από­

«δυναμική» (παριστάνει πράξεις και γε­

δοση.

γονότα, ο θεατή ς παρίσταται σ ε δ ρ ώ ­

Και καμία άλλη δυσκολία να μην υπήρχε,

μενα που κατά σύμβαση συντελούνται

το ύ το και μόνο είναι ένα μείςον πρό­

ενώπιον του, σ το παρόν), ενώ η λ ο γ ο τε­

βλημα. Ο θεατής το ύ διασκευασμένου

χνία είναι π ρ ω τίσ τω ς περιγραφική (ισ το ­

λογοτεχνικού κειμένου, ακόμα κι ο πιο

ρούνται καταστάσεις, χρόνια μετά, διά

καλοπροαίρετος, δεν είναι ούτε α θώ ος

σ τό μ α το ς ενό ς π α ντο γνώ σ τη συγγρα­

ούτε ανυποψίαστος. Επιλέγει να δει ένα

φέα).

έργο που το ν έχει ήδη συγκινήσει δια-

Ω ς εκ τού του ο αφ ηγητής τη ς μυθιστο­

βάςοντάς το -δια φ ορετικ ά μπορεί και να

ρίας έχει πολύ μεγαλύτερη δυνατότητα

μην το α π οφ ά σιζε- γι’ αυτό και είναι μάλ­

να δημιουργεί ατμ όσφ αιρα με ελάχιστες

λον απαιτητικός και ίσ ω ς με διάθεση να

λέξεις, να επιταχύνει ή να επιβραδύνει

π ροστα τεύ σει τη σχέση του με το ανά­

τη ν έννοια του χρόνου, να σχολιάζει

γνωσμα, να θωρακίσει τις μνήμες του.

κατά το δοκούν, να αποκαλύπτει τις σ κ έ­

Παρακολουθεί μεν τη συγκεκριμένη πα­

ψεις του ήρωά του, να το ν ψυχογραφεί,

ράσταση αλλά συ γχ ρόνω ς προβαίνει σ ε

να μεταβαίνει με φλας-μπακ μπρος πίσω

παραλληλισμούς και συγκρίσεις: βλέπει

σ το χώ ρο και το χρόνο, κάτι που σ το θ έ­

να ζω ντα νεύ ου ν επί σκηνής τα γεγονότα

ατρο δεν είναι καθόλου εύκολο - έ ω ς

και παράλληλα ανακαλεί τα «οικ εία » πρόσωπα, τις κα τα στά σεις και κυρίως τη

ανέφ ικτο1. Αυτά τα στοιχεία ακριβώς δίνουν τη ζω ή

γνω σ τή του ατμόσφαιρα τη ν (ε ν τ υ π ω ­

σ το λογοτεχνικό κείμενο, αυτά είναι τα

μένη σ το νου και σ το βιβλίο.

στηρίγματά του: Α π ό εδ ώ πηγάζει η

Ακόμα κι οι μ ορφ ές τ ω ν ηθοποιών - τ ο

ατμόσφαιρα κι η αύρα το υ -α π ’ το θέμα

σχήμα τού προσώπου, ο σωματότυπος,

του πολύ λιγότερο. Ό ,τι κάνει τη λ ογο­

τ ο χρώμα τη ς φ ω νή ς το υ ς - μπορεί να

τεχνία ελκυστική και τις η ρω ίδες ή τους

το ν ξενίζουν, ότα ν συμβεί να είναι εμ-

ή ρω ές τη ς σαγηνευτικούς είναι αυτή η

φ α νώ ς διαφοροποιημένες από τη μορφή

περιρρέουσα ατμόσφαιρα, η υπαινικτική

Υ

18 Μ Α Ρ Τ ΙΟ Σ

2011

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

s t e p h a n m a r k s

"ST μψΥΧΟλΟΠΑ

.....

ενός άδηλου «μ έ σ α », μιας διελκυστίν­ δας αισθημάτων, ενοχώ ν και επιθυμιών -π ο υ ω σ τ ό σ ο

κρατιούνται διαρκώς

προστατευμένα σ τ ο ημίφως. Α ν αυτή η γλ ώ σ σ α που παίξει συνέχεια σ τη ν κόψη του ξυραφιού δεν (μπορεί να) διασωθεί κι ο σκ η νοθέτη ς αρκεστεί σ το θέμα μόνο, τ ό τ ε τι; Κάνει μια πα­ ρά στα ση συμβατική και επίπεδη. Που δεν έχει να προτείνει κάτι νέο, να προ­ σθέσει τη γόνιμη ματιά (λοξή ή όχι, π ά ντω ς διαφορετική) σ τη ν καταγραμ­

STEPHAN MARKS

μένη ήδη από το ν συγγραφέα. Είναι

Δρ. Φιλοσοφίας, Κοινωνιολόγος

όμ ω ς π ροτιμ ότερο τ ο ρίσκο απ’ τη στικ ό η προσωπική σφ ραγίδα που έβα­

ΓΙΑΤΙ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΝ ΤΟΝ ΧΙΤΑΕΡ;

λαν ο Α βδελιώ δη ς και η Κοκκίνου σ το ν

Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ

σύμβαση, και παράδειγμα χαρακτηρι­

Βιςυηνό. ταφοράς. Πολλοί έχουν φάει τα μούτρα

Μετάφραση: Στρατός Ν. Δορδανάς, ιστορικός Επιμέλεια: Αιμίλιος Δ. Μαυρουδής, καθηγητής Α.ΙΙ.Θ. Σχ. 8ο, 340 σελ. με 24 εικόνες εκτός κειμένου

τους, και σ το θ έα τρ ο και σ το ν κινημα­

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο, όπου εξετάζονται οι μέ­

το γρ ά φ ο. Ελάχιστοι έχουν πετύχει. i

θοδοι, με τις οποίες ο Εθνικοσοσιαλισμός επέτυχε να

Α υ τό ς είναι πάντα ο κίνδυνος τη ς με­

προσελκύσει οπαδούς, να τους κρατά δέσμιους στην ιδεολογία του και να τους μεταχειρίζεται ως πειθή­ νια όργανά του. Η πρωτότυπη αυτή έρευνα βασίζεται κυρίως σε συνεντεύξεις με πριυην εθνικοσοσιαλιστές και επιχειρεί να διαφαττίσει το κοινωνικό περιβάλλον αλλά και την ψυχολογία όσων συμμετείχαν στα εγκλή­ ι

Και πάντως, ό σο πιο περιορισμένη (ή μηδενική) είναι η παρουσία ενός σ υ γγρ α φ έα -α φ η γη τή που αφ ήνει τα γεγο νό τα να μιλάνε από μόνα το υς και την αιτιότητα να προκύπτει απ' τη ν ίδια τη δράση τό σ ο πιο εφ ικτή γίνεται η θεατρική τους μεταφ ορά (π.χ. Το τρίτο στεφάνι ή η Λωξάντρα). Ενώ, ο εξω κειμενικός α φ η γη τής που κεντάει ψ ιλοβελονιά τα εσω τερικά τοπία τω ν η ρ ώ ω ν το υ, μοιάζει να καθορίζει πλήρω ς τ η ν οπτική του σκηνοθέτη και να το ν ακυρώ νει.

ματα τω ν Ναζί, με τελικό σκοπό να μάθουμε την Ιστο­ ρία αλλά και να διδαχθούμε από αυτήν.

Από το 1960

Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ Δ. Ν. ΙΙΑ ΙΙΑ Δ Η Μ Α Π ροσφορά σ το ν Π ολιτισ μ ό και τη ν Π αιδεία Ιπποκράτους 8 · Αθήνα Τ.Κ. 10679 · Τηλ.: 210.36.27.318 ww.papadimasbooks.gr · info@papadimasbooks.gr

δ:ζενερίκ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ-ΙΚΑΡΟΥ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗ

Το στηθοσκόπιο του Λενον αδιάπτωτο ροκ εντ ρολ τω ν Σκέψεων) δο­ κίμια του Μιχαήλ, υπάρχουν και δύο για το

έρ γο το υ Δάσκαλου Δημιουργού:

«Esponja Gloriosa ή Ο Νίκος Γαβριήλ Π εντζίκης 20.000 υπό τη ν θάλασσα» (σσ. 247-268) και «Μ ια βουτιά στα άνω ύδατα ή Τα βάσανα ανθρώπου από άν­ θ ρ ω π ο » (σσ. 269-283). Α ν δεν έχεις δια­ βάσει ΝΓΠ, τα δύο αυτά κείμενα σε ω θούν να το κάνεις πάραυτα, να πέσεις με τα μούτρα σ το Μ υθιστόρημα της κυ­

Π οτέ δεν θα ξεχ ά σ ω το ν συγκλονισμό

ρίας Ερσης και σ τη ν Αρχιτεκτονική της σκόρπιας ζω ή ς (τι τίτλος!), να χωθείς στις σελίδες και να χαθείς σ το ν στρόβιλο τω ν συνειρμών, να επιχειρήσεις το άνοιγμα σ το αίνιγμα, όπως τό σ ε ς φ ορές έχουμε

που νιώσαμε όταν, σ ε μετεφηβικιίν ηλι­

πει -σκακιέρα και λαβύρινθος μαζί το

κία, ο φίλος μου ο Γιάννης Τ ςώ ρτζη ς κι

έργο του Πεντζίκη. Και ο Μιχαήλ πιάνει το

εγώ, πήραμε να διαβάσουμε Νίκο Γα­

νήμα, όχι, αδράχνει τα νήματα, πολλά νή­

βριήλ Πεντζίκη. Ή μ ασταν λίαν ανήσυχοι,

ματα, του πολύπτυχου ποιήματος που εί­

έω ς και εξεγερμένοι νέοι τό τε, και το δί­

ναι η σ τά σ η του ΝΓΠ απέναντι στη ζω ή

χως άλλο δεν ήταν αναμενόμενο ανά­

και σ τη λογοτεχνία.

γνωσμα ο Πεθαμένος και η Ανάσταση,

Κι αυτά, ενώ το βλέμμα μου επιμένει σε

αίφνης. Ο Τςώρτςης, υπερενθουσιασμέ-

μια φωτογραφία που με ωθεί να συσχε­

νος, δημοσίευσε και ένα κείμενο σ το

τίσ ω πάλι Π ύντσον και Πεντζίκη, να παίξω

Ντέφι, και εγκωμίαζε το άξιο τό σ ω ν και

το παιχνίδι τω ν προβολών, μια περιπέτεια

τό σ ω ν εγκωμίων αφήγημα του ΝΓΠ, και

που μας πηγαίνει από το ν έναν ποιητή

το ν ίδιο το ν δημιουργό το ν αποκαλούσε

σ το ν άλλον, από το ν ένα πεζογράφο σ το ν

«πελώρια πανίσχυρη λοκομοτίβα», ή κάτι

άλλο -είμαι «π αίζω -γρά φ ος» έλεγεν ο

τέτοιο.

Π εντζίκης- από το ένα ρεύμα σ το άλλο.

Θυμήθηκα εκείνο το ν συγκλονισμό κα­

Η διαλεκτική τω ν διαθέσεων. Και η φ ω ­

θώ ς διάβαζα αυτές τις μέρες το βιβλίο

τογραφία: ο Τ ζο ν Λ ένο ν με στολή λοχία,

του Σάββα Μιχαήλ Γκόλεμ ή περί υπο­

με μπερέ, με μαύρα γυαλιά, μπροστά από

κειμένου

φαντασμάτων

ενός Φολκσβάγκεν τη μουσούδα, γονατί­

(Άγρα). Ανάμεσα σ τα πάντα πλούσια σε

ζει σκεφτικός, και με ένα στηθοσκόπιο

ιδέες ρυθμικότατα (μου φέρνουν σ το νου

ακούει τη χλόη να βλασταίνει ανάμεσα

την τρομερή φράση του τρομερού Μισέλ

στους λιθόστρω του ς κήπους του Ουίλιαμ

Ουελμπέκ για το ν τρομ ερό Πασκάλ: το

Σ. Μπάροουζ. Π ίσω από τούτπ τη φωτο-

Στα άνω ύδατα κάνει βουτιά ένα νέο παιδί προς άγραν ιχθύος ΝΓΠ

s 20 2011

Μ Α Ρ Τ ΙΟ Σ

και

άλλων

γραφία απλώνεται ένας θησαυρός, η χλόη που αφουγκράςεται ο Λένον: «Ε δώ που οι δρόμοι είναι παλιοί / Αλλά η πόλη μάς καλεί / Για να εφευρεθεί ξανά / Μ έσα από στάχτη και φωτιά / Τούτο το

αλωνάκι», ή «Σ ε ράγες πάνω η πόλη μας κοιμάται ηλεκτρικές», καθώς επίσης «Ν α παίξουμε γραφή και φαντασία / Στην ένδον, τη ν κρυφή, γεωγραφία», αλλά και είναι «Ο ποιητής στη Νέα Υ ό ρ κ η » ενώ «Ο Λένιν ςει / στη Βόρεια Αμερική / Σ ’ ένα πολυκατάστημα δου­ λεύει», οπότε «Βερολίνο, Βαρκελώνη /

ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΣΑΡΑΝΤΟ ΠΟ ΥΛΟ Σ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΡΑΒΕΡΣΟ ΣΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ Το πολιτικό τραβέρσο δεν αρμενίζει μόνο κόντρα στην «ύστερη μεταπολίτευση», αλλά κόντρα στην Ελλάδα της χρεοκοπίας...» Γιάννης Βούλγαρης

Τα πεδία τω ν μαχών». Πόλεις· και πάλι: σκακιέρα και λαβύριν­ θος, όπως σ το υ Πεντςίκη τα γραπτά. Αλλά εδ ώ είναι άλλη η ματιά, είναι το

Σταύρος Ταίρας

ποίημα που πασχίζει να ρυθμίσει διά του ρυθμού,

είναι

μια

Σ το ν α σ τε ρ ισ μ ό το υ ε θ ν ικ ισ μ ο ύ

απονενοημένη,

ηρωική και στακάτη χαρτογράφηση όχι

ΑΛΒΑΝΙΑΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ

ΣΤΗ ΜΕΤΑ-ΧΟΤΖΑ ΕΠΟΧΗ

μονάχα του έξω αλλά και του έσω χά­ ους. Είναι του Γιάννη Δούκα τα Μέσα

σύνορα (Πόλις), μια δυναμική διαθήκη για τη γενιά που τριανταρίςει, αφήνει το κουκούλι και μπαίνει σ το ν κυκεώνα. Τ σιτσά νη ς και Κομπέιν, και σίγουρα για πρώτη φορά να μας προσφέρεται σ ε ποιητική μυχιοθήκη το

π α σ ίγνω σ το

(σ τη ν παλιοπαρέα, που σημαίνει: Αρανίτσης, Σταθόπουλος, Μπαμπασάκπς) περιστατικό του Λαϊκού Βάρδου με το ν Μ ουσηγέτη Εκσκαφέα τη ς Ελληνικής

c iiiK c v r p o

Γλώ σσας: «Βγαίνουν, τραγουδάνε / Σ ω ­ τηρία Μπέλλου και Μαρίκα Νίνου / Τά­ ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΖΙΜΑΣ, ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΜΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟ1 Ένα εκτενές ρεπορτάζ του αυτόπτη δημοσιογράφου, μια προσωπική μαρτυρία του συγγραφέα για τα δραματικά γεγονότα στη μετακομμουνιστική Αλβανία.

φοι αδειανοί / Κι έγραφ ε ο Καρούςος /

Π είτε του Τσιτσάνη / Πρέπει να πεθάνει / Στην Καισαριανή». 1

Αθήνα: Κιάφας 5 - ΤΚ 10678 · τηλ.: 210 3811077 · Fax: 210 3811086 Θεσσαλονίκη: Καμβουνίων 9 - ΤΚ 54621 · τηλ.: 2310 256146 · Fax: 2310 256148

Μ α ρ ο ύ σ ι, 13 Φ ε β ρ ο υ ά ρ ιο υ 2011

www.epikentro.gr

*

·

e - m a i l : b o o k s <g>e p i k e n t r o . g r

δ:για τα παιδιά ΤΗΣ Μ ΑΡΙΖΑΣ ΝΤΕΚΑΣΤΡΟ

Τα κορίτσια διαβάζουν ροζ μυθιστορήματα με ροζ εξώφυλλα μολογώ χωρίς αιδώ ότι αφιέρωσα

Μια πρώτη εξήγηση του φαινομένου είναι

μερόνυχτα διαβάζοντας όλα τα μυ­

ότι: α) οι κόρες ακολουθούν τις αναγνωστι­

θιστορήματα της Καθυ Κέλλυ (Εμ­

κές επιλογές της μητέρας τους και β) ότι το

πειρία Εκδοτική). Η Κάθυ Κέλλυ γράφει αι­

εκδοτικό κύκλωμα γνωρίζει από τις έρευνες

σθηματικά βιβλία με ηρωίδες σημερινές γυ­

ανάγνωσης ότι τα κορίτσια, και ιδιαίτερα οι

ναίκες, που έχουν πάθη, έρωτες, διαζύγια

έφηβες, διαβάζουν περισσότερη λογοτε­

και σχέσεις με όμορφους άντρες που μα­

χνία από τα αγόρια. Μάλλον υπερισχύει το

γνητίζουν με το βλέμμα τους, βιβλία γεμάτα

δεύτερο, και για έναν ακόμα λόγο. Τα κο­

«ψυχολογία και αλήθειες ζωής»... Ξεκίνησα

ρίτσια είναι επιρρεπή στα «ψυχολογικά», ξε­

από περιέργεια και κόλλησα, παρόλο που

ψαχνίζουν τα τω ν σχέσεων, έχουν αγωνίες

ω ς επαγγελματίας αναγνώστης αποδόμησα

για το εάν είναι ποθητές, νοιάζονται για την

ταχύτατα την πλοκή και βρήκα βαρετό το

εικόνα τους, συχνά προσπαθούν να τ α ρ ά ­

περιεχόμενο. Η επιτομή της παραλογοτε-

ξουν στα πρότυπα που προβάλλουν τα

χνίας, έτσι όπως θέτει το θέμα αυτό ο Κώ­

ΜΜΕ.

στας Μαυρουδής σ το πολύ ενδιαφέρον

Στις παραπάνω αγωνίες πατούν λοιπόν οι

αφιέρωμα προηγούμενου τεύχους.

συγγραφείς, γυναίκες ω ς επί το πλείστον (το

Κατ’ αναλογία, λοιπόν, με τα «ιδιαίτερα ανα­

δρόμο άνοιξαν οι γερμανίδες, οι αγγλίδες,

γνώσματα» για τις ενήλικες γυναίκες, ας

οι αμερικάνες, ακολούθησαν και οι ελληνί-

δούμε τα ροζ βιβλία για τα μεγαλύτερα κο­

δες) και γράφουν με πρόγραμμα που συ­

ρίτσια, που πολλαπλασιάζονται τα τελευ­

νοψίζεται: πρόβλημα/αντιξοότητα/επιτυ­

ταία χρόνια και τα οποία κυκλοφορούν από

χία. Αφενός, λοιπόν, είναι μέσα στο κλίμα

μικρούς και μεγάλους εκδοτικούς οίκους.

της εποχής, διαμορφώνοντας όμως ένα

Ενδεικτικά και μόνον ας διαβάσουμε ένα

άθλιο λογοτεχνικό γούστο, και αφετέρου

από τα οπισθόφυλλα που προϊδεάζουν για

λειτουργούν διδακτικά, από την ανάποδη

το περιεχόμενο: «Η Σίσι είναι δεκατριών

θα λέγαμε, προκρίνοντας μια στάση για τη

χρονών, ζωηρή σ το σχολείο και σκράπα

ζωή. Με το πρόσχημα της ανάδειξης κά­

στα Μαθηματικά αλλά απίστευτα ερωτευ­

ποιου προβλήματος που έχει σχέση με την

μένη'. Δυστυχώς όμως, ο Κόνσταντιν - τ ο αγόρι των ονείρων τη ς- δεν έχει μάτια παρά μόνο για μεγαλύτερα κορίτσια με “εμπει­ ρία”. Τι ατυχία, γιατί σ το θέμα “φιλιά”η Σίσι

εφηβεία, π.χ. κατάθλιψη, αίσθημα μειονε­

Ο

ξίας και απόρριψης, ανορεξία/βουλιμία (νέο θέμα στις ελληνικές νεανικές εκδό­ σεις), το διακοσμούν με τη χρυσόσκονη του

έχει μαύρα μεσάνυχτα. Αποφασίζει λοιπόν

έρωτα που εκπληρώνεται και ανατρέπει τε­

να κινήσει γη και ουρανό και ζητά βοήθεια

λικά το πρόβλημα. Δεν υπάρχει αμφιβολία

από τον παιδικό της φίλο, τον Γιάκομπ, για

ότι η καθημερινότητα τω ν εφήβων δεν εί­

να μαζέψει πληροφορίες από πρώτο χέρι...

ναι αγγελικά πλασμένη και ότι αυτά τα μυ­

Μια ιστορία αγάπης βγαλμένη από τη ζωή των σημερινών κοριτσιών!» (Κέρσιιν Γκίερ, Τα αγόρια είναι σαν τις τσιχλόφουσκες, Κέ­

θιστορήματα ανταποκρίνονται στη ζωή τω ν κοριτσιών που ορίζεται από τις ανα­

δρος).

παιχνίδι τω ν σχέσεων αρχίζει πολύ νωρίς,

στατωμένες ορμόνες τους. Όπως και ότι το

γύρω στα 11-12, και είναι καυτό για όλα τα κο­

όμορφος, ο σούπερ αθλητής, ο εξυπνάκιας,

ρίτσια και τα αγόρια, με τη διαφορά ότι δεν

ο σπασίκλας. Στερεότυποι χαρακτήρες, σ τε­

γράφονται ειδικά μυθιστορήματα γι’ αυτά (με

ρεότυπες

εξαίρεση το Ψίθυροι αγοριών, της Β. Μά-

happy end, όπου ο φ τερω τός θεός κάνει το

στορη, Πατάκης) και όλα περνούν από τα

θαύμα του.

καταστάσεις

και

στερεότυπ ο

«αγορίστικα» βιβλία γνώσεων. Στα μυθιστο­

Την τομή κάνει π Τζάκλιν Ουίλσον (Ψυχο­

ρήματα τω ν δύο ηλικιών υπάρχουν εντυπω­

γιός), η οποία γράφει με οξυδέρκεια για πα­

σιακές αναλογίες: ο χώρος όπου διαδραματί­

ρόμοια θέματα (κοριτσίστικη φιλία και προ­

ζεται η πλοκή είναι, για τις ενήλικες, ο χώρος

βλήματα, αισθηματικές φαντασιώσεις, δήθεν

εργασίας, στα νεανικά το σχολείο, έχουμε με­

απελευθέρωση, εμφάνιση, καταναλωτική μα­

γάλη ποικιλία από ηρωίδες όμορφες, επιτυ­

νία κ.ά.) Στα βιβλία της δείχνει πώς να αντι­

χημένες, κακές / μαθήτριες καλλίγραμμες,

μετωπίζουμε τη ζω ή με κριτική ματιά, σπέρ­

υπεροπτικές, πλούσιες, σ ’ αντιδιαστολή με

νει αμφιβολίες, και δίνει πάντα μια θετική

ατημέλητες νοικοκυρές / μέτριες μαθήτριες,

προοπτική. Ιταλοί κριτικοί παιδικής λογοτε­

χοντρούλες, ανασφαλείς και κακοντυμένες.

χνίας έγραψαν επτά λόγους για τους οποίους

Α ς αναφέρουμε επίσης ότι το ανδρικό φύλο

πρέπει να διαβάζονται τα βιβλία της: αλήθεια,

διαθέτει εξίσου στερεοτυπικά χαρακτηρι­

πρωτοτυπία στη γραφή, θεματολογία, σαφή­

στικά: το κάθαρμα, ο καλός και τρυφερός, ο

νεια στην περιγραφή και στην αντιμετώπιση

ανασφαλής, ο επιτυχημένος, ο κούκλος / ο

καταστάσεων, αισιοδοξία και χιούμορ, i

Αποδελτίωση Διεθνών Μέσων * ^ Σ α ς δίνουμε πληροφορίες g f t k από όλα τα ΜΜΕ σε περισσότερες από 100 χώρες σε όλο τον κόσμο

Υπηρεσίες Αποδελτίωσης Εντύπων, Internet, Τηλεόρασης, Ραδιοφώνοσ και Διεθνών Μέσων

www.clipnews.gr

Αποδελτίωση Εντύπων

Δωρεάν Δοκιμή

Αποδελτίωση Internet

Αποδελτίωση TV & RADIO

Αποδελτίωση Διεθνών Μέσων

Υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας ΕΠΙΣΗΜΟ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ

ΑΘ Η ΝΑ: Φρύνης 7, Παγκράτι, Τ.Κ. 116 34 · Τηλ. Κέντρο: 210 70.111.43, Fax: 210 70.111.47 · sales@clipnews.gr

FIBEP

Θ Ε Σ Σ Α Λ Ο Ν ΙΚ Η : Μοναστηριού 90,Τ.Κ. 546 27 -Τηλ. Κέντρο: 2310 50.15.75, Fax: 2310 50.15.73 · info@clipnews.gr ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΝΟΣΗ ΓΡΑΦΕΙΩΝ ΑΠ0Κ0ΜΜΑΤΠΝ ΤΥΠΟΥ

§ χωρίς προϋπηρεσία ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΞΕΝΑΡΙΟ

Μ κ ά λ η ς Π εν ν ύ ρ η ς

Πρίγκιπες και δολοφόνοι

να πορνείο, πόρνες και τραβε-

μένου, ενώ ο χρόνος, χάρη σ ’ ένα σύ­

στί, νταβατςήδες και ομοφυλό­

στημα αναχρονισμών και αιφνίδιων με­

φιλοι, τραγουδιάρες β’ διαλογής

τατοπίσεων, μετατρέπεται σε κυκλικό,

και λαϊκοί οργανοπαίκτες, εκπορνευ­

ουροβόρο όφι, που τυλίγεται σπειροει-

μένοι έφηβοι και αρρωστιάρικα παιδιά,

δώς γύρω και μέσα στο κείμενο.

μοχθηρές μητέρες και αρραβωνιαστι­

Στο βιβλίο σημαίνοντα ρόλο παίζει η

κοί, Δυτική Αθήνα, Μεταξουργείο, Μο-

έννοια, αλλά και η πράξη, της τελετής:

νεμβασιά, Μυτιλήνη: αυτή είναι η φα-

όλα τα επιμέρους γεγονότα, από τους

σματική ανθρωπογεωγραφία που ανα­

φόνους και τον, ομοφυλόφιλο ή ετερο­

δύεται από το μυθιστόρημα. Ένας κό­

φυλόφιλο, έρωτα μέχρι την αιμομιξία,

σμος του περιθωρίου -ω σ τό σ ο φασμα-

το παιδικό παιχνίδι και την κομπινα-

τικός και, περίπου, αγγελικός, καθώς οι

δόρικη μικροσυναλλαγή, είναι εμβα­

Ίνδικτος, 2010

ήρωές του είναι όλοι επιχρισμένοι από

πτισμένα σ ’ ένα τελεστικό υγρό, ένα

σελ. 275, €19

αυτήν την πατίνα που χρησιμοποιεί ο

πέπλο τελετής τα σκεπάζει, από την

συγγραφέας για να τους καθαγιάσει: τη

κατά κυριολεξία τελετή του γάμου μέ­

φαντασιακή μετατόπισή τους, την πε­

χρι την πανταχού παρούσα τελετουρ­

ριχώρησή τους σ ’ ένα επέκεινα της

γία του αίματος.

αποτύπωσης: στην ψυχογραφική τους

Τι λοιπόν και αν ακούγεται ο Ταχτσής

παραμόρφωση και, μέσω αυτής, στην

ή η ιδιόλεκτος του Μάτεσι μέσα σ το

ιδεακή τους τελείωση.

κείμενο... Τι και αν ο συγγραφέας

Τα πρόσωπα του Μ. Γεννάρη κινούνται

έπρεπε να επιδείξει μεγαλύτερη αυτο­

σ το ν ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα σε

συγκράτηση ω ς προς το ν πολυμελή

πραγματικό και μη πραγματικό, ανά­

και πολύχρωμο θίασο που ανεβάζει

μεσα σε αυτό που ορίζουν ο γεωγρα­

επί σκηνής... Ο Μιχάλης Γεννάρης (γ.

φικός χώρος και ο ιστορικός χρόνος,

1981), επιστρατεύοντας μια αντιγραμ-

από τη μία, και η εσωτερική τους με­

ματική γλώσσα - η οποία αντλεί από

ταμόρφωση, από την άλλη. Το βλέμμα

τον κύκλο τω ν Ατρειδών μέχρι την εκ­

του ήρωα είναι εκείνο που ορίζει και την

κλησιαστική γραμματεία- ένα συνειρ­

περιφέρεια όπου θα κινηθεί: τα πρό­

μικό ξεδίπλωμα του υλικού του και μια

σωπα στους Πρίγκιπες είναι αυτό που

δυσεύρετη πραγματολογική εμβρί-

είναι συν κάτι ακόμη: τη φαντασιακή

θεια, μας προτείνει μια εντυπωσιακή

τους αυτορύθμιση. Ο χώρος αποκτά

μετα-μεταμοντέρνα Αυλή τω ν Θαυμά­

ιδιότητες δρώντος προσώπου, μετατρέ-

τω ν -και μαζί ένα από τα πιο ενδιαφέ­

ποντας τη γεωγραφία του μυθιστορή­

ροντα μυθιστορήματα τω ν τελευταίων

ματος σε ανθρωπογεωγραφία του κει­

ε τ ώ ν .!

Ε

δ 24 Μ Α Ρ Τ ΙΟ Σ

2011

ΠΑΝΑΠίΙΤΙΙΣ /. ΣΚΙΑΔΑΣ Η ΣΧΕΣΗ Τ Ω Ν Υ Δ Α Τ ΙΝ Ω Ν Π Ο ΡΩΝ ΜΕ Τ Η Ν Ε Ξ Ω Τ Ε Ρ ΙΚ Η Π Ο Λ ΙΤ ΙΚ Η ΣΤΗ ΜΕ Σ Η Α Ν Α Τ Ο Λ Η Οι διεθνείς σχέσεις και τα ΐ’Λμοηολιτικά δεδομένα

ΠΑΣΕΜΗ-ΟΛΓΑ ΙΑΡΑΦ 1ΔΟΤ

Παιδί και γεγονότα ζωής αρρώστια «νοσηλεία διαζύγιο‘ θάνατος

ΣΥΝΑΡΘΡΩΣΗ ΠΟΣΟΤΙΚΩΝ & ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΝ Η Εμπειρική Έρευνα

G

U

Τ

I. Ν

Β Ε R «

f/o π Ο

e-shop: www.dardanosnet.gr

GUTENBERG

Δ ιδ ό τ ο ί' 37, 10680 Α θή να , Τ Η Λ -Ε Α Χ .: 210-36.45.639

vv\vw .d arclan o sn ct.g r

δ : συνέντευξη ΣΤΟΝ ΣΩΚΡΑΤΗ ΚΑΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟ

Jens Christian Grondahl «Η πεζογραφία μου δεν αφορά τα γεγονότα αλλά τη συνειδησιακή ροή» δ

Μ Α Ρ Τ ΙΟ Σ

2011

26

Ο Γιενς Κρέστιαν Γκρένταλ (γεν. 1959) θεωρείται δίκαια ένας από τους πιο ποιοτικούς σύγχρονους δανούς συγγραφείς. Έχει γράψει δεκαέξι μυθιστορήματα που μεταφρά­ στηκαν σε περισσότερες από είκοσι πέντε γλώσσες, με μεγαλύτερη επιτυχία στη Γαλλία και στην Ολλανδία, βραβεύτηκαν και μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο. Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του Ο ήχος της καρδιάς και Βιρτζίνια, από τις εκδόσεις Πόλις. Το 2010 χρίστηκε ιππότης του γαλλικού Τάγματος Τεχνών και Γραμ­ μάτων και προσκλήθηκε ως τιμώμενο πρόσωπο στην Έκθεση Βιβλίου στο Παρίσι. Ανθρωπος φωτεινός, χαμογελαστός και προσηνής, με τέσσερα παιδιά από δύο γό­ μους (το μικρότερο ένα κοριτσάκι τριών ετών), με το ίδιο ζωηρό ενδιαφέρον για την ακτινοβολία της Ακρόπολης και για τις πολύβουες παρόδους της οδού Ευριπίδου, μι­ λάει με πάθος για τα θέματα της πεζογραφίας του. Τον συναντήσαμε με αφορμή την παρουσίασή του στο Ινστιτούτο της Δανίας, την Πέμπτη 27 Ιανουάριου.

Πώς αρχίσατε να γράφετε;

ρήματα, δεν γράφει μπεστ σέλερ. Η

Από τη ν ηλικία τω ν 15 ετών, περίπου,

πεζογραφία μου δεν έχει τό σ ο να κά­

ήξερα ότι θα γίνω συγγραφέας. Στην

νει με τα γεγονότα, με το τι συμβαί­

αρχή έγραφα ποίηση. Ό τα ν τελείω σα

νει, αλλά με το τι νιώθουμε εμείς γι’

τ ο λύκειο γράφτηκα σ το πανεπιστή­

αυτά. Έχει να κάνει με τη ροή της συ-

μιο σ τη φιλοσοφία, αλλά δεν τελεί­

νειδητότητας. Ό πω ς στου ς μεγάλους

ω σ α τις σπουδές μου. Στη συνέχεια

συγγραφείς του 20ού αιώνα, τους

πήγα σ το Ισραήλ για να δουλέψ ω σ ’

οποίους θαυμάζω απεριόριστα: τη

ένα κιμπούτς -ή τα ν μια εποχή που

Βιρτζίνια Εουλφ, το ν Προυστ... το ν

αυτό συνηθιζόταν, για τους νέους

Κλοντ Σιμόν, επίσης. Ο Π ρουστ επι­

από τη ν Ευρώπη- και όταν γύρισα

νοεί το μυθιστόρημα που εδράζεται

σ τη Δανία γράφτηκα σ τη ν Εθνική

στη συνείδηση... Η Βιρτζίνια Εουλφ

Σχολή Κινηματογράφου. Έ να κινη­

το ίδιο. Το μυθιστόρημα έχει μεγάλη

ματογραφικό σενάριο που επ εξεργά­

σχέση με τη χρονική ροή. Α ρχίζω να

στηκα, σ τη συνέχεια, σαν μυθιστό­

γρά φ ω ένα βιβλίο μου όταν θ εω ρ ώ

ρημα με βοήθησε να περάσω ορι­

ότι ξέ ρ ω κάποια πράγματα για τους

στικά από την ποίηση στη ν π εζογρα­

ή ρω ές μου, αλλά όχι πάρα πολλά,

φία: το φιλμ είναι μια γλώ σσα που

γιατί τό τε θα είναι αργά για να το

εκτυλίσσεται σ το χρόνο, που έχει

κάνω. Το ίδιο το γράψιμο με οδηγεί

σχέση με το εντό ς και το εκτός πε­

σ τα υπόλοιπα.

δίου, με τη ν ακριβή, «υλική» γνώ ση του θέματος. Μετά από αυτό το μά­ θημα, συνέχισα σ το χώρο τη ς π εζο ­ γραφίας, χωρίς να έχω πια ανάγκη τα σενάρια και το φιλμ.

Τα δύο βιβλία σας που έχουν εκδοθεί στα ελληνικά θα λέγατε ότι ανήκουν στα πιο αντιπροσω­ πευτικά ή αγαπημένα σας έργα; Όλα τα βιβλία που έχω γράψει είναι

Η πεζογραφία σας έχει ιδιαί­ τερη σχέση με την εικόνα.

σαν να αποτελούν μέρος του ίδιου βι­

Οι δύο παππούδες μου ήταν ζω γ ρ ά ­

κότητα είναι ότι οι τα υ τότη τες δεν εί­

φοι, ο πατέρας μου έμπορος τέχνης,

ναι σταθερές, ότι το υποκείμενο συγ­

ο αδελφ ός μου και ο ένας μου γιος

κροτεί μόνο του την ταυτότητά του.

φ ωτογράφοι... Ναι, η εικόνα έχει με­

Αλλά αυτό που επιλέγουμε ω ς «τα υ ­

γάλη σημασία για μένα, κυρίως όπως

τό τη τα » είναι ρευστό, αλλάζει με τη

τη χειρίστηκα μέσα από το ν κινημα­

ροή τω ν γεγο νότω ν και αυτό είναι

τογράφ ο.

που μου φαίνεται πολύ ενδιαφέρον,

βλίου. Το πρόβλημα με τη νεωτερι-

λογοτεχνικά. Η πεζογραφία μου δεν

Ποια θα λέγατε ότι είναι τα βα­ σικά γνωρίσματα της γραφής σας;

στις σκέψεις και στη συνείδηση τω ν

Είμαι ένας σκανδιναβός συγγραφέας

κάτω από την επίδραση τω ν γεγονό­

που δεν γράφει αστυνομικά μυθιστο­

τω ν. Ό,τι νομίζουμε ότι είμαστε δεν

εδράζεται σ τα ίδια τα γεγονότα, αλλά ηρώ ω ν μου που εξελίσσεται διαρκώς,

δ:συνέντευξη

μένει το ίδιο. Το μόνο που μένει είναι

ζω ή ς τους, του τοπίου, του όρους

η εκ τω ν υ σ τέρ ω ν αφήγηση τω ν γε­

Φ ούτζι σ το βάθος κ.λπ.

γονότω ν. Στην ταινία Σ το πέρασμα

του χρόνου του Βιμ Βέντερς, που ο τίτλος τη ς ήταν προμετωπίδα σ το π ρώ το μου βιβλίο, ο πρωταγω νιστής λέει: «ich bin mein gesicht» («είμαι η ιστορία μου»).

Σε ποιο σημείο εμπλέκεται ο έρωτας στο ερώτημα αυτό της ταυτότητας και κατά πόσον πρό­ κειται για πραγματικό συναί­ σθημα ή αυταπάτη;

σεω ν. Α υ τό γίνεται γιατί στη ν πραγ­

Μερικές φ ορές οι ήρωές μου ανα­

ματικότητα νιώθουμε απομονωμέ­

πτύσσουν έντονα συναισθήματα για

νοι. Η ιστορία συμβαίνει σ το κέντρο

κάποιο άλλο πρόσωπο, αλλά το τι

και η οικογενειακή ζω ή στα προάστια

έχει νόημα και τι δεν έχει είναι διφ ο­

(λ.χ. παρακολουθώντας τηλεόραση).

ρούμενο. Α ποφασίζουν να εγκατα-

Τ ο 1989, και ιδίως μετά τη ν 11η Σ ε­

λείψουν τη ν προσωπική τους σφαίρα

πτεμβρίου 2001, αρχίσαμε να έχουμε

και βρίσκουν ανταπόκριση

σ το ν

τη ν αίσθηση ότι η ιστορία άρχισε,

άλλο, πράγμα που είναι πολύ σημαν­

κατά κάποιον τρόπο, να συμβαίνει

τικό. Π οτέ όμως δεν καταλαβαίνουμε

και για μας ξανά. Α ντίθετα με τη ν Ελ­

πλήρως το ν άλλο. Τ ον χάνουμε, επί­

λάδα, λ.χ., κατά τη διάρκεια του Β'

σης, είτε για αντικειμενικούς λόγους,

Παγκοσμίου Πολέμου δεν είχαμε την

s 28

όπως ο θάνατος, είτε όταν από υπερ­

εμπειρία του να εισβάλει η ιστορία

βολική επιθυμία το ν υποβαθμίζουμε

σ τη ζω ή μας. Η Δανία κατακτήθηκε

Μ Α Ρ Τ ΙΟ Σ

Οι κριτικοί χωρίζουν, συνή­ θως, το έργο σας σε περιόδους (την «πειραματική», την «ψυχο­ λογική», την «πολιτική» κΛπ.). Ωστόσο η παρουσία της οικογέ­ νειας και των παιδιών παραμένει σταθερή σε όλα τα βιβλία σας.

σ ε αντικείμενο λαγνείας, κι αυτός

από τους ναζί, αλλά τα πήγε καλά με

φεύγει. Ό τα ν μετανιώνουμε, είναι πια

τους κατακτητές της, μέχρι να υπάρ­

αργά.

ξει, αργότερα, μια κάποια μορφή αν­

Έ να πράγμα που χαρακτηρίζει τη σκανδιναβική λογοτεχνία είναι η λε­ π τό τη τα τ ω ν οικογενειακώ ν σ χ έ­

τίσταση ς. Στη συνέχεια αποκαλύ­

Στο μυθιστόρημά σας Ο ήχος της καρδιάς αναφέρεστε στα ια­ πωνικά χαρακτικά ukiyo-e, με το βλέμμα ενός ζωγράφου...

φθηκαν τα κρεματόρια και οι εικόνες τω ν αποσκελετωμένων ανθρώπων, αλλά εμείς δεν ξέραμε τίποτα γι’ αυτά. Σ ’ αυτό το αίσθημα ψευδούς

Γνω ρίζετε τι σημαίνει ukiyo-e; «Εικό­

α θω ότη τα ς τω ν Δ α νώ ν αναφέρθηκα

νες του ρευστού κόσμου». Είναι αυτή

και σ ε άλλα έργα μου, εκτός από το

η έννοια που μ’ ενδιαφέρει πολύ, που μου φαίνεται συναρπαστική σ ’ αυτές

Βιρτζίνια. Σ το μυθιστόρημα Κόκκινα χέρια, λ.χ., η βασική ηρωίδα βοηθάει

τις λεπταίσθητες, τεχνικά άψ ογες

μια φράξια τη ς οργάνω σης Μπάαν-

ανα π α ραστάσεις

τερ-Μάινχοφ, και παρόλο που δεν ξ έ ­

ανθρώ π ω ν,

τη ς

ρει περί τίνος πρόκειται, συνεχίζει να

θέτησα ένα πιο κλασικό αφηγημα­

τους προσφέρει τις υππρεσίες τπς.

τικό πρότυπο, θεωρήθηκα σχεδόν προδότης! Αισθάνομαι μάλλον ξένος

Οι κριτικοί έχουν την τάση, με­ ρικές φορές, να συνδέουν την εμ­ πορική επιτυχία με επιφυλάξεις ως προς την ποιότητα ενός βι­ βλίου. Αυτό δεν ισχύει στη δική σας περίπτωση.

στη λογοτεχνική ζω ή τη ς Δανίας και προσπαθώ να μην επηρεάζομαι από την εμπορική επιτυχία ή αποτυχία. Εάν διαβάσω μια αρνητική κριτική θα στενοχω ρη θώ , βέβαια, αλλά το αί­ σθημα αυτό κρατάει μόνο μία μέρα -

Και όμως, το έχω αντιμετωπίσει στη

την επομένη επ ιστρέφ ω σ το γρά­

χώρα μου. Η Δανία είναι μια πολύ δη­

ψιμο. Ταυτόχρονα, είναι εξαιρετικά

μοκρατική κοινωνία, πολιτικά, αλλά η

γενναιόδωρο το συναίσθημα να ανα­

λογοτεχνική τη ς ζω ή χαρακτηρίζεται

καλύπτεις κάποιον σ ε μια απομονω­

από ελιτισμό. Ό τα ν ξεκίνησα να

μένη βιβλιοθήκη ο οποίος στοχά­

γράφ ω

ύφ ος

στηκε ουσιαστικά πάνω σ το βιβλίο

νουβό ρομάν, στα μέσα τη ς δεκαε­

σου. Η επικοινωνία με το περιβάλλον

τίας του ’80, δεν είχα σχεδόν καθό­

μου γίνεται κυρίως μέσα από τη

λου αναγνώ στες, αλλά με σέβ ονταν

γλώ σσα και τη λογοτεχνία.

μ υθιστορήματα

σε

οι κριτικοί. Ο κτώ χρόνια αργότερα, με το Indian Summer, σ το οποίο υιο­

Σας ευχαριστώ πολύ. Β

Κ Α Ρ Α Ρ. Π Ο Π Π Ε Ρ Η ζω ή ε ί ν α ι ε π ί λ υ σ η π ρ ο β λ η μ ά τ ω ν

Κ Α Ρ Λ Ρ. Π Ο Π Π Ε Ρ

ΣΚ Ε ΨΕ Ι Σ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ, ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ & ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η ζωή είναι εί 0 Καρλ Πόππερ συγκαταλέγεται στους δημιουργικότερους στοχαστές του 20ού αιώνα, καθώς υπήρξε ένας από τους φιλοσόφους που άσκησαν σημαντική επίδραση στη σύγχρονη εποχή. Το Βιβλίο Η ζωή είναι επίλυση προβλημάτων, είναι το τελευταίο έργο του Πόππερ και η πνευματική διαθήκη του. Τα θέματα που κυριαρχούν στο έργο αυτό είναι: Ζητήματα σχετικά με τη γνώση, το ρόλο και τους περιορισμούς της επιστήμης, το πρόβλημα σώματος-ψυχής, την ειρήνη, την ελευθερία, το νόημα της Ιστορίας, την ευθύνη των διανοουμένων, τη δημοκρατία, την ανοιχτή κοινωνία και τους εχθρούς της. Για μια ακόμη φορά, ο Πόππερ αιχμαλωτίζει με την καθαρότητα της σκέψης του και την εύληπτη γλώσσα του. Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ ΜΕ Λ Α ΝΙ . ΣΚΟΥΦΑ 71A Τ 21 0.3641 638 www.mel ani books.gr

^ 7 l[)iV o yj Ψ ° β λ η μ ccroov

δ: βιβλιοκριτική

ΜΕΛΕΤΗ

Προ Μοντερνισμού και μετά Μ οντερνισ μόν

Γκοργσς Ν. Περαντωνάκης

Α ριστη νός βλέπει το ν μον­

εσ ω σ τρ εφ ές και αυτοαναφορικό, δυ­

τερνισμό ω ς τη ν αλλαγή που

σπρόσιτο χωρίς όμως να προορίζεται

Μ Α Ρ Τ ΙΟ Σ

Ο

ανανέω σε τη λογοτεχνία και

μόνο στου ς μυημένους, λιτό και αυ­

καθόρισε το ν 20ό αιώνα, ένα κίνημα

στηρό, σκεπτικιστικό και αυτοσαρ-

το οποίο ακόμα αντέχει και αρδεύει

καστικό. Βασικά του γνωρίσματα εί­

τη σκέψη εντό ς και εκτός τέχνης.

ναι ο γλωσσοκεντρισμός, ειδικά όταν

Στα κείμενα του παρόντος τόμου,

κατεβάζει το ύφος σ τα χαμηλά παρ­

επιφυλλίδες στη ν σαββατιάτικη Ελευ­

τέρια τη ς καθημερινότητας, η παρω­

θεροτυπία, ο μοντερνιστικός άνεμος

δία και ο τεμαχισμός τη ς χρονολογι­

κυριαρχεί, παρόλο που συχνά η

κής ακολουθίας με ποικίλους αφηγη­

πέννα του κριτικού καταπιάνεται και

ματικούς τρόπους. Τέλος, η ανάδυση

με άλλα θέματα, λ.χ. το ν θάνατο,

του εγώ και ο συνακόλουθος ελεύθε­

πάντα όμως με τη σαρωτικά ανορθό­

ρος πλάγιος λόγος έδω σα ν ώθηση

δοξη σκέψη του, τη διακειμενική του

στη ν ατομικότητα και σ τη συνείδηση

σκευή

του

του καθενός που αποκόπτεται από

γλώσσα, που μετατρέπει τις επιφυλ­

το ν ομφάλιο λώ ρο τη ς συλλογικής

λίδες αυτές σ ε μικρά στοχαστικά δο­

ευθύνης.

κίμια, βαπτισμένα στη ναρκισσιστική

Έ τσι, ο μοντερνισμός εκλαμβάνεται

αλλά και γεμάτη χυμούς, στη λεξιθη-

σαν ένας πολιτισμικός μεσσίας που

ρική αλλά και χειμαρρώδη γλώ σσα

ανέτρεψ ε τις προηγούμενες αγκυλώ­

του.

σεις, άνοιξε το πνεύμα σ ε μια ηχηρή

Ο συγγραφέας έχει εφαρμόσει τις πε­

αυτοσυνειδησία και έθ εσε το σημείο

ποιθήσεις του περί λογοτεχνίας ήδη

μηδέν στη λογοτεχνική ιστορία. Μετά

Γ ιώ ρ γ ο ς Α ρ ισ τ η ν ό ς

από το 2007, όταν σ το ν Νάρκισσο

τη ν εμφάνισή του κανείς πλέον δεν

Τοξικά απόβλητα. Κείμενα για τη λογοτεχνία

και Ιανό έδ ω σ ε το ν μοντερνιστικό

μπορεί να το ν αγνοήσει -ακόμα και ο

Κανόνα.

μεταμοντερνισμός, που αντιμετωπί­

Ο μοντερνισμός επιχείρησε να εμ-

ζεται με αμφιθυμία, στις καλές του

Κέδρος, 2010

βρυουλκήσει το αιώνιο μέσα από το

στιγμές επεκτείνει το ν μ οντερνισμ ό-

σελ. 286, € 14,15

παροδικό και, παρόλο που αντιλαμ­

ενώ κείμενα όπως η «Γυναίκα της Ζά-

βάνεται πως το κέντρο πλέον έχει χα­

κυθος» του Δ. Σολωμού θεωρούνται

θεί, αυτός αρνείται να παραιτηθεί από

εκ φ ρά σεις μιας μ οντερνικ ότη τας,

τη ν αναζήτησή του· γι’ αυτό άλλω στε

έ σ τω κι αν κρίνονται αναδρομικά.

οι έλληνες ειδικά μ οντερνιστές αλλη­

Εχουμε λοιπόν, σύμφωνα με το κατά

θώ ριζαν προς τη ν παράδοση. Κατά τ ’

Α ριστη νόν ευαγγέλιο, έργα μ.Μ. και

άλλα το μοντερνιστικό κίνημα είναι

άλλα π.Μ., σ ε μερικά εκ τω ν οποίων

και

τη

λογοτεχνική

ανιχνεύονται νεωτερικά στοιχεία ενός

επειδή «μπορεί να ανιχνευθούν ψήγ­

πρώιμου «μ οντερνιστικού ριζοσπα­

ματα πειραματισμού, πρω τόγνω ροι

στισμ ού». Είναι οι προ Μ οντερνι­

αφπγπματικοί τρόποι και εν γένει

σμού προφ ήτες που έφ εραν αλλαγές

κάθε είδους μοντέρνα ψιμύθια», σπ-

ανανέω σπς στπ βαλτωμ ένο λ ο γο τε­

μαίνει ότι στπ ν καρδιά τω ν κειμένων

χνική παραγωγή.

αυτών βρίσκεται π ουσία τπς νεω τε-

Ο διάλογος πάνω σ ’ αυτές τις αιρετι­

ρικότπτας, εξπγεί ο Δ. Τζιόβας, γιατί

κές απόψεις είναι γόνιμος. Προ Νάρ­

έτσι παραποιούμε «τις πολιτισμικές

κισσου ο Ά . Μ αραγκόπουλος με το Διαφθορείς, ερα στές, παραβάτες

ιδιαιτερότπτες και τις λογοτεχνικές εξελίξεις» κάθε εποχής.

(2005) άνοιξε ολοκλπρωτικά τους

Το βασικό ζπτούμενο είναι αν κάθε

ασκούς του Αιόλου, ενώ μετά το

πρωτοποριακό στοιχείο μιας περιό­

2007 οι διαξιφισμοί που ακολούθπ-

δου μπορεί να εγγράφει σ το ρεύμα

σαν έφ εραν κριτικούς, όπως ο Β. Χα-

που ακολουθεί ω ς πρόδρομός του

τςπβασιλείου, ή πανεπιστπμιακούς,

μόνο και μόνο επειδή αξιοποιείται εκ

όπως ο Δ. Τζιόβας, να εκφράσουν

τω ν υστέρων. Φυσικά ισχύει ότι κάθε

σοβα ρές επιφυλάξεις για ταν αριστπ-

καινούργιο

νική σύλλπψπ του μοντερνισμού που

αντλεί μορφές και θέματα από τα

αναζπτεί το D NA του σ ε ό,τι ανανεω ­

προπγούμενα, αλλά και κάθε έργο με

τικό εμφανίστπκε στπ σύγχρονα λο­

διαχρονική αξία ενέχει, έ σ τω εν σπέρ-

γοτεχνία μας, ακόμα και πριν από αυ­

ματι, δυναμικές που ενδέχεται να

τόν.

αξιοποιπθούν από τους μ ετα γενέστε­

Πιο συγκεκριμένα, δεν αρκούν με­

ρους. Ο Αριστπνός, ω ς μοντερνο-

ρικά ίχνπ στπ γλώ σ σ α ή στπ σκπνο-

κεντρικός, βλέπει με αναδρομική μα­

θεσία,

ρπξικέλευθα

τιά μοντερνιστικά χαρακτπριστικά

αφπγπματικά μέσα, για να εγκολπω-

ακόμα και σ ε έργα προπγούμενων τ ε ­

θεί ο μοντερνισμός (έ σ τω κι ω ς προ-

χνοτροπιών κι αυτό - τ ο ελά χιστον-

νεω τερικά) έργα του 19ου αιώνα, επι-

έρχεται σ ε αντίθεσπ με τπν ιστορική

σπμαίνει ο Β. Χατζπβασιλείου. Ούτε,

διάστασπ κάθε κειμένου. 1

ού τε ποικίλα

Η Λ Ι Α Σ

X .

λογοτεχνικ ό

σύστπμα

Π Α Π Α Δ Η Μ Η Τ Ρ Α Κ Ο Π Ο Υ Λ Ο Σ

Βραβείο

Α κ α δ η μ ία ς

Ο 01ΙΣΑΥΡΟΣ ΤΩΝ ΑΗΔΟΝΙΩΝ

ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ

ΕΠΙ ΠΤΙΛΩΝ ΑΥΡΑΣ ΝΥΚΤΕΡΙΝΗΣ

ΔΟΚΙΜΙΑ Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ

Γ Α Β Ρ ΙΗ Λ ΙΔ Η Σ

τ ηλ.

2)0

3636514,

www.gavrielidesbooks.gr

δίβιβλιοκριτική

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Η μακεδονική πανσπερμία

Χρίστος Παπαγεωργίου

Τ

ο κύριο χαρακτηριστικό τη ς

όλω ν κατά π ά ντω ν ήταν υπόθεση

πεζογραφ ίας του Σκρουμπέ-

που γεννού σε ακραίες καταστάσεις,

λου είναι η ασύ στολη βία, η

παίρνει χρώμα κύριας λογοτεχνικής

οποία απλώνεται σ ’ ολόκληρο το

εκφοράς.

φάσμα τη ς αφήγησης και αποτελεί

Ο Σκρουμπέλος, εκ τό ς από παρα­

τη μόνιμη σ υ νισ τώ σ α της. Π ράγ­

μυθάς είναι σεναριογράφ ος και σκη­

ματι, γεγονότα , α νελέη τες πράξεις,

νοθέτης. Έ τσ ι παραθέτει τα συμ­

έντονα συναισθήματα, ψυχολογικές

βάντα με φ οβερή εικονοπλασία, με

παράμετροι διαταραγμ ένες και ό,τι

καθοριστικές δηλαδή φ ω τογρα φ ίες,

άλλο σκληρό κρύβουμε, ακόμη κι

που εντυπ ώ νονται σ τ ο μυαλό του

απ’ τη ν καθημερινή μας ζω ή , ο σ υ γ­

α να γνώ σ τη και δεν ξεφ εύ γου ν ακό­

γραφ έας όχι απλώς το αναφέρει αλ­

μη κι αν περάσει α ρκ ετός καιρός.

λά και τ ο αναλύει, το μορφοποιεί, το

Κ ατ’ αυτόν το ν τρόπ ο, η πορεία του

μετατρέπει σ ε κομμάτι τη ς θεμ α το­

μελαμψού Σελήμ από τη ν Α λ ε ξά ν ­

λογίας το υ και τελικά το υιοθετεί ω ς

δρεια ώ ς τη Δυτική Μ ακεδονία,

προσωπική έκφ ραση και ιδιαιτερό­

σ τη ν αποτυχημένη προσπάθεια τη ς

τητα. Κανείς δεν θα είχε αντίρρηση

α π ελ ευ θ έρ ω σ η ς τη ς αγαπημένης

να αφομοιώσει αυτόν το ν προχω ρη­

του Ελένης· η διαδρομή του Στόγιαν

μένο γλω σσικό βηματισμό, ο οποίος

απ’ τις κραυγαλέες του πράξεις ώ ς

κυριολεκτικά συναρπάζει, αν η αλη­

τη ν έντα ξή του σ ε μοναστήρι τω ν

θοφάνειά του ήταν πιο πετυχημένη,

Μ ε τ ε ώ ρ ω ν και ο καλπασμός του

αν η πραγματικότητα κυλούσε κά­

Μανώλη, που από αγριμοκυνηγός

πως έτσι, αν δεν είχαμε το στοιχείο

τη ς Κρήτης γίνεται εθ ελ ο ντή ς και

Θ α ν ά σ η ς Σ κ ρ ο υ μ π έλ ο ς

τη ς υπερβολής. Έ τσ ι -και για να

απελευθερωτής, ώ ς τη ν επ ιστροφ ή

Μαύρος Μακεδών

μείνουμε σ τη ν τελευταία πεζογρα-

του σ το νησί, όπου και πάλι οι εκ­

φική περίοδο του Σκρουμπέλου- η

πλήξεις π ερισσεύουν, ο σ υ γγρ α ­

Τόπος, 2010

βία δεν λείπει ούτε από το μ υθιστό­

φ έας ζω γρ α φ ίζει σ το ν καμβά με

σελ. 300, € 14,10

ρημα Μπλε καστόρινα παπούτσια,

χρώματα σκ ού ρα - που ξεκινούν απ’

ούτε από τη συλλογή διηγημάτων Ο

τις εχθροπραξίες ανάμεσα σ ε Τού ρ­

μπαλτάς. Πολύ π ερ ισ σ ό τερ ο ενυ­ πάρχει σ το Μ αύρος Μακεδών, το

κους, Έ λληνες, Σέρβους, Ρουμά­ νους, Βούλγαρους κ.λπ. που μάχον­

οποίο ω ς ιστορικό αφήγημα που

ται για να επικρατήσουν σ τη ν πε­

διατρέχει τα πρώ τα χρόνια το υ ει­

ριοχή, ώ ς τα παράλληλα συμβάντα,

κ οστού αιώνα, σ τη ν περιοχή τη ς

όπ ω ς ο θά να τος του εμπόρου Πα-

Μ ακεδονίας, όπου οι συγκρούσεις

ναγιωτάκη Σταυρακάκη, που σ υ ν­

s32

δέοντα ι μεταξύ το υ ς με τη ν τεχνική

ή οικισμών, γενικώ ς τη ν ειδική ο ν ο ­

τη ς γραφής, προς ένα ανατριχιαστι-

μασία κάποιου που κάνει μια σ υ γ­

κό και καταθλιπτικό αποτέλεσμα.

κεκριμένη δουλειά, αλλά πολύ πε­

Σ το κάδρο εμπεριέχονται πάμπολ-

ρ ισ σ ό τερ ο δεν φ είδεται παρουσία­

λοι δ ευ τερ εύ ο ντες ήρωες, οι οποίοι

σης του τό τ ε κατεστημ ένου και πα­

θα βοηθήσουν ώ σ τε οι τρ εις αυτοί

ράλληλα τ ω ν τό τ ε βιωματικών και

π ρ οερ χόμ ενοι

καθημερινών αναγκών.

από

δ ια φ ο ρ ετικ ές

χώ ρες άνδρες να βρεθούν μαζί σ τη ν

Ο Μ αύρος Μακεδών είναι ο τίτλ ο ς

αποτυχημένη απόπειρα απ ελευθέ­

τω ν ση μ ειώ σ εω ν που κρατά ο Σε-

ρ ω σ η ς τη ς δασκάλας· ο ύ τω ς ώ σ τε

λήμ και για τη ν προσωπική του ζω ή

να γίνει φανερή η καταλυτική ικανό­

αλλά και γενικότερα για το τι συμ­

τη τα το υ Σκρουμπέλου να κινεί όλα

βαίνει σ τη Μακεδονία, τη ν οποία θ έ­

τα νήματα και τέ λ ο ς όλα να βρί­

λει να πιστεύει και να ελπίζει πως θα

σκουν τη μυθοπλαστική το υ ς ερμη­

παραμείνει ελληνική. Ο διάσημος

νεία.

ιταλός συγγραφ έα ς Λ ουίτζι Πιραν-

Εντύπωση επίσης προκαλεί ο γ λ ω σ ­

τέλλο το ν ω θεί να συνεχίσει, λέγον-

σικός πλούτος με το ν οποίο ο σ υ γ­

τά ς του ότι ότα ν πάρει τα γραπτά

γρα φ έας χρωματίζει το έργο του. Το

σ τα χέρια του θα του απαντήσει. Δ υ ­

γλ ω σ σ ά ρ ι σ το τέ λ ο ς φαίνεται πολύ

στυ χώ ς ο Σελήμ σ κ ο τώ νετα ι πολύ

μικρό για να καλύψει όλο τ ο εύρος

νωρίς, σ τα δεκ α οχτώ το υ χρόνια,

τη ς εκφ ραστικής το υ ιδιαιτερότη ­

άρα το όποιο έργο μένει ανολοκλή­

τας- πράγμα που φ α νερώ νει ότι έχει

ρω το. Ό μ ω ς μ έσω τω ν ό σ ω ν έγρ α ­

σα φ ή αντίληψη όχι μόνο επ αγγελ­

ψε μπορεί να ταυτιστεί, ε φ ό σ ο ν ο

μ ά τω ν,

ίδιος αισθάνεται έτσι, με το ν Α λ έ ­

θ ρ η σ κ ευ τικ ώ ν

π επ οιθή ­

σ εω ν , σ τρ α τιω τικ ώ ν όρ ω ν, π όλεω ν

ξα νδρο το ν Μέγα. !

Θ Ο Δ Ω Ρ Η Σ Κ Λ Λ Λ ΙΦΑΤΙΛΗΣ

<Ι> Ι Λ Ο Ι ΚA I i£ Ρ Α Σ Τ Ε Σ

Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ

Γ Α Β Ρ ΙΗ Α ΙΔ Η Σ

τηλ.

210 3 6 3 6 5 1 4 ,

w ww.gavrielidesbooks.gr

δ: βιβλιοκριτική

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Αντίο χω ρίς τέλος

Βασίλης Βασιλικός δεν χρει­

κολα μοιρολόγια και ηχηρούς ολο-

άζεται συστάσεις. Είναι ένας

λυγμούς. Εξίσου μακριά μένει και

από τους πιο δημιουργικούς

από τη ν απλή διαπίστωση ότι η κα­

έλληνες λογοτέχνες, αλλά και ένας

θημερινότητα χωρίς το έτερ ον ήμισυ

από τους πλέον πολυμεταφρασμέ-

είναι διαφορετική. Η απουσία του άλ­

νους. Το τελευταίο Α ντίο γράφτηκε

λου όμως γκρεμίζει το ν επιζώντα που

στα τέλη τη ς δεκαετίας του 1970 και

προσπαθεί να σταθεί όρθιος, όταν

επανακυκλοφορεί σήμερα από τις εκ­

ένα άδειο σακάκι πυροδοτήσει μια

δόσεις Διόπτρα. Ευτυχώς.

αλυσίδα εκρηκτικών συνειδητοποι-

Το τελευταίο Αντίο είναι ένα μυθι­

ήσεων, όταν η προσμονή του ερχο­

στόρημα του οποίου τα πρόσωπα πα­

μού τη ς μετατρέπεται σ ε ατέρμονη

ραμένουν ανώνυμα, γεγονός που ενι­

αναμονή, όταν τελικά εκείνη παύει να

σχύει τη δύναμη της ιστορίας. Η αφή­

είναι εκεί.

γηση πραγματοποιείται πότε σ ε π ρώ ­

Η γυναίκα του αφηγητή κοιμάται σ το

το πρόσωπο, πότε σ ε τρίτο, αλλά,

νεκροταφείο τω ν ξένω ν, έναν τόπ ο

όπως και τα ονόματα, έτσι και το

του οποίου τη ν ύπαρξη το ζευγάρι

πρόσωπο δεν έχει σημασία, επειδή

αγνοούσε κι ας περνούσαν συχνά δί­

το θέμα που πραγματεύεται ο συγ­

πλα από το ν τοίχο του. Εκείνη επι­

γραφέας είναι συλλογικό, αλλά τα υ­

στρέφ ει κοντά του, σαν μια απροσ­

τόχρονα και βαθύτατα προσωπικό.

διόριστη οντότητα, μόνο και μόνο

δ

Σ τον τίτλο του βιβλίου η λέξη Αντίο

επειδή ήταν δική του έντονη επιθυ­

34

ξεκινά με κεφαλαίο γράμμα. Α, όπως

μία. Και αναρωτιέται κανείς: μήπως η

αντίο, αγάπη, απουσία, απώλεια. Οι

ίδια η αγάπη, με την καθαρή φ ω τεινή

Β α σ ίλ η ς Β α σιλικός

ιστορίες υφαίνονται με το νήμα της

τη ς φύση, εμφανίζεται στη ζω ή μας

Το τελευταίο Αντίο

αγάπης που αποτελεί τη συνδετική

επειδή πραγματικά την επιθυμούμε

δύναμη μεταξύ τω ν π ρω ταγω νιστώ ν,

τό σ ο πολύ; Μήπως, με άλλα λόγια,

Διόπτρα, 2011

δύναμη που εξακολουθεί να υπάρχει

υπάρχει μόνο και μόνο σαν δικό μας

σελ. 120, € 13

ακόμη και στην απουσία του ενός. Τα

δημιούργημα; Ίσ ω ς ζούμε τα χρόνια

πρόσωπα τη ς ιστορίας βιώνουν την

μας δίπλα σ το ν τοίχο ενός νεκ ροτα­

απώλεια του συντρόφ ου και παραμέ­

φείου και, επειδή γνωρίζουμε πολύ

νουν σ ε έναν κόσμο που ορίζεται από

καλά, έ σ τω και υποσυνείδητα, τη ν

τη ν απουσία του άλλου. Ο συγγρα­

ύπαρξή του, αποζητούμε τη ν αγάπη

φέας, για να περιγράφει τη ν ένταση

για να ξεχάσουμε τη ν επικείμενη

τη ς απώλειας, μένει μακριά από εύ­

απώλεια. 1

Δήμητρα Καραμολέγκου

Ο

Μ Α ΡΤΙΟ Σ

ΚΩΣΤΙΑ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ

Φεύγω Έ ν α ς θρύλος π ου προμα ντεύει...

Γ ια α ν α γ ν ώ σ τες μ ε α π α ιτή σ εις

Ψ Υ Χ Ο Γ ΙΟ Σ Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν ΙΑ

Μ ια γυναίκα π ου φεύγει... U

Ενας έ ρ ω τα ς π ου μένει...

60 c/5 Ο •ΡΗ WD Ο

Λ

u •f «H ΙΛ £ £ £

T U N A K IR E M IT g i

Τρεις άνθρωποι στο δρόμο

Κ ώ σ τ α ς Ακριβός, Γ ιώ ρ γ ο ς Γ'λυκοφ(Η>δης, Θ ε ό δ ω ρ ο ς Γρη γοριάδης. Σ τέ φ α ν ο ς Δ ά νδολος. Κ ώ σ τ α ς Κ α τσ ο υ λ ά ρ η ς. Δτ^μήτρης Μ α μ αλουχας. Γ ιώ ρ γ ο ς Μ α νιώ τη ς. θ ο δ ω ρ ή ς Η α π α θεο δ ώ ρ ο υ . Γ ιώ ρ γ ο ς Σ χ α μ π α ρ ό ώ ν η ς. Α λ έ ξ η ς Σ τα μ ά τη ς. Άρης Σ φ α χ ια νά χ η ς, Δημήτρης Σ ω τά χ η ς, Κ ω ν σ τα ν τίν ο ς Τ ζα μ ιώ τη ς

Έρως 13 r//

\

/

J W X

Μ

Λ7\ V

11

TUNA ΚΙΚΕΜ ΙΤςί

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ

Τρεις άνθρωποι στο δρόμο

Έ ρως 13 13 Α Ν Α Γ Ν Ω Ρ Ι Σ Μ Ε Ν Ο Ι Σ Υ Γ Γ Ρ Α Φ Ε ΙΣ ΓΡΑΦΟΥΝ Γ ΙΑ ΤΟΝ Ε Ρ Ω Τ Α

δ:βιβλιοκριτική

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Στα πατώματα της ιστορίας

ιστορία του Α λέξα νδρ ου και

φ εύ γο ντα ς τη ν καλοκρυμμένη παγί­

τ ω ν επ ιγόνω ν γν ω σ τή · έχει

δα να ενδ ώ σ ει σ τις αυστηρές πολι-

γραφτεί, ξα ναγραφ τεί, ανα­

τικ ο σ τρ α τιω τικ ές περιγραφές. Ιστο-

διατυπωθεί, έχει εμπνεύσει ποιητές,

ριογραφεί σχεδόν. Σαν να β ρισκό­

έχει γίνει graphic novel, έχει γυρι­

τα ν εκεί και με μια κάμερα να κ α τέ­

στεί σ ε ταινίες. Η περίοδος, και ό,τι

γρα φ ε όλα όσα συνέβαιναν. Χ ω ρίς

χωρά σ ’ αυτή, του Μέγα Α λ έ ξα ν ­

να μπαίνει σ ε κάτι παραπάνω απ’ αυ­

δρου είναι μοναδική. Μ όνο που ο

τ ό που διαδραμ ατιζόταν τη δ ε δ ο ­

Α νδρέα ς Ανδριανόπουλος αποφασί­

μένη στιγμή.

ζει να ασχοληθεί κυρίως με το μετά.

Τ ο πρίσμα μέσα από το οποίο διη­

Τι έγινε ακριβώς μετά το ν θά νατο

γείται ο συγγραφέας τη ν ιστορία του

του Α λέξανδρου.

Ευμένη και του Α ντίγονου είναι πέ­

Οι «επ ίγ ο νο ι» έχουν μια βαριά κλη­

ρα για πέρα συναρπαστικό. Τους

ρονομιά σ τα χέρια τους. Έ χουν τη ν

κρατά υπό σ τενή παρακολούθηση

ευθύνη τη ς διοίκησης ενό ς βασι­

και το υ ς μεταφέρει σ το χαρτί σ ε

λείου που δεν έχει διάδοχο. Ενός

όλη του τη διάσταση. Η μαγεία

βασιλείου που τελικά θα διασπα-

όμως, έγκειται σ το εξής: Δ εν παρα-

στεί. Πρέπει να αποφ ασίσουν για τη

δρομεί με φ ανταστικά στοιχεία, δεν

μοίρα του. Οι αποφάσεις τους, οι

ρίχνει επιπλέον αλάτι σ τη δύσκολη

διαμάχες τους, οι μεταξύ το υ ς σ χ έ­

αλλά ενδιαφ έρουσα αυτή ιστορική

σεις και οι μάχες που θα δοθούν

περιπέτεια. Τ ο «α λ ά τι» του είναι η

αποτελούν αναπ όσπ αστο κομμάτι

γραφή του. Οι χαρακτήρες διατη ­

τη ς ιστορίας του ελληνισμού και τη ς

ρούν τα ανθρώπινα στοιχεία τους.

Ανδρέας Α νδ ρ ια νό π ο υ λ ο ς

μορφής που έχει πάρει μέχρι σ ή ­

Δ εν του ς εξω ραΐζει, δεν του ς καταρ­

μερα.

ρακώνει επειδή αποσκοπεί κάπου.

Ε π ίγ ο ν ο ι Ο ματω μένος μ α νδύα ς τ ο υ ε λ λ η ν ισ μ ο ύ

Τ ο ιστορικό μυθιστόρημα του Α.

Οι Επίγονοι του Α. Ανδριανόπουλου

Ανδριανόπουλου παρουσιάζει μεν

απ οτελούν ένα από τα ακριβέστερα

τις συγκρούσεις και τις διαθέσεις

ιστορικά μυθιστορήματα, πιστό σ το

Λιβάνης, 2010

τω ν επ ιγόνω ν του μεγάλου ηγέτη,

είδος του, έτοιμο να ταξιδέψ ει το ν

σελ. 366, € 17,15

αλλά π ρ ω τίσ τω ς αποκαλύπτει τη

α να γνώ σ τη σ το ν ελληνισμό εκείνης

συγγραφική τέχνη του. Κ αταφέρνει

τη ς εποχής. Έ να κομμάτι ιστορίας

να σου κόβει τη ν ανάσα και να γλι­

που η ευκαιρία να γνω ρίσουμ ε κα­

σ τρ ά μέσα απ’ τα χέρια σου μέχρι

λύτερα δεν γίνεται χωρίς τη σ υ ν ­

τέλους. Π ροσεγγίζει τη ν ιστορία με

δρομ ή

το δικό του ιδιαίτερο βλέμμα, απο-

αυτό. 1

Ελισάβετ Σπανπδάκη

δ

36

Η

Μ Α ΡΤΙΟ Σ

2011

μ υ θιστορη μ ά τω ν σ α ν και

ΟΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ

Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ Εσείς κι εμείς πάντα σ ’ επαφή!

0,10 € ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥΣ ΣΕ ΚΟΙΝΩΦΕΛΕΙΣ ΣΚΟΠΟΥΣ ΓΙΑ ΟΛΟ ΤΟ 2011

θάνος Δραγούμης

Πόλυ Μηλιώρη

Βικτώρια Μακρή

Ζιλμπέρ Σινουέ

$ΦΑΓΕΙΟ ^ΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΧΟΡΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΙΣ ΣΚΙΕΣ

CASTA DIVA

ΕΡΕΒΑΝ ΜΙΑ ΚΡΑΥΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΜΕΝΙΑ

Β ικ τω ρ ία Μ α κ ρ ή

Π Ο Λ Υ

Μ

Η Λ I Ω

Ρ Η

Χ ο ρ εύ ο ντα ς

αλονικης

F

τ ΐ ( >' σ κ ι έ ς

1ηΑΝΑΤΥΠΩΣΗ Σ α λ ο ν ίκ η 1943. Κ α τ ο χ ή . Γ ε ρ μ α ν ο χ α φ ιέ δ ε ς , κ ο μ μ ο υ ν ισ τ έ ς κ α ι Ε β ρ α ίο ι. Λ ε η λ α σ ίε ς , π ρ ο δ ο σ ίε ς κ α ι ε ν ψ υ χ ρ ώ ε κ τ ε λ έ σ ε ις . Σ τ ο λ ιμ ά ν ι τ η ς Θ ε σ σ α λ ο ν ίκ η ς , δ υ ο π α ρ ά ξ ε ν α π τώ μ α τα . 0 α σ τυνόμος Ασλάνογλου τα κ ο ιτ ά ζ ε ι κ ι α π ο ρ ε ί: Τι νόημα έχει να προσπαθεί κανείς να τηρήσει το νόμο σ ’ έναν κόσμο ομαδικής παραφροσύνης και θανάτου; ^.ΦΑΓΕΙΟ f,Α ΛΟ Ν ΙΚΗ Σ Έ να πολιτικό και αστυνομικό μυθιστόρημα για την τραγική Ελλάδα που λίγοι γνωρίζουν.

Η ζω ή του Μ ά νο υ Λ ε σ η έ ρ η ήταν δ ύ σ κ ολη ω ς τώρα. Ε ίκ ο σ ι χρόνια πριν, όταν η μ ικ ρ ή ζω ο ύ λα του σ φ ρ α γίστηκε α η ' τη μ ετα μ ό σ χ ευ σ η νεφ ρού, ο ίδ ιο ς δεν κα τά λα βε πολλά. Ούτε α να ρ ω τή θ η κ ε π ο ιο ς ήταν ο δότης. Κ ι αργότερα, η μόνα του, η Γιολάντα, κα ι η γιαγιά του, η γενναία Β ά σω , φ ρόντισαν να ξ ε χ ά σ ε ι και όσα ε ίχ ε α ν τιλ η φ θ εί μ έχ ρ ι τα π έντε του. Τον έρ ιξα ν να μ εγ α λώ σ ει μ ε ς σ τις σ κ ιέ ς τη ς μ νήμης. Α ν κα ι Β α θιά μέσα του γ ν ω ρ ίζει πω ς, α π ' τη στιγμή που έγινε ο ίδ ιο ς πατέρας, σαν να έχ ο υ ν υ π ο χ ω ρ ή σ ει και ο ι σκιές. Σ κ ιέ ς που θ ’ α ρ χίσ ουν να παίρνουν φ ω ς όσο ο Μ ό ν ο ς θ ’ αποχαιρετά τη μάνα το υ ’ όσ ο ο ε ξ α φ α ν ισ μ έν ο ς π α τέρ α ς του α να δύετα ι α π ' το καλό θ α μ μ έν ο π α ρ ελθό ν και μιλά στο γιο του μέσα α π' το χειρόγρα φ ο ημερ ολό γ ιο του '85.

Η Μ α ρ ία γ ε ν ν ή θ η κ ε τυ φ λ ή . Έ λ ε γ ε η μ η τ έ ρ α τ η ς π ω ς, κ α θ ώ ς τ η ν κ ρ α τ ο ύ σ ε σ τ η ν α γ κ α λ ιά της, ε ίδ ε σ τα τ υ φ λ ά μ ά τ ια τ η ς τ η ν ο μ ο ρ φ ιά τ η ς μ ο υ σ ικ ή ς , π ο υ τ η ν α κ ο ύ ς αλλά δεν τη Β λ έ π ε ις . Σ α ν τα τ ρ α γ ο ύ δ ια π ου έ λ ε γ ε η Κ ά λ λ ο ς ή τ α ν σ α ν τ η ν Casta Diva... Τ ό σ ο ό μ ο ρ φ η ! Κ ο ιτ ά τ ε α π ο φ ά σ ισ ε να τη Β α φ τ ίσ ε ι Μ α ρ ία κ α ι να τη φ ω ν ά ζ ε ι Κ ά λ λ α ς . Π α ιδ ί α κ ό μ α η Κ ό λ λ α ς , γ ν ω ρ ίζ ε τ α ι μ ε το ν θ ε ο τ ό κ η . Μ ικ ρ ό ς κ α ι ε κ ε ίν ο ς , ο χ τώ χ ρ ό νω ν, « θ έ λ ε ι ς να ε ίμ α ι τα μ ά τ ια σου; Ν α σ ο υ λ έ ω τ ι Β λ έ π ω ; » τ η ς π ρ ο τ ε ίν ε ι μ ε α θ ω ό τ η τ α ο θ ε ο τό κ η ς ... « Ν α ι, α μ έ ! θ ε ς να ε ίμ α ι εγ ώ το β λ έ μ μ α σ ου; Ν α σ ο υ λ έ ω τ ι Β λ έ π ω μ έ σ α μ ο υ ;» α π α ν τά εκ είν η ...

Έ το ς 1914, σ τα β ά θ η τ η ς Α ν α τ ο λ ία ς . Σ τ η ν κ α ρ δ ιά ε ν ό ς ά γ ρ ιο υ β ρ α χ ώ δ ο υ ς τ ο π ίο υ ζ ε ι η ο ικ ο γ έ ν ε ια Τ ο μ α σ ιά ν . Ό ταν ξ ε σ π ά ο Α ' Π α γ κ ό σ μ ιο ς Π ό λ ε μ ο ς , η κ υ β έρ ν η σ η τω ν Ν εο το ύ ρ κ ω ν α π ο φ α σ ίζ ε ι να ε ξ ο ν τ ώ σ ε ι τ ο υ ς Α ρ μ έ ν ιο υ ς μ ε το π ρ ό σ χ η μ α ό τι ε ίν α ι π ρ ο δ ό τ ε ς . Ο ι Τ ο μ α σ ιά ν α π ο φ α σ ίζ ο υ ν να ε γ κ α τ α λ ε ίψ ο υ ν κ ρ υ φ ά τ η ν π ό λ η το υ ς, α λ λ ά δ ε ν π ρ ο λ α β α ίν ο υ ν . Η Σ ο υ σ ά ν α και ο Α ρ ά μ β λ έπ ο υ ν να δ ο λ ο φ ο ν ο ύ ν τ α ι μ π ρ ο σ τά σ τα μ ά τ ια τ ο υ ς ο ι γ ο ν ε ίς κ α ι ο π α π π ο ύ ς το υ ς. Τ ο τ α ξ ίδ ι σ τ η ν Κ ό λ α σ η ξ ε κ ιν ά . Τα δ υ ο α δ έ λ φ ια α ν α γ κ ά ζ ο ν τ α ι μ α ζ ί μ ε ά λ λ ο υ ς Α ρ μ έ ν ιο υ ς να δ ια ν ύ σ ο υ ν χ ιλ ιά δ ε ς χ ιλ ιό μ ε τ ρ α κ ά τω α π ό α ν τ ίξ ο ε ς σ υ ν θ ή κ ε ς , μ ε π ρ ο ο ρ ισ μ ό το ά γ ν ω σ το .

Τη ζωή του επίσκιαζαν πάντα

Αγαπήθηκαν πολύ.

Ενα συγκινητικό μυθιστόρημα

ο εγωισμός και η δειλία των άλλων.

Και πόνεσαν πολύ. Όλη τους

για την ιστορία

Τώρα πρέπει να αφήσει πίσω του

τη ζωή για τον έρωτα

ενός πολύπαθου λαού.

το σκοτεινό παρελθόν,

και την αγάπη τηνέζησαν.

προκειμένου να ζήσει στο φως...

Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ Γ ια

w

w

w

.

p

αναγνώστες με

s

i

c

h

o

g

i

απαιτήσεις

o

s

.

g

r

Στις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ, την τελευταία σελίδα τη γράφετε πάντα εσείς στο www.psichogios.gr Όταν κλείνει ένα Βιβλίο, ανοίγει ένας κύκλος επικοινωνίας. Γνωρίστε τους συγγραφείς και τους αναγνώστες μας μέσα από τα blogs, το forum και τις εκδηλώσεις μας. Στείλτε τις κριτικές σας και λάβετε μέρος σε κληρώσεις. Γραφτείτε δωρεάν στη Λέσχη Αναγνωστών μας με e-mail στο info@psichogios.gr ή στείλτε sm s στο 6955 805 192 γράφοντάς μας ΔΙΑΒ, ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ, Τ.Κ., ΠΟΛΗ με κενό ανάμεσα, ή καλέστε χωρίς χρέωση στο 80011-646 464.

δ: βιβλιοκριτική

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Ιστορίες τρόμου

Ελισάβετ Σπανττδάκη

Οι ιστορίες είναι εφτά. Η κάθε μία

Από αρκετούς θεωρείται δύ­

τους εξολοκλήρου διαφορετική. Μ ό­

σκολο «είδ ο ς», χωρίς «π έ ­

λις όμως γευτείς την πρώτη, ξέρεις

ρα ση », αφού λένε ότι στερείται το

πολύ καλά τι απαιτήσεις να έχεις από

μεγαλείο του μυθιστορήματος. Μπο­

τις επόμενες. 0 Ν. Φαρούπος ξέρει

ρούν όμως να σε κερδίσουν με τρόπο

πώς να κλιμακώνει την αγωνία, ξέρει

που να έρχονται σ ε σύγκρουση με τις

να χειριστεί τους χαρακτήρες και το ν

άλλες π ροτεραιότητές σου και να τα

λόγο του με τέτοιο τρόπο που να

βάζεις πιο πάνω. Σε «τ ρ ώ ν ε » να τα

συμβάλλουν ακόμα καλύτερα στη

διαβάσεις, να τα τελειώσεις. Γιατί εί­

διήγηση. Οι ιστορίες τρόμου έχουν

ναι συμπυκνωμένες ιστορίες, σα

όμως ένα άλλο μειονέκτημα (για τους

σφηνάκια. Πιο δυνατά, πιο έντονα,

αναγνώ στες): αν έχεις διαβάσει πολ­

πιο γευστικά.

λές, δύσκολα εντυπωσιάζεσαι, δύ­

Ο Νίκος Φαρούπος ξέρει να χρησι­

σκολα νιώθεις αυτήν την ανατριχίλα,

μοποιεί καλά την τέχνη του για να

το σφίξιμο σ το στομάχι. Η αλήθεια εί­

γράψει διηγήματα. Α υτό είναι άλλη

ναι ότι, αν καταλάβεις το μοτίβο του

μία παγίδα που έχει στημένη αυτό το

συγγραφέα, γνωρίζεις τι θα συμβεί

λογοτεχνικό είδος: δεν μπορούν να

στη συνέχεια, προβλέπεις το τέλος.

γράψουν όλοι διηγήματα. Έ ω ς κι εί­

Εδώ ο Ν. Φαρούπος κερδίζει έδαφος.

δ

ναι πολύ πιο δύσκολο να βρεις συγ­

Ναι μεν έχει ένα ξεκάθαρο στυλ που

38

γραφέα που να μπορεί να εκφραστεί

το ν κάνει αναγνωρίσιμο, αλλά δεν σ ’

άνετα μέσα από το είδος. Οι Ιχνηλά­

ενοχλεί. Ίσα-ίσα που απολαμβάνεις

τες του σκότους έχουν ακόμα μια δυ­

το ν τρόπο που χειρίζεται τη ν κατά­

Ν ίκος Φ α ρ ο ύ π ο ς

σκολία: είναι ιστορίες τρόμου. Διπλή

σ τα σ η μπροστά του.

Οι ιχνηλάτες του σκότους

λοιπόν η πρόκληση: η επιτυχία του

Ιστορίες τρόμου λοιπ όν γυναίκες-τέ-

κλίματος και η επιτυχία τη ς σ ω σ τή ς

ρατα, παιδιά-φαντάσματα, άγιοι που

εξιστόρησης. Το εγχείρημα κρίνεται

κολάζονται και αβυσσαλέες τρύπες

επιτυχές. Οχι μόνο κρατάς στα χέρια

που όσοι πέφτουν μέσα τους χάνον­

σου ένα βιβλίο που πρόκειται να σου

ται. Ιστορίες που σ ε κάνουν να τις

προσφέρει τη ν αίσθηση που θα ήθε­

διαβάζεις αδηφάγα. Όχι γιατί μονο­

λες αλλά σου προκαλεί κι ένα αί­

πωλούν το ενδιαφέρον αλλά γιατί ο

σθημα «ανικανοποίητου». Γιατί θα

συγγραφέας ξέρει πώς να τις κου-

ήθελες κι άλλο...

μαντάρει. 1

Μ Α ΡΤΙΟ Σ

2011

διηγημάτων.

Κέδρος, 2010 σελ. 256, € 15

Μ

ια

συλλογή

Η κρίση εμπνέει ΕΛ ΛΗ Ν ΙΚΗ Π ΕΖΟ ΓΡΑΦ ΙΑ

σύγχρονη πραγματικότητα εμπνέει συχνά τους συγγραφείς. Η

Η

οικονομία, η κρίση, το χρηματιστήριο, ο γοητευτικός όσο και Γιάννης Καρβέλης Η παραβολή του ασώτου

παραπλανητικός κόσμος τω ν αγορών εμπνέει τους συγγραφείς για να στήσουν το αφηγηματικό τους πλαίσιο. Ο συγγραφέας φαίνεται

Γαβριηλίδης, 2010 σελ. 228, € 15,98

να έχει επαγγελματική πείρα των αγορών, καθώς εργάστηκε ως μη­ χανικός στη βιομηχανία και στα δημόσια έργα. Ο ήρωάς του είναι ένας μαθηματικός, ο Αντώνης Στυλιανίδης, που παρασύρεται στο κυνήγι της μεγάλης χίμαιρας που λέγεται «εύκολο χρήμα» και μπλέ­ κει με τα χρηματιστηριακά παιχνίδια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αφήσει έκθετη τη ζωή του στους πέντε ανέμους και τελικά να την καταστρέφει. Η προσωπική του ζωή θα καταστραφεί, η δουλειά του θα παραμεληθεί, η μεταπτυχιακή εργασία του θα μείνει στη μέση και ο ίδιος ψυχολογικά θα ζήσει ένα δράμα. Πίσω από την προσωπική του τραγοοδία βρίσκεται ένας χρηματιστής που οδηγεί τα νήματα της καταστροφής του. Με τη βοήθεια μιας παλιάς σοβαρής γνωριμίας θα προσπαθήσει να βρει αυτόν τον άνθρωπο και να αποκαλύφει τις παράνομες πράξεις του. Για τον Στυλιανίδη αρχίζει μια νέα περιπέ­ τεια, που θα τον βάλει σε σκοτεινά μονοπάτια. Στη μάχη αυτή θα χρη­ σιμοποιήσει τη μαθηματική λογική του και λίγους ανθρώπους που εμπιστεύεται. Σε αυτήν την πορεία θα κερδίσει ξανά την ταυτότη­ τά του και την αυτοπεποίθησή του. Ένα βιβλίο για τα παρακυκλώματα της πολιτικής και της οικονομίας.

Ν Ε Ο Ι Α

Μ

ν ε ς τ η ς

Ε Λ Λ Η Ν Ε Σ

ε λ ιδ ω ν η ς

·*

π ο υ λ ο υ

Λ

Κ

έ ν α

·ο· Λ

ένα

τςοπουλου

·»

α σ ίλ η ς

Κ

Α

Γ

Ι

δ α κ η ς

·>

Ε

Δ

Μ

Θ

·*

ω σ ή φ

α λ α ζ η ς

δ ό λ φ ο ς

Κ

·*

ο υ κ η ς

θ ή ν α

δ α ς

Β

Σ

·*

Β Β

Μ α υ ρ ο μ ιχ ά λ η

Σ

Ε

Π

α μ α ρ α

·*

Π

·*■ Β

ικ τ ω ρ ία

Κ

Ν Ζ

Ι

18, Α θ ή ν α

Β

Λ

·*

Γ Ν

ά μ π ρ ο ς

α π λ α ν η

·*

·*

Δ

ρ ε τ ο υ

Λ

ε υ γ ω λ η ς

Κ

Γ

Α

Μ

Τ

η μ η τ ρ η ς

Ρ

Σ

Χ

α ρ ία

·* Π

Ι

Σ

Β

Π ·*

·* Λ

τ α

αγγέ λ η ς

Ι

Δ

Λ

-

ανου

-

Χ

­

ρ η

·*

ε ω ν ί

·*

α ρ ο υ λ η ς

Λ

Σ

υ μ ε ω ν ιδ ο υ

α π α λ ε ω ν ιδ α

Η

α τ ς ο

τ α ύ ρ ο ς

ς ιρ ω ν η ς

Μ

Κ

α ρ ικ λ ε ια

α ρ ικ α

ιώ ρ γ ο ς

α λ λ ιό π η

Β

·*

Μ

κ ο τ ς ο π ο υ λ ο ς

υ κ ο μ η τ ρ ο ς

·*

10680, τη λ .

Γ

·*

Γ

·* ·*

α β ρ ιλ η

ο υ λ α ς

α π α ϊω α ν ν ο υ

ικ ό λ α ό ς

Σ

ρ β α ν ίτ η ς

γγ έ λ α

α σ ίλ η ς

α υ λ ίδ η ς

Π

·*

Α

Π Ο Ι Η Τ Ε Σ Α

α ν α γ ιώ τ η ς

ό δ ω ρ ό ς

α τ θ α ίο ς

Ο

ο·

α σ ιλ ικ ή

π ο ρ ρ η ς

Μ

«

α λ ε ρ γ η

μ π ο γ λ η ς

σ τ ό ς

[Μ . Α .]

Ρ

­

ο

­

ο υ λ α

-

·*

Η

Σ

210 3636514, w w w . g a v r ie lid e s b o o k s .g r

δίβιβλιοκριτική

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Ατόφιος ερ ω τισ μός

Βούλα Καραγιανοπούλου

ιώνια είναι η επ ιστροφ ή τη ς

κές που σ ’ α να σ τα τώ νο υ ν γιατί διαι­

Ελένης Γκίκα σ τη θεματική

σθά νεσαι ότι η σχέση του κριτικού

της: τα βιβλία, η απώλεια, ο

με το μυθιστόρημα δεν είναι απλώς

έρ ω τα ς ο λεηλάτης, που δεν θα τη ς

επαγγελματική. Η κριτικός δένεται

αφήσει τίποτα. Σαν φοίνικας θα

με το αντικείμενό τη ς και το κάνει

αναγεννιέται από τις σ τά χ τες τη ς

ένα, το κάνει δικό της, παραδίδεται

και θα συνεχίζει το ν ίδιο δρόμο. Θα

σ ’ αυτό όπ ω ς αυτό μοιάζει να έχει

χάνεται και θα ξαναβρίσκει το δ ρ ό ­

γρα φ τεί για εκείνη. Βλέπεις τα ίδια

μο τη ς επ ιστροφ ής, πάντα το ν ίδιο,

μυθιστορήματα που έχεις κι εσύ στα

Α

καθοδηγούμενη από ένα ένσ τικ το που δεν τη ν προδίδει ποτέ.

■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■

Η Ό λγα είναι ο φοίνικας και ψάχνει

Γιατί για να διαβάσεις α υτό το βιβλίο πρέπει πάνω απ' όλα να έχεις μουσική μ έσα σου. Ό ποια κι αν είναι αυτή, όπω ς κι αν εκφράζεται. Και θέλει να παραδοθείς. Και τότε, αποκάλυψ η.

Εκείνον. Θυμάται το ν πατέρα. Παραδίδεται σ τα χέρια του Ο ρέστη. Μια ιστορία χωρίς αρχή και τέλος, επί τη ς ουσίας. Μια ιστορία που εί­ ναι αποτυπωμένη καθαρά μέσα από

ράφια σου με το βλέμμα του Άλλου.

γω νίστριας. Τ ο χέρι τη ς Ελένης Γκί­

Α υ τά που ψιθύρισαν σ ε σένα θα μέ­

κα πηγαίνει αυθόρμητα, δημιουργεί

νουν πάντα κρυφά. Αλλά ό τα ν π

δ

πηγαία, γιατί πλέον είναι δεύτερη

Ελένη Γκίκα τολμά, σου αποκαλύ­

40

φύση της. Κι ό σ ο προχωράς παρα­

πτεται η δική τη ς διάσταση, τα δικά

κάτω, σ υ ντο νίζεσ α ι σ το βόμβο τη ς

τη ς μυστικά με τα βιβλία.

γραφής τη ς και με έναν ερω τικ ό

Η μουσική του καθένα παίζει καθο­

σχεδόν τρ ό π ο γίνεσαι ένα.

ριστικό ρόλο. Γιατί για να διαβάσεις

Να κάτι που δεν συνηθίζεται: ο α τό ­

αυτό το βιβλίο πρέπει πάνω απ’ όλα

φ ιος ερω τισμ ός. Κάτι που πετυχαί­

να έχεις μουσική μέσα σου. Όποια

νει η συ γγραφ έα ς χωρίς να το επι­

κι αν είναι αυτή, όπ ω ς κι αν εκ φ ρά­

διώκει, χωρίς να γίνεται α υ τοσ κ ο­

ζεται. Και θέλει να παραδοθείς. Και

πός. Χ ω ρίς καν να έχει σημασία αν

τό τε , αποκάλυψη. ■

Μ Α ΡΤΙΟ Σ

2011

τα γρανάζια του μυαλού τη ς π ρ ω τα ­

Ε λ ένη Γκίκα Αι ώνι α επ ιστροφ ή

Ψυχογιός, 2010 σελ. 448, € 17,90

τη στιγμή που διαβάζεις μπροστά σου βρίσκεται μια ερωτική σκηνή ή μια κριτική βιβλίου. Και υπάρχουν δεκάδες μέσα σ το βιβλίο της. Κριτι­

ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΟΥΚΑΣ Στα μέσα σύνορα ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΟΥΚΑΣ Στα μέσα σύνορα

ΠΟΛΙΣ

ΔΙΑΙΡΕΤΗΣ

ΜΗΔΕΝ

Δ ίχ ω ς φ ό β ο και δίχω ς ελπ ίδα Ε ν α λ λ ά σ σ ο ν τα ς φ ίλου ς, π α τρίδα Π α β α ρ ό τι, Π ικ ά σ ο και π ίτσ α Α ν ο ιχ το ί με κα λού ν ου ρα νοί Θ α κ ρ α τώ μια ζω ή τη β α λίτσα Π ο υ θα μ είνει για π ά ν τα αδειανή

Σε μια πόλη με κ ίτρ ινα φ ώ τα Σ τ ω ν α ρ χ α ίω ν ε ρ ώ τ ω ν τα π ρ ώ τα Π ου κ υ λ ο ύ ν σ τ ο μ εγάλο π οτά μ ι Και τ α π α ίρ νει μ εμ ιάς η βροχή Σ α ν ιδ ρ ώ τα ς κολλά σ τη ν παλάμη Τ ω ν ν ε κ ρ ώ ν που ξεχ νά μ ε η ψυχή 1 I

Ο Γιάννης Δούκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1981. Σπούδασε Φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και Digital Humanities στο King's College του Λονδίνου. Το 2θθΐ εξέδωσε μια συλλο­ γή σύντομων πεζογραφημάτων με τον τίτλο Ο κό­ σμος όπως ήρθα και τον βρήκα (Κέδρος). Κείμενά του δημοσιεύονται στο Διαβάζω και στο προσωπι­ κό του ιστολόγιο (http://dokime.wordpress.com).

Σ τ ω ν ο ν ε ίρ ω ν τ η ν άπραγη κόψη Α κ ο υ μ π ώ ν τα ς το υ χρόνου τ η ν όψη Λ α β υ ρ ίν θ ο υ ς σ τ ο διάβα μου χ τίζω Και με το ίχ ο υ ς γ εμ ά το υ ς ρ ε φ ρ έν Σαν πηλίκο γυ μ νό σ υ ν ο ψ ίζω Τ ι θα π ει δ ια ιρ έτη ς μ η δέν

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΛΙΣ Βιβλιοπωλείο: ΑΙΟΛΟΥ 33, · τηλ.: 210 36 43 382 -e-mail: info@polis-ed.gr

δ: βιβλιοκριτική

ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Η Αρμένισσα και ο Τούρκος

Φίλιππος Φιλίππου

καν σ το Ισλάμ και παντρεύτηκαν

γεννήθηκε σ το χωριό Χ ονάζ

μουσουλμάνους) και ζού σαν στις πε­

τη ς επαρχίας Ντενιςλί, νοτι­

ριοχές της Αμάσειας, σ το Ερζερούμ,

οανατολικά τη ς Σμύρνης, το 1952.

το Καρς και γύρω από τη λίμνη Βαν.

Σπούδασε Παιδαγωγική και Φ ιλοσο­

Τ ο ταξίδι του πραγματοποιήθηκε το

φία, ασχολήθηκε με τη δημοσιογρα­

1998. Η έρευνά του δεν ήταν εύκολη,

φία και εργάστηκε στη Γερμανία ω ς

αντιμετώπισε δυσπιστία και σκεπτι­

τού ρκ ος εκπαιδευτικός. Α νά μ εσα

κισμό, ώσπου βρήκε τη ν κυρία Σα-

στα βραβεία με τα οποία έχει τιμηθεί

φιγέ, η οποία του άνοιξε τη ν καρδιά

συγκαταλέγονται το Βραβείο Ειρήνης

της. Η ιστορία τη ς ηλικιωμένης γυ­

και Φιλίας Αμπντί Ιπεκτσί και το Ει­

ναίκας ήταν κάπως συνηθισμένη:

δικό Βραβείο Ελληνοτουρκικής Φι­

ήταν Αρμένισσα που αγάπησε έναν

λίας. Σ το παρόν μυθιστόρημα, που

Τούρκο, το ν οποίο παντρεύτηκε, κό­

βασίζεται σ ε αφηγήσεις γύρω από

ντρα στη ν επιθυμία τω ν γονιώ ν της.

την αρμενική γενοκτονία, ο Γ ιαλτσίν

«Ό τα ν κάποιος ερ ω τεύ ετα ι», λέει,

μιλάει για την ιστορία τω ν Τούρκων

«δ ε ν μπορεί να δει με καθαρό μάτι.

που έσ ω σ α ν ςω ές Αρμενίων, την πε­

Δ εν καταλαβαίνει ούτε από φ όβο

ρίοδο που είχε αρχίσει διωγμός εναν­

ούτε από θά να το!» Ο συγγραφέας

τίον τους. Όλα άρχισαν το 1992, όταν

βρήκε κι άλλους πρόθυμους να του

ο αφηγητής γνώ ρισε τη Μελινέ, μια

μιλήσουν, ώ σ τε να γράψει το βιβλίο

δασκάλα αγγλικών και τουρκικών,

του. Συμπερασματικά, πρόκειται για

αρμενικής καταγωγής, σ το Ντίσελν-

ένα

τορφ . Σ υ ζη τώ ντα ς μαζί τη ς για τις

μορφή ρεπορτάζ που διεκτραγωδεί

Κ ε μ ά λ Γιαλτσίν

συναντήσεις του με ηλικιωμένους

τις περιπέτειες τω ν Αρμενίων της

Για σένα η καρδιά μου χτυπά

ανθρώπους σ τη ν Ελλάδα και την

Ανατολίας, μα δείχνει και το α νθ ρ ώ ­

Τουρκία, σχετικά με τα τραγικά γε­

πινο πρόσωπο τω ν τούρκω ν γειτό­

γονότα που βίωσαν τα χρόνια από το

νω ν τους. Σε αυτό υπάρχουν χάρτες,

1919 ώ ς το 1925, δηλαδή τη Μικρα­

έγγραφα και φ ω τογρα φ ίες τω ν πρω ­

σιατική Εκστρατεία και τη ν ανταλ­

τα γω νιστώ ν της ιστορίας, μαζί με επι­

Στοχαστής, 2010

λαγή τω ν πληθυσμών, εκείνη του

στο λές α να γνω στώ ν προς το ν συγ­

σελ. 496, € 23,45

πρότεινε να πάει να βρει τις ηλικιω­

γραφέα, ο οποίος το αφιερώνει στη

μένες Αρμένισσες που είχαν γλιτώσει

Μελινέ: «Για σένα η καρδιά μου

από τη σφαγή (αφού προσηλυτίστη-

χτυπά!» διαβάζουμε. 1

Μ Α ΡΤΙΟ Σ

2011

συγγραφέας Κεμάλ Γιαλτσίν

Μ ετάφ ραση:

Οχανές-Σαρκίς Αγαμπατιάν

Ο

μ οντέρνο

μυθιστόρημα

με

ΕΛ Λ Η Ν ΙΚ Η ΠΕΖΟ ΓΡΑΦ ΙΑ

Νεα νι κές

Αγγελική Σχοινά

ανησ υχίες

Καλημέρα και αντίο Β ο ρ ειο δ υ τικ ές Εκδόσεις, 2010 σελ. 206, € 13,35

αλημέρα και αντίο» είναι το μήνυμα που αφήνει ο Φίλιππος δίπλα σε όλες τις γυναίκες που κατακτά πριν τις αφήσει να κοιμούνται στο κρεβάτι που μοιράστπκαν για μια νύχτα, ένα μήνυμα που το θεωρεί πε­ ριεκτικό και σαφές. Το ίδιο μήνυμα βρίσκει μια μέρα κι αυτός στο σπίτι που μοιραζόταν με τη Ζωή, η οποία τον εγκατέλειφε μετά από πέντε χρόνια ελεύ­ θερης σχέσης. Ο Φίλιππος αρνείται να αντιμετωπίσει τον πόνο που τον μου­ διάζει. Η Ζωή, από την άλλη, ταξιδεύει ώς το Παρίσι, όπου με τπ στήριξη και την ενθάρρυνση της φίλης της, Λΐζ, εξερευνά μια ζωή γεμάτη συναι­ σθήματα και εικόνες. Το παρόν βιβλίο, που αποτελεί την πρώτη συγγρα­ φική προσπάθεια της 22χρονης Αγγελικής Σχοινά, είναι γραμμένο με ένα λόγο άμεσο, νεανικό και σύγχρονο. [Δ. Κ.]

ΚΡΑΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΧΡΟΝΙΚΟΥ-ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ 2010

ΓΙΩ ΡΓΟ Σ ΒΕΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΟΚΙΟ ΣΤΟ ΧΑΡΤΟΥΜ Ημερολογιακές καταγραφές και εντυπώσεις, μαρτυρίες και περιγραφές, ένα ιαλίμψηστο εικόνων και εμπειριών, με μεταμορφώσεις, ανατροπές, εκπλήξεις και τυμπτώσεις- η αλήθεια και το αίνιγμα κάθε ταξιδιού. Απορούμε να πούμε ότι είναι ο σημαντικότεροε ταξιδιω τικόε συΥΥραφέαε in s γενιάε του ....] Οι τόποι έχουν ταριχευθεί oris σελίδεε in s TpiAoyias του, σαν σπόνιεε πεταλούδεε π η συλλογή εντομολόγου. Γιατί η συγγραφική λειτουργία στον Γιώργο Βέη έχει κυρίωε :ον μηχανισμό μεγεθυντικού φακού. Τα «ταξίδια» του δεν έχουν αφηγηματική εξέλιξη, δεν τυνιστούν χρονικέε α κ ο λ ο υ θ ία με αφετηρία, πλοκή και έκβαση: είναι μάλλον απέραντοι :άπητεε λεπτομερειώ ν, αλληλουχίεε ισότιμω ν και μοναδικώ ν στιγμών που απλώνονται ιπεριόριστα στον χώρο. Φώτηε Τερζάκηε, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - «Βιβλιοθήκη», 1 5 .1 .2 0 1 0

www.kedros.gr

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

δ: βιβλιοκριτική

ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Το νούμερο 3132... 9

Αλεξάνδρα Σαμοθράκη

α μπορούσε να είναι το βιβλίο

δώς Σωτηρίου κ.ά. Ο Σινουέ, όπως και

που διάβασε ο Κάρολος Πα-

η Ιστορία, είναι αμείλικτος με τα πρό­

πούλιας πριν αναφέρει το «Έ λ ­

σωπα που βάζει σ το στόχαστρό του, αν

ληνες και Αρμένιοι κατακρεουργηθήκα-

και ορισμένα περιστατικά ανθρωπιάς

με από τον ίδιο βάρβαρο», κατά την ομι­

και επιβίωσης ενάντια σε κάθε πιθα­

λία υποδοχής του πρόεδρου της Αρμε­

νότητα υπάρχουν ω ς εξαίρεση που επι­

νίας Σερζ Σαρκισιάν, τον προηγούμενο

βεβαιώνει τον κανόνα.

Ιανουάριο. Ή, με μια απλή αντικατάστα­

Η ειδοποιός διαφορά είναι πως σ το

ση τω ν τοπωνυμίων, τω ν ονομάτων και

Έρεβαν η παρουσίαση έχει περισσότε­

τω ν χρονολογιών, θα μπορούσε να

ρη δημοσιογραφική και λιγότερο λογο­

αναφέρεται στις σύγχρονες σφαγές της

τεχνική οπτική, καθώς παρουσιάζονται

Ρουάντα ή του Νταρφούρ.

παράλληλα και οι αποφάσεις της τριαν­

Πρόκειται για το βιβλίο του γεννημένου

δρίας τω ν Νεότουρκων που συνέλαβαν

σ το Κάιρο και διαμένοντα στη Γαλλία

και οργάνωσαν το πλάνο εξόντω ση ς

πολυβραβευμένου ιστορικού συγγρα­

τω ν Αρμενίων, οι πραγματικές επιστο­

φέα Ζιλμπέρ Σινουέ, που πραγματεύεται

λές δυτικών διπλωματών, ενδεικτικές

τη δεύτερη σε μέγεθος και προγενέ­

της αδυναμίας-απροθυμίας τους να

στερη του Ολοκαυτώματος γενοκτονία,

επέμβουν, καθώς και η μεταγενέστερη,

τω ν Αρμενίων από τους Νεότουρκους

ερήμην τω ν κατηγορουμένων ηγετών

κατά τον Α ' Παγκόσμιο Πόλεμο (1915).

τω ν Νεότουρκών δίκη που έλαβε χώρα

Συνδυάζοντας υπαρκτά πρόσωπα και

στην Τουρκία και η αποστολή «Νέμε-

επαληθεύσιμα γεγονότα, ο Σινουέ οριο­

σις», μιας ομάδας Αρμενίων που εντο­

θετεί ένα ιστορικά τεκμηριωμένο πλαί­

πίζουν τους ενόχους και καταφεύγουν

Ζ ιμ π έρ Σινο υέ

σιο μέσα στο οποίο προσπαθούν να

στην αυτοδικία όταν οι τελευταίοι δια­

Έρεβαν, μια κραυγή για την Αρμενία

επιβιώσουν οι Τομασιάν, μια αρμένικη

φεύγουν της δικαιοσύνης και κρύβο­

οικογένεια εγκατεστημένη σ το Ερζε-

νται σ το Βερολίνο. Η προσέγγιση αυτή,

ρούμ, που μοιράζεται την τύχη του αρ-

μαζί με το παράρτημα σ το τέλος του βι­

μενικού λαού. Μαζικές συλλήψεις δια­

βλίου με τα σύντομα βιογραφικά τω ν

Ψυχογιός, 20Π

νοούμενων, εκτοπισμοί ολόκληρων

«πρω ταγω νιστώ ν» και επεξηγήσεις τω ν

σελ. 419, € 16,60

πληθυσμών, πορείες θανάτου στην

ιστορικών στοιχείων, επιτρέπουν μια

έρημο, βιασμοί, μαζικές δολοφονίες,

σφαιρικότερη παρουσίαση ενός ζητή­

τάγματα εργασίας είναι μερικές μόνο

ματος που παραμένει πληγή ανοιχτή,

από τις φρικαλεότητες που διαπράχθη-

καθώς η γενοκτονία τω ν Αρμενίων δεν

καν και ω ς ένα βαθμό είναι γνώριμες

έχει ακόμη αναγνωριστεί από την

στον έλληνα αναγνώστη από το Νούμε­

Τουρκία, ενώ οι ΗΠΑ την αναγνώρισαν

ρο 31328 του Βενέζη, το έργο της Αι­

μόλις πέρσι. !

δ 44 Μ Α ΡΤΙΟ Σ

2011

Μ ετάφ ραση:

Βασιλική Κοκκίνου

Θ

Η

Γένεση

ΞΕΝΗ Π ΕΖΟ ΓΡΑΦ ΙΑ

Ιστορία και συνωμοσίες

της Σκέψης

Richard Blake

Συνωμοσίες στη Ρώμη Μετάφραση: Μαρία Έξαρχου

■ B w P fe

Σελήνη, 2010, σελ. 405, € 19,90

11/.νίεγΓ/λγ) Θυσία

'Α

λ ί

Κ. Πχ**<Λρς

Πατριάρχης Γρηγόριος I”

ΧΦΠΙΙΙΜΛΙΙΚΗ ΗΟΠΆΦΙΛ

Ζχέσεις καί Αντιθέσεις «... Vi...

ΛΚΓΙιΑϊ

yM H & R R jT·-·

Ο

Richard Blake είναι ιστορικός και το παρόν πόνημα αποτελεί την πρώτη του

βΝΑΣ ΝΚΟΣ

ΚΟΣ ΜΟΙ Γ. ΓΐΜΛΥίίΜ* Δ. MCTOAMJVW,

ΓΚΝΧΙΕΤΑΙ

συγγραφική απόπειρα, η οποία έτυχε θερμής ΛλΓΙΙ.Μ

υποδοχής από το αναγνωστικό κοινό της χώ­ ρας του, της Βρετανίας. Οι Συνωμοσίες στη

Ρώμη αποτελούν το πρώτο μέρος μιας τρι­ λογίας, η οποία αφηγείται την ιστορία του 'Ελρικ, ενός Βρετανού που, αποδιωγμένος από την πατρίδα του, καταφεύγει στη Ρώμη και το Λατερανό τω ν αρχών του 7ου αιώνα μ.Χ. Είναι η εποχή των μεγάλων θρησκευτικών και πολιτικών ανακατατάξεων, όπου οι φανερές συγκρούσεις και οι μυστικές συνωμοσίες αναταράσσουν το κοινωνικό σκηνικό και κα­

Α Κ Ρ ΙΤ Α Σ

θορίζουν τη νέα καθεστηκυία τάξη. Η αφή­

Π. Κυριακίδπς-Εκδόσεις Ακρίτας Α.Ε. Ταγματάρχου Πλέσσα 29 & Σωκράτους.17674 Καλλιθέα Τπλ, 210.9314968,9334554, φαξ: 210.9404950 Αθήνα: Στοά του Βιβλίου. Πεαμαζόγλου 5.10564, τηλ.: 210.3247678 Θεσσαλονίκη: Αγίας Σοφίας 40,54622, τηλ.: 2310.241613 • E-mail: akritas@pkbooks.gr · www.akritas.net.gr

γηση έχει τη μορφή των απομνημονευμάτων του γηραιού και σεβάσμιου πλέον Έλρικ, ο οποίος ξεδιπλώνει τα γεγονότα στα οποία πρωταγωνίστησε με ένα ρυθμό γρήγορο, χα­ ρακτηριστικό τω ν ευπώλπτων ιστορικών μυθιστορημάτων. [Δ. Κ.]

δίβιβλιοκριτικπ

ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Ο Μουμπάρακ δ εν περιλαμβάνεται

Αλεξάνδρα Σαμοθράκη

δ

46 Μ Α ΡΤΙΟ Σ

20Η

Ναγκίμπ Μ α χ φ ο ύ ζ Ενώπιον του θρόνου Μ ετάφ ραση: Π έρσα Κουμούτση

Ψυχογιός, 2011 σελ. 243, € 14,40

σοι κάθισαν σ το θρόνο της Αί­

κουραστικά επαναλαμβανόμενο τρ ό ­

γυπτου σ το πέρασμα τω ν αι­

πο.

ώ νω ν βρίσκονται στη μετά

Ατυχώς για την ελληνική αγορά, ο Όσι-

θάνατον ζω ή στην απέναντι θέση,

ρις δηλώνει πως δεν έχει δικαιοδοσία

ενώπιον του θρόνου του ίδιου του

να αποφανθεί για τους ξένους ηγεμό­

Όσιρι, που πλαισιωμένος από την

νες που ανά τους αιώνες κυβέρνησαν

Ίσιδα, τον Ώ ρο και το ν γραμματεά τω ν

την Αίγυπτο, με αποτέλεσμα ο Μέγας

θεών, τον Θωθ, θα αποψανθεί για την

Αλέξανδρος και η δυναστεία τω ν Πτο-

τύχη τους στην αιωνιότητα.

λεμαίων να αναφέρονται εν παρόδω.

Από το ν πρώτο Φαραώ της Αιγύπτου,

Όσοι κερδίζουν μια θέση ανάμεσα

το ν

Μοχάμαντ

στους Αθάνατους κάθονται σ ε έναν

Ανουάρ αλ Σαντάτ που δολοφονήθηκε

από τους χρυσούς θρόνους κατά μή­

το 1981, βασιλιάδες, πασάδες, πρωθυ­

κος της Αίθουσας της Δικαιοσύνης και

πουργοί και επαναστάτες διαδέχονται

συμμετέχουν στη διαδικασία της δί­

ο ένας το ν άλλον μέσα στην Αίθουσα

κης, ρωτώντας, κατηγορώντας ή ακό­

της Δικαιοσύνης και απολογούνται για

μη και ειρωνευόμενοι όσους τους δια­

τα πεπραγμένα τους, διεκδικώντας μια

δέχτηκαν ανά τους αιώνες.

θέση ανάμεσα στους Αθάνατους ή

Το βιβλίο αυτό δεν αποτελεί την καλύ­

προσπαθώντας να αποφύγουν μια κα­

τερη στιγμή του εκλιπόντα και βρα­

ταδίκη στην Κόλαση ή ίσως, σ το χει­

βευμένου με Νόμπελ Λογοτεχνίας Να-

ρότερο απ’ όλα, σ το ν Τόπο τω ν Α σή ­

γκίμπ Μαχφούζ, αλλά λόγω της συμ-

μαντων.

πτωματικής κυκλοφορίας του στη χώ­

Ανάμεσα στους ηγέτες που παρουσιά­

ρα μας το 2011, είκοσι τρία ολόκληρα

ζονται είναι ονόματα γνω στά σ το ν έλ-

χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία

ληνα αναγνώστη (όπως οι Φαραώ Χέ-

του στα αραβικά, τη στιγμή που η Αί­

οπας, Ραμσής και Τουταγχαμών, η Νε-

γυπτος και ολόκληρη η βόρειος Αφρι­

φερτίτπ, ο Μοχάμεντ Άλι πασάς και ο

κή μοιάζει με καζάνι που βράζει, απο­

πρόεδρος Γκαμάλ Αμπντ αλ Νάσερ),

τελεί μια συνοπτική επανάληψη της αι­

αλλά και πληθώρα Φαραώ και μεταγε­

γυπτιακής ιστορίας που επιτρέπει στον

νέστερω ν ταγών της Αιγύπτου, μεγά­

αναγνώστη όχι μόνο να βάλει σε μια

λου ίσως ενδιαφέροντος για τη χώρα

σειρά σ το κεφάλι του τους αιγυπτίους

και τους ιστορικούς αλλά σε γενικές

ηγεμόνες αλλά και να τους ταξινομή­

γραμμές αδιάφοροι για το ελληνικό

σει σύμφωνα με τις τελεσίδικες απο­

κοινό, που παρουσιάζονται εηιπροσθέ-

φάσεις του Μαχφούζ, διά στόματος

τω ς ένας-ένας ή πολλοί μαζί με έναν

του ίδιου του Όσιρι. !

Ο

Μήνη,

μέχρι

το ν

ΣΠΥΡΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

Ζωή χαρισάμενη δ ιη γ ή μ α τα Ένας σύγχρονος Δον Ζουάν εκθέτει τις κατακτή­ σεις του στο διαδίκτυο, κι ένας απατημένος σύ­ ζυγος πενθεί τη χαμένη δυνατότητα σχέσης και συμβίωσης. Ένας παπάς εγκλωβισμέ­ νος στον εγωπαθή ευσεβισμό του αναμένει ένα θαύμα για να επι­ σφραγίσει την «αγιοσύ­ νη» του. Ένας επίδοξος αυτόχειρας βρίσκει νόημα στη ζωή του, στρέφοντας το όπλο του στους άλ­ λους. Μια υπερπροστατευτική μάνα καταπιέζει εξο­ ντωτικά, με τις υπέρμε­ τρες φροντίδες της, το αδιάφορο βλαστάρι της. Ένας μπαίλντισμένος Νεο­ έλληνας ανακαλύπτει ότι διαθέτει το «χάρι­ σμα» να μεταμορφώνει τους «ανθρώπους σε κτήνη». Ένας μοναχικός άνδρας γευματίζει κάθε βράδυ μπροστά στην τηλεό­ ραση, αναπολώντας τα παλιά οικογενειακά γεύματα.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΛΙΣ Βιβλιοπωλείο: ΑΙΟΛΟΥ 33, · τηλ.: 210 36 43 382,e-mail: info@polis-ed.gr

δ: βιβλιοκριτική

ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Μελλονη κός εφ ιάλτης

Ελισάβετ Σπανπδάκη

φέρει από τις δημοφιλείς σειρές με

θέτης, ο άλλος βραβευμένος

βρικόλακες είναι το εξής απλό: πα­

συγγραφέας. Ενώνουν τις

ρουσιάζει μια μάστιγα, μια πιθανή

δυνάμεις τους και ξεκινούν μια τρ ι­

πραγματικότητα, με άλλες παραμέ­

λογία. Π ρώ το μέρος το Ίχνος, μετα­

τρους, που αγχώνει και προβληματί­

φρασμένο στη χώρα μας από τις εκ­

ζει το ν αναγνώστη. Επιπλέον, αυτό

δόσεις Λιβάνη το

2009. Με τη ν

που κάνει τη σειρά τω ν Ν τελ Τόρο

Π τώση η ιστορία συνεχίζεται, ακόμα

και Χόγκαν διαφορετική είναι η αν­

πιο σκοτεινή, ακόμα πιο υποβλητική.

θρώπινη σκοπιά τους, η ανάγκη τους

Ο Εφ δεν προλαβαίνει να σ ώ σ ει τη

να διατηρηθούν τα ανθρώπινα χαρα­

γυναίκα του, την Κέλι, και αυτή με-

κτηριστικά, αυτά που κάνουν τους

τατρέπεται σ ε βαμπίρ. Σ ’ ένα βαμπίρ

ελάχιστους εναπομείναντες να ελπί­

που διψά για το ανθρώπινο αίμα και

ζου ν σ το είδος τους. Και η μητρική

πολύ π ερισσότερο απ’ όλους, αυτό

αγάπη είναι ένα απ’ αυτά. Είναι ο

του γιου της, του Ζακ. Η Νέα Υόρκη

ισχυρότερος συναισθηματικός δ ε­

αποδομείται σταδιακά όλο και περισ­

σμός που μπορεί να αναπτυχθεί. Δ εν

σ ό τερ ο και ο Εφ, με το ν Σετρακιάν

είναι τυχαίο λοιπόν που χρησιμοποι­

και το ν Βασίλι, συνεχίζουν να ελπί­

ούν αυτόν.

ζουν ότι μπορούν να αντισταθούν

Δ εν είναι τυχαίο που αν αλλάξουν οι

σ το ν Α φ έντη και στη μαζική κατα­

αναλογίες όλα γυρνούν πίσω σ τα βα­

δ

στροφ ή. Φυγαδεύουν το παιδί για να

σικά. Δ εν έχει σημασία ούτε το επάγ­

48

μην το βρει η Κέλι. Γιατί τη θέση της

γελμα που κάνεις, ούτε το status σου,

ανθρώπινης αγάπης έχει πάρει η

ούτε τα λεφτά. Σημασία για να δια­

βαμπιρική δίψα. Όλοι οι απέθαντοι

τηρηθείς απρόσβλητος είναι να ξα-

επιστρέφουν για τους αγαπημένους

ναγίνεις προστάτης, να διαφυλάξεις

τους. Σ το μεταξύ αρχίζουν κι αποκα­

τα αγαπημένα σου πρόσωπα, να μη-

λύπτονται μικρές λεπτομέρειες για

χανευτείς

την προέλευση τω ν βαμπίρ. Μ έσα σ ’

Μ προστά στη ν ανάγκη, η αλληλεγ­

όλα, το Βιβλίο, με το ασημένιο κά­

γύη, η πίστη, η δύναμη, η αγάπη ξε ­

Λ ιβά νης, 2010

λυμμα και το δυσοίωνο περιεχόμενο,

τρυπώνουν και επανατοποθετούν τον

σελ. 443, € 17,15

που όλοι οι δημοπρατικοί οίκοι αρ-

άνθρωπο στη θέση του.

νούνται να διαχειριστούν...

Το Ίχνος έβαλε το σαράκι, η Πτώση

Α υτό που κάνει αυτή τη σειρά να δια­

σ ε καταλαμβάνει μέχρι τέλους. 1

Μ Α ΡΤΙΟ Σ

2011

ένας καταξιωμένος σκηνο­

Guillerm o Del Toro C h u c k H o gan

Η πτώση Μ ετάφ ραση:

Χριστιάννα Σακελλαροπούλου

Ο

τρόπ ου ς

να

ξεφ ύγεις.

Αγαπημένος του τραγουδιού

ΜΕΛΕΤΗ Τούλα Κ α ρ ώ νη Ζ ο ρ ζ Μ πρασένς, ο ποιητής τρ α γ ο υ δ ο π ο ιό ς

δραστήρια συγγραφέας συνεχίζει την εξαιρετική δουλειά στη μελέ­

Μετάφραση: Μ α ρία Έ ξ α ρ χ ο υ

τη του γαλλικού τραγουδιού του προηγούμενου αιώνα, που σημάδε­

Δρόμων, 2009,

ψε μια ολόκληρη γενιά. Προηγήθηκαν οι Ζακ Μηρελ και Σαρλ Αζναβούρ·

ο. 157, € 12,80

Η

στο τρίτο μέρος της σειράς «Γαλλικό τραγούδι» παρουσιάζεται ο Ζορζ Μπρα­ σένς, ίσως ο σημαντικότερος γάλλος ποιητής-τραγουδοποιός. Μετά την έκ­ δοση δύο ποιητικών συλλογών και κάποιες πρώτες, αμήχανες δημόσιες εμ­ φανίσεις, ο Μπρασένς «ακούγεται» για πρώτη φορά στο Παρίσι το 1952 με τον «Γορίλα», ένα σκωπτικό τραγούδι ευρέως γνωστό ακόμα και στο ση­ μερινό ελληνικό κοινό. Η ανατρεπτική ποίηση του Μπρασένς αρχικά σο­ κάρει τα συντηρητικά ήθη της εποχής, αλλά τελικά το ήθος και η τρια­ κονταετής συνέπεια στπ ζωή και στην τέχνη του τον καταξιώνουν στη συ­ νείδηση των Γάλλων κι όχι μόνο. Η έκδοση διατρέχει τα σημαντικότερα ση­ μεία του βίου του και ολοκληρώνεται με τους στίχους 35 τραγουδιών με­ ταφρασμένων από τη συγγραφέα.

ΜΑΡΙΟΣ ΧΑΚΚΑΣ

ΑΠΑΝΤΑ 1 έκδοση αυτή περιλαμβάνει το σύνολο του έργου του Μ. Χάκκα ίου υπήρξε η λογοτεχνική αποκάλυψη στα χρόνια της δικτατο>ίας, 1967-1974. Κάθε κείμενό του και μια αναφορά στις πικρές μπειρίες του ελληνικού λαού στον αγώνα του για τη Δημοκραία. Η στάση της κριτικής απέναντι στο έργο του στάθηκε θετι;ή, από την πρώτη του ακόμα εμφάνιση. Το έργο του Μ. Χάκκα ωογονεί κι εμπνέει κιόλας τους νέους και συγκινεί βαθιά το υρύτερο αναγνωστικό κοινό.

www.kedros.gr

ΚΔΟΣΕ1Σ

ΚΕΔΡΟΣ

[Μ . Β .]

δ: βιβλιοκριτική

ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Το μυθιοτόρημα τω ν τριώ ν

Tuna Kiremitpi είναι ένας

νιάζει από τπν υποψία ότι ο πατέρας

από το υ ς πιο δημοφιλείς

τη ς έχει αυτοκτονήσει. Η νεαρή γυ­

σύγχρονους τούρκους συγ­

ναίκα ανατρέχει σ τα δύσκολα παι­

γραφείς σ τη χώρα του, παρά το ν ε­

δικά τη ς χρόνια και αναλύει τη δυνα­

αρό τη ς ηλικίας του. Έχει βραβευτεί

στική συμπεριφορά του πατέρα τπς

για τις ποιητικές του συλλογές, ενώ

απέναντι στπ ν ίδια και τπ ματέρα της,

τα μυθιστορήματά του απολαμβά­

εν ώ έντονα συναισθήματα ανακι-

νουν ευρείας αποδοχής από το ανα­

νούνται από τπν πιθανή αυτοκτονία

γνω στικ ό κοινό τη ς γείτονος. Τ ο ανά χείρας βιβλίο αποτελεί το τρ ίτο μυθι-

του μισητού γονέα. Τελευταία παρουσιάζεται η ιστορία

στόρπμα του Kiremitpi και κυκλοφό­

του Χαλίλ, του πρώπν συζύγου τπς

ρησε σ τη ν πατρίδα του το 2005.

Αεϊλά. Ο Χαλίλ είναι ένας ενεργός και

Ό π ω ς και τα άλλα έργα του, πραγμα­

συνειδητοποιπμένος πολίτης, που

τεύεται μεταξύ άλλων τη σχέση με­

έδ ω σ ε τπ μάχπ για τα πιστεύω του

ταξύ γυναικών και ανδρώ ν στη σύγ­

τό σ ο στπ ν πατρίδα του ό σ ο και στη ν

χρονη Τουρκία.

εξορία, όπου έζη σ ε μαζί με τπ Αεϊλά.

Τ ο μυθιστόρημα ακολουθεί την ιστο­

Κινπτήρια δύναμπ για ό,τι κατάφερε

ρία τριώ ν ανθρώπων, που είναι μεν

στπ ζω ή του υπήρξε ένα καρδιακό

νέοι αλλά διαφέρουν πλικιακά. Πρώ-

νόσημα που διεγνώ σθη όταν ήταν

τπ είναι η ιστορία του Γιακούπ, ενός

ακόμπ νήπιο. Σε πείσμα του Χάροντα

δ

αγοριού στη ν αρχή της τρίτης δεκαε­

που παραμόνευε σ το πλάι του, ο Χα­

50

τίας της ζω ή ς του, που γίνεται ο πρώ­

λίλ θέλπσε να δώ σει αξία σ ε κάθε του

το ς από τπν οικογένειά του που ταξι­

στιγμή, ζώ ν τα ς με έντασα και δύ­

Tuna Kiremitqi

δεύει εκτός τω ν συνόρω ν της χώρας

Τ ρ ε ις ά ν θ ρ ω π ο ι στο δρ ό μ ο

του. Μαςί με άλλους νέους από διάφο­

ναμη. Ο συγγραφέας επιλέγει να αφηγηθεί

ρες χώρες τπς Ευρώππς και της Με­

τις ιστορίες αυτές με άμεσο τρόπο,

Μ ετάφ ραση:

σογείου συμμετέχει σε ένα κινηματο­

κ ά νοντα ς συχνά

γραφικό φεστιβάλ, όπου π έκθεση σε

σ το ν ίδιο ό σ ο και σ το υ ς ανα γνώ στες

ένα ξένο περιβάλλον το ν ωθεί να κα-

του. Α υτό δίνει τπ ν αίσθησπ ότι πρό­

ταδυθεί σ τα βάθη τη ς ψυχής του.

κειται π ερισσότερο για μια π ροφ ο­

Η δεύτερη

ιστορία ακολουθεί τη

ρική αφήγπσπ γύρω από ένα τραπέζι,

Αεϊλά, φίλη και αντικείμενο θαυμα­

παρά μια γραπτή αφήγπσπ που χρπ-

σμού του Γιακούπ, κατά τη διάρκεια

σιμοποιεί έντεχ νο και περίπλοκο

μιας δύσκολης ημέρας που σκοτει­

λόγο. 1

Δήμητρα Καραμολέγκου

Μ Α ΡΤΙΟ Σ

Θ άνος Ζαράγκαλης

Ψυχογιός, 2011 σελ. 266, € 15,50

Ο

α να φ ο ρ ές τό σ ο

ο Π Ρ ΙΓΚ ΙΠ Α Σ ΤΩΝ ΔΑΙΜ Ο Ν Ω Ν Z IE D A N Y O U S S E F

Π ΡΙΓΚΙΠ ΑΣ ΤΩΝ

* ■

ZIEDAN YOUSSEF

ΕΚΑΟΠΚΟΙ

οκα Α λ

ΛΙΒΑΝΗ

Στα αρχαία ερείπια ins noXns Χαλέπι ins Συρία5, ανακαλύπτονται τυχαία τριάντα περγαμηνέ5 σε άριστη κατάσταση. Το περιεχόμενό i o u s αποδίδεται σε έναν Αιγύπτιο μοναχό που έζησε στην Αλεξάνδρεια τον 5ο μ.Χ. αιώνα. "Evas θαρραλέθ5 AiYunnos μεταφραστή5 αναλαμβάνει τη μετάφρασή i o u s , και το τραγικό μυστικό των περγαμηνών αποκαλύπτεται...

Κυκλοφορούν σε όλα τα βιβλιοπωλεία

Το κόσμημα ms Μ Ε Λ ΙΝ Α Σ

S herry Tones

S H E R R Y JO N E S

Μέσα από το Κόσμημα ms Μεδίνας ζωντανεύει η συναρπαστική ζωή ins Αϊσά, αγαπημένη5 συζύγου του Μωάμεθ. Κοντά του βιώνει τα ιστορικά γεγονότα που οδήγησαν στην ανάδειξη του ισλάμ σε κυρίαρχη δύναμη στην Εγγύ5 και Μέση Ανατολή. Ένα μυθιστόρημα για τη ζωή μ ι α 5 περήφανη5 y u v a i K a s .

κόσμ ημα 1 / I 1 ... i

■·,

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΒΑΝΗ www.livanis.gr

£ΧΑ01Κ0ί

oocoi AA ΛΙΒΑΝΗ

δίβιβλιοκριτική

ΠΟΙΗΣΗ

Γεύση χαλκού

Νίκος Δενδρινόπουλος

ανεπιστήμιο και ποίηση δεν

ν ερ ό »). Η λέξη-κλειδί αυτού του κύ­

είναι α υ τονόη τοι συγγενείς

κλου ποιημάτων (αν η ποίηση απο­

-σ χ ε δ ό ν

όλα σ τη ν (ελλη­

δέχεται κλειδιά άλλα από το ν εαυτό

νική) ζω ή συνω μ οτού ν για να τα χ ω ­

τη ς) θα μπορούσε να είναι η λέξη

ρίσουν. 0 καθηγητής τη ς Νομικής

«κ λ ε ιδ ί»:

Βασίλης Κουγέας, πάντω ς, μετρά

αλλά κυρίως α ισθή σεω ν. Ο ποιητής

25 χρόνια και 5 συ λλογές σ τη ν ποί­

έχει ω σ τ ό σ ο τη γεννα ιοδω ρία να

ηση. Μια ποίηση ε σ ω σ τρ ε φ ή αλλά

αφήνει το κλειδί σ ε εμ φ ανές σ η ­

όχι σκοτεινή, δύσβατη αλλά όχι

μείο. Γράφει σ το ποίημα που σ φ ρ α ­

δυσνόητη. Χαρακτηριστικά της, η

γίζει τη συλλογή και τη ς χαρίζει το ν

σύ ζευ ξη λόγου και εικόνας, ο υπαι­

τίτλο της: «Κ ά θ ε φ ορά / η κατεύ-

Π

ξεκ λ είδ ω μ α

νο η μ ά τω ν

νιγμός, τα θραύσματα, οι σιωπές. Διαρκές μοτίβο το υ η συμφιλίωση με τη ν καθαρτήριο οδύνη το υ ιδιω­ τικού και δημόσιου βίου. Ό λα αυτά τα στοιχεία ενυπάρχουν σ τη ν τ ε ­ λευταία συλλογή του -μ α ζί με μια (κερδισμένη;) αίσθηση νηφ α λιότη ­

Έ ν α ά ρ ω μ α Π α ρ ισ ιο ύ και γ ε ρ μ α ν ώ ν π ο ιη τ ώ ν (η ε π ίδ ρ α σ η τ ο υ Τ σ ε λ ά ν φ α ν ε ρ ή και ο μ ο λ ο γ η μ έ ν η ) , π ο υ δ ια τ ρ έ χ ε ι π ολλά π ο ιή μ α τ α , ισ ο φ α ρ ίζ ε τ α ι α π ό μ ια δ ιά χ υ τ η ε λ λ η ν ικ ό τ η τ α .

τας. Η αφ α ιρετικ ότη τα συνεχίζει να

52

αλλά η μετάβαση από τη ν εικόνα

θυνση / κάθε φ ορά / τη ς λέξη ς το

σ το νόημα ή τ ο συναίσθημα είναι

κλειδί / ανάλογα / από πού κυλάει

πιο κοφ τή ( « τ ο πέρασμα ανάμεσα

το αίμα / λόγος / να κρατηθεί σ τη

κ α θ υ στερού σε / αλλά αυτό / δεν

ζω ή / ο ίδιος / μεγάλος και παιδί /

έβγαινε σ τη φ ω το γ ρ α φ ία »), πιο βα­

με πράσινο του χαλκού σ τα χείλη /

θιά και απρόσμενη («ακούμπησα το

και γδαρμένο γό ν α το / ψ άχνοντας

κεφάλι σ τη ν πέτρα / κι αυτή ονει­

/ ό σ ο το χιόνι σ τρ οβ ιλίζετα ι / γύρω

ρεύ τη κ ε»). Έ να άρωμα Παρισιού

απ’ τις λέξεις / ώ σ π ου να σκεπάσει

και γερμ α νώ ν π οιητώ ν (η επίδραση

/ ώ σπ ου να λειώ σει / ώ σ π ο υ / να

του Τ σελά ν φ ανερή και ομολογη-

φανεί και πάλι...»

μένη), που διατρέχει πολλά ποιή­

Για κάποιους η γεύ ση το υ χαλκού

ματα, ισοφ α ρίζεται από μια διάχυτη

παραπέμπει σ τ ο θ ά να το. Ο Κου­

ελληνικότητα, ύφους και εμπειριών

γέα ς τη θέλει κ α τά φ α σ η βιω μ ένου

(«μια σπασμένη κούπα δίπλα σ το

βίου. 1

Μ Α ΡΤΙΟ Σ

υπηρετεί τη ν εσ ω τερ ικ ή ενατένιση,

2011

S

Β α σ ίλ η ς Κ ο υ γ έα ς Με πράσινο του χαλκού σ τα χείλη και Ύψιλον, 2 0 0 9 σελ. 94, € 10

ΠΟΙΗΣΗ

' Ερωτας για πάντα

Μ

ια πολύ όμορφη α νθ ο λό­

κριτο. Ακολουθεί η επιλογή από

γηση ερ ω τικ ώ ν ποιημάτων

εξαιρετικά αγαπησιάρικα δημοτικά

από τη ν ελληνική λ ο γ ο τε ­

τραγούδια. Η νεό τερ η ποίηση κατα­

Φ ε­

λαμβάνει το μ εγαλύτερο μέρος, αρ­

βρουάριο για να υπενθυμίσει τη ν

χίζοντα ς από το ν 19ο αιώνα. Εδώ

γιορτή το υ Βαλεντίνου, αλλά είναι

συνυπάρχουν όλες οι σχολές, τα

βιβλίο με διάρκεια. Ο α νθολόγος

είδη, οι εποχές. Α π ό του ς ή σ σ ο ν ες

Γιάννης Η. Παππάς αρχίζει από τη ν

σ το υ ς ελ ά σ σ ο νες ποιητές, όλα τα

αρχαία ποίηση, το ν Α νακ ρέοντα ,

ποιήματα είναι επιλεγμένα με φ ρ ο ν ­

τ ο ν Όμηρο, τη Σαπφώ, το ν λάγνο

τίδα, έτσι που να ταιριάζουν και να

Ρουφίνο. Από το ν 3ο μ.Χ. αιώνα πη­

μην ταιριάζουν, να δημιουργούν

γαίνει σ το ν Διγενή Ακρίτα, τα η ρω ι­

διαφορετικά συναισθήματα, να προ-

κά έπη και τα ιπποτικά ρομάντζα,

καλούν και ίσ ω ς να δίνουν τη ν

για να κλείσει αυτήν τη ν περίοδο με

ώ θη ση να συνεχίσει κάποιος να δια­

τ ο ν τεχνίτη Β ιτσ έντζο Κ ορνάρο και

βάζει ποιήματα α να ζη τώ ντα ς ο λ ό ­

τ ο αριστούργημά του, το ν Ερωτό-

κληρες τις συλλογές. 1

χνία. Μ πορεί να βγήκε το ν

Γιάννης Ν. Μπασκόζος

Γιά ννης Η. Π α π πά ς (επ.) Επειδή σ ’ αγάπησα και σ ’ αγαπώ ακόμη Π ο ιή μ α τα για τη ν αγάπη και το ν έρ ω τα

Μεταίχμιο, 2010, σ. 245, € 15,50

ΜΑΡΙΑ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΤΛΟΤ

Κυρία, με θυμάστε; Αφηγήματα που καταγράφουν πρό­ σωπα και στιγμές μαθητών, που πε­ ριγράφουν ψυχές εφηβικές. Ένα βι­ βλίο που διαπνέεται από την ιδέα ότι ο δάσκαλος μαθαίνει από τους μα­ θητές του περισσότερα απ’ όσα τους διδάσκει.

Ισμήνης 75Α, 104 44 ΑΘΗΝΑ Τ η λ.- Fax: 2105145933 kichli.]>ublishing@ginail.coni

δ: βιβλιοκριτική

ΙΣΤΟΡΙΑ

Μεταναστεύοντας σ το Γκουλάγκ

Σπύρος Κακουρκότης

πρωταρχικός συσσωρευσπς και του

χιλιάδες ήσαν οι Αμερικανοί

βίαιου εκσυγχρονισμού του σοβιετι­

εκείνοι που πήραν το ν αντί­

κού κράτους: άφθονα (όσο υπήρχε

στροφ ο δρόμο από εκείνον τω ν πατε­

πλπθυσμός που μπορούσε να συλλπ-

ράδων και τω ν παππούδων τους, ανα-

φθεί) και φθπνά (όσοι πέθαιναν από

ςπτώντας διέξοδο στπν ανεργία και

τις κακουχίες αντικαθίσταντο από

μια καλύτερα τύχπ στπν ΕΣΣΔ, μια

τους νεοαφιχθέντες) εργατικά χέρια

χώρα σ το κατώφλι μιας (εξαιρετικά)

έσκαβαν τα έγκατα τπς Σιβπρίας, σε

βίαιπς και φρενιτιώδους εκβιομπχάνι-

θερμοκρασίες που ξεπερνούσαν τους

σπς.

μείον σαράντα βαθμούς, με προσδό­

Οι (σχεδόν) ειδυλλιακές εικόνες τω ν

κιμο επιβίωσπς που δεν ξεπερνούσε

αμερικανών εργατών που βρίσκουν

το ν ένα χρόνο.

καταφύγιο στπν πατρίδα τω ν προλε­

Ανάμεσά τους οι «ξένο ι» αποτελούσαν

ταρίων, μαθαίνοντάς τους... μπέιζμπολ

τους πρώτους στόχους. Εγκαταλειμ­

δεν αποτελούν παρά ένα σύντομο ει-

μένοι από τις διπλωματικές αρχές, που

ρπνικό πρελούδιο σε ό,τι θα ακολου­

προτιμούσαν να κοιτάζουν τα «γενική

θήσει. Αναμφίβολα, τα ερωτήματα

εικόνα» και τα συνολικότερα συμφέ­

που θέτει σ το υλικό του ο Τςουλιάδπς,

ροντα τπς χώρας τους, τρεις γενιές

όπως και κάθε ιστορικός, εκκινούν

Αμερικανών (οι μετανάστες, τα παιδιά

από το παρόν και είναι δύσκολο να

τους και, μετά τον πόλεμο, οι αιχμά­

δ

διαβάσει ο αναγνώστπς αυτά τα κε­

λωτοι τω ν Γερμανών που βρέθπκαν σε

54

φάλαια χωρίς να έχει σ το μυαλό του τπ

σοβιετικά χέρια) άφπσαν τπν τελευ­

σπμερινή οικονομική κρίσπ...

ταία τους πνοή στπ ρώσικπ Α π ω Α να­

Γρήγορα όμως π αφήγπσπ θα πάρει

τολή. Ελάχιστοι διασώθπκαν, και με

δραματική τροπή: Η δολοφονία του

βάσπ τις μαρτυρίες αυτών ο συγγρα­

Κίροφ, το 1934, θα σπμάνει τπν αρχή

φέας αναζπτά τα δυσδιάκριτα ίχνπ τω ν

του Μεγάλου Τρόμου, ένα κύμα μαζι­

υπολοίπων.

κών συλλήψεων, βασανισταρίων και

Και διακριτικά, είναι αλήθεια, χωρίς να

Μ ετάφ ραση: Μαρία Φακίνου

εκτοπίσεων ή εκτελέσεων που ανέδει-

θέλει να αμφισβατήσει τπ μοναδικό-

ξαν τπν NKVD, τπ μυστική αστυνομία

τπτα του Ολοκαυτώματος, θέτει το

Πατάκης, 2010

του Στάλιν, σ το ν απόλυτο κυρίαρχο

ερώτπμα: γιατί τα θύματα του σοβιετι­

σελ. 576, € 22,50

της ζω ής εκατομμυρίων πολιτών. Σύν­

κού ολοκλπρωτισμού, που ξεπερνούν

τομα το σύστπμα στρατοπέδων εργα­

ίσως τα δέκα εκατομμύρια, να μπν αξί­

σίας, το «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ», θα

ζουν τπ δική τους θέσπ στπ δπμόσια

αποτελέσει βασικό παράγοντα τπς

μνήμπ, για τπ δική τους γενοκτονία; i

Μ Α ΡΤΙΟ Σ

ετά το μεγάλο κραχ του 1929,

Τιμ Τ ζο υλιά δης Οι εγκαταλειμμένοι Α π ό τη Μ ε γ ά λ η Ύ φ ε σ η σ τα Γκουλάγκ: Ελπ ίδ α και π ρ ο δ ο σ ία σ τη Ρ ω σ ία το υ Σ τά λ ιν

Μ

bookshop.gr ΙΟ χρόνια Εμπειρία σ τα

__

η λ ε κ τ ρ ο ν ικ ό

Β ιΒ Π ία !

------------------------------- .

ΑΓΚΥΡΑ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ

ΜΙΝΩΑΣ Ε Κ Δ Ο I Ε I Ι|

<* Μ Η ·

ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ

ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΙΤΣΟΣ

Ί·

e-bookshop gip Αρχική σελίδα

My Account

Εγγραφή

SB25

e e iS im e

AdvancedS««fch Ποιοι Είμαστε

Αποκόμματα

Βοήθεια

FAQ

Για Επαγγελματίες

Τι είναι e-Books;

Πως να

Εναe-bookδεν είναι τίποτε άλλοαποενακείμενο, το οποίοαποθηκεύεται σε ψηφιακή(ηλεκτρονική) μορφή και γιατηνανάγνωσήτου χρησιμοποιούμεείτεμιαειδική συσκευήείτεοδικόλογισμικό σεενανπροσωπικό υπολογιστή, ώστε να προσομοιώνεται ηεμπειρία τηςανάγνωσης ενός έντυπου βιβλίου

διαβάαι&Ι^— έ ν α Θ - Ι χ ί ο ϊ δ ! ’·*

L

Επικοινωνία

■ ■ ·'·· ■·'·

A

______J

ΚΑ ΤΗ ΓΟ ΡΙΕΣ Ολα τα βιβλία

\V.

Κλασσική Λογοτεχνία Ποίηση

Περισσότερα.

ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ

Εττιστ. Φαντασία »*·'*· ■>

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

Fantasy

ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ

fk

Ιστορία Βιογραφίες Μονογραφίες

.r · 4

~ gtEA U n

Μυστικισμός Τεχνολογία

To e-Bookshop Προτείνει

Διάφορα

ΟΠΒΒΠΒΒ

ESS

—

TWVmvw

δ: βιβλιοκριτική

ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αγωνιστές στην Αμερική

=ένη Δ. Μπαλωτή

Χ. Ζιν έγινε γνω στός σ το ευρύ

το διάβασμά του με υποκειμενισμό

κοινό μας μέσα από το έργο

προς το ν συγγραφέα και ενίοτε δυσπι­

Ο

του Ο Μαρξ σ το Σόχο, που

στία προς τα γραφόμενά του, εφ όσον

ανέβηκε σ τη ν αθηναϊκή θεατρική

ο στόχος δεν είναι η αυτοκριτική αλλά

σκηνή για τρεις συνεχείς χρονιές, από

η υπεράσπιση του έργου του σ το ν επί­

το 2005 έω ς το 2008, από το ν έξοχο

γειο κόσμο! Με το ν Ζιν αυτή η προ­

και για την περίπτωση εκπληκτικά

σέγγιση ανατρέπεται, γιατί ακόμη και

όμοιο, Α. Αντωνόπουλο.

στη ν Αυτοβιογραφία του αυτός είναι ο

Και σ ’ εκείνο το έργο του, ο X. Ζιν είχε

κομπάρσος. Οι άλλοι, τα γεγονότα και

δώσει έμφαση σ το ν άνθρωπο Μαρξ,

τελευταία ο ίδιος. Μ’ αυτή τη σειρά κα­

στην καθημερινότητά του και πολύ εύ­

ταγράφει τις πτυχές της ζω ή ς του. Η

στοχα μέσα από τις πράξεις και τα λε­

αυτοπροβολή λείπει από το βιβλίο. Οι

γάμενα του ήρωά του είχε στηλιτεύσει

διανοουμενίστικες προσεγγίσεις για

όσα άσχημα διαπράχτηκαν σ το όνομα

την ερμηνεία τω ν γεγονότω ν ευτυχώς

μίας ιδεολογίας. Ο άνθρωπος ο καθη­

εξέλιπαν. Δεν δανείζεται «τσ ιτά τα »

μερινός και τα έργα του, αυτά ήταν το

από λόγια μεγάλων και τρανώ ν για να

κέντρο του ενδιαφέροντος του αμερι-

επιβεβαιώσει τη δράση του. Φιλοσοφεί

κανού επιστήμονα-ακτιβιστή X. Ζιν, με

ο ίδιος «μ ετ’ ευτελείας». Το «σεργιάνι

αυτούς ασχολήθηκε και αυτούς πα­

του σ το ν κόσμο» ξεκίνησε με την πα­

ρουσίασε μέσα από τα βιβλία του. Α ρ ­

ραδοχή πως «κ ά τω από την επιφάνεια

κεί και μόνο να αναφερθεί η Ιστορία

του παρόντος υπάρχει πάντα το αν­

του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών, με

θρώπινο υλικό για την αλλαγή: η κα­

πρωταγωνιστές αυτούς που έφτιαξαν

ταπιεσμένη αγανάκτηση, ο κοινός

H ow ard Ζίηη

την Αμερική και με το ν δικό τους

νους, η ανάγκη για συλλογικότητα, η

Αυτοβιογραφία

τρόπο έθεσαν τις βάσεις για να γίνει η

ανάγκη για τα παιδιά, η υπομονή μέχρι

Δ ε ν μ π ο ρ είς να ε ίσ α ι ο υ δ έ τ ε ρ ο ς σ ’ έ ν α τ ρ έ ν ο που κ ινείτα ι

μεγάλη δύναμη του 20ού αιώνα, δη­

να έρθει η κατάλληλη στιγμή για

λαδή τους εργάτες, τους μαύρους,

δράση από κοινού με όλους».

Μ ετάφ ραση:

τους Ινδιάνους, τους φτωχούς, τους

Με αυτή την οπτική προσεγγίζονται τα

μετανάστες, τις γυναίκες. Και αυτοί οι

μεγάλα γεγονότα στα οποία συμμε­

«πρωταγωνιστές», όπως και ο «Μ αρξ»,

τείχε ο X. Ζιν, όπως ο αγώνας κατά του

ήταν η ιδεολογία. Το πώς αυτή χρησι­

ρατσισμού, που «ή ταν η εθνική πολι­

μοποιήθηκε από την εκάστοτε εξουσία

τική» στις ΗΠΑ, η συμμετοχή με την

είναι άλλο θέμα!

αμερικανική αεροπορία σ το Β' Παγκό­

Ο αναγνώστης κάθε αυτοβιογραφίας,

σμιο Πόλεμο, πριν αμφισβητήσει την

ακόμη και αν αγαπά αυτό το είδος ανα­

«απόλυτη ηθική ορθότητα του πολέ­

γνωσμάτων, είναι σίγουρο ότι ξεκινά

μου ενάντια σ το φασισμό» και κατα­

Νίκος Σταμπάκης Αιώρα, 2011 σελ. 320, € 18,70

λήξει «π ω ς το περιβάλλον του πολέμου

αναςπτάει διέξοδο, από το θάρρος και

σταδιακά κάνει τους αντιπάλους πανο­

τπν έμπνευσπ που δίνει ένας κοινός

μοιότυπους», έτσι ώ σ τε μ’ αυτά τα

σκοπός». Θα ήταν τα στιβαρά επιχει­

όπλα τπς σκέψπς να ταχθεί δυναμικά

ρήματα του συγγραφέα, έτσι όπως

ευθύς εξαρχής κατά του πολέμου του

αναδεικνύονται μέσα από συγκινητικές

Βιετνάμ κ.ά.

περιγραφές ανθρώπων και καταστά­

Α ν έπρεπε να επιλέξουμε έναν μόνο

σεων, που όμως όχι μόνο δεν είναι μοι­

λόγο που μας άρεσε αυτό το βιβλίο, θα

ρολατρικές αλλά αναδεικνύουν κάθε

ήταν π προβολή τω ν πολλών άλλων

περιστατικό σε σκαλί για μία ακόμα

μέσα από τπν Αυτοβιογραφία του συγ­

προσπάθεια που θα στεφθεί τελικά με

γραφέα. Θα ήταν ο τρόπος προσέγγι-

επιτυχία. Θα ήταν π απάντπσπ στα λαν­

σης τω ν γεγονότων: αυτά οδπγούν σε

θασμένα εντύπωσα πως ο λαός δεν αν­

συμπεράσματα και όχι το αντίστροφο.

τιδρά γιατί «καμία ιδέα που πετάει κα­

Θα ήταν π εμφατική πίστα σ το ν άν­

νείς σ ’ ένα ακροατήριο, ή ακόμπ και σ ’

θρωπο και τις δυνατότπτές του: «Α κ ό ­

ένα άτομο, δεν μπορεί να απορριφθεί

μα και αν οι άνθρωποι δεν διαθέτουν

ω ς ασήμαντα». Θα ήταν π ίδια π έκ-

τα προνόμια τπς εξουσίας ... υπάρχει

δοσπ που πάει ενάντια στπ λογική τπς

μία δύναμπ π οποία μπορεί να δπμι-

ζυγαριάς ποιότητα ίσον ποσότπτα χρπ-

ουργπθεί από τπν αγανάκτπσπ που

μάτων. 1

w w w .A n G p o p e r.g r

δ: βιβλιοκριτική

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Πώς αχ^ιμετωπίζουμε το υ ς «άλλους»

Δέσπ ω Κυπριανού, διδάκτο­

τισμικά» προγράμματα «φολκλορικού

ρας του Πανεπιστημίου Πα-

τύπου», χωρίς να λαμβάνονται υπόψη

τρ ώ ν σ το ν Τομέα της Διαπολι-

οι ατομικές τους ανάγκες μάθησης. Επι­

τισμικπς Εκπαίδευσης, ασχολείται σ το

σήμανση εξαιρετικά χρήσιμη και επί­

βιβλίο της αυτό με την «υποκειμενικό­

καιρη, δεδομένης της έκρηξης τω ν με-

τητα και υποκειμενοποίηση ω ς αποτέ­

ταναστευτικών ροών προς τη χώρα μας

λεσμα διαμεσολαβητικών διαδικασιών

τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, το εκ­

σε συνθήκες μετανάστευσης». Σύμφω­

παιδευτικό σύστημα καλείται να δια­

να με τη συγγραφέα, η διαμόρφωση

δραματίσει καθοριστικό και πρωταγω­

της υποκειμενικότητας τω ν ατόμων

νιστικό ρόλο στην υποδοχή και ένταξη

αποτελεί μια συνεχώς μεταβαλλόμενη

αυτών τω ν παιδιών στην ελληνική κοι­

και αναδιαμορφούμενη διαδικασία, η

νωνία.

οποία επηρεάζεται από τις εκάστοτε

Με αφετηρία τις παραπάνω διαπιστώ­

διαμεσολαβήσεις τω ν πλαισίων στα

σεις, η συγγραφέας προτείνει την ανα­

οποία τοποθετείται το άτομο. Η διαδι­

ζήτηση τω ν διαφοροποιημένων κοινω­

κασία αυτή γίνεται πολυπλοκότερη κα­

νικών διαμεσολαβήσεων, τω ν υποκει-

τά τη διαμόρφωση και αναδιαμόρφω-

μενοποιήσεων που συνεπάγονται, κα­

ση της υποκειμενικότητας παιδιών με

θώ ς και το ν εντοπισμό τω ν υποκειμε­

μεταναστευτική εμπειρία. Οι κοινωνίες

νικών νοπματοδοτήσεων όσον αφορά

υποδοχής συνηθίζουν να αντιμετωπί­

την καταγωγή, το ν εθνικό προσδιο­

ζουν τα άτομα αυτά ω ς ομοιογενή ομά­

ρισμό, την προσωπικότητα και το ν αυ-

δα με όμοια χαρακτηριστικά, ανάγκες

τοπροσδιορισμό τω ν παιδιών αυτών.

και συμπεριφορές. Μελετώντας, η συγ­

Εκείνο που κάνει το βιβλίο αυτό να ξε­

Δ έ σ π ω Κυπριανού

γραφέας, το πρόβλημα αυτό, κατέληξε

χωρίζει είναι ότι η συγγραφέας πραγ­

Π α ιδ ιά μ ε τ α ν α σ τ ώ ν σ ε Ε λ λ ά δ α και Κ ύ π ρ ο

σ το συμπέρασμα ότι το πρόβλημα εί­

ματοποίησε έρευνα τω ν συνιστω σώ ν

ναι η αποπροσωποποίηση τω ν παιδιών

που διαμορφώνουν τις υποκειμενικό­

αυτών και η μη αναγνώρισή τους ω ς

τη τες παιδιών με μεταναστευτική εμ­

ατόμων με ξεχωριστές υποκειμενικό­

πειρία σε δύο χώρες υποδοχής μετα­

τη τες και βιογραφίες.

ναστών, την Ελλάδα και την Κύπρο,

Με βάση τα παραπάνω, η συγγραφέας

προχωρώντας στη συγκριτική μελέτη

καταλήγει στην άποψη ότι τα άτομα με

τω ν αποτελεσμάτων αυτής της έρευ­

μεταναστευτική εμπειρία δεν μπορεί να

νας.

αντιμετωπίζονται ω ς άτομα που φέρουν

ΕΙρόκειται για ένα βιβλίο χρήσιμο στους

ένα ήδη διαμορφωμένο, παγιωμένο και

εκπαιδευτικούς, και κυρίως εκείνους

στατικό «πολιτισμό» και να σχεδιάζον­

που ασχολούνται με παιδιά διαφόρων

ται για την εκπαίδευσή τους «διαπολι-

εθνικοτήτων. 1

Δ ημπτρηςΒ. Τριανταφυλλίδης

δ 58 Μ Α ΡΤΙΟ Σ

Επίκεντρο, 2011 σελ. 637, € 28

Οι Εκδόσεις Παπαζήση προτείνουν... »* α" jr

'Λ*^·γ

.C-wSO1

: ··'

:

Μ \

ΒΑΣΙΛΗ Φ ΙΛΙΑ - ΓΙΑ Ν Ν Η Π Ρ ΙΝ ΙΑ Ν Α Κ Η

(rtfeas ·:■- ^ v ' ;

<

Μιά 7Tnf,iT« ’ „ ^

» *

ι/<ί

,

^

aw

&

Τά ή μ α ρ τη μ ένα τού Λεξικού Μ π α μ 7ΐ ι ν 1(ό τ η

iili

■»

·*,

>f:&

■

ο γ ή

...Κ „ί-

.

η συνξχεια

' .

«I

* U.4

A*

>.

b

vtJi ,·■

Ρ^Αθ Α?-ΗεΗ \ Λ - . '. V.\ ν /

rr*. >;

Α λ ιεύ μ α τα απαράδεκτω ν λ α θ ώ ν καί α νεπ ίτρ επ τω ν παρερμηνειών από την θά λα σσα τώ ν μαργαριταριών τού Λεξικού τής Νεοελληνικής Γλώσσης τού Γ. Μ παμπινιώτη. Μιά πρώτη γνωριμία με τώ ν " Λ ό γ ω ν τ ' ά λ ο γ α " τού εν λ ό γ ω Λεξικού.

Νικηταρά 2 & Εμμ. Μπενάκη, 106 78 Αθήνα

Β 0

Τηλ.: 2103838020, 2103822496, Fax: 2103809150

ΠΑΠΑΖΗΣΗ

site: www.papazisi.gr ♦ email: papazisi@otenet.gr

·

δ:βιβλιοκριτική

ΜΕΛΕΤΗ

Η ει κόνα τη ς δ η μ ό σ ια ς τηλεόρασης

Πέπη Ρπγοπούλου

S

60 Μ ΑΡΤΙΟ Σ

Λ ίνα Τροχαλίτου Α ψ ουγκράσου το κοινό, η τέχνη μιας ουσιαστικής επικοινωνίας Ο δ η γ ό ς σ τρ α τη γ ικ ή ς για την δ η μ ό σ ια τ η λ ε ό ρ α σ η

Π α η α ζή σ η ς 2010 σελ. 231, € 16

τίτλος Αφουγκράσου το κοι­

ριαρχούσε απόλυτα θα τη ν φυλάκιζε

νό, η τέχνη μιας ουσιαστικής επικοινωνίας της Λίνας Τ ρ ο ­

τελικά σ το αυτονόητο. Η Λίνα Τ ρ ο ­

χαλίτου μου δίνει την ευκαιρία να δω

γνώ ση από τα μέσα τω ν συνθπκών

τα όσα πολύ ενδιαφέροντα γράφει με

και τω ν εξελίξεω ν τό σ ο στη ν ευρύ­

δύο τρόπους: Αρχικά από τη σκοπιά

τερη κοινωνία όσ ο και σ το ν δημόσιο

ακριβώς του κοινού, του ανειδίκευ­

τηλεοπτικό φορέα, γνώ ση που ενι-

του και -μ ε ή χωρίς εισαγωγικά- ανυ­

σχύεται αποτελεσματικά από μια ση ­

ποψίαστου τηλεθεατή που ανοίγει

μαντική εποπτεία τη ς ελληνικής και

το ν δέκτη του όταν ενδιαφέρεται για

της ξένης σχετικής επιστημονικής βι­

τις ειδήσεις είτε μετά από μια πιε­

βλιογραφίας. Κατανοεί τις συνέπειες

στική μέρα. Και επίσης από τη σκ ο­

της παγκοσμιοποίησης, αναλογίζεται

πιά κάποιας που αποπειράθηκε και

τις επιπτώσεις τη ς κατίσχυσης του

αυτή να ασκήσει τη ν τέχνη της ου­

αμερικάνικου μοντέλου εις βάρος

σιαστικής τηλεοπτικής επικοινωνίας.

του ευρωπαϊκού, συλλαμβάνει τα

Πράγματι, έχω κατά διαστήματα ερ­

όσα αυτά τα δεδομένα σημαίνουν

γαστεί για παραγωγές τη ς κρατικής

τό σ ο για το γενικό πολιτισμικό και

τηλεόρασης, με ένα αρκετά ρευστό

πολιτικό πεδίο ό σ ο και για το παρα-

αντικείμενο που, σύμφωνα με τους

γόμ ενο

τίτλους τ ω ν εκπομπών, ήταν αυτό

φ ροντίζει να αντιδιαστείλει τη δημό­

της έρευνας και του κειμένου ή σ ε ­

σια τηλεόραση από τη ν «ά λλη », την

ναρίου, και η εμπειρία αυτή, θετική

οποία και αποκαλεί όχι ελεύθερη,

και αρνητική, οπωσδήποτε με βοή­

όπως κατ’ ευφημισμό αποκλήθηκε

θησε να κατανοήσω κάποια περισ­

κατά καιρούς, αλλά εμπορική.

σ ότερ α πράγματα.

Τ ο πρώ το στοιχείο που πρέπει λοιπόν

Η συγγραφέας δεν εξαντλεί την προ­

να υπογραμμιστεί είναι ότι η σχέσπ

σέγγισή τη ς στη ν απλή περιγραφή

του δημιουργού/παραγωγού τη λεο­

τω ν δομ ώ ν και τω ν κανόνων λει­

πτικού λόγου σ ε σχέση με το κοινό

τουργίας του δημόσιου τηλεοπτικού

είναι π άντοτε δυναμική. Αποτελεί

μέσου, είτε σ τα ποσοτικά δεδομένα

ένα στοίχημα που στοχεύει, τουλάχι­

τω ν

μ ετρ ή σ εω ν, π ροσέγγισα τη ν

σ το ν σ ε ένα βαθμό, όχι απλώς σ το να

οποία, λόγω τω ν ερευνητικών ενδια­

υποταχθεί στις προτιμήσεις του κοι­

φ ερ ό ντω ν μου, δεν θα μπορούσα να

νού αλλά και να τις διαμορφώσει και

κρίνω με ιδιαίτερα αποτελεσματικό­

γι’ αυτό η δικαιολογία «αυτά θέλει το

τατα, αλλά που πιστεύω ότι αν κυ­

κοινό» είναι συνήθως προσχηματική.

Ο

χαλίτου συνδυάζει, αντιθέτως, μια

τη λεοπ τικ ό

και

εύστοχα

Τ ο δεύτερο στοιχείο έχει να κάνει με

σ ο σ τό τη ς εν ευρεία έννοια πολιτι­

το ψευδοδίλημμα τη ς επιλογής με­

στικής δουλειάς στη ν τηλεόραση έχει

ταξύ υψηλής κουλτούρας και λαϊκού

γίνει από τα δημόσια κανάλια, που

προγράμματος. Και οι δύο όροι, το

παράλληλα εκπέμπουν και ένα πολι­

υψηλό και το λαϊκό, είναι χονδροειδή

τικό λόγο που, αν και ελεγχόμενος

στερεότυπα, καθώς το μεν υψηλό

και συχνά προπαγανδιστικός, δεν εί­

εξυπακούει και τη σχέση με το βάθος

ναι τουλάχιστον μόνιμα αγοραίος και

το δε λαϊκό μπορεί ενδεχομένως να

απροσχημάτιστος, όπως αρκετά συ ­

ορίζει ένα πολύ υψηλό πολιτισμικό

χνά είναι αυτός τω ν π ερισσότερω ν

επίπεδο. Ο πιθηκισμός και το αναμά-

εμπορικών καναλιών.

σημα τη ς σκέψης ενός φιλοσόφου,

Με τη ν επιβολή, κατά την τελευταία

ας

είναι

περίοδο, τη ς πολιτισμικής και οικο­

απλώς θανάσιμα κουραστικός και

νομικής συνθήκης τη ν οποία η συγ­

όχι υψηλός, ενώ ένα σ ω σ τά ερμη­

γραφέας αναλύει σύντομα αλλά πε­

νευμένο τραγούδι του Τσιτσάνη είναι

ριεκτικά, η δημόσια τηλεόραση βρί­

τα υ τοχρόνω ς λαϊκό και ποιοτικό. Για

σκεται μπροστά σ ε ένα δραματικό δί­

να εκ φ ρ α στώ λοιπόν βραχυλογικά,

λημμα. Να προσπαθήσει να μιμηθεί

θα έλεγα ότι ρόλος τη ς δημόσιας και

και να ανταγωνισθεί σ το επίπεδό

τη ς όποιας σοβαρής τηλεόρασης εί­

τους τα εμπορικά κανάλια ή να υπο­

ναι η διάδοση πολιτισμικών αξιών

γραμμίσει το ν ιδιαίτερο χαρακτήρα

κάθε μορφής και ύφους μέσα από

τη ς ποντάροντας στη ν ποιότητα, κάτι

τη ν εξάπλω ση τη ς γνώ ση ς και της

που δεν σημαίνει υποχρεωτικά το ν

εμπειρίας, με τη ν υπέρβαση όλων

ελιτισμό, και σ τη ν πρωτοτυπία. Για

τω ν εμποδίων. Οι σκέψεις αυτές μας

να είμαστε δίκαιοι, θα πρέπει να

οδηγούν και σ το επόμενο ερώτημα:

υπενθυμίσουμε τελειώ νοντα ς ότι βε­

Σ το σ ε ποιο, δηλαδή, βαθμό η δημό­

βαίως και αυτή, και όλοι οι άλλοι δη­

σια τηλεόραση μπορεί να διεκδικήσει

μόσιοι θεσμοί, δεν κινείται σ ε κάποιο

κατά κυριολεξία το ν τίτλο του αγα­

εργαστηριακό κενό και με αυτό δεν

θού. Δ εν υπάρχει αμφιβολία ότι,

εννοώ μόνον τη ν πολιτική εξάρτηση

όπ ω ς και τό σοι άλλοι, χ ρ ω σ τώ μέρος

που από δημόσια τη ν καθιστά συνη-

τη ς μόρφωσης, τη ς αισθητικής μου

θέστα τα κυβερνητική. Η ποιότητα

απόλαυσης, τη ς ενημέρωσης και της

και η δύναμη τη ς δημόσιας τηλεόρα­

πολιτικής μου ακόμη ευαισθητοποίη-

σης και γενικότερα τη ς επικοινωνια-

σης σ τη ν παρακολούθηση προγραμ­

κής και πολιτισμικής ζω ή ς τη ς χώρας

μάτων σημαντικών ευρωπαϊκών κρα­

εξαρτάται σ ε σχεδόν καθοριστικό

τικώ ν καναλιών. Π όσο μπορούμε να

βαθμό και από το γενικότερο πολιτι­

πούμε το ίδιο και για τα ελληνικά

σμικό επίπεδο τη ς Ελλάδας, αλλά και

κρατικά κανάλια;

ολόκληρης τη ς Ευρώπης. Α ν λοιπόν

Είναι βέβαιο ότι έχουμε κατά καιρούς

δεχτούμε ότι η σημερινή κρίση είναι

παρακολουθήσει πολύ σημαντικές

περισσότερο, ακόμη και από οικονο­

παραγωγές σ τα δημόσια κανάλια.

μική και πολιτική, πολιτισμική, τό τε

Π όσο τα θετικά αυτά δείγματα συνι-

καταλαβαίνουμε

στο ύ ν και μια γενικότερη σταθερή

προβλπματική αλλά και πόσο απα-

ε ίν α ι κ α θ η γ ή τ ρ ια τ ο υ

και εξελισσόμενη πραγματικότητα;

ραίτπτη είναι π χάραξη εναλλακτικών

Τ μ ή μ α τ ο ς Ε π ικ ο ιν ω ν ία ς

Γ ια να συνοψ ίσω και να συντομεύσω

στρατηγικών για τη δημόσια τη λεό­

και Μ έ σ ω ν Μ α ζικ ή ς

μάλιστα θα υπογραμμίσω δύο σ το ι­

ραση, στη ν οποία μας καλεί το βιβλίο

Ε νη μ έρ ω σ η ς του Π α νε­

χεία: Π ρώτον, ότι το συντριπτικό πο­

τη ς Λ. Τροχαλίτου. 1

πούμε το υ

Μπένγιαμιν,

π όσο

δύσκολπ,

Η Π έηη Ρ η γ ο η ο ύ λ ο υ

π ισ τ η μ ίο υ Α θ η ν ώ ν .

δ: βιβλιοκριτική

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Η εξέλιξη τω ν εκπαιδευτικώ ν συστημάτω ν

Δ ημπ τρηςΒ . Τριανταφυλλίδης

να μεγάλο κενό στην ελληνική

επιχειρεί, και μάλιστα με επιτυχία, την

βιβλιογραφία έρχεται να καλύ­

κριτική θεώρηση τω ν σύγχρονων εκ­

ψει το βιβλίο αυτό, που θεωρή­

παιδευτικών συστημάτων.

Ε

θηκε ένα από τα πλέον σημαντικά και

Η ιστορία τω ν εκπαιδευτικών συστη­

έχει επηρεάσει καθοριστικά την εκ­

μάτων είναι στοιχείο απαραίτητο για να

παιδευτική σκέψη σ ε όλη τη Δύση. Ο

κατανοήσει ο σύγχρονος άνθρωπος

Andy Green έχει συγκεντρώσει δυ­

την έντονη αλλαγή που επήλθε στο

σεύρετα στοιχεία και οργάνωσε την

διάστημα τω ν λίγων τελευταίων αιώ­

σχετική βιβλιογραφία, ενώ παράλληλα

νω ν στην καθημερινή του κατάσταση.

δίνει έμφαση σ το συγκριτικό χαρα­

Παράλληλα, με το ανά χείρας βιβλίο

κτήρα της μελέτης του μέσα από μια

μπορούμε να κατανοήσουμε το ν με­

ευρεία ιστορική ματιά.

ταβαλλόμενο ρόλο του κράτους ω ς

Η μελέτη του Andny Green απλώνεται

προς την εκπαιδευτική παροχή, όχι με

σε βάθος χρόνου. Ξεκινάει από τις εκ­

το βλέμμα προσκολλημένο σ το πα­

παιδευτικές συνθήκες που επικρατού­

ρελθόν αλλά στραμμένο προς το μέλ­

σαν στην περίοδο πριν το 1789, την Γαλ-

λον. Το βιβλίο αυτό είναι ένα πολύτιμο

λική Επανάσταση, και συνεχίζει εμβα-

εργαλείο σκέψης σε μια εποχή όπου ο

θύνοντας τον προβληματισμό του στη

δημόσιος διάλογος για την εκπαίδευση

μελέτη ανάπτυξης τω ν εκπαιδευτικών

στη χώρα μας, για άλλη μια φορά, γί­

συστημάτων του 19ου αιώνα. Βασικό

νεται με όρους κραυγών, προκαταλή­

του συμπέρασμα: είναι εσφαλμένη και

ψεων και ιδεοληψιών που κάθε άλλο

μονομερής η κοινά αποδεκτή άποψη

παρά ευοίωνο τέλος προοιωνίζονται.

πως η μελέτη της εκπαίδευσης είναι ανε­

Ο Andy Green είναι καθηγητής σ το Ιν­

A n d y Green

ξάρτητη από τη μελέτη του κράτους.

στιτούτο Εκπαίδευσης του Πανεπιστη­

Ε κ π α ίδ ε υ σ η κ α ι σ υ γ ­ κρ ό τη σ η του κ ρ ά το υς

Πολλοί θεωρούν πως το βιβλίο του

μίου του Λονδίνου. Η ερευνητική του

Andy Green αποτελεί μια εξαιρετική

δραστηριότητα εστιάζεται στη συγκρι­

επισκόπηση της εξέλιξης τω ν εκπαι­

τική, ιστορική και κοινωνιολογική με­

δευτικών συστημάτων της Αγγλίας,

λέτη τω ν συστημάτων της εκπαίδευ­

της Γαλλίας, της Πρωσίας και τω ν ΗΠΑ

σης και κατάρτισης, τις ρίζες και τις

Gutenberg, 2010

από τον 18ο αιώνα και μια απλή μόνο

κοινωνικές και οικονομικές τους συνέ­

σελ. 483, € 37,30

ανάγνωσή του πείθει τον αναγνώστη

πειες. Ιδιαίτερο βάρος στις έρευνές του

για το ορθόν αυτής της κρίσης. Θα

κατέχει η διερεύνηση της συγκριτικής

ήταν όμως λάθος να νομίσει κανείς

εκπαίδευσης, η διαμόρφωση του κρά­

πως ο συγγραφέας περιορίζεται στην

τους και οι δεξιότητες και η ανταγωνι­

ανασκόπηση του παρελθόντος, αφού

στικότητα. 1

Μ ετάφ ραση: Π. Γ. Κ ιμ ο υ ρ τ ζ ή ς Γ. Μ α ν ιώ τ η

Παύλος Λάμπρος Π ΑΥΛ0ϊ ΛΑΜ ΠΡΟ ,

Α||*νήμα«ο

Η ΑΝΤΖΕΛΑ Ο Δ ΙΑ Β Ο Λ Ο Σ Κ Ι Ε Γ Ω Διηγήματα Η ε ικ ο ν ο γ ρ ά φ η σ η του β ιβ λ ίο υ έγ ινε α π ό τ η ν ζω γ ρ ά φ ο κ α ι π ο ιή τ ρ ια Μ υ ρ ι ώ Β ρ α ν ά

\ Μερικοί από τους ήρωες αυτών εδώ των διηγημάτων αναρωτήθηκαν πώς είναι δυνατόν ποτέ ένας οποιοσδήποτε νους, ανθρώπου ή ζώου, ή ακόμα και εξωγήινου, να μπορεί να συλλάβει, να κάνει μια οποιαδήποτε σκέψη, αφού ο εγκέφαλος που υποτίθεται πως επεξεργάζεται τους διαφόρους ερεθισμούς από τους οποίους προκαλούνται οι σκέψεις, αποτελείται αυτός ο εγκέφαλος από μόρια, τα μόρια από πυρηνικά άτομα και τα τελευταία από διάφορα μικροσωματίδια που το καθένα απέχει από το αμέσως επόμενό του χιλιάδες ή εκατομμύρια φορές τη διάμετρό του, ο χώρος δηλαδή μεταξύ των πυρηνικών ατόμων ή και σωματιδίων είναι κενός από σωματίδια, όπως ακριβώς και η δομή οποιουδήποτε μικροσωματιδίου, που αποτελείται από άλλα σωματίδια που απέχουν πάρα πολύ μεταξύ τους. Το ίδιο συμβαίνει και όταν δεχόμαστε σωματίδια από μια ορισμένη ακτινοβολία (π.χ. τα φωτόνια, ηλεκτρόνια κλπ. που, ερχόμενα από να αμάξι, μας πληροφορούν πως αυτό το αμάξι είναι λ.χ. μπλε), οπότε κενό (: αυτό των σωματιδίων από το χρώμα του αμαξιού) πάνω σε κενό (: αυτό των εγκεφαλικών μας κυττάρων) πώς να επιδράσει και πού; Το ίδιο συμβαίνει και με την κίνηση και τον χρόνο, που δεν μπορούμε να πάμε πουθενά και σε κανένα χρόνο επειδή πάντα είμαστε υποχρεωμένοι να διανύουμε, πρώτα απ' όλα, τη μικρότερη απόσταση, χωρική ή χρονική, οπότε πάντοτε μηδενικές χρονοχωρικές αποστάσεις θα διανύουμε, μένοντας ουσιαστικά στην ίδια θέση, εκτός και εάν αυτή τη χρονοχωρική στιγμή, που ισούται με το μηδέν, την πολλαπλασιάσουμε με το Απειρο, οπότε αυτό το γινόμενο μας δίνει κάτι διαφορετικότερο του μηδενός. Ομως αυτό το Απειρο ο άνθρωπος δεν μπορεί να το «χειριστεί», γιατί πάντοτε μετρήσιμες αποστάσεις είναι υποχρεωμένος να διανύει, εκτός και εάν «δανεισθεί» μεσ' απ' την ίδια την ψυχή αυτου του συστελλόμενου, πλέον, Σύμπαντος, που στο μέγιστο βαθμό της συστολής του ταυτίζεται με το Μηδέν, ένα Μηδέν όμως που μέσα του διαθέτει άπειρη δομή, απειρική συχνότητα, απ' όπου παίρνουν και τα διάφορα ζωντανά για να μπορούν να εκτελούν χρονοχωρικές κινήσεις. Γιατί μετά τη φάση του διαστελλόμενου Σύμπαντος, που τώρα διανύουμε, θα επακολουθήσει η συστολή του μέχρι το Απόλυτο Μηδέν του, οπότε μέσα σ' αυτό το λεγόμενο zero point παρατηρούνται οι κβαντικές κυμάνσεις μηδενικού εύρους, έχουμε να κάνουμε δηλαδή μ' ένα Μηδέν που πάλλει απ' το Απειρο της συχνότητάς του. Ναι, αλλά τότε, μέσα σ' αυτό το άκρον άωτον της συστολής του Σύμπαντος, κατοικοεδρεύει ένας διαφορετικότερος από τα παραπάνω Νους, Αυτός Κ Υ Κ Λ Ο Φ Ο ΡΕΙ Α Π Ο Τ ΙΣ Ε Κ Δ Ο Σ Ε ΙΣ Δ Ω Δ Ω Ν Η που μας ονειρεύεται, γιατί μονάχα αν από κατιτί Α ν δ ρ έ ο υ Μ ετα ξά 2 8 , Α θ ή ν α , 1 0 6 8 1 δικό Του, όπως είναι αυτό το όνειρό Του, πάρουμε Τ ηλ.: 2 1 0 3 8 2 5 4 8 5 , fax : 2 1 0 3 8 4 1 1 7 1 , εμείς στοιχείο Του, μπορούμε να ξεπεράσουμε e m a il: d o d o n ib o o k s @ o te n e t.g r τη μηδενική χρονοχωρική οντότητα.

ο: βι βλιοπαρουσίαση ΙΣ Τ Ο Ρ ΙΑ Robin Lane Fox

ΓΛΩ ΣΣΑ N oam C hom sky

Η μεγάλη πορεία

Δημήτρης Νικορέτζος

Για τη φύση και τη γλώσσα

Ο = ε ν ο φ ω ν και η Κ ά θ ο δ ο ς τω ν Μ υρίων

Μετάφραση: Γ. Κ ο τζό γλ ο υ

Μετάφραση. Μ ε ν έ λ α ο ς Π α π α ϊω ά ν ν ο υ Ενάλιος. 2010, ο. 594, € 19,68

Επιμέλεια: Χ ριστ. Χ α ρ α λ α μ π ά κ η ς

Η

Μεγάλη πορεία, ο Ξενοφών και η Κ ά ­ θοδος των Μυρίων είναι μια σ υλλογή

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ο άγνωστος Ελύτης της Μυτιλήνης (τό μ ο ι 2)

Παπαδήμας, 2010, σ. 303, € 25,72

Αιολίδα σ. 471+541, € 61,15

Τ

Π

ο ν Τ σ ό μ σ κ ι οι π ερ ισ σ ό τερ ο ι το ν γ ν ω ρ ίζ ο υ ν ω ς α κ τιβ ισ τή δ ια ν ο ­

ρ ό κ ε ιτ α ι για έ ν α ο γ κ ώ ­ δ ε ς « σ χ έ δ ιο » , ό π ω ς τ ο

δοκ ιμ ίω ν π ο υ επ ιμ ελ ή θη κ ε ο Ρόμπιν Λ έιν

ο ύ μ εν ο . Ό μ ω ς τ ο κ ύ ρ ιο θ ε ω ρ η τ ικ ό

ο ν ο μ ά ζ ε ι ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς , β ιο ­

Φ οξ, κ α θ η γ η τ ή ς α ρ χα ία ς ισ τορίας σ τ ο Π α­

τ ο υ έ ρ γ ο α νά γετα ι σ τη γλω σ σ ολογία .

γ ρ α φ ία ς τ ο υ π ο ιη τ ή Ο δ υ σ σ έ α

νεπ ισ τή μ ιο τ η ς Ο ξ φ ό ρ δ η ς, ένα βιβλίο π ο υ

Α ν ο Σ ω σ ύ ρ έδ ειξ ε τ η σ π ο υ δ α ιό τη -

Ε λύτη. Έ μ φ α σ η δ ίνετα ι σ τα γ ε ­

π ρ ο σ φ έρ ει γνώ σ η και συναίσθημα. Ω ς γνω ­

τ α τ η ς μ ε λ έ τη ς τ η ς γ λ ώ σ σ α ς α υ τ ή ς

ν ε α λ ο γ ικ ά τ ο υ Ε λ ύ τη μ ε ό λ ο υ ς

σ τό ν η Κ ά θ ο δ ο ς τω ν Μ υρίω ν είναι μια α π ό

κ α θα υτή ς, α νά γοντα ς τη γλω σ σ ολο­

τ ο υ ς κ λ ά δ ο υ ς και τ α π α ρ α κ λ ά ­

τις μ εγ α λ ύ τερ ες σ τρ α τιω τικ ές π ερ ιπ έτειες

γία σ ε κ λ ά δ ο κ α ίρ ιο και α υ τό ν ο μ ο , ο

δ ια τ η ς ο ικ ο γ έ ν ε ιά ς τ ο υ , τ α τ α ­

σ το ν α ρ χα ίο κ ό σ μ ο . Ο σ κ λ η ρ ο τρ ά χ η λ ο ς

Τ σ ό μ σ κ ι α π έ δ ε ιξ ε ότι η κ α τ α ν ό η σ η

ξίδια τ ο υ Ε λύτη σ τ η Α έ σ β ο , τα

σ τ ρ α τ ό ς τω ν ελ λή νω ν μ ισ θ ο φ ό ρ ω ν διέσ χι­

τ η ς α ν θ ρ ώ π ιν η ς γ λ ώ σ σ α ς συμβάλλει

σ π ίτια - ε ν δ ια ιτ ή μ α τ α τ ο υ Ελύ­

σ ε τα β ά θ η τ η ς Α σίας, εκεί π ο υ σ ή μ ερ α εί­

κ α τά π ο λ ύ σ τ η ν κ α τ α ν ό η σ η τ η ς α ν ­

τ η σ τ ο νησ ί (κ α τα γ ρ α φ ή και π ε ­

ναι τ ο Ιράκ και η Α νατολική Τ ουρκία, για να

θ ρ ώ π ιν η ς φ ύ σ η ς . Σ τ ο βιβλίο α υ τό ο

ρ ιγ ρ α φ ή τ ω ν σ π ιτ ιώ ν και φ ω ­

καταλήξει σ τη θ ά λ α σ σ α . Ή τα ν μια π ο ρ εία

Ν. Τ σ όμ σ κι α να π τύ σ σ ει τ ο σ το χ α σ μ ό

τ ο γ ρ α φ ικ ό ο δ ο ιπ ο ρ ικ ό σ ’ αυτά),

π ο υ κ ρ ά τη σ ε α π ό τ ο 401 μ έχρι τ ο 3 9 9 π.Χ.

τ ο υ για τη σ χ έ σ η α ν ά μ εσ α σ τη γλ ώ σ ­

τ η ν π α ρ ο υ σ ία τ ο υ σ τ α εγκα ίνια

και ο Ξ ενο φ ώ ν, μ α θ η τή ς π ισ τό ς το υ Σ ω ­

σ α , τ ο ν ο υ και τ ο ν ε γ κ έ φ α λ ο , εισά-

τ ο υ Μ ο υ σ ε ίο υ Θ ε ό φ ιλ ο υ τ ο

κράτη, τη ν π ερ ιγρά φ ει με τα πιο ρεαλιστικά

γ ο ν τ α ς τη σ ύ γ χ ρ ο ν η γλ ω σ σ ο λ ο γ ικ ή

1965 και τ ο υ Μ ο υ σ είο υ Μ ον­

χρ ώ μ α τα , σ τ ο α υ το β ιο γρ α φ ικ ό βιβλίο το υ

έ ρ ε υ ν α σ τ ο α ν α π τ υ σ σ ό μ ε ν ο ε π ισ τ η ­

τ έ ρ ν α ς Τ έ χ ν η ς - Τ ε ρ ιά ν τ τ ο

Ανάβασις. Σ τ ο βιβλίο α υ τό δ ώ δ ε κ α κ ο ρ υ ­

μ ο νικ ό π εδ ίο τ η ς ν ευ ρ ο επ ισ τή μ η ς. Ο

1979, τ η ν α ν α γ ό ρ ε υ σ ή τ ο υ σ ε

φ αίοι α κ α δ η μ α ϊκ ο ί α ν α λ ύ ο υ ν τ η ν Ξενο-

τ ό μ ο ς αρχίζει με μια δια φ ω τισ τικ ή ει­

επ ίτιμ ο δ η μ ό τ η τ η ς π ό λ ε ω ς τ η ς

φ ώ ν τ ο ς Ανάβασιν, πλούσ ια και πολύτιμη

σ α γ ω γ ή . Α κ ο λ ο υ θ ο ύ ν μ ερ ικ ά α π ό

Μ υ τιλ ή ν η ς τ ο Σ ε π τ έ μ β ρ ιο το υ

π η γή κοινω νικ ή ς και πολιτιστικής ιστορίας,

τα π ρ ό σ φ α τ α γ ρ α π τ ά τ ο υ Τ σ ό μ σ κ ι

1978 κ .ά . Π α ρ ο υ σ ιά ζ ο ν τ α ι επ ί­

μ έσ α α π ό μια μ εγά λη γκ ά μ α θεμ α τολογία ς,

σχετικά με τα θέμ α τα αυτά, κ α θ ώ ς και

σ η ς μια σ ε ιρ ά α π ό κ ε ίμ ε ν α και

όπ ου αναλύονται τα προσ ω πικά κίνητρα του

μ ια δ ιε ισ δ υ τ ικ ή σ υ ν έ ν τ ε υ ξ η σ τ η ν

σ υ ν ε ν τ ε ύ ξ ε ις τ ο υ , σ τ α ο π ο ία

ίδιου τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έα , αλλά και οι σ υ μ π ερ ι­

ο π ο ία ο Τ σ ό μ σ κ ι π ρ ο σ φ έ ρ ε ι τ η ν

ανα φ έρετα ι σ τη Α έσ βο, κ α θώ ς

φ ο ρ έ ς τ ω ν σ τρ α τιω τώ ν το υ , οι σ χ έσ εις

ε ν α ρ γ έ σ τ ε ρ η και κ ο μ ψ ό τ ε ρ η εισ α ­

και μια μ ε λ έ τ η τ η ς θ έ σ η ς π ο υ

το υ ς μ ε τις γυναίκες, οι θ ρ η σ κ ευ τικ ές τ ο υ ς

γ ω γ ή σ τη σ ύ γ χ ρ ο ν η θεω ρία. Ο τ ό μ ο ς

έχει η Λ έ σ β ο ς σ τ ο π ο ιη τικ ό

α νη σ υχίες, η σ υ μ π ερ ιφ ο ρ ά τ ο υ ς απέναντι

κλείνει με ένα δοκίμιο για τ ο ρ ό λ ο τω ν

έ ρ γ ο τ ο υ Ε λύτη. Α ξ ιο σ η μ είω το

σ το υ ς λ α ο ύ ς π ο υ σ υναντούσαν σ τη διάρκεια

δ ια ν ο ο ύ μ ε ν ω ν σ τ η ν κ ο ινω νία και τη

είναι τ ο α ρ χ εια κ ό φ ω τ ο γ ρ α φ ικ ό

τη ς π ο ρ εία ς τ ο υ ς π ρ ο ς τη ν θ ά λα σ σ α το υ Αι­

διο ίκ η σ η .

και ε ικ α σ τ ικ ό υ λ ικ ό π ο υ π λ α ι­

γαίου.

[Γ. Ν.]

[Γ. Ν. Μ.]

σ ιώ νει τ α κ ε ίμ ε ν α .

[Γ. Ν.]

ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ

ΜΕΛΕΤΗ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ole Martin Hoystad

Νίκος Πηγαδάς

Έρικ Ντούρσμιντ

Ιστορία της καρδιάς

Τορπίλες και συρματόπλεγμα

Το σφύριγμα της λεπίδας

Α π ό τη ν αρχαιότητα ώ ς τις μ έρ ες μας

Έλληνες ναυτικοί αιχμάλωτοι πολέμου

Μετάφραση: Π η νελ ό π η Τ ρ ια δ ά

Μετάφραση: Α π. Σ π α ν ό ς

Ν. & Σ. Μπατσιούλας, 2010

Ενάλιος, 2010, σ. 456, € 18,50

Μπαρτζουλιάνος, 2010, σ. 361 € 20

σ. 376. € 22,20

Π

Χ

ό σ α ξέρ ο υ μ ε ά ρ α γε για τη ν καρδιά μας; Για τη ν ιστορία της; Μ άλλον

ιλιάδες Έ λ λ η νες ή τα ν αυτοί οι οποίοι συμμετείχαν στις τιτάνιες

Μ

ε τ ο ν γ ν ω σ τ ό σ υ ν α ρ π α σ τ ι­ κ ό και ξ ε χ ω ρ ισ τ ό τ ο υ τ ρ ό ­

ελ ά χ ισ τα π ρ ά γ μ α τα γν ω ρ ίζο υ μ ε. Α πό

π ρ ο σ π ά θ ε ιες τω ν Σ υμ μ ά χω ν, μ έσ ω

τ ό τ ε π ο υ ο Α ρισ τοτέλης πίστευε ότι σ τη ν

τω ν νηοπομ πώ ν, να διασφαλίσουν τη

σ τ ο β ιβ λ ίο τ ο υ α υ τ ό μ ε τ η ν ισ τ ο ­

καρδιά κρύβεται η νόηση, για να το ν ανα­

μεταφορά εφοδίω ν ζωτικών για τη σ υ­

ρ ία τ ω ν ε π α ν α σ τ ά σ ε ω ν . Μ έσ α

τ ρ έ ψ ε ι ο Ιπ π ο κ ρ ά τη ς, έ χ ο υ ν π ερ ά σ ει

νέχιση του πολέμου. Π έραν του σ τρα ­

α π ό τ ις σ ε λ ίδ ε ς α υ τ ο ύ τ ο υ β ιβ λ ί­

π ο λ λ ά χρ όνια , αλλά η κα ρ διά ω ς π ρ α γ ­

τιω τικού π ρ ο σ ω π ικ ο ύ , οι π ερ ισ σ ό τε­

ου ο α να γνώ σ τη ς εξερευνά τη

μ α τικ ό εργα λείο ή ω ς σ υ μ β ο λικ ό σ ημ είο

ροι ή τα ν απλοί να υ τερ γά τες, π ο υ με

ζ ω ή και τ α χ ρ ο ν ικ ά τ ω ν γ ιγ ά ν τω ν

κ α θ ο δ η γ εί, κατά κά π ο ιο ν τ ρ ό π ο , τ ο ν α ν ­

τ η ν κ α θ η μ ερ ινή τ ο υ ς δουλειά έ γ ρ α ­

π ο υ με τη δρ ά σ η το υ ς επ έφ ερ α ν

θ ρ ώ π ιν ο πολιτισμό. Π ώ ς ό μ ω ς δ ια μ ο ρ ­

ψ α ν και αυτοί η ρ ω ικ ές σ ελ ίδ ες σ τη ν

τ ε ρ ά σ τ ιε ς και σ α ρ ω τ ικ έ ς α λ λ α γ ές

φ ώ θ η κ α ν σ τ ο διά β α το υ χ ρ ό ν ο υ οι άπει­

ιστορία τ η ς ελληνικής σ υ μ μ ετο χ ή ς

σ τ ις χ ώ ρ ε ς και τ ο υ ς λ α ο ύ ς τ ο υ ς .

ροι πολιτισμικοί συμβολισμοί τη ς καρδιάς;

σ το ν πόλεμ ο. Σ ε 2 .5 0 0 υπολογίζει τα

Είναι γ ν ω σ τ ή η φ ρ ά σ η τ ο υ Δ αν-

Π ώ ς έγινε η κα ρ διά τ ο κ α τεξο χή ν σ υναι­

θύ μ α τα α υ τή ς τ η ς κα τη γορ ία ς ο σ υ γ­

τό ν , π ριν α ν έβ ει σ τ η ν γκιλοτίνα: η

σ θη μ α τικ ό, καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό

γ ρ α φ έ α ς σ ε π ρ ο η γ ο ύ μ εν η μ ελέτη

ε π α ν ά σ τ α σ η τ ρ ώ ε ι τ α π α ιδιά τη ς.

μ α ς σύμβολο; Ο νο ρ β η γό ς καθηγητής Ole

τ ο υ (Εθελοντές στα κονβόι του θα­

Ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς ισ χυ ρ ίζετα ι π ω ς η

M artin H o y sta d μ ελετά τα σ υ γκεκριμ ένα

νάτου, Ποντίκι, 2007). Με τον ανά χεί-

ε π α ν ά σ τ α σ η φ έ ρ ν ε ι τ ρ α γ ω δ ία ,

ε ρ ω τ ή μ α τ α , α κ ο λ ο υ θ ώ ν τ α ς τη φ λ έβ α

ρ α ς τ ό μ ο η έρ ευ νά το υ ο λ ο κ λ η ρ ώ ­

τ ρ ό μ ο και η ρ ω ισ μ ό . Ξ εκ ιν ώ ν τα ς

τ ο υ πολιτισμού, τη λ επ τή κόκ κινη γρ α μ ­

νεται με τη ν κ α τα γ ρ α φ ή και π α ρ ο υ ­

α π ό τ ο ν δ έ κ α τ ο ό γ δ ο ο α ιώ ν α και

μ ή π ο υ μ ε σ υ μ β ολικ ό κ έ ν τρ ο τ η ν καρδιά

σίαση, με β ά σ η α ρ χεια κ ό υλικό, τω ν

φ τ ά ν ο ν τ α ς μ έχ ρ ι τ ο ν ε ικ ο σ τ ό , οι

δένει το ν ά νθ ρ ω π ο με το θείο και το υ ς με­

645 ναιπικώ ν (μεταξύ τω ν οποίω ν και

δ υ ν α τ έ ς τ ο υ α φ η γ ή σ ε ις π α ρ ο υ ­

γ ά λ ο υ ς ισ το ρ ικ ο ύ ς π ολιτισ μ ούς τ η ς Μ ε­

τρ ιώ ν γυναικώ ν) π ο υ επ έζη σ α ν και

σ ιά ζ ο υ ν μια ισ το ρ ία π ο υ π ε ρ ι­

σ ο γ είο υ . Η πορεία το υ ξεκινά α π ό τ ο υ ς

σ τη σ υ νέχεια ο δ η γ ή θ η κ α ν σ ε σ τ ρ α ­

λα μ β ά νει α π ό π α τρ ιω τικ ά ιδανικά

Σ ο υ μ έρ ιο υ ς και το υ ς αρχαίους Αιγύπτιους

τ ό π ε δ α αιχμαλώ τω ν, όχι μ ονάχα σ τη

και επ α να σ τα τικ ό ζή λο μ έχρι α π ά ­

για να περάσει στον σύνθετο ά νθρω πο της

ναζίστική Γερμανία, τη ν Ιταλία ή τη

τ η και ψ υ χ ρ έ ς δ ο λ ο φ ο ν ίε ς . Η

ελ λ η νικ ή ς α ρ χα ιό τη τα ς και σ τ ο χρ ισ τια ­

Γαλλία τ ο υ Βισύ αλλά α κ ό μ η και

α ν ά γ ν ω σ η α υ τ ο ύ τ ο υ β ιβ λ ίο υ

νισμό και να φτάσει σ το έργο του Σαίξηηρ,

σ τη ν Ιαπωνία, ό π ο υ έζη σ α ν μια δ ε ύ ­

α π ο μ υ θ ο π ο ιε ί π ο λ λ ο ύ ς α π ό τ ο υ ς

κ α ι σ το ν Φ άουσ τ το υ Γκαίτε, λαμβάνον-

τερη, τραγική, Ο δύσσεια έω ς ότου κα­

σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ ς π ερ ί ε π α ν α σ τ ά σ ε ω ν

τ α ς υ π ό ψ η τη ν εμ πορικοποίη σ η τ η ς κ α ρ ­

τ α φ έ ρ ο υ ν να π ά ρ ο υ ν τ ο δ ύ σ κ ο λ ο

μ ύ θ ο υ ς και α π ο τ ε λ ε ί μια γ ε ρ ή

δ ιά ς σ τη ν επ ο χ ή μ α ς και τα ηθικά διλήμ­

δ ρ ό μ ο τ η ς ε π ισ τ ρ ο φ ή ς σ τη ν πα τρί­

γ ρ ο θ ιά σ τ ο σ τ ο μ ά χ ι τ ο υ α μ ε ρ ό ­

μ α τα π ου δημιουργούν οι μεταμοσχεύσεις

δα...

ληπτου αναγνώ σ τη.

κ α ρ δ ιά ς.

[Γ. Ν. Μ.]

[Σ . Κ .]

π ο ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς κ α τ α π ιά ν ε τ α ι

[Δ . Β. Τ.]

δ: βι βλιοπαρουσίαση ΚΟ Μ ΙΚΣ

ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΟ

Θ Ρ Η ΣΚ ΕΙΑ Γιούργκεν Χάμπερμας -

Στέφ ανος Τσιτσόπουλος

Σενάριο: Peter W iechm an

Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ'

Flaneur

Hombre

Η διαλεκτική της εκκοσμίκευσης.

Ιανός, 2010 σ. 184, € 15

Το μονοπάτι το υ λύκου

Ο

Μ

Λόγος και θρησκεία

Σχέδιο: R a fa e l M en d ez Anubis, 2010 σ. 96, € 13,90

Μετάφραση: Η λίας Τ σ ιρ ιγ κ ά κ η ς Εστία, 2010, σ. 98, € 12,10

Η

π ροα ιώ νια δια μ ά χη μεταξύ Λ όγου και θ ρ η σ κ εία ς, τ ο σ ύ γ χ ρ ο ν ο ερ ώ τη μ α α ν το

~

Μ πω ντλαίρ χ ρ η σ ιμ ο π ο ίη σ ε τ ο ν ό ρ ο flan eu r για να περι-

ια ισ το ρ ία γ ο υ έ σ τ ε ρ ν με ό λ α τ α κ λ α σ ικ ά σ υ σ τ α ­

φ ιλ ελ εύ θ ερ ο κ ρ ά τ ο ς έχει α νά γκη για μια προ-

γρ ά ψ ει εκείνον π ο υ περιηγείται σ ε

τικ ά . Μ ια ισ το ρ ία σ υ ν α ρ π α ­

π ο λ π ικ ή θ εμ ελ ίω σ η π ά ν ω σ τη μ ετα φ υσ ική , τη

μια π ό λ η με σ κ ο π ό να τη βιώ σει.

σ τ ικ ή ς π ε ρ ιπ έ τ ε ια ς μ ε ό λ α τα

θ ρ η σ κ εία ή τ η ν η θική , είναι τα αντικείμενα τ η ς

Τ ο π ρ ώ τ ο βιβλίο τ ο υ Σ τ έ φ α ν ο υ

κ λ α σ ικ ά σ υ σ τα τικ ά . Με φ ό ν τ ο

σ υ ζή τη σ η ς μ ετα ξύ δ ύ ο ε κ τω ν κ ο ρ υ φ α ίω ν σ τ ο ­

Τ σ π σ ό π ο υλο υ δεν θα μπορούσε

τ η ν Α γ ρ ια Δ ύ σ η έ ν α ς επικη -

χα σ τώ ν τ η ς επ ο χ ή ς μας, το υ Γιούργκεν Χ άμπερ­

ν α έχει π ιο τα ιρ ια σ τό τίτλο. Ο

ρ υ γ μ έ ν ο ς ε γ κ λ η μ α τ ία ς δ ρ α ­

μ α ς και τ ο υ Γ ιόζεφ Ρ άτσινγκερ, νυν π ά π α Βε-

γ ν ω σ τ ό ς δ η μ ο σ ιο γ ρ ά φ ο ς βιώ νει

π ε τ ε ύ ε ι. Έ ν α ς π ρ ά κ τ ο ρ α ς και

νέδικ του ΙΣΤ'. Γόνοι τ ο υ γερμανικού π νεύ μ α το ς

τη Θ εσ σ α λ ο ν ίκ η με έν α ν τ ρ ό π ο

έ ν α ς έ μ π ε ιρ ο ς ιχ ν η λ ά τ η ς α ν α ­

και οι δύο, στρατευμένοι στοχαστές, καταθέτουν

α ν ο ιχ τό και δ εκ τικ ό , ε ν ώ α π οτυ-

λα μ βά νουν να το ν φ έρ ο υ ν

τις απόψ εις τους, σ το μικρό αυτό βιβλίο, δίνοντας

π ώ νει τα β ιώ μ α τα α υ τά χ ρ η σ ιμ ο ­

ε ν ώ π ιο ν τ η ς δ ικ α ιο σ ύ ν η ς. Μια

ένα παρά δειγμ α ε κ φ ο ρ ά ς λόγου εξαιρετικής π υ­

π ο ιώ ν τα ς ά μ ε σ ο και π ν ευ μ α τώ δ η

δ ρ α μ α τ ικ ή α ν α μ έ τ ρ η σ η είναι

κ ν ό τ η τ α ς και π νευ μ α τικ ο ύ πλούτου. Είναι π ρ ο ­

λόγο. Ο σ υ γγρ α φ έα ς προβάλλει το

π ρ ο τ ω ν π υ λ ώ ν. Και οι δ ύ ο α ν ­

φ α ν έ ς εξ α ρ χ ή ς ότι είναι α δ ύ να το ν να σ υ μ φ ω ­

α π ο τύ π ω μ α π ο υ έχει αφ ήσ ει η μ ο ­

τίπα λοι είναι μ α χ η τές, κ α θ ώ ς ο

ν ή σ ο υ ν μ ετα ξύ τ ο υ ς ο φ ιλ ό σ ο φ ο ς και ο θεολό-

ν α δ ικ ή α υ τή π ό λ η π ά ν ω τ ο υ σ τις

έ ν α ς επ ιβ ά λ λ ει τ ο ν ό μ ο και ο

γ ο ς, η σ υ ζή τη σ ή τ ο υ ς ό μ ω ς έ θ εσ ε ν έ ο υ ς ό ρ ο υ ς

π ερ ιη γ ή σ εις τ ο υ και σ ε ά λ λ ες π ό ­

ά λ λ ο ς π ο λ ε μ ά για τ η ν ε λ ε υ θ ε ­

66

και ν έ ε ς π ρ ο ο π τ ικ έ ς σ τη ν παλιά α υτή α ντιπα ­

λεις, τις ο π ο ίες π ροσ β λα μ β ά νει με

ρία. Π ό σ ο κ ο ιν ό ς μ π ο ρ εί ν α εί­

Μ Α ΡΤΙΟ Σ

ρ ά θ εσ η Λ όγου και πίστης και ανέδειξε τη ν ανάγ­

μια ιδιότυπη βορειοελλαδίτικη μ α ­

ναι ο π ρ ο ο ρ ισ μ ό ς τ ο υ ς ; Δ υ ν α ­

κ η και τη σ η μ α σ ία μ ιας α μ φ ίπ λ ευ ρ η ς μ α θη τεί­

τιά. Σ υ ν ο δ ο ιπ ό ρ ο ς και ενίοτε ο δ η ­

τά σ υ να ισ θ ή μ α τα , έ ν τ ο ν ε ς δ ια ­

α ς τ ο υ εκ κ ο μ ισ κ ευ μ έν ο υ Λ όγου και τ η ς θ ρ η ­

γ ό ς σ τις π ερ ιπ λ α ν ή σ εις βρίσκεται

μ ά χ ε ς , σ ε μια ισ το ρ ία π ο υ σ ε

σ κ ευ τικ ή ς π ίσ τη ς, σ ε μια επ ο χ ή π ο υ ταλανίζε­

ο φ ω τ ο γ ρ ά φ ο ς Π έ τ ρ ο ς Ν ικόλ-

σ υ ν ε π α ίρ ν ε ι. Τ ο σ ε ν ά ρ ιο υ π ο ­

ται α κ ό μ η α π ό τα α μ α ρ τή μ α τα το υ π α ρ ε λ θ ό ν ­

τ σ ο ς, οι φ ω τ ο γ ρ α φ ίε ς τ ο υ ο π ο ίο υ

σ τη ρ ίζει π ο λ ύ κ α λ ά τ ο τ ρ α χ ύ

τος. Επιπλέον, η συζήτηση αυτή αναδεικνύει κάτι

α π ο θ α να τίζο υ ν τοπία, τό π ο υ ς, α ν ­

σ χ έ δ ιο τ ο υ R afael M e n d e z σ ε

ιδιαίτερα χρ ή σ ιμ ο για τη χ ώ ρ α μας, τη ν ανάγκη

θ ρ ώ π ο υ ς , αλλά κ υ ρ ίω ς τ ο π νεύ μ α

α σ π ρ ό μ α υ ρο υ ς τόνους. Το

το υ ψ ύ χρ α ιμ ο υ και νη φ ά λ ιο υ δια λόγου μακριά

τ ω ν π ό λ εω ν . Τ ο εξα ιρ ετικ ό α υ τό

Hom bre δ η μ ο σ ιε ύ τ η κ ε α ρ χικ ά

α π ό φω νασκίες, επιθετικούς προσδιορισμούς και

βιβλίο όχι μ ό ν ο σ υ σ τή νει σ το ν

σε σ υ ν έ χ ε ιε ς σ τ ο π ε ρ ιο δ ικ ό

δα ιμ ο νο π ο ιή σ εις. Έ ν α σ π ά νιο βιβλίο, π ο υ ανα-

α ν α γ ν ώ σ τ η π ό λ ε ις και τ ό π ο υ ς

YPS, ε ν ώ περιλαμβάνει σ ελ ίδ ες

δεικνύει π ρ ο β λ η μ α τισ μ ο ύ ς και π ρ ο τρ έπ ει το ν

αλλά, κυρίω ς, το ν μυεί σ ε έναν ο υ ­

μ ε έ ξ τ ρ α υ λ ικ ό για τ η ζ ω ή και

α ν α γ ν ώ σ τη να σ κ εφ τεί, να σ το χα σ τεί και, γιατί

σ ια σ τικ ό τ ρ ό π ο να σ υ νδια λέγετα ι

τ ο θ ά ν α τ ο σ τ η ν Α γ ρ ια Δ ύσ η .

όχι, να α π ο φ α σ ίσ ει α νά λογα με τις επ ιτα γές τη ς

μ ε τ ο π ερ ιβ ά λ λ ο ν το υ .

[Δ . Κ.]

[Λ. Τ.]

σ υ ν είδ η σ ή ς το υ .

[Δ . Β. Τ.]

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Η σύγχρονη εκδοτική παρουσία στα ελληνικά γράμματα

ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΩΣΤΙ6ΡΗΣ

ΠΟ ΙΗΣΗ 1970-2005

Σ Ί Τ Κ Ε Ν Ί Τ Ω Τ ΙΚ ΙΙ ΚΚΔΟ ΣΙΙ ΛΚ1ΤΚΙΊΙ ΚΚΛΟΪΙΙ

Αντώνης Φωστιέρης

ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΙΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΚΩΣΤΑ & ΕΛΕΝΗΣ ΟΥΡΑΝΗ

ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΠΟΙΗΣΗ · ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΛΣΤΛΜίΠΤΙ

δ: βιβλιοπαρουσίαση

Βαγγέλης Ηλιόπουλος

Αγγελική Βαρελλά

Κάθριν Λάσκι

Ο Τριγωνοψαρούλης επιστρέφει...

Φιλία σε τέσσερις... ρόδες Εικονογράφηση:

Ο θρύλος των Ιπτάμενων Φρουρών

Πατάκης, 2010

Κ α τ ε ρ ίν α Χ α δ ο υ λ ο ύ

Βιβλίο 2: Το ταξίδι

σ. 114, € 9,90

Πατάκης, 2010, σ. 165, € 8,50

Anubis, 2010, σ. 254, € 12,50

κ α λ ύ τ ε ρ ο ς τ ρ ό π ο ς για να ε π ικ ο ιν ω ν ή σ ε ις μ ε τ ο υ ς

δ

68

ΠΑΙΔΙΚΟ

Π ΑΙΔΙΚΟ

Π ΑΙΔΙΚΟ

Τ

ο Φιλία σε τέσσερις ρόδες εί­ ναι ένα βιβλίο π ο υ μιλάει για τη

Ο

Θρύλος των Ιπτάμενων Φρου­ ρώ ν α π ο τ ε λ ε ί δ ιε θ ν έ ς b e s t

Μ Α ΡΤΙΟ Σ

2011

α ν θ ρ ώ π ο υ ς και ν α τ ο υ ς π εις ό σ α θ έ ­

φ ιλία και τ η ν « α π ώ λεια » π ο υ π ο ν ά ­

seller, α π ο τ ε λ ο ύ μ ε ν ο α π ό 15 τ ό ­

λ εις είναι ν α γ ρ ά ψ ε ις έ ν α β ιβ λίο»,

ει σ α ν α γ κ ά θ ι τ η ν κ α ρ δ ιά . Τ ο σ χ ο ­

μ ο υ ς. Μ ια ε π ικ ή π ε ρ ιπ έ τ ε ια φ α ν τ α ­

λέει ο Τ ρ ιγ ω ν ο ψ α ρ ο ύ λ η ς σ τ η ν α ρ χ ή

λείο ξεκινάει και μαζί τ ο υ ξεκινάει και

σ ία ς μ ε π ρ ω τ α γ ω ν ισ τ έ ς κ ο υ κ ο υ β ά ­

α υ το ύ τ ο υ έ β δ ο μ ο υ β ιβ λ ίο υ τ η ς σ ει­

μια ξ ε χ ω ρ ισ τ ή φ ιλία α ν ά μ ε σ α σ τ η ν

γ ιε ς και ιπ π ο τ ικ ο ύ ς θ ρ ύ λ ο υ ς π ο υ

ρ ά ς ό π ο υ π ρ ω τ α γ ω ν ισ τ ε ί. Α υ τή τη

μ ικ ρ ή Ά ν τζη π ο υ πάει Γ' Δ η μ ο τικ ο ύ

α θ ρ ο ίζ ο υ ν έ ν α ν ιδ ια ίτερ ο μ ικ ρ ό κ ο -

φ ο ρ ά , η ψ α ρ ο κ ο ιν ω ν ία κ ιν δ υ ν εύ ει

και τ η ν Α λ έ γ κ ρ α π ο υ πάει Α ' Γυ­

σ μ ο . Υ π ε ρ β ο λ ικ ό ; Ό χ ι μ έχρ ι ν α π έ ­

α π ό τ ο ν π ο ν η ρ ό Ά ρ η , π ο υ ε ν δ ια φ έ -

μ ν α σ ίο υ . Α π ό τ η σ τ ιγ μ ή π ο υ τα

σει τ ο βιβλίο σ τα χέρ ια σ ο υ . Κι α ν εί­

ρ ετα ι μ ό ν ο για τ ο κ έ ρ δ ο ς και α δ ια ­

δ ύ ο κ ο ρ ίτ σ ια σ υ ν α ν τ ιο ύ ν τ α ι για

σ α ι φ ίλ ο ς τ ο υ Τ ό λ κ ιν ή τ ο υ Π αολίνι,

φ ο ρ ε ί για τ η ν κ α τ α σ τ ρ ο φ ή τ ο υ β υ ­

π ρ ώ τ η φ ο ρ ά σ τ ο σ χ ο λ ικ ό λ ε ω φ ο ­

θ α ε κ τ ιμ ή σ ε ις α μ έ σ ω ς α υ τ ό π ο υ

θ ο ύ . Ο Τ ρ ιγ ω ν ο ψ α ρ ο ύ λ η ς , λ ο ιπ ό ν ,

ρ είο η ζ ω ή τ ο υ ς αλλάζει. Α ν τα λ ­

έ χ ε ις μ π ρ ο σ τ ά σ ο υ . Τ ο δ ε ύ τ ε ρ ο β ι­

ε π ισ τ ρ έ φ ε ι για ν α ε μ π ο δ ίσ ε ι τ α σ χ έ ­

λ ά σ σ ο υ ν μ υ σ τικ ά , λ έ ν ε ισ το ρ ίες,

βλίο τ η ς μ ε γ ά λ η ς α υ τ ή ς σ ειρ ά ς α κ ο ­

δια τ ο υ Ά ρ η , για να α π ε λ ε υ θ ε ρ ώ σ ε ι

μ ιλ ά νε γ ια π ω ν έζικ α , α φ ο ύ η Α λ έ γ ­

λ ο υ θ ε ί τ ο ν π ρ ω τ α γ ω ν ισ τ ή και τ ο υ ς

τα ψ ά ρ ια κα ι για ν α δ είξ ει σ ε ό λ ο υ ς

κ ρ α γνω ρίζει α υ τή τη γ λ ώ σ σ α και τη

φ ίλ ο υ ς τ ο υ π ο υ έ χ ο υ ν μ ό λ ις α π ο -

ότι η π ρ α γ μ α τικ ή ζω ή είναι α υ τή π ο υ

μ α θ α ίνει και σ τ η ν Ά ν τζη , α λλά η

δ ρ ά σ ει α π ό τ η φ υ λ α κ ή τ ο υ Ά γιου Αι-

ς ο ύ μ ε και ό χι α υ τ ή π ο υ β λ έ π ο υ μ ε

Α λ έγκ ρ α π α ρ α μ ένει π ά ν τα μία φίλη-

γ ω λ ιο ύ και β ρ ίσ κ ο ν τα ι σ τ η ν α ν α ζ ή ­

σ τη τη λεόρ α σ η .

μ υ σ τ ή ρ ιο . Τ ο κ α λ ο κ α ίρ ι η σ χ ο λ ικ ή

τησ η

Ενα βιβλίο π ο υ τ ο εικ ο ν ο γ ρ α φ ο ύ ν τα

χ ρ ο ν ιά τελειώ νει και οι τ έ σ σ ε ρ ις ρ ό ­

Γ κα ’Χ ουλ. Εκεί θ α γ ν ω ρ ίσ ο υ ν ν έ α

π α ιδ ιά ε κ φ ρ ά ζ ο ν τ α ς τ η φ α ν τ α σ ία

δ ε ς τ ο υ σ χ ο λ ικ ο ύ λ ε ω φ ο ρ ε ίο υ θ α

π ρ ό σ ω π α , θ α μ ά θ ο υ ν τ ις δ υ ν ά μ ε ις

το υ ς, χ ά ρ η σ τις λ ευ κ ές σ ελ ίδ ες με τις

σ τ α μ α τ ή σ ο υ ν . Μ αζί τ ο υ ς θ α σ τ α ­

τ ο υ ς και θ α μ π ο ρ έ σ ο υ ν ν α π ρ ο ­

ε π ε ξ η γ η μ α τ ικ έ ς λ ε ζ ά ν τ ε ς π ο υ σ υ ­

μ α τή σ ει και α υ τή η π ρ ω τ ό τ υ π η φ ι­

ε τ ο ιμ α σ τ ο ύ ν για μ ε λ λ ο ν τ ικ έ ς μ ά ­

ν ο δ ε ύ ο υ ν τ ο κ ε ίμ ε ν ο . Και α ν δ υ ­

λία; Τι θ α γίνει ό τ α ν ξεκ ινή σ ει η ν έα

σ κ ολευτούν πολύ, τό τε μ π ορούν

σ χ ο λ ικ ή χ ρ ο νιά ;

χες. Π ε ρ ιπ ε τ ε ιώ δ ε ς , γλ υ κ ό , φ α ν τα σ τικ ό ,

να χ ρ η σ ιμ ο π ο ιή σ ο υ ν τα π ε ρ ιγ ρ ά μ ­

[A . Ν.]

του

μεγάλου

Δ έντρου

σ υ γ κ ιν η τ ικ ό - δ ε ν μ π ο ρ ε ίς ν α π ερ ι-

ματα τ ω ν ψ α ρ ιώ ν π ο υ υ π ά ρ χ ο υ ν σ το

γ ρ ά ψ ε ις α λ λ ιώ ς τ η ν ισ το ρ ία τ ω ν

εξώ φ υλλο.

Ιπ τ ά μ ε ν ω ν Φ ρ ο υ ρ ώ ν . Μια ισ το ρ ία π ο υ , α ν είσ αι π α ιδί σ ε κ ά νει ν α ο ν ε ι­ [A . Ν .]

ρ εύ εσ α ι, κι α ν δ ε ν είσαι, ξαναγίνεσαι. [Ε . Σ .]

δ:αφ ιέρω μα

tr rAePv&fl ,c>a^ N ^ v

00*

* -

ns,

-er^v>t'

Επιμέλεια: Α λέξης Ζ ήρα ς Γρά<ρουν οι: Α λέξης Ζήρας, Γιώργος X. Ρεπούσης, Τάκης Σιδέρης, Θ α νά ση ς Κορακάκης

δ:αφ ιέρω μα

Μάριος Χάκκας ζωη και έργο Α λ έξη ςΖ ή ρ α ς

Ο

Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς

κ ε λ ο , έ τ σ ι ώ σ τ ε , ό τ α ν τ ο 1951 π έ ρ α σ ε

Π ε ιρ α ιά ς ,

μ ε ε π ιτ υ χ ία τ ι ς ε ξ ε τ ά σ ε ις ε ισ α γ ω γ ή ς

1 9 7 2 ) ή ρ θ ε σ ε π ο λ ύ μ ικ ρ ή η λ ικ ία , μ ό ­

υ π α λ λ ή λ ω ν σ τ ο ν Ο Τ Ε , ν α μ η γ ίν ε ι τ ε ­

λ ις τ ε σ σ ά ρ ω ν χ ρ ό ν ω ν , μ α ζί μ ε τ η ν οι-

λ ικ ά δ ε κ τ ό ς λ ό γ ω τ ω ν π ο λ ιτ ικ ώ ν τ ο υ

κ ο γ έ ν ε ιά τ ο υ σ τ η ν Α θ ή ν α κ α ι ε γ κ α τ α ­

φ ρ ο ν η μ ά τω ν . Τ ο 1952 έδ ω σ ε εξετά ­

σ τ ά θ η κ α ν σ τ η σ υ ν ο ικ ία τ η ς Κ α ισ α ρ ια -

σ ε ις κ α ι μ π ή κ ε σ τ η ν Π ά ν τ ε ιο , μ η μ π ο ­

ν ή ς , σ τ η ν ο π ο ία κ α τ ά τ η ν π ρ ο η γ ο ύ ­

ρ ώ ν τ α ς ό μ ω ς , λ ό γ ω τ η ς ο ικ ο ν ο μ ικ ή ς

μ ε ν η δ ε κ α ε τ ία τ ο υ ’2 0 ε ίχ ε φ τ ιά ξ ε ι τ ις

του

κ α τ ο ικ ίε ς τ ο υ έ ν α μ ε γ ά λ ο μ έ ρ ο ς τ ω ν

σ π ο υ δ ές το υ π έρ α α π ό τα δ υ ο πρώ τα

π ρ ο σ φ ύ γ ω ν τ η ς Μ ικ ρ ό ς Α σ ία ς . Ο ι π α ι­

χ ρ ό ν ια . Τ η ν ίδ ια ε π ο χ ή , α ρ χ έ ς τ ο υ ’5 0 ,

δ ικ έ ς τ ο υ α ν α μ ν ή σ ε ις α π ό τ α π ρ ο -

γ ίν ε τ α ι μ έ λ ο ς τ ο υ π α ρ α ρ τ ή μ α τ ο ς τ η ς

σ φ υ γ ικ ά π α ρ α π ή γ μ α τ α , τ α α υ τ ο σ χ έ ­

Ε Δ Α Κ α ισ α ρ ια ν ή ς κ α ι α ν α λ α μ β ά ν ε ι τ η

δ ια , π α ρ ά ν ο μ α κ α ι μ ε π ρ ό χ ε ιρ α υ λ ικ ά

δ η μ ιο υ ρ γ ία

σ π ίτ ια , α λ λ ά κ α ι η σ υ λ λ ο γ ικ ή α π ή χ η σ η

σ ε ω ς Ν έ ω ν (Φ ΕΝ ), μ ια ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς μ ε

τ η ς ζ ω ή ς , ε ίν α ι έ ν τ ο ν ε ς κ α ι δ ια χ έ ο ν τ α ι

π ο λ ιτ ισ μ ικ έ ς

σ υ ν ε χ ώ ς σ τ α κ α τ ο π ιν ά π ε ζ ά τ ο υ . Για

ελεγχότα ν σ τη ν α ρ χή α πό τη ν κομ μ α­

χ ρ ό ν ια κ α τ ο ικ ο ύ σ ε σ τ η ν ο δ ό Σ μ ύ ρ ν η ς

τ ικ ή ο ρ γ ά ν ω σ η . Ο ι δ ιώ ξ ε ις γ ια τ ο ν Μ ά ­

4 9 κ α ι ο υ σ ια σ τ ικ ά δ ε ν μ ε τ α κ ιν ή θ η κ ε

ρ ιο Χ ά κ κ α α ρ χ ίζ ο υ ν ο υ σ ια σ τ ικ ά τ ο

ώ ς τ ο τ έ λ ο ς τ η ς δ ε κ α ε τ ία ς τ ο υ ’4 0 α π ό

1 9 5 4 , ό τ α ν δ ικ ά σ τ η κ ε β ά σ ε ι τ ο υ ν ό ­

τ η ν π ε ρ ιμ ε τ ρ ικ ή π ο υ έ κ λ ε ιν ε μ έ σ α τ η ς

μ ο υ 5 0 9 μ ε τ η ν κ α τ η γ ο ρ ία τ η ς σ υ μ ­

τ ις σ υ ν ο ικ ίε ς τ ο υ Β ύ ρ ω ν α , τ ω ν Ιλ ισ ίω ν

μ ε τ ο χ ή ς σ ε ο ρ γ α ν ώ σ ε ις « α ν α τ ρ ε π τ ι­

έω ς τους

κ ο ύ χ α ρ α κ τ ή ρ ο ς » . Έ τ σ ι, α ν α γ κ ά σ τ η κ ε

Φ θ ιώ τ ιδ α ς ,

ο®° Μάριος Χάκκας

(Μ α κ ρ α κ ώ μ η

1931

-

π ρ ό π ο δ ες του

Υ μ η ττού.

κα τά σ τα σ η ς, να

δ ια κ ό ψ ε ι

της

σ υ ν ε χ ίσ ε ι τ ις

Φ ιλ ο π ρ ο ό δ ο υ

δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ ε ς

ο ρ ισ τ ικ ά

Ε νώ που

Σ τ η ν Κ α ισ α ρ ια ν ή κ α ι σ τ ο π α ρ α κ ε ίμ ε ν ο

να

τ ις σ π ο υ δ έ ς

Π α γ κ ρ ά τ ι έ κ α ν ε τ ις ε γ κ ύ κ λ ιε ς σ π ο υ ­

τ ο υ , κ α θ ώ ς κ α τ α δ ικ ά σ τ η κ ε σ ε τ έ σ ­

δ έ ς τ ο υ κ α ι ε κ ε ί ή ρ θ ε σ ε σ υ ν ά φ ε ια για

σ ε ρ α χ ρ ό ν ια φ υ λ ά κ ισ η ς , π ο ιν ή τ η ν

π ρ ώ τ η φ ο ρ ά , κ α τ ά τ η δ ιά ρ κ ε ια τ η ς

ο π ο ία ε ξ έ τ ισ ε σ τ ο σ ύ ν ο λ ό τ η ς , κ υ ρ ίω ς

Κ α τ ο χ ή ς , μ ε ν ε ο λ α ιίσ τ ικ ε ς π ο λ ιτ ικ έ ς

σ τ ις φ υ λ α κ έ ς τ η ς Κ α λ α μ ά τ α ς κ α ι τ η ς

ο ρ γ α ν ώ σ ε ις τ η ς α ρ ισ τ ε ρ ό ς . Σ τ α α μ έ ­

Α ίγ ιν α ς .

σ ω ς μ ε τ α κ α τ ο χ ικ ά χ ρ ό ν ια ά ρ χ ισ ε ν α

κ α ι, ό π ω ς δ ε ν ή τ α ν π ια φ ο ιτ η τ ή ς , α ν α ­

μ α θ α ίν ε ι γ α λ λ ικ ά , μ ε τ η ν ε λ π ίδ α ό τι,

γ κ ά σ τ η κ ε ν α π α ρ ο υ σ ια σ τ ε ί σ τ ο σ τ ρ α ­

ό π ω ς α ρ κ ε τ ο ί ά λ λ ο ι δ ια ν ο ο ύ μ ε ν ο ι τ η ς

τ ό κ α ι ν α υ π η ρ ε τ ή σ ε ι τ η θ η τ ε ία τ ο υ ,

α ρ ισ τ ε ρ ό ς , θ α α π ο σ π ο ύ σ ε μ ια υ π ο ­

α λ λ ά μ ε τ η ν ε ιδ ικ ό τ η τ α τ ο υ η μ ιο ν η ­

τ ρ ο φ ία κ α ι θ α κ α τ ό ρ θ ω ν ε ν α φ ύ γ ε ι για

γ ο ύ , ε ιδ ικ ό τ η τ α υ π ο δ ε έ σ τ ε ρ η ς σ η μ α ­

τ η Γ α λ λ ία . Π ρ ο ς τ ο τ έ λ ο ς τ η ς δ ε κ α ε ­

σ ία ς , π ο υ δ ιν ό τ α ν σ χ ε δ ό ν α π ο κ λ ε ι­

τ ία ς τ ο υ ’4 0 η ε θ ε λ ο ν τ ικ ή τ ο υ π ρ ο ­

σ τ ικ ά σ ε σ τ ρ α τ ι ώ τ ε ς μ ε « α ν τ ε θ ν ικ ό »

σ φ ο ρ ά ν α π ά ε ι σ τ η Γ υ ά ρ ο , μ α ζί μ ε ά λ ­

ισ τ ο ρ ικ ό . Κ α τ ά τ η δ ιά ρ κ ε ια τ η ς θ η ­

λους σ πουδα σ τές τη ς Σχολής Σαμα­

τ ε ία ς τ ο υ , π ά ν τ ω ς , ά ρ χ ισ ε ν α γ ρ ά φ ε ι.

ρ ε ιτ ώ ν τ ο υ Ε λ λ η ν ικ ο ύ Ε ρ υ θ ρ ο ύ Σ τ α υ ­

Τ α π ρ ώ τ α τ ο υ δ ιη γ ή μ α τ α , τ α π ε ρ ισ ­

ρ ο ύ , κ α ι ν α σ υ μ β ά λ ε ι σ τ η ν π ε ρ ίθ α λ ψ η

σ ό τ ε ρ α α π ό τ α ο π ο ία δ ε ν δ ια σ ώ θ η ­

τ ω ν ε κ ε ί σ τ ρ α τ ο π ε δ ικ ώ ν κ ρ α τ ο υ μ έ ­

κ α ν , α ν ά γ ο ν τ α ι σ ’ α υ τ ή ν τ η ν π ε ρ ίο δ ο .

ν ω ν , ε π ιβ ά ρ υ ν ε τ ο ν π ο λ ιτ ικ ό τ ο υ φ ά ­

Ό τα ν α π ο σ τρα τεύθη κ ε

Α π ο φ υ λ α κ ίσ τ η κ ε

το

1958

(1 9 6 0 ) ε π α ­

ν ή λ θ ε σ τ ο σ τ ε λ ε χ ια κ ό δ υ ν α μ ικ ό τ η ς

(1 9 6 6 ).

Ε Δ Α Κ α ισ α ρ ια ν ή ς κ α ι α ν έ λ α β ε π ά λ ι

ε κ λ έ χ θ η κ ε δ η μ ο τ ικ ό ς σ ύ μ β ο υ λ ο ς κ α ι

υ π ε ύ θ υ ν ο ς τ η ς Φ Ε Ν , δ ιο ρ γ α ν ώ ν ο ν τ α ς

α ν τ ι δ ή μ α ρ χ ο ς σ τ η ν Κ α ισ α ρ ια ν ή , α λ λ ά

ε κ θ έ σ ε ι ς ζ ω γ ρ α φ ικ ή ς (α ν ά μ ε σ α σ ’ α υ ­

ή δ η σ ’ α υ τ ό τ ο δ ιά σ τ η μ α ε κ δ η λ ώ θ η κ ε

τ έ ς κ α ι τ ο υ Τ ά κ η Σ ιδ έ ρ η ) , ο μ ιλ ίε ς , ε κ ­

α ρ κ ε τ έ ς φ ο ρ έ ς η α ν τ ίθ ε σ ή τ ο υ σ τ ις

π α ιδ ε υ τ ικ έ ς ε π ι σ κ έ ψ ε ις σ ε μ ο υ σ ε ία

ε π ιλ ο γ έ ς τ η ς τ ο π ι κ ή ς κ ο μ μ α τ ικ ή ς ο ρ ­

κ α ι α ρ χ α ιο λ ο γ ικ ο ύ ς χ ώ ρ ο υ ς . Ε π ίσ η ς

γάνω σης

α ν α μ ε ίχ θ π κ ε ε ν ε ρ γ ά σ τ ις π ο λ ιτ ισ τ ικ έ ς

έ κ τ α σ η τ ο υ κ ε ν τ ρ ικ ο ύ φ ο ρ έ α , μ ε α π ο ­

δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ ε ς

Δ ήμου. Τ ότε

τ έ λ ε σ μ α ν α α π ο μ ο ν ω θ ε ί. Π α ρ έ μ ε ιν ε

γ ν ω ρ ίσ τ η κ ε μ ε τ ο ν Β α σ ίλ η Ρ ώ τ α , η φ ι­

ό μ ω ς δ η μ ο τ ικ ό ς σ ύ μ β ο υ λ ο ς , π α ρ ά τ ις

λ ία μ ε τ ο ν ο π ο ίο δ ια τ η ρ ή θ η κ ε ώ ς τ ο

π ιέ σ ε ις ν α π α ρ α ιτ η θ ε ί, κ α ι ό τ α ν τ ο ν

τέλ ο ς τη ς ζω ή ς του. Τον επόμ ενο

Α π ρ ίλ ιο

χ ρ ό ν ο π α ν τ ρ ε ύ τ η κ ε τ η ν κ α ισ α ρ ιν ιώ -

π ρ α ξ ικ ό π η μ α , σ υ ν ε λ ή φ θ η ο δ ή μ α ρ ­

τ ισ σ α Μ α ρ ία Κ ο υ ζ ίν ο π ο ύ λ ο υ , σ ε ο ρ ι­

χ ο ς , γ ια λ ίγ ε ς μ έ ρ ε ς ο Χ ά κ κ α ς α ν έ ­

σ μ έ ν α μ ά λ ισ τ α μ ε τ α γ ε ν έ σ τ ε ρ α π ε ζ ά

λ α β ε σ τ η θ έ σ η τ ο υ . Ό μ ω ς μ ε τ η σ ε ιρ ά

τ ο υ π ε ρ ιγ ρ ά φ ε ι γ λ α φ υ ρ ά α λ λ ά κ α ι μ ε

τ ο υ σ υ ν ε λ ή φ θ η κι ε κ ε ίν ο ς κ α ι γ ια έ ν α

π ικ ρ ό χ ιο ύ μ ο ρ τ α π ρ ώ τ α σ υ ζ υ γ ικ ά τ ο υ

π ε ρ ίπ ο υ

χ ρ ό ν ια , μ ε τ ις σ τ ε ρ ή σ ε ι ς π ο υ ε π έ ­

σ τα

β α λ λ ε π ε π ο χ ή . Ε ρ γ ά σ τ η κ ε σ τ ις α ρ χ έ ς

Τ μ ή μ α τ ο ς Π α γ κ ρ α τ ίο υ . Ό τ α ν α π ε λ ε υ ­

τ ο υ ’6 0 σ ε μ ια β ιο μ η χ α ν ία π λ α σ τ ικ ώ ν

θ ε ρ ώ θ η κ ε ε ίχ ε ε λ π ίσ ε ι ό τ ι τ ο υ δ ιν ό τ α ν

κ α ι τ ο ’61 έ φ τ ια ξ ε έ ν α δ ικ ό τ ο υ ε ρ γ α ­

η ε υ κ α ιρ ία , π α ρ ά τ ις σ υ χ ν έ ς ο χ λ ή σ ε ις

σ τήρι

κατα­

α π ό τ η ν π λ ε υ ρ ά τ η ς Α σ φ ά λ ε ια ς , ν α

σ κ ε ύ α ζ ε χ ε ιρ ο π ο ί η τ ε ς κ ο ρ ν ίζ ε ς κ α ι μι­

α φ ο σ ιω θ ε ί π ιο α π ε ρ ί σ π α σ τ ο ς σ τ η λ ο ­

ν ια τ ο ύ ρ ε ς . Ε ιδ ικ ά η ε ν α σ χ ό λ η σ ή τ ο υ

γ ο τ ε χ ν ία . Α λ λ ά τ ο 1 9 6 9 ε μ φ α ν ίσ τ η κ α ν

μ ε τ ις μ ιν ια τ ο ύ ρ ε ς , ό π ω ς φ α ίν ε τ α ι κ α ι

τ α π ρ ώ τ α σ υ μ π τ ώ μ α τ α ν ε φ ρ ικ ή ς δ υ σ ­

α π ό τ ις σ χ ε τ ικ έ ς π ε ρ ι γ ρ α φ έ ς τ ο υ , είνα ι

λ ε ιτ ο υ ρ γ ία ς κ α ι ο ι ια τ ρ ικ έ ς ε ξ ε τ ά σ ε ις

σ υ ν δ ε δ ε μ έ ν π α ισ θ η τ ικ ά α λ λ ά κ α ι ω ς

έ δ ε ιξ α ν ό τ ι ε ίχ ε π ρ ο σ β λ η θ ε ί α π ό κ α ρ ­

α ν τ ίλ η ψ η σ ύ ν θ ε σ η ς μ ε τ α σ ύ ν τ ο μ α ,

κ ίν ο . Ε γ χ ε ιρ ίσ τ η κ ε , τ ο υ α φ α ιρ έ θ η κ ε

πυκνογραμμ ένα,

μ ιν ια τ ο ύ ρ ε ς

τ ο ν ε φ ρ ό , α λ λ ά μ ε τ ά α π ό δ ιά σ τ η μ α λί­

π ε ζ ά τ ο υ , ιδ ίω ς σ τ α β ιβ λ ία τ ο υ Ο μ π ιν­

γ ω ν μ η ν ώ ν ε κ δ η λ ώ θ η κ α ν μ ε τ α σ τ α τ ι-

τές και άλλες ισ το ρ ίες (1 9 7 0 ) κ α ι τ ο

κ έ ς μ ο ρ φ έ ς τ η ς α ρ ρ ώ σ τ ια ς τ ο υ , γ ια τ ις

μ ε τ α θ α ν ά τ ια δ η μ ο σ ιε υ μ έ ν ο Το κοινό­

ο π ο ίε ς κ α ι τ α ξ ίδ ε ψ ε σ τ ο Λ ο ν δ ίν ο . Η

β ιο (1 9 7 2 ). Α π ό τ ο 1 9 6 5 ώ ς τ ο ν π ρ ό ­

π α ρ α μ ο ν ή τ ο υ ε κ ε ί, ε κ τ ό ς α π ό τ ο ό τι

ω ρ ο θ ά ν α τ ό τ ο υ ο Χ ά κ κ α ς ε ίχ ε μ ια α ρ ­

τ ο υ έ δ ω σ ε ε υ κ α ιρ ία ν α γ ρ ά ψ ε ι μ ε ρ ικ ά

κ ε τ ά έ ν τ ο ν η π α ρ ο υ σ ία σ τ α γ ρ ά μ μ α τ α ,

από

μ ε δ η μ ο σ ιε ύ σ ε ι ς σ ε π ε ρ ιο δ ικ ά (Επ ιθε­

άκαρπη

ώ ρ ησ η Τέχνης) κ α ι μ ε τ η ν α υ τ ο έ κ ­

υ γ ε ία ς τ ο υ . Ο π ό τ ε ε π έ σ τ ρ ε ψ ε σ τ η ν

δ ο σ η τ ό σ ο τ ο υ π ρ ώ τ ο υ β ιβ λ ίο υ τ ο υ ,

Ε λ λ ά δ α κ α ι τ ο 1 9 7 2 π έ θ α ν ε σ τ ο Δ ια ­

Ό μορφ ο

γ ν ω σ τ ικ ό Ιν σ τ ιτ ο ύ τ ο Π ε ιρ α ιώ ς , σ ε η λ ι­

της

του

και κ α τά σ τη μ α

συλλογής

σαν

όπου

π ο ιη μ ά τ ω ν

καλοκαίρι (1 9 6 5 ), ό σ ο κ α ι τ ω ν δ ιη γ η ­ μ ά τ ω ν Ο τυφ εκιοφ όρ ος του εχθρού

Σ το

δ ιά σ τ η μ α

της

του

ΕΔΑ

’6 7 ,

μήνα

τα

και κ α τά

σ το

ή τα ν

κ ρ α τ η τ ή ρ ια

προ­

σ τ ρ α τ ιω τ ικ ό

π ε ρ ιο ρ ισ μ έ ν ο ς

του

Α σ τ υ ν ο μ ικ ο ύ

κα λύτερα

πεζά

ως

την

προς

1 9 6 4 -1 9 6 7

το υ, ή τα ν ε ξ έ λ ιξ η τ η ς

κ ία μ ό λ ις σ α ρ ά ν τ α ε ν ό ς ε τ ώ ν . 1

δ. αφιέρωμα

Ο Μάριος Χάκκας και ο κατακλυσμικός αφηγηματικός μοντερνισμός του

09 Μάριος Χάκκας

Α λ έξη ςΖ ή ρ α ς

Ο

Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς , λ ό γ ω τ ω ν σ υ ­

ο π ο ίο π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο α π ό τ η ν ε ξ α ν τ ι­

ν ε χ ώ ν π ε ρ ιπ ε τ ε ιώ ν π ο υ ε ίχ ε α π ό

κ ε ιμ έ ν ο υ π ε ρ ι γ ρ α φ ά κ λ ίν ε ι π ρ ο ς τ η ν

τ π ν ε α ν ι κ ά π ο λ ιτ ικ ά τ ο υ δ ρ ά σ π κ α ι

ε ξ υ π ο κ ε ι μ έ ν ο υ α φ ά γ η σ η . Ε τσ ι, π α ρ ά

τ π ν α ν ά μ ε ιξ ά τ ο υ σ τ α α υ τ ο δ ιο ικ π τ ικ ά

τ ο ό τι ο Χ ά κ κ α ς σ υ ν έ χ ισ ε και μ ετά το

τ π ς Κ α ισ α ρ ια ν ά ς , ά ρ γ π σ ε σ χ ε τ ικ ά ν α

Ό μ ο ρ φ ο κ α λ ο κ α ίρ ι ν α γ ρ ά φ ε ι π ο ι-

α σ χ ο λ π θ ε ί μ ε τ π λ ο γ ο τ ε χ ν ία . Α ν κ α ι

ά μ α τ α , π ο λ λ ά α π ό τ α ο π ο ία ε ν τ ά χ θ η ­

ε ίχ ε α ρ χ ίσ ε ι α π ό τ ο 1 9 6 0 - 1 9 6 2 ν α

καν

κ ρ α τ ά ε ι σ π μ ε ι ώ σ ε ι ς γ ια δ ιπ γ ά μ α τ α ,

(1 9 7 8 ), έ μ ε ιν ε γ ν ω σ τ ό ς κ υ ρ ίω ς γ ια τ ο

ν α γ ρ ά φ ε ι σ χ ό λ ια κ α ι χ ρ ο ν ο γ ρ α φ ά -

π ε ζ ο γ ρ α φ ι κ ό τ ο υ έ ρ γ ο . Γ ια τ α λ ιγ ο -

μ α τα σ ε τ ο π ικ έ ς ε φ π μ ε ρ ίδ ε ς , τα π ε ­

σ έ λ ιδ α ω ς ε π ί τ ο π λ ε ί σ τ ο ν δ ιη γ ά μ α τ ά

ρ ισ σ ό τ ε ρ α μ ε ψ ε υ δ ώ ν υ μ α , λ ό γ ω τ ω ν

τ ο υ π ο υ , α ν δ ε ν ε γ κ α ιν ία σ α ν , ο π ω σ -

σ υ ν θ π κ ώ ν τ π ς ε π ο χ ά ς , κ α ι ν α δ ιο ρ -

δ ά π ο τ ε ε ν ί σ χ υ σ α ν τ ο ε ί δ ο ς τ ω ν υ β ρ ι-

γ α ν ώ ν ε ι π α ρ ο υ σ ιά σ ε ις σ υ γ γ ρ α φ έ ω ν

δ ικ ώ ν κ ε ιμ έ ν ω ν , μ ε τ α ξ ύ π ο ίη σ η ς κ α ι

σ τ π Φ ΕΝ , α ισ θ ά ν θ π κ ε έ τ ο ιμ ο ς ν α δη -

πρόζα ς, π ου ενδυ να μ ώ θη κ ε λόγω τη ς

μ ο σ ιε ύ σ ε ι μ ό λ ις τ ο 1 9 6 5 . Π α ρ ά τ ο ό τι

υ π α ιν ικ τ ικ ό ς μ ο ρ φ ά ς τ ο υ σ τ α χ ρ ό ν ια

τ ο π ε ς ο γ ρ α φ ι κ ό τ ο υ έ ρ γ ο ε ίν α ι σ π -

τ η ς δ ικ τ α τ ο ρ ία ς .

μ α ν τ ι κ ό τ ε ρ ο , τ α π ο ιά μ α τ ά τ ο υ τ π ς

Τ ο π ρ ώ τ ο τ ο υ β ιβ λ ίο μ ε π ε ζ ά , Ο τυ­

συλλογάς ε ίν α ι

Ό μ ο ρ φ ο κ αλοκαίρ ι δ ε ν

καθόλου

π ρ ω τ ό λ ε ια .

Δ ίν ο υ ν

αργότερα

Ά π α ντά

σ τα

του

φ εκ ιο φ ό ρ ο ς το υ εχθρού, ε ίν α ι α λ ά θ ε ια

ότι

ανάκει

και

συνάμα

δεν

α μ έ σ ω ς τ ο σ τ ίγ μ α μ ια ς γ ρ α φ ά ς μ ο ν ­

α ν ά κ ε ι σ ’ α υ τ ό τ ο υ β ρ ιδ ικ ό ε ίδ ο ς τ η ς

τ έ ρ ν α ς , π ο υ έ χ ε ι α ρ ν π θ ε ί τ ις θ ε μ α τ ι­

μ ο ντέρ να ς π ρ ό ζα ς. Εδώ σ υγκα τα λέ­

κ έ ς ε υ κ ο λ ί ε ς τ π ς π ρ ω ι κ ά ς π ο λ ιτ ικ ό ς

γ ο ν τ α ι μ ικ ρ έ ς ισ τ ο ρ ίε ς π ο υ α ν ά γ ο ν τ α ι

ρ π τ ο ρ ικ ά ς τ ο υ μ ε τ α π ο λ έ μ ο υ , εν ώ ,

σ τ α α μ έ σ ω ς μ ε τ ε μ φ υ λ ι α κ ά χ ρ ό ν ια ,

τ α υ τ ό χ ρ ο ν α , ό χ ι μ ό ν ο π ρ ο ο ιω ν ίζ ο ν ­

ε ν ίο τ ε γ ρ α μ μ έ ν ε ς μ ε τ η σ υ μ β α τ ικ ά

τα ι α λ λ ά κ α ι σ ε σ π μ α ν τ ικ ό β α θ μ ό

δ ια χ ω ρ ισ τ ικ ά

ε π π ρ ε ά ζ ο υ ν τ π μ ο ρ φ ο λ ο γ ία τ π ς π ε ­

μ α ύ ρ ο υ , ισ τ ο ρ ίε ς φ ο ρ τ ισ μ έ ν ε ς α π ό

ζ ο γ ρ α φ ί α ς τ ο υ . Ο σ υ ν ε ιρ μ ικ ό ς λ ό γ ο ς ,

τ π ν π ο λ ιτ ικ ά η θ ικ ά τ η ς χ ρ ο ν ι κ ό ς ε κ ε ί­

π ο υ υ π ά ρ ξ ε έ ν α α π ό τ α π ιο ε μ φ α ν ά

ν η ς σ τ ιγ μ ά ς , α ν κ α ι ε ίν α ι ε π ί σ η ς α λ ά -

χ α ρ α κ τ π ρ ισ τ ικ ά τ ω ν δ ιπ γ π μ ά τ ω ν τ ο υ ,

θ ε ια ό τ ι τ ο υ π ό ρ ρ η τ ο , δ ι α β ρ ω τ ικ ό

ο φ ε ίλ ε ι π ά ρ α π ο λ λ ά σ τ π ν π ο ίπ σ ά τ ο υ ,

ω σ τόσ ο

κ α θ ώ ς τ α θ έ μ α τ α ε ίν α ι ο μ ο ε ιδ ά κ α ι π

δ ίν ε ι μ ια δ υ ν α μ ι κ ά

μ ιν ιμ α λ ισ τ ικ ά μ α τ ιά τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α ,

ξ ια κ ά . Έ τ σ ι τ ο θ έ μ α σ ε κ ά π ο ι α δ ιη -

π α γ ά π α τ ο υ γ ια τ π λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι α , π

γ ά μ α τ α τ ο υ Τ υφ εκιοφ όρ ου μ π ο ρ ε ί ν α

π ρ ο σ ο χά σ τπ ν α π ό δο σ α τω ν α π ο ­

ε ίν α ι σ υ μ β α τ ι κ ό , μ ε τ η ν έ ν ν ο ια τ ο υ

χ ρ ώ σ ε ω ν τ π ς ε ικ ό ν α ς , α ν ά κ ο υ ν ό λ α

η θ ικ ο ύ δ ι α χ ω ρ ι σ μ ο ύ τ η ς α γ ω ν ιζ ό μ ε -

σ ε μ ια σ υ ν α φ ά ο π τ ικ ά τ ο υ π ο ιπ τ ά κ α ι

ν η ς α ρ ισ τ ε ρ ό ς , α λ λ ά η σ υ μ β α τ ικ ό ­

τ ο υ π ε ζ ο γ ρ ά φ ο υ . Λ ό γ ο υ χ ά ρ ιν , τ ο

τ η τ α α ίρ ε τ α ι α π ό τ ι ς π ρ ώ τ ε ς ε ν δ ε ίξ ε ις

π ε ζ ό τ ο υ «Ο ι κ ο υ φ ο ί» , π ο υ τ ο δ π μ ο -

μ ια ς κ α ι ν ο φ α ν ο ύ ς μ ιν ιμ α λ ισ τ ικ ά ς τ ε ­

σ ίε υ σ ε σ τ ο

π ε ρ ι ο δ ι κ ό τ ο υ Β α σ ίλ η

χ ν ικ ό ς , α ν ά λ ο γ η ς μ ε τ η ν τ ε χ ν ικ ά τ η ς

Ρ ώ τ α Λ α ϊκ ό ς Λ ό γο ς, τ ο 1 9 6 5 , κ υ ­

μ ιν ια τ ο ύ ρ α ς , τ η ν ο π ο ία ο σ υ γ γ ρ α ­

ρ ια ρ χ ε ίτ α ι α π ό έ ν α μ ο υ σ ικ ό μ ο τ ίβ ο τ ο

φ έ α ς θ α ε π ε ξ ε ρ γ α σ τ ε ί α ν α λ ό γ ω ς κα ι

λ ο γ ικ ά

χ ιο ύ μ ο ρ

του

άσπρου-

του Χ άκκα το υ ς καθαρά

υπαρ­

β ιβ λ ία

ν ο ο τ ρ ο π ίε ς τ η ς α ρ ισ τ ε ρ ό ς , α φ ό ρ α

τ ο υ . Κ αι μ ά λ ισ τ α σ ε ε ξ α ιρ ε τ ικ ά σ ύ ν ­

έ ν α ε ίδ ο ς σ υ ν ε ιδ η τ ά μ ικ ρ ο σ κ ο π ικ ο ύ ,

τ ο μ ο μ ε τ ά τ ο ν Τυφ εκιοφ όρο χ ρ ο ν ικ ό

ά λλες φ ο ρ ές σ π ο νδυ λ ω το ύ και σ π α ­

δ ιά σ τ η μ α . Η μ ε τ α μ ό ρ φ ω σ η τ η ς π ε ­

σ μ έ ν ο υ σ ε μ ι κ ρ έ ς ε ι κ ό ν ε ς κ ε ιμ έ ν ο υ .

ζ ο γ ρ α φ ί α ς τ ο υ ε ίν α ι ρ ιζ ικ ή θ ε μ α τ ικ ά

Ε ν ό ς κ ε ι μ έ ν ο υ π ο υ φ α ίν ε τ α ι α ν α ρ ­

κ α ι ρ ιζ ο σ π α σ τ ικ ή μ ο ρ φ ο λ ο γ ικ ά . Α ν

χ ικ ό , χ ω ρ ί ς α ρ χ ή , μ έ σ η κ α ι τ έ λ ο ς ,

κ α ι δ ε ν μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α ο ρ ίσ ο υ μ ε μ ε

α λ λ ά π ο υ , ε ν τ ο ύ τ ο ις , έ χ ε ι ψ ιλ ο δ ο υ ­

α κ ρ ί β ε ι α τ ο ε ι δ ο λ ο γ ι κ ό σ τ ίγ μ α τ ω ν

λ ε υ τ ε ί β α σ α ν ισ τ ικ ά , λ έ ξ η π ρ ο ς λ έ ξ η ,

π ε ζ ο γ ρ α φ η μ ά τω ν τ ο υ (α κ ο λ ο υ θ ώ ν ­

ώ σ τ ε ν α α π α λ λ α γ ε ί α π ό ο π ο ιε σ δ ή -

τας εδώ

π ο τ ε π ε ρ ισ σ ο λ ο γ ίε ς κα ι ν α « σ υ γ κ ε ν ­

θα

β ε λ τ ιώ σ ε ι σ τ α

επόμ ενα

τ ο ν ο ρ ι σ μ ό τ ο υ Γ ιώ ρ γ ο υ

Ιω ά ν ν ο υ , τ α

λ ιγ ο σ έ λ ι δ α

πεζά

του

τ ρ ω θ ε ί» ω ς ζ ώ σ α ύ λ η σ ε μ ια π υ κ ν ά

ο π ο ίο υ , Γ ια ένα φιλότιμο, ε ίχ α ν δ η μ ι­

υ φ α σ μ έ ν η σ υ ν τ α κ τ ικ ή δ ο μ ή .

ο υ ρ γ ή σ ε ι ιδ ια ίτ ε ρ η ε ν τ ύ π ω σ η σ τ ο ν

Α ν κ α ι τ α θ έ μ α τ α π ά ν ω σ τ α ο π ο ία

Χ ά κ κ α ) γ ε γ ο ν ό ς ε ίν α ι ό τ ι τ ο ν π ρ ο -

δ ο ύ λ ε ψ ε ο Χ ά κ κ α ς σ ε ό λ α τ α β ιβ λ ία

σ έ λ κ υ ε μ ια μ ο ρ φ ή π ρ ω τ ο π ρ ό σ ω π η ς

τ ο υ ε ίν α ι θ έ μ α τ α κ ο ι ν ό τ ο π α κ α ι σ ε

α φ ή γ η σ η ς η ο π ο ία ξ ε κ ιν ο ύ σ ε γ ια ν α

κ ά π ο ι ε ς π ε ρ ι π τ ώ σ ε ις μ ε λ ο δ ρ α μ α τ ικ ά ,

α π ο δ ώ σ ε ι τ ο ε σ ω τ ε ρ ι κ ά α λ η θ ε ια κ ό

θέμ α τα που υ π ό άλλες σ υ νθ ή κ ες θα

π ε δ ί ο μ ια ς ε μ π ε ι ρ ία ς τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α ,

εξα ντλούντα ν

τ ο ο π ο ίο κ α ι ε μ π λ ο ύ τ ιζ ε κ α τ ά τ η δ ι α ­

α ν α δ ε ικ ν ύ ο ν τ α ι κ α ι π α ίρ ν ο υ ν α π ρ ο σ ­

δ ι κ α σ ί α τ η ς γ ρ α φ ή ς μ ε σ υ ν ε ιρ μ ικ ά

δ ό κ η τ ε ς δ ια σ τ ά σ ε ις . Τ ο β α σ ικ ό α ν τ ι­

σ χ ό λ ια ,

σ κ έ ψ ε ις .

θ ε τ ικ ό δ ίπ ο λ ο σ χ ε δ ό ν σ ε ό λ α τ α π ε ζ ά

Α υ τ ό τ ο υ β ρ ιδ ικ ό μ ό ρ φ ω μ α σ τ η ν τ ε ­

τ ο υ ε ίν α ι τ ο π ρ ό σ ω π ο κ α ι τ ο α γ ο ρ α ίο

λ ικ ή τ ο υ ε κ δ ο χ ή μ ο ιά ζ ε ι α λ λ ά δ ε ν

π λ ή θ ο ς, η ύ π α ρ ξη και ο κ ό σ μ ο ς, η

ε ίν α ι ίδ ιο μ ε τ ις ισ τ ο ρ ί ε ς τ ο υ Ιω ά ν ν ο υ ,

ε σ ω τ ε ρ ικ ή ζ ω ή κ α ι τ ο σ π α τ ά λ η μ α

ο ύ τ ε κ α ι α ν α λ ο γ ε ί σ τ ο υ ς σ τ ίχ ο υ ς κ α ι

σ τ ις κ α θ η μ ε ρ ιν έ ς σ υ μ β ά σ ε ις , ε ν γ έ ν ε ι

σ τ ις

του

τ ο ά τ ο μ ο α π έ ν α ν τ ι σ τ η ν κ ο ιν ω ν ικ ή

Θ ω μ ά Γ κ ό ρ π α , ε ν ό ς π ο ιη τ ή σ υ ν ο μ ή ­

ο ρ γ ά ν ω σ η , ε ίτ ε α υ τ ή έ χ ε ι τ ο σ χ ή μ α

λ ικ ο υ

του

κ α ι τ ο ν ό η μ α μ ια ς π ο λ ιτ ικ ή ς ο ρ γ ά ν ω ­

Χ ά κ κ α , π ο υ α π ό ν ω ρ ίς θ ε ω ρ ή θ η κ ε

σ η ς ε ίτ ε ε ν ό ς θ ε σ μ ικ ο ύ ο ρ γ ά ν ο υ , ε ίτ ε

αποσυνάγω γος

με

μ ια ς δ η μ ό σ ι α ς υ π η ρ ε σ ί α ς ε ίτ ε , τ έ λ ο ς ,

σ τ α θ ε ρ ό χ α ρ α κ τ η ρ ισ τ ικ ό τ ο υ έ ρ γ ο υ

ε ν ό ς ε χ θ ρ ικ ο ύ σ ύ μ π α ν τ ο ς π ο υ τ α π ε ­

τ ο υ τ η ν ε ν δ ιά θ ε τ η , σ χ ε δ ό ν π α ρ α λ η ­

ρ ιλ α μ β ά ν ε ι

ρ η μ α τ ικ ή ρ ο ή τ ο υ λ ό γ ο υ τ ο υ , α π ο τ υ ­

α υτή ν τη ν ά π ο ψ η , σ ύ ντο μ α ψ υ χο ­

π ω μ έ ν η έ κ δ η λ α σ τ α ε κ τ ε ν ή , χ τ ισ μ έ ν α

γ ρ α φ ικ ά π ο ρ τ ρ έ τ α τ ο υ ξ ε κ ο μ μ έ ν ο υ ,

με

π ο ι-

τ ο υ κ ά π ω ς π ε ρ ι θ ω ρ ια κ ο ύ α ν θ ρ ώ π ο υ

ή μ α τά του. Η μ εταλλαγή π ο υ επ έφ ερ ε

τ η ς π ό λ η ς π ο υ α ν τ ιμ ε τ ω π ίζ ε ι μ ε χ ιο ύ ­

ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς τ ο υ Μ π ιν τέ σ τ ο ν α φ η ­

μ ο ρ , ε ιρ ω ν ε ία ή κ α ι α υ τ ο ε ιρ ω ν ε ί α

γ η μ α τ ικ ό λ ό γ ο τ η ς δ ε κ α ε τ ία ς 1965-

α υ τ ό τ ο ά ν ισ ο δ ί π ο λ ο . Π α ίρ ν ο ν τ α ς

1 9 7 5 κ α ι π ο υ έ γ ιν ε δ ε κ τ ή ω ς π ρ ό τ α σ η

α φ ο ρ μ ή α π ό τ η ν α ν τ ιθ ε τ ικ ή ζ ε ύ ξ η

α φ η γ η μ α τ ικ ή ς τ ε χ ν ικ ή ς , ό χι ό μ ω ς και

μ ο ν ά δ α ς κ α ι σ υ ν ό λ ο υ , μ ια α ν τ ιθ ε τ ικ ή

ω ς κ ρ ιτ ικ ή θ έ σ η α π έ ν α ν τ ι σ ε ή θ η κ α ι

ζ ε ύ ξ η σ τ η ν ο π ο ία ε σ τ ιά σ τ η κ ε , σ τ ις

α ν α μ ν ή σ ε ις

π ρ ο φ ο ρ ικ έ ς

και

α φ η γ ή σ ε ις

κ α ι π ρ ο σ ω π ικ ο ύ της

α υθόρμ ητους

φ ίλ ο υ

α ρ ισ τ ε ρ ό ς ,

σ υ ν ε ιρ μ ο ύ ς

εύκολα,

όλα.

σε

ε κ ε ίν ο ν

Μ ιν ια τ ο ύ ρ ε ς

από

αφιέρωμα

ιδ ι ο σ υ γ κ ρ α σ ι α κ ο ύ ς λ ό γ ο υ ς ,

H u * T i\i» L

ΠΕΜ ΠΤΗ

dY t’ i n m m i >. O v x . f t ' (n ip .o S .

ΥηοΛΐ.ΐνον«τΑ

2 6 φΛΕβΑΡΜ

y

c

s

σ ε μ ια ι δ ι ό μ ο ρ φ η α φ η γ η μ α ­ τ ικ ή δ ο μ ή , ό π ο υ ο υ π ο θ ε ­

r

/»PX<J»ATrt^tM4. "iUxftvf^· Λ2α»α*

Ιο» <U4*ii«.

τ ικ ά ε ξ α ν τ ικ ε ιμ έ ν ο υ χ ρ ό ν ο ς

u’ t o o \ γ ί-Λ λ ~τ u %. 4 Ο,'Λ· ·. · » / f .

1 M «· " Λ 1 ^*V»A' >'

tfifr

βΛο«"^ΛΛ< A

J A t >P« k m

c 4 < * e P ta fl

A t M l 't

ο»

o *»~r* " *

f » ’· '

-V-

t?r\

f 1 ft·. < v « i ’ .o l i f t * l *****

* * 4 " " h r Ab\ ^ 'W * u - - >· · * »■»? \> < *ι V » W^·. W A ^»ftS<.,v»vH k. ftjM» oiS·» /■■· W ? Λ,' -Λχ. Cp-e»<’~* '. . A t *

i, yo f

<—

V . v { " '4·|>(\<^·<

·*“ " * } —· * $ Λ ν vay ■*>« ~ y. ·v#»**-'

-·

I u . ft

,·*► ·· ·

1 ·«7 , y o

A V bftjM toT·*.

*-'νΛ·

fr - v

<·>■» ‘ '* —1 Ao

f *

r l_Jt«ftl"* %».·» Λ/dtfJ V-

]_ .. A . „

'/ .w

j ft

s y a ifl.

J «· y . i. f o f p m

.V

/,

Jft-> j »χ-

/ f t . ..ft.· Λ » *γ + Α *»

* * ,ιouAi-o ftp*-·» -*- /*·- AWliyw *Λ „,> c< ' · * »β

« ·*

f ·*·'

.ft r^ r*v * Λ ·

<■.«· f t jif t

►-»,

* jW

*.’ »/·'

. Vyo i > t t f f t , Λ .Α

( * - /'■ « -'·

/ '- ■ * - · / * · ' - · ’

d*-« fyey- i-j0A ·' .·»- /··..» &/** I · p~C~i~ *.·

r^T*

·-«' ··-· >·Λ· ^

■ « ({•A . Λ * 4· %“ ' '* · ·* · !· «·«#*& Wvt « Λ ^ .} · Α * *-X’ · U.' tA -t

Π (ί»

·<

»«

ft *«?#*" ,e /«-·«_ * #.ω · (-

>·4Α

' - Λ* * · ' « ^ t. /■fSe.-uf

ί?-» • *·>*<*-< ^ .7 O

f* A

'.<*Vw u

·**’’■'

j » . l - «··■» »r.e . oLtvo&o ►· Λ.; D.«f^ v . r ^ / h, A . .. / V - · .

^ ' ” * » * ι «α ». ftLftlai·. .-«C. . a c /.· .

» *!> ■ » ·

*>~· '2 c ~λ ? » / ’

'A V I

t

-*·

.

·

. A · » ^ 1' /»Α ·/Α » ^

Λ » 4 ) .1 « Vft^ «. Χ Λ '» < ·'

a

|> y '

τ « ν «m th

/

a

«<«

_

*

** rfUV*^**

ll

‘ .ft

Λ « ^ χ ·. \ί-6 V ,ftV * / * ·+ * ·' <Λ* ’ > Γ . · • 'i ! .a > A u i Ϊ ' i<v*r a * ./y ^ t *

^ βνν*

i- y > / * '/ " " ?

\ i y ^ v j w *V -» .

S i»

! * ) f fu

Ιβ η

· J* ..« ft·

i

a

rfA.

L w

Jftu’clz lo

*'Λ v

. * ^ y ■*

‘τ ''

>*’ · - " ^ - ,· - 1 V " · , ...

» Λ ' A v i*·'

, J5</t ό ίθel+pfMfft

.

.

< :.*> # *·'/ -/ .

< ^

.

^ o»T> f

η,ν^* fvffih κ-lc» Μ Λ/|«

-

r

^

-

t

c.

ftO«*. y*Oft*.«v«

Λν

'· —

~ Υ ~

-r " · -• T t ^ i—***■>· ft»’. '1 c o ‘ \~> ° Τ>·γ^» Γ **

" . ’‘ r ' C

r

-

_

ί .,. “ ^ “

.u

Ρ . ^ · α »'5

i ».

που

μας

ε ξ ισ τ ο ρ ε ίτ α ι

π ρ ω τ ο π ρ ό σ ω π α , μ ε α ν α ρ ίθ ­ μ η τ α π ρ α γ μ α τ ο λ ο γ ικ ά δ ε δ ο ­ μ έ ν α , ε ίν α ι σ χ ε δ ό ν α δ ύ ν α τ ο ν α μ η τ ο σ υ σ χ ε τ ίσ ο υ μ ε με τη ςω ή το υ σ υ γ γ ρ α φ έ α . Α λ­ λ ά , η ε ν τ υ π ω σ ι α κ ή ικ α ν ό τ η ­

;

M - t v . € ^ λ ^·· .. t : , * v « i U — «· p «’ '>·- ,- v . «V*·* . OVV

v c - ^

- r

W/V-Jl XfiMMALiJ*Λ»)

r t^ ,f

— νΛ

ο****'·

•^* V'" #vv“. .^ v

,

‘“

v

i~ '·· *·> '■ - “l;·?',r

.> 4 T ' · y y i · * ' · S

WAaftpl·?'·' /**c ti'( «· So’-

..ft. VO * · · * '

v -

" . . .

· u c w a « « . V»* i v a

"?..« » < · Ίί·ν ^i o ^paAift·. » « .

^••S i W V f t '

-f

v^./»·»'

V . V·-·*“ »· } ' 1 .·<

V!y-.f. .ft v*< j a lf t t n lt , ^ »

•f,.

,ftL.V ft!'*'>> t*#·'

» " ' ’■

λα -»

fa < M

.»

Uv ·*

“*

'Ai»

^ « v ·^

rA ·

^ . I

v .

ft V^A-· · --_ — ·»<**■·-* t~, * r w . · 1 .«Ujftftft".·.X. "oflf+J**·} *'* ^k tvf*‘ Ι.Λ. Λ (βΙ·'· Λ} '’ . P ^ l»0\' 7 *'*' '*

’■K*

fftCioo» M ftjx .

τό

A iA n o r o i

••’• f t ·ν·ο*

,

δ ε ν έ χ ε ι τ ό σ η σ η μ α σ ία . Α υ ­

*V»

*ΛΛ4Λ«O'»

•.

%aff+1

t a

τ α τ ο υ Χ ά κ κ α β ρ ίσ κ ε τ α ι σ τ ο ό τ ι τ η ν ίδ ια σ τ ιγ μ ή ο ι δ ιά λ ο ­ γ ο ι, ο ι π ε ρ ι γ ρ α φ έ ς τ ό π ω ν ,

■ to ft'·'-·

cV . * v Λ **·’ v « »-* ^ v - ^ ’ V t . « ^ u T · Η ~χν·» ->··« vVS

•**fr·*

f.v-*·

α κόμ α και τα π ρ ό σ ω π α που μ ο ιά ζ ο υ ν δ ε μ έ ν α μ ε μ ια ο ρ ι­ σμ ένη επ ο χή , χάνουν κάθε

~'f

/JV ^ · “ ■*/'·

*a

m »P lP t

a

.

«^gw / · i» '--/-· *» > •W — -**■'

'ofj-ju <« JtJ-f' »ϊ*

^ ' ^ r‘ l . - · ' / ' 3S « V ·· ij *“,V

■ \lsl'o)

Jo..y ,.ft -

; γ . u, /ο·\ψφ

* • 'Λ ' « · O ^ v

>βν»

J '*

^

a^ne

TO» <n»MC'>*TOY

XTJft·»

irv v i^ · · *?ft « J - - U * V »l

VO

'Λ ν ίΡ

»><·»· J n j j w l o

kA V i \ » . « i/ **«* β · d tS i . j o leo-t / v V * ' * ’

Vft. ^ t * r U,> Slo./ u A d + fJ b j C ·' ^

no< A fA u *£ *

Λ-* v ; -·; « \ ' . r

•\ . .,w ,'i w r>-J: u i \ . .

v V r — M lO Y A \t w « o - IM i.

O' t^ciirt Γ>Λ’>ι» f n« ««*' 0<>·λ>ΓΜ#Η«μΙΜ·

τ ι τ ο ε π ικ α ιρ ικ ό κ α ι, τ ο υ λ ά ­ χ ισ τ ο ν

σ τ ις

ισ τ ο ρ ίε ς

του

Μ π ιν τέ κ α ι τ ο υ Κοινοβίου, ε ν σ ω μ α τ ώ ν ο ν τ α ι σ ’ έ ν α ε ί­ δ ο ς μ ο ν ο λ ο γ ικ ο ύ π ο τ α μ ο ύ ,

Ε β δ ο μ α δ ια ία σ χο λ ικ ή σ α τιρ ικ ή ε φ η μ ε ρ ίδ α α π ό τ η ν Σ τ'2 τά ξη τ ο υ 7ο υ Γ υ μ ν α σ ίο υ Π α γκ ρ α τίο υ «Η τά ξη μας» (φ ύλ λο 2 6 /2 /19 4 8 ) ο π ο ύ φ ο ιτ ο ύ σ ε τ ό τ ε ο Μ ά ριος Χάκκας

κ α λ ύ τ ε ρ ε ς σ τ ιγ μ έ ς τ ο υ , α λ λ ά ό χι σ ε

σ ’ έ ν α α ν ίκ η τ ο σ τ η ρ ο ή τ ο υ υ δ ά τ ιν ο

τό σ ο β ά θ ο ς, ο Α ντώ νπς Σ αμ αράκπς,

ρ ε ύ μ α π ο υ π α ρ α σ ύ ρ ε ι, ξ ε θ ε μ ε λ ιώ ν ε ι

ο Χ ά κ κ α ς ε ισ χ ω ρ ε ί σ τ ο β ά θ ο ς τ η ς α ν ­

και α να κ α τεύ ει τ α π ά ν τα , κ α τα ρ γ ώ ν ­

θ ρ ώ π ιν η ς ψ υ χ ή ς . Α π ο κ α λ ύ π τ ο ν τ α ς

τ α ς μ α ζ ί κ α ι ό λ ε ς τ ις α σ φ α λ ισ τ ικ έ ς δ ι­

σ ε ό λ ο τ ο μ έ γ ε θ ο ς τ ο υ ς τ ι ς ο ρ ια κ έ ς

κ λ ίδ ε ς

κ α τ α σ τ ά σ ε ις σ τ ις ο π ο ίε ς β ρ ίσ κ ε τ α ι τ ο

α ν α γ ν ώ σ τ η ς δ η μ ι ο υ ρ γ ε ί τ ις α π ο σ τ ά ­

σ υ ν ή θ ω ς μ ο ν α χ ικ ό ά τ ο μ ο , τ ρ ο μ α γ ­

σ ε ις τ ο υ α π ό τ ο κ ε ίμ ε ν ο . Ε ν α ς π υ-

μ ένο, α π ο γ ο η τευ μ έν ο και α β ο ή θ η το ,

κνοϋφ α σ μ ένος μ ονόλογος, σ υμ πα­

α ν τ ιμ έ τ ω π ο μ ε τ ο φ ό β ο τ ο υ θ α ν ά τ ο υ ,

γ ή ς , μ ε ε λ ά χ ισ τ α σ η μ ε ία π α ρ ε κ β ά ­

μ ε τ ο α δ ιέ ξ ο δ ο ε ρ ω τ ικ ό π ά θ ο ς , μ ε

σεω ν, μ ελετη μ ένο ς ώ σ τε να αποκα-

τ η ν γ ύ ρ ω τ ο υ ε ρ η μ ιά , κ ά π ο υ - κ ά π ο υ

θ ισ τ ά

μ ε τ η ν α ί σ θ η σ η τ ο υ σ υ ν τ ρ ο φ ικ ά α λ ­

α ν θ ρ ώ π ιν η μ ε τ ο ν α ν α γ ν ώ σ τ η , α κ ό μ α

λ η λ έ γ γ υ ο υ σ τ η ν ίδ ια μ ο ίρ α . Ε τσ ι, α π ό

κ α ι σ τ α σ η μ ε ία ε κ ε ίν α ό π ο υ ο σ υ γ ­

τ ο ν ρ ε α λ ισ μ ό τ ω ν π ρ ώ τ ω ν ισ τ ο ρ ιώ ν

γ ρ α φ έ α ς α φ ή ν ε τ α ι ν α κ υ ρ ιε υ τ ε ί α π ό

τ ο υ π ρ ο σ χ ω ρ ε ί, χ ω ρ ίς ν α τ ο ν έχ ει

π α ρ α ισ θ ή σ ε ι ς , α π ό μ ια α π ε ρ ί γ ρ α π τ η

ε π η ρ ε ά σ ε ι ε μ φ α ν ώ ς κ α μ ιά ρ η ξ ι κ έ ­

α π ε λ π ισ ία ή α π ό τ η ν π ε π ο ί θ η σ η ό τ ι ο

λ ε υ θ η θ ε ω ρ ία τ η ς σ ύ γ χ ρ ο ν η ς μ ο ­

κ ό σ μ ο ς τ ε λ ικ ά ε ίν α ι α π ο λ ύ τ ω ς κ α ι ε ξ

ν τ έ ρ ν α ς π ρ ό ζ α ς , π ε ρ ισ σ ό τ ε ρ ο α π ό

υ π α ρ χή ς α κα τα νόη τος. !

με

τ ις

αμέσω ς

ο π ο ίε ς

μ ια

συνήθω ς

σχέση

ο

β α θ ιά

Προσωπογραφία του Μάριου Χάκκα

Ο

Μ ά ρ ιο ς , κ ο μ ψ ό ς θ α έ λ ε γ α , μ έ σ α

κ τ ο υ κ α ι υ π α ρ ξ ια κ ή ς δ υ ν α μ ικ ή ς . Ν α

σ ε σ κ ο ύ ρ ο κο υσ το ύμ ι με την

κ α τα λ ή γει έτσ ι σ τα λ επ τά και σ υ ­

γραβάτα

ν α τ ο ν ίζ ε ι τ ο ά σ π ρ ο τ ο υ

σ π ε ιρ ω μ έ ν α χ ε ίλ η . Σ τ α χ ε ίλ η σ τ α

π ο υ κ α μ ίσ ο υ . Τ ο τ σ ιγ ά ρ ο σ τ ο χ έ ρ ι π ά ­

τό σ ο ευάλω τα σ το να εκ δη λ ώ ­

ν τ α μ ε μ ια ά ν ε σ η ό σ ο κ α ι α π λ ή σ υ μ ­

ν ο ν τ α ι σ τ ο σ χ η μ α τ ι σ μ ό π ό τ ε μ ια ς

π ε ρ ι φ ο ρ ά κ ίν η σ η ς . Τ α ε κ φ ρ α σ τ ι κ ά

π ρ ο σ η ν ο ύ ς και ευ ά ρ εσ κ η ς ε σ ω ­

κ α ι χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ικ ά σ η μ ε ία τ ο υ π ρ ο ­

τ ε ρ ι κ ή ς θ έ σ η ς π ό τ ε μ ια ς έ ν δ ε ιξ η ς

σ ώ π ο υ έ χ ο υ ν ιδ ια ίτ ε ρ ο ε ν δ ια φ έ ρ ο ν ,

ε ν ό ς ε ιρ ω ν ικ ο ύ ή σ α ρ κ α σ τ ι κ ο ύ μ ε ι­

ιδ ια ίτ ε ρ α γ ι’ α υ τ ό ν π ο υ τ α σ υ ν δ έ ε ι

δ ι ά μ α τ ο ς . Ν α π ω κι α υ τ ό : ό τ ι τ ο π ρ ό ­

ά μ ε σ α , τ α σ υ σ χ ε τ ίζ ε ι μ ε τ η ν ίδ ια ν τ η ν

σω πο

ε ικ ό ν α τ η ς π ρ ο σ ω π ι κ ό τ η τ ά ς τ ο υ κ α ι

π ό τ ε - π ό τ ε κ α ι λ ίγ ο ώ ς π ο λ ύ

τ η ς ο υ σ ία ς π ο υ δ ια θ έ τ ε ι η λ ο γ ο τ ε ­

μου φ έρ νει σ τη σ κ έψ η , μου

χ ν ικ ή τ ο υ π ρ ο σ φ ο ρ ά . Τ ο ε υ ρ ύ χ ω ρ ο

θ υ μ ίζ ε ι,

κ α ι ε ύ λ ο γ ο μ έ τ ω π ο , τ α μ ά τ ια , μ ε τ ο

η θ ο π ο ι ό , α π ό ε κ ε ίν ο υ ς , α ς

π α ρ α π λ α ν η τ ικ ά ή σ υ χ ο β λ έ μ μ α . Η κ ά ­

π ο ύ μ ε , τ ο υ ς η θ ο π ο ιο ύ ς το υ

π ω ς ε κ τ ε τ α μ έ ν η ε π ιμ ή κ υ ν σ η τ η ς μ ύ ­

π α λ α ιο ύ γ α λ λ ικ ο ύ κ ιν η μ α ­

τ η ς ν α δ ε σ π ό ζ ε ι σ α ν έ κ φ α ν σ η ε ν σ τ ί­

τογρά φ ου. !

του

Μ ά ρ ιο υ

α ό ρ ισ τ α

Χ άκκα

β έ β α ια ,

α

I

\

Ποιηματακια από τη σχολική εφημερίδα ΑΓΓΕΛΙΑΙ 1) Ζ η τ ε ίτ α ι: Η τ ά ξ ις ο λ ό κ λ η ρ η ε ις τ α μ α θ η μ α τ ικ ά . 2 ) Ζ η τ ε ίτ α ι: Μ α θ η τ ή ς α ν α μ ά ρ τ η τ ο ς

ΥΜΝΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΑΠΑΝΑΓΝΕΙΟΝ ΜΥΤΗΝ Ή γ ο υ ν το υ τέσ τι δ η λ α δ ή και μ ’ ά λ λ ο υ ς

μ έ σ α σ τ η ν τ ά ξ ιν π λ η ν τ ο υ Σ τ α θ ό -

λ ό γ ο υ ς ή τ ο ι,

πουλου.

π ο τ έ μ ο υ δ ε σ υ ν ή ν τ η σ α τ έ τ ο ιο υ

3 ) Ζ η τ ε ίτ α ι:

Ε π ιτ ρ ο π ή

της

τάξεω ς

μ ε γ έ θ ο υ ς μ ύτη .

δ ιό τ ι η ε υ ρ ισ κ ό μ ε ν η ε μ π α τ ή ρ η σ ε .

4) Ζ η τ ε ίτ α ι: Τ ο μ υ α λ ό τ ο υ Π έ κ κ α Α ν δ ρ έ α , α π ό κ α ιρ ό χ α μ έ ν ο . 5 ) Ζ η τ ε ίτ α ι: Α π ό ό λ α τ α β ιβ λ ιο π ω λ ε ία την

λ ο γ ο τ ε χ ν ικ ή ν

μ ε τ ά φ ρ α σ ιν

Ο δ ύ σ σ ε ια ς Α ν δ ρ έ α Τ ζ ω ρ τ ζ ά τ ο υ .

ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΟΥ ΓΑΙΔΑΡΟΥ Τ ο υ Ρ ά ν το υ ο γ α ϊδ α ρ έ λ ο ς κ ο μ ψ ό ς τ σ ί φ τ η ς κι ω ρ α ίο ς μ ε γ κ έ μ ια κ α ι σ τ ο λ ίδ ια

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

τον πάγον κουβαλά,

Σ υ ν ι σ τ ώ μ ε ν ε ις τ ο υ ς : Τ σ ε κ ο ύ ρ α ν ,

κι ο α φ έ ν τ η ς α π ό π ά ν ω

Ρ ά ν το ν και Τ ζω ρ τζά το ν να κ ά νο υ ν

ο Ρ ά ντο ς, όλο και το κ τυπ ά .

χ ρ ή σ ιν τ ω ν δ ο θ έ ν τ ω ν τ σ α τ σ ά ρ ω ν ( σ τ α μ α λ λ ιά τ ω ν ).

Τ άκηςΣ ιδέρης

αφιέρωμα

Το βίωμα ω ς συστατικό του περιεχομένου των κειμένων στην πεζογραφία του Μάριου Χάκκα

05 Μάριος Χάκκας

Γκόργος X. Ρ επ ούσης

Ο

Μ ά ρ ιο ς

Χ άκκας

δεν

έχει ω ς

μ ο ρ φ ή κ α ι τ α β ιώ μ α τ ά τ ο υ ε ν δ ι α φ έ ­

σ τ ό χ ο ν α κ ά ν ε ι α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ικ ή

ρ ο υ ν μ ό ν ο σ τ ο ε π ίπ ε δ ο τ ω ν ε ρ ε θ ι­

λ ο γ ο τ ε χ ν ία , α λ λ ά σ τ ό χ ο ς τ ο υ ε ίν α ι η

σ μ ά τ ω ν κ α ι τ ο υ υ λ ικ ο ύ .

β ιω μ α τ ικ ή λ ο γ ο τ ε χ ν ί α 1, π ο υ έ χ ε ι τ ο

Γ ια τ ο Μ ά ρ ιο Χ ά κ κ α α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ο ύ -

π ρ ο ν ό μ ι ο ν α μ η σ τ ε ν ε ύ ε ι τ ο υ ς ο ρ ί­

μ ε ν ο τ α ιρ ιά ζ ο υ ν ό σ α ο J e a n R is ta t λ έ ­

ζ ο ν τ ε ς κ α ι δ ε ν π ε ρ ιο ρ ίζ ε τ α ι σ τ ο κ λ ε ί­

γει σ τ η σ υ ν έ ν τ ε υ ξ ή τ ο υ μ ε τ ο ν Λ ουί

σ ιμ ο σ τ α τ ε ίχ η τ ο υ δ ικ ο ύ τ η ς χ ώ ρ ο υ .

Α ρ α γ κ ό ν : « Π ισ τ ε ύ ω π ω ς ο σ υ γ γ ρ α ­

Έ τ σ ι δ ε ν α ν τ λ ε ί μ ό ν ο α π ό τ α β ιώ μ α τ α

φ έ α ς ε π ιν ο ε ί τ η β ιο γ ρ α φ ία τ ο υ ή π ω ς

π ο υ π ρ ο έ ρ χ ο ν τ α ι α π ό τ η ν ε μ π ε ιρ ία

τ η ν ο ν ε ιρ ε ύ ε τ α ι κ α ι π ω ς δ ε ν έ χ ε ι τί-

α λ λ ά κ α ι α π ό τ ις ισ χ υ ρ έ ς π ν ε υ μ α τ ικ έ ς

π ο τ ’ ά λ λ ο ν α π ε ι, ο ρ ισ τ ικ ά κ α ι σ τ α ­

κ α τ α σ τ ά σ ε ι ς π ο υ έ χ ε ι ζ ή σ ε ι, τ ις φ α ν ­

θ ε ρ ά , ε κ τ ό ς α π ό τ η ν π ε ρ ιπ έ τ ε ια α υ ­

τ α σ ιώ σ ε ις τ ο υ , τ α ο ρ ά μ α τ ά τ ο υ και

τ ή ς τ η ς γ ρ α φ ή ς , ε κ τ ό ς α π ’ τ ο ότι η

α π ό ψ υ χ ο λ ο γ ικ ή α ν ά γ κ η , ε υ ρ ισ κ ό μ ε ­

γ ρ α φ ή ε ίν α ι η μ ό ν η π ε ρ ιπ έ τ ε ια . Ί σ ω ς

νος

π ρ έ π ε ι α κ ό μ α ν α δ ιο ρ θ ώ σ ο υ μ ε τ ο

μ ά λ ισ τ α

σ τον

α σ τ ε ρ ισ μ ό

του

κ α ρ κ ίν ο υ .

φ ο ρ μ α λ ι σ μ ό μ ια ς τ έ τ ο ι α ς π ρ ό τ α σ η ς

Σ κ ο π ό ς μ α ς δ ε ν ε ίν α ι ν α α ν ιχ ν ε ύ -

κ α ι ν α τ ο υ δ ώ σ ο υ μ ε μ ια έ ν ν ο ια π ε ­

σ ο υ μ ε τ η φ ο ρ ά τ η ς κ ίν η σ η ς α π ό τ ο

ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο π ο λ ιτ ικ ή . Μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α

β ίο σ τ ο έ ρ γ ο ή α ν τ ί σ τ ρ ο φ α τ ο υ σ υ γ ­

ο ρ ίσ ο υ μ ε τ ο σ υ γ γ ρ α φ έ α σ α ν κ ρ ιτ ικ ό

γραφ έα

μ ά ρ τυρ α τη ς ε π ο χ ή ς του, τω ν α γώ ­

- α φ η γ η τ ή κ α ι ν α ε ν τ ο π ί­

σ ο υ μ ε α π λ ά π ο ια θ έ μ α τ α τ η ς ιδ ιω τ ι­

ν ω ν τ η ς ...» 2

κ ή ς ζω ή ς μ ετα φ έροντα ι σ το έργο.

Κ αι σ ί γ ο υ ρ α ό μ ω ς ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς

Γ ν ω ρ ίζ ο υ μ ε κ α ι δ ε χ ό μ α σ τ ε

ότι το

κ α τ α λ α β α ίν ε ι σ ’ ό λ ο τ ο υ τ ο β ά θ ο ς

β ιω μ α τ ικ ό υ λ ικ ό δ έ χ ε τ α ι π ο ικ ίλ ε ς μ ε ­

α υ τ ό π ο υ έ λ ε γ ε ο Ν ίτ σ ε « Ν α γ ρ ά φ ε ι ς

τ α μ ο ρ φ ώ σ ε ι ς α π ό τ η σ τ ιγ μ ή π ο υ γ ί­

μ ε τ ο α ίμ α σ ο υ » κ α ι τ ω ν μ ε γ ά λ ω ν δ α ­

ν ε τ α ι λ ο γ ο τ ε χ ν ικ ό σ υ σ τ α τ ικ ό κ α ι ε π ο ­

σκάλω ν

μ έ ν ω ς οι α ν α γ ω γ έ ς α π ό τ ο έ ρ γ ο σ τ ο

« Τ ώ ρ α π ο υ έ κ α ν α τ α π ν ε υ μ ό ν ια μ ο υ

β ίω μ α γ ίν ο ν τ α ι α δ ύ ν α τ ε ς . Ε ξ ά λ λ ο υ

μ α ύ ρ α κ α π ν ί ζ ο ν τ α ς π α λ ιο τ σ ίγ α ρ α τ ο

δ ε χ ό μ α σ τ ε ε ξ α ν τ ικ ε ιμ έ ν ο υ ό τ ι η ζ ω ή

’ν α π ά ν ω σ τ ο ά λ λ ο . Μ ε τ η ν ίδ ια φ ω ­

τ ο υ ά λ λ ο υ , κ υ ρ ίω ς η ιδ ιω τ ικ ή , π α ρ α ­

τ ιά , τ η ν ε α ν ικ ή , π ή γ α κ ρ ε σ έ ν τ ο . Τ ώ ρ α

μένει σ ε μ εγά λη ή σ ε π ο λ ύ μ εγά λη

π ο υ ω ρ ίμ α σ α μ α ζ ί μ ε τ ο ν ε φ ρ ό μ ο υ

έκ τα σ η ά γνω σ τη , α κ ό μ η και σ το υ ς

που

π ιο κ ο ν τ ιν ο ύ ς τ ο υ . Κ αι τ α ό ρ ια τ η ς

Τ ώ ρ α π ο υ τ ο ε ίδ α χ ω ρ ί ς κ α μ ιά φ ρ ίκ η

α π α ρ α β ία σ τ η ς

δεν

ν ’ α ν ο ίγ ε ι τ ρ ι α ν τ ά φ υ λ λ ο , ο ύ τ ε α ίμ α ,

ούτε

ο ύ τ ε τ ίπ ο τ ε , μ ό ν ο τ ρ α κ κ α ι φ ά ν η κ ε

σ κ α ν δ α λ ο θ η ρ ία , α λ λ ά ο ύ τ ε κ α ι ο π ο ι-

ζ α χ α ρ ω μ έ ν η τ ο μ ά τ α . Κ ο β α λ τ ιώ θ η κ α ,

ε σ δ ή π ο τ ε π ρ ο ε ξ ο φ λ ή σ ε ις κα ι σ κ ο π ι­

μ π ο ύ χ τ η σ α , τ σ ο υ ρ ο υ φ λ ίσ τ η κ α ο λ ό ­

μ ότη τες.

κ λ η ρ ο ς . Μ ό λ ις τ ώ ρ α φ τ ά ν ω τ ω ν δ α ­

Τ ο κ ύ ρ ιο ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν β έ β α ια ε ίν α ι ο

σ κ ά λ ω ν τ η ν κ ό λ α σ η . Ό χ ι ε ξ ω τ ε ρ ικ ά ,

κ ό σ μ ο ς τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α , ό π ω ς β γ α ί­

λ έ γ ο ν τ α ς Ρ ίλ κ ε κ α ι Μ π έ κ ε τ , μ ιμ ο ύ μ ε ­

ν ε ι α π ό τ ο β ά θ ο ς κ α ι τ η ν α γ ω ν ία τ ο υ

ν ο ς φ ρ ά σ ε ι ς τ ο υ ς , ό χ ι. Ξ ε κ ιν ώ ν τ α ς

ε ίν α ι τ ο υ , π α ίρ ν ο ν τ α ς κ α λ λ ιτ ε χ ν ικ ή

α π ό τ η δ ικ ή μ ο υ ζ ω ή , λ α χ α ίν ω τ ις

ε π ιτ ρ έ π ο υ ν

ιδ ιω τ ικ ή ς

ούτε

ζω ής

κουφ ότητα

την

έσκασε

α γ ω ν ία ,

καρπούζι

γρά φ οντα ς:

σ τον

ή λ ιο .

Ο Μ ά ριος Χάκκας σ ε σ τ ιγ μ ή π ερ ισ υ λ λ ο γ ή ς

σ κ έ ψ ε ι ς μ ο υ μ ε ς σ τ α γ ρ α φ τ ά τ ο υ ς κι

α ρ χ ή έ ν α ν ά ν θ ρ ω π ο κι α υ τ ό τ ο π α ­

α υ τή α ς π ο ύ μ ε η σ ύ μ π τω σ η με κάνει

γερ ό σ τερέω μ α που φ έρνει σβούρα

ν α χ α ίρ ο μ α ι κ α ι ν α σ κ υ λ ιά ς ω τ α υ τ ό ­

α π ό π ά ν ω μ α ς τ υ χ α ία κ α ι ά σ κ ο π α ν α

χ ρ ο ν α . Χ α ίρ ο μ α ι, γ ια τ ί ο δ ρ ό μ ο ς π ο υ

το μ ετα τρ έψ ω σ ’ ένα α π έρ α ν το λού-

τ ρ ά β η ξ α , π ο υ μ ό ν ο ς μ ο υ δ ιά λ ε ξ α , α ν

ν α -π α ρ κ . Ν α

θ έ λ ε τ ε , π ο υ π ίδ ια π ς ω ή μ ο υ κ α θ ό ­

π ά νω σ τη ν άσ φ α λτο. Να κάνω το υ ς

ρ ισ ε , δ ε ν ε ίν α ι ά γ ο ν ο ς α φ ο ύ κι ά λ λ ο ι

α ν θ ρ ώ π ο υ ς να δο υ ν τη μεταμεσ ονύ-

κ α ι μ ά λ ισ τ α δ ά σ κ α λ ο ι φ τ ά σ α ν σ τ ο

χ τ ια ο μ ο ρ φ ιά τ ω ν η λ ε κ τ ρ ικ ώ ν σ τ ύ λ ω ν

ίδ ιο ε π ίτ ε υ γ μ α , κι ε ίν α ι μ ια α π ό δ ε ιξ η ,

κ α θ ώ ς υ π ο κ λ ίν ο ν τ α ι ε υ γ ε ν ικ ά σ τ ις λ ε ­

ό π ω ς ό τ α ν μ ε τ ά σ κ λ η ρ ό δ ια γ ώ ν ισ μ α

ω φ ό ρ ο υ ς. Ίσ ω ς μ π ο ρ έσ ω να φ τά σ ω

β γ α ί ν ε ι ς κ α ι τ ρ έ χ ε ι ς σ τ ι ς λ ύ σ ε ις κ ι ε ί­

ξ α ν ά σ τ ις π ρ ώ τ ε ς α φ έ λ ε ιε ς σ υ γ κ ρ ο ­

ν α ι ό λ α σ ω σ τ ά . Α π ’ τ η ν ά λ λ η μ ε ρ ιά

τ ώ ν τ α ς μ ια π ίσ τ η π ο υ θ α δ ια λ ύ ε τ α ι

σ κ υ λ ιά ς ω γ ια τ ί π ρ ό λ α β α ν α υ τ ο ί κ α ι

μ ό λ ις χ ά ν ε ι κ α ν ε ίς τ ο ν ε φ ρ ό τ ο υ .

κ α τ έ γ ρ α ψ α ν τ ο ν α ν θ ρ ώ π ι ν ο π ό ν ο κι

Δε θέλω χρ ό νο . Ζω ή θέλω , μ’ όλο

ε γ ώ τ ώ ρ α π ρ έ π ε ι ν α π ά ω π ιο π έ ρ α δ ί ­

που

ν ο ν τ α ς ίσ ω ς κ α ι τ ’ ά λ λ ο ν ε φ ρ ό .

π ρ ώ τ ο , ς ω ή ν α τ η σ π α τ α λ ή σ ω π ίσ ω

Σ τ έ κ ο μ α ι σ υ λ λ ο γ ισ μ έ ν ο ς κι α ν ο ίγ ω

α π ό τ ις φ ρ ά σ ε ι ς , ς ω ή ν α χ τ ίσ ω π α ­

φ α ν τ α σ τ ικ ό δ ιά λ ο γ ο μ ε τ ο ν Ρ ίλ κ ε, τ ο ν

ραγράφ ους,

Μ π έ κ ε τ , Μ ίλ λ ε ρ Χ έ ν ρ υ κ α ι ά λ λ ο υ ς

έ ρ γ ο δ ίν ο ν τ α ς σ τ ο λ ό γ ο μ ια τ ρ ίτ η δ ιά ­

π ε ι σ μ ω μ έ ν ο ς κ α ι τ ο υ ς φ ω ν ά ς ω , ό ,τ ι

σ τ α σ η γ ια τ ί τ η δ ε ύ τ ε ρ η τ η β ρ ή κ α ν οι

γ ρ ά ψ α τ ε σ ε ις σ ’ έ ν α β ιβ λ ίο ε γ ώ θ α τ ο

ά λ λ ο ι, τ η ν κ α τ α γ ρ ά ψ α ν ο ι δ ά σ κ α λ ο ι

π ε ρ ά σ ω σ ε μ ια μ ό ν ο σ ε λ ίδ α , σ ε μ ια

κι ε γ ώ π ρ έ π ε ι ν α π ά ω π α ρ α π έ ρ α » 3.

μ ό ν ο φ ρ ά σ η . Γ ια τί ν α μ η ν έ χ ω κι έ ν α

Κ αι ό σ α ο Γ ιά ν ν η ς Ρ ίτ σ ο ς γ ρ ά φ ε ι γ ια

τ ρ ίτ ο ν ε φ ρ ό ; Τ ό τε, α υ τή , τ η ν α π έ ­

τ ο ν τ ρ ό π ο α ν τ ιμ ε τ ώ π ισ η ς τ ω ν γ ε γ ο ­

ρ α ν τ η α π ε λ π ισ ία π ο υ φ τ ά σ α ν οι δ ά ­

ν ό τ ω ν κ α ι τ ω ν β ιω μ ά τ ω ν τ η ς ζ ω ή ς ,

σ κ α λ ο ι, ίσ ω ς μ π ο ρ ο ύ σ α ν α τ η μ ε τ α ­

α λ λ ά κ α ι τ η ς λ ε ιτ ο υ ρ γ ία ς τ ο υ ς μ έ σ α

τ ρ έ ψ ω σ ε κ ά π ο ια ε λ π ίδ α κ α ι π ίσ τ η .

α π ό τ η μ ν ή μ η , ε κ φ ρ ά ζ ο ν τ α ι κ α ι λ ε ι­

Ν α π ά ρ ω π η λ ό και να π λ ά σ ω α π ’ τη ν

τ ο υ ρ γ ο ύ ν σ τ η ν π ε ρ ί π τ ω σ η τ ο υ Μ ά-

το

στήσ ω

δεύτερο

να

π υ γ ο λ α μ π ίδ ε ς

προϋποθέτει

ο ικ ο δ ο μ ή σ ω

το

ένα

δ; αφιέρωμα

I

ρ ιο υ

Χ άκκα

α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ο ύ μ ε ν ο υ :

©5 Μάριος Χάκκας

« ...Τ α γ ε γ ο ν ό τ α , τ α

Σ τπν

α υ τ ο π α ρ ο υ σ ία σ π

- αυτοέκ-

πρά γμ α τα , τα

φ ρ α σ η τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α λ ε ιτ ο υ ρ γ ε ί

ζ ε ις , τ α β λ έ π ε ις , τ α δ έ χ ε σ α ι π τ ’ α π ο ρ ­

κ υ ρ ί ω ς τ ο ύ φ ο ς , ω ς τ ο ψ υ χ ο λ ο γ ικ ό

ρ ίπ τ ε ις , α ν τ ι δ ρ ά ς σ ’ α υ τ ά μ ε α ι σ θ ή ­

ιδ ίω μ α - κ α θ ρ έ φ τ π ς τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α

μ α τ α , ιδ έ ε ς , ε ν τ υ π ώ σ ε ις , ε π ιλ ο γ έ ς ,

κ α ι ό χ ι π θ ε ώ ρ π σ π τ π ς σ π μ α σ ία ς

κ ρ ίσ ε ις (κ α ι π ά ν τ α μ ε τ α θ έ λ π σ ή σ ο υ

« τ ο υ β ίο υ » τ ο υ , θ έ λ ο ν τ α ς ν α α π ο φ ύ -

σ ’ ε γ ρ ή γ ο ρ σ π ) . Ύ σ τ ε ρ α δ ιυ λ ίς ο ν τ α ι

γ ε ι τ ο ν υ π ο κ ε ιμ ε ν ισ μ ό , π ο υ μ ε ιώ ν ε ι

σ τα

τ π ν α ξ ία τ π ς ω ς μ α ρ τ υ ρ ία ς .

μνήμπ

και

μ π ο ρ ε ίς

κουτσ ά

σ τ ρ α β ά ν α τ ’ α ν α π ο λ ε ίς , ν α τ α χ ρ π -

Τ ο α υ τ ο β ι ο γ ρ α φ ι κ ό σ τ ο ιχ ε ίο σ τ α κ ε ί­

σ ι μ ο π ο ιε ίς π κ α ι ν α τ α μ ε τ α σ χ π μ α τ ί-

μ ε ν α λ ε ιτ ο υ ρ γ ε ί ω ς α υ θ ε ν τ ικ ό ς λ ό γ ο ς

ς ε ι ς α ν ά λ ο γ α μ ε τ ις α ν ά γ κ ε ς σ ο υ ...» 4

κ α ι ε π ε ν δ ύ ε τ α ι μ ε τ ις α ξ ίε ς τ π ς π ρ ο -

Ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς σ ίγ ο υ ρ α α ν τ ι μ ε τ ω ­

φ ο ρ ι κ ό τ η τ α ς - ισ τ ο ρ ία ς , π ο υ έ χ ο υ ν

π ίζ ε ι τ α γ ε γ ο ν ό τ α μ ε τ π θ έ λ π σ π κ α ι τ π

χ α θ ε ί. Μ ε τ π γ ρ α φ ή κ α ι μ ε τ π ν α π ο υ ­

σ υ ν ε ίδ π σ ή τ ο υ σ ε ε γ ρ ή γ ο ρ σ π και π

σ ία τ ε χ ν α τ ό τ π τ α ς κ υ ρ ια ρ χ ε ί π φ ω ν ή

λ ε ιτ ο υ ρ γ ία τ π ς μ ν ή μ π ς π ο υ π ε ρ ιγ ρ ά -

τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α μ ε μ ια ε π α ρ κ ή α μ ε ­

φ ε τ α ι σ τ α λ ό γ ια τ ο υ Γ. Ρ ίτ σ ο υ λ ε ι­

σ ό τ α τ α σ τ π ν π ρ α γ μ α τ ικ ό τ π τ α , ε ίτ ε

τ ο υ ρ γ ε ί σ τ α δ ι π γ ή μ α τ α κ α ι ιδ ια ίτ ε ρ α

τ π ς ε π ο χ ή ς τ ο υ ε ίτ ε τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ .

σ τ π σ υ λ λ ο γ ή Το κοινόβιο.

Έ τ σ ι, χ ω ρ ί ς ν α τ ίθ ε τ α ι θ έ μ α κ υ ρ ι α ρ ­

Το

α υ τ ο β ι ο γ ρ α φ ικ ό

σ τ ο ιχ ε ίο

σ τπν

χ ία ς , π φ ω ν ή τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α σ υ ν υ ­

π ε ζ ο γ ρ α φ ί α τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α δ ε ν

π ά ρ χ ε ι κ α ι σ υ λ λ ε ιτ ο υ ρ γ ε ί μ ε τ π γ ρ α ­

σ το χεύ ει σ τπ ν κ α τα ν ό π σ π ή «ερμπ-

π τ ή υ π ό σ τ α σ π τ π ς μ α ρ τ υ ρ ία ς τ ο υ ,

ν ε ία » τ π ς κ ο ιν ω ν ικ ο - ισ τ ο ρ ικ ή ς ε μ π ε ι­

α λ λ ά και μ ε τ α μ ο ρ φ ή τ π ς π ρ ο φ ο ρ ι­

ρ ία ς . Α π ε ικ ο ν ίζ ε ι τ π ν π ρ ο σ π ά θ ε ι α τ ο υ

κ ή ς κ α τά θ ε σ ή ς του.

α ν θ ρ ώ π ο υ να κα τα λά βει και να ερμ π-

Ο ε ξ ο μ ο λ ο γ π τ ικ ό ς τ ό ν ο ς 6 σ τ ο α υ το -

νεύσει τπ ζω ή του σ το μ έτρο που

β ιο γ ρ α φ ικ ό

α υ τ ή π π ρ ο σ π ά θ ε ι α γ ίν ε τ α ι σ τ π β ά σ π

σ β ή τ π τ α ε ν δ ι α φ έ ρ ω ν , σ υ χ ν ά β έ β α ια

μ ια ς ε υ ρ ύ τ ε ρ π ς κ ο ιν ω ν ικ ο - ισ τ ο ρ ικ ή ς

γ ίν ε τ α ι ε ρ ε θ ι σ τ ι κ ό ς κ α ι χ ω ρ ί ς ν α π α ­

ε μ π ε ιρ ία ς , δ ίν ο ν τ α ς π ο λ ύ τ ιμ α σ τ ο ι­

ρ ο υ σ ιά ζ ε τ α ι υ π ο χ ρ ε ω τ ικ ά α π ο δ ε κ τ ό ς

χ ε ία γ ια π ρ ο γ ε ν έ σ τ ε ρ ο υ ς ή υ φ ι σ τ ά ­

ω ς α ξ ιό π ισ τ ο ς , κ υ ρ ί ω ς σ τ ις α ξ ιο λ ο ­

μ ε ν ο υ ς π ο λ ιτ ισ μ ικ ο ύ ς σ χ π μ α τ ισ μ ο ύ ς .

γ ή σ ε ις π ε ρ ισ τ α τ ικ ώ ν κα ι π ρ ο σ ώ π ω ν .

Α κ ό μ π , τ ο α υ τ ο β ι ο γ ρ α φ ικ ό σ τ ο ιχ ε ίο

Β έ β α ια , π β ο ύ λ π σ π τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α

ε κ λ α μ β ά ν ε τ α ι ω ς τ ε κ μ ή ρ ι ο γ ια τ π μ ε ­

δ ε ν φ ιλ ο δ ο ξ ε ί τ π σ ύ ν θ ε σ π α υ τ ο τ ε ­

λ έ τ α τ ω ν α ξ ιώ ν κ α ι σ π μ α σ ιώ ν π ο υ

λ ο ύ ς α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ία ς και δ ε ν έχ ει

έ χ ε ι γ ια μ ια ε π ο χ ή κ α ι κ ο ιν ω ν ία τ ο α ν ­

ε ξ α ν τ λ π τ ικ ό χ α ρ α χ τ ή ρ α . Σ τ α κ ε ίμ ε ν ά

θ ρ ώ π ι ν ο υ π ο κ ε ίμ ε ν ο .

τ ο υ ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς ε ν δ ο σ κ ο π ε ί τ α

Ε π ιπ ρ ό σ θ ε τ α , π α ξ ιο π ο ίπ σ π τ ο υ α υ -

π ρ ά γμ α τα μέσα σ το ά π λετο φ ω ς του

τ ο β ιο γ ρ α φ ικ ο ύ σ τ ο ιχ ε ίο υ ε ίν α ι δ ε ίγ μ α

μ α ύ ρ ο υ 7. Έ τ σ ι, σ α ν π ρ ό λ ο γ ο ς ( α σ π ρ ό ­

τ ω ν μ ο ρ φ ώ ν α υ τ ο σ υ ν ε ίδ π σ π ς , α υ το -

μ α υ ρ ο ), κ α ι Έ ν α ς κάπω ς α ισ ιόδοξος

έ κ φ ρ α σ π ς , α υ τ ο δ ιε ρ ε ύ ν π σ π ς και α υ ­

επ ίλογος ( μ α υ ρ ό α σ π ρ ο ) 8, χ ρ π σ ιμ ο -

τ ο γ ν ω σ ία ς π ο υ έ χ ε ι φ τ ά σ ε ι τ ο ά τ ο μ ο

π ο ιώ ν τ α ς

Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς 5.

υ π α ιν ιγ μ ώ ν ,

σ τ ο ιχ ε ίο

τπν

ε ίν α ι α ν α μ φ ι-

π ρ ο β λ π μ α τ ικ ή

υ π α ιν ιγ μ ο ί

όμω ς

τω ν που

π ρ ο β ά λ λ ο υ ν τ η μ ο ν α δ ικ ή ε λ π ίδ α π ο υ

γ ρ α φ ικ ό .

ε ίν α ι η π ρ ο ά σ π ι σ η τ η ς ο μ ο ρ φ ι ά ς τ η ς

γ ρ α φ ο ύ μ ε ν ο ς κ λ ε ίν ε τ α ι σ τ ο β ιω μ α ­

α ν θ ρ ώ π ιν η ς ζ ω ή ς μ έ σ α σ τ η ν ε φ η μ ε -

τ ικ ό τ ο υ χ ώ ρ ο α λ λ ά κ α ι α γ α π η μ έ ν ο

ρ ό τ η τ ά τ η ς κ α ι η δ ια φ ύ λ α ξ η τ η ς α κ ε ­

και π ρ ο σ π α θ εί με α γά π η να το ν ζω ν ­

ρ α ι ό τ η τ α ς τ ο υ α ν θ ρ ώ π ιν ο υ π ρ ο σ ώ ­

τ α ν έ ψ ε ι σ τ α δ ιη γ ή μ α τ α μ ε φ ό ν τ ο τ η ν

π ο υ μ έ σ α σ τ η μ ο ν α δ ικ ό τ η τ α κ α ι σ τ η ν

ε π ο χ ή τ ο υ κ α ι τ η ν π ρ ο σ ω π ικ ή τ ο υ π ε ­

η θ ικ ή α κ τ ιν ο β ο λ ία τ ο υ .

ρ ίπ τ ω σ η , τ ο χ θ ε ς κ α ι τ ο σ ή μ ε ρ α , ζ ώ ν -

Ο χ ώ ρ ο ς τ η ς ε φ η β ε ί α ς κ α ι τ η ν ιό τ η ς

τα ς σ τη ν πρω τεύο υσ α τω ν γεγο νό ­

τ ο υ , ο χ ώ ρ ο ς τ ο υ ο ν ε ίρ ο υ , γ ίν ε τ α ι κ α ι

τ ω ν κ α ι σ τ ο π ε ρ ι θ ώ ρ ιό τ η ς .

π ά λ ι χ ώ ρ ο ς τ η ς α ν ά γ κ η ς γ ια ό ν ε ιρ α

Δ ε ν σ υ ν η θ ίζ ε ι ν α υ π ο δ ύ ε τ α ι α λ λ ό τ ρ ι-

(Κοινόβιο). Χ ώ ρ ο ι, ό π ο υ α ν ά λ ω σ ε ο

ο υ ς ρ ό λ ο υ ς β λ έπ ο ντα ς την τέχνη το υ

σ υ γ γ ρ α φ έ α ς τ η ν π α ιδ ικ ή , ε φ η β ικ ή

ό χ ι μ ό ν ο α π ό τ η ν η θ ικ ή ά π ο ψ η α λ λ ά

κ α ι ώ ρ ιμ η

η λ ικ ία , γ ίν ο ν τ α ι σ η μ ε ία

κ α ι ω ς μ ια π ρ ο σ ω π ι κ ή ε κ φ ό ρ τ ισ η

α ν α φ ο ρ ά ς · β ιώ μ α τ α , μ ν ή μ ε ς , ε μ π ε ι­

α π ό τ ις ε ι κ ό ν ε ς κ α ι τ ις ε μ π ε ιρ ίε ς τ η ς

ρ ίε ς α ν α κ α λ ο ύ ν τ α ι σ τ η μ ν ή μ η γ ια ν α

ζ ω ή ς π ο υ μ α ζεύ τη κ α ν μ έσ α τ ο υ και

δη λώ σ ουν με τον τρ ό π ο του σ υ γγρ α ­

τ ο ν π ιέ ζ ο υ ν .

φ έ α τ ο μ ικ ρ ό κ ο σ μ ο κ α ι τ ο μ α κ ρ ό κ ο ­

Ο ι ε π ιν ο η μ έ ν ε ς κ α τ α σ τ ά σ ε ις δ ε ν τ ο υ

σ μ ο δ ρ ό μ ο τ η ς α ν θ ρ ώ π ιν η ς ισ τ ο ρ ία ς .

χ ρ ε ιά ζ ο ν τ α ι, α φ ο ύ ζ ε ι σ ε μ ια ε π ο χ ή

Ό λα

α υ τ ά , ε ικ ό ν ε ς , α π ό ψ ε ις , ο ρ ά ­

τ ό σ ο π λ ο ύ σ ια σ ε β ιώ μ α τ α κ α ι ο ίδ ιο ς

μ α τ α , π α ρ α ι σ θ ή σ ε ι ς , α π ο κ τ ο ύ ν λ ε ι­

α ν τ ιμ ε τ ω π ίζ ε ι μ ια π ρ ο σ ω π ι κ ή τ ρ α γ ω ­

τ ο υ ρ γ ι κ ό τ η τ α κ α ι ιδ ια ίτ ε ρ η σ υ ν ο χ ή ,

δ ία μ ε τ ο σ τ ίγ μ α τ ο υ « κ α τ α δ ικ α σ μ έ ­

ώ σ τ ε ο α ν α γ ν ώ σ τ η ς ν α γ ίν ε τ α ι σ υ μ ­

νου» π ο υ ο χρ ό νο ς τη ς ζω ή ς του σώ-

μ έ τ ο χ ο ς τ η ς δ η μ ι ο υ ρ γ ικ ή ς σ τ ιγ μ ή ς

ν ε τ α ι ε π ικ ίν δ υ ν α κ α ι α ν ε λ έ η τ α .

του συγγραφ έα.

Τ ο α υ τ ο β ι ο γ ρ α φ ικ ό σ τ ο ιχ ε ίο σ τ α κ ε ί­

Ε ίνα ι α λ ή θ ε ια π ω ς σ τ α κ ε ίμ ε ν ά τ ο υ ο

μ ε ν α τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α δ ε ν α π ο β λ έ ­

Μ ά ρ ιο ς

α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ε ίτ α ι.

π ει να δ ώ σ ει α π λ ά και μ ό νο τη ν π ρ ο ­

Κ αι α υ τ ό ε ίν α ι α ν α π ό φ ε υ κ τ ο , β έ β α ια ,

σ ω π ικ ή ε μ π ε ιρ ία . Θ έ λ ε ι ν α γ ίν ε ι ο

αν δεχτούμ ε π ω ς κανένας σ υγγρα ­

κ α μ β ά ς π ά ν ω σ τ ο ν ο π ο ίο θ α δ ο θ ο ύ ν

φ έ α ς δ ε ν μ π ο ρ εί να ξεφ ύ γει α π ό τα

τα π ρ ο β λ ή μ α τα π ου τοποθετούντα ι

β ιώ μ α τ ά τ ο υ , χ ω ρ ί ς α υ τ ό ν α ε ίν α ι ε κ

ε κ ε ίθ ε ν τ η ς π ρ ο σ ω π ι κ ή ς ε μ π ε ιρ ία ς

π ρ ο ο ιμ ίο υ κ α τ α δ ικ α σ τ έ ο . Τ ο α υ το -

κ α ι ν α τ α μ ε τ ο υ σ ιώ σ ε ι σ ε κ α λ λ ιτ ε ­

β ιο γ ρ α φ ικ ό σ τ ο ιχ ε ίο σ τ η ν π ε ρ ίπ τ ω σ η

χ ν ικ ή μ ο ρ φ ή μ έ σ α σ τ ο ζ ω τ ικ ό χ ώ ρ ο

τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α α ν α φ έ ρ ε τ α ι σ ε

τ ω ν ιδ ε ο λ ο γ ικ ώ ν ε ν δ ι α φ ε ρ ό ν τ ω ν ή

κ ο μ μ ά τ ια τ η ς ζ ω ή ς τ ο υ , σ τ η β ιω μ α ­

α ν η σ υ χ ι ώ ν κ α ι σ ε μ ια θ ε ρ μ ή ε π α φ ή

τ ικ ή α π ό δ ο σ η τ ω ν ε μ π ε ιρ ιώ ν τ ο υ σ ε

μ ε τ η ν κ ο ιν ω ν ικ ή ε μ π ε ιρ ία 9.

κ α λ λ ιτ ε χ ν ικ ή

κ α ι σ τ η γ ε ν ί­

Τ ο α υ τ ο β ι ο γ ρ α φ ικ ό σ τ ο ιχ ε ίο δ ε ν λ ε ι­

κ ε υ σ ή τ ο υ ό μ ω ς , π ο υ δ ια π ισ τ ώ ν ε τ α ι

τουργεί σ τη βάσ η του μονόλογου τη ς

τ ε λ ικ ά ν α έ χ ε ι γ ε ρ ό δ έ σ ιμ ο μ ε τ ο β ίο

α φ ή γ η σ η ς , α λ λ ά σ τ η β ά σ η τ ο υ δ ιά ­

του σ υ γγρ α φ έα .

λ ο γ ο υ μ ε τ ο ν κ ό σ μ ο και με τη σ ά ρ κ α

Έ τ σ ι τ ο β ιω μ α τ ικ ό σ τ ο ιχ ε ίο λ ε ιτ ο υ ρ ­

τ ο υ π α ρ ό ν τ ο ς , ξ ε κ ιν ώ ν τ α ς μ ε β ά σ η

γ ε ί κ υ ρ ί ω ς γ ε ν ικ ε ύ ο ν τ α ς τ ο α υ τ ο β ιο -

τ η ν π ρ ο σ ω π ι κ ή ε μ π ε ιρ ία , π ο υ μ ε γ ε ­

Χ άκκας

μορφή

Ο

συγγραφ έας

α υ τ ο β ιο -

δ αφιέρωμα

©9 Μάριος Χάκκας

θύνετα ι ο μ ό κ εντρ α

-* Ό Η

Ο

Μ

σ τον

ε λ λ η ν ικ ό

γ ο ύ ν κ α λ λ ιτ ε χ ν ικ ά , γ ια τ ί δ ε ν τ ο υ ς λ ε ί­

χ ώ ρ ο κ α ι χ ρ ό ν ο κ α ι μ ε μ ια γ ε ν ικ ό ­

π ε ι τ ο σ η μ ε ίο ε π α φ ή ς μ ε τ η ν κ ο ιν ή

τ ε ρ η τ α υ τ ό χ ρ ο ν α δ ιά σ τ α σ η , μ ε τ η

π ε ρ ίπ τ ω σ η .

σ φ ρ α γ ί δ α ό μ ω ς τ η ς ε λ λ η ν ικ ή ς π ε ρ ί­

Τ ο β ιω μ α τ ικ ό σ τ ο ιχ ε ίο σ τ η ν π ε ζ ο ­

πτω σ η ς.

γ ρ α φ ί α τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α λ ε ι τ ο υ ρ ­

Ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ο ύ μ ε ν ο ς

γεί α λ λ η λ έ ν δ ε τ α μ ε τ ο π ρ ο σ ω π ικ ό

δ ε ν ο δ η γ ε ίτ α ι σ ε έ ν α ν ά γ ο ν ο ε ρ μ η τ ι­

γίγνεσ θαι κ α ι τ ο α ι σ θ η τ ι κ ό ω ρ ί μ α ­

σ μ ό , α λ λ ά κ λ ε ίν ε ι μ έ σ α τ ο υ τ η ν ο μ α ­

σ μ α π ο υ σ υ ν τ ε λ ε ίτ α ι σ τ ο λ ο γ ο τ ε ­

δ ικ ή κ α ι κ ο ιν ω ν ικ ή α γ ω ν ία ή τ η ν α γ ω ­

χ ν ικ ό

ν ία π ο λ λ ώ ν ά λ λ ω ν μ α ζ ί10. Έ τ σ ι δ ε ν

α ποτελώ ντα ς

π ε ρ ιο ρ ίζ ε τ α ι σ ε α τ ο μ ικ έ ς ε ξ ο μ ο λ ο γ ή ­

του

σ ε ι ς α λ λ ά α γ γ ίζ ε ι μ ε τ ις γ ρ α μ μ έ ς τ ο υ

τ ο υ . Έ τ σ ι τ ο ε μ π ε ι ρ ι κ ό υ λ ικ ό μ ε τ α ­

τ η ν κ α θ ο λ ι κ ό τ η τ α κ α ι φ α ίν ε τ α ι ν α

σ τ ο ιχ ε ιώ ν ε τ α ι

μ η ν ξ ε χ ν ά π ω ς σ τ ο ιχ ε ία α π ό τ ο ν α τ ο ­

π λ ο υ τ ί ζ ο ν τ α ς τ η λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ ή α ξ ία

μ ικ ό φ ά κ ε λ ο τ π ς ζ ω ή ς τ ο υ λ ε ιτ ο υ ρ ­

τ ο υ κ ε ιμ έ ν ο υ . !

1Σχετικά μ ε τους όρους βιωματικότητα

5 Μ. Χάκκας, Άπαντα, ό.π., σσ. 488-489.

και αυτοβιογραφ ία βλ.: Διαβάζω, τεύχο ς g, Ν οέμβριος-Δεκέμβριος 1977, σσ. 23-24, σ υ νέντευ ξη Γ. Ιωάννου· Καθημερινή, 24.71977, σ υνέντευξη το υ Γ. Ιω άννου στη Μ. Θ ερμού· Ελευθεροτυπία, 24.91978, σ υνέντευξη το υ Γ. Ιω άννου στη Σούλα Α λεξανδροπ ούλου και Ελευθεροτυπία, 8.6.1982, σ υ νέντευ ξη του Γ. Ιωάννου σ τ ο ν Δ η μ . Γκιώνη· Εντευκτήριο2, Φ εβρουά ριος ig 88, σσ. 35-37, σ υ νέντευ ξη το υ Γ. Ιωάννου στον Γιώργο Κορδομενίδη (1982).

2Διαβάζω, ι6 8 ,20/5/87, Αφιέρω μα στον Λ ουί Α ραγκόν, σ. 23.

3Μ. Χάκκας, Άπαντα, Κέδρος, 3η έκδ., Α θήνα ig 86, σσ. 252-254· 4Γ. Ρίτσου, Ίσως να 'ναι κι έτσι, Μ υθιστόρημα, 5η έκδοση, Κέδρος 1985, σ. 64.

υ π ο κ ε ίμ ε ν ο έτσ ι

π ε ρ ιε χ ο μ έ ν ο υ σε

(σ υ γ γ ρ α φ έ α ς), ένα

σ υ σ τ α τ ικ ό

τω ν

κ ε ιμ έ ν ω ν

β ιω μ α τ ικ ό ,

εμ­

6Βλ. στο Μάριος Χάκκας, Κριτική θεώρηση του έργου του, Κέδρος 1979, σσ. 106-131 το άρθρο το υ Π. Α. Ζάννα. Ειδικότερα, στις σελίδες 107-110, ο αρθρογράφ ος παραθέτει αναλυτικούς πίνακες για το πρόσω πο που κυριαρχεί στα διηγήματα και ση μ ειώ νει: «...Το ξεκίνημα από μια γρα φ ή πιο "ιστορική” όπου κυριαρχεί το τρίτο ενικό ρηματικό πρόσωπο, γραφ ή που εγκαταλείπεται προοδευτικά για να γίνει περισσότερο "λό γος”, λόγος προσωπικός, υποκειμενικός, εξομολογητικός, τελικά μονόλογος», ό.π., σ. Π5·

7Μ. Χάκκας, Άπαντα, ό.π., σ. ι 8ι. 8Μ. Χάκκας, Άπαντα, ό.π., σ. 307. 9 Βλ. και Μάριος Χάκκας, Κριτική θεώρηση

του έργου του, ό.π., σ. 57 και σσ. 64-65. '° Μ. Χάκκας, Άπαντα, ό.π., σσ. 315 -350 , 437446,219-307.

Η ειλικρίνεια και η τιμιότητα

της φωνής του αυτοβιογραφούμενου ήρωα

Ο

Σ π ύ ρ ο ς Π λ α σ κ ο β ίτ η ς υ π ο σ τ η ρ ί­

τ η ς ιδ ε ο λ ο γ ία ς ή τ ο υ ε μ π ο ρ ίο υ . Δ ε ν

ζ ε ι π ω ς ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς α ν ή κ ε ι

έ χ ο υ ν β λ έ ψ ε ι ς ε ξ ο υ σ ία ς , κ ι ν η τ ο π ο ι­

σ τ η ν κ α τ η γ ο ρ ία τ ω ν π ε ζ ο γ ρ ά φ ω ν π ο υ

ο ύ ν ό μ ω ς γ ύ ρ ω α π ό σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν α

έ φ ε ρ α ν μ ε τ η ν ε υ α ισ θ η σ ία τ ο υ ς , τ ο ν

π ρ ο β λ ή μ α τ α , ε π ιδ ιώ κ ο ν τ α ς ν α α φ ή -

π ό ν ο γ ια τ η ν π α τ ρ ί δ α τ ο υ έ λ λ η ν α π ο ­

σ ο υ ν χ ώ ρ ο γ ια τ η φ α ν τ α σ ία , τ ο σ α ρ ­

λ ίτ η κ α ι δ ια ν ο ο ύ μ ε ν ο υ , τ η ν ο υ σ ια σ τ ι­

κ α σ μ ό και τ η ν π ρ ο σ ω π ικ ή έ κ φ ρ α σ η .

κ ή α ν α ν έ ω σ η σ τ η ν π ε ζ ο γ ρ α φ ία μ α ς

Ο Α λ έ ξ η ς Ζ ή ρ α ς γ ρ ά φ ε ι σ χ ε τ ικ ά γ ια

και σ υ νέβ α λα ν κατά β ά θ ο ς σ τη ν α να ­

τ η ν α φ η γ η μ α τ ι κ ή δ ο μ ή σ τ η ν π ε ρ ί­

ν έ ω σ ή τ η ς . Κ αι φ υ σ ικ ά ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ ­

π τ ω σ ή τ ο υ σ τ ο ε ισ α γ ω γ ικ ό κ ε ίμ ε ν ό

κ α ς , μ ε τ α ιδ ια ίτ ε ρ α σ υ γ γ ρ α φ ικ ά τ ο υ

τ ο υ σ τ η σ υ λ λ ο γ ή δ ιη γ η μ ά τ ω ν Α κ ινη -

χ α ρ α κ τ η ρ ισ τ ικ ά ,

« κ ο ιν ω ν ι­

το π ο ιή σ εις σ τη ν εικόνα, τ ω ν γ α λ λ ι­

σ υγγρα φ έα ς:

κ ώ ν ε κ δ ό σ ε ω ν H a tie r , σ τ η ν ο π ο ία α ν ­

κός»

υπήρξε

κ α ι « π ο λ ιτ ικ ό ς »

« Β α δ ίζ ε ις σ ε τ ο ύ τ η τ η ν π ό λ η κ α ι τ ώ ­

θ ο λ ο γ ε ίτ α ι

ρ α ά ξ α φ ν α θ υ μ ά σ α ι ό τ ι, λ ίγ α χ ρ ό ν ια

« Α π ο σ τ α σ ιο π ο ιη μ έ ν ο ς ,

π ρ ιν , α π ό τ α ίδ ια π ε ζ ο δ ρ ό μ ια , β ά δ ισ α ν

δ ε ν σ η μ α ίν ε ι α δ ι ά φ ο ρ ο ς . Σ η μ α ίν ε ι,

π η γ α ίν ο ν τ α ς ίσ ω ς , ό π ω ς κι ε σ ύ , γ ια τ ο

ό μ ω ς , τ η ν ε ν σ υ ν ε ίδ η τ η σ τ ά σ η ε ν ό ς

πα τά ρι το υ εκ δό τη τους, π εζογρά φ οι

νεό τερ ο υ τύπ ου σ υγγρα φ έα που δεν

τ η ς γ ε ν ιά ς σ ο υ π ο υ έ φ υ γ α ν π ρ ό ω ρ α

α ρ κ ε ίτ α ι, σ τ ο ε ξ ή ς , ν α α π ο λ ο γ ε ίτ α ι

α π ό τ η ζ ω ή : Ο Σ τ ρ α τ ή ς Τ σ ίρ κ α ς , ο

γ ια λ ο γ α ρ ια σ μ ό τ η ς ε π ο χ ή ς τ ο υ , χ ω ­

Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς , ο Δ η μ . Χ α τ ζ ή ς , ο Ρ ο ­

ρ ίς σ υ ν ά λ λ η λ α

δ ή ς Ρ ο ύ φ ο ς - α π ό τ ο υ ς π α λ ιό τ ε ρ ο υ ς ο

α π ό τ η ν ίδ ια τ η γ ρ α φ ή τ ο υ . Έ τ σ ι, η

Γ. Μ π ε ρ ά τ η ς - ο ν ό μ α τ α π ο υ ά φ η σ α ν

η θ ικ ή σ τ ρ ά τ ε υ σ η τ ο υ λ ο γ ο τ έ χ ν η δ ε ν

π ίσ ω τ ο υ ς έ ρ γ α α π ό τ α σ η μ α ν τ ικ ό ­

ε ξ α ν τ λ ε ίτ α ι

τ ε ρ α τ η ς δ ρ α μ α τ ικ ή ς ε π ο χ ή ς τ ο υ ς ,

ω μένο

ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ο ν ε μ φ ύ λ ιο π ό λ ε μ ο σ τ η ν

ο μ ά δ α ς ο φ ε ίλ ω ν α υ π ο σ τ η ρ ί ζ ω τ α

Ε λ λ ά δ α . Ό λ ο ι τ ο υ ς , μ ε τ α ιδ ια ίτ ε ρ α ο

σ υ μ φ έρ ο ντα ; Ο ύτε α κόμ α σ το ερ ώ ­

κ α θ έ ν α ς σ υ γ γ ρ α φ ικ ά τ ο υ χ α ρ α κ τ η ρ ι­

τ η μ α : η τ έ χ ν η π α ρ ά γ ε τ α ι ω ς ε υ θ ε ία

σ τ ικ ά , υ π ή ρ ξ α ν “κ ο ιν ω ν ικ ο ί” κ α ι, α ν

α ν τ α ν ά κ λ α σ η τ η ς π ρ α γ μ α τ ικ ό τ η τ α ς ;

θ έ λ ε τ ε , “ π ο λ ιτ ικ ο ί” σ υ γ γ ρ α φ ε ί ς - δ η ­

Μ π ρ ο σ τ ά τ ο υ π α ρ ο υ σ ιά ζ ε τ α ι τ ώ ρ α ,

λ α δ ή σ ύ γ χ ρ ο ν ο ι κ α ι π ρ ο β λ η μ α τ ισ μ έ ­

γ ια τ ί ε κ ε ί ν ο ς ο ίδ ιο ς τ ο δ ια λ έ γ ε ι α υ τ ό ,

ν ο ι. Δ ε ν τ ο υ ς α π α σ χ ό λ η σ ε τ ο α ν θ α

τ ο π ρ ό β λ η μ α κ ρ ίσ η ς τ η ς α φ η γ η μ α τ ι­

τ ο υ ς θ ε ω ρ ή σ ο υ ν ή ό χ ι “ μ ο ν τ έ ρ ν ο υ ς ”,

κ ή ς δ ο μ ή ς , δ η λ α δ ή η η θ ικ ή τ η ς λ ο ­

έ φ ε ρ α ν , μ ε τ η ν ε υ α ισ θ η σ ία τ ο υ ς και

γ ο τ ε χ ν ί α ς ό π ω ς τ η ν κ ο ιτ ά ζ ο υ μ ε α π ό

τ ο ν π ό ν ο γ ια τ η ν π α τ ρ ίδ α τ ο υ έ λ λ η ν α

τα μέσα, α πό το α π ό θεμ α τω ν γλω σ ­

π ο λ ίτ η κ α ι δ ια ν ο ο ύ μ ε ν ο υ , τ η ν ο υ σ ια ­

σ ώ ν τη ς, α πό το α π ό θεμ α τω ν υφ ώ ν

σ τ ικ ή θ ε μ α τ ο λ ο γ ικ ή α ν α ν έ ω σ η σ τ η ν

τ η ς , α π ό τ α μ ο ρ φ ο λ ο γ ικ ά τ η ς σ υ σ τ α ­

π ε ζ ο γ ρ α φ ία

τ ικ ά .

μας -τη ν

κατά

βάθος

και ο

π ια

δ ίλ η μ μ α :

Ε δώ

Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς :

να

ε ν ν ο ε ίτ α ι ,

έ χ ε ι α π α ιτ ή σ ε ις

σ το

ήδη

Π ο ια ς

υπάγονται

α π η ρ χ α ι­

κ ο ιν ω ν ικ ή ς

π ε ρ ιπ τ ώ σ ε ις

α ν α ν έ ω σ ή τ η ς » 1.

α κ ό μ α κ α ι π ε ζ ο γ ρ ά φ ω ν π ο υ ξ ε κ ίν η ­

Τ α κ ε ίμ ε ν α τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α κ ο π ά ­

σ α ν α π ό ιδ ε ο λ ο γ ικ ά π ρ ο σ δ ιο ρ ισ μ έ ν α

ζο υ ν τα π ρ ά γμ α τα α π ό τη ν πλευρά

α φ η γ ή μ α τ α , ό π ω ς ο δ ιη γ η μ α τ ο γ ρ ά -

τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ και ό χι τ ο υ κ ό μ μ α το ς,

φ ο ς Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς , ο ο π ο ί ο ς δ η μ ι-

Γκόργος X. Ρεπ ούσης

09 Μάριος Χάκκας

δ:αψ ιέρω μα

ο ύ ρ γ η σ ε μ ια ε ν τ ε λ ώ ς ιδ ιό τ υ π η α φ η ­

ανακυκλούμενη

γ η μ α τ ικ ή

π ο ιη τ ικ ή ς

α π ό τ ο υ ς δ ρ ό μ ο υ ς τ η ς κ α λ λ ιτ ε χ ν ικ ή ς

φ ύ σ η ς, ό π ο υ όλα τα θ εω ρ ο ύ μ εν α ω ς

δ η μ ι ο υ ρ γ ία ς , μ ε τ ο ό ν ε ιρ ο κ α ι τ η ν

“ α ν τ ικ ε ιμ ε ν ικ ά ” σ τ ο ιχ ε ία τ ο υ δ ι η γ ή ­

α γ ά π η , τ η ν ε λ π ίδ α κ α ι τ ο π ά θ ο ς , α ι­

μ α τ ο ς (οι δ ιά λ ο γ ο ι, τ ο σ κ η ν ικ ό , ο ι χ α -

σ θ ή μ α τ α κ α ι ι δ έ ε ς ε μ π λ ο υ τ ισ μ έ ν ε ς

ρ α χ τ ή ρ ε ς ) α φ ο μ ο ιώ ν ο ν τ α ι σ ’ έ ν α ε ί­

α π ό τ η ν ε μ π ε ιρ ία τ η ς α ρ ρ ώ σ τ ι α ς τ ο υ ,

δ ο ς π υ ρ ετώ δ ο υ ς μονολόγου που αλέ­

α π ο δ ίδ ε ι τ ι ς ε κ φ ά ν σ ε ι ς μ ια ς β α θ ύ τ α ­

θ ε ι τ α π ά ν τ α κ α ι κ α τ α ρ γ ε ί ό λ ε ς τ ις

τ η ς υ π α ρ ξ ια κ ή ς ο δ ύ ν η ς , π ο υ ε π ω ά ζ ε ι

α σ φ α λ ισ τ ικ έ ς δ ικ λ ίδ ε ς τ ο υ α ν α γ ν ώ ­

ό μ ω ς όχι τη ν ά ρ νη σ η αλλά τη ν κ α τά ­

σ τ η μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο κ ε ίμ ε ν ο . Ε ίνα ι έ ν α ς

φ α σ η σ τη ζω ή και σ τον ά νθρω πο.

μ ο ν ό λ ο γ ο ς ε ξ α ιρ ε τ ικ ά σ υ μ π α γ ή ς , α υ ­

Ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς α γ ω ν ίζ ε τ α ι ν α β ρ ε ι

θ ό ρ μ η τ ο ς α ν κ α ι ε σ ω τ ε ρ ικ ά ι σ ο ρ ρ ο ­

σ τ α κ ε ίμ ε ν ά τ ο υ τ ο δ ικ ό τ ο υ π ρ ό ­

πημ ένος,

σ ω π ο , ν α ο ρ ίσ ε ι τ η δ ικ ή τ ο υ τ α υ τ ό ­

δομή,

σχεδόν

ακόμα

και

σ τα

σ η μ ε ία

που

μέσα

ε κ ε ίν α ό π ο υ ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς α φ ή ­

τητα.

ν ε τ α ι ν α κ υ ρ ιε υ τ ε ί α π ό π α ρ α ισ θ ή σ ε ις ,

δ ι α σ π α σ μ έ ν α , ό π ω ς η μ ν ή μ η κ α ι οι

από

μ ια α π ε ρ ί γ ρ α π τ η α π ε λ π ισ ία ή

ε π ι θ υ μ ί ε ς , τ α ό ν ε ιρ α κ α ι τ ο α ν θ ρ ώ ­

α π ό τ η ν π ε π ο ίθ η σ η ότι ο κ ό σ μ ο ς και

π ιν ο π ρ ό σ ω π ο . Ό μ ω ς δ ε ν υ π ε ρ β ά λ ­

η ς ω ή ε ίν α ι, τ ε λ ικ ά , π ρ ά γ μ α τ α α κ α ­

λ ε ι, δ ε ν α π α τ ά κ α ι δ ε ν π ρ ο τ ίθ ε τ α ι ν α

τ α ν ό η τ α » 2.

ξ ε γ ε λ ά σ ε ι μ ε σ υ ν α ισ θ ή μ α τ α κ α ι π ό ­

Η γ ν η σ ι ό τ η τ α τ ω ν α ισ θ η μ ά τ ω ν τ ο υ

ν ο υ ς π ο υ δ ε ν τ ο ν σ π α ρ ά ζ ο υ ν (δ ιή ­

Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α

γ η μ α : « Τ ο τ ρ ί τ ο ν ε φ ρ ό » ) 3.

φ α νερώ νετα ι

μέσα

Ό λα

μνήμη,

ε ίν α ι σ κ ο ρ π ισ μ έ ν α

και

α π ό τ η ν ε ιλ ικ ρ ιν ή α ν τ ιμ ε τ ώ π ισ η τ ο υ

Ο Γ ιώ ρ γ ο ς Π α γ α ν ό ς γ ρ ά φ ε ι γ ια τ ο

α ν θ ρ ώ π ιν ο υ π ό ν ο υ , π ο υ α π ο τε λ ε ί κα ι

δ ιή γ η μ α : « Τ ο δ ιή γ η μ α , ό π ω ς κ α ι τ ο

γ ια τ ο ν σ υ γ γ ρ α φ έ α κ υ ρ ια ρ χ ικ ό σ τ ο ι ­

λ υ ρ ικ ό π ο ίη μ α , έ χ ε ι τ η ν τ ά σ η ν α σ υ γ ­

χ ε ίο τ η ς ύ π α ρ ξ ή ς τ ο υ , ε υ ρ ισ κ ό μ ε ν ο ς

κ εντρ ώ νετα ι γύ ρ ω α π ό ένα γεγο ν ό ς

σ τ ο θ α ν ά σ ι μ ο α σ τ ε ρ ισ μ ό τ ο υ κ α ρ κ ί­

κ α ι ν α ε κ φ ρ ά ζ ε ι μ ια ν α τ ο μ ικ ή ν ε μ ­

ν ο υ . Τ α κ ε ίμ ε ν α φ ω τ ο γ ρ α φ ίζ ο υ ν α π ο ­

π ε ιρ ία » κ α ι: « σ ’ έ ν α δ ιή γ η μ α είν α ι

σ π α σ μ α τ ι κ ά τ η μ ο ν α ξ ιά , τ η ν α γ ω ν ία

α π α ρ α ίτ η τ η π ύ π α ρ ξ η ο ρ ισ μ έ ν ο υ τ ο -

κ α ι τ η δ ιά λ υ σ η σ τ ο κ ο ιν ω ν ικ ό π ε ρ ι ­

π ικ ο χ ρ ο ν ικ ο ύ κ ο ιν ω ν ικ ο ύ π λ α ισ ίο υ »

β ά λ λ ο ν , σ τ ο ιχ ε ία π ο υ κ α τ α β ρ ο χ θ ί ­

κ α ι: « Β α σ ικ ή α ρ ε τ ή τ ο υ δ ιη γ ή μ α τ ο ς ,

ζ ο υ ν τ η ν α ν θ ρ ω π ιά , τ ο ν έ ρ ω τ α , τ η ν

ε κ τ ό ς α π ό τ η ν τ ε χ ν ικ ή τ ο υ , ε ίν α ι η π ι­

ιδ ια ιτ ε ρ ό τ η τ α , κ α ι α φ ή ν ο υ ν θ ρ ι α μ ­

σ τ ό τ η τ α τ η ς ισ τ ο ρ ία ς , α ν ε ξ ά ρ τ η τ α α ν

β ε υ τ έ ς τ η μ ο ν α ξ ιά , τ η ν α γ ω ν ία κ α ι τ η

ε ίν α ι π ρ α γ μ α τ ικ ή

δ ιά λ υ σ η . Τ ο ζ ή τ η μ α δ ε ν ε ίν α ι η ε τ ι­

ό μ ω ς ε π ι τ υ γ χ ά ν ε τ α ι μ ό ν ο α ν ο δ ιη -

κ έ τ α , α λ λ ά η ο υ σ ία κ α ι η υ π ο γ ρ ά μ ­

γ η μ α τ ο γ ρ ά φ ο ς έ χ ε ι ά μ ε σ η ε μ π ε ιρ ία

μ ισ η τ ο υ π ρ ο β λ ή μ α τ ο ς τ η ς σ ή ψ η ς ,

τ ω ν γ ε γ ο ν ό τ ω ν π ο υ α φ η γ ε ίτ α ι» 4.

χ ω ρ ίς

π ε ρ ιθ ω ­

Σ τ α δ ιη γ ή μ α τ α τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α οι

ρ ια κ έ ς κ α ι θ ε ο π ο ι ή σ ε ι ς ψ ε υ δ ε π ί γ ρ α ­

α π ό ψ ε ι ς α υ τ έ ς τ α ιρ ιά ζ ο υ ν , γ ια τί υ π ά ρ ­

φ ες.

χ ε ι π α φ ή γ η σ η τ η ς β ιω μ έ ν η ς ε μ π ε ι­

α π ο σ τ α σ ιο π ο ιή σ ε ις

ή π λ α σ τή . Α υτό

Η ε ν ενερ γεία σ υ ν ε ίδ η σ ή τ ο υ β ιώ ν ε ι

ρ ία ς 5 κ α ι η ύ π α ρ ξ η ο ρ ισ μ έ ν ο υ χ ρ ο ν ικ ά

τ ο ν κ ό σ μ ο τ ρ ο φ ο δ ο τ ο ύ μ ε ν η α π ό μ ια

α λ λ ά κ α ι τ ο π ικ ά κ ο ιν ω ν ικ ο ύ π λ α ισ ίο υ ,

Α πό τις τ ε λ ε υ τ α ίε ς α π εικ ο ν ίσ εις τ ο υ Μ ά ριου Χάκκα

σ τ η φ υ σ ικ ή κ α ι σ τ η σ υ μ β ο λ ικ ή τ ο υ

κ α ι δ ια θ έ τ ε ι τ η δ ικ ή τ η ς π ρ ο σ ω π ι κ ή

δ ιά σ τ α σ η . Ό λ α ό μ ω ς σ π ο ν δ υ λ ώ ν ο ν τ α ι

κ α ι ξ ε χ ω ρ ισ τ ά ιδ ιό τ υ π η τ α υ τ ό τ η τ α .

και σ υ νδ έο ντα ι με τη ζω ή το υ σ υ γ­

Α ν τ ιμ ε τ ω π ίζ ε ι μ ε ε ιλ ικ ρ ίν ε ια τ η ν π ρ ο -

γ ρ α φ έ α κ α ι τ ις ο δ υ ν η ρ έ ς ε μ π ε ιρ ίε ς

σ π ά θ ε ιά τ ο υ κ α ι τ ο ν α ν α γ ν ώ σ τ η , χ ω ­

τ ο υ , π ο υ μ έ σ α α π ό τ α δ ιη γ ή μ α τ α , α π ο ­

ρ ίς ν α χ α ρ ίζ ε τ α ι σ τ ο ν ε α υ τ ό τ ο υ κ α ι

σ π α σ μ α τ ι κ ά α λ λ ά ε υ δ ιά κ ρ ιτ α , α υ τ ο -

ε π ιδ ιώ κ ο ν τ α ς τ ο ο υ σ ια σ τ ικ ό τ η ς α φ ή ­

β ιο γ ρ α φ ε ίτ α ι.

γ η σ η ς κ α ι ό χ ι τ η ν π α ρ α π λ α ν η τ ικ ή

Ό λ α σ υ ν δ έο ν τα ι με τη ζω ή εν ό ς κ ε ­

σ κ η ν ο θ ε σ ία τ η ς .

ν τ ρ ικ ο ύ π ρ ο σ ώ π ο υ , τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α

Σ τ η ν π ε ζ ο γ ρ α φ ία τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α

- α φ ηγητή,

α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ο ύ μ ε ν ο υ ,

η ε ν ό τ η τ α σ τ η ρ ίζ ε τ α ι ό χ ι σ τ η χ ρ ο ν ο ­

φ έ ρ ν ο ν τ α ς έ τ σ ι τ α κ ε ί μ ε ν ά τ ο υ π ιο

λ ο γ ικ ή α φ η γ η μ α τ ικ ή δ ο μ ή α λ λ ά σ ε

κ ο ν τ ά σ τ ο α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ικ ό κ α ι ψ υ ­

« ο λ ό κ λ η ρ ο τ ο σ χ ε δ ιά γ ρ α μ μ α ε σ ω τ ε ­

χ α ν α λ υ τ ι κ ό ή λ υ ρ ικ ό δ ο κ ί μ ι ο 6, δ ι α ­

ρ ικ ώ ν α ν α φ ο ρ ώ ν » κ α ι σ τ η ν « α ρ χ ή τ η ς

λ έ γ ο ν τ α ς τ η δ ιά λ υ σ η τ ο υ σ τ ε ρ ε ά ο ρ ­

π ρ ο σ ω π ι κ ή ς α ν α φ ο ρ ά ς » , χ α ρ α κ τ η ρ ι­

γ α ν ω μ έ ν ο υ μ ύ θ ο υ κ α ι χ ρ η σ ιμ ο π ο ι­

σ τ ικ ά τ η ς μ ο ν τ έ ρ ν α ς λ ο γ ο τ ε χ ν ία ς 8.

ώ ν τ α ς μ ια γ λ ώ σ σ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο μ ε ­

Α κ ό μ η , ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς , π έ ρ α α π ό

τ α φ ο ρ ικ ή κ α ι ρ υ θ μ ικ ή , α ν α ζ η τ ώ ν τ α ς

τ η ν α ίσ θ η σ η π ο υ δ ίν ε ι σ τ ο ν α ν α γ ν ώ ­

κ α ι ε π ιδ ιώ κ ο ν τ α ς π ρ ω τ ό τ υ π ο υ ς τ ρ ό ­

σ τ η τ η ς π ρ α γ μ α τ ικ ό τ η τ α ς μ ε τ ο ν α

π ο υ ς γ ρ α φ ή ς 7.

δ ια κ ρ ίν ε ι σ τ η ν α φ ή γ η σ ή τ ο υ έ ν α σ χ ε ­

Η α φ η γ η μ α τ ικ ή φ ω ν ή τ ο υ σ υ γ γ ρ α ­

δ ιά γ ρ α μ μ α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο ε ν ισ χ υ μ έ ν ο

φ έ α ε ίν α ι γ ν ή σ ια , ά μ ε σ η , α ν θ ρ ώ π ιν η

μ ε τ η ν α ρ χ ή τ η ς π ρ ο σ ω π ικ ή ς α ν α φ ο -

δ:αφ ιέρω μα

ι

©» Μάριος Χάκκας

I

84

ρ ά ς κ α ι τ ο υ α υ τ ο β ι ο γ ρ α φ ικ ο ύ σ τ ο ι ­

κ ε ίν η τ η ν π ρ ά σ ιν η π ό ρ τ α , κ α θ ό μ α ­

χ ε ίο υ , π ρ ο ε κ τ ε ίν ε ι τ ις π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς

σ τ ε σ τ η γ ν ω σ τ ό τ ρ ιζ ά τ η κ α ρ έ κ λ α ,

τ π ς α φ η γ η μ α τ ικ ή ς τ ο υ μ ε θ ό δ ο υ σ τ π

κ α ι μ π ρ ο σ τ ά σ τ ο μ π α τ α ρ ισ μ έ ν ο σ α ν

σ ύ λ λ ο γ ό τ ο υ Το κοινόβιο, ό π ο υ π ιο

τ η ζ ω ή μ α ς τ ρ α π έ ζ ι, α κ ο υ μ π ώ ν τ α ς

σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν α χ ρ π σ ιμ ο π ο ιε ί σ τ π μ υ ­

κει

θ ο λ ο γ ία τ ο υ μ ια μ υ θ ο π λ α σ ία , π έ ρ α

μαύρα

α π ό τ α μ έ σ α τ π ς σ υ μ β α τ ικ ό ς α φ ό γ π -

κ λ α ίγ ο ν τ α ς

σ πς.

σ τ η ν κ ο υ σ τ α μ ά ρ α μ α ς . Τ α π ο ιή μ α ­

Έ τ σ ι, π α ν τ ίλ η ψ η ε ν ό ς ρ ε α λ ισ τ ικ ο ύ

τ α , φ ω τ ε ι ν ά τ η ς ζ ω ή ς ιν τ ε ρ μ έ τ ζ α ;

κόσμου,

μ ια ς υ π α ρ κ τ ό ς κ α ι κ α τ α -

Μ π ο ρ ε ί. Ό μ ω ς τ α π ιο π ο λ λ ά ε ίν α ι ν α

ν ο π τ ό ς π ρ α γ μ α τ ικ ό τ π τ α ς , σ υ ν δ έ ε τ α ι

κ ο σ μ ο ύ ν μ ό ν ο τ ά φ ο υ ς , κι ά λ λ α , τ α

μ ε ε κ ε ίν α

κ α λύτερα

μ ια ς μ υ θ ο π λ α σ ί α ς 9 α ν ύ ­

πάνω

άσπρο

χα ρτί

γρά μ μ α τα ,

κατασ κευάζαμ ε

π ο ιή μ α τ α ,

ίσ ω ς ,

γράφ αμε θ ρ η ν ω δ ία

μ ε ίν α ν ε

μες

σ το

π α ρ κ τ ο ς , α λ λ ά ο υ σ ια σ τ ικ ό ς , π ο υ α ν α -

μ υ α λ ό μ α ς , δ ε ν υ π ή ρ ξ α ν π ο τ έ , π α ι­

μ ε τ α δ ίδ ε τ α ι μ ε τ ο ν υ π α ιν ιγ μ ό κ α ι τ ο

δ ιά π ο υ π ε θ ά ν α ν ε σ τ ο π ρ ο φ υ λ α κ τ ι -

σ υ μ β ο λ ικ ό τ ρ ό π ο .

κ ό , κι ά λ λ α α π ο β ο λ έ ς , κ ι ό σ α τ ε λ ικ ά

Ο S t e p h e n S p e n d e r , μ ιλ ώ ν τ α ς γ ια τ η

α π ’ αυτά γεννή θ η κ α ν, τέρ α τα τη ς

μ οντέρνα τέχνη , γράφ ει π ω ς σε α υ­

ε κ τ ρ ω μ α τ ικ ό ς ε π ο χ ή ς μ α ς.

τόν

Ω! Α ν δ ε ν ε ίχ α μ ε γ ό ν α τ α τ ρ ύ π ια ! Α ν

«ο

κ α λ λ ιτ έ χ ν η ς

εκφ ρά ζει την

α π ό λ υ τ η ε π ί γ ν ω σ ή τ ο υ μ ια ς π ρ ω τ ά ­

δεν

κ ο υ σ τη ς μ ο ντέρ να ς κ α τά σ τα σ η ς με

β ο υ λ ιά ζ ο υ ν σ ε ύ π ν ο τ ε ν τ ω μ έ ν ο σ α ν

τ η δ ικ ό τ η ς μ ο ρ φ ή κ α ι τ ο δ ικ ό τ η ς

τύ μ π α ν ο ! Α ν δ ε ν ή τ α ν οι μ έ ρ ε ς μ α ς

ιδ ίω μ α » . Κ αι σ ε α υ τ ό α ν τ ιθ έ τ ε ι μ ια τ έ ­

ά δ ε ιε ς , ό μ ο ιε ς , α ν α λ λ ο ίω τ ε ς π ά ν τ α ,

χ ν η π ο υ α σ χ ο λ ε ίτ α ι μ ο ν ά χ α μ ε τ α κ α ­

ό π ω ς τ α π λ α σ τ ικ ά λ ο υ λ ο ύ δ ια σ τ ο β ά ­

θ η μ ε ρ ιν ά ζ η τ ή μ α τ α , μ ε τ ρ ό π ο κ α ­

ζο, α μ ά ρ α ντα , μ’ ένα δ ά χτυ λ ο σ κ ό νη ,

θαρά

δ η μ ο σ ι ο γ ρ α φ ι κ ό , ό π ω ς ε ίν α ι

ίσ ω ς τ ό τ ε ν α ’χ α μ έ μ ια σ ι δ ε ρ ω μ έ ν η

ε κ ε ί ν ο ς τ ο υ S h a w κ α ι τ ο υ W e lls , π ο υ

γ ρ α β ά τ α γ ια μ ό σ τ ρ α . Ν α , γ ια τί μ α ς

το υ ς αποκαλεί «σ ύγχρονους»

συγ­

έ μ ε ιν ε η τ σ α λ ά κ α σ τ η ν π ρ ό σ ο ψ η α ν ε ­

γ ρ α φ ε ί ς . Ο S p e n d e r υ π ο γ ρ α μ μ ίζ ε ι τ α

ξ ίτ η λ ο σ τ ίγ μ α κι ο κ α ρ υ τ σ α φ λ ό ς μ α ς

σ τ ο ιχ ε ία μ ίσ ο υ ς κ α ι ν ο σ τ α λ γ ία ς π ο υ

ν ’ α ν ε β ο κ α τ ε β α ίν ε ι ε ν α γ ώ ν ια . Ο π ω σ ­

υ π ά ρ χ ο υ ν σ τ ο υ ς μ ο ν τ ε ρ ν ισ τ έ ς , ισ χ υ -

δ ή π ο τ ε δ ε φ τ α ίγ α μ ε μ ε ις , δ ε φ τ α ίγ α μ ε

ρ ίζ ό μ ε ν ο ς π ω ς τ α έ ρ γ α τ ο υ ς δ ε ν σ υ ­

μ ε ις » η κ α ι η α ν τ ιμ ε τ ώ π ισ ή τ η ς κ ά π ο τ ε

ν έ χ ο ν τ α ι α π ό « μ ια σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν η φ ι ­

μ ε τ ρ ό π ο κ α θ α ρ ά δ η μ ο σ ιο γ ρ α φ ικ ό

λ ο σ ο φ ί α ό π ίσ τ η , α λ λ ά α π ό μ ια σ υ ­

κ υ ρ ίω ς σ τ ις δ υ ο π ρ ώ τ ε ς σ υ λ λ ο γ έ ς

ν α ισ θ η μ α τ ικ ό

δ ιπ γ π μ ά τ ω ν τ ο υ .

σήμερα

-α π ό

σ τάση

απέναντι σ το

ε λ π ίδ α , μ ίσ ο ς , α π ό ­

ε ίχ α μ ε

μασκάλες

που

ολοένα

Δ ε ν λ ε ίπ ε ι τ ο έ ν τ ο ν ο σ τ ο ιχ ε ίο τ η ς ν ο ­

γ ν ω σ η » 10.

σ τ α λ γ ί α ς 12, η έ λ λ ε ιψ η μ ια ς σ υ γ κ ε κ ρ ι­

Σ τ η ν π ε ζ ο γ ρ α φ ί α τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ -

μ έ ν η ς φ ι λ ο σ ο φ ί α ς ή π ί σ τ η ς 13, α λ λ ά

κ α δ ε ν λ ε ίπ ε ι η α ί σ θ η σ η τ η ς σ υ ν ε ι-

κ α ι μ ια έ ν τ ο ν η π α ρ ο υ σ ί α μ ια ς σ υ ν α ι­

δ η τ ο π ο ίη σ η ς α π ό τ ο σ υ γ γ ρ α φ έ α τ η ς

σ θ η μ α τ ι κ ή ς σ τ ά σ η ς , σ τ ά σ η ς μ ίσ ο υ ς

ν έ α ς π ρ ω τ ά κ ο υ σ τ η ς π ρ α γ μ α τ ικ ό τ η ­

γ ια ό ,τ ι π λ η γ ώ ν ε ι τ ο α ν θ ρ ώ π ι ν ο π ρ ό ­

τ α ς : « Έ π ε ιτ α , π ε ρ ν ώ ν τ α ς κ ά τ ω α π ό

σ ω π ο , α π ό γ ν ω σ η ς γ ια ό ,τ ι έ χ ε ι χ α θ ε ί

κ α ι γ ια ό ,τ ι δ ε ν α π ο τ ε λ ε ί π α ρ ά θ υ ρ ο κ α ι α ν ά σ α ζ ω ή ς κ α ι ε λ π ί δ α ς , α π ό π ί­ σ τα

όμ ω ς σ τον ά νθρω πο

και σ τπ

ζ ω ή 14. Ο α ν α γ ν ώ σ τ π ς α ν α γ ν ω ρ ίζ ε ι σ τ α δ ι η ­ γήμ ατα

παρω χπμ ένες

πραγμ άτω ν

και τω ν

μνήμες

τω ν

κ α τα σ τά σ εω ν

π ο υ ζ ω ν τ α ν ε ύ ο υ ν κ α ι φ ω τ ίζ ο υ ν μ ια εποχή. Η προσ οχή του σ υγγραφ έα α φ π γπ τή σ τρέφ ετα ι τό σ ο σ τα μνήμα ό σ ο κ α ι σ τ ο ν π α ρ ο ύ σ α σ τ ιγ μ ή . Τ ο π ο ρ τ ρ έ τ ο τ ο υ , ό π ω ς δ ίν ε τ α ι σ τ α κ ε ίμ ε ν α , ε ν έ χ ε ι τ ο π ά θ ο ς , τ π ν α τ έ ­ λ ε ια , τ π μ ο ν α ξ ιά , τ π φ θ ο ρ ά κ α ι τ ο θ ά ­ ν α τ ο μ ε τ α α ν ε ξ ίτ π λ α σ π μ ά δ ια τ ο υ κ α ρ κ ίν ο υ π ο υ έ χ ε ι α φ ή σ ε ι σ ε α υ τό .

2 3 / 10 /19 6 3 α π ό α ρ ισ τερ ά ο Μ ά ριος Χάκκας και σ το άλλο άκρο ο α δ ε ρ φ ό ς τ ο υ , Σ π όρος

Τ ο κ ε ίμ ε ν ο α π α λ λ ά σ σ ε τ α ι α π ό τ α π ε ­ ρ ιτ τ ά κ α ι μ έ ν ε ι μ ό ν ο π ο υ σ ία , κ α θ ώ ς ο κ ύ κ λ ο ς τ ο υ κ α ρ κ ίν ο υ , λ ε ιτ ο υ ρ γ ώ ν ­

Έ τ σ ι η ζ ω ή τ ο υ ω ς π ν ε υ μ α τ ικ ο ύ α ν ­

τ α ς σ α ν κ α τ α λ ύ τ η ς , δ ίν ε ι γ υ μ ν ή τ π ν

θ ρ ώ π ο υ δ ικ α ιώ ν ε τ α ι, α π ο κ τ ά ν ό η μ α

ε ξ ι σ τ ο ρ ο ύ μ ε ν α π ρ ο σ ω π ι κ ή κι ισ τ ο ­

κ α ι γ ο ν ιμ ο π ο ιε ίτ α ι η σ κ έ ψ η τ ο υ κ α ι τ α

ρ ικ ή τ ρ α γ ω δ ία κ α ι τ π μ ε τ α σ τ ο ιχ ε ι­

γ ρ α φ τ ά τ ο υ είν α ι μ ια υ π ε ύ θ υ ν η κ α ι τ ί­

ώ ν ε ι σ ε μ ια δ ι ά σ τ α σ π α ισ θ π τ ικ ή κ α ι

μ ια α π ό κ ρ ισ η σ τ ο ν ισ τ ο ρ ικ ό κ α ι α ν ­

γ λ ω σ σ ι κ ή π ο υ γ ε ιτ ν ιά ζ ε ι μ ε τ π ν π ο ί­

θ ρ ώ π ιν ο δ ιά λ ο γ ο κ α ι μ έ σ α σ ε α υ τ ά

η σ α . Δ ια π ο τ ίζ ε ι τ ο κ ε ί μ ε ν ο μ ε π ο λ λ ή

α κ ο ύ γ ε τ α ι η α ν α τ α ρ α χ ή τ ο υ κ α ιρ ο ύ

α λ ή θ ε ια κ α ι τ ο α π ο σ τ α σ ι ο π ο ι ε ί α π ό

τ ο υ κ α ι οι α ν τ ι θ έ σ ε ις τ ο υ κ ό σ μ ο υ

τ π ν π ρ ο σ ω π ικ ή π ε ρ ίπ τ ω σ η , π ε τ υ χ α ί­

μ α ς.

ν ο ν τ α ς ν α σ υ ν ο μ ιλ ε ί μ α ζ ί μ α ς γ ια τ ις

Η ε π ιθ υ μ ία τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α ν α

ε υ γ ε ν έ σ τ ε ρ ε ς ίσ ω ς π ο ι ό τ η τ ε ς τ η ς α ν ­

ιδ ρ ύ σ ε ι τ ο ιδ ιό τ υ π ο Κ ο ιν ό β ιό τ ο υ δ ε ν

θ ρ ώ π ιν η ς σ υ ν ε ίδ η σ η ς και τ η ς τ έ χ ν η ς :

ε ίν α ι α π ο τ έ λ ε σ μ α ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν τ ο ς γ ια

τη ν τρ υ φ ερ ό τη τα , τη φ θ ο ρ ά , τη σ υ ν­

τ η ν α τ ο μ ικ ή σ ω τ η ρ ία κ α ι τ η δ η μ ι ­

τ ρ ο φ ι κ ό τ η τ α κ α ι τ η ν α ν θ ρ ω π ιά .

ο υ ρ γ ία μ ια ς μ ο ν α σ τ ι κ ή ς ψ υ χ ο λ ο γ ί α ς

Μ έ σ α σ τ ις τ ά ξ ε ις τ ο υ λ α ο ύ κ α ι σ τ ο υ ς

κ α ι μ ια ς κ λ ίσ η ς π ρ ο ς τ ο γ ε ρ ο ν τ ι κ ό

α γ ώ ν ε ς τ ο υ κ α τ ά τ ο υ φ α σ ισ μ ο ύ κα ι

ε φ η σ υ χ α σ μ ό . Ε ίνα ι μ ια θ ε ώ ρ η σ η σ ε

τ ο υ ν α ζ ισ μ ο ύ ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς γ ν ώ ­

α ν θ ρ ώ π ιν ο ε π ί π ε δ ο τ ω ν π ρ ο β λ η μ ά ­

ρ ισ ε

και τη ν

τ ω ν τ η ς ζ ω ή ς π ο υ δ ε ν ε π ιτ ρ έ π ε ι σ τ η

η θ ικ ή μ έ θ η κα ι σ υ ν ε ιδ η τ ο π ο ίη σ ε τ ο

δ υ ν α μ ικ ή τ η ς τ η θ ε ω ρ η τ ικ ή κ α ι α δ ιά ­

π ρ ο ν ό μ ιο

κ ά π ο ιο ς

φ ο ρ η σ τ ά σ η ζ ω ή ς κ α ι κ ύ ρ ια α π ο τ ε λ ε ί

έ:σ τω κ α ι θ ε α τ ή ς ή σ υ ν ο δ ο ι π ό ρ ο ς μ έ ­

μ ια η θ ικ ή σ τ ά σ η α π έ ν α ν τ ι τ η ς μ ε τ ο ν

σ α σ τ ις φ ω τ ε ιν έ ς φ ά λ α γ γ ε ς τ η ς ισ τ ο ­

σ υ μ β ο λ ισ μ ό τ ο υ .

ρ ι κ ή ς π ρ ω τ ο π ο ρ ί α ς 15.

Ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς ξ ε κ ιν ά α π ό τ ο κ ε φ ά -

τη ν

ψ υ χ ικ ή του

να

έξαρση βρεθεί

09 Μάριος Χάκκας

διαφ ιέρω μ α

λ α ιο τ ω ν π ίσ τ ε ώ ν τ ο υ γ ια τ ο σ τ ή σ ιμ ο

Α κ ό μ η κ α ι ό τ α ν ο ή λ ιο ς τ η ς ζ ω ή ς τ ο υ

τ ο υ Κ ο ιν ο β ίο υ κ α ι α π ό ζ ω τ ικ ά ε ν δ ι α ­

σ β ή ν ε τ α ι α π ό τ α μ ά τ ια τ ο υ , δ ε ν π α ύ ε ι

φ έροντα

ν α α σ χ ο λ ιέ τ α ι μ ε τ ο ν έ ξ ω κ ό σ μ ο κ α ι

σ τα

ο π ο ία

σ υμ μ ετέχει

ο

ν ο υ ς κ α ι π κ α ρ δ ι ά 16.

ε μ ψ υ χ ώ ν ε τ α ι α π ό τ ις κ ο ι ν έ ς π ίσ τ ε ις

Η ιδ έ α τ ο υ Κ ο ιν ο β ίο υ α π ο τ ε λ ε ί μ ια

κ α ι τ ις κ ο ι ν έ ς ε π ιδ ιώ ξ ε ις .

π θ ικ π έ κ ρ η ξ η τ π ς σ υ ν ε ί δ π σ π ς τ ο υ

Μ έ σ α σ τ ο Κ ο ιν ό β ιό τ ο υ ο ν ε ιρ ε ύ ε τ α ι

Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α . Θ έ λ ε ι μ ε α υ τ ό ν α π ο ­

τ π ν α τ ο μ ικ ή τ ύ χ η π ο υ θ α ε ξ α ρ τ ιέ τ α ι

τ ίσ ε ι τ ο π ά θ ο ς γ ια τ ο ν ά ν θ ρ ω π ο κ α ι

α π ό τ ις μ ο ρ φ έ ς τ π ς ο μ α δ ι κ ή ς ζ ω ή ς

τ π ζ ω ή κ α ι ν α υ π π ρ ε τ ή σ ε ι τ ις ιδ έ ε ς

και τ π ς

π ο υ σ ώ ζ ο υ ν κ α ι τ ις λ υ τ ρ ω τ ικ έ ς α λ ή ­

σ φ ρ α γ ίδ α τ η ς μ ο ν α δ ικ ό τ η τ α ς κα ι τ η ς

θ ε ιε ς . Π ο λ ε μ ά τ α

ιε ρ ό τ η τ α ς τ ο υ α ν θ ρ ώ π ι ν ο υ π ρ ο σ ώ ­

ισ τ ο ρ ικ ά τ έ ρ α τ α

ο μ α δ ικ ή ς

σ κέψ ης

με

τη

π ο υ γέννπ σ ε π επ ο χή μ α ς όχι μ ό νο με

που.

τ ι ς π ρ ω ι κ έ ς ιδ ιό τ π τ ε ς τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ

Ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς μ ο ιά ζ ε ι μ ε έ ν α ν

αλλά και με το κ ά λ εσ μ α τω ν π ν ευ μ α ­

α π λ ό « τ υ φ ε κ ι ο φ ό ρ ο » α ν ιχ ν ε υ τ ή , π ο υ

τ ικ ώ ν α ξ ιώ ν , π ο υ ο δ π γ ο ύ ν κ α ι σ η μ α -

α π ό τ π θ έ σ η τ ο υ α γ ω ν ίζ ε τ α ι ν α μ α ς

τ ο δ ο τ ο ύ ν τ π ν α ν θ ρ ώ π ιν η ζ ω ή .

δ ώ σ ε ι τ η ν υ π ε ύ θ υ ν η κ α ι τ ίμ ια α ν α ­

Η π α ρ ο υ σ ία τ ο υ θ α ν ά τ ο υ σ τ ο ν ά ν ­

φ ο ρ ά τ ο υ . Π ρ ο σ π ά θ ε ιά τ ο υ ε ίν α ι ν α

θ ρ ω π ο Μ ά ρ ιο Χ ά κ κ α δ ε ν κ α θ ο ρ ίζ ε ι

ν ικ ή σ ε ι τ ο π ν ε ύ μ α τ η ς ή τ τ α ς 17, τ η ς

τ π δ ε ο ν τ ο λ ο γ ία τ π ς ζ ω ή ς , α λ λ ά τ η δ ο ­

ή τ τ α ς τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ , τ π ς δ ικ ή ς μ α ς

κ ιμ ά ζ ε ι κ α ι τ η ν π α ρ α κ ιν ε ί ν α ε κ φ ρ α ­

κ α ι τ η ς α ν θ ρ ω π ό τ η τ α ς , ό σ ο κι α ν

σ τ ε ί, ν ιώ θ ο ν τ α ς τ π ν α ν ά γ κ η τ η ς έ κ ­

ομολογεί π ω ς έχα σ ε μεγάλο μ έρ ο ς

φ ρ α σ η ς ω ς ένα χρ έο ς.

α π ό τ ις π ίσ τ ε ις κ α ι τ ις ε λ π ί δ ε ς τ ο υ .

Τ ο π ρ ό β λ η μ α τ η ς υ γ ε ί α ς τ ο ν κ λ ε ίν ε ι

Η θ έ σ η τ ο υ ε ίν α ι σ τ α θ ε ρ ά μ ε ό ,τ ι

σ τ ο ν ε α υ τ ό τ ο υ κ α ι α ν τ ιμ ε τ ω π ίζ ε ι έ ν α

υ π η ρ ε τ ε ί τ ο ν ά ν θ ρ ω π ο κ α ι μ ε τ ο δ ί­

ε ί δ ο ς μ ο ν α ξ ιά ς . Έ τ σ ι σ τ ο Κ ο ιν ό β ιό

κ ιο , έ σ τ ω κ α ι τ ο ν ικ η μ έ ν ο . Η κ ρ ιτ ικ ή ,

τ ο υ β ρ ίσ κ ε ι έ ν α κ α τ α φ ύ γ ι ο κ α ι μ ια

η α μ φ ισ β ή τ η σ η κ α ι η α γ ω ν ία τ ο υ δ ε ν

λ υ τ ρ ω τ ικ ή δ ι έ ξ ο δ ο σ τ ο β ύ θ ισ μ α σ τ ο

έχει σ κ ο π ό να μ ετα θ έσ ει τπ ν ευ θ ύ νπ

π α ρ ελθό ν, σ τη μνήμη, σ τα ορ ά μ α τα

σ τ ο κ ό μ μ α , β ρ ί σ κ ο ν τ α ς έ ν α ε ξ ιλ α ­

τ η ς ν ιό τ η ς κ α ι σ τ η γ ε ύ σ η π ο υ ά φ η σ ε

σ τ ή ρ ιο θ ύ μ α . Ά λ λ ο τ ό σ ο ό μ ω ς γ ν ω ­

η

Α υτό

ρ ίζ ε ι π ω ς α π ό τ ο α δ ι έ ξ ο δ ο δ ε ν μ π ο ­

ό μ ω ς γ ίν ε τ α ι μ ε ω ρ ι μ ό τ η τ α κ α ι χ ω ρ ί ς

ρ ε ί κ α ν ε ίς ν α β γ ε ι π λ η θ α ί ν ο ν τ α ς τ α

ν α π α ύ ε ι ν α ε π ικ ο ιν ω ν ε ί μ ε τ ο ν τ ρ ό π ο

λ ά θ π και π ε ρ ιφ ρ ο υ ρ ώ ν τ α ς τ η ν α νευ-

τ ο υ μ ε τ η ν π ρ α γ μ α τ ικ ό τ η τ α τ η δ ικ ή

θ υ νό τη τα , αλλά μ ό νο με τη ν α να ­

το υ , το υ τό π ο υ το υ και τ η ς ε π ο χ ή ς

γ κ α ία

τ ο υ , σ υ ν ε π α ρ μ έ ν ο ς α π ό τ π ν ιε ρ ό τ η τ α

α υ τ ό α ρ γ ε ί ν α π ιά σ ε ι τ η ν π έ ν ν α κ α ι τ ο

τ ο υ α ν θ ρ ώ π ιν ο υ π ρ ο σ ώ π ο υ κ α ι α π ό

κ ά ν ε ι ό τ α ν ν ιώ θ ε ι τ η ν α ν ά γ κ η ν α π ά ­

μ ια ε π ιθ ε τ ικ ή - α γ ω ν ισ τ ικ ή σ τ ά σ η σ ε

ρει θ έ σ π ω ς α π λ ό ς ά ν θ ρ ω π ο ς και

ό ,τ ι τ η ν α σ χ η μ ίζ ε ι.

π ν ε υ μ α τ ικ ή

Σ τ α κ ε ίμ ε ν ά τ ο υ δ ε ν θ α β ρ ο ύ μ ε τ η ν

π λ ή ρ η ε π ίγ ν ω σ η κ α ι ε π α φ ή μ ε τ ο ν

π έ ν θ ιμ η α υ τ ο α ν ά λ υ σ η , τ ο ν ε γ ω κ ε ν ­

κ α ιρ ό μ α ς .

τ ρ ισ μ ό

Σ τ η ν π ε ζ ο γ ρ α φ ί α τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α

ε ξ έ λ ιξ η

τω ν

και τη ν

πραγμάτω ν.

η θ ικ ή

α δ ι α φ ο ρ ία .

π ο λ ιτ ικ ή

π ο ιό τ η τ α . Ί σ ω ς γ ι’

σ υ ν ε ίδ η σ π ,

έχοντα ς

μ α ν τ ε ύ ε τ α ι τ ο α τ ο μ ικ ό κ α ι τ ο γ ε ν ικ ό

π ο υ ς τ π ς κ α ρ δ ιά ς , μ π ο ρ ε ί ν α σ τ ή σ ε ι

π ε ρ ισ τ α τ ικ ό , η ς ω ή κ α ι ο θ ά ν α τ ο ς μ ε

π ιο α λ π θ ιν ά μ ν π μ ε ία γ ι’ α υ τ ά π ο υ α γ α ­

τ ο α ίν ιγ μ ά τ ο υ ς , π κ α τ ά ν τ ια τ ο υ α ν ­

π ά μ ε κ α ι α γ ω ν ιο ύ μ ε . Ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς ,

θ ρ ώ π ο υ , α λ λ ά κ α ι π ε λ π ίδ α κ α ι π

σ τ ρ α τ ε υ μ έ ν ο ς β έ β α ια σ τ ο χ ώ ρ ο τ π ς

π ρ ο σ δ ο κ ία ε ν ό ς κ α λ ύ τ ε ρ ο υ κ ό σ μ ο υ .

Α ρ ισ τ ε ρ ό ς , θ έ λ ε ι ν α μ ε ίν ε ι ο ε α υ τ ό ς

Φ ιλ ο δ ο ξ ε ί ν α ε ίν α ι π μ α ρ τ υ ρ ία κ α ι ο

του, ο ά νθ ρ ω π ο ς π ου σ τέκετα ι σ το

π ό ν ο ς τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ π ο υ έ χ ε ι λα-

δ ικ ό τ ο υ κ ό σ μ ο χ ω ρ ί ς π α ρ ω π ί δ ε ς κ α ι

χ τ α ρ π σ ε ι τ ις α ν α ν τ ι κ α τ ά σ τ α τ ε ς γ α ­

π ο υ π ισ τ ε ύ ε ι π ω ς κ α μ ιά σ κ ο π ι μ ό τ π τ α

λ ή ν ιε ς π ς ω ο δ ό τ ρ ε ς ώ ρ ε ς κα ι π ο υ

δ εν μπορεί να υ π π ρ ετή σ ει το ό ρ α μ α

ν ιώ θ ε ι τ ο υ ς α π λ ο ύ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς π ο υ

τ π ς ζ ω ή ς ό σ ο οι δ υ ν ά μ ε ις τ π ς α ν θ ρ ώ ­

έ χ ο υ ν υ π ο φ έ ρ ε ι π ο λ λ ά κ α ι δ ε ιν ά γ ια

π ιν ο ς α ξ ιο π ρ έ π ε ια ς , τ π ς δ ι κ α ι ο σ ύ ν π ς

τ ι ς ι δ έ ε ς τ ο υ ς κ α ι α υ τ ο ί μ ιλ ο ύ ν κ α τ ά -

κ α ι τ π ς π ίσ τ α ς σ τ ις δ π μ ι ο υ ρ γ ικ έ ς δ υ ­

β α θ α σ τ π ν α γ ν ή τ ο υ κ α ρ δ ιά .

ν ά μ ε ις τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ .

Μ ν ή μ ε ς κα ι ε μ π ε ιρ ίε ς ζ ω ή ς α π ο τ ε ­

Ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς ε ίν α ι έ ν α ς ά ν ­

λούν τπν πρώ τπ ύλπ του τπν πολύ­

θ ρ ω π ο ς β α σ α ν ισ μ έ ν ο ς α π ό τ π ζ ω ή

τ ιμ α κ α ι α φ ε τ π ρ ί α τ ο υ ε ίν α ι π β α θ ιά

και

α ν θ ρ ω π ιά τ ο υ . Η π ε ζ ο γ ρ α φ ία τ ο υ ,

α τ υ χ ί ε ς 19- έ ν α ς τ α λ α ι π ω ρ π μ έ ν ο ς ά ν ­

ε σ κ ε μ μ έ ν α λ ιπ ό σ α ρ κ α , α λ λ ά έ ξ ο χ α

θρω πος

λ υ ρ ι κ ή κ α ι κ α θ ά ρ ι α , μ ε τ α γ ν π σ ιό -

π ν ε υ μ α τ ικ ή ς έ κ φ ρ α σ π ς , α φ ο ύ ε ν α ­

τ π τ α κ α ι τ ο ν α ν τ ιπ ρ ο σ ω π ε υ τ ικ ό χ α ­

γ ώ ν ια κ α ι α π ο σ π α σ μ α τ ι κ ά π ρ ο σ π α ­

ρ α κ τ ή ρ α τ π ς δ ικ α ιώ ν ε ι τ ο ν ώ ρ ι μ ο

θ ε ί ν α ε κ φ ρ α σ τ ε ί λ ο γ ο τ ε χ ν ικ ά , κ ά τ ω

π ό θ ο το υ σ υ γγρ α φ έα να δώ σ ει με το

α π ό τ π ν α γ ω ν ία τ ο υ ε π ι κ ε ί μ ε ν ο υ τ έ ­

α ίμ α τ π ς κ α ρ δ ι ά ς τ ο υ κ α ι τ α δ ικ ή

λ ο υ ς : « ...Ο ύ τ ε γ ια τ ο μ έ σ ο π ο σ ο σ τ ό

τ ο υ μ α ρ τ υ ρ ία κ α ι κ α τ ά θ ε σ π χ ρ έ ο υ ς

π λ ικ ί α ς δ ε σ υ ζ π τ ά μ ε , ίσ ω ς γ ια τ π ν

π ρ ο ς τπ ζω ή και τπ ν ε π ο χ ή το υ .

π ρ ο σ ε χ ή π ε ν τ α ε τ ία π ο υ μ π ο ρ ο ύ σ ε

Ά μ ε σ α ε ίν α ι σ τ π ν π ε ζ ο γ ρ α φ ί α τ ο υ

ν ά τ α ν π π ιο γ ό ν ιμ ή μ ο υ μ ια μ ικ ρ ή

Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α π α ί σ θ π σ π τ ω ν π ρ ό ­

ε ξ α ίρ ε σ α

σ φ α τ ω ν ισ τ ο ρ ικ ώ ν π ε ρ ι π ε τ ε ι ώ ν τ ο υ

(Ά π αντα, ο . 3 7 3 ) .

τ ό π ο υ τ ο υ . Ζ ει μ έ σ α τ ο υ τ ο μ ε γ ά λ ο

Ό μως

κ α κ ό π ο λ ύ β α θ ιά 18 κ α ι δ ε ν δ ια λ έ γ ε ι τ ο

έ σ τ ω , κ υ λ ά κ α θ α ρ ό , μ ε α γ ά π α γ ια τ π ν

δ ρ ό μ ο τ π ς φ υ γ ή ς ή τ π ς σ κ ο π ιμ ό τ π -

α λ ή θ ε ια , μ ε ε υ σ υ ν ε ιδ π σ ία κ α ι ε ν τ ι μ ό ­

τα ς. Ο ύτε κρύβ ετα ι ο ύ τε σ τέκ ετα ι σ ε

τ α τ α , δ ί ν ο ν τ α ς σ τ α κ ε ίμ ε ν ά τ ο υ τ π ν

ο υ δ έτε ρ α ζώ νπ.

α ξ ία τ π ς α λ ή θ ε ια ς , π ο υ δ ε ν σ π κ ώ ν ε ι

Το

α υ τ ο β ιο γ ρ α φ ικ ό

σ τ ο ιχ ε ί ο

δ ίν ε ι

π ικ ρ α μ έ ν ο ς όμω ς

ό ,τ ι

από

λ ο γ ή ς-λ ο γ ή ς

και σ το

σ το λ έ ε ι,

μεγάλο

χώ ρο

τπς

κανόνα»

α π ο σ π α σ μ α τ ικ ά

α μ φ ι σ β ή τ π σ π γ ια τ π ν κ α θ α ρ ό τ α τ α

β έ β α ια σ τ α γ ρ α φ τ ά τ ο υ έ ν α ν έ ν τ ο ν ο

τ ω ν κ ιν ή τ ρ ω ν κ α ι τ ω ν σ τ ό χ ω ν τ π ς .

π ρ ο σ ω π ι κ ό τ ό ν ο . Α υ τ ό ό μ ω ς δ ε ν γ ί­

Ο μ ετρπ μ ένος χρ ό νο ς τπ ς ζω ή ς του

ν ε τ α ι α π ό τ ο κ ίν π τ ρ ο τ π ς π ρ ο σ ω π ι­

δ ε ν τ ο υ α φ ή ν ε ι π ε ρ ιθ ώ ρ ια γ ια ά λ λ ε ς

κ ή ς π ρ ο β ο λ ή ς κ α ι α π ό μ α τ α ιο δ ο ξ ία .

α ν α β ο λ έ ς και π σ υ ν ε ίδ π σ ή τ ο υ π ά ­

Π ισ τ ε ύ ε ι ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς ό τ ι π π ρ ο σ ω ­

σ χ ε ι ό τ α ν ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς ε ίν α ι μ ια

π ικ ή μ ν ή μ π , π ο υ δ ε ν λ ε ιτ ο υ ρ γ ε ί κ α τ ά

ψ υ χ ή μ ε δ ε κ τ ικ ό τ π τ α κ α ι μ ε θ α υ μ ά ­

π α ρ α γ γ ε λ ία , α λ λ ά κ ά τ ω α π ό τ ο υ ς χ τ ύ ­

σ ια ε γ ρ ή γ ο ρ σ π . 1

δ ια φ ιέρ ω μ α

I

I

1 Περιοδικό Η λέξη, Ν οέμβρης-Δ εκέμβρης 'go, Τεύχος 99-ίο ο , σ. 7332Στο ίδιο, σ. 761. Βλ. και σ. 749· 3 Μ. Χάκκας, Άπαντα, Κέδρος, 3η έκδ., Α θήνα ig86, σ. 251. 4 Γιώργος Παγανός, Η νεοελληνική πεζογραφία, θεωρία και πράξη, σειρά Φιλολογικά, Κώδικας, Α θήνα 1983, σσ. 30-

3ΐ · 5Λίνος Πολίτης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, 3η έκδοση, Μ ορφωτικό Ίδρυμ α Εθνικής Τραπέζης, Α θήνα ig 8 o , σ. 3δι (Μάριος Χάκκας).

6Για τη λειτουργία αυτή του α φ ηγημα τικού

©9 Μάριος Χάκκας

λόγου Βλ. Αιμίλιος Χ ουρμούζιος, Ο αφηγηματικός λόγος, Εκδόσεις τω ν Φ ίλω ν, Α θήνα 1979, σ. 270.

7Μ. Χάκκας, ό.π., σ. 254· 8Για τα χαρακτηριστικά της μοντέρνας λογοτεχνίας βλ.: Peter Faulkner, Μοντερνισμός, μετάφ ραση: Ιουλιέττα Ράλλη-Κ. Χ ατζηδήμου, Η γλώ σσα της κριτικής, Ερμής, Α θήνα 1982, σσ. 38-39 και 100-129· Joseph Frank, Statial Form in Modern Literature, 1945.

9Για τη σχέση μ ύ θ ο υ και σ υγγρ α φ έω νκριτικών βλ. Κ. Κ. Puthren, Ο μύθος, μετάφ ραση: Ιουλιέττα Ράλλη-Κ. Χ ατζηδήμου, Η γλώ σσα της κριτικής, Ερμής. 1977. σσ. 70-127. ίο pet er Faulkner, ό.π., σ. 125· βλ. Stephen Spender, The Struggle of Modern, 1963. " Μ. Χάκκας, ό.π., σσ. 190-191. 12Στο ίδιο, σ. 342.

,3Στο ίδιο, σσ. 423-424·

14Στο ίδιο, σ. 3Π. 15Στο ίδιο, σσ. 341-34316Μάριος Χάκκας, Κριτική θεώρηση του

έργου του, Κέδρος 1979. σ. 62: «Μ αρτυρία μιας πονεμένης ευα ισθησίας... στοιχείω ν ποιητικών». 17 Για το θέμ α αυτό βλ. και τα δ υ ο άρθρα του Β. Λ εοντάρη «Ποίηση ήττας» και «Λίγα ακόμη για τη ν ποίηση της ήττας» στην Επιθεώρηση Τέχνης, αρ. 106-107 και αρ. no.

18Για τη ν εικόνα της μεταπολεμικής Ελλάδας, μια εικόνα που συμμ ερίζεται και ο Μάριος Χάκκας στα κείμενά του, χαρακτηριστικά είναι όσα γράφ ει ο Α λέξανδρος Κοτζιάς στο βιβλίο το υ Μεταπολεμικοίπεζογράφοι, Κέδρος, Α θήνα 1982, για τα βιβλία το υ Α ντρέα Φραγκιά, Άνθρωποι και σπίτια, μυθιστόρημα , 1955 και Η καγκελόπορτα, μ υθιστόρημα 1962: «Πραγματικά, το

Άνθρωποι και σπίτια (1955) και η Καγκελόπορτα (1962), πολυσέλιδα και τα δ υ ο βιβλία, καταπιάνονται να α π ο δώ σο υν, με ένα ύφ ος επί το ύτο υ ισοπ εδω μένο, τον καθημερινό αγώ να της επιβίω σης μιας κατηγορίας ανθρώ πω ν που κάποτε πέταξαν με το όνειρο και τη ν ελπίδα στα ύψ η της αυτοθυσίας, για να β ρεθούν ανώ μαλα προσγειω μένοι σ ’ ένα εχθρικό, στη ν καλύτερη περίπτωση πεζό και αδιάφ ορο περιβάλλον, στη χοάνη της Α θήνας, στις φ τω χογειτονιές και στους π ολύβουους δ ρό μ ους της. Α υτή η αμείλικτη καθημερινότητα εξακολουθεί να είναι για μερικούς αγω νία θανάτου· για το υς υπόλοιπους είναι αγω νία φ θοράς. Στα δ υ ο αυτά μ υθιστορήμα τά το υ ο Φ ραγκιάς είναι αναλυτικός, φωτίζει τις ψ υχολογικές μεταπτώ σεις τω ν πολλών προσώ πω ν που αναδύονται από τις σελίδες του, ξετυλίγει αργό σ υρτα τις ιστορίες τους, για να πλέξει σε καταστάσεις και να τις αντιπαραθέσει σ ε συγκρούσεις». ig Λίνος Πολίτης, ό.π., σ.σ. 360-361.

Ο Μάριος Χάκκας, η Καισαριανή και η λογοτεχνία

Β

ρ ι σ κ ό μ ο υ ν α μ ό ν ιμ ο ς υ π ά λ λ η λ ο ς

γ ε ιο υ

στο

ο

κ ία ς . Κ α θ ώ ς α ν ε β α ίν α μ ε τ π λ ε ω φ ό ρ ο

Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς ή τ α ν δ η μ ο τ ι κ ό ς σ ύ μ ­

Β α σ ιλ έ ω ς Κ ω ν σ τ α ν τ ίν ο υ τ η ς Κ α ισ α -

β ο υ λ ο ς σ τ ο ν ίδ ιο δ ή μ ο . Τ ό τ ε γ ν ω ρ ι ­

ρ ια ν ή ς , α ρ ισ τ ε ρ ά κ α ι σ τ η ν α ρ χ ή τ η ς ,

σ τ ή κ α μ ε , ό τ α ν δ η λ α δ ή ή δ η ε ίχ ε ξ ε κ ι­

ά ρ χ ιζ α ν α υ τ έ ς οι π ο λ υ κ α τ ο ικ ίε ς , π ρ ό ­

ν ή σ ε ι γ ια κ α λ ά η δ ε κ α ε τ ία τ ο υ 1 9 6 0 .

χ ε ιρ ε ς κ α τ α σ κ ε υ έ ς τ ω ν π ρ ώ τ ω ν β ο η ­

Μ ια δ ε κ α ε τ ί α τ ω ν μ ε γ ά λ ω ν α ν α τ ά ­

θ ε ιώ ν

σ εω ν

π ρ ο ο δ ε υ τ ι-

π ρ ο σ φ ύ γ ω ν τ η ς Μ ικ ρ α σ ια τ ικ ή ς κ α τ α ­

σ μ ο ύ κ α ι γ ε ν ικ ό τ ε ρ α τ ο υ π ο λ ιτ ισ μ ο ύ .

σ τ ρ ο φ ή ς . Σ ’ έ ν α τ έ τ ο ιο δ ια μ έ ρ ισ μ α

Α υ τ ό ε κ φ ρ α ζ ό τ α ν ιδ ια ίτ ε ρ α κ α ι χ α ­

ε κ ε ί κ ο ν τ ά έ μ ε ν ε γ ια α ρ κ ε τ ά χ ρ ό ν ια

ρ α κ τ η ρ ισ τ ικ ά μ ε τ η ν α ν θ ο φ ό ρ α και

κ α ι ο ζ ω γ ρ ά φ ο ς Γ ιώ ρ γ ο ς Σ ικ ε λ ιώ τ η ς

κ α ρ π ο φ ό ρ α σ υ γ κ ο μ ι δ ή ε ν ό ς ε λ λ η ν ι­

μ ε τ η ν ο ικ ο γ έ ν ε ιά τ ο υ . Μ ιλ ή σ α μ ε μ ε

κ ο ύ τ ρ α γ ο υ δ ι ο ύ , τ έ τ ο ι ο υ π ο υ ε ίχ ε ε μ -

τ ο ν Μ ά ρ ιο γ ια τ ο ε ν δ ε χ ό μ ε ν ο μ ια ς

π ν ε ύ σ ε ι κ α ι ε κ φ ρ ά σ ε ι ό λ ε ς τ ις μ ο ρ ­

α τ ο μ ικ ή ς μ ο υ έ κ θ ε σ η ς ζ ω γ ρ α φ ικ ή ς

φ έ ς τ η ς τ έ χ ν η ς κ α ι τ η ς λ ο γ ο τ ε χ ν ία ς .

σ τ ο χ ώ ρ ο τ ω ν δ ύ ο α υ τ ώ ν δ ω μ α τ ίω ν

Ω ς ν έ ο ς ζ ω γ ρ ά φ ο ς τ ό τ ε , έ ν ιω θ α β α ­

τ η ς Φ ΕΝ .

θ ύ τ α τ α τ η ν ε π ίδ ρ α σ η α υ τ ή και ν ο ­

Σ τ η λ ε ω φ ό ρ ο Κ α ισ α ρ ια ν ή ς κ α ι α π έ ­

μ ίζ ω

προερχότα ν

ν α ν τι α κ ρ ιβ ώ ς α π ό εκ εί π ο υ έ μ ε ν ε ο

α π ό δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ή μ ε τ η ζ ω γ ρ α φ ικ ή

ζ ω γ ρ ά φ ο ς Γ ιώ ρ γ ο ς Σ ικ ε λ ιώ τ η ς ή τ α ν

τέχνη ,

κ α ι ε υ ε ρ γ ε τ ικ ή

τ ο μ ε γ ά λ ο μ π α κ ά λ ικ ο τ ο υ Σ μ υ ρ ν ιο ύ ,

π ά ν τ ω ς ε π ιρ ρ ο ή ε π ά ν ω σ τ η μ ο ρ φ ή

ό π ω ς α π ο κ α λο ύσ α ν το ν π α τέρ α του.

και

δ ο υ λ ε ιά ς

Τ ο ε ίχ ε ο π α τ έ ρ α ς τ ο υ Σ ικ ε λ ιώ τ η κ α ι

μ ο υ . Σ τ ο κ λ ίμ α α υ τ ό ιδ ρ ύ ε τ α ι σ τ η ν

γ ια μ ε γ ά λ ο δ ιά σ τ η μ α δ ο ύ λ ε υ ε σ ’ α υ τ ό

Κ α ισ α ρ ια ν ή

( Φ ιλ ο π ρ ο ο δ ε υ -

κ α ι ο ίδ ιο ς ο ζ ω γ ρ ά φ ο ς γ ια β ιο π ο ρ ι­

τ ι κ ή Έ ν ω σ η Ν έ ω ν ), ό π ο υ ο ιθ ύ ν ω ν

σ μ ό , π α ρ ά λ λ η λ α , β έ β α ια , μ ε τ η ζ ω ­

ν ο υ ς τ η ς ό λ η ς δ ρ α σ τ η ρ ιό τ η τ α ς π ο υ

γ ρ α φ ικ ή τ ο υ . Έ ν α π ρ ω ιν ό σ υ ν ά ν τ η σ α

α ν έπ τυ ξ ε η ο ρ γά νω σ η αυτή ή τα ν ο

τ υ χ α ία τ ο ν Μ ά ρ ιο Χ ά κ κ α σ ’ α υ τ ό τ ο

Μ ά ρ ι ο ς Χ ά κ κ α ς . Σ τ α χ ρ ό ν ι α μ ά λ ισ τ α

μ π α κ ά λ ικ ο .

ε κ ε ίν α π ο υ τ ο ν α π α σ χ ο λ ο ύ σ α ν έ ν τ ο ­

ε κ ε ί γ ια ν α ψ ω ν ί σ ο υ μ ε κ ά τ ι κ α ι τ ό τ ε

ν α π ρ ο β λ ή μ α τ α ν α σ τ α θ ε ί κ ά π ω ς ο ι­

γ ν ω ρ ίσ τ η κ ε ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς μ ε τ ο ν

κ ο ν ο μ ι κ ά , ν α φ τ ιά ξ ε ι έ ν α σ π ιτ ικ ό ν α

Σ ικ ε λ ιώ τ η , ύ σ τ ε ρ α α π ό τ ις σ υ σ τ ά σ ε ι ς

σ τ ε γ α σ τ ε ί ό π ω ς-ό π ω ς, έσ τω και χ ω ­

π ο υ το υ ς έκαμ α.

ρ ί ς τ ο ν ... μ π ιν τ έ τ ο υ . Ο φ ί λ ο ς μ ο υ

Σ τ η λ ίγ η ώ ρ α π ο υ κ ρ ά τ η σ ε α υ τ ή η

Σ π ύ ρ ο ς Χ άκκας, α δ ε λ φ ό ς το υ Μ ά­

σ υ ν ά ν τ η σ η α ν α φ έ ρ θ η κ ε χ α ρ ιτ ο λ ο ­

ρ ιο υ , ή τ α ν α υ τ ό ς π ο υ μ ο υ τ ο ν γ ν ώ ρ ι ­

γ ώ ν τ α ς και η κ ά π ω ς π ε ρ ίε ρ γ η σ ύ μ ­

σ ε , μ ο υ μ ίλ η σ ε γ ια κ ε ίν ο ν κ α ι μ ε έ φ ε ­

π τ ω σ η , ό τι δ η λ α δ ή σ υ ν έ β α ιν ε κ α ι μ ε

ρ ε σ ε ε π α φ ή μ α ζ ί τ ο υ , σ ε μ ια σ υ ν ά ­

τ ο δ ικ ό μ ο υ π α τ έ ρ α ν α δ ια τ η ρ ε ί π α -

ν τ η σ η μ ά λ ισ τ α π ο υ έ γ ιν ε σ τ α γ ρ α ­

ν τ ο π ω λ ε ίο ν κ ά π ο υ εκ εί π ρ ο ς τ ο τ έ ­

φ ε ία τ η ς ΦΕΝ.

λ ο ς τ η ς λ ε ω φ ό ρ ο υ Κ α ισ α ρ ια ν ή ς , τ η ς

Τ α γ ρ α φ ε ία α υ τ ά σ τ ε γ ά ζ ο ν τ α ν σ ’ έ ν α

ε π ο ν ο μ α ζ ό μ ε ν η ς α κ ό μ α τ ό τ ε « Β α σ ι-

δ ια μ έ ρ ισ μ α δ ύ ο δ ω μ α τ ίω ν τ ο υ ισ ό ­

λ έ ω ς Κ ω ν σ τ α ν τ ίν ο υ » .

Δήμο

του

Κ α ισ α ρ ια ν ή ς

κ ο ιν ω ν ικ ο ύ

ότι π α ρ ό λ ο

το

ε ίχ ε

που

άμεση

π ε ρ ιε χ ό μ ε ν ο η

ΦΕΝ

της

και

δ ι ώ ρ ο φ η ς λ α ϊκ ή ς π ο λ υ κ α τ ο ι­

γ ια τ η ν

αποκα τά σ τα σ η

Β ρεθήκαμ ε,

τω ν

φ α ίν ε τ α ι,

Τ άκηςΣ ιδέρης

δ:αφ ιέρω μα

I

I

π ρ α γ μ α τ ο π ο ι­

Η π ρ ώ τ η μ ο υ ε ικ ο ν ο γ ρ ά φ η σ η σ τ α

ή θ η κ ε π ρ ο ς το τέλ ο ς το υ 1964 και

δ ιη γ ή μ α τ ά τ ο υ και ό χι μ ό ν ο ή τ α ν ε

ή τ α ν ε η δ ε ύ τ ε ρ η κ α τ ά σ ε ιρ ά ν α τ ο ­

ε κ ε ίν η τ η ς έ κ δ ο σ η ς τ ο υ Κ έ δ ρ ο υ Ο

μ ικ ή μ ο υ . Ή ρ θ α ν ε Κ α ισ α ρ ια ν ιώ τ ε ς

μ π ιντές και άλλες ιστορίες, π ο υ έ γ ιν ε

κ α ι τ η ν ε ίδ α ν ε , α λ λ ά κ α ι κ ό σ μ ο ς α π ό

τ ο 1971. Μ ε ά φ η ν ε α π ε ρ ίσ π α σ τ ο ν α

τ η ν Α θ π ν ά , κ ρ ιτ ικ ο ί τ ω ν ε ικ α σ τ ικ ώ ν .

δ ο υ λ ε ύ ω χ ω ρ ί ς ν α π α ρ ε μ β α ίν ε ι κ α ­

Θ υ μ ά μ α ι τ ο ν Α σ α ν τ ο ύ ρ Μ π α χ α ρ ιά ν ,

θ ό λ ο υ μ ε ε π ιθ υ μ ίε ς ή π ρ ο τ ι μ ή σ ε ι ς

π ο υ τ ό τ ε δ ε ν ε ίχ ε α κ ό μ α α ν ο ίξ ε ι τ η ν

τ ο υ . Η σ π α ρ α χ τ ικ ή α ν α ζ ή τ η σ η τ ο υ

« Ώ ρ α » , π ο υ α γ ό ρ α σ ε και έν α α π ό τα

α υ θ ε ν τ ικ ο ύ π ο υ υ π ά ρ χ ε ι δ ι ά χ υ τ η σ τ α

ε κ τ ιθ έ μ ε ν α έ ρ γ α μ ο υ . Ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ ­

γρ α π τά το υ , κ α θ ώ ς και η α μ εσ ό τη τα

κ α ς μ ε τ η ν ΦΕΝ ο ρ γ ά ν ω σ ε και τ ο ν

μ ια ς

ε π ό μ ε ν ο χ ρ ό ν ο , 1 9 6 5 , μ ια α κ ό μ α έ κ ­

α κ ό μ α κ α ι μ ια ς κ α υ σ τ ικ ή ς ρ ε α λ ισ τ ι­

θ ε σ η ζ ω γ ρ α φ ικ ή ς . Ο μ α δ ικ ή α υ τ ή τ η

κ ή ς α ν τ ίλ η ψ η ς , ή τ α ν ε τ α σ τ ο ιχ ε ία κ α ι

φ ο ρ ά , π ο υ σ υ μ π ε ρ ιέ λ α β ε ό λ ο υ ς τ ο υ ς

τ α β ο η θ ή μ α τ α γ ια τ η δ ικ ή μ ο υ ε ικ α ­

κ α ισ α ρ ια ν ιώ τ ε ς

σ τ ικ ή έ κ φ ρ α σ η κ α ι ε φ α ρ μ ο γ ή .

βο Μάριος Χάκκας

Η

έκθεση,

πά ντω ς,

ζω γράφ ους

και

η

α λ η θ ιν ή ς

λ α ϊκ ό τ η τ α ς ,

αλλά

ο π ο ία σ τ ε γ ά σ τ η κ ε σ τ ις α π λ ό χ ω ρ ε ς

Π ολύ α ρ γό τερ α , το 1980, μ ου δ ό θ η κ ε

α ί θ ο υ σ ε ς τ ο υ Δ η μ α ρ χ ε ίο υ Κ α ισ α ρ ια -

η ε υ κ α ιρ ία ν α ζ ω γ ρ α φ ίσ ω μ ια ε ικ ο ­

νή ς.

νο γρ ά φ η σ η με α φ ορμ ή τη ν έκδο σ η

Ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς θ α γ ρ ά ψ ε ι μ ε τ α ξ ύ

τ ω ν Απάντω ν, π ά λ ι α π ό τ ι ς ε κ δ ό σ ε ι ς

άλλω ν σ το ν κατάλογο τη ς έκ θ εσ η ς

τ ο υ Κ έ δ ρ ο υ . Ε κ εί τ ό τ ε δ ο ύ λ ε ψ α π ιο

α υ τ ή ς ε κ μ έ ρ ο υ ς τ η ς Φ Ε Ν : « ...Η ε π ι­

ο λ ο κ λ η ρ ω μ ένα και εκ τετα μ έν α , με

τ υ χ ία τ η ς π ρ ώ τ η ς έ κ θ ε σ η ς τ ο υ Τ ά κ η

μ ια ε ν ό τ η τ α ύ φ ο υ ς κ α ι τ ε χ ν ικ ή ς .

Σ ιδ έ ρ η έ δ ω σ ε σ τ η ν Έ ν ω σ ή μ α ς κ έ φ ι

Η

κ α ι κ ο υ ρ ά γ ιο γ ια τ η ν ο ρ γ ά ν ω σ η μ ια ς

μ α ύ ρ ο κ α ι τ ο ά σ π ρ ο τ η ς , θ ύ μ ιζ ε δ ο ­

ο μ α δ ικ ή ς έ κ θ ε σ η ς ό π ο υ ό λ ο ι ο ι κ α ι-

κ ίμ ιο

σ α ρ ια ν ιώ τ ε ς ζ ω γ ρ ά φ ο ι θ α π α ρ ο υ σ ί α ­

π ω σ η . Δ ύ ο α π ό τ α δ ιη γ ή μ α τ ά τ ο υ π ο υ

ζαν

ξ ε χ ω ρ ίζ ω , ίσ ω ς γ ια τ ί μ ο υ π ρ ο ξ ε ν ο ύ ­

τη

νέα

τους

δ ο υ λ ε ιά

σ τους

εναλλαγή τη ς τέμ π ερ α ς, έ τ ο ιμ ο

μ ια

γ ια

ιδ ια ίτ ε ρ η

χ α ρ α κ τ ικ ή

ε ικ α σ τ ικ ή

με το εκτύ­

α π λ ο ύ ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς τ η ς Κ α ισ α ρ ια ν ή ς ,

σαν

πρό­

κ α θ ώ ς και τ ο υ ς τ ε χ ν ο κ ρ ίτ ε ς κα ι τ ο υ ς

κ λ η σ η , ή τα ν «Το ψ α ρ ά κ ι τ η ς γυ ά λ α ς»

φ ι λ ό τ ε χ ν ο υ ς τ η ς Α θ ή ν α ς , μ α κ ρ ιά α π ό

κ α ι τ ο « Έ ν α κ ο ρ ίτ σ ι» . Η φ ι γ ο ύ ρ α σ τ ο

τ η ν Φ ΕΝ κ ά θ ε σ κ έ ψ η σ τ ε ίρ ο υ τ ο π ι­

π ρ ώ τ ο τ ο υ κ ο υ σ τ ο υ μ α ρ ισ μ έ ν ο υ λ α ϊ­

κ ισ μ ο ύ , κ α μ α ρ ώ ν ο υ μ ε μ ό ν ο π ο υ φ έ ρ ­

κ ο ύ α γ ω ν ισ τ ή , τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ μ ε τ ο

ν ο μ ε τ ο λ α ό τ η ς Κ α ισ α ρ ια ν ή ς κ ο ν τ ά

κ α ρ π ο ύ ζ ι υ π ό μ ά λ η ς , ε ν ώ π ίσ ω τ ο υ

σ τ ο υ ς κ α λ λ ιτ έ χ ν ε ς τ ο υ » .

μ α ίν ε τ α ι ο λ ό κ λ η ρ η μ α χ η τ ικ ή δ ι α δ ή ­

Ω σ τ ό σ ο , μ ε τ η δ ικ τ α τ ο ρ ία π ο υ α κ ο ­

λω ση. Σ το δεύ τερ ο όπ ου το δ ω δ εκ ά ­

λ ο ύ θ η σ ε , ύ σ τ ε ρ α α π ό δ υ ο χ ρ ό ν ια , η

χ ρ ο ν ο κ ο ρ ίτ σ ι « ...σ τ έ κ ο ν τ α ν π ε λ ώ ­

λ ε ιτ ο υ ρ γ ία τ η ς Φ Ε Ν α ν α κ ό π η κ ε β ί­

ρ ια , ξ ε π ε ρ ν ώ ν τ α ς τ ο ν τ ο ίχ ο , μ ε τ α χ έ ­

α ια , τ α γ ρ α φ ε ί α τ η ς κ α τ α σ τ ρ ά φ η κ α ν

ρ ια σ τ α υ ρ ω τ ά σ τ ο υ ς α γ κ ώ ν ε ς , μ ε τ α

κ α ι ο ίδ ιο ς ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς β ρ έ θ η κ ε

π ό δ ια α ν ο ιχ τ ά ν α π α τ ά ν ε γ ε ρ ά σ τ ο

κ ρ α τ ο ύ μ ε ν ο ς γ ια α ρ κ ε τ έ ς μ έ ρ ε ς σ τ ο

έ δ α φ ο ς , μ ε τ ο β λ έ μ μ α μ α κ ρ ιά σ α ν ν α

Α σ τ υ ν ο μ ικ ό Τ μ ή μ α τ ο υ Π α γ κ ρ α τ ίο υ .

μ η ν υ π ή ρ χ α μ π ρ ο σ τ ά τ η ς , τ ε ρ ά σ τ ια

α φ ί σ α α ν τ ά ρ τ ι σ σ α ς κι έ ν α χ α μ ό γ ε λ ο σ ι γ ο υ ­ ρ ιά ς σ τ η ν ά κ ρ η α π ’ τ α χ ε ίλ η ...» Η σ υ γ κ ίν η σ η π ο υ μ ε τ α δ ίδ ε τ α ι α π ό τ α δ υ ο α υ τ ά α φ η γ ή ­ μ α τ α , κ α ι ό χ ι μ ό ν ο , ν ο μ ίζ ω ό τ ι έ χ ε ι σ χ έ σ η π ό τ ε μ ε κ ά π ο ιο ν α π ό η χ ο κ λ α υ σ ίγ ε λ ο υ , π ό τ ε μ ε δ ι ά χ υ τ ο κ α ι ε υ δ ιά κ ρ ιτ ο ρ ίγ ο ς υ η ο β ό σ κ ο ν τ ο ς α ν α φ ιλ η τ ο ύ . Γ ια ν α ο λ ο κ λ η ρ ώ σ ω μ ε τ ις ε κ δ ό σ ε ι ς π ο υ ε ικ ο ν ο γ ρ α φ ώ γ ρ α π τ ά τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α , θ α π ρ έ π ε ι ν α α ν α φ ε ρ θ ώ σ ε έ κ δ ο σ η τ ο υ Κ έ δ ρ ο υ τ ο 1 9 9 4 . Ε ίνα ι α π ό τ η σ ε ι ρ ά « Η ν ε ο ε λ λ η ν ικ ή λ ο γ ο τ ε χ ν ία ε ικ ο ­ ν ο γ ρ α φ η μ έ ν η » . Ε κ εί κ α λ ύ π τ ω ζ ω γ ρ α φ ικ ά έ ν α ο λ ό κ λ η ρ ο μ ικ ρ ό β ιβ λ ια ρ ά κ ι τ η ς σ ε ι ρ ά ς π ο υ α φ ο ρ ά το ν Χ άκκα και π ο υ έχει μ ό ν ο το δ ι ή γ η μ ά τ ο υ Ο μπιντές. Α κ ο λ ο υ θ ώ τ ο κ ε ί­ μ ε ν ο ε ικ α σ τ ικ ά β ή μ α π ρ ο ς β ή μ α , π α ρ ό λ ο π ο υ η δ ο υ λ ε ιά μ ο υ ε κ ε ί δ ε ν α ξ ιο η ο ιή θ η κ ε λ ό γ ω τ η ς φ τ η ν ή ς ε κ δ ο τ ικ ή ς π α ρ α γ ω γ ή ς . Π ο λ υ τ ο ν ικ ή

ζ ω γ ρ α φ ικ ή

δ ι α δ ικ α σ ί α

που

π ρ ο σ π ά θ η σ α να τη ν α να πτύξω ό σ ο μ π ο ­ ρ ο ύ σ α κα λύτερα . Τ ο 1 9 7 0 , π ο υ λ ε ιτ ο υ ρ γ ο ύ σ ε σ τ η ν « Ώ ρ α » α τ ο μ ικ ή

μου

έκθεση,

δέχτηκα

την

ε π ί­

σ κ ε ψ η τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α π ο υ σ υ ν ο δ ε υ ό ­ τ α ν α π ό μ ια κ υ ρ ία , τ η ν ο π ο ία μ ά λ ισ τ α ε π η ­ ρ έ α σ ε σ τ ο ν α α γ ο ρ ά σ ε ι έ ν α α π ό τ α ε κ τ ιθ έ ­ μ ενα έρ γα μου. Φ α ιν ό τ α ν σ ε κ α λ ή φ υ σ ικ ή κ α τ ά σ τ α σ η , έ δ ε ι ­ χ ν ε κ ε φ ά τ ο ς κ α ι ο μ ιλ η τ ικ ό ς , π α ρ ό λ ο π ο υ τ ό τ ε ή δ η ε ίχ ε π ρ ο σ β λ η θ ε ί α π ό μ ε τ ά σ τ α σ η τ η ς π ά θ η σ ή ς τ ο υ ύ σ τ ε ρ α α π ό τ η ν α φ α ίρ ε σ η τ ο υ ν ε φ ρ ο ύ π ο υ τ ο υ ε ίχ ε γ ίν ε ι τ ο ν π ρ ο ­ η γ ο ύ μ ε ν ο χ ρ ό ν ο . Έ ν α μ ε σ η μ έ ρ ι, π ρ έ π ε ι ν α ή τ α ν τ ο 1 9 6 6 , ή ρ θ ε σ τ η ν π ο λ υ κ α τ ο ικ ία τ η ς Α σ τυ δά μ α ντο ς 42 που έμενα τότε, με την γ υ ν α ί κ α τ ο υ , τ η ν Μ α ρ ίκ α Κ ο υ ζ ίν ο π ο ύ λ ο υ , π ο υ ή τ α ν κι ε κ ε ίν η δ η μ ο τ ικ ή σ ύ μ β ο υ λ ο ς μ α ζ ί μ ε τ ο ν Μ ά ρ ιο σ τ ο Δ ή μ ο Κ α ισ α ρ ια ν ή ς . Μ α ζ ί τ ο υ ς ε ίχ α ν κ α ι μ ο υ έ δ ω σ α ν έ ν α δ ίσ κ ο μ ε τ ρ α γ ο ύ δ ια τ ο υ Χ ρ ή σ τ ο υ Λ εο ν τή τ η ν

Α ν ά σ τ α σ η ονείρων. Ο δ ί σ κ ο ς σ τ ο ε ξ ώ -

I

I

δ:αφ ιέρω μα

I Μάριος Χάκκας

φ υ λ λ ό τ ο υ ε ίχ ε μ ια τ υ π ω μ έ ν η

έγ­

Χ ά κ κ α ς κ α ι ο α δ ε λ φ ό ς τ η ς Μ α ρ ίκ α ς ,

χρ ω μ η τέμ π ερ α με έναν άγγελο που

ο μ ο υ σ ικ ό ς Λ ά ζ α ρ ο ς Κ ο υ ζ ίν ό π ο υ λ ο ς .

ε ίχ ε

σπαθί του,

Ό π ω ς π ά ν τ α , έ τ σ ι κ α ι τ ώ ρ α ε κ ε ίν ο τ ο

έ ρ γ ο μ ο υ τ ο υ 1960. Ο δ ίσ κ ο ς α υ τ ό ς

β ρ ά δ υ έ δ ε ιχ ν ε ν α μ ιλ ά ε ι μ ε π ε ρ ι σ σ ή

ε ίχ ε κ α ι μ ια α φ ι έ ρ ω σ η σ ε μ έ ν α α π ό

έ γ ν ο ια γ ια τ α θ έ μ α τ α τ η ς γ ρ α π τ ή ς δ η ­

τ ο ν Μ ά ρ ιο , η π ρ ο σ φ ο ρ ά τ ο υ ό μ ω ς ,

μ ιο υ ρ γ ία ς , έ τ σ ι ό π ω ς τ α α ν τ ιλ α μ β α ­

α π ’ ό ,τ ι ε ίχ α κ α τ α λ ά β ε ι α π ό α υ τ ά π ο υ

ν ό τ α ν κα ι α ν τ α π ο κ ρ ιν ό τ α ν σ ’ α υ τά .

μ ου έλεγε, π ρ ο ερ χό τα ν α π ό το ν π α ­

Π ά ν τ ω ς , α π ό τ ις λ ίγ ε ς κ α ι π ε ρ ισ τ α -

ρ α γ ω γ ό τ ο υ δ ίσ κ ο υ κ α ι τ ο υ ς ά λ λ ο υ ς

σ ια κ έ ς , θ α έ λ ε γ α , ε π α φ έ ς κ α ι π ρ ο ­

σ χ ε τ ικ ο ύ ς σ υ ν τ ε λ ε σ τ έ ς . Π ρ ά γ μ α π ο υ

σ ε γ γ ίσ ε ις π ο υ ε ίχ α μ ε μ ε τ α ξ ύ μ α ς , μ ο υ

δ ε ίχ ν ε ι β έ β α ια ό τ ι ο Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς

έ δ ιν ε τ η ν ε ν τ ύ π ω σ η κ α τ α ρ χ ή ν μ ια ς

ή τ α ν κ α τ ά κ ά π ο ιο ν τ ρ ό π ο α ν α κ α τ ε ­

φ υ σ ιο γ ν ω μ ί α ς ό π ο υ τ ο ίδ ιο τ ο π ρ ό ­

μ ένο ς μ έσ α σ τα π ρ ά γμ α τα αυτά που

σ ω π ό τ η ς , η κ ίν η σ η , τ ο ύ φ ο ς κ α ι η

ε ίχ α ν σ χ έ σ η μ ε τ ρ α γ ο υ δ ο π ο ι ο ύ ς , σ τ ι-

σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά τ α ίρ ια ζ α ν μ ε τ η φ υ σ ι ο ­

χ ο υ ρ γ ο ύ ς και ερ μ η ν ευ τές α κ ό μ η το υ

γ ν ω μ ία κ α ι τ ο ύ φ ο ς τ ω ν ίδ ιω ν τ ω ν

τ ρ α γ ο υ δ ιο ύ , π ο υ τ ό τ ε ω ς γ ν ω σ τ ό ν

γ ρ α π τ ώ ν τ ο υ . Π ίσ τ ε υ ε ς , δ η λ α δ ή , κ α ι

ευ η μ ερ ο ύ σ ε, α ν θ ο ύ σ ε και μ ο σ χ ο β ο ­

αυτό

λούσε.

έτσ ι κ α θ ώ ς τ ο ν έ β λ ε π ε ς , ότι π ρ ά γ μ α τι

Θ υ μ ά μ α ι α κ ό μ α ότι φ ε ύ γ ο ν τ α ς α π ό

έ τ σ ι θ α έ π ρ ε π ε ν α ε ίν α ι ε κ ε ί ν ο ς π ο υ

τ η ν ε π ί σ κ ε ψ η ε κ ε ίν η σ τ ο σ π ίτ ι μ ο υ

α ξ ιώ θ η κ ε ν α φ τ ιά ξ ε ι τ ι ς σ η μ α ν τ ικ έ ς

κ α ι α φ ο ύ κ ο ιτ ά γ α μ ε γ ια λ ίγ ο π α ρ α τ η ­

α υ τ έ ς λ ο γ ο τ ε χ ν ι κ έ ς σ ε λ ίδ ε ς . Η ε κ ­

ρ ώ ν τ α ς τ α β ιβ λ ία π ο υ ε ίχ α σ τ α ρ ά φ ια

φ ο ρ ά τ η ς ο μ ιλ ία ς τ ο υ ή τ α ν ε ν ίο τ ε

τ η ς β ιβ λ ιο θ ή κ η ς , μ ο υ ζ ή τ η σ ε ν α τ ο υ

δ ι α ν θ ισ μ έ ν η μ ε κ ο φ τ έ ς α τ ά κ ε ς ν ο η ­

δ α ν ε ίσ ω δ ύ ο α π ό α υ τ ά . Τ ο έ ν α ή τ α ν

μ α τ ικ ώ ν ε κ λ ά μ ψ ε ω ν . Μ ε γ ν ω ρ ίσ μ α τ α

ο ι Κ α η μ ο ί σ το Γρ ιπ ονήσι τ ο υ Γ ιά ν ν η

ό μ ω ς σ α ρ κ α σ μ ο ύ , ε ιρ ω ν ε ία ς , α λ λ ά

Σ κ α ρ ίμ π α μ ε π ρ ο μ ε τ ω π ί δ α τ η ν π ρ ο ­

κ α ι μ ια ς χ α ρ ιτ ω μ έ ν α π ε ρ ιπ α ικ τ ικ ή ς

σ ω π ο γ ρ α φ ία τ ο υ σ υ γ γ ρ α φ έ α α π ό τ ο ν

δ ιά θ ε σ η ς , ό π ο υ σ τ ο τ έ λ ο ς έ ν α ς σ ύ ν ­

Φ ώ τη Κ όντογλου. Τ ο άλλο έ ν α ς μ α ύ ­

τ ο μ ο ς κ α γ χ α σ μ ό ς μ ε γ έ λ ιο υ π ο γ ρ ά μ ­

ρ ο ς δ ε ρ μ α τ ό δ ε τ ο ς τ ό μ ο ς π ο υ ε ίχ ε

μ ιζ ε α υ τ ό π ο υ ο λ ό γ ο ς τ ο υ ζ η τ ο ύ σ ε

μ έ σ α τ ις ισ τ ο ρ ικ έ ς ο λ ο μ έ λ ε ιε ς κ α ι τ α

ε κ ε ίν η τ η σ τ ιγ μ ή γ ια ν α ε κ φ ρ α σ τ ε ί. Ο

σ υ ν έ δ ρ ια τ ο υ ΚΚΕ. Δ ύ ο β ιβ λ ία ό χ ι τ υ ­

Μ ά ρ ιο ς Χ ά κ κ α ς ε ξ ά λ λ ο υ , α φ ο ύ α π ο ­

χ α ία σ τ ο ν α δ ε ίχ ν ο υ ν τ ο υ ς δ υ ο σ η ­

μ υ θ ο π ο ι ο ύ σ ε ό ,τ ι τ ο ν π ρ ο κ α λ ο ύ σ ε ,

μ α ν τ ικ ο ύ ς π ό λ ο υ ς τ ω ν ε ν δ ι α φ ε ρ ό ν ­

ό ,τ ι τ ο ν τ σ ίγ κ λ ίζ ε κ α ι τ ο ν τ σ ά ν τ ιζ ε

τ ω ν τ ο υ π ο υ κ α θ ό ρ ισ α ν α π ο φ α σ ι ­

μ έ σ α α π ό ό λ η τ η δ ρ α μ α τ ικ ή α υ τ ή α ν ­

σ τ ικ ά

την

θ ρ ώ π ιν η α ν α π ο δ ιά π ο υ μ ά σ τ ιζ ε ό λ η

ίδ ια , έ σ τ ω κ α ι τ η ν τ ό σ ο σ ύ ν τ ο μ η , ζ ω ή

ε τ ο ύ τ η τ η ν τ ρ α γ ικ ά τ ο π ικ ή ύ π α ρ ξ η ,

τ ο υ . Η κ λ ο ν ισ μ έ ν η υ γ ε ία τ ο υ έ π α ιρ ν ε

π ο υ ή τ α ν ε η Κ α ισ α ρ ια ν ή , τ ε λ ικ ά κ α ι

π λέο ν τη ν α π ό το μ η κάτω β όλτα τη ς,

π ά ν τα μ ε τη ν κ ά λ υ ψ η και τ ο ν π ρ ο ­

ό τ α ν β ρ έ θ η κ α έ ν α β ρ ά δ υ σ τ ο σ π ίτ ι

ο ρ ισ μ ό μ ια ς έ ν τ ε χ ν η ς δ η μ ιο υ ρ γ ία ς ,

το υ σ το Β ύρω να. Ή τα ν εκεί και ο

ξ έ δ ιν ε κ α τ α φ ε ύ γ ο ν τ α ς σ τ ις ε υ ρ η μ α ­

α δ ελ φ ό ς του, ο δά σ κ α λο ς Σ π ύ ρ ο ς

τ ι κ έ ς ό σ ο κ α ι λ υ τ ρ ω τ ικ έ ς γ ε λ ο ιο π ο ι­

ανασηκω μένο

το

σ η μ α τοδοτώ ντα ς

αυτή

γ ίν ο ν τ α ν

εύκολα

κα τα νοη τό,

ή σ ε ι ς τ ο υ . Ω σ τ ό σ ο , μ ια π ο υ μ ιλ ά μ ε

μ ε ν ά τ ο υ τ η δ ι ά σ τ α σ η κ α ι τ η ν α ν τ ι­

γ ια τ η ν Κ α ισ α ρ ια ν ή , θ α π ρ έ π ε ι ν α

σ τ ο ιχ ία μ ια ς ε ικ α σ τ ικ ή ς τ α ύ τ ισ η ς κι

π ρ ο σ θ έ σ ο υ μ ε ό τι ό λ α ό σ α σ χ ε τ ίζ ο ν ­

α ν θ έ λ ε τ ε , ε ιδ ι κ ό τ ε ρ α , ε ν ό ς π α ρ ά λ ­

τ α ι μ ε α υ τ ή ν α π ό τ α γ ρ α ψ ίμ α τ α τ ο υ

λ η λ ο υ ζ ω γ ρ α φ ικ ο ύ φ α ιν ο μ έ ν ο υ . Γιατί

Χ ά κ κ α κ α τ α λ ή γ ο υ ν ν α π α ίρ ν ο υ ν τ έ ­

αν

τ ο ιε ς δ ια σ τ ά σ ε ις κα ι ν α α π ο κ τ ο ύ ν τ έ ­

π ρ ο ς σ τ ιγ μ ή ν ό λ ο ε κ ε ίν ο τ ο υ λ ικ ό τ ο υ

τ ο ιο υ ς σ υ μ β ο λ ισ μ ο ύ ς ώ σ τ ε ν α α φ ο ­

λ ό γ ο υ τ ο υ π ο υ μ ιλ ά ε ι μ ε τ η ν α ρ ρ ε ­

ρ ο ύ ν π λ έ ο ν τ ο σ ύ ν ο λ ο τ η ς χ ιλ ιο β α -

ν ω π ή β α ρ υ θ υ μ ία τ η ς κ α υ τ ή ς σ ά τ ι ρ α ς

σ α ν ισ μ έ ν η ς α υ τ ή ς χ ώ ρ α ς .

τ η ς κ ο ιν ω ν ικ ή ς κ ρ ιτ ικ ή ς ή κ α ι α ν α ­

Σ τ η ν π ε ρ ίπ τ ω σ ή τ ο υ , η φ ρ ο ν τ ίδ α τ ο υ

λ ύ ο ν τ α ς α κ ό μ η σ κ έ ψ ε ι ς κ α ι θ έ σ ε ις

γ ια τ η ν κ α λ λ ιέ π ε ια , γ ια τ η ν ίδ ια τ η ν

γ ια τ η ν α ν θ ρ ώ π ιν η

ο μ ο ρ φ ιά , ό χ ι σ τ ο π ο σ ο σ τ ό π ο υ α υ τή

σ υ μ π ε ρ ιφ ο ρ ά , τ ό τ ε έ χ ο υ μ ε ν α κ ά ­

κ α τ ο ρ θ ώ ν ε ι ν α ε π ιβ ιώ ν ε ι μ έ σ α σ τ η

ν ο υ μ ε μ ε κ ο μ μ ά τ ια π ε ρ ι γ ρ α φ ή ς ό π ο υ

δ ίν η

δυσ ά ρεσ τη

α π ο δ ίδ ε τ α ι ά μ ε σ α κ α ι π α ρ α σ τ α τ ι κ ά η

σ υ γ κ υ ρ ία τ ό σ ω ν σ κ λ η ρ ώ ν κ α ι π ικ ρ ώ ν

α ν θ ρ ώ π ιν η μ ο ρ φ ή , ο π ε ρ ί γ υ ρ ό ς τ η ς

α ν θ ρ ώ π ιν ω ν κ α τ α σ τ ά σ ε ω ν , α λ λ ά σ ’

α λ λ ά κ α ι τ α ίδ ια τ α π ρ ά γ μ α τ α τ η ς κ α -

ε κ ε ίν η τ η ν α ί σ θ η σ η τ η ς ω ρ α ιό τ η τ α ς

θ η μ ε ρ ιν ό τ η τ ά ς τ η ς .

που

και ε π ιδ ε ­

Π ρ ο σ ω π ο γ ρ α φ ίε ς , ο λ ό κ λ η ρ ε ς φ ιγ ο ύ ­

κ τ ικ ή , θ α έ λ ε γ α , μ έ σ α σ τ ο ν α φ η γ η ­

ρ ε ς α ν δ ρ ώ ν , γ υ ν α ικ ώ ν , κ α τ ά π ρ ο τ ί ­

μ α τ ικ ό κ ο ρ μ ό τ η ς δ ο υ λ ε ιά ς τ ο υ ό τ α ν

μ η σ η α π ό τ ο ν π ρ ο σ φ υ γ ικ ό κ ό σ μ ο ,

α π οσ ύρετα ι η σ κέψ η που μας υ π ο ­

κ α ι τ ο υ λ ά χ ισ τ ο ν ε ν ό ς δ ω δ ε κ ά χ ρ ο ν ο υ

δ ε ικ ν ύ ε ι ό τ ι μ ε τ έ τ ο ια β ά σ α ν α κ α ι

κ ο ρ ιτ σ ιο ύ , τ ε λ ά ρ α σ υ ν θ έ σ ε ω ν ε ν ό ς

σ κ ο τ ο ύ ρ ε ς ε ίν α ι δ υ ν α τ ό ν ν α σ κ ε φ τ ό ­

ά φ α τ ο υ ε ξ π ρ ε σ ιο ν ισ τ ι κ ο ύ ρ ε α λ ισ μ ο ύ

μ α σ τ ε γ ια σ τ ο λ ισ μ ο ύ ς κ α ι λ ε π τ ε π ίλ ε ­

ή μ ια ς λ α ϊκ ό τ ρ ο π η ς α ν τ ίλ η ψ η ς μ ε τ η ν

π τ ε ς ε υ α ι σ θ η σ ίε ς . Ό τ α ν ό μ ω ς γ ίν ε τ α ι

τόσ ο

ο ρ α τή α υτή η α π ο κ ά λυψ η τη ς ο μ ο ρ ­

φραση

φ ι ά ς , γ ια τ ί ά λ λ ω σ τ ε α υ τ ή λ ίγ ο ώ ς

ε κ τ ε τ α μ έ ν α σ τ ις σ ε λ ί δ ε ς τ ο υ . Γ ε ιτ ο ­

π ο λ ύ υ π ά ρ χ ει π α ν το ύ , έσ τω και κ α ­

ν ιέ ς , α λ ά ν ε ς , α υ λ έ ς μ ε η α λ λ ό μ ε ν η

λ υ μ μ έ ν η , τ ό τ ε ο α π ρ ο κ ά λ υ π τ ο ς λ υ ρ ι­

λ α ϊκ ή α τ μ ό σ φ α ι ρ α ζ ω ή ς . Μ α γ α ζ ιά ,

σ μ ό ς , έ σ τ ω κ α ι σ α ρ κ ά ζ ω ν , η π ο ίη σ η ,

τ α β έ ρ ν ε ς , υ π α ίθ ρ ιο ι χ ώ ρ ο ι λ ίγ ο έ ξ ω

ο α ν ο ιχ τ ά υ π ε ρ β α τ ι κ ό ς σ υ γ κ ιν η σ ια ­

α π ό τ ο σ υ ν ο ικ ισ μ ό . Τ ο π ία α π ό τ α π έ-

κ ό ς λ ό γ ο ς π α ρ ο υ σ ιά ζ ε τ α ι ε υ δ ιά κ ρ ι­

ρ ιξ μ ε τ ο μ ο ν α σ τ ή ρ ι τ η ς Κ α ισ α ρ ια ν ή ς

τ ο ς σ τ ο π ρ ο σ κ ή ν ιο τ η ς γ ρ α φ ή ς το υ .

κ α ι τ ο μ ε τ ό χ ι τ ο υ Α ϊ-Γ ιώ ρ γ η τ ο υ Κ ο υ ­

Τ ο θ έ μ α τ η ς ο μ ο ρ φ ιά ς ά λ λ ω σ τε ο

τά λ ά σ το ν Κ αρέα, αλλά και π ά μ π ο λ λ α

ίδ ι ο ς ο Χ ά κ κ α ς τ ο υ π ο γ ρ α μ μ ίζ ε ι χ α ­

θ α λ α σ σ ιν ά θ έ μ α τ α μ ε τ α π ο ιή μ α τ α

ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ά σ τ ο δ ιή γ η μ ά τ ο υ « Κ α ­

α π ό τ ο « ό μ ο ρ φ ο κ α λ ο κ α ίρ ι» . Έ ν α γ υ ­

τ α π λ η κ τ ικ ό ! » , ό τ α ν γ ρ ά φ ε ι ό τ ι « τ ο

ν α ικ ε ίο γ υ μ ν ό σ ώ μ α ε ύ κ ο λ α α ν α σ ύ -

θ έ μ α τ ο δ ια π ε ρ ν ο ύ σ ε έ ν α ς σ ε β ν τ ά ς

ρ ε τ α ι κ α ι ε κ τ ίθ ε τ α ι, α π ό τ ο δ ιή γ η μ α

κ ι έ ν α μ ε ρ ά κ ι» . Π ρ ο χ ω ρ ώ ν τ α ς κ α ι

« Έ ν α ς χ ω ρ ι σ μ ό ς » . Ό σ ο γ ια τ ις ν ε ­

ο μ ο λ ο γ ο υ μ έ ν ω ς θ α έλ εγ α ότι τ ο π ά ω

κ ρ έ ς φ ύ σ ε ις κ α ι τ α ά ν θ η « φ υ λ λ ο ρ ­

φ ιρ ί- φ ιρ ί ν α π ρ ο σ δ ώ σ ω σ τ α γ ρ α φ ό -

ροούν

τω ν

δ ε ιν ώ ν ,

υπάρχει

σ τη

αυτάρκης

π α ρ α μ ε ρ ίσ ο υ μ ε

β α θ ιά

ή

αγνοήσουμε

ψ υ χ ο λ ο γ ία κ α ι

ε λ λ η ν ο κ ε ν τ ρ ικ ή

έκ­

μ έ σ α τ η ς , ε κ τ ίθ ε ν τ α ι τ ό σ ο

π λ α σ τ ικ έ ς

ο ρ τ α ν σ ίε ς » ,

ας

I

I αφιέρωμα

&

Μάριος Χάκκας

ι

α φ ή σ ο υ μ ε τ ο ν ίδ ιο τ ο ν Μ ά ρ ιο Χ ά κ κ α

π α ρ ο ρ μ η τ ικ ά και α υ τ ό μ α τ α θ α έ λ ε ­

ν α μ α ς τ α σ χ ο λ ιά σ ε ι. Σ τ η ν α ρ χ ή τ ο υ

γ α , ο ρ ι σ μ έ ν α κ ο μ μ ά τ ια τ η ς γ ρ α φ ή ς

δ ιη γ ή μ α τ ο ς «Κ ατά τ ω ν α ν θ έ ω ν » μ α ς

του.

λ έ ε ι: « Δ ε ν γ ν ω ρ ίζ ω τ α χ ρ ώ μ α τ α ο ύ τ ε

ε κ ε ίν α π ο υ έ χ ο υ ν τ ο ύ φ ο ς τ ο υ ο ρ ι α ­

τ ο σ χ έ δ ι ο . Α υ τ ό ς ε ίν α ι ο β α σ ι κ ό ς λ ό ­

κ ά τ ε ν τ ω μ έ ν ο υ ε ιρ ω ν ικ ο ύ , χ λ ε υ α σ τ ι-

γο ς π ο υ κα τα φ εύ γω σ το λόγο. Π άν­

κού

τ ω ς σ ί γ ο υ ρ α δ ε ν ε ίμ α ι ζ ω γ ρ ά φ ο ς . Α ν

α κ ό μ α κ α ι σ τ ι ς π α ρ υ φ έ ς μ ια ς μ ο ρ ­

ήμουν όμ ω ς ζω γρά φ ος δεν θα ζω ­

φ ή ς π α ρ α λη ρ ή μ α το ς, τό σ η έντα σ η

γ ρ ά φ ιζ α

φ ορές

κ α ι δ υ ν α μ ικ ή δ ι α θ έ τ ο υ ν . Ε ίν α ι η ε ν ό ­

π ρ ο τ ι μ ό τ ε ρ ο ν α ζ ω γ ρ α φ ίζ ω n a t u r e

τ η τ α μ ε τ α δ ιη γ ή μ α τ α «Η σ ύ σ κ ε ψ η » ,

m o r t e α ρ χ ίδ ια π α ρ ά έ ν α μ ά τ σ ο λ ο υ ­

«Ο ι κ ο υ φ ο ί» , « Τ ο ζ ή τ η μ α » , «Η σ υ ­

λ ο ύ δ ια » .

τ ρ ια ν τ ά φ υ λ λ α

ν ε δ ρ ία σ η » , α λ λ ά κ α ι τ ο « Έ ν α κ ο ρ ί­

κ ό κ κ ιν α » , ω σ τ ό σ ο , ζ ω γ ρ α φ ίζ ε ι τ ρ ι α ν ­

τ σ ι» κ α ι « Τ ο ν ε ρ ό » . Μ ε τ ά έ ρ χ ο ν τ α ι

τ ά φ υ λ λ α , μ ό ν ο π ο υ α υ τ ά ε ίν α ι τ ε ­

σ τ η σ κ έ ψ η μ ο υ οι γ ρ α φ έ ς μ ε τ ις μ ε ­

χ ν η τ ά α π ό π λ α σ τ ικ ό « μ ε σ ύ ρ μ α τ α κ α ι

γ α λ ε ιώ δ ε ι ς σ υ ν δ έ σ ε ι ς τ ο υ Μ π ιν τέ κ α ι

φ λ ο ς» , κ α τά το ν Φ ώ τη Α γγο υλέ, σ το

β έ β α ια τ ο υ Κ οινοβ ίο υ. Α υ τ ά λ ο ιπ ό ν

π ο ιη τ ικ ό μ π ο υ κ έ τ ο τ ο υ μ ε τ ις π α π α ­

κ α ι τ α μ ε ν κ α ι τ α δ ε ε ίν α ι, γ ια μ έ ν α ,

ρούνες.

τ α ά μ ε σ α α ν α γ ν ω ρ ί σ ι μ α σ η μ ε ία α ν α ­

Δ ιά β α σ α γ ρ α π τ ά τ ο υ Μ ά ρ ιο υ Χ ά κ κ α

φ ο ρ ά ς και ε π α φ ή ς π ο υ έχ ω με το

γ ια π ρ ώ τ η φ ο ρ ά π ε ρ ί π ο υ π ρ ιν σ α ­

έ ρ γ ο τ ο υ . Τ ε λ ε ιώ ν ο ν τ α ς , ν α π ω και

ρ ά ν τ α χ ρ ό ν ι α . Τ ώ ρ α π ο υ ε π ι χ ε ιρ ώ

γ ια μ ια κ ο ρ ύ φ ω σ η π ο υ π α ίρ ν ε ι ο λ ό ­

κ α ι π ά λ ι ν α τ ο υ ς ρ ίξ ω μ ια μ α τ ιά , δ ι α ­

γ ο ς τ ο υ , ό χ ι τ ό σ ο σ υ χ ν ά ε ίν α ι α λ ή ­

π ι σ τ ώ ν ω ό τ ι η α ί σ θ η σ ή μ ο υ γ ι’ α υ τ ά

θ ε ια , ό τ α ν υ ψ ώ ν ε τ α ι σ τ ο ύ φ ο ς μ ια ς

έ χ ε ι δ ι ε υ ρ υ ν θ ε ί . Τ ο ύ τ ο φ α ίν ε τ α ι σ υ μ ­

θ ρ ια μ β ε υ τ ικ ά

β α ίν ε ι γ ια τ ί τ α τ ε λ ε υ τ α ί α ε ίκ ο σ ι χ ρ ό ­

α κ τ ι ν ο β ο λ ί α ς . Μ ιλ ά ω γ ια τ ι ς μ ε ρ ι κ έ ς

ν ια τ υ χ α ίν ε ι ν α α σ χ ο λ ο ύ μ α ι μ ε τ ο

ε κ ε ίν ε ς α ρ ά δ ε ς τ ω ν γ ρ α π τ ώ ν τ ο υ

γ ρ ά ψ ιμ ο , π α ρ ά λ λ η λ α μ ε τ η ζ ω γ ρ α ­

π ο υ π α ί ρ ν ο υ ν τ η μ ο ρ φ ή σ τ ίχ ω ν , π ο υ

φ ικ ή . Α π έ κ τ η σ α δ η λ α δ ή μ ια ά λ λ η

λ ε ς ό τ ι ξ έ φ υ γ α ν α π ό κ ά π ο ι ο λ α ϊκ ό ­

μ α τ ιά , α π ό

τροπο

άνθη

Σ το

ποτέ,

« Τ ρ ία

χ ίλ ιε ς

π ρ ώ το χέρι π ο υ λένε,

Π α ρ ο υ σ ιά ζ ο ν τ α ι

τόνου.

Ε κ ε ίν α

σ την

που

αρχή

φ τά νουν

δ ο ξ α σ τ ικ ή ς ,

λ α ϊκ ή ς

ε λ λ η ν ικ ό τ ρ α γ ο ύ δ ι τ η ς δ ε ­

έ γ ιν ε μ ια δ ι α φ ο ρ ο π ο ί η σ η μ έ σ α μ ο υ

κ α ε τ ί α ς τ ο υ ’6 0 , μ ια ς δ ε κ α ε τ ί α ς ά λ ­

που

λ ω σ τ ε π ο υ έ π α ιξ ε τ ό σ ο

αφορά

τα

γρα πτά

του.

Του

α π ο φ α σ ι­

κ ά θ ε γ ρ α π τ ο ύ π ο υ μ α ς π α ρ ο υ σ ιά ζ ε ­

σ τ ικ ό ρ ό λ ο σ τ η ζ ω ή τ ο υ κ α ι σ τ ο

τ α ι ό τ α ν έ χ ε ι τ α σ η μ ά δ ια τ ο υ δ ο σ ί ­

έρ γ ο το υ . Ό τα ν, εκεί δ η λ α δ ή π ο υ

μ ατος του καημού τη ς έκ φ ρ α σ η ς,

« τ ρ α γ ο υ δ ά ε ι » μ έ σ α α π ό τ ο δ ιή γ η μ ά

τ η ς ο δ ύ ν η ς α λ λ ά κ α ι τ η ς ύ ψ ι σ τ η ς α ι­

το υ «Το νερό»:

σ θ η τ ι κ ή ς τ έ ρ ψ η ς . « Ε ξ ιδ ίω ν » , λ ο ι­

« Λ ε υ τ ε ρ ιά τ η ς α υ λ ή ς , τ ο υ ο ύ ζ ο υ κ α ι

π ό ν , π ρ ο τ ί θ ε μ α ι τ ώ ρ α ν α « κ ρ ίν ω » τ α

τ ο υ τ α β λ ιο ύ , π α ρ έ α μ ε τ ο ν μ π α τ ζ α ­

α ξ ιό λ ο γ α κ α ι τ α σ π ο υ δ α ί α ο μ ό λ ο γ α

νά κη μου, εσ ένα π ρ ο σ κ υ νά ω . Λ ευτε­

« α λ λ ό τ ρ ια » . Κ ά θ ε φ ο ρ ά π ο υ α ν α λ ο -

ρ ιά τ η ς β δ ο μ α δ ιά τ ι κ η ς δ ο υ λ ε ι ά ς κ α ι

γ ίζ ο υ μ α ι γ ε ν ικ ά τ η δ ο υ λ ε ι ά τ ο υ Μ ά ­

τ η ς κ υ ρ ια κ ά τ ικ η ς ε κ δ ρ ο μ ή ς ε σ έ ν α

ρ ιο υ Χ ά κ κ α , έ ρ χ ο ν τ α ι μ π ρ ο σ τ ά μ ο υ ,

λατρεύω ». 1

Κομμάτια ιστορίας

σχετικά με τον Χάκκα Ο Χάκκας δημαρχεύων!

σύμφωνα με το νόμο, είναι... δημαρ­ χεύων και, σύμφωνα με τις επιταγές

Ο Χάκκας υπήρξε δημοτικός σύμ­

του έθνους, που εκφράζεται από την

βουλος Καισαριανής με την παράταξη

«εθνική επανάσταση», πρέπει να πα­

του Παναγιώτη Μακρή, από το 1964

ραιτηθεί και να υπογράφει ένα χαρτί

μέχρι την επικράτηση της χούντας.

σχετικό με την παραίτησή του. Φυσικά,

Την 21η Απριλίου 1967 π χούντα συ­

ο Χάκκας το υπέγραφε και παραιτή-

νέλαβε το ν δήμαρχο Π. Μακρή, τους

θπκε από αξίωμα που δεν είχε, που δεν

δημοτικούς συμβούλους Χριστόφορο

ήθελε να έχει σε τέτοιες συνθήκες,

Μ πεζώνη, Βασίλη Ελευθερίου, Κώστα

αλλά και που είχε καταργηθεί. Έτσι,

Βουγιούκογλου και Δημήτρη Σουλή.

χωρίς να το φαντάζεται, οι εθνοσωτή-

Σύμφωνα με το νόμο και την τάξη,

ρες το ν έχρισαν δημαρχεύοντα.

που επέβαλε ο Κώδικας περί Δήμων,

Η απίστευτη συνέχεια δείχνει το απο­

το ν δήμαρχο, όποτε για διαφόρους

τέλεσμα της αποθέωσης τη ς νομολα-

λόγους απούσιαζε, έπρεπε να το ν αν­

γνείας, όταν αυτή παντρεύεται με τη

τικαθιστά στα καθήκοντά του ο πρώ­

γραφειοκρατία. Μετά από καιρό ο

το ς διαθέσιμος δημοτικός σύμβουλος

Χάκκας καλείται σ το Δημόσιο Ταμείο

τη ς παράταξης που είχε πλειοψηφή-

για να εισπράξει ένα ευτελές ποσόν,

σει στις τελευταίες εκλογές.

που αντιστοιχούσε στη ν αποζημίωσή

Έ τσι, καθήκοντα δημάρχου έπρεπε

του ω ς δημαρχεύοντος για μερικές

να εκτελεί ο Μάριος Χάκκας. Φυσικά,

ημέρες. Απόδειξη ότι κυριαρχούσε η

το τελευταίο που θα μπορούσε να δια-

νομιμότητα...

νοηθεί κανένας, ιδιαίτερα εκείνες τις μέρες, που είχε καταργηθεί όλη η κυ­

Το ύποπτο στεφάνι

βέρνηση και το κοινοβούλιο, που ο

Και ένα άλλο περιστατικό, που αποδει-

πρωθυπουργός, υπουργοί και όλοι οι

κνύει πόσο οι υπέρμαχοι τω ν γραπτών

αρχηγοί τω ν κομμάτων είχαν συλλη-

έννομων κανόνων αντιμετώπιζαν ω ς

φθεί, ήταν η τήρηση της έννομης τά ­

«σύγχρονοι Κ ρέοντες» τους επικρα-

ξης. Και πού; Σ’ ένα μικρό δήμο.

τούντες ηθικούς κανόνες και τις πα­

Για την Καισαριανή φρόντισε προς

ραδόσεις. Η Αντιγόνη της παρακάτω

το ύ το κάποιος νομολάγνος, φαίνεται,

ιστορίας είναι η Δέσποινα Φωτεινού.

καραβανάς. Μετά το σάλαγο τω ν πρώ­

Ο Μάριος πέθανε στις 5 Ιουλίου 1972

τω ν ημερών, συνέλαβαν και τον Χάκ­

και π κηδεία του έγινε σ το νεκροτα­

κα. Τον μετέφεραν σ το κρατητήριο

φείο της Καισαριανής. Η Αντιγόνη

του αστυνομικού τμήματος του Παγ­

μας είχε τη φαεινή ιδέα να παραγγεί-

κρατίου. Τότε, το αντίστοιχο τμήμα

λει ένα στεφάνι για το ν Μάριο. Συνεν-

της Καισαριανής δεν διέθετε κρατητή­

νοήθηκε με έναν τη ς φίλο «μ ο ρ φ ω ­

ριο. Τη δεύτερη μέρα της κράτησής

μένο» για το τι έπρεπε να γράφει αυτό

του το ν κάλεσαν για ανάκριση σε κά­

το στεφάνι. Αποφάσισαν το στεφάνι

ποιο γραφείο. Ή ταν κάποιος αξιωματι­

να γράφει: «Σ το ν Μάριο Χάκκα. Ν εο­

κός του στρατού. Του εξήγησε ότι,

λαία Καισαριανής». Η Αντιγόνη είχε

Θανάσης Κορακάκης

I

I

09 Μάριος Χάκκας

δ:αφιέρωμα

96 ο Μ

την «τολμ η ρή » ακόμα ιδέα (αυθαιρε­

υπαρκτές, που δεν θα μπορούσε η

σία;) το στεφάνι να είναι από κόκκινα

ύπαρξή τους, και μόνο, να δικαιολο­

γαρύφαλλα. Το παράγγειλε σ ε ένα αν­

γήσει υπόνοια ή ψόγο για παραβατική

θοπωλείο που έδρευε στη ν πλατεία

πράξη. Η νεολαία πάντα ήταν η πηγή

της Παναγίτσας.

κακοδαιμονιών για τις εξουσίες, πολύ

Τα πιο απλά, φυσιολογικά και ανθρώ­

περισσότερο τις τυραννικές.

πινα για σήμερα πράγματα (το τι θα

Όλη αυτή η κινητοποίηση τελικά είχε

έγραφε το στεφάνι, γιατί το παράγ-

μοναδικό σκοπό την τρομοκράτηση,

γειλε, το κατάστημα που το παράγ-

προς αποφυγή μελλοντικών αντιχου-

γειλε), για τό τε ήταν παρανοϊκά, παρά­

ντικών συσπειρώσεων, τό σ ο σ το χώ­

τολμα και ύποπτα. Την παρουσία σε τέ­

ρο της γειτονιάς ό σ ο και σ το χώρο

τοιες κηδείες τη θεωρούσαν πράξη αν­

του πολιτισμού και της τέχνης.

τεθνική, αντίστασης και ανυπακοής. Οι

Αλλά και οι διανοούμενοι, ακόμα και

παρόντες εθεωρούντο τολμηροί και για

νεκροί, ήσαν επικίνδυνοι. Η κηδεία

άλλους αμετανόητοι. Η κηδεία, στην

του Γ. Σεφέρη ήρθε μετά... Αλλά και

οποία παρευρέθηκαν αρκετοί συγγρα­

ο νεκρός Χάκκας πώς να μην ήταν

φείς, καλλιτέχνες και άλλοι φίλοι, έγινε

επικίνδυνος; Και ήταν, γιατί θα κυ­

υπό την σκιά της Ασφάλειας, που ήταν

κλοφορούσαν αργότερα τα έργα του.

ο στενός κορσές της τελετής.

Το χειμώνα του 1972 κυκλοφόρησε

Μετά την κηδεία, τα λαγωνικά της

ένας συλλογικός τόμος από το ν εκ­

Ασφάλειας επιδόθηκαν στην επιχεί­

δοτικό οίκο Κέδρος, με τίτλο Νέα Κεί­

ρηση εξιχνίασης της συνωμοσίας της

μενα 2. Σ τον τόμο αυτό δημοσιεύτη­

νεολαίας. Ανακάλυψαν το ανθοπωλείο

καν και τρία διηγήματα του Χάκκα.

και μέσω αυτού την παραγγελιοδότρια

Είχε προηγηθεί ανάλογο συλλογικό

του επίμαχου και ύποπτου στεφανιού.

εγχείρημα, με το ν τίτλο Δεκαοκτώ κεί­

Το βράδυ της ίδιας μέρας, τα «λα γω ­

μενα (1970), που ήταν το πρώτο αντι­

νικά» εισέβαλαν σ το σπίτι της Α ντι­

στασιακό βιβλίο, και ακολούθησε δεύ­

γόνης. Τη συνέλαβαν μαζί με το σύ­

τερ ο με τίτλο Νέα Κείμενα 1 (1971).

ζυγό της, το ν Στάθη. Συνέλαβαν και

Και οι τρεις τόμοι περιείχαν γραπτά

κάποιους άλλους φίλους ω ς «ύπο­

σημαντικών συγγραφέων και αντι­

πτους» και διεξήγαγαν ανακρίσεις.

στασιακών, και μάλιστα εμφανίζονται

Γιατί η μορφή του στεφανιού (κόκκινα

ω ς συνεκδότες του εκδοτικού οίκου

γαρύφαλλα) οδηγούσε σε συνειρμούς

Κέδρος πνευματικοί άνθρωποι με με­

Μπελογιάννη, κατασκοπίας και εαμο-

γάλη απήχηση και κύρος, ω ς άμυνα

βουλγαρικών καταστάσεων.

σε μελλοντικές διώξεις, όπως ο Μα­

Οι ανακρινόμενοι προσπαθούσαν να

νώλης Αναγνωστάκης, ο Αλέξανδρος

πείσουν με το επιχείρημα ότι το σ τε ­

Αργυρίου και ο Α ναστάσιος Πεπονής.

φάνι έγραφε «νεολαία» και όχι «ορ γά ­

Οι εκδόσεις αυτές θεωρήθηκαν μεγά­

νωση νεολαίας». Και ότι θα μπορούσε

λο επίτευγμα για την εποχή. Ή ταν

να γράφει και ενήλικοι ή μεσήλικοι της

έσ τω μία ακόμα χαραμάδα, που, μαζί

Καισαριανής. Ηλικιακές κατηγορίες

με άλλες, μπορεί και να άνοιγαν μια

ρωγμή στη βάση του καθεστώτος.

ένα σύνολο και να κοινωνικοποιείται.

Ό πω ς είναι γνω στό, ακολούθησαν και

Η συλλογικότητα μπορεί να είναι το

εηανεκδόσεις έργων του απόντος από

καφενείο, το γήπεδο, το σωματείο

τη ζω ή Χάκκα. Κάθε εκδοτική προ­

κ.λπ. Το πρόβλημα αρχίζει να ενοχλεί

σπάθεια γέμιζε το ρυάκι της αντίθε­

από τη στιγμή που μπαίνει το ερ ώ ­

ση ς σ το καθεστώς, ώσπου να ακο­

τημα του σκοπού, τη ς εκπροσώπη­

λουθήσουν τα γνωστά...

σης, του προσανατολισμού και του ελέγχου της συλλογικότητας. Η ενα­

Πολιτιστικοί φ ορείς

σχόληση με θέματα πολιτισμού γίνε­

1951-1963

ται για πρώτη φορά αντικείμενο συ­

Α ξίζει να ιστορηθεί πώς αντιμετωπί­

ζητήσεων.

στηκε το πρόβλημα τω ν πολιτιστικών

Πολλές πληροφορίες θα βρούμε σ το ν

φ ο ρ έω ν μετά το 1950, οπότε οι κά­

δεύτερο τόμο του βιβλίου του Σά-

τοικοι άρχισαν σταδιακά να απελευ­

μιου1.

θερώνονται από τις πιεστικές βιοτικές

Σ το στρατόπ εδο τω ν «εθνικώ ς δια-

ανάγκες. Το δίπολο του εμφυλιακού

κειμένων» συλλόγων, ήδη στις αρχές

διχασμού μεταφέρθπκε και σ το χώρο

της δεκαετίας του ’50 λειτουργούσε

το υ πολιτισμού και τη ς αξιοποίησης

απρόσκοπτα ο «Ε ξω ράίστικός Σύλ­

το υ ελεύθερου χρόνου. Είναι ο χρό­

λογος Οικιστών Συνοικίας Συγγρού».

ν ο ς που το άτομο, απελευθερωμένο

Η λειτουργία σωματείου που να κα­

από το ν εργασιακό καταναγκασμό,

λύπτει τις ανάλογες ανάγκες και της

έχει τη δυνατότητα να ενταχθεί σε

Α ριστερός αποτελούσε διαρκές μέ-

Καισαριανή 1964. στα εγκαίνια τη ς Β' α το μ ικ ή ς έκ θ εσ η ς του Τάκη Σιδέρη, που π ρ α γ μ α το π ο ιή θ η κ ε στα γραφ εία τ η ς Φ.Ε.Ν. (Φ ιλο π ρ ο οδ ευτικής Έ ν ω σ η ς Νέων). Εδώ δεξιά ο Μ ά ρ ιο ς Χάκκας, ο Τ ά κης Σιδέρ ης σ το κέντρο και δίπλα το υ η αδερφ ή του.

05 Μάριος Χάκκας

δ:αφιέρωμα

λημα, αλλά και διελκυστίνδα. Το 1951

μενο τω ν εκδπ λώ σεω ν και π διασύν-

ιδρύεται η ΦΕΝ (βλ. παρακάτω) και σε

δεσπ τπς πολιτιστικής αριστερός με

δύο χρόνια διαλύεται λόγω αστυνομι­ κών πιέσεων. Λέγεται ότι είναι το

τπν κοινωνία. Η αριστερά προσπαθούσε να λύσει το

πρώτο του είδους του σωματείο που

πρόβλπμα μέσω του δήμου, σ το ν

ιδρύθπκε στπ ν Ελλάδα μετά τπ λήξπ

οποίο διέθετε τπν πλειοψπφία. Από

του εμφυλίου. Ή τα ν πρωτοβουλία

το 1953 ιδρύεται το «Κ έντρ ο Ν εότπ­

ανθρώπων που ανήκαν στις παρατά­

τα ς και Π ολιτισμ ού» του δήμου.

ξεις του κέντρου και τπς Αριστερός.

Οπότε έρχεται ο νομάρχπς και, με το

Ο Χ ριστόφ ορος Μπεςώνπς2 χαρτο­

σκεπτικό ότι «εξετράπ π από το ν μορ­

γραφεί ω ς εξής το κλίμα τπς εποχής,

φωτικό και ψυχαγωγικό του σκοπό»,

σχετικά με τις δπμοτικές εκλογές του

το καταργεί. Τα επόμενα χρόνια,

1951: «...Οι αφ ά νταστες απειλές, οι

όπως φαίνεται από τα παρακάτω,

πιέσεις, ακόμα οι ξυλοδαρμοί και οι

ακολουθεί ένας ιδιότυπος κλεφτοπό­

συλλήψεις καθιστούσαν τπ συγκρό-

λεμος, επινοήσεων και προφάσεων.

τπση του συνδυασμού δύσκολπ. Τπ

Αργότερα, σ το πλαίσιο του δπμοτι-

μια μέρα συμπλπρώναμε [τον συν­

κού συμβουλίου, ακολουθούν ανά­

δυασμό], τπν άλλπ μέναμε δέκα... με

λογα εγχειρήματα με τπ «Λ έσχ π Ν ε­

χίλιους κόπους, μόχθους και με υπο­

ολαίας» (1956), τπ «Λ έσ χ π Δπμοτών

μονή και επιμονή καταφέραμε να

και Νεολαίας» (1957), που μετονομά­

συγκροτήσουμε το ν π ρώ το ιστορικό

ζεται σ ε «Κ έντρ ο Ν εότπ τα ς». Με το

συνδυασμό... ούτε λόγο δεν μας επέ­

ίδιο αιτιολογικό, το 1958 δεν υπάρχει

τρεψ αν να εκφωνήσουμε... και ο

κανένα σωματείο, μετά από αλλεπάλ-

λαός που με λαχτάρα και υπερπφά-

λπλες νομαρχιακές απαγορεύσεις. Σε

νεια μας καμάρωνε, έλεγε ψιθυριστά:

όλπ αυτήν τπ διάρκεια, ο νομάρχπς

“ο βουβός θα βγει δήμαρχος”». Και

είχε αρωγό τπν αντιπολίτευσπ, σ ε επί­

συνεχίζει: «[πολύ αργότερα] ...Συγ­

πεδο δπμοτικού συμβουλίου. Στις

κροτείται Κ έντρο Ν εότπτας του Δή ­

θυελλώδεις συζπτήσεις, π αντιπολί-

μου, σ το οποίο συγκεντρώνεται π νε­

τευσπ χαρακτήριζε το όποιο σωμα­

ολαία μας. Δπμιουργείται μπαλέτο

τείο «γάγγραινα» για το ν δπμοτικό

λαϊκών χορών...»

προϋπολογισμό, «πλπγή χαίνουσα»

Ακολούθως, το 1954, ιδρύεται ο Σύλ­

κ.λπ. Οι προαναφερθείσες αποφάσεις

λογος Ο ικιστών Ά ν ω Καισαριανής

τπς πλειοψπφίας ποτέ δεν υλοποι-

«Α να γέννπ σις», που λειτούργπσε μέ­

ήθηκαν.

χρι το 1960, με αξιόλογες προσπά­

Οπότε, στις αρχές του 1964, ιδρύεται

θειες σ το ενεργπτικό του. Το σωμα­

το «Κ έντρ ο Ν εότπτας και Φιλαρμονι­

τείο αυτό είχε στπ δύναμή του σπ-

κής», που λειτουργεί τώ ρα πια με πιο

μαντικούς ανθρώπους και πολίτες

χαλαρούς ρυθμούς νομαρχιακής και

τπς γειτονιάς, που ανήκαν στπν ευ­

αστυνομικής επιτήρπσπς, μέχρι το ν

ρύτερα δπμοκρατική παράταξα. Εκεί­

Απρίλιο του 1967. Οι τριβές έχουν

νο που ενοχλούσε ήταν το περιεχό­

μειωθεί, χωρίς ω σ τό σ ο να εκλείψουν.

Χαρακτηριστικό του πολιτιστικού κλί­

καετία του ’50 γεύτηκε τη γνω στή

ματος της εποχής: σ το τεύχος Γενά-

«σω φ ρονιστική αγωγή».

ρη-Φλεβάρη 1966 του περιοδικού

Η ιδεολογική του ένταξη δεν το ν εμ­

Επιθεώρηση Τέχνης διαβάζουμε μαρ­

πόδισε να στρέψει τα βέλη τη ς κριτι­

τυρία του Σταύρου Ξαρχάκου σχετικά

κής του προς όλες τις κατευθύνσεις.

με την ταλαιπωρία στα γρανάζια της

Ο Τάκης Σιδέρης σχετικά με αυτό

λογοκρισίας το υ τραγουδιού του

γράφει: «Ο Χάκκας εξάλλου, αφού

«Α π ονη ςω ή », και την επί έξι μήνες

απομυθοποιούσε ό,τι το ν προκαλού-

κατακράτηση δύο ακόμα τραγουδιών

σε, ό,τι το ν στρίγκλιζε και το ν τσ ά ν ­

του, το ένα εκ τω ν οποίων σ ε στίχους

τιζε μέσα από όλη τη δραματική αυτή

Ν. Γκάτσου. Επίσης, διαβάζουμε κα­

ανθρώπινη αναποδιά που μάστιζε όλη

ταγγελία του συνθέτη Ν. Μαμαγκάκη

ετούτη την τραγικά τοπική ύπαρξη,

για απαγόρευση τραγουδιού του σε

που ήτανε η Καισαριανή, τελικά και

στίχους Κ. Καρυωτάκη και, τέλος, κα­

πάντα με την κάλυψη και το ν προ­

ταγγελία για αποκλεισμό τραγουδιών

ορισμό μιας έντεχνης δημιουργίας,

από την κρατική ραδιοφωνία σ ε στί­

ξέδινε καταφεύγοντας στις ευρηματι­

χους Παλαμά και Σικελιανού.

κές όσ ο και λυτρωτικές γελοιοποι­

Αναλυτικά στοιχεία για την πολιτιστι­

ήσεις τ ο υ »4. Η Α ριστερά και η ακα-

κή πορεία τη ς εποχής περιέχονται

τάπαυστη παρουσία σ ε ό,τι συνέβαινε

σ τις «Σ η μ ειώ σεις» του Λ. Κουζηνό-

το ν οδήγησε στη συγκεκριμένη λο­

πουλου3, που παραμένουν σ το συρ­

γοτεχνική θεματολογία,

τάρι προς έκδοση (αμάν και πότε!) και

στυλ, πράγμα που ίσως μπορούσε να

έχουν τη σφραγίδα τη ς εγκυρότητας,

συμβεί και αντίστροφα.

επειδή ήταν μεταξύ τω ν πρω τεργα­

Ω ς ανήσυχο μυρμήγκι, δεν έπαψε πο­

τώ ν, σε όσες προσπάθειες έγιναν, κα­

τέ να ψάχνει και, έχοντας τη ν αρρώ ­

τείχε υπεύθυνες θέσεις σε όλα τα εγ­

στια της συλλογικότητας, της συμμε­

χειρήματα και, τέλος, ήταν και παρα­

τοχής και της κριτικής, οδηγήθηκε

μένει άνθρωπος του πολιτισμού με

στους δρόμους τη ς αμφισβήτησης.

πολλές περγαμηνές και πολυδιάστα­

Ο Χάκκας δεν ήταν μόνος ούτε και ο

τ ε ς γνώσεις.

επικεφαλής, αλλά ένας μεταξύ αρκε­

ίσ ω ς και

τώ ν αξιόλογων συνοδοιπόρων. Μ ετα­

ΦΕΝ: Η «σφηκοφωλιά» τω ν αναθεω ρητώ ν

Τόλης Γ ιαννάκης, Καραντιλιόν Τάκης,

Είναι γνω σ τό ότι ο Χάκκας μεγάλωσε

Κακουλίδης Γιάννης, Γιάννα, Πανα­

σ τη ν Κάτω Καισαριανή, μια γειτονιά

γιώτης και Μήτσος, Διαμαντόπουλοι

ιδιαίτερα πολωμένη, της προεμφυ-

Στέλιος και Στέλλα, Μαρίκα Κουζηνο-

λιακής περιόδου, γιατί βρέθηκε στη

πούλου-Χάκκα, Κουζηνόπουλος Λ ά­

μέση του κυκλώνα τω ν συγκρούσεων

ζαρος, Χρήστος Ρήγας, Χατζηλευτέ-

που έγιναν το ν Δεκέμβρη του ’44.

ρης Βασίλης, Νίκος Οικονομίδης, Τά­

Α π ό τα εφηβικά του χρόνια ήταν εν-

σ ο ς Τζανίδης, Σπύρος Κουκουλο-

ταγμ ένος στη ν Αριστερά, και τη δε­

μάτης, Αλέκα Θεοδοσάκη κ.ά.

ξύ αυτών ήταν οι Μποεδώφ Θόδωρος,

I

§ 091Μάριος Χάκκας

δ:αφιέρωμα

-* Τ> Ο Μ

Έγιναν «επικίνδυνοι» και σ το χώρο της

Σ το πλαίσιο συλλογικής προσπά­

Αριστερός, όπου καθημερινά κολυ­

θειας έγινε απόπειρα να διευρυνθεί

μπούσαν. Ή ξεραν καλά ότι κολυμπού­

αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο, τό σ ο

σαν στα νερά μιας μονολιθικής Αριστε­

τη ς Α ρ ισ τερ ό ς και ό σ ο τη ς Δεξιάς.

ρός, που επιδίωκαν να αλλάξουν. Γνώ­

Οι παραπάνω έγιναν π ρ ω τερ γά τες

ριζαν ότι ήταν το κόκκινο πανί αρκε­

τη ς ίδρυσης το υ μοναδικού πολιτι­

τώ ν εκ τω ν συντρόφ ω ν τους, της ΕΑΑ,

στικού σω ματείου, που είχε σκοπό

πράγμα που συχνά και καυστικά δια­

να απ οτελέσει ένα διαφ ορετικ ό κα­

κωμωδούσαν. Ταυτόχρονα είχαν συ­

φενείο ανδρώ ν και γυναικών. Να χα­

νείδηση τω ν δυνατοτήτων και γνώρι­

ράξει αποτυπώματα πολιτισμού, να

ζαν το κλίμα τω ν ιεραρχήσεων στον

κινήσει ενδια φ έρον συμμετοχής, να

χώρο της Αριστερός.

προσελκύσει ανθρώ π ους το υ ευρύ­

Η εποχή ήταν πρόσφορη για ανοίγ­

τερ ο υ

ματα, όταν, στα τέλη 1963, με τη δια-

τσιγκλήσει ευαισθησίες και, τ ο κυ-

φαινόμενη οριστική επικράτηση της

ριότερο, να εγείρει ερ ω τή μ α τα και

Έ νω σης Κέντρου, άρχισε να φυσάει

να προκαλεί προβληματισμό, σ ε

ένα αεράκι εκδημοκρατισμού και χα­

κοινωνικά και καλλιτεχνικά θέματα.

λάρωσης της τρομοκρατίας. Η τρομο­

Το σω μ α τείο τ ω ν παραπάνω επιδιώ­

κρατία αυτή, άμεση ή έμμεση, ποτέ

ξε ω ν ήταν η επανιδρυμένη ΦΕΝ (Φι-

μέχρι την 21 Απριλίου 1967 δεν έλει-

λοπροοδευτική Έ ν ω σ η Ν έω ν). Τα

ψε. Ή ταν ένα καθημερινό ψωμοτύρι.

γραφεία ήταν σ τη δια σ τα ύ ρω σ η τη ς

Ένα μόνο παράδειγμα: Σε έπιανε στη

λεω φ όρου με τη ν ο δ ό Σμύρνης, σ ε

γειτονιά ο αστυνομικός τη ς Α σ φ ά ­

ένα προσφυγικό, που σήμερα υπάρ­

λειας. Σε φ ώ να ζε με το μικρό σου όνομα και το παράλογο είναι ότι σου

χει ερημωμένο. Πραγματοποιήθηκαν πολλές εκδη­

έλεγε να σε πάει σ το αστυνομικό τμή­

λώσεις, μουσικές (Α εο ν τή ς, Κουζη-

μα για εξακρίβωση ταυτότητας. Α υ­

νόπουλος, Μ αρκόπουλος), σ υ ζη τή ­

τό ς που μόλις πριν λίγο σου είχε

σεις για λογοτεχνία. Έ γινε και μια

απευθυνθεί με το μικρό σου όνομα.

μεγάλη θεατρική παράσταση, που

Σε κρατούσαν σ το κρατητήριο κατά

γέμισε το τό τ ε ανοιχτό γήπεδο τη ς

βούληση μία ή δύο ώ ρ ες και, αφού

Νήαρ Η στ. Επίσης, πραγματοποι­

εξακρίβωναν, υποτίθεται, ότι δεν εί­

ήθηκαν εκ θέσεις ζω γραφ ικής. Σχε­

σαι διωκόμενος ή φυγόδικος, σε απε­

τικά, ο Τάκης Σιδέρης γράφει: «Ο

λευθέρωναν. Το ακόμα πιο παρανοϊ­

Χάκκας θα γράψει μεταξύ άλλων

κό είναι ότι την ίδια ακριβώς ημέρα,

σ το ν κατάλογο τη ς έκ θ εσ η ς αυτής

για το ν ίδιο ακριβώς λόγο, μπορούσε,

εκ μέρους τη ς ΦΕΝ: “ ...Η επιτυχία

ακόμα και ο ίδιος άνθρωπος της

τη ς π ρώ της [ατομικής] έκ θεση ς του

Ασφάλειας, να σ ε συλλάβει και δεύ­

Τάκη Σιδέρη έ δ ω σ ε σ τη ν Έ ν ω σ ή

τερη και τρίτη φορά με πρόφαση την

μας κέφι και κουράγιο για τη ν οργά­

ίδια αιτιολογία, την εξακρίβωση ταυ­

νω σ η μιας ομαδικής έκ θ εσ η ς όπου

τότητας.

όλοι οι καισαριανιώτες ζω γρ ά φ ο ι θα

δη μ οκρα τικ ού

χώ ρου ,

να

Θεατρική Παράσταση

«ΈΝΟΧΗ - ?Α ΧΛΈΙΜΑ» (‘Μάριος Χάκκας)

Π ρ ό γ ρ α μ μ α από τη θεατρική π α ρ ά σ τα σ η «Ενοχή - Τα κλειδιά» Μ ο ν ό π ρ α κ τα το υ Μ ά ρ ιο υ Χάκκα, που α νέβ α σ α ν οι μ α θ η τ έ ς το υ Σ χο λείο υ Δ ε ύ τ ε ρ η ς Ευκαιρίας σ τις 14/4/2005 στα πλαίσια τω ν Μ α θ η τικ ώ ν Κα λλιτεχνικώ ν Α γ ώ νω ν Σ ύ γ χρ ο νο υ Θ εά τρ ο υ όπου β ρ α β εύ τη κ ε μ ε τιμ η τικ ή διάκριση από το Υ π ο υρ γείο 2004 - 2005

Π αιδείας

παρουσίαζαν τη νέα του ς δουλειά

Έ να στίγμα τη ς αντιπαράθεσης αυ­

σ το υ ς απλούς ανθρώ π ους” ...»5

τή ς μας δίνει ο Δπμήτρης Ραπτό-

Οι επικεφαλής τπς ΦΕΝ φ ιλ ο δ ο ξο ύ ­

πουλος7: «Θυμάμαι ότι πάμπολλες

σαν, επιπλέον, ο σύ λλογος να απο-

φ ο ρ ές η έκ δοση έτοιμου τεύχους

τελ έσ ει το ν δοκιμαστικό σωλήνα για

το υ

τπ ν

θ εω ρ π τικ ώ ν

σκόπιμα... τις εισηγήσεις τω ν “ κα­

προβλπματισμών που α να π τύ σ σ ον­

λ ώ ν ” σ το κόμμα για τη μετατροπή

τα ν σ τ ο περιοδικό Επιθεώρηση Τέ­

το υ περιοδικού σ ε οικονομικοπολι-

χνης. Ο χώ ρος του περιοδικού απο-

τικό μαγκαζίνο, θυμάμαι το ηθικό-

τ έ λ ε σ ε πεδίο αντιπ αραθέσεω ν, κυ­

ιδεολογικό απαρχάιντ με το υ ς δα-

ρ ίω ς σ ε καλλιτεχνικά θέματα, σ το

κτυλοδεικτούμενους ρεβιςιονιστές,

πλαίσιο τπς Α ρ ισ τερ ό ς. Το επίδικο

τη ν οργανω μ ένη διαγραφή σ υ νδ ρ ο ­

ήταν η νομιμοποίησπ του κόμματος,

μ ητώ ν κατά συνοικίες...»

ώ σ τ ε να αποκτήσει λόγο σ ε θέματα

Ή τα ν η αρχή του τέλους του σοσια­

πνευματικής και καλλιτεχνικής δη-

λιστικού ρεαλισμού. Ο Μάριος είχε

μιουργίας. Την αφορμή έδω σα ν, με­

διακριτή συμμετοχή στη ζω ή του πε­

τα ξύ

ριοδικού. Το ίδιο και άλλα μέλη,

εφ α ρμ ογή

τω ν

άλλων, δ ιώ ξεις λ ο γ ο τεχ ν ώ ν

περιοδικού κ ω λυ σ ιεργή θ η κ ε

τις

όπως ο Κουζηνόπουλος (δημοσιεύ­

οπ οίες η ΦΕΝ ε ξ έ δ ω σ ε απόφαση

τηκε ποίημά του σ ε τεύχος του πε­

διαμαρτυρίας) και το μυθιστόρημα

ριοδικού), ο Κουκουλομάτης, ο Μή-

τη ς τριλογίας του Τσίρκα ΑριάγνηΡ.

τσ ο ς Κακουλίδης κ.ά.

σ τη

Σ οβ ιετικ ή

Έ νω ση

(για

δ: αφιέρωμα

Τ ο σ ω μ α τείο αυτό (ΦΕΝ) εθ εω ρ είτο

οποία θα πλαισίωναν το επταμελές δι­

η «σ φ η κ ο φ ω λ ιά τω ν α να θεω ρη τώ ν,

οικητικό συμβούλιο του «Κ έντρου

που είχε επικεφαλής το ν Μ άριο», σ ε

Ν εότητας και Φιλαρμονικής» του Δή ­

αντίθεση με το υ ς ορ θ όδοξου ς, που

μου, που ήταν το αρμόδιο πολιτιστικό

σ τε γ ά ζο ν τα ν σ τα γραφεία τη ς ΕΔΑ.

κέντρο προγραμματισμού. Το αποτέ­

Έ να παράδειγμα: Το 1964 η ΦΕΝ

λεσμα τη ς μυστικής ψ ηφοφορίας

πρότεινε σ το ν βουλευτή της ΕΔΑ

ήταν: 1) Σουλής (13 ψήφοι), 2) Ντάρ-

Μίκη Θεοδωράκη (κομματικός θεμα-

λας (10 ψήφοι), 3) Ελευθερίου (10 ψή­

τοφύλακας τό τε) να πραγματοποιήσει

φοι), 4) Χατζηλευτέρης (3 ψήφοι) και

μια συναυλία. Εκείνος με διπλωματικό

5) Χάκκας (2 ψήφοι). Τ ο σύνολο τω ν

τρόπο αρνήθηκε. Η συναυλία έγινε,

ψηφισάντων ήταν 15. Ο πιο ενημε

χωρίς τη συμμετοχή του, με το ν Μπι-

ρωμένος σε θέματα πολιτισμού (Χάκ­

θικώτση και την άσημη, νέα τότε,

κας) αποκλείεται, και μάλιστα με τις

Βίκυ Μοσχολιού, που δεν είχε χρή­

ευχές της αντιπολίτευσης. Η ανά­

ματα για να γυρίσει με το λεωφορείο

γνω ση και μόνο τω ν μοναδικών (ολι­

σ το σπίτι τη ς8.

γοσέλιδων) τριώ ν μονόπρακτών του 15

πείθει για τη σφαιρική ενημέρωσή

Οκτωβρίου 19669 διεξήχθη μυστική

του γύρω από τις ιδέες και τα ρεύματα

ψηφοφορία για τα τρία μέλη (από

της εποχής, αλλά και τις προσωπικές

του ς δημοτικούς συμβούλους) τα

του ανησυχίες. 1

g©» I Μάριος Χάκκας

Πιο ακραίο παράδειγμα: Σ τις

ο

' Βλέπε στο βιβλίο του Νίκου Σάμιου,

Ιστορία... 2ος τόμος, σσ. 88,107,148,165, 187-189,198-200,219,263 και 314-5· 2 Χριστόφορος Μπεζώνης, «Η ιστορία της Καισαριανής και της δημαρχίαςτης», εφ.

Καισαριανή, τεύχος 4/ ΐ975·

Μ

3 Ο Κουζηνόπουλος αναφέρει ότι το πρώτο διοικητικό συμβούλιο της Φ ΕΝ απαρτιζόταν από τον Αλέκο Χατζηφω τιάδη (πρόεδρο), Γιώργος Φλώρο (αντιπρόεδρο), Μ. Χάκκα (ταμία) και μέλη τους Θόδω ρο Μ ποεδώ φ και Τάσο Νηφάκο. Για τη ν «Αναγέννηση» γράφει ότι ψυχή του συλλόγου ήταν ο καλοπροαίρετος και δραστήριος καλλιτέχνης της Λυρικής Σκηνής Γιάννης Ρόζας, που πλαισιωνόταν, εκτός από τους παραπάνω, από τους Δ ούκα Παπαδέλη, Παναγιώτη Βαρβαγιάνη, Νίκο Καλαϊτζή,

Πολυνείκη Μάίδη, Δ η μ ή τρ η Γρηγορίου, Γιώργο Θ εοδοσάκη κ.ά. 4 ΤάκηςΣιδέρης, Το δέκατο κύμα, εκδ. «Τέχνης οίστρος» 2009, στο δοκίμιο «Ο Μ άριος Χάκκας, η Καισαριανή και η λογοτεχνία», σελ. Π7· 5Ό.π.,σελ. Π2.

ΕΔΑ 1951-1967. το νέο πρόσωπο της αριστερός, Θ εμέλιο 2009,

6 Τάσος Τρίκκας,

2ος τόμος, σσ. 1295 και 1342. 7 Στην ανατύπω ση του τεύχους του περιοδικού (Γενάρης-Φ λεβάρηςΐ966), που κυκλοφόρησε ως ένθετο σ την εφημερίδα Α υ γ ή στις ig Οκτω βρίου 2003. 8 Σύμφ ω να με διηγήσεις τω ν Θόδω ρου Μ ποεδώ φ και Γιάννη Κακουλίδη. 9 ΝίκοςΣάμιος, go.

Ιστορία..., 3οςτόμος, σελ.

ΕΛΑΗNOAMΕΡ1ΚΑΝ 1ΚΗ ΕΝΩΣΗ > « | Ι·Ι| Ι·

f . «ο.»!*<··«

CO M ICD O M

· β . Λ ο * Η · 01 > · 4

COMiCDOM

CON

fl THEN S %

08 09-10 -

ΟΠΡΙΛΗ

ΕΛΛΗΝΟΑΜ&ΡΙΚΑΝΙΚΗ

— £Ν9ΣΗ — ΜΑΣΣΑΛΙΑΣ. 2Ζ

w w w .comicdom- con.gr

O

1

1

δ:ευπώλητα ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΒΑΛΑΣΟΓΛΟΥ

ΙΑ Ν Ο ΥΑ ΡΙΟ Σ 2011

Ελληνική λογοτεχνία Α/Α ΤΙΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Η συμφωνία των ονείρων Δεν μπορεί, θα στρώσει Δεσποινίς Πελαγία

Γενικός πίνακας ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ

Νίκος Θέμελης

Μεταίχμιο Ψυχογιός Τόπος Καστανιώτης Πατάκης Καστανιώτης Πατάκης Πατάκης Γαβριηλίδης Καστανιώτης

Λένα Μαντά Γιάννης Ξανθούλης

Ιωάννα Καρυστιάνη Τα σακιά Μάρω Δούκα Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ Ελένη Πριοβόλου Ό πω ς ήθελα να ζήσω Στη Δευτέρα Παρουσία ας μας βάλουν απουσία Χρήστος Χωμενίδης Δημήτρης Μπουραντάς Όλα σου τα 'μαθα μα ξέχασα μια λέξη Πέτρος Μάρκαρης Ληξιπρόθεσμα δάνεια Φιλομήλα Λαπατά Η ξυπόλητη των Αθηνών

Γενικός πίνακας

-ένη λογοτεχνία Α/Α ΤΊΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Το νησί Κάιν Δέκα ετών διαζευγμένη Να σου πω μια ιστορία Σκέτη αναρχία Ο δρόμος των δακρύων Τα παιδιά του Στάλιν Επαναστατημένες ζωές Το βιβλίο των μυστικών Βαλκυρίες

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ

Victoria Hislop Ζοζέ Σαραμάγκου Νοζούντ Άλι Χόρχε Μπουκάι W oody Allen Χόρχε Μπουκάι Owen Matthews Τζένιφερ Ντόνελι Tom Harper

Διόπτρα Καστανιώτης Modern Times Opera Bell Opera Modern Times Ωκεανίδα Λιβάνης Λιβάνης

Paulo Coelho

Γενικός πίνακας

Ποίηση Α/Α ΤΊΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Ερωτικά ποιήματα Τα εύρετρα Το μονόγραμμα Ποιήματα και πεζά Επειδή σ' αγάπησα και σ' αγαπώ ακόμα Ο γέρος χορευτής Γραμματοκιβώτιο ανεπίδοτων επιστολών Ο νοητός λύκος Αμοργός Μαραμπού

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ

Πάμπλο Νερούδα Κική Δημουλά Οδυσσέας Ελύτης Κώστας Καρυωτάκης Γιάννης Η. Παππάς (επιμ.) Μάνος Ελευθερίου Νάνος Βαλαωρίτης Μάνος Ελευθερίου Νίκος Γκάτσος Νίκος Καββαδίας

Πατάκης Ίκαρος Ίκαρος Πατάκης Μεταίχμιο Μεταίχμιο

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Τα βιβλιοπωλεία από τα οποία προέρχονται τα στοι­ χεία «Ευπώλητα Ιανουάριος 2θπ» είναι: Β ΙΒ Λ ΙΟ Π Ω ­ Λ Ε ΙΩ Ν ΤΗ Σ ΕΣΤΙΑΣ, Αθήνα, 2ΐο 3615077 Ε Λ ΕΥ Θ ΕΡ Ο Υ Δ Α Κ Η Σ, Αλυσίδα, 210-3258440 - ΕΥΡΙ­ Π ΙΔ Η Σ ΣΤΗ ΣΤΟΑ, Χαλάνδρι, 210-6800644 - ΖΑΦ ΕΙ­

Ύψιλον Μεταίχμιο Πατάκης Αγρα

ΡΙΟΥ, Αθήνα, 210-2618156 - ΙΑΝΟΣ, Αλυσίδα, 2310276447- Λ Ο ΓΟ Π Α ΙΓ Ν ΙΟ , Κυπαρισσία, 27610-22420 Μ Α Λ Λ ΙΑ Ρ Η Σ , Αλυσίδα, 2310-252888 - Ο ΙΩ Ν Ο Σ, Λαμία, 22310-67276 - Π ΑΠΥΡΟ Σ-ΑΙΓΕΑΣ, Χίος, 22710-21550 - ΠΑΤΑΚΗΣ, Αθήνα, 210-3650000 ΡΟΚΚΑΣ, Μ εταμόρφ ω ση, 210-2812946

ΙΑ Ν Ο Υ Α Ρ ΙΟ Σ 2011

Δοκίμια Α/Α ΤΙΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ 1 2 3

Το δόγμα του σοκ Μια νέα εξωτερική πολιτική για την Ελλάδα

4

CIA, Ο απόρρητος φάκελος του Ανδρέα

5 6 7 8 9 10

Μια μεγάλη καρδιά γεμίζει με ελάχιστα

Επί σκηνής χωρίς πρόβα

Υπό το μηδέν Η απαγορευμένη ιστορία της Ελλάδας Η παρηγοριά της φιλοσοφίας Από την κοσμογονία στη γλωσσογονία Η μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας

Γενικός πίνακας ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ

Ναόμι Κλάιν Βασίλειος Μαρκεζίνης Δημήτρης Μπουραντάς Μάριος Ευρυβιάδης, Μιχάλης Ιγνατίου Μάρω Βαμβουνάκη Συλλογικό Συλλογικό Αλαίν Ντε Μποττόν Γεώργιος Μπαμπινιώτης

Λιβάνης Λιβάνης Πατάκης

Κώστας Αξελός

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Μάικ ο Φασολάκης, Θα σε γαργαλήσω Ο Μικρός Πρίγκιπας Εγώ + εσύ = μαζί Patty: Παίζω και διασκεδάζω Το ημερολόγιο ενός σπασίκλα. Φτιάξε το δικό σου βιβλίο Πεντάμορφη Το ημερολόγιο ενός σπασίκλα Ο Πέρσι Τζάκσον και η κατάρα του Τιτάνα Γεννήθηκα το 1821 Vampire Academy. Υπόσχεση αίματος

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ

Μαρί Κυριάκού Αντουάν ντε Σαίντ Εξυπερύ Χαρά Μαραντίδου Κέλλυ Δημοπούλου

Λιβάνης Πατάκης Πάπυρος Μίνωας

Τζεφ Κίνι

Ψυχογιός

Jacqueline Wilson

Ψυχογιός Ψυχογιός Πάπυρος ΣΚΑΪ Introbooks

Τζεφ Κίνι Rick Riordan Ρέα Αποστολίδου Richelle Mead

Γενικός πίνακας

Διάφορα Α/Α ΤΊΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ 1 2 3 4 5

6 7 8

Επικίνδυνα νερά, Μην ψαρώνεις Κάθε μέρα λίγο πιο κοντά Οι άνθρωποί μου Ψωμί κι αλάτι 1821: Η γέννηση ενός έθνους - κράτους 1. Η προεπαναστατική Ελλάδα 1821: Η γέννηση ενός έθνους - κράτους 2. Η συγκρότηση εξουσίας στην επαναστατημένη Ελλάδα Η δύναμη 105 πράγματα που έμαθα στη Σχολή Αρχιτεκτονικής για τη σύνθεση

9

101 πράγματα που έμαθα στη Σχολή Σεφ

10

Μνήμες της ζωής μου

Ψυχογιός Ωκεανίδα Αρχέτυπο Πατάκης Καστανιώτης Νεφέλη

Γενικός πίνακας

Παιδική & Εφηβική λογοτεχνία Α/Α ΤΙΤΛΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ

Λιβάνης

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ

Αρκάς Ίρβιν Γιάλομ Σταύρος Θεοδωράκης

Λιβάνης Αγρα Ποταμός Ψυχογιός

Γιάννης Λουκάκος Ελένη Αγγελομάτη Τσουγκαράκη

ΣΚΑΪ

Θάνος Μ. Βερέμης

ΣΚ Α Ϊ

Rhonda Byrne

Λιβάνης

Όλγα Κ. Παπαλοπούλου

Παπασωτηρίου

Louis Eguaras, Matthew Frederick Μάρη Αλβο-Μπενβενίστε

Παπασωτηρίου Θερμαϊκός

πρόσωπα ΑΠΟ ΤΗ ΓΙΑΝΝΑ ΚΙΚΗ

Δ ιο ν υ σ ία Μ πηζελεκη

εννήθπκε στη Λευκάδα το 1925.

Βάρναλπ Τ. Βουρνά, Ε. Γαρίδη, Α. Παντε-

Γονείς ηπειρώτες, έφοροι. Ήρθε

λέσκου, Λ. Κουρκουλάκου. Πέθανε στις

μαθήτρια στην Αθήνα, από νεαρή

23 Ιανουάριου, μετά από μακροχρόνια

ορφανή. Μια αδελφή, Μαργαρίτα Κική

ασθένεια, σε κλινική της Αθήνας. Σεμνός

και ανιψιά Ιωάννα με την οικογένειά της.

και ανιδιοτελής άνθρωπος, πολύ χαμπ-

Σπούδασε φιλολογία στη Φιλοσοφική

λών τόνων, με ευρείες γνώσεις σε ιστο­

Σχολή του Πανεπιστημίου Αθπνών. Στα

ρία, γεωγραφία, πολιτική. Σπμαντική

νεανικά της χρόνια εντάχθηκε στην

προσωπικότητα σ το χώρο του βιβλίου,

ΕΠΟΝ και στη διάρκεια της δικτατορίας

από τπν περασμένπ γενεά, με πολύ

εξορίστηκε στη Γυάρο δυόμισι χρόνια.

πλούσιο και ποικίλο έργο.

Στα ώριμα χρόνια της δεν είχε πλέον κα­

Μεταφράσεις (ενδεικτικά):

μιά ανάμειξπ με τπν πολιτική. Τα πρώτα

Θουκυδίδου, Ιστορία, Βιβλία Α έω ς Η,

χρόνια δούλεψε ω ς δπμοσιογράφος στις

Πάπυρος, 1976

εφπμερίδες Αυγή και Δημοκρατική Αλ­

Μ. Σόλωχωφ, Ξεχερσωμένη γη, Δωρικός

λαγή. Στπ συνέχεια υπήρξε εξωτερικός συνεργάτις της Επιθεώρησης Τέχνης και

Ντεμπόριν - Ζούμπκοφ - Κορδάτος, Δεύ­

τελικά έγινε γνωστή στον κόσμο του βι­

τερος Παγκόσμιος Πόλεμος Μπαλζάκ, Ευγενία Εκραντέ, Θεμέλιο,

βλίου ω ς μεταφράστρια και επιμελήτρια.

1983

Εκπληκτική γνώση και χρήση της νεοελ­

Στ. Τσβάιχ, Μαρία Αντουανέτα, πορ-

ληνικής γλώσσας. Μετέφραζε από αρ­

τραίτο ενός κοινού χαρακτήρα, Γκοβό-

χαία ελλπνικά (Θουκυδίδπς: Επιτάφιος,

στης, 1985

Σειρά κλασικών, Πάπυρος Λαρούς), αγ­

Μ. Κρουαζέ, Ο πολιτισμός της αρχαίας

γλικά, γαλλικά και ρωσικά. 300 βιβλία,

με γνωστούς ξένους λογοτέχνες (Αλιέ-

Ελλάδος, Γκοβόστπς, 1980 Ζ. Π. Σαρτρ, Φιλμ γυρισμένο από τον Αλεξάντρ Αστρύκ, Ωκεανίδα, 1985 Ρ. Γκαρωντύ, Ανθρώπινος λόγος, Πά­

ντε, Παμούκ) αλλά και εισήγαγε εμπορι­

πυρος, 1976

κές σειρές στην ελλπνική αγορά (έφερε

Μιγκέλ ντε Σαλαμπέρτ, Εσωτερική εξο­

τα πρώτα αισθαματικά βιβλία τσέππς χοφ, Μπαλζάκ, Σερένι, Σαρτρ, Γκαρωντύ,

ρία, Θεμέλιο, 1982 Λ. Μνάτσκο, Ο θάνατος λεγόταν Ενγκελχεν, Θεμέλιο, 1963

Αλιέντε, Λε Κλεςιό, Μνάτσκο και πολ­

Επιμέλειες (ενδεικτικά):

λούς άλλους. Συνεργάστηκε με τις εκδό­

Ιζαμπέλ Αλιέντε, όλα τα βιβλία τπς,

σεις Πάπυρος Λαρούς, Γκοβόστπ, Κέ­

Ωκεανίδα

δρος, Θεμέλιο, Παλμός, Ωκεανίδα. Στις

Ορχάν Παμούκ, Το μαύρο βιβλίο, Η και­

εκδόσεις Ωκεανίδα συμμετείχε ω ς ιδρυ­

στενή της παρέα αποτελούνταν από

νούρια ζωή, Μ ε λένε κόκκινο, Ωκεανίδα Ζ. Μ. Λ ε Κλεζιό, Άνοιξη και άλλες εποχές, Το μεξικάνικο όνειρο, Όνιτσα, Ωκεανίδα, Ανίτα Μπρούκνερ, Οι αργοπορημένοι, Hotel du Lac, Απάτη, Κοίταξέ με, Ωκεα­

τους Γ. Ζαβερδινό, Μπ. Δρακόπουλο, Κ.

νίδα.

μεταφράσεις και επιμέλειες. Έφερε σε επαφή το ελλανικό αναγνωστικό κοινό

Μ Α ΡΤΙΟ Σ

2011

106

στην Ελλάδα). Έχει μεταφράσει Σόλο-

τικό στέλεχος. Στις εκδόσεις Κέδρος της Νανάς Καλιανέση μοιραζόταν επί χρόνια το ίδιο γραφείο με τον Γιάννη Ρίτσο. Η

Ό τ α ν όλοι είμασ τε βέβαιοι ό τι θάρθουν τ α χειρ ότερ α μπορούν να έρθουν τ α καλύτερα;

www.ododeiktes.gr

ι

δ : βιβλιοθήκες ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΑΣΟ ΧΡΙΣΤΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟ

Και μ ε λίγα

λεφτά... Κουένκα είναι η τρίτη πόλη

πανεπιστημίου. Έπειτα, έχουμε τη βι­

του Ισημερινού, μετά τη ν

βλιοθήκη τη ς Casa de la Cultura, την

π ρω τεύουσα Κίτο (δυόμισι

οικονομική βιβλιοθήκη της Κεντρι­

Η

εκατομμύρια) και το

δ

Μ Α ΡΤΙΟ Σ

2011

108

πολυπληθέ­

κής Τράπεζας, τη ν εξειδικευμένη σε

σ τερ ο επίνειο, το Γκουαγιακίλ (τεσ-

βιβλία που ανταποκρίνονται σ το πε­

σεράμισι εκατομμύρια). Έχει κάτι λι­

ριεχόμενο του Μουσείου Σύγχρονης

γό τερ ο από πεντακόσιες χιλιάδες κα­

Τέχνης και άλλες».

τοίκους, διασκορπισμένους δεξιά κι

«Και η... πελατεία;»

αριστερά ενός ποταμού, σε δύο από

«Δ ε ίτε μόνος σας. Έ τσι γεμάτοι εί­

τις πολυάριθμες πλαγιές της οροσει­

μαστε σ ’ όλες τις ώ ρες λειτουργίας:

ράς τω ν Ά νδεω ν.

από τις ο κ τώ το πρωί μέχρι τις οκτώ

Το υψ όμετρο δείχνει 2.560 μέτρα, το

το βράδυ χωρίς διακοπή (ξεχάστε τη

οξυγόνο τη ς ατμόσφαιρας είναι αι­

δική μου απουσία, οι υπάλληλοι πρέ­

σθητά μειωμένο, αλλά οι εξοικειωμέ­

πει να ξεκουράζονται) και από τις εν­

νοι αυτόχθονες ανεβοκατεβαίνουν

νέα μέχρι τις δώδεκα τα σαββατοκύ­

σαν να μη συμβαίνει τίποτε. Το κέν­

ριακα. Ο χώρος, βέβαια, δεν είναι με­

τρ ο τη ς πόλης, με σπίτια, πάρκα και

γάλος. Μα είναι ό σ ο ς χρειάζεται για

ναούς που σε μεταφέρουν στην ισπα­

να εξυπηρετεί κατά μέσο όρο εκατόν

νική κυριαρχία τω ν conquistadores,

είκοσι επισκέπτες ημερησίως. Κατά

σφύζει από ζωή. Μουσεία, αίθουσες

κύριο λόγο α να γνώ στες νεαρής ηλι­

τέχνης και καλοδιατηρημένα κτίρια

κίας, οι οποίοι προφανώς δεν φοι­

παρέχουν τη ν ευκαιρία ευχάριστης

τούν σ το πανεπιστήμιο. Παρατπρεί-

περιήγησης.

ται, ω σ τό σ ο , και ένα μικρό π οσοστό

Ώσπου, σ ε ένα δρομάκι δίπλα σ το δη­

(περί το 10%) α να γνω σ τώ ν που εργά­

μαρχείο, ένα ευμέγεθες πορτρέτο

ζοντα ι εδ ώ κοντά και προστρέχουν

του Πάμπλο Νερούδα κεντρίζει την

στη βιβλιοθήκη για πρακτικούς λό­

περιέργεια, καθώς έχει ζω γραφ ιστεί

γους, κατά τη διάρκεια της ημέρας:

πάνω σ ε τοίχο, δίπλα σ ε μια ουδέ­

δικηγόροι, δεδομένου ότι τα δικα­

τερη τζαμαρία. Πλησιάζεις και διαπι­

στήρια βρίσκονται σχεδόν δίπλα μας,

σ τώ νεις πως υποδεικνύει την είσοδο

γιατροί, ανάμεσα στου ς πρωινούς

σ τη

τη ς

και του ς απογευματινούς ασθενείς».

Κουένκα. Συμπτωματικά δε, είν’ η

Το βλέμμα του Eliecer Cardenas λαμ-

ώ ρα που ο διευθυντής της βγαίνει για

πιρίζει, καθώς μιλάει με πάθος για τα

το μεσημεριανό διάλειμμα και, με

επιτεύγματα τη ς υπηρεσίας του και

προσήνεια και χαμόγελο, σε προ-

τονίζει ότι τα βγάζει πέρα με ευά­

σκαλεί να επιστρέφεις μετά τις τρεις

ριθμο προσωπικό (μόλις εννέα άτομα

για να σ ε ξεναγήσει με υπερηφάνεια.

σ ε ωράριο εναλλασσόμενο) και με τα

Δημοτική

Βιβλιοθήκη

πενιχρά οικονομικά μέσα του δημο­ «Υπάρχει κι άλλη βιβλιοθήκη στη ν

τικού προϋπολογισμού. Είναι ευτύ-

Κουένκα;»

χημα, προσθέτει, το γεγονός πως εμ­

«Φυσικά. Π ρώ τη απ’ όλες, εκείνη του

φανίζονται δω ρ η τές (πρεσβείες, ιδιώ-

y yTj

fry v* V * •jV U ·

^ J r ji v , *,

'

'

Lft f 1 y j. W [ , H> v i ti t ' i i Y '

ι| · η|^β ^

τες) που εμπλουτίζουν τυ βιβλιοθήκη

a i

και έχουν ανεβάσει το ν αριθμό τω ν τό μ ω ν τπς σε σαράντα πέντε χιλιά­ δες. Και, απαντώντας στπν ερώτπσπ σχετικά με τις δυνατότατες δανει­ σμού, δεν κρύβει κάποια πικρία και ντροπή μαζί, προσπαθώντας να εξη ­ γήσει πως ελλοχεύει πάντοτε ο κίν­ τ ω ν και αδυναμίας διεκδίκπσπς και

τομ έας δεν αφήνει απ’ έ ξω κανέναν εργάτη τη ς ισπανικής γλώσσας: πα-

επ ιστροφ ής τους.

ράντες ο Νερούδα και ο Γκαρσία

Έ να τηλεφώνπμα διακόπτει τπ συζή ­

Μάρκες, π Ισαβέλλα Αλιέντε και ο

τη σ α και δίνει την ευκαιρία καθόδου

Μάριο Βάργας Α ιόσα από τους ν εό ­

σ το υπόγειο, όπου φυλάσσονται τα

τερους, συνοδεύουν τους κλασικούς

βιβλία, οι εφημερίδες και τα περιο­

Θ ερβάντες, Λόπε δε Βέγα, Γκαρθία

δικά. Η οικονομική σ τενό τα τα φαίνε­

Λόρκα.

ται εδ ώ ξεκάθαρα. Στοιβαγμένοι στα

Αίγο πιο μακριά, εντυπωσιάζει με το ν

ράφια τόμοι με απλώς στοιχειώδη θε­

αριθμό τω ν τό μ ω ν τπς (σαράντα

ματική κατάταξη, ορ α τό σ τρ ώ μ α

τρεις!) π σειρά τω ν Απάντων του Λέ-

σ κ ό νη ς παντού και μυρωδιά που

νιν.

άθελα παραπέμπει σ το ν συνήθπ εχ­

χορδή εθνικής ικανοποίησης με την

θ ρ ό του χαρτιού. Αν, όμως, ξεπερα-

παρουσία τω ν τραγω διώ ν του Ευριπί-

σ τεί η πρώτη εντύπωση και δοθεί

δου και του Σοφοκλέους, καθώς και

χρόνος στη ν ουσιαστική αναζήτηση,

τω ν λόγω ν του Λυσίου (ας επιτραπεί,

ακολουθεί ευχάριστη έκπληξη.

εδώ, η εκτός του κυρίου θέματος

Μ εταξύ τω ν ισπανόφ ω νων έργων, τα

απορία: η απλή ανάγνωση αυτών

οποία εννοείται ότι κατέχουν τη με­

τω ν κειμένων θα είχε, ίσως, κάποια

ρίδα του λέοντος (98% του συνόλου,

επιρροή στα κατά καιρούς πολιτικά

με ελάχιστα σ τη ν αγγλική ή στη γαλ­

πρόσωπα τω ν χω ρώ ν εκεί, του Ιση­

λική γλώ σσα ), διαπιστώνεις ότι δεν

μερινού συμπεριλαμβανομένου;)

πρέπει να λείπει τίποτε, ούτε από τη

Α ς είναι. Αρκεί ο έπαινος για την

λογοτεχνία ούτε από τπν ιστοριογρα­

ύπαρξη καθαυτή και τη λειτουργία

φία ούτε από οποιονδήποτε άλλο

τη ς

κλάδο της επιστήμης. Κι αυτό είτε

Κουένκα, για τη δουλειά τω ν υπαλ­

πρόκειται για δερματόδετα ή χαρτό­

λήλων και του διευθυντή της. Ο

δ ετα βιβλία είτε για βιβλία τσέπης, τα

οποίος, σ το τέλος, μου προσφέρει το

οποία επίσης αφθονούν.

μικρό θεατρικό έργο που έχει δημο­

Η λατινοαμερικανική ιστορία έχει την

σιεύσει με τίτλο El Pintor Primitive),

τιμητική της, από τπ ν εποχή τω ν Ίν-

με αποχαιρετάει ευγενικά και με αφή­

κας μέχρι τις μέρες μας, με προ-

νει με το στόμα ανοιχτό, τπ στιγμή

εξά ρ χ οντα τα επαναστατικά κινή­

που βλέπω σ το πεζοδρόμιο έναν «μι-

ματα και ονόματα όπως του θρυλικού

κροπωλητή», με τις τέσ σ ερ ις κατσί­

Σιμόν Μπολίβαρ, του εθνικού ήρωα

κες του, να πουλάει φ ρέσκο γάλα

το υ Ισημερινού στρατάρχη Σούκρε,

σ το ν φρουρό της βιβλιοθήκης. Η σ ω ­

το υ οραματιστή Τ σ ε Γκεβάρα, του δι­

ματική τροφ ή σ ε σύμπνοια με την

κ τά το ρ α Τρουχίλο. Ο λογοτεχνικός

πνευματική! 1

δυνος κατακράτπσπς τω ν δανεισθέν-

Παράλληλα

Δημοτικής

δε,

χτυπάει

Βιβλιοθήκης

Εξω τερική άποψ η τ η ς β ιβ λ ιο θ ή κ η ς

μια

τη ς

«

v!

I

δ : com ics ΤΗΣ Λ Η ΔΑ Σ ΤΣΕΝΕ

Νέες εκ δ ό σ εις ίναι πράγματι πολύ αισιόδοξο το

ριλαμβάνει πολλαπλές οπτικές και δια­

γεγονός ότι, εκτός από αρκετές

φορετικές εστιάσεις.

καινούργιες και προσεγμένες

Τον τόμο ανοίγει η εισαγωγή του Γιάν­

εκδόσεις comics από έλλπνες εκδότες

νη Κουκούλά και αμέσως μετά ακο­

και δπμιουργούς, τον τελευταίο καιρό

λουθεί η ενότητα «Δημιουργία», όπου

κυκλοφορούν και εκδόσεις που εξετά­

περιλαμβάνονται κείμενα τω ν διεθνών

ζουν λίγο βαθύτερα και σ ε πιο θεωρη-

δημιουργών Jeff Smith και Bryan Tal­

τικό επίπεδο τπ γλώσσα του συγκεκρι­

bot, καθώς και τω ν Ελλήνων Γιώργου

μένου μέσου. Αυτό ίσως θα μπορούσε

Κωνσταντίνου και Soloup. Η δεύτερη

να ερμπνευτεί αφενός ω ς μια εξοι­

ενότητα με τίτλο «Α νά γνω σ η » εμβα-

κείωσα και τω ν Ελλήνων με τπν 9π τέ-

θύνει σε συγκεκριμένα έργα, καταξιω­

χνπ, όχι μόνο όμως ω ς τέχνπ, αλλά και

μένων δημιουργών, όπως ο Moebius, ο

ω ς ξεχωριστό αφπγπματικό μέσο, και

Druillet ή ο Alan Moore. Στην επόμενη

αφετέρου ω ς μια αύξπσπ του ενδιαφέ­

ενότητα, που φέρει το ν τίτλο «Α ν ά ­

ροντος μελετητών και αναγνωστών να

λυση», επιχειρούνται κάποιες πιο διε­

το διερευνήσουν περαιτέρω.

ξοδικές προσεγγίσεις με αφορμή κά­

Ε

ποιο comics. Εδώ συναντάμε κείμενα

δ

110 Μ Α ΡΤΙΟ Σ

2011

Εύη Σαμπανίκου, Αβραάμ Κάουα, Πάνος Κρητικός, Μυρτώ Τσελέντη (επ.) Θέα από ψηλά: Φαντασία και αφήγηση στα comics

Ηλίβατον, 2010 σελ. 312, € 20,20

θ έ α από ψηλά: Φαντασία

που εξετάζουν, για παράδειγμα, τον

και αφήγηση στα comics

τρόπο με το ν οποίο το φύλο και η ιδε­

Πρόκειται για το συλλογικό τόμο επι­

ολογία λειτουργούν στα αμερικανικά

λεγμένων εισηγήσεων από το 2ο Συ­

comics ή το πώς τα ίδια τα comics αλ-

νέδριο Κόμικς με τίτλο «Αποχρώσεις

ληλεπιδρούν με την πραγματικότητα.

δυο κόσμων: κόμικς και [επιστημο­

Η τελευταία ενότητα, με τον πολύ επι­

νική] φαντασία», που πραγματοποι­

τυχημένο τίτλο «Αντανακλάσεις», συ­

ήθηκε στη Μυτιλήνη το Μάιο του

ζητά, μεταξύ άλλων, τις επιρροές τω ν

2005 από την ομάδα ιστορικής και θε­

comics σε άλλες μορφές έκφρασης και

ωρητικής μελέτης τω ν κόμικς Icono-

τέχνης, όπως για παράδειγμα το σι-

topia, σε συνεργασία με το Τμήμα Πο­

νεμά, το animation ή τα video games.

λιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινω­

Συνολικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι

νίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί μια πο­

Ο συγκεκριμένος τόμος περιλαμβάνει

λύ σημαντική έκδοση, καθώς πρόκειται

μια σειρά δοκιμιακών κειμένων, που

για το πρώτο του είδους στη χώρα μας.

όλα μαζί συνθέτουν μια ουσιαστική,

Μια πολύ προσεγμένη προσπάθεια, με

καινοτόμα και ανοιχτή συζήτηση γύρω

αρκετά αξιόλογα και ενδιαφέροντα κεί­

από τα comics, με τη συμμετοχή δημι­

μενα, μια όμορφη έκδοση που αξίζει να

ουργών, πανεπιστημιακών και άλλων

διαβάσει τόσο όποιος επιθυμεί να διε-

μελετητών του μέσου. Χωρισμένος σε

ρευνήσει με έναν διαφορετικό τρόπο τα

τέσσερις ενότητες, επιχειρεί μια συνο­

comics όσο και όποιος θέλει απλά να τα

λική και σφαιρική προσέγγιση, που πε­

γνωρίσει.

Τ α κόμικς από το περίπτερο στπ σχολική τάξη... Ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας τω ν comics και η ένταξή τους στις σχολικές αίθουσες είναι μια συζήτηση που παραμένει ενεργή τα τελευταία χρόνια. Σε παγκόσμιο επίπεδο όλο και περισσότεροι εκπαιδευτικοί επιλέ­ γουν τα comics προκειμένου, αφενός, να αναπτύξουν έναν πιο «ελκυστικό» τρόπο μετάδοσης της γνώσης και, αφετέρου, να δημιουργήσουν κίνητρα για αναζήτηση

comics του Γκοσινί ειδικά. Ιδιαίτερο εν­ διαφέρον παρουσιάζουν τα φύλλα εργα­ σίας που περιλαμβάνονται σ το τέλος του βιβλίου, ένα χρήσιμο εργαλείο τό σ ο για τους εκπαιδευτικούς όσο και για τους ίδι­ ους τους μαθητές. Ένα πραγματικά ολοκληρωμένο βιβλίο, γραμμένο με ένα ισορροπημένο ακαδημαϊ­ κό ύφος, που αναδεικνύει τπ δυναμική τω ν comics και στη μαθησιακή διαδικασία, που έλειπε από την ελληνική βιβλιογραφία.

Μαριάννα Μίσιου

Η αξιοποίηση τω ν κόμικς στην

Τα κόμικς από το περίπτερο στη σχολική τάξη...

της γνώσης από τους ίδιους τους μαθητές. Η Μαριάννα Μίσιου στο συγκεκριμένο βι­ βλίο επιχειρεί μια ενδελεχή ανάλυση ακρι­ βώς αυτής της διάστασης τω ν comics, εστιάζοντας στον Ρενέ Γκοσινί (Αστερίξ, Λούκι Λουκ κ.λπ.) Πρόκειται για μια εμπε­ ριστατωμένη μελέτη (και είναι πράγματι πολύ ενδιαφέρουσα και σημαντική, καθώς στην Ελλάδα κυκλοφορούν ελάχιστα τέ­ τοια βιβλία) για το μέσο και τπ γλώσσα τω ν comics γενικότερα, αλλά και για τη σύν­ δεσή τους με την εκπαιδευτική διαδικασία, αντλώντας παραδείγματα από γνωστές ιστορίες ενός σημαντικού δημιουργού. Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε τρία βασικά μέρη. Σ το πρώτο μέρος παρουσιάζονται κάποιες βασικές θεωρητικές προσεγγί­ σεις που δεν στέκονται μόνο στους κλα­ σικούς ορισμούς τω ν comics αλλά προ­ χωρούν στην ανάλυση της σχέσης τω ν δύο βασικών συστατικών του μέσου, τω ν λέξεω ν και της εικόνας, καθώς και στους τρόπους ανάγνωσης και πρόσληψής τους. Το δεύτερο μέρος είναι αφιερωμένο σ το έργο του Γκοσινί και στις ερμηνευτι­ κές προσεγγίσεις του. Πώς δομείται π πλοκή στις ιστορίες του και πώς χτίζονται οι χαρακτήρες του; Η ενότητα αυτή περι­ λαμβάνει και ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον κε­ φάλαιο που αφορά τα στερεότυπα που συναντά κανείς σε συγκεκριμένα comics του δημιουργού. Το τρίτο και τελευταίο μέρος είναι αφιερωμένο στην εκπαιδευ­ τική διάσταση τω ν comics γενικά και τω ν

εκπαίδευση. Διδακτικές προεκτά­ σεις - παιδαγωγικές προεκτάσεις

Ξ ε φ υ λ λ ίζο ν τα ς τ ο ν Γ κ ο σ ιν ί

Ένα ακόμα θεωρητικό βιβλίο που έρχεται να διερευνήσει και να αναδείξει το συσχε­ τισμό τω ν comics με την εκπαιδευτική δια­

ΚΨΜ, 2010 σελ. 380, € 27,50

δικασία, παρουσιάζοντας συγκεκριμένα παραδείγματα και εφαρμογές. Με αφορμή τη συζήτηση που πραγματοποιείται και στη χώρα μας για την αναδιαμόρφωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με την ένταξη νέων διδακτικών μεθόδων, οι συγγραφείς επιχειρούν να δείξουν πώς και γιατί τα co­ mics μπορούν να λειτουργήσουν προς την κατεύθυνση της καλλιέργειας της συνθετι­ κής και κριτικής σκέψης τω ν μαθητών. Κάθε ένα από τα οχτώ κεφάλαια του βι­ βλίου παρουσιάζουν λεπτομερώς ένα πα­ ράδειγμα χρήσης τω ν comics στη σχολική αίθουσα. Από την Αντιγόνη σε comics μέ­ χρι τα έμφυλα στερεότυπα μέσω τω ν γυ­ ναικείων ηρώων του Ντίσνεϊ και τπ διερευ­ νητική ανάγνωση της ιστορίας με τπ χρή­ ση του comic 300 δίνεται μια σειρά εφαρ­ μοσμένων πρακτικών που συνοδεύεται από μια ενδελεχή ανάλυση. Τ ο βιβλίο αυτό απευθύνεται κυρίως σε εκπαιδευτικούς και αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο, τό σ ο για την εφαρμογή τω ν συγκεκριμένων παραδειγμάτων ό σ ο και για περαιτέρω σκέψη και έμπνευση για την αναζήτηση και παραγωγή και νέου υλικού. I

Ευαγγελία Μουλά Χαρά Κοσεγιάν Η αξιοποίηση των κόμικς στην εκπαίδευση. Δ ιδ α κ τ ικ έ ς π ρ ο ε κ τά σ ε ις π α ιδ α γ ω γ ικ ές π ρ ο ε κ τά σ εις

Κριτική, 2010 σελ. 247, € 16

δ :π ε ρ ιο δ ε ύ ω ν ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗ «Π οιος είναι ο σκοπός σου στη φιλοσοφία; / - Να δείξω σ τη μύγα / πώς να βγει απ’ τη μυγοπαγίδα»

?2

π ο ίη σ η Υπήρξε μια γενιά η οποία,

κριτική Ένα εν πολλοίς ξεχασμένο

μέσα στις πολιτικές και κοινωνικές

επαρχιακό περιοδικό, βραχύβιο και εξ

εξελίξεις που κυοφορούσαν έναν από

πλήρες σώμα των μόλις πέντε τευχών

δεύτερα αναγέννασπ των ισπανικών

92ο τεύχος τπς, στην «αείζωπ» αν­

που πρόφτασαν να κυκλοφορήσουν

γραμμάτων. Η γενιά του Λόρκα και του

τοχή του ανορθολογισμού και του μυ-

(Μάρτης - Αύγουστος 1937), πριν η δι­

Αλμπέρτι, α «γενιά του ’27» αποτελεί-

στικισμού και στπ νέα μορφή τπς σύγ­

κτατορία του Μεταξά το οδηγήσει

ται από τους πλέον μελετημένους και

κρουσής του με τον επισταμονικό ορ­

στην οριστική σιωπή... Τι το ξεχωριστό

δπμοσιευμένους Ισπανούς ποιπτές. Σε

θολογισμό, πάνω σε τρεις κεντρικές

είχε η Μηνιαία έκδοση ελέγχου, κρι­

αυτούς αφιερώνει το μεγαλύτερο μέρος

επιστπμονικές θεωρίες: της σχετικό­

τικής και μελέτης ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ

τητας, τπς «μεγάλπς έκρπξπς» και τπς

ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ, που να κάνει την φω­

Εξαμηνιαίο περιοδικό περιποίησης

εξέλιξπς. Ενισχυμένες ειδικά από τις

τοτυπική ανατύπωσή της αξιομνημό­

ΚΟΥΚΟΥΤΣΙ, με ποιήματα στα ισπανι­

πολιτικές μορφές που παίρνει ο προ-

νευτη; Τόπος έκδοσής τπς ήταν η Χαλ­

τεσταντικός φονταμενταλισμός στις

κίδα και «ιδρυτής και ιδιοκτήτης» κα­

ΗΠΑ (αλλ’ όχι μόνο), οι θρπσκευτικές

θώς και «διευθυντής και υπεύθυνός»

αποκρίσεις επίζπτούν να «τεκμπριώ-

της ήταν ο Γιάννης Σκαρίμπας. Πε­

κουράκη, με στόχο να καταδειχθεί π βα­

σουν» την παρουσία του Θεού μέσα

ριοδικό που αυτοπροσδιορίζεται ως

θιά συνοχή αλλά και π μοναδικότητα

από τπν παρανάγνωσπ των σύγχρο­

όπλο της πνευματικής επαρχίας ενάν­

τω ν ποιπτών που παρουσιάζονται (Π.

νων επιστημονικών διατυπώσεων -

τια στην αθηναϊκή μονοκρατορία,

ακόμα και να την επιβάλλουν πολιτι­

συγκεντρώνει στις συνολικά 96 σελί­

χάντρε, Ντ. Αλόνσο, Ε Πράδος, Α. Θερ-

κά, όπως γίνεται με τη θεωρία του «ευ­

δες του συνοδοιπόρους σε αυτόν τον

νούδα, Μ. Αλτολαγκίρε). Τις σελίδες του

φυούς σχεδιασμού». Στα ιστορικά,

αγώνα ενάντια στον «σχολαστικισμό

κοινωνικά και επιστημονικά προ-

και την ψώρα» ονόματα όπως του Γ.

απαιτούμενα αυτού του «διαλόγου»

Κοτςιούλα, του Η. Ζιώγα, του Ν. Παπά,

φυλίου, ενώ π ύλπ του περιοδικού

αναφέρονται τα άρθρα αυτού του

αλλά και του Γρ. Ξενόπουλου, του Α.

συμπλπρώνεται με ελλπνική και μετα­

αφιερώματος, που ολοκλπρώνεται

Τραυλαντώνη, του Α. Τερςάκη κ.ά.

με έναν φανταστικό διάλογο Α. Αϊν­

Πρόκειται για μια πολύτιμη συμβολή

και συνοδευτικό φυλλάδιο με το ποίπμα

στάιν - Μ. Πλανκ για τπν προέλευση

στη μελέτη του έργου του Σκαρίμπα,

του Αντώνπ Γκάντζπ «Δεσμώτες και τέχνη».

του κόσμου, που συνέθεσε ο Ευτ.

αλλά και του «έκκεντρου» μοντερνι­

166 73, Βούλα, τηλ.: 210-89.95.778,

Μπιτσάκης. [ΟΥΤΟΠΙΑ, Μαυρομιχάλη 52, 106 80, Αθήνα, τηλ.: 210.36.07.742,

σμού τον οποίο εκπροσωπούσε. [ΠΕΦ, Πολυτεχνείου 6,104 33, Αθήνα, τηλ.: 210-52.43.434,

Koukoutsi.peripoihsh@gmail.com]

www.u-topia.gr]

p-e-f@ otenet.gr]

τους αιματπρότερους ευρωπαϊκούς εμφυλίους πολέμους, συνέδεσε το όνομά τπς με τπν «αργυρή εποχή», μια

των σελίδων του 3ου τεύχους του το

κά και τα ελλανικά, επιχειρώντας μια αν­ τιπροσωπευτική και σφαιρική ανθολόγησπ, με επιμέλεια τπς Ελένας Σταγδ

112 2011

ζ > -σ Η

Ο Μ

αυτού του λόγου εξαιρετικά δυσεύ­

επιστήμη Με m μελαγχολική απόφανσπ «οι θεοί δεν πέθαναν», π Δι­ μηνιαία έκδοση θεωρίας και πολιτι­ σμού ΟΥΤΟΠΙΑ επανέρχεται, στο

Σαλίνας, X. Γκιγιέν, X. Ντιέγο, Β. Αλεϊ-

αφιερώματος κοσμούν φωτογραφίες και αφίσες τπς εποχής του ισπανικού εμ­

φρασμένα ποίπσπ, δοκίμια κ.ά., καθώς

[ΚΟΥΚΟΥΤΣΙ, Κ. Παλαιολόγου 40Α,

ρετο, έρχεται να θυμίσει η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, ανατυπώνοντας το

ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΤΕΧΝΩΝ

ΘΕΑΤΡΟ & ΧΟΡΟΣ ΣΤΗ ΣΤΕΓΗ

ΙΔΡΥΜΑ Ω Ν Α Σ Η

■■■

3-19 Μ Α Ρ Τ ΙΟ Υ

19 Μ Α Ρ Τ ΙΟ Υ - 2 Α Π Ρ ΙΛ ΙΟ Υ

ο μ ά δ α p r o je c to r

/

/

Γ '

\

ο μ α ο α ύψ ιλον

Η α π ο σ τολή Ανάμνηση από μιαν επανάσταση

επτά θανασιμα α μαρ τή μα τα F

το υ H e in e r M ailer Α γ γ ε λ ικ ή Σ τ ε λ λ ά ιο υ Σ κ η ν ο θ ε σ ία : Α ν έ σ τ η ς Α ζ ά ς

Σ τ α ύ ρ ο ς Γ α ο π α ρ ά ιο ς

Εισιτήρια: 210 900 5 800 και στο www.sgt.gr Λεωφόρος Συγγρού 107-109, Αθήνα 11745 | Mail: mfo@sgt.gr ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΛΟΙΠΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΩΛΗΣΗΣ

oto μη·β,ο.ιΛίο

ΤΡΑΠΕΖΑ Π Ε ΙΡ Α ΙΩ Σ

^ P u b lic

■ €Λ€ΥΘ€ΡΟΥΔΑΚΗΣ

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΑ ΝΕΑ C D Π α π α σ ω τη ρ Ιο υ B o o t · wid n o r ·

culture

in^lifeΡ­

ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

m e=G « Η Μ Α I'M

αθηνόραμα

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ w w w .k ed ro s.g r

ΤΖΑΪΛΣ ΜΠΡΑΝΤΡΕΘ

Ο ΟΣΚΑΡ ΟΥΑΪΛΝΤ & 01 ΔΟΛΟΦΟΝΟΙ ΣΤΟ ΜΙΣΟΣΚΟΤΑΔΟ

RAYMOND CHANDLER

ΝΟΥΑΡ ΙΣΤΟΡΙΕΣ Ο πιο πνευματώδης και αμφιλεγόμενος θεατρικός συγγραφέας Όσκαρ Ουάιλντ και ο διάσημος πατέρας του Σέρλοκ Χολμς, σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, είναι οι ήρωες του πρώτου βιβλίου της σειράς βικτοριανών μυστηρίων του Τζάιλς Μπράντρεθ που μάγεψε το κοινό στη Βρετανία και όχι μόνο.

ΤΟΜΟΣ Α' Η πρώτη συλλογή με τις μικρές ιστορίες του μεγάλου κλασικού της αστυνομικής λογοτεχνίας. Στις ιστορίες αυτές καλλιέργησε το μοναδικό αφηγηματικό στιλ και έπλασε εκείνο τον υπόγειο κόσμο που πρωταγωνιστεί και στα μυθιστορήματα του.

NICK RENNISON

ΣΕΡΛΟΚ ΧΟΛΜΣ Η ΑΝΕΠΙΣΗΜΗ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ Η ανεπίσημη αυτή όσο και πρωτότυπη βιογραφία αμφισβητεί τα κλισέ γύρω από τον Σέρλοκ Χολμς και τον βοηθό του, δόκτορα Τζον Γουάτσον, και παρουσιάζει ένα ολοκληρωμένο πορτρέτο του ανθρώπου πίσω από τον μεγεθυντικό φακό. Μια υποδειγματική βιογραφία του πιο θρυλικού ντετέκτιβ της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

ΣΕ Ο Λ Α ΤΑ Β Ι Β Λ Ι Ο Π Ω Λ Ε Ι Α

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.