ΒΕΛΤΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Ένας αποτελεσματικός καθηγητής είναι ουσιαστικά ένα πάροχος της πληροφορίας και γι’ αυτό πάντα σκέφτεται πως θα βελτιώσει τις δεξιότητές του/της στον τομέα της παρουσίασης. Μια από τις πιο σημαντικές πλευρές της επικοινωνίας είναι ο συνδυασμός περιεχομένου και τρόπου παρουσίασης σε συνάρτηση πάντα με το συγκεκριμένο ακροατήριο. Στην τάξη, αν δεν μπορείς να επικοινωνήσεις με τρόπου που είναι ταυτόχρονα κατανοητός και ενδιαφέρον για τους μαθητές σου, σταδιακά θα χάσεις το ενδιαφέρον τους για μάθηση. Για να αναπτύξεις τις δεξιότητες παρουσίασης, επικεντρώσου στη βελτίωση τους σε αυτά τα τρία σημεία: 1) Λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία 2) Αποτελεσματική χρήση του πίνακα και τον εποπτικώνοπτικών βοηθημάτων, και 3) Αποτελεσματική περιεχομένου.
και
ουσιαστική
οργάνωση
του
ΛΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Μάθε την τάξη σου. Γνώρισε το μέγεθός της, το σχεδιασμό της, το είδος του πίνακα και των εποπτικών μέσω της.
Χρησιμοποίησε την αίθουσα σαν σκηνή θεάτρου. Κινήσου μέσα της και αλληλεπίδρασε με τους μαθητές σου. Προετοιμάσου. Η προετοιμασία είναι ουσιαστική. ¨όλοι οι καλοί καθηγητές προετοιμάζονται πριν από κάθε διδασκαλία. Ιδιαίτερα όσοι διδάσκουν λίγα χρόνια και δεν έχουν βρει τα «πατήματά» τους, πρέπει να κάνουν πρόβα της διδασκαλίας τους. Μίλα δυνατά και καθαρά. Να μιλάς προς το ακροατήριο και να το βλέπεις ενώ μιλάς. Μίλα λίγο πιο δυνατά απ’ ότι στην καθημερινή σου ζωή. Διαμόρφωσε τον τόνο, το ύφος και την ταχύτητα του λόγου σου. Προσπάθησε να μην μιλάς μονότονα. Χρησιμοποίησε επιτονισμούς για έμφαση. Κάνε εμφατικές παύσεις. Προσπάθησε να αποφύγεις τα «εεε, χμμμ» κλπ, και αντικατέστησε τα με παύσεις γεμάτες νόημα. Χρησιμοποίησε χειρονομίες και εκφράσεις του προσώπου που σε βοηθούν να εξηγήσεις, αν δώσεις έμφαση και να επικοινωνήσεις με το περιεχόμενο. Προσοχή όμως, να μην αναπτύξεις τικ και τυπικές αντιδράσεις που θα κάνουν το ακροατήριο να αφαιρεθεί. Για να βρεις αν το κάνεις αυτό, βάλε ένα συνάδελφό σου να παρακολουθήσει μια παράδοσή σου, ή, για τους ποιο προχωρημένους, μαγνητοσκόπησε μια παράδοσή σου.
Ανάπτυξη μια προσωπική εικόνα διδασκαλίας. Αποφάσισε πως θες να είσαι και τι τρόπους θες να χρησιμοποιήσεις. Για παράδειγμα, θες να είσαι η σιωπηλή δύναμη, χιουμορίστας, επίσημος ή ανεπίσημος; Όποια εικόνα είναι κατάλληλη για σένα, πρέπει να στοχεύσεις στο να σου είναι εύκολη και πρακτική, να σου ταιριάζει. Η επιτήδευση στη διδασκαλία αναγνωρίζεται εύκολα από τους μαθητές. Δείξε πάθος και ενθουσιασμό για το θέμα σου. Αν δε σε ενδιαφέρει αυτό που διδάσκεις, μην περιμένεις από τους μαθητές σου να ενδιαφερθούν επίσης. Ανάδειξε τα ενδιαφέροντα σημεία τους μαθήματός σου. Μη διαβάζεις τις σημειώσεις σου ή τις παρουσιάσεις σου. Αν το κάνεις μειώνεις την ενεργητικότητά σου και αποξενώνεσαι από το ακροατήριο σου. «Συνομίλησε» και πρόσεξε το ακροατήριο σου. Έχε οπτική επαφή με τους μαθητές σου, όχι με τον τοίχο ή τον πίνακα. Ανάπτυξη μια ουσιαστική σχέση με την τάξη σου. Νιώσε ότι σε παρακολουθούν. Αν σου φαίνονται ότι έχουν «χαθεί στη μετάφραση» χρησιμοποίησε το χρόνο σου για να εξηγήσεις ασάφειες και να απαντήσεις σε ερωτήσεις τους. Μην παίρνεις τον εαυτό σου πολύ στα σοβαρά. Μάθε να αστειεύεσαι με τον εαυτό σου και τα λάθη σου. Βάλε το αστείο την τάξη, αλλά κατεύθυνέ το
προς εσένα και όχι προς τους μαθητές και τις απόψεις τους. Προγραμμάτισε το χρόνο σου. Μην ξεκινάς πολύ νωρίς ή πολύ αργά. Οι μαθητές συχνά δε θυμούνται πράγματα που λέγονται προς το τέλος της ώρας.
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΟΠΤΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΙΝΑΚΑ Γράφε καθαρά και μεγάλα γράμματα, ώστε να φαίνονται και από το πίσω μέρος της τάξης Οργάνωσε το υλικό στον πίνακα, από πάνω προς τα κάτω και από αριστερά προς τα δεξιά. Μην στριμώχνεις τις λέξεις στο κάτω μέρος του πίνακα ή στις άκρες του. Οι μαθητές πίσω δε βλέπουν στο κάτω μέρος του πίνακα και συνήθως κανείς στις άκρες δεξιά ή αριστερά. Υπογράμμιζε τα βασικά σημεία, τα συμπεράσματα. Χρησιμοποίησε και άλλα χρώματα για έμφαση. Πριν ξεκινήσεις τη διδασκαλία εφοδιάσου με ότι χρειάζεσαι. Σβήσε τον πίνακα μόνο όταν ξεμείνει από χώρο. Αν γράψει κάποιο λάθος ένας μαθητής, μη το σβήνεις, αλλά διόρθωσέ το από πάνω.
ΧΡΗΣΗ ΕΠΟΠΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ, όπως ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ. Μην χρησιμοποιείς άσκοπα οπτικά μέσα. Αυτά πρέπει να συμβάλουν στη γρήγορη κατανόηση και να υποστηρίζουν τα βασικά σημεία. Έχε έτοιμες τις παρουσιάσεις σου και όποιο άλλο οπτικό βοήθημα από πριν (σχεδιασμός). Μίλα στο ακροατήριό σου και ΟΧΙ στην οθόνη. Χρησιμοποίησε το οπτικό υλικό για να βελτιώσεις την παρουσίαση σου, ΟΧΙ για να αντικαταστήσεις τη λεκτική παρουσίαση. Ρύθμισε το οπτικό με το ακουστικό μέρος της παρουσίασης σου. Χρησιμοποίησε όσα οπτικά χρειάζεσαι, ουκ εν τω πολλώ το ευ.
βοηθήματα
Σχεδίασε την παρουσίαση σου με σαφήνεια και απλότητα στο μυαλό σου. Χρησιμοποίησε απλές λέξεις και φράσεις. Οπτικοποίησε το περιεχόμενο σου. Χρησιμοποίησε μια γραμματοσειρά που είναι εύκολη και καθαρή, όπως την Times New Roman, την Ariel ή την Helvetica. Πρόσεξε ώστε το μέγεθος να είναι αρκετά μεγάλο για να φαίνεται και από πίσω. Υπολόγισε ότι αυτό είναι περίπου το 24.
Χρησιμοποίησε κεφαλαία και μικρά γράμματα. Μόνο το ένα ή το άλλο κουράζουν. Απλός σχεδιασμός. Πολλές λέξεις ή γραφικά ή χρώματα αποσυντονίζουν τους μαθητές και χάνουν τα βασικά σημεία. Γράφε μικρές φράσεις και αποσπάσματα από τα βιβλία.
όχι
ολόκληρα
Δώσε έναν τα τίτλο σε κάθε διαφάνεια. Βοηθά τους μαθητές να οργανώσουν τη σκέψη τους. Χρησιμοποίησε ανακεφαλαιώσεις. Μη βάζεις πολλά σημεία σε κάθε διαφάνεια. 4 με 6 βουλίτσες σε κάθε διαφάνεια είναι υπεραρκετές. Μην «μπουκώνεις» τις διαφάνειες με κείμενο. Είναι δυσκολοδιάβαστο. Χρησιμοποίησε χρώματα για έμφαση και οργάνωση, αλλά με μέτρο. Μην μπλέκεις πολλά χρώματα μαζί, μάθημα κάνουμε όχι πίνακα ζωγραφικής. Πρόσεξε την αισθητική των χρωμάτων, να αναδεικνύουν το κείμενο (ενδεικτικά προτείνονται το πράσινο, το μπλε και το καφέ – δεν αποσυντονίζουν το θεατή) Σχεδίασε διαγράμματα και πίνακες που είναι απλοί και καθαροί, με αναγνωρίσιμα σύμβολα. Κι εδώ προσοχή στα χρώματα. Οι μαθητές πρέπει να μπορούν διαβάσουν όλα τα δεδομένα (οι διαφάνειες ΔΕΝ είναι βιβλίο)/
Χρησιμοποίησε οριζόντιο σχεδιασμό κι όχι κάθετο. Τα μηχανήματα προβολή είναι ρυθμισμένα για οριζόντια και όχι κάθετη παρουσίαση.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ Σχεδίασε το περιεχόμενο. Σκέψου το επίπεδο των μαθητών σου, τους στόχους του μαθήματος και το είδος του υλικού που θα χρησιμοποιήσεις. Να έχεις ΔΟΜΗ. Αρχή, μέση και τέλος σε κάθε διδασκαλία. Απαρίθμησε τους στόχους και τη ροή του μαθήματος ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ. Οργάνωσε το μάθημα στηριγμένος σε μια συγκεκριμένη οπτική. Πώς θέλεις να προχωρήσει η διδασκαλία; Τί πρέπει να πεις πριν και τι θα ακολουθήσει; Θυμήσου, η προσοχή εντός τυπικού μαθητή διαρκεί 15-20 λεπτά. Κάθε 15-20λεπτά ή άλλαξε τη μέθοδό σου ή βάλε μια δραστηριότητα. Χρησιμοποίησε διαφορετικές μεθόδους σε κάθε διδασκαλία. Δίνε χρόνο αναμονής στους μαθητές όταν ρωτάς κάτι. Τα 2 δευτερόλεπτα ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ χρόνος. Τα 10 δευτερόλεπτα αυξάνουν κατά πολύ τον αριθμό των ουσιαστικών απαντήσεων.