Leuven?! Een creatieve stad in 8 verhalen by directiecultuur

Leuven is world renowned as a university city and as the home port for a flotilla of highly innovative and successful health and technology companies. On closer inspection you will see a vibrant cultural and creative scene, flourishing as never before. From a range of disciplines – as diverse as they are inspiring – we present, for the first time, eight creative ambassadors, from artist to entrepreneur. In this book they attempt to reveal the essence of what makes Leuven such a hotbed of creativity. As with any creative process, Leuven?! begins with questions and curiosity. What is it about Leuven? Why do creative minds thrive here? Is it something in the air? Or in the water? How is it shaped by local policy? And how can the cultural and creative sector be a driver of innovation?

LEUVEN?!

UNVEILING A CREATIVE CITY IN 8 STORIES

LEUVEN?! EEN CREATIEVE STAD IN 8 VERHALEN

IN DIT BOEK

IN THIS BOOK LEUVEN?!

Wat is dat met Leuven? Wat zit er in de lucht of het water dat creatievelingen hier zo goed doet gedijen? Welke sleutels houdt het lokale beleid mee in handen en hoe kan de culturele en creatieve sector een motor voor innovatie zijn? What is it about Leuven? Why do creative minds thrive here? Is it something in the air or in the water? How is it shaped by local policy? And how can the cultural and creative sector be a driver of innovation?

MEET THE AMBASSADORS Een negenkoppige jury selecteerde acht creatieve geesten die twee jaar lang de titel van creative ambassador dragen. Zij spelen een hoofdrol in de Leuvense culturele en creatieve sector.

Michiel Vandevelde choreograaf en curator choreographer and curator

"Kunst redt mij uit het duister" "Art hauls me out of the darkness"

Eight creative minds were selected by a panel of nine jurors to bear the twoyear title of creative ambassador. They play a prominent role in Leuven's cultural and creative sector.

Felice Miluzzi

31 51

topchef / master chef

"Koken is mijn daad van liefde, soms zelfs van therapie" "Cooking is my act of love. Sometimes, it's even therapeutic"

DMOA Architecten architectenbureau architectural firm

"Het liefst van al koppelen we oude ambachten aan de modernste technologie, waardoor het resultaat buiten de lijntjes kleurt" "We love taking old, traditional skills and marrying them to the latest technologies, because the results are unconventional"

109

Lotte Martens textielontwerper en -producent textile designer and producer

"Ik hou het vol met vijf uur slaap per nacht omdat ik zie hoeveel geluk we onze klanten brengen" "I get by on five hours sleep a night, because I see how much pleasure our customers get from us"

Cecilia Verheyden

Bisser

street artist en beeldend kunstenaar street artist and visual artist "Niets inspirerender dan ongelukjes of tekortkomingen" "Nothing inspires me more than a little accident, or a few constraints"

127

Alamire Foundation Internationaal Centrum voor de Studie van Muziek in de Lage Landen International Centre for the Study of Music in the Low Countries

"Het werk van onze Vlaamse polyfonisten is van hetzelfde topniveau als dat van de Vlaamse Primitieven" "Our Flemish polyphonists delivered top quality work, equivalent to that of the Flemish Primitives"

145 Bonka Circus

regisseur director

163

communicatiebureau communication agency

"Ik wil een indirecte levensverbeteraar zijn" "I want to improve lives indirectly"

183

"De enige constante vandaag is verandering, de enige sleutel creativiteit" "Change is the only constant, creativity the only key"

BLIK OP DE TOEKOMST

FOCUS ON THE FUTURE

Burgemeester Ridouani: “Onze stad wil een toekomstlab voor Europa zijn”

Mayor Ridouani: “We see our city as a future laboratory for Europe”

LEUVEN IN CIJFERS IN NUMBERS

100.748 Leuvenaars

55.000

17,3%

< 18 jaar / years

66,4%

16,3%

> 65 jaar / years

18 - 65 jaar / years

studenten / students

Nederlands Dutch

31,4%

is van buitenlandse afkomst is of foreign origin

± 10.000 000 expats

171 nationaliteiten nationalities

LEUVEN

1.773 inwoners per km2 inhabitants per km2

km2

42,7% van de totale oppervlakte is groen of the total area is green

Leuven

Vlaanderen Flanders

BELGIË BELGIUM

Vlaams-Brabant Flemish Brabant

Brussel Brussels

30 km 20 min

21.355

€

gemiddeld netto belastbaar inkomen annual net taxable income

404.149

€

gemiddelde prijs huis average price house

283.945

€

gemiddelde prijs appartement average price appartment

135

KU Leuven spinoff bedrijven KU Leuven spinoff companies

49,1% van alle werkenden is actief in de QUARTAIRE SECTOR (niet-commerciële diensten)

74,4% werkt in de hoogtechnologische sector is employed in the hi-tech sector

37%

van de ondernemers is actief in de CULTURELE EN CREATIEVE SECTOR of entrepreneurs is active in the CULTURAL AND CREATIVE SECTOR

of all working people is active in the QUATERNARY SECTOR (non-commercial services)

LEUVEN?! EEN CREATIEVE STAD IN 8 VERHALEN

UNVEILING A CREATIVE CITY IN 8 STORIES

LEUVEN?!

CREATIVE AMBASSADORS

LEUVEN?!

EEN CREATIEVE STAD IN 8 VERHALEN

Uit een scala aan culturele en creatieve disciplines – even divers als inspirerend – koos Leuven voor het eerst acht creative ambassadors, die hun bruisende stad gedurende twee jaar zullen vertegenwoordigen. Ze vormen de ruggengraat van dit boek, en delen hun inspirerende, persoonlijke verhalen en hun kijk op creativiteit in Leuven.

A CREATIVE CITY UNVEILED IN 8 STORIES On the world map Leuven is marked as the birthplace of Stella Artois, the cradle of Europe's most innovative university and home to a stable of leading health and technology companies. The city also garners attention for its cultural and creative industries and is a haven of creative talent, despite its compact scale.

LEUVEN?!

Leuven staat op de wereldkaart als bakermat van het Stella Artois-bier, de meest innovatieve universiteit van Europa en topbedrijven in de gezondheid- en technologiesector. Ook binnen de culturele en creatieve sector scheert de stad hoge toppen. Ondanks haar compacte schaal is ze een ankerplaats voor veel creatief talent.

From a range of cultural and creative disciplines – as diverse as they are inspiring – Leuven presents its first set of eight creative ambassadors, chosen to represent the city for a two-year term. They are the foundation for this book, which tells their stories and gives their personal take on creativity in Leuven.

10 Kunstschatten en oeuvre Bouts in 3D

BOLWERK VAN CREATIVITEIT & INNOVATIE

met HoloLens 2, Sint-Pieterskerk ↓

Voor creatieve geesten was het altijd al goed toeven in Leuven. De beroemdste telg in haar lange kunstenaarstraditie is wellicht de Vlaamse primitief Dieric Bouts, die gerust in één adem mag worden genoemd met Jan Van Eyck. Ook de prachtige 15de-eeuwse gotische gebouwen rond de Grote Markt zoals het stadhuis en de Sint-Pieterskerk hebben internationale allure. De monumentale en prestigieuze bouwprojecten maakten van Leuven een magneet voor architecten, kunstenaars en getalenteerde ambachtslui. De Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven) werd gesticht in 1425 en is daarmee de oudste universiteit van de Lage Landen. Ze groeide in de zes eeuwen van haar bestaan uit tot een wereldspeler en sinds 2016 staat ze helemaal bovenaan de vermaarde Thomson Reuters’ lijst als meest innovatieve universiteit van Europa. Visionaire denkers en wetenschappers zoals Erasmus, Vesalius, Mercator, Minckelers en Lemaître zijn maar enkele van haar beroemde alumni. Vandaag zorgen de universiteit en haar 135 spin-offbedrijven nog altijd voor een constante instroom van bijzonder sterke geesten die van Leuven een bolwerk van kennis, onderzoek en innovatie maken.

Universiteitsbibliotheek, Ladeuzeplein

CREATIVE AMBASSADORS

University Library, Ladeuzeplein ↓

De recente bekroning tot Europese Hoofdstad van Innovatie, of iCapital2020, bevestigt dat Leuven streeft naar vernieuwingen die een wezenlijk verschil maken voor de levenskwaliteit van al haar inwoners. Omdat ze zo sterk is in mensen en ideeën samenbrengen gaf de stad in deze competitie van de Europese Commissie wereldsteden als Milaan, Valencia en Wenen het nakijken. Toen diezelfde Europese Commissie in 2019 haar nieuwe monitor van culturele en creatieve steden publiceerde, had ze Leuven daarin al uitgeroepen tot best presterende culturele en creatieve stad in België en vijfde beste in de ranking van Europese steden van vergelijkbare grootte. Met name op het gebied van talent en onderwijs, intellectuele eigendom en innovatie, creatieve economie en kwaliteit van overheid staat Leuven sterk.

11 Artistic treasures and oeuvre Bouts in 3D through HoloLens 2, St. Pieter's Church ↓

A MAINSTAY OF CREATIVITY AND INNOVATION Life in Leuven has always been kind to the creative mind. Perhaps the best-known scion of the city's long tradition in the arts is the Flemish primitive Dieric Bouts, who is worthy of mention alongside Jan Van Eyck. Of similar international allure are the magnificent 15th century Gothic buildings around the main square, which include the city hall and the church of Saint Peter. In their day, these monumental and prestigious building projects made Leuven a magnet for architects, artists and skilled craftsmen.

The recent European Capital of Innovation award, or iCapital2020, confirms Leuven's preference for innovations that enhance the quality of life for all residents in palpable ways. The city's sheer ability to bring people and ideas together is what eased it past world cities like Milan, Valencia and Vienna in the European Commission's competition. By the time the Commission had published its new Cultural and Creative Cities Monitor in 2019, Leuven had been included as Belgium's highest achieving cultural and creative city and ranked fifth among the European cities of comparable size. The Commission identified Leuven's strengths as talent and education, intellectual property and innovation, the creative economy and quality of governance.

↑ Theatervoorstelling Geel hesje, Het nieuwstedelijk, 2020 Theatre play, Geel hesje, Het nieuwstedelijk, 2020

LEUVEN?!

Founded in 1425, the Catholic University of Leuven (KU Leuven) is the oldest university in the Low Countries. Over six centuries of existence it has become a player on the world stage, and since 2016 it has topped the prestigious Thomson Reuters list as the most innovative university in Europe. Visionaries and scientists such as Erasmus, Vesalius, Mercator, Minckelers and Lemaître are just a few of its famous alumni. Today, the constant influx of keen intellects to the university and its 135 spinoffs makes Leuven a mainstay of knowledge, research and innovation.

VEELZIJDIGHEID ALS TROEF Vandaag is Leuven verder uitgegroeid tot een culturele en creatieve speler van formaat. Maar liefst 37 procent van de Leuvense ondernemers is actief in een van de vele creatieve sectoren die grofweg op te delen vallen in enerzijds de kunst-, erfgoed- en cultuursector en anderzijds de creatieve industrie. Anders dan Antwerpen dé modestad is, of Kortrijk de designstad, wordt de creatieve industrie in Leuven net getypeerd door een diversiteit aan disciplines. Communicatie en reclame, audiovisuele media, architectuur, gaming, design, mode en gastronomie: allemaal hebben ze topspelers in hun rangen. In de drie eerste disciplines spelen die zelfs op wereldniveau dankzij verschillende bureaus die internationale erkenning genieten. Daarnaast heeft Leuven een

VERSATILITY IS KEY

CREATIVE AMBASSADORS

Today, Leuven has evolved to a cultural and creative player of considerable stature. A good 37 percent of the city's entrepreneurs operate in one of its many creative sectors, which are roughly divisible into arts, heritage and culture on the one hand, and the creative industry on the other. Unlike Antwerp or Kortrijk, say, which are known for fashion and design, Leuven's creative industry stands out for its diversity. Every discipline in this small city, be it communication and advertising, audio-visual media, architecture, gaming, design, fashion or fine dining, can identify top players among its ranks. In fact, the first three disciplines, with several internationally renowned offices in their fold, have an even bigger presence on the world stage.

eigentijdse bibliotheek, een bloeiend cultuurcentrum, een internationaal erkend museum, een bijzonder rijk stadsarchief, een cutting-edge kunstencentrum, een unieke erfgoedbiotoop, meerdere gelauwerde theatergezelschappen, een vibrerende muziekscene, een zeer actief verenigingsleven én een stevige traditie in stadsfestivals. Zowat alle takken binnen de kunsten floreren in Leuven. Al die creatievelingen kunnen terecht in een breed netwerk van werken presentatieruimtes, gaande van herbestemde industriële magazijnen of kloosters tot de meest hoogtechnologische ruimtes en state-of-the-artzalen. In de toekomst zal de nieuwe podiumkunstensite in de benedenstad een grote toegevoegde waarde zijn. Ook op vlak van kunsteducatie is Leuven de thuisstad voor verschillende Vlaamse spelverdelers met hogere kunstopleidingen in muziek en drama, een van Vlaanderens grootste stedelijke conservatoria en academies, een kunsthumaniora en een grote schare aan vrijetijdsaanbieders.

Leuven can also boast of a contemporary library, a flourishing cultural centre, an internationally esteemed museum, truly comprehensive city archives, a cuttingedge arts centre, a unique heritage biotope, several acclaimed theatre companies, a vibrant music scene, a thriving social scene and a strong city-festival tradition. Just about every area of the arts is prospering in the city. These creative minds have at their disposal a broad network of spaces in which to work and present their ideas, ranging from re-purposed industrial warehouses and monastery buildings to the very latest hi-tech suites and state-of-the-art studios. Added value will come in the future with the arrival of a new performing arts quarter in the city centre. In art education too, Leuven is home to several key Flemish players in higher music and drama studies, one of Flanders' biggest city conservatories and academies, an arts education school and scores of non-formal arts workshops.

VERDIEPEN EN VERBREDEN

Een constante instroom van nieuw creatief talent is voor een stad essentieel. Daarom ontwikkelde L e u ve n d e a f g e l o p e n j a r e n meerdere initiatieven voor startende ondernemers en kunstenaars. Zo ontstonden onder andere BAAS, een intensief coachingtraject voor jonge ondernemers, kwam er popup-ruimte in de binnenstad en vestigden meerdere incubatoren zich in Leuven. Interessante projecten binnen de kunsten zijn bijvoorbeeld de atelierwerking Cas-co, de jongerenplek STELPLAATS, het ontwikkelingstraject voor jong podiumkunstentalent Eigen Kweek, de cirkuswerkplaats CIRKLABO en de expowerking Off the, Grid. Daarnaast bouwden andere spelers uit de sector zoals f ABULEUS, Het Depot, Het nieuwstedelijk, STUK, BAMM! of het Vlaamse Flanders DC aan ondersteuningstrajecten.

↑ STELPLAATS, een vrijhaven voor jongeren in een oude bussenstelplaats STELPLAATS, a refuge for youngsters at an old bus depot

DEEPENING AND WIDENING To support these cultural and creative professionals the Leuven MindGate Creativity working group was established. Consisting of twenty stakeholders from the broader creative sphere, it does all it can to deepen and widen this budding industry through networking events, showcases, brainstorming sessions and open calls. The working group is part of the Leuven MindGate network that was set up in 2016, as an international resonator for the Leuven region and aims to stimulate cross-sectoral collaboration. A constant influx of new, creative talent is crucial for a city. Hence, in recent years, Leuven's initiatives to support entrepreneurs and artists through the earliest days of their careers. And so BAAS, an intensive coaching course for young entrepreneurs, came into being, pop-up spaces appeared in the city centre and several incubators were set up in Leuven. A few interesting projects in the arts are the Cas-co ateliers, the STELPLAATS zone for youngsters, the Eigen Kweek young stage artist development pathway, the CIRKLABO circus workspace and the Off the, Grid exhibition space. In addition, other players in the sector such as f ABULEUS, Het Depot, Het nieuwstedelijk, STUK, BAMM! or Flanders DC set up their own support pathways.

LEUVEN?!

Speciaal voor al die professionele culturele en creatieve spelers is de werkgroep Leuven MindGate Creativity opgericht. Ze bestaat uit meer dan twintig stakeholders uit het brede werkveld en spant zich in voor de verdieping en verbreding van deze jonge sector door onder andere de organisatie van netwerkevents, showcases, brainstorms of open calls. De werkgroep maakt deel uit van het Leuven MindGate netwerk, opgericht in 2016, met als belangrijkste doel de Leuvense regio internationaal te laten resoneren en cross-sectorale samenwerkingen te stimuleren.

VAN NANO- TOT BIOTECHNOLOGIE Naast de groeiende creatieve sector gooien Leuvense gezondheids- en technologiebedrijven nog altijd hoge ogen in het buitenland, onder meer via doorbraken in de (bio-)medische zorg en innovaties in uiteenlopende hoogtechnologische disciplines, zoals halfgeleiders en software voor intelligente systemen. De spin-offs van de universiteit maken de vertaalslag van onderzoek en kennis naar commerciële diensten en producten en vormen belangrijke aanjagers. De bekendste zijn ongetwijfeld LMS – dat ondertussen opging in Siemens – Materialise, ICOS en ThromboGenics. Ook het Leuven MindGate-netwerk is een belangrijke trekker.

CREATIVE AMBASSADORS

Leuven staat in de Europese top voor de ontwikkeling van digitale technologie voor de maaksector. Ook op het vlak van nanotechnologie, mechatronica, ICT, intelligente systemen en cleantech is Leuven een wereldspeler. Dat ook samenwerkingen met de gezondheidssector bijzonder innovatief zijn, bewijzen onder meer de ge-3D-printe botimplantaten van Materialise en de hoorimplantaten van Cochlear, waarmee volledig dove personen toch geluiden kunnen waarnemen. Microchip-technologie en andere nanotechnologietoepassingen ontwikkeld in Leuven, bijvoorbeeld bij wereldspeler imec, worden dagelijks geïntegreerd in de meest geavanceerde smartwatches en smartphones.

FROM NANOTECH TO BIOTECH Creative industry aside, the health and technology sectors continue to arouse interest, with breakthroughs in (bio)medical care and innovations in a variety of hightechnology segments, such as semiconductors and intelligent system software. The university spin-offs are important drivers, through their conversion of research and knowledge into commercial products and services. The best known are undoubtedly LMS (now merged with Siemens), Materialise, ICOS and ThromboGenics. The Leuven MindGate network also plays an important role in the process. In the field of digital applications for manufacturing, Leuven is among Europe's top flyers. It is also a world player in nanotechnology, mechatronics, ICT, intelligent systems and clean-tech. Furthermore, the highly innovative nature of its health-sector collaborations can be seen in the 3D bone-implant prints produced by Materialise, for example, or the hearing implants by Cochlear, which allow people with profound deafness to hear sounds. The microchip technology and other nanotechnology applications developed in Leuven, by companies such as world player imec, are put into the world's latest smartwatches and smartphones.

De sterkhouder in de Leuvense gezondheidssector is de universitaire ziekenhuiscampus Gasthuisberg. Hier komen onderzoek, onderwijs en medische dienstverlening samen op topniveau. Daarnaast is het onderzoeksinstituut voor biotechnologie, kortweg VIB, een wereldwijde referentie voor onderzoek in de levenswetenschappen. De sector als geheel heeft verschillende medische doorbraken op zijn palmares. Zo behoort het Rega-instituut tot de wereldtop als het gaat over de ontwikkeling van vaccins of de succesvolle bestrijding van het zikavirus en polio. In Health House, tot slot, kan het grote publiek kennismaken met de toekomst van gezondheid en zorg. Het is een state-of-theart-bezoekerscentrum waar de krachtige link tussen technologie en gezondheidszorg verteld wordt in mensentaal.

The key player in the Leuven health sector is the Gasthuisberg university hospital. Research, education and medical services come together here at the highest level. Additionally, the Flemish biotechnology research institute, or VIB in short, offers world-beating credentials in life science research. The sector as a whole has a string of medical breakthroughs to its name. The Rega institute is among the world's best in vaccine development and the fight against Zika virus and polio. Finally, the general public can explore the future of health and healthcare in Health House, a state-of-the-art visitor centre that illustrates the powerful link between technology and healthcare in layman's terms.

LEUVEN?!

↓ Health House bezoekerscentrum / Health House visitor centre

THERE MUST BE SOMETHING IN THE WATER Het lijdt geen twijfel: Leuven is meer dan een universiteitsstad die sterk staat in gezondheid en technologie. De densiteit van zoveel creatief talent op zo’n compacte oppervlakte is op z’n minst opmerkelijk. Waarom Leuven?! Wat is het geheim van de stad? Het lijkt wel of er in Leuven iets in de lucht of het water zit waardoor creatievelingen er erg goed gedijen. Houdt het lokale beleid een aantal sleutels in handen? Of zijn het de kennisinstellingen, organisaties en bedrijven of inwoners die het verschil maken?

CREATIVE AMBASSADORS

MEESTERLIJK HERBESTEMMEN “Kunst en innovatie hebben een lange traditie in Leuven, mede dankzij een grote instroom van ideeën, en tegelijk is de stad sterk in historische plekken een totaal nieuwe invulling geven.” (Alamire Foundation, internationaal muziekcentrum en creative ambassador) Dankzij haar rijke geschiedenis wemelt het in Leuven van de historische kunstvoorwerpen en verhalen, archiefstukken en imposante gebouwen. Dit unieke erfgoed is een onmisbare inspiratiebron voor wie creëert en oefent een grote aantrekkingskracht uit op

kunstenaars en creatievelingen. Zij laven zich graag aan de verhalen en tradities van hun voorgangers en aan plekken waar verleden, heden en toekomst samenvloeien. Het is een van de redenen waarom Leuven met veel zorg blijft omspringen met haar patrimonium. Sommige panden laat ze schitteren in hun oude glorie terwijl andere een nieuwe, soms tijdelijke invulling krijgen. In een tijd waarin historische gebouwen zoals kloosters en kerken vaak hun functie verliezen en waarin ruimte alsmaar schaarser wordt, trekt Leuven resoluut de kaart van reactivatie van erfgoed. Dat heeft ongetwijfeld een katalyserend effect op de huidige creatieve bloei in de stad, en is een krachtig instrument voor stadsvernieuwing en sociale inclusie.

THERE MUST BE SOMETHING IN THE WATER There can be no doubt: Leuven is more than a university town with buoyant health and technology industries. The density of the creative talent contained within the city's compact dimensions is remarkable to say the least. Why Leuven?! Does the city hold a secret? There is something in the air, it would seem, or in the water, that nourishes the creative mind. Is it a matter of local policy? Or does the answer lie in the knowledge institutions, the local organisations, the city's businesses or its residents?

ADAPTIVE REUSE “Art and innovation are big traditions in Leuven, due to a constant influx of new ideas, and the city is also good at finding new identities for its historic spaces.” (Alamire Foundation, international music centre and creative ambassador) A long and colourful past has blessed Leuven with a multiplicity of historical artefacts and tales, archive records and imposing buildings. This unique heritage is a veritable well of inspiration for anyone who relies on their creative abilities, and it has an irresistible pull on artists and creative minds. They relish the tales and traditions of their forerunners and love any point of confluence between past, present and future. This is one reason for Leuven's careful consideration of its heritage. Some buildings are left to shine in memory of their glorious past, whereas others are given new and sometimes temporary uses. In these days when historic buildings such as monasteries and churches have often lost their traditional functions, and space is ever harder to find, Leuven is determined to reactivate its heritage. There can be no denying that this was a catalyst for the city's current flush of creativity; it is also a powerful accelerator of urban regeneration and social inclusion.

LEUVEN?!

Vaartkom / canal district ↑

Vooral de laatste jaren groeit het lijstje met initiatieven die de culturele en creatieve sector in de stad verrijken. De motor van die opwaartse spiraal is een generatie ondernemende en out of the box denkende Leuvenaars. Zij zitten achter recente succesverhalen als HAL 5, dat een tijdelijke, socioculturele invulling geeft aan een oude spoorweghal; de creatieve hub De Hoorn; OPEK, kort voor Openbaar Entrepot voor de Kunsten; STELPLAATS, een jongerenplek in een voormalige bussenstelplaats en tal van creatieve pop-ups die in de stad hun deuren openden.

CREATIVE AMBASSADORS

Een van de meest geslaagde herbestemmingen situeert zich in een voormalige technische school ontworpen door de gerenommeerde architect Henry van de Velde. Vandaag biedt die onderdak aan de bibliotheek, het stadsarchief en kantoren, die samen meer dan 500.000 bezoekers per jaar verwelkomen. Op een steenworp daarvandaan valt het voormalige Bacteriologisch Instituut op dankzij zijn imposante art-nouveaugevel. Erachter gaat sinds 2016 het BAC ART LAB schuil, een multidisciplinaire werkplaats van de universiteit voor kunst en wetenschap. Ook de 12de-eeuwse Abdij van Park, in een groene oase vlakbij het stadscentrum, kreeg een geslaagde herbestemming en blijft hierdoor een baken van cultureel en historisch erfgoed. In de nabije toekomst vervoegt ook de herbestemming van het historische stadhuis dit lijstje. In een stad met een beperkte oppervlakte en alsmaar aangroeiende bevolking gaan de infrastructuurprijzen natuurlijk de hoogte in. Daarom gaf Leuven de afgelopen jaren sterke stimulansen om de culturele en creatieve sector aan meer betaalbare fysieke ruimte te helpen. Met het stadsvernieuwingsproject Vaartopia investeerde het stadsbestuur fors in de Vaartkom, in navolging van kunstenaars

en creatievelingen die afgelopen jaren het industrieel erfgoed van onder meer de wereldberoemde brouwerij Stella Artois, nu AB Inbev, activeerden en zo een reconversie van de hele buurt op gang brachten. Een van de deeltjesversnellers in dit proces was De Hoorn, opgericht door zeven Leuvense ondernemers die na 25 jaar leegstand een deel van de oude Stella Artois-brouwerij ombouwden tot creatieve broedplaats en daarmee de Europa Nostra-prijs wonnen, een Europese bekroning voor cultureel erfgoed. Vandaag kampen ze, ondanks een verdubbeling van de oppervlakte, met een grotere vraag dan aanbod. Ongeveer gelijktijdig deed OPEK de Vaartkom als creatieve buurt mee opleven. De plek werd niet verwonderlijk door EUROCITIES, het Europese netwerk van grote steden, opgenomen in zijn selectie van slimme herbestemmingen van erfgoed. OPEK veroverde die plek dankzij zijn innovatieve samenwerkingsmodel, waarin relatief kleine culturele organisaties hun kans grepen om het gebouw te claimen en het met steun van het stadsbestuur uitbouwden tot een van de meest bruisende plekken van Leuven. Ook op de nabijgelegen VanderElst-site en in de Hungariagebouwen langs de oevers van de Vaart huizen heel wat creatieve bedrijven zoals communicatie- en architectenbureaus, bedrijven in de audiovisuele sector en in de gastronomie.

BAC ART LAB ↓

One of the most successful adaptive reuse projects is located in a former technical school designed by the renowned architect Henry van de Velde. Today, it houses the library, city archives and offices, which receive over 500,000 visitors a year. A stone's throw away, the former Bacteriological Institute stands out for its impressive art nouveau façade. Behind it, and there since 2016, stands the BAC ART LAB, a multidisciplinary workspace of the university for arts and sciences. Also, the 12th century Park Abbey, in an oasis of greenery near the city centre, has been successfully re-purposed, thereby maintaining its status as a beacon of cultural and historical heritage. In the near future, the reuse of the historic city hall will be added to this list. In a compact city with an ever-growing population, infrastructure prices are bound to soar. For that reason Leuven has given strong incentives in recent years to deliver more affordable physical space to the cultural and creative industries. Through the Vaartopia urban regeneration project, the city invested heavily in the canal district, following the example set by artists and other creatives, who activated the industrial heritage of places like the world-renowned Stella Artois brewery, now AB Inbev, and so set in motion the reconversion of the entire neighbourhood. A real rocket booster in this process was De Hoorn, the brainchild of seven Leuven-based entrepreneurs. They converted a section of the aforementioned brewery, which had been derelict for a quarter of a century, into a hotbed of creativity. This actually won them the Europa Nostra award, a European cultural heritage prize. Today, despite doubling the available floor space, they find that the demand outstrips the supply. At roughly the same time, OPEK helped bring about a resurgence of the canal district as a creative neighbourhood. Little wonder, then, that OPEK was flagged by EUROCITIES, the European network of large cities, for its adaptive reuse of cultural heritage. OPEK was cited thanks to its innovative partnership model, through which a few relatively small cultural organisations embraced the opportunity to claim the building and, with the city council's support, developed OPEK into one of Leuven's most vibrant spaces. The VanderElst site nearby and the Hungaria buildings on the canal banks are home to quite a number of creative businesses, such as communication and architectural firms, audio-visual companies and high-end restaurants.

LEUVEN?!

The list of initiatives to stimulate the city's cultural and creative industries has lengthened, especially in recent years. The driver behind this upward spiral is a generation of local entrepreneurs and out of the box thinkers. It is they who are behind recent successes like HAL 5 (which gives an old railway shed a temporary, socio-cultural overlay, the De Hoorn creative hub, OPEK (short for Openbaar Entrepot voor de Kunsten), STELPLAATS (a youth space in an old bus depot) and the other creative pop-ups that have mushroomed in the city.

SMALL TOWN, BIG CITY “Door de vele internationale profielen in Leuven kan ik geregeld van gedachten wisselen met mensen uit de VS, China of Afrika. Dat werkt zeer stimulerend. Leuven is misschien een kleine stad, maar is groots van geest.” (Felice Milluzi, topchef en creative ambassador)

CREATIVE AMBASSADORS

Leuven is de hoofdstad van de provincie Vlaams-Brabant en is slechts een korte treinrit verwijderd van Brussel, hoofdstad van België én Europa. Ook Antwerpen, Gent en de internationale luchthaven zijn vlakbij. Creative ambassador Bonka Circus sloeg de nagel op de kop toen het Leuven omschreef als small town, big city. Inwoners genieten er van het gemak en de gezelligheid van een kleine stad, terwijl de grootstedelijke diversiteit en creativiteit er resoneert. Het kosmopolitische karakter met veel culturen en meer dan 170 nationaliteiten brengt een constante stroom van nieuwe perspectieven. Op vlak van cultuur, sport, recreatie, onderwijs en zorg bedient Leuven een half miljoen mensen uit de regio.

Met een compacte oppervlakte van 57 km² heeft Leuven een behapbare schaal en dat beschouwen veel creatieve ondernemers en kunstenaars als een van haar grootste troeven. Door de fysieke nabijheid van andere spelers vinden ontmoetingen spontaan plaats en ontstaan samenwerkingen in een vingerknip. Ook een florerend uitgaansleven en de lange cafétraditie vormen een vruchtbare voedingsbodem voor zulke essentiële ontmoetingen. De centrale ligging in België en Europa is, naast de aanwezigheid van de universiteit, een van de voornaamste redenen waarom Leuven een aantrekkelijke plek blijkt voor (inter)nationale bedrijven en organisaties. Dat vertaalt zich in een hoog aantal expats dat de Leuvense economie mee op kruissnelheid houdt. Alleen al bij imec werken meer dan 80 nationaliteiten. Ook het gerenommeerde Leuvense Bureau voor Urbanisme, oftewel BUUR, heeft een internationale equipe die elk jaar groeit. Precies dat aantrekken van internationaal talent is een speerpunt van Leuven MindGate. Het International House is een van de initiatieven waarmee het tegemoetkomt aan de noden van expats en hun families. Zij laten op hun beurt een nieuwe wind waaien door de stad en haar professionele sectoren.

SMALL TOWN, BIG CITY

Leuven, the provincial capital of Flemish Brabant, is a short train journey from Brussels, the capital of Belgium and Europe. It is also close to Antwerp, Ghent and the international airport. The creative ambassador Bonka Circus hit the nail on the head when they described Leuven as a 'small town, big city'. Residents get to enjoy all the cosiness and convenience of a small town, but one that resonates with metropolitan diversity and creativity. The cosmopolitan character, created by a multitude of cultures and over 170 nationalities, brings a constant stream of new possibilities. When it comes to culture, sports, recreation, education and healthcare, Leuven meets the needs of more than half a million people from the region.

Compact, at just 57 km², Leuven is on a manageable scale, which many creative entrepreneurs and artists see as one of its greatest strengths. With other players in the immediate vicinity, encounters are often spontaneous and collaborations can spark off in a flash. The city's flourishing nightlife and long café tradition also create the ideal conditions to encourage these vital encounters. Its geographical centrality in Belgium, and Europe, and the presence of its university are key reasons for Leuven's pull on national and international companies and organisations. This translates to a high number of expats, which helps keep the Leuven economy at cruising speed. At imec alone there are over 80 nationalities. Leuven's renowned Bureau voor Urbanisme ( Agency for Urbanism - ed.), otherwise known as BUUR, has an international staff which is growing year on year. It is precisely that – the attraction of international talent – that underpins the work of Leuven MindGate. Through International House, another of its initiatives, it meets the needs of expats and their families, who bring a breath of fresh air to the city and its professional sectors.

LEUVEN?!

“With all these international folk in Leuven I'm always exchanging views with people from the US, China, Africa... I find it stimulating. It's a tiny city, but it has a big presence.” (Felice Milluzi, master chef and creative ambassador)

DURVEN DROMEN Creativiteit kan pas ontstaan wanneer er ruimte is om te falen en te experimenteren zonder op voorhand de uitkomst te kennen. Dat beseft het stadsbestuur in Leuven goed, en dus geeft het erkenning en ondersteuning aan creatievelingen die zo hun ideeën en dromen naar de praktijk omzetten. Het eigenaarschap ligt bij hen als initiatiefnemers, wat hun motivatie vergroot om er iets moois van te maken. In de stad is ruimte voor projecten die hun succes nog niet hebben bewezen, die gebaseerd zijn op een nog maar pril maar krachtig en ambitieus idee, die tegen de stroom ingaan en een reële kans op falen in zich dragen. Precies dat soort experimenten maken van Leuven een boeiende stad voor denkers, makers en doeners. Al eind jaren 70 ontstaat er in Leuven een independent scene van culturele spelers, zoals het Stuc (nu STUK) dat in 1977 het daglicht ziet. In de jaren 90 versterken nieuwe organisaties van onderuit het landschap, waaronder fABULEUS, Braakland/ZheBilding (nu Het nieuwstedelijk) en het sociaal-artistiek theatergezelschap Cie. Tartaren. In 2005 volgt muziekcentrum Het Depot. Bovenop de stedelijke instellingen als vaste waarden van het culturele leven in Leuven, zorgen deze organisaties voor een grote extra dynamiek.

CREATIVE AMBASSADORS

DARE TO DREAM Creativity is possible only if there is room to fail, and to experiment without knowing the outcome beforehand. Having understood this, Leuven city council recognises and supports creative thinkers, helping them put their dreams and ideas into practice. Initiative takers retain ownership of the project, which makes them more inclined to create something beautiful. The city offers space for projects that haven't yet succeeded, are based on a nascent but powerful and ambitious idea, fly in the face of convention or have an inherent and very real risk of failure. This sort of experimentation is exactly what makes Leuven so compelling for thinkers, makers and doers. By the late 1970s, Leuven already had an independent scene of cultural players, like Stuc (now STUK), which was founded in 1977. In the 1990s new organisations emerged to strengthen the

Vanuit de overtuiging dat het stadsbestuur een belangrijke faciliterende rol opneemt, wordt er in Leuven voortdurend gezocht naar nieuwe samenwerkingsmodellen die vertrekken vanuit de idee van de coöperatie en de commons: van een materialenbib, repaircafé, buurtinitiatieven, of een community land trust (CLT). Zo ontstonden er in de kunstensector de afgelopen jaren verschillende artist-run organisaties, bijvoorbeeld In de Maak, een festival en platform voor nieuw podiumkunstentalent, en Off the, Grid, een exporuimte in Cas-co die zich toelegt op werk van jonge kunstenaars. Verschillende infrastructuurprojecten in Leuven kwamen er op initiatief van de sector zelf en groeiden uit tot vaste waarden in het ecosysteem. Naast De Hoorn en OPEK is HAL 5 veruit het bekendste voorbeeld. Een oude spoorweghal in eigendom van de stad is in afwachting van een definitieve bestemming door verschillende partners tijdelijk omgebouwd tot een stedelijke, duurzame en bruisende ontmoetingsplek. Bezoekers kunnen er eten, drinken, boodschappen doen bij de sociale kruidenier, maar ook sporten, workshops volgen en cultuur opsnuiven. De initiatiefnemers werden na een open call door het stadsbestuur geselecteerd en mochten hun vernieuwende ideeën uittesten. En met succes.

landscape from the grass roots, including f ABULEUS, Braakland/ZheBuilding (now Het nieuwstedelijk) and the social-artistic theatre company Cie. Tartaren. In 2005 came the music centre, Het Depot. On top of the city institutions, which were the mainstream of cultural life in Leuven, these organisations delivered a massive creative dynamic. In the firm belief that there is a vital role for the city to play as a facilitator, Leuven is constantly on the lookout for new collaboration models based on cooperation and 'the commons': a materials library, a repair café, neighbourhood initiatives, or a community land trust (CLT). In the arts sector, in recent years, several artist-run organisations have been created, such as In de Maak, a festival and platform for new stage talent, and Off the, Grid, an exhibition space in Cas-co, which focuses on the work of young artists.

openbare ruimte naast HAL 5 / public space next to HAL 5 ↑

Several of Leuven's infrastructure projects were initiated from within the sector and went on to become permanent fixtures in the eco system. Besides De Hoorn and OPEK, the HAL 5 project is by far the best-known example. An old, council-owned railway shed was temporarily converted by several partners, pending definitive reuse, to an urban sustainable and lively meeting space. Visitors come to eat, drink and shop at the social grocery store, to play sports, follow workshops and enjoy cultural pursuits. The initiators were selected by the city council after responding to an open call, whereupon they were given the go ahead to test their innovative ideas. And with great results. Another initiative that grew from the bottom up is maakleerplek, an open workspace where schools, businesses, artists, organisations and Leuveners come to meet and share space and materials. 44 partners are developing the place together, along cooperative lines. The city council facilitated the project by allowing access to the Molens Van Orshoven and providing personnel and operating resources. Thanks to recent initiatives like this, Leuven's cultural and creative sector is shaping up as an extremely diverse, sustainable and solid ecosystem. It is a healthy mix of bottom-up initiatives, city projects and established names.

LEUVEN?!

Een ander initiatief dat van onderuit groeide is maakleerplek, een open werkplaats waar scholen, bedrijven, kunstenaars, organisaties en Leuvenaars elkaar ontmoeten terwijl ze ruimtes en materiaal delen. 44 partners bouwen samen aan deze plek, vanuit een coöperatief gedachtegoed. De stad faciliteerde door de Molens Van Orshoven, personeel- en werkingsmiddelen ter beschikking te stellen. Dankzij recente initiatieven als deze neemt de Leuvense culturele en creatieve sector de vorm aan van een zeer divers, duurzaam en solide ecosysteem. Het is een gezonde mix van bottom-upinitiatieven, stadsprojecten en gevestigde waarden.

SAMEN STAD MAKEN “In tijden waarin geld zo’n dominante rol speelt, moet de creatieve scene zuurstof krijgen in de vorm van middelen en kansen, in de eerste plaats van het beleid. Het Leuvense stadsbestuur staat alleszins open voor innovatieve projecten waarin de burger mag participeren waardoor je tot verrassend positieve resultaten komt.” (DMOA, architectenbureau en creative ambassador)

CREATIVE AMBASSADORS

In 2014 spreekt cultuurjournalist Wouter Hillaert voor het eerst over het zogenaamde Leuvens Model, een model van samenwerken binnen de culturele en creatieve sector dat eigen is aan Leuven. Organisaties beschouwen elkaar daarin niet als concurrenten, maar als partners en komen tot een hoge graad van afstemming. Dat vertaalt zich in talloze succesvolle partnerprojecten zoals Let’s Talk Leuven (artist talks die gezamenlijk worden georganiseerd door SLAC/ Academie voor Beeldende Kunsten, Cas-co, museum M en STUK), De Ruimte (een gedeelde werkplek voor drie podiumorganisaties), Elsewhere (concerten op unieke locaties, in een samenwerking tussen Erfgoedcel Leuven, STUK en cultuurcentrum 30CC). Ook het Erfgoedlabo bundelt de krachten van dertien sterke erfgoedspelers om samen te innoveren en te experimenteren. Culturele en creatieve spelers hebben soms een nationaal of zelfs internationaal werkgebied, maar dankzij het Leuvens Model denken ze bijna vanzelfsprekend ook op stedelijke schaal omdat hun overleg en samenwerking een gemeenschappelijke mentale ruimte creëert. Daarin vragen ze zich af: Wat is er nodig in Leuven? Waar zijn de hiaten? Wie valt uit de boot? Wat zijn de valkuilen, kansen, ambities? Een bijkomende troef is dat de lijnen tussen het beleid en de sector in Leuven kort zijn en de betrokkenheid bij grote toekomstplannen groot is. Stadsontwikkelingsprojecten zoals het toekomstige wetenschapspark naast de spoorweg of de heraanleg van de Vaartkom-oevers worden samen met verschillende stakeholders vormgegeven.

Ook de Leuvenaar zelf geeft mee vorm aan de stad. De bevolking is geëngageerd en tekent graag mee de toekomst van haar stad uit. Dat kristalliseert zich in enkele concrete projecten, zoals Kom op voor je Wijk waarbij bewoners een eigen idee voor hun buurt kunnen realiseren, of een nieuw kunstwerk in de publieke ruimte waarvan een groep burgers de opdrachtgever is. Het onlineplatform Leuven Maak Het Mee is een andere tool voor burgerparticipatie die intussen veelvuldig gekopieerd is door andere steden. Ook in het Smart Cityproject spelen Leuvenaars een hoofdrol doordat ze via digitale technologie data verzamelen over bijvoorbeeld verkeer, temperatuur of nachtlawaai. Dat Leuven bij uitstek een stad van samenwerken is over sectoren en niveaus heen, bewijzen de verschillende netwerken waarmee het beleid samen met kennisinstellingen, inwoners, bedrijven en organisaties aan de toekomst bouwt. Deze unieke aanpak strekt ondertussen in heel België en zelfs Europa tot voorbeeld. Het bekendste voorbeeld is het netwerk van Leuven 2030, waarin meer dan 600 partners allianties smeden zodat ze kunnen bouwen aan een duurzame toekomst met gezonde lucht, veel groen en aantrekkelijke publieke ruimtes. De innovatieve manier van samenwerken is in 2017 bekroond met de European Green Leaf Award, de prestigieuze klimaatprijs van de Europese Commissie. Ook binnen onderwijs is de aanpak succesvol. SOM, kort voor Samen Onderwijs Maken, is een netwerk dat alle Leuvense scholen, onderwijsmakers en het stadsbestuur verenigt in labo's voor een innovatieve toekomst van onderwijs. De eeuwenlange samenwerking tussen universiteit en stadsbestuur wordt onder meer duidelijk in het Cultureel Memorandum, dat ze in 2019 samen schreven voor de Vlaamse overheid en waarin ze gezamenlijke ambities voor de Leuvense cultuursector in Leuven uitspreken. Ook de stadsfestivals van KU[N]ST Leuven, zoals 500 jaar Utopia in 2016, zijn een co-creatie van de stad en de universiteit en brengen erfgoed, wetenschap en innovatie bij elkaar. KNAL!!, de editie eind 2021, draait rond de big-bangtheorie van Georges Lemaître, die de theorie eind jaren 20 van de vorige eeuw ontwikkelde in, jawel, Leuven.

SHAPING THE CITY, TOGETHER

It was 2014 when culture journalist Wouter Hillaert introduced the term Leuven Model, a model of cooperation particular to Leuven's cultural and creative sector. Organisations see themselves not as competitors, but as partners, and achieve a high degree of consensus. This has translated into countless successful partner projects, such as Let’s talk Leuven (artist talks, collectively organised by SLAC/Academy for Fine Arts, Cas-co, museum M and STUK), De Ruimte (a workspace shared by three stage organisations), Elsewhere (concerts at a unique location partnered by Erfgoedcel Leuven, STUK and the 30CC culture centre) or the Erfgoedlabo that unites thirteen strong heritage players with a view to shared innovation and experimentation. The cultural and creative players sometimes operate in the national or international arena, but under the Leuven Model their thinking is almost automatically on a municipal scale, because the consultation and collaboration processes create a shared mental space. In which case they ask: What does Leuven need? Where are the gaps? Has anyone fallen through the net? Are there any pitfalls, opportunities or ambitions to be considered? The short lines of communication between policy and sector are another of Leuven's strengths, as is the high degree of involvement in major plans for the future. Urban development projects, such as the new science park by the railway or the bank reconstruction work in the canal district, are designed in consultation with several stakeholders.

Leuven's residents also help shape the city. The population is engaged and happy to help decide the city's future. This has culminated in a few concrete projects, such as Kom op voor je Wijk, in which residents are given the opportunity to implement an idea of their own for the neighbourhood, or to group together to commission a new artwork for a designated public space. The Leuven Maak Het Mee online platform is another tool to encourage citizen participation, which has been much emulated by other cities in the interim. In the Smart City project too, Leuveners play a leading role by using digital technology to collect data on traffic, temperature, night-time noise and so on. The idea of Leuven as the ultimate city of cooperation, across all industries and levels, is evidenced by the networks through which local policy is building a future in tandem with the knowledge institutions, residents, businesses and organisations. This unique approach sets an example for Belgium and even the rest of Europe. The best-known example is the Leuven 2030 network, in which more than 600 partners forge alliances to build a sustainable future based on healthy air, abundant greenery and attractive public spaces. The innovative collaboration method was acknowledged in 2017 through the European Green Leaf Award, the prestigious climate prize awarded by the European Commission. The approach is equally successful in other areas, such as education. SOM, short for Samen Onderwijs Maken, is a unique network model that unites Leuven's schools, educationists and city council in laboratories to investigate future innovations in education. A good example of the age-long collaboration between the university and the city council is the Cultural Memorandum, which the two parties authored in 2019 for the Government of Flanders and in which they announce collective ambitions for Leuven’s culture sector. The KU[N]ST Leuven city festivals, such as 500 years of Utopia in 2016, were also a city-university cocreation, and they unite heritage, science and innovation. KNAL!!, the edition planned for late 2021, revolves around the Big Bang Theory, which Georges Lemaître developed in the late 1920's in, yes, you guessed it, Leuven.

LEUVEN?!

“The creative scene deserves oxygen – in the shape of resources and opportunities – especially these days, when money dominates, and local policies should be the first to provide it. Leuven city council certainly embraces innovative projects, which citizens can participate in and which lead to some surprisingly positive results.” (DMOA, architectural firm and creative ambassador)

ONBEGRENSD In een stad waar kennis en innovatie ingeschreven zijn in het DNA komen creatieve geesten tot hun volle potentieel. De essentie van creativiteit is immers buiten bestaande kaders denken, durven achterlaten wat je kent. Dat lukt het best in een omgeving die vernieuwing koestert en waar samenwerking met andere sectoren wordt gestimuleerd. Leuven blinkt daarin al eeuwenlang uit. Ook vandaag gaan spelers er actief op zoek naar onverwachte, cross-sectorale dwarsverbanden, die dé kweekvijvers voor creativiteit zijn. Precies in dat samenwerken over sectoren heen ligt de uniciteit, relevantie en kracht van de Leuvense culturele en creatieve sector. Heel wat organisaties zoals WERKTANK, BAC ART LAB of maakleerplek zoeken het snijpunt tussen creativiteit, technologie en de wereld bewust op. Nog een voorbeeld van cross-sectoraal werken is het 3D-bedrijf Comate, dat samenwerkt met zowel de medische, de technologische als de designsector. Ze ontwikkelen gezamenlijk nieuwe producten die antwoorden bieden op de reële noden. In 2018 werkte muziektheatergezelschap Het nieuwstedelijk samen met KU Leuven om te komen tot een indrukwekkende regenprinter die het in een theaterproductie letterlijk tekst laat regenen op de scène.

Zulke kruisbestuivingen worden ook zichtbaar voor de buitenwereld. Een van de belangrijkste initiatieven in dat verband is het tweejaarlijkse and&festival, waar meer dan 200 visionaire internationale denkers, ondernemers, investeerders, artiesten en academici hun inspirerende visies delen met meer dan 20.000 lokale en internationale bezoekers. Op het programma staan een congres, beeldende kunst en muziek, een technologiebeurs, een ondernemerstop en een belevingsfestival voor kinderen. Evenveel internationale uitstraling heeft Artefact, het kunstenfestival georganiseerd door kunstencentrum STUK. Tijdens een uitgebreide tentoonstelling, een beelden geluidsprogramma en verdiepende lezingen ontdekken bezoekers hoe wetenschap en kunst zich verenigen rond actuele maatschappelijke thema’s. Voor het tweejaarlijkse Cross-over Festival, tot slot, slaat Leuven MindGate de handen in elkaar met de stad en met Flanders DC, een organisatie die creatieve ondernemers over heel Vlaanderen met elkaar wil verbinden. Met het festival bewegen ze Leuvense speerpuntsectoren tot onverwachte ontmoetingen en potentiële samenwerkingen.

UNBRIDLED

CREATIVE AMBASSADORS

↓ Global Rainbow, Yvette Mattern, Artefact festival, 2014

Creative minds reach their full potential in a city where knowledge and innovation are written into the DNA. This is because creativity, at its core, is about thinking outside conventional lines, about daring to enter uncharted territory. This works best in an environment where innovation is nurtured and collaboration with other sectors is stimulated. Leuven has excelled at this for centuries. Today too, players actively seek out these unexpected, cross-sectoral connections: the seedbeds of creativity. It is right there, in that crosssectoral collaboration, that we find the uniqueness, relevance and power of Leuven's cultural and creative sector.

A great many organisations such as WERKTANK, BAC ART LAB and maakleerplek are actively searching for the point of intersection between creativity, technology and society. We find another example of this cross-sectoral action in the 3D company, Comate, which collaborates with the medical, technological and design sectors. The products they develop collectively offer solutions to real needs. In 2018 the music theatre company, Het nieuwstedelijk, collaborated with KU Leuven to make an impressive rain printer, which literally rained text onto the stage for a theatre production. Crossovers like these are also in full view of the general public. One of the most important initiatives of this kind is the biennial and&festival, at which more than

200 visionary international thinkers, entrepreneurs, investors, artists and academics share their inspiring visions with over 20,000 local and international visitors. The programme includes a congress, fine arts and music, a technology fair, an entrepreneurs’ summit and an experience festival for children. Of equal international allure we have Artefact, the arts festival organised by STUK. In a broad-ranging exhibition, an audiovisual programme and insightful lectures visitors discover how science and art combine around topical social themes. Finally, Leuven MindGate has joined forces with the city council and Flanders DC, an organisation that aims to link creative entrepreneurs across Flanders, to hold the biennial Cross-over Festival, through which they urge Leuven’s spearhead sectors towards unexpected encounters and potential collaborations.

LEUVEN?!

↓ Mirror, mirror, on the wall, who’s the fairest of them all, Studio L A, and& Festival, 2018

ACHT AMBASSADORS MET AMBITIES “In onze samenleving zijn er directe levensverbeteraars, zoals dokters die patiënten redden en vuilnismannen die de straten proper houden. Na hun zware dagtaak verdienen zij ontspanning, ontroering of verrijking, en daar komen de kunstenaars op de proppen. Beide types mensen zijn even belangrijk.” (Cecilia Verheyden, regisseur en creative ambassador)

CREATIVE AMBASSADORS

Anno 2021 staat er in Leuven een hecht, zelfverzekerd netwerk van kunstenaars en creatievelingen klaar om de positieve spiraal nog meer op te stuwen. Het geheim? Daarop is geen eenduidig antwoord te geven, maar zeker is dat verschillende troeven op elkaar inhaken: een bolwerk van kennis en innovatie, een stadsbestuur dat vrijheid en vertrouwen geeft, de combinatie van grootstedelijke vibes met de gezelligheid van een kleine stad, een traditie in het koppelen van verleden, heden en toekomst. Het zijn ongetwijfeld allemaal factoren die een rol spelen in dit verhaal. Wat zich intussen duidelijk aftekent, zijn de zeer zichtbare gevolgen van creativiteit voor de brede samenleving. In de toekomst zullen de maatschappelijke uitdagingen niet kleiner worden en zal elke stad geconfronteerd worden met nieuwe problemen die om nieuwe oplossingen vragen. Die zullen niet alleen komen van wetenschap en technologie. Ook de kunst van het verbeelden en ver buiten de gebaande paden denken zal essentieel zijn. Kunstenaars en creatievelingen zullen een alsmaar grotere rol te spelen hebben, daarbij geruggesteund door de gebundelde verbeeldingskracht en creativiteit van burgers, organisaties, bedrijven, overheden en kennisinstellingen.

De pas verkozen creative ambassadors zijn er de ultieme belichaming van. Een negenkoppige jury van experten van binnen en buiten Leuven selecteerde hen uit een longlist van meer dan honderd namen. Deze acht inspirerende geesten zullen twee jaar lang hun creatieve kracht inschakelen voor de brede Leuvense samenleving. In hun eigen sector verzetten ze al jaren bakens en genieten ze bekendheid tot ver buiten hun thuisstad. Dit zijn de ambassadors: → Michiel Vandevelde, choreograaf en curator → Felice Miluzzi, topchef → DMOA, architectenbureau → Bisser, street artist en beeldend kunstenaar → Lotte Martens, textielontwerper en -producent → Alamire Foundation, Internationaal Centrum voor de Studie van Muziek in de Lage Landen → Cecilia Verheyden, regisseur → Bonka Circus, purpose driven communicatiebureau Hun werkterreinen en drijfveren zijn even verschillend als dat hun passie en liefde voor Leuven groot zijn. Stuk voor stuk kozen ze voluit voor hun vak en streven ze ernaar met hun creativiteit mee te bouwen aan een betere samenleving. In dit boek nemen ze je mee in hun innerlijke wereld. Ze leggen de kern van hun inspiratie bloot, de bijzonderheden van hun werkproces, de ambities achter hun werk. Ze brengen acht sterke verhalen, houden acht sterke pleidooien. Want zij kunnen beter dan wie ook aan de buitenwereld laten zien hoezeer Leuven bruist en grenzen verlegt, en hoezeer cultuur en creativiteit een motor kunnen zijn van duurzaam samenleven in de stad.

EIGHT AMBASSADORS WITH OUTREACH

In 2021 Leuven has a cohesive, established network of artists and creative minds who are ever ready to power the positive spiral. The secret? There is no simple answer, but we can identify several interdependent strengths: a mainstay of knowledge and innovation, a city council that inspires freedom and confidence, a metropolitan vibe combined with a cosy, small-town feel, a traditional interest in the links between past, present and future. These are, without doubt, the important elements of the story. What has become apparent in all of this, is the very discernible effect that creativity has on society as a whole. In the future, the challenges facing society will not grow smaller, and every city will face new problems in need of new solutions. Science and technology will not hold all the answers. The art of imagination and that of venturing beyond the trodden path will be vital. Artists and creative minds will have an even greater role to play, backed by the collective imaginative power and creativity of the city's residents, companies, authorities and knowledge institutions.

The freshly selected creative ambassadors are the ultimate embodiment of this. They were chosen from a longlist of over a hundred names, by a jury of nine experts from Leuven and beyond. Over the next two years, these eight inspiring minds will put their creative powers to use for society at large in Leuven. Over their careers they have pushed the boundaries in their own sectors, and their reputations stretch far beyond the city they know as home. These are the ambassadors: → Michiel Vandevelde, choreographer and curator → Felice Miluzzi, master chef → DMOA, architectural firm → Bisser, street artist and visual artist → Lotte Martens, textile designer and manufacturer → Alamire Foundation, International Centre for the Study of Music in the Low Countries → Cecilia Verheyden, director → Bonka Circus, purpose-driven communication agency The diversity of their work and driving forces is as deep as their passion and love of Leuven. Each is dedicated to their profession, and they aim to use their creativity to help build a better society. In this book, they bring you into their inner world. They bare the sources of their inspiration, the methods of their work, the ambitions that drive them. They offer eight powerful stories, make eight convincing arguments. For it is they, more than anyone else, who can reveal Leuven's vibrancy to the outside world, and show how it opens new horizons, and how culture and creativity power a sustainable city life. LEUVEN?!

“In society there are people who improve lives directly, like doctors who save patients and garbage men who keep the streets clean. After a hard day's work they deserve to be entertained, moved or uplifted, and that's where artists come in. Both types of people are important.” (Cecilia Verheyden, director and creative ambassador)

THE AMBASSADORS

MEET

CREATIVE AMBASSADORS

“ Kunst redt mij uit het duister

MICHIEL VANDEVELDE

“ "ART HAULS ME OUT OF THE DARKNESS"

CREATIVE AMBASSADORS

choreograaf en curator

MICHIEL

VANDEVELDE

choreographer and curator

“I got through my first audition on charm. I was thirteen, small for my age and couldn’t dance for toffee. But I managed to blag my way into f ABULEUS, a theatre and dance company in Leuven. I saw dance as the easiest way into the arts. No history of courses, no technical brilliance required. Okay, there’s a limit to the stuff you can do as an intuitive, improvisational dancer, but in the early days it’s all about loosening up and getting moving. I turned to dance for other psychological reasons, some too intimate to reveal here, one being to escape the alienation I felt at my elitist Catholic school. I was allowed to skip lessons when we gave performances, as long as my grades were good. f ABULEUS encouraged me to get involved in the creative process, and that opened a path for me.”

“Ik ben door mijn eerste auditie geraakt op schattigheid. Ik was klein voor mijn dertien jaar en kon absoluut nog niet dansen, en toch werd ik aanvaard bij fABULEUS, het Leuvense theater- en dansgezelschap voor jong talent. Voor mij was het een zeer toegankelijke vorm om met kunst aan de slag te gaan. Ik moest niet oneindig veel cursussen gevolgd hebben of technisch hoogstaand zijn. Natuurlijk komen er later limieten aan wat je kunt als intuïtief of improviserend danser, maar in de beginjaren gaat het vooral om een vrijheid van beweging ervaren. Er zijn nog psychologische gronden waarom ik naar dans greep, vele te intiem om publiek te maken, maar een ervan was ontsnappen aan mijn katholieke, eerder elitaire middelbare school waar ik mij niet thuis voelde. Zolang ik goede punten haalde, lieten ze me lessen missen op momenten dat ik voor andere scholen voorstellingen speelde. Bij fABULEUS mocht ik mee denken en mee maken, en dat werd de kiem voor de rest van mijn parcours.”

MICHIEL VANDEVELDE

“Een oeuvrekunstenaar die grossiert in theoretische ideeën en er verdomd knappe dingen mee doet”. Zo omschrijft de kwaliteitskrant De Standaard Michiel Vandevelde, die inderdaad zijn sterke overtuigingen vertaalt in een veelheid aan tot de verbeelding sprekende vormen.

“An artist with a growing body of work, who puts theory to practice in the most astonishing ways”. This is how the quality newspaper De Standaard describes Michiel Vandevelde, a man who has indeed produced a string of insightful works on the strength of his convictions.

CREATIVE AMBASSADORS

“AT THE MOST BASIC LEVEL ART REVEALS WHAT IT IS TO BE HUMAN. TO BE ALIVE IN THE SHAPE OF THIS ABSURD, YET SENSITIVE, INGENIOUS ANIMAL”

MICHIEL VANDEVELDE

“In haar meest essentiële vorm toont kunst wat het is om mens te zijn, om te leven als dit absurde, maar ook gevoelige of geniale dier”

“Het recente overlijden van mijn moeder deed me opnieuw nadenken over mijn oorsprong als danser. Mijn moeder had dat zelf willen worden, maar mocht niet van haar ouders. Ze werd wel bewegingstherapeut en nam mij voortdurend mee naar dansopvoeringen. Mijn eigen recentste voorstelling Dances of Death spreekt over die beïnvloeding. Ze is gebaseerd op de 16mm-filmpjes waarin mijn moeder danst en die ze me toonde op mijn 18de. Het zou raar geweest zijn om dit unieke verhaal niet vertaald te hebben naar de scène. In Dances of Death spit ik zowel de geschiedenis van de dodendans uit als mijn persoonlijke relatie tot het einde. Ik geloof dat elke mens die zijn intelligentie en creativiteit waardeert manieren vindt om met verlies om te gaan, maar voor mij is kunst hét medium om mijn denken gevoelswereld vorm te geven. Ik trek die thematische lijn van de dood door, bijvoorbeeld door in 2024 bij fABULEUS een voorstelling te maken rond het enorm mooie Requiem van Alfred Schnittke. Ik wil dat onder meer doen omdat bij jongeren de gedachte aan zelfdoding aanwezig is en ik geloof dat die moet worden geadresseerd.”

↓ De jonge Michiel bij f ABULEUS / The young Michiel at f ABULEUS

BIO —

°1990

— Studeert in 2012 af aan P.A.R.T.S. in Brussel, de hedendaagse dansschool geleid door Anne Teresa De Keersmaeker — Schiet sterk uit de startblokken met Love songs (veldeke) (2013) en zijn solo Antithesis, the future of the image (2015)

CREATIVE AMBASSADORS

— Schrijft voor onder meer de kunsten cultuurtijdschriften Etcetera, De Witte Raaf, Rekto:Verso — Gooit (inter)nationaal hoge ogen met voorstellingen als Paradise Now (1968-2018) (2018) en The Goldberg Variations (2020) — Co-cureert bij internationaal kunstcentrum deSingel en de Master Dans van het Koninklijk Conservatorium Antwerpen — Is artist in residence in het Brusselse Kaaitheater van 2017 tot 2021

—

°1990

— Graduates in 2012 from P.A.R.T.S., the contemporary dance school in Brussels headed by Anne Teresa De Keersmaeker — Comes flying out of the blocks with Love songs (veldeke) (2013) and the solo piece Antithesis, the future of the image (2015) — Writes articles, including pieces for the art and culture magazines Etcetera, De Witte Raaf, Rekto:Verso — Garners (inter)national attention for performances such as Paradise Now (1968-2018) (2018) and The Goldberg Variations (2020) — Is a co-curator for the deSingel international arts centre and Master in Dance at the Royal Conservatoire Antwerp — Joins the Brussels Kaaitheater as artist in residence in from 2017 to 2021

“Recently, after my mother passed away, I began to wonder about how I got started in dancing. My mother wanted to be a dancer, but her parents wouldn’t let her. She actually became a body-movement therapist, and she was forever taking me with her to watch dance performances. My most recent piece, Dances of Death, is about those early influences. It’s based on some 16mm home-movie films of my mother dancing, which I got to see when I was 18. It’s an unusual story, and it would have been odd not to adapt it for the stage. In Dances of Death I trace the history of ‘the dance of death’ and the roots of my relationship with my mother. I’d say it takes intelligence and creativity to process loss, though art is my own particular way of expressing my thoughts and feelings. Continuing on the theme of death, I’ll be performing a piece to Alfred Schnittke’s haunting Requiem at f ABULEUS in 2024. One of the reasons is to focus attention on young people and suicidal ideation, which is a very real issue I’d say.”

“If I’ve achieved anything in the course of my work, it’s been with youngsters. People of that age amaze me. The growth spurts. The huge mental leap from innocence to understanding. It’s deeply satisfying to give them a chance to cut loose, to activate their imaginations, and to see some of them go on to study the arts. It’s by staying alive to the stuff that engages young people that I’m able to stretch the limits of my own thinking.

“Als ik al ergens een steen heb verlegd, is het bij de jongeren met wie ik gewerkt heb. Ik vind die leeftijdsgroep fascinerend vanwege hun ongecontroleerd groeiende lichaam in combinatie met de enorme geestelijke sprongen die ze maken van een naïviteit naar een bepaald begrip van de wereld. Mee mogen bouwen aan die emancipatie, hun verbeelding openen en zien dat sommigen van hen nadien bijvoorbeeld kunst gaan studeren geeft veel voldoening. Door voeling te houden met wat er leeft bij jonge mensen worden mijn eigen denkkaders natuurlijk ook uitgedaagd.

MICHIEL VANDEVELDE

↓ Dances of Death, 2021

In 2020 en 2021 filosofeerde ik in The Children’s Parliament met Hamburgse kinderen tussen acht en dertien jaar over hoe een democratie er in de nabije toekomst kan uitzien. Het mondde uit in een installatie rond een absurd parlement waarin de kinderen in een nieuwe taal een nieuwe community bouwden. Zulke projecten zijn voor mij de krachtigste manier om aan politiek activisme te doen.”

CREATIVE AMBASSADORS

“Of ik nu kritische brieven schrijf naar de minister van Cultuur om diens conservatieve beleid te hekelen, een alternatieve verkiezingsshow organiseer of mijn dans combineer met beelden van historische protesten: het past allemaal in mijn overtuiging dat kunst een krachtige oefening in het openen van denkkaders kan zijn. In haar meest ideale vorm brengt ze geen wereldschokkende ideeën of een afgewerkte blueprint voor de toekomst voort – daarin wordt kunst soms overschat – maar is ze een laboratorium voor gedachten en gevoelens die de mainstream overstijgen.”

In 2020 and 2021 I ran The Children’s Parliament in Hamburg, where I coached a group of kids aged eight to thirteen. We philosophised about how democracy might look in the not too distant future. We based our installation on the idea of a logic-defying parliament, and the kids created a language to build a new community. Projects like these are the most powerful way I know to engage with political activism.” “Whether I write letters slating the Culture minister’s policies, or hold an alternative election rally, or dance before images of historical protests, I do it from the conviction that art provokes thought. In its most ideal form it doesn’t deliver earth-shattering ideas or a blueprint for the future – that’s asking too much – but it does incubate thoughts and feelings outside the mainstream.”

MICHIEL VANDEVELDE

CREATIVE AMBASSADORS

“Als toeschouwer mag ik door de sensaties van een artiest reizen en of ik die nu positief of negatief vind, er ontstaat altijd een vorm van diepgang. Het toont wat het is om mens te zijn, om te leven als dit absurde, maar ook gevoelige of geniale dier. Er wordt tegenwoordig zoveel belang gehecht aan technologie en economie, maar wat generatie na generatie overblijft, is toch kunst.” “Ik hou zowel van ideeën vormgeven op papier als choreografieën ontwikkelen op scène, en toch voel ik me in die laatste context het meest creatief. Samen met anderen iets creëren, in the moment, erover discussiëren en daarbij van elkaar leren is voor mij heel bijzonder. Ik ben in mijn leven al in donkere gaten gevallen, bijvoorbeeld nadat ik heel vroeg vader was geworden, op mijn 22ste, en altijd is kunst wat me redde. Dan ging ik een museum binnen of werkte ik een choreografie uit en vond ik weer de kracht om verder te gaan. Dankzij mijn voorstelling The Goldberg Variations kon ik in 2020 na enkele zeer drukke jaren eindelijk weer zelf dansen. Het herinnerde me eraan hoe belangrijk bewegen en creëren is voor mijn mentale gezondheid.”

“As a viewer I get to savour the input to the artist’s senses, and it doesn’t matter whether I like it or not, because it always has depth. It reveals what it is to be human. To be alive in the shape of this absurd, yet sensitive, ingenious animal. Technology and economics are so all-consuming these days, but from one generation to another the residue is still art.”

MICHIEL VANDEVELDE

“I love putting ideas on paper as much as developing a choreography on stage, but the latter feels most creative. Getting together to make things happen in the moment, talking them over and thriving off each other’s input is special to me. I’ve been in some dark places in my life. When I fathered a child at just 22, for example, and it was always art that saved me. It would be a visit to a museum or getting to work on some choreography that would give me the strength to carry on. My performance of The Goldberg Variations was what got me dancing again in 2020, after a few hectic years. It reminded me of how important movement and creativity are to my mental health.”

CREATIVE AMBASSADORS

“Als tiener assisteerde ik op zaterdag bij de danslessen in Het Balanske, een activiteitencentrum in de buurt van Leuven voor mensen met een beperking. Hun generositeit bleek ongelimiteerd, waardoor die soms problematisch, maar toch vooral fascinerend is. Mijn wens om weer aan te knopen bij die herinnering leidde tot The Goldberg Variations waarin ik de scène deel met Oskar Stalpaert, een danser met het syndroom van Down, en Audrey Merilus, een collega van zeer hoog niveau. Ik wil er geen groot statement van maken, maar dit soort diverse of ook intergenerationele voorstellingen maken is wel een propositie over hoe het anders kan. Het is bijna te evident om te zeggen dat het podium een plek is waar we kunnen leren de ander en het andere in onszelf te omarmen, maar als je de hoeveelheid zure oprispingen in Vlaanderen ziet, denk ik wel dat het een verantwoordelijkheid van de artiest is om die verkramping van de geest uit te dagen. De Italiaanse filosoof en politiek denker Antonio Gramsci zei honderd jaar geleden al dat we pessimistisch van geest mogen zijn, maar optimistisch van wil moeten zijn.” “Wat mij hielp om mijn eerste artistieke stappen te zetten, was de ruigheid van de Leuvense Vaartkom. In mijn tienerjaren zwierf ik samen met mijn broer Menno en vriend Jozef Wouters, nu een scenograaf, vaak door de leegstaande gebouwen rond de Molens van Orshoven (waar in 2021 maakleerplek opent, red.). Het was voor ons een goudmijn, want we vonden er lampen, ladders, tafels of foto’s die we konden gebruiken in onze eerste voorstellingen. Die speelden we dan in een lege ruimte daar of in OPEK, de opslagruimte van de douane die kort erna zou worden omgebouwd tot het Openbaar Entrepot voor de Kunsten. Het voelde fantastisch dat wij ons ding mochten doen op deze bric-à-brac-locatie, net voor er onder meer onder impuls van het Vaartopiaproject allerlei vernieuwingen zouden gebeuren.”

“On Saturdays, when I was a teenager, I used to help the dance teacher at Het Balanske, an activity centre near Leuven for people with disabilities. They seemed so infinitely giving, which can be problematic at times, but which is above all fascinating. I wanted to relive those memories, and that’s what led me to The Goldberg Variations, in which I shared the stage with Oskar Stalpaert, a dancer with Down’s syndrome, and the amazingly talented Audrey Merilus. I’m not trying to make a big statement here, but I’d say that diverse and even intergenerational performances show how different things can be. Saying that theatre is a place where we learn to embrace the other, and the other in ourselves, might be a cliché, but given the rising tide of bitterness in Flanders I think that we artists have a duty to defy anything that inhibits the mind. It was the Italian philosopher and political thinker Antonio Gramsci who said a hundred years ago that while the intellect may be pessimistic, the will must be optimistic.” “My forays into the arts were made easier by the dilapidation of Leuven’s old canal district. As teenagers, me, my brother Menno and my friend Jozef Wouters, now a scenographer, used to trawl through the empty buildings near the Molens Van Orshoven (where the maakleerplek opens in 2021 - ed.). What a goldmine! It gave us lamps, ladders, tables and photographs, which became props in our early shows. We would perform in some empty old space or the old customs warehouse that was later converted to the OPEK or Openbaar Entrepot voor de Kunsten. It felt incredible doing exactly as we pleased on that neglected old site, before all the new stuff started happening under initiatives like the Vaartopia project.”

MICHIEL VANDEVELDE

The Goldberg Variations, 2020 ↓

“Leuven staat verder dan grotere steden als Antwerpen of Gent in de ontwikkeling van een intelligent artistiek ecosysteem” Precarious Pavilions, 2019, Leuven ↓

CREATIVE AMBASSADORS

“In inspirerende steden zoals Zürich, waar ik veel werk, of Berlijn zie je hoe belangrijk het is vuile, anarchistische kunstplekken in hun eigenheid te laten. Je krijgt er het stimulerende gevoel dat je niet binnen de perken moet blijven en ze bezorgen zeker jonge makers minder stress dan extreem gereguleerde ruimtes waar vooraf vastgelegde criteria de creativiteit doodslaan.” “Ik denk met veel plezier terug aan het moment dat kunstenaar Pieterjan Ginckels en ik Leuvense jongeren skateboards gaven om de stad te trashen, alweer in de hoop het ruige de bovenhand te geven op het rigide. De actie paste in Precarious Pavillions, een project over architectuur in onze onzekere wereld dat ik cureerde in 2019. In die rol van curator gebruik ik graag het netwerk en de kennis die ik opbouwde om soms minder visibele kunstenaars een duw in de rug te geven.”

“LEUVEN IS AHEAD OF BIGGER CITIES LIKE ANTWERP AND GHENT IN DEVELOPING A SMART, ARTISTIC ECOSYSTEM”

Precarious Pavilions, 2019, Leuven ↓

“In inspiring cities like Zurich, where I sometimes work, and Berlin, you realise how vital it is to leave scruffy, anarchic art spaces as they are. They give you an exhilarating sense of being able to push the boundaries. For young makers especially, they induce less stress than the regulated venues, where predefined criteria can often stifle creativity.” “I have brilliant memories of the time when artist Pieterjan Ginckels and I handed out skateboards to kids in Leuven, and got them to trash the city - another way of raising the impromptu over the rigid. It was all part of a project I curated in 2019, Precarious Pavillions, on our uncertain world and its architecture. As a curator I love using my know-how and network to push low-profile artists into the limelight whenever I can.” “Leuven is ahead of bigger cities like Antwerp and Ghent in developing a smart, artistic ecosystem. There are establishments for every discipline: the STUK arts centre for dance, image and sound, the 30CC culture centre for theatre and other arts, Het Depot concert hall for music, and museum M for the visual arts. I think it’s smart to be non-competitive, and to adapt the structures to suit the artists’ domains. In addition, it provides artists with a roadmap for each discipline.”

MICHIEL VANDEVELDE

“Leuven staat verder dan grotere steden als Antwerpen of Gent in de ontwikkeling van een intelligent artistiek ecosysteem. Enerzijds bestaan er specifieke instanties voor specifieke disciplines: kunstencentrum STUK voor dans, beeld en geluid, cultuurcentrum 30CC voor onder meer theater, concertzaal Het Depot voor muziek en museum M voor beeldende kunst. Ik vind het slim om niet in concurrentie te treden en zo gericht omkadering te bieden aan kunstenaars binnen hun domein. Anderzijds kun je in elk van die disciplines een stappenplan doorlopen."

“Zo heeft de stad voor mijn parcours veel betekend. Toen ik onlangs Paradise Now (1968-2018) voor f ABULEUS maakte, werd de voorstelling door zoveel buitenlandse festivals opgepikt dat mijn zichtbaarheid enorm vergrootte. Het knoopt perfect aan bij hoe ik als kind begon. Na die eerste ervaringen kon ik via PREFAB, nu VAART!, praktische en professionele ondersteuning krijgen voor mijn eigen eerste voorstelling, om dan door te groeien naar STUK, waar ik nu nog vaak kom als maker én kijker. Het maakt het Leuvense kunstenlandschap zeer duidelijk en dankbaar, zeker voor beginners. In België zijn ons brein en creativiteit dé grondstoffen, dus het is slim om die te voeden.” “Ik zie veel toekomst in de jonge generatie. Sarah Bekambo bijvoorbeeld, een outspoken slam poet en mijn collega bij deSingel. Met haar negentien jaar is ze een opvallend jonge en intelligente programmator. Cultuurcentrum 30CC liet haar in haar thuisstad Leuven haar eerste stappen in het programmeren zetten als jongerencurator. De steun geldt niet alleen voor haar of voor mij. De generaties na ons studeren af en tonen hun werk in de Leuvense context waar ook voor hen alles begon. Het is mooi om zien hoe zo een keten van creativiteit ontstaat die nog maar moeilijk te breken valt.”

CREATIVE AMBASSADORS

“The city played a crucial part in my journey. Not long ago, when I made Paradise Now (1968-2018) for f ABULEUS, I got so much attention from the foreign festivals that my profile rocketed. It ties in perfectly with how it all started for me. I received practical and professional support for my first performance from PREFAB, which is now VAART!, before moving on to STUK, which I still visit as a maker and viewer. These things bring clarity to Leuven’s artistic landscape, and beginners are especially appreciative of them. In Belgium, brains and creativity are the raw materials, so we really ought to nourish them.” “As I see it, there’s a big future for the next generation. For people like Sarah Bekambo, for example, my colleague at deSingel and an outspoken slam poet. At nineteen she’s a remarkably smart and young programmer. Her spell as a youth curator for the 30CC culture centre in her home town of Leuven inspired her to make inroads into programming. So the support is there, and it’s not exclusive to her and me. Upcoming generations are leaving college and showing their work in the context of Leuven, where it all began for them. These new links are a joy to see, in a chain of creativity that I’m sure will hold strong.”

MICHIEL VANDEVELDE

Koken is mijn daad van liefde, soms zelfs van therapie

"COOKING IS MY ACT OF LOVE. SOMETIMES, IT'S EVEN THERAPEUTIC"

“

CREATIVE AMBASSADORS

FELICE

master chef

MILUZZI

topchef

“Jackson Pollock would be nothing if Michelangelo hadn't preceded him.” It was with exactly that attitude that Felice Miluzzi acquired his technical skills from some of the finest Michelin chefs in his homeland, Italy, before settling into his own style in Rossi, a restaurant of his own in Leuven.

“I was smitten with Leuven on that fateful day in 2007 when I came to meet a few friends. In the same way that I fell for my wife, years later, when she sat at a table in Rossi. Belgium is slightly surreal, but a lot less corrupt than Italy, and the people have a better sense of community. They are often well educated, but like the simple things in life. We get doctors and professors in the restaurant, and they are never difficult to please, in fact the opposite. They are always friendly, and happy to talk. With all these international folk in Leuven I'm always exchanging views with people from the US, China, Africa... I find it stimulating. It's a tiny city, but it has a big presence.”

“Er hing iets van magie in de lucht, die dag in 2007 dat ik vrienden kwam bezoeken in Leuven. Ik voelde me tot de stad aangetrokken zoals tot mijn vrouw, toen die jaren later in Rossi kwam tafelen. België is een surrealistisch land, maar wel één waar minder corruptie heerst dan in Italië en waar de burgers meer gemeenschapszin hebben. Zeker in Leuven zijn ze vaak hoogopgeleid, maar ze behouden een liefde voor eenvoud. De proffen en dokters die bij mij komen eten, doen nooit moeilijk, integendeel, ze zijn vriendelijk en gaan graag in gesprek. Door de vele internationale profielen in Leuven kan ik geregeld van gedachten wisselen met mensen uit de VS, China of Afrika. Dat werkt zeer stimulerend. Leuven is misschien een kleine stad, maar is groots van geest.”

FELICE MILUZZI

“Om te kunnen schilderen zoals Jackson Pollock moest Michelangelo hem voorgaan.” Vanuit die optiek leerde Felice Miluzzi eerst alle technische finesses bij de hoogst aangeschreven Michelinchefs in zijn geboorteland Italië, om vervolgens in zijn Leuvense restaurant Rossi tot zijn eigen essentie te komen.

“COOKING IS ABOUT FINDING THE PERFECT BALANCE, AND THAT USUALLY CALLS FOR TOTAL CONCENTRATION. BUT IT ALMOST SENDS ME INTO A TRANCE WHEN I GET IT RIGHT”

“Koken gaat om exact de juiste balans vinden en dat vraagt vaak opperste concentratie. Maar als het goed zit, raak ik bijna in trance”

—

°1980

— Attends the Rieti hotel school in Italy — Refines his skills in top restaurants such as three-star-chef Massimo Bottura’s Osteria Francescana in Modena — Joins Leuven's Rossi restaurant in 2007, buys it in 2011 and starts building his own clientele — Is named the best Italian chef in Belgium by Gault&Millau in 2017

BIO

— Opens his pasta workshop and trattoria in the same year, in De Smidse, the old Stella Artois smithy in the canal district

—

— Publishes his first cook book, The Ingredients of Rossi, with his wife Yue Gu in 2020

°1980

— Geniet zijn opleiding aan de hotelschool van Rieti in Italië — Verfijnt zijn kennis in topzaken als Osteria Francescana van driesterrenchef Massimo Bottura in Modena — Gaat in 2007 aan de slag in het Leuvense restaurant Rossi, koopt het in 2011 over en bouwt er zijn trouwe clientèle op

CREATIVE AMBASSADORS

— Wordt in 2017 door Gault&Millau uitgeroepen tot beste Italiaanse chef van België — Opent in datzelfde jaar zijn pasta-atelier en trattoria in De Smidse, een oude smederij van Stella Artois in de Vaartkom — Brengt in 2020 samen met zijn vrouw Yue Gu zijn eerste kookboek uit, The Ingredients of Rossi

“Ik ben altijd iemand geweest die de andere kant van de heuvel wilde zien. In mijn jeugd in Grotti (MiddenItalië, red.) was dat letterlijk zo: ik moest en zou de volgende vallei in om daar de hotelschool te ontdekken. Uiteindelijk dreef mijn eeuwige nieuwsgierigheid me alsmaar verder van huis – naar Rome, Modena, Pavia – en die eigenschap heeft me nooit meer verlaten. Het schrikte me niet af om in Leuven aan te komen met amper 300 euro en vanuit een kot aan het Hogeschoolplein een nieuw avontuur te beginnen.

Ik heb altijd nieuwe projecten nodig. Na drie weken verander ik in mijn restaurant Rossi het menu, anders wordt het me te saai. Ik bedenk telkens andere gerechten en put daarvoor uit een denkbeeldige box waarin ik mijn ervaring, liefde en fantasie heb gebundeld. Dat soort creativiteit zit in ieders DNA, geloof ik, maar de ene werkt er al harder mee dan de andere. Mij geeft het leven. Zelfs als ik slaap, blijf ik creatief. Ik heb de meest tot de verbeelding sprekende dromen.”

“I’m the sort of person who always wants to see what’s over the hill. And that is quite literally what I did when I was growing up in Grotti (Central Italy - ed). I had to explore the next valley, which is where I discovered the hotel school. As it happened, my insatiable curiosity kept leading me away from home – on to Rome, Modena, Pavia – and now it's just a part of my nature. I wasn't at all bothered about arriving in Leuven with 300 euro in my pocket, and venturing out from a new base camp, my flat on Hogeschool Square.

FELICE MILUZZI

I’m still looking for new projects. I change the menu in Rossi, my restaurant, every three weeks. I would soon get bored if I didn’t. I keep coming up with new dishes, pulling them from an imaginary box, into which I've poured my passion, my imagination and my experience. I'd say that everyone has that kind of creativity in their DNA, but some work harder than others to uncover it. It's what life is about for me. I’m always creative, even when I’m asleep. I have the most amazing dreams.”

“Soms komen mijn dromen ook uit. Dat ik creative ambassador in Leuven ben geworden, doet me bijvoorbeeld overlopen van trots. Ik, ambassadeur van deze stad waar ik me zo thuis voel, waar ze het straatbeeld zo mooi onderhouden en waar ze openstaan voor allerlei voorstellen. Het lijkt me bijvoorbeeld niet ondenkbaar dat het stadsbestuur wil meegaan in mijn idee om een sociaalcultureel restaurant te beginnen. We kunnen er met verschillende chefs verschillende culturen presenteren, de maaltijden laten klaarmaken door mensen met beperkingen die wij dan bijstaan, en plaats voor kunst en muziek voorzien. Ik wil er geen geld of roem voor – ik breng ook al jaren in de luwte eten naar Poverello (een organisatie voor mensen in nood, red.) – nee, ik wil iets doen waar alle Leuvenaars beter van worden. Ik heb zoveel van hen gekregen, nu wil ik iets teruggeven.”

CREATIVE AMBASSADORS

“Mijn klanten een warm gevoel geven is waar het voor mij elke dag om draait. Als ik een zeldzame keer een foutje maak in mijn keuken waardoor een klant niet tevreden is, kom ik daarna huilend thuis. Het raakt me in mijn ziel, want de zin van mijn leven is net om al kokend mensen gelukkig te maken. Het is mijn daad van liefde, soms zelfs van therapie. Wie gezond en lekker eet, voelt zich minder kwetsbaar of nerveus. Wie aan een warme tafel wordt uitgenodigd, voelt zich omarmd en gesterkt.”

“Some of my dreams come true. Because here I am, bursting with pride to be a creative ambassador for Leuven. Me, an ambassador for the city that became my adopted home! Where the streets are beautifully kept, and the people are open minded. It wouldn't be inconceivable if the city council were to go along with my idea of starting up a sociocultural restaurant. We would have chefs presenting different food cultures, employ people with disabilities in the kitchen, and give them every assistance, and devote space to music and the arts. I wouldn't accept payment or publicity for it – I’ve supported Poverello for a long time now (a charity for people in need - ed.) – no, I’d love to do something for the community as a whole in Leuven. They’ve been so good to me, and now I'd love to give something back.” “My day is about satisfying my customers. It happens rarely, but if something does go wrong in the kitchen, and a customer complains, I go home in tears. It's a total body shock, because the whole point of my life is to bring joy through food. Cooking is my act of love. Sometimes, it's even therapeutic. Good healthy food makes you feel stronger, less anxious. When someone invites you to eat it fortifies you. You feel a part of something.”

FELICE MILUZZI

CREATIVE AMBASSADORS

“Zo heb ik het thuis altijd gezien. Ik groeide idyllisch op, midden in de natuur. Op onze familieboerderij droeg mijn pappi nederigheid, hard werk en liefde voor de familie hoog in het vaandel, terwijl mijn mamma bij het ontbijt al nadacht over hoe ze de oogst ’s avonds kon klaarmaken en mijn nonna me leerde dat je altijd dat beetje meer moet geven om je gasten blij te maken. Ik, als opgroeiend kind, voelde: dat wil ik ook. In Rossi ga ik dus altijd bij mijn klanten langs om te horen of ze letterlijk en figuurlijk genoeg gekregen hebben. Als dat inderdaad zo is, groeit mijn zelfvertrouwen en mijn energie om het de volgende dag nog beter te doen. Daar kan geen Michelinster tegenop.”

↑ Een jonge Felice aan het werk in Italië / A young Felice at work in Italy

I always visit the restaurant tables and ask my guests if they are satisfied. And I mean that in every sense of the word. I grow in confidence when they are happy, and it gives me the energy to outdo myself the next day. No amount of Michelin stars can compete with that.” ↑ Felice & la nonna Gina

FELICE MILUZZI

“That's how it always was at home for me. I had an idyllic childhood, in the countryside. On the family farm pappi impressed on us the values of humility, hard work and family life, while at breakfast mamma was planning what to harvest for the evening meal, and nonna taught me always to be a little more generous with our guests. I sensed the importance of these things as I was growing up.

“In de driesterrenzaak Osteria Francescana wilde de chef me aan boord houden, maar ik kon er niet ontspannen genoeg koken. Mijn karakter past beter bij de familiale ambiance van Rossi. De perfectie van een bloemetje hier, een toefje daar bezorgt me grijs haar en maagpijn. Ik hou wel van luxe, maar die kan bij mij evengoed in eenvoud zitten. Een aardappel behandel ik met evenveel respect als truffel, look met dezelfde waardigheid als kreeft.

CREATIVE AMBASSADORS

En pas op, mijn gerechten lijken misschien simpel, maar ze vragen vaak een complexe voorbereiding. Zo stel ik een typische insalata pulpo patate samen uit terrine van gestoomde inktvis, gerookte aardappel en sorbet van ajuin. Het is ook minder moeilijk om met kreeft een fantastische pasta te maken dan alleen met peper en pecorinokaas. Dan gaat het om exact de juiste balans vinden en dat vraagt vaak opperste concentratie. Maar als het goed zit, raak ik bijna in trance.”

“They asked me to stay at the three-star Osteria Francescana restaurant, but I left for a more relaxed approach to cooking. The family atmosphere at Rossi is more in keeping with my character. All that three-star perfectionism was getting on my nerves. Don’t get me wrong, I love luxury, but there's luxury in simplicity. I respect my potatoes as much as my truffles, value my garlic as much as my lobster. And while my dishes may look simple, they’re often far from easy to prepare. For instance, I’ll plate up an insalata pulpo patate from a terrine of steamed squid, smoked potato and onion sorbet. An incredible pasta is far easier to make with lobster than pepper and pecorino cheese. It's about finding the perfect balance, and that usually calls for total concentration. But it almost sends me into a trance when I get it right.”

“Elk detail telt. Ik vertrek van de beste, liefst biologische producten, bereid die op precies de juiste temperatuur, met precies de juiste hoeveelheid zout. Het gerecht komt op een bord in een simpele, maar doordachte vorm, aan tafel gebracht door een hartelijke ober terwijl op de achtergrond mooie muziek weerklinkt. Die algemene kwaliteitsstandaard dag na dag aanhouden is het moeilijkste aspect van mijn job, maar wel de reden, geloof ik, dat Rossi na al die jaren nog springlevend is. Traag maar bewust heb ik geprobeerd telkens dat beetje beter te worden. Ik heb alsmaar meer durven weglaten om zo tot een essentie te komen.” “Ik heb het gevoel dat ik in Leuven de gastronomische kaart mee heb hertekend. Toen ik in 2007 begon, hadden Italiaanse restaurants hier alleen maar ossobucco en escalope op het menu. Ik ben blij dat ik het risico genomen heb om daarvan af te wijken met een verfijndere keuken, het werpt nu zijn vruchten af.”

“The gastronomic map of Leuven has been rewritten, and I may have been instrumental in that. When I started in 2007, ossobucco and escalope were as exotic Italian menus got in Leuven. Stepping away from that, with a more refined cuisine, was a risk. But I'm glad I took it, and it's paying off.”

FELICE MILUZZI

“Every detail counts. I select the finest produce, organic preferably, and prepare it at just the right temperature, with just the right seasoning. The presentation is simple but well thought out, and the dish is brought to you by a friendly waiter. Beautiful music plays in the background. Maintaining that overall quality, day in, day out, is the hardest part of the job. But it's definitely the reason, I'd say, why Rossi is still relevant after all this time. I’ve tried, gradually, and very deliberately, to make improvements. And I’ve gone for the 'less is more' approach, by stripping things down to the essentials.”

CREATIVE AMBASSADORS

“Ik mag mijn klanten dan wel een stuk gastronomische traditie meegeven, dit blijft de 21ste eeuw. Daarom ben ik zo blij met de bekroning van Leuven tot Europese Hoofdstad van Innovatie”

“ALTHOUGH I SHARE SOME OF MY CULINARY TRADITION WITH MY CUSTOMERS, THIS IS STILL THE 21 ST CENTURY. THAT'S WHY I WAS SO PLEASED WITH LEUVEN'S EUROPEAN CAPITAL OF INNOVATION AWARD”

“In al die jaren liet ik me nooit afleiden door anderen, maar volgde ik mijn eigen weg. Die begint sowieso bij de traditie. Ik heb een grote collectie kookboeken met onder andere de Grande enciclopedia illustrata della gastronomia, gekregen toen ik werkte in sterrenrestaurant Al Mulino in Pavia, maar ook tal van regionale culinaire bijbels. Bovendien raadpleeg ik mijn familieleden voor aloude recepten. Ik begrijp de chefs niet die esthetisch perfecte dingen op tafel brengen zonder dat er een logica achter zit. Alleen op de traditie bouw je de toekomst. Om te kunnen schilderen zoals Jackson Pollock moest Michelangelo hem voorgaan.”

“In all that time I've never let anyone distract me, and I've followed my own path, which is rooted in tradition. I have a vast collection of cookbooks, and it contains things like Grande enciclopedia illustrata della gastronomia, which I got while working at the Al Mulino Michelinstarred restaurant in Pavia, and countless regional culinary bibles. I also ask my family for old and traditional recipes. I'm not really sure what chefs are trying to achieve when they serve aesthetically perfect dishes with no real logic behind them. Tradition is the only solid foundation for the future. Jackson Pollock would be nothing if Michelangelo hadn't preceded him.” “My travels with my wife Yue are inspiring, because we combine our shared love of food with trips to museums. I was really impressed with the MoMA in New York, but for composition and colour I get just as much inspiration from Dirk Janssens, an artist here in Leuven. When I walked into his studio, which is just around the corner from Rossi, I was struck by how similar we are, in that he isn't in it for the money but works with undiluted passion. The rest follows on from that.”

“De beste inspiratie vind ik tijdens reizen met mijn vrouw Yue, waarin we onze gedeelde passie voor eten combineren met bezoeken aan musea. MoMA in New York vond ik zeer indrukwekkend, maar ik voel me evenzeer in mijn kleurgebruik of compositie gestimuleerd door een lokale artiest als Dirk Janssens. Toen ik de eerste keer over de vloer kwam in zijn studio om de hoek van Rossi voelde ik direct dat hij, net als ik, niet werkt voor het geld, maar uit onversneden passie. Daaruit volgt al de rest.”

FELICE MILUZZI

CREATIVE AMBASSADORS

↓ Felice met zijn vrouw Yue Gu / Felice and his wife Yue Gu

“Heel belangrijk voor mij is meebouwen aan een Leuvense micro-economie. Daarom is Beenhouwerij Rondou bijvoorbeeld mijn vaste vleesleverancier. Daarnaast vertrek ik altijd van de seizoenen en wat de grond op een gegeven moment biedt. Alleen zo kan ik de sustainable chef worden die ik wil zijn. Want ik mag dan wel vinden dat we de traditie moeten kennen en mijn klanten een stuk gastronomische cultuur meegeven – ik vertel ze bijvoorbeeld waarom ze in Milaan risotto met saffraan maken – dit blijft de 21ste eeuw. Daarom ben ik zo blij met de recente bekroning van Leuven tot Europese Hoofdstad van Innovatie en met alle initiatieven die het bestuur neemt om een groenere stad te worden.”

“For me it's really important to contribute to building a micro-economy in Leuven. By way of example, I buy my meat from Rondou, a local butcher. My menu is always inspired by the seasons, and by what the soil has to offer at the time. How else can I claim to be a sustainable chef? It's my belief that we should be aware of our traditions, and I share a little of my culinary culture with my customers – I’ll tell them why we put saffron in our risotto in Milan – this remains the 21st century. That's why I’m so pleased with Leuven's European Capital of Innovation Award and the council's initiatives to make the city greener.”

Ik had ook het geluk de juiste mensen tegen te komen, zoals mijn vrouw. Voor mijn 40ste verjaardag schreef ze ons eerste kookboek en achter de schermen geeft ze veel advies. Zo leert ze me om meer te appreciëren wat ik heb. Ik wil altijd verder en hoger, maar de voorbije jaren was het daardoor alleen maar werken, werken, werken. Sinds de lockdowns – hoe moeilijk die ook zijn – let ik meer op mijn gezondheid, ga ik mountainbiken in de bossen rond Leuven en onderhoud ik een ander, maar misschien nog intenser contact met mijn klanten.” “Ik ben ooit begonnen met één afwasser en één ober, maar intussen heb ik een team van twaalf. Dat is ook nodig met twee locaties: Rossi in het hart van de oude stad en Trattoria in De Smidse vlakbij de Vaartkom. Het spel met contrasten maakt het interessant, want in Rossi speel ik onze simpele ambiance uit tegen de gesofisticeerde keuken – traditie in evolutie, weet je wel – terwijl in de trattoria net het omgekeerde gebeurt: in een zeer modern decor breng ik gerechten van mijn mamma en nonna of uit een van die regionale kookbijbels. Ik hou al die verschillende bordjes alleen maar in de lucht dankzij de onvoorwaardelijke steun van mijn vrouw en dat onmisbare team. Ik beschouw ze als familie, zonder wie dit allemaal niet mogelijk was geweest. De bekroning van Gault&Millau droeg ik aan hen op en ook het ambassadeurschap is een pluim op onze gezamenlijke hoed.”

“Before I came here, and decided to stay, all I knew about Belgium was beer, chocolate and high density of restaurants. It had never occurred to me that I might live and work outside Italy, but I’m glad that my curiosity and ambition got the better of me. I’ve had the good fortune to bump into the right people, such as my wife. She wrote our first cookbook for my 40th birthday, and she gives me lots of good advice behind the scenes. She teaches me to appreciate the things I’ve got. I've always wanted to push further, and reach higher, but all I did in the end was work, work, work. Since the lockdowns were introduced – difficult as they are – I’ve started thinking about my health. I go mountain biking in the woods around Leuven, and I have a different, although no less intense, contact with my customers.” “When I started we had one dishwasher and one waiter, but now we're a team of twelve. I suppose it stands to reason, given our two locations: Rossi in the heart of the old town and Trattoria in De Smidse near the canal district. The contrast in styles is what makes it interesting. In Rossi it’s all about sophisticated cuisine in a simple atmosphere – this evolving tradition, remember – whereas in Trattoria it's exactly the opposite: recipes handed down from my mamma and nonna, or taken from one of the regional cookery bibles, served in an ultra-modern décor. I wouldn't be able to keep the plates spinning without the unconditional support of my wife and our indispensable team. I think of them as family and realise that without them none of this would be possible. I dedicated our Gault&Millau award to them, and, as for the ambassadorship, well that's a feather in all our caps.”

FELICE MILUZZI

“Bier, chocolade en het enorme aantal sterrenrestaurants per capita: dat was alles wat ik over België wist toen ik besliste om hier te blijven. Ik had nooit gedacht dat ik buiten Italië zou werken en wonen, maar ik ben dankbaar dat mijn ambitie en nieuwsgierigheid me in beweging hebben gezet.

CREATIVE AMBASSADORS

“

Het liefst van al koppelen we oude ambachten aan

de modernste technologie,

“WE LOVE TAKING OLD, TRADITIONAL SKILLS AND MARRYING THEM TO THE LATEST TECHNOLOGIES, BECAUSE THE RESULTS ARE UNCONVENTIONAL”

DMOA ARCHITECTEN

buiten de lijntjes kleurt

“

waardoor het resultaat

architectenbureau

DMOA

CREATIVE AMBASSADORS

DMOA

architectural firm

Op de gevel van hun kantoor staat het: ‘Made with love, muscles & mud’. DMOAarchitecten doen inderdaad niets zonder te volharden of hun eigen handen vuil te maken. Hun vluchtelingenshelters bouwden ze zelfs in tropische wouden en in conflictgebieden. De beloning zit hem in het geluk van bewoners en een regen aan prijzen.

We are still driven by that push to innovate. Most of all, we love taking old, traditional skills and marrying them to the latest technologies, because the results are unconventional. Take the wall of our office, KRUUL, for instance. We used the ancient technique of mud compaction, but added cement and stainless-steel reinforcement to create an extremely thin wall, fifteen metres high, in a wonderful, natural colour. We also got together with KU Leuven to build a giant, interactive xylophone into the wall. This MUURmelaar seems to encourage social cohesion in the neighbourhood, and it attracts tourists, even a few mindful joggers. They stand there listening, with their eyes closed.”

“Aan KU Leuven waren we geen geweldige studenten omdat we minder bezig waren met de lessen dan met onze eigen creatieve ideeën”, glimlacht Benjamin. “Zo herinner ik me een opdracht waarbij Matthias en ik bijna geen tijd in ons ontwerp staken, maar dat wel weergaven in de coolste, allernieuwste 3D-modellen. Die innovatieve drive is nog altijd ons uitgangspunt. Het liefst van al koppelen we oude ambachten aan de modernste technologie, waardoor het resultaat buiten de lijntjes kleurt. Neem nu de gevel van ons kantoor, KRUUL. Daarvoor baseerden we ons op de aloude techniek van gestampte aarde, maar door cement toe te voegen en een speciale inox-wapening te gebruiken, realiseerden we een hele dunne, maar vijftien meter hoge muur in een mooie, natuurlijke kleur. Bovendien bouwden we in samenwerking met KU Leuven een reuzegrote, interactieve xylofoon in onze gevel in. De MUURmelaar blijkt niet alleen bevorderlijk voor de sociale cohesie in de buurt, hij trekt ook toeristen en zelfs mindful joggers aan. Die staan dan tien minuten met hun ogen dicht te luisteren.”

DMOA ARCHITECTEN

“We were never the best students at KU Leuven because we were more into our own creative ideas than the actual lectures”, says Benjamin with a grin. “On one assignment I remember Matthias and I spending hardly any time on our design, and just rendering it in the coolest but very latest 3D models.

The DMOA office bears the inscription: ‘Made with love, muscles & mud’. Architects, then, who don't mind getting their hands dirty, and do what it takes to get a job done. They’ve even constructed refugee shelters in tropical forests and conflict zones. They get their satisfaction from seeing the happiness on the residents’ faces, and from the prizes that come raining down on them.

CREATIVE AMBASSADORS

“Projecten met maatschappelijke impact dagen ons het meest uit, maar als ze een succes worden, is de voldoening des te groter”

DMOA ARCHITECTEN

“PROJECTS WITH SOCIETAL IMPACT PRESENT THE BIGGEST CHALLENGE, BUT OFFER THE GREATEST SATISFACTION WHEN THEY TURN OUT TO BE A SUCCESS”

BIO

—

°2009

— Gesticht door Benjamin Denef (°1978) en Matthias Mattelaer (°1975), allebei opgeleid als ingenieur-architect aan KU Leuven — Krijgt de Jo Crepain Award 2019 voor meest innovatieve architectenbureau — Behaalt met zijn vooruitstrevende Stamp Window de Schrijnwerk Award 2010 — Is met zijn Corten House finalist in de Staalbouwwedstrijd 2014 — Wint met de Maggievluchtelingenshelter de Henry van de Velde Award 2016, de Belgian Building Award 2018 en wordt beste humanitaire innovatie van 2019 op het innovatiefestival van de Dutch Coalition for Humanitarian Innovation in Amsterdam — Illustreert in 2017 zijn technische en esthetische kunnen met KRUUL, zijn eigen kantoorgebouw vlakbij de Naamsepoort in Leuven – de ingebouwde xylofoon krijgt de Media Architecture Award 2018, het hele gebouw de BIS Architectuurprijs 2019

—

°2009

— Founded by Benjamin Denef (°1978) and Matthias Mattelaer (°1975), both of whom studied architectural engineering at KU Leuven — Wins the Jo Crepain Award 2019 for most innovative architectural firm — Wins the Schrijnwerk Award 2010 (for joinery - ed.) for its progressive Stamp Window

CREATIVE AMBASSADORS

— Reaches the final of the Steel Construction competition in 2014 for the Corten House — For the Maggie refugee shelter, wins the Henry van de Velde Award 2016 and the Belgian Building Award 2018, and is named best humanitarian innovation of 2019 at the innovation festival of the Dutch Coalition for Humanitarian Innovation in Amsterdam — In 2017, demonstrates its technical and aesthetic abilities through KRUUL, its own office building near Naamsepoort, Leuven – the inbuilt xylophone takes the Media Architecture Award 2018 and the building as a whole wins the BIS Architecture Prize 2019

↑ Corten House, Kontich

“Soms bezorgen onze ideeën ons slapeloze nachten, hoor. Zo zag ik onze keuze voor gestampt beton op een gegeven moment niet meer zitten omdat het technisch te complex was. Maar dan benadrukte Matthias hoe schoon het zou zijn en probeerde ik het toch verder uit te vlooien. Toen ik nog alleen een bureau had, liet ik de zaken sneller voor wat ze waren, maar met twee blijf je elkaar triggeren. Dat gebeurde ook bij het Corten House, een van onze internationaal meest bekende ontwerpen dat zelfs The Wall Street Journal haalde. We gaven de voorkeur aan verticale cortenstalen lamellen, ook al betekende dat dat we speciaal een grotere loods moesten bouwen waarin de ambachtsman

The same thing happened on the Corten House, one of our most internationally renowned designs, which even made it into The Wall Street Journal. We wanted vertical corten-steel panels, even if that meant building a bigger warehouse just so

Zo zit er achter elk project een lijdensweg, maar die overgieten we met de saus van onze volharding. We combineren onze wetenschappelijke inzichten en ons logisch denken met onze liefde voor de job en diplomatische kwaliteiten. Daardoor wisten we laatst een man te overtuigen het bezwaar in te trekken dat hij had aangetekend tegen een voor ons belangrijk cohousingproject. We botsen continu op dat soort moeilijkheden, maar schuwen ze niet om van de stad een toffere plek te maken.”

the craftsman could custom make them. He was a brilliant smithy, but he took a lot of convincing, every day, to stick with this complex project. So, every project can be an agonising journey, but we soothe the pain with the balm of perseverance. And we combine our science and logical thinking with a love of the job and a little diplomacy here and there. Such as when we managed to persuade a man to withdraw his objection to a co-housing project that was actually very close to our hearts. We run into these difficulties all the time, but we don't let them stop us from making the city an even cooler place.”

DMOA ARCHITECTEN

“Mind you, our ideas get us into a pickle sometimes. I remember wanting to give up, at one point, on compacted concrete, because of the technical complexities involved. But then Matthias went on and on about how beautiful it would look, so I tried figuring it out. When I worked alone I was probably more willing to accept defeat, but you trigger each other when there are two of you.

zijn maatwerk kon doen. Hij was een briljante smid, maar had dagelijks heel wat overtuiging nodig om dit complexe project te willen uitvoeren.

“Leuven geeft blijk van een creatieve schwung”, zegt Matthias, die in 2014 na dertien jaar in Antwerpen te hebben gewoond terugkeerde naar de stad van zijn alma mater. “Toen wij hier in de jaren 90 studeerden, was het alleszins qua gedurfde architectuur vrij doods en ontbrak het aan creatieve hubs zoals De Hoorn of hippe horeca zoals Bar Stan. De laatste jaren groeit er gelukkig een sterke, creatieve scene. In tijden waarin geld zo’n dominante rol speelt, moet die scene zuurstof – lees: middelen en kansen – krijgen, in de eerste plaats van het beleid. Het Leuvense stadsbestuur staat alleszins open voor innovatieve projecten. Een mooi voorbeeld is HAL 5, een historische spoorweghal waar nu plaats is voor buurtevenementen, lokale horeca, sport & spel en duurzame ondernemingen.

Het is een idee van heel wat partners, onder wie Miss Miyagi, een out of the box denkend bureau voor stadsontwikkeling en vastgoed, dat ingaat tegen zielloze projecten van bouwontwikkelaars. Recent haalden ze via crowdfunding geld op voor een nieuw fonds waarmee ze leegstaande monumenten weer publiek toegankelijk willen maken. In HAL 5 mag ook de burger participeren, waardoor die zich betrokken voelt en je tot verrassend positieve resultaten komt. Het stadsbestuur ondersteunt dat expliciet en zet nu ook zijn schouders onder een gloednieuwe podiumkunstensite in de historische benedenstad. Daar kijk ik zeer naar uit. Nog interessant zijn de plannen voor maakleerplek, een open werkplaats aan de Vaartkom waar de ruimtelijke vernieuwing op kruissnelheid begint te komen. We kunnen alleen maar hopen dat de stad blijft beseffen hoeveel talent de eigen architectenbureaus hebben. Er zijn echt geen buitenlandse topontwerpers nodig om Leuven op de kaart te zetten.”

CREATIVE AMBASSADORS

“Leuven has some creative oomph”, says Matthias, who came back to the city of his student days in 2014 after thirteen years in Antwerp. “When we were students here in the 90s, the place wasn't exactly bristling with fearless architecture. Creative hubs like De Hoorn and hip eateries like Bar Stan didn't exist. But in recent years a vibrant, creative scene has emerged. That scene deserves oxygen - in the shape of resources and opportunities - especially these days, when money dominates, and local policies should be the first to provide it. Leuven city council certainly embraces innovative projects. HAL 5 is a prime example. It was an old railway shed, but now it hosts neighbourhood events and offers space for local hospitality ventures, sports and games and sustainable businesses. There were lots of partners behind the idea, including Miss Miyagi, a blue-sky thinker, property development agency and opponent of soulless city

developments. They recently crowdfunded the capital needed for a new project to re-open empty monuments to the general public. HAL 5 equally welcomes citizen participation, which creates a sense of engagement and can lead to some surprisingly positive results. The city council has voiced its support for this kind of initiative and thrown its weight behind a brand-new theatre complex in the historic city centre. I’m really looking forward to that. There are also some interesting plans for the maakleerplek, an open workspace in the canal district, where the process of urban renewal is beginning to gather pace. We can only hope that the council is aware of just how much talent we have here in the city's native architectural firms. They needn't look to top foreign designers to put the city of Leuven on the map.”

DMOA ARCHITECTEN

↓ KRUUL, Leuven

CREATIVE AMBASSADORS

“Deze stad evolueert gestaag, maar beredeneerd”, bevestigt Benjamin, die er geboren en getogen is. “Zo’n doordachte aanpak die leidt tot kwalitatieve resultaten is misschien eigen aan een stad vol kritische hoogopgeleiden. Het Leuvense publiek is er één dat je moet veroveren. Dat heb ik vaak gemerkt toen ik optrad met mijn partyband, maar het speelde ook toen we ons kantoor bouwden. Met KRUUL bogen we een ministadskanker, een driehoekig perceeltje dat niemand wou, om tot een project dat Leuven en zelfs Vlaanderen nu als voorbeeld gebruikt. Door de moerassige grond moesten we op palen funderen, maar we maakten van de nood een deugd door er geothermische sondes in te steken die energie uit de grond trekken. KRUUL stoot bovendien niets uit en heeft ramen in duurzaam kastanjehout.

Velen hadden schrik van zo’n gewaagd ontwerp met een stoep die deels werd ingeruild voor wilde bloemen, maar nu bellen er bijna dagelijks mensen aan om ons proficiat te wensen. Het geeft veel voldoening dat Leuvenaars ons gebouw omarmen, en daarop willen we voortborduren. De laatste vijf, zes jaar kiezen we onze werven bewust zoveel mogelijk in en rond deze stad. We hebben ervoor gekozen van hieruit te werken, dus halen we de lokale banden graag aan. Onze boven- en benedenverdieping verhuren we ook als eventruimte. De hele culturele en creatieve scene is hier al langsgekomen, wat hopelijk kan bijdragen tot mooie kruisbestuivingen.”

“This city is evolving steadily, and with a purpose”, agrees Benjamin, who was born and bred here. “Perhaps a steady pathway to excellent results is what you would expect of a highly educated and discerning city population. The people of Leuven are hard to win over. Something I learned when I used to play here with my cover band, but it was no different when we built our office. KRUUL was a project in which we turned an eyesore, a triangular plot of land that nobody else wanted, into a building that Leuven, and even Flanders, now use as a shining example. We had to sink piles into the marshy ground, but we made a virtue of necessity by inserting geothermal probes to draw heat energy from the land. KRUUL is a zero emissions building, and the window frames are made from sustainable chestnut.

A lot of people were worried by the bold design and the idea of turning part of the footpath over to wildflowers, but now we get congratulations nearly every day. Seeing the people of Leuven embrace our building gives us a huge sense of satisfaction, and we want to build on that. In the last five or six years, we have deliberately chosen sites in and around the city. We have decided to base ourselves here, so we are happy to strengthen local ties. We also hire our top and bottom floors out for events. Just about everyone from the cultural and creative scene has been down, which should lead to some nice crossovers with any luck.”

DMOA ARCHITECTEN

↑ Interieur van KRUUL / Interior of KRUUL →

CREATIVE AMBASSADORS

↓ Maquette Maggie Shelter

“Als we als creative ambassador de kans krijgen om voorstellen voor de stad te lanceren, gaan we ons daar met volle goesting op smijten”, lacht Matthias. “Ik denk spontaan aan een audiowandeling door de Expo 58-bungalows in de tuin achter KRUUL. In afwachting van hun afbraak zouden we er via een auditieve wandeling verwondering kunnen opwekken bij het publiek. We zouden ook met plezier een post-coronapaviljoen in de stad bouwen, waar we Leuvenaars weer samenbrengen.

“If being creative ambassadors gives us an opportunity to propose plans for the city, we’ll throw everything we've got into it”, says Matthias with a laugh. “Off the bat, I’m thinking of an audio walk through the Expo 58 bungalows in the garden behind KRUUL. It would make an amazing story for an audio walk, which the public could enjoy before the bungalows are demolished. We would also love to build a post-coronavirus pavilion in the city, where the people of Leuven could congregate.

Architectuur biedt niet dé oplossing voor sociale segregatie, maar onze ontwerpen kunnen er wel naar streven álle lagen van de bevolking aan te spreken. In die zin vind ik ons vak soms emotioneel omdat we mee het geluk bepalen van bewoners en burgers. In de eerste tien jaar van ons bureau focusten we vooral op woningbouw, iets wat we met veel liefde voor detail zullen blijven doen, maar sinds een paar jaar hebben we ons herijkt. Onder andere met de oprichting van een vzw voor humanitaire projecten leggen we nu meer nadruk op ontwerpen met een sociale insteek of maatschappelijke impact. Die dagen ons het meest uit, maar als ze een succes worden, is de voldoening des te groter. ”

Architecture doesn't hold the answers to the problem of social segregation, but our designs can at least be of service to every layer of the population. That's why I find the job emotional at times, because in some ways we affect the happiness of residents and citizens. We focused on housing in our first ten years, and continue to do so, with a lot of care for the details, but we have re-evaluated the situation in recent years. A new NPO for humanitarian projects is one way we have found to shift the emphasis to socially responsible designs and projects with societal impact. They present the biggest challenge, but offer the greatest satisfaction when they turn out to be a success.”

“Ik heb een haat-liefdeverhouding met onze Maggie Shelters”, bekent Benjamin. “We zijn ermee begonnen op vraag van een bevriende hulpverlener, die ons aanspoorde niet alleen voor the happy few te ontwerpen, maar ook te denken aan vluchtelingen in kampen. Daar mogen ze niet bouwen met cement en beton, dus gingen wij experimenteren met wanden die je bijvoorbeeld kunt opvullen met zand. Het gaat weer terug op een oud ambacht, maar combineert dat met een innovatieve bouwdoostechniek. Wat met een wild idee begon, won direct de grootste Vlaamse designprijs, de Henry van de Velde Award. Daarna wilden we een grootschalig project met de VN in gang zetten, maar die vonden ons toch een te klein en onbekend bureau. Net zoals met partners die aarzelen of schrik hebben, doen we het in zo’n geval gewoon zelf. We trekken onze laarzen aan en maken onze handen vuil.

“The Maggie Shelters are a love-hate thing for me”, admits Benjamin. “We got into it through an aid worker and close friend of us, who urged us not to design everything for ‘the happy few’, but to spare a moment's thought for the people in refugee camps. You can't use concrete or cement there, so we started experimenting with sand-filled walls. Once again, it's a traditional skill, only we combined it with an innovative kit system. So what began as a wild notion scooped the biggest design prize of them all here in Flanders, the Henry van de Velde Award. With that behind us, we approached the UN to set up a large-scale project, but they didn’t think we were big enough, or well enough established. So we did what we always do when a partner dithers or bails out. We go ahead anyway, and do it ourselves. We roll up our sleeves, and we get our hands dirty.

DMOA ARCHITECTEN

CREATIVE AMBASSADORS

↓ Maggie Shelter, vluchtelingenkamp, Kenia / Maggie Shelter, refugee camp, Kenia

Zo’n sprong in het diepe gaat natuurlijk niet zonder stress. Onze eerste Maggie bouwden we tussen tropische slangen en vliegen in de brousse van Kameroen, zonder elektriciteit. Tijdens onze tweede missie naar Irak waren we bezorgd omdat we samen met vrijwilligers afreisden naar een gebied vlakbij Mosul, waar toen veel IS-strijders ondergedoken zaten. En onlangs bouwden we een duurzame school in Kakuma, een vluchtelingenkamp in Kenia, waar we om veiligheidsredenen in een gated community moesten verblijven. Op die afgelegen locaties botsten we af en toe op technische problemen die we dan slim moesten oplossen. Zo kochten we eens rieten matten op een lokale, Keniaanse markt om kleine aanpassingen aan de Maggie-wanden netjes weg te werken. Foutjes creatief aanpakken leidt vaak tot nog leukere resultaten. Die overtuiging past bij ons verregaande optimisme. Daardoor geloven we er nu ook heel sterk in dat we onze Maggies in de plaats van klascontainers aan Vlaamse scholen kunnen verhuren zodat ze daarna naar ontwikkelingslanden kunnen.”

We ran into the occasional technical problem when we were out at these remote locations and had to find clever ways to resolve them. Once we bought reed mats from a local market, and used them as a neat finish to our adjustment of the Maggie's walls. Being creative about correcting your mistakes often leads to even better results. In fact, it comes with the territory when you're an unmitigated optimist. We strongly believe that our Maggies could be hired to Flemish schools, instead of classroom containers, before eventually finding their way to the developing countries.”

DMOA ARCHITECTEN

It was a leap into the unknown, and it wasn't without its hardships. We built our first Maggie in the Cameroon jungle, without electricity, surrounded by flies and poisonous snakes. On the second mission, to Iraq, we were concerned when we had to take a group of volunteers to an area near Mosul, where a lot of IS fighters were hiding out. And, not long ago, we built a sustainable school in Kakuma, a refugee camp in Kenya, where we had to stay in a gated community for our own safety.

“A BUILDING CAN BE VERY PLAIN ON THE OUTSIDE, WHILE THE MATERIALS AND THE INCIDENCE OF LIGHT ON THE INSIDE ARE SHEER POETRY. THAT'S THE POWER OF ARCHITECTURE”

“Wij zijn open geesten die continu verbindingen leggen: tussen ambacht, wetenschap, kunst, maatschappelijk weefsel”, zegt Matthias. “Net dat allemaal samenbrengen is het prikkelende aan ons vak, en iets waarin we met de jaren beter worden. Ik geloof dat de meeste mensen met een creatieve aanleg geboren worden, maar die moeten ze daarna blijven cultiveren. Het is bewezen dat als je dat doet er letterlijk meer verbindingen tussen neuronen ontstaan. Benjamin vergelijkt het graag met muscle memory waardoor getrainde voetballers op den duur blindelings in de winkelhaak schieten. Ook wij zijn het intussen zo gewoon om associaties te maken dat we alsmaar sneller een helikopterzicht op problemen krijgen en mogelijke oplossingen identificeren.

CREATIVE AMBASSADORS

“We are an open-minded bunch”, says Matthias, “and we are always finding connections between craftsmanship, science, art and society. Bringing it all together is what makes the job exciting, and we’ve been getting better at it over the years. I believe that most people are born with creative ability, but you have to cultivate it. And it has been proven that when you do, your brain literally creates more neural connections. Benjamin says it's like muscle memory, like trained footballers automatically turning and shooting for the top corner. In the same way, we have become so used to making mental associations that we can picture the problem from above and come up with solutions rapidly. The difference between us is that when Benjamin is in the thick of the action his creativity is lightning fast, and he switches easily between the gears, whereas I need time and space to find my best ideas. Sometimes I will go home to mull a problem over, and to read up on all kinds of subjects, from history to maths. That open-mindedness is what sparks my creativity. Over the years, Benjamin and I have come to complement each other better. We have put a great team together. Most of our people have been here for eight years or more. They are very loyal colleagues, usually people from Leuven, and we encourage them not to get caught up in that underdog mentality so typical of Flemish Brabant. Or is it the case that all creative minds spend half the time doubting their abilities?”

Het verschil is wel dat Benjamins creativiteit 100 per uur gaat als hij midden in de actie zit, dan kan hij heel snel schakelen, terwijl ik tot mijn beste ideeën kom als ik tijd en ruimte krijg. Ik trek me graag af en toe thuis terug om na te denken en te lezen over heel verschillende onderwerpen – van geschiedenis tot wiskunde. Die openheid van geest maakt mij creatief. Met de jaren zijn Benjamin en ik alsmaar complementairder geworden. We verzamelden ook het juiste team rond ons. De meerderheid van onze mensen is al acht of meer jaren bij ons. We werken dus met zeer loyale, veelal Leuvense collega’s en moedigen hen zoveel mogelijk aan niet te blijven steken in de typisch VlaamsBrabantse underdogmentaliteit. Of is het eigen aan creatievelingen dat die de helft van de tijd twijfelen aan hun eigen kunnen?”

“Een gebouw ziet er soms heel sober uit, maar binnenin is de lichtinval en het materiaalgebruik zo bijzonder dat het poëzie wordt. Dat is de sterkte van architectuur”

DMOA ARCHITECTEN

“Soms moeten we lang broeden”, vertelt Benjamin. “Ons recentste kapelproject in Tielt is daar een goed voorbeeld van. We hadden die bekende, mooie ruïne in het West-Vlaamse poldergebied kunnen renoveren voor de privémarkt, dat was financieel minder risicovol geweest, maar we wilden zo’n publiek icoon publiek houden. Daarom zetten we er een Escheriaanse betonnen buitentrap tegen die leidt naar een terras van waar elke fietser of wandelaar kan uitkijken over het omliggende landschap.

CREATIVE AMBASSADORS

Dat soort poëtische projecten houdt ons gemotiveerd, niet onbelangrijk in een sector waarin rendabel werken niet altijd evident is. Voor creativiteit wordt nog altijd niet gemakkelijk correct betaald. Maar als we voelen dat we iets met een positieve impact gebouwd hebben, houdt ons dat gaande.”

“We ervaren die impact zelf nog graag”, zegt Matthias. “Afgelopen zomer toerde Benjamin met zijn vriendin langs gebouwen van de Zwitser Peter Zumthor, die voor ons allebei een inspiratiebron blijft. Hij denkt lang na over zijn ontwerpen, maar slaagt erin je daarmee volledig in vervoering te brengen. Zo ziet zijn Bruder Klaus Feldkapelle in de Duitse Eifel er heel sober uit, maar binnenin is de lichtinval en het materiaalgebruik zo bijzonder dat het poëzie wordt. Ikzelf kreeg deze zomer een enorme kick in de Notre Dame du Haut, Le Corbusiers bekende bedevaartkapel bij Ronchamp. Hij was een man die het vak al doende leerde en het uitoefende met zo veel creativiteit en zin voor vernieuwing dat zijn gebouwen nog altijd diep ontroeren. Dat is de sterkte van architectuur.”

Grafisch dossier

“Sometimes we have to brood on things”, Benjamin tells us. “Our recent chapel project in Tielt is a good example. It is a well-known and beautiful ruin in the polder area of West Flanders, and we were in a position to renovate it for the private market, which would have been financially less risky, but we wanted to preserve it as a public icon. For that reason, we placed a concrete, Eschereseque staircase outside, leading up to a terraced area, from which walkers and bikers would be able to look out across the surrounding landscape. These poetic projects is what keeps us motivated, an important consideration in a sector where it's not always clear where the profit lies. We don't always get paid as we should for our creativity. But that sense of having built something with a positive impact is enough to keep us going.”

“We still like feeling that kind of impact ourselves”, says Matthias. “Last summer Benjamin and his girlfriend sought out buildings by the Swiss architect Peter Zumthor, who is a massive inspiration to both of us. He gives his designs a tremendous amount of thought. You feel enraptured just looking at them. His Bruder Klaus field chapel in Eifel, Germany, is very plain on the outside, while the materials and the incidence of light on the inside are sheer poetry. This summer I myself got an enormous kick from seeing the Notre Dame du Haut, Le Corbusier's famous chapel on the Ronchamp pilgrimage site. He was a man who learnt on the job and practised the profession in such a spirit of creativity and innovation that his buildings are always profoundly moving. That's the power of architecture.”

DMOA ARCHITECTEN

↓ Sint-Annakapel, Tielt / Chapel of Saint Anne, Tielt

Niets inspirerender dan ongelukjes of tekortkomingen

“NOTHING INSPIRES ME MORE THAN A LITTLE ACCIDENT, OR A FEW CONSTRAINTS”

“

CREATIVE AMBASSADORS

street artist en beeldend kunstenaar

street artist and visual artist

BISSER

“Ik ben introvert, maar heb het papier niet nodig om te communiceren of aan de realiteit te ontsnappen. Het gaat me eerder om het maken. De voldoening van het creëren, het plezier van het verzinnen is zo verslavend dat ik zelfs op zondag vaak naar mijn studio in Leuven ga om verder te werken aan een opdracht of iets uit te proberen voor mezelf. Het gebeurt dat ik dan zodanig in een flow kom dat ik vergeet te eten, of dat ik beloof om zeven uur thuis te zijn en het opeens negen uur is. Het kan nochtans nuttig zijn af en toe afstand te nemen, bijvoorbeeld door een schilderij een maand te laten rusten door het om te draaien en dus uit mijn blikveld te houden. Tijdens een lange reis met mijn vriendin in 2017 heb ik tijdens onze eerste 2,5 maand in India zelfs helemaal níet gewerkt. Ik maakte alleen een uitzondering voor het IT-festival dat me had gevraagd een muurschildering te maken, en pas weken later, in Mexico, pakte ik mijn schetsboek weer op. Zulke pauzes brengen nieuwe inzichten.”

There are murals by Bisser all over the place: a gallery in Brooklyn, a favela in Fortaleza, a wall in Reggio Emilia, as well as bridges and transformer cabinets all over Leuven. But he doesn't bask in the glory; he has an itch to reinvent himself.

“I might be introverted, but I don't need paper to communicate my ideas or escape reality. Creativity is my thing. The satisfaction you get when you create something, the joy of dreaming it up, is so addictive that I'll even go down to my studio in Leuven on a Sunday, to finish a piece for a client or experiment with ideas of my own. I might get into the flow and forget to eat, or not come home until nine, when I promised seven. It can, however, be useful to step back and leave a painting sitting there, with its face against the wall for a month, so I can't see it. When I was travelling with my girlfriend in 2017, I didn't do any work in our first two-and-a-half months in India. I made an exception for the guys at an IT festival, who'd asked me to do a mural. Then I didn't touch my sketch book for weeks, until I was in Mexico. After a break you see things differently.”

BISSER

Bij een galerij in Brooklyn, in een favela in Fortaleza, op een gevel in Reggio Emilia, op bruggen en elektriciteitskasten in Leuven: overal vind je de muurschilderingen van Bisser. Maar in plaats van op zijn lauweren te rusten, dwingt hij zichzelf zich telkens heruit te vinden.

CREATIVE AMBASSADORS

“LOOKING AT ONE OF MY MURALS, PEOPLE MIGHT SPEND A MOMENT THINKING ABOUT SOMETHING THAT WOULDN'T OTHERWISE HAVE ENTERED THEIR MINDS”

BISSER

“Door naar een muurschildering van mij te kijken denken mensen misschien na over iets wat anders niet in hun gedachten was gekomen”

“Creativiteit was bij ons thuis een traditie. Zo werd er met Kerstmis verwacht dat we elkaar zelfgemaakte cadeaus gaven en daar een gedicht bij schreven. Soms moest ik daar een beetje toe gedwongen worden, maar nu ben ik mijn ouders dankbaar dat ze me gestimuleerd hebben. Hetzelfde geldt voor hun kritiek: die was aanwezig, maar achteraf bekeken heb ik daardoor misschien harder mijn best gedaan. Mijn grootste invloed was mijn twaalf jaar oudere broer. Hij had onze hele kelder beschilderd in de stijl van Ren & Stimpy (Amerikaanse animatieserie, red.) en daar heb ik uren naar gekeken. Door hem ging ik graffitimagazines en -boeken lezen en probeerde ik cartoonfiguurtjes op papier te zetten.

BIO

Ook daarvoor, in De Appeltuin (lagere school in Leuven, red.), waren er al veel vrije tekenmomenten. Het begon met dingen calqueren en natekenen en eindigde met een volledige, door de klas bedachte strip die ik samen met een vriend uitwerkte. Later in de kunsthumaniora vond ik het heel leuk om te leren tekenen naar model en naar waarneming. Tegen dat ik op de hogeschool kwam, had ik genoeg technische bagage om losser te werken en totaal mijn ding te doen.”

—

°1990

— Studeert in 2015 af in de richting Animatiefilm aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent — Maakt in 2013 zijn eerste mural in zijn thuisstad Leuven op het gebouw van De Hoorn aan de Vaartkom. Later volgt werk op bruggen, een jongerenhuis, een woonzorgcentrum en het kunstfestival Artefact

CREATIVE AMBASSADORS

°1990

— Graduates in Film Animation from the Royal Academy of Fine Arts in Ghent in 2015

— Wordt uitgenodigd op internationale festivals, van Italië, Ibiza, Cyprus en Estland tot het Verenigd Koninkrijk, India en Brazilië — Exposeert en creëert in de Londense Graffitistreet Gallery en de New Yorkse Bottleneck Gallery — Organiseert in 2018 in Leuven zijn solotentoonstelling Leive — Maakt in 2019 een muurschildering voor Fondation Ove in Parijs en toont werk in het Leuvense museum M in de context van Open M, een wedstrijd voor lokale beeldende kunstenaars

— Paints his first mural in 2013, on the De Hoorn building in the Vaartkom in his home town of Leuven, and follows this with artworks on bridges, a youth residence, a residential home and at the Artefact arts festival — Gets invited to international festivals in countries like Italy, Ibiza, Cyprus, Estonia, the United Kingdom, India and Brazil — Creates and exhibits works in London's Graffiti Street Gallery and the Bottleneck Gallery in New York — Organises the solo exhibition Leive in Leuven in 2018 — Paints a mural for Fondation Ove in Paris in 2019 and displays work in Leuven’s museum M as part of Open M, a competition for local visual artists

“At home we were encouraged to be creative. We were expected to make each other Christmas presents and hand them over with a poem. I had to be coaxed into it sometimes, but I’m grateful to my parents now for pushing me. And I’m thankful for their criticism, because with hindsight I can say that it probably did make me try harder. My brother, who is twelve years older, was my biggest influence. He did a Ren & Stimpy paint job on the cellar (American animation series - ed.) and I used to spend hours just looking at it. He got me reading graffiti books and magazines, and I would try to draw cartoon characters.

BISSER

And long before that, at De Appeltuin, my primary school in Leuven, we were given plenty of opportunity to draw. We began by tracing and copying, and we ended up getting the whole class to create a cartoon story, which a friend and I drew. Later, in art secondary school, I really enjoyed drawing live models and learning to draw by observation. By the time I got to college, I had mastered the techniques well enough to work freely and to do things my own way.”

CREATIVE AMBASSADORS

“Mijn artiestennaam Bisser hangt samen met de zoektocht naar mijn eigen stijl. Die vroeg tijd. Pas vlak voor de eindjury van mijn eerste jaar in Animatiefilm besefte ik dat ik alles moest omgooien wilde ik mijn signatuur vinden. Het was te laat om nog te slagen, dus ik moest bissen. Maar daarna had ik mijn werkwijze definitief beet.

“My stage name Bisser came as a result of trying to find my own style. And that took time. It was only before they marked us on our first year of animation, I realised that to be distinctive I would have to switch everything around. It was too late to pass, so I had to retake the year (bissen in Dutch - ed). A harsh lesson but afterwards, I got my method right.

Een belangrijke inspiratiebron daarbij waren de jongeren met een beperking aan wie ik leiding gaf bij de Akabéscouts in Leuven. Ik vond het superinteressant hoe direct en toch geconcentreerd zij tekenden. Tot dan werkte ik altijd op dezelfde manier: heel schetsmatig, met vlugge lijnen. Maar dankzij mijn Akabé-gasten probeerde ik eens direct in pen te werken. Het deed me goed nadenken over wat ik precies op papier wilde zetten en tegelijk had het een losheid die ik daarvoor nog miste. Sindsdien wissel ik zoveel mogelijk van aanpak. Ik durf zelfs te tekenen met mijn linkerhand of met mijn ogen dicht, alles om te vermijden dat het saai wordt.”

In that area, the disabled kids I looked after at Akabé scouts in Leuven were a massive inspiration. It was interesting, I thought, to watch them draw something right off the bat, with total concentration. I had a way of drawing – sketchily, using quickly drawn lines. Taking my lead from the Akabé gang, I started doing pen drawings without the preliminaries. It made me think hard about exactly what I wanted to express. It also gave me the fluidity I had been missing. Since then I’ve altered my approach as often as I can. I’ll even draw left-handed or with my eyes closed – anything to avoid repetition.” BISSER

“Mezelf uitdagen vind ik misschien nog het spannendste aan wat ik doe. Daarom beperk ik me niet tot tekenen, maar schilder ik ook realistische canvassen gebaseerd op foto’s, maak ik sculpturen in papier-maché en probeer ik op de pers van mijn ouders moeilijke procedures zoals etsen onder de knie te krijgen.

CREATIVE AMBASSADORS

Ik heb vaak al mijn doorzettingsvermogen nodig, maar dat is voor mij de essentie van creativiteit: je wordt geconfronteerd met een probleem, een tekortkoming of een ongelukje en probeert daar dan een oplossing voor te vinden. Niets inspirerender dan dat, want het levert vaak interessantere resultaten op dan wanneer alles lukt of wanneer je alles kan. Zo vind ik wat ik teken in de vijf minuten die me nog resten voor een afspraak vaak beter dan wat ik schilder als ik er uren en dagen de tijd voor heb.”

“The most exciting thing about what I do is setting myself challenges. So I don't stick to drawing, and I’ll paint realistic canvasses from photographs, create sculptures in papier-mâché and try to master difficult processes like etching on my parents’ press. I am frequently forced to draw on my reserves and persevere, but as I see it that's the essence of creativity anyway:

you hit a problem, or find there's something you can’t do, or have an accident and find yourself scrabbling for a solution. Nothing could ever be more inspiring than that, because the results are usually far more interesting than when it all goes well or when it's easy. Sometimes the things I draw in the five minutes before an appointment or something, is way better than the paintings I've had hours or days to do.”

BISSER

CREATIVE AMBASSADORS

100

101 Ayia Napa Street Art Festival 2016, Ayia Napa, Cyprus ↓

“I think artists should aim to seek out their limitations. You get these street artists who go from festival to festival, where they're given a platform lift, all the materials they want and a huge wall to work on. Personally, I think it sends a stronger message if you go scouting, on a budget, for big, old squats or long-lost walls, and come up with something there and then, with the bare minimum of paint and materials. That's why I’m proud of Bisser was here, which was done in a deserted warehouse in Leuven. It's my biggest mural yet, painted without a ladder, just a roller on a stick a metre-long. The next day my back, arms and neck were killing me. At other times I’ve had to stick it out, because it started raining or got absolutely freezing, but the relief and satisfaction make it all worthwhile.”

BISSER

“Kunstenaars moeten volgens mij de beperking opzoeken. Sommige street artists reizen van festival naar festival, waar ze grote muren, alle materialen en een hoogtewerker ter beschikking krijgen. Persoonlijk vind ik het chiquer als je er zonder budget op uit trekt, naar kraakpanden of verloren muren, en daar met nauwelijks verf of middelen toch iets aflevert. Daarom ben ik zo trots op Bisser was here, een werk dat ik in 2020 maakte in een verlaten hangar in Leuven. Het werd meteen mijn grootste muurschildering tot nu toe, gemaakt zonder ladder, enkel met een roller op een meterslange stok. De dag nadien waren mijn rug, nek en armen kapot. Andere keren moest ik doorbijten omdat het begon te regenen of ijskoud was, maar na zo’n beetje afzien zijn de verlossing en voldoening eens zo groot.”

102

CREATIVE AMBASSADORS

“Verveling levert vaak goede ideeën op. Daarom denk ik graag na over opdrachten of concepten terwijl ik brood ga halen, of teken ik terwijl ik sta te wachten in het frietkot. Mijn schetsboekje is zo klein dat het juist in mijn broekzak past. Daarin iets uitproberen vind ik veel zinvoller dan bezig zijn met mijn smartphone. Ik leg die in mijn atelier ook altijd aan de kant, want het is een valkuil om overstelpt te worden door indrukken of uit mijn concentratie te worden gehaald. Toen ik in 2017 werd uitgenodigd in Reggio Emilia om er verschillende muurschilderingen te maken, wijdde ik er een mural aan een mannetje dat in zijn smartphone verdrinkt. Ik had opeens zin om daar subtiel kritisch over te zijn.”

“Boredom can be a good store of ideas. So I'll think about job offers, new concepts, stuff like that, while I pop to the baker’s, or I'll draw while I’m standing in the queue for chips. My sketchbook fits neatly in my trouser pocket. I'd far rather use that to explore an idea than mess around with a smartphone. I leave it on the side in my studio, because I hate being overwhelmed or pulled away from something while I’m concentrating. When I was invited to do murals in Reggio Emilia in 2017, I devoted one of them to the image of a guy drowning in his smartphone. I was suddenly struck by the urge to do a subtle critique.”

“Ik droom van een muurschildering op de monumentale silo’s of het Provinciehuis”

103

↓ Artefact Festival, 2020, Leuven

“Meestal waag ik me niet aan maatschappelijke thema’s. Dat kan snel opdringerig overkomen, terwijl het voor mij net belangrijk is om mijn werk open genoeg te laten. Ons straatbeeld is al zo gefixeerd – reclameborden schreeuwen bijvoorbeeld niet mis te verstane boodschappen – dat ik iets wil brengen waarrond mensen zelf hun ideeën kunnen vormen. Door naar een muurschildering van mij te kijken denken ze misschien na over iets wat anders niet in hun gedachten was gekomen.

“I usually steer clear of social issues. They can box you in, whereas my thing is to leave enough openness in my work. The imagery on our streets is so rigid – all those advertising hoards screaming un-mis-interpretable messages – that it makes me want to create things that people can have their own ideas about. Looking at one of my murals, people might spend a moment thinking about something that wouldn't otherwise have entered their minds.

Daarom speel ik ook graag met verwijzingen – in de suikerstad Tienen werkte ik rond suikerklontjes, in de Leuvense Maria Theresiastraat herinnerde ik met ’t Vogelmadammeke aan de tijd dat de straat nog bevolkt werd door prostituees. Zulke knipogen kunnen ervoor zorgen dat mensen aan het associëren gaan.”

So I like to toy with references – in Tienen, sugar town, I brought in sugar lumps, and on Maria Theresiastraat in Leuven, in my piece ’t Vogelmadammeke, I reminded people of the days when prostitutes used to live here (vogelen is a dialect term for having intercourse - ed.). These nods and winks can trigger free associations in people's minds.”

“Een beeld dat open genoeg is heeft geen taal nodig. Dat merkte ik toen ik aan het schilderen was op een street art-festival in Fortaleza in Brazilië. We werkten er op een culturele site en op een universiteitscampus, maar maakten ook murals in de favela’s. De bewoners kwamen er met mij praten, maar ik spreek geen woord Portugees. Gelukkig kon ik mezelf uitdrukken met kleuren en figuren, en hadden zij geen woorden nodig voor hun positieve reacties.”

“When an image is good and open, no language is needed. I twigged this when I was painting at a streetart festival in Fortaleza in Brazil. We did our work at a cultural site, and a university campus, but we did murals in the favelas too. The residents wanted to talk to me, but I don't speak a word of Portuguese. Luckily for me, though, I was able to express myself through the colours and characters, and they needed no words from me to prompt a 'thumbs up'.”

BISSER

“I DREAM OF PAINTING A MURAL ON THE MONUMENTAL SILOS OR ON THE PROVINCIEHUIS”

104

↓ Bloop Festival 2015, San Antoni, Ibiza

“Als je reist, is thuiskomen even belangrijk. Na mijn opleiding in Gent wilde ik terug naar Leuven, vooral omdat mijn ouders en vrienden daar wonen. Sommige ken ik al van in de kleuterklas, dus onze band is heel hecht. We hebben niet allemaal dezelfde stiel, maar de meesten van ons zijn creatief bezig. Daarin heeft onze stad wel een traditie. Zo sta ik er nog elke keer van te kijken hoe Bouts in zijn tijd kon wat hij kon (Bouts was een van de belangrijkste 15de-eeuwse Vlaamse Meesters, red.). Ik probeer dat dan te begrijpen door zijn schilderijen van heel dichtbij te bekijken, me af te vragen hoe hij zijn verfstroken zette, hoe hij een bepaald visueel effect bereikte. Die analyse maak ik vaak als ik in musea kom en ze werkt bijna altijd inspirerend, want dan neem ik inzichten mee naar mijn atelier en probeer daar weer iets nieuws uit.”

CREATIVE AMBASSADORS

“Doordat Leuven geen grootstad is, is er minder concurrentie om tegenop te boksen. Dat is stimulerend als beginnend artiest. Het hielp ook dat ik kansen kreeg via lokale initiatieven zoals het festival VAART! en dat er lege muren voor mij werden geregeld door Artefact (jaarlijks festival van STUK waar wetenschap en kunst samenkomen, red.) en MijnLeuven (het jongerenlabel van de stad, red.). Maar wat mij betreft mag dat nog veel vaker gebeuren. Het stadsbestuur weet gelukkig dat haar bevolking interesse toont in goede street art dus ik hoop dat het in de toekomst nog een versnelling hoger schakelt. Als creative ambassador zou ik graag helpen om meer collega-artiesten naar onze stad te brengen of zou ik met plezier een muurschildering maken op de monumentale silo’s aan de Vaartkom (waar in 2021 maakleerplek opent, red.) of op het Provinciehuis. Dat zou een droom zijn.” “One of the nicest things about travelling is coming home. I wanted to return to Leuven after graduating in Ghent, mostly because it's where my friends and family live. I’ve known some of them since primary school, so we're a pretty close bunch. We have different jobs, but most of us do something creative for a living. Creativity is a tradition in Leuven. It always amazes me how Bouts was able to do what he did in his day (Bouts is one of the most prominent 15th century Flemish Masters - ed.).

I try to get my head around it by looking at his paintings up close, by trying to work out how he applied the strokes and how he achieved the visual effect he was after. I always analyse paintings in this way when I visit a museum, and it almost always inspires me in some way, because I use what I've learnt to attempt something new in my studio.” “Leuven is not a big city, so there's less competition around. As a young artist, that has a positive, stimulating effect on you. It was also a great help to be given opportunities under local initiatives, such as the VAART! Festival,

and to be given empty walls by Artefact (an annual festival organised by STUK, in support of the arts and sciences, - ed.) and MIJNLEUVEN (the city's youth label - ed.). But to my mind there should be a lot more of that. The city council is well aware of its residents’ appreciation of good street art, so I hope it ramps up the support in the future. I would love to spend my time as a creative ambassador bringing more artists to the city, or painting a mural on the canal district's monumental silos (where maakleerplek opens in 2021 - ed.) or the Provinciehuis. That's a dream of mine.”

BISSER

105

106

CREATIVE AMBASSADORS

↓ De Wissel, 2017, Leuven

107

“Een stad wordt pas echt creatief als er plekken zijn waar artiesten worden vrijgelaten, waar graffiti- en muurschilderaars bijvoorbeeld niet met zo veel op zo weinig ruimte werken dat ze elkaars beelden al na een week moeten overschilderen. Hoe meer kraakpanden en verlaten hangars, hoe beter dus. Daar alleen of met een vriend naartoe trekken met een beperkte hoeveelheid kleuren en zonder vooropgesteld plan vind ik iets heel inspirerend hebben. Dat is weer de kracht van de tekortkoming. We beginnen er gewoon aan en zetten iets op de muur. Het zijn voor mij de allergelukkigste momenten.”

“Ook mijn atelier is een zalige plek. Het is een oud gebouw vlakbij de ateliers van Cas-co dat ik samen met andere artiesten voor heel weinig geld kan huren en waar ik tegenover niemand verantwoording hoef af te leggen. De ruimte kwam met de jaren alsmaar voller te staan en werd meer en meer mijn plek om te experimenteren. Ik ben nu bezig met schilderen op grote canvassen, waarbij ik om goed te kunnen werken graag een lange hiphopset draai, bijvoorbeeld van Mr. Scruff.

“A city can't call itself creative unless it has spaces where artists are free to roam, where graffiti artists and mural painters aren't cramped together, having to paint over each other's work every week. So the more derelict buildings and deserted warehouses there are, the better. Just having places like these to seek out, alone or with a friend, with no preconceived ideas, just few colours, is a total inspiration. It's that power of constraint that I was talking about. You just throw yourself into it and get something down on the wall. Those are the happiest moments of all.”

“My studio is another one of those blessed places. It's in an old building beside the Cas-co workspaces, which we artists get to hire, and where I don’t have to answer to anyone. I’ve gradually filled the space with my own stuff and turned it into an experimentation zone, just for me. I’m painting on big canvasses at the moment, and I love listening to a long DJ set, hiphop stuff, something like Mr. Scruff, to get me going.

Die canvassen maak ik in opdracht en daar ben ik dankbaar voor, net als voor de verzamelaars die mijn werk kopen. Daardoor kan ik met mijn passie mijn brood verdienen. De dag dat ik die steun niet meer heb of bijvoorbeeld mijn handen verlies, zal ik toch blijven tekenen, desnoods met mijn mond of mijn voeten. Zonder word ik gewoon depressief.”

BISSER

The canvasses are commissioned, and I’m really thankful for them. I’m also grateful to the collectors who buy my work and allow me to earn a living by following my passions. If I ever lose that support, or my hands, let's say, I won't stop drawing. I’ll hold the pen in my mouth or with my feet. I’d get depressed if I couldn't.”

CREATIVE AMBASSADORS

108

109

“

Ik hou het vol met vijf uur

slaap per nacht omdat ik zie hoeveel geluk we onze

LOTTE MARTENS

“I GET BY ON FIVE HOURS' SLEEP A NIGHT, BECAUSE I SEE HOW MUCH PLEASURE OUR CUSTOMERS GET FROM US”

“

klanten brengen

110

textile designer and producer

MARTENS

CREATIVE AMBASSADORS

LOTTE

textielontwerper en -producent

111

“What Leuven gives me is quality of life. I am a female entrepreneur with two daughters in primary school and a son in kindergarten, so I couldn't have started a business without my parents and sisters nearby. They step in when the roller coaster, that's my work, gets too wild. Mum and dad support me by bringing food on a Wednesday evening – so you can see where I get the knack for problem-solving from. My sister and I go on bike rides, and they're so relaxing that they re-energise me to combine running my business with taking the kids to school. At the weekends I love doing macramé with them, or just sitting on the little bench by my front door. On our street you automatically get into conversations with the neighbours. The sociability is what makes it so good to live here.”

Lotte Martens is a tough competitor. As a result she lives off the income from her textiles for years, she owns the patents, she leads a four-strong team and 60 percent of her sales are exported to Germany, the Netherlands the US and Australia.

“Mijn keuze voor Leuven is er een voor levenskwaliteit. Als vrouwelijke ondernemer met twee dochters in de lagere school en een zoon in de kleuterklas kon ik nergens anders mijn bedrijf starten dan in de stad waar mijn ouders en zussen wonen. Die springen bij als mijn werkleven weer te hard een rollercoaster wordt. Zo zijn mijn mama en papa zo lief om elke woensdagavond eten te brengen – je ziet dat ik het probleemoplossend denken van geen vreemde heb. Met mijn zus maak ik fietstochtjes die me zo ontspannen dat ik daarna weer nieuwe energie heb om én mijn bedrijf te runnen én de kinderen naar school te brengen. In het weekend vind ik het gezellig om met hen te macrameeën of om op het bankje aan mijn voordeur te gaan zitten. In onze straat raak ik altijd spontaan aan de praat met de buren. Dat sociale maakt het hier fantastisch wonen.”

LOTTE MARTENS

Lotte Martens gaat voortdurend in competitie met zichzelf. Het resultaat is dat ze al jaren kan leven van haar kwalitatieve textiel, ze meerdere patenten op haar naam heeft, een vierkoppig team leidt en 60 procent van haar omzet draait dankzij export naar Duitsland, Nederland en zelfs de VS en Australië.

112

“LUCKILY FOR US THE CITY SEES CREATIVITY AS A VITAL BINDER. WITHOUT OUR SECTOR THERE WOULD BE NOTHING TO DEEPEN OUR CONSCIOUS EXPERIENCE, OR TO UPLIFT US”

CREATIVE AMBASSADORS

“Gelukkig is de stad ervan overtuigd dat creativiteit een essentieel bindmiddel is. Zonder onze sector geen beleving, geen verrijking”

LOTTE MARTENS

113

BIO

114

—

°1982

— Studeert in 2006 af in de richting Textielontwerp aan Maastricht Institute of Arts — Werkt er tot 2014 als docent en departementshoofd — Ontwerpt ondertussen als freelancer stoffen voor onder meer Raf Simons en Caroline Biss — Start in 2014 haar eigen textiellabel Lotte Martens, gebaseerd op een patent voor duurzaam, wasvast drukken

“The good thing about a smaller city like ours is that it’s not hard to meet people. It's noticeable at events like gatherings of the Leuven MindGate Creativity network. We needed a platform of that type, even if just to put the creative sector on an equal footing with the hi-tech and health industries. I get asked, more often than I’d like, if I wouldn't mind doing something out of hours, or for a paltry fee. And it makes me wonder if that's how they treat the non-creative businesses.

— Wint in 2017 de Womed Award voor beloftevolle ondernemer, uitgereikt door onder meer Unizo, het grootste ondernemersnetwerk van België — Bedrukt tussen 2017 en 2019 steunkousen onder de naam Beaufort in samenwerking met het Leuvense storytelling agency Shaved Monkey — Neemt in 2018 het label About Blue Fabrics over en zet het vervolgens naar haar hand — Runt vandaag vanuit Leuven een internationaal gericht bedrijf in de DIY-sector en leidt een team van vier medewerkers

—

°1982

— Graduates in Textile Design from the Maastricht Institute of Arts in 2006 — Remains there as lecturer and department head until 2014 — Designs fabrics as a freelancer for Raf Simons, Caroline Biss and others

CREATIVE AMBASSADORS

— Launches her own textile label, Lotte Martens, in 2014, based on a patent for sustainable, colourfast printing

“Een kleine centrumstad als de onze heeft het voordeel dat je gemakkelijk mensen ontmoet. Dat zie ik bijvoorbeeld op de bijeenkomsten van het netwerk Leuven MindGate Creativity. We hadden nood aan zo’n platform, al was het maar om ervoor te zorgen dat de creatieve sector even serieus wordt genomen als de andere branches, hightech en health. Ik krijg toch nog vaker dan me lief is de vraag om iets na mijn uren of voor een veel te zacht prijsje te doen. Zouden ze niet-creatieve bedrijven ook zo behandelen, vraag ik me dan af. Wat ik nog minder begrijp, is dat mensen mij zeggen: ‘Maar Lotte, als je zo moe bent, stop dan gewoon, je hebt het toch geprobeerd’. Dat is alsof je een huis zou bouwen met de beste architect, er de prachtigste keuken in zet, het dan in brand steekt en zegt: ‘We hebben het toch geprobeerd’. Mijn engagement in mijn bedrijf is enorm: financieel, intellectueel en emotioneel.”

— Wins the Womed Award in 2017 for promising entrepreneur, issued by organisations such as Unizo, Belgium's largest network of entrepreneurs — Creates printed support stockings under the Beaufort brand name from 2017 to 2019, in collaboration with Shaved Monkey, a storytelling agency in Leuven — Acquires and reinvents the About Blue Fabrics label in 2018 — Currently runs an internationally-oriented DIY business and leads a four-strong team

115

“Het is mijn droom ooit van het cliché van de creatieveling af te raken. Ik was als kind geen knutselfrutsel en ook nu zit ik niet met penselen over papier te strijken terwijl er een romantisch muziekje weerklinkt. Ik maak natuurlijk moodboards, kies stijlen en ontwerp prints, maar voorafgaand ben ik vooral aan het studeren. Dan lees ik werk van voorname economen, boeken over operationele verkoop of studies over goed in de markt liggende kleuren. Het is pas als ik tijdens die lectuur linken zie met tentoonstellingen die me visueel geprikkeld hebben dat het begint te knetteren in mijn hoofd.

“I dream of escaping that old stereotype of the ‘creative person’. I wasn't into arts and crafts as a child, and I don't sit around now brushing paints on paper with a romantic soundtrack in the background. Obviously, I use mood boards, choose styles and design prints, but I do a lot of research beforehand. I read leading economists, consult books on operational sales and go through studies on things like marketable colours. When I'm reading, and connections suddenly start appearing, like, say, a visually stimulating exhibition I've seen, that's when the ideas start popping in my head.

LOTTE MARTENS

I’m even less impressed when people say: ‘But Lotte, if you are tired why don't you stop? At least you gave it a go’. That's like hiring a top architect, building a house, fitting an amazing kitchen and then burning the whole thing down and saying: ‘Well, at least we gave it a go’. Financially, intellectually, emotionally - I am deeply engaged with my business.”

CREATIVE AMBASSADORS

116

117

“Ik heb een zwak voor innovatie. Toen ik startte, begon ik meteen te drukken op waterbasis en met een blinkfolie. Ik had bestudeerd dat ik mezelf daarmee kon onderscheiden van de industrie en vermoedde dat het de concurrentie een jaar zou kosten om me op dat vlak in te halen. Zeven jaar later is het ze nog altijd niet gelukt. Ze kunnen niet de duurzame, made in Belgium-kwaliteit van Lotte Martens afleveren. Van alle producenten met wie ik in dit vak destijds gestart ben, ben ik ook de enige die zijn zaak niet heeft moeten opdoeken of herstarten. Daar ben ik wel fier op.”

So I'd say a broad outlook is the real strength of any creative person. This was evident on the fashion and textiles course, when I was head of the department. The students with innate talent often found it harder than the ones with an all-round education, who could place the art in a historical perspective and, beyond that, had a real hunger to discover new things.” “I have a soft spot for innovation. When I started I was using water-soluble colours with a film for my prints. I had looked into it, and I knew it would differentiate me from what the industry was doing. I also reckoned it would be about a year before my competitors caught up with me. Seven years have passed, and they still haven't managed it. They just can't deliver the sustainable, ‘made in Belgium’ quality associated with Lotte Martens. I'm the only one of the producers that started back then who hasn't had to fold or start again. I’m really proud of that.”

LOTTE MARTENS

De kracht van een creatief persoon is dus dat die heel breed georiënteerd is. Dat zag ik ook als departementshoofd van de mode- en textielopleidingen: de studenten met aangeboren talent hadden vaak een moeilijker traject dan zij die algemeen geschoold waren, dingen in kunsthistorisch perspectief konden plaatsen en vooral veel energie hadden om van nieuwigheden te proeven.”

118

“Mijn collega zegt vaak: ‘’s Maandags ben ik soms bang dat je in het weekend weer een nieuw bedrijf hebt bedacht.’ ”

CREATIVE AMBASSADORS

“MY COLLEAGUE OFTEN SAYS: ‘SOMETIMES, ON A MONDAY, I WORRY THAT YOU'VE INVENTED YET ANOTHER NEW BUSINESS OVER THE WEEKEND.’ ”

“Door het sensitieve, het tactiele zal ik nog jaren met textiel werken, denk ik. Ik geniet van stoffen en draden voelen, intense kleuren ontdekken en kiezen. Toen ik About Blue overnam, was dat niet meer rendabel, maar ik zorgde ervoor dat het merk er weer stond, onder andere door de boordstoffen die bijvoorbeeld aan een sweater zitten in exact dezelfde kleur als die sweaterstof aan te bieden. Er ging een pittig proces aan vooraf: naar fabrikanten in Duitsland rijden, verfbaden vergelijken, ontdekken hoeveel elastan ik precies nodig had in mijn formule. Zoiets uitzoeken is mijn lang leven, maar het vraagt extreem veel energie. Al jaren werk ik zeven op zeven en slaap ik maar vijf uur per nacht. Ik weet dus wel waarom we in onze niche geen concurrenten hebben: niemand is zo zot dit te blijven doen.” “Mijn uitdaging voor de komende jaren is mezelf misbaar maken. Ik proef nu weer van een beetje vrijheid door elke week te gaan fietsen terwijl ondertussen een collega een verkoop of probleem afhandelt. Het is een hele zoektocht geweest om het juiste team samen te stellen, want niemand kan je uitleggen hoe dat moet. Maar intussen heb ik collega’s gevonden die me goed aanvoelen. Eén ervan zegt dan: ‘’s Maandags ben ik soms bang dat je in het weekend weer een nieuw bedrijf hebt bedacht’’. Ik heb inderdaad bijna te veel ideeën, dus het is niet slecht af en toe te worden afgeremd. Met ons vier zijn we nu complementair, maar we voelen genoeg verbinding om samen snel te schakelen.”

“The sensitive, tactile side of it, is what makes me want to work with textiles, and I think I’ll be doing it for years. I just love feeling fabrics and yarns, finding intensive colours and picking them out. When I acquired About Blue it was no longer viable as a business, but I managed to resurrect the brand by offering edging fabrics, for, say, a sweater, in exactly the same colour as the sweater. It was a tough process, driving to the manufacturer’s in Germany, comparing dye baths, seeing how much elastane the formula needed. My passion is solving problems like these, but it uses up an awful lot of energy. I’ve been working seven-day weeks and getting five hours' sleep a night for years. And, of course, I now know why there's no competition in this niche. It's because nobody else is mad enough to do it.”

“Over the next few years my challenge is not to be indispensable. I get a taste of freedom once a week, by going cycling while one of my colleagues handles a sale or deals with a problem. It has been quite a struggle to assemble the perfect team, because there's nobody to tell you how to do it. But I feel good about the people I have around me now. One of them says: ‘Sometimes, on a Monday, I worry that you've invented yet another new business over the weekend’’. Yes, it's almost as if I have too many ideas, and it can't hurt to be reined in now and then. We complement each other, the four of us, but we are close enough to act quickly as a team.”

LOTTE MARTENS

119

CREATIVE AMBASSADORS

120

121

“Mijn geluk kan niet op als klanten me zeggen dat ze door te naaien eventjes vergeten dat hun handen tintelen – een gevolg van hun kankerbehandeling – of als ze me mailen dat ze zich voelden schitteren op de trouw van hun dochter dankzij de feestelijke Lotte Martens-stoffen. Daarvoor doe ik het. Ik wil vooral de ‘maak’ in ons maakbedrijf verder drijven dan onze eigen productie. Ik wil mensen aanzetten tot zelf maken en hen het effect laten voelen van iets esthetisch afwerken. Ook het proces van grondstof tot eindresultaat moeten ze herontdekken. Verschillende zorgverleners lieten ons in de coronacrisis weten dat ze niet meer aan me-time toe kwamen, tot ze onze borduurboxen kochten en zich daardoor thuis even konden afzonderen. Zeker in crisissen als deze vind ik dat ons bedrijf een maatschappelijke functie heeft: we moeten zorgen dat mensen blijven maken en zo hun geluk en zelfvertrouwen doen groeien.”

During the coronavirus pandemic a few carers told us that they had been going short of ‘me time’, until they bought one of our embroidery boxes and took themselves off to get started. I think our business has a social role to play, especially in times like these, and we should get people making things, as a way to stay happy and improve their self confidence.”

LOTTE MARTENS

“I am always thrilled when customers tell me that knitting gives temporary relief from the tingling in their hands, a side effect of their cancer treatment, or when they email to say that they felt radiant at their daughter's wedding, thanks to our festive Lotte Martens fabrics. That's why I do it. The main thing I would like to do is push the ‘do it’ aspect of our DIY company beyond the idea of us doing the production. I want to encourage people to make things for themselves, and to let them enjoy the effect of creating something. I think they should also rediscover the process, from raw materials to end result.

122

CREATIVE AMBASSADORS

“Schoonheid heeft een helende werking. Dat is al door meerdere studies bewezen en het is ook waarom ik in 2017 Beaufort begon, ons merk voor esthetisch verantwoorde steunkousen. Ik heb altijd producten met een meerwaarde op de markt willen brengen en dit paste daar helemaal in. Jammer genoeg liep ik vast in het systeem van ziekenfondsen en terugbetalingen. Ik ben ermee moeten stoppen omdat het al 150.000 euro had gekost en bijna de ondergang van Lotte Martens betekende. Toch heb ik geen spijt. Het proces was superleerrijk en ik legde interessante connecties, bijvoorbeeld met imec (het wereldvermaarde, Leuvense onderzoekscentrum voor nano-elektronica en digitale technologie, red.). Daar waren ze al lang op zoek naar een manier om sensoren in stoffen te integreren om zo druk te kunnen meten. Bleek dat ik diegene was die die sensoren in een coating kon mengen. Als ondernemer zal ik altijd dat soort samenwerkingen blijven aangaan.”

“Beauty has a healing effect. The science backs this up, and it's actually why I created Beaufort, my brand of aesthetic support stockings, in 2017. It has always been an aim of mine to market products that add value, and Beaufort did exactly that. Unfortunately, it got bogged down in red tape, to do with health insurance and the reimbursement system. It had eaten up 150.000 euro, and it was threatening to sink Lotte Martens. No regrets, however. I learned an awful lot in the process and made some interesting new contacts, such as imec (Leuven's world renowned nano-electronics and digital technology research centre - ed.). They had been trying, for a long time, to find a way of getting pressure sensors into fabrics. In the end it was me who got the sensors into a coating. I’m a business woman - I always welcome collaborations like these.”

123

That's why I'm so happy in getting our premises behind the railway station defined as studio space. Let's hope the city keeps faith with the idea that we're adding to the overall sense of wellbeing. It's my dream to turn the place into a do-it-yourself zone, where people make things and have professionals to call on for help. It's virgin territory, and if Leuven is brave enough to enter, it could easily overtake other, bigger cities where people live off their creative traditions.”

“Een gebouw leeft pas als er mensen in bewegen. In die zin is de creatieve sector essentieel als bindmiddel. Gelukkig beseft het Leuvense stadsbestuur dat ze er inderdaad niet komen met alleen het droog-wetenschappelijke, hoe pionierend het daarin ook is. Er is minstens evenveel beleving nodig. Als er op de plek van HAL 5 (een herbestemde spoorweghal, red.) gewoon appartementen waren neergepoot, had de bevolking er nooit zo van kunnen genieten of er zoveel verrijking gevonden als nu. Daarom ben ik ook blij dat ik onze bedrijfslocatie vlak achter het station heb kunnen laten beschrijven als atelierruimte. Ik kan alleen maar hopen dat de stad overtuigd blijft dat we hier een belangrijke bijdrage aan het welbevinden leveren. Mijn droom is dat dit een plek voor do-it-yourself wordt, waar mensen zelf kunnen maken en daarbij zeer professionele ondersteuning krijgen. Als Leuven zich op zulk nieuw terrein durft te begeven, zal ze gemakkelijk andere, grotere steden waar men teert op een creatieve traditie kunnen voorbijsteken.”

LOTTE MARTENS

“A building comes to life when people use it. That's the sense in which the creative sector is a binder. Luckily for us, Leuven city council has realised that, no matter how pioneering they are, science won't 'tick all the boxes' on its own. The public experience is just as important. If another apartment block had been thrown up on HAL 5 (the site of a re-purposed railway building - ed.), people wouldn't have enjoyed it as much, or felt as uplifted as they do now.

CREATIVE AMBASSADORS

124

“Kunst is belangrijk in mijn maakproces en kan me vaak overweldigen. Zo ben ik altijd onder de indruk van het werk van de Française Louise Bourgeois omdat het van zoveel lef getuigt. Haar landgenote Sophie Calle heeft een hoger hippiegehalte, maar maakt hele mooie combinaties van tekst en muziek. Ook Minä Perhonen inspireert me. Zij is een Japanse kunstenaar die de strakheid van haar cultuur belichaamt en heel poëtisch met textiel omspringt. In periodes dat ik me niet kan laven aan de creativiteit van zulke geesten ervaar ik een grote leegte. Voel ik me wel gevoed, dan kost het me geen enkele moeite om zelf tot twee uur ’s nachts in de stilte van mijn atelier aan collecties te werken.”

“For me, art is an important part of the creative process, and I'm often overwhelmed by it. Frenchwoman Louise Bourgeois always impresses me with the sheer nerve of her work. Her fellow national, Sophie Calle, has more of a 'hippy thing' going on, but her text and music compositions are stunning. I am also inspired by the Japanese artist Minä Perhonen. She seems to personify the clean lines of her culture, and she's very poetic in her approach to textiles. My batteries drain if I can't satisfy my cravings for creativity with artists like these. But when I’m fully charged I think nothing of working on collections in my studio until two in the morning.” “I don't have that 'win at all costs' mentality. Bigger is isn't necessarily better, and all I really want to do is build on the foundations we've already laid. The lockdowns threw us into a steep learning curve. All of a sudden, clients stopped ordering. Trade shows, where we normally generate our annual sales, were cancelled, and I had to let go of our studio workshops. We had previously studied the possibility of going B2C, direct sales to consumers, but the Covid-19 crisis forced us to press the start button a year-and-a- half earlier than we had planned.

125

Die toekomstplannen liggen soms heel dicht bij de drijvende kracht achter ons bedrijf: een maakervaring die ook warm en menselijk is. Ik zou best een tak willen ontwikkelen waarin ik concreet aan de slag ga met het genezende effect van iets creëren, bijvoorbeeld voor mensen die revalideren of een moeilijke periode beleven. Geen bezigheidstherapie, maar in een professionele context voldoening vinden. Op andere momenten denk ik aan een nieuwe lijn in hout samen met mijn man die stukadoor is. Er is nog zoveel mogelijk. Daarom blijft mijn werk zo boeiend.”

It worked out well, luckily, and so did the online workshops. We made a plan for next year, based on everything we have learned as a result of the coronavirus pandemic, and I can actually afford to think further ahead than that. These plans for the future are often very closely intertwined with the motor that drives our business: that warm and human experience of making things. I would like to set something up, in which the healing effect of creating can be put to good use, when people are convalescing, for example, or going through a difficult time. Not in the sense of occupational therapy, but as a means of taking satisfaction in a more professional context. I’m also thinking of creating a new line of wood with my husband, who is a plasterer. There are so many possibilities. Which is what makes my work so fascinating.”

LOTTE MARTENS

“Een echte winnersmentaliteit heb ik niet. Voor mij hoeft het niet per se altijd groter, ik wil vooral voortbouwen op de fundamenten die we gelegd hebben. In de lockdowns hebben we in sneltempo bijgeleerd. Opeens durfden klanten niet meer te bestellen, werden de beurzen waar wij normaal onze jaaromzet halen afgelast, moest ik de workshops in ons atelier opgeven. We hadden al een studie gemaakt om B2C te gaan werken, dus producten direct naar consumenten te brengen, maar door corona moesten we anderhalf jaar vroeger dan gepland op die startknop drukken. Gelukkig werd het een groot succes, net als onze online workshops. Op basis van alles wat we in de coronacrisis leerden, tekenden we een volledig plan voor het volgende jaar uit en kan ik zelfs al verder dan dat denken.

CREATIVE AMBASSADORS

126

127

Het werk van onze Vlaamse polyfonisten is van hetzelfde topniveau als dat Primitieven

“OUR FLEMISH POLYPHONISTS DELIVERED TOP QUALITY WORK, EQUIVALENT TO THAT OF THE FLEMISH PRIMITIVES”

ALAMIRE FOUNDATION

van de Vlaamse

“

128

International Centre for the Study of Music in the Low Countries

FOUNDATION

CREATIVE AMBASSADORS

ALAMIRE

Internationaal Centrum voor de Studie van Muziek in de Lage Landen

129

“Nothing is true today. Everything should be questioned”, says Bart Demuyt, general director and spokesman for Alamire Foundation. “That's how our team sees it. So, when setting up our centre, it was only right and proper that we partnered up with the KU Leuven Musicology research group. We examine the riches of the past, open them to a modern audience and preserve them for the future. We use the latest technologies to unravel the complexities of polyphony, to get as close as we can to the soul of the music and to keep it fresh for listeners a hundred years from now. The university's presence and close involvement in our work spurs us on. Just like Alamire, they are deeply rooted into their history and they employ some very innovative thinkers. The thing about creative people is that they don't linger on what's there. They look at what's not there.”

When a musical manuscript is released by Alamire Foundation the world sits up and listens. Pieces like the remarkable 15th century Leuven Chansonnier appeal to an international audience. “It's a niche product, but it is a part of our shared history, and it belongs to our universal wealth of thoughts and feelings.”

“Niets is vandaag waarheid, alles moet je bevragen”, zegt Bart Demuyt, algemeen directeur en woordvoerder van Alamire Foundation. “Die overtuiging is de leidraad van ons team. Daarom was het zo logisch om samen met de onderzoeksgroep Musicologie (KU Leuven) ons centrum op te richten. We staan stil bij het rijke verleden, geven het een vertaling naar het heden, maar denken vooral aan de toekomst. Met de meest geavanceerde technologieën ontrafelen we de polyfonie in al haar gelaagdheid zodat we de ziel van het kunstwerk zo dicht mogelijk kunnen benaderen en er binnen 100 jaar nog toehoorders mee kunnen worden geraakt. De nabijheid en betrokkenheid van de universiteit blijven daarbij een drijfveer. Net als Alamire wortelt ze diep in de geschiedenis en heeft ze tegelijk innovatieve denkers in haar rangen. Dat is de essentie van creatieve mensen: ze blijven niet steken in wat er is, maar bedenken wat er nog niet is.”

ALAMIRE FOUNDATION

Als Alamire Foundation muziekmanuscripten ontsluit, kijkt en luistert de hele wereld mee. Met name met het uitzonderlijke, 15de-eeuwse Leuven Chansonnier raakt ze een internationaal publiek. “We werken met een nicheproduct, maar dat maakt wel deel uit van ons gedeelde verleden en van onze universele weelde aan gevoelens en gedachten.”

130

CREATIVE AMBASSADORS

“Mocht je op een wereldkaart alle punten aangeven waar men beïnvloed is door een Leuvense creatieve speler – je zou aangenaam verrast zijn”

“STICK A PIN IN THE WORLD MAP FOR EVERY PLACE INSPIRED BY ONE OF LEUVEN'S CREATIVE MINDS, AND YOU'LL BE PLEASANTLY SURPRISED”

ALAMIRE FOUNDATION

131

132

BIO

— In 1991 opgericht als samenwerkingsverband tussen KU Leuven (onderzoekgroep Musicologie) en Musica (Impulscentrum voor Muziek) — Stimuleert, coördineert en voert onderzoek naar het muziekleven in de Lage Landen van de middeleeuwen tot 1800, met een sterke nadruk op de polyfone muziek tussen 1350 en 1650 — Vestigt zich op de historische site van de Leuvense Abdij van Park — Opent daar in 2011 het Huis van de Polyfonie, een platform voor musicologisch en praktijkonderzoek, en start het Alamire Digital Lab, een hoogtechnologische, mobiele studio voor de digitalisering van muzikaal erfgoed — Stelt in 2017 in New York het Leuven Chansonnier voor, een uniek 15de-eeuws liedboek dat sindsdien op de Vlaamse Topstukkenlijst staat

— Founded in 1991 as a partnership between KU Leuven (Musicology research group) and Musica (Music Impulse Centre) — Promotes, coordinates and conducts research on the musical life of the Netherlands from the Middle Ages to 1800, particularly polyphony between 1350 and 1650 — Is located in the historic Park Abbey in Leuven — In 2011, opens the House of Polyphony, a platform for musical heritage digitisation, and sets up the Alamire Digital Lab, a hi-tech, mobile studio for musical heritage digitisation — Presents the Leuven Chansonnier, a unique 15th century songbook, in New York in 2017, after which it is added to the List of Masterpieces in Flanders — In 2018, opens the Library of Voices, a documentation centre and advanced sound laboratory

— Opent in 2018 de Library of Voices, een documentatiecentrum en geavanceerd geluidslab

CREATIVE AMBASSADORS

“Kunst en innovatie hebben een lange traditie in Leuven, mede dankzij een grote instroom van ideeën. De stad is cultureel even bruisend als pakweg Berlijn. Beide steden zijn sterk in historische panden en plekken een totaal nieuwe bestemming geven. De Leuvense plannen voor de Hertogensite, met onder meer een gloednieuw podiumkunstengebouw, bewijzen dat. Bovendien vinden culturele actoren elkaar in wat officieel het Leuvens Model is gedoopt. Dat gaat uit van samenwerking in plaats van concurrentie en zorgt daardoor voor een versterking van het culturele weefsel. Als je de handen in elkaar slaat, kom je tot een verhaal van 1+1=3. Leuven is sowieso niet terug te brengen tot één domein. Het is net met een diversiteit aan creativiteit dat we hoge toppen scheren. Mocht je op een wereldkaart alle punten aangeven waar men beïnvloed is door een Leuvense, creatieve speler – je zou aangenaam verrast zijn.”

“Toen het stadsbestuur ons destijds vroeg om mee onze intrek te nemen op de groene Abdij van Park-site vlakbij het centrum hebben we niet getwijfeld. De geschiedenis van die plek gaat al terug tot de 12de eeuw. In de gerestaureerde Mariapoort herbergen we het Huis van de Polyfonie, ons platform waar we muziek tot leven laten komen en een grote historische instrumentencollectie hebben. Met ons tweede luik, de Library of Voices, zitten we gehuisvest in de 18de-eeuwse Norbertuspoort, waar je weer verleden, heden en toekomst ziet samenvloeien. Het was een groot geluk dat we onze bibliotheek, die hoofdzakelijk bestaat uit donaties, en enkele oude manuscripten konden onderbrengen op deze prachtige historische locatie, en daar tegelijk de nieuwste technologie aan konden koppelen. Er hangen hier twintig geavanceerde luidsprekers waarmee we de gelaagdheid van polyfonie tot in detail ontrafelen.”

133

“Art and innovation are big traditions in Leuven, due to a constant influx of new ideas. Leuven has all the culture, all the buzz, of Berlin for example. The two cities are good at finding new identities for their old, historic buildings. Just look at Leuven's plans for a brand new theatre complex in the city centre.

“We had no doubts about moving to the green site at Park Abbey, near the town centre, when the council invited us. It goes back to the 12th century. The Mary Gate, now restored, is home to the House of Polyphony, where we revive music from the past and hold a major collection of historical musical instruments. Our second space, the Library of Voices, is in the 18th century Norbert Gate, where past, present and future come together. It was a stroke of luck, being able to move our library of mostly donated books and some old manuscripts to this magnificent, historic location, while at the same time using the latest technologies. There are twenty state-of-the-art speakers on the walls, which we use to unravel the complexities of polyphonic music.”

ALAMIRE FOUNDATION

The city's cultural actors follow the Leuven Model, as it is officially known. Competition is put to the side, and room is made for cooperation and collaboration, which strengthens cultural ties. To make 1+1 = 3, we join hands and pull together. You can't narrow the city down to one domain. Diversity and creativity are what make things happen in Leuven. Stick a pin in the world map for every place inspired by one of Leuven's creative minds, and you'll be pleasantly surprised.”

CREATIVE AMBASSADORS

134

135

“150 miljoen pixels is de resolutie waarin we manuscripten digitaliseren, waardoor we de allerbeste kwaliteit kunnen garanderen en de muziek kunnen bestuderen tot in details die met het blote oog niet zichtbaar zijn. Ons Alamire Digital Lab is een mobiel laboratorium dat bij zijn start een echte trendsetter was en waarmee we nog altijd de wereld rond reizen. Zo kregen we in 2012, na lang onderhandelen, toegang tot de Vaticaanse bibliotheek. Uiteindelijk digitaliseerden we er zo’n vijftig manuscripten die te maken hebben met de Lage Landen. Dergelijke beelden kunnen we direct doorsturen naar hier in Leuven, waar onze eigen achtkoppige zanggroep, Park Collegium, de bronnen in detail lezen en live brengen.”

← Alamire Digital Lab

“That's the strength of polyphony: the voices are equally weighted. There's no hierarchy. You can see this from the manuscripts. The soprano, alto, tenor and bass parts are not stacked, as in today's musical notation, but given their own lines. There are other differences too. Contemporary scores are 'good to go', whereas their polyphonic predecessors are full of encryptions. A piece can appear to have four voices, but look closely at the wordplay and you'll notice a dual antiphonal part, making it six voices. There are hardly any sharps or flats to tell you when to alter the notes. So, to get to the heart of a piece, Alamire employs some of the very latest science and technology. Only by doing that can we revive the rich musicality of the work and crack the code left behind by these creative 15th and 16th century composers.” “We use a resolution of 150 million pixels for the digitised manuscripts, which guarantees the highest quality and allows us to study the music in much more detail than the naked eye reveals. The Alamire Digital Lab, a mobile laboratory and groundbreaking piece of equipment, still travels to sites around the world. In 2012, for instance, after some fairly lengthy negotiations, we were given access to the Vatican library. We ended up digitising about fifty manuscripts, all of which are relevant to the Low Countries. The images can be uploaded to Leuven immediately, where our eight-strong vocal group, Park Collegium, can read the source texts and perform them live.”

ALAMIRE FOUNDATION

“Dat is de sterkte van polyfonie: elke stem heeft evenveel te zeggen, er is geen hiërarchie. Dat zie je in de manuscripten: anders dan in de muzieknotatie van vandaag staan de partijen voor de sopraan, alt, tenor en bas niet onder elkaar, maar krijgen ze elk apart hun ruimte. Het is niet het enige wat anders is. Hedendaagse partituren zijn als kant-en-klare maaltijden, terwijl polyfone voorgangers vol versleutelde sjablonen zitten. Een stuk kan op het eerste gezicht vierstemmig lijken, maar wie goed de woordspelingen leest, ontdekt een dubbele canon en dus een zesstemmig stuk. Er zijn ook zo goed als geen kruisen of mollen genoteerd om verhogingen of verlagingen van noten aan te geven. Om dus tot de ware toedracht van het kunstwerk te komen, zet Alamire de meest geavanceerde wetenschappelijke kennis en apparatuur in. Alleen zo kunnen we de muzikale rijkdom weer tot leven brengen en de raadsels ontcijferen die de 15de- en 16de-eeuwers er in al hun creativiteit in achterlieten.”

136 ↓ Huelgas Ensemble, Passie van de Stemmen

CREATIVE AMBASSADORS

“OUR ALAMIRE SOUND LAB CAN EVEN SIMULATE ACOUSTICS OF BUILDINGS THAT NO LONGER EXIST. APPLYING THIS LEVEL OF TECHNOLOGY TO POLYPHONIC MUSIC IS UNIQUE IN THE WORLD”

“Wat in ons lab gezongen wordt, kunnen we in realtime manipuleren met het akoestische patroon van de ruimte waarvoor het geschreven is. Een componist heeft immers een heel andere klankkast in de Notre Dame in Parijs – waar de akoestiek weids en groots is – dan in de Sixtijnse Kapel – waar ik zelf als uitvoerend musicus mocht ervaren hoe helder de akoestiek is. Dat is dus een parameter die enorme repercussies heeft op de manier waarop muziek moet worden uitgevoerd: sneller of trager, al dan niet sommige noten manipulerend. In het Alamire Sound Lab kunnen we zelfs de akoestiek van intussen verloren gegane gebouwen simuleren, bijvoorbeeld enkel op basis van de 3D-plannen van de intussen deels afgebrande Notre Dame. Dat we dit soort kennis zo specifiek en doorgedreven inzetten voor polyfonie is uniek in de wereld.” “Petrus Alamire, de muziekkalligraaf naar wie onze organisatie genoemd is, blijft een enorme inspiratiebron. Hij is geboren rond 1470 in Nürnberg, komt via zijn handelsfamilie in de Lage Landen terecht en zoekt hier het gat in de markt waardoor hij een succesvol entrepreneur kan worden. Hij ziet hoe groot de liefde voor kunst en cultuur is, bijvoorbeeld aan het Mechelse hof van Margaretha van Oostenrijk, en besluit unieke muziekmanuscripten te vervaardigen. Hij verzamelt de beste vakmannen rond zich om perkament te bewerken en prachtig te illustreren. Door de symboliek van die beelden komt de muziek die op papier staat tot leven voor de man of vrouw die ze bekijkt.”

137

“In the lab, voices can be manipulated in real time, and we can superimpose an acoustic pattern to match the particular building for which a piece was written. A composer has a different consonance in Notre Dame, in Paris, where the acoustics are grand and sonorous, than, say, the Sistine Chapel, where they are crystal clear, as I know from having sung there. This parameter has enormous repercussions on how a piece of music should be played. A faster or slower tempo, or effects applied to the notes perhaps. The Alamire Sound Lab can even simulate acoustics of buildings that no longer exists, purely on the basis of 3D drawings of for example the now fire-damaged Notre Dame. Applying this level of technology to polyphonic music is unique in the world.”

“Our organisation is named after Petrus Alamire, the music scribe, who is still hugely inspirational to us. He was born in Nuremberg in 1470, arrived in the Low Countries through his merchant family connections, and began looking for a promising business venture. He was struck by the area's appreciation of art and culture, which reached its finest expression at the court of Margaret of Austria in Mechelen, and decided to produce unique musical manuscripts. He found the finest craftsmen to produce parchments and adorn them with beautiful illustrations. Their rich symbolism brings the music to life on the paper.”

“In ons Alamire Sound lab kunnen we zelfs de akoestiek van verloren gegane gebouwen simuleren. Dat we de technologie zo doorgedreven inzetten voor polyfonie is uniek in de wereld”

ALAMIRE FOUNDATION

Koorboek / Choirbook, Mechelen, 1508 - 1516 ↓

CREATIVE AMBASSADORS

138

Bezoek van Koningin Mathilde / Visit of Queen Mathilde ↑

139

Dat bewijst bijvoorbeeld het Leuven Chansonnier, een uniek liedboekje dat in 2014 tot bij ons kwam nadat het decennialang stof had vergaard in een privébibliotheek. Tot het via een Brusselse handelaar voor een appel en een ei verkocht werd, terwijl het eigenlijk ongelooflijk kostbaar en zeldzaam is. Het bevat vijftig polyfone liederen, waarvan twaalf unicums, zo goed als zeker van de hand van bekende componisten uit de hoogdagen van de polyfonie. Dit is nog maar het zesde soortgelijke liedboek uit de 15de eeuw dat we kennen en het is zo goed als intact. Zo’n vondst was geleden van 1939 en dit keer viel het als een goudklomp in onze schoot. Met de zegen van voormalig burgemeester Louis Tobback hebben we het genoemd naar Leuven.”

“Onze creativiteit bestaat erin om met wereldvondsten als deze om te gaan op een manier die een breed publiek aanspreekt. Nationale en internationale media besteedden veel aandacht aan het Leuven Chansonnier, onder andere dankzij de wereldpremière die we organiseerden in de Morgan Library in New York. Sindsdien maakten en publiceerden we er een facsimile van, doctoreert een van onze medewerkers erop en kwam koningin Mathilde het hier bewonderen. Ook andere manuscripten die we bezitten en bestuderen zijn van wereldniveau. Onze polyfonisten leveren immers dezelfde kwaliteit op perkament als Vlaamse Primitieven dat deden op paneel. Het is onze missie hun oeuvre een even welverdiende bekendheid te geven, maar zonder ooit afbreuk te doen aan een excellente manier van werken.”

“The language of the court is no longer spoken, but the songs have familiar themes: love, trust, sorrow. Alamire works with a niche product, but it’s a part of our shared history, and it belongs to our universal wealth of thoughts and feelings. We see the evidence of this in the Leuven Chansonnier, a unique songbook that came to us in 2014 after decades of gathering dust in a private library. Until it passed through the hands of a dealer in Brussels for next to nothing, despite its incredible value and rarity. It contains fifty polyphonic songs, twelve of which are unique and almost certainly by composers who were well known at the height of polyphonic music. It is only the sixth 15th century songbook of its kind that we know of, and it is virtually intact. The last example surfaced in 1939, and this one came as an absolute windfall. With the blessing of the former mayor, Louis Tobback, we named it after Leuven.”

“Our creativity lies in the ability to take finds of world interest, such as these, and enhance their appeal to a broad audience. The Leuven Chansonnier drew the attention of the national and international media, thanks in part to our world premier, which was held in New York's Morgan Library. Since then we have published a facsimile. One of our colleagues is doing a PhD on the book, and Queen Mathilde has come to admire it at close quarters. We have more manuscripts of world interest in our possession, or indeed under study. This is because our polyphonists delivered a quality of work on parchment which is equal to that of the Flemish Primitives on wooden panels. It is our mission to see to it that their oeuvre receives the same, much-deserved recognition, without compromising on the excellent methods we use.”

ALAMIRE FOUNDATION

“We spreken vandaag de hoofse taal niet meer, maar de essentie van wat bezongen wordt, is dezelfde gebleven: liefde, vertrouwen, verdriet. Alamire werkt met een nicheproduct, maar dat maakt wel deel uit van ons gedeelde verleden en onze universele weelde aan gevoelens en gedachten.

140

“Een van de redenen waarom ik nooit een dag met tegenzin kom werken, is de gelaagdheid van Alamire Foundation. We ontrafelen de vele lijnen en parameters in de sonore wereld van de polyfonie, maar streven ook naar meerstemmigheid in het onderzoek. Als internationaal studiecentrum willen we wetenschappelijke discussies aanwakkeren en diversiteit incalculeren door te luisteren naar collega’s van over heel de wereld. Vanaf 2021 richten we het Gastenkwartier in, een van de vleugels van de abdij, zodat het precies zo’n platform van overleg kan worden. Toekomstgerichte plannen realiseer je maar samen met anderen. Tegelijk droom ik ervan om ons eigen team te laten aangroeien tot 50 onderzoekers. We sloten alvast een structurele overeenkomst af met de Vlaamse regering, die ook het Leuven Chansonnier op haar Topstukkenlijst heeft gezet.”

CREATIVE AMBASSADORS

“Ik heb altijd een hele grote liefde voor de kunsten gevoeld, bijvoorbeeld voor de condense dansvoorstellingen van Sidi Larbi Cherkaoui of het werk van Anne Teresa De Keersmaeker dat me laatst weer van mijn sokken blies. In het geval van muziek heeft het me altijd geboeid het eigentijdse op te zoeken. Daarmee bedoel ik niet het contemporaine van een werk, maar net de socio-economische context waarin de muziek is geschreven. Zo is in de tijd van Bach geen enkele van zijn cantates uitgevoerd met strijkers, zangers en een klein orgel. Het was net een groot orgel dat de essentie was, maar dat ontbreekt in 95 procent van de cantateconcerten vandaag. Ik zeg niet dat die lelijk of ongenietbaar zijn, maar ze geven een ander inzicht.

“I look forward to coming in every day, partly because of the variety of the work we do here at the Alamire Foundation. We disentangle the many parameters in the sonorous realm of polyphony, and, then again, we pursue multiple strands of research. As an international study centre it is our aim to stimulate scientific debate, and to embrace diversity by hearing the views of colleagues from around the globe. In 2021 we will refurbish the Guest Quarters, a wing of the abbey, to provide a fitting backdrop for these consultations. When making plans for the future it is always best to involve other people. At the same time, it is my dream to extend our research team to 50. We have already signed a framework agreement with the Government of Flanders, which has added the Leuven Chansonnier to its List of Masterpieces.”

141

“WITH THE BENEFIT OF SCIENCE AND TECHNOLOGY, ALAMIRE CAN PERFORM POLYPHONIC MASTERPIECES AS THEY WERE ORIGINALLY

“Dankzij wetenschap en technologie kan Alamire polyfone prachtstukken uitvoeren zoals ze destijds bedoeld zijn”

“I've always had a love of the arts, for the inner tension expressed in Sidi Larbi Cherkaoui's dancing, for example, or the work of Anne Teresa De Keersmaeker, which takes my breath away. In music, I have always been keen to explore contemporary work. I don't mean the modernity of it, but the socio-economic context it was written in. In his day, not one of Bach's cantatas would have featured strings, voices and a small organ. It would have been a large organ, but we don't hear those in 95 percent of today's cantata concerts. I’m not saying this is a bad thing, or in poor taste. Just that it gives a different perspective.

ALAMIRE FOUNDATION

INTENDED”

142

Daarom ben ik zo blij dat we al ver gevorderd zijn met de installatie van het Contiusorgel, waarbij ik in de artistieke raad zit. Het orgel komt in de Leuvense SintMichielskerk. Daardoor zullen we eindelijk ook in Vlaanderen Bachs oeuvre kunnen beluisteren zoals hij het bedoeld heeft. Dankzij wetenschap en technologie kan Alamire voor polyfonie hetzelfde doen. We kunnen een prachtig werk als Salve Regina van Josquin des Prés in de geest van zijn tijd uitvoeren, bovendien op zo’n manier dat zoveel mogelijk mensen vandaag kunnen genieten van de muziek van toen.”

CREATIVE AMBASSADORS

“Ik heb jonge koppels zich zien neervlijen in de polyfone media-installatie op onze tentoonstelling Petrus Alamire, meerstemmigheid in beeld. Die opende in 2015 in de kathedraal van Antwerpen, en reisde daarna naar het Engelse Beverley, het Franse Brou en naar Rome. Binnenkort gaat ze naar New York en Tokio, want ook daar is zeer veel interesse voor dit bijzondere erfgoed.

That's why I am pleased by how far we have come in the installation of the Contius organ in Saint Michael's Church in Leuven, where I am a member of the arts council. Soon, at long last, it will be possible, here in Flanders, to hear Bach's works played as they were intended. With the help of science and technology, Alamire can do the same for polyphony. It is possible to perform a magnificent piece of work such as Salve Regina by Josquin des Prés in the spirit of its time, and in a way that makes past music enjoyable for as many people as possible.” “I've seen young couples make themselves comfortable in our polyphonic media installation at the Petrus Alamire, Polyphony in the Picture exhibition, which opened in Antwerp cathedral in 2015 and went on to Beverley in England, Brou in France, then Rome. It's also due to travel New York and Tokyo, where audiences take a considerable interest in our heritage.

143

← Opbouw installatie Speculum Musurgica, 2018, Monastère royal de Brou, Bourg-enBresse / Building-up installation Speculum Musurgica, 2018, Royal Monastery of Brou, Bourg-en-Bresse

In Antwerpen zag ik kinderen totaal perplex staan in die grote installatie, gemaakt door onze stafmedewerker Rudi Knoops. Je kan er zeven stemmen samen beluisteren of die een voor een benaderen. Het is weer zo’n voorbeeld van een sterk onderbouwde presentatie, waar innovatie mensen in een klinkende wereld brengt. En zo kijkt Alamire alsmaar verder. We denken al aan virtuele brillen zodat we niet alleen de akoestiek, maar ook de ruimte zelf kunnen meenemen, en we dromen hardop van een Alamire Studio in de Predikherenkerk op de nieuwe Hertogensite. Daar zouden we de meerdimensionaliteit van muziek helemaal onderzoeksmatig kunnen aanpakken, auditief, visueel, maar dus ook virtueel. Het verleden en het heden zit sowieso in onze polyfone uitvoeringen, maar als we die ook kunnen vastleggen voor de toekomst dan kunnen we de ziel ervan doorgeven. Over 100 jaar zullen mensen dan nog kunnen genieten van wat misschien wel het mooiste muzikale erfgoed van de Lage Landen is.”

This is the footing on which Alamire looks to the future. We are considering virtual reality headsets, which will allow us to integrate not only the acoustics, but the space itself, and we have set our sights on an Alamire Studio in the Predikherenkerk on the new Hertogen site. There, we would able to take an audio, visual or even virtual approach to our study of the multidimensionality of the music. The past and the present come together in our polyphony performances, but by capturing them for the future we can preserve their soul. A hundred years from now, people will then still be able to enjoy what may be the most beautiful musical heritage of the Low Countries.”

ALAMIRE FOUNDATION

In Antwerp I saw children standing in bewilderment at the huge installation, which was made by Rudi Knoops, a staff member of ours. The seven voices can be heard together or one at a time. It's a fine example of intelligent presentation, coupled with innovative technology that transports the listener into a world of reverberating sound.

CREATIVE AMBASSADORS

144

145

“ Ik wil een indirecte levensverbeteraar zijn

CECILIA VERHEYDEN

“ “I WANT TO IMPROVE LIVES INDIRECTLY”

CREATIVE AMBASSADORS

CECILIA

director

VERHEYDEN

146

regisseur

147

Lang heeft Cecilia Verheyden gevreesd dat ze haar hoogtepunt al had beleefd op haar 21ste, toen ze tijdens een uitzonderlijke ontmoeting met Steven Spielberg lof en een levensles van hem kreeg. Haar angst bleek onterecht, want daarna draaide ze nog haar felgesmaakte langspeler Achter de wolken en regisseerde ze Ferry voor Netflix.

I've lost loved ones and had to swallow some painful breakups, and to be honest my life has never been super easy anyway. At times I find it incredibly beautiful and joyous, at others it's a real task. It irks me when people say, ‘It’ll be alright’. I think it's more honest to say that it might not be alright, but that the picture will brighten again. Or at least that's my position on life and film making.”

“Ik geloof dat ik creativiteit nodig heb om het leven wat lichtheid te geven. Of zoals Lize Spit (succesvol Vlaams schrijfster, red.) het eens verwoordde: hoe moeilijk de dingen die je overkomen ook zijn, het idee dat je er misschien iets mee kunt in een verhaal, is troostend. Het verwerken in een scenario en uiteindelijk een film helpt mij. Ik heb al van heel dichtbij overlijdens meegemaakt en stevige liefdesbreuken moeten verteren, en los daarvan vind ik het leven niet supergemakkelijk. Bij momenten vind ik het ontzettend schoon en vreugdevol, andere keren is het een zoektocht vol uitdagingen. Als mensen dan tegen mij zeggen ‘Alles komt goed’ maakt mij dat een beetje boos. Het is naar mijn gevoel eerlijker om te zeggen dat het misschien niet goed komt, maar dat er wel kleur zal terugkeren. Tenminste, zo sta ik in het leven en zo wil ik graag films maken.”

CECILIA VERHEYDEN

“I need creativity. It brings me levity. As Lize Spit (the successful Flemish author - ed.) once said: you can experience some truly awful things, but the idea of somehow fitting them into a story offers at least some consolation. I process things by writing them into a script, or even a film, and it helps me a lot.

For a long time Cecilia Verheyden thought she might have peaked before her 21st birthday, by accepting praise and life-altering advice from Steven Spielberg after a rare meeting. But she needn't have worried. She went on to shoot the much-acclaimed, feature-length film Achter de wolken and later directed Ferry for Netflix.

148

“VIEWERS WHO TELL ME: ‘I THOUGHT MY LIFE WAS OVER, BUT AFTER WATCHING YOUR FILM I KNOW I CAN STILL FIND LOVE’ – GIVE ME AN

CREATIVE AMBASSADORS

INCREDIBLE SENSE OF SATISFACTION”

“Kijkers die mij zeggen: ‘Ik dacht dat mijn leven voorbij was, maar dankzij uw film weet ik dat ik toch nog verliefd kan worden’ – dat geeft een uitzonderlijke voldoening”

CECILIA VERHEYDEN

149

BIO

150

—

°1985

— Studeert in 2007 af aan het Royal Institute for Theatre, Cinema & Sound (RITCS) in Brussel — Wint in datzelfde jaar met Ou Quoi internationale prijzen en de bekroning voor beste debuut op het Internationaal Kortfilmfestival Leuven — Ontmoet in 2008 Steven Spielberg in het kader van haar documentaire Climbing Spielberg — Wordt met haar eerste langspeler Achter de wolken (2016) geselecteerd voor het Internationaal Filmfestival van Palm Springs en lokt meer dan 130.000 Belgen naar de cinema — Regisseert mee series zoals het met een Emmy bekroonde Wat als? (2012), het fictieve Zie mij graag (2017) en Undercover (2019), en het bij jongeren populaire wtFOCK (2018) — Is een ster op het internet door miljoenen views voor haar reclamespots voor onder meer Carlsberg en Coca-Cola — Regisseert in 2020 Ferry, een van de eerste Vlaamse filmproducties voor Netflix

—

°1985

— Graduates from the Brussels Royal Institute for Theatre, Cinema & Sound (RITCS) in 2007 — In the same year wins international acclaim for Ou Quoi and the award for best début film at the Leuven International Short Film Festival — Meets Steven Spielberg while filming her Climbing Spielberg documentary in 2008

CREATIVE AMBASSADORS

— Wins selection for the Palm Springs International Film Festival for her first featurelength film, Achter de wolken (2016) , and the film attracts over 130,000 Belgians viewers — Co-directs series such as the Emmy award-winning Wat als? (2012), the fictional Zie mij graag (2017), Undercover (2019), and wtFOCK (2018), with which she wins over a young audience — Becomes an internet star when her Carlsberg, Coca-Cola and other ads attract millions of views — Directs Ferry, one of the first Flemish film productions for Netflix, in 2020

151

Vroeger was ik daarin anders. Zeker aan de filmschool was ik nog een donkerder versie van mezelf, draaide ik projecten in die geest en was ik het meest ondersteboven van werk van Ken Loach of de gebroeders Dardenne. Ik herinner me nog hoe ik in het vijfde middelbaar samen met Jozef (Wouters, met wie ook Michiel Vandevelde zijn jeugdjaren deelde, red.) naar de Studio’s ging, Leuvens voormalige cinema, en dat ik compleet werd meegesleept door Dogville van Lars von Trier. Bij de aftiteling zei ik tegen Jozef: ‘Ik ga naar de filmschool. Ik wil ook verhalen vertellen die mensen zo diep raken’.” “Het moment waarop ik voor film koos tekende zich dus duidelijk af, maar daarvoor had ik in Leuven alle mogelijke creatieve hobby’s uitgeprobeerd: dans, tekenen, muziek, clownerie, jongleren, jeugdtheater. Was het dat creëren, dat ontsnappen door in verhalen te duiken dat me fascineerde? Ik weet het niet. Ik weet alleen dat ik in creativiteit iets vond dat ik nooit vond in sport, laat staan in de wetenschappen die ik studeerde. Mijn mama was nochtans professor wiskunde, maar ik kon me er onmogelijk voor opladen, terwijl ik voor alles wat maar een beetje artistiek is altijd een enorme drive heb gehad. Dat is vandaag nog zo.”

“In the projects I'm currenlty developing, people are having difficulties but there's light at the end of the tunnel. Take my next film, Skiff. A comingof-age story about a girl in search of her identity. She hits a crisis point and her world is left in ruins, but she finds her way or at least gets onto the right path. I think that's important. But it's not how I used to see it. At film school, for sure, I was a darker version of myself. My projects had a darker feel and my big influences were directors like Ken Loach and the Dardenne brothers. In the fifth grade of secondary school I remember going to the pictures in Leuven with Jozef (Wouters, who also knew Michiel Vandevelde as a teenager - ed.) and being completely swept away by Lars von Trier's Dogville. When the credits came up I said to Jozef: ‘I’m going to film school. I want to tell stories like that. Ones that move people profoundly’.”

“So there and then I resolved to go to film school, but to that point I had followed all kinds of creative pursuits. I had tried dance, drawing, music, clowning, juggling and youth theatre. Was it the creativity that had gripped me? Escaping by getting lost in stories? I don't know. I can only say that in creativity I found something I'd never found in sports, let alone the sciences I was studying. My mum was a maths professor, but I just couldn't raise the energy for it, whereas I have always been driven by anything even remotely artistic. And still am.”

CECILIA VERHEYDEN

"De projecten die ik nu ontwikkel, gaan over mensen die worstelen, maar laten wel licht gloren aan het einde van de tunnel. Zo is mijn volgende film Skiff een coming-of-ageverhaal waarin een meisje op zoek is naar haar identiteit. Ze gaat door een stevige crisis, haar hele wereld komt op losse schroeven te staan, maar ze vindt haar weg, of toch het begin van het juiste pad. Dat vind ik belangrijk.

152

CREATIVE AMBASSADORS

↓ Set Undercover

153

“Als ik voor een project kies, is het met totale overgave. Ik ga daar heel ver in, waardoor mijn omgeving soms de prijs betaalt. Mijn vriendin en mijn pluszoontje zien me soms lange tijd niet omdat ik op locatie aan het regisseren ben. Dat is echt niet evident. Vroeger probeerde ik dat besef te verdoezelen en te doen alsof ik thuis kon blijven meedraaien terwijl ik volledig in mijn film kroop. Nu weet ik: mijn job is de grote uitdaging voor mijn relatie, familie en vrienden. Het is mijn verantwoordelijkheid om daar eerlijk in te zijn en een goede balans te vinden.” “De carrière van een film- en televisieregisseur is soms een beetje schizofreen, vol hoogtes en laagtes. Dan ben ik met vier, vijf projecten tegelijk bezig en kan er uiteindelijk maar eentje worden gedraaid. Van die andere verhalen die ook in mij waren beginnen leven, moet ik dan afscheid nemen. Dat blijft pijnlijk. Maar als ik dan voor die ene film toch op de set sta en ik zie de acteurs die ik gekozen heb, in de kostuums en met de make-up die we besproken hebben, en ze doen met de scène net iets meer dan ik verwacht had, dan is het echt zalig.”

“The job of film or television director can be schizophrenic. Full of highs and lows. I can have four or five projects on the go, but only one gets filmed. The other stories are alive inside me, but I am forced to let them go. I still struggle with that. But then, when I’m on the film set, seeing my actors in costume and makeup, watching them add more than I had expected to a scene, the feeling is one of total bliss.”

CECILIA VERHEYDEN

“Once I choose a project I give it my all. I lose myself in it, and it's usually the people around me who pay the price. When I'm shooting on location, my girlfriend and our son go for ages without seeing me. That didn't strike me as a problem at first. I even tried pretending that I was fully present in our domestic life when, actually, I was completely immersed in my film. But now I've realised that the biggest challenge to my relationship, family ties and friendships is my work. It's up to me to be honest about that, and to find the right balance.”

154

“Ik heb geleerd hoe belangrijk kwetsbaarheid is. Als beginnend regisseur wil je het vooral niet laten merken als je iets niet weet, maar dat toegeven brengt je zoveel verder, zeker bij mensen bij wie je je veilig voelt. Daarop selecteer ik ook mijn collega's. Als we niet wederzijds kwetsbaar kunnen zijn, werk ik liever met iemand anders.

CREATIVE AMBASSADORS

Zonder mijn ploeg ben ik niets. Ik kan nog zulke goede ideeën hebben, als de mensen op de set die niet begrijpen, kunnen ze die niet uitvoeren. We moeten ook samen tegen de stress kunnen, bijvoorbeeld als het weer niet mee zit of er iets onverwachts zoals corona roet in eten gooit. Voor Ferry moesten we daardoor scènes aanpassen, maar ook dat is creatief zijn. Het is het bovendien allemaal waard als ik achteraf hoor dat het publiek ervan genoten heeft.” “Meer dan honderd brieven en mails heb ik gekregen over mijn film Achter de wolken. Ik had eerst schrik om dat verhaal over het leven en de liefde van twee senioren te vertellen omdat ik als prille twintiger misschien nog niet genoeg levenservaring had. Een van de hoofdrolspelers, Chris Lomme, zei achteraf dat het direct goed zat omdat ik een jonge vrouw met een oude ziel ben. Het viel alleszins op voor hoeveel mensen deze film hoopgevend is geweest. Na vertoningen kwamen ze soms met tranen in de ogen naar mij en zeiden: ‘Ik dacht dat mijn leven voorbij was, maar dankzij uw film weet ik dat ik toch nog verliefd kan worden of weer meer contact kan hebben met mijn dochter.’ Zulke reacties geven een uitzonderlijk gevoel van voldoening en sterken mij in mijn streven om kleur en warmte in mensen hun leven te brengen.”

↓ Chris Lomme & Jo De Meyere - Achter de wolken

155

“I've learned the importance of vulnerability. As a rookie director you try to hide your lack of knowledge, when it would be so much better just to admit it, especially if you feel safe with those people. I pick colleagues with that in mind. If I can't share a sense of vulnerability with them, I’d rather work with someone else.

“I've had over a hundred letters and emails about Achter de wolken. I was initially hesitant about telling the love and life story of a couple of seniors. At a mere twenty something, I was probably short of life experience. However, one of the lead actors, Chris Lomme, told me later that it had all just fallen into place, because I’m a young woman with an old soul. Anyway, it inspired hope in a remarkable number of people. After a showing people would approach me, a little teary-eyed, and say: ‘I thought my life was over, but after watching your film I know I can still find love, or see more of my daughter.’ These reactions give me an incredible sense of satisfaction and empower me in my battle to restore some colour and warmth to people's lives.”

CECILIA VERHEYDEN

I’m nothing without my team. Anything could strike me as a good idea, but if the people on the set don't get it... it won't happen. If we hit yet another problem or something unexpected like coronavirus throws a spanner in the works, we absorb the stress together. In Ferry we were forced to alter scenes due to Covid-19, but there's the creativity again. It's all worth it in the end of course, when people tell me they've enjoyed the film.”

156

“Tijdens mijn toelatingsproef aan het RITCS vroegen ze hoe je het in de 21ste eeuw kunt verantwoorden dat je films maakt. Wat een vraag voor een zeventienjarige! Maar ik had mijn antwoord klaar: er zijn directe levensverbeteraars, zoals dokters die patiënten redden en vuilnismannen die de straten proper houden. Na hun zware dagtaak verdienen zij ontspanning, ontroering of verrijking, en daar komen de kunstenaars op de proppen. Ik wil zo’n indirecte levensverbeteraar zijn. Beide types mensen zijn even belangrijk.”

“In my admission test for the RITCS, I was asked how film making could be justified in the 21st century. What a question for a seventeen-year-old! But I had my answer ready: there are people who improve lives directly, like doctors who save patients and garbage men who keep the streets clean. After a hard day's work they deserve to be entertained, moved or uplifted, and that's where artists come in. I want to be someone who improves lives indirectly. Both types of people are important.”

CREATIVE AMBASSADORS

↑ Set Undercover

“‘Maybe one day I’ll have the honour of presenting you with an Academy Award’. Dat schreef Steven Spielberg toen hij mijn eindwerk had gezien. Hoe crazy is dat? Samen met medestudenten Senne Dehandschutter en Raf Roossens had ik de documentaire Climbing Spielberg gemaakt over onze pogingen om de grote regisseur te ontmoeten. Het zag er lang naar uit dat het niet zou lukken. We waren zelfs al terug in België toen we telefoon kregen dat hij ons toch wilde zien in Los Angeles. Hij zei dat hij onze respectvolle aanpak erg had geapprecieerd en stuurde nadien nog die brief, waarin hij me adviseerde om vol te houden. Zo’n levensles krijgen op je 21ste geeft je echt wel de energie om jaren door te gaan.”

“‘Maybe one day I’ll have the honour of presenting you with an Academy Award’. Or so Steven Spielberg wrote after seeing my final project. How crazy is that? I made the Climbing Spielberg documentary, about our efforts to meet the great director, with fellow students Senne Dehandschutter and Raf Roossens. But it was all looking highly unlikely. By the time we received the call telling us he would see us in Los Angeles we had actually returned to Belgium. He said he really appreciated the respect we'd shown in our approach. After the meeting he sent a letter, advising me to persevere. Getting that sort of advice being only 21 really does keep you going for years.”

CECILIA VERHEYDEN

157

158

“Ook dicht bij huis zijn er zo veel juiste mensen op mijn pad gekomen, van leerkrachten die me stimuleerden in mijn interesse voor theater en film en mensen van cultuurcentrum 30CC en museum M die me enthousiast kregen voor kunst, tot de dienst diversiteit en gelijke kansen van de stad die me in 2019 op Internationale Vrouwendag een evenement liet cureren. Dancing on the Ceiling zette straffe vrouwelijke makers met verschillende achtergronden centraal.

CREATIVE AMBASSADORS

We denken vaak dat genderdiscriminatie een probleem is in landen als Polen en Rusland, maar in de Belgische filmsector is er ook een totale disbalans. Ik ben een van de slechts drie, vier vrouwen die met grote budgetten werken tegenover een honderdtal mannelijke regisseurs. De laatste tijd ben ik fel bezig om hier mee verandering in te brengen. Ik stel in scenario’s mannelijke rollen in vraag – waarom zou deze notaris geen vrouw kunnen zijn? – ik betrek achter de schermen meer maaksters – er zijn bijvoorbeeld alsmaar meer cameravrouwen – en ik grijp fantastische gelegenheden als Dancing on the Ceiling met beide handen aan.”

↑ Set Undercover

“De stad doet straffe dingen om een sociale, groene en diverse toekomst te bouwen. Het zou fijn zijn mocht dat wat vaker visueel vertaald worden, bijvoorbeeld door hier meer films te draaien. Dat is vandaag niet altijd evident, we hebben geen filmcel zoals Antwerpen of Gent. Daardoor vrees ik dat buitenstaanders blijven vasthangen aan het gedateerde beeld van de studentenstad die in het weekend inslaapt en die alleen rijke blanke inwoners heeft. Door meer opnames in de stad te plannen zouden niet-Leuvenaars kunnen ontdekken dat het hier in werkelijkheid even divers is als bij hen.”

159

“Omdat ik hier al mijn hele leven woon, blijft Leuven sowieso mijn vaste waarde, het punt waarnaar ik altijd terugkeer na ergens ter wereld gedraaid te hebben. Ja, het is hier klein en provinciaal, maar dat behoedt me net voor keuzestress. We hebben hier misschien geen veelvoud aan musea, cinema’s of kunstencentra, maar wel minstens één kwalitatief voorbeeld van elk. Plus: er is meestal maar één telefoon nodig om de juiste persoon om mee samen te werken te vinden. Andere creatievelingen bezig zien stimuleert mij, dus sinds 2017 nodig ik fotografen, architecten en andere collega’s uit in Studio Bodart, de betaalbare coworkingplek die ik inrichtte in mijn eigen huis. Ook de workshops en repetities die hier plaatsvinden, zijn erg inspirerend.”

“Closer to home I have crossed paths with so many inspiring people, from the teachers that sparked my interest in film and theatre, and the folk at the 30CC culture centre and museum M, who inspired my passion for art, to the city's diversity and equal opportunities services, that gave me an event to curate for International Women's Day in 2019. Dancing on the Ceiling took amazing female makers from all walks of life and placed them centre stage. Most of the time we see gender discrimination as an issue affecting countries like Poland, or Russia, but there's a huge imbalance in the Belgian film industry as well. I'm one of just three or four female directors who land the big-budget productions, compared to about a hundred males. Recently, I've thrown myself into forcing a change. I question the male roles in scripts – why can't this notary be a woman? – I engage more female staff behind the scenes – there are a lot more camerawomen for example – and I grasp incredible opportunities like Dancing on the Ceiling with both hands.” “The city is doing some sublime stuff to build a more social, greener and diverse future. It would be great if

this could more often be visually translated, by shooting more films here, for example. We don't have a film office like they do in Antwerp and Ghent, so it's not exactly easy at the moment. I worry that outsiders will cling to the outdated picture of a student city that shuts down at the weekends and that's full of wealthy, white residents. Setting more films in the city would show non-residents that our lives here are just as diverse as theirs.” “I've lived here all my life, so Leuven is my stomping ground anyway; the place I come back to after filming in some other part of the world. Yes, it's quite small and provincial, but that's what frees me from the tyranny of choice. We might not have a lot of museums, cinemas or art centres to choose from, but at least we have a fine example of each. And all it takes is one phone call to find the right person for a collaboration. I get inspired by seeing other creatives at work, so in 2017 I began to invite photographers, architects and other colleagues to Studio Bodart, an affordable co-working space I set up at home. Their workshops and rehearsals are highly inspirational.”

CECILIA VERHEYDEN

“WE NEED FILMS MORE THAN EVER. PEOPLE SHOULD BE ABLE TO STEP OUT OF THE CRISIS AND ENJOY THEMSELVES FOR A WHILE”

“De nood aan film is hoger dan ooit. Mensen moeten even uit de crisis kunnen stappen en genieten”

CREATIVE AMBASSADORS

160

161

“Als ik kijk naar mezelf ten tijde van mijn eindwerk denk ik: ‘Waw, wie was dat? Zo veel risico’s durven nemen, zo weinig angst hebben…’ Met de jaren word je voorzichtiger en net daarmee moet je voorzichtig zijn. In contact komen met nieuwe verhalen, insteken, beeldvoeringen en acteurs houdt me wakker. Daarom vond ik de laatste editie van het Internationaal Kortfilmfestival Leuven weer zo inspirerend. De inzendingen hadden soms nog iets onvolmaakts, maar daarin zag ik wel talent en vernieuwing. Met dat festival is het voor mij in 2007 allemaal begonnen. Mijn debuut werd er bekroond en dat opende deuren naar productiehuizen en internationale festivals.” “Intussen stelt de coronacrisis de cinema zwaar op de proef, maar ik blijf hoopvol. De nood aan film is hoger dan ooit. Mensen moeten even uit de crisis kunnen stappen en genieten. Ik mis alleszins mijn bezoekjes aan Cinema ZED (het eigenzinnige, Leuvense filmhuis, red.). Eerst iets gaan eten met vrienden en je dan totaal laten meevoeren door goed gemaakte film. Het blijft een van de meest toegankelijke en sociale manieren van kunst beleven, dus het zal niet verdwijnen. Als regisseur ben ik ook nog lang niet uitgepraat.”

“I’ve hardly ever said ‘no’ since my debut in 2007. But that's slowly reversing. These days I say ‘no’ more than ‘yes’. It's about being more selective, and only because I want to throw my heart and soul into the projects I really believe in. And that's exciting, because I can't tell if I’ll ever get enough opportunities to make films, but it's the only way I can press on without repeating myself. They asked me to do another season on the Zie mij graag, wtFOCK and Undercover series, but I wanted to grapple with new projects, to start searching and discover new things. I like to keep setting myself challenges, so I can learn a lot from people who've arrived fresh to the job. That's why, as well as directing, I would like to give the occasional lesson or workshop, or sit on a film school jury.” “When I think of myself on my final project at the RITCS I wonder: ‘Wow, who was that? Taking all those risks, being so fearless…’ As the years pass you become more cautious, and that's precisely why you should exercise caution. What keeps me on my toes is discovering new stories, angles, visual presentations and actors. That's why I found the most recent Leuven International Short Film Festival so inspiring. The entries weren't exactly perfect, but they were full of talent and innovation. It all started for me at the same festival, in 2007. I won an award on my debut, and that opened the doors to production houses and international festivals.” “The coronavirus pandemic has been a severe test for the cinema but I haven't lost hope. We need films more than ever. People should be able to step out of the crisis and enjoy themselves for a while. I miss going to Cinema ZED (the offbeat arthouse cinema in Leuven - ed.). Going for a meal with friends, and then settling into your seat for a good film. It's still one of the most accessible and sociable ways to enjoy art, so it won't ever disappear. And I’m not done with directing, not anywhere near.”

CECILIA VERHEYDEN

“Sinds mijn debuut in 2007 heb ik bijna nooit ‘nee’ gezegd. Stilaan is het omgekeerd en zeg ik vaker ‘nee’ dan ‘ja’ op voorstellen. Ik wil selectiever zijn, net omdat ik mijn hart alleen wil leggen in projecten waarin ik volledig geloof. Het is spannend, want ik weet niet of ik genoeg films zal kunnen draaien, maar het is de enige manier om het vol te houden en niet in herhaling te vallen. De series Zie mij graag, wtFOCK, Undercover: allemaal vroegen ze me voor een volgend seizoen, maar ik koos liever voor nieuwe projecten waarin ik terug kon beginnen zoeken en ontdekken. Ik wil mezelf blijven uitdagen en in die zin kan ik veel leren van mensen die fris in het vak stappen. Daarom wil ik in de toekomst naast regisseren ook nu en dan lessen en workshops geven of jureren op filmscholen.”

CREATIVE AMBASSADORS

162

163

De enige constante vandaag is verandering, de enige

“CHANGE IS THE ONLY CONSTANT, CREATIVITY THE ONLY KEY”

BONKA CIRCUS

sleutel creativiteit

“

164

CREATIVE AMBASSADORS

CIRCUS

purpose driven communicatiebureau

BONKA

purpose-driven communication agency

165

Met hun opvallende campagnes rond luchtkwaliteit, verkeersveiligheid of duurzaam winkelen bewijst Bonka Circus waar het zelf heilig in gelooft: dat creatieve communicatie het versnellende radertje kan zijn in het proces van maatschappelijke verandering. “Daarvoor werken wij alleszins elke dag keihard.”

Everyone’s vital to the creative process. As our account manager Kristof says: teamwork makes the dream work. One campaign of ours, Last Night a Dj Saved My Life, hit the mark because we were cogs in a well-oiled machine, us and the client that is. When we got the impact results we celebrated as one. We'd captured the public's attention for an obscure and unpopular government guideline – that drivers should keep a safe distance on the motorway by following the two-second rule. Bonka's idea was to swap this rule for the hit song Last Night a Dj Saved My Life, which drivers would hear on the radio or see on social media and roadside posters. More than half of those who noticed the campaign used the song to maintain a safe distance.”

“Zet creatieve mensen samen en dat geeft vonken”, weet Bart Gielen, creative director bij Bonka. “Daarom zitten we zo goed in De Hoorn, die hub in een van de historische brouwerijgebouwen van Stella Artois aan de Vaartkom. We werken hier onder één dak met tal van gelijkgestemde bedrijven waardoor we makkelijk tot kruisbestuivingen komen. Het gebouw heeft bovendien veel inspirerende hoekjes waar we kunnen brainstormen met collega’s. Die hebben allemaal hun rol in het creatieve proces, of zoals onze accountmanager Kristof het zegt: teamwork makes the dream work. Een campagne als Last Night a Dj Saved My Life slaagde alleen maar omdat iedereen, zowel bij Bonka als de klant, een deel was van de geoliede machine. We vierden het ook samen toen de impact positief bleek. We waren erin geslaagd een onbekende, onbeminde regel van de overheid – bestuurders moeten op de autosnelweg op veilige afstand van elkaar blijven door de zogenaamde tweeseconden-regel te respecteren – toch ingang te doen vinden. Het Bonka-team kwam met het idee de richtlijn te vervangen door de hit Last Night a Dj Saved My Life die bestuurders dan hoorden op de radio, lazen op sociale media of posters naast de weg. Van zij die de campagne opmerkten, zong meer dan de helft het nummer mee en lette daardoor op de veilige afstand.”

BONKA CIRCUS

“Creative minds go 'boom' when you mix them together”, says Bart Gielen, creative director at Bonka. “That's why we're thriving here at De Hoorn, a hub in the old Stella Artois brewery in the canal district. We share the space with a bunch of like-minded businesses, so there's plenty of interaction and crossover. The building is full of inspiring little corners where you can tuck yourselves away and brainstorm.

Hard hitting campaigns on air quality and sustainable shopping have enabled Bonka Circus to hammer home the credo that social change is accelerated by creative communication. “That's what we're striving for, day and night.”

CREATIVE AMBASSADORS

166

“THOUGH HARDLY WORLD-CHANGING, OUR CAMPAIGNS HELP CREATE POSITIVE CHANGE, WHICH CAN ONLY GATHER MOMENTUM IN THE FUTURE”

167

BONKA CIRCUS

“Met onze campagnes veranderen we de wereld niet, maar ze dragen wel bij aan de positive change die in de toekomst alleen maar aan draagvlak zal winnen”

BIO

168

↓ Carolien, Gilles & Monique

— °2012 gestart als managementbureau en productiehuis — Herijkt zich in 2018 tot communicatiebureau dat streeft naar maatschappelijke impact — Bedenkt campagnes voor bedrijven en organisaties met duurzame ambities zoals Ecover, Aoste, De Kringwinkel — Overtuigt in 2018 met de CurieuzeNeuzen-campagne 20.000 Vlamingen om de luchtkwaliteit in hun straat te meten en wint er een Effie Award mee — Valt datzelfde jaar op met Last Night a Dj Saved My Life, een campagne voor de Vlaamse Stichting Verkeerskunde — Krijgt in 2019 dankzij zijn actie rond lokaal kopen het woord ‘winkelhieren’ in het Van Dalewoordenboek

— Founded in 2012 as a management agency and production house — Reinvented in 2018 as a communications agency aiming at societal impact

CREATIVE AMBASSADORS

— Designs campaigns for businesses and organisations with sustainability ambitions such as Ecover, Aoste, De Kringwinkel — Persuades 20,000 Flemings to monitor the local air quality through the CurieuzeNeuzen campaign in 2018 , for which it wins an Effie Award — Creates waves in the same year with Last Night a Dj Saved My Life, a campaign for the Flemish Foundation for Traffic Engineering — Gets the word ‘winkelhieren’ into the Van Dale dictionary following a campaign to encourage people to buy locally

169

“Dat er dankzij onze campagne minder ongelukken gebeuren, sluit perfect aan bij ons streven om meer te zijn dan een laagje glazuur”, zegt Jesse Vanophalvens, Bonka’s tweede creative director. “Wij zijn geen kunstenaars die aan l’art pour l’art doen, nee, voor ons is creativiteit een middel om tot oplossingen te komen. Als we het publiek tools kunnen geven waarmee ze hun gedrag kunnen aanpassen, dan worden wij deel van die oplossingen. Voor greenwashing bedanken we, dus we checken altijd eerst of een klant oprecht streeft naar positieve impact. Als dat zo is, bekijken we samen het probleem dat ons uitgangspunt vormt. We beslissen dus niet op voorhand of we mikken op bijvoorbeeld een radiospotje of postercampagne, maar laten die output voortkomen uit de maatschappelijke verandering waaraan we willen bijdragen. Dat is een bevrijdende manier van werken.”

We’re not in the business of greenwashing, so we'll always fish to see if the client is genuine. If they are, we’ll join forces to tackle the problem as we see it. In other words, we have no preconceived ideas about radio or poster campaigns, but let the choice of media emerge as output from the social change we're after. It's a very liberating way of working.”

BONKA CIRCUS

“The campaign lowered the accident rate, which is great because we want to do more than just scrape the surface”, says Jesse Vanophalvens, Bonka’s second creative director. “We're not art for art's sake people. No, the whole point of creativity is to solve problems. Provide the tools to change people's behaviour and you become part of the solution.

170

CREATIVE AMBASSADORS

↓ Campagne GUM, Gents graffitistraatje / Campaign GUM, Ghent's famous graffiti alley (Sometimes you need to start from a blank page to arrive at truly new insights)

171

Dankzij dat intensieve samenwerkingsmodel gaan we uiteindelijk sneller, en vooral dieper. Zo kwam er tijdens onze eerste brainstorm met het Gents Universiteitsmuseum (GUM) al meteen bruikbare inhoud boven die we anders niet of pas veel later zouden hebben ontdekt. Ook bij CurieuzeNeuzen – tot dusver het grootste Vlaamse burgeronderzoek naar luchtkwaliteit – omarmden we de

“We're pretty atypical in client relations too”, nods managing director Catherine Castille. “Traditionally the client comes with a question and the agency ponders it. Then the client gives feedback, and they go back and forth until something sticks. We stopped all that, because we're firm believers in co-creation. We do a thing called Bonka on Tour, where we go and work at the client's place, for a day or so, maybe a week. It's an intensive model of cooperation. It gets us there faster, and goes deeper. In our first brainstorming session with Ghent University Museum (GUM), for example, we came across some very usable content that wouldn't otherwise have surfaced until later on, if at all. Similarly, on CurieuzeNeuzen, the country's biggest citizen science project on air quality yet,

expertise van de onderzoekers die die luchtkwaliteit gingen meten. In die zin is creativiteit geen alleenrecht. Bovendien, als je alle stakeholders betrekt, wordt je campagne gedragen. Daar is het GUM weer een goed voorbeeld van. Om een punt te maken rond wetenschappelijk denken, een proces dat vaak vertrekt van een leeg blad, wilden we het beroemde Gentse graffitistraatje hagelwit schilderen. Dat had nogal wat ophef kunnen veroorzaken bij de lokale street artists, maar omdat we hen nauw betrokken en zelfs de witte verf lieten aanbrengen, was er geen discussie. Die actie gaf ons het gevoel: ‘Yes, we did it! Dit is origineel, valt op én zet mensen aan het denken.’ Op zo’n moment komen er zoveel endorfines vrij dat we er weer weken tegen kunnen.”

we embraced the expertise of the scientists that recorded the data. You see, creativity is no one-man business. Get your stakeholders involved and you’ll get plenty of support for your campaign. The GUM is another example. To make a point about the scientific method, which often begins with a blank page, we planned to whitewash Ghent's famous graffiti alley. Now, we could have had the street artists up in arms about that! But we brought them into the picture, and even let them do the whitewashing, thereby averting a potential standoff. On that particular action we had a strong feeling of, ‘Yes, we did it!' It's original, in-your-face and thought provoking.’ At times like those, you get about a week's supply of endorphins.”

BONKA CIRCUS

“Ook de relatie met onze klanten is atypisch”, bevestigt Catherine Castille, managing director. “In een klassiek scenario stelt de opdrachtgever een vraag, het bureau gaat ermee aan de slag, op hun antwoord geeft de klant feedback, tot ze samen ergens landen. Daar stapten wij van af omdat we heilig overtuigd zijn van het belang van co-creatie. Onder de noemer Bonka on Tour gaan we bij onze klanten op kantoor meedraaien, soms een dag, soms een week.

172

“De ontlading is natuurlijk eens zo groot als het beginprobleem navenant was”, zegt Bart. “Het is typerend voor Bonka dat we ons niet laten afschrikken, zelfs niet als er 10.000 redenen zijn om iets niet te doen. Voor mij is dat de essentie van een creatieveling: de drive hebben om te blijven zoeken en je bewust te zijn van the power of what if.

CREATIVE AMBASSADORS

Als je de vraag stelt: ‘Wat als we de songtitel Last Night a Dj Saved My Life op de E40 zouden schilderen?’ antwoorden de meeste mensen: ‘Dat lukt je nooit’. Maar onze ingesteldheid is: ‘Wat als het wél lukt? Wat brengt dat dan op voor onze klant en, breder, onze maatschappij?’. We vertrekken dus vanuit een droom, zonder naïef te zijn. Onze collega’s van accountmanagement of client service zetten vervolgens al hun creativiteit in om te zien wat er mogelijk is binnen een beperkt budget en tijdskader. Nog een geluk is dat onze klanten ook what if-denkers zijn en het lef hebben om samen de zotste dingen te proberen. Dat maakt ons werk zo opwindend.”

173

“You could say the relief is proportional to the difficulty of the problem”, says Bart. “We don’t let anything put us off at Bonka, not even 10,000 reasons screaming 'no' at us. The way I see it is that creativity is about the urge to keep looking, and staying focused on the power of what if. If asked, ‘What if we paint the title of the song Last Night a Dj Saved My Life on the motorway?’, most people will answer: ‘You won't be able to’. But it's in our nature to say: ‘What if we ARE able to?

What are the benefits for the client and, in the bigger picture, society?’ So it starts life as a fantasy, but not a naive one. What happens then is that our colleagues down at account management or client service put their creative hats on to see what can be achieved within a limited budget and deadline. Luckily, our clients are 'what if' people too. They won't walk away from the opportunity to do something crazy. That's what makes the job so exciting.”

BONKA CIRCUS

← Campagne / Campaign Last Night a Dj Saved My Life

174

“De stad kan nog bij elke wandeling verrassen en dat is essentieel om een sleutelidee te vinden. Het is een proces waarin je je emotie en fantasie de bovenhand moet geven”

CREATIVE AMBASSADORS

↓ Davy, Jonas & Jesse

175

“Leuven is a muse,” says Catherine. "That's because the potential for surprise is always there on a city walk, which is vital when you're searching for a key idea. You can't cling to rational thought in the process, but have to yield to your emotions and imagination. That's not something I can do without peace, quiet and space; the things you get when you walk around Leuven. There's plenty of choice, from the industrial canal district or the spiritual Keizersberg Abbey to Arenberg castle or the historic town centre.

“Leuven is voor ons een muze”, vertelt Catherine. “De stad kan immers nog bij elke wandeling verrassen en dat is essentieel om een sleutelidee te vinden, een proces waarin je niet mag blijven vastzitten in rationeel redeneren, maar je emotie en fantasie de bovenhand moet geven. Dat lukt mij alleen als ik rust en ruimte heb, bijvoorbeeld door te gaan wandelen in en rond Leuven. De mogelijkheden zijn hier legio: van de industriële Vaartkom of de Keizersberg van de paters tot het Arenbergkasteel of de historische binnenstad.

Jesse, who lives in Brussels, finds Leuven easily accessible, a small space with a concentrated pool of talent. Creative initiatives are more likely to get bogged down in the big cities, whereas here they tend to be more visible, with more impact. It reminds me of the Romanian sculptor Brâncuși, a student of Rodin's, who said: ‘Nothing grows well in the shade of a tall tree’.”

“THE POTENTIAL FOR SURPRISE IS ALWAYS THERE ON A CITY WALK, WHICH IS VITAL WHEN YOU’RE SEARCHING FOR A KEY IDEA. AS A PART OF THE PROCESS YOU HAVE TO YIELD TO YOUR EMOTIONS AND IMAGINATION”

BONKA CIRCUS

Voor Jesse, een Brusselaar, is Leuven een makkelijk bereikbare plek die klein genoeg is om talent te concentreren. Creatieve initiatieven geraken hier minder ondergesneeuwd dan in grootsteden en hebben daardoor meer zichtbaarheid en impact. Het doet denken aan het citaat van de Roemeense beeldhouwer Brâncuși, die leerling was bij Rodin. Hij zei: ‘Er kan niets groeien in de schaduw van een grote boom’.”

176

“Policies aren't empty words in Leuven”, says Jesse. “The city council actually offers a stimulus for makers and creative businesses, by uniting them on the Leuven MindGate collaboration platform, or putting them in touch with other innovative thinkers at the and& or Crossover festivals. The city's support of De Hoorn shows that it has belief in projects which, though risky at first sight, actually pack weight in terms of vision and creativity. That level of confidence is important.

“Het beleid houdt het hier niet bij holle woorden”, vindt Jesse. “Ze stimuleren daadwerkelijk makers en creatieve bedrijven, bijvoorbeeld door ze bijeen te brengen in het samenwerkingsplatform Leuven MindGate, of door hen in contact te brengen met andere innovatieve denkers op het and&- of Crossover-festival. Dat de stad De Hoorn mee mogelijk maakte, bewijst hun geloof in projecten die aanvankelijk misschien onzeker lijken, maar sterk staan qua visie en creativiteit. Dat vertrouwen krijgen is belangrijk.

CREATIVE AMBASSADORS

Dankzij het ambassadeurschap loopt Bonka nu extra in de kijker, wat een fantastische stimulans is om te blijven streven naar topkwaliteit en positive change. Die hopen we natuurlijk ook te realiseren binnen Leuven zelf. Daarom werken we op dit moment samen met de bestuursploeg een concreet actieplan tegen racisme uit. Het is een droom om mee te mogen verbinden in plaats van te polariseren.” “We zijn altijd licht euforisch als we met een van onze campagnes in het nieuws op de openbare omroep geraken, want dat blijft een graadmeter voor maatschappelijke relevantie”, knikt Bart. “Het was ook dankbaar om het Van Dale-woordenboek te halen met ‘winkelhieren’, een term die we bedachten voor een campagne die mensen aanmoedigt lokaal te kopen. Wil je hen daartoe bewegen, dan moet je een connectie met hun leefwereld zoeken, iets wat hen raakt. Zo kwamen we uiteindelijk tot de beslissing om vijf iconische zaken in Vlaanderen, zoals Leuvens succesvolste beenhouwerij Rondou, hun sluiting te laten aankondigen. De PR-stunt sloeg in als een bommetje en maakte meteen heel tastbaar waartoe niet winkelen bij Belgische ondernemingen kan leiden.”

The ambassadorship has thrown even more light on Bonka, and that's an added stimulus to keep shooting for top quality and positive change. And, of course, we hope to do that right here in the city. That's why we are working on an action plan with the council to fight racism. The dream is to unite people instead of polarising them.” “We're always a little dizzy with success when one of our campaigns makes it onto the national news on TV, because that's the barometer of social relevance”, nods Bart. “It was also nice to get into the Van Dale dictionary with the word ‘winkelhieren’, which we thought up for a campaign to encourage people to buy locally. If you want them to lean a certain way you have to connect with the world they inhabit, find something they are affected by. In the end, we got five icons of Flemish business, one of them being Rondou, the most popular butcher's in Leuven, to announce their closure. It was a PR stunt, but it was like a missile strike, and it gave a very real and immediate sense of how business might change if we don't buy locally.”

177

BONKA CIRCUS

Campagne Winkelhier, slagerij Rondou / Campaign Winkelhier, Rondou butchers ↑

178

“Misschien ben ik even trots op onze durf ons te onderscheiden”, stelt Catherine. “In 2018 beslisten we na een grote strategische oefening dat we eerst en vooral purpose driven wilden werken. We voelden de twijfel in onze omgeving. Niemand geloofde dat je genoeg business kon bouwen enkel op bedrijven die maatschappelijke verandering beogen. Ik ga eerlijk zijn: ik was aanvankelijk zelf gezond ongerust, maar dat ging over toen we onze keuze onderbouwden met data en beseften dat positive change in de toekomst alleen aan draagvlak zal winnen. We leven vandaag in een volatiele wereld waarin verandering de enige constante is en de enige sleutel daartoe creativiteit. Je kunt immers maar bouwen aan een duurzame toekomst als je snel kunt schakelen, problemen van een andere kant wilt bekijken, meer doet dan zomaar vakjes inkleuren. Telkens opnieuw moet je vertrekken van het witte blad en denken: wat is hier de uitdaging, hoe kunnen we die onderzoeken, hoe gaan we ze aanpakken? Er is dus meer dan ooit nood aan mensen zoals mijn collega’s: positief ingestelde, creatieve geesten die tegen een muur lopen niet ontmoedigend vinden, maar opgedane inzichten meenemen naar de volgende stap. Il faut reculer pour mieux sauter.”

CREATIVE AMBASSADORS

“I do take a pride in our unapologetic drive to distinguish ourselves”, says Catherine. “In 2018, after a major strategic exercise, we decided that, if anything, we were going to be purpose driven. We sensed a mood of doubt around us. Nobody thought a business could be founded on clients with a desire for social change. I won't lie to you. I was exhibiting some healthy scepticism too, but it soon passed when we examined the data and realised that positive change can only gather momentum in the future. Today's world is a volatile place, where change is the only constant and creativity the only key. You won't build a sustainable future if you can't change through the gears, see things from another perspective or do better than just colour between the lines. You have to keep turning to a blank page and asking yourself: what's the challenge here, how do we understand it and how do we overcome it? More than ever we need people like my colleagues: positive thinkers and creative spirits who don't give up at the mere sight of a brick wall, but use what they've learned to scale it. Il faut reculer pour mieux sauter.”

↑ Marnicq, Kristof & Raïsa

179

“These things keep me awake at night, but not in a bad way”, says Jesse. “Ideas start welling up in me, and I have to get up and write them down, until they're out of my system. That's usually when the sudden insights come. In the early days I thought a breakthrough might never come, but I’ve built up enough faith in my abilities to realise that sooner or later it will. And anyway, we get credit for the work we do at Bonka: the figures tell us that we're reaching a lot of people, and not long ago we won an Effie Award (an annual award for effective, high-impact marketing and communication campaigns - ed.).”

BONKA CIRCUS

“Ik lig er toch dikwijls van wakker, al bedoel ik dat niet negatief”, zegt Jesse. “Ik voel dan zoveel ideeën opborrelen dat ik moet opstaan om ze uit mijn lijf te schrijven. Vaak komen net dan de onverwachte inzichten. In mijn begindagen twijfelde ik er soms nog aan of de doorbraak er wel zou komen, maar intussen heb ik genoeg zelfvertrouwen gecreëerd om te weten dat die vroeg of laat komt. Bij Bonka worden we trouwens bevestigd in wat we doen: de cijfers bewijzen dat we veel mensen bereiken en onlangs wonnen we nog een Effie Award (een jaarlijkse bekroning voor de meest succesvolle marketing- en communicatiecampagnes op het vlak van impact en effectiviteit, red.).”

180

“In alles wat we doen, zoeken we echtheid”, besluit Bart. “Zo zaten we laatst aan tafel met Samana, een vrijwilligersorganisatie die zich inzet voor chronisch zieke mensen en mantelzorgers. Ze wilde iets doen aan de eenzaamheid, een bijwerking waaronder mensen met zo’n ziekte nog te vaak lijden. Het vroeg heel wat denkwerk en in mijn geval ettelijke zwemsessies – dagelijks baantjes trekken in het lokale zwembad is mijn manier om creatieve knopen te ontwarren – maar uiteindelijk kwamen we tot het voorstel om 301 telefoonnummers van chronisch zieke mensen in de krant af te drukken zodat lezers hen konden opbellen. Daar veranderen we de wereld niet mee, maar het draagt wel bij tot positive change, in dit geval tot een verzachting van de eenzaamheid.

CREATIVE AMBASSADORS

Om erachter te komen of deze actie écht tot zinvolle babbels zou leiden, belde ik zelf naar één van de nummers. De vrouw aan de andere kant van de lijn zei dat het gesprek inderdaad haar dag opfleurde, terwijl het mij een ontroerend warm gevoel gaf. Dat is de authenticiteit waarmee we onze campagnes willen vormgeven.

↑ Campagne Dag van de Kringwinkel / Campaign Thrift Store Day

“We want to see authenticity in everything we do”, says Bart decidedly. “We were gathered around the table with Samana, a volunteer organisation that looks after the interests of carers and people with chronic illnesses. They wanted to do something about loneliness, which is often one of the side effects of having a chronic illness. It took a lot of thinking and, in my case, countless swimming sessions – doing lengths at the pool every day is my way of cracking creativity problems – but, ultimately, we came up with the idea of putting 301 real patient phone numbers in the newspaper and inviting readers to dial them. Campaigns like these are hardly going to change the world, but they do bring positive change, in this case by helping to ease people's loneliness. I called one of the numbers myself, to see if the idea was capable of generating meaningful conversations. A woman picked up the phone, and she actually told me that the call had brightened her day. The experience left me with a warm and pleasant feeling. This is the level of authenticity we look for in our campaigns.

181

← Campagne Ecover / Campaign Ecover (Keep your washing machine running for those who keep the country running.)

The next big challenge is to extend our services beyond non-profits, NGOs and government services. This is why I'm so pleased to see commercial enterprises like Ecover, Konvert Interim and Rabobank.be come knocking at the door. They're often big on sustainability and purpose, but haven't yet delivered that message to their customers. Society is more than ready to embrace new forms of positive change, and here at Bonka we're working on it day and night.”

BONKA CIRCUS

De volgende grote uitdaging is nu om dat niet alleen te doen voor vzw’s, ngo’s en overheden. Daarom doet het me veel plezier dat commerciële organisaties als Ecover, Konvert Interim en Rabobank.be voor ons kiezen. Vaak dragen die sustainability en purpose al hoog in het vaandel, maar zien hun klanten dat nog niet. De samenleving is echt klaar voor nieuwe vormen van positive change en daar blijven wij bij Bonka elke dag keihard voor werken.”

182

FOCUS ON THE FUTU FUT URE

183

184

“Onze stad wil een toekomstlab voor Europa zijn” MOHAMED RIDOUANI BURGEMEESTER VAN LEUVEN

“We see our city as a future laboratory for Europe” MOHAMED RIDOUANI MAYOR OF LEUVEN

185

BLIK OP DE TOEKOMST “New York, Parijs, het Córdoba van de middeleeuwen: de plekken die in de geschiedenis het verschil gemaakt hebben, waren altijd plekken waar ideeën konden botsen. Ze trokken mensen van overal aan en bewezen dat de sterkste vernieuwing er komt dankzij kruisbestuivingen. Leuven is meer en meer zo’n plek, vanuit de vaste overtuiging dat we grenzen kunnen verleggen door mensen en ideeën te verbinden. We zijn een wereldse stad met 171 nationaliteiten. Alle overtuigingen en levensvisies zijn hier vertegenwoordigd en we zijn volgens de laatste officiële barometer de meest verdraagzame stad van Vlaanderen. We geven onze inwoners vrijheid van identiteit en nodigen hen uit om onbevangen met elkaar in interactie te gaan. De knapste koppen werken hier al jaren zo goed samen dat Leuven internationaal aan de top staat van wetenschap en innovatie. Met kennisinstellingen als KU Leuven en topbedrijven als imec staan we erg sterk in gezondheid en technologie. Voeg daar de kracht van de creatieve sector aan toe en we komen samen tot straffe producten en toekomstvisies. Toen ik pas begon als schepen zagen we het enorme potentieel van de creatieve sector, maar stelden we vast dat die toch nog een duw in de rug kon gebruiken. Daarom schoven we Leuven MindGate naar voor als platform om onze drie speerpuntsectoren en de samenwerking daartussen te versterken. Tegelijk creëerden we met het stadsvernieuwingsproject Vaartopia meer fysieke en mentale ruimte voor creativiteit, iets wat we in Leuven beschouwen als een drijvende kracht voor stadsontwikkeling. Daarnaast ontplooiden we het netwerk Leuven 2030, een samenwerkingsmodel tussen kennisinstellingen, overheid, bedrijven en organisaties dat bouwt aan een duurzame toekomst waarin we kunnen genieten van gezonde lucht, veel groen, comfortabele woningen en een aantrekkelijke publieke ruimte.”

FOCUS ON THE FUTURE "Through the pages of history the game-changing places like New York, Paris or mediaeval Cordova have been places where ideas can bounce around. Places that draw people in over large distances and show that the strongest innovations are driven by cultural cross pollination. Leuven is emerging as just such a place, in the strong belief that new ground can be broken when people and ideas are brought together. A world city of 171 nationalities, Leuven represents just about every outlook on life and religious belief, and the official statistics tell us that it is Flanders' most tolerant city. We give people the freedom to be who they are, and we encourage an atmosphere of uninhibited interaction. Our best minds have collaborated for so long, and to such great effect, that Leuven is now an international frontrunner in science and innovation. Knowledge institutions like KU Leuven university, and leading businesses like imec, have strengthened our hand in health and hi-tech. Add to that the might of the creative sector and you arrive at amazing products and wonderful visions of the future. In my early days as an alderman, we were aware of the enormous potential in the creative sector, but we felt that it could do with a little push. That is why we advocated Leuven MindGate as a platform of consolidation for our three major industries and the collaborative links between them. At the same time, we introduced Vaartopia, an urban regeneration project aiming at creating more physical and mental room for creativity, which Leuven sees as a driver of development. We also grew the Leuven 2030 network, a model for cooperation between the knowledge institutions, the public sector, the private sector and organisations looking to create a sustainable future with the benefits of clean air, ample greenery, comfortable homes and attractive public spaces.”

186

Innovate for the better “Als mensen vinden we pas voldoening en betekenis als we zinvol bezig zijn. Creativiteit brengt ons sowieso terug tot onze essentie, want we kunnen de dagelijkse beslommeringen pas in perspectief plaatsen als we samen genieten van een sterke theatervoorstelling of een muziekoptreden. Zonder kunst en creativiteit is een samenleving zielloos. Ze voeden ons diepere bewustzijn, niet alleen wanneer ze ons als toeschouwer prikkelen, maar ook als we samen met anderen creëren. Die sfeer heerst er in Leuven. Er is een stadscultuur, een DNA met daarin een openheid om te ondernemen, een waardering voor creativiteit en experiment, en de toelating om al eens te falen. Combineer dat met ons aangename leefklimaat, onze internationale bevolking en de nabijheid van verschillende grootsteden, en je begrijpt waarom we een goede ankerplaats voor kunstenaars en creatievelingen zijn. Precies dat soort gedreven mensen die fris naar dingen durven te kijken en samen met anderen durven te dromen, hebben we nodig. Zij zijn de trekkers die in de kern van onze samenleving en netwerken het vliegwiel op kruissnelheid brengen – en misschien nog belangrijker – houden. Vanuit die overtuiging nemen we ook initiatieven om jongeren te laten samenkomen met ondernemers, bewoners en creatievelingen. In de context van zo’n gezamenlijk proces helpen ze hen om hun blik te openen en om de creativiteit die ze per definitie in zich hebben te ontsluiten. Het ideaal voor mij is dat daardoor de visie die wij zo belangrijk vinden doorsijpelt in het DNA van de Leuvense gemeenschap, namelijk innovate for the better and for all. Dat soort inclusieve innovatie laat een welkom ander geluid horen dan bijvoorbeeld de American dream, waarbij verwacht wordt dat je jezelf uit de klei trekt. Een stad als Leuven kan volgens mij de European dream uitdragen, een droom waarin we elkaar wel degelijk challengen, maar eerst en vooral elkaar optrekken. Het is mijn uitgesproken ambitie: van Leuven een toekomstlab voor Europa maken of zelfs een ideeënfabriek voor de rest van de wereld. Door kunst en creativiteit een centrale plek in onze stad te geven, stimuleren we de verbeeldings- en vernieuwingskracht die nodig is om daarin te slagen.”

Innovate for the better “As human beings, our lives are only meaningful or satisfying if we have a purpose. Creativity has a way of stripping us back to our essence, because great works of theatre or music throw our everyday concerns into perspective. Society has no soul without art and creativity. They are food for the subconscious mind, not only when we are in the audience appreciating them, but when we get creative ourselves, on our own or with other people. Leuven has the selfsame vibe. It has a city culture, a DNA based on a love of enterprise, an openness to creativity and experimentation and the freedom to get it wrong sometimes. Marry that with an agreeable living environment, an international population and several major cities on the doorstep, and you will see why we're the perfect anchorage for artists and creative minds. What the city needs is exactly the sort of people who have the courage to view things differently and share other people's dreams. They are the pathfinders at the core of our society and networks. It's they who bring us up to cruising speed and, perhaps more importantly, keep us there. This viewpoint underpins our initiatives to place youngsters in the path of enterprisers, residents and creatives. Shared processes like these help them expand their horizons and vent their creativity. I want to see that all-important vision of innovate for the better and for all seep into the community's DNA. Forms of inclusive innovation are a welcome change from, say, the American dream, where the big idea is to pull yourself out of the mire. To my mind, a city like Leuven should spread the European dream, in which yes, we challenge each other, but only after we've extracted each other. It's my stated ambition to make Leuven a future laboratory for Europe, or a factory of ideas for the world. It's by bringing art and creativity to the heart of the city, that we stimulate the imaginative and innovative power to succeed.”

187

Samen met vele partners “De bekroning van Leuven tot Europese Hoofdstad van Innovatie 2020 bewijst dat we die ambitie terecht koesteren, maar wat mij betreft zijn we maar pas begonnen. Ik wil nog meer mogelijkheden scheppen, nog straffer als creatieve stad uit de verf komen. Sleutelwoorden daarbij zijn: ruimte, vernieuwing en samenwerking. Daarom hebben we met het bestuur plannen om de vele nieuwe start-ups die hier neerstrijken te steunen en bouwen we tegelijk aan een city transformation lab waar we heel wat talent bij elkaar brengen. Een ander concreet project is het Leuvens Innovatiefonds, waarmee ik de stad post-corona meteen een doorstart wil laten maken. Het fonds zal deels stedelijk en deels privaat zijn en geeft kapitaal én een duw in de rug aan beloftevolle creatieve ondernemers, mensen die mee de doelstellingen van de stad kunnen waarmaken. Ook onze culturele ambities zijn groot, want Leuven stelt zich kandidaat als Europese Culturele Hoofdstad 2030. Meer nog dan een groot feest dat de stad een jaar lang inpalmt, beschouwen we onze kandidatuur als een springplank voor onze regio, met name voor haar culturele, sociale en economische ontwikkeling. Essentieel daarbij is dat we die niet alleen realiseren vanuit de stad. We willen het nieuwe Leuven co-creëren met burgerinitiatieven, verenigingen, bedrijven en kennisinstellingen en ons baseren op het zogenaamde Leuvens Model waarin tal van partners intens met elkaar samen- en wisselwerken. Die co-creatie kan net als het nieuwe humanisme dat Leuven wil uitstralen een voorbeeld zijn voor andere steden en regio’s.”

Multiple partners “Winning the 2020 European Capital of Innovation Award proves that we are right to cherish that ambition, but to my mind we have only just begun. I want to increase opportunities, and to shine brighter as a creative city. The key words here are space, innovation and collaboration. For that reason, we and the council plan to support the vast array of start-ups that settle here, and we are building a city transformation lab in which a tremendous amount of talent will be pooled. Another very real project is the Leuven Innovation Fund, through which I intend to secure a new start for the city when the coronavirus pandemic has passed. It'll be a mix of public and private funding, and it'll deliver capital and a real boost to the people capable of reaching the city's goals, the creative entrepreneurs. Our cultural ambitions are equally grand, because we're putting Leuven forward for European Capital of Culture in 2030. The aim, beyond turning the city into a yearlong festival, is to create a springboard for the region and its cultural, social and economic development. However, it is vital the city doesn't realise this on its own. We want the new Leuven to be a co-creation, with input from citizen initiatives, clubs and associations, businesses and knowledge institutions, and we want to follow the 'Leuven Model', which is based on idea sharing and intense collaboration between multiple partners. This co-creation model, like the 'new humanism' promoted by Leuven, could set an example for other cities and regions.”

188

Vol durf én verbindend “Een van de belangrijkste ontwikkelingen de komende jaren wordt de Hertogensite, waar we tegen 2027 een voormalige ziekenhuissite zullen hebben getransformeerd tot een duurzame, autoluwe woonwijk met centraal een open, nieuwe kunstenplek. Die wordt uniek voor Vlaanderen en toonaangevend voor Europa, maar bovenal stimulerend voor onze creatieve sector. Die krijgt hiermee een extra plek in het hart van de stad. Een nieuwbouw van de hand van het Londense architectenbureau Sergison Bates zal plaats bieden aan podiumzalen met grote publiekscapaciteit, een openbaar dakterras en repetitieruimtes. Het wordt een open ontmoetingsruimte voor de hele stad en een centrum voor kruisbestuiving: tussen kunst, erfgoed, wetenschap en innovatie; tussen kunst, participatie en diversiteit; tussen lokale verankering en internationale uitmuntendheid. De hele site wordt niet alleen een architecturale parel, maar zal ook een heel toegankelijke, groene en nieuwe, boeiende plek in de stad zijn met veel ruimte voor artiesten, kunstenaars en jonge ondernemers. Ons erfgoed nemen we mee in de beweging. Het historische stadhuis van Leuven, een van onze topmonumenten, gaat de 21ste eeuw in als 'Huis van de Stad' en hét symbool van onze traditie in innovatie. Vanuit haar rijke geschiedenis zal Leuven er naar de toekomst kijken. Het wordt de thuis van onze dynamische Leuvense erfgoedwerking, een nieuwe hotspot voor zowel bewoners als bezoekers, met Leuvense partners in een hoofdrol: KU Leuven, Leuven MindGate, het Erfgoedlabo en vele andere.” “De acht creative ambassadors staan wat mij betreft perfect symbool voor dit soort verbinding en samenwerking en voor onze creatieve ambities. Het zijn stuk voor stuk mooie, gedreven mensen die het Leuven van de toekomst belichamen, een stad die jong van hart is, die veel durf en creativiteit toont, maar ook altijd zorgzaam en verbindend werkt. Ik hoop uit de grond van mijn hart dat deze ambassadeurs en de ideeënfabriek waarin ze werken velen mogen inspireren.”

Bold ánd binding “One of the biggest forthcoming projects is planned for the Hertogen site, where we are set to transform an old hospital into a sustainable, low-traffic residential area with a new, open 'arts district' at its centre by 2027. Unique to Flanders and trendsetting for Europe, it will be a tremendous stimulus for our creative sector, which can only benefit from the additional space in the heart of the city. A new building by London-based Sergison Bates Architects will contain auditoriums for large audiences and provide space for a public roof terrace and rehearsal spaces. It has been conceived as an open meeting space for the city's enjoyment and a centre of cross pollination: between the arts, cultural heritage, the sciences and innovation, between art, participation and diversity, and between physical locality and international excellence. Not only will the development be a stunning piece of architecture, but it will be an easily accessible, green and captivating new space in the city, with plenty of room for artists, performers and young entrepreneurs. We will include our heritage in this movement. The historic city hall, one of our top monuments, enters the 21st century as the 'House of the City' and a symbol of our tradition of innovation. Mindful of its rich past, Leuven looks to its future. The city hall is the seat of Leuven's dynamic heritage hub, a hotspot for residents and visitors, in which our Leuven-based partners are leading the way: KU Leuven, Leuven MindGate, the Erfgoedlabo and many more.” “I would say that our eight creative ambassadors are perfect representatives of our ambition for creativity and the connection and cooperation we have in mind. They are lovely, passionate people, who embody the Leuven of the future, a city which is young at heart, bold and innovative, but always caring and inclusive. I hope from the bottom of my heart that a great many people are inspired by these ambassadors and the factory of ideas they inhabit.”

189

190

Fotografie: Marco Mertens Photography: Marco Mertens De andere afbeeldingen in dit boek zijn afkomstig van The other images in this book were provided by

Joel Hoylaerts p. 10 (L & R) Dirk Leemans p. 10 - 11 (M) Annika Wallis p. 13 Visit Leuven p. 15 Matthijs van der Burgt p. 18 - 19 Joel Hoylaerts p. 23 Joeri Thiry p. 26 Kaspar Kursiss p. 27 Clara Hermans p. 38 - 39 Illias Teirlinck p. 39 Tom Callemin p. 44 - 45 Olmo Peeters p. 46 - 47 Kris Jacobs - TableFever p. 56 - 57 & 63 Patrick Vertommen p. 65 Kris Jacobs - TableFever p. 66 Luc Roymans p. 74 - 75 Nick Cannaerts - Plan Magazine p. 78 - 79 DMOA p. 82 - 83 & 86 - 87 Bisser p. 100 - 101 & 104 - 105 Douglas Moors p. 115 & 124 Alamire Foundation p. 134 - 135 Alidoor Dellafaille p. 136, KU Leuven/Rob Stevens p. 138 Rudi Knoops p. 142 -143 De Mensen p. 152, 156 - 157 & 158 Uit Achter de Wolken Cecilia Verheyden p. 154 - 155 Kris Dewitte p. 160 Bonka Circus p. 170 - 171, 172 - 173 & 177

Het boek Leuven?! Een creatieve stad in 8 verhalen is een initiatief van de stad Leuven in samenwerking met Leuven MindGate.

The book Leuven?! Unveiling a creative city in 8 stories is an initiative of the city of Leuven in association with Leuven MindGate.

V.U.: Mohamed Ridouani Burgemeester, Professor Van Overstraetenplein 1, 3000 Leuven Datum uitgave: april 2021

Publisher: Mohamed Ridouani Mayor, Professor Van Overstraetenplein 1, 3000 Leuven Date of publication: April 2021

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, geluidsband, elektronisch of op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

No part of this publication may be reproduced and/or made public by any means including printing, photocopying, recording or other electronic method, without the prior written permission of the publisher.

ISBN nummer/number 9789080418509

191

COLOPHON A word of thanks

COLOFON Woord van dank Dit boek had niet geschreven kunnen worden zonder de inspirerende verhalen van acht Leuvense creative ambassadors. Uitzonderlijke dank aan Alamire Foundation, Bisser, Bonka Circus, Cecilia Verheyden, DMOA Architecten, Felice Miluzzi, Lotte Martens en Michiel Vandevelde. Veel dank gaat ook uit naar iedereen die input leverde, kritisch mee nadacht en rake opmerkingen formuleerde. Interviews & outro: Katrien Steyaert Fotografie: Marco Mertens Coördinatie: Stéfanie Lambrechts Samenstelling en eindredactie: Stéfanie Lambrechts, Kristel Salaets, Katrien Steyaert, Hanna van Zutphen Vormgeving: Uncompressed Vertaling: Architekst Druk: Artoos Group

This book could not have been written without the inspiring stories of eight creative ambassadors from Leuven. Special thanks to Alamire Foundation, Bisser, Bonka Circus, Cecilia Verheyden, DMOA Architects, Felice Miluzzi, Lotte Martens and Michiel Vandevelde. Many thanks are also due for the input, critical ideas and constructive comments of all contributors. Interviews & outro: Katrien Steyaert Photography: Marco Mertens Coordination: Stéfanie Lambrechts Composition and final editing: Stéfanie Lambrechts, Kristel Salaets, Katrien Steyaert, Hanna van Zutphen Design: Uncompressed Translation: Architekst Printer: Artoos Group

in samenwerking met in association with

Leuven staat wereldwijd bekend als universiteitsstad en thuishaven van vele succesvolle, innovatieve bedrijven in gezondheid en technologie. De aandachtige kijker ziet dat in de stad ook de culturele en creatieve sector floreert als nooit tevoren. Vanuit een scala aan disciplines – even divers als inspirerend – werden voor het eerst acht creative ambassadors gekozen, van kunstenaar tot ondernemer. Zij gaan in dit boek op zoek naar de essentie van Leuven als creatieve broedplaats. Zoals elk creatief proces vertrekt Leuven?! van veel vraagtekens en vooral veel nieuwsgierigheid. Wat is dat met Leuven? Wat zit er in de lucht of het water dat creatievelingen hier zo goed doet gedijen? Welke sleutels houdt het lokale beleid mee in handen en hoe kan de culturele en creatieve sector een motor voor innovatie zijn?