Antonis kalogirou h dynamiki tis epityxias by Dimitris Liodakakis

Εκεί έξω, πέρα από τις σωστές πράξεις και τις λάθος πράξεις, υπάρχει ένας αγρός. Εκεί θα σε συναντήσω. Rumi

Εισαγωγικό σημείωμα Αθήνα, 1994 Ήμουν έτοιμος να φύγω από το σπίτι για το αεροδρό μιο. Πήγαινα στην Κύπρο να κάνω ένα σεμινάριο. Τότε η μικρή μου κόρη μού είπε ότι είχε να μου δώσει ένα δώρο. Παραξενεύτηκα, γιατί δεν υπήρχε κανένας επιφανειακός λόγος για εκείνη της την ενέργεια. Τη ρώτησα γιατί ήθελε να μου κάνει δώρο χωρίς λόγο και εκείνη μου απάντησε: "Γιατί γιορτάζεις. Σήμερα είναι η πρώτη μέρα της υπό λοιπης ζωής σου". Τι μεγάλη αλήθεια! Όλοι θα ήμαστε πιο ευτυχισμένοι αν μπορούσαμε να βιώσουμε ότι η κάθε μέρα της ζωής μας είναι ή τουλάχιστον πρέπει να είναι μια μέρα γιορτής. Μια γιορτή για την ομορφιά της ζωής, που ορισμένες φορές ξε χνάμε να τη δούμε, αλλά και για την τελειότητα του εαυτού μας στο συγκεκριμένο σημείο της εξέλιξης του.

Η δυναμική της επιτυχίας

Μια φορά, σε ένα μου σεμινάριο, ένας φίλος ακροατής, ο Μάριος Σωκράτους, μου έδωσε ένα τετράστιχο που νομίζω ότι αξίζει να το γράψω εδώ και να το αφιερώσω σε όλους εσάς που κρατάτε στα χέρια σας αυτό το βιβλίο:

Όταν ο πόνος σκεπάσει την καρδιά σου κανένα δάκρυ μη σκεπάσει τη ματιά σου για να μπορείς να δεις τον ήλιο που πάντα συνεχίζει να υπάρχει. Έτσι είναι. Ένας ολόλαμπρος ήλιος, ακόμα κι όταν πρόσκαιρα είναι κρυμμένος πίσω από τα σύννεφα του σή μερα, περιμένει για να φωτίσει και να γεμίσει με ευτυχία την υπόλοιπη ζωή σου, όποιος κι αν είσαι, ό,τι κι αν έχεις κάνει μέχρι σήμερα, όσο δυστυχισμένος και μόνος κι αν ή σουν μέχρι τη στιγμή αυτή. Σ' αυτό το βιβλίο θα προσπαθήσω να μοιραστώ μαζί σου ορισμένες αλήθειες, που μέσα από μια έντονη ζωή 50 χρόνων κατάφερα να συγκεντρώσω διαβάζοντας βιβλία φωτισμένων ανθρώπων, ζώντας και βιώνοντας την κάθε στιγμή που η σοφία της φύσης μού χάρισε, αλλά κυρίως παίρνοντας εμπειρίες, γνώσεις, ομορφιά και έμπνευση α πό τους χιλιάδες πανέμορφους ανθρώπους που παρακο λούθησαν τα σεμινάρια μου από το 1972 μέχρι σήμερα. Όλοι εκείνοι μού έμαθαν με τον καλύτερο τρόπο (με την ίδια τους τη ζωή) τις μεγάλες αλήθειες του Σύμπαντος. Τις αλήθειες εκείνες που ελπίζω να βοηθήσουν κι εσένα να πολλαπλασιάσεις τις ευτυχισμένες σου στιγμές και από εδώ και πέρα να ζήσεις μια ζωή πιο δημιουργική, πιο όμορφη και πιο ευτυχισμένη, όπως πραγματικά σου αξίζει.

Εισαγωγικό σημείωμα

Όλοι οι άνθρωποι έχουμε δικαίωμα στην ευτυχία. Ό λοι ΜΠΟΡΟΥΜΕ να πραγματοποιήσουμε τα όνειρα μας. Όλοι έχουμε τη δυνατότητα να ωριμάσουμε μέσα στο μεγα λείο της αγάπης. Η αγάπη, που είναι το σημαντικότερο συστατικό της ευτυχίας μας, είναι ένα αναφαίρετο δικαίωμα του ΚΑΘΕ ανθρώπου. Όποιος κι αν είσαι εσύ που διαβάζεις αυτές τις γραμμές, είτε είσαι φτωχός είτε πλούσιος, είτε επιτυχημέ νος είτε αποτυχημένος, είτε είσαι μόνος είτε όχι, έχεις το δικαίωμα αλλά και την υποχρέωση ΝΑ ΑΓΑΠΗΘΕΙΣ και ΝΑ ΑΓΑΠΗΣΕΙΣ, κάνοντας κάθε μέρα της ζωής σου να είναι μια μέρα γιορτής. Θα ήθελα να κλείσω αυτό το εισαγωγικό σημείωμα με μια ιστορία. Συνέβη σε ένα χωριό στο οποίο ζοΰσε ένας γέ ρος σοφός που είχε γίνει γνωστός σε Δύση και Ανατολή για την ικανότητα του να απαντάει σωστά σε οποιαδήποτε ερώτηση, όσο δύσκολη και αν ήταν. Στο ίδιο χωριό ζούσαν δύο πιτσιρικάδες, σκέτα διαβο λάκια, που ήθελαν πολύ να βρουν κάποια ερώτηση στην ο ποία ο γέρος σοφός να μην μπορεί να απαντήσει. Έψαξαν λοιπόν πολύ, και τη βρήκαν. "Θα πάρουμε ένα μικρό ζωντανό πουλάκι", είπαν με ταξύ τους, "θα το κρατήσουμε στις χούφτες μας και θα πά με να ρωτήσουμε το γέρο σοφό αν το πουλάκι ζει. Αν μας απαντήσει "ναι", τότε εμείς θα σφίξουμε λίγο τα χέρια μας και θα του πούμε: "Έκανες λάθος, το πουλί είναι ψόφιο". Αν πάλι μας πει "όχι", τότε θα ανοίξουμε τα χέρια μας και το πουλάκι, ολοζώντανο, θα πετάξει για τη φωλιά του". Πράγματι λοιπόν, πιάνουν ένα πουλάκι στις χούφτες τους, πάνε στο γέρο σοφό και τον ρωτούν:

Η δυναμική της επιτυχίας

"Παππού, θέλουμε να μας πεις αν το πουλάκι που κρα τάμε στα χέρια μας είναι ζωντανό ή νεκρό". Ο σοφός γέρος τους κοιτάει στα μάτια, χαμογελάει τρυφερά και με πολλή αγάπη στη φωνή του τους λέει: "Παιδιά μου, προσέξτε καλά αυτό που θα σας πω. Δε χρειάζεται παρά ένα σφίξιμο των χεριών σας και το που λάκι θα πεθάνει. Ή ένα άνοιγμα και το πουλάκι θα πετά ξει ελεύθερο, όπως η φύση το όρισε να ζήσει. Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο κρατάτε στις χούφτες σας και τη δική σας τη ζωή. Είναι στο χέρι σας, αν θέλετε, να την κρατήσετε φυλα κισμένη μέσα στο θανάσιμο σφιχταγκάλιασμα της άγνοι^ ας, της δειλίας και της αδυναμίας που οδηγεί πάντα στο μαρασμό και στο θάνατο. Είναι στο χέρι σας όμως και να την αφήσετε να πετά ξει στα ουράνια και σαν δυνατός, περήφανος και όμορφος: αϊτός να φτάσει όσο πιο μακριά και πιο ψηλά μπορεί, μα ζεύοντας γνώση, ομορφιά και αγάπη".

Ζήτησα ένα σωρό πράγματα για να μπορώ να απολαύσω τη ζωή. Μου δόθηκε η ζωή για να μπορώ να τ' απολαύσω όλα. Roy Campanella

Κεφάλαιο Πρώτο

Πώς

βλέπουμε τη ζωή Μια μεγάλη πολυεθνική εταιρεία κατασκευής παπου τσιών αποφάσισε κάποτε να επεκτείνει τις δραστηριότη τες της στην Αφρική. Πριν από κάθε άλλη ενέργεια, έδωσε εντολή στον υπεύθυνο του marketing να πάει για δεκαπέ ντε μέρες στην Αφρική και να κάνει μια έρευνα της αγο ράς. Εκείνος, τη δέκατη πέμπτη μέρα, τρομοκρατημένος τηλεγράφησε στην εταιρεία του: "Σταματήστε κάθε δραστηριότητα. Αγορά εντελώς α κατάλληλη. Εδώ οι άνθρωποι δε φοράνε παπούτσια". Τρεις μήνες αργότερα, μια άλλη πολυεθνική εταιρεία, ανταγωνιστική της πρώτης, πριν πάρει τη δική της απόφα-

Η δυναμική της επιτυχίας

ση για επέκταση των εργασιών της στην Αφρική, έστειλε το δικό της υπεύθυνο του marketing για να κάνει έρευνα της αγοράς. Δεκαπέντε μέρες αργότερα, εκείνος τηλεγράφησε ενθουσιασμένος στην εταιρεία του: "Αυξήστε άμεσα την παραγωγή. Μεγάλες δυνατότη τες πωλήσεων. Εδώ οι άνθρωποι δε φοράνε παπούτσια". Η πραγματικότητα που αντιμετώπισαν οι πρωταγωνι στές της ιστορίας μας ήταν η ίδια και για τους δύο: "Οι άν θρωποι δε φοράνε παπούτσια". Αυτή η ίδια πραγματικό τητα όμως ερμηνεύτηκε εντελώς διαφορετικά από τον κα θένα. Μήπως δεν κάνουμε το ίδιο στη ζωή μας κι εμείς; Δεν έχουμε ένα σωρό γεγονότα που άλλοτε τα βλέπουμε σαν ευκαιρίες για εξέλιξη, για δημιουργία, για ομορφιά και άλλοτε τα ίδια ή παραπλήσια γεγονότα μάς θυματοποιούν και τα βλέπουμε σαν αιτίες και αφορμή για πόνο και δυστυχία; Μήπως υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος γι' αυ τό ή μήπως δεν μπορούμε να δούμε σωστά την πραγματικό τητα και την αλήθεια από κάποια άγνωστη για μας αιτία; Ένας καθηγητής πανεπιστήμιου στην Αμερική έδωσε κάποτε μια διάλεξη για τον αλκοολισμό και τα προβλήμα τα που δημιουργεί. Μέσα στην κατάμεστη αίθουσα υπήρχε και μια ομάδα τριάντα περίπου αλκοολικών, τους οποίους είχαν φέρει από ένα κοντινό ίδρυμα με την ελπίδα να βοη θηθούν από εκείνα που θα άκουγαν. Ο καθηγητής, σε κάποιο σημείο της ομιλίας του, έ βγαλε από την τσέπη του ένα κουτάκι και ζήτησε να του φέρουν δύο ποτήρια. Έβαλε στο ένα ποτήρι νερό και στο άλλο αλκοόλ, άνοιξε το κουτάκι, και αφού ζήτησε την προ σοχή του ακροατηρίου έβγαλε ένα ζωντανό σκουλήκι, το έ βαλε μέσα στο ποτήρι με το νερό και είπε:

Πώς βλέπουμε τη ζωή

"Προσέξτε, σας παρακαλώ, τις προσπάθειες που θα κάνει, το σκουλήκι για να βγει από το ποτήρι και κοιτάξτε τι θα γίνει στη συνέχεια". Ύστερα πήρε με ένα τσιμπιδάκι το σκουλήκι και το έ βαλε στο ποτήρι με το αλκοόλ. Το σκουλήκι, όπως ήταν φυ σικό, πέθανε ακαριαία. Στη συνέχεια ο καθηγητής ρώτησε το ακροατήριο του: "Τι καταλάβατε από αυτό που έγινε τώρα;" Τότε πετάχτηκε ένας από την ομάδα των αλκοολικών και του είπε: "Εγώ κατάλαβα ότι όταν πίνω, σκοτώνω τα μικρόβια". Έτσι είναι φίλοι μου Πάντα βλέπουμε εκείνο που μας βολεύει στη συγκεκριμένη στιγμή, έστω κι αν αυτό είναι έ νας δρόμος που οδηγεί πολλές φορές σε αδιέξοδο την προ σωπική μας πορεία προς την επιτυχία, την ευτυχία, την πα ραδοχή και την αγάπη. Όλοι μας βλέπουμε καθημερινά τον κόσμο που έχουμε μέσα μας. Αν πάμε μια εκδρομή σε ένα όμορφο τοπίο μαζί με δέκα ζωγράφους και τους ζητήσουμε να ζωγραφίσουν Ε ΚΕΙΝΟ ΠΟΥ ΒΛΕΠΟΥΝ, θα υπάρξει ποτέ περίπτωση να φτιάξουν δυο απ' αυτούς την ίδια εικόνα; Υπάρχει ποτέ πι θανότητα, έστω και αν οι ζωγραφικές τους ικανότητες εί ναι ακριβώς οι ίδιες, να απεικονίσουν το τοπίο στο χαρτί με τον ίδιο τρόπο; Κάτι τέτοιο είναι αδύνατο για έναν απλό και μοναδι κό λόγο: ο καθένας το βλέπει με το δικό του τρόπο. Με τον τρόπο που οι πεποιθήσεις του το καθορίζουν. Αλήθεια, σ' αυτή την περίπτωση, ή σε οποιαδήποτε άλλη σχετική, πού είναι η αντικειμενική πραγματικότητα; Μήπως έχουμε μά θει να πιστεύουμε πως αντικειμενική πραγματικότητα ει-

Η δυναμική της επιτυχίας

ναι εκείνο που πιστεύουν οι πολλοί; Κι αν είναι έτσι, είναι αυτό το σωστό; Από την άλλη, είναι δυνατό να μην υπάρχουν κάποιες αντικειμενικές αλήθειες; Είναι δυνατό να μην υπάρχουν κάποιοι φυσικοί νόμοι, κάποιοι νόμοι που διέπουν όλο το Σύμπαν, κάποιοι νόμοι που η θεϊκή σοφία τους δημιούρ γησε για να μπορούν να λειτουργούν τα πάντα με την τελει ότητα αλλά και την τεράστια ομορφιά που έχει η φύση; Προσωπικά πιστεύω ότι υπάρχουν αντικειμενικές α ξίες που ορίζουν αυτό που ονομάζουμε πραγματικότητα ή "αλήθειες του Σύμπαντος". Όμως επίσης πιστεύω ότι οι α ξίες αυτές δεν είναι αναγκαστικά εκείνες που πιστεύουμε ή εκείνες που ο τρόπος ζωής μας μέχρι σήμερα μας έχει επιβάλλει. Η κοινωνική ομάδα μέσα από την οποία προ σπαθούμε να βιώσουμε τη ζωή, να μάθουμε και να εξελι χθούμε, δε δημιουργεί κατ' ανάγκη τους σωστούς κανόνες, τις σωστές αρχές και τα σωστά πρότυπα. Σήμερα οι περισσότεροι από εμάς βιώνουμε μια πραγ ματικότητα η οποία δεν μας ικανοποιεί. Θέλουμε (γιατί είναι ανθρώπινη ανάγκη) να πολλα πλασιάσουμε τις ευτυχισμένες μας στιγμές. Θέλουμε να μειώσουμε τα προβλήματα μας, να φτιά ξουμε καλύτερες σχέσεις και να ζήσουμε με υγεία : Τα θέλουμε όλα αυτά, αλλά δεν ξέρουμε κάποιες βα σικές αλήθειες, που όταν τις γνωρίσουμε θα ανοίξουμε τις πόρτες που οδηγούν στην απόκτηση τους. Όταν βλέπουμε τα γεγονότα, τους ανθρώπους και τις συνθήκες σαν αιτία των προβλημάτων μας. Όταν ψάχνουμε να βρούμε τη λύση στην πιθανή αλλα γή των άλλων.

Πώς βλέπουμε τη ζωή

Όταν η κατάκτηση πραγμάτων και ανθρώπων πιστεύ ουμε ότι είναι η απάντηση στις αγωνίες μας, τότε είναι σί γουρο πως δεν έχουμε ακόμα ανακαλύψει το μονοπάτι που οδηγεί στη λεωφόρο της ευτυχίας. Όμως τι μπορεί να είναι εκείνο που μας κάνει να βλέ πουμε με ΕΝΤΕΛΩΣ διαφορετικό τρόπο τα πράγματα στη ζωή μας; Τι μας οδηγεί να κάνουμε εντελώς διαφορετικές επι λογές ο ένας από τον άλλον κάτω από τις ίδιες συνθήκες; Τι μας κάνει να έχουμε διαφορετικές επιλογές ακόμα και εμείς οι ίδιοι σε διαφορετικές στιγμές της ζωής μας; Γιατί δύο παιδιά που έζησαν και μεγάλωσαν μέσα στην ίδια οικογένεια και κάτω από τις ίδιες φαινομενικά συνθήκες να παρουσιάζουν τόσο σημαντικές διαφορές; Τι μας κάνει να παίρνουμε αρνητική ή θετική στάση α πέναντι στις εμπειρίες που καθημερινά βιώνουμε; Η απάντηση σε όλα αυτά πιστεύω πως είναι οι διαμορ φωμένες πεποιθήσεις μας. Από πολύ μικρά παιδιά διαμορ φώνουμε ένα σύστημα επιλογών το οποίο, αν εμείς στην πορεία δεν το αναπροσαρμόσουμε, καθορίζει το μέλλον μας. Ο Τόμας Χάρις, στο βιβλίο του "Είμαι ΟΚ, είσαι ΟΚ" αναλύοντας τη θεωρία της "Συναλλακτικής Ανάλυσης" που είναι ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει στη μελέτη της ανθρώπι νης ψυχολογίας, γράφει: "Στην ηλικία των εφτά χρόνων, ο άνθρωπος διαμορφώ νει το σενάριο της ζωής του, το οποίο περιέχει όλα τα πι στεύω, τις αξίες και τις πεποιθήσεις του, καθώς επίσης και όλες τις λεπτομέρειες της υπόλοιπης ζωής του, που πηγά ζουν μέσα από αυτές".

Η δυναμική της επιτυχίας

Ευτυχώς όμως για μας, το γεγονός ότι από τα εφτά μας χρόνια έχουμε αποφασίσει για τη μελλοντική μας ζωή δεν είναι απόλυτο. Το σενάριο της ζωής μας όχι μόνον επιδέ χεται τροποποιήσεις, αλλά και ολοκληρωτική αλλαγή. Τους περισσότερους από εμάς σήμερα μας κυβερνάει το σενάριο της ζωής που έφτιαξε ο εφτάχρονος εαυτός μας. Σ' αυτό το βιβλίο θα προσπαθήσω να μοιραστώ μαζί σου όλους τους τρόπους που οδηγούν στην αλλαγή αυτού του σεναρίου. Εκείνο που νομίζω ότι θέλουμε όλοι μας είναι να μπο ρέσουμε με τις κατάλληλες αλλαγές των πεποιθήσεων μας να ξαναγράψουμε το σενάριο της ζωής μας, αλλά αυτή τη φορά σύμφωνα με τις σημερινές μας ανάγκες, έτσι ώστε να ζήσουμε μια ευτυχισμένη ζωή που θα είναι ταυτόσημη με τις επιθυμίες, τα όνειρα και τα πιστεύω μας. Μια ζωή που δε θα μας κάνει θύματα των καταστάσεων ή των εξαρτή σεων ή των λαθεμένων πεποιθήσεων μας, αλλά κυρίαρχο της, έτσι ώστε να μπορούμε να απολαύσουμε την ομορφιά της και να ζήσουμε ευτυχισμένοι.

Οι άλλοι φταίνε Πιστεύω πως η πρώτη βασική πεποίθηση που χρειάζε ται αναθεώρηση είναι εκείνη που μας κάνει να πιστεύουμε πως "οι άλλοι φταίνε για ό,τι μας συμβαίνει". Νομίζω ότι ήρθε πια ο καιρός να κοιτάξουμε μέσα μας και να πούμε στους εαυτούς μας ΟΛΗ την αλήθεια. ΝΑΙ, η ζωή μου, οι

Πώς βλέπουμε τη ζωή

χαρές και οι πίκρες μου, τα πλούτη και η φτώχεια μου, τα δάκρυα και τα γέλια μου, οι φωνές και η σιωπή μου, οι α γάπες και τα μίση μου, η ευτυχία και η δυστυχία μου είναι έργο ΔΙΚΟ ΜΟΥ. ΕΓΩ είμαι εκείνος που είτε χτίζω τη ζωή μου με τρόπο ικανό να αντέχει σε όλους τους αέρηδες είτε την κάνω σαν χάρτινο καλύβι που είναι ανίκανο να αντισταθεί και στο πιο μικρό φύσημα. Πολλοί από εσάς που διαβάζετε αυτό το βιβλίο ίσως να μη συμφωνείτε αυτήν τη στιγμή με τούτες τις απόψεις. Όμως, ανεξάρτητα από αυτό, ας προβληματιστούμε ψά χνοντας για την αλήθεια και τη σοφία που έκρυβαν τα λό για του σοφού γέρου στην ιστορία του εισαγωγικού μου σημειώματος. Ας προσπαθήσουμε να βρούμε τους δρό μους εκείνους της ανθρώπινης γνώσης που θα μας οδηγή σουν στην ομορφιά της ζωής, στην αγάπη, στη χαρά, στην ευτυχία, σε ένα καλύτερο αύριο. Αν η ζωή μας δεν είναι ά μεσα ελεγχόμενη από εμάς, αν όλα όσα θα θέλαμε να κά νουμε ή να αποκτήσουμε δεν είναι το αποτέλεσμα των δι κών μας ενεργειών, τότε ποιανού πράξεις και αποφάσεις θα μπορούσαν να είναι; Μήπως υπάρχει μια δύναμη που αποφασίζει ποιος θα είναι ευτυχισμένος και ποιος δυστυχισμένος, με βάση κά ποιες άγνωστες συμπάθειες ή αντιπάθειες που έχει; Μήπως υπάρχει κάποιος αμείλικτος δικαστής που τι μωρεί σχεδόν όλο τον κόσμο (μια και είναι πολύ λίγοι ε κείνοι που πιστεύουν ότι είναι ευτυχισμένοι) και τον βασα νίζει με μια ατέλειωτη σειρά προβλημάτων; Μήπως ο άνθρωπος γεννιέται τυχαία σε μια στιγμή εν θουσιασμού των γονιών του, ζει μια ζωή άμεσα εξαρτη-

Η δυναμική της επιτυχίας

μένη από συγκυρίες και τυχαίες καταστάσεις και πεθαίνει όταν τύχει να αρρωστήσει ή να σκοτωθεί ή όταν έρθει κά ποτε το πλήρωμα του χρόνου; Μήπως ο άνθρωπος είναι μια ποσότητα σάρκας και μερικά κιλά κόκαλα, και σε τελευταία ανάλυση δε διαφέ ρει πολύ από ένα άλογο ή ένα γουρούνι; Είναι ποτέ δυνατόν η ανθρώπινη ζωή να είναι απόλυ τα προκαθορισμένη, χωρίς τη δυνατότητα παρέμβασης; Είναι δυνατό να ζούμε και κάποιος άλλος (όποιος κι αν είναι) να καθορίζει με κάθε λεπτομέρεια το τι θα γίνει; Είναι δυνατόν τα άστρα, το κισμέτ, το κάρμα, το πε πρωμένο ή όποια άλλη προϋπόθεση να μας έχουν απόλυτα δέσμιους και ανίκανους για προσωπική παρέμβαση; Αν ναι, τότε πού είναι η περίφημη "ανθρώπινη βούληση"; Πιστεύω πως το "συν Αθηνά και χείρα κίνει" είναι η απάντηση στα πιο πάνω ερωτηματικά. Σίγουρα, όσοι πιστεύουν στην ύπαρξη του Θεού, αλλά και όσοι δεν πιστεύουν σ' αυτήν, συμφωνούν πως ο άν θρωπος διαφέρει από τα υπόλοιπα δημιουργήματα του Σύ μπαντος, γιατί είναι το μόνο που έχει τη δυνατότητα παρέμ βασης στη ζωή του μέσω της "ανθρώπινης βούλησης". Αυτό είναι και το μεγαλύτερο δώρο που θα μπορούσε να μας δώσει ο Θεός: τη δυνατότητα να περνάμε στη σφαί ρα της ομορφιάς, της χαράς και της ευτυχίας, γεμίζοντας με αγάπη την καρδιά και τη ζωή μας με μοναδικό όπλο την προσωπική μας παρέμβαση στα γεγονότα. Αν δεχτούμε ό μως ότι η δυνατότητα παρέμβασης είναι ουσιαστική και σημαντική, τότε πρέπει να ανακαλύψουμε μέχρι πού μπο ρεί να φτάσει αυτή η ενεργοποίηση της βούλησης και ποια είναι κατ' επέκταση η πραγματική σημασία της.

Πώς βλέπουμε τη ζωή

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, όλοι όσοι ασχολή θηκαν με τη μελέτη της φύσης του ανθρώπου, φιλόσοφοι, διανοητές, ερευνητές, επιστήμονες, μύστες, δημιουργοί της δυτικής αλλά και της ανατολικής κουλτούρας, μπορεί να διαφώνησαν σε ορισμένα βασικά στοιχεία της, αλλά συμ φώνησαν τουλάχιστο σε ένα. Και το σημείο στο οποίο ό λοι συμφώνησαν είναι η ύπαρξη της "Εσωτερικής Ανθρώπι νης Δύναμης", που είναι η συνισταμένη των πνευματικών, των ψυχικών και των σωματικών δυνάμεων που υπάρχουν σε ΚΑΘΕ άνθρωπο. Όλες οι μεγάλες θρησκείες και οι δημιουργοί τους (Χριστός, Βούδας, Μωάμεθ), όπως και όλα τα φωτισμένα μυαλά της ανθρώπινης ιστορίας από τότε που υπάρχει γρα πτός λόγος, διδάσκουν πως ο άνθρωπος διαθέτει όλα εκεί να τα όπλα που χρειάζεται για να κερδίσει τον αγώνα της ζωής. Τον αγώνα που οδηγεί στην κατάκτηση της εσωτερι κής ειρήνης, του χαμόγελου, της χαράς, της αγάπης, κάθε όμορφου στοιχείου της φύσης. Ο Χριστός είπε: "Πίστεψε και θα μπορέσεις να κάνεις περισσότερα από όσα κάνω εγώ". Ο Βούδας, ο Μωάμεθ αλλά και πιο παλιά ο Πλάτω νας, ο Πυθαγόρας και ο Σωκράτης εξύμνησαν τη δυνατό τητα του ανθρώπου να ακολουθήσει τους δρόμους εκείνους που θα τον οδηγήσουν όχι μόνο στην ικανότητα πραγμάτωσης των γήινων ονείρων του, αλλά και στην πραγμα τοποίηση μιας πορείας που οδηγεί στην ενεργοποίηση όλου του δυναμικού του. Ενός δυναμικού που ΟΛΟΙ, χωρίς ουσιαστικές διαφορές στη διατύπωση, το ονομάζουν θείο, τουλάχιστον όσον αφορά στην ποιότητα του περιεχομένου του.

Η δυναμική της επιτυχίας

Πιστεύω πως όλοι οι άνθρωποι, σε όποιο μορφωτικό, οικονομικό ή κοινωνικό επίπεδο κι αν βρίσκονται, μπο ρούν όχι μόνο να κάνουν τη ζωή τους καλύτερη, αλλά κάτι πολύ περισσότερο: να τη φτιάξουν όπως εκείνοι θέλουν. Είναι λογικό ίσως να υπάρχει η απορία: Πώς είναι δυνατό να φτιάξω τη ζωή μου όπως τη θέλω όταν υπάρχουν πόλεμοι, εισβολές, οικονομικές καταστρο φές, αρρώστιες και θάνατοι; Πώς μπορώ να αγνοήσω το κοινωνικό σύνολο και τη δύναμη που ασκεί επάνω μου η συμπεριφορά του; Πώς μπορώ να δω διαφορετικά όλα αυτά τα αρνητικά για μένα γεγονότα; Ξεκινώντας από το κοινωνικό σύνολο, θα ήθελα με τη σειρά μου να ρωτήσω: Μπορεί η ζωή μου να εξαρτάται από τη γνώμη των άλ λων και να είναι δική μου; Μπορεί να πρέπει να είμαι ευτυχισμένος ή δυστυχι σμένος ανάλογα με το τι πιστεύει ο γείτονας για μένα; Όχι βέβαια. Εμείς πρέπει να είμαστε εκείνοι που θα κρίνουμε ποιους δρόμους εξέλιξης θα ακολουθήσουμε. Ε μείς πρέπει να αποφασίζουμε για το τι είναι σωστό και τι λάθος για τον εαυτό μας και όχι οι άλλοι, που είναι λογικό να κρίνουν πάντα με βάση τις δικές τους ανάγκες και πε ποιθήσεις. Γι' αυτό και είναι δικαίωμα και υποχρέωση μας να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας και να την οδηγή σουμε στα μέρη εκείνα που πάντα ονειρευόμασταν να ζή σουμε, πλημμυρισμένοι με αγάπη, χαρά και κυρίως με αν θρώπινη επικοινωνία και ειρήνη. Όσον αφορά στο πρώτο σκέλος της ερώτησης, εδώ έ χω να πω ότι οι νικητές της ζωής διαφέρουν από τους ηττη-

Πώς βλέπουμε τη ζωή

μένους, όχι γιατί αυτοί είναι "οι τυχεροί" και δε βρίσκονται μπροστά σε άσχημα γεγονότα ή σε συνθήκες που δημιουργούν προβλήματα, αλλά γιατί ξέρουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αντιδράσουν σ' αυτά. Τα γεγονότα δε δημιουργούν το χαρακτήρα μας, απλώς τον αποκαλύπτουν. Ο τρόπος αντίδρασης μας στο δυσαρεστο αλλά και στο ευχάριστο γεγονός είναι εκείνος που μας κατατάσσει στην ομάδα των νικητών ή στην ομάδα των ητ τημένων της ζωής. Αν η αντίδραση μας είναι υποταγή, παθητικότητα, μοιρολατρία, άγνοια, δειλία και αδυναμία, τότε όχι μόνο θα έ χουμε ηττηθεί στο σήμερα, αλλά θα έχουμε υπογράψει και το συμβόλαιο της αυριανής μας δυστυχίας. Αν η αντίδραση μας είναι ενεργητικότητα, δημιουργι κότητα, γνώση, θάρρος, δύναμη, αισιοδοξία και αγάπη, τό τε ξεπερνάμε το πρόβλημα και υπογράφουμε το συμβόλαι ο της αυριανής μας ευτυχίας. Είναι απαραίτητο λοιπόν να αλλάξουμε αυτό τον αρ νητικό τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τη ζωή, να αλλάξου με την πρώτη μας πεποίθηση η οποία λέει: "Φταίνε οι άλλοι και οι καταστάσεις για τη ζωή μου". Σε όλους εσάς που ζητάτε την αγάπη, την ομορφιά και την ευτυχία στη ζωή σας και δεν μπορείτε να τη βρείτε, ε πειδή "τα γεγονότα, η κοινωνία και η ζωή γενικά" σας ε μποδίζουν, εγώ απαντώ: τα γεγονότα, η κοινωνία και η ζωή είναι ανίκανα να σταθούν εμπόδιο στο δρόμο της προσω πικής σας εξέλιξης όταν έχετε ενεργοποιήσει έστω και ένα μέρος από την "Εσωτερική Ανθρώπινη Δύναμη" που δια θέτετε. Όταν αγαπήσετε τον εαυτό σας και πιστέψετε στις δυνάμεις σας ΤΙΠΟΤΕ δεν είναι ικανό να σταθεί εμπόδιο

Η δυναμική της επιτυχίας

στο δρόμο σας και έτσι θα βρείτε εύκολα την αγάπη, την ομορφιά και την ευτυχία στη ζωή σας. Μέχρι σήμερα είχατε μάθει να κάνετε κριτική στον ε αυτό σας και να τον καταδικάζετε. Μέχρι σήμερα είχατε μάθει να σκέφτεστε αρνητικά και να πιστεύετε ότι είστε πολύ μικροί ή ανίκανοι να τα βάζετε με τα "γεγονότα" της ζωής. Ας ψάξουμε μαζί στα επόμενα Κεφάλαια αυτού του βιβλίου για να βρούμε τους δρόμους που οδηγούν τη ζωή μας στην αντίπερα όχθη. Στην όχθη όπου η κριτική έχει α ντικατασταθεί από την αποδοχή και η καταδίκη από την αναγνώριση της ιδιαιτερότητας μας. Εκεί που η αγάπη για τον εαυτό μας αποτελεί τη μεγαλύτερη υποστηρικτική δύ ναμη για μας. Εκεί που ανακαλύπτουμε συνεχώς τρόπους με τους οποίους μπορούμε να κοιτάξουμε μέσα μας και στη συνέχεια να ανακαλύψουμε τις ΔΙΚΕΣ μας δυνάμεις με τις οποίες θα μπορέσουμε να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας, οδηγώντας τη σε λιμάνια που ΕΜΕΙΣ θα έχουμε επιλέξει.

Ποτέ δε συμβαίνει να έχεις μια επιθυμία χωρίς να έχεις συγχρόνως και τη δύναμη για την πραγματοποίηση της. Μπορεί ωστόσο να χρειαστεί να εργαστείς γι' αυτό. Richard Bach

Κεφάλαιο Δεύτερο

Η σημασία της αυτογνωσίας Έχει γίνει πια ρουτίνα το να ακούμε τους φίλους μας, τους συγγενείς μας, τους συναδέλφους μας, αλλά κυρίως τους εαυτούς μας, να λένε όλο και πιο συχνά: "Θα ήθελα πάρα πολύ να το κάνω αυτό, αλλά δεν μπορώ" ή: "Θα ήθε λα πάρα πολύ να το αποκτήσω, αλλά φοβάμαι ότι δε θα τα καταφέρω" ή: "Αυτά δεν είναι για μας" και διάφορες άλ λες τέτοιου είδους φράσεις. Άραγε είναι ψέμα πως πολλές φορές στη ζωή μας χά σαμε πολύτιμα για μας πράγματα που είναι πιθανόν ότι θα μπορούσαμε να τα είχαμε, αν πιστεύαμε λίγο περισσότερο στις δυνάμεις μας;

Η δυναμική της επιτυχίας

Είναι αλήθεια ή ψέμα ότι πολλές φορές θελήσαμε να κάνουμε κάποια πράγματα στη ζωή μας και δεν το τολμή σαμε, με αποτέλεσμα να λέμε συχνά: "Αν τότε είχα κάνει... τώρα θα..." Και αυτό το "θα" είναι το σφιχταγκάλιασμα του παράπονου και των ενοχών για όλα εκείνα που θα θέ λαμε να είχαμε κάνει και δεν τα κάναμε ή για όλα εκείνα που κάναμε ενώ θα θέλαμε να μην τα είχαμε κάνει. Όμως, αλήθεια, ξέρετε πολλούς που έχουν ρωτήσει τον εαυτό τους "γιατί"; Γιατί θέλεις και τι σε κάνει να μην μπορείς; Γιατί θέλεις και τι σε κάνει να φοβάσαι; Γιατί πιστεύεις ότι οι ομορφιές της ζωής δεν είναι για σένα; Γιατί δεν τολμάς; Τι είναι εκείνο που σε κάνει να είσαι καρφωμένος στο πάτωμα κάθε φορά που η ψυχή σου σε στέλνει να πετάξεις στα ουράνια της επιτυχίας; Στο προηγούμενο Κεφάλαιο έγραφα: "Τίποτε δεν είναι ικανό να σταθεί εμπόδιο στο δρόμο της προσωπικής σου εξέλιξης όταν έχεις ενεργοποιήσει έ στω κι ένα μέρος από την «Εσωτερική Ανθρώπινη Δύναμη» που διαθέτεις. Έτσι βρίσκεις εύκολα το δρόμο για την αγά πη, την ομορφιά και την ευτυχία στη ζωή σου". Όμως θα ήθελα να σε ρωτήσω: Πώς είναι δυνατό να ενεργοποιήσουμε μια δύναμη την οποία δε γνωρίζουμε; Πώς είναι δυνατό να αξιοποιήσουμε όλες τις δυνατό τητες του σώματος, του νου και της ψυχής μας, όταν δεν ξέ ρουμε ούτε ποιες είναι ούτε πόσες είναι ούτε πόσο μεγά λες είναι;

Η σημασία της αυτογνωσίας

Έτσι συμβαίνει να έχουμε "στα χέρια" μας ένα υλικό καταπληκτικών δυνατοτήτων, τον εαυτό μας, και δεν το α ξιοποιούμε, επειδή δε γνωρίζουμε μέχρι που φτάνουν οι πραγματικά αξιοποιήσιμες ικανότητες του. Ελάχιστοι ξέ ρουμε και έχουμε συνειδητοποιήσει ότι αυτή η "Εσωτερική Ανθρώπινη Δύναμη" είναι η θεϊκή μας φύση. Είμαστε παιδιά του Θεού. Αυτό σημαίνει πως υπάρ χει μέσα μας θεϊκή ενέργεια και πως η ταύτιση μας με αυ τήν ενεργοποιεί όλες τις εκπληκτικές μας δυνατότητες. Ορισμένοι από τους αναγνώστες ίσως αναρωτηθούν: "Γιατί αφού οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ακού σει, έχουν διαβάσει και σε τελευταία ανάλυση «ξέρουν» ότι διαθέτουν μια σειρά από αξιόλογες δυνάμεις δεν τις ενεργοποιούν, ώστε να μπορούν να βαδίσουν στο δρόμο που θα τους οδηγήσει σε όλο και περισσότερες ευτυχισμέ νες στιγμές; Γιατί ενώ μαθαίνουμε ένα σωρό σωστά και ωραία πράγματα από τους γονείς, τους δασκάλους, τις σπουδές και τη ζωή μας δεν μπορούμε να τα κάνουμε πράξη στον ε αυτό μας;" Κανένας χάρτης στον κόσμο, όσο λεπτομερής και αν είναι, δεν πήγε τον κάτοχο του ούτε ένα βήμα πιο πέρα από το σημείο που βρίσκεται. Κανένας νόμος, όσο δίκαιος και αν είναι, δεν μπόρε σε να προλάβει μια αδικία. Κανένας άνθρωπος, όσες γνώσεις και αν έχει, δεν μπόρεσε να γίνει ευτυχισμένος μόνον από αυτές. Μόνον ένας τρόπος υπάρχει να αποκτήσει ο χάρτης σημασία, ο νόμος να έχει νόημα, οι γνώσεις να μεταμορ φωθούν σε ευτυχισμένες στιγμές γαλήνης και ευφορίας:

Η δυναμική της επιτυχίας -

μόνο το πάντρεμα της γνώσης με τη όραση μπορεί να γεννή σει το όμορφο παιδί της δημιουργίας. Μόνον αν γνωρίσεις τις δικές σου απόλυτα υποκειμε νικές δυνάμεις και καταφέρεις να τις παντρέψεις με την εκπληκτική, μεταμορφωτική ενέργεια που εκπέμπεις κάθε στιγμή που δρας, διαβαίνοντας τους δρόμους που εσύ έ χεις διαλέξει, θα μπορέσεις να δεις να γεννιέται το φως της δημιουργίας. Αυτό το φως εμπεριέχει όλα τα απαραίτη τα στοιχεία της εκτίμησης, του σεβασμού, αλλά και της αγάπης του εαυτού σου, στοιχεία που είναι απολύτως απα ραίτητα αλλά και ικανά να σε οδηγήσουν στους κόσμους που έχεις ονειρευτεί. Είναι απαραίτητο και αναγκαίο στο δρόμο της ζωής μας, που σίγουρα έχει στόχους του τη γαλήνη και την ευτυ χία (όπως τη φαντάζεται ο καθένας), να περάσουμε πρώτα από την αυτογνωσία. Οι περισσότεροι από εμάς δεν κατα φέρνουμε να βρούμε το σωστό δρόμο, γιατί απλούστατα δεν ξέρουμε τον εαυτό μας. Νομίζουμε ότι είμαστε μια "Α" προσωπικότητα, με κάποιες ικανότητες αλλά και κάποιες αδυναμίες, και ότι ο υπόλοιπος κόσμος είναι καλύτερος ή χειρότερος ή ίδιος μ' εμάς. ΛΑΘΟΣ. Ο καθένας από εμάς είναι ένα μοναδικό και ανεπανά ληπτο δημιούργημα της φύσης, το οποίο για διάφορους λό γους, στο πέρασμα των αιώνων, έπεσε στην παγίδα της α φύσικης και διαστρεβλωμένης ζωής. Ζώντας μακριά από τους νόμους που η σοφία του Σύμπαντος ορίζει, ο σημερι νός άνθρωπος δε βλέπει ποιος πραγματικά είναι. Δε "βλέ πει" ότι την επιτυχία στον τομέα της υγείας, στο χώρο του έρωτα και γενικά στη ΖΩΗ την έχει εκείνος στα χέρια του. Δε βλέπει ότι η φύση τού έχει δώσει όλα τα μέσα για να

Η σημασία της αυτογνωσίας 39

ζήσει μια όμορφη και ευτυχισμένη ζωή και ότι τα περισσό τερα από τα προβλήματα που του παρουσιάζονται στη ζωή τα δημιουργεί η άγνοια του και μόνον. Δεν είναι τυχαίο πως το ενα τρίτο περίπου των κατοίκων του Παρισιού, σύμφωνα με μία δημοσκόπηση που έγι νε πρόσφατα, έχει παρακολουθήσει κάποιο σεμινάριο αυτογνωσίας ή αυτοβελτίωσης Στην Αμερική αλλά και στην Αγγλία τη Σουηδία, τη Γερμανία καθώς; και σε άλλες χώ ρες, τα σεμινάρια αυτογνωσίας γνωρίζουν μεγάλη επιτυ χία. Τα παρακολουθούν όλο και περισσότερα άτομα, γιατί αρχίζει να γίνεται πια συνείδηση πως δεν έχουν την ανάγκη τέτοιων σεμιναρίων μόνον όσοι έχουν κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα, αλλά όλοι οι ανθρωποι, επείδή από την αυτογνωσία ξεκινάει ο δρόμος της προσωπικής εξέλιξης και της ευτυχίας

Γνωρίζοντας τον εαυτό μας και τις πραγματικές του δυνατότητες θα μπορούμε ξεκάθαρα να απαντούμε σε όλα τα "γιατί" που κατά καιρούς αφήνουμε αναπάντητα και μας βασανίζουν. Όλες οι ερωτήσεις που τόσο βασανιστικά μας απασχολούσαν στην αρχή αυτού του Κεφαλαίου θα πάρούν απάντηση. Η αρχή για τη δημιουργία μιας αγκα λιάς, που μέσα της θα κουρνιάσουν η ομορφιά, η γαλήνη, η αγάπη και η ευτυχία, θα έχει γίνει. Κάποτε ένας πιτσιρικάς βγήκε στην αυλή του σπιτιού του λίγο μετά την ανατολή του ήλιου και δείχνοντας στον πατέρα του τη σκιά του, που ο πρωινός ήλιος την έκανε τε ράστια του είπε: "Μπαμπά, κοίτα πόσο μεγάλος είμαι!" Ο πατέρας του δεν του είπε τίποτε, τον πήρε όμως μα ζί του στα χωράφια και όταν έγινε μεσημέρι κι ο ήλιος ή-

Η δυναμική της επιτυχίας

ταν στο μεσουράνημά του τον φώναξε και του είπε, δεί χνοντας του τη σκιά του που ήταν πια πολύ μικρή: "Κοίτα τώρα πόσο μικρός είσαι. Πρέπει λοιπόν, παιδί μου, να ξέρεις πως όταν το ύψος σου δεν εξαρτάται από σένα αλλά από τους προβολείς των άλλων, οι οποίοι όποτε θέλουν θα τους ανάβουν ή θα τους σβήνουν, τότε θα γίνε σαι μια μικρός και μια μεγάλος. Μόνον αν το μεγαλείο σου είναι αποτέλεσμα των δικών σου ενεργειών, μόνον αν εσύ κάνεις τον εαυτό σου μεγάλο, μόνον τότε δε θα μπορεί ΚΑΝΕΝΑΣ να σε μικρύνει στη ζωή". Νομίζω λοιπόν πως ο δρόμος της αυτογνωσίας και της αυτοβελτίωσης είναι ο μόνος που μας κάνει να γινόμαστε όλοι μας άνθρωποι με αξιόλογη παρουσία και όχι σκιές που φανερώνονται ή εξαφανίζονται ανάλογα με τα κέφια και τις επιθυμίες εκείνων που κρατούν τους προβολείς. Ο δρόμος αυτός μας οδηγεί στη γνώση και στην αξιοποίηση της Εσωτερικής μας Δύναμης, της δύναμης εκείνης που με τη δική μας ικανότητα ενεργοποιείται και μας οδηγεί στην πραγμάτωση των ονείρων μας.

Μέτρησε τις ευλογίες σου. Διεκδίκησε τη σπανιότητά σου. Προχώρησε ακόμη ένα μίλι. Χρησιμοποίησε τη σοφία και τη δύναμη της επιλογής. Og Mantino

Κεφάλαιο Τρίτο

Η δημιουργία της υποκειμενικότητας Η ανθρώπινη προσωπικότητα αποτελείται από τρία μέρη. Είναι σαν να έχουμε όλοι μέσα μας τρία διαφορετι κά ανθρωπάκια, τα οποία λειτουργούν ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, αλλά ταυτόχρονα αλληλοεπηρεάζονται και α ποτελούν και τα τρία μαζί το αδιαίρετο και ενιαίο σύνολο της προσωπικότητας μας. Το πρώτο από αυτά ονομάζεται Γονέας (Γ) και δεν έχει καμιά σχέση με το φυσικό γονέα. Του έδωσαν αυτή την ονομασία επειδή συγκεντρώνει όλες τις πεποιθήσεις, τις ι δεολογίες, τις δοξασίες, τα ήθη και τα έθιμα, τους νόμους της ζωής κτλ.

Η δυναμική της επιτυχίας

Ό,τι δηλαδή πιστεύουμε για τον έρωτα, το γάμο, το διαζύγιο, την ηθική, τη μόρφωση, το πνεύμα, τη θρησκεία, το χρήμα, τις επιχειρήσεις, τα πολιτικά, το θάνατο, τη φύση και γενικά για τη ζωή βρίσκεται μέσα στο κομμάτι αυτό της προσωπικότητας μας που όπως εί παμε ονομάζεται Γονέας (Γ). Το δεύτερο ονομάζεται Παιδί (Π) και βε βαίως δεν έχει καμιά σχέση με το φυσικό παιδί ή την παιδικότητα. Το ονόμασαν έτσι γιατί σ' αυτό το τμήμα της προσωπικότητας βρίσκονται όλα τα συναισθήματα, η φαντασία και η δημιουργι κότητα μας. Το τρίτο κομμάτι που συνδέει τα δύο προη γούμενα, όπως φαίνεται και στο σχήμα, ονομά ζεται Ενήλικος (Ε) και δεν έχει και αυτό καμιά σχέση με το φυσικό ενήλικο. Ο Ενήλικος είναι σαν ένα κομπιούτερ που παίρνει πληροφορίες από το Γονέα, από το Παιδί και από το εδώ και τώρα (δηλαδή από εκείνο που συμβαίνει γύρω του τη δεδομένη στιγμή), τα επεξεργάζεται ακαριαία και βγάζει αμέσως τα συμπεράσματα του. Ούτε λίγο ούτε πολύ, ΟΛΟΙ μας συμπεριφερόμαστε με τον Α ή το Β τρόπο, αντιλαμβανόμαστε εκείνο που μας βολεύει (όπως π.χ. ο αλκοολικός στο Πρώτο Κεφάλαιο), κλαίμε ή γελάμε για κάποιο συμβάν και τελικά έχουμε την Α ή τη Β συμπεριφορά. Και αυτό συμβαίνει γιατί κάποιες από τις πεποιθήσεις που έχουμε στο Γονέα μας και κάποια συναισθήματα από εκείνα που υπάρχουν στο Παιδί μας, σε συνδυασμό και με το βαθμό εκτίμησης της συγκεκριμέ νης στιγμιαίας πραγματικότητας, μας οδηγούν στη συγκε κριμένη συμπεριφορά.

Η δημιουργία της υποκειμενικότητας

Για να μπορέσουμε όμως να καταλάβουμε αυτήν τη συ μπεριφορά, για να μπορέσουμε να δούμε αν υπάρχει τρό πος για την αλλαγή της, έτσι ώστε να αποκτήσουμε μια συ μπεριφορά που θα μας φέρνει όλο και πιο κοντά στην ευ τυχία και την επιτυχία, θα πρέπει να μάθουμε πώς και πότε δημιουργούνται και διαμορφώνονται αυτά τα τρία επίπεδα της προσωπικότητας μας. Ο Γονέας και το Παιδί, που τελικά καθορίζουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό την προσωπικότητα μας (χωρίς να υπο τιμάμε την αξία του Ενήλικου ο οποίος εκτιμά σωστά ή λά θος το "εδώ και τώρα"), διαμορφώνονται και ολοκληρώνο νται μέχρι την ηλικία των εφτά χρόνων. Ούτε λίγο ούτε πολύ, λοιπόν, ο καθένας από εμάς, στην ηλικία των εφτά χρόνων είχε ήδη διαμορφωμένο το Γονέα και το Παιδί του. Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως από πολύ μικρή ηλικία έχουμε ήδη διαμορφώσει τις προϋποθέσεις για τις απόψεις που θα υιοθετήσουμε μεγαλώνοντας, για όλα τα θέματα. Δη λαδή, ένα παιδί εφτά ετών, στην ουσία έχει έτοιμα τα συ γκεκριμένα υλικά με τα οποία θα αναπτύξει τις απολύτως συγκεκριμένες απόψεις του όταν ενηλικιωθεί. Σήμερα όλοι νομίζουμε πως οι απόψεις που έχουμε σχετικά με την πολιτική, το χρήμα, την ηθική, τον έρωτα ή το γάμο είναι εκείνες που διαμορφώσαμε ως ενήλικοι από τις εμπειρίες και τις γνώσεις που πήραμε από τις σπουδές μας και τη ζωή. ΛΑΘΟΣ. Η αλήθεια είναι πως οι σημερινές μας απόψεις είναι αυτές που είναι, γιατί φτιάχτηκαν από τα υλικά του εφτά χρονου εαυτού μας. Ίσως το πιο κάτω παράδειγμα να μας βοηθήσει να το καταλάβουμε αυτό καλύτερα.

Η δυναμική της επιτυχίας

Δύο ξαδέλφια που μεγάλωσαν στο ίδιο περιβάλλον ενός χωριού, με γονείς οι οποίοι υποστήριζαν το ίδιο ακρι βώς πολιτικό κόμμα, τελειώνοντας το λύκειο πήγαν να σπουδάσουν και τα δύο οικονομικές επιστήμες στο ίδιο πανεπιστήμιο. Όταν άρχισαν τις σπουδές τους πίστευαν και τα δύο στο ίδιο πολιτικό κόμμα στο οποίο πίστευαν και οι γονείς τους. Ύστερα από τέσσερα χρόνια σπουδών, διαβάζοντας και μαθαίνοντας τα ΙΔΙΑ ΑΚΡΙΒΩΣ μαθήματα, το ένα από τα παιδιά έχει γίνει συνειδητό μέλος ενός Α κόμματος και το άλλο έχει αναπτύξει, επίσης συνειδητά, εντελώς αντίθε τη πολιτική δράση. Πώς έγινε αυτό; Ποιο ρόλο έπαιξε ο ε φτάχρονος εαυτός τους; Το πρώτο από τα παιδιά, όταν ήταν μικρό, άκουγε α πό τον πατέρα του να λέει: "Το μεγάλο ψάρι τρώει το μι κρό. Μόνον οι δυνατοί έχουν δικαίωμα στη ζωή. Όταν δεν έχεις λεφτά δεν αξίζεις τίποτε". Το δεύτερο από τα παιδιά άκουγε από το δικό του τον πατέρα να λέει συχνά: "Και οι μικροί θα ζήσουν, γιατί όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα στη ζωή και όλοι αξίζουν". Όταν διάβασαν και έμαθαν εκείνα που τους δίδαξαν οι καθηγητές τους στο πανεπιστήμιο, ο ένας τα ερμήνευσε με βάση τις πεποιθήσεις (απόψεις) που είχε καταγραμμέ νες μέσα στο Γονέα ο εφτάχρονος εαυτός του, τις οποίες είχαν δημιουργήσει τα λόγια του πατέρα του, και ο άλλος με τις δικές του αντίστοιχες πεποιθήσεις. Σήμερα και οι δύο πιστεύουν πως οι απόψεις τους για την πολιτική είναι αποτέλεσμα των σπουδών και της ώρι μης σκέψης τους. Πόσο λάθος όμως κάνουν και οι δύο! Στην πραγματικότητα οι σημερινές τους σκέψεις έχουν κα-

Η δημιουργία της υποκειμενικότητας

θοριστεί από τα υλικά του εφτάχρονου εαυτού. Όμως τι σημαίνουν όλα αυτά; Μια ολόκληρη ζωή θα μας διευθύνει στην ουσία ο εφτάχρονος εαυτός μας; Είναι δυνατό να επι τρέψουμε σ' αυτό το παιδάκι (έστω κι αν είμαστε εμείς σε μικρή ηλικία) να καθορίζει και να κατευθύνει για πάντα τη ζωή μας; Ευτυχώς για μας, υπάρχει τρόπος απαλλαγής από τα δεσμά του μικρού εαυτού μας. Σε τέσσερις περιπτώσεις αλλάζουν ο Γονέας και το Παιδί στην προσωπικότητα του ανθρώπου. Η πρώτη περίπτωση είναι η περίοδος της εφηβείας. Στην εφηβεία, όπου υπάρχει τόση ορμονική αλλά και ψυχο λογική διαταραχή και αναζήτηση, υπάρχει περίπτωση, αν και εφόσον υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες, να γίνουν σημαντικές και ουσιαστικές αλλαγές στη δομή του (Γ) και του (Π). Η δεύτερη περίπτωση είναι η περίοδος της κλιμακτη ρίου, όπου πάλι λόγω των ορμονικών και των ψυχολογι κών διαταραχών, αλλά και των αλλαγών που συμβαίνουν σ' αυτή την περίοδο, αν υπάρξουν οι κατάλληλες προϋπο θέσεις και τα κατάλληλα γεγονότα, είναι πολύ πιθανό να έ χουμε μεγάλες και ουσιαστικές αλλαγές στην προσωπικό τητα του ανθρώπου. Η τρίτη περίπτωση είναι τα συνταρακτικά γεγονότα. Σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής μας, αν μας συμβούν πο λύ σημαντικά γεγονότα, όπως για παράδειγμα ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου (παιδιού, συζύγου κτλ.), μια οικονομική καταστροφή, μια αιχμαλωσία, ένας πόλεμος ή οτιδήποτε άλλο, τότε υπάρχει περίπτωση να κάνουμε σημα ντικές αλλαγές στο (Γ) και στο (Π), χωρίς καλά-καλά να το καταλάβουμε.

Η δυναμική της επιτυχίας

Βλέπουμε λοιπόν πως οι τρεις πρώτες περιπτώσεις αλ λαγών οφείλονται σε "τυχαία" γεγονότα και εμπεριέχουν πολλά "αν" και "εφόσον". Η τέταρτη και τελευταία περίπτωση είναι εκείνη κατά την οποία αλλάζουμε συνειδητά και αφού έχουμε πάρει κατάλληλη γνώση. Ο Τόμας Χάρις αναφέρει αυτή την περίπτωση λέγο ντας: "Μόνον ο ενήλικος και αφού αποκτήσει την κατάλ ληλη γνώση μπορεί να κάνει συνειδητή αλλαγή στη ζωή του". Ύστερα από όλα αυτά, είναι εύκολο να καταλάβουμε ότι στην ουσία η υποκειμενικότητα του καθενός μας είναι αποτέλεσμα του συστήματος των πεποιθήσεων και των συ ναισθημάτων που έχουμε καταγράψει στα εφτά πρώτα χρό νια της ζωής μας. Είναι λογικό, λοιπόν, να χρειάζεται να αντικαταστήσουμε όσα από αυτά μας δημιουργούν σήμε ρα συμπεριφορές οι οποίες μας οδηγούν στην έλλειψη της χαράς, της αγάπης, της ευημερίας και κατά συνέπεια της ευτυχίας. Για να τα αντικαταστήσουμε όμως με άλλα, που θα μας οδηγήσουν στην επιτυχία και στην ευτυχία, χρειάζε ται πρώτα να τα ανακαλύψουμε. Πώς όμως δημιουργούνται οι πεποιθήσεις στο (Γ) ε νός παιδιού; Πώς δημιουργείται το περιεχόμενο του (Π) ε νός παιδιού; Βασικά με δύο τρόπους. Ο πρώτος ακολουθεί το δρόμο των πέντε αισθήσεων. Όσα συλλαμβάνουν οι πέντε μας αισθήσεις και όσα αντι λαμβανόμαστε να συμβαίνουν γύρω μας είναι ο πρώτος τρόπος καταγραφής και δημιουργίας του (Γ) και του (Π) μας. Πράγματι ό,τι βλέπει, ακούει, γεύεται, αγγίζει και μυ ρίζει το παιδί, μαζί με τα συναισθήματα που βιώνει (χαρά,

Η δημιουργία της υποκειμενικότητας

λύπη κλπ.) αποτελούν τα βασικά υλικά της δημιουργίας του (Γ) και του (Π). Ο δεύτερος τρόπος είναι η ερμηνεία που δίνουμε στα γεγονότα όταν είμαστε παιδιά. Το παιδί ερμηνεύει τα κα θημερινά γεγονότα της ζωής του έχοντας κατ' ανάγκη ελλι: πή πληροφόρηση και περιορισμένη κρίση και λογική. Αυτό έχει ως συνέπεια να βγάζει κατά κανόνα λαθεμένα συμπε ράσματα. Οι ερμηνείες όμως αυτές που δίνει στα γεγονότα γίνονται παράλληλα και πεποιθήσεις του. Θα σου δώσω ένα παράδειγμα: Κάποιος πατέρας γυρνάει το απόγευμα στο σπίτι του πολύ στεναχωρημένος, γιατί εκείνο το πρωί τον έδιωξαν α πό τη δουλειά του ή του σφράγισαν μία του επιταγή λόγω οικονομικής του αδυναμίας ή ακόμα γιατί έμαθε ότι η γυ ναίκα του έχει μια εξωσυζυγική σχέση. Ο πεντάχρονος γιος του, μόλις τον βλέπει να μπαίνει στο σπίτι, του ζητάει να παίξουν. Ο πατέρας δεν έχει καμιά όρεξη βέβαια για παι χνίδια, και με έναν πολύ σωστό και τρυφερό τρόπο, αλλά χωρίς να μπορεί να εξηγήσει ακριβώς την αλήθεια στο παι δί, του λέει: "Ο πατερούλης είναι τώρα πολύ κουρασμένος ή δεν έ χει διάθεση ή έχει άλλη δουλειά και δεν μπορεί να παίξει μαζί σου". Το παιδί δεν ξέρει τι ακριβώς συμβαίνει και συνεχίζει να του ζητά να παίξουν. Μετά από κάποιες συνεχείς ενο χλήσεις του παιδιού, ο πατέρας χάνει την υπομονή του και με βίαιο τρόπο του λέει: "Παράτα με ήσυχο πια!" Το παιδί, χωρίς να μπορεί να κρίνει σωστά το γεγονός και έχοντας ταυτόχρονα ελλιπή πληροφόρηση (άλλωστε τι

Η δυναμική της επιτυχίας

θα μπορούσε να του πει ο πατέρας του για την απόλυση ή την επιταγή ή την πράξη της μητέρας του;) καταλήγει συ νήθως σε ένα αυθαίρετο και λαθεμένο συμπέρασμα: "Ο μπαμπάς δε μ' αγαπάει" ή "ο μπαμπάς παίζει μόνον όταν εκείνος θέλει" ή "όλοι οι μπαμπάδες είναι αλλοπρόσαλοι" ή κάτι άλλο παρόμοιο. Αυτό του το συμπέρασμα γίνεται αυτόματα και μια καινούρια πεποίθηση μέσα στο (Γ). Αν δεν την αλλάξει ό ταν ενηλικιωθεί, τότε αυτή του η πεποίθηση όχι μόνο θα καθορίζει και τη δική του συμπεριφορά ως πατέρα, αλλά και θα διαμορφώνει τις απόψεις που θα έχει ως ενήλικος σχετικά με τη συμπεριφορά των γονέων προς τα παιδιά τους. Μετά από όλα αυτά, εκείνο που μπορούμε να πούμε είναι πως όχι μόνον είναι χρήσιμο, αλλά είναι και απόλυτα αναγκαίο για μας να επέμβουμε στον εσωτερικό μας κό σμο και να αλλάξουμε όλες εκείνες τις πεποιθήσεις που σί γουρα μας οδηγούν σε αρνητικές συμπεριφορές, στον πό νο και στη δυστυχία. Είναι τραγικό αυτό που θα πω, αλλά δυστυχώς, σύμφω να με μελέτες που έχουν γίνει σε μεγάλα αμερικανικά πανε πιστημιακά ερευνητικά κέντρα, όπως Στάνφορντ, Χιούστον κτλ., το 95% των ανθρώπων στις λεγόμενες αναπτυγμένες κοινωνίες πεθαίνουν χωρίς να έχει σταματήσει να τους κα θορίζει τη ζωή ο μικρός εαυτός τους. Και αυτό συμβαίνει επειδή ποτέ τους δεν έμαθαν την αλήθεια για τον τρόπο της δημιουργίας και της λειτουργίας της προσωπικότητας τους, αλλά και επειδή δεν πήραν ποτέ τη ζωή τους στα χέ ρια τους, πιστεύοντας πως οι άλλοι φταίνε για ό,τι τους συμβαίνει.

Οτιδήποτε επιτρέψουμε να εισχωρήσει στο νου μας αυτό και θα καρποφορήσει. Og Mandino

Κεφάλαιο Τέταρτο

Ο νόμος της επιβεβαίωσης των πεποιθήσεων Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης με το οποίο χρειάζεται να ασχοληθούμε είναι η πραγματι κή υλική διάσταση της. Μέχρι σήμερα, οι περισσότεροι α πό μας πιστεύουμε πως ο άνθρωπος είναι μια ποσότητα α πό σάρκα και κόκαλα και πως στην καλύτερη περίπτωση, μαζί με τη σάρκα και τα κόκαλα υπάρχει και κάτι που το λέμε νου. Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα. Ο άνθρωπος είναι μια ενότητα από τρία ανεξάρτητα αλλά και αλληλοεπηρεαζόμενα επίπεδα. Σε κάθε άνθρωπο, ο οποίος είναι πάντα ένα ανεπανάληπτο θαύμα της φύσης, συνυπάρχουν το σώ-

Η δυναμική της επιτυχίας

μα, ο νους και το πνεύμα του. Όλοι είμαστε ένα μοναδικό, αδιαίρετο σύνολο που το αποτελούν το πνεύμα (ψυχή), ο νους και το σώμα. Όμοιο του ούτε υπήρξε ούτε υπάρχει ού τε θα υπάρξει ποτέ. Αν όμως προσπαθήσουμε να αναλύσουμε το σώμα μας στο βαθύτερο υλικό επίπεδο, τότε θα διαπιστώσουμε ότι α ποτελείται από δισεκατομμύρια κύτταρα που πάλλονται. Κάθε σώμα στο Σύμπαν, είτε ανήκει στους έμψυχους είτε στους άψυχους οργανισμούς, αποτελείται από κύτταρα που πάλλονται και βρίσκονται σε συνοχή μεταξύ τους, διατη ρώντας μια σχέση ενότητας αλλά και σχετικής ελευθερίας. Τα δισεκατομμύρια των πλανητών που υπάρχουν στο Σύμπαν, παρ' όλο που είναι και λειτουργούν ως ανεξάρ τητα σώματα, ταυτόχρονα βρίσκονται σε συγκεκριμένες τροχιές και διατηρούν συγκεκριμένες αποστάσεις μεταξύ τους. Μια τεράστια ενέργεια, η κοσμική ενέργεια, τους συ γκρατεί σε μια ενότητα, στα πλαίσια της οποίας ο καθένας έχει το ρόλο του και το πεδίο δράσης του. Όπως λειτουργεί ο "μεγάκοσμος", με τον ίδιο ακριβώς τρόπο λειτουργεί και ο "μικρόκοσμος". Το σώμα μας αποτελείται από δισεκατομμύρια κύτταρα, τα οποία παρ' όλες τις σημαντικές διαφορές τους συγκρατούνται σε μια συγκεκριμένη θέση και διατηρούν μια ορισμένη απόσταση μεταξύ τους. Τα κύτταρα της καρδιάς, τα κύτταρα του στομάχου, του δέρματος, των ματιών κτλ., ενώ έχουν τεράστιες διαφορές στην κατασκευή και στον τρόπο κίνησης και λειτουργίας τους, ωστόσο συνυπάρχουν σε μια ενότητα, συνεργάζονται μέσα σ' αυτήν και συγκροτούν το ανθρώπινο σώμα. Μια πολύ σημαντική ενέργεια, την οποία ο Βίλχελμ Ράϊχ είχε

Ο νόμος της επιβεβαίωσης των πεποιθήσεων

ονομάσει "οργόνη" και κάποιοι άλλοι "βιοενέργεια", συ γκρατεί αυτά τα κύτταρα στις απαραίτητες αποστάσεις, ώ στε να συγκροτούν όλα μαζί το ανθρώπινο σώμα. Έτσι λοιπόν το άψυχο τραπέζι, αλλά και ο έμψυχος σκύλος, ως υλική διάσταση, στο βάθος τους είναι ένα σύ νολο από κύτταρα που τα συγκρατεί σε μια ενότητα κά ποια ενέργεια. Τα κύτταρα αυτά έχουν συνεχώς μια παλμικότητα που δημιουργεί, με βάση τους νόμους της Φυσικής, μια δόνηση. Στους ζωντανούς οργανισμούς αυτή η δόνηση έχει συνεχείς αλλαγές, επειδή επηρεάζεται άμεσα από τη νοητική ενέργεια. Η δόνηση ενός χαρούμενου σώματος είναι εντελώς διαφορετική στα χαρακτηριστικά της από τη δόνηση ενός λυπημένου σώματος. Ο δυνατός, ο αδύναμος, ο καλός, ο κακός, ο ερωτευμένος, ο μοναχικός, γενικά η κάθε σκέψη και το κάθε συναίσθημα που υπάρχει σε ένα ζωντανό σώμα αλ λοιώνουν την παλμικότητα, την κινητικότητα και κατά συ νέπεια τη δόνηση των κυττάρων του συνόλου. Αυτή η δόνηση, λόγω της άμεσης σύνδεσης της με την ενέργεια που τη δημιουργεί, έχει μεταξύ των άλλων ιδιοτή των της και την ιδιότητα της έλξης και της απώθησης. Όλοι μας έλκουμε και απωθούμε άλλους ανθρώπους, αλλά και άψυχα αντικείμενα που έχουν ίδια δόνηση με τη δική μας ή αντίθετη απ' αυτήν. Ένας άνθρωπος που πιστεύει (σκέφτεται) ότι οι άλ λοι είναι κακοί και επικίνδυνοι έχει μια δόνηση που έλκει κοντά του όλους εκείνους που έχουν δονήσεις οι οποίες ταιριάζουν με τις δικές του. Δηλαδή, εκείνους που κάνουν αρνητικές σκέψεις και κατά συνέπεια έχουν αρνητικές (κα κές) συμπεριφορές και έτσι είναι επικίνδυνοι.

Η δυναμική της επιτυχίας

Ο λαός μας συνηθίζει να λέει μια παροιμία: "Καλομε λέτα κι έρχεται". Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως αν σκέ φτεσαι συνέχεια εκείνο που θέλεις, οι σκέψεις σου δημιουρ γούν μια συγκεκριμένη δόνηση, η οποία έλκει αυτό που ζητάς και που είναι ένα γεγονός ή ένα αντικείμενο παρόμοιας δόνησης. Επάνω σ' αυτή την αρχή στηρίζεται ο νόμος της "επι βεβαίωσης των πεποιθήσεων". Ο φυσικός αυτός νόμος λέει πως ό,τι πιστεύεις σε ένα βαθύτερο επίπεδο στη ζωή σου, αυτό αργά ή γρήγορα θα επιβεβαιωθεί. Μια γυναίκα, όταν ήταν μικρή και έπαιζε στο δωμά τιο της με τις κούκλες της, άκουσε τη μητέρα της να λέει κλαίγοντας πως ο άντρας της την έδειρε πάλι. Ας υποθέ σουμε ότι η μικρή έβγαλε από εκείνο που άκουσε το λαθε μένο συμπέρασμα πως όλοι οι άντρες είναι βίαιοι. Αυτό το συμπέρασμα έγινε πεποίθηση μέσα στο Γονέα της. Όταν μεγάλωσε και έφτασε στην ηλικία να δημιουρ γήσει ερωτικούς δεσμούς, είχε βαθιά μέσα της την πεποί θηση πως οι άντρες είναι βίαιοι. Αυτό το γεγονός την έκανε να έχει μια δόνηση που την οδήγησε να βρει και να ε ρωτευτεί έναν βίαιο άντρα. Μετά από κάποια χρόνια δεν άντεξε άλλο το ξύλο και χώρισε. Η πεποίθηση όμως όχι μόνον παρέμενε μέσα της, αλλά είχε ενισχυθεί κιόλας. Το αποτέλεσμα ήταν ότι και ο δεύτερος και ο τρίτος και όλοι οι επόμενοι ερωτικοί της σύντροφοι ήταν βίαιοι. Η μοναδική περίπτωση που υπάρχει να γλιτώσει αυτή η γυναίκα από τη βία και να αλλάξει τη ζωή της για να βρει επιτέλους τη γαλήνη, το σεβασμό και την ευτυχία, είναι να αλλάξει την πεποίθηση της, αφού βέβαια προηγουμένως την έχει ανακαλύψει. Υστερα μπορεί να την αντικαταστη-

Ο νόμος της επιβεβαίωσης των πεποιθήσεων

σει με μια άλλη που να λέει: "Οι άντρες είναι ήρεμοι και όμορφοι κι εγώ τώρα μπορώ να έχω ένα σύντροφο που με σέ βεται και με αγαπά". Έτσι θα αλλάξει και τις δονήσεις της, με αποτέλεσμα να απωθεί πια τους βίαιους και να έλκει τους ήρεμους και όλους εκείνους που θα τη σέβονται και θα της χαρίσουν ευ τυχία και αγάπη. Ισως εκ πρώτης όψεως αυτή η ερμηνεία να φαίνεται σε ορισμένους απλοϊκή ή τουλάχιστον περίεργη. Κι όμως μέσα από αυτήν τη λειτουργία των δονήσεων και των εκπο μπών ενέργειας επιβεβαιώνονται στη ζωή όλες οι ανθρώ πινες πεποιθήσεις. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν επιβεβαιώνονται οι απλές σκέψεις που κάνουμε, γιατί αυ τές δεν έχουν την απαιτούμενη ενέργεια ώστε να προκα λούν την αντίστοιχη δόνηση και κατ' επέκταση την απαραί τητη ελκτική δύναμη. Οι ανθρώπινες σκέψεις, όπως θα αναπτύξω σε επόμε να Κεφάλαια, έχουν πολύ μεγάλες δυνατότητες και μπο ρούν να κάνουν "θαύματα". Όμως απαιτούνται ορισμένες προϋποθέσεις γι' αυτό, όπως για παράδειγμα η συχνή επα νάληψη, η πίστη, η σφοδρή επιθυμία κτλ. Στην Αμερική, το Ιδρυμα Μάσλοου αλλά και το τμή μα Ανθρωπιστικών Ερευνών του Πανεπιστήμιου του Στάνφορντ έχουν κάνει πάρα πολλές μελέτες που έχουν σχέση με αυτόν το νόμο της "επιβεβαίωσης των πεποιθήσεων". Αξίζει στο σημείο αυτό να σταθούμε σε μία από αυτές, η ο ποία είναι πολύ εντυπωσιακή: Ζήτησαν από 1500 άτομα που προέρχονταν από όλες τις κοινωνικές τάξεις και ήταν από 20 έως 25 χρόνων να

■

Η δυναμική της επιτυχίας

γράψουν ποια ήταν η γνώμη τους (τι πίστευαν) για τα γη ρατειά. Τι σημαίνει γερνάω, σε ποια ηλικία γερνάει ο άν θρωπος κτλ. Τριάντα χρόνια αργότερα εξέτασαν βιολογικά αλλά και ψυχολογικά τους 1300 περίπου από εκείνους με τους οποίους είχαν διατηρήσει επαφή. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Όσοι από εκείνους που είχαν ερωτηθεί πριν από 30 χρόνια είχαν απαντήσει ότι ο άνθρωπος γερνάει στα 50 του εμφάνιζαν σαφή σωματική αλλά και ψυχολογική γήρανση. Όσοι είχαν απαντήσει πως ο άνθρωπος γερνάει στα 70 ή στα 80 είχαν μια νεανική βιολογική και ψυχολογική συμπεριφορά. Μια άλλη έρευνα που έγινε από το Πανεπιστήμιο του Χιούστον, σε ένα διαφορετικό τομέα, ήταν η εξής: Ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων οι οποίοι προέρ χονταν από όλες τις κοινωνικές τάξεις και ήταν από 20 έως 25 ετών ρωτήθηκαν για τη γνώμη που είχαν σχετικά με τη ζωή. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, το 98,2%. από εκείνους που ρωτήθηκαν είχαν δημιουργήσει και ζούσαν μια ζωή που ταίριαζε ακριβώς με τη γνώμη (το πιστεύω) που είχαν εκφράσει προ δεκαπενταετίας. Όσοι είχαν εκφράσει την άποψη ότι η ζωή είναι δύ σκολη ζούσαν μια ζωή γεμάτη δυσκολίες. Όσοι είχαν πει πως η ζωή είναι απλώς αδιάφορη ζούσαν μια αδιάφορη ζωή. Όσοι είχαν πει πως η ζωή είναι ένα μαρτύριο ζούσαν δεκαπέντε χρόνια αργότερα μια μαρτυρική ζωή και όσοι είχαν γράψει πως η ζωή είναι πανέμορφη ζούσαν μια πολύ όμορφη ζωή.

Ο νόμος της επιβεβαίωσης των πεποιθήσεων

Ίσως αυτές οι δυο έρευνες να σε παραξενεύουν, να σε προβληματίζουν ή να σε εντυπωσιάζουν. Το σίγουρο είναι πως οι πεποιθήσεις μας (τα βαθύτε ρα πιστεύω μας) (έχουν τη δύναμη, επειδή είναι συνεχείς και δυνατές σκέψεις, να ενεργοποιούν τη νοητική ενέργεια. Εκείνη με τη σειρά της δημιουργεί ένα σύστημα δονήσεων που μας κάνει να έχουμε μια συγκεκριμένη συμπεριφορά, αλλά και να έλκουμε παράλληλα ανθρώπους και γεγονότα που ταιριάζουν και επιβεβαιώνουν το δικό μας τρόπο σκέ ψης και δόνησης. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό για μας να μάθουμε ποιες πεποιθήσεις έχουμε στο Γονέα μας, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να αλλάξουμε όσες από αυ τές μας δημιουργούν προβλήματα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο εγώ πιστεύω πως:

"Όπου υπάρχει ένα πρόβλημα δεν υπάρχει κάτι που πρέπει να κάνεις, αλλά κάτι που πρέπει να μάθεις".

Βαθιά μέσα στον καθένα μας βρίσκεται η δύναμη που συναινεί στην υγεία η στην αρρώστια, στον πλούτο ή στη φτώχεια, στη λευτεριά ή στη σκλαβιά. Εμείς οι ίδιοι τα κυβερνάμε όλα αυτά · κανένας άλλος. Richard Bach

•

Κεφάλαιο Πέμπτο

Ανθρώπινη δύναμη Αν ζητήσουμε από ένα μέσο άνθρωπο να σηκώσει ένα βάρος (όσο μεγαλύτερο μπορεί) θα δούμε ότι θα σηκώσει πενήντα, εξήντα, το πολύ εβδομήντα κιλά. Ελάχιστοι θα εί ναι εκείνοι που θα καταφέρουν να σηκώσουν ογδόντα ή ε νενήντα κιλά. Αν όμως πάρουμε οποιονδήποτε από αυτούς και, αφού τον υπνωτίσουμε, τον υποβάλλουμε κατάλληλα, τότε θα δούμε οτι μπορεί με άνεση να σηκώσει πολύ μεγαλύτερο βάρος, γεγονός που σημαίνει, αν όχι τίποτε άλλο, τουλάχι στον ότι οι μύες και τα κόκαλα του αντέχουν σε ένα τέτοιο βάρος. Όμως γιατί μπορεί να σηκώσει το βάρος υπνωτι-

Η δυναμική της επιτυχίας ■

σμένος και του είναι αδύνατο να το κάνει όταν βρίσκεται στο συνειδητό επίπεδο; Αν τοποθετήσουμε στο πεζοδρόμιο μια σανίδα μή κους 15 μέτρων, πλάτους 40 εκατοστών και πάχους 4 εκατο στών υπάρχει κάποιος υγιής άνθρωπος που να μην μπορεί να περπατήσει και τα 15 μέτρα αυτής της σανίδας χωρίς να πατήσει στο έδαφος; Όχι βέβαια. Είναι σίγουρο πως όλοι μας μπορούμε. Αν όμως την ίδια ακριβώς σανίδα τη στερεώσουμε με τον πιο ασφαλή τρόπο στις ταράτσες δύο αντικριστών πολυκατοικιών, ποιος από μας, αν δεν είναι ακροβάτης ή οικοδόμος ή καταδρομέας, θα τολμήσει να περάσει από τη μια άκρη στην άλλη, όταν κάτω από τα πό δια του υπάρχει ένα κενό 20 ή 30 μέτρων; Γιατί όταν η σα νίδα είναι στο έδαφος δεν έχουμε κανένα πρόβλημα να την περάσουμε, ενώ όταν είναι σε ένα σημαντικό ύψος δεν μπορούμε; Έχεις δει πώς δένουν τους ελέφαντες στο τσίρκο; Έ να σκοινί στο πόδι είναι αρκετό για να κρατάει τον ελέφα ντα ακινητοποιημένο. Πιστεύεις ότι αυτό το ζώο, που το βάρος του μετριέται με τόνους, δεν είναι ικανό με μια του κίνηση όχι μόνο να σπάσει το σκοινί αλλά και να ξηλώσει τον πάσσαλο που το κρατάει; Γιατί δεν το κάνει; Γιατί δε φεύγει όταν, για παράδειγμα, πεινάει ή όταν βλέπει απέναντί του την ελεφαντίνα και είναι και άνοιξη; Πιστεύω πως η απάντηση σε όλα αυτά τα ερωτήματα βρίσκεται μέσα στο αυτοκίνητο σου. Όλοι ξέρουμε την τε ράστια δύναμη της βενζίνης και της μηχανής του αυτοκινή του μας. Αυτή τη στιγμή που διαβάζεις, το αυτοκίνητο σου έχει ένα ντεπόζιτο γεμάτο βενζίνη και μια μηχανή που εί ναι ικανή να το πάει όπου θέλεις. Όμως είναι ακίνητο ει

Ανθρώπινη δύναμη

ξω από το σπίτι σου. Αν δεν υπάρξει ο σπινθήρας που θα ενεργοποιήσει τη βενζίνη, τότε η δύναμη τής είναι σαν να μην υπάρχει. Ξέρεις τι κάνουν σε ένα ελεφαντάκι μόλις γεννηθεί στο τσίρκο; Το δένουν από το πόδι με ένα πολύ χοντρό σκοινί. Το ελεφαντάκι προσπαθεί να φύγει και πληγώνε ται. Σιγά-σιγά όμως συνηθίζει να είναι δεμένο και στο τέ λος πιστεύει πως όταν έχει αυτό το σκοινί στο πόδι του εί ναι αδύνατο να φύγει. Ύστερα από λίγο καιρό μεγαλώνει και αποκτά τεράστια δύναμη, αλλά μια δύναμη που το μέγεθός της δεν το μαθαίνει ποτέ. Έτσι εξακολουθεί να μένει δεμένο, με τον ίδιο τρόπο που είσαι δεμένος κι εσύ. Εί σαι δεμένος με μια κλωστή που τη νιώθεις σαν να είναι έ νας χοντρός κάβος από εκείνους που δένουν τα καράβια. Υπάρχει βέβαια μια στιγμή κατά την οποία μάλλον θα τα κατάφερνες να περπατήσεις πάνω στη σανίδα από τη μια πολυκατοικία στην άλλη. Είναι η στιγμή που η πολυ κατοικία στην οποία βρίσκεσαι θα είχε πάρει φωτιά και η μόνη οδός διαφυγής θα ήταν η ταράτσα. Ίσως ακόμα να μπορέσεις και στο συνειδητό επίπεδο να σηκώσεις διακό σια κιλά, αν αυτά είναι ένα βάρος που έχει πέσει πάνω στο παιδί σου και μόνον αν το σηκώσεις εκείνη τη στιγμή θα το σώσεις. Άλλωστε υπάρχουν παραδείγματα ανθρώπων που σήκωσαν πολύ μεγαλύτερα βάρη όταν μια μεγάλη ανάγκη της ζωής τους υποχρέωσε, ΧΩΡΙΣ βέβαια να είναι αθλη τές ή γυμνασμένοι κατάλληλα, _ Το 1954, στη Λυόν της Γαλλίας, συνέβη ένα γεγονός που συντάραξε όλο τον κόσμο. Μια μητέρα ηλικίας περί που 40 ετών καθόταν στο μπαλκόνι του σπιτιού της και έ πλεκε. Ο δεκατετράχρονος γιος της έπαιζε μαζί με άλλα

Η δυναμική της επιτυχίας

παιδιά στο δρόμο και εκείνη τον έβλεπε από το μπαλκόνι. Ένας οδηγός έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου του και έ πεσε πάνω στον μικρό. Ο οδηγός σάστισε και ακινητοποίη σε το αυτοκίνητο πάνω στο παιδί. Η μάνα είδε το γεγονός από το μπαλκόνι και έφτασε τρέχοντας στο αυτοκίνητο. Εκεί που όλοι τα είχαν χαμένα, έπιασε και σήκωσε το αυτοκίνητο και το κράτησε σηκω μένο μέχρι να πάρουν το παιδί της από κάτω. Όταν το γε γονός έγινε γνωστό, έφτασαν εκεί επιστήμονες από όλο τον κόσμο για να εξετάσουν τη μητέρα του παιδιού και να ανακαλύψουν το πώς βρήκε τη δύναμη να σηκώσει ολό κληρο αυτοκίνητο. Όλα αυτά, καθώς και ένα σωρό άλλες περιπτώσεις που έχουν καταγραφεί, αποδεικνύουν ότι ο άνθρωπος δια θέτει τεράστιες δυνάμεις που είναι ικανές να πραγματο ποιήσουν το οποιοδήποτε όνειρο του, αλλά για κάποιους λόγους είναι αδρανοποιημένες. Στους περισσότερους από εμάς, χρειάζεται λοιπόν ένας τεράστιος κίνδυνος, μια πυρ καγιά, ένα ατύχημα ή ένα εξαιρετικό γεγονός για να μπο ρέσουν να ενεργοποιηθούν. Ξέρω πολύ καλά πως η αμφιβολία εξακολουθεί να υ πάρχει μέσα σου. Γι' αυτό θα χρειαστεί να δουλέψεις αρ κετά μέχρι να έρθει η στιγμή που θα μπορέσεις να αντιλη φθείς τις πραγματικές διαστάσεις των δεσμών σου. Όταν θα φτάσεις όμως στο σημείο να διακρίνεις την αλήθεια, ό ταν ο κάβος θα έχει γίνει για σένα η πραγματικότητα της κλωστής, τότε η ενέργεια και οι δυνάμεις που τόσο απλό χερα σου χάρισε η φύση δε θα μείνουν ακινητοποιημένες σαν τη βενζίνη του παρκαρισμένου αυτοκινήτου, αλλά θα μεταμορφωθούν σε εκρηκτικές, δημιουργικές και ζωογό-

Ανθρώπινη δύναμη

νες πηγές που θα σε οδηγήσουν στον πολλαπλασιασμό των ευτυχισμένων σου στιγμών. Υπάρχει η άποψη ότι η βασική αίτια της επιτυχίας ή της αποτυχίας αντίστοιχα είναι η κληρονομικότητα και η βιοχημεία μας ή, με άλλα λόγια, οι ικανότητες, η ευφυΐα και οι ιδιαιτερότητες που έχουμε από τη γέννηση μας. Αυ τή η άποψη είναι πια απόλυτα ξεπερασμένη. Έχει αποδει χτεί πως ο μέσος άνθρωπος δεν έχει στη ζωή του αποτελέσματα ανάλογα με την ευφυΐα του. ου. Σταμάτησε σε παρακαλώ το διάβασμα, κλείσε τα μά τια και φέρε για ένα περίπου λεπτό στο νου σου τους πέ ντε πιο επιτυχημένους γνωστούς που έχεις. Ρώτησε στη συ νέχεια τον εαυτό σου αν αυτοί οι άνθρωποι διακρίνονται για την υπέρμετρη ευφυΐα τους. Θα διαπιστώσεις από την απάντηση που θα δώσεις ότι μπορεί κάποιοι από αυτούς να είναι πράγματι ευφυείς, αλλά σίγουρα υπάρχουν και ο ρισμένοι οι οποίοι κάθε άλλο παρά διακρίνονται για την ευφυΐα τους. Κλείσε ξανά τα μάτια και φέρε στο νου σου τους πέ ντε πιο αποτυχημένους γνωστούς που έχεις. Είναι οι άν θρωποι αυτοί κουτοί; Μήπως ορισμένοι από αυτούς είναι πανέξυπνοι, μήπως είναι από εκείνους που ονομάζουμε "τσακάλια", και όμως σέρνονται από αποτυχία σε αποτυ χία; Είμαι σίγουρος πως οι απαντήσεις που θα δώσεις σ' αυτά τα ερωτήματα είναι η καλύτερη απόδειξη της αλή θειας ότι οι άνθρωποι δεν πετυχαίνουν απλώς επειδή είναι ευφυείς. Με τη σύγχρονη ψυχολογία, εξάλλου, έχει απο δειχτεί ότι πολλοί, με κατάλληλη εξάσκηση, καταφέρνουν να πετύχουν πολύ πιο αξιόλογα αποτελέσματα από άλλους, περισσότερο προικισμένους. - ·

Η δυναμική της επιτυχίας

Όταν ο φον Μπράουν, ο μεγάλος εκείνος Γερμανός α τομικός επιστήμονας που έστειλε στην ουσία τον άνθρωπο στο φεγγάρι, ρωτήθηκε για την ιδιαιτερότητα του μυαλού του, απάντησε ως εξής: "Δε διαθέτει το μυαλό μου καμιά ιδιαιτερότητα, ούτε είμαι κάτι το ξεχωριστό από τους άλλους. Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι πως το 95% των ανθρώπων χρησιμοποιεί το μυαλό του για να ψήνει τον πρωινό του καφέ και μόνο το 5% για να στέλνει τον άνθρωπο στο φεγγάρι και να δημι ουργεί όσα βλέπουμε γύρω μας". Αυτή η μεγάλη αλήθεια, που τόσο εύστοχα επισήμανε ο Μπράουν, έχει ειπωθεί με διαφορετικά λόγια από όλους τους μεγάλους ψυχιάτρους και τους ψυχολόγους του αιώνα μας, οι οποίοι έχουν πει και έχουν αποδείξει ότι ο μέσος άνθρωπος χρησιμοποιεί μόνον το 10 έως 15% του μυαλού του. Με βάση αυτή την αλήθεια, εγώ σου κάνω την εξής ε ρώτηση: φαντάζεσαι πόσα θαύματα και πόσες ουσιαστικές και όμορφες αλλαγές θα έφερνες στη ζωή σου αν χρησι μοποιούσες όχι το 100% αλλά το 30% ή το 35% του δυναμι κού του νου σου; Γιατί να μην το κάνεις; Γιατί οι περισσό τεροι άνθρωποι (ο Μπράουν είπε το 95%) δεν το κάνουν; Γιατί δεν ενεργοποιούν ένα μεγαλύτερο μέρος από τις εκ πληκτικές τους δυνατότητες; Πιστεύω πως από τους δύο λόγους στους οποίους ο φείλεται αυτή η "ανικανότητα" έχουμε ήδη απαντήσει στον ένα: δε γνωρίζουμε την ύπαρξη αυτών των δυνατοτήτων που όλοι μας διαθέτουμε. Πριν όμως προσπαθήσω να μοιραστώ μαζί σου το δεύ τερο λόγο, θα σου κάνω μια ερώτηση: ξέρεις να εκπαιδεύ-

Ανθρώπινη δύναμη

εις ζώα; Αν όχι, τότε θα σου μάθω εγώ, πολύ σύντομα, πώς να εκπαιδεύσεις έναν... ψύλλο! Όπως όλοι ξέρουμε, ο ψύλλος πηδάει 400 φορές όσο είναι το μπόι του. Αν ο άνθρωπος είχε αυτή τη δυνατότητα θα έκανε άλματα 650-800 μέτρων. Λοιπόν: θα σε μάθω πώς να κάνεις έναν ψύλλο να πάει κόντρα στη φύση του και να μην κάνει ποτέ τα γνωστά του άλματα. Πάρε ένα διαφανές κουτί που να έχει ύψος περίπου 20 εκατοστών. Βάλε μέσα έναν ψύλλο και σκέπασε το κου τάκι. Ο ψύλλος θα αρχίσει να πηδάει και να χτυπάει στο καπάκι, γιατί το άλμα του είναι μεγαλύτερο από το ύψος του κουτιού. Επειδή όμως αυτά τα χτυπήματα του δημιουργουν πόνο και επειδή κανένα ζωο στη φύση δεν είναι μαζοχιστικό (με εξαίρεση ίσως τον άνθρωπο), ύστερα από ορισμένα χτυπήματα θα προσαρμόσει το άλμα του στο ύψος του κουτιού, ώστε να μην πονάει πια. Μόλις το δεις αυτό, πάρε τον ψύλλο και βάλε τον σε ένα άλλο κουτί ύψους 10 εκατοστών. Η ιστορία θα επαναληφθεί. Μετά από ορισμένα άλμα τα, ο ψύλλος θα προσαρμοστεί στο καινούριο ύψος. Μετά βάλε τον σε ένα πιο μικρό κουτί, ύστερα σε ένα ακόμα πιο μικρό και στο τέλος σε ένα κουτί που το ύψος του να είναι όσο και το ύψος του ψύλλου. Ο ψύλλος τότε θα προσπα θήσει να πηδήξει και δε θα τα καταφέρει. Θα δοκιμάσει αρκετές φορές και στο τέλος θα σταματήσει κάθε προσπά θεια. Τότε βγάλε τον από το κουτί και βάλε τον επάνω στο τραπέζι. Ο ψύλλος, όσο θα ζήσει, δε θα ξαναπηδήξει ΠΟΤΕ πια. Έχει ταυτίσει την έννοια του άλματος με την έννοια του πόνου και αυτό το γεγονός θα τον κρατάει στο έδαφος για όλη την υπόλοιπη ζωή του. .

■

Η δυναμική της επιτυχίας

Ε, λοιπόν, ξέρεις τι είμαστε οι πιο πολλοί; Άριστα εκ παιδευμένοι ψύλλοι. Μη θυμώνεις και μη στεναχωριέσαι γι' αυτό. Δεν υπάρχει άνθρωπος σ' αυτόν τον πλανήτη που να μην υπήρξε άριστα εκπαιδευμένος ψύλλος. Το ευχάρι στο είναι ότι αρκετοί κατάφεραν να πάψουν να είναι ψύλ λοι, ύστερα από την προσωπική τους παρέμβαση στα διά φορα γεγονότα. Όμως νομίζω ότι σου χρωστάω μια εξήγηση για το πώς εκπαιδεύεται ο άνθρωπος για να γίνει "εκπαιδευμέ νος ψύλλος". Οι πρώτοι μεγάλοι εκπαιδευτές στη ζωή μας είναι οι ί διοι μας οι γονείς. Δεν το κάνουν βέβαια από κακία αλλά από αγάπη, σε συνδυασμό πάντοτε με την τεράστια άγνοια που έχουν. Είναι βλέπεις και αυτοί άριστα εκπαιδευμένοι ψύλλοι. Με άλλα λόγια είμαστε αρχικά θύματα θυμάτων. Ας πάρουμε για παράδειγμα το Γιαννάκη, που είναι ένα τρισχαριτωμένο, υγιέστατο αγοράκι ηλικίας 6 μηνών. Οι γονείς του τον έχουν στο πάτωμα κι αυτός μπουσουλάει με τα τέσσερα προσπαθώντας να ανακαλύψει τον κόσμο του. Από πάνω του βέβαια η μαμά, ο μπαμπάς και πιθανό τατα η γιαγιά ή κάποιοι άλλοι ενήλικοι. Η εκπαίδευση αρχίζει. ΜΗ, Γιαννάκη, τζιζ αυτό. ΜΗ, Γιαννάκη, κακό εκείνο. ΜΗ, Γιαννάκη, θα χτυπήσεις, κτλ. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να καταλάβουν ότι κάθε ΜΗ κατεβάζει έστω και λίγο το ύψος του κουτιού του Γιαννά κη. Το παιδάκι μεγαλώνει, γίνεται δύο χρόνων και το έ χουν βγάλει να παίξει στον κήπο. Γύρω του οι εκπαιδευ τές του (μαμά, μπαμπάς και σια). ΜΗΝ ανεβαίνεις στο πε ζούλι γιατί θα πέσεις. ΜΗΝ ακουμπάς τις τριανταφυλλιές.

Ανθρώπινη δύναμη

ΜΗΝ τρέχεις. ΜΗ-ΜΗ-ΜΗ, γιατί δεν μπορείς. Και το ύψος του κουτιού όλο και μικραίνει. Στη συνέχεια μπαίνει στη μέση ο δεύτερος μεγάλος εκ παιδευτής: ο δάσκαλος. ΜΗ, Γιαννάκη, αυτό είναι για πιο μεγάλα παιδιά. Είπες κουταμάρα, Γιαννάκη. Δεν ξέρεις ε σύ. Είσαι μικρός γι' αυτά. Δεν κάνεις εσύ για την αριθμητι κή, για τη γυμναστική, για τη χορωδία ή δεν ξέρω για τι άλ λο. Η εκπαίδευση συνεχίζεται και το ύψος του κουτιού του Γιαννάκη όλο και μικραίνει. Ο τρίτος και ο μεγαλύτερος, ο πιο επικίνδυνος, ο εγκληματικότερος και θα έλεγα ο χειρότερος εκπαιδευτής εμφανίζεται κι αυτός στην ώρα του. Είναι τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Εδώ εννοώ όχι μόνον την τηλεόραση, το ρα διόφωνο και τις εφημερίδες, αλλά και τα τραγούδια, το θέ ατρο, τον κινηματογράφο κτλ. Όταν πηγαίνουμε σε μια ταβέρνα και τραγουδάμε μα ζί με τον τραγουδιστή του κέντρου "σφάξε με, λιώσε με, πόνεσέμε κι εγώ θα σ' αγαπώ", "κοινωνία άδικη που δε μ' α φήνεις να ζήσω" ή "ο κόσμος με αδικεί, μανούλα, γι' αυτό θα φύγω στα ξένα" τι άλλο κάνουμε εκτός από το να διατη ρούμε, να ενισχύουμε και να συνεχίζουμε την εκπαίδευση του ψύλλου; Η Ελενίτσα στο χωριό, αλλά και στην πόλη, βλέπει στην τηλεόραση ένα έργο με πρωταγωνίστρια μια φτωχή κοπέλα που προσπαθεί να συντηρήσει τον άρρωστο πατέρα και το φτωχό αδελφάκι της. Για να τα καταφέρει δου λεύει πουλώντας λουλούδια στα νυχτερινά κέντρα. Εκεί βρίσκεται το πριγκιπόπουλο του παραμυθιού, ο μεγαλο βιομήχανος ή ο εφοπλιστής που την ερωτεύεται εκτιμώ ντας την τιμιότητα, την εργατικότητα και την ομορφιά της.

Η δυναμική της επιτυχίας

Και τότε η Ελενίτσα λέει μέσα της: "Δεν μπορεί, είμαι κι εγώ τίμια και όμορφη, άρα θα βρεθεί και για μένα κά ποιο πριγκιπόπουλο". Έλα όμως που τα πριγκιπόπουλα μας τελείωσαν! Έτσι η Ελενίτσα αναγκάζεται να παντρευ τεί το Μήτσο. Απογοητευμένη από την κακή της τύχη, μια ζωή τα βάζει μαζί του αλλά και με την κοινωνία που την α δίκησε. Αν αυτό λοιπόν δεν είναι εκπαίδευση ψύλλου τότε τι είναι; Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ξεκαθαρίσω για όσους πιθανόν δεν το κατάλαβαν ότι τα παραδείγματα με τα τρα γούδια και την τηλεόραση δε σημαίνουν πως δεν υπάρ χουν καταπληκτικά τραγούδια ή θαυμάσια θεατρικά και κινηματογραφικά έργα. Ούτε ότι τα μέσα μαζικής επικοι νωνίας δεν έχουν να επιδείξουν σωστή και αξιόλογη παι δαγωγική δραστηριότητα. Απλώς επισημαίνω ότι χρησιμο ποιούν την εκπληκτική τους δύναμη για να οδηγούν και κυ ρίως να διατηρούν παγιδευμένη τη σκέψη των ανθρώπων σε ένα λαθεμένο πρότυπο. Ένα πρότυπο που οδηγεί το μέσο άνθρωπο στο να πιστεύει ότι είναι έρμαιο της τύχης του και των ειδικών συνθηκών που επικρατούν στο προσω πικό του περιβάλλον. Η συνέπεια αυτής της λαθεμένης πεποίθησης είναι ό χι μόνο να μην παίρνει ο άνθρωπος τη ζωή του στα χέρια του, όχι μόνο μια ζωή να περιμένει το θαύμα, όχι μόνο να μη γνωρίσει ποτέ τις πραγματικές του δυνατότητες, αλλά και όταν κάποιες φορές η ζωή τον αναγκάσει να κάνει κά τι πολύ αξιόλογο, τότε να λέει στον εαυτό του: "Στάθηκα πολύ τυχερός" ή: "Η ζωή μού τα έφερε δεξιά". Ο δεύτερος λοιπόν λόγος που οι άνθρωποι δε χρησι μοποιούν ένα μεγαλύτερο μέρος από τις εκπληκτικές τους

Ανθρώπινη δύναμη

δυνατότητες είναι η "εκπαίδευση του ψύλλου" που αναφέ ραμε, από την οποία κανένας πράγματι δεν έχει γλιτώσει. Είναι μια στάση ζωής που ονομάζεται "δεν είμαι ΟΚ, είσαι ΟΚ" και που δυστυχώς την ασπάζονται όλοι οι άνθρωποι από τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής τους. Πράγματι, όταν ο άνθρωπος είναι στην ηλικία των δυ ο περίπου ετών, βιώνει πως ο ίδιος ούτε τα παπουτσάκια του δεν μπορεί να δέσει, ούτε να ντυθεί, ούτε να φάει. Χρειάζεται τους άλλους (τους μεγάλους) για να τον ντύ σουν, να τον ταΐσουν, να τον πλύνουν κτλ. Τότε λοιπόν αυ τό το μωράκι των δύο ετών αποκτά την πρώτη βασική πε ποίθηση για τον εαυτό του, που λέει: "Εγώ δεν αξίζω, ενώ οι άλλοι αξίζουν". Αυτήν την πολύ βασική πεποίθηση που εξελίσσεται σε στάση ζωής, σε συνδυασμό πάντοτε με την "εκπαίδευση του ψύλλου", το 95% των ανθρώπων, όπως έχουν αποδεί ξει οι επιστημονικές έρευνες, δυστυχώς τη διατηρεί ως τρό πο ζωής μέχρι το θάνατο. Όσο πιο πολύ θα χρησιμοποιούν οι άνθρωποι το νοη τικό δυναμικό τους, όσο περισσότερο θα ενεργοποιούν την "Εσωτερική Ανθρώπινη Δύναμη", τόσο περισσότερο θα συνειδητοποιούν και θα βιώνουν πως αυτοί, και μόνον αυ τοί, είναι υπεύθυνοι για τη ζωή τους. Αξίζει να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας πως: τίποτε δεν είναι αδύνατον και ποτέ δεν είναι αργά. Όσα κι αν θελήσεις στη ζωή σου ΜΠΟΡΕΙΣ να τα πραγματοποιήσεις, αν αυτά που θέλεις δεν πηγαίνουν ενά ντια στους νόμους της φύσης. Εμείς είμαστε εκείνοι που δημιουργούμε ή έλκουμε τα γεγονότα που επιβεβαιώνουν τις πεποιθήσεις μας. Εμείς ό-

Η δυναμική της επιτυχίας

μως καθορίζουμε και τη συμπεριφορά των άλλων απέναντι μας. Ας σταθούμε για λίγο στο σημείο αυτό. Όταν ο "άλ λος" μου συμπεριφέρεται άσχημα, ποιος φταίει; Όταν κά ποιος είναι ανάγωγος ή αγενής ή κλέφτης ή βίαιος ή αλήτης και μου συμπεριφέρεται με έναν άσχημο τρόπο, είναι δυνα τόν να φταίω εγώ; Πριν προσπαθήσω να απαντήσω σ' αυτήν την τόσο ση μαντική για όλους μας ερώτηση, θα ήθελα να σου πω μια δική σου ιστορία. Μια ιστορία που όλοι μας την έχουμε ζή σει και που πιθανόν να σε βοηθήσει να συνειδητοποιήσεις κάποια πράγματα. Η Ελενίτσα (η πρωταγωνίστρια της ιστορίας μας) ή θελε πάρα πολύ να γίνει τραπεζικός υπάλληλος. Μια μέρα λοιπόν άκουσε πως η τράπεζα "Χ" προκήρυξε διαγωνι σμό για την πρόσληψη νέων υπαλλήλων. Αμέσως άρχισε να σκέφτεται που θα μπορούσε να βρει κάποιον γνωστό που θα τη βοηθούσε να προσληφθεί και έτσι να πραγμα τοποιήσει το όνειρο της. Θυμήθηκε λοιπόν πως ο παλιός συμμαθητής της, ο Κωστάκης, είχε μια αδελφή που είχε πα ντρευτεί το γενικό διευθυντή της τράπεζας. Μια και δυο λοιπόν, κανονίζει μια συνάντηση με τον Κωστάκη και στην κατάλληλη στιγμή της συζήτησης του ζητάει να τη βοηθή σει, χρησιμοποιώντας το γαμπρό του ως μέσο για την πρόσ ληψη της στην τράπεζα. Ο Κωστάκης, ως γνήσιος και καλός παλιός φίλος, της δίνει την υπόσχεση πως θα τη βοηθήσει. Πράγματι πηγαί νει στην αδελφή του και της λέει: "Θέλω να μιλήσεις στον άντρα σου για την Ελενίτσα. Ποτέ μέχρι σήμερα δε σου ζήτησα τίποτε. Τώρα σου ζητώ

Ανθρώπινη δύναμη

να κάνεις ό,τι μπορείς για να προσλάβουν την Ελενίτσα στην τράπεζα". Η αδελφή του Κωστάκη πηγαίνει λοιπόν με τη σειρά της στον άντρα της και του ζητάει να κάνει κάτι για την πρόσληψη της Ελενίτσας. Εκείνος όμως αρνείται και της λέει: "Δεν κάνω εγώ τέτοια πράγματα". Εκείνη βέβαια τον πιέζει εφαρμόζοντας όλα τα σχετι κά συζυγικά κόλπα (μέχρι και λυσιστράτεια πολιτική ε φαρμόζει) και στο τέλος τον πείθει. Γίνονται οι "εξετάσεις" και η Ελενίτσα προσλαμβάνε ται στην τράπεζα. Από εκείνη τη στιγμή, όπου βρεθεί και όπου σταθεί δείχνει με το δάχτυλο τον Κωστάκη και λέει: "Αυτός είναι πραγματικός φίλος. Σαν αυτόν πρέπει να είναι όλοι. Μόλις του ζήτησα κάτι σημαντικό για μένα, ε κείνος αμέσως έκανε ό,τι μπορούσε για να με εξυπηρετή σει. Μπράβο του". Πριν συνεχίσω την ιστορία θα ήθελα να ρωτήσεις τον εαυτό σου αν είναι αλήθεια ή όχι ότι πολλές φορές μέχρι σήμερα έχεις δείξει με το δάχτυλο τεντωμένο διάφορους φίλους ή συγγενείς σου, λέγοντας: "Μπράβο στον..., αυτός είναι πραγματικός φίλος. Μό λις τον χρειάστηκα για κάτι, εκείνος αμέσως στάθηκε δί πλα μου". Παρέλειψα όμως να σου πω ότι η Ελενίτσα ήταν ένα "στριμμένο άντερο" που από όπου κι αν την έπιανες λερω νόσουν. Έτσι λοιπόν, από την πρώτη στιγμή που την προ σέλαβαν στην τράπεζα, άρχισε να προσβάλλει τον έναν, να κατηγορεί τον άλλο, να διαβάλλει τον τρίτο και τελικά να δημιουργεί ένα πολύ άσχημο κλίμα στη δουλειά της. Ο

Η δυναμική της επιτυχίας

προϊστάμενος της της έκανε την πρώτη φορά παρατήρηση, τη δεύτερη μια δυσμενή αναφορά και στο τέλος, αφού την πέρασαν από πειθαρχικό συμβούλιο, την απέλυσαν. Η Ελενίτσα, όπου σταθεί και όπου βρεθεί, με το δά χτυλο τεντωμένο και πάλι, δείχνει τον προϊστάμενο της και λέει: "Αυτός ο στριμμένος φταίει. Ξέρω εγώ την αλήθεια. Με ήθελε σαν γυναίκα και επειδή δεν του κάθισα, γι' αυτό τα έκανε όλα αυτά. Για να με εκδικηθεί". Αλήθεια, πόσες φορές δεν έχεις δείξει κι εσύ κάποιον με το δάκτυλο, λέγοντας: "Αυτός φταίει. Μου φέρθηκε α παίσια". Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε όλοι μας πως κάθε φορά που δείχνουμε κάποιον με το δείκτη τεντωμένο, είτε για να πούμε μια καλή κουβέντα γι' αυτόν είτε για να τον κατηγορήσουμε, ένα δάχτυλο δείχνει αυτόν και τρία εμάς. Κλείσε αυτήν τη στιγμή την παλάμη σου, τέντωσε το δείκτη, όπως κάνεις κάθε φορά που θέλεις να δείξεις κά ποιον, και δες πως τα τρία σου δάχτυλα εξακολουθούν να μένουν κλεισμένα και να δείχνουν εσένα. Αυτή είναι η αλήθεια. Εμείς είμαστε υπεύθυνοι για τη συμπεριφορά των άλλων απέναντι μας. Είναι στο χέρι μας να βγάλουμε από τους άλλους ό,τι καλό έχουν μέσα τους, όπως επίσης είναι στο χέρι μας να τους ργαλουμε και τα ε λάχιστα αρνητικά στοιχεία που μπορεί να έχουν. Ας υποθέσουμε ότι την επόμενη εβδομάδα έχεις τα γενέθλια σου και ετοιμάζεις ένα πάρτι για να τα γιορτά σεις. Κάθεσαι λοιπόν μαζί με το σύντροφο σου για να φτιά ξετε τον κατάλογο των ανθρώπων που θα καλέσετε, και του λες: ■

Ανθρώπινη δύναμη

"Ας γράψουμε πρώτα-πρώτα τον Πέτρο, τη Μαρία, το Γιάννη και τη Γεωργία". Συνεχίζεις να γράφεις και στο τέ λος ρωτάς: "Το Μανόλη να τον καλέσουμε;" "Βεβαίως όχι", απαντά ο σύντροφος σου. "Μα έτσι στριμμένος που είναι θα παρεξηγηθεί και θα έχουμε πρόβλημα", ανταπαντάς εσύ. "Ας παρεξηγηθεί", λέει πάλι ο σύντροφος σου. "Δε με ενδιαφέρει ό,τι κι αν γίνει". Κάπως έτσι δε γίνεται κάθε φορά που φτιάχνεις τις προσκλήσεις για μια φιλική συγκέντρωση; Ρώτησες όμως ποτέ τον εαυτό σου ποιος είναι εκείνος που σ' έκανε να γράψεις πρώτους-πρώτους τον Πέτρο, τη Μαρία, το Γιάννη και τη Γεωργία; Ποιος είναι εκείνος που σ' έκανε να μην καλέσεις το Μανόλη, έστω κι αν κινδύ νευες να παρεξηγηθείς; Είναι αλήθεια ή όχι πως ο Πέτρος, η Μαρία, ο Γιάννης και η Γεωργία με το να είναι γλεντζέδες και ευχάριστοι, με το να έχουν πάντα έναν καλό λόγο για τον καθένα, με το να είναι πάντα ευδιάθετοι και χαρούμενοι έχουν τελικά γί νει αγαπητοί σε όλους; Είναι αλήθεια ή όχι πως ο Μανό λης με το να είναι στριμμένος, γρουσούζης, γκρινιάρης και μόνιμα ένας κακοδιάθετος κριτής έχει γίνει τελικά αντιπα θής σε όλους; Τελικά ποιος έφτιαξε τον κατάλογο σου; Ποιος σ' έ κανε να καλέσεις εκείνους και όχι τους άλλους; Εσύ ή εκεί νοι με τη συμπεριφορά και την προσωπικότητα που έχουν δημιουργήσει; Δύο είναι οι λόγοι λοιπόν που πάντα εμείς είμαστε υ πεύθυνοι για ό,τι μας συμβαίνει με τους άλλους. Ο πρώτος

76.

Η δυναμική της επιτυχίας

είναι εκείνος που έχω αναφέρει στις προηγούμενες σελί δες αυτού του βιβλίου, δηλαδή ότι μέσα από το νόμο της επιβεβαίωσης των πεποιθήσεων δημιουργούμε ή έλκουμε γεγονότα τα οποία επιβεβαιώνουν αυτό που τελικά εμείς πιστεύουμε. Ο δεύτερος λόγος είναι η συμπεριφορά μας. Πράγματι η συμπεριφορά μας, για λόγους τους οποίους θα ανα πτύξω στα επόμενα Κεφάλαια, καθρεφτίζεται πάνω στους άλλους και δημιουργεί αντίστοιχη συμπεριφορά. Ο Πέ τρος του παραδείγματος, με το να έχει μια συμπεριφορά α γάπης και τρυφερότητας, κάνει τους άλλους να του συμπε ριφέρονται με αγάπη και τρυφερότητα. Ο Μανόλης, με το να εκπέμπει με τη συμπεριφορά του αρνητικότητα, αυτήν ακριβώς εισπράττει από τους άλλους. Κάθε άνθρωπος έχει μέσα του μεγάλες ποσότητες κα λοσύνης, αγάπης και ομορφιάς, αλλά ακριβώς επειδή εί ναι ατελής έχει και κάποιες δόσεις κακίας και αρνητικότητας που προέρχονται από τις ανασφάλειες του. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσω πως δεν υπάρχει ευτυχισμένος κλέφτης, βιαστής, φονιάς ή ευτυχισμένος γκρινιάρης, στριμμένος, αυταρχικός και βίαιος. Όλοι όσοι έχουμε μια αρνητική συμπεριφορά, δηλαδή όταν βγάζουμε απο μέσα μας μια μικρή η μεγάλη επιθετικότητα, στην πραγματικότητα εκείνη τη στιγμή ΠΟΝΑΜΕ. Πονάμε είτε γιατί μας έχει κυριεύσει ο φόβος που προέρχεται απο κά ποια ανασφάλεια μας είτε γιατί έχουμε δώσει λαθεμένη ερμηνεία σ' εκείνο που μας συμβαίνει. Μια λοιπόν που όλοι μας έχουμε καλές και κακές στιγ μές, ανάλογα με το σημείο εξέλιξης μας και κατά συνέ πεια και με το βαθμό αυτοπειθαρχίας μας, πιστεύω ότι

Ανθρώπινη δύναμη

χρειάζεται να σκεφτούμε δύο πράγματα όταν κάποιος μας φέρεται με απρεπή τρόπο: Πρώτον, να δούμε σε ποιο βαθμό η δική μας συμπεριφορά καθρεφτίστηκε πάνω του και γιατί εμείς δεν καταφέραμε να τον κάνουμε να νιώσει ασφαλής, ώστε να μας "βγάλει" τον καλύτερο εαυτό του. Δεύτερον, να συνειδητο ποιήσουμε ότι εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή ο άνθρωπος εκείνος για κάποιο λόγο πονάει. Αυτό θα μας κάνει αμέσως πιο διαλλακτικούς, θα μας δώσει τη δυνατότητα να κατανοήσουμε τη θέση του και στη συνέχεια να δείξουμε μια συμπεριφορά που θα είναι η καλύτερη και για εκείνον και για μας σ' εκείνη τη δεδομέ νη στιγμή. Μια τέτοια συμπεριφορά κατανόησης και συμπάθειας, αργά ή γρήγορα θα γυρίσει πίσω σε μας. Θα αποτελέσει τελικά το τίμημα των σωστών ενεργειών μας. Πιστεύω πως πρέπει επιτέλους να συνειδητοποιήσου με όλοι μας ότι έχουμε τόσο μεγάλες δυνάμεις μέσα μας, ώστε αν ενεργοποιήσουμε έστω κι ένα μικρό μέρος από αυ τές, όχι μόνο θα μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε τα ό νειρά μας, αλλά και θα καταφέρουμε να δημιουργήσουμε μια συμπεριφορά που θα αντανακλάται πάνω στους άλ λους και θα μας κάνει να έλκουμε και να αποκτάμε όμορ φες, τρυφερές και γεμάτες αγάπη σχέσεις.

Αγάπησε αυτό που μπορείς να γίνεις. Thervandes

Κεφάλαιο Έκτο

Η δύναμη της σκέψης Το 1972, μια ομάδα Άγγλων καθηγητών πανεπιστημί ου είχε καλέσει στο Λονδίνο το γνωστό Ισραηλίτη Γιούρι Γκέλερ για να πραγματοποιήσει μπροστά στις κάμερες της τηλεόρασης μια επίδειξη των δυνατοτήτων του. Οι καθηγη τές είχαν βάλει ως βασική προϋπόθεση το δικό τους επι στημονικό έλεγχο πριν και μετά από κάθε ενέργεια του, για να σιγουρευτούν ότι δε θα έκανε κάποιο τέχνασμα. Ο Γκέλερ έκανε όλα τα γνωστά του επιτεύγματα: στρά βωσε κουταλάκια με το βλέμμα του, έβαλε από μακριά να λειτουργούν στο μάξιμουμ μετρητές γκάιγκερ, έθεσε σε λειτουργία παλιά, χαλασμένα ρολόγια κτλ.

Η δυναμική της επιτυχίας

Την επόμενη μέρα, οι "Τάιμς" του Λονδίνου κυκλοφό ρησαν με πρωτοσέλιδο άρθρο στο οποίο ανέφεραν τα εκα τοντάδες τηλεφωνήματα που δέχτηκαν από ακροατές της εκπομπής. Οι τηλεθεατές έλεγαν ότι στο σπίτι τους είχαν στραβώσει κουταλάκια, είχαν μπει σε λειτουργία παλιά ρολόγια κτλ. Ένα μήνα αργότερα, τα έγκυρα αγγλικά ε πιστημονικά περιοδικά "Νέος Επιστήμονας" και "Φύση" δημοσίευσαν άρθρα με τίτλο "Το φαινόμενο Γκέλερ". Σ' ε κείνα τα άρθρα έγραφαν ούτε λίγο ούτε πολύ πως το φαι νόμενο Γκέλερ είναι ένα αναμφισβήτητο γεγονός, το οποίο όμως η σύγχρονη τότε (το 1972) επιστήμη ήταν αδύνατο να εξηγήσει. Σήμερα, 22 χρόνια αργότερα, η επιστήμη έχει ερμη νεύσει το βασικότερο από τα σημεία του φαινόμενου Γκέ λερ. Σήμερα έχει γίνει επιστημονικά αποδείξιμο πως ο άνθρωπος όταν σκέφτεται εκπέμπει ενέργεια. Όλοι μας έχουμε ένα δέκτη και έναν πομπό. Με τον πομπό εκπέμπουμε νοητική ενέργεια όταν σκεφτόμαστε, και με το δέκτη τη συλλαμβάνουμε (στο βαθμό που ο καθέ νας από μας είναι ευαισθητοποιημένος). Οι σκέψεις του ανθρώπου, ακριβώς επειδή στην ου σία τους είναι εκπομπή ενέργειας, είναι πολύ σημαντικές και έχουν μεγάλη δύναμη. Για να καταλάβουμε καλύτερα το μέγεθος της δύναμης των ανθρωπίνων σκέψεων θα χρει αστεί να αναφερθούμε σε κάποιες από τις ιδιότητες της νοητικής ενέργειας. Η νοητική ενέργεια έχει κάποια χαρακτηριστικά (πυκνότητα, συχνότητα κτλ.) τα οποία διαφέρουν και σε τελι κή ανάλυση διαφοροποιούνται ανάλογα με το είδος των σκέψεων που κάνουμε. Μια τρυφερή σκέψη, μια σκέψη α-

Η δύναμη της σκέψης

γάπης και καλοσύνης εκπέμπει μια εντελώς διαφορετικής ποιότητας ενέργεια από μια σκέψη μίσους ή κακίας. Αυτά τα διαφορετικά χαρακτηριστικά της ενέργειας έχουν και διαφορετικές δυνατότητες επίδρασης. Όσο πιο έντονη εί ναι η σκέψη, τόσο πιο δυνατή είναι η εκπομπή. Όσο πιο μεγάλη είναι η πίστη σ' αυτό που σκεφτόμαστε, τόσο πιο αποτελεσματική είναι και η ενέργεια που εκπέμπουμε. Δεν είναι ούτε αντιεπιστημονικά ούτε υπερβολικά τα θαύματα που γίνονται με τη θρησκευτική πίστη. Ο άνθρω πος που πιστεύει βαθιά στη θεϊκή δύναμη, εκτός από την επαφή του με το Θεό μέσα από τη διαδικασία αυτής του της πίστης, έχει παράλληλα μια υπερβολικά ισχυρή εκπο μπή νοητικής ενέργειας η οποία κάνει θαύματα. Στο σημείο αυτό θέλω να ξεκαθαρίσω ένα λεπτό ση μείο. Πιστεύω πως ο άνθρωπος πράγματι δημιουργήθηκε "κατ' εικόνα και ομοίωση". Επίσης πιστεύω πως όλη αυτή η γνώση σχετικά με τη λειτουργία του νου του είναι απα ραίτητη για να είναι σε θέση να ενεργοποιήσει τις εκπλη κτικές του δυνατότητες, ώστε να μπορέσει στη συνέχεια να θέσει σε ενέργεια την "ανθρώπινη βούληση", το μεγαλύτε ρο δώρο που του έκανε ο Θεός, για να οδηγηθεί πιο κοντά σ' Αυτόν. Να μπορέσει να φτάσει σιγά-σιγά σε μια πιο ου σιαστική, πιο δημιουργική και πιο ενεργητική επικοινωνία με το Θεό. Να μπορέσει να γίνει ένας δίαυλος θεϊκής αγά■ *

πης και ενέργειας, για να δικαιώσει έτσι τον πραγματικό λόγο της ύπαρξής του.. Επίσης πιστεύω πως για να μπορέσει να πραγματο ποιηθεί αυτή η πορεία εξέλιξης χρειάζεται όλοι μας να α ναλάβουμε την ευθύνη για τη ζωή μας και για τις πράξεις μας. Όμως πώς είναι δυνατό να το κάνουμε αυτό αν δε μά-

Η δυναμική της επιτυχίας

θουμε και δε βιώσουμε τις πραγματικά τεράστιες νοητικές δυνατότητες τις οποίες η μεγαλοσύνη του Θεού χάρισε στον άνθρωπο; Ξαναγυρίζοντας στις δυνάμεις που υπάρχουν και ε νεργοποιούνται μέσα από τον τρόπο σκέψης μας, θα ανα φερθώ στον επηρεασμό που ασκεί η νοητική ενέργεια στο ίδιο μας το σώμα. Κάθε τμήμα, κάθε όργανο του σώματος μας έχει τις δι κές του ενεργειακές ιδιαιτερότητες και επηρεάζεται από ορισμένα πρότυπα σκέψεων. Το 1975, στο Διεθνές Συνέδριο της Ιατρικής που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι βγήκε το εξής συμπέρασμα που άλλαξε ριζικά την πορεία της Ακαδημαϊκής Ιατρικής. Το βασικό συμπέρασμα εκείνου του συνεδρίου ήταν πως το 85% των ασθενειών, από το συνάχι μέχρι τον καρκίνο, έ χουν ψυχογενή αίτια. Δηλαδή έγινε αποδεκτή η αρχή της "ψυχοσωματικής". Πολλά χρόνια μετά από εκείνο το συνέδριο, έγιναν από πολλούς πρωτοπόρους λειτουργούς της ιατρικής διά φορες μελέτες και έρευνες για την ανακάλυψη των αρνητι κών νοητικών προτύπων σκέψης, τα οποία δημιουργούν τις αρρώστιες. Σήμερα, σε πολλά θεραπευτικά κέντρα, αλλά και σε πολλά νοσοκομεία της Ευρώπης και της Αμερικής, ασχολούνται με τη θεραπεία ασθενειών, όπως π.χ. ο καρκί νος, χρησιμοποιώντας και νοητικές μεθόδους. Αφού ο νους μας και ο λαθεμένος τρόπος σκέψης μας δημιουργούν την αρρώστια, γιατί να μην είναι και ο νους εκείνος που θα τη θεραπεύσει; Μια από τις πιο γνωστές δασκάλες της μεταφυσικής και παγκοσμίου φήμης σύμβουλος και θεραπεύτρια, η Α. ■ . . . " . ' ■ ■

.■ -

—

Η δύναμη της σκέψης

μερικανίδα Louise L. Hay, έχει γράψει ένα βιβλίο με τίτλο "Μεταμορφώστε τη ζωή σας", που έχει μεταφραστεί σε πε ρισσότερες από είκοσι γλώσσες και έχει πουληθεί σε πολ λά εκατομμύρια αντίτυπα. Στο βιβλίο αυτό, η Louise Hay αναφέρει τα αρνητικά πρότυπα σκέψης σε συνδιασμό με τις αρρώστιες που δημιουργούν. Όπως ανέφερα και προηγουμένως, ένα στοιχείο που ενεργοποιεί στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τις δυνάμεις της σκέψης είναι η σφοδρή επιθυμία (η πολύ ισχυρή θέληση). Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι γεμάτοι από ευσεβείς πό θους και, δυστυχώς, ελάχιστες φορές διακατέχονται από μια σφοδρή επιθυμία. Για να γίνει κατανοητή η διαφορά, θα έλεγα πως οι ευσεβείς πόθοι, δηλαδή το απλό "θέλω αυτό... θέλω εκεί νο... " μοιάζουν με ένα ρυάκι που και το πιο απλό εμπόδιο ενός μικρού βράχου είναι ικανό να του κόψει το δρόμο και έτσι το νερό να σκορπιστεί γύρω και να χαθεί. Η σφοδρή επιθυμία μοιάζει με ένα τεράστιο ορμητικό ποτάμι που κανένας βράχος δεν μπορεί να σταθεί εμπό διο στο διάβα του. Γιατί έτσι όπως κυλάει ορμητικά είναι ικανό να παρασύρει όλα τα εμπόδια που θα συναντήσει και στο τέλος να φτάσει στον προορισμό του. Η διαφορά αυτή οφείλεται στη νοητική ενέργεια. Η ενέργεια που εκ πέμπουν οι σκέψεις γύρω από έναν ευσεβή πόθο είναι μι κρής έντασης και δύναμης, ενώ η ενέργεια των σκέψεων που πηγάζει από το κίνητρο μιας σφοδρής επιθυμίας είναι τεράστιας δύναμης και έντασης. Κάποτε, στην αρχαία Αθήνα, περπατούσε μπροστά ο Σωκράτης και πίσω του ακολουθούσε ο Πλάτωνας. Σε κά ποια στιγμή, λέει ο Πλάτωνας στο Σωκράτη:

Η δυναμική της επιτυχίας

"Δάσκαλε, θα ήθελα να μου πεις αν υπάρχει κάποιο μυστικό με το οποίο θα ξέρω με σιγουριά πότε θα πετύχω και πότε όχι". Ο Σωκράτης δεν έδωσε καμιά απάντηση. Λίγο αργό τερα ο Πλάτωνας ξαναρώτησε: "Δάσκαλε, σε ρώτησα και σε παρακαλώ να μου απα ντήσεις αν υπάρχει τρόπος να ξέρω πότε μπορώ να πετύχω αυτό που θέλω". Καμιά απάντηση δεν έδωσε πάλι ο Σωκράτης. Λίγο πιο κάτω ο Πλάτωνας ξαναρώτησε: "Δάσκαλε, σε παρακαλώ, απάντησε μου σ' αυτό που σε ρώτησα". Ο Σωκράτης και πάλι δεν απάντησε. Σε κάποια στιγμή που περνούσαν δίπλα από μια μι κρή λίμνη, ο Σωκράτης γύρισε ξαφνικά, έπιασε από τα μαλλιά τον Πλάτωνα και του έβαλε το κεφάλι μέσα στο νερό. Ύστερα από λίγο, ο Πλάτωνας είχε εξαντλήσει και την τελευταία πνοή αέρα που είχε στα πνευμόνια του και κόντευε να σκάσει. Τότε ο Σωκράτης τού έβγαλε το κεφά λι από το νερό κι ο Πλάτωνας, όπως ήταν φυσικό, πήρε μια βαθιά και γεμάτη ένταση εισπνοή. Τότε ο Σωκράτης γύ ρισε και του είπε: "Αν αυτό που θέλεις στη ζωή σου το θέλεις όσο και αντή την αναπνοή που πήρες τώρα, τότε θα είσαι σίγουρος ότι θα το πετύχεις". Επειδή οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε μάθει να ξεχωρίζουμε πότε έχουμε ευσεβείς πόθους και πότε σφο δρές επιθυμίες, ένας καλός τρόπος για να το μάθουμε είναι να εξετάζουμε με προσοχή τις λεπτομέρειες του τρόπου με τον οποίο ενεργούμε για να πραγματοποιήσουμε εκείνο που θέλουμε. ■

· ■

Η δύναμη της σκέψης

Αν συλλάβουμε τον εαυτό μας να έχει διλήμματα, πισωγυρίσματα και φόβους, τότε πρόκειται για ευσεβή πό θο. Όταν όμως δούμε τον εαυτό μας να ενεργεί αποφασιστικα, δυναμικά και ανυποχώρητα, τότε είναι σίγουρο πως τον διακατέχει μια σφοδρή επιθυμία. Όταν ο Κορτέζ βρέθηκε στην Κεντρική Αμερική, έ βαλε τρεις έμπιστους ναύτες να βάλουν φωτιά στα καρά βια του. Την ώρα που τα καράβια καίγονταν, μάζεψε τους άντρες του και τους είπε: "Ή νικάτε ή μας σφάζουν ό λους". Και βέβαια νίκησαν και κατέκτησαν την Κεντρική Αμερική. Γιατί όταν δεν έχεις άλλη επιλογή για να επιζήσεις, εκτός από το να νικήσεις, και με την προϋπόθεση βέ βαια ότι θέλεις να ζήσεις, τότε νικάς. Αυτός είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να μετατρέ ψεις έναν ευσεβή πόθο σε σφοδρή επιθυμία. Να γκρεμί ζεις δηλαδή όλες τις γέφυρες της οπισθοχώρησης. Όταν δεν υπάρχει "πίσω", τότε πας υποχρεωτικά "μπροστά". Ένας ακόμα λόγος για τον οποίο η σφοδρή επιθυμία δημιουργεί τόσο μεγάλα αποτελέσματα είναι και η "αποδοχή του τιμήματος". Η φύση μοιάζει με ένα τεράστιο σουπερμάρκετ που έ χει στα ράφια του όλα εκείνα που επιθυμεί ο καθένας από εμάς. Υλικά αλλά και πνευματικά αγαθά, ευημερία, αγά πη και ευτυχία υπάρχουν σε αφθονία μέσα σ' αυτό το τερά στιο σουπερμάρκετ. Στην έξοδο όμως, υπάρχει ένα ταμείο όπου κάθεται η ίδια η φύση και με μεγάλη τιμιότητα σου λέει: "Πάρε ό,τι θέλεις, αλλά θα πληρώσεις και το αντίστοιχο τίμημα". Αν είσαι ένας τεμπέλης που γυρνάς όλη την ημέρα στα καφενεία και κάνεις "τράκα" κανένα τσιγάρο, τότε αυτή

Η δυναμική της επιτυχίας

τη ζωή την αγοράζεις σχεδόν τσάμπα. Γιατί αν θυμάμαι κα λά κοστίζει μόνο 10 δρχ. Αν όμως θελήσεις να αγοράσεις για τη ζωή σου χαρά, επιτυχία, ευημερία, αγάπη και ευτυχία, τότε θα πληρώσεις πολύ περισσότερα, γιατί και αυτά που παίρνεις αξίζουν πολύ περισσότερα. Η σφοδρή επιθυμία λοιπόν είναι εκείνη που σε κάνει να είσαι διατεθειμένος για την "αποδοχή της πληρωμής του τιμήματος" που συνήθως είναι η συνεχής, η δυναμική και η ουσιαστική δουλειά που πρέπει να κάνεις με τον εαυτό σου μέσα από τη γνώση. Αν ασχοληθούμε λίγο με τις αρνητικές σκέψεις, όπως π.χ. με τις σκέψεις "φόβου", τότε θα διαπιστώσουμε πως ό πως και οι όποιες άλλες σκέψεις, έτσι κι αυτές λειτουργούν και προς τα "μέσα" και προς τα "έξω". Όταν φοβόμαστε συνεχώς για κάτι, αυτό το συναίσθη μα του φόβου με τις αντίστοιχες σκέψεις που δημιουργεί προκαλεί την έκκληση μιας αρνητικής ενέργειας, η οποία μας μπλοκάρει και μας ακινητοποιεί, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να κάνουμε τις σωστές κινήσεις, και παράλ ληλα έλκει τα γεγονότα και τους ανθρώπους εκείνους που θα επιβεβαιώσουν τους φόβους μας. Βλέπεις δεν ισχύει μόνον το "καλομελέτα κι έρχεται" αλλά και το "κακομελέτα κι έρχεται". Ο νους μας έχει μια ιδιότητα η οποία είναι πολύτιμη για μας. Δεν μπορεί να κάνει δύο σκέψεις μαζί. Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί την ίδια ακριβώς στιγμή να σκέφτε ται δύο διαφορετικά πράγματα. Το γεγονός αυτό μπορού με να το εκμεταλλευτούμε, γιατί κανένας άλλος εκτός από μας δεν καθορίζει το τι σκεφτόμαστε.

Η δύναμη της σκέψης

Αν παρατηρήσεις προσεκτικά τον εαυτό σου, θα δεις πως πολλές φορές σου "έρχονται" θετικές και αισιόδοξες σκέψεις κι εσύ τις διώχνεις γιατί απλά δεν τις πιστεύεις. Για παράδειγμα, κάποια στιγμή σκέφτεσαι πως θα κερδί σεις πολλά εκατομμύρια στο λαχείο, πως θα κάνεις ένα πανέμορφο ταξίδι σε μια εξωτική χώρα ή πως θα ζήσεις ευτυχισμένος και πλούσιος μέχρι τα βαθιά σου γεράματα. Αμέσως διώχνεις αυτήν τη σκέψη κάνοντας μια άλλη που λέει: "Δεν είναι δυνατό να συμβεί αυτό. Αυτό δεν είναι για μένα. Είναι για τους τυχερούς". Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο, που διώχνουμε τις θετικές σκέψεις μπορούμε να διώχνουμε και τις αρνητικές σκέψεις του είδους "δεν μπορώ", "δεν αξίζω", "δεν είναι δυνατο , δεν είναι για μένα αυτό και να τις αλλάζουμε με τις αντίστοιχες θετικές. Με τον τρόπο αυτό εκπαιδεύουμε το νου μας για να μάθει να κάνει πάντα θετικές σκέψεις. Έτσι σιγά-σιγά αλλάζουμε τη μορφή της ενέργειας που εκπέμπουμε, με αποτέλεσμα να έλκουμε και να δημιουρ γούμε θετικά για μας γεγονότα. Στο σημείο αυτό, για να καταλάβουμε καλύτερα τον τρόπο λειτουργίας αλλά και δημιουργίας των σκέψεων μας, θα αναφερθούμε στο "συνειδητό" και στο "υποσυνεί δητο". Για να γίνουν καλύτερα κατανοητές οι δραστηριό τητες του συνειδητού και του υποσυνείδητου, θα ζητήσω συγνώμη από τους ειδικούς επιστήμονες και θα δώσω μια παρομοίωση για το καθένα, ώστε να μην υπάρχει πιθανό τητα παρερμηνείας. Ας παρομοιάσουμε λοιπόν το συνειδητό με ένα "εργο στάσιο" που διαθέτει τρία "μηχανήματα". Τα τρία αυτά μη χανήματα είναι η λογική, η κρίση και ένα χωνί.

Η δυναμική της επιτυχίας

Όλοι μας γνωρίζουμε τι είναι η λογική και η κρίση και έτσι δε θα σταθώ καθόλου σ' αυτά. Το "χωνί" δεν είναι τί ποτε άλλο παρά ένας δίαυλος μέσω του οποίου περνούν ό λα όσα συλλαμβάνουν οι πέντε μας αισθήσεις για να πάνε τελικά στο υποσυνείδητο. Αυτό το χωνί έχει μια πολύ ση μαντική ιδιότητα, που θα μας φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη στη συνέχεια. Η βασική αλλά και σημαντική αυτή ιδιότητα του "χω νιού" είναι ότι η διάμετρος του σωλήνα του διαστέλλεται και συστέλλεται ανάλογα με τους παλμούς του εγκεφάλου. Όταν οι παλμοί του εγκεφάλου είναι σε χαμηλά επίπεδα (και αυτό συμβαίνει όταν είμαστε χαλαρωμένοι), τότε η διάμετρος του σωλήνα διαστέλλεται. Όταν αντίθετα είμαστε σε ένταση και οι παλμοί του εγκεφάλου βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα, τότε συστέλλεται. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η επικοινωνία μεταξύ συνειδητού και υποσυ νείδητου γίνεται πολύ δύσκολη όταν υπάρχει ένταση, ενώ είναι πολύ εύκολη όταν είμαστε χαλαρωμένοι. Τα όνειρα, που είναι τα κωδικοποιημένα μηνύματα του υποσυνείδητου προς το συνειδητό, συμβαίνουν πάντα κατά τη διάρκεια του λεγόμενου "ελαφρού" ή "πρώτου" ύ πνου, όταν οι παλμοί του εγκεφάλου βρίσκονται στο ιδανι κό για την επικοινωνία εκείνη επίπεδο. Το υποσυνείδητο θα το παρομοιάσουμε (με μεγάλη, βέβαια, αυθαιρεσία) με μια σανίδα στην οποία καρφώνο νται σαν πρόκες όλα εκείνα που συλλαμβάνουν οι πέντε αισθήσεις και περνούν μέσα από το χωνί του συνειδητού. Μια άλλη παρομοίωση που θα μπορούσαμε να κάνουμε και η οποία ίσως μας βοηθούσε περισσότερο είναι να πα ραλληλίσουμε το υποσυνείδητο με ένα ντουλαπάκι μέσα

Η δύναμη της σκέψης

στο οποίο αποθηκεύονται με ένα τέλειο σύστημα αρχειο θέτησης όλες οι πληροφορίες που έχουμε πάρει από το συ νειδητό. Μάλιστα, από τότε που ήμαστε οκτώ εβδομάδων έμβρυα μέχρι και το φυσικό μας θάνατο αποθηκεύονται σ' αυτό το ντουλαπάκι εκείνα που περνούν μέσω του χωνιού από το συνειδητό στο υποσυνείδητο. Αν υπήρχε τρόπος να βγάζαμε όλοι τη σανίδα μας και να τη βλέπαμε, δε θα συναντούσαμε ποτέ δύο σανίδες ί διες. Τα διάφορα σχέδια που σχηματίζουν οι εντελώς δια φορετικές σε μέγεθος, σχήμα και μορφή "πρόκες" (εντυ πώσεις), που ο καθένας από μας έχει πάρει μέχρι σήμερα από τη ζωή του, θα μας έδιναν μια τελείως διαφορετική ει κόνα για την κάθε σανίδα. Και αυτή είναι η αλήθεια. Δεν υπάρχουν, ούτε υπήρ ξαν, ούτε θα υπάρξουν ποτέ δύο άνθρωποι ίδιοι, γιατί ε κτός από τις άλλες διαφορές (βιοχημεία κ.ο.κ.) δεν υπάρχ ουν δύο άνθρωποι που να έχουν τις ίδιες εντυπώσεις από τη ζωή τους. Ακόμα και δύο δίδυμα που μεγάλωσαν στο ίδιο περι βάλλον είχαν τελικά διαφορετικές εντυπώσεις. Την ώρα που το ένα ήταν στην αγκαλιά της μαμάς του, το άλλο ήταν στην αγκαλιά του μπαμπά. Την ώρα που το ένα ήταν άρρω στο, το άλλο έπαιζε κ.ο.κ. Η καθημερινή μας τώρα συμπεριφορά είναι πάντα το αποτέλεσμα ενός συναισθήματος. Και το συναίσθημα εί ναι πάντα το αποτέλεσμα μιας πεποίθησης (σκεπτομορφής). Για να γίνει αυτό καλύτερα αντιληπτό, θα σου φέρω ένα παράδειγμα: Ας υποθέσουμε πως βρίσκεσαι σε ένα χώρο μαζί με άλλους ενηλίκους και συζητάτε για ένα θέμα. Ξαφνικά, έ-

Η δυναμική της επιτυχίας

νας από εσάς, χωρίς κανέναν ιδιαίτερο λόγο, σηκώνεται και χτυπάει ένα μικρό παιδάκι που παίζει ήσυχα σε μια γωνιά. Τι κάνετε εσείς μόλις αντιλαμβάνεστε το γεγονός; Άλ λοι από σας θα μορφάσετε με δυσαρέσκεια, κάποιοι θα βάλετε τις φωνές και ορισμένοι, πιο θερμόαιμοι, ίσως ση κωθούν για να πάρουν πιο δραστικά μέτρα εναντίον εκεί νου που χτύπησε το παιδάκι. Γιατί όμως θα αντιδράσετε μ' αυτόν τον τρόπο; Δεν εί ναι αλήθεια ότι θα νιώσετε "κάτι"; Άλλοι από εσάς θα νιώ σετε θυμό, άλλοι το συναίσθημα της αδικίας και άλλους ί σως να σας κυριεύσει το συναίσθημα της ευθύνης για την προστασία του παιδιού. Γιατί όμως θα νιώσετε έτσι; Πιστεύω ότι θα νιώσετε κάποιο από τα πιο πάνω συναισθήματα, γιατί όλοι σας πι στεύετε ότι "είναι απαράδεκτο να χτυπάει κάποιος μεγά λος ένα παιδί, και μάλιστα χωρίς λόγο". Αν είχα ένα μαγικό κλειδί (το οποίο δυστυχώς ή ευτυ χώς κανένας από μας δεν έχει) και μπορούσα να σας αλλά ξω αυτό που πιστεύετε, δηλαδή την πεποίθηση σας, με μια άλλη που να λέει ότι "όταν χτυπάς ένα παιδάκι δέκα φορές την ημέρα το βοηθάς στην πνευματική του εξέλιξη", τότε τι θα νιώθατε όταν βλέπατε κάποιον να χτυπάει ένα παιδί; Σίγουρα θα νιώθατε χαρά, ικανοποίηση ή και ευχαρί στηση που κατά τη διάρκεια της συζήτησης σας ο ενήλικος θυμήθηκε και νοιάστηκε για την πνευματική εξέλιξη του μικρού. Αυτά τα συναισθήματα δε θα σας έκαναν να χαμο γελάσετε, να χειροκροτήσετε ή ίσως και να σηκωθείτε να φιλήσετε εκείνον που χτύπησε το παιδάκι; Μ' αυτό το κάπως περίεργο παράδειγμα, εύκολα μπο ρούμε να καταλάβουμε ότι οι πεποιθήσεις μας, δηλαδή οι

Η δύναμη της σκέψης

πρόκες που έχουμε καρφωμένες στη σανίδα μας (υποσυ νείδητο), μας δημιουργούν ένα ή και πολλά συναισθήματα μόλις ερεθιστούν από κάποιο γεγονός. Το συναίσθημα ό μως μας δημιουργεί με τη σειρά του και μια συγκεκριμένη συμπεριφορά. Όταν κάποιο πρωί φεύγεις από το σπίτι και νιώθεις άσχημα γιατί σε έχει κυριεύσει η θλίψη, η στεναχώρια, η βαρεμάρα ή κάποιο άλλο αρνητικό συναίσθημα, τότε πώς συμπεριφέρεσαι; Σφυρίζεις το αγαπημένο σου τραγουδάκι ή το πρόσω πο σου κοντεύει να φτάσει στο πεζοδρόμιο; Μιλάς ήρεμα και ευγενικά σ' εκείνον που προσπάθησε να μπει πριν α πό σένα στο λεωφορείο ή αρχίζεις αμέσως να του κάνεις παρατηρήσεις, έτοιμος για καυγά; Όταν λοιπόν ο καθένας από μας έχει μια οποιαδήπο τε συμπεριφορά, τότε πρέπει να ξέρει πως από πίσω της είναι κρυμμένο κάποιο συναίσθημα, το οποίο όμως πάντα ξεκινάει απο μια πεποίθηση. Όλες οι προσπάθειες για την αλλαγή της συμπεριφο ράς που θα μας οδηγήσει στην επιτυχία θα επικεντρωθούν στην ανεύρεση αρχικά και στην αλλαγή στη συνέχεια εκεί νων των πεποιθήσεων που μας κάνουν να έχουμε αρνητικές σκέψεις. Αυτές οι σκέψεις στη συνέχεια μάς οδηγούν σε αρνητικά συναισθήματα και κατά συνέπεια σε αρνητική συμπεριφορά. Τελειώνοντας το Κεφάλαιο της δύναμης που κρύβει μέσα της η κάθε μας σκέψη, θέλω να επισημάνω τα εξής: ΠΡΩΤΟΝ: Οι σκέψεις μας δημιουργούν δονήσεις, κα θώς και ελκτικές και απωθητικές δυνάμεις που έχουν την ι κανότητα να έλκουν ή να δημιουργούν γεγονότα.

Η δυναμική της επιτυχίας

ΔΕΥΤΕΡΟΝ: Δυστυχώς δεν είναι αλήθεια ότι τον έ λεγχο τον έχει το συνειδητό μας, δηλαδή η κρίση και η λο γική μας. Τον έλεγχο τον έχει το υποσυνείδητο. Αυτός ειναι και ο λόγος που πάρα πολλές φορές η λογική μας υπα γορεύει να έχουμε μια Α συμπεριφορά, για παράδειγμα να μην καπνίζουμε, και εμείς, σαν να μας σπρώχνει μια α όρατη δύναμη από μέσα μας, τρέχουμε στο πακέτο με τα τσιγάρα. Ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου αλλά και ο μεγαλύτερος φίλος του είναι η λογική του. Είναι ο μεγαλύτερος εχθρός μας, γιατί ελέγχεται και κατευθύνεται από τα όρια που έχουν δημιουργήσει οι πεποιθήσεις μας (πρόκες) τις οποίες αποκτήσαμε από την εκπαίδευση του ψύλλου και από τις λαθεμένες ερμηνείες που δίναμε στα γεγονότα ό ταν ήμαστε παιδιά. Είναι όμως και ο καλύτερος φίλος μας, γιατί μόνον αυ τήν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να αλλάξουμε τις πεποιθήσεις μας και κατ' επέκταση τις σκέψεις μας και στη συνέχεια την υπόλοιπη ζωή μας. Μόνον αν χρησιμοποιήσουμε σωστά αυτό τον εχθρό (τη λογική) θα μπορέσουμε να τον μετατρέψουμε σε καλύ τερο φίλο. Και τότε, από κει που σήμερα είμαστε σκλάβοι του και του επιτρέπουμε να μας οδηγεί στη δυστυχία και την αποτυχία, θα γίνουμε αφέντες του και θα του επιβά λουμε να μας οδηγήσει στην πραγματοποίηση των ονεί ρων μας.

Είτε σκέφτεσαι ότι μπορείς είτε ότι δεν μπορείς, έχεις απόλυτο δίκιο. Henry Ford

Κεφάλαιο

Έβδομο

Είμαι Κάνω Έχω Οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν να αποκτήσουν στη ζωή τους διάφορα πράγματα. Άλλοι θέλουν να έχουν πολλά χρήματα. Άλλοι μια ωραία γυναίκα ή έναν ωραίο άνδρα. Άλλοι γνώσεις, υγεία, δόξα ή οτιδήποτε άλλο. Και επειδή σίγουρα κάτι από όλα αυτά θέλεις να το έ χεις στη ζωή σου, ρώτησες ποτέ τον εαυτό σου γιατί επιθυ μείς να το αποκτήσεις; Είναι αλήθεια ή όχι ότι εκείνο που "επιθυμείς" το θέ λεις για να μπορείς να κάνεις με αυτό κάποια πράγματα; Για παράδειγμα, χρειάζεσαι χρήματα για να μπορέ σεις με αυτά να κάνεις μια πιο άνετη ζωή, να φτιάξεις μια

Η δυναμική της επιτυχίας

επιχείρηση ή κάτι άλλο που ονειρεύεσαι. Θέλεις να έχεις μια ωραία γυναίκα η έναν ωραίο άντρα για να μπορέσεις να φτιάξεις μια όμορφη σχέση ή για να κάνεις το "κομμά τι" σου στους άλλους, ώστε να σε αποδεχτούν και να σε θαυμάζουν. Θέλεις να έχεις γνώσεις για να μπορέσεις να κάνεις τη ζωή σου πιο πνευματική, πιο σωστή ή περισσότε ρο αποδεκτή. Όμως ρώτησες ποτέ τον εαυτό σου γιατί θέλεις να κά νεις αυτά που "επιθυμείς"; Είναι αλήθεια ή όχι πως θέλεις να κάνεις μια πιο πλούσια ζωή, για να "είσαι" πλούσιος ή ευτυχισμένος; Ότι θέλεις να κάνεις μια επιχείρηση ώστε να "είσαι" επιχειρηματίας ή επιτυχημένος ή κοινωνικά αποδεκτός ή απλώς ασφαλής; Ότι θέλεις να κάνεις μια ωραία σχέση για να "είσαι" πιο ευτυχισμένος; Ότι θέλεις να κάνεις τη ζωή σου πιο πνευματική, πιο σωστή, πιο αποδεκτή για να "γίνεις" αυτό που ονειρεύεσαι; Τελικά, αυτό που συμβαίνει είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν να "έχουν..." για να μπορούν να "κανουν..." και έτσι να "είναι..." Ρώτησε ειλικρινά τον εαυτό σου: "Κάνεις κι εσύ το ί διο;" Αν ναι, τότε κάνεις ένα πολύ μεγάλο λάθος. Η αλήθεια είναι πως ΜΟΝΟΝ όσοι "είναι..." μπορούν να "κάνουν..." και τότε έχουν εκείνο που θέλουν . Μόνον όταν "είσαι" πλούσιος στο νου θα μπορείς να "κάνεις" ό,τι χρειάζεται για να μπορείς να "έχεις" όσα χρή ματα θέλεις. Μόνον όταν "είσαι" σωστός σύντροφος θα μπορείς να "κάνεις" ό,τι χρειάζεται και έτσι θα "έχεις" την πιο ωραία σχέση. · ? , , . . . .

--.-.

■ ■

■

. . . . . .

■

Είμαι, Κάνω, Έχω

Κατά τη διάρκεια ενός σεμιναρίου μου στη Λεμεσό, όταν ανέλυα αυτήν ακριβώς την αρχή λειτουργίας του νου, μια κυρία που παρακολουθούσε άρχισε ξαφνικά να κλαί ει. Τη ρώτησα τι ήταν εκείνο που τη συγκίνησε και εκείνη μου απάντησε: "Τώρα κατάλαβα τι συνέβη στη ζωή μου και στη ζωή των φίλων μου. Είμαι πρόσφυγας από ένα χωριό της Μόρφου. Ύστερα από την τουρκική εισβολή του 1974 φύγαμε ΟΛΟΙ μας από το χωριό με μοναδική περιουσία τα ρούχα που φορούσαμε. Σήμερα, είκοσι χρόνια μετά, όσοι ήταν πλούσιοι ξανά γιναν πλούσιοι και όσοι ήταν φτωχοί εξακολουθούν και σήμερα να είναι φτωχοί . Αυτή είναι η αλήθεια. Όταν "είσαι" πλούσιος στο μυα λό, τότε ακόμα και αν τα χάσεις όλα, θα μπορέσεις να τα ξαναφτιάξεις. Όταν "είσαι" φτωχός στο μυαλό, τότε και ε κατομμύρια να σου χαρίσουν, σε λίγο καιρό θα είσαι πάλι φτωχός, γιατί θα "κάνεις" ό,τι χρειάζεται για να "έχεις" ε κείνο που πραγματικά "είσαι", δηλαδή φτωχός. Πριν από ορισμένα χρόνια, Βέλγοι κοινωνιολόγοι έ καναν μια έρευνα σε 17 ευρωπαϊκές χώρες με θέμα: "Τι συ νέβη στους ανθρώπους που κέρδισαν πολύ μεγάλα ποσά στο λαχείο, στο Λόττο, στον ιππόδρομο και στα τυχερά παιχνίδια". Το αποτέλεσμα της έρευνας είναι πραγματικά συγκλονιστικό και επιβεβαιώνει τη θεωρία του ΕΙΜΑΙ, ΚΑΝΩ, ΕΧΩ. Το 87,2% των ανθρώπων που κέρδισαν ένα μεγάλο ποσό χρημάτων, δεκαπέντε χρόνια αργότερα βρίσκονταν στην ίδια ακριβώς οικονομική θέση που ήταν και πριν το κερδίσουν.

Η δυναμική της επιτυχίας

Είμαι βέβαιος πως αν με την έρευνα έψαχναν και το τι έγινε 20 και 30 χρόνια μετά, τότε το ποσοστό αυτό θα άγ γιζε τα όρια του 100%. Κι αυτό γιατί δεν είναι το χρήμα ε κείνο που δημιουργεί τον επιτυχημένο, αλλά ο επιτυχημέ νος είναι εκείνος που δημιουργεί το χρήμα. Σ' αυτό το βιβλίο επιδιώκω να φωτίσω τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να οδηγηθούμε στους δρόμους του ΕΙΜΑΙ. Θα προσπαθήσω ακόμα να δείξω σε όλους εκείνους που έχουν ένα ΕΙΜΑΙ αποτυχίας, δυστυχίας, μοναξιάς, αρ ρώστιας ή έστω και μικρής ευτυχίας, με ποιον τρόπο μπο ρούν να πάνε στο ΕΙΜΑΙ ευτυχισμένος, υγιής, χαρούμε νος, πλούσιος και γεμάτος αγάπη.

Ο άνθρωπος μόνος του γίνεται κάτι ή δε γίνεται τίποτε. Μέσα στο οπλοστάσιο της σκέψης του σφυρηλατεί τα όπλα με τα οποία καταστρέφει τον εαυτό του, αλλά και τα εργαλεία εκείνα με τα οποία οικοδομεί για τον εαυτό του ουράνια δώματα χαράς, δύναμης και ειρήνης. Alley

Κεφάλαιο Όγδοο

Θέληση

Ο Βίκτορ Ουγκό γράφει στην πρώτη σελίδα του θαυ μάσιου βιβλίου του "Οι Άθλιοι": "Οι άνθρωποι δε στερού νται δυνάμεως, αλλά θελήσεως". Η αγγλική λαϊκή μούσα έχει μια παροιμία που λέει: "Όπου υπάρχει ένα θέλω υπάρχει και ένας δρόμος". Εμείς οι Έλληνες μάθαμε από τότε που ήμαστε παι διά πως: "Δεν υπάρχει δεν μπορώ, υπάρχει δε θέλω". Θα σου πρότεινα να ρωτήσεις τον εαυτό σου: Ποιους ανθρώπους θαυμάζεις στη ζωή σου; Ποιους ερωτεύεσαι, ποιους αγαπάς, ποιους σε τελική ανάλυση θέλεις για φίλους σου;

102

Η δυναμική της επιτυχίας

Μήπως σου αρέσουν οι αδύναμοι; Μήπως σε έλκουν εκείνοι που λένε συνεχώς "θέλω αλ λά δεν μπορώ;" Μήπως ερωτεύεσαι εκείνους που σε όλη τους τη ζωή δεν κάνουν όνειρα και τους λείπει το κέφι, η δράση και η ζωντάνια, επειδή πιστεύουν ότι αυτά είναι για τους τυχε ρούς και τους δυνατούς, ενώ αυτοί δεν έχουν τη δύναμη; Ή μήπως η αλήθεια είναι ότι όλοι μας ελκόμαστε, ε ρωτευόμαστε, θαυμάζουμε ή διαλέγουμε για φίλους μας τους ανθρώπους εκείνους που όταν λένε κάτι είναι σαν να έχει πραγματοποιηθεί κιόλας; Πόσες φορές δεν έχεις πει με θαυμασμό: "Αφού το εί πε ο Κώστας σίγουρα θα γίνει" ή: "Τη θαυμάζω τη Μαρία γιατί ό,τι θέλει στη ζωή της πάντα βρίσκει τρόπο να το κά νει". Κακά τα ψέματα. Όλοι μας θαυμάζουμε τους δυνατους, τους ανθρώπους που δημιουργούν και χαράζουν τους δικούς τους δρόμους στη ζωή με κέφι, με χαρά, με ζωντά νια και με ζωγραφισμένη την επιτυχία στο πρόσωπο τους. Όλοι αυτούς θέλουμε για φίλους μας. Όμως ποιο είναι το βασικό σημείο διαφοράς ανάμε σα στους "νικητές" και στους "ηττημένους" της ζωής; Ανάμέσα στις πολλές και στις ουσιαστικές διαφορές που υ πάρχουν μεταξύ των ανθρώπων εκείνων που ανήκουν στην ομάδα των "νικητών" της ζωής και εκείνων που ανήκουν στην ομάδα των "χαμένων", η πιο χαρακτηριστική είναι η ύπαρξη της δύναμης που εμπεριέχει η θέληση. Πράγματι, η θέληση παράγει μια δύναμη που είναι ικανή από μόνη της να σε εντάξει στην ομάδα των "νικητών". Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μια πολύ υποτονική θέληση, γιατί από μικρά παιδιά όχι μόνο δε βοηθήθηκαν ■

Θέληση

103

να γίνουν δυνατοί και να αναπτύξουν τη θέληση τους, αλλά έμαθαν ακριβώς το αντίθετο. Όταν από πολύ μικρά παιδιά ακούγαμε και βλέπαμε τους γονείς μας και τους ανθρώπους του περιβάλλοντος μας γενικότερα να λένε: "Θέλω να φτιάξω τον κήπο, αλλά βαριέμαι" ή: "Πάντα ήθελα να σπουδάσω, αλλά δεν τα κατάφερα" ή: "Θέλω να αδυνατίσω, αλλά δεν μπορώ να σταματήσω να τρώω" εμείς ποιο μήνυμα παίρναμε; Ποια πεποίθηση έμπαινε μέσα στο Γονέα μας (Γ), ποια πρόκα καρφωνόταν στη σανίδα μας; Σαφέστατα εκείνο που μαθαίναμε ήταν ότι οι άνθρωποι είναι αδύναμοι και μπορεί να θέλουν, αλλά δεν μπορούν. Από τη μια μεριά μάς έλε γαν την παροιμία "δεν υπάρχει δεν μπορώ, υπάρχει δε θέ λω" και από την άλλη με τη συμπεριφορά τους μας έδιναν άλλο μήνυμα. Στο σημείο αυτό θέλω να τονίσω ακόμα μια φορά πως ένα παιδί μαθαίνει και διαμορφώνει την προσωπικότητα του όχι τόσο από εκείνα που ακούει, όσο από τις πράξεις και από τη γενικότερη συμπεριφορά των ανθρώπων του περιβάλλοντος του. Ο πατέρας που λέει καθημερινά και με κάθε ευκαι ρία στο παιδί του ότι πρέπει να είναι τίμιο στη ζωή του, αλ λά το βράδυ, την ώρα του φαγητού, μιλάει με τη γυναίκα του μπροστά του και της λέει γεμάτος καμάρι: "Σήμερα τα κατάφερα και πληρώνοντας κάτι παραπάνω στον εφορια κό έκλεψα πάρα πολλά από την εφορία", ποιο μήνυμα νο μίζεις ότι περνάει στο παιδί του; Όταν το παιδί, μεγαλώνοντας, πιστεύει (και το κάνει πράξη) πως οι έξυπνοι, αυτοί που πρέπει να καμαρώνουν, είναι εκείνοι που ξέρουν να "λαδώνουν" και να "κλέβουν",

104

Η δυναμική της επιτυχίας

τότε που θα έχει πάει εκείνο το "παιδί μου να είσαι τίμιος στη ζωή σου" που του έλεγε (αλλά δεν το έκανε) ο πατέ ρας του; Έτσι ακριβώς συνέβη και με τη θέληση. Άλλα μάς έ λεγαν και άλλα έκαναν. Το αποτέλεσμα είναι ότι σήμερα οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ως βασικό χαρακτηριστι κό τους την έλλειψη θέλησης. Αν θέλεις να μετρήσεις τη θέληση σου, αν θέλεις να ξέρεις πόσο πολύ την έχεις καλλιεργήσει ή πόσο αδύνα μος είσαι, τότε μπορείς να το κάνεις αν σκεφτείς πόσο α νεπηρέαστη είναι η θέληση σου από τα γεγονότα. Και εί ναι ανεπηρέαστη από τα γεγονότα σημαίνει πως ό,τι κι αν συμβεί, είτε υπάρξουν εμπόδια ή προβλήματα είτε όχι, εσύ συνεχίζεις το δρόμο που έχει για τέλος του την πραγματο ποίηση της επιθυμίας σου. Ας πούμε για παράδειγμα ότι λες στον εαυτό σου: "Αύριο θα πάω για ψώνια με την Ελενίτσα". Την επόμενη μέρα, μία ώρα πριν το ραντεβού σας, αρχίζει να βρέχει. Τότε αναστατωμένος παίρνεις την Ελενίτσα στο τηλέφωνο και της λες να ακυρώσετε το ραντεβού. Είναι δυνατόν άλ λωστε, σκέφτεσαι, να πάτε για ψώνια μέσα στη βροχή; Σ' αυτή την περίπτωση, τα γεγονότα (η βροχή) επηρέ ασαν το θέλω σου. Η θέληση σου δεν ήταν δυνατή. Αλή θεια τι θα γινόταν αν, αδιαφορώντας για τη βροχή, τελικά πήγαινες στο ραντεβού; Μήπως θα έλιωνες; Τι θα πάθαι νες αν βρεχόσουν λίγο; Μήπως το περπάτημα χεράκι-χεράκι κάτω από την ομπρέλα θα ήταν μια ευκαιρία που έ χασες για "σύσφιξη σχέσεων" με την Ελενίτσα; Την επόμενη Κυριακή έχεις κανονίσει να πας με την παρέα σου μια εκδρομή στην Πάρνηθα. Ξυπνάς το πρωί

Θέληση

105

και βλέπεις τον ουρανό συννεφιασμένο και το χιόνι να πέ φτει πυκνό. "Ωχ", λες στον εαυτό σου, "πού θα τρέχουμε τώρα μ' αυτό τον παλιόκαιρο!" και αποφασίζεις να μην πας στην εκδρομή. Αν όμως μέσα στην παρέα ήταν και η Λίτσα ή ο Γιωρ γάκης με τον οποίο είχες αρχίσει την προηγουμένη εβδο μάδα να φλερτάρεις, μήπως τότε θα αδιαφορούσες για τον καιρό και θα πήγαινες; Ύστερα από όλα αυτά, ορισμένοι μπορεί να πουν ότι το θέμα είναι πόσο πολύ θέλεις εκείνο που θέλεις. Από μια άποψη ναι, έτσι είναι. Το πόσο μεγάλο είναι το θέλω σου είναι εκείνο που καθορίζει και το πόσο μεγάλη είναι η δύ ναμη που εξωτερικεύεται. Όμως ποιος υπέρβαρος δε θέλει να αδυνατίσει; Ποιος καπνιστής που έχει πρόβλημα υγείας δε θέλει να κόψει το κάπνισμα; Ποιος άνεργος που αντιμετωπίζει οικονομικό πρόβλη μα δε θα ήθελε μια δουλειά; Γιατί όλοι αυτοί και όλοι όσοι "θέλουν" αλλά δεν "μπο ρούν", αφού τελικά το θέλουν πολύ, δε βρίσκουν αυτή την περίφημη δύναμη; Η απάντηση σ' αυτήν την ερώτηση είναι απλή. Δεν αρκεί να θέλεις πολύ κάτι. Χρειάζεται να μάθεις ότι η θέλησή σου πρέπει παράλληλα να είναι και ανεπηρέαστη ά πατα γεγονότα. Να μην επηρεάζεται από το τι λένε οι άλλοι η από το τι συμβαίνει γύρω σου. Ένας καθηγητής της καρδιολογίας του Πανεπιστημί ου Αθηνών, συνταξιούχος πια σήμερα, θυμάται ότι όταν ή ταν παιδί, οι γονείς του που ήταν πάμφτωχοι αγρότες, του είπαν κάποια μέρα:

106

Η δυναμική της επιτυχίας

"Παιδί μου, θα θέλαμε πάρα πολύ να είχαμε λεφτά για να σε σπουδάσουμε, αλλά δυστυχώς δεν έχουμε. Αν θέ λεις να σπουδάσεις, κάνε ό,τι νομίζεις και βρες τη λύση μό νος σου". Εκείνος ΗΘΕΛΕ πολύ να σπουδάσει και τα γεγονότα (το ότι δεν υπήρχαν λεφτά) τον άφηναν αδιάφορο. Ήρθε στη Αθήνα, γράφτηκε στο πανεπιστήμιο και αφού βρήκε έ να "κασελάκι" άρχισε να γυαλίζει παπούτσια μπροστά στη Φοιτητική Λέσχη της οδού Ιπποκράτους. Μια μέρα, όταν ήταν πια στο δεύτερο έτος της Ιατρικής, ο καθηγητής του στο μάθημα της ανατομίας πήγε κάποια μέρα στη λέσχη για δουλειά και βγαίνοντας σταμάτησε να γυαλίσει τα πα πούτσια του. Την ώρα που ο φοιτητής τού γυάλιζε τα πα πούτσια ο καθηγητής τού είπε: "Μου φαίνεσαι γνωστός. Μήπως έχουμε γνωριστεί πουθενά;" "Μάλιστα, κύριε καθηγητά", απάντησε ο λούστρος, "είμαι μαθητής σας". "Είσαι φοιτητής μου και γυαλίζεις παπούτσια; Έλα αύριο το πρωί στο γραφείο μου. Σε θέλω". Την επόμενη μέρα ο φοιτητής πήγε στο γραφείο του καθηγητή του ο οποίος, αφού κουβέντιασαν και έμαθε την ιστορία του, τον προσέλαβε ως βοηθό του. Έτσι εκείνος ό χι μόνον τελείωσε τις σπουδές τού, αλλά και μετά από μια επιτυχημένη ακαδημαϊκή καριέρα έγινε και ο ίδιος καθη γητής στο πανεπιστήμιο. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σε ρωτήσω: πόσοι θα εί χαν το κουράγιο να γυαλίζουν τα παπούτσια των συμφοι τητών τους έξω από τη Φοιτητική Λέσχη; Πόσοι έχουν μια θέληση τόσο αναπτυγμένη και αδιάφορη μπροστά στα γε-

Θέληση

107

■

γονότα (εμπόδια) ώστε να μπορούν να πραγματοποιούν τα όνειρα τους; Νομίζω πολύ λίγοι. Αυτός είναι ο λόγος που με κάνει να πιστεύω ότι αν αναπτύξουμε και δυναμώ σουμε τη θέληση μας, τότε μόνο θα μπορούμε να πραγμα τοποιούμε όλα μας τα όνειρα. Η ζωή δεν είναι παρά ο καθρέφτης του εσωτερικού μας κόσμου. Όταν μέσα μας υπάρχει μια ισχυρή θέληση, τότε οι δονήσεις που δημιουργούνται σχηματίζουν στη ζωή (στον καθρέφτη μας) το είδωλο της επιθυμίας μας. Ευτυχώς για μας, η θέληση είναι μια ανθρώπινη ιδιό τητα που υπόκειται σε άσκηση. Υπάρχουν συμπεριφορές που εξασθενούν τη θέληση και άλλες που τη δυναμώνουν. Η θέληση έχει έναν τεράστιο αλλά και μοναδικό γι' αυτήν εχθρό. Έναν εχθρό που λειτουργεί ύπουλα, σαν τις μικρές καθημερινές εκείνες δόσεις ενός πολύ ισχυρού δη λητηρίου. Δυστυχώς για μας, αυτό το δηλητήριο άρχισαν να μας το δίνουν από τότε που ήμαστε παιδιά και σήμερα συνεχίζουμε να το παίρνουμε από μόνοι μας, χωρίς να έχουμε συνειδητοποιήσει την καταστροφική του δύναμη. Έτσι εξασθενούμε κάθε μέρα πιο πολύ τη θέληση μας. Αυ τός ο εχθρός, αυτό το ύπουλο και ισχυρό δηλητήριο, είναι η ΑΝΑΒΛΗΤΙΚΟΤΗΤΑ. Κάθε φορά που έχουμε αποφασίσει να κάνουμε κάτι και δεν το κάνουμε, παίρνουμε χωρίς να το καταλαβαίνου με και μια ισχυρή δόση από το δηλητήριο μας. Λες: "Σή μερα θα γράψω ένα γράμμα στους γονείς μου". Την ώρα που κάθεσαι να το γράψεις, χτυπάει το κουδούνι της πόρ τας και είναι ο φίλος σου ο Γιώργος που ήρθε να σε πάρει για να πάτε στο σπίτι του Πέτρου, όπου έχει μαζευτεί όλη η παρέα. Εσύ τι κάνεις; Συνήθως λες: "Άσε, τώρα περιμέ-

108

Η δυναμική της επιτυχίας

νει η παρέα, το γράμμα θα το γράψω αύριο" και πας με το Γιώργο. Εκείνη τη στιγμή, χωρίς να το συνειδητοποιείς, περνάς στον εαυτό σου (καρφώνεις την πρόκα) το μήνυμα που λέει: "Είμαι ένας άνθρωπος που δεν κάνει ό,τι λέει, αλλά επηρεάζεται από τα γεγονότα". Έχεις αποφασίσει να φτιάξεις τον κήπο σου, επειδή σου αρέσει και θέλεις πολύ να είναι περιποιημένος. Μό λις αρχίσεις να δουλεύεις, έρχεται ένας φίλος σου για κα φέ. Εσύ τότε τι κάνεις; Αφήνεις τη δουλειά σου για την ε πόμενη μέρα που θα είσαι μόνος ή απολαμβάνεις τη συ ντροφιά του φίλου σου κάνοντας παράλληλα αυτό που εσύ θέλεις; Οι περισσότεροι άνθρωποι δυστυχώς ακολουθούν την πρώτη λύση και έτσι, με αλλεπάλληλα μικρά καθημερινά γεγονότα που έχουν μέσα τους το στοιχείο της αναβλητικό τητας, πείθουν υποσυνείδητα τον εαυτό τους πως δεν είναι αυτοί που κάνουν τελικά εκείνο που θέλουν, άλλα πως ειναι άμεσα εξαρτημένοι από τα γεγονότα και τις συνθήκες που επικρατούν γύρω τους. Το ερώτημα που προκύπτει μετά από όλα αυτά είναι: πώς μπορούμε να αλλάξουμε και να δυναμώσουμε τη θέλη ση μας τόσο πολύ, ώστε κάθε φορά που θα λέμε "θέλω" να ξέρουμε με σιγουριά ότι μπαίνουμε σε ένα δρόμο που ο δηγεί στην κατάκτηση της επιθυμίας μας, γνωρίζοντας ότι "όπου υπάρχει ένα ΘΕΛΩ υπάρχει κι ένας δρόμος", ότι α πό τους ανθρώπους "δε λείπει η δύναμη αλλά η θέληση" και ότι "εγώ όμως έχω πια όση θέληση χρειάζεται για να πραγ ματοποιώ τα όνειρα μου"; Αν κάποιος προσπαθήσει να εφαρμόσει το αντίθετο της αναβλητικότητας στη ζωή του και από εκείνη τη στιγμή ι ■ ι

Θέληση

109

θελήσει να κάνει πράξη την κάθε του απόφαση, τότε ένα είναι σχεδόν σίγουρο: ότι θα αποτύχει. Είναι εύκολο, νομί ζω, να καταλάβουμε πως δε μας διευθύνει η λογική μας, ό πως ίσως πιστεύαμε μέχρι σήμερα, αλλά το υποσυνείδητο μας. Έτσι η λογική θα μας λέει "κάνε" και το υποσυνείδη το θα μας κάνει να βαριόμαστε, να νιώθουμε κουρασμέ νοι, να φοβόμαστε και γενικά θα μας δημιουργεί καθετί που θα μας οδηγεί στην αναβολή. Και αυτό θα γίνει γιατί ΟΛΟΙ μας υπακούμε στις εντολές που μας δίνουν οι πεποι θήσεις (πρόκες) που βρίσκονται στο Γονέα μας (σανίδα) και όχι στη λογική μας. Τότε τι πρέπει να κάνουμε; Ποιο δρόμο πρέπει να α κολουθήσουμε ώστε να αποκτήσουμε την καινούρια θαυ ματουργή πεποίθηση που θα λέει: "Είμαι ο άνθρωπος που ό,τι λέει το κάνει πράξη"; Όλες οι αλλαγές που θέλουμε να κάνουμε στον εαυτό μας μπορούν να γίνουν με την κατάλληλη άσκηση, αφού πρώτα θα έχουμε αποκτήσει τη γνώση που χρειάζεται. Στο σημείο αυτό θα σου προτείνω να κάνεις ορισμέ νες καθημερινές ασκήσεις, με τις οποίες θα μπορέσεις μέ σα σε ένα σχετικά μικρό χρονικό διάστημα να δυναμώσεις τόσο πολύ τη θέληση σου, ώστε να αλλάξεις ριζικά το χα ρακτήρα σου στον τομέα της θέλησης. Αν εφαρμόσεις με συνέπεια τον τρόπο άσκησης που θα σου προτείνω, τότε σύντομα θα θαυμάζεις τον εαυτό σου γιατί θα έχει γίνει ένας πολύ δυνατός άνθρωπος, με έ να ισχυρό θέλω, που οι άλλοι θα τον θαυμάζουν και θα τον θέλουν για φίλο τους. Οι ασκήσεις που σου προτείνω είναι απλώς ενδεικτι κές και θα είναι πολύ πιο καλά να τις πάρεις απλώς σαν

110

Η δυναμική της επιτυχίας

οδηγό, ώστε να φτιάξεις δικές σου. Το μικρότερο ικανο ποιητικό χρονικό διάστημα που χρειάζεσαι για μια ουσια στική και δυναμική αλλαγή της θέλησης σου είναι ένα ε ξάμηνο. Ύστερα από έξι μήνες καθημερινής δουλειάς, η ο ποία θα γίνεται για λίγα λεπτά την ημέρα, θα είσαι ένας άλ λος άνθρωπος. Ένας άνθρωπος που θα χαίρεται και θα απολαμβάνει τα αποτελέσματα της ενεργοποίησης ενός μέρους των δυ νατοτήτων του, που και μόνον αυτό θα είναι αρκετό για να βελτιώσει σε πολλούς τομείς τη ζωή του. Την καθεμιά από τις ασκήσεις που θα βάλεις στον ε αυτό σου θα την κάνεις καθημερινά, για ένα χρονικό διά στημα είκοσι ημερών. Μετά από τις είκοσι μέρες θα βά ζεις μια καινούρια άσκηση, την οποία επίσης θα εφαρμό ζεις για είκοσι μέρες κ.ο.κ. Στους έξι μήνες δηλαδή θα έ χεις κάνει εννέα ασκήσεις. Είναι απαραίτητο η πρώτη άσκηση να είναι εύκολη, για να μπορείς να την εφαρμόσεις χωρίς να πιέσεις ιδιαίτε ρα τον εαυτό σου. Είναι επίσης πολύ σημαντικό κάθε άσκηση που θα βά ζεις να είναι ΛΙΓΟ πιο δύσκολη από την προηγούμενη. Αν για κάποιο λόγο σταματήσεις την άσκηση για δύο ή τρεις μέρες, τότε θα πρέπει να την ξαναρχίσεις από την αρχή, έ στω κι αν βρίσκεσαι στη 15η ή στη 18η μέρα. Ας αρχίσουμε τώρα με ορισμένες χαρακτηριστικές α σκήσεις που μπορείς να βάλεις στον εαυτό σου: ■ .

1. "Από σήμερα δε θα ξαναφάω για μεσημέρι ή για πρωί ή για βράδυ, αν προηγουμένως δεν έχω διαβάσει μια σε λίδα από ένα βιβλίο".

Θέληση

111

Είναι μια άσκηση που εύκολα μπορεί να την κάνει ο καθένας. Προσοχή όμως. Δεν είναι τόσο εύκολη όσο φαί νεται αρχικά. Πιθανόν κάποια μέρα να σε καλέσουν για φαγητό και εσύ να ντραπείς να βγάλεις από την τσέπη σου το βιβλίο, ώστε να μπορέσεις να διαβάσεις τη σελίδα πριν από το φαγητό, όπως έχεις υποσχεθεί στον εαυτό σου. Τό τε τι θα κάνεις; Μα είναι απλό: "Όπου υπάρχει ένα θέλω υπάρχει κι ένας δρόμος". Πήγαινε στην τουαλέτα για να πλύνεις τα χέρια σου και διάβασε και τη σελίδα σου. Ας πούμε ότι κατά τη διάρκεια της εφαρμογής της ί διας άσκησης συναντάς στο δρόμο ένα φίλο σου που θέλει να σε κεράσει γιατί έχει τα γενέθλια του. Εσύ όμως δεν έ χεις μαζί σου το βιβλίο. Τι θα κάνεις; Και βέβαια θα πας, αφού το θέλεις, αλλά δε θα φας. Απλώς θα πιεις κάτι, για παράδειγμα μια μπίρα, και έτσι και το κέφι σου θα κάνεις και θα τηρήσεις την υπόσχεση προς τον εαυτό σου. Πρόσεξε ιδιαίτερα αυτό το σημείο: το σημαντικότερο από όλα σ' αυτήν τη διαδικασία αυτοεκπαίδευσης είναι να συνεχίσεις να κάνεις καθημερινά και με συνέπεια την ά σκηση σου, γιατί έτσι, σιγά-σιγά, μέρα με τη μέρα, απο κτάς την καινούρια πεποίθηση (καρφώνεις την καινούρια πρόκα) που λέει: "Είμαι ένας άνθρωπος δυνατός, που ό,τι λέει το κάνει πράξη". Αυτός είναι και ο λόγος που θα πρέπει να ξεκινήσεις ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ με εύκολες ασκήσεις, ώστε να μην υπο χρεωθείς να τις σταματήσεις. 2. Μια άλλη άσκηση μπορεί να είναι: "Δε θα ξαπλώσω ξανά για το βραδινό ύπνο αν δεν πλύ νω τα δόντια μου ή δεν κάνω ντεμακιγιάζ".

112

Η δυναμική της επιτυχίας -

3. Μια τρίτη άσκηση είναι η εξής: "Από αύριο το πρωί θα ξυπνάω 15 λεπτά νωρίτερα". Αυτή την άσκηση δεν σου συνιστώ να τη βάλεις στην αρχή της αυτοεκπαίδευσής σου γιατί μπορεί να είναι πάρα πολύ δύσκολη για σένα. Θα έρθει μέρα που το προηγού μενο βράδυ θα έχεις ξενυχτήσει και το πάπλωμα θα είναι πολύ βαρύ. Θα υπάρξει ίσως μέρα που το προηγούμενο βράδυ θα έχεις πιει κάτι παραπάνω. Θα έρθει κάποια μέ ρα που θα είσαι λίγο αδιάθετος. Όλες αυτές οι πιθανότη τες κάνουν την άσκηση αρκετά δύσκολη, γιατί θα πρέπει να σηκωθείς από το κρεβάτι 15 λεπτά νωρίτερα Ο,ΤΙ ΚΙ ΑΝ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ. 4. Μια άλλη άσκηση που πρότεινε μια φίλη απόφοιτος των σεμιναρίων μου ήταν η εξής: "Κάθε μέρα θα σιδερώνω για είκοσι λεπτά". Το αστείο της ιστορίας είναι πως έβαζε και το ξυπνη τήρι να χτυπάει στα είκοσι λεπτά και τότε σταματούσε το σιδέρωμα, έστω κι αν το πουκάμισο έμενε μισοσιδερωμένο. Όμως η άσκηση λειτουργούσε σωστά, γιατί εκείνο που είχε πει στον εαυτό της τελικά το πραγματοποιούσε. Μετά από όλα αυτά τα παραδείγματα, ελπίζω να έχεις καταλάβει το νόημα των ασκήσεων που μπορείς να βρεις και να βάλεις στον εαυτό σου. Πρέπει να είναι κάτι που μέχρι σήμερα δεν το έκανες, είτε γιατί δε σου άρεσε αλλά όταν γινόταν σου έκανε καλό (π.χ. βούρτσισμα δοντιών, ντεμακιγιάζ, σιδέρωμα κτλ.) είτε γιατί νόμιζες ότι δεν μπο ρούσες είτε γιατί πίστευες πως δεν είχες το χρόνο. Τονίζω όμως και πάλι ότι είναι ανάγκη να ξεκινήσεις από μια εύ-

Θέληση

113

κολη σχετικά άσκηση και να συνεχίζεις με ασκήσεις που είναι κάθε φορά και ΛΙΓΟ πιο δύσκολες. Για παράδειγμα, αν είσαι μανιώδης καπνιστής, μην ξεκινήσεις με την άσκηση του κοψίματος του καπνίσμα τος. Ούτε με μια άσκηση που θα λέει ότι το πρώτο σου τσι γάρο θα το καπνίσεις στις 12 το μεσημέρι. Σ' αυτή την περίπτωση, αν θέλεις, ξεκίνησε απλώς να καπνίζεις το πρώτο σου τσιγάρο μισή ή μία ώρα μετά το πρωινό σου ξύπνημα. Ύστερα από τις πρώτες είκοσι μέ ρες μπορείς να αυξήσεις αυτό το χρονικό διάστημα σε μιά μιση ή δύο ώρες κ.ο.κ. Θα σε παρακαλούσα τώρα να φανταστείς τον εαυτό σου μετά από έξι μήνες, κατά τη διάρκεια των οποίων θα κάνεις ΟΛΑ όσα έστω και σαν άσκηση είχες υποσχεθεί στον εαυτό σου, και μάλιστα παίρνοντας υπόψη πως τουλά χιστον τα τελευταία από αυτά είναι πράγματα αρκετά δύ σκολα για τη σημερινή σου πραγματικότητα. Πώς πιστεύεις ότι θα μπορούσες να είσαι μετά από αυτούς τους έξι μήνες; Ποια θα είναι η γνώμη σου για τον εαυτό σου; Σε ποιο σημείο θα βρίσκεται η δύναμη της θέλησης σου τότε; Πώς θα νιώθεις και πώς θα λειτουργείς όταν θα έχεις αποδείξει στον εαυτό σου ότι είσαι πια ο άνθρωπος που ό,τι θέλει το κάνει πράξη; Δε θα είναι κάτι υπέροχο; Άρχισε λοιπόν, γιατί πιστεύω ότι αξίζει τον κόπο, ό πως ακριβώς πιστεύω πως κι εσύ αξίζεις και μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου αυτό το δώρο της αλλαγής. Αν διαβάσεις τις βιογραφίες όλων των μεγάλων αν θρώπων της παγκόσμιας ιστορίας, όλων εκείνων που με

114

Η δυναμική της επιτυχίας

τις πράξεις και τη δύναμή τους κατάφεραν να γράψουν το όνομα τους με μεγάλα γράμματα στις σελίδες της, θα δια πιστώσεις πολύ μεγάλες διαφορές στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους. Όλοι όμως είχαν κάτι κοινό: τους διέκρινε όλους μια πολύ μεγάλη θέληση για την πραγμάτω ση του ονείρου τους. Πιστεύω ότι είναι για όλους μας χρήσιμο να θυμηθού με δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα: Το πρώτο αφορά στο Μέγα Πέτρο της Ρωσίας, έναν α πό τους ελάχιστους που η ιστορία του έδωσε το χαρακτη ρισμό "Μέγας". Ο Μέγας Πέτρος από πολύ μικρός είχε μια πολύ μεγάλη επιθυμία. Ονειρευόταν τη στιγμή που θα γινόταν τσάρος και θα κυβερνούσε τη Ρωσία. Όμως στα νιάτα του ήταν ένας πολύ δειλός και φοβι σμένος άνθρωπος. Φοβόταν τόσο πολύ, που όταν επρόκει το να περάσει με την άμαξα μια γέφυρα έβαζε τους αυλι κούς του να του δένουν τα μάτια και έκλεινε και τα κουρτι νάκια της άμαξας για να μην καταλάβει πότε ακριβώς θα την περάσουν. Μια μέρα παρακολούθησε ένα υπουργικό συμβούλιο, που έγινε υπό την προεδρία του πατέρα του. Σ' εκείνο το συμβούλιο έπρεπε να αντιμετωπιστούν πάρα πολλά προ βλήματα. Ο Μέγας Πέτρος παρακολουθούσε τρομοκρα τημένος τους καυγάδες και τις διαφωνίες. Κάποια στιγμή έφυγε και πήγε στο δωμάτιο του όπου ξέσπασε σε κλάμα τα. Όλη τη νύχτα έμεινε ξάγρυπνος, γιατί σκεφτόταν ότι με τις φοβίες που είχε θα του ήταν αδύνατο να κυβερνήσει ό λα εκείνα τα θηρία όταν θα πέθαινε ο πατέρας του. Και τότε πήρε τη μεγάλη απόφαση. Επειδή η επιθυμία του να κυβερνήσει ήταν πολύ μεγάλη, αποφάσισε να μπαρ-

Θέληση

115

κάρει ως απλός ναυτικός σε ένα εμπορικό πλοίο για δυό μισι ολόκληρα χρόνια. Στη συνέχεια πήγε στην Αγγλία και δούλεψε ως απλός εργάτης σε ένα ναυπηγείο. Πήρε μά λιστα μέρος στην κατασκευή του πρώτου ρωσικού στόλου που είχε παραγγείλει ο πατέρας του στους Άγγλους. Σημασία σ' αυτή την ιστορία του Μεγάλου Πέτρου έ χει ότι εκείνος ο τρομοκρατημένος άνθρωπος, ύστερα από πέντε ετών προσπάθειες, ζώντας, ενάντια στους φόβους του, ως ναύτης και ως εργάτης της εποχής εκείνης, κατάφε ρε να τους ξεπεράσει και να κυβερνήσει με τέτοιο τρόπο ώστε η ιστορία να τον ονομάσει Μέγα. Το δεύτερο παράδειγμα είναι μια πολύ ανθρώπινη ι στορία για κάποιον που με τη συμπεριφορά του απέδειξε τι μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος που έχει θέληση. Ο Ναπόλεον Χιλ είναι ο συγγραφέας του "Think and grow rich", του βιβλίου που από το 1960 ως το 1976 ήταν πρώτο σε πωλήσεις στην Αμερική. Ο Χιλ απόκτησε ένα γιο ο οποίος γεννήθηκε με 95% απώλεια της ακοής. Έχοντας πολλά χρήματα από το επιτυχημένο του βιβλίο, ο Χιλ πήγε το παιδί του σε όλους σχεδόν τους μεγάλους γιατρούς του κόσμου για να το κάνει καλά. Δυστυχώς όμως όλοι του έ λεγαν ότι το παιδί του ήταν αδύνατο να ακούσει. Όταν το παιδί έγινε δύο χρόνων, ένας γιατρός τού εί πε πως υπήρχε μια πιθανότητα να ανεβεί το όριο της α κοής του παιδιού στο 20% αν κάποιος του μιλούσε ΣΥΝΕ ΧΩΣ δυνατά κοντά στα αυτιά του για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Και τότε ο Ναπόλεον Χιλ είπε: "Το παιδί μου θα ακούσει". Άρχισε να του μιλάει όλη την ημέρα με τον τρόπο που του είπε ο γιατρός, και όταν το παιδί έγινε έξι χρόνων είχε

ι 16 Η δυναμική της επιτυχίας

ακοή 25%. Οι γιατροί τότε του είπαν να σταματήσει, γιατί ήδη είχε καταφέρει ένα θαύμα. Κάθε προσπάθεια από κει κει πέρα θα ήταν μάταιη. Όμως ο Ναπόλεον συνέχισε να λέει: "Το παιδί μου θα ακούσει". Όταν ο γιος του έγινε δώδεκα χρόνων τον έστειλε σε σχολείο για παιδιά με ειδικές ανάγκες, γιατί η ακοή του ήταν 40% και δεν μπορούσε να ακούσει. Οι γιατροί έλεγαν στον πατέρα του ότι εκείνο που ήδη είχε καταφέρει θα α ναφερόταν στα ιατρικά χρονικά ως επίτευγμα και ότι ήταν αδύνατο να καταφέρει κάτι καλύτερο. Όμως εκείνος εξα κολουθούσε να λέει: "Το παιδί μου θα ακούσει". Για να μη σας κουράζω, όταν ο γιος του Χιλ έγινε δε καπέντε χρόνων φορούσε πολύ χοντρά ακουστικά, αλλά πήγαινε σε κανονικό σχολείο έχοντας ακοή περίπου 60%. Σήμερα είναι ηλεκτρονικός, ειδικός στα ακουστικά, και διευθύνει το τμήμα ηλεκτρονικών ερευνών μιας μεγάλης αμερικανικής εταιρείας. Η ακοή του είναι περίπου 80%. Φοράει βέβαια κάποια μικρά ακουστικά, αλλά είναι ένας θαυμάσιος και φυσιολογικός άνθρωπος. Έτσι ένα ισχυρό "θέλω" του πατέρα έκανε ένα παιδί με σχεδόν μηδενική ακοή να ακούσει, πηγαίνοντας ενά ντια σε όλα εκείνα που πίστευαν και έλεγαν οι γιατροί. Στη ζωή υπάρχουν τρεις κατηγορίες ανθρώπων. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν εκείνοι που γράφουν την ιστο ρία, αυτοί που, όπως λέμε, "χαράζουν το αυλάκι". Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν εκείνοι που ακολου θούν και παρακολουθούν εκείνους που γράφουν την ιστο ρία, εκείνους που "χαράζουν το αυλάκι". Στην τρίτη κατηγορία ανήκουν εκείνοι που δεν κατα λαβαίνουν τίποτε. Αυτοί που δε θέλουν να μάθουν, που έ

Θέληση

117

χουν αφεθεί στην "ψυλλίστικη" εκπαίδευση τους, που στην πραγματικότητα είναι νεκροί αλλά κανένας δεν τους το έ χει πει και νομίζουν ότι ζουν. Πιστεύω πως είναι στο χέρι μας να επιλέξουμε σε ποια κατηγορία θα ανήκουμε. Είναι δικό μας έργο να πάρουμε την απόφαση και να κάνουμε τη δουλειά που απαιτείται για να φύγουμε από την τρίτη κατηγορία, να περάσουμε στη δεύτερη και τελικά να μπούμε στην πρώτη, για να δι καιώσουμε την ύπαρξη μας, βάζοντας τον εαυτό μας να ζει, να δημιουργεί και να απολαμβάνει τη θεϊκή ομορφιά της ζωής. Ας πάρουμε την απόφαση ΤΩΡΑ και ας ξεκινήσουμε το ταξίδι της αλλαγής. Πίστεψέ με, αξίζει τον κόπο.

Ένας άνθρωπος μπορεί να νιώθει καλά μόνον όταν έχει αποδεχτεί ο ίδιος τον εαυτό του. Copra

Κεφάλαιο Ένατο

Αυτοπεποίθηση

Έχει γίνει πλέον συνήθεια στους περισσότερους αν θρώπους, όταν θέλουν να κατηγορήσουν ή να μειώσουν κάποιον, να τον ονομάζουν "κομπλεξικό". Η λέξη "κό μπλεξ" έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας και την ακούμε να χρησιμοποιείται ως βασικό στοιχείο κρίσης σε όποιο κοινωνικό ή μορφωτικό επίπεδο και αν βρισκόμαστε. Η λέξη "κόμπλεξ", όπως όλοι ξέρουμε, σημαίνει "αί σθημα κατωτερότητας". Και αίσθημα κατωτερότητας ση μαίνει πως σε κάποιο κομμάτι της προσωπικότητάς μου πι στεύω ότι δεν αξίζω ή ότι δεν είμαι αρκετά καλός, έστω κι αν σε άλλους τομείς πιστεύω ότι αξίζω. Αυτός είναι και ο

120

Η δυναμική της επιτυχίας

λόγος που ορισμένοι έχουν μεγάλη αυτοπεποίθηση στον ε παγγελματικό τομέα, ενώ στον κοινωνικό νιώθουν μειονε κτικά ή το αντίθετο. Εκείνο που ίσως δεν είναι γνωστό στον πολύ κόσμο εί ναι πως ΟΛΟΙ οι άνθρωποι έχουν κάποιο ή κάποια αισθή ματα κατωτερότητας, και γι' αυτό το λόγο ΟΛΟΙ έχουν πρόβλημα αυτοπεποίθησης. Η ουσιαστική διαφορά όμως που υπάρχει μεταξύ τους είναι ότι κάποιοι έχουν μεγάλο πρόβλημα αυτοπεποίθησης και κάποιοι άλλοι πολύ μικρό. Η διαφορά αυτή οφείλεται κυρίως στο ότι ορισμένοι πιστεύουν πως το σύνολο της προσωπικότητας τους δεν α ξίζει, δηλαδή έχουν μια σχεδόν ολοκληρωτική αυτοαπόρριψη, ενώ κάποιοι άλλοι έχουν περιορίσει το πρόβλημα σε κάποια μόνο σημεία. Ένα σημαντικό στοιχείο που εντείνει αυτήν τη διαφο ρά μεταξύ των ανθρώπων είναι ο βαθμός αυτοαποδοχής της προσωπικότητας τους. Όταν αποδεχτείς την ανθρώπι νη ιδιότητα σου, δηλαδή ότι από τη φύση σου δεν είναι δυ νατό να είσαι τέλειος και ότι δεν είσαι τίποτε άλλο από εκείνο που δηλώνει η ετυμολογία της λέξης "άνθρωπος", δη λαδή "άνω θρώσκω όποπα" (κοιτάζω πάντοτε ψηλά), τότε τα πράγματα πάνε πολύ καλύτερα για σένα. Πράγματι ο άνθρωπος είναι ένα ατελές ον, το οποίο κοιτάζει πάντοτε ψηλά, δηλαδή στο δρόμο που τον οδηγεί στην ενοποίηση του με το Θεό. Στο δρόμο της εξέλιξης που θα τον διαβεί αν, αφού αποδεχτεί το σημερινό του σημείο εξέλιξης, ενεργοποιήσει τις ικανότητες του ώστε κάθε μέρα να πηγαίνει όλο και πιο ψηλά. Υπάρχουν τρεις λόγοι για τους οποίους ο άνθρωπος έ χει πρόβλημα αυτοπεποίθησης.

Αυτοπεποίθηση

121

Ο πρώτος είναι ο βιολογικός. Για αιώνες ολόκληρους ο άνθρωπος ζούσε μέσα σε σπηλιές και πάνω στα δέντρα, χάνοντας την καθημερινή του μάχη με τη φύση. Πέθαινε α πό το κρύο ή από τη ζέστη, τον έτρωγαν τα άλλα ζώα και γενικά δε είχε την απαιτούμενη δύναμη να αντιμετωπίσει τα φυσικά φαινόμενα. Εκείνος ο -για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια- τρόπος ζωής τού δημιούργησε ένα αίσθημα κατωτερότητας απένα ντι στη φύση, το οποίο βέβαια εξακολουθεί να κουβαλάει ακόμα και σήμερα μέσα του. Είναι όμως γεγονός πως άλ λοι από μας έχουμε μικρά κατάλοιπα από το αίσθημα αυτό, ενώ άλλοι το έχουν σε σημαντικό βαθμό. Για να γίνει αντιληπτό το πώς λειτουργεί στην καθη μερινή μας ζωή αυτό το αίσθημα κατωτερότητας απέναντι στη φύση θα φέρω ένα παράδειγμα. Ας υποθέσουμε ότι είναι μεσημέρι μιας χειμωνιάτικης μέρας και εσύ βρίσκεσαι πίσω από το τζάμι του παράθυ ρου σου. Έξω βρέχει καταρρακτωδώς, ο αέρας λυσσομα νάει κάνοντας τα δέντρα να λυγίζουν και ο ήχος του δια περνάει τα κλειστά παράθυρα. Οι κεραυνοί διαδέχονται ο ένας τον άλλον και ο θόρυβος από τις βροντές κάνει τα τζάμια να τραγουδούν το τραγούδι της δύναμης και του ε ντυπωσιασμού. Πώς νιώθεις εκείνη την ώρα; Μπορεί να έ χει ενεργοποιηθεί ο ρομαντισμός σου και μέσα από την α σφάλεια που σου παρέχει το σπίτι να αισθάνεσαι αρκετά όμορφα. Νιώθεις όμως την επιθυμία να αρχίσεις να χορεύ εις και να τραγουδάς ή μήπως σε έχει κυριεύσει μια μελαγ χολία ή, όπως λένε, είσαι λίγο ψυχοπλακωμένος; Την επόμενη Κυριακή πας με τους φίλους σου εκδρομή στο βουνό. Ένας υπέροχος χειμωνιάτικος ήλιος κάνει το

122

Η δυναμική της επιτυχίας

τοπίο ακόμα πιο όμορφο και εσύ κυριολεκτικά δεν κρα τιέσαι. Τρέχεις, παίζεις με τους φίλους σου, τραγουδάς και νιώθεις γεμάτος χαρά και ενέργεια. Εκείνο όμως που κυριαρχεί μέσα σου είναι ένα αίσθημα απελευθέρωσης. Μια απελευθέρωση από την καταπίεση που ασκούσε πά νω σου τις προηγούμενες μέρες η αγριάδα της φύσης, η ο ποία ενεργοποιούσε αυτό το αίσθημα κατωτερότητας απέ ναντι της. Ο δεύτερος λόγος είναι ο ιστορικός. Από τότε που ο άνθρωπος άρχισε να ζει σ' αυτό τον πλανήτη και για δε κάδες χιλιάδες χρόνια, ο τρόπος της κοινωνικής του δομής ήταν τέτοιος ώστε είτε ο ένας είτε μια μικρή ομάδα ανθρώ πων είχαν το δικαίωμα ζωής και θανάτου έναντι όλων των άλλων. Ο αρχηγός της φυλής, ο μάγος, ο θρησκευτικός η γέτης ή το ιερατείο (π.χ. της αρχαίας Αιγύπτου) είχαν δι καίωμα ζωής και θανάτου για τους ανθρώπους της φυλής τους, το οποίο σπάνια ή σχεδόν ποτέ δεν το χρησιμοποιού σαν με αίσθημα δημοκρατίας και δικαιοσύνης. Το γεγονός αυτό δημιούργησε ένα αίσθημα κατωτε ρότητας απέναντι στην εξουσία, το οποίο δυστυχώς ο σύγ χρονος άνθρωπος το κουβαλάει ακόμα μαζί του. Είναι τό σο υπαρκτό αυτό το αίσθημα κατωτερότητας για τους πε ρισσότερους από μας (αν όχι για όλους), που θα γίνει κα λύτερα αντιληπτό αν φέρω ορισμένα παραδείγματα για τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνεται στην καθημερινή μας ζωή. Ίσως σου έχει συμβεί αρκετές φορές να θέλεις να πεις ορισμένα πράγματα που σε πνίγουν στον πατέρα σου, στο διευθυντή σου, στον άντρα σου, στη γυναίκα σου ή τέλος πάντων σ' εκείνον που ενδόμυχα εκφράζει ή ασκεί σ' εσέ-

Αυτοπεποίθηση

123

να κάποια εξουσία. Και παρ' όλο που έχεις προετοιμαστεί, το έχεις σκεφτεί πολλές φορές και έχεις ήδη αποφασίσει τι θα πεις, μόλις βρεθείς μπροστά σ' αυτό το άτομο παθαίνεις γλωσσοδέτη. Άλλα θέλεις να του πεις, άλλα του λες, και τε λικά φεύγεις θυμωμένος και με εκείνον, αλλά κυρίως με τον εαυτό σου, γιατί τελικά δεν έβγαλε και δεν είπε εκείνα που ήθελε. Ο λόγος γι' αυτή σου τη συμπεριφορά είναι το αίσθημα της κατωτερότητας (έλλειψη αυτοπεποίθησης) που υπάρ χει μέσα σου απέναντι στην εξουσία. Στο Γονέα (Γ) υπάρ χει αναπτυγμένη η πεποίθηση που λέει: "Εγώ δεν μπορώ να αντιμετωπίσω την εξουσία, γιατί αυτή είναι πιο δυνατή από εμένα". Οι σχεδιαστές επίπλων των μεγάλων εταιρειών, σε συ νεργασία με τους κατάλληλους ψυχολόγους, φτιάχνουν πά ντα την καρέκλα του διευθυντή πιο ψηλή από τις καρέκλες των επισκεπτών. Πας λοιπόν εσύ για κάποιο ραντεβού ή για μια ακρόαση για πρόσληψη και βουλιάζεις μέσα στη χαμηλή καρέκλα του επισκέπτη. Εκείνος είναι πιο ψηλά και φαντάζει επιβλητικά, μοιάζει να βρίσκεται σε ένα δια φορετικό επίπεδο από το δικό σου. Έτσι ενεργοποιεί (στο βαθμό που θα τα καταφέρει και με την υπόλοιπη συμπερι φορά του) το αίσθημα κατωτερότητας που υπάρχει μέσα σου απέναντι σε καθετί που εκφράζει την εξουσία (το πιο ισχυρό από σένα). Όλους τους ομιλητές (δάσκαλους, λέκτορες, πολιτι κούς κλπ.) τους βάζουν σχεδόν πάντα πάνω σε μια έδρα. Ο λόγος δεν είναι, όπως πιστεύουν οι περισσότεροι, ότι έ τσι τους βλέπει καλύτερα το ακροατήριο. Γιατί αν δοκιμά σεις να σταθείς όρθιος σε μια αίθουσα, εύκολα θα διαπι-

124

Η δυναμική της επιτυχίας

στώσεις ότι κι εσύ βλέπεις όλη την αίθουσα και οι υπόλοι ποι σε βλέπουν. Ο πραγματικός λοιπόν λόγος της ύπαρξης της έδρας είναι να βοηθήσει τον ομιλητή να διεγείρει το αίσθημα κα τωτερότητας του ακροατηρίου του απέναντι στην εξουσία (με το να βρίσκεται ο ομιλητής πιο ψηλά από τους υπόλοι πους) και έτσι να επιβληθεί ευκολότερα. Βέβαια αυτό το πλεονέκτημα πολύ γρήγορα το χάνει ο ομιλητής όταν εκεί να που λέει δεν είναι ικανά να κερδίσουν το ακροατήριο. Θα μπορούσα να αναφέρω ένα σωρό άλλα παραδείγ ματα από την καθημερινή μας ζωή, γιατί υπάρχουν άπει ρες εφαρμογές αυτού του αισθήματος κατωτερότητας α πέναντι στην εξουσία, αλλά για να μη σε κουράσω θα πε ριοριστώ μόνο στην επισήμανση πως "εξουσία" είναι ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ φαντάζει μέσα μας μεγαλύτερο, άρα και πιο δυνατό από εμάς. Είναι αυτονόητο πως αυτό το αίσθημα κα τωτερότητας άλλοι το έχουν ιδιαίτερα αναπτυγμένο (γιατί πιστεύουν πως ο εαυτός τους είναι πολύ μικρός απέναντι στους άλλους) και άλλοι διατηρούν μόνον ορισμένα πολύ μικρά κατάλοιπα από αυτό. Ο τρίτος λόγος για τον οποίο οι περισσότεροι έχουν πρόβλημα αυτοπεποίθησης είναι ο λεγόμενος "ψυχολογικός παράγοντας, δηλαδή η εκπαίδευση του ψύλλου. Από μικρά παιδιά, για όλους τους λόγους που αναφέραμε στα προηγούμενα Κεφάλαια, μεγαλώσαμε ακούγοντας τους μεγάλους να μας λένε "δεν μπορείς αυτό, δεν μπορείς εκεί νο, δεν μπορείς το άλλο κ.ο.κ". Αυτή η συμπεριφορά, σε συνδυασμό με την αντικειμενική αδυναμία μας σε ορι σμένα πράγματα λόγω ηλικίας, π.χ. στο να σηκώσουμε έ να πολύ βαρύ αντικείμενο, μας έκανε να αποκτήσουμε ε-

Αυτοπεποίθηση

125

ναν τεράστιο αριθμό πεποιθήσεων αδυναμίας. Φτάσαμε σήμερα να πιστεύουμε για τον εαυτό μας ότι σε πολύ λίγους τομείς είναι άξιος και ικανός να σταθεί ισότιμα με τους υ πόλοιπους (ενώ το ίδιο πιστεύουν και εκείνοι για μας). Με βασικό αίτιο την εκπαίδευση του ψύλλου (από την οποία έχουμε περάσει όλοι μας) οι περισσότεροι άνθρω ποι έχουν πέσει σε δύο μεγάλες παγίδες που καταδυνα στεύουν τη ζωή τους. Η πρώτη παγίδα είναι ο κατακερματισμός της πρόσωπικότητας. Όλοι οι άνθρωποι για κάποιο διάστημα της ζωης τους (ορισμένοι για πάντα) βρέθηκαν βυθισμένοι βα θιά σ' αυτήν την παγίδα. Κάποιοι (δυστυχώς λίγοι) κατά φεραν, αφού απόκτησαν τη γνώση και κατάλαβαν το λάθος τους, να βγουν από αυτήν την παγίδα και έτσι να απολαύ σουν μια πιο όμορφη και πιο ευτυχισμένη ζωή. Όμως τι ακριβώς σημαίνει "κατακερματισμός της προ σωπικότητας"; Ας πάρουμε για παράδειγμα κάποιον που σκέφτεται και λέει για τον εαυτό του: "Στο τραγούδι είμαι αρκετά καλός, αλλά υπάρχουν ε κατομμύρια άλλοι άνθρωποι που είναι κατά πολύ καλύτε ροι από εμένα. Στο χορό τα καταφέρνω ίσα-ίσα για να χορέψω σε κα νένα πάρτι. Στις γνώσεις όμως, εκεί είναι που είμαι εντελώς αδύ ναμος, γιατί υπάρχουν ένα σωρό άλλοι που ξέρουν περισ σότερα από όσα εγώ, χωρίς να λογαριάζω και εκείνους που είναι σοφοί. Στη δουλειά μου καλός είμαι, αλλά δεν παύω να είμαι μια μετριότητα, αφού υπάρχουν άλλοι που έχουν επιτύχει πολύ περισσότερα από μένα στην ίδια δουλειά.

126

Η δυναμική της επιτυχίας

Στον έρωτα κάτι γίνεται, αλλά βέβαια δεν είμαι και τί ποτε το εξαιρετικό. Στην εμφάνιση είμαι συμπαθητικούλης, αλλά, βρε α δελφέ, έχω λίγο μεγάλη μΰτη, είμαι λίγο κοντός, έχω ορι σμένα κιλά παραπάνω από όσα πρέπει και τέλος πάντων απέχω πάρα πολύ από τη φωτογραφία της σελίδας 69 του Κοσμοπόλιταν. Αχ, τι ωραία θα ήταν αν χόρευα σαν τον Μάικλ Τζάκσον, αν τραγουδούσα σαν τον Πρίσλεϊ, αν ήμουν ο καλύτε ρος στη δουλειά μου, αν στον έρωτα ήμουν σαν τη Σάρον Στόουν κλπ. κλπ.". Ο άνθρωπος που σκέφτεται έτσι είναι ένα χαρακτηρι στικό δείγμα "κατακερματισμού της προσωπικότητας". Πή ρε τον εαυτό του και τον χώρισε σε πολλά μικρά και ανε ξάρτητα κομμάτια και καθένα από αυτά το συγκρίνει με το αντίστοιχο κομμάτι κάποιου άλλου, καταλήγοντας με με γάλη ευκολία στο συμπέρασμα ότι ο ίδιος είναι στην καλύ τερη περίπτωση μια μετριότητα. Αν ακολουθείς κι εσύ το ίδιο μονοπάτι, κάνεις ένα τεράστιο λάθος, το οποίο έχει καταστροφικές συνέπειες σε ολόκληρη τη ζωή σου. Το μεγάλο λάθος που κρύβει μέσα της αυτή η τακτική της σαλαμοποίησης του εαυτού μας είναι το ότι εγώ, εσύ και ο άλλος δεν είμαστε ούτε ο χορός μας, ούτε το τραγούδι μας, ούτε οι γνώσεις μας, ούτε η εμφάνιση μας, ούτε τίπο τε άλλο από αυτά. Είμαστε όλα αυτά και πολλά άλλα ακόμα. Είμαστε ένα αδιαίρετο σύνολο σώματος, νου και πνεύ ματος, το οποίο ούτε είχε, ούτε έχει, ούτε θα έχει ποτέ όμοιο του πάνω στη Γη.

Αυτοπεποίθηση

127

Μπορεί ο Μάικλ Τζάκσον να χορεύει πολύ καλύτερα από σένα, αλλά ας έρθει να κάνει έρωτα όπως εσύ. Μπορεί ο Πρίσλεϊ να τραγουδούσε πολύ καλύτερα α πό σένα, αλλά ας ερχόταν να διευθύνει τη δουλειά ή να κά νει τα σπορ ή κάτι άλλο που κάνεις εσύ. Μπορεί η Σάρον Στόουν να είναι το σύμβολο του σεξ στην εποχή μας, αλλά ας έρθει να κάνει όλα αυτά που κά νεις εσύ. Οφείλεις λοιπόν να προσπαθήσεις να καταλάβεις τη διαφορετικότητα του κάθε ανθρώπου και την ομορφιά που υπάρχει σ' αυτήν. Αν παρομοιάσουμε τους ανθρώπους με φρούτα, τότε εύκολα καταλαβαίνουμε πως το σταφύλι είναι ένα φρούτο όπως και το πεπόνι. Δεν παύουν όμως να είναι πολύ διαφο ρετικά και μη συγκρίσιμα μεταξύ τους. Έτσι και ο κάθε άνθρωπος έχει τεράστιες διαφορές α πό όλους τους άλλους. Δεν είναι δυνατόν ποτέ να συγκρί νουμε δύο ανόμοια πράγματα. Δεν είναι δυνατόν να συ γκρίνουμε δύο τόσο πολύπλοκα, τόσο πολυσύνθετα και τό σο πολύπλευρα όντα όπως είναι ο εαυτός μας και ένα άλλο άτομο, χρησιμοποιώντας για τη σύγκριση μόνον ορισμένες πλευρές ή τμήματα αυτών των όντων. Το να συγκρίνουμε τα δύο σύνολα τους πάλι είναι αδύ νατον, γιατί είναι δεδομένο πως είναι τόσο μεγάλες και ουσιαστικές οι διαφορές τους, που είναι σαν να προσπα θούμε να συγκρίνουμε δύο ανόμοια πράγματα και αυτό ό λοι μας ξέρουμε πως είναι αδύνατο. Τι έχει να μου προσφέρει αυτή η επιμέρους τμηματική σύγκριση; Γιατί την κάνω; Η απάντηση σ' αυτές τις ερωτή σεις δυστυχώς είναι ενοχλητική για αρκετούς από εμάς. Ε-

128

Η δυναμική της επιτυχίας

πειδή από πολύ μικρά παιδιά μάθαμε ότι δεν ήμαστε αρκε τά καλοί και αποκτήσαμε τη βασική θέση ζωής "Δεν είμαι ΟΚ, είσαι ΟΚ" έχουμε σήμερα βαθιά μέσα στο Γονέα (Γ) την πεποίθηση πως δεν αξίζουμε ή πως δεν είμαστε αρκε τά καλοί. Αυτό το γεγονός, αν το συνδυάσουμε με την ά γνοια μας, αφού κανείς δε μας έμαθε ότι είμαστε μοναδικά και ανεπανάληπτα της φύσης θαύματα, μας οδηγεί στην παγίδα του κομματιάσματος της προσωπικότητας. Η δεύτερη παγίδα είναι η έλλειψη αποδοχής του σημείου της εξέλιξης μας. Πιστεύω πως ο καθένας είναι τέλειος σε σχέση με το σημείο της εξέλιξης του. Αυτή είναι μια πολύ δύσκολη έννοια και γίνεται ακόμα πιο δύσκολη κατά την αποδοχή της, γιατί από μικρά παιδιά έχουμε μά θει όλοι μας ακριβώς το αντίθετο. Ας υποθέσουμε ότι ο Βανγκ Γκονγκ κάθεται μπροστά στο καβαλέτο του και αρχίζει να ζωγραφίζει έναν από τους καλύτερους του πίνακες. Δουλεύει πέντε περίπου ώρες και παρ' όλο που ο πίνακας είναι ακόμα σχεδόν στην αρχή, ε κείνος σταματάει για να ξεκουραστεί. Εκείνη τη δεδομένη στιγμή, ο πίνακας σε σχέση με την τελική του μορφή σαφέστατα είναι ατελής, σε σχέση όμως με τις πέντε πρώτες ώρες διαμόρφωσης του από το πινέλο του ζωγράφου είναι τέλειος. Αυτές τις πρώτες πέντε ώρες δε θα μπορούσε να γίνει ούτε τίποτε καλύτερο ούτε τίποτε περισσότερο. Ο Κωστάκης και ο Γιαννάκης είναι δύο παιδάκια που το ένα πηγαίνει στην πρώτη τάξη του δημοτικού και το άλλο στην τετάρτη. Παίζουν στην αυλή του σχολείου και κά ποια στιγμή αρχίζουν να τσακώνονται. Τότε το μεγάλο παι δί λέει με πειραχτική διάθεση στο μικρό:

Αυτοπεποίθηση

129

"Εσύ δεν ξέρεις να κάνεις πολλαπλασιασμό, δεν ξέ ρεις να κάνεις πολλαπλασιασμό!!!" Ο μικρός γυρνάει τότε και του απαντά: "Και λοιπόν; Θα μεγαλώσω και θα μάθω". Ο μικρός, επειδή είναι πολύ πιο κοντά στη φυσική διά σταση του ανθρώπου και δεν έχει ακόμα διαβρωθεί από λαθεμένες πεποιθήσεις, αποδέχεται πλήρως το σημείο στο οποίο βρίσκεται η εξέλιξη του και δεν τον ενοχλεί καθό λου το γεγονός. Ξέρει υποσυνείδητα ότι γι' αυτά τα έξι πρώτα χρόνια της ζωής του είναι τέλειος. Δε νιώθει μειονεκτικά, λες και έχει φιλοσοφήσει τη ζωή και έχει αποδεχτεί τη μεγάλη αλή θεια που κρύβει μέσα της η προσευχή:

Ό,τι αλλάζει το αλλάζω. Ό,τι δεν αλλάζει το αποδέχομαι. Θεέ μου, βοήθα με να ξεχωρίζω τι αλλάζει και τι δεν αλλάζει. Εμείς όμως τι κάνουμε σ' αυτό το σημείο: Ενώ όλοι μας ξέρουμε πολύ καλά πως σήμερα είμαστε πολύ διαφο ρετικοί και ουσιαστικά πολύ καλύτεροι από εκείνο που ή μαστε πριν από δέκα ή είκοσι χρόνια, παρ' όλα αυτά αρ νούμαστε να δεχτούμε το σημερινό εαυτό μας, γιατί ακόμα δεν έχει γίνει εκείνος που θα είναι μετά από δέκα ή είκοσι χρόνια. Αρνούμαστε να δεχτούμε πως γι' αυτήν τη στιγμή της εξέλιξης μας είμαστε τέλειοι. Και βέβαια είμαστε ατελείς σε σχέση με το τελικό αποτέλεσμα της εξέλιξης μας. Και βέβαια είμαστε ατελείς σε σχέση με την πραγματική θεϊκή

130

Η δυναμική της επιτυχίας

μας φύση ή με εκείνο που θα γίνουμε όταν καταφέρουμε την ταύτιση μας με το Θεό. Και λοιπόν; Αυτό μήπως μπο ρεί να σημαίνει ότι εγώ για να φτάσω στη Θεσσαλονίκη δε θα περάσω από τη Λαμία και τη Λάρισα; Και αν κατά τον πηγαιμό μου στη Θεσσαλονίκη είμαι κάποια στιγμή στη Λάρισα, μήπως αυτό σημαίνει ότι έχασα το δρόμο και πως δε θα φτάσω τελικά στον προορισμό μου; Είναι ποτέ δυνατόν να αγαπήσω και να αποδεχτώ τον εαυτό μου, αν δε μάθω να αποδέχομαι το κάθε σημείο της εξέλιξης μου; Και σε ρωτώ: μπορεί κάποιος να φτιάξει τον πίνακα του προηγούμενου παραδείγματος χωρίς να βάλει αλλεπάλληλες πινελιές στη σειρά και χωρίς να ακολουθή σει μια συγκεκριμένη πορεία σ' αυτήν την καλλιτεχνική του δημιουργία; Μπορεί κανείς χωρίς το ταξίδι να φτάσει στην Ιθάκη; ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ. Λέξου λοιπόν το σημείο της εξέλιξης σου και την τε λειότητα σου όπως είναι τη δεδομένη στιγμή, γιατί αλλιώς θα σε κυριεύουν μόνιμα βαριά συναισθήματα και μια σει ρά απορριπτικών σκέψεων. Σύμφωνα δε με αυτά που εχουμε πει στα προηγούμενα Κεφάλαια, όταν κάνεις σκέ ψεις αυτοαπόρριψης, όταν δεν αποδέχεσαι τον εαυτό σου γι' αυτό που είναι αυτήν τη στιγμή, τότε θα συμβαίνουν δύ ο πράγματα στη ζωή σου. Πρώτα απ' ολα οι δονήσεις σου θα είναι αρνητικές και θα έλκουν αρνητικά γεγονότα στη ζωή σου. Στη συνέχεια, χωρίς να το καταλαβαίνεις, θα κάνεις ό,τι χρειάζεται (δη λαδή λαθεμένες κινήσεις) ώστε να επιβεβαιώνεσαι σ' αυτή σου την πεποίθηση της αυτοαπόρριψης. Στο σημείο αυτό ίσως να αναρωτηθείς μήπως αυτή η άποψη περί τελειότητας και αυτοπαραδοχής είναι λαθεμέ—

■

—

Αυτοπεποίθηση

131

νη, μια και στη χριστιανική θρησκεία μιλούν οι Άγιοι Πα τέρες αρχικά για την αξία της ταπεινότητας και παράλλη λα για τη μικρότητά μας. Εδώ η απάντηση είναι σαφής. Πιστεύω πως ο άνθρω πος είναι ένα απλό σωματίδιο σε σχέση με τη μεγαλοσύνη του Σύμπαντος. Πιστεύω ακόμα πως όλοι μας είμαστε ένα τίποτε μπροστά στο μεγαλείο και την απόλυτη τελειότητα του Θεού. Πιστεύω επίσης, όπως είπε ένας από τους Άγι ους Πατέρες της Εκκλησίας μας, πως είμαι ένα ταπεινό σκουλήκι μπροστά στην αγιοσύνη του Θεού. Όμως σε ρωτώ: μήπως όλα αυτά πρέπει να μας στε ρούν το δικαίωμα να χαιρόμαστε γι' αυτό που είμαστε; Μή πως δεν πρέπει να πιστεύουμε πως μέσα από την ανθρώπι νη πορεία μας εξελισσόμαστε συνεχώς, με μοναδικό στόχο να φτάσουμε κάποτε κοντά στο Θεό και έτσι να δικαιώ σουμε την ύπαρξη μας; Μήπως θα πρέπει να υποτιμάμε αυτήν την πορεία, να κατηγορούμε τον εαυτό μας γιατί ακόμα δεν έχουμε φτά σει και τελικά να τον εξοντώνουμε τιμωρώντας τον για την ανθρώπινη φύση του; Και βέβαια πρέπει να φτάσουμε σε πολύ ψηλά πνευματικά επίπεδα για να καταλάβουμε ότι "εν οίδα, ότι ουδέν οίδα". Αυτό μπορεί μήπως να σημαίνει πως όταν εγω δεν έχω φτάσει ακόμα σ' αυτό το σημείο δεν έχω το δικαίωμα να αγαπώ και να θαυμάζω τον εαυτό μου που με πήρε από πολύ πιο χαμηλά, με έφερε εδώ που με έφερε και θα με πά ει ακόμα πιο ψηλά; Με αυτό το σκεπτικό, καταλήγω στο συμπέρασμα: "Ναι, είμαστε πολύ μικροί μπροστά στο Θεό, αλλά είμαστε σε μια πορεία εξέλιξης και σύμφωνα μ' αυτήν είμαστε τέλει-

132

Η δυναμική της επιτυχίας

οι σε σχέση με το κάθε σημείο της εξέλιξης μας". Νομίζω ε πίσης ότι δεν πρέπει να ξεχνάμε πως και η θρησκεία μας λέει ότι είμαστε "κατ' εικόνα και ομοίωση" άρα οφείλου με να πιστεύουμε στις μεγάλες δυνατότητες με τις οποίες μας έχει προικίσει η θεϊκή μας προέλευση. Επίσης, αν δεν ήταν έτσι τα πράγματα, ποια ερμηνεία θα μπορούσαμε να δώσουμε στη λέξη "αυτοπεποίθηση" και στο ότι όλοι οι ειδικοί τής δίνουν τόσο μεγάλη αξία για την εξέλιξη και την ψυχική υγεία του ανθρώπου; Όταν δεν έχεις λοιπόν αυτοπεποίθηση, όταν δεν πι στεύεις στον εαυτό σου, όταν δεν τον αγαπάς, τότε αυτό α κτινοβολεί με την εξωλεκτική σου επικοινωνία. Και ποιος θα πιστέψει σε σένα, ποιος θα σε αγαπήσει, ποιος θα σε σε βαστεί, όταν οι δονήσεις σου, όταν τα μάτια και το σώμα σου (όσο και να προσπαθείς να το κρύψεις) θα του φωνάζουν ότι εσύ ο ίδιος, που υποτίθεται ότι ξέρεις καλά τον εαυτό σου, δεν τον αγαπάς και δεν τον σέβεσαι; Σίγουρα έχεις εμπειρίες από φίλους σου που νιώθουν φόβους και δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους. Σί γουρα γνωρίζεις ανθρώπους που δε σέβονται και δεν αγα πούν τον εαυτό τους. Φέρε τους για λίγο στη μνήμη σου. Πώς συμπεριφέρονται; Τι σου αποκαλύπτει το σώμα τους, τα μάτια τους, οι λέξεις που προφέρουν και η συμπεριφο ρά τους; Κατάφεραν να σε κοροϊδέψουν και να σε κάνουν να πιστέψεις πως είναι δυνατοί ή μήπως γρήγορα κατάλα βες την αλήθεια; Και όταν είδες τι ακριβώς συμβαίνει, ποια γνώμη σχημάτισες γι' αυτούς; Εσύ μήπως είσαι καλύ τερος ηθοποιός και νομίζεις ότι θα καταφέρεις να ξεγελά σεις τους άλλους όταν δεν έχεις αυτοπεποίθηση και δεν α γαπάς τον εαυτό σου; ■•-.,\.

Αυτοπεποίθηση

133

Όταν θέλεις να σε προσλάβουν σε μια δουλειά, όταν φλερτάρεις ένα άτομο, όταν προσπαθείς να πείσεις τους άλλους για τα δικαιώματα σου, χωρίς όμως να πιστεύεις στον εαυτό σου, γιατί οι άλλοι να σου φερθούν όπως θα ή θελες; Γιατί να σε προσλάβουν στην επιχείρηση τους όταν σε βλέπουν τρομοκρατημένο; Πώς να πιστέψουν στις ικα νότητες σου όταν δεν πιστεύεις εσύ σ' αυτές; Γιατί να α νταποκριθούν στο φλερτ σου; Ο έρωτας πρώτα απ' όλα έ χει μέσα του το στοιχείο του θαυμασμού. Τι να θαυμάσουν από σένα όταν εσύ δεν το θαυμάζεις και δεν το προβάλ λεις; Γιατί να σκεφτούν τα δικαιώματα σου όταν εσύ τα α πέ μπολείς επειδή σου λείπει ο αυτοσεβασμός; Νομίζω πως όλα τα πιο πάνω πρέπει να μας κάνουν να σκεφτούμε πολύ σοβαρά για τη σημασία και την αξία της αυτοπεποίθησης. Πρέπει, νομίζω, όλοι μας να "κάνουμε" ό,τι χρειάζεται για να βοηθήσουμε τον εαυτό μας ώστε να αποκτήσει μεγαλύτερο αυτοσεβασμό και κατά συνέπεια αυτοπεποίθηση. Υπάρχουν γεγονότα και συμπεριφορές που κατακε ραυνώνουν την όποια αυτοεκτίμησή μας και άλλα που τη βοηθούν να αναπτυχθεί. Για παράδειγμα είσαι σε μια πα ρέα και σε κάποια στιγμή της συζήτησης λέει κάποιος: "Παιδιά, το μάθατε, πέθανε η γυναίκα του Πικάσο". Εσύ πετάγεσαι εκείνη τη στιγμή και λες: "Πικάσο, Πικάσο, βρε παιδιά ποδοσφαιριστής της Μπαρτσελόνα δεν ήτανε αυ τός;" Φαντάζεσαι πώς θα νιώσεις όταν όλοι βάλουν τα γέ λια; Θα πεις σίγουρα από μέσα σου: "Την είπα πάλι τη βλακεία μου". Με το πιο πάνω παράδειγμα ήθελα να επισημάνω πό σο χρήσιμο είναι το διάβασμα και η απόκτηση γνώσεων.

134

Η δυναμική της επιτυχίας

Δε λέω να γίνουμε παντογνώστες. Απλώς υποστηρίζω ότι είναι απαραίτητο για την αυτοπεποίθηση μας να έχουμε έ να ικανοποιητικό επίπεδο κοινωνικής ενημέρωσης και έ να εξίσου ικανοποιητικό επίπεδο γενικών αλλά και ειδι κών γνώσεων. Όταν βρίσκεσαι σε μια παρέα και έχεις άποψη, όχι γιατί είσαι ειδικός, ούτε όμως και γιατί είσαι "ξερόλας", αλλά απλώς επειδή φροντίζεις να έχεις μια στοιχειώδη ε νημέρωση, τότε βοηθάς ουσιαστικά στην ανάπτυξη της αυ τοπεποίθησης σου. Στο σημείο αυτό ορισμένοι μπορεί να βρουν την α στεία δικαιολογία πως δεν έχουν αρκετό χρόνο για διάβα σμα. Κατά βάθος όμως ξέρουν πολύ καλά πως αυτό είναι ένα τεράστιο ψέμα. Μια πρόσφατη έρευνα απέδειξε πως ο μέσος άνθρωπος των πόλεων καταναλώνει περίπου δε καπέντε λεπτά της ώρας κάθε μέρα στην τουαλέτα. Σκέ φτηκες ποτέ πως μόνο μ' αυτά τα δεκαπέντε λεπτά μπορείς να διαβάζεις δώδεκα βιβλία περίπου το χρόνο; Επίσης, με την ίδια έρευνα διαπιστώθηκε ότι ο μέσος Έλληνας αφιερώνει 16 ώρες την εβδομάδα στην τηλεόρα ση. Εγώ δεν λέω να μη βλέπει τηλεόραση, όμως αν θελήσει να τις μειώσει σε δώδεκα, τότε θα βρει εύκολα τον απαι τούμενο χρόνο για να διαβάζει τουλάχιστον άλλα είκοσι βιβλία το χρόνο. Ας μη λέμε λοιπόν ψέματα στον εαυτό μας. Ας τον πά ρουμε με αγάπη και ας τον οδηγήσουμε στη γνώση και στην αυτοπεποίθηση. Μια άλλη συμπεριφορά που είναι σημαντική σε σχέση με την αυτοπεποίθηση είναι η δυνατότητα έκφρασης. Όταν ακούς κάπου μια ιστορία που σου προκαλεί μεγάλη εντύ-

Αυτοπεποίθηση

135

πωση, τότε αμέσως σκέφτεσαι ότι θα ήταν ωραίο να την έ λεγες κι εσύ στην παρέα σου. Πας λοιπόν την άλλη μέρα στους φίλους σου και αρχίζεις να τους λες την ιστορία. Τε λειώνοντας όμως βλέπεις ξεκάθαρα ότι κανένας δεν έχει εντυπωσιαστεί. Σαφώς η αδυναμία σου να εκφράζεσαι σωστά τους έ κανε να μην καταλάβουν τίποτε ή στην καλύτερη περίπτω ση απλώς να μην εντυπωσιαστούν. Γι' αυτό ίσως να αναρω τιέσαι αυτήν τη στιγμή λέγοντας στον εαυτό σου: "Μα εγώ δεν έχω το ταλέντο του ρήτορα" ή: "Τόσα χρόνια δεν έμα θα να μιλάω ωραία και θα μάθω τώρα;" Κατ' αρχήν δε χρειάζεται να γίνεις μεγάλος ρήτορας για να βοηθήσεις τον εαυτό σου να αποκτήσει αυτοεκτίμηση. Το μόνο που χρειάζεσαι είναι να μάθεις να εκφράζε σαι με τρόπο τέτοιο, ώστε να γίνεσαι κατανοητός με άνεση και ευκολία. Όσον αφορά στο αν μπορείς τώρα, ύστερα α πό τόσα χρόνια, να μάθεις να μιλάς, η απάντηση είναι ένα ξεκάθαρο ΝΑΙ. Αν νιώθεις την ανάγκη να βελτιώσεις τις εκφραστικές ικανότητες σου, τότε μπορείς να κάνεις μια άσκηση που απαιτεί περίπου μισή ώρα την ημέρα για ενενήντα συνε χόμενες μέρες. Προσωπικά πιστεύω πως αξίζει τον κόπο, γιατί είναι μια άσκηση που φέρνει γρήγορα και εντυπω σιακά αποτελέσματα και γι' αυτό την εφαρμόζουν πολλοί μαθητευόμενοι ηθοποιοί και τηλεπαρουσιαστές, για να βελ τιώσουν την εκφραστική τους ικανότητα. Πάρε ένα σημειωματάριο (μπλοκ) και ένα μαγνητό φωνο και κάθε βράδυ ή οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ημέ ρας μπορείς, υπαγόρευε στο μαγνητόφωνο, όπως θα έγρα φες μια έκθεση ιδεών, το πώς πέρασες ολόκληρη την ημέ-

136

Η δυναμική της επιτυχίας

ρα. Π.χ. "Το πρωί ξύπνησα ευδιάθετος (ή κακοδιάθετος), στη συνέχεια πλύθηκα, έφαγα το πρωινό μου και μετά πή γα στη δουλειά. Εκεί μου συνέβησαν τα εξής: ..., ώσπου πριν από λίγο γύρισα στο σπίτι". Μετά από αυτή την υπα γόρευση, βάλε το μαγνητόφωνο να επαναλάβει εκείνα που έγραψες και άκουσε τα, σημειώνοντας παράλληλα στο ση μειωματάριο σου ποια σημεία δεν εξέφραζαν εκείνο που ήθελες να πεις ή σε ποια σημεία δεν ήσουν όσο κατανοη τός ή όσο γλαφυρός θα ήθελες. Στη συνέχεια ξανάγραψε στο μαγνητόφωνο την ίδια ι στορία, προσπαθώντας να πεις με διαφορετικό τρόπο τα σημεία εκείνα τα οποία έχεις επισημάνει στο σημειωματά ριο σου. Κάνε αυτή την άσκηση κάθε μέρα για μισή περίπου ώ ρα και θα διαπιστώσεις με ευχάριστη έκπληξη ότι πολύ σύ ντομα θα αρχίσει να αλλάζει ο τρόπος ομιλίας σου. Πρόσε ξε όμως, γιατί είναι πολύ σημαντικό να μην απογοητευτείς όταν τις πρώτες μέρες δε θα δεις να συμβαίνει κάποια ε ντυπωσιακή αλλαγή. Εσύ αντίθετα θα πρέπει να πεις ένα μπράβο και ένα μεγάλο ευχαριστώ στον εαυτό σου, γιατί έχει πάρει μια τό σο σημαντική γι' αυτόν απόφαση και γιατί έχει την υπομο νή να δουλεύει ώστε να πετύχει την αυτοβελτίωσή του. Έτσι πολύ σύντομα θα έρθουν και τα αποτελέσματα. Ένα βιωματικό γεγονός που άμεσα επηρεάζει θετικά ή αρνητικά την αυτοπεποίθηση μας είναι και οι παρέες μας. Αν έχουμε επιλέξει για φίλους μας ανθρώπους τρομο κρατημένους, ανασφαλείς, χωρίς αυτοπεποίθηση, χωρίς σεβασμό και αυτοεκτίμηση και αν εμείς δε διαθέτουμε μια έντονη και εδραιωμένη αυτοπεποίθηση, τότε είναι σίγουρο -

Αυτοπεποίθηση

137

πως γρήγορα θα κυλήσουμε μαζί τους στον κατήφορο της αυτοαπόρριψης. Ας υποθέσουμε ότι πέρσι το καλοκαίρι μια νεαρή κο πέλα, η Μαιρούλα, αποφάσισε να πάει για δεκαπέντε η μέρες διακοπές στη Μύκονο μόνη της. Στο καράβι γνώρι σε μια μεγάλη παρέα από νέα παιδιά και αποφάσισαν ό λοι μαζί να συναντηθούν το βράδυ για να πάνε να διασκε δάσουν. Πράγματι συναντήθηκαν και κατά τη μία η ώρα τη νύχτα κατέληξαν σε μια παραλία όπου με χαρές και τρα γούδια συνέχισαν τη διασκέδαση τους. Κάποια στιγμή έ νας από την παρέα έριξε την ιδέα: "Παιδιά, κάνουμε νυχτερινό μπάνιο;" Η Μαιρούλα της ιστορίας μας δεν είχε στο παρελθόν ανάλογη εμπειρία και έτσι δεν ήξερε τι να αποφασίσει. Ά κουσε όμως τους υπόλοιπους της παρέας να λένε σ' εκεί νον που πρότεινε το νυχτερινό μπάνιο: "Είσαι τρελός που θα κάνουμε νυχτιάτικα μπάνιο; Και αύριο μέρα είναι, θα υπάρχει και ο ήλιος, ώστε να βλέπου με πού πατάμε και έτσι θα είμαστε πολύ πιο σίγουροι". Τα άκουσε αυτά η Μαιρούλα και σκέφτηκε πως μάλ λον έχουν δίκιο οι υπόλοιποι. Άλλωστε η μητέρα της της έ λεγε πάντα: "Φύλαγε τα ρούχα σου για να έχεις τα μισά". Τελείωσαν οι διακοπές, πέρασε ένας ολόκληρος χρό νος και φέτος αποφάσισε να πάει διακοπές μόνη της στην Πάρο. Στο καράβι γνώρισε πάλι μια παρέα και η ιστορία επαναλήφθηκε. Την ώρα λοιπόν που πρότεινε κάποιος το νυχτερινό μπάνιο, πριν προλάβουν οι υπόλοιποι να πουν τη γνώμη τους, πετάχτηκε η Μαιρούλα και είπε: "Τρελοί είστε που θέλετε να κάνουμε νυχτιάτικα μπά νιο; Δεν το ξέρετε ότι είναι επικίνδυνο;"

138

Η δυναμική της επιτυχίας

Οι υπόλοιποι της παρέας όμως είχαν διαφορετική γνώ μη και την ώρα που γδύνονταν για να πέσουν στη θάλασσα της είπαν: "Γιατί να μην κολυμπήσουμε; Μήπως η θάλασσα είναι άλλη το πρωί και άλλη τη νύχτα; Μήπως έρχονται τα σκυ λόψαρα τη νύχτα και φεύγουν το πρωί; Μήπως τα φύκια φανερώνονται τη νύχτα και το πρωί πάνε για ύπνο;" Η Μαιρούλα τα άκουσε όλα αυτά, τους είδε να πέ φτουν ανέμελα στη θάλασσα και να κολυμπούν, όμως ακό μα δίσταζε. Τελικά έβαλε για λίγο τα πόδια της στη θάλασ σα, μετά μπήκε λίγο περισσότερο και στο τέλος αποφάσισε να κολυμπήσει μαζί με τους υπόλοιπους, απολαμβάνοντας ένα πανέμορφο νυχτερινό μπάνιο. Κάπως έτσι συμβαίνει και στη ζωή μας. Αυτοπεποίθηση δεν έχει εκείνος που μπορεί να κάνει τέλεια αυτό με το οποίο θα ασχοληθεί, δεν έχει εκείνος που ξέρει και μπορεί να κάνει πολλά, αλλά εκείνος που δε διστάζει να δοκι μάσει και να μάθει. Φυτεύουμε στο περιβόλι μας ένα όμορφο δεντράκι και του βάζουμε ένα μικρό φράχτη γύρω-γύρω για να μην πά νε οι κατσίκες και τα άλλα ζώα και το φάνε. Μετά από κά ποιο χρονικό διάστημα, όταν ο κορμός του δέντρου θα έ χει πια μεγαλώσει αρκετά, του βγάζουμε το φράχτη γιατί ξέρουμε πως δεν κινδυνεύει πια. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τον εαυτό μας. Όσο δουλεύουμε για να δυναμώσουμε και να αναπτύξουμε την αυτοπεποίθηση μας, πρέπει να φροντίζουμε να τον προ στατεύσουμε από τις "κατσίκες και τα άλλα ζώα". Δηλαδή να φροντίζουμε ώστε οι φίλοι και το περιβάλλον μας να ειναι άνθρωποι δυνατοί και όχι αδύναμοι και μίζεροι, που

Αυτοπεποίθηση

139

δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να γκρινιάζουν, να είναι α παισιόδοξοι και να φοβούνται. Μην πεις στον εαυτό σου πως είναι κακό ή άδικο να α φήσεις τους σημερινούς σου φίλους και να αλλάξεις παρέ ες. Δεν μπορείς να βοηθήσεις κάποιον που πνίγεται όταν εσύ δεν ξέρεις να κολυμπάς. Σίγουρα θα σε παρασύρει στο βυθό. Μάθε λοιπόν να κολυμπάς, δυνάμωσε τον κορμό του δέντρου της αυτοπεποίθησης σου και τότε θα είσαι έτοι μος να γυρίσεις πίσω στους παλιούς σου φίλους, όχι πια για να κλαις μαζί τους τη μοίρα σου, όπως ίσως έκανες μέχρι σήμερα, αλλά για να τους βοηθήσεις να μάθουν να κολυ μπούν κι εκείνοι. Είναι, πιστεύω, πολύ σημαντικό στο σημείο αυτό να καταλάβουμε, να βιώσουμε και να απομυθοποιήσουμε μια άλλη λαθεμένη, κατά τη γνώμη μου, πεποίθηση που καταδυ ναστεύει τον κόσμο και δημιουργεί ανθρώπους χωρίς αυ τοπεποίθηση. Μιλάω γι' αυτό που όλοι μας έχουμε ακούσει χιλιάδες φορές όταν ήμαστε παιδιά και που σήμερα σημα τοδοτεί τις περισσότερες από τις σκέψεις μας. Μιλάω για τη φωνή που λέει: "Πρόσεξε μην κάνεις λάθος". Όμως τι σημαίνει ΛΑΘΟΣ; Εμείς πιστεύουμε πως λά θος είναι καθετί που σκεφτόμαστε και κάνουμε και το ο ποίο δε μας φέρνει τα αποτελέσματα που θέλουμε. Δηλαδή δε μας δικαιώνει. Μάθαμε όμως ποτέ πως στην πραγ ματικότητα ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΑΘΟΣ; Μας έμαθαν ποτέ πως στην πραγματικότητα, όπως δεν υπάρχει αυθύπαρκτη η έννοια "σκοτάδι", έτσι ακριβώς δεν υπάρχει και η έννοια "λάθος"; Ο άνθρωπος, για να βοηθήσει και να κάνει πιο εύκολη την καθημερινή του επικοινωνία, έχει ανακαλύψει και χρη-

•t

140

Η δυναμική της επιτυχίας ι

σιμοποιεί κάποιες λέξεις, όπως παρελθόν, μέλλον, σκοτά δι, λάθος κλπ., που ως έννοιες είναι ανύπαρκτες. Ο Αϊν στάιν απόδειξε πως ο χρόνος με τη μορφή και την έννοια που του δίνει και με τον τρόπο που τον χρησιμοποιεί καθη μερινά ο μέσος άνθρωπος ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ. Δεν υπάρχει παρελθόν ούτε μέλλον. Το παρελθόν ό ταν υπήρξε ήταν ΠΑΡΟΝ και το μέλλον όταν θα υπάρξει θα είναι πάλι ΠΑΡΟΝ. Σκοτάδι δεν υπάρχει από μόνο του. Υπάρχει φως και έλλειψη φωτός. Αυτός είναι και ο λόγος που το σκοτάδι δεν μπορεί να φύγει αν δεν έρθει το φως. Εμείς βέβαια, για ευκολία, ονομάζουμε την έλλειψη του φωτός σκοτάδι. Το ίδιο συμβαίνει και με το λάθος. Το λάθος δεν εί ναι παρά γνώση. Όταν λες πως πήρα ΛΑΘΟΣ δρόμο, στην πραγματικότητα ΕΜΑΘΕΣ πως ο δρόμος που πήρες δεν ο δηγεί εκεί που θέλεις να πας. Αυτός είναι και ο λόγος που μας κάνει να λέμε (αλλά χωρίς να το συνειδητοποιούμε) πως "μαθαίνουμε από τα λάθη μας". Πώς είναι δυνατό να μάθεις χωρίς να κάνεις λάθη; Υ πάρχει ποτέ πιθανότητα να εξελιχθείς, να γεμίσεις τη ζωή σου με εμπειρίες, γνώσεις και κατ' επέκταση με ομορφιά, χωρίς ο μεγάλος σου δάσκαλος να είναι τα λάθη σου; Ό μως έχοντας μέσα σου μια σειρά από λαθεμένες πεποιθήr

σεις για τα "λάθη", φοβάσαι πως όταν κάνεις ένα λάθος θα το πληρώσεις πολύ ακριβά, πως οι άλλοι θα πουν ότι δεν είσαι αρκετά καλός, γι' αυτό και δεν αξίζεις, και ότι τελι κά θα χάσεις. Αυτές οι σκέψεις και οι φόβοι σου, όμως, το μόνο που καταφέρνουν είναι να σε ακινητοποιούν και τελικά να μην κάνεις ΤΙΠΟΤΕ. Προσωπικά πιστεύω πως είναι καλύτερα

Αυτοπεποίθηση

141

να πεθάνω όρθιος παρά να ζω γονατιστός. Ο άνθρωπος που φοβάται το λάθος, στην πραγματικότητα φοβάται τη γνώση και τις ευθύνες που δημιουργεί η γνώση. Προτιμάει να ζει μέσα στην άγνοια, η οποία του δημιουργεί βέβαια πόνο, αλλά αυτός είναι ένας πόνος ελεγχόμενος που τον ξέρει καλά. Φοβάται λοιπόν το καινούριο που θα παρου σιαστεί μπροστά του όταν αποκτήσει τη γνώση και έτσι πα ραμένει καθηλωμένος στην άγνοια του. Υπάρχουν πράγματι κάποιοι άνθρωποι που δεν κά νουν ποτέ λάθη. Είναι εκείνοι που δεν κάνουν ΤΙΠΟΤΕ. Ίσως να ρωτήσεις: μα υπάρχουν άνθρωποι που δεν κά νουν τίποτε; Ναι. Ο κυρ-Γιάννης που φοράει τα μπλε μανικάκια και κόβει όλη την ημέρα αποδείξεις στο Δημόσιο Ταμείο όπου δουλεύει, στη συνέχεια πάει στο σπίτι του και κάθεται μπροστά στην τηλεόραση και μετά τρώει και πά ει για ύπνο, δεν κάνει τίποτε. Δε δημιουργεί παρά μόνον τη δυστυχία του. Αυτός στην πραγματικότητα είναι νεκρός και έχουν ξεχάσει να του το πουν. Μια φορά, σε κάποιο σεμινάριο που έκανα, σηκώθη κε ένας τραπεζικός υπάλληλος και μου είπε: "Για στάσου ένα λεπτό. Εγώ δουλεύω στην τράπεζα και πηγαίνω στο σπίτι μου κατά τις τέσσερις το απόγευμα. Τότε παίρνω τα παιδιά, τα πηγαίνω στο πάρκο να παίξουν και κατά τις εφτά γυρνάω στο σπίτι, βοηθάω τη γυναίκα μου να τα ταΐσει και να τα κοιμίσει. Το βράδυ κάθομαι μα ζί της για καμιά ώρα στην τηλεόραση και μετά πάω για ύ πνο. Σύμφωνα μ' αυτά που λες είμαι κι εγώ νεκρός και ξέ χασαν να μου το πουν;" "Σημασία, φίλε μου," του είπα, "δεν έχει το τι κάνεις αλλά το πώς το κάνεις. Αν εσύ πηγαίνεις κάθε πρωί στην

142

Η δυναμική της επιτυχίας

τράπεζα και κάνεις έρωτα με τη δουλειά σου, αν όταν πη γαίνεις με τα παιδιά σου στο πάρκο παίζεις μαζί τους και το ευχαριστιέσαι και δεν κοιτάς κάθε πέντε λεπτά το ρο λόι σου, λέγοντας: "Ωχ, ακόμα πέντε και μισή είναι", αν το βράδυ που κάθεσαι με τη γυναίκα σου για να ξεκουραστεί τε, τη μια μέρα κάνετε μια όμορφη συζήτηση, την άλλη δια βάζετε ένα βιβλίο, την άλλη κάνετε έρωτα, την άλλη κάτι άλλο, τότε ζεις. Αν όμως όχι, τότε καλά θα κάνεις να ανα ρωτηθείς μήπως το μόνο σου λάθος είναι ότι είσαι πολύ ΛΑΘΟΣ". Πήραν οι δημοσιογράφοι συνέντευξη, όπως συνηθί ζεται, από το Δανό δημιουργό του περίφημου φάρμακου "852" κατά τη διάρκεια της βράβευσης του. Σε κάποια στιγ μή της συνέντευξης τον ρώτησε κάποιος γιατί έδωσε στο φάρμακο το όνομα "852" και εκείνος απάντησε: "Προς τι μήν των οκτακοσίων πενήντα δύο τρόπων με τους οποίους ΞΕΡΩ ότι ΔΕ γίνεται το φάρμακο". Μας λένε οι μεγαλύτεροι μας: "Άκου εμένα γιατί έχω πείρα. Και η πείρα μου λέει όχι.." Και εγώ σε ρωτώ, τι εί ναι η πείρα; Μήπως δεν είναι τα λάθη που έκανε εκείνος, που την απέκτησε; Μήπως δεν είναι η γνώση που έχει σήμερα για το πού και πώς τον οδηγεί ο κάθε δρόμος που διά λεξε στη ζωή του; Κι εγώ πώς θα το μάθω; Κάνοντας αυτά που έκανε εκείνος; Είναι δυνατό να μάθω χωρίς τη βίωματική εμπειρία, που θα μου αποκαλύψει το τι είναι σωστό ΓΙΑ ΜΕΝΑ; Γιατί εσύ, φίλε μου, που λες πως έχεις εμπει ρία, τελικά έχεις τη γνώση που σου λέει τι είναι σωστό για σένα. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι η ίδια γνώση είναι σωστή και για μένα. Το σωστό για μένα θα το ανακαλύψω μόνος μου και θα αποτελεί τη ΔΙΚΗ μου εμπειρία.

Αυτοπεποίθηση

143

Θυμάμαι πως πριν μάθω αυτές τις αλήθειες φώναζα και μάλωνα την κόρη μου επειδή διάβαζε τα μαθήματα της με το ραδιόφωνο ανοιχτό. Επειδή εγώ δεν μπορούσα να διαβάσω με μουσική (αυτό έλεγε η εμπειρία ΜΟΥ) νόμι ζα πως αυτό ισχύει και για την κόρη μου. Όμως εκείνη ή ταν τελείως διαφορετική σ' αυτό το σημείο και, όπως απέ δειξαν οι σπουδές της αλλά και το πανεπιστημιακό πτυχίο που έχει, και μάλιστα με πολύ καλό βαθμό, της ταίριαζε καλύτερα και απέδιδε περισσότερο όταν διάβαζε με μου σική. Αυτό το γεγονός είναι η δική ΤΗΣ εμπειρία. Η πείρα μας λοιπόν δεν είναι τίποτε άλλο από τη γνώση που αποκτάμε και μέσα από τα λάθη μας. Γι' αυτό μη φοβάσαι το λάθος, γιατί μόνον όσοι ΥΠΑΡΧΟΥΝ, ΖΟΥΝ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ κάνουν λάθη, γιατί μόνον εκείνοι μαθαίνουν και εξελίσσονται στη ζωή. Οι υπόλοιποι είναι ακινητοποιημένοι από το φόβο τους μήπως κάνουν λάθη και έτσι καταλήγουν πολύ γρήγορα στο να είναι οι ίδιοι έ να ΛΑΘΟΣ. Στο σημείο αυτό θα ήθελα, μια και μιλάμε για τα λάθη και κατ' επέκταση για τις "αποτυχίες" μας, να σου αναφέ ρω το βιογραφικό του Αβραάμ Λίνκολν, που θεωρείται έ νας από τους πιο επιτυχημένους προέδρους των Ηνωμέ νων Πολιτειών της Αμερικής για το έργο που έκανε.

Ο Αβραάμ Λίνκολν δεν τα παράτησε Το μεγαλύτερο παράδειγμα της επιμονής είναι πιθανότατα ο Αβραάμ Λίνκολν. Αν θέλεις να μάθεις για κάποιον που δεν τα παράτησε ποτέ, μην ψάχνεις αλλού. Γεν-

144

Η δυναμική της επιτυχίας

νημένος στη φτώχεια, ο Λίνκολν είχε μια ζωή γεμάτη απο τυχίες. Έχασε οκτώ εκλογές, δυο φορές απέτυχε επιχειρη ματικά και υπέφερε από ένα νευρικό κλονισμό. Θα μπο ρούσε αρκετές φορές να είχε παραιτηθεί, αλλά δεν το έ κανε και έγινε ένας από τους μεγαλύτερους ηγέτες της Α μερικής. Ο Λίνκολν ήταν ένας μαχητής που δεν τα παράτη σε ποτέ.

Αυτό ήταν το δρομολόγιό του για το Λευκό Οίκο: 1816: Τους έκαναν έξωση από το σπίτι τους και έπρεπε να δουλέψει για να βοηθήσει την οικογένεια του. 1818: Πέθανε η μητέρα του σε νεαρή ηλικία. 1831: Απέτυχε ως επιχειρηματίας. 1832: Έβαλε υποψηφιότητα για βουλευτής και απέτυχε. 1832: Απολύθηκε από τη δουλειά του. Ήθελε να μπει στη Νομική αλλά απέτυχε στις εξετάσεις. 1833: Δανείστηκε χρήματα από ένα φίλο του για να α νοίξει μια επιχείρηση αλλά στο τέλος του χρόνου είχε ήδη χρεοκοπήσει. Χρειάστηκαν 17 ολόκληρα χρόνια για να εξοφλήσει το χρέος του. 1834; Έβαλε ξανά υποψηφιότητα για βουλευτής και τελι κά εξελέγη. 1835: Παραμονές του γάμου του, η αγαπημένη του πέθα νε κι εκείνος έπαθε κατάθλιψη. 1836: Έπαθε γενικό νευρικό κλονισμό και έμεινε στο κρεβάτι για έξι μήνες. 1838: Προσπάθησε να γίνει εισηγητής του Νομοθετικού Σώματος και απέτυχε.

Αυτοπεποίθηση

145

1840: Προσπάθησε να γίνει εκλέκτορας του κόμματος του και απέτυχε. 1843: Έβαλε υποψηφιότητα για το Κογκρέσο και απέτυ χε ξανά. 1846: Έβαλε υποψηφιότητα για το Κογκρέσο και απέτυ χε για μια ακόμα φορά. 1848: Έβαλε ξανά υποψηφιότητα για το Κογκρέσο και απέτυχε. 1849: Προσπάθησε να εκλεγεί κυβερνήτης της Πολιτείας όπου ζούσε και απέτυχε. 1854:Έβαλε υποψηφιότητα για γερουσιαστής των Ηνω μένων Πολιτειών και απέτυχε. 1856: Προσπάθησε να εκλεγεί αντιπρόεδρος στο εθνικό συνέδριο του κόμματος του και απέτυχε. 1858: Έβαλε πάλι υποψηφιότητα για γερουσιαστής και ξανά απέτυχε. 1860: Εξελέγη Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών.

"Το μονοπάτι ήταν φθαρμένο και ολισθηρό. Παραπά τησα, και το ένα μου πόδι χτύπησε το άλλο βγάζοντας με α πό το δρόμο, αλλά συνήλθα και είπα στον εαυτό μου: είναι μόνον ένα γλίστρημα, δεν είναι πέσιμο". Αυτά τα λόγια τα είπε ο Αβραάμ Λίνκολν ύστερα α πό κάποια από τις αποτυχίες του στις εκλογές της Αμερι κανικής Γερουσίας. Μετά από το σύντομο αυτό βιογραφικό του Λίνκολν αξίζει ίσως να διαβάσεις και ένα κείμενο που έγραψα πριν από πολλά χρόνια, όταν έκανα τα πρώτα μου σεμινάρια, που πιστεύω ότι ταιριάζει εδώ.

146

Η δυναμική της επιτυχίας -

"ΘΑΡΡΟΣ" Για ποιο λόγο οι ζωές των περισσότερων ανθρώπων να κυβερνιούνται από μικρά και ασήμαντα γεγονότα; Λυπάμαι όταν βλέπω τους ανθρώπους να χάνουν τα ό μορφα και μεγάλα πράγματα, ενώ θα μπορούσαν να τα έ χουν "μοναχά με λίγο θάρρος". Αναφέρομαι στον "κοινό", στο "μέτριο άνθρωπο". Είναι εκείνος ο οποίος έχει τόσο λίγη πίστη στον εαυ τό του, ώστε δεν πιστεύει στις σκέψεις και στις αποφάσεις του και πρέπει να βασίζεται σε εξωτερικούς παράγοντες και σε παροτρύνσεις για να αποφασίσει. Είναι εκείνος που έχει λίγη επιτυχία όταν παρασύρε ται από τους λίγους εξαιρετικούς και αυτοδύναμους. Είναι ο άνθρωπος που σκέφτεται θετικά όταν βρίσκε ται με θετικούς ανθρώπους, αλλά όταν τον αφήσεις μόνο του "πέφτει στα αρνητικά του γόνατα". Είναι εκείνος που ξεχνά τα δικαιώματα του από το φό βο του για το τι μπορεί να πει ο γείτονας. Είναι ο άνθρωπος που στέκεται ψηλά όταν υποστηρί ζεται από τις πράξεις του πλήθους, αλλά φοβάται τη σιωπή της δικής του παρουσίας. Είναι εκείνος που ακολουθεί και φοβάται να ηγηθεί. Είναι ο άνθρωπος που κρύβει τους φόβους του πίσω από το κάλυμμα μιας ψεύτικης αρχοντιάς, επειδή η ανειλι κρίνεια του δεν του επιτρέπει να αντιμετωπίσει την αλή θεια και την πραγματικότητα. Είναι εκείνος που φωνάζει "άδικο" όταν η ζωή τον α φήσει πίσω.

Αυτοπεποίθηση

147

Είναι δηλαδή ο άνθρωπος εκείνος που κυβερνιέται α πό τις περιστάσεις. Οι δυνατοί δημιουργούν τις περιστάσεις που εξυπηρετούν τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους. Αν είσαι ο άνθρωπος που κυβερνιέται από τις περι στάσεις, το μόνο φάρμακο είναι το θάρρος. Το θάρρος, όπως το βλέπω εγώ, είναι μια πράξη ενά ντια στο φόβο. Θάρρος χρειαζόμαστε μόνον όταν φοβόμα στε, που σημαίνει ότι χρειαζόμαστε θάρρος πάντοτε, γιατί πάντα υπάρχει κάτι που μας φοβίζει. Ανακάλυψα ότι ο φόβος δειλιάζει όταν αντιμετωπίσει λίγο θάρρος και ότι το θάρρος μεγαλώνει και δυναμώνει με τη συνεχή χρήση. Η συμβουλή προς τον εαυτό μου είναι: "Κάνε τα πράγματα που φοβάσαι, περισσότερο και συνέχισε να τα κάνεις μέχρι να μην τα φοβάσαι πια και τότε θα είσαι κύριος της τύχης σου". Θάρρος είναι εκείνο που ξεχωρίζει τους αδύναμους α πό τους δυνατούς, τους αποτυχημένους από τους επιτυχη μένους, τους "μέτριους" από τους "μεγάλους". Όλα αυτά που επιθυμούμε στη ζωή έχουν κάτι κοινό: είναι φτιαγμένα για ανθρώπους με θάρρος. Το να φοβάσαι είναι ανθρώπινο. Το να δουλέψεις ε νάντια στο φόβο δείχνει ότι έχεις τον έλεγχο. Κανείς μας δεν πρέπει να ξεχνάει ότι "είναι προτιμότερο να πεθάνου με όρθιοι παρά να ζήσουμε γονατιστοί".

Το "κρυφτό" Κρύβουμε την αγάπη από τον εαυτό μας, βαθιά μέσα μας. Και μετά ψάχνουμε να τη βρούμε γύρω και έξω από εμάς. Αλλά εκεί ποτέ δε βρίσκεται. Copra

Κεφάλαιο Δέκατο

Αγάπη

Πριν από πολλά χρόνια, ο Τάκης Μωράκης έγραψε ένα τραγούδι που έγινε παγκόσμια επιτυχία με τον τίτλο: "Tι είναι αυτό που το λένε αγάπη;" Ένας πολύ μεγάλος αριθμός ανθρώπων έχει ασχολη θεί από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα για να δώσει την ποιητική, την επιστημονική, τη φιλοσοφική, την κοινωνιο λογική και τη θρησκευτική ερμηνεία της αγάπης. Εσύ τι πιστεύεις πως είναι η αγάπη; Πόσο σημαντική τη θεωρείς για τη ζωή σου; Σου λείπει; Έχεις αρκετή; Τελι κά σε ποιο σημείο αξιολόγησης στον πίνακα των βασικών σου αναγκών έχεις τοποθετήσει την αγάπη;

150

Η δυναμική της επιτυχίας

Ας προσπαθήσουμε να βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά και να απαντήσουμε στα πιο πάνω ερωτήματα, κάνο ντας παράλληλα και ένα ταξίδι αναζήτησης της αλήθειας για το "τι είναι αυτό που το λένε αγάπη". Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα πιστεύουν πως η αγάπη είναι απλώς ένα συναίσθημα. Ένα συναίσθημα που για άλλους είναι πολύ όμορφο, για άλλους κουβαλάει μαζί του προβλήματα και πόνο και για άλλους είναι το σημαντι κότερο θεϊκό δώρο προς τον άνθρωπο. Όμως η αγάπη είναι ενέργεια. Είναι μια ενέργεια που υπάρχει σε όλο το Σύμπαν και έχει ορισμένες πολύ σημα ντικές ιδιότητες. Είναι μια ενέργεια που δίνει στους αν θρώπους, στα ζώα, στα φυτά και σε ολόκληρη τη φύση τα εκπληκτικά της δώρα. Κάνει τη φύση να λάμπει, τα φυτά να αναπτύσσονται με υγεία και να ακτινοβολούν την ομορ φιά τους, τα ζώα να είναι ήρεμα και συνεργάσιμα και τους ανθρώπους να ζουν τις πιο δημιουργικές και ευτυχισμένες στιγμές της ζωής τους. Την έλλειψη της ενέργειας της αγάπης την έχουμε ο νομάσει μιζέρια, δυστυχία, αρρώστια, φτώχεια και ασχή μια. Την ύπαρξή της τη λέμε ευημερία, ευτυχία, υγεία, πλούτο και ομορφιά. Αυτό κάνουν οι άνθρωποι όταν δεν ξέρουν την αιτία που δημιουργεί κάποια φαινόμενα. Δί νουν τα ονόματα του αποτελέσματος σε φαινόμενα που η ύπαρξη τους οφείλεται στην παρουσία ή στην έλλειψη της ενέργειας της αγάπης. Αναλύοντας τις ιδιότητες της αγάπης οφείλουμε να α ναφέρουμε ως πρώτη και ίσως πιο σημαντική τη ζωογόνο ιδιότητά της. Είναι ΑΔΥΝΑΤΟΝ να υπάρξει ζωή σε ένα κύτταρο χωρίς αυτό να διαθέτει μια ορισμένη ποσότητα α-

Αγάπη

151

πό την ενέργεια τις αγάπης. Ίσως αυτό που λέω να σε εκ πλήσσει, όμως θα σου αναφέρω ορισμένες επιστημονικές μελέτες που αποδεικνύουν το μέγεθος της συμμετοχής της ενέργειας της αγάπης στην ύπαρξη της ζωής. Οι γιατροί ενός από τα μεγαλύτερα μαιευτήρια των Α θηνών δημοσίευσαν πριν από λίγα χρόνια μια μελέτη σχε τικά με τη θνησιμότητα των πρόωρων νεογνών. Στη μελέτη εκείνη, που τα βασικά της συμπεράσματα δημοσιεύτηκαν στις εφημερίδες, ανέφεραν ότι καθιέρωσαν την υποχρεω τική παρουσία της μητέρας για ένα τέταρτο της ώρας κάθε φορά, αλλά αρκετές φορές την ημέρα, κοντά στη θερμο κοιτίδα του νεογνού. Εκεί η μητέρα έβαζε το χέρι της μέσα στη θερμοκοιτίδα και χάιδευε το μωρό. Έτσι μέσα σε ένα έτος μειώθηκε η θνησιμότητα των πρόωρων νεογνών κατά ένα ποσοστό που αγγίζει τα όρια του 50%. Δηλαδή ούτε λίγο ούτε πολύ με μοναδικό φάρ μακο την ενέργεια της αγάπης που η μητέρα δίνει στο μω ράκι με το χάδι της, και ΜΟΝΟ με αυτό, μειώθηκε η θνη σιμότητα κατά 50% περίπου. Ναι, το χάδι της μάνας, αυτή η τρυφερή εκδήλωση της ροής της αγάπης, αυτή η τεράστια δύναμη της σωματικής επαφής, λειτούργησε σαν ένα κανάλι διοχέτευσης ενέργειας και έτσι εκείνα τα αδύναμα πλασματάκια μπόρεσαν, παίρνοντας από τη μητέρα την ε νέργεια ζωής που χρειάζονταν, να επιβιώσουν. Στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ έκαναν ένα από τα λεγόμενα μακροχρόνια πειράματα (έρευνες) για να μελε τήσουν ποια σημασία έχει η ύπαρξη της ενέργειας της α γάπης στη ζωή των ανθρώπων. Πήγαν λοιπόν σε ένα ορφα νοτροφείο και έφτιαξαν δύο ομάδες από δώδεκα μωρά με τυχαίο δείγμα επιλογής. Τη μία ομάδα των βρεφών την ά.

· - ■ ■ » .

152

Η δυναμική της επιτυχίας

φησαν μαζί με τα υπόλοιπα παιδιά του ορφανοτροφείου και απλώς παρακολουθούσαν την εξέλιξη τους. Την άλλη ομάδα την έπαιρναν κάθε πρωί με ένα πουλμανάκι και την πήγαιναν σε ένα ίδρυμα για νοητικά καθυστερημένα κορί τσια, που υπήρχε κοντά στο ορφανοτροφείο. Εκεί ανέθε σαν τα μωρά σε δώδεκα διαφορετικά κορίτσια, που τα εί χαν επιλέξει ώστε να μην έχουν βαριά νοητική καθυστέρη ση, από ένα μωρό στην κάθε μία. Τα κορίτσια εκείνα το μόνο που είχαν να προσφέρουν στα βρέφη δεν ήταν ούτε οι ειδικές γνώσεις ούτε η ευφυής συμπεριφορά ούτε τίποτε άλλο, αλλά μόνον η αγάπη. Μια ενέργεια η οποία δεν έχει καμιά σχέση με τη διανοητική ανάπτυξη, γιατί η ενέργεια της αγάπης υπάρχει σε όλο το Σύμπαν και σε κάθε ζωντανό κύτταρο. Έτσι πρόσφεραν σ' εκείνα τα παιδιά όλη την τρυφερότητα και την αγάπη που είχαν μέσα τους. Μετά από είκοσι πέντε χρόνια, οι ερευνητές ανακοί νωσαν τα αποτελέσματα της έρευνας, τα οποία συγκλόνι σαν κυριολεκτικά όλους εκείνους που τα μελέτησαν. Γιατί από την πρώτη ομάδα των δώδεκα παιδιών που μεγάλω σαν μέσα στα ιδρύματα, ΜΟΝΟΝ ένα είχε κανονική προ σαρμογή στο κοινωνικό σύνολο. Τα υπόλοιπα ή είχαν πε θάνει ή βρίσκονταν σε ιδρύματα για άτομα με πνευματική καθυστέρηση ή σε φυλακές ή είχαν κάποιο άλλο ειδικό πρόβλημα προσαρμογής στο κοινωνικό σύνολο. Από τη δεύτερη ομάδα όμως, από την ομάδα των δώδε κα παιδιών που μεγάλωσαν με την αγάπη των πνευματι κά καθυστερημένων κοριτσιών, ΜΟΝΟΝ ένα βρισκόταν σε ίδρυμα. Τα υπόλοιπα είχαν κανονική προσαρμογή στην κοινωνική ομάδα. Δηλαδή, ούτε λίγο ούτε πολύ, η ενέργεια

Αγάπη

153

της αγάπης που πρόσφεραν τα διανοητικά καθυστερημένα κορίτσια σ' εκείνα τα δώδεκα παιδιά στάθηκε αρκετή για να τα κάνει να αναπτυχθούν, να προσαρμοστούν και να ζή σουν φυσιολογικά. Πιστεύω πως και οι δυο αυτές επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν ότι η αγάπη είναι ζωογόνος και ότι δεν μπο ρεί να υπάρξει φυσιολογική ανάπτυξη χωρίς την ενέργεια που ονομάζεται αγάπη. Βέβαια αυτές οι δύο μελέτες που προανέφερα είναι απλά ενδεικτικές και σίγουρα δεν είναι οι μόνες που υπάρχουν. Μια άλλη ιδιότητα αυτής της ενέργειας είναι ότι τα α ποτελέσματα της φαίνονται μόνον όταν ρέει. Όταν διακόπτεται η ροή της, τότε σταματούν ταυτόχρονα και όλα τα φαινόμενα που προέρχονται από αυτήν. Όταν λέμε "ροή της ενέργειας της αγάπης" εννοούμε εκείνη την πανέμορφη κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε όταν αισθανόμα στε εντελώς ελεύθεροι, έχοντας μια έντονη διάθεση να εξωτερικεύσουμε τα συναισθήματα μας, χωρίς να φοβόμα στε να είμαστε ευάλωτοι. Τότε νιώθουμε να μας πλημμυρί ζει μια ομορφιά που μας δημιουργεί έντονα την ανάγκη να τη μοιραστούμε με τους άλλους. Η αγάπη έχει μόνον έναν εχθρό, ο οποίος διακόπτει και τη ροή της: το φόβο. Αυτός είναι και ο λόγος για τον ο ποίο δεν μπορούμε να αγαπήσουμε έναν άγνωστο. Τον ά γνωστο τον φοβόμαστε, γιατί δεν ξέρουμε αν είναι καλός ή κακός, αν θα μας φερθεί σωστά, αν κινδυνεύουμε από αυτόν κ.ο.κ. Για τον ίδιο λόγο, ενώ δύο άνθρωποι μπορούν να ερωτευτούν ο ένας τον άλλον πολύ γρήγορα, για να α γαπηθούν χρειάζεται χρόνος. Χρειάζεται να μάθουν ο έ νας τον άλλον, ώστε να νιώθουν ασφαλείς και ο φόβος που

154

Η δυναμική της επιτυχίας

υπάρχει βαθιά μέσα τους να μειωθεί, αν όχι να εξαφανι στεί. Και αυτό απαιτεί χρόνο. Μια άλλη ιδιότητα της αγάπης είναι ότι λειτουργεί αντιστρόφως ανάλογα από την ποσότητα. Ζητώντας συγνώμη από τους μαθηματικούς για την αυθαίρετη χρησιμοποί ηση αυτού του όρου, θα μεταχειριστώ ένα παράδειγμα για να σου πω τι εννοώ. Όταν έχουμε γεμάτη την τσέπη μας με χρήματα και αρχίσουμε να τα ξοδεύουμε, η τσέπη μας θα αδειάσει. Με την αγάπη συμβαίνει εντελώς το αντίθετο. Όσο περισσότε ρο δίνουμε τόσο περισσότερο έχουμε. Ξέρω ότι ίσως αυτήν τη στιγμή σκέφτεσαι πως αυτό δεν είναι αλήθεια, γιατί εσύ πιστεύεις ότι ενώ "έδωσες" μέ χρι σήμερα πολλή αγάπη δεν "πήρες" ούτε ένα ποσοστό εκείνου που έδωσες. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Είναι μια λα θεμένη ερμηνεία που προκύπτει από την άγνοια των υπό λοιπων ιδιοτήτων της αγάπης. Για να καταλάβεις τι εννοώ, ας μιλήσουμε για την πο σότητα αλλά και για την ποιότητα της αγάπης. Όπως ο ηλεκτρισμός, ως ενέργεια, έχει ποιότητα και ποσότητα (π.χ. είναι άλλο πράγμα μια μπαταρία 1,5 volt την οποία ακουμπάς στη γλώσσα σου και το μόνο που νιώ θεις είναι ένας μικρός ερεθισμός, και άλλο πράγμα ένα κα λώδιο από το οποίο περνάει ηλεκτρικό ρεύμα 10.000 volts, που είναι ικανό να σε σκοτώσει αν το πλησιάσεις σε από σταση μικρότερη από 10 μέτρα), έτσι και η αγάπη έχει τα χαρακτηριστικά της ποιότητας και της ποσότητας. Η αγάπη που νιώθουμε για τον κουραμπιέ, τη γάτα μας, τον άντρα ή τη γυναίκα και το παιδί μας έχει τερά στιες διαφορές. Το βασικό της όμως συστατικό είναι το

Αγάπη

155

ίδιο: η ενέργεια της αγάπης. Εκείνο που δημιουργεί τις ου σιαστικές διαφορές μεταξύ όλων αυτών των ειδών της α γάπης είναι η διαφορετική ποσότητα και η διαφορετική ποιότητα που σε κάθε περίπτωση τις διακρίνει. Η ποσότητα της αγάπης είναι συνάρτηση του βιώματος. Όσα περισσότερα και ισχυρότερα βιώματα έχουμε α πό τη σχέση μας με το αντικείμενο ή το υποκείμενο της α γάπης μας τόσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα της αγάπης μας γι' αυτό. Η βιωματική σχέση που έχουμε, για παρά δειγμα, με τον κουραμπιέ αρχίζει με το που τον βλέπουμε, συνεχίζεται με τη γεύση του όταν τον βάζουμε στο στόμα μας και τελειώνει μόλις τον φάμε. Η βιωματική σχέση με τη γάτα μας όμως είναι πολύ μεγαλύτερη και πολύ ισχυρότε ρη, γιατί περιέχει πολύ περισσότερα βιώματα. Όταν χάσουμε το παιδί μας σε ηλικία τριών μηνών εί ναι σίγουρο πως θα πονέσουμε πολύ. Όμως είναι ακόμα πιο σίγουρο ότι θα πονέσουμε πολύ περισσότερο αν το χάσουμε σε ηλικία δεκαπέντε χρόνων. Ο λόγος αυτής της διαφοράς είναι η κατά πολύ μεγαλύτερη (σε ποσότητα) α γάπη που έχουμε για το παιδί μας όταν έχουμε συσσωρεύ σει μέσα μας βιώματα δεκαπέντε χρόνων σε σχέση με την ποσότητα αλλά και τη δύναμη των βιωμάτων των τριών μό λις μηνών. Στο σημείο αυτό θέλω να επισημάνω πως όταν μιλάω για βιώματα με το παιδί μας εννοώ όλα εκείνα που νιώ θουμε και παίρνουμε όταν κρατάμε στην αγκαλιά μας το κορμάκι του, όταν βλέπουμε το χαμόγελο του, ακούμε το κλάμα του, πονάμε και στεναχωριόμαστε με την αρρώστια του, χαιρόμαστε με το γέλιο και τα παιχνίδια του και όλα τα άλλα που μας χαρίζει η ύπαρξή του.

156

Η δυναμική της επιτυχίας ι

Η ποιότητα τώρα της αγάπης εξαρτάται από την ποσό τητα της ύπαρξης των όρων που βάζουμε για να τη δώσου με. Όσο περισσότερους όρους περιέχει η αγάπη μας, τόσο χαμηλότερη είναι η ποιότητα της. Αυτός είναι και ο λόγος που η ερωτική αγάπη των περισσότερων ανθρώπων είναι πολύ μεγάλη σε ποσότητα αλλά δε διαθέτει ποιότητα. Η ερωτική αγάπη για τους περισσότερους ανθρώπους είναι δυστυχώς γεμάτη με όρους. Θα σε αγαπώ αλλά δε θα πη γαίνεις στο γήπεδο, δε θα βγαίνεις μόνος με τους φίλους σου, θα είσαι τρυφερός, θα με προστατεύεις κτλ. Ή δε θα βγαίνεις με τις φίλες σου, δε θα φοράς μίνι, θα μου έχεις πάντα έτοιμο φαγητό κτλ. Από μικρά παιδιά μάθαμε να αγαπάμε με όρους, γιατί οι γονείς μας δεν ήξεραν την τέχνη της αγάπης και επομέ νως δεν μπορούσαν να μας διδάξουν κάτι που δεν ήξεραν. Εκείνο που ήξεραν και έκαναν ήταν να μας λένε: "Η μα νούλα θα σε αγαπάει αν φας το φαγάκι σου". "Ο πατερού λης θα σε αγαπάει αν είσαι φρόνιμος". "Η γιαγιάκα θα σε αγαπάει αν κάνεις εκείνο". "Ο τάδε θα σε αγαπάει αν κά νεις το άλλο". Με τον τρόπο αυτόν πέρασε μέσα στο υποσυνείδητο μας η πεποίθηση ότι η αγάπη δίνεται πάντα με όρους. Έ τσι κι εμείς σήμερα δυσκολευόμαστε υπερβολικά να κατάλάβουμε πώς είναι δυνατό να αγαπάμε χωρίς όρους. Δεν μπορούμε να φανταστούμε πως είναι δυνατό να αγαπάμε και να μη ζητάμε να πάρουμε πίσω αναγνώριση, παραδο χή, σεβασμό, εκτίμηση και αγάπη. Δυστυχώς οι πεποιθήσεις που έχουμε μας λένε πως θα είμαστε κορόιδα αν δίνουμε χωρίς να ζητάμε να πάρουμε και έτσι δεν μας είναι εύκολο να καταλάβουμε ότι θα παίρ-

Αγάπη

157

ναμε πολύ περισσότερα αν καταφέρναμε να μάθουμε να δίνουμε χωρίς όρους. Η αγάπη εκείνη που έχει τους λιγότερους έως καθό λου όρους είναι της μάνας για τα παιδιά της. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσω πως σαφέστατα δεν αναφέρο μαι σε όλες τις μάνες, αλλά ΜΟΝΟ σ' εκείνες τις λίγες που αγαπούν ΧΩΡΙΣ ΟΡΟΥΣ. Θυμάμαι πριν από λίγα χρόνια ένα ρεπορτάζ του πε ριοδικού "Ταχυδρόμος" με θέμα τους γονείς που είχαν παι διά χρήστες ναρκωτικών ουσιών. Οι περισσότεροι από ε κείνους είχαν διαγράψει τα παιδιά τους και δήλωναν: "Αν δεν πάει για αποτοξίνωση δεν το θέλω για παιδί μου" ή: "Αν δε σταματήσει να παίρνει ναρκωτικά (πώς άραγε;) δε θέλω να το ξαναδώ ποτέ". Μια μάνα, στο ίδιο ρεπορτάζ, είχε περιγράψει πώς ο γιος της σταμάτησε την ηρωίνη: "Μια μέρα, ο γιος μου μου είπε: "Μάνα, δεν αντέχω άλλο, φοβάμαι πως θα πεθάνω". "Τι θέλεις, παιδί μου;" του απάντησα. "Ό,τι ζητήσεις εγώ θα προσπαθήσω να σου το δώσω και πάντα θα είμαι δίπλα σου ό,τι κι αν γίνει". Μετά από αρκετή συζήτηση αποφασίσα με μαζί να δοκιμάσουμε άλλη μια φορά να αποτοξινωθεί. Πήραμε αρκετά τρόφιμα και κλειδωθήκαμε σε ένα δωμά τιο του σπιτιού, πετώντας τα κλειδιά κάτω από την πόρτα. Μείναμε κλειδωμένοι μέσα στο δωμάτιο για δεκαπέ ντε μέρες. Σ' εκείνο το διάστημα γδαρθήκαμε, έδειρε ο έ νας τον άλλον, κλάψαμε μαζί, αγκαλιαστήκαμε, πονέσαμε, γελάσαμε, ματώσαμε, αλλά όταν τελικά ανοίξαμε την πόρ τα, ο γιος μου είχε κόψει την ηρωίνη". Αυτή για μένα είναι αγάπη χωρίς όρους. Στάθηκε ε κείνη η μάνα δίπλα στο παιδί της όταν αντιμετώπιζε το

158

Η δυναμική της επιτυχίας

πρόβλημα του και δεν το πέταξε στην άκρη επειδή δεν ή ταν αυτό που εκείνη αλλά και κάθε άλλη μάνα θα ήθελε. Όλοι όσοι έχουν στο σπίτι τους ένα σκυλί και το αγα πούν πολύ, ίσως μάλιστα και υπερβολικά κατά τη γνώμη των πολλών, έχουν έναν ιδιαίτερο λόγο γι' αυτό. Ο σκύλος τους τους αγαπάει και τρίβεται στα πόδια τους είτε εκεί νοι είναι ξυρισμένοι είτε αξύριστοι, είτε είναι άλουστοι, α τημέλητοι, περιποιημένοι, θυμωμένοι, χαρούμενοι, εκνευ ρισμένοι είτε ήρεμοι, είτε στις καλές τους είτε στις κακές τους. Αυτή η χωρίς όρους αγάπη που τους δίνεται από το σκύλο τους κάνει να τον αγαπούν τόσο πολύ. Αλήθεια, αν ένας φίλος ή συγγενής σού έδινε μια τέ τοια αγάπη χωρίς όρους θα τον αγαπούσες ή όχι; Υπάρ χουν βέβαια ορισμένοι που υποστηρίζουν πως όταν αγα πάς κάποιον χωρίς όρους, εκείνος σε εκμεταλλεύεται και τελικά εσύ είσαι ο χαμένος, γιατί στο τέλος εσύ γίνεσαι το θύμα. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε πως ΟΛΟΙ μας γεννηθήκαμε για να υπηρετούμε τους άλλους, αλλά ΟΧΙ για να γινόμαστε υπηρέτες τους. Δηλαδή, με άλλα λόγια, αγαπάω χωρίς όρους δε σημαίνει ότι επιτρέπω στον άλλο να με θυματοποιεί. Καταλαβαίνω πως αυτό που λέω είναι λίγο ασαφές, αλλά θα μας δοθεί η ευκαιρία στη συνέ χεια και αφού μιλήσουμε για την αγάπη προς τον εαυτό μας να το ξεκαθαρίσουμε. Όσον αφορά στο λόγο που κάποιοι πιστεύουν πως ενώ "έδωσαν" αγάπη δεν "πήραν", έχω να πω το εξής: μπο ρεί πράγματι κάποιοι να αγάπησαν πολύ και να νιώθουν ό τι δεν πήραν πίσω εκείνο που έδωσαν, αλλά ρώτησαν πο τέ τον εαυτό τους για την ποιότητα της αγάπης τους; Δη λαδή μήπως αγάπησαν πολύ, αλλά δεν υπήρχε ποιότητα σ'

Αγάπη

159

εκείνο το δόσιμο, γιατί προσφερόταν με όρους; Διότι και μόνον που λες "δεν πήρα" σημαίνει ότι έδινες για να πά ρεις. Να αμέσως-αμέσως ένας όρος. Άλλοι πάλι μπερδεύουν την προσφορά με την αγάπη. Δηλαδή δίνουν πάρα πολλά από τη ζωή τους, το χρόνο, τα χρήματα και τηγ ενέργεια τους γενικά σε κάποιους άλλους και τελικά δεν εισπράττουν σχεδόν τίποτε. Όμως αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι πως όλα αυτά μπορεί να εί ναι πολύτιμα, αλλά ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ αγάπη. Στις περισσότερες περιπτώσεις όλα αυτά τα δίνουμε για να μας πουν οι άλλοι ότι "αξίζουμε", για να εισπράξου με την αγάπη τους, για να τους εξουσιάζουμε με τις μεγά λες και πολλές προσφορές μας ή για κάποιον άλλο λόγο. Μας είναι δύσκολο να καταλάβουμε ότι η τεράστια ομορ φιά που νιώθουμε όταν αγαπάμε μας πλημμυρίζει όταν δίνουμε χωρίς να περιμένουμε τίποτε από αυτό μας το δό σιμο, και όχι όταν παίρνουμε. Το να παίρνουμε μπορεί να είναι κάτι όμορφο, γιατί νιώθουμε ασφάλεια, παραδοχή, αξία και ένα σωρό άλλα τα οποία έχουμε ανάγκη, όμως πιο πολύ μας γεμίζει ομορφιά το δόσιμο, γιατί αυτό είναι η αγάπη. Αλήθεια πότε νιώθεις πιο όμορφα, όταν κάνεις ένα δώρο σε ένα αγαπημένο σου πρόσωπο ή όταν παίρνεις; Θυμάσαι τη μεγάλη σου χαρά και τα συναισθήματα που σε γεμίζουν όταν βλέπεις το πρόσωπο του ανθρώπου που α γαπάς να είναι χαρούμενο από το δώρο που του έκανες; Δεν είναι από τις πιο όμορφες στιγμές; Εκείνο που είναι περισσότερο από σίγουρο είναι πως όταν δίνουμε την αγάπη μας χωρίς όρους, τότε αυτή θα γυ ρίσει οπωσδήποτε πίσω σε μας. Βέβαια σ' αυτό το σημείο

160

Η δυναμική της επιτυχίας

χρειάζεται να ξεκαθαρίσουμε μια σημαντική λεπτομέρεια. Η επιστροφή της ενέργειας της αγάπης δεν είναι υποχρεω τικό να έρθει από το σημείο που τη στείλαμε. Δηλαδή όταν εγώ αγαπάω χωρίς όρους τα παιδιά μου, τη γυναίκα μου και τους φίλους μου, τότε η αγάπη θα γυρί σει πίσω σ' εμένα από πολλά και διαφορετικά σημεία. Η δουλειά μου θα πάει καλύτερα, τα οικονομικά μου θα αυξηθούν, θα αποκτήσω πολλούς νέους πραγματικούς φί λους και θα δεχτώ στη ζωή μου ένα σωρό καλά γεγονότα. 'Ισως κάποιοι από όλους εκείνους στους οποίους έ στειλα τη χωρίς όρους αγάπη μου να μη μου την επιστρέψουν οι ίδιοι. Η ενέργεια όμως που εγώ τους έστειλα σί γουρα θα γυρίσει πίσω σε μένα. Απλώς είναι πολύ πιθανό να πάρει άλλες μορφές ή να επιστρέψει σε μένα από άλλους ανθρώπους. Όταν βοηθάμε έναν άγνωστο στο δρόμο, όταν δίνουμε ένα ποσόν από το εισόδημα μας για το ορφανοτροφείο ή για κάποιον που έχει ανάγκη, χωρίς να περιμένουμε τίπο τε το συγκεκριμένο από αυτόν, τότε δίνουμε χωρίς όρους ε νέργεια αγάπης και αυτή είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα γυρίσει πίσω σ' εμάς. Αν λοιπόν δεχτούμε πως όσο περισσότερο δίνεις τόσο περισσότερο παίρνεις από την ενέργεια της αγάπης, τότε πρέπει όλοι μας να σκεφτούμε το λογικό συμπέρασμα πως για να αρχίσω να δίνω πρέπει να έχω ένα αρχικό κεφάλαι ο, γιατί δεν είναι δυνατόν κάποιος να δίνει κάτι που δεν έχει. Ποιο είναι αυτό το αρχικό κεφάλαιο της αγάπης και πού θα το βρούμε; Η απάντηση είναι απλή: η αγάπη προς τον εαυτό μας. Το λέει και η θρησκεία μας: "Αγαπάτε αλ λήλους ΩΣ ΕΑΥΤΟΝ".

Αγάπη

161

Όταν έχεις απορρίψει τον εαυτό σου, όταν τον θεω ρείς άχρηστο και ανίκανο για οτιδήποτε, όταν στην κυριο λεξία τον έχεις πετάξει στα σκουπίδια και δεν τον αγαπάς, τότε πώς μπορείς να αγαπήσεις τους άλλους; Όταν έχεις κυριευτεί από τα συναισθήματα της αυτοαπόρριψης και της έλλειψης αυτοσεβασμού τι "βγάζεις" προς τους άλλους; Συναισθήματα αγάπης ή συναισθήματα πίκρας, κακίας, ε πιθετικότητας και άρνησης; Αντίθετα, όταν η καρδιά σου είναι πλημμυρισμένη από αγάπη (ίσως γιατί είσαι ερωτευ μένος), τότε μήπως αγαπάς όλο τον κόσμο; Μήπως νιώ θεις την ανάγκη αυτό ακριβώς το συναίσθημα της αγάπης που σε κατακλύζει να το μοιραστείς με τους άλλους; Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι αγαπούν τον εαυτό τους, όμως δυστυχώς αυτό δεν είναι αλήθεια. Ισως μπερδεύουν τον εγωισμό με την αγάπη. Ίσως να νομίζουν πως το ένστικτο της αυτοσυντήρησης η η ανάγκη τους για αυτοπροστασία είναι αγάπη. Ίσως πάλι η διάθεση να περι ποιούνται τον εαυτό τους τους κάνει να νομίζουν ότι τον α γαπούν. Όμως αγαπώ τον εαυτό τους σημαίνει πρώτα απ' όλα ότι τον αποδέχομαι γι' αυτό που είναι, ό,τι κι αν είναι, και πως έχω αυτοσεβασμό. Όσο πιστεύεις ότι δεν αξίζεις την αγάπη των άλλων, δεν μπορείς να σεβαστείς τον εαυτό σου και έτσι επιτρέ πεις στους άλλους να σε εκμεταλλεύονται, να σε κακομε ταχειρίζονται και να σε θυματοποιούν. Κι όσο εσύ δεν πι στεύεις πως δικαιούσαι να διεκδικήσεις τα δικαιώματα σου από όλους και από τη ζωή, τόσο δεν αγαπάς τον εαυτό σου. Μια από τις συγκλονιστικότερες εμπειρίες (αν όχι η συγκλονιστικότερη) που είχα στη μέχρι τώρα ζωή μου ήταν τα σεμινάρια που έκανα στους κρατούμενους των φυλακών

162

Η δυναμική της επιτυχίας

της Κύπρου. Με την προσωπική ζωή και τη συμπεριφορά τους με έμαθαν πολλά και χαίρομαι που κι εγώ κατάφερα να τους μάθω ορισμένα πράγματα. Σε μια στιγμή λοιπόν του σεμιναρίου, όταν μιλούσα για την αγάπη του εαυτού μας, τους ζήτησα να κάνουν μια άσκηση. Τους έδωσα έναν καθρέφτη και τους είπα να κοιτάξουν τον εαυτό τους στα μάτια, ενας-ενας με τη σειρά, μέ σα από τον καθρέφτη και να πουν το όνομά τους και στη συνέχεια τη φράση: "Σ' αγαπώ και σε αποδέχομαι γι' αυτό που είσαι". Ε, λοιπόν, ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ δεν κατάφερε να κοι τάξει τον εαυτό του στα μάτια και να του πει ότι τον αγαπά ει και τον αποδέχεται. Και είναι απόλυτα φυσικό αυτό το γεγονός, γιατί ΜΟΝΟΝ όταν δεν αγαπάς τον εαυτό σου του επιτρέπεις να έχει συμπεριφορές που τον οδηγούν στις φυλακές. Όταν αγαπάς τον εαυτό σου, θέλεις να τον βλέπεις να πηγαίνει όλο και πιο ψηλά, να πολλαπλασιάζει τις ευτυχι σμένες του στιγμές και γενικά να γίνεται όλο και καλύτε ρος. Όταν βρίσκεσαι σε στιγμές που λυγίζεις, που νιώθεις αδύναμος, που σε κυριεύουν αρνητικά συναισθήματα και νιώθεις την επιθυμία να εκδηλώσεις αρνητικές συμπεριφο ρές, τότε ΜΟΝΟΝ η ενέργεια της αγάπης που έχεις (αν έ χεις) για τον εαυτό σου μπορεί να σε συγκρατήσει. Μόνον αν αγαπάς τον εαυτό σου θα μπορέσεις να βρεις τη δύναμη να σηκωθείς απο το πέσιμο, να ξεπεράσεις το θυμό σου, να συγκρατήσεις τον εαυτό σου και να τον οδηγήσεις στη γνώση, στη δημιουργία, στην επιτυχία και τελικά στην ευτυχία. Όταν θα καταφέρεις να αγαπήσεις πραγματικά τον ε αυτό σου, τότε αυτό το υπέροχο συναίσθημα που θα νιώ-

Αγάπη

163

θεις θα θέλεις να το μοιραστείς με τους άλλους τριγύρω σου. Θα νιώθεις την ανάγκη να αγαπήσεις ΟΛΟ τον κό σμο, γιατί θα έχει φύγει ο φόβος από μέσα σου και δε θα νιώθεις ότι κινδυνεύεις από τους άλλους. Και αυτή είναι η αλήθεια. Όταν αγαπάς τον εαυτό σου, τότε αγαπάς όλο τον κόσμο. Ισως τώρα να είναι η κατάλληλη στιγμή για να εξηγή σουμε τι σημαίνει αγαπώ τους άλλους χωρίς όρους, αλλά δεν τους επιτρέπω να με θυματοποιούν. Αν, για παράδειγ μα, ο αδελφός, ο άντρας ή η γυναίκα σου έχουν μια συμπε ριφορά που δείχνει έλλειψη σεβασμού προς εσένα, τότε ε σύ έχεις τρεις τρόπους να αντιδράσεις. Ο πρώτος είναι να τσακωθείς μαζί τους. Ο δεύτερος να ανεχτείς το γεγονός στο όνομα του δεσμού και ο τρίτος να τους στείλεις απεριόριστη αγάπη, ΑΛΛΑ παράλληλα να δηλώσεις ότι δεν είσαι πλέον διατεθειμένος να τους επιτρέπεις να εκδηλώνουν τέτοια αρνητική συμπεριφορά απέναντι σου. Αν τσακωθείς θα συμβεί ό,τι συμβαίνει και με έναν πόλεμο. Δε θα υπάρχει νικητής. Και οι δύο, για διαφορετι κούς ίσως λόγους, θα είστε τελικά χαμένοι. Αν το ανεχτείς, τότε θα νιώθεις αδικημένος, πικραμένος ή απλώς στενα χωρημένος, αλλά το κυριότερο θυματοποιημένος. Στην περίπτωση που θα πεις το "όχι" στην αρνητική τους συμπεριφορά με πολλή αγάπη, θα συμβούν διάφορα θετικά για σένα πράγματα. Εκείνος ή εκείνη θα καταλά βει πως δεν αρνείσαι τη συμπεριφορά του επειδή απλώς δε σε βολεύει αυτό που κάνει, αλλά επειδή θίγει την προσωπικότητά σου. Θα νιώσει ότι το "όχι" σου είναι αμετακίνητο, γιατί δε λέγεται από θυμό, αγανάκτηση, αντίδραση ή αδια : φορία, αλλά από ένα βαθύ αυτοσεβασμό. Λέγεται επειδή ■

164

Η δυναμική της επιτυχίας

δεν είσαι διατεθειμένος να κάνεις ή να δεχτείς κάτι που θα σε υποβιβάσει. Τέλος, ο άλλος θα πάρει το μήνυμα ότι είσαι αποφασισμένος για όλα αυτά. Είναι όμως αναγκαίο όλη αυτή η διαδικασία να μην είναι ένα θέατρο. Δεν πρόκειται να φέ ρεις κανένα αποτέλεσμα όταν παίζεις το ρόλο του δυνα τού, ενώ από μέσα σου τρέμεις. Το "όχι" θα φέρει τα θετικά του αποτελέσματα ΜΟΝΟΝ όταν από μέσα σου ακτι νοβολεί ο αυτοσεβασμός και η αυτοεκτίμηση. Τότε όλοι θα νιώσουν πως δεν παίζεις τον δυνατό, αλλά είσαι. Είναι πολύ σημαντικό για όλους μας να ξέρουμε πως όταν ακτινοβολούμε την πρόθεση μας να γίνουμε θύματα, τότε διεγείρουμε την πρόθεση του άλλου να γίνει θύτης. Οι θύτες υπάρχουν επειδή υπάρχουν τα θύματα. Πάψε λοιπόν να είσαι εσύ θύμα και ο άλλος ή θα αλλάξει και θα πά-_ ψει να είναι θύτης η θα πάει να βρει ενα άλλο θύμα για να βασανίσει. Οι άνθρωποι χάνουν τον αυτοσεβασμό και την αυτοε κτίμηση τους μόνον όταν φοβούνται κάτι (για παράδειγμα ότι θα χάσουν το σύντροφο τους αν δε δεχτούν την αρνητι κή του συμπεριφορά) και αυτό συμβαίνει όταν δεν αγα πούν τον εαυτό τους. Όταν αγαπάς κάποιον τότε πιστεύ εις σ' αυτόν, τον θαυμάζεις και είσαι σίγουρος ότι στο τέ λος, έστω και αν αντιμετωπίζει τώρα κάποιο πρόβλημα, θα τα καταφέρει. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τον εαυτό σου. Όσο περισσότερο τον αγαπάς, τόσο περισσότερο πιστεύεις σ' αυτόν και τόσο λιγότερο φοβάσαι για τις σχέσεις του. Ο άνθρωπος που αγαπάει τον εαυτό του πιστεύει πως του ταιριάζει ο καλύτερος σύντροφος και η καλύτερη σχέση. ■

Αγάπη

165

Όταν λοιπόν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα συμπεριφο ράς από τον άλλο, δε φοβάται μήπως τον χάσει, γιατί κατά βάθος πιστεύει πως σε μια πιθανή διάλυση της σχέσης δε θα είναι χαμένος, μια και αξίζει και μπορεί να έχει κάτι α νάλογο ή και καλύτερο από αυτό που ήδη έχει. Ο άνθρωπος γεννιέται με ένα κενό μέσα του, το οποίο γεμίζει μόνο με αγάπη και παραδοχή. Το κακό είναι ότι οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουν αυτό και έτσι προσπαθούν να γεμίσουν αυτό το κενό με άλλα πράγματα. Άλλοι προσπαθούν να το γεμίσουν με το φαγητό, όμως το μόνο που καταφέρνουν είναι να παχαίνουν όλο και περισσότερο και έτσι εύκολα φαίνεται πως στην πραγματι κότητα έχουν ανάγκη από αγάπη και παραδοχή. Άλλοι θέλουν να το γεμίσουν κάνοντας πράγματα για τους άλλους. Δίνουν, δίνουν, δίνουν, ελπίζοντας ότι στο τέ λος θα πάρουν κι εκείνοι λίγη αγάπη και παραδοχή, αλλά το μόνο που καταφέρνουν είναι να γίνονται κουραστικοί και στο τέλος να εισπράττουν την απόρριψη. Άλλοι προσπαθούν να το γεμίσουν αλλάζοντας συχνά ερωτικούς συντρόφους, ζώντας έτσι με την ψευδαίσθηση ότι παίρνουν τουλάχιστον παραδοχή. Αλλά στο τέλος νιώ θουν όλο και πιο μόνοι και έτσι εύκολα μπορείς να κατα λάβεις ότι έχουν ανάγκη από αγάπη και παραδοχή. Άλλοι προσπαθούν να το γεμίσουν με άλλους τρόπους, όπως με πολλή δουλειά, με αγορές καινούριων πραγμάτων κτλ., αλλά το κενό παραμένει και η ευτυχία χάνεται από τη ζωή τους. Αυτός είναι ο λόγος που ένα σωρό άνθρωποι ε νώ έχουν πετύχει τόσα πολλά πράγματα στον επαγγελμα τικό τομέα, ενώ η οικογένεια τους είναι ευτυχισμένη, ενώ επιφανειακά πάνε όλα μια χαρά στη ζωή τους, εκείνοι νιώ.

. -

■

166

Η δυναμική της επιτυχίας

θουν ένα κενό και τελικά δε βιώνουν την ευτυχία που θα τους άξιζε. Κανείς μας δεν μπορεί να γίνει ευτυχισμένος χωρίς να δίνει και να παίρνει αγάπη. Αφού λοιπόν όλα ξεκινούν από την πραγματική αγάπη και την αποδοχή του εαυτού μας, εύκολα γεννιέται το ερώ τημα: "Πώς μπορώ να αγαπήσω και να αποδεχτώ τον εαυτό μου γι' αυτό που είναι;" Πολλοί μπορεί να πιστεύουν πως το να αγαπάς τον ε αυτό σου είναι ναρκισσισμός ή κάτι το επικίνδυνο ή κάτι που είναι πολύ δύσκολο. Πιστεύω πως τίποτε από όλα αυ τά δε συμβαίνει. Είναι απλώς απαραίτητο, χρήσιμο και αρ κετά εύκολο, αν ξέρεις την "τέχνη της αγάπης". Από μικρά παιδιά, οτιδήποτε κάνουμε το έχουμε μά θει. Ακόμα και το ότι περπατάμε και μιλάμε το έχουμε μά θει. Όταν βρήκαν πριν αρκετά χρόνια εκείνο το δεκαπεντάχρονο αγόρι που είχε μεγαλώσει μαζί με τους λύκους, ε κείνο γρύλιζε και περπατούσε με τα τέσσερα. Δεν είχε μά θει ούτε να μιλάει ούτε να περπατάει όρθιο με τα δύο του πόδια. Όπως λοιπόν μάθαμε όλα όσα ξέρουμε και κάνουμε σήμερα, έτσι ακριβώς μπορούμε και τώρα, όσων χρόνων κι αν είμαστε, να μάθουμε την τέχνη της αγάπης, έχοντας ως τελικό αποτέλεσμα την αγάπη του εαυτού μας, αλλά και μέσα από αυτήν, την αγάπη όλων των άλλων. Έτσι η ζωή μας θα γίνει πιο χαρούμενη, πιο δημιουργική, πιο επιτυχη μένη και τελικά πιο ευτυχισμένη, όπως δηλαδή της αξίζει να είναι.

Αγάπη

167

Η τέχνη της αγάπης

Ένα πρωταρχικό συστατικό της τέχνης της αγάπης εί ναι η συγχώρεση. Οφείλουμε να σταθούμε ιδιαίτερα σ' αυ τήν, γιατί όλοι μας εύκολα μπορούμε να καταλάβουμε ότι είναι αδύνατο να αγαπάμε κάποιον που η ύπαρξη του μας γεμίζει με αρνητικά συναισθήματα (θυμού, πίκρας κτλ.). Όταν είμαστε εξαρτημένοι, όταν βιώνουμε απόρριψη ή οτιδήποτε άλλο, το σίγουρο είναι πως δεν μπορούμε να δώσουμε και να πάρουμε αγάπη που να έχει ποιότητα, για τί νιώθουμε την ψυχή μας πλημμυρισμένη από αρνητικά συναισθήματα. Αν προσπαθήσουμε να αναλύσουμε την έννοια της συγχώρεσης, τότε θα πρέπει να δούμε τι είναι εκείνο που μας έκανε να έχουμε αρνητικά συναισθήματα. Όταν για παράδειγμα νιώθουμε θυμό, φόβο, πίκρα, αδικία, αγανά κτηση, μίσος ή οποιοδήποτε άλλο αρνητικό συναίσθημα για τον Πέτρο, τότε πιστεύουμε πως νιώθουμε έτσι επειδή ο Πέτρος είχε μια συμπεριφορά η οποία μας προξένησε αυτά τα συναισθήματα. Πιστεύουμε δηλαδή πως επειδή ο Πέτρος μάς πούλη σε, μας έβρισε, μας πρόδωσε ή είχε μια άλλη αρνητική συ μπεριφορά, εμείς δικαιολογημένα έχουμε τώρα κάποιο ή κάποια αρνητικά συναισθήματα. Στην πραγματικότητα, εκείνο που συμβαίνει σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι πως εμείς περιμέναμε από τον Πέτρο να έχει μια Α συμπεριφορά και εκείνος είχε τελικά μια άλλη συμπεριφορά την οποία εμείς δεν περιμέναμε. Πι-

168

Η δυναμική της επιτυχίας

στεύαμε δηλαδή πως θα είχε φερθεί με έναν Α τρόπο και εκείνος μας συμπεριφέρθηκε με ένα Β. Η συγχώρεση είναι στην πραγματικότητα μια ενέρ γεια που μας κάνει να μπορούμε να δεχτούμε να έχει ο Πέ τρος τη συμπεριφορά που εκείνος θέλει. Στην πραγματικότητα, όταν συγχωρούμε κάποιον για κάποια του συμπεριφορά τον αφήνουμε ΕΛΕΥΘΕΡΟ. Εί ναι δηλαδή σαν να του λέμε: "Παρ' όλο που εγώ θα ήθελα να είχες φερθεί με τον Α τρόπο, σου επιτρέπω να φέρεσαι με τον τρόπο που εσύ πιστεύεις ότι είναι σωστός για τον εαυτό σου". Όμως σ' αυτή την περίπτωση ποιος είναι ο πραγματικά ελεύθερος; Εμείς ή ο άλλος; Πιστεύω πως κι εσύ καταλαβαίνεις ότι όταν συγχωρούμε κάποιον, στην πραγματικότητα ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΝΟΥΜΕ τον εαυτό μας από τα δεσμά που του δημιουργεί η προσμονή μιας συγκε κριμένης συμπεριφοράς από τον άλλο. Για παράδειγμα, όταν η γυναίκα ή ο άντρας σε κά ποια στιγμή του γάμου αποφασίσει πως δε θέλει να ζει πια μαζί με τον μέχρι τότε σύντροφο του και ζητήσει τη διάλυ ση της σχέσης, ο άλλος συνήθως γεμίζει από αρνητικά συ ναισθήματα είτε γιατί πιστεύει πως προδόθηκε είτε γιατί βιώνει απόρριψη είτε γιατί τον τρομάζει η πιθανή μοναξιά του και το αύριο. Ας προσπαθήσουμε τώρα να εξετάσουμε το θέμα από μια διαφορετική οπτική γωνία από εκείνην που συνήθως έ χουμε μάθει. Ας υποθέσουμε πως εκείνος που εισέπραξε την πρόταση του χωρισμού είναι ένα άτομο που έχει μάθει να σέβεται τον εαυτό του και να του αναγνωρίζει το δικαί ωμα να έχει τις απόψεις του, καθώς και να αποφασίζει ο ί διος για τη ζωή του. Τότε πιστεύω πως έχει μάθει να σέβε-

Αγάπη

169

ται και τους άλλους και να τους αναγνωρίζει τα ίδια ακρι βώς δικαιώματα. Ένα τέτοιο άτομο όμως είναι σίγουρο πως νιώθει ασφάλεια και αυτό πηγάζει από την αυτοπεποί θηση που έχει αναπτύξει. Στο σημείο αυτό σε ρωτώ: πιστεύεις πως ένα τέτοιο ά τομο θα επέτρεπε στον εαυτό του να υποφέρει, γεμίζοντας τη ζωή του με πίκρα, παράπονο, θυμό ή οποιοδήποτε άλλο αρνητικό συναίσθημα; Εγώ πιστεύω πως αρχικά θα έκανε ό,τι χρειαζόταν για να βεβαιωθεί πως ο χωρισμός δεν εί ναι αποτέλεσμα κάποιου πιθανού προβλήματος το οποίο θα μπορούσε να λυθεί. Και στη συνέχεια, αν διαπίστωνε πως ο άλλος απλώς ήθελε να αλλάξει πορεία, τότε θα ξε περνούσε πάρα πολύ γρήγορα τα φυσιολογικά πρόβληματα προσαρμογής στις νέες συνθήκες και θα απελευθέρωνε τον εαυτό του απο κάθε αρνητικό συναίσθημα με το να συ γχωρήσει τον άλλον, επιτρέποντας του να είναι ο εαυτός του και να έχει τη συμπεριφορά που θέλει. Όταν ένας άνθρωπος δεν συγχωρεί, τότε τα αρνητικά συναισθήματα που έχει μέσα του τον πονούν και του μετα τρέπουν τη ζωή σε ένα συνεχόμενο μαρτύριο. Αυτός είναι και ο λόγος που η συγχώρεση είναι και μια μορφή θερα πείας. Όταν βγάζουμε από μέσα μας τα αρνητικά συναι σθήματα, τότε θεραπεύουμε τον εαυτό μας και τον απαλ λάσσουμε από τον πόνο. Όσο εμείς γεμίζουμε το νου και την καρδιά μας με πί κρα, επειδή ο ένας ή ο άλλος δε φέρθηκαν με τον Α ή το Β τρόπο που περιμέναμε, τόσο θα είμαστε δεμένοι με το χθες, αλλά και με τη συμπεριφορά του Α ή του Β. Όταν εμείς καταφέρουμε να συγχωρήσουμε, τότε νιώθουμε να φεύγει για πάντα το βάρος από πάνω μας κι αυτό συμβαί-

170

Η δυναμική της επιτυχίας

νει γιατί απελευθερωνόμαστε και από το χθες (το γεγο νός), αλλά και από την ανάγκη να σκέφτονται και να ενερ γούν οι άλλοι όπως εμείς θα θέλαμε. Οι πραγματικά ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ άνθρωποι έχουν κατα φέρει να βιώσουν πως ο καθένας είναι ένα μοναδικό και α νεπανάληπτο της φύσης θαύμα και, το κυριότερο, έχουν ε πιτύχει να λειτουργεί στην πράξη αυτό το γεγονός, επειδή επιτρέπουν στους άλλους να εκφράζουν τον εαυτό τους με όποιον τρόπο θέλουν, χωρίς εκείνοι να νιώθουν άσχημα γι' αυτό. Στο σημείο αυτό νιώθω την ανάγκη να εξηγήσω πώς μπορεί κάποιος να παρερμηνεύσει όλα αυτά που γράφω για τη συγχώρεση, δίνοντάς τους την έννοια της θυματοποίησης. Είναι πιθανόν κάποιος να αναρωτηθεί: "Όταν εγώ σου επιτρέπω να έχεις όποια συμπεριφορά εσύ θέλεις, π.χ. να σπας πιάτα όταν θυμώνεις, αυτό δε με θυματοποιεί;" Αυτή ή κάποια άλλη σχετική ερώτηση είναι πολύ λογική αν δεν ξέρεις μια βασική αρχή της συγχώρεσης. Σε συγχωρώ σημαίνει μεν οτι σου επιτρέπω να έχεις όποια συμπεριφορά θέλεις, αλλά ο αυτοσεβασμός και η αυτοεκτίμησή μου ΔΕΝ σου επιτρέπουν να ασκείς αυτήν τη συμπεριφορά σε βάρος μου. Ούτε λίγο ούτε πολύ, αν εσύ θέλεις να σπας πιάτα, αυ τό είναι ένα αναφαίρετο δικαίωμα σου, αλλά δε σου επι τρέπω να σπας τα δικά μου πιάτα ή να τα σπας στο κεφάλι μου ή να τα σπας στο χώρο μου και έτσι εγώ να θυματοποιούμαι. Αν εσύ επιμένεις να κάνεις όλα αυτά που εγώ δε θέλω, τότε, χωρίς να νιώθω αρνητικά συναισθήματα για σένα, ενώ συνεχίζω να σε αγαπώ, χωρίς να είναι υποχρεωτικό και αναγκαίο να ξέρω γιατί το κάνεις, σε απομακρύ,

Αγάπη

171

νω από το χώρο μου, έτσι ώστε κι εσύ να μπορείς να είσαι ο εαυτός σου και να εξελιχθείς μέσα από τα προβλήματα σου. Σε αγαπώ, αλλά χωρίς αυτό το θετικό μου συναίσθημα για σένα να με οδηγεί στη θυματοποίηση. Από ποιο άτομο όμως θα ξεκινήσουμε να μάθουμε την τέχνη της αγάπης, αν δεν το κάνουμε με το πιο κοντινό σε μας; Και ποιο άλλο μπορεί να είναι το πιο κοντινό σε μας πρόσωπο, αν δεν είναι ο εαυτός μας; Έτσι λοιπόν πρέπει να αρχίσουμε να ασκούμαστε στην τέχνη της αγάπης δου λεύοντας πρώτα με τον εαυτό μας. Υπάρχει μια σειρά από πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να αγαπήσουμε και να αποδεχτούμε τον εαυτό μας, και πιστεύω βαθιά πως αξίζουν τον κόπο. Πρώτα απ' όλα οφείλουμε να συγχωρήσουμε τον εαυ τό μας για όλα τα λάθη που έχει κάνει μέχρι σήμερα και που πιστεύουμε πως δε θα έπρεπε να τα είχε κάνει. Επί σης, πρέπει να τον συγχωρήσουμε και για όλα εκείνα που δεν έκανε και τα οποία πιστεύουμε πως έπρεπε να είχε κά νει. Όσο πιο πολύ κατηγορούμε τον εαυτό μας για το πα ρελθόν του, τόσο πιο δύσκολο είναι να τον αγαπήσουμε σήμερα και να τον αποδεχτούμε. Για να συγχωρήσεις λοιπόν τον εαυτό σου είναι απα ραίτητο να κάνεις τα εξής: Να αναγνωρίσεις και να αποδεχτείς την ύπαρξη όλων εκείνων που θεωρείς σαν "τα λάθη" σου. Ο καλύτερος ί σως τρόπος γι' αυτό είναι να εξομολογηθείς ή να τα πεις σε κάποιο αγαπημένο σου πρόσωπο. Επειδή μπορεί να υπάρχουν μέσα σου παράπονα προς τον εαυτό σου για πράξεις τις οποίες ούτε που θυμάσαι πια, είναι πολύ χρήσιμο να εφαρμόσεις και κάποιες άλλες

172

Η δυναμική της επιτυχίας

τεχνικές που υπάρχουν και οι οποίες φέρνουν καταπληκτι κά αποτελέσματα. Η πρώτη από αυτές είναι η εξής: Χαλάρωσε το βράδυ στο κρεβάτι σου και όπως είσαι χαλαρωμένος, φαντάσου ότι βρίσκεσαι μπροστά σε ένα μαυροπίνακα, σαν κι εκείνους που είχαμε στο σχολείο. Ο πίνακας είναι γεμάτος με λέξεις και φράσεις που περιγρά φουν τα λάθη σου. Τότε εσύ με ένα σφουγγάρι στο χέρι άρ χισε να σβήνεις μία-μία φράση λέγοντας ταυτόχρονα το ό νομα σου και μετά τη φράση: "...σε συγχωρώ γι' αυτό σου το λάθος". Κάνε το αυτό στη φαντασία σου μέχρι να σβήσεις ό,τι υπάρχει γραμμένο στον πίνακα. Έπειτα, άφησε τον εαυτό σου να κοιμηθεί. Την άλλη μέρα ξανακάνε την ίδια άσκηση και συνέχισε να την κάνεις κάθε βράδυ, μέχρι που στο μαυ ροπίνακα να μην υπάρχουν άλλες λέξεις. Αυτή η διαδικα σία μπορεί να σου πάρει δύο-τρεις μέρες ή και περισσότε ρες ώσπου να καταφέρεις να συγχωρήσεις τον εαυτό σου, ανάλογα βέβαια και με το πόσο πολύ τα έχεις μαζί του. Επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν μέσα τους κάποιο παράπονο, πίκρα, θυμό ή και μίσος για κάποιον από τους δύο γονείς τους, υπάρχει και μια άλλη μέθοδος που μπορούν να εφαρμόσουν, ώστε να συγχωρήσουν τον εαυτό τους και τους γονείς τους ταυτόχρονα. Πριν την ε φαρμόσεις, προσπάθησε να συγκεντρώσεις πληροφορίες από φίλους και συγγενείς για τη ζωή της μητέρας και του πατέρα σου όταν ήταν περίπου πέντε χρόνων παιδάκια. Προσπάθησε να μάθεις αν είχαν οικονομική άνεση, αν είχαν μια δύσκολη ή μίζερη ζωή, αν είχαν παιχνίδια ή αν ήταν φτωχοί, αν τους έδερναν οι γονείς τους και γενικά

Αγάπη

173

διάφορα στοιχεία από τη ζωή τους. Κάνε το ίδιο και για τον εαυτό σου. Αν είναι εύκολο, βρες και κάποιες φωτο γραφίες ώστε να έχεις μια ακόμα πληρέστερη εικόνα. Ό ταν συγκεντρώσεις όλες αυτές τις πληροφορίες, τότε είσαι έτοιμος να ξεκινήσεις. Το βράδυ στο κρεβάτι σου, αφού πρώτα χαλαρώσεις, φαντάσου τη μητέρα σου στην ηλικία των πέντε ετών να κάθεται σε μια γωνιά και να κλαίει. Φαντάσου την σαν έ να μικρό και αδύναμο παιδάκι που είναι πολύ λυπημένο ή γιατί το έχουν μαλώσει ή γιατί δεν έχει παιχνίδια ή γιατί εί ναι φτωχό και πεινάει ή για οποιοδήποτε άλλο λόγο. Πή γαινε κοντά του με τη σημερινή σου μορφή και πάρε εκεί νο το παιδάκι στην αγκαλιά σου, χάιδεψε το, φίλησε το, σκούπισε τα δάκρυα του και γενικά κάνε ό,τι χρειάζεται ώ στε να ηρεμήσει και να αρχίσει να γελάει. Αφού το ηρεμήσεις, πες του πόσο πολύ το αγαπάς και κάνε το να νιώσει όσο καλύτερα γίνεται. Στη συνέχεια δες το με τη φαντασία σου να μικραίνει, να μικραίνει, να μι κραίνει συνέχεια μέχρι να γίνει ένα ανθρωπάκι που δε θα είναι μεγαλύτερο από ένα-δύο εκατοστά. Τότε πάρε το στη χούφτα σου και βάλε το στην καρδιά σου. Αμέσως μετά κάνε το ίδιο με τον πατέρα σου. Δες τον στη φαντασία σου σαν ένα πεντάχρονο παιδάκι που κλαίει και κάνε όλα όσα έκανες και για το κοριτσάκι που ήταν η μητέρα σου. Στη συνέχεια κάνε το ίδιο με τον εαυτό σου. Αφού τον δεις στην ηλικία των πέντε ετών και αφού κά νεις ό,τι έκανες και με τα δύο άλλα παιδάκια, βάλε τον κι αυτόν στην καρδιά σου. Όταν πια θα τα έχεις βάλει και τα τρία στην καρδιά σου, πες τουλάχιστο δέκα φορές τη φρά ση: "Σας αγαπώ και τους τρεις και σας συγχωρώ".

174

Η δυναμική της επιτυχίας

Αυτή η μέθοδος συγχώρεσης, όπως και η προηγούμε νη, είναι πάρα πολύ δυναμικές και φέρνουν γρήγορα απο τελέσματα. Μετά από ορισμένες μέρες θα αισθανθείς με γάλη ανακούφιση και θα νιώσεις επίσης έντονα ότι είσαι πια απαλλαγμένος από κάθε αρνητικό συναίσθημα για τους γονείς και τον εαυτό σου. Κάτι άλλο το οποίο θα σε βοηθήσει πάρα πολύ στην προσπάθεια σου να συγχωρήσεις, να αποδεχτείς και να α γαπήσεις τον εαυτό σου είναι και η επόμενη τεχνική, με τα "πολύτιμα" και με τα "άχρηστα". Πάρε δύο κόλλες χαρτί και γράψε στη μία για τίτλο τη λέξη "πολύτιμα" και στην άλλη τη λέξη "άχρηστα". Στη συ νέχεια πάρε το χαρτί με τον τίτλο "πολύτιμα" και γράψε όλους τους λόγους για τους οποίους θα άξιζε κάποιος να σε αγαπήσει. Π.χ. γιατί είμαι τίμιος, γιατί είμαι τρυφερός, γιατί είμαι... κτλ. Όταν γράψεις όλους τους λόγους που μπορείς να βρεις για τους οποίους αξίζει να σε αγαπάει κάποιος, τότε πάρε το χαρτί με τον τίτλο "άχρηστα" και γράψε όλους τους λόγους για τους οποίους δεν αξίζει κατά τη γνώμη σου να σε αγαπάει κάποιος. Π.χ. γιατί είμαι λίγο τεμπέλης, γιατί είμαι παχουλός, γιατί... κτλ. Αφού γράψεις και στα δύο χαρτιά ό,τι έχεις να γράψεις, βάλε τα σε ένα συρτάρι. Μία εβδομάδα μετά, πάρε τα και συμπλήρωσε και στα "πολύ τιμα" και στα "άχρηστα" ό,τι νομίζεις πως είχες ξεχάσει να γράψεις. Κάνε το αυτό για δύο-τρεις εβδομάδες ακόμα, μέχρι να έρθει η στιγμή που δε θα έχεις τίποτε να προσθέ σεις στα "πολύτιμα" αλλά ούτε και στα "άχρηστα". Τότε με έναν όσο μπορείς πιο τελετουργικό τρόπο σκί σε ή κάψε ή τσαλάκωσε και πέταξε επιδεικτικά το χαρτί με

Αγάπη

175

τα "άχρηστα". Στη συνέχεια, δίπλωσε με προσοχή και βάλε στο πορτοφόλι σου το χαρτί με τα "πολύτιμα". Ίσως όλη αυτή η διαδικασία να σου φαίνεται αστεία, όμως υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι που την κάνουν ένα πολύτιμο δώρο προς τον εαυτό σου. Αυτούς τους λόγους θα σου τους εξηγήσω τώρα. Υπάρχει μια αρχή της νοητικής λειτουργίας η οποία λέει: "Όπου συγκεντρώνεις το νου σου, αυτό διευρύνεται". Δηλαδή όταν εγώ έχω χρέη και τα σκέφτομαι συνεχώς, τό τε αυτά θα μεγαλώσουν. Η λύση είναι να συγκεντρώσω το νου μου στα έσοδα μου και τότε αυτά θα αυξηθούν, με φυ σική συνέπεια να μειωθούν τα χρέη μου. Αν εγώ είμαι αδύναμος και το σκέφτομαι συνεχώς, τότε θα συμπεριφέρομαι όλο και πιο δειλά και αδύναμα. Αυτό που πρέπει να κάνω είναι να σκέφτομαι συνεχώς τις έστω και ελάχιστες στιγμές που έχω συμπεριφερθεί με θάρρος και δύναμη. Το αποτέλεσμα θα είναι να πολλαπλα σιάζονται αυτές οι στιγμές και κατά συνέπεια να μειώνο νται αυτόματα οι στιγμές της αδυναμίας μου. Έτσι λοιπόν, την ώρα που θα σκίζεις το χαρτί με τα "άχρηστα", σκέψου ότι ενώ ξέρεις πολύ καλά τις αδυνα μίες σου, παύεις να τους δίνεις σημασία και κατ' επέκταση ενέργεια. Από εκείνη τη στιγμή και μετά περνάς στον εαυ τό σου το μήνυμα πως θα ασχολείσαι μόνο με τα "πολύτι μα" πλεονεκτήματα σου και όχι με τις αδυναμίες σου. Μια ουσιαστική διαφορά που υπάρχει μεταξύ των νικη τών και των ηττημένων της ζωής είναι πως ενώ και οι νικη τές όπως και οι ηττημένοι "πέφτουν" πολύ συχνά, οι ηττημένοι μένουν πεσμένοι για καιρό και περιμένουν κάποιον άλλο να τους σηκώσει, ενώ οι νικητές σηκώνονται μόνοι

176

Η δυναμική της επιτυχίας -

τους και γρήγορα. Έτσι κι εσύ, όταν πάρεις την απόφαση να μετακομίσεις στο χώρο των νικητών (αν δεν είσαι ήδη εκεί), θα σου χρειαστεί οπωσδήποτε το χαρτί με τα "πολύ τιμα". Και ο λόγος είναι απλός. Θα έρθουν αρκετές στιγ μές που θα νιώθεις άσχημα, απογοητευμένος, αδύναμος ή απλώς ότι δεν αξίζεις. Τότε βγάλε από το πορτοφόλι σου και διάβασε αρκετές φορές εκείνα που ΜΟΝΟΣ σου και με ειλικρίνεια είχες γράψει σε ανύποπτο χρόνο. Διάβασε πόσο πολλούς λόγους έχεις για να αγαπάς τον εαυτό σου και τότε θα δεις πώς θα αλλάξει η διάθεση σου. Ισως αυτήν τη στιγμή να σου είναι αρκετά δύσκολο να φανταστείς πόσο πολύ θα σε βοηθήσει το χαρτί εκείνο που ΠΑΝΤΑ πρέπει να έχεις μέσα στο πορτοφόλι σου. Όμως αν το κάνεις, είναι σίγουρο πως θα το χρησιμοποιήσεις και τότε θα βιώσεις πόσο μεγάλο ήταν το δώρο που έκανες στον εαυτό σου όταν το έγραφες. Μια ακόμα συμπεριφορά που χρειάζεται να αναπτύ ξεις για να αγαπήσεις τον εαυτό σου είναι η αλλαγή στις εκφράσεις σου, γιατί δυστυχώς από μικρό παιδί έμαθες από το περιβάλλον σου να μιλάς άσχημα για τον εαυτό σου. Όταν κάνεις ένα λάθος συνήθως λες: "Ωχ, πάλι βλα κεία έκανα" ή: "Τι βλάκας που είμαι". Άλλες φορές πάλι λες άλλους αρνητικούς χαρακτηρισμούς για τον εαυτό σου, όπως: χαζός, άσχημος, απρόσεκτος, δειλός, ανίκανος κτλ. Όλες αυτές οι λέξεις είναι απαράδεκτες και πρέπει να σταματήσεις να τις λες. Ό,τι και να κάνει ο εαυτός σου εσύ θα πρέπει να του μιλάς όμορφα και όχι να τον κακοχαρακτηρίζεις. Το υπο συνείδητο σου δυστυχώς καταγράφει ό,τι ακριβώς του λες. Όταν εσύ αστειεύεσαι σαρκάζοντας ή κοροϊδεύοντας τον

Αγάπη

177

εαυτό σου, αυτός ακούει και ξανακούει τη λέξη βλάκας, δειλός κτλ. και τελικά σε κάνει να συμπεριφέρεσαι σαν βλάκας, έτσι ώστε να σε επιβεβαιώσει. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει όταν μιλάμε άσχημα και για τους άλλους. Στέλνουμε μια αρνητική δόνηση και αυτή επιστρέφει σ' εμάς. Έ ν α ωραίο παράδειγμα είναι εκείνο με τους οδηγούς. Όταν οδηγείς και συνεχώς βρίζεις και κατηγορείς τους άλλους οδηγούς, όταν τους λές ανίκα νους, άχρηστους, ακατάλληλους για οδήγηση ή οτιδήποτε άλλο, τότε συμβαίνουν χωρίς να το καταλαβαίνεις δύο πράγματα. Πρώτον το υποσυνείδητό σου τα καταγράφει ό λα αυτά και στο τέλος σε κάνει εσένα κακό οδηγό και δεύτερον η πεποίθηση που έχεις αποκτήσει πια ότι οι περισσότεροι οδηγοί είναι κακοί σού φέρνει μπροστά σου όποιον κακό οδηγό υπάρχει στην πόλη σου. Εχοντας ήδη αναφέρει σε προηγούμενα Κεφάλαια ό λες τις αιτίες που δημιουργούν αυτά τα αποτελέσματα (δύ ναμη της σκέψης, δονήσεις, ελκτικές δυνάμεις κτλ.) νομίζω πως τώρα καταλαβαίνεις πόσο σημαντικό είναι να εκφρά ζεσαι πάντα θετικά, τόσο για τον εαυτό σου όσο και για τους άλλους. Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο της τέχνης της αγάπης που χρειάζεται να εφαρμόσεις άμεσα είναι το εξής: Φτιάξε έναν κατάλογο με όλους τους φίλους και τους συγγενείς σου με τους οποίους διατηρείς επαφές. Βρες για καθέναν από αυτούς κάτι θετικό που έχει και που θα ή θελες να του το είχες πει, αλλά δεν το έκανες. Βρες στη συ νέχεια έναν τρόπο για να το πεις στον καθένα από αυτούς. Για παράδειγμα, πάρε τον έναν και πες του πόσο τον εκτι μάς, στον άλλο στείλε λίγα λουλούδια με ένα σημείωμα

178

Η δυναμική της επιτυχίας

που θα λέει πόσο τον αγαπάς, στον επόμενο κάνε μια επί σκεψη και πες του πόσο τον σέβεσαι κ.ο.κ. Είναι πολύ σημαντικό να εξωτερικεύουμε κάθε θετική άποψη και κάθε θετικό συναίσθημα που έχουμε, γιατί αυ τή η εξωτερίκευση θα μας βοηθήσει πάρα πολύ να ανα πτύξουμε τον εαυτό μας και να τον κάνουμε ένα δίαυλο αγάπης. Όταν προσφέρεις στους άλλους όμορφα συναι σθήματα ΧΩΡΙΣ να περιμένεις τίποτε από αυτή σου τη συ μπεριφορά, τότε η ενέργεια που διοχετεύεις επιστρέφει σε σένα από όλα τα επίπεδα. Ξέρεις καλά πόσο πολύ αγαπάμε όλοι μας τους ανθρωπους που έχουν πάντα έναν καλό λόγο για τους αλλους. Γιατί να μη γίνεις κι εσυ ένας τέτοιος άνθρωπος, ει σπράττοντας έτσι την αγάπη των άλλων γύρω σου; Δοκίμα σε να τα εφαρμόσεις όλα αυτά και θα διαπιστώσεις πολύ γρήγορα πόσο θα αναπτυχθούν η αυτοεκτίμηση, ο αυτοσε βασμός και το κυριότερο η αγάπη προς τον εαυτό σου. Όλα αυτά όμως θα έχουν και άμεσα, πρακτικά αποτε λέσματα στη ζωή σου γενικότερα, γιατί εσύ θα συμπεριφέ ρεσαι και κυρίως θα σκέφτεσαι με έναν εντελώς διαφορετικο τρόπο, ο οποίος και θα δημιουργήσει πολλά και ανέλπιστα θετικά γεγονότα στην πραγματικότητα σου. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβεις πως όσο δίνεις, τόσο μεγαλώνει η αυτοεκτίμησή σου και η αγάπη προς τον εαυτό σου. Και όσο αυτές μεγαλώνουν, τόσο η αφθονία, η αγάπη και η ευτυχία έρχονται μέσα στη ζωή σου. Είναι επίσης πολύ σημαντικό, για να μπορέσουμε να αγαπήσουμε τον εαυτό μας, να του πούμε πάρα πολλές φο ρές ότι τον αγαπάμε και τον αποδεχόμαστε. Αυτό θα το κά νουμε με την τεχνική των δηλώσεων.

Αγάπη

179

Οι δηλώσεις είναι ένα ιδιαίτερο θέμα που θα το ανα λύσουμε στη συνέχεια αυτού του βιβλίου, όμως στο σημείο αυτό μπορούμε να πούμε πως η πιο δύσκολη αλλά και η πιο σημαντική ίσως άσκηση που χρειάζεται να κάνεις για τον εαυτό σου και η οποία από μόνη της είναι ικανή να αλλά ξει ολόκληρη τη ζωή σου είναι η εξής: Κάθε μέρα, τουλάχιστον 450 φορές, λέγε στον εαυτό σου: "... σ' αγαπώ και σε αποδέχομαι γι' αυτό που είσαι", βάζοντας στην αρχή της πρότασης το όνομα σου. Μπορεί να τρόμαξες με τις 450 φορές που θα πρέπει να λες κάθε μέρα τη δήλωση σου. Αν όμως χρονομετρή σεις αυτές τις 450 φορές, θα δεις ότι ο χρόνος που χρειά ζεσαι για να τις πεις δεν είναι μεγαλύτερος από 20 λεπτά περίπου και μάλιστα όχι συνεχόμενα, αφού, όπως εξηγώ και πιο κάτω, μπορείς να τις λες σε διαφορετικές στιγμές της ημέρας. Άραγε δε δικαιούμαστε ΟΛΟΙ μας να αφιερώ σουμε στον εαυτό μας είκοσι λεπτά από το χρόνο που ξο δεύουμε κάθε μέρα; Δεν το αξίζουμε; Αυτή η άσκηση μπορεί, όπως σου έλεγα και πιο πριν, να γίνει και τμηματικά. Δηλαδή να τη λες ορισμένες φορές το πρωί, ορισμένες άλλες μέσα στο αυτοκίνητο πηγαίνο ντας στη δουλειά σου, κάποιες άλλες το μεσημέρι ή το βρά δυ κτλ. Είναι όμως πολύ σημαντικό τις μισές τουλάχιστον από τις 450 φορές να τις λες κοιτώντας τον εαυτό σου στα μάτια μέσα από έναν καθρέφτη. Ο άνθρωπος έχει μάθει από παιδί να εισπράττει τα μηνύματα που έρχονται από τους άλλους μέσα από τα μά τια του. Όταν ήμαστε παιδιά, ό,τι είχαν να μας πουν οι με γάλοι, είτε αυτό ήταν επιβράβευση είτε επίπληξη, μας το έ λεγαν κοιτώντας μας στα μάτια. Έτσι κι εμείς μάθαμε να

180

Η δυναμική της επιτυχίας

παίρνουμε από τα μάτια πολύ περισσότερα από όσα η ει κόνα δείχνει από μόνη της. Αυτή η κατ' επανάληψη δήλωση προς τον εαυτό σου έ χει δυο πολύ χρήσιμα αποτελέσματα. Το πρώτο είναι ότι βγάζει προς τα έξω (ειδικά όταν τη λες μπροστά στον καθρέφτη) όλα τα αρνητικά συναισθή ματα που έχεις για τον εαυτό σου. Αυτό είναι πολύτιμο, γιατί σε απελευθερώνει από το δηλητήριο των αρνητικών σκέψεων. Γι' αυτό και όταν θα κάνεις τις δηλώσεις σου είναι πολύ πιθανό να κλάψεις, να θυμώσεις ή να κατηγορήσεις τον εαυτό σου για πραςεις που έχει κάνει στο παρελθόν. Ίσως να μην μπορείς ούτε καν να κοιτάξεις τον εαυτό σου στον καθρέφτη για να του πεις σ' αγαπώ. Ό,τι ό μως κι αν γίνει, εσύ πρέπει να ξέρεις ότι το πιο σημαντικό είναι να μη σταματήσεις τις δηλώσεις σου. Το δεύτερο αποτέλεσμα που φέρνει αυτή η άσκηση εί ναι ότι περνάει μέσα στο Γονέα (Γ) αλλά και στο Παιδί μας (Π) την πεποίθηση αλλά και το συναίσθημα της αγά πης προς τον εαυτό μας, που όλοι ξέρουμε πια πόσο σημα ντικά είναι για την εξέλιξη μας. Η άσκηση με τις δηλώσεις πρέπει να κρατήσει είκοσι μέρες από την ημέρα που θα νιώσεις την τελευταία αντί σταση του υποσυνείδητου εαυτού σου. Είκοσι μέρες δηλα δή από την ημέρα που θα καταφέρεις να λες δήλωση με χα ρά, με ευχαρίστηση και με πραγματική αγάπη και αποδοχή του εαυτού σου. Όταν μιλάμε για την τέχνη της αγάπης, είναι αδιανόη το να σταθούμε μόνο στην αγάπη προς τον εαυτό μας. Αυτή είναι η βασική και απαραίτητη αρχή. Η συνέχεια της είναι το χωρίς όρους δόσιμο στους άλλους.

Αγάπη

181

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, όλοι οι μεγάλοι δά σκαλοι, αλλά και όλες οι θρησκείες μιλούν για την ανάγκη του δοσίματος. Είναι αδύνατο να εξελιχθείς πνευματικά, αλλά κυρίως είναι αδύνατο να βρεις τη γαλήνη και την ευ τυχία, αν προηγουμένως δεν έχεις βρει τον τρόπο να δί νεις. Αν δηλαδή δεν έχεις μάθει και δεν έχεις εφαρμόσει στη ζωή σου την τέχνη της (χωρίς όρους) αγάπης. Όταν έχουμε καταφέρει να μάθουμε την τέχνη της αγάπης και έτσι να δίνουμε στους άλλους χωρίς όρους, μό νο και μόνο για τη χαρά και την ομορφιά που παίρνουμε με το δόσιμο, τότε βιώνουμε στην πράξη "τα θαύματα της α γάπης". Κι αυτά τα θαύματα δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ενέργεια της αγάπης που επιστρέφει πίσω σε μας. Αυτό σημαίνει πως όταν εμείς δίνουμε, τότε αυτό μας το δόσιμο επιστρέφει πίσω σ' εμάς ΣΕ ΟΛΑ τα επίπεδα. Όταν λέω σε όλα τα επίπεδα, εννοώ πως μπορεί εσύ να δώσεις βοήθεια σε έναν άρρωστο που την έχει ανάγκη και να έρθει πίσω σε σένα με το να κερδίσεις το λαχείο. Ή μπορεί εσύ να δώσεις αγάπη σε ένα ορφανό παιδάκι και να γυρίσει πίσω σε σένα με μια αναπάντεχη αύξηση ή με μια προαγωγή ή με το να γίνεις καλά ξεπερνώντας κάποιο πρόβλημα υγείας που είχες και σε ταλαιπωρούσε. Όταν λέμε "δίνω αγάπη", πολύ απλά θα μπορούσαμε να το πούμε και "κάνω τον άλλο να νιώθει όμορφα". Αυτό είναι αγάπη. Προσπάθησε λοιπόν να βάλεις στη ζωή σου δύο πολύ σημαντικά πράγματα. Το πρώτο είναι να λες και να δείχνεις στον καθένα ότι με τον τρόπο σου τον αγαπάς. Το να πεις σε μια κουρα σμένη πωλήτρια: "Σας ευχαριστώ πολύ", το να δώσεις τη θέση σου στο λεωφορείο σε κάποιον που τον βλέπεις κου-

182

Η δυναμική της επιτυχίας

ρασμένο κι ας είναι νεότερος από σένα, το να επισκεφτείς και να μιλήσεις με κάποιον που νιώθει μοναξιά, το να βοη θήσεις με κάποιον τρόπο ένα γεροντάκι που ζει μόνο του, όλα αυτά είναι αγάπη. Υπάρχουν χιλιάδες πράγματα που θα μπορούσες να προσφέρεις στην καθημερινή σου ζωή για να κάνεις τους άλλους να νιώθουν όμορφα. Αυτό είναι αγάπη. Το δεύτερο και το πιο σημαντικό είναι το εξής: μεγα λώσαμε παίρνοντας το μήνυμα πως όταν ο άλλος μας φερ θεί άσχημα και εμείς δεν του ανταποδώσουμε αυτή του την άσχημη συμπεριφορά τότε δεν αξίζουμε ή δείχνουμε α δυναμία. Τεράστιο λάθος. Όταν πέφτουμε στην παγίδα να επιστρέψουμε την αρνητική συμπεριφορά του άλλου, τότε δείχνουμε πόσο αδύναμοι και ανασφαλείς είμαστε. Τότε δείχνουμε ότι πιστεύουμε πως η αξία μας εξαρτάται όχι α πό αυτό που πραγματικά είμαστε, αλλά από το τι λένε για μας οι άλλοι. Οι δυνατοί, εκείνοι δηλαδή που έχουν αποδεχτεί και αγαπήσει τον εαυτό τους, δε νιώθουν την ανάγκη να επι στρέψουν την αρνητική συμπεριφορά. Ξέρουν (ό,τι κι αν εισπράττουν) να επιστρέφουν αγάπη και κατανόηση. Το αποτέλεσμα σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι γνωστό. Η αγά πη αποδυναμώνει πάντα την αρνητική συμπεριφορά των άλλων και έτσι γίνονται οι ίδιοι δυνατοί, ενώ οι άλλοι ξέ ρουν πια πως δεν μπορούν να τους αγγίξουν. Η αγάπη, η αναγνώριση, η εκτίμηση, αλλά και η επιτυχία, η ευημερία και η ευτυχία είναι εκείνα που εισπράττουν τελικά στη ζω ή τους αυτοί οι άνθρωποι. Όποιος καταφέρει να κάνει τον εαυτό του δίαυλο της ενέργειας της αγάπης, όποιος καταφέρει ασκώντας τον ε-

Αγάπη

183

αυτό του στο δόσιμο να προσφέρει στους άλλους αγάπη, και μόνον αγάπη, αυτός θα βιώσει μια ζωή πανέμορφη. Οι φίλοι του θα τον αγαπούν, οι γνωστοί του θα τον θαυμά ζουν, η "τύχη" θα γίνει μέρος της καθημερινής του ζωής και τα θαύματα της αγάπης θα αλλάξουν ολοκληρωτικά τη ζωή του. Τελειώνοντας, σου προτείνω ανεπιφύλακτα, με όση δύναμη μπορούν να εκφράσουν τα λόγια μου μέσα σ' αυτό το βιβλίο, το εξής: "Δοκίμασε να αλλάξεις τη ζωή σου και να την κάνεις μια ζωή γεμάτη δόσιμο, υγεία, χαρά και ευτυχία. Το δικαιούσαι και το αξίζεις". Ό,τι άσχημο έμαθες στη ζωή σου μπορείς να το αντι καταστήσεις με μια καινούρια γνώση, που θα έχει σαν α ποτέλεσμα την ευτυχία και την ευημερία στη ζωή σου. Ο κόσμος δεν είναι κακός, μην τον φοβάσαι. Ο κόσμος είμαστε εμείς. Όταν κάνουμε καμιά φορά κάτι άσχημο εί ναι γιατί φοβόμαστε και γιατί πονάμε. Ας μάθουμε να χαιρόμαστε την ομορφιά που υπάρχει γύρω μας. Ας μάθουμε να βλέπουμε τα τεντωμένα χέρια των άλ λων που ζητάνε — όπως και τα δικά μας — ένα χάδι, μια βοήθεια σε μια δύσκολη στιγμή, ένα φιλί ή μια αγκαλιά. Είναι εύκολο να μάθουμε να κοιμόμαστε με το χαμό γελο της αγάπης ζωγραφισμένο στο πρόσωπο μας. Γιατί αυτό θα μας φέρει την επιτυχία, αλλά και ό,τι άλλο ονει ρευόμαστε στη ζωή μας. Είναι μαγικό και κάνει θαύματα. Τα θαύματα της αγάπης. Πίστεψε σ' αυτό το χαμόγελο και απόκτησε το. ΜΠΟΡΕΙΣ.

Ο κόσμος γύρω μας μοιάζει μ' έναν τεράστιο καθρέφτη που αντανακλά τις σκέψεις και τις θέσεις μας με καθαρότητα και ακρίβεια. Όταν μάθουμε πώς να κοιτάμε μέσα σ' αυτόν και να καταλαβαίνουμε και να εξηγούμε τις αντανακλάσεις του, τότε θα έχουμε ένα αμύθητης αξίας εργαλείο. Shakti Gawain

Κεφάλαιο Ενδέκατο

Η ζωή είναι ο καθρέφτης μας Ζώντας όλοι την καθημερινή μας πραγματικότητα, εύ κολα καταλαβαίνουμε πως ορισμένες φορές ευθυνόμαστε για αρκετά γεγονότα. Για παράδειγμα, κάποιες φορές συ νειδητοποιούμε πως αν δεν είχαμε θυμώσει ή εκνευριστεί, το αποτέλεσμα θα ήταν διαφορετικό. Άλλες πάλι φορές λέ με στον εαυτό μας: "Αν είχα προσέξει λίγο δε θα είχα τρα κάρει ή δε θα πάθαινα αυτό που έπαθα". Τις περισσότερες φορές όμως είναι πολύ δύσκολο (μέ χρι αδύνατο) να καταλάβουμε πως εμείς μπορεί να είμα στε υπεύθυνοι για κάποια γεγονότα, όπως μια αρρώστια, μια κλοπή, μια πλημμύρα ή για μια αρνητική συμπεριφορά

186

Η δυναμική της επιτυχίας .

που έχει απέναντι μας ένας άλλος άνθρωπος. Για παρά δειγμα, οι περισσότεροι δεν μπορούν να καταλάβουν πώς είναι δυνατό να ευθύνονται επειδή ο φίλος τoυς τους λέει ψέματα, επειδή ο συνέταιρος τους ξαφνικά αρχίζει να μη δουλεύει ή επειδή ο άντρας ή η γυναίκα τους έφτιαξε μια ε ξωσυζυγική σχέση ενώ όλα μέχρι τότε στη σχέση τους ήταν μέλι-γάλα. Για οτιδήποτε μας συμβαίνει, πιστεύω, όπως ανέφερα και στην αρχή του βιβλίου, ότι εμείς είμαστε με τον Α ή το Β τρόπο οι υπεύθυνοι. Στο σημείο αυτό οφείλω να εξηγή σω πώς εννοώ το "είμαστε υπεύθυνοι". Είμαι υπεύθυνος, για μένα σημαίνει πως έχω τη δύναμη και τον τρόπο να αντιμετωπίσω ό,τι μου συμβαίνει και έτσι να μάθω και να εξελιχθώ. Σημαίνει να παίρνω την ευθύνη για τη ζωή μου και να μην πέφτω στο λάθος του ανεύ θυνου, που πιστεύει πως φταίνε οι άλλοι και οι καταστά σεις, και επομένως εκείνος είναι ανίσχυρος. Θα καταλάβεις καλύτερα τι εννοώ, όταν εξηγήσω πώς η ζωή μας στην πραγματικότητα καθρεφτίζει τον εσωτερι κό μας κόσμο.

1. Η ζωή μας σήμερα καθρεφτίζει το παρελθόν μας. Αυτό σημαίνει ότι όσο περισσότερο είμαι ταυτισμένος με πρόσωπα ή γεγονότα από το παρελθόν, τόσο η σημερινή μου πραγματικότητα θα εξακολουθεί να δημιουργεί γεγονότα που θα έχουν σχέση με το παρελθόν. Για παράδειγμα, μια γυναίκα που χώρισε πριν από πέ ντε χρόνια και σήμερα εξακολουθεί να είναι ταυτισμένη με

Η ζωή είναι ο καθρέφτης μας

187

εκείνο το γεγονός, παραπονιέται επειδή όλοι οι άντρες που γνωρίζει δεν είναι κατάλληλοι για να δημιουργήσει μια καινούρια σχέση και να ξαναφτιάξει έτσι τη ζωή της. Δεν μπορεί να καταλάβει πως όσο μέσα της υπάρχει ο πρώην δεν υπάρχει χώρος για κάτι νέο. Δεν μπορεί να καταλάβει πως έλκει στη ζωή της ακατάλληλους άντρες, για να έχει δικαιολογία για τη μοναξιά της, ή πως δε βλέπει την ομορ φιά των άλλων, επειδή εξακολουθεί να μη θέλει να βγάλει από μέσα της την παλιά της σχέση. Στη συνέχεια, αξίζει να μάθουμε πως όσο περισσότε ρο πηγαίνουμε το παρελθόν εκεί που του ανήκει, δηλαδή στο χώρο των αναμνήσεων και όχι στο χώρο των συναισθη μάτων που το έχουμε, τόσο περισσότερο το "τώρα" θα μας ανήκει. Αν η γυναίκα του παραδείγματος μας αγαπήσει τον ε αυτό της και συνειδητοποιήσει ότι αξίζει την αγάπη, ανε ξάρτητα από το γεγονός του χωρισμού της, αν πιστέψει ότι το μόνο που την εμποδίζει να φτιάξει μια όμορφη καινού ρια σχέση είναι η προσκόλληση της στο παρελθόν, τότε ό λα θα αλλάξουν στη ζωή της και "ξαφνικά" θα γνωρίσει τον κατάλληλο γι' αυτήν άνθρωπο και θα φτιάξει πάλι μια όμορφη σχέση.

2. Τα μαθήματα ζωής. Προσωπικά πιστεύω πως ο καθένας από μας βρίσκε ται σ' αυτήν τη ζωή για να εξελιχθεί και να γίνει καλύτε ρος. Πιστεύω βαθιά πως υπάρχει ένα τέλειο θεϊκό σχέδιο για τον καθένα μας, που έχει ως στόχο να μας δημιουργή-

188

Η δυναμική της επιτυχίας

σει τις κατάλληλες ευκαιρίες και τα απαραίτητα γεγονότα, έτσι ώστε να μάθουμε εκείνο που δεν ξέρουμε και μέσα από αυτήν τη γνώση να γίνουμε καλύτεροι και να εξελι χθούμε. Δεν πιστεύω πως αυτό το θαύμα που το λέμε ζωή ξεκινάει από μια "τυχαία" στιγμή κατά την οποία ενθου σιάστηκαν ο πατέρας και η μητέρα μας και πως τελειώνει επίσης με ένα "τυχαίο" ατύχημα, μια αρρώστια ή έστω ένα θάνατο από γηρατειά. Αυτό το θαύμα έχει μέσα του ένα σκοπό: το σκοπό της ζωής μας, που είναι εντελώς προσωπικός για τον καθένα μας. Μας δίνει τη δυνατότητα αλλά και την υποχρέωση να μάθουμε και να εξελιχθούμε, έτσι ώστε να γίνουμε καλύτε ροι, αναπτύσσοντας τη θεϊκή μας διάσταση. Αυτά λοιπόν τα μαθήματα που ο καθένας από μας παίρνει στη ζωή του είναι απόλυτα προσωπικά. Παίρνου με από τη ζωή αυτό που μας χρειάζεται και επειδή ο καθέ νας έχει να μάθει κάτι διαφορετικό, γι' αυτό και τα μαθή ματα τελικά είναι ένα καθρέφτισμα του εσωτερικού μας κόσμου και είναι εντελώς διαφορετικά για τον καθένα. Τα μαθήματα ζωής τα παίρνουμε από τις συμπεριφορές των άλλων ανθρώπων. Έτσι λοιπόν έλκουμε στη ζωή μας είτε τα άτομα εκείνα που έχουν την ιδιότητα που οφείλουμε να μάθουμε, ώστε να μας διδάξουν με τη συμπεριφορά τους, είτε τα άτομα εκείνα που θα μας αναγκάσουν με εκείνα που θα μας κάνουν να πάρουμε το μάθημα μας. Ας υποθέσουμε πως κάποιος πρέπει να μάθει στη ζωή του να συγχωρεί. Τότε θα προσελκύσει στη ζωή του δύο ει δών ανθρώπους. Πρώτον, εκείνους που ξέρουν να συγχωρουν, οι οποίοι θα τον διδάξουν με τη συμπεριφορά τους πόσο πολλά έχει να κερδίσει όταν θα μάθει να συγχωρεί ■■■■

Η ζωή είναι ο καθρέφτης μας

189

και πιθανόν να συγχωρήσουν και τον ίδιο για κάτι που θα τους κάνει. Και δεύτερον, ανθρώπους που θα τους αγαπή σει πολύ, οι οποίοι θα του δημιουργήσουν με τη συμπερι φορά τους ένα τόσο μεγάλο πρόβλημα, ώστε ορμώμενος α πό τη μεγάλη αγάπη που τους έχει να οδηγηθεί στο να μά θει να συγχωρεί. Το ίδιο θα συμβεί όταν εμείς χρειαστεί να μάθουμε την αγάπη χωρίς όρους, την ειλικρίνεια, τη δύναμη ή οποιο δήποτε άλλο μάθημα που θα μας κάνει καλύτερους. Στο δρόμο της ζωής μας σταματούν μόνον οι άνθρω ποι που έχουν να μας μάθουν κάτι. Οι φίλοι, οι συγγενείς, οι εραστές, οι συνάδελφοι και οι γείτονες μας είναι εκείνοι που είναι και όχι κάποιοι άλλοι, επειδή ο καθένας από αυτούς έχει κάτι να μας μάθει με τη συμπεριφορά του. Όταν ένας άνθρωπος δεν έχει να μας διδάξει τίποτε δε θα σταματήσει στη ζωή μας. Πιθανό να τον γνωρίσουμε, αλλά δε θα υπάρξει συνέχεια σ' αυτήν τη γνωριμία. 3. Οι τωρινές μας πεποιθήσεις. Όπως είχαμε πει και στην αρχή αυτού του βιβλίου, οι πεποιθήσεις μας, μέσα από τη νοητική ενέργεια που εκπέμπουν και τις δονήσεις που δημιουργούν, έχουν την ιδιότη τα να έλκουν τα άτομα εκείνα τα οποία με τη συμπεριφορά τους τις επιβεβαιώνουν. Δηλαδή, όταν έχουμε την πε ποίθηση πως οι άνθρωποι στην πλειοψηφία τους είναι κλέ φτες και απατεώνες, τότε έλκουμε στη ζωή μας πολλούς κλέφτες και απατεώνες, έτσι ώστε να ικανοποιούμε την ε σωτερική μας ανάγκη για επιβεβαίωση.

190

Η δυναμική της επιτυχίας

Οι πεποιθήσεις μας όμως, εκτός από την έλξη των αντίστοιχων ανθρώπων, μας οδηγούν και στη δημιουργία γεγονότων τα οποία ταιριάζουν μ' αυτές. Για παράδειγμα, όταν πιστεύω πως ένας συνεταιρι σμός δεν κρατάει ποτέ για πολύ, τότε αρχικά έλκω και έλκομαι από έναν άνθρωπο ο οποίος για δικούς του λόγους δυσκολεύεται να συνεργαστεί και στη συνέχεια, ΧΩΡΙΣ να το συνειδητοποιώ, κάνω ό,τι χρειάζεται ώστε να μην κρα τήσει πολύ αυτός ο συνεταιρισμός μας. Το περίεργο ίσως είναι ότι δεν μπορώ να καταλάβω ότι τα γεγονότα που μας οδήγησαν στη διάλυση του συνεταιρισμού μας τα δημιούρ γησαν με έναν έντεχνο τρόπο οι πεποιθήσεις μου. Ένα άλλο σημαντικό έργο που επιτελούν οι πεποιθή σεις μας είναι και η παραποίηση των γεγονότων. Όταν για παράδειγμα έχουμε την πεποίθηση πως οι άντρες είναι βί αιοι ή πως οι γυναίκες είναι άμυαλες, τότε σε κάθε εκδή λωση των ανδρών ή των φίλων μας εμείς είμαστε σίγουροι πως βλέπουμε μια καλυμμένη ή απροκάλυπτη βιαιότητα. Το ίδιο συμβαίνει όταν πιστεύουμε ότι οι γυναίκες είναι άμυαλες. Σχεδόν σε κάθε λέξη και σε κάθε συμπεριφορά τους εμείς "βλέπουμε" μια έλλειψη ευφυΐας, υποτιμώντας καθετί πνευματικό που έχουν, όπως και κάθε εξυπνάδα ή εύστροφη ενέργεια τους.

4. Η συμπεριφορά μας. Ο τέταρτος λόγος που τα γεγονότα της ζωής στην πραγματικότητα καθρεφτίζουν τον εσωτερικό μας κόσμο είναι η συμπεριφορά μας. Όταν ένας άνθρωπος έχει μια

Η ζωή είναι ο καθρέφτης μας

191

επιθετική συμπεριφορά, τότε προκαλεί και στο τέλος δέχε ται μια επιθετικότητα από τους άλλους. Όταν η συμπερι φορά μας είναι ανταγωνιστική, ψεύτικη, απορριπτική προς τους άλλους ή κριτική, τότε προκαλούμε και συχνά εισπράτ τουμε στη ζωή μας αντίστοιχα ανταγωνισμό, ψέμα, απόρρι ψη και κριτική. Αλήθεια, υπάρχει άραγε κανείς που να μην μπορεί να καταλάβει πως όταν για παράδειγμα έχει την τάση να κρι τικάρει συνέχεια τους άλλους τότε είναι απόλυτα φυσικό να αρχίσουν και οι άλλοι να τον κριτικάρουν; Κι όμως ενώ όλοι το καταλαβαίνουμε, συνεχίζουμε να έχουμε κάποια λαθεμένη συμπεριφορά, κι αυτό γιατί δε ρυθμίζει τις πρά ξεις μας η λογική, αλλά το υποσυνείδητο μας. Ο μόνος τρό πος λοιπόν για να αλλάξουμε κάτι που δε μας αρέσει στη ζωή μας είναι η αλλαγή των πεποιθήσεων μας.

5. Οι ρόλοι που παίζουμε. Από μικρά παιδιά, οι άνθρωποι μαθαίνουν να παίζουν κάποιους ρόλους, έτσι ώστε να μπορέσουν να προσαρμοστούν στο θέατρο της κοινωνικής ζωής. Η κοινωνική ο μάδα, άλλοτε σωστά και άλλοτε λαθεμένα, αλλά πάντα για να εξυπηρετεί τους δικούς της σκοπούς, δημιουργεί έναν τεράστιο αριθμό ρόλων, ώστε οι άνθρωποι ανάλογα με τις υποκειμενικές τους ανάγκες να υιοθετούν ορισμένους α πό αυτούς και έτσι να λύνουν κάποια από τα προβλήματα τους. Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε αυτούς τους ρό λους, αξίζει να αναφέρουμε ορισμένους, όπως το ρόλο του

192

Η δυναμική της επιτυχίας

άντρα, της γυναίκας, του καλού, του σωτήρα, του δάσκα λου, του θύματος, του γονιού, του υπεύθυνου κτλ. Όταν για παράδειγμα λέμε "ο ρόλος του άντρα" εννοούμε όλες εκείνες τις πεποιθήσεις που έχουν σχέση με τη συμπεριφο ρά ενός ανθρώπου που γεννήθηκε αρσενικός. Όταν από μικρά παιδιά μάς μαθαίνουν πως οι άντρες δεν κλαίνε, δε φοβούνται, είναι δυνατοί, είναι υπεύθυνοι, πρέπει να έ χουν την ευθύνη της οικογένειας κτλ., ανεξάρτητα αν κά ποιες από αυτές είναι σωστές και κάποιες άλλες δεν είναι, στην πραγματικότητα απλώς εξυπηρετούν τη συμμετοχή του αρσενικού στις κοινωνικές δομές. Η αλήθεια είναι βέ βαια πως οι άντρες, όπως και οι γυναίκες, και φοβούνται και κλαίνε και ανεύθυνοι είναι και οτιδήποτε άλλο θα μπο ρούσε να κάνει ή να είναι ένας ατελής άνθρωπος. Ένα βράδυ κάθονται ο σύζυγος με τη σύζυγο και βλέ πουν τηλεόραση. Ξαφνικά ακούγεται ένας θόρυβος από την κουζίνα. Αυτόματα σηκώνεται ο άντρας και λέει: "Άσε θα πάω εγώ (ο δυνατός) να δω τι συμβαίνει". Στην πραγ ματικότητα έχει φοβηθεί κι εκείνος όπως και η γυναίκα του, όμως ο ρόλος του άντρα, που του έχει γίνει δεύτερη φύση, του υπαγορεύει να πάει να δει αυτός, έστω και αν τρέμει από το φόβο του. Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι εκείνων που παίζουν το ρόλο του γονιού. Είναι οι άνθρωποι που θέλουν να μας προστατεύουν και να μας λύνουν τα προ βλήματα, είτε εμείς έχουμε ανάγκη είτε όχι. Όλοι αυτοί οι ρόλοι υπόκεινται στο φυσικό νόμο της δράσης και της αντίδρασης. Αυτός ο νόμος δημιουργεί στη ζωή μας (μέσα από τους ρόλους που παίζουμε) μια σειρά από γεγονότα που στην πραγματικότητα και αυτά είναι έ-

Η ζωή είναι ο καθρέφτης μας

193

να καθρέφτισμα του εαυτού μας. Αυτός είναι και ο λόγος που συμβαίνουν τα εξής γεγονότα στη ζωή των ανθρώπων: Εκείνοι που παίζουν το ρόλο του θύματος έλκουν στη ζωή τους θύτες (για να μπορούν να είναι θύματα), έλκουν όμως και θύματα (για να μπορούν να κλαίνε μαζί τους τη μοίρα τους). Εκείνοι που παίζουν το ρόλο του υπεύθυνου έλκουν στη ζωή τους ανεύθυνους ή με τη συμπεριφορά τους (τη μεγάλη πίεση) κάνουν τους ανθρώπους γύρω τους να συμπεριφέρονται με ανεύθυνο τρόπο. Εκείνοι που παίζουν το ρόλο του κριτή έλκουν ή επιθετικούς ή αδιάφορους (για να μπορούν να κρίνουν) ή άλλους κριτές για να μπορούν να επιβεβαιώνουν τις κρίσεις τους αλλά και για να αλληλοκρίνονται. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν και οι υπόλοιποι ρό λοι. Γι' αυτό είναι σημαντικό όταν μας συμβαίνουν διάφο ρη αρνητικά γεγονότα στη ζωή μας να επιδιώκουμε μέσα από την αυτογνωσία να ανακαλύπτουμε ποιο ρόλο παί ζουμε εμείς και έχουμε σαν αποτέλεσμα το συγκεκριμένο γεγονός. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ μας συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι καθρεφτισμα του εσωτερικού μας κόσμου, είτε με τη μορφή μαθήματος είτε με τη μορφή του νόμου της δράσης και της α ντίδρασης είτε με το νόμο της έλξης και της επιβεβαίωσης των πεποιθήσεών μας. .

■

Λίγη δραστήρια γνώση αξίζει άπειρα περισσότερο από πολλή γνώση που τεμπελιάζει Hallil Gilbran

Κεφάλαιο Δωδέκατο

Και τώρα τι κάνουμε; Αν έχεις μέχρι στιγμής αποδεχτεί τις αρχές που περι γράφονται σ' αυτό το βιβλίο, σίγουρα θα έχεις καταλήξει στην ερώτηση: "Και τώρα τι κάνουμε;" Μπορώ να πω ανεπιφύλακτα πως υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να μπορούμε να επεμβαίνουμε στο υποσυνεί δητο μας, να αλλάζουμε όσες πεποιθήσεις μάς καταδυνα στεύουν και αποκτώντας νέες, εποικοδομητικές και χρήσι μες, να δημιουργούμε μια καινούρια συμπεριφορά που θα μας φέρνει πολύ περισσότερη ευτυχία και γαλήνη. Ο πρώτος τρόπος άμεσης δουλειάς με τον εαυτό σου είναι οι δηλώσεις στις οποίες αξίζει να δώσεις μεγάλη

196

Η δυναμική της επιτυχίας -

προσοχή, γιατί αυτός είναι ένας απλός και αποτελεσματι κός τρόπος επηρεασμού του υποσυνείδητου και της αλλα γής των πεποιθήσεων.

Δηλώσεις Ζήτησε και θα σου δοθεί. Ψάξε και θα το βρεις. Χτύπησε και θα σου ανοίξουν. Όποιος ζήτησε πήρε. Όποιος έψαξε βρήκε. Κι όποιος χτύπησε του άνοιξαν. Ματθαίος 7:7,8

Η πρώτη από τις τεχνικές στην οποία έχω ήδη ανα φερθεί στο Κεφάλαιο της αγάπης είναι η χρησιμοποίηση των δηλώσεων. Οι δηλώσεις είναι μικρές θετικές φράσεις που τις επαναλαμβάνουμε πάρα πολλές φορές την ημέρα, και οι οποίες φέρνουν καταπληκτικά αποτελέσματα, γιατί με τη συχνή τους επανάληψη, στην πραγματικότητα "καρ φώνουμε πρόκες" στο υποσυνείδητο μας. Οι δηλώσεις λει τουργούν σαν μια δημόσια δήλωση ανάληψης ευθύνης και γι' αυτό δημιουργούν θετικά συναισθήματα και έλκουν την κατάλληλη ποσότητα ενέργειας έτσι ώστε να μπορούν να υλοποιηθούν. Όπως για την αγάπη του εαυτού μας είπαμε πώς πρέ πει να κάνουμε τη δήλωση: "...(το όνομα σου)... σε αγαπώ και σε αποδέχομαι όπως είσαι", έτσι και σε κάθε μας άλλο

Και τώρα τι κάνουμε;

197

πρόβλημα είναι πολύ αποτελεσματικό να φτιάχνουμε μια μικρή φράση με το θετικό που θέλουμε να επιτύχουμε, και να την επαναλαμβάνουμε πάνω από 450 φορές την ημέρα. Τα σημεία τα οποία οφείλουμε να προσέξουμε στις δηλώσεις είναι τα εξής: 1. Οι δηλώσεις πρέπει να αναφέρονται ΜΟΝΟ στον ε νεστώτα. Δηλαδή δεν πρέπει να λέμε: "Θα γίνω 60 κιλά", αλλά: "Τώρα είμαι 60 κιλά". Είναι λάθος να λέμε στη δή λωση μας: "Θα αποκτήσω ένα στερεοφωνικό". Το σωστό είναι: "Τώρα έχω το στερεοφωνικό που μου αρέσει". Όταν στις δηλώσεις μας βάλουμε το "θα", τότε μεταφέρουμε την επιθυμία μας στο μέλλον, όπου και παραμένει και έτσι δεν πραγματοποιείται ποτέ. Τσως να αναρωτηθείς πώς είναι δυνατό να λες στον εαυτό σου ότι είσαι 60 κιλά τη στιγμή που είσαι 75. Δεν m

είναι αυτό ένα ψέμα; Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: δε λες ψέματα όταν δηλώνεις πως είσαι 60 κιλά, γιατί απλούστα τα εκείνη τη στιγμή δημιουργείς στο πνευματικό επίπεδο την εικόνα του εαυτού σου των 60 κιλών και αυτό είναι μια αλήθεια. Απλώς αυτή η εικόνα θα χρειαστεί κάποιο χρόνο και μια ποσότητα ενέργειας για να μεταφερθεί στην υλική πραγματικότητα και έτσι να σε κάνει να γίνεις 60 κιλά. Για να πραγματοποιηθεί αυτή η αλλαγή της εικόνας α πό το πνευματικό επίπεδο στο υλικό, χρειάζεται να γίνει "πρόκα" στο υποσυνείδητο και αυτό πραγματοποιείται με τις συχνές και πολλές επαναλήψεις. Επίσης, τις στιγμές που λες τις δηλώσεις σου, επειδή αυτό που λες είναι κάτι πολύ θετικό και ωραίο για σένα, νιώθεις όμορφα συναι σθήματα να σε πλημμυρίζουν, όπως χαρά, ικανοποίηση, α'

198

Η δυναμική της επιτυχίας

γάπη, ευτυχία κλπ. Αυτά τα θετικά συναισθήματα φορτί ζουν με νοητική ενέργεια την επιθυμία σου και σε συνδυα σμό με τις κατάλληλες αντιδράσεις και τις συμπεριφορές που δημιουργεί η "πρόκα" του υποσυνείδητου πραγματο ποιείται το περιεχόμενο της δήλωσης. 2. Τη δήλωση μας τη λέμε με διάφορους τρόπους πάρα πολλές φορές (πάνω από τετρακόσιες) κατά τη διάρκεια της ημέρας. Μπορούμε αν θέλουμε να την κάνουμε τραγούδι και να την τραγουδάμε, μπορούμε να τη γράψουμε σε μια κα σέτα με τη φωνή μας και να την ακούμε όταν οδηγούμε, αλ λά μπορούμε και να τη γράψουμε σε διάφορα χαρτιά τα ο ποία στη συνέχεια θα τα βάλουμε στο γραφείο, στο αυτο κίνητο, στο κομοδίνο μας ή όπου αλλού μας αρέσει, έτσι ώ στε να βλέπουμε τη δήλωση μας πολύ συχνά. Είναι επίσης σημαντικό να τη γράφουμε 15 έως 20 φο ρές κάθε βράδυ, δίνοντας της όλη την προσοχή μας την ώ ρα που τη γράφουμε. Για να βοηθηθείς στην επιλογή και στη δημιουργία των δικών σου δηλώσεων, σου δίνω ορισμένα χαρακτηρι στικά παραδείγματα, τα οποία αναφέρονται στο βιβλίο της περίφημης δασκάλας του δημιουργικού οραματισμού Sakti Gawain "Κάνε τη φαντασία σου πραγματικότητα".

Γενικές: * Κάθε μέρα, με κάθε τρόπο, γίνομαι όλο και καλύτερος. * Όλα έρχονται σε μένα εύκολα και άνετα.

Και τώρα τι κάνουμε;

199

* Είμαι ένα ακτινοβόλο άτομο, γεμάτο φως και αγάπη. * Είμαι φυσικά φωτισμένος. Η ζωή μου ανθίζει με απόλυτη τελειότητα. Έχω όλα όσα μου χρειάζονται για να απολαμβάνω τη ζωή μου κάθε στιγμή. Είμαι ο κύριος της ζωής μου. Όλα όσα χρειάζομαι βρίσκονται ήδη μέσα μου. Η απόλυτη σοφία βρίσκεται μέσα στην καρδιά μου. * Αποτελώ ένα τέλειο σύνολο. * Αγαπώ και αποδέχομαι τον εαυτό μου ακριβώς όπως είναι. * Αποδέχομαι όλα μου τα συναισθήματα ως μέρος του ε αυτού μου. Αγαπώ για να αγαπώ και να με αγαπούν. Όσο περισσότερο αγαπώ τον εαυτό μου, τόσο περισ σότερη αγάπη έχω να δώσω στους άλλους. Τώρα προσφέρω και δέχομαι την αγάπη χαρούμενα και ελεύθερα. Τώρα προσελκύω στη ζωή μου σχέσεις που με ικανο ποιούν, ευτυχισμένες και γεμάτες αγάπη. Η σχέση μου με . . . γίνεται κάθε μέρα πιο ευτυχισμέ νη και πιο πλήρης. Τώρα έχω μια τέλεια δουλειά, που με ικανοποιεί και με αμείβει πλουσιοπάροχα. Αγαπώ τη δουλειά μου και ανταμείβομαι πλούσια στο δημιουργικό και τον οικονομικό τομέα. Είμαι ανοιχτός δίαυλος δημιουργικής ενέργειας. Εκφράζω δυναμικά τον εαυτό μου. Επικοινωνώ πάντα κάθαρα και αποτελεσματικά. Έχω τώρα αρκετό χρόνο, απεριόριστη ενέργεια, απέ-

200

* * * * * * * * * * *

Η δυναμική της επιτυχίας

ραντη σοφία και άφθονα χρήματα για να εκπληρώνω όλες μου τις επιθυμίες. Βρίσκομαι πάντα στο σωστό μέρος, τη σωστή ώρα και απασχολούμαι με επιτυχία με τη σωστή κάθε φορά για μένα δραστηριότητα. Θεωρώ σωστό να έχω ό,τι θέλω. Το Σύμπαν είναι πλούσιο και διαθέτει άφθονα αγαθά για όλους μας. Η αφθονία είναι η φυσική κατάσταση για την ύπαρξη μου και τώρα την αποδέχομαι. Αμέτρητα πλούτη εισρέουν τώρα ελεύθερα στη ζωή μου. Κάθε μέρα τα έσοδα μου όλο και αυξάνονται. Όσο περισσότερα έχω, τόσο περισσότερα έχω να δώσω. Όσο περισσότερα δίνω, τόσο περισσότερα παίρνω και τόσο περισσότερο αισθάνομαι ευτυχισμένος. Είναι απόλυτα σωστό να διασκεδάζω και να απολαμ βάνω τη ζωή, και αυτό κάνω. Είμαι χαλαρός και συγκεντρωμένος. Έχω άπειρο χρό νο για όλα. Τώρα απολαμβάνω ό,τι κι αν κάνω. Νιώθω ευτυχισμένος και μακάριος που είμαι απλά *ν

* * * *

ζωντανός. Σφύζω από υγεία και ακτινοβολώ από ομορφιά. Είμαι έτοιμος να δεχτώ όλες τις ευλογίες αυτού του πλούσιου Σύμπαντος και του Θεού. (συμπλήρωσε μόνος σου το κενό), έρχεται σε μένα εύκολα και άνετα. Έχω μια υπέροχη δουλειά με έναν υπέροχο μισθό.

Και τώρα τι κάνουμε;

201

* Κάνω μια υπέροχη δουλειά με έναν υπέροχο τρόπο. * Είμαι ένα με την ανώτερη φύση μου και έχω απέραντη δημιουργική δύναμη. Το φως μέσα μου δημιουργεί θαύματα στη ζωή μου κάθε στιγμή. * Ο ανώτερος εαυτός μου με οδηγεί σε εκείνο που κάνω. * Τώρα όλα δουλεύουν για το καλό στη ζωή μου. * Τώρα είμαι συγχρονισμένος με το θεϊκό σχέδιο της ζωής μου. * Τώρα αναγνωρίζω, δέχομαι και ακολουθώ το θεϊκό σχέδιο της ζωής μου. έτσι όπως μου αποκαλύπτεται βήμα-βήμα. * Τώρα νιώθω ευγνωμοσύνη για την υγεία, τον πλούτο, την ευτυχία και την τέλεια έκφραση του εαυτού μου που έχω στη ζωή μου. ...

....

Οι δηλώσεις συχνά αποκτούν μεγαλύτερη ισχύ και πνευματικότητα όταν συμπεριλαμβάνουν αναφορές σε πνευματικές πηγές. Η αναφορά στο Θεό ή το Χριστό προ σθέτει πνευματική ενέργεια στη δήλωση σου και ομολογεί την οικουμενική πηγή όλων των πραγμάτων. Μπορεί να προτιμάς να χρησιμοποιείς φράσεις όπως "η θεϊκή αγάπη", "το φως μέσα μου" ή η "οικουμενική ευφυΐα". Σε αυτήν την περίπτωση ορισμένα παραδείγματα εί ναι τα εξής: * Η θεϊκή αγάπη λειτουργεί μέσα μου για να δημιουργή σω αυτό που θέλω αυτήν τη στιγμή. * Ο Χριστός μέσα μου δημιουργεί θαύματα στη ζωή μου κάθε στιγμή.

202

Η δυναμική της επιτυχίας

Το φως του Θεού μέσα μου παράγει τώρα τέλεια απο τελέσματα σε κάθε φάση της ζωής μου. Ευχαριστώ τώρα τη θεϊκή παρουσία στο πνεύμα, στο σώμα, στις οικονομικές μου υποθέσεις και σε όλες μου τις σχέσεις. Ο Θεός ζει μέσα μου και εκδηλώνεται στον κόσμο μέ σα από μένα. Το φως του Θεού με περιβάλλει, η αγάπη του Θεού με τυλίγει, η δύναμη του Θεού ρέει μέσα μου. Όπου κι αν βρίσκομαι, ο Θεός είναι μαζί μου και όλα είναι καλά. Θεϊκό φως και θεϊκή αγάπη ρέουν μέσα μου και ακτι νοβολώντας μέσα από μένα φωτίζουν τα πάντα γύρω μου. Ο Θεός λειτουργεί τώρα μέσα από μένα. Είμαι γεμάτος θεϊκό φως και δημιουργική ενέργεια. Το θεϊκό φως μέσα μου δημιουργεί θαύματα στη ζωή μου αυτήν τη στιγμή. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσεις τι ακριβώς φοβά-

σαι αν δεν πετύχεις το στόχο σου και υστέρα να κάνεις δη λώσεις που θα σε βοηθήσουν να νιώσεις πιο ασφαλής και πιο σίγουρος ώστε να αντιμετωπίσεις με θετικότερο τρόπο τους φόβους σου. Για παράδειγμα: Μπορώ να χαλαρώσω και να αφεθώ να ακολουθήσω τη ροή της ζωής. Πάντα έχω ό,τι μου χρειάζεται για να απολαμβάνω την κάθε μου στιγμή.

Και τώρα τι κάνουμε;

203

Έχω όλη την αγάπη που χρειάζομαι μέσα στη δική μου την καρδιά και μπορώ να την προσφέρω στους άλλους απλόχερα. Είμαι ένας άνθρωπος που αγαπά και αγαπιέται. Ο εαυτός μου είναι ένα ολοκληρωμένο σύνολο. Η θεϊκή αγάπη με καθοδηγεί, με υποστηρίζει και με φροντίζει πάντα. Το Σύμπαν πάντα μου παρέχει ό,τι χρειάζομαι.

Προγραμματίζοντας την ευημερία: Το Σύμπαν είναι πλούσιο και υπάρχει αφθονία για ό λους μας. Η αφθονία είναι η φυσική κατάσταση της ύπαρξης μου και είμαι τώρα έτοιμος να τη δεχτώ με χαρά σε ό λη της την έκταση. Ο Θεός είναι η αλάνθαστη και η απεριόριστη πηγή ό λων όσων χρειάζομαι. Μου αξίζει να είμαι πλούσιος και ευτυχισμένος και εί μαι τώρα πλούσιος και ευτυχισμένος. Όσο περισσότερα πλούτη έχω, τόσο περισσότερα έχω να μοιραστώ με τους άλλους. Το Σύμπαν είναι η απόλυτη αφθονία. Τώρα είμαι έτοιμος να αποδεχτώ όλη τη χαρά και την ευημερία που η ζωή έχει να μου προσφέρει. Παίρνω τώρα την ευθύνη να δημιουργήσω τον κόσμο μου σαν ένα χώρο αφθονίας και ευτυχίας για όλους. Η οικονομική επιτυχία έρχεται σε μένα εύκολα και άνετα.

204

Η δυναμική της επιτυχίας

Τώρα απολαμβάνω την οικονομική μου ευημερία. Η ζωή είναι διασκέδαση και τώρα είμαι έτοιμος να την απολαύσω. Αμέτρητα πλούτη εισρέουν τώρα εύκολα στη ζωή μου. Είμαι πλούσιος στη συνείδηση και στην έκφραση. Τώρα έχω περισσότερα χρήματα από όσα χρειάζομαι στη ζωή για τον εαυτό μου. Τώρα έχω το ικανοποιητικό εισόδημα των. . . δρχ. το μήνα. Κάθε μέρα γίνομαι περισσότερο ευκατάστατος. Είμαι πλούσιος, είμαι καλά, είμαι ευτυχισμένος.

Αποδέξου το καλό σου: Είμαι όμορφος και αξιαγάπητος. Είμαι ευγενικός και άξιος να αγαπηθώ και έχω πολλά να μοιραστώ με τους άλλους. Είμαι γεμάτος ταλέντα, έξυπνος και δημιουργικός. Κάθε μέρα γίνομαι περισσότερο ελκυστικός. Μου αξίζει το καλύτερο στη ζωή. Έχω πολλά να προσφέρω και όλοι το αναγνωρίζουν. Αγαπώ τον κόσμο και ο κόσμος με αγαπά. Είμαι έτοιμος να δεχτώ την ευτυχία και την επιτυχία. Συχνά είναι αποτελεσματικό να κάνεις αυτές τις δηλώ σεις στο δεύτερο ενικό πρόσωπο, βάζοντας το όνομα σου: Γιώργο, είσαι ένα ενδιαφέρον και έξυπνο άτομο. Μου αρέσεις πολύ.

Και τώρα τι κάνουμε;

205

* Γιάννη, είσαι τόσο ζεστός και τόσο αξιαγάπητος άν θρωπος! Όλοι το εκτιμούν αυτό σε σένα. * ... είσαι έτοιμος να δεχτείς την ευλογία της αφθονίας του Σύμπαντος. * ... όλα τα καλά έρχονται τώρα σε σένα εύκολα και ά νετα (μπορείς να αντικαταστήσεις το "όλα τα καλά" με όποια λέξη επιλέξεις, π.χ. αγάπη, ευημερία, δημιουρ γικότητα, μια τέλεια σχέση). * ... αποδέχεσαι κάθε καλό που ρέει προς εσένα κάθε στιγμή. * ... σου αξίζει το καλύτερο και το καλύτερο έρχεται προς εσένα τώρα. * ... όσο περισσότερα παίρνεις, τόσο περισσότερα έχεις να δώσεις.

Δηλώσεις για την αυτοεκτίμηση: * Αγαπώ και αποδέχομαι τον εαυτό μου όπως ακριβώς είναι. * Δε χρειάζεται να προσπαθήσω για να ευχαριστήσω κανέναν άλλο. * Μου αρέσει ο εαυτός μου και αυτό είναι που μετράει. * Είμαι πολύ ευχαριστημένος από την παρουσία του ε αυτού μου όταν υπάρχουν άλλοι άνθρωποι γύρω μου. * Εκφράζομαι ελεύθερα, πλήρως και με ευκολία. * Είμαι ένα άτομο δυναμικό, δημιουργικό και γεμάτο αγάπη.

206

Η δυναμική της επιτυχίας

Θεραπευτικές δηλώσεις: Έχω τώρα ξεπεράσει όλα τα αρρωστημένα πρότυπα. Είμαι ελεύθερος και υγιής. Έχω τώρα ακτινοβόλα υγεία και ενεργητικότητα. Αγαπώ και αποδέχομαι απόλυτα το σώμα μου. Είμαι καλός με το σώμα μου και αυτό είναι καλό μαζί μου. Είμαι δυναμικός και γεμάτος ζωή. Το σώμα μου είναι ισορροπημένο και βρίσκεται σε α πόλυτη αρμονία με το Σύμπαν. Νιώθω ευγνωμοσύνη για την όλο και καλύτερη υγεία, ομορφιά και ζωτικότητα που έχω. Είμαι η ακτινοβόλα έκφραση του Θεού. Το πνεύμα και το σώμα μου εκφράζουν θεϊκή τελειότητα. ■

Δηλώσεις αποδοχής του εαυτού σου: Αποδέχομαι τώρα απόλυτα τον εαυτό μου. Αγαπώ τον εαυτό μου απόλυτα όπως είναι, και αυτός γίνεται συνεχώς καλύτερος. Αποδέχομαι όλα μου τα συναισθήματα ως μέρος του ε αυτού μου. Είμαι όμορφος, ικανός και αξιαγάπητος όπως κι αν αισθάνομαι. Είμαι πρόθυμος να βιώσω όλα μου τα συναισθήματα. Είναι καλό να εκφράζω τα συναισθήματα μου και γι' αυτό επιτρέπω τώρα στον εαυτό μου να εκφράζει τα συναισθήματα του. -

Και τώρα τι κάνουμε;

207

Αγαπώ τον εαυτό μου, εκφράζω τα συναισθήματα μου. Είναι σωστό να διασκεδάζω και να απολαμβάνω τη ζωή, και αυτό κάνω. Μου αρέσει να κάνω πράγματα που με κάνουν να νιώ θω καλά. Είμαι πάντα βαθιά χαλαρωμένος και συγκεντρωμέ νος στον εαυτό μου. Αισθάνομαι τώρα εσωτερική ηρεμία και γαλήνη. Χαίρομαι που γεννήθηκα και μου αρέσει που είμαι ζωντανός.

Δηλώσεις για τις σχέσεις: Αγαπώ τον εαυτό μου και προσελκύω στη ζωή μου σχέ σεις αγάπης εύκολα και με εντελώς φυσικό τρόπο. Είμαι δυνατός και στοργικός στις σχέσεις μου. Μου αξίζει η αγάπη και η σεξουαλική ευχαρίστηση. Τώρα είμαι έτοιμος να δεχτώ μια ευτυχισμένη και ι κανοποιητική σχέση. Είμαι τώρα έτοιμος να κάνω όλες μου τις σχέσεις να λειτουργούν ευχάριστα και όμορφα. Όσο περισσότερο αγαπώ τον εαυτό μου τόσο περισ σότερο αγαπώ τ... Αγαπώ τ... και... με αγαπάει. Όλες οι δυσκολίες ανάμεσα σε μένα και... τώρα δια λύονται και έχουμε μια υπέροχη σχέση. Η θεϊκή αγάπη λειτουργεί μέσα από μένα τώρα και δημιουργεί μια τέλεια σχέση με ... Τώρα προσελκύω το είδος της σχέσης που θέλω.

208

Η δυναμική της επιτυχίας

* Τώρα είμαι ακαταμάχητος στα μάτια του τέλειου συ ντρόφου μου.

Άνοιγμα στη δημιουργικότητα: * Είμαι τώρα μια ανοιχτή δίοδος, ένα κανάλι για τη δη μιουργική ενέργεια. * Δημιουργικές ιδέες και εμπνεύσεις μου έρχονται κάθε μέρα. * Είμαι ο δημιουργός της ζωής μου. * Τώρα δημιουργώ τη ζωή μου ακριβώς όπως τη θέλω.

Δηλώσεις για θεϊκή αγάπη και καθοδήγηση: * Η θεϊκή αγάπη λειτουργεί τώρα τέλεια για μένα και για το καλό κάθε ενδιαφερόμενου. * Η θεϊκή αγάπη και το φως εκφράζονται τώρα μέσα α πό μένα. * Η θεϊκή αγάπη πηγαίνει πριν από μένα και προετοι μάζει το δρόμο για τη ζωή μου. * Ο Θεός μου δείχνει το δρόμο τώρα. * Η εσωτερική σοφία μου με καθοδηγεί τώρα. * Το φως μέσα μου δημιουργεί αυτήν τη στιγμή θαύμα τα στο σώμα, στο πνεύμα και στις υποθέσεις μου.

Και τώρα τι κάνουμε;

209

Δηλώσεις απαλλαγής από αρνητικές πεποιθήσεις: * Απελευθερώνω τώρα όλο μου το παρελθόν. Δεν υπάρ χει πια και εγώ είμαι ελεύθερος. * Τώρα διαλύω όλες τις αρνητικές και περιοριστικές πεποιθήσεις μου. Δεν ασκούν πια καμία δύναμη πάνω μου. * Τώρα συγχωρώ και απελευθερώνω όλους τους ανθρώ πους στη ζωή μου. * Είμαστε όλοι ευτυχισμένοι και ελεύθεροι. * Δε χρειάζεται να προσπαθώ να ευχαριστήσω τους άλ λους. Είμαι πηγαία αξιαγάπητος και με αγαπούν ό,τι κι αν κάνω. * Τώρα απελευθερώνω όλο το συσσωρευμένο μου θυμό,

* * * * * * * *

το φόβο, τη μνησικακία, τις απογοητεύσεις και τις κα κίες. Είμαι ελεύθερος και απαλλαγμένος από αρνητι κά συναισθήματα. Έχω τώρα απαλλαγεί από όλες τις αρνητικές σκέψεις και τις συμπεριφορές για τον εαυτό μου. Αγαπώ και εκτιμώ τώρα τον εαυτό μου. Ό,τι με εμπόδιζε να εκφραστώ και να απολαύσω τη ζωή έχει τώρα διαλυθεί. Ο κόσμος είναι ένα όμορφο μέρος για να ζω. Το Σύμπαν μού προσφέρει αδιάκοπα. Όσο περισσότερο δίνω, τόσο περισσότερο χώρο δημιουργώ για να έρθουν καλά πράγματα σε μένα. Αγαπώ να δίνω και αγαπώ να παίρνω. Καθώς καθαρίζω και ξεκαθαρίζω το φυσικό μου χώρο καθαρίζω και ξεκαθαρίζω και τη ζωή μου με τον ίδιο τρόπο.

210

Η δυναμική της επιτυχίας

* Βάζω τάξη στη ζωή μου και ετοιμάζομαι να δεχτώ κά θε καλό που έρχεται τώρα σε μένα. * Τώρα ευχαριστώ για όλα τα καλά που έχω και για όλα τα καλά που έρχονται σε μένα.

Δηλώσεις για την υγεία και την ομορφιά: * Κάθε μέρα γίνομαι ωραιότερος και υγιέστερος. * Ό,τι κάνω είναι καλό για την υγεία και την ομορφιά μου. * Ό,τι τρώω αυξάνει την υγεία, την ομορφιά και την ελ κυστική και κομψή εμφάνιση μου. * Είμαι καλός με το σώμα μου και το σώμα μου είναι κα λό μαζί μου. * Τώρα είμαι λυγερός, δυνατός και σε τέλεια φυσική κατάσταση ό,τι κι αν κάνω. * Γίνομαι πιο δυνατός και πιο δυναμικός κάθε μέρα. * Τώρα και σε κάθε περίπτωση μου αρέσει να τρώω μό νον ό,τι είναι το καλύτερο για μένα. * Όσο περισσότερο αγαπώ και εκτιμώ τον εαυτό μου, τόσο πιο όμορφος και πιο ελκυστικός γίνομαι. * Τώρα είμαι ακατανίκητα ελκυστική στους άντρες (ή α κατανίκητα ελκυστικός στις γυναίκες).

Ας είσαι ευλογημένος με όλα όσα επιθυμεί η καρδιά σου..

Και τώρα τι κάνουμε;

211

Δημιουργικός οραματισμός Η δεύτερη τεχνική την οποία προτείνω είναι ο δημι ουργικός οραματισμός, τον οποίο ήδη χρησιμοποιείς καθη μερινά χωρίς να το ξέρεις, γιατί είναι η τεχνική με την ο ποία "χρησιμοποιείς τη φαντασία σου για να δημιουργή σεις αυτά που θέλεις". Ενώ ο βασικός ορισμός του δημιουργικού οραματι σμού είναι αυτός που μόλις ανέφερα, στην πραγματικότητα αυτή η τεχνική είναι ένας δρόμος βαθιάς αυτογνωσίας. Ειναι ο δρόμος που μας οδηγεί στη βαθύτερη επικοινωνία με τον εσώτερο εαυτό μας και με τις πραγματικές μας δυνά μεις, αλλά ταυτόχρονα μας κάνει να αποκτήσουμε τη βιω ματική γνώση που λέει: "Εγώ είμαι ο υπεύθυνος για την πραγματικότητα μου". Είναι ο δρόμος που μας κάνει να καταλάβουμε πως είμαστε υπεύθυνοι, γιατί έχουμε και τη δύναμη αλλά και τους τρόπους να ορίζουμε τη ζωή μας. Έχουμε την ευθύνη μόνον όταν έχουμε τη δυνατότη τα. Και τη δυνατότητα αυτή την έχουμε όλοι μας. Παρ' όλο όμως που χρησιμοποιούμε καθημερινά τη φαντασία μας (δηλαδή οραματιζόμαστε), στην πραγματικότητα δεν πετυ χαίνουμε εκείνα που θέλουμε στη ζωή μας, για διάφορους λόγους. Πρώτα απ' όλα δεν έχουμε την απαραίτητη πίστη. Η άγνοια των πραγματικών μας δυνατοτήτων και της θεϊκής μας φύσης μάς κάνει να μην μπορούμε να πιστέψουμε ότι ο Θεός μας, που είναι Θεός της αγάπης και όχι της κακίας, μας έχει δώσει όλες τις δυνάμεις που χρειαζόμαστε για να

212

Η δυναμική της επιτυχίας

πετύχουμε αυτό που θέλουμε. Έτσι από τη μια οραματιζό μαστε αυτό που θέλουμε και από την άλλη δεν πιστεύουμε ότι μπορούμε να το έχουμε. Ένας άλλος πολύ σημαντικός λόγος που μας οδηγεί στην αποτυχία είναι η αυτοαπόρριψή μας. Όταν οραματι ζόμαστε κάτι όμορφο για τη ζωή μας και πιστεύουμε πως δεν το αξίζουμε ή πως εμείς δεν είμαστε ικανοί να το έχου με ή έχουμε οποιαδήποτε άλλη περιοριστική πεποίθηση, τότε είναι αδύνατο να το πραγματοποιήσουμε. Μια άλλη αιτία η οποία επίσης μπλοκάρει τα αποτε λέσματα που κανονικά θα έπρεπε να έχουμε με την καθη μερινή χρήση της δύναμης της φαντασίας μας είναι η ά γνοια που έχουμε για κάποιες ειδικές τεχνικές οι οποίες μας βοηθούν να φορτίσουμε με ενέργεια εκείνο που φανταζόμαστε, έτσι ώστε να μπορέσει να μετεξελιχτεί σε υλι κή πραγματικότητα. Ένας άλλος λόγος για την αποτυχία μας είναι η "φλυα ρία του μυαλού μας". Πράγματι, όταν φανταζόμαστε, δεν έχουμε μάθει την κατάλληλη τεχνική ώστε να συγκεντρώ νουμε το μυαλό μας σε ένα θέμα, και έτσι αυτό "φλυαρεί" τρέχοντας σε πολλά και διάφορα θέματα, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συγκεντρώσει την απαραίτητη ενέργεια για την υλοποίηση αυτού που φανταζόμαστε. Επειδή το θέμα του δημιουργικού οραματισμού απαιτεί ιδιαίτερη με λέτη, σου προτείνω να διαβάσεις το βιβλίο της Shakti Gawain, καθώς και το βιβλίο της Julia Hastings "Μπορείς να έ χεις ό,τι θέλεις".

Και τώρα τι κάνουμε;

213

Ασκήσεις Μέσα σ' αυτό το βιβλίο υπάρχει ένα πολύ σημαντικό δώρο που θα μπορούσες να κάνεις στον εαυτό σου, και θα ήθελα να σου το «θυμίσω. Είναι όλες εκείνες οι ασκήσεις που αναφέρω στα προηγούμενα Κεφάλαια και που μπο ρείς να τις κάνεις για να φέρεις στη ζωή σου την επιτυχία και την ευτυχία που επιθυμείς. Σου θυμίζω τις ασκήσεις για το δυνάμωμα της θέλησης, τις ασκήσεις για την αυτοπεποίθηση, τις ασκήσεις της συγχώρεσης, καθώς και τις ασκήσεις για την αγάπη και την αποδοχή του εαυτού σου, καθώς και όλες τις άλλες που σου έχω προτείνει σ' αυτό το βιβλίο.

Το σύννεφο δεν ξέρει γιατί κινείται προς μια ορισμένη κατεύθυνση και με ορισμένη ταχύτητα. Νιώθει μια ώθηση και πάει προς τα εκεί. Μα ο ουρανός που βρίσκεται πάνω από τα σύννεφα ξέρει τις αιτίες και τα συμπτώματα. Μπορείς να τα ξέρεις κι εσύ όταν ανεβάσεις τον εαυτό σου αρκετά ψηλά ώστε να δεις πέρα από τους ορίζοντες. Richard Bach

Κεφάλαιο Δέκατο Τρίτο

Αξίζει να θυμάσαι Μπορείς να μάθεις το μυστικό των σωστών σχέσεων. Ψάξε μόνο για το θείο σε ανθρώπους καί σε πράγματα και άφησε όλα τα υπόλοιπα στο Θεό. J. Allen Boone

Κάποτε πήγε κάποιος σε έναν σοφό και του είπε: "Δάσκαλε, σε παρακαλώ μάθε μου το μυστικό του α τέλειωτου πλούτου. Θέλω να αποκτήσω πάρα πολλά χρή ματα, όχι όμως για μένα, αλλά για να μπορέσω με αυτά να

216

Η δυναμική της επιτυχίας

βοηθήσω, να γιατρέψω και να ανακουφίσω τον πόνο στον κόσμο. Πιστεύω λοιπόν ότι αξίζει να μου πεις το μυστικό του πλούτου". Ο σοφός τότε του είπε: "Άκουσε, άνθρωπε μου. Δεν ξέρω κανένα μυστικό που να μπορείς να το χρησιμοποιήσεις για να κερδίσεις πάρα πολλά χρήματα. Ξέρω όμως κάτι άλλο που ίσως να σε βοη θήσει να φτάσεις σ' αυτό που ζητάς. Όλοι οι άνθρωποι έχουν μέσα τους δύο θεές: τη θεά της γνώσης και τη θεά της ευημερίας. Ξέρω λοιπόν πως όταν ε σύ προσφέρεις όλη σου την ενέργεια, το χρόνο, την αγάπη και τη διάθεση στη θεά της γνώσης, τότε η άλλη, που είναι πάρα πολύ ζηλιάρα, θα αρχίσει να σου δίνει όλο και περισ σότερα από εκείνα που θέλεις, προσπαθώντας να σε κάνει να την προσέξεις. Κι έτσι, όσο εσύ θα κυνηγάς τη θεά της γνώσης, τόσο θα σε κυνηγά και θα σου προσφέρει η θεά της ευημερίας". Πιστεύω βαθιά πως η γνώση μπορεί να μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε τις κρυμμένες μας δυνατότητες, καθώς και να μας μάθει τους τρόπους εκείνους με τους οποίους θα τις αξιοποιήσουμε, έτσι ώστε να επιτύχουμε πάρα πολλά πράγματα στη ζωή μας. Αυτός είναι και ο λόγος που με κάνει να πιστεύω πως είναι πολύ χρήσιμο για όλους το διάβασμα βιβλίων που αναφέρονται σε θέματα σχετικά με την αυτογνωσία και την αυτοβελτίωση, όπως και η παρακολούθηση σεμιναρίων που έχουν σχέση με αυτές. Έ ν α άλλο μου πιστεύω είναι πως η επιτυχία και η ευτυ χ ί α είναι κρυμμένες μέσα μας. Από άγνοια έχουμε πέσει

Αξίζει να θυμάσαι

217

στην παγίδα να πιστεύουμε πως θα γίνουμε ευτυχισμένοι μόνον όταν έχουμε μια σειρά από υλικές κατακτήσεις και όταν θα μπορούμε να ελέγχουμε και να εξουσιάζουμε τους ανθρώπους του περιβάλλοντος μας. Όσο προσπαθούμε να βρούμε την ευτυχία μέσα από την κατάκτηση ανθρώπων και πραγμάτων, τόσο το κενό μέ σα μας θα μεγαλώνει. Κάποτε αρρώστησε βαριά ο γιος του σουλτάνου της α χανούς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τότε εκείνος φώναξε τους καλύτερους Οθωμανούς γιατρούς και τους ζήτησε να κάνουν καλά το παιδί του. Εκείνοι προσπάθησαν, αλλά δεν κατάφεραν τίποτε. Ο σουλτάνος διέταξε τότε να φέ ρουν όλους τους αλλόθρησκους γιατρούς, μήπως εκείνοι τα κατάφερναν καλύτερα, όμως απέτυχαν κι αυτοί. Τότε ο σουλτάνος ζήτησε και του έφεραν όλους τους σοφούς της αυτοκρατορίας του, μήπως εκείνοι του έβρι σκαν τη λύση. Ένας λοιπόν από τους σοφούς τού είπε ότι η μόνη περίπτωση για να γίνει καλά ο γιος του και να μην πεθάνει ήταν να φορέσει για ένα μήνα το πουκάμισο ενός ευτυχισμένου ανθρώπου. Μόλις το άκουσε αυτό ο σουλτάνος χάρηκε πάρα πο λύ, γιατί σκέφτηκε ότι θα του ήταν πάρα πολύ εύκολο να βρει όχι μόνον έναν, αλλά πολλούς ευτυχισμένους ανθρώ πους και έτσι να κάνει καλά το παιδί του. Άλλωστε, τόσοι και τόσοι βεζίρηδες και αξιωματούχοι με αμύθητα πλούτη υπήρχαν στην αυτοκρατορία του. Φώναξε λοιπόν τον αξιω ματικό της φρουράς του και του είπε: "Πάρε όσους χρειάζεσαι και πήγαινε αμέσως να μου φέρεις το πουκάμισο ενός ευτυχισμένου ανθρώπου. Πρό σεξε καλά όμως, αυτός που θα βρεις να μη σου πει ψέματα ■

—

218

Η δυναμική της επιτυχίας

πως είναι ευτυχισμένος και ο γιος μου πεθάνει, γιατί θα πάρω και το δικό του το κεφάλι και το δικό σου". Ξεκίνησαν λοιπόν οι άνθρωποι του σουλτάνου και άρ χισαν να ψάχνουν. Πήγαν στον πρώτο βεζίρη, που είχε α μύθητα πλούτη, και αφού του είπαν τι συμβαίνει του ζήτη σαν το πουκάμισο του. Εκείνος, φανερά τρομοκρατημένος, τους είπε: "Λυπάμαι, αλλά δεν είμαι ευτυχισμένος. Τον τελευ ταίο καιρό έχω κάποια προβλήματα με τα κτήματα και τη σοδειά μου που δε με αφήνουν να γίνω ευτυχισμένος". Πήγαν στον επόμενο, αλλά κι εκείνος δεν ήταν ευτυχι σμένος, επειδή είχε πεθάνει η μητέρα του. Πήγαν σε άλ λον, αλλά κι εκείνος είχε κάποιο λόγο να μην είναι ευτυχι σμένος. Στο τέλος, αφού είχαν γυρίσει όλη τη χώρα, δεν εί χαν καταφέρει να βρουν ούτε έναν ευτυχισμένο άνθρωπο, γιατί όλοι είχαν κάποιο λόγο να είναι δυστυχείς. Όταν βρέθηκαν μπροστά σ' εκείνο το αδιέξοδο κάθι σαν και σκέφτηκαν πως η μόνη τους ελπίδα ήταν να πάνε και να πουν όλη την αλήθεια στο σουλτάνο. Να του πουν δηλαδή πως σε ολόκληρη την αυτοκρατορία του, ούτε οι φτωχοί μα ούτε και οι πλούσιοι ήταν ευτυχισμένοι. Πήραν λοιπόν το δρόμο της επιστροφής και κάποια στιγμή, περνώντας έξω από μια μικρή καλύβα, άκουσαν κάποιον που έκανε την προσευχή του και έλεγε: "Θεέ μου, σε ευχαριστώ απο τα βάθη της καρδιάς μου που μου επέτρεψες να ζήσω άλλη μια μέρα ΕΥΤΥΧΙΣΜΕ ΝΟΣ. Θεέ μου, δέξου την ευγνωμοσύνη μου για όλα όσα μου έχεις δώσει, αλλά πιο πολύ γιατί μου έδωσες τη δυνα τότητα, απολαμβάνοντας τη ζωή μου, τη φύση και τη μεγα λοσύνη Σου, να γίνω ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ".

Αξίζει να θυμάσαι

219

Μόλις άκουσαν αυτά τα λόγια οι άνθρωποι του σουλ τάνου έτρεξαν αμέσως στην καλύβα να πάρουν το πουκά μισο εκείνου του ευτυχισμένου ανθρώπου. Μπήκαν μέσα, αλλά τι να δουν: ο άνθρωπος εκείνος ήταν τόσο φτωχός που δεν είχε ούτε πουκάμισο! Έτσι είναι φίλοι μου. Η ευτυχία είναι μια εσωτερική πνευματική κατάσταση και μπορείς να την ανακαλύψεις και να την κατακτήσεις είτε έχεις είτε δεν έχεις πλούτη, χω ρίς αυτό να σημαίνει πως πρέπει να είσαι φτωχός και να υποφέρεις για να μπορέσεις να βρεις την ευτυχία. Για να συμβεί όμως αυτό χρειάζεται να μάθεις ποια είναι η πραγματική σου φύση, τι ακριβώς είναι εκείνο που μπορεί να σε κάνει ευτυχισμένο, ποιος είναι ο σκοπός της ζωής σου και σε τελευταία ανάλυση ποιος είσαι και τι θέλεις. Όταν όλα αυτά τα χρόνια που κάνω σεμινάρια αυτο γνωσίας και αυτοβελτίωσης, βλέπω τους ανθρώπους που πήραν την απόφαση να δουλέψουν να καταφέρνουν πραγ ματικά θαύματα στη ζωή τους. Όταν βλέπω ανθρώπους που οι φοβίες τους, οι ανα σφάλειες τους, οι προσκολλήσεις τους σε ανθρώπους και πράγματα και ο λαθεμένος τρόπος σκέψης τους τους είχαν οδηγήσει στη δυστυχία και σήμερα ζουν μια όμορφη και ευτυχισμένη ζωή. Όταν βλέπω τους ανθρώπους που αποφάσισαν και πήραν το δρόμο της αυτοβελτίωσης, όχι μόνο να αποδέχο νται και να αγαπούν τον εαυτό τους γι' αυτό που είναι σή μερα, αλλά να μπορούν να παίρνουν και να δίνουν αγάπη. Όταν βλέπω όλους εκείνους που δούλεψαν και δου λεύουν με τον εαυτό τους να πραγματοποιούν τα πιο τρελά όνειρα τους.

220

Η δυναμική της επιτυχίας

Όταν βλέπω καθημερινά να λειτουργεί στην πράξη η δύναμη της πίστης στο μεγαλείο του Θεού, άρα και στο τέ λειο σχέδιο του για μας. Όταν βλέπω τους ανθρώπους που πήραν τη ζωή τους στα χέρια τους όχι μόνο να μην απομακρύνονται από το Θεό και τη θεϊκή τους φύση, αλλά αντίθετα να βιώνουν ό λο και πιο πολύ πως η ειλικρινής και ακλόνητη πίστη μας στο Θεό και στο θεϊκό σχέδιο που Εκείνος έχει δημιουργή σει για μας μας δείχνει το δρόμο και μας διδάσκει αυτά που πρέπει να μάθουμε, έτσι ώστε να προχωρήσουμε στο δρόμο της πνευματικής μας εξέλιξης. Όταν όλα αυτά τα έχω βιώσει μέσα από την προσωπι κή μου πορεία αλλαγής, αλλά και μέσα από την πορεία ε κείνων που παρακολούθησαν τα σεμινάρια μου και στη συ νέχεια δούλεψαν με τον εαυτό τους, τότε πιστεύω πως μπο ρώ να φωνάξω σε όλους:

"Αν το θέλεις πολύ και αν δουλέψεις γι' αυτό, τότε μπο ρείς να πάρεις τη ζωή σου στα χέρια σου και να πετύχεις ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ θελήσεις στη ζωή σου, φτάνει αυτό που θα θέλεις να μην είναι μόνο για το δικό σου το καλό, αλλά και για το καλό των άλλων". Εσύ που διάβασες αυτό το βιβλίο, τώρα πια ξέρεις πως η δυναμική της επιτυχίας βρίσκεται μέσα μας. Ξέρεις πως οι άνθρωποι έχουν απεριόριστες δυνατότητες, αν και οι περισσότεροι τις έχουν κρυμμένες τόσο βαθιά που ούτε οι ίδιοι δεν μπορούν να τις αναγνωρίσουν. Ξέρεις ακόμα πως η γνώση αλλά και η δουλειά που στη συνέχεια θα κάνεις με τον εαυτό σου είναι εκείνα τα

Αξίζει να θυμάσαι

221

στοιχεία που θα αποκαλύψουν και στη συνέχεια θα ενερ γοποιήσουν ΟΛΕΣ σου τις δυνάμεις. Τώρα ξέρεις επίσης πως ΜΠΟΡΕΙΣ να πάρεις τη ζωή σον στα χέρια σου και να την οδηγήσεις εκεί που εσύ θέ λεις. Γνωρίζεις πια πως ΟΛΟΙ οι άνθρωποι ΜΠΟΡΟΥΝ να πολλαπλασιάσουν τις ευτυχισμένες τους στιγμές, αρκεί να δουλέψουν γι' αυτό. Τελειώνοντας, θα ήθελα να σου ζητήσω συγνώμη, για τί σου έκλεψα κάτι σημαντικό μέσα από την τσέπη. Δυστυ χώς, παρ' όλη την ομολογία μου, δεν είναι δυνατό να σου το επιστρέψω. Όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα, όταν βρεθούν μπροστά στο θάνατο, να κάνουν μια γρήγορη α ναδρομή στη ζωή τους και στην περίπτωση που διαπιστώ σουν πως σε τελική ανάλυση δεν ήταν εκείνη που θα ήθε λαν να είναι, τότε να πουν: "Εγώ δεν είχα ευκαιρίες στη ζω ή μου". Εσύ όμως που διάβασες αυτό το βιβλίο δεν έχεις πια αυτό το δικαίωμα, γιατί σου το έκλεψα. Όταν θα γερά σεις και θα έρθει η στιγμή να κοιμηθείς για πάντα, τότε αν πεις στον εαυτό σου "εμένα δε μου έτυχαν ευκαιρίες", θα πεις ψέματα. Πιστεύω πως οι γνώσεις που μοιράστηκα μαζί σου μέ σα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου μπορούν, αν όχι τίπο τε άλλο, να γίνουν η αρχή ενός προβληματισμού που θα σε οδηγήσει στην ανακάλυψη του δικού σου δρόμου για την αλλαγή. Του δρόμου που θα σε οδηγήσει στον πολλαπλα σιασμό των ευτυχισμένων σου στιγμών, γεμίζοντας έτσι τη ζωή σου με ΑΓΑΠΗ και γνώσεις που θα γίνουν η δική σου ευκαιρία.

Αν εσύ αποφασίσεις κάτι κι αυτό εδραιωθεί μέσα σου, τότε φως θα λάμψει στο δρόμο σου. Ιώβ 22:28

Λίγα λόγια για το συγγραφέα Ο Αντώνης Καλογήρου γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 10/3/1944. Σπούδασε ναυπηγός και άσκησε το επάγγελμα αυτό μέχρι το 1969, οπότε άρχισε να ασχολείται με τις εκδοτι κές επιχειρήσεις, τις πωλήσεις και τη διαφήμιση. Το 1972, ως στέλεχος μεγάλης πολυεθνικής εταιρείας, πήγε στην Αγγλία και κάτω από την καθοδήγηση των Deil Carnegy Junior, Bill Demsey και Rick Grosso έμαθε τους τρόπους διδασκαλίας των σεμιναρίων αυτογνωσίας και αυτό βελτίωσης. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ασχολήθηκε με τη διε ξαγωγή σεμιναρίων αυτογνωσίας και αυτοβελτίωσης, τα ο ποία τα δίδαξε σε χιλιάδες στελέχη μεγάλων και γνωστών επιχειρήσεων. Το 1990 δημιούργησε τη Success Dynamics και γνώρι σε μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα και στην Κύπρο διδάσκο ντας τα σεμινάρια: "Η Δυναμική της Επιτυχίας".