2 Draagkracht van het systeem aarde
Leerdoelen en terugblik
Begrippen
Definieer de begrippen die de leerkracht laat aanduiden.
inhoud volgt
Hoe goed beheers ik de leerdoelen van dit thema?
Zeer goed Nog niet helemaal Helemaal niet
De aarde geeft
Inleiding
1 Lees de artikels en voer de opgaven onder de artikels uit.
12.02.23 - Meer dan een vijfde van de rondtrekkende diersoorten in de wereld dreigt uit te sterven. En bijna de helft van de soorten gaat achteruit. Die alarmerende boodschap staat in een nieuw VNrapport, het eerste dat specifiek de toekomst onderzocht van migrerende soorten zoals walvissen, trekvogels en zeeschildpadden. De menselijke impact is groot, maar er zijn oplossingen.
- VRT
25.09.24 - De kans op extreme neerslag, die aan de basis lag van de overstromingen in Centraal-Europa de voorbije weken, is verdubbeld door de klimaatverandering. Dat blijkt woensdag uit een snelle attributiestudie van 24 wetenschappers van World Weather Attribution (WWA)
- De Morgen
21.05.24 Het Amazonewoud krijgt almaar vaker te kampen met grote periodes van droogte. Bovendien herstelt het daar ook moeilijker van dan vroeger. Dat zijn de conclusies van een internationaal klimaatonderzoek dat die droogte onder de loep heeft genomen.
- VRT
06.09.24 - De voorbije zomer was wereldwijd de warmste ooit gemeten op aarde. Dat blijkt uit een nieuw rapport van de Europese klimaatdienst Copernicus. Ook voor Europa zijn de cijfers duidelijk. Het was de warmste zomer ooit, al was er een duidelijke opdeling tussen het westen en noorden enerzijds, en de rest van het continent anderzijds.
- VRT
31.06.24 UAntwerpen heeft een nieuwe berekeningsmethode ontwikkeld om te weten hoe PFASveilig eieren uit de eigen tuin zijn. Onder meer het type bodem speelt een rol, net als de hoeveelheid organisch materiaal en het water dat de kippen drinken. De Vlaamse overheid zal het model gebruiken om het risico in heel Vlaanderen te evalueren.
- VRT
23.10.17 De verhoogde uitstoot van CO2 is nefast voor het leven onder water. Hoe meer CO2 in de lucht, hoe zuurder de oceanen, met alle gevolgen van dien. Alle leven in de oceanen zal erdoor beïnvloed worden, is het niet rechtstreeks, dan wel onrecht-
a Welke sferen worden beïnvloed?
streeks, zeggen wetenschappers. Volgende maand presenteren ze een rapport over de verzuring van oceanen op de klimaatconferentie in Bonn.
- VRT
14.01.20 Verstedelijking doet de soortenrijkdom sterk dalen en decimeert de populaties. Dat is de conclusie van een vergelijking van een waaier aan ongewervelde diersoorten in verstedelijkte en landelijke gebieden. Zo zijn er in dicht bebouwde gebieden tot 85 procent minder vlinders dan in landelijk gebied. 'Steeds meer landelijk gebied bebouwen is nefast voor de fauna', zeggen de onderzoekers, die ervoor pleiten om de groene ruimtes in de stad met elkaar te verbinden.
- VRT
06.07.22 Wanneer pesticiden en zware metalen de bodem aantasten, verhoogt dat mogelijk het risico op hart- en vaatziekten voor de lokale bevolking, blijkt uit nieuw onderzoek van de Europese Vereniging voor Cardiologie (ESC).
Plaats bij elke artikel een B voor biosfeer, A voor atmosfeer, H voor hydrosfeer en/of G voor Geosfeer.
b Welke signalen geeft de aarde ons?
Draagkracht van de aarde
Het systeem aarde is één groot dynamisch systeem dat allerlei diensten levert. Deze diensten in de vorm van lucht, water, grondstoffen en vruchtbare bodem, worden ecosysteemdiensten genoemd. De componenten van het systeem hebben ieder een eigen werking, maar staan in wisselwerking met elkaar. Met allerlei terugkoppelingsmechanismen reguleert het systeem aarde deze diensten op eigen kracht.
bescherming
bestuiving ongediertebestrijding
ontspanning
religie onderwijs eigenheid
gewassen
2.1 Ecosysteemdiensten
Het vermogen van de aarde om de diensten die ze aanbiedt ook aan te vullen na gebruik door de mens, is niet onbeperkt. De biocapaciteit is de hoeveelheid grondstoffen en voedsel die de aarde binnen één jaar kan produceren en de uitstoot die oceanen en bossen kunnen absorberen. De biocapaciteit wordt uitgedrukt in globale hectare (gha), de oppervlakte land en water die voor gebruik door de mens in aanmerking komt.
biocapaciteit alle biologische materialen die de aarde kan voortbrengen en al het afval dat de aarde kan verwerken of absorberen in één jaar tijd
2.2 Biocapaciteit van de aarde versus de wereld
De mogelijkheden van het systeem aarde om de mens te voorzien van zijn levensnoodzakelijke behoeften (lucht, water, voedsel, woning, grondstoffen ... ) zijn begrensd. Ook het vermogen van de aarde om te herstellen wat de mens consumeert en vervuilt, is begrensd. Terwijl de mens de ecosysteemdiensten gebruikt (of verbruikt), is het systeem aarde bezig deze diensten terug aan te vullen, te vernieuwen en te herstellen na vervuiling. Dat gebeurt meestal in de loop van trage, langdurende processen. Verbruik en vernieuwing verlopen gelijktijdig.
In de natuur geeft het begrip draagkracht aan hoe groot de populatie van een soort kan worden in een bepaalde omgeving. De berekening gebeurt op basis van de noden van een soort en gaat uit van een evenwicht tussen populatie en omgeving. Voor de mens (als soort) is de draagkracht van zijn omgeving moeilijk te berekenen. De habitat van de mens kent een grote variatie aan landschappen en manieren waarop de omgeving wordt gebruikt. Om die reden worden schattingen gemaakt voor toekomstig gebruik van hulpbronnen, de levensstandaard, productiviteit van de biosfeer, de technologische vooruitgang en de 'wensen' in plaats van de 'noden' van de mens.
Het begrip draagkracht van de aarde geeft aan in welke mate de aarde de groeiende bevolking, het bijhorende verbruik en de vervuiling aankan, zonder daardoor evenwichten te verstoren en andere soorten te bedreigen.
De biocapaciteit helpt de draagkracht van de aarde te bepalen.
Alle mensen op aarde rekenen op de beschikbare diensten van onze planeet.
draagkracht van de aarde het vermogen van de aarde om het voortbestaan van de mens en andere soorten te verzekeren zonder evenwichten te verstoren
De draagkracht van de aarde wordt daarom sterk beïnvloed door het aantal mensen op aarde of de bevolkingsdichtheid in een gebied. Als we de biocapaciteit van de aarde eerlijk verdelen onder alle mensen, kennen we de oppervlakte die we maximaal tot onze beschikking hebben om in onze levensbehoefte te voorzien.
Dit is het Eerlijk Aarde-aandeel (EAA). Het wordt uitgedrukt in globale hectare per persoon (gha).
Om de huidige levensstijl van de wereldburger voort te zetten, zouden we over 1,7 aardes moeten beschikken.
Eerlijk Aarde-aandeel (EAA) de biocapaciteit van de aarde, eerlijk verdeeld over alle mensen
Vraag Wat is het verband tussen biocapaciteit, de draagkracht van de aarde en het 1 Eerlijk Aarde-aandeel?
1 Geef enkele voorbeelden van niet-bioproductief land.
2 De biocapaciteit en de draagkracht van de aarde zijn niet statisch. Welke van deze activiteiten verhogen de biocapaciteit en welke verlagen de biocapaciteit?
2.3 Verticale landbouw
2.5 Druppelirrigatie
2.4 Geulerosie op een maïsveld (VS)
2.6 plastic vervuiling
3 Geef nog twee voorbeelden van de manier waarop mensen de draagkracht van de aarde ...
• vergroten:
• verkleinen:
4 Bereken het huidige Eerlijk Aarde-aandeel, uitgaande van dezelfde biocapaciteit als in 2017 (bij benadering 12,2 miljard gha). Het huidige bevolkingscijfer vind je via de link in e-ducate.me
Formuleer aan de hand van de gegeven kernwoorden een antwoord op de onderzoeksvraag. biocapaciteit - Eerlijk Aarde-aandeel - draagkracht (2x)
De geeft aan hoeveel land bruikbaar is voor de mens, de geeft aan in hoeverre de mens dit land gebruikt zonder evenwichten uit balans te brengen. Het geeft een indicatie hoeveel we mogen gebruiken zonder de te overschrijden.
Druk op het systeem aarde
Inleiding
Vorig jaar bestudeerde je hoe de mens veranderingen aanbrengt in het landschap om gebruik te maken van het systeem aarde
1 Noteer bij elke foto in één woord de oorzaak van de ingrijpende verandering in het landschap.
2 Brainstorm over de impact op het systeem aarde van volgende activiteiten:
• Je organiseert een 'avondje gamen onder vrienden'.
• Je maakt een korte citytrip naar Barcelona. Om tijd uit te sparen neem je het vliegtuig).
• Je gaat een nachtje wildkamperen in het bos.
2.7 Normandië ( Frankrijk, maart 2010)
2.8 Zweden
2.9 Rio de Janeiro (Brazilië)
2.10 arduin, steengroeve van Troydo (Ouffet, België)
Ecologische voetafdruk
Klik op de link in e-ducate.me om op te frissen hoe het landgebruik in de wereld evolueerde sinds 10 000 v.Chr.
De Ecologische Voetafdruk (EVA) is een maat voor de oppervlakte aarde die gebruikt wordt door de mens om een bepaalde levensstijl aan te houden, om te eten, om producten te kunnen maken, om te wonen ...
De Ecologische Voetafdruk wordt berekend op basis van zes soorten land: akkerland (voeding, vezels, energiegewassen), graasland (vlees, zuivel, leder, wol), visgrond (visvangst), bosland (brandhout, papier, karton), energieland (land nodig om de CO2-uitstoot door fossiele brandstoffen te absorberen) en bebouwd land (wegen, fabrieken, steden). Het gebruik van deze soorten land wordt landbeslag genoemd.
Ecologische Voetafdruk (EVA) de oppervlakte aarde die nodig is om te voorzien in de levensstijl van een persoon, stad of land, uitgedrukt in globale hectares.
landbeslag inname van land door menselijke activiteiten
De Ecologische Voetafdruk wordt uitgedrukt in globale hectares (gha). Dat is de oppervlakte land en water die voor gebruik door de mens in aanmerking komt. Een globale hectare wordt berekend aan de hand van een gemiddelde productiviteit omdat niet elk stukje land of water even vruchtbaar of rijk aan grondstoffen is.
2.11 Soorten land van de Ecologische Voetafdruk
De oppervlakte land en water die voor gebruik door de mens in aanmerking komt, wordt bioproductief genoemd, m.a.w. geschikt om te gebruiken en biomassa voort te brengen.
De bioproductieve delen van de aarde die niet gebruikt worden, zijn in staat om het afval dat mensen produceren en hun CO2-uitstoot te absorberen. Om de aarde niet overdreven te belasten, is het aangewezen dat een deel van de bioproductieve gronden buiten gebruik blijft, als het ware op een spaarrekening geplaatst, zodat ecosystemen niet uit evenwicht raken en de biodiversiteit in stand wordt gehouden.
In 2019 bedroeg de Ecologische Voetafdruk van elke wereldburger gemiddeld 2,64 gha.
Reeds in de jaren 1970 ontstond het besef dat de overconsumptie in de westerse samenlevingen tegen 2070 grote problemen zou opleveren door de groei van de wereldbevolking en de toenemende industriële productie. De uitputting van de grondstoffen zou al na vijftig jaar voor problemen zorgen. Dit leidde tot het inzicht dat een duurzame omgang met de aarde noodzakelijk is om toekomstige generaties een leefbare planeet te garanderen. Het besef dat de planeet eindig is en begrensd, deed heel wat stof opwaaien. Dat werd in de jaren daarna steeds vaker bevestigd.
bioproductief land en water het deel van het aardoppervlak dat de natuurlijke hulpbronnen voortbrengt voor gebruik door de mens
duurzaam kunnen voorzien in de behoeften van de huidige generatie, zonder het vermogen in gevaar te brengen van toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien
graasland
akkerland
visgrond
bebouwd
Onderstaande grafieken tonen de evolutie van de Ecologische Voetafdruk, biocapaciteit en Earth Overshoot Day.
miljard gha energieland visgrond akkerland bebouwd land bosland graasland
2.12 Ecologische Voetafdruk wereldwijd, ingedeeld volgens soorten land
miljard gha ecologische voetafdruk biocapaciteit ecologisch tekort ecologische reserve
2.13 Evolutie van de biocapaciteit tegenover de EVA (1961-2017)
2.14 Earth Overshoot day (1970-2021)
Technologische groei, verstedelijking, demografie ... verlopen niet overal aan hetzelfde tempo. Dat vertaalt zich in verschillen in grootte van de Ecologische Voetafdruk.
Ook de verschillen in de biocapaciteit van een land zijn erg uiteenlopend. Sommige landen verbruiken meer van die capaciteit dan het land oplevert, andere minder. Een nationaal ecologisch tekort betekent dat het land biocapaciteit importeert uit een andere regio door handel, de eigen natuurlijke reserves opgebruikt en/ of meer CO2-uitstoot dan de ecosystemen kunnen absorberen. Een ecologisch overschot treedt op wanneer de biocapaciteit van een land groter is dan de Ecologische Voetafdruk van het land.
EVA pp vs. biocapaciteit pp
■ bebouwd land ■ visgrond
■ energieland ■ bosland
■ akkerland ■ graasland
2.15 EVA per persoon versus biocapaciteit per persoon voor enkele landen (2017)
Als de Ecologische Voetafdruk in verband wordt gebracht met de ontwikkelingsgraad (HDI) van een regio (Fig. 2.22), dan worden de wereldwijde verschillen erg duidelijk. hoge HDI
Afrika
Midden-Oosten / Centraal-Azië
Zuidoost-Azië en Oceanië
Zuid-Amerika
Centraal-Amerika / Caraïben
Noord-Amerika
EU-28
Niet-EU Europa
Wereldbiocapaciteit
2.16 Relatie tussen Human Development Index (HDI) en Ecologische Voetafdruk (EVA), per land (2017)
WIST JE DAT Grey Day
ontwikkelingsgraad zeer hoge HDI
Televisiezender Canvas introduceerde in 2018 het begrip Grey Day om aan te geven wanneer de hoeveelheid hernieuwbare energie die een land kan produceren in een jaar is opgebruikt. Vanaf die symbolische dag wordt energie verbruikt die is opgewekt in kerncentrales en uit fossiele brandstoffen. Gerekend vanaf 1 januari viel in ons land Grey Day in 2020 op 5 februari.
WIST JE DAT Andere voetafdrukken
Sinds het gebruik van de Ecologische Voetafdruk om de druk op het milieu te meten, worden ook gedeeltelijke voetafdrukken gebruikt. Zo drukt de watervoetafdruk uit hoeveel zoet water gebruikt wordt om alle of bepaalde goederen en diensten te produceren die worden geconsumeerd door een persoon, een regio of een bedrijf. De koolstofvoetafdruk of 'carbon footprint' is een weergave van de hoeveelheid CO2 die een persoon, bedrijf of regio uitstoot door zijn activiteiten. Een kleine 60% van de Ecologische Voetafdruk is koolstof. De voedselvoetafdruk berekent de impact van de voedselproductie op het milieu. Ook voor huisdieren wordt de Ecologische Voetafdruk berekend.
Wetenschappers gebruiken ook de Kaya-identiteit om de impact van menselijke activiteiten op het milieu en klimaat te berekenen. Het is een model dat gebruik maakt van vier factoren die samen de uitstoot van broeikasgassen, vnl. koolstofdioxide, (F) bepalen:
- Bevolking (P): Hoe meer mensen er zijn, hoe meer energie er nodig is.
- Welvaart (BBP per persoon) (G/P of het inkomen per persoon): Hoe rijker een land is, hoe meer energie mensen meestal gebruiken voor hun levensstijl.
- Energie-intensiteit (E/G of het energieverbruik per € 1000 inkomen, uitgedrukt in kWh): Dit is de hoeveelheid energie die nodig is om iets te maken of een dienst te leveren. Als een land energiezuiniger wordt, neemt deze factor af.
- Koolstofintensiteit (F/E of de uitstoot per kWh): Dit geeft aan hoeveel broeikasgassen vrijkomen bij de productie van energie. Als een land overstapt op groene energie, daalt deze factor.
De Kaya-identiteit laat zien hoe veranderingen in de bevolking, economie, energieverbruik en de manier waarop we energie opwekken de totale CO2-uitstoot beïnvloeden. Het model maakt het makkelijker om te begrijpen wat we kunnen veranderen om klimaatverandering tegen te gaan.
F = totale CO2-uitstoot, P = totale bevolking, G = totale welvaart, E = totale energieverbruik
Vraag Hoe wordt de impact van de mens op het systeem aarde berekend?
1 De mens beïnvloedt door zijn activiteiten de verschillende soorten land van de Ecologische Voetafdruk. a Wat is het gevolg voor bioproductief land door de stijgende bevolking?
b Noteer bij elke afbeelding welke soorten land door de menselijke activiteit in gebruik worden genomen. De totale CO2-uitstoot is het product van de totale bevolking, bbp per hoofd van de bevolking, energie-intensiteit en de koolstofintensiteit.
2.18 Een hamburger
2.17 Bevolkingsgroei Azië en Afrika
2.19 Goudmijn, Kazgebergte (Cannakkale, Turkije)
2.20 GSM
2.21 Athene (Griekenland)
2
Bereken je eigen EVA. Klik op de link in e-ducate.me voor de nodige hulpmiddelen.
3 De gemiddelde Belg had in 2019 een ecologische voetafdruk van 7,2 gha per persoon. Het Eerlijk Aarde aandeel bedroeg 1,55 gha per persoon.
a Over hoeveel aardes zouden we moeten beschikken wanneer elke wereldburger de levensstijl van de gemiddelde Belg zou aannemen? Kleur het aantal aardes.
b Hoeveel aardes zijn er nodig, mocht iedereen jouw levensstijl aannemen? Kleur dit op Fig. 2.8
4 Zoek enkele voorbeelden hoe jij zelf je ecologische voetafdruk kan verkleinen.
5 Een land heeft een bevolking van 11,5 miljoen mensen. Het gemiddelde inkomen per persoon per jaar is € 40.000. Voor elke € 1.000 inkomen verbruikt dat land 1.500 kWh energie. Deze energie veroorzaakt een CO2uitstoot van 0,4 kg per kWh. Tip: gebruik de formule voor de Kaya-identiteit of klik op de link in e-ducate.me. a Bereken de totale CO2-uitstoot van dat land in een jaar.
b Stel dat dat land de hoeveelheid energie die nodig is om de economie draaiende te houden met 20% kan verminderen, zonder dat het inkomen daalt. Hoeveel minder CO2 zou er dan worden uitgestoten?
Formuleer aan de hand van de gegeven kernwoorden een antwoord op de onderzoeksvraag. druk - systeem aarde - Ecologische Voetafdruk
De impact van de mens op het systeem aarde wordt uitgedrukt met de .
Dit is een maat voor de die de mens uitoefent op het . Het is een synthese van ons landgebruik: alles wat we doen en gebruiken verbruikt één of meerdere pijlers van de EVA.
Vraag Hoe evolueert de impact van de mens op aarde?
Tip bij de oefening: Maak gebruik van Fig. 2.12, 2.13, 2.14
1 Welke trend stel je vast in de evolutie van de gemiddelde Ecologische Voetafdruk van de wereldburger?
2 Wat is het verband tussen Earth Overshoot Day en de draagkracht van de aarde?
3 Wanneer valt Earth Overshoot Day dit jaar? Dag: jaar: Zoek het antwoord achter de link in e-ducate.me
4 Bekijk de evolutie van Earth Overshoot Day doorheen de tijd. Wat stel je vast voor de natuurlijke hulpbronnen op aarde?
5 Verklaar waarom Overshoot Day in 2020 later viel.
6 Welke twee soorten land zijn vooral verantwoordelijk voor de toename van de Ecologische Voetafdruk?
7 Sinds wanneer verbruikt de mens meer van de biocapaciteit dan de aarde aankan?
Formuleer aan de hand van de gegeven kernwoorden een antwoord op de onderzoeksvraag. 1970 - toe - draagkracht - natuurlijke hulpbronnen
De impact van de mens op de aarde neemt . Dit houdt in dat de mens steeds meer van de aarde verbruikt. Sinds overschrijdt de mens de van de aarde.
1 Onderzoek het probleem van de biocapaciteit en de (over)consumptie door de mens.
Globale hectaren per persoon
Noord-Amerika Latijns-Amerika
Europa (EU) Zuidoost-Azië en Oceanië
Europa (niet-EU) Afrika
Midden-Oosten / Centraal-Azië beschikbare biocapaciteit per persoon
Noot: De hoogte van de gekleurde staaf geeft de gemiddelde Ecologische Voetafdruk per persoon weer. De breedte van de gekleurde staaf staat voor de bevolking in die regio. De hoogte van de zwarte kaders stelt de biocapaciteit per persoon van die regio voor.
a Welke wereldregio’s oefenen de grootste druk uit op de planeet?
b Welke wereldregio verbruikt minder dan hij zou mogen gebruiken?
c Welke wereldregio’s overschrijden hun biocapaciteit?
d Staat de druk die een regio uitoefent op de aarde in verhouding tot het aandeel van haar bevolking in de totale wereldbevolking?
2 Klik op de link in e-ducate.me en onderzoek de verschillende kaarten.
a In welke twee wereldblokken zijn de laagste waarden van de EVA per persoon te vinden?
b Noem de vijf landen met de hoogste totale biocapaciteit.
c Welke regio’s hebben een nationaal ecologisch tekort op de biocapaciteit?
d Hoeveel bedraagt/bedroeg de biocapaciteit per persoon in België, in het jaar ?
Hoeveel bedraagt/bedroeg de Ecologische Voetafdruk per persoon in België, in het jaar ?
Op welke plaats staat België in de ranglijst van de EVA per persoon, in het jaar ?
e Bestudeer de landen met het grootste ecologische overschot. Klik er enkele aan. Wat valt op?
f Welk van die landen heeft de grootste ecologische voetafdruk per persoon?
g Welk van die landen heeft een levensstijl die de aarde (nog) niet uitput?
h Welk van deze landen overschreed de draagkracht van de aarde het eerst?
3 Breng de vaststellingen uit vorige opgaven in verband met de HDI.
a Welke globale trend kan afgeleid worden uit Fig. 2.22?
b Markeer op Fig. 2.22 waar een land zich bevindt als het een hoge welvaart heeft en een lage belasting van de aarde. Een land in deze situatie handelt duurzaam. Leg dit uit.
4 Rangschik de landen uit bovenstaande opgave volgens de plaats die ze innemen in de rangorde van Earth Overshoot Day: plaats de landen met de vroegste Earth Overshoot Day eerst.
België - Niger - Zuid-Afrika - Bolivia - Brazilië - Rusland - Japan - VS - China
Formuleer aan de hand van de gegeven kernwoorden een antwoord op de onderzoeksvraag. biocapaciteit - klein - groot - EVA
De druk op de aarde is niet overal even groot. De ecologische voetafdruk is in landen met een hoge ontwikkelingsgraad en in landen met een lage ontwikkelingsgraad. Landen met een hogere hebben een vroegere Earth Overshoot Day: zij verbruiken de voorraden die de aarde levert sneller en overschrijden de .
Country Overshoot Days 2025
Dec 17 | Uruguay
Nov 18 | Indonesia
Nov 11 | Nicaragua
Okt 31 | Ecuador
Okt 28 | Tunisia
Okt 25 | Ghana
Sep 22 | Iraq
Sep 16 | Guatemala
Sep 13 | Albania
Sep 10 | Azerbaijan
Sep 9 | Dominican Republic
Sep 6 | Colombia
Aug 25 | El Uzbekistan, Gabon
Aug 21 | El Salvador
Aug 16 | Peru
Aug 14 | Algeria, Thailand
Aug 1 | Brazil
Juli 30 | Mexico
Juli 21 | Costa Rica
Juli 20 | Viet Nam, Paraguay
Juli 12 | Bolivia
Juli 10 | Lebanon
Juli 3 | Armenia, Argentina
Juli 1 | Eswatini
Juli 2 | South Africa
Feb 6 | Qatar
Feb 17 | Luxembourg
Feb 26 | Singapore
Mar 2 | Mongolia
Mar 4 | Estonia
Mar 7 | Kuwait, Latvia
Mar 9 | Bahrain
Mar 13 | United States
Mar 15 | Oman
Mar 16 | United Arab Emirates
Mar 19 | Denmark, Australia Mar 26 | Canada
Mar 27 | Belgium
Mar 28 | Lithuania
Mar 29 | Austria
Apr 6 | Russian Federation, Finland
Apr 8 | Saudi Arabia, Slovenia Apr 9 | South Korea
Apr 10 | Czech Republic, Sweden
Apr 16 | Norway April 19 | France
April 23 | Kazakhstan
April 24 | Montenegro
April 27 | Croatia
April 29 | Israel
April 30 | New Zealand
Mei 1 | Bulgaria
Mei 3 | Germany, Poland
Mei 5 | Netherlands, Portugal
Mei 6 | Italy
Mei 7 | Switzerland, Turkmenistan
Mei 8 | Japan, Serbia
Mei 9 | Malaysia
Mei 10 | Slovakia
Mei 13 | Belarus
Mei 17 | Bosnia and Herzegovina, Ireland, Chile
Mei 20 | United Kingdom
Mei 23 | China, Spain
Mei 25 | Greece
Mei 31 | Romania Juni 2 | Hungary Juni 13 | Iran Juni 17 | Georgia Juni 18 | Türkiye
ID: Interesse en Differentiatie
ID 1 Hoeveel aardes hebben we nodig voor verschillende levensstijlen?
Klik op de link op e-ducate.me
1 Zoek voor ieder land de gemiddelde Ecologische Voetafdruk per persoon en de biocapaciteit per persoon.
2 Bereken hoeveel aardes nodig zijn als de hele wereld de gemiddelde levensstijl van het land zou aannemen.
3 Bereken hoeveel keer ze hun eigen land nodig hebben om hun gemiddelde druk op de planeet aarde te kunnen opvangen. Er is plaats gelaten om enkele landen naar keuze te bestuderen.
BELGIË VS LUXEMBURG
NIGER
JAPAN
ZUID-AFRIKA
CHINA
BOLIVIA
INDIA
ID 2 Demografische en economische indicatoren
De druk op het systeem aarde is niet overal even groot. Verschillende factoren beïnvloeden de Ecologische Voetafdruk.
1 Enkele sociale en economische factoren beïnvloeden de ecologische voetafdruk:
a Landen met een grote EVA pp zijn meestal rijke/arme landen.
b Landen met een grote EVA pp zijn meestal landen met een grote/matige/kleine natuurlijke aangroei.
2 Vergelijk de EVA, biocapaciteit en ecologische tekorten tussen Canada en Luxemburg. Zoek de gegevens op de verschillende kaarten via de link in e-ducate.me
a De EVA van Canada is groter / gelijk / kleiner dan die van Luxemburg.
b De biocapaciteit van Canada is groter / gelijk / kleiner dan die van Luxemburg.
c Canada kent een ecologisch tekort / overschot.
d Licht de conclusies toe door ze in verband te brengen met de bevolkingsdichtheid, de oppervlakte en de welvaart van deze landen: • Canada • Luxemburg
3 Vergelijk het landgebruik in landen met een grote en kleine voetafdruk per persoon op Fig. 2.21. Verklaar dit door de spreiding van de voetafdrukken in verband te brengen met bevolkingsgroei, vleesconsumptie, productie, energieverbruik. Denk ook aan de leerstof van vorig jaar.
Synthese
Sinds 1970 overschrijden vooral de landen met een hogere ontwikkelingsgraad de draagkracht van het systeem aarde door hun levensstijl. De consumptie van de mens put de natuurlijke rijkdommen van de aarde uit, systemen worden uit evenwicht gebracht. Earth Overshoot Day, de dag dat de mens alle natuurlijke rijkdommen die de aarde kan leveren tijdens een jaar heeft opgebruikt, valt steeds vroeger. De individuele impact van een plaats, regio of persoon kan worden ingeschat op basis van de Ecologische Voetafdruk (EVA). Deze voetafdruk is opgebouwd uit zes verschillende soorten land. Hoeveel land bruikbaar is voor de mens wordt uitgedrukt aan de hand van de biocapaciteit. Het Eerlijk Aarde-aandeel (EAA) geeft aan hoeveel land elke wereldburger zou mogen gebruiken zonder met zijn levensstijl de draagkracht van de Aarde te overschrijden.
1 Los dit kruiswoordraadsel op.
Verticaal
1. Inname van land door menselijke activiteiten
2. Alle biologische materialen die de aarde kan produceren en alle afval dat de aarde kan verwerken in één jaar tijd
3. De dag in een jaar waarop de mens de draagkracht van de aarde overschrijdt, is de Earth ... Day
4. Vermogen van de aarde om het voortbestaan van biologische soorten te verzekeren binnen hun habitat
6. Land nodig om de CO2-uitstoot verbonden aan het energieverbruik te absorberen
7. Manier van voorzien in de behoeften van de huidige generatie zonder dat vermogen voor toekomstige generaties in gevaar te brengen
Horizontaal
5. Alle bioproductieve oppervlakte op aarde eerlijk verdeeld over alle mensen, noemt men het Eerlijk ...
8. De oppervlakte aarde die nodig is om te voorzien in de levensstijl van een persoon, stad of land, uitgedrukt in globale hectares, is de ecologische ...
2 Verklaar hoe het mogelijk is om te leven met een Ecologische Voetafdruk die groter is dan het Eerlijke Aardeaandeel.
3 Welke levensstijl heeft de grootste impact op de planeet? Verklaar dit door drie verschillen in levensstijl te noemen.
4 Welke soorten land van de Ecologische Voetafdruk worden gebruikt vooraleer je deze diepvriesmaaltijd met een stuk vlees kunt eten?
5 Juist of fout?
• Landen met een grote Ecologische Voetafdruk hebben doorgaans een kleine HDI. juist / fout
• De mens verbruikt wereldwijd gemiddeld meer natuurlijke hulpbronnen dan de aarde jaarlijks kan leveren. juist / fout
• De biocapaciteit van België is groot. juist / fout
• Het moment waarop de mens de natuurlijke hulpbronnen die de aarde levert heeft opgebruikt, verschuift naar een later moment in het jaar.
juist / fout
6 Zoek in de atlas de verstedelijksgraad en de industriële productie van Ethiopië en Tsjechië. Welk effect hebben deze indicatoren op de Ecologische Voetafdruk van deze landen?