D.V. Coornhert - 1607 Vande Leydtsche disputatie warachtich verhael. by gnosisclassics

Over dit boek Dit is een digitale kopie van een boek dat al generaties lang op bibliotheekplanken heeft gestaan, maar nu zorgvuldig is gescand door Google. Dat doen we omdat we alle boeken ter wereld online beschikbaar willen maken. Dit boek is zo oud dat het auteursrecht erop is verlopen, zodat het boek nu deel uitmaakt van het publieke domein. Een boek dat tot het publieke domein behoort, is een boek dat nooit onder het auteursrecht is gevallen, of waarvan de wettelijke auteursrechttermijn is verlopen. Het kan per land verschillen of een boek tot het publieke domein behoort. Boeken in het publieke domein zijn een stem uit het verleden. Ze vormen een bron van geschiedenis, cultuur en kennis die anders moeilijk te verkrijgen zou zijn. Aantekeningen, opmerkingen en andere kanttekeningen die in het origineel stonden, worden weergegeven in dit bestand, als herinnering aan de lange reis die het boek heeft gemaakt van uitgever naar bibliotheek, en uiteindelijk naar u. Richtlijnen voor gebruik Google werkt samen met bibliotheken om materiaal uit het publieke domein te digitaliseren, zodat het voor iedereen beschikbaar wordt. Boeken uit het publieke domein behoren toe aan het publiek; wij bewaren ze alleen. Dit is echter een kostbaar proces. Om deze dienst te kunnen blijven leveren, hebben we maatregelen genomen om misbruik door commerciële partijen te voorkomen, zoals het plaatsen van technische beperkingen op automatisch zoeken. Verder vragen we u het volgende: + Gebruik de bestanden alleen voor niet-commerciële doeleinden We hebben Zoeken naar boeken met Google ontworpen voor gebruik door individuen. We vragen u deze bestanden alleen te gebruiken voor persoonlijke en niet-commerciële doeleinden. + Voer geen geautomatiseerde zoekopdrachten uit Stuur geen geautomatiseerde zoekopdrachten naar het systeem van Google. Als u onderzoek doet naar computervertalingen, optische tekenherkenning of andere wetenschapsgebieden waarbij u toegang nodig heeft tot grote hoeveelheden tekst, kunt u contact met ons opnemen. We raden u aan hiervoor materiaal uit het publieke domein te gebruiken, en kunnen u misschien hiermee van dienst zijn. + Laat de eigendomsverklaring staan Het “watermerk” van Google dat u onder aan elk bestand ziet, dient om mensen informatie over het project te geven, en ze te helpen extra materiaal te vinden met Zoeken naar boeken met Google. Verwijder dit watermerk niet. + Houd u aan de wet Wat u ook doet, houd er rekening mee dat u er zelf verantwoordelijk voor bent dat alles wat u doet legaal is. U kunt er niet van uitgaan dat wanneer een werk beschikbaar lijkt te zijn voor het publieke domein in de Verenigde Staten, het ook publiek domein is voor gebruikers in andere landen. Of er nog auteursrecht op een boek rust, verschilt per land. We kunnen u niet vertellen wat u in uw geval met een bepaald boek mag doen. Neem niet zomaar aan dat u een boek overal ter wereld op allerlei manieren kunt gebruiken, wanneer het eenmaal in Zoeken naar boeken met Google staat. De wettelijke aansprakelijkheid voor auteursrechten is behoorlijk streng. Informatie over Zoeken naar boeken met Google Het doel van Google is om alle informatie wereldwijd toegankelijk en bruikbaar te maken. Zoeken naar boeken met Google helpt lezers boeken uit allerlei landen te ontdekken, en helpt auteurs en uitgevers om een nieuw leespubliek te bereiken. U kunt de volledige tekst van dit boek doorzoeken op het web via http://books.google.com

Ill

Leydtchediputatie warächtichverhael, -

# Roerende de mercktckenenvande Kercke, oockofder #Ghereformeerdende wareKerckeſy,danniet. Sodiein

#Aprili.178.tot LeydenwasbegonnétuſſchentweePre D---

dicantenvandegenaemde Gereformeerde Religie teſa menteg Coosken rnhniſſ ert enuee druen waersheyt ckgDirr egeick venVolc doorſti tot hert r n # denſelven. D„VSoorshar. -

Matth 12.

43. VBanneerdeonrepne gheelt van den menſcheiss zuptgebaren/ wandelt Hp dooz dozreplaetſenſoecken-

deruſte/ende en vint dientet.

ſalwederkerrentotmünhups 44. Danſepthpickºt TT º

zºbe

ledi gega daerick chme upt ber- hpdat t enben. endecomeende nde vint

---

45. Bangaet Ä neemttotlich ſevenander gee % W

hpſeelve. boofnent erzjndan ſtenende daerinne rome die bewo n unen daer/end Hetlende aetſte dies ſchenwert arger dan het eerſte Alſo ſalt oock deſenboſen gellachte Weſen.

Anno Domino.1607.

*** -

...,

«. -

- . .

“ -- ,

."*

..., .--

-* -

-4- -A * -s"-

- ---

**--

-»" -.-

M. -

-- - --

-"W." -

- --

--1

----

-.“---

-«

. .s-, . . .“ .-«. - - -.. ---s...

- **- --

r--

A "..", * -«'

--«“. -

. -

-«

---

-«-"

-//

- * * -

» -A

-3-2-2-2-ZL--/* <

-2,-

----2,2

Z-7-

- ---

..-*.

-*s

«.".

•

L--

--*z,*-

•-

---

. .. .

. .- --

-“.

- -*“ “

..„„..

- - - - –-- - - - - *** -“

--.«- --

*-"-A

-DFZ2,

-/2. -23--“

º,

-«.--

--.

. . . ...

-«:

-«.

---»

«.--

4.-. -- »

-----

- - -

- -) :

- - -

; -

!» » --

. .

---

'“.º: -- --

---

-4

a" .

- -t« x *. --

»-

...»-

-A

---

- ----

-.-».

- -»

4« - » ---»

-T-- z

A EN MYNEN EER ſamen wijſenende ſeerverfienigen Hee renden Magiſtraet der Stede Leyden.

RS FR daß «wer-EE ßnnescº gdey Seee aeſeeve geßerrede

K9ßeſeyß-Ideyße ßre dieſe devßade de Seeffße Pr: Ajdisney gey "g in8e Kegonney vpenßaxediſpäéatie aß8aer ." "Seeffmey iy dir vndex avex- GE. E. name ſey ägyary de Soay e&eºdry vnydey verfeºdeg aſs eey ergſiere iy Zvecan reißt ſe megen EeeBeyenSeditiegeydey vnßeßvpreßeyßeer ſºßappie diede miuiſfeuey der Seefermeeºdry (ſoſiſ Z "vemey)ße ſfondey e Senieäwey vor dey QMTagſfaſey int g-ſfe ßey Say Beurgeß dé/eide vvßeyeydey“Genie ºdeydwang over deg vuſri rnie9. Tweß-Sövvxwar eeney vageßvrpeyervoſfwas Sövv- Seele Souvme ende Geºrvefºeßerfey/ſedeskye vpſe» weyeßeyey fit, wan ºuey erße eep Feyenney dayreyvvlwaſſeyqüae ayßeßindexey daer dov“see-Sºdes gerade Zvvßejdantey / ede üwer E. CE. Sövvr-ſrßigße wijſje dtyrveejr Pzeſey. Ende di nvßfe meer- aß (g y üE. ExemvnſFrankie ſageyße Sovéjedey Sbay ſußr? E.E.nie my Cßr ſießrſ?/aß Land vorßaexejß Sövvxnemey/aß verderßvuf “Rande mv „gende Fendrarß der eLanf5afen ſIrerſe.de. in weßrße äE. E. dvey/i?

de ſeſoewenſºße ſeſtadt Be FövéZeding6e alſ Begin Sanºdien eeke sºufia nvGdteſſe is jeweeſ?.Olädien irſ? mäaß vier Eaye Wjawry

nic

Feengeveſ /maexvvenaeeeiſe Äroſeggeßße iyepeißareydräßde de 96eseformee.dey(rnvemſeſeſeſsßnveney)metakée eiſfeypryeyſeé dey Saydey QMTayſirakey e maßey eSeräteür Say Gaerki der epi nirytvedway Sander wienſ Zey ronſrienſieg. Eide ſeißrß miy Söermve dey ney der Zeßewijdz Zae gerße de ware ſexße nie ey is/vvrß isgeweſFdSºvornemſe vvrſaeße daſ irſ? "g ßeyaf isºde diſpufafie (vß e&edey:eide ſo irß nudvvrt ſºßadeeiß geg6eyda Soeke paxf85ße eä dey Sandryſeévey Zandeëargfex miy wigge vnſ Zameeißpergey /ge "vºdſreiſe geggeweeſºde waeßege Sade ſaeßeſ. Sie is geſße8t iy drußte afey äéjary eyßeßße ir nieérvnnen werßeydafiſ die gyman dey anders ſehvv.de (ve feſßxiſvey/day äE. E. aks Söreß aß ſeebeyv

ey eide vorey tägyßey Sºardiey,9ßeweeſ 5jºde. QArent day (miy eGeexey)deſeyßeſgreveyßaidee E.E.miedeſey rejeeg geniy«Yvre CE, E. Beſºßern / akſ» die deſeeve (Sav af-die waeßeg) Woexlßevrſey/ aëeergrºde. -

V Eerſaemheydendienſtwillige.

D.V. Coornhtrt

Aenden Chriſten Leſer

Egroote naemſehendige erniger partijdfger menſchen achfermynen rugge ( ſieve Leſer als fick me ſchänden werb ghetooten ſoüdezhngewreſt upten diſputane tot enden. An. Krrvig. tegen Arnol

dunnende Kepnerunn Pedutanten tot Eeft brgonnenwasickandeswe

sendet oock wetendedatetlºckehonderden menſchen als dasr tegenwoozbehghes weeſt zyundeſulcr wiſten onwarachtichte weſen' a welgetrooſt te gedogen onber antwoözt. alſo ick nual neer malen bebonden hadde tegen dcrgrrrke ſehantkpcke aehterclappe jen/dat detancſame naer gewiſſe waexhept deſuclle/maergkippe rigelogen weiaehterhalen endete ſchanden naken ſonde waernteren wpleasick annmepndedat die tſtſelveſulcke openbare logrutale älop gewogen hadde eſ geen Ding uninderen dachte danderhalven erzinge verantwoodungete dorne vernannuck

tvnpzvande ſelvelogentalebanniens upteraſſchen voot gehaeltendeſnler aenges Ä tewozden: datic verſontvoo mp niet behooljukte zyn dat ick langerdaev toeſtulle ſweeth/ſo te nie feien wilde3ht regen nipſelſende dn netzot grdogk vant neick W. eſrhuldtch waste wederſtaen/te wetenſuicken,leeljkene val ehen ſchendingemjndernamen / want nuetallen verleichtvaerdngernpartydige engeachtelnnden, maenootſcmmige achtbarenpden in State weſendecſ npſous derlinge ionſte voozogentonendebp monde me oobiaſerprnjacock dichoort ge achte man ungeleerthept Lambertus TPanens in epenbarendºnck too; allenais oogen/ſo otwärachtethe/ſoſcha derende ſo gsmsonſchamele ran nicue beſtens denopte hattn den uptgancvandeſelve diſputaticn: datuznut mm neouſakeihrk/ daneenrepſenaertegengcweldige ſtraetſchendersghedzonghen bcngweeſ bupten

anºnopſet endevoogmenien/unymennameteghemſodauughennamenſrtendes netter

waerhept te verantwoozden./ende dat ſoo cnpuldeſtkals geduldejckſorder alle bitterhept/maernzen ſonder onbeve Miſde goemondi hºlt ede opgeht behael der aeekenſo gyp hier ſul mogeneſen vzuniljebe eeſer. , beigenſtch des deghene Welcker ÄHandel hier innewert entdeckt uſwelktrachtereiepditovtderkſheef veroozſaert-Datunoetickgetroeſt bweſew. wanºſulckmine morptenſnllenmoghen gedpen tot ruſtvan anderen. Shemeret die ghene die omperthbelHekſulentonnen merckenopten aert der gernredaermettckte doen hadde des emindervandeſelve Bedzogenſulenznogen wozden. wjszjnſedte ſich aen anderenſpiegelen. deſe ſullen

mogen denken:tgeneCoopnhart hupdenis wedervaren/datofinocharger machous

margengeſchteden.gaepe ſoeoeingroºwatbeetrumente deduptkultdezusbout deoſulgendeaugerdepoede Godt in allenendeoeckmpº Balderdienſtſthnldige B„B,Coop Hurd.

Elande Leydtchedic putatie/waracheigevertellinge. I.

AQ-Edertdentijtdatickverſtaé. Ähebbedzhet warachtig gelove eE: 2PZ-’gabe Godesis/dz gečmenſchan

H.derdatmachgheven/veel minder

aendwingëmzupterlifck gewelt/ (SNSK/ -

Immersdat niemandt ſuickr van

Godenochnietgenade ÄFSZ-OÄ zifnde/den lijcGodt/die verleent Allmachtigen D

ſalichmakends gave en machakowingen: Bebbeics optvooz geen minder dozeethept fellonnife ende tpzäs nijemogten achten/dat des menſche wanendete heba

benhet waregelobe/ den anderentſelve noch ontbe

rende/dookulcke wandelnghehatet vervoichtende doodet: Danok eenmenſchevan Godemet die gave desgerichtsbeſchonckenzindeeenengebozen blinde omdathi dooltſtrupekeltende valt/bannen bangen

okvernielen wilde wantie ſodanieharme blundevert eer waerdich achte datmé zune ellendicheytontkers mé/hemomrecht telepdende hantminlijck Feſheytia

aenbede nende (obpºleºnuttºeihen Ä Ne0tliche Ändºn vallé Ä eſitupmelenlaten ſo

dooden

I. I.

neaernabymifontºwitelijckgellenzinde datees nigebernaemde geleerdentegen ſodanige ellendighe

blindenin sºmeºnazis

nº

menſcheiicahitelek antfarmenlalter- Bºrnher dé booz eenfellebarmhertichept ende daer ich woE

tegende voozlehzevenonmenſcheljckeende Ä meer danPhalariſchewzeetheptpzelé voez Äge een Chziltelijcke liefdeeñdieniet min met uaemt. geblanckette argeliſtfchept/ dämethoerächtige on ſchamelhept: 9ebbe icdepenne inder hätgenomen /

dzieboecrkens väde toelatingeeñdecrete Godes gea ſchzevêeſ dieſelveindzucuptgegevêindé ſare rv . twee eñtleventich/tot bewijs dat Calvijnefi Bela

inſohoochwichtigen (ake(dat Bela die Indentitel des

oonoentheteengefundamétoner fa-Ä “

lichzte voelé)grofijk eñºder Dolé.“

Alhoevelditftucbandendecrete Godesnndoces was vanden opiniendervoozlchzeven geleerden die ick(Coolpdieleren)metgoederconſcientien(ſoomijn boozreden optenvoozlchzevendziebocrkens ooc ver meldet (nieten mochte aennemen:ſo was daerbene

venookeen derſelver/henlupdervooz geroerde wze

dekelleende Tyzanniſcheopinie/vantketterdooden, oicknietfeerbedecteliºcentoonde intrimken aen den voozredenbolgendeboot dieſelvedzieboecpkens

ºmsºmºeºeas.

;. . . .

.. .

. Lll I.

“- . . . . . ;.

. . .. den geeffengelaoſtſeniet al, . PTYRoeft Ghelorf my sacknietzjähvietma... . . . . . . Ghelooft geenmenſch,mar Godalrººk:::::::::“,

Ickgeloofnietaldatmenſchepluſ. Ditmaerktnyernſhadeljcke ourf. Men willahporen,Ickſgnern: ºgeres z. tandreofrfrgeeres : Eickwilde 74e andergeleg *

. A

K -

º.

-- - -

- - --: : :::::

–

Dit doen,diemenvoormaelſchleeren. . . . . . . Datfülcedºn Chriſtenviet betaemt.“ . . . .

. .“

«_3zäerßootmoedichwashaergedacht. .

Alſ nochondertcruyslachſondermacht. Na toonet zijn macht onbeſchaemt. devliegev. Hoedt

Ä Dießhalckerdan zattebedrieghem, # bloetgieriger zuygen,

: -

FWil uyt den Potint vier mietfringen.

Draechtgeévreemt Iock, laetuniet aëawin(gen. Aldaerſ die ſchrºf toe buygen. Tyrannjew. -- * : . . . - Salmen immer die Inden gewiſſensmoetemljen. Doorſondenbyons bedreven: Saisdoudefachteromdragen. Enſómachmen bidden metklaghen. – . . Om Dioniſius langleeven. Ckmepnimmergaldaer welnaeetelijck betondt hebbene datmp die wederſchriftelijke dwang “inder conſcientié methetgrouwelijeke ketter º

doden/teghenſtondt/eñdaerdpooc nietheebedeete lijck Datfulcrde opinie isbandeſelbe geleerden met heuren aenhangeren/die icknieten mochte toeſtem menmetgoeder conſcientien : ende die ick vootlach bPhenſtipden oockalhierte landeter eerſter gelegent heyt blptelijck

rettettefullen W0rdeU.

. Hiernabijk Jarentalsick in febrmario anno 77. in Hollandt tot Delft wasghecomen/vandtiek daer tWee Eerſame manné van State bepde mijn oude

bekenDeende vrundenbepde-nubande Religie ghe läent Gereformeerdt/ ef

erzpolitiſche manº Ulſ

efibepdein groten aenfleiende Staten wekendeten aenſchouwe ban welckeheurebepderqualiteptenickt

henlupdé bepde daertoebPeen ghecomézinde ont Decte Deſe Mijnß

mºrning

Ickweetwaerdebrundédateenige hoofteeraren uwer Religten huere aenhangeren opentlifckieren Dat doberhept politiſck ſchuldich is den ketterente ſtraffenmetterdoot. mpisdaerbifonberhozgen dat

de ſchrifté vande ſelbe Leeraren ghenoech ſtrecken claſſiciautorestameer dande Uaders geachtziſneſt gheleſen wordenbpden ghemeenen Pzedicanten nu in Hollantende Zeelandt den bolcke ieerendé. waer upt oocontwijſtelijckte vermoedenſtaet, dz lp meeſt aloockſodanigenleeringhen upthaer bastghensſul len tappen boor LBagiſtraſten ende onderſaten: als es/r r dwa oor enban aut voo lijupdévaſtinne zwelghen upt nde ngi den ück tſt cin lij eem orn tbo endeda conleientien eſ ketterdodinghe. Ghemerct die ambi

vieokſtaetzucht een aentreckeliſc quaedtis/eit deſs Predicantenſoo welmenſchen zijn / als die Room Tche Catholijckë/die ſich allencpkens däer afhebben latEaenlockëtotheerſchappije.ober Kepleren effCos ningen.Daeruptick danniet leekerdersen machbe Duchten/dan in Hollantende Zeelanteer lang nieu boedwang inde conſcientien/dan booztshet ketter deden/ef tenlaetſten ban nieus verwerringe onder denlantaten/berachtinghe der AOberheydt/oproer/

twedachteñberder/(foot uptgeliicke oorlakete gen den Coning is gheballen)tot bederf van landen endelupdé Dmhetwelck(tobeleinmpis)tehelpen boorconnen/ic in vodruemen benom oock *

"Ä Plß

delen mp ban Godeghegebenten dienſte bandeghe meenlants vrijheptenderufteintghelove.metzinder aencleven/daertegenteghebzupckëhet ſpdan met ge

dzucteſchziften/ofte anders daerende ſoick dat goet Calvinden. té waredan ſakedat ghy vrunden bepde/ öfeen van bepden vermochtemp te onderrichten eetl bandeſe vier lakête Weten/ dat lulck mijn d0et hin-

derlijck ſoude zijn de ghemeyne ſaken: of dat het

dwingen inde conſcientien ende ketterdoden recht ende ſchrifmetich (p:ofdatterntettebzeeſenen is/dat de Pzedicanten in 2ollandt ende Zeelandt ter nae

volginge van die van Geneven of anders / immer meerlullen poghen omdedwant inder conſcientieu

ende het Ketterdoden hierinnete doen voeren.ofdat ick die Wete 0k Wanemºddelte hebben 0m baſt ende claer het berDerf Vant zetterdoden te D0en blijcken/

met goeder conſcientien/ſulcrende den voortgang ban dien/(Cwijgéde)mach aenlien: want ſoghpulcº

okeen vanbieren mpcondtvroedt maken/lovilick mp ſtille honden ende elcin zijn Religie met gseden Sghenaenſien. Ende ditis Deoorſake Daertoeik be geerthebbete ſprekenmet ulupden / meer dan met pemanden anders die in deſen met mp eens gelindt

machzijn.vantdaerlulckemoghelickmplichtelijck Uptaffectie (dudentoeſtemmen/daer ſult ghy bepde vander Ghereformeerde religte ende in veelen van

een anderghezindthepdt zijndedanick/ mpmeerte ghenlpreken ende onlichtelijckerradentonnen in fos ghewichtigéſake.boven dienzijt ghpbepde verfocht tnburgerlifcke/ia in Landtslaken/lulcrdatghplupe nen Uptkenniſlevandeomme ſtanden(belen anderen verborgenzijnde)lekerder dan andere

mº

nº

ſult connen geben. (otſdydan oock bepde my ban hcrten ſonſtich/Serhalvenghpin deſen nietailcen op hetgemeen beſte/maerdaer beneven 00ek op mijne beſte Cult connen toghehebben indeſemijneberadin ghe/dit betrouveickubcpden gantlelick.toe/efibe geere oock vzuntlijck datuE.bepde mphierinne te recht willen aenwiſſen / want mijnvoornemen is nutte zijneiigeenlins ſchadelijck datis die Heere bc KCNDt.

VII

Bierop wert mp ban hun bepden geantwoordt/ dat (p beroerende het eerſte/niet tn e0nden achten v00r NUt/ſ00 en Waren ſp 60kniet geſtelt omme bant

tvoeede ſtucknopende hetdvoinghenindeconſcientie etc. metmpte diſputeren: maerhieldenhun ſelve (ſo (pernſtlijck verclaerden) velverlekert/dat de Dze dicatten in 30llant nimmermeer arbeydéen ſouden

om innete doenvoeren den dwang inder conſcientien endehet Ketterdoden/ende vermaendéofbaden

mp Daerop/dat ick my ſtilhouden ende des boorlz booynemens afſtaenſoude / eñditmet (ulcken vzun

delijcké ernſte/ dat ick vandoevoortsquaminvoor nemen/omme totalles ſtillete zijn/ſolange ick gheen ſekere voortekenenen vername inden Predicanten alhier/ban den bolcke te Willen doen dwinghen in

haerconlcientieneñvande Ketterente doen doden/ twelcick oockhen bepden verclaerdeende daer met

vanhenallooben sººn

UDaer nain merte anno Lrrbij boorlz als Haer-

lem wasovergegaenick gecomenbentot Haerlem. Däerick eenmaent ofzesvocken geweeſtzijnde # raeckt

raeckt benineé brundemaelende quamte fitten by eenen voormaels leer Catholick gheweeſtzinde die ſich nuhsoch ber0ende Dathij de Roomſche kercke

berlaten ende in degereformeerde ſich begeben had de. ntl Waren zyne Te0enen ſo blaeU die htj Däer t02

brupckte/dat ick lichtelijck merckte / dat Sie goede man ſoovepnich kenntſſe hadde vande kercke diebp hem aengenofnen/als Verlaten Wäs. Daergin ick daer opätW90zde: PetſoUde n9ch alte be- Alder eer

dencken ſtaë / ofghp beter hebt gebonden

"orz

dävervoorpen ſonder dat Beſaengaende ee- Ä“ nige woordé meer

an. X.ghevielen.

tie.

gDp ditiſt onlancroock daerna gebeurtdat ick ge braecht zijnde bp ſeeckeren Commiſſariſet vande Prince van Dzaengien nadoozlaecke bandatican no Lrrij.het Secretariaetſchap vandé Staté van Bollandt verlaten ende mp Wederonmet0t SDanctë geboechthadde/Den ſelben Commiſſarilen de waer hept vädien berclareſi ſep.de die voorneem- oorzake

# Coorn gebaeriſcßhmins evens oockinizol-Ä lädt blebe/ 0vermits liſcrte dezijngheweeſteé onvermiſdelicke

de Berç bä Lumeenz Hollant

goets mz myvooz haddedoozeenige woeſte Anº 7"

Tapitepné/diempomeé Informatiedoorbevel van Ä de Statëals Secretaris upté Scouté efi Regentébanden Dorpé in kennemerlädttegéhé lupdenghenomen / Vpant Waren.

Spº

neelckeheur particulire hate ſpbedecten met een

ghemepne faecke te weten dat ick mp hadde latek merckéwel voillichte zijnende oockvoorderlich tot -

Bij

Onderh0llt

onderhoudtvan inwendigeeendracht / datmenden Catholicken gelook hielt inde beloftenhenlupder ge daentot Dordrecht/nopende tghebrUpck ban haer

1Relighieende anders/daer door (p my vaſt ſchelden endelaſterden vo0r een arch Papilt. Dith00rde een vande Ghereformeerde Relighie maer bangeen Ge reforIneerdtleben/als Waeſende een Dr0nckaert, die

mp gram voerteen Daptſtſchelde/endemy dzepchde als een voorſtander vander akgaden Dienaren te be-. clagen aen Thomam Tplium eertijts Abt van S'. Barnarts doe ter tijt ltaende tot Delft/maer pres

dickende voor een votfie tot Haerlem. Immers hp dzeychdemp oockte beclagen aen miſnen Bere den Drince van Draengien oock d0eter tijt welen binné

Haeriem.

Aubertont ick wel upt verlochthept wat een batſch aengeven bermäch. Der halbenick bedUchten de door onrecht nae ſegghen in moeptente comen/

des anderen daechs gingaenſpreken den vooyngem den Thoman van Thielt/ met wien ick noptte vozenen hadde gepzoken: 9em vzagendeok 2. bp hem waerghevoeeſt omober myte clagen / Dteant voozdedaeropneen / maer ſepde gehooztte hebben dat ick totiemanden geſepthadde/dat die Roomlche kercke beter ware/dan die Gherefozmeerde/ dit quä

(ſo fc verſtont) upten man Baer ick hier boozar.8. af geſept hebbe. Hoevetick nu ſulcke voozden mieten

haddegelpzoocken/nochtans.merckendemiſnewooz Den:houdende datte bedencken ſtondtofhyogcbeter

aengenomen/dan verlatenhaddelwangerte zijnby ua met dieſelbemepninghe/te Wetendatick in hooft ſaken

ſäecken die Kdomſche kercke minder berdorben ok

quaethielt dan diegereformeerde Bebbeick genoech ta Daertoe geſept./als die Culcr00ck beto0nde metter

daet/gemerckt ick mp noch nopt vande Roomlche kerckegants afgeſcheyden/efi in geen ander kercke ofſectebegheben enha0de. ſeggende bereptte zijn lulcrop ſtaende voetmet ſchziftuere tebewplen [oot

hem waerghelegen. Tilius ſepdeneen / hadde doe veelete Doen/maer ledich Rijnde ſoude hympofitbie den endeben

darbangeden.

Thupscomendclchzeefickeen ſchziftgen bandrie ſijdé van eenbladtpampiers tot bewijs vät vooorſz

mijn (eggen.al waerick int hooft verclaerde watic verſtondt bpdie woarden: gereformeerde kercke:te

weten/niet die kercke tot Baerlem/tot Leyden/tot Delft 0kte andere bpſon Derekercken/naer alle kerc ken/Welcker leerareU Den Geneefſchen/Calbijniaens fchen of Beſaniſchen lereende ſchrifté voorden wa renleere achtet/Die nabolgen/ eſ den bolcke leeren/

alen wart ſchoon niet in allen ſtucken / alſt maer twareindenhooktpunten/bantketterdoden/endean D?re INCer

desºlatent

In welck boorſchreven ſchzift ick bewees nietal leenhet v00zlz mijn ſeggen te weten Dat die RoonR ſche kercke beter Ware Dan der Gherefozmeerden

(datis minder quaedt / ſo9 miin verclaringhe van dat vooozt : beter: int ſelbe geſchrift opentlijck met brengt)maer bobendien oock dat der gereformeer

dekerckengeenkerckenenzifn/endediteenºdeeels uyt Calvijns epghen woorden ende eendeels upt Biij

Clärs

ngheder

pi cl.arebewylreden bandelédingheokberoc 14

Predicauten ende voozneemlick Luterienzwin gl?

XIII PBit boozlz ſchziftdedeick den boozegenoemden Bere Thome Ttli9 behauden/inh0Udend oock verklartn en getor voelckéepnde/Tevet op dathijltende den t zoud e gront mpns boozlz ſeghhens/tebeter bedach rgierie ee e yl nh pt ie mm /d /o en ht pn ic nz rr ge de on mo de -

zoude bevinden. Alhoevoelnt Tiliusgezepdthad

tweemalen tot my dathy my ſoude ontbieden/LDmr die boozlz ſaeketuſchen henende mp allect./daer ef

ſo die was begonſt alles brienlijcakte handelen/ſoo isdat n9chtansnz geſchiedt/maer ishp eenige maë

den Däerna UDederom gerepſtnaer Delktdaerhij W90nde,

XV.

Wandaerheekt hiftenlaetſten aen miſgelonden een -

grote antwooz.de op mijn vooz ſchreben klepneghe

o ice moetge ſchult. voaerinnehpme: ſijn hulpers (ſmm devoozlz lové)onder anderë oockſeerarbepdeo e de en pt ge ri gl nt in he vera woozden Zwin WLut ſend de twelc ſtiniet vermögen uytdeozdentliicke lendin ge/beſtondédatte d0ette uytengoeden pver. Iver is es Legghendedatelck Chriſté menſche geooz-Miniſteren

n kerccrkeenn Ä. oftisiadathpt ſchuldichis/ dein hu

ciette dolen/ Ä zpnrezutppcdekêntedie hpra beſt fké / ende ſoo pnicten ente ver milv a.am“en ervemzſ tpeeenvte k n a r e a d willenhooren andere nb lde nen/ja oock de verdoo

(chape

LtdßtLlgerell/LtC. -

XVI

Int.

- -

ntepnde ban voelcke antwoode Tplinsmedecept berepdtte zynde genen die hem beter danhydullä gegevoelt heckt ſoude voetenteonderwiſſen/niet al leente hooren/maeroocte volgen ende grootelijcrte

bedancken/ voegendedaer noch bp/ſo np die zijne antwoordenz genoechendede/dathfmet ſijneme de hulpers berept waren mpbrederbeſcheptte Doene

endemondelijck metmp te ſpreken endete handelen alſtmpſoude gelieveneſi gelegen ſijndaerte comen

deſe antwoozdevas geſchrevé den rviſ. Rovenbus kºnn0LVE. Lºrvif.

XVII

Albemercte ick doe weldat Tilius mettélijnédoozt boozgeven van lulcken liefde ofpterom gemeenten teverſalnen/alle ozdeninge wechnamen/ende eené peghelijkémacht gabenomme upt zijn ghevaenden pvereenlectenazin goedtduncken opte richten: ſo hebick (niet tegenſtaende mijnvooznemen was mp gans ſtilletehouden als voozlz is)vooghenomen de ſerlaken halven in alder bztuntlijckhepdt te handelen

metten boo!ghenoemen Tplio/ die mp ſulcr goedt hertelijcklelfsaenboodt/londerte connen gheloben/

bat mifin dele verwozven landts vzijhept/tlelveee nichlins qualifck afghensmenſoude Wolden/ia oock

niethet beriſpen vande ghebzeken bp mpinde Cal bijniaenlchekercke vermerkt. (Shemercktickſuckr docndentet anders en loudedoen/danſtflupden/namentlick Tplius met zijn methulperen ſelbe ver

elaerden dat clcke Cyziſten menſche ſchuldith is te BOLne.

xVIII.

Alloben ick opten rriſiſ, febzuarif rrbii als -

. weſende

weſědediedachby Tilinmmpdoozbzieben beſtemt/ daer ſpzackiek den Zibt Tpliumaen/met vofen alleen

ick achterbolghende on3 b00znemen/meyndetehan delen. LWBaerneen. hp ſep.de my dat het ghelchict

ware/dzickmet Irent Cozneifende Reyer Son Derclockſoudehandelen. Derhalvenickſtende dat

men mg.bnpten mijnmepninghetoeghefchickt had

derweionghemannen inplaetlevan een bedaecht rijpbeſaticht ende goedich man / daerinnequalifck

: ghenoech.de. Miette minicktradtmet dieſelve twe deflelbendaechs naenoene in onderhandelinge in bp zijn Vantien oftwalfanderemanten. al Waer 0nder

anderen oockbphenlupden werde bewillicht/datſp mpſouden antwoozdenoptgeneickhenlupden booz iwerpen ſoude upten ſchziften Calvini ende Beſe/

vooz los veele ſp die verſtonden ende ghelelen had den / des anderen daechs vooz noenequamen boyby malcanderen. welcken morgen ſp meelt duerbach ten/ metmp te bzagen endeghebieden waeropende Watickantwoozden ſoude/ſeggende uptdzuckelijcke

dat henlupden toeftont myte onderwijlen endete keeden/Inaer my banheur teleeren endehelllupden Tebolgen/etc. -

XIX.

Des namiddachs war weder optoude Esreg e t weick verſcheé de PzscUreUr ſprake or onderal/di e vanDKET wegen den Htatenonsver- # gener

VEL

bodenheckt bootte varen metdebegonnen“ tiamenlpzake.alſoo ſchepden wpdaerupte des ande rendaechs/ſandtick noch binnen Delft welende den

twe ionghe Pzedicanten eenen bziefmetminhandt geſchzevenende getekent.Inhoudende als

vº

Ät

7 -

Datberſchepden lttyden/Domini Arentende Bon derclock/mylullen bzagen/hoedele begonnenhandel tuſchen U bepDenende mptoegegaen ſp/canick on

tvotikelfck Welvoozdencken/inſgeltfcrmcdedatmijn

Twijgen op Culcke vzagengheduen ſoudetotoneere/ niet alleen Van minen name/maer 9ock Vande Vaer

hepdt ſelve/die ick verſtate weelenover mijnrezij den/Wot Woelcke n00tſake/ ende niet Wot luſtom mijn eeven menſche Oneere nate Ceggen/ ick ſalmoeten

antwoozden waerheydt/inhoudende ſaken geenlins tot uwer eeren ſtreckende, die ick Ubeyden hier mede

heb voillen onder oghen l2ggen/ſo/op datghijt voUz

gheenachterclap enſoudet moghen dupden, als op dat ghpmp/ofvoozdoberhepdt/ofalleen/ſoudunct datickqualijcklegge/daer van (sudt mogen onder richten. Alſo lal ick v00zt eerſte moeten verclaren

dattck u bepden alsonripedzupven bevonden heb bezuperendeonvziendelijck. Uooytsdat ghylupden metmenichbuldighe afwijckingendoozgaens gear bepdthebt/onniette comen aenden hooftlaken des

boozghenomen handels/ namelijck het bewijs van

nweghelteldemercktekenen der kerckenende uwer zendinghen. Twelck ſo grooflifck ghelhiede / dat ghyghedzongen waert ſelks opentlijc te bekennen/ datghy wederte ruggewaertafgeweken/maerdat (ſoghplupden (epde)omeozlake. datsvaer: maer Voelcwas diedsch anders/Danom niette comen aen

der laken ſelk? Ickmeynaent bevoiis vandemerck tekenen votuwen mondebymp geſchzeven als Status

queſtions omdetehandelen. oocmededat ghplup den onbeſchepdelijc beſtont den mcelterte maken 0 -

ber mp/

18 vermy/metdzingen tot beantwoodinge banulup -

der vzaghen/niet alkoosterlaken/maer weltotupt lluppingedienende: Jametgebiedenenle willen dat ickſoude moeten beantwoozden fulk onophoudelijck vzaghen / telcken ällt nochtansu lupden ſelve toe

ſtondtueyghen ſeggentebewijſen niet anders dan afu lupdenſtok ende waerheyt Daertgeontbzake (ſo icrmoethouden)ten Waerdan dat ghps uptmijnen monde haelde. moet nietelck zijnſclfsſeggen bevop ſen? (5hy beſt0ndt 00ck al-Watte Meeſterlijck/ Detl

meeſter overmpte maken/ als ghplupden bp uwe uptgelpzoken wooden geſchzeven vilde hebben ad tempus (omme de ſelbe namaels naer UWe goedtdun

ken temoghenveranderen)ſondertſelvempte voil - len t0elaten. Wie heeft D0ch UlUpDell Megrillck recht

ober mp/dan myober ughegeben ? wat waſtosek anders als.ghplupdeU Ondert dilpUteren opentiijk

afwijkende bandeStatuqueſtionisvoozſepdtrondelijck lpzackt/ dat ulupden toeltondt mp teleeren endete lecden:maermp van Ute leeren ende u lupden rebol

gen?daer toedozſtghplupden oock voelonbeſchepde lijck verhalen mijn ſchzijben aen Tplium (nietaen u Jonghers/mpdoe noch onbekendt zijnde)datick mp leergierich wilde laten binden. Rechts of tck daer medeghemepndthadde/dat ghplupden de Waerheyt haddct/dat ghplupden allcen verſtandich waert/dat ghplupden ſienders waerdt/ende ick inden laghen/ intonverſtandt/endein blindthepdtſtonde. wiſt ghy

bepde danoockniet weldat Tilius (wiens befchep deneripheydt ick niet min moet pziſen / dan uwe

anbelchepdenezuprheptmoetmiſpziilen)ſelbein zin

- ſchijvenaenmpſichopentlijek oockerboden

Ä LN.

hemmedetelaten ſeggen end bant zijne te wijken/

daerinneickhem ſoude connen overtupghen anrecht te hebben: Al Waſt nU ſo Dätick my 09ck in Dier Wl

ſenleerlijckerbodéhadde/endedatmet waren ernſt: volchD2 Daer upt dat ick my Van (nlke twee 0nver

ſochte/onbeleefde/ende Jonghelupden/alsick ubep den bevin.de/dogen verblindéende van ulupdergoet dunckenheydtleyden (ick haddebynagheſepdt ver

lepden) laten ſoude ? dit haddet ghy beydenochtans booz ende hier toe beſtondt ghpmpal Watte vzijnnoc delijck vooz allen denommeltaenderen tedzinghen.

Is dat niet vzomelijck den meeſterghemaeckt ? den meeſter ghemaect/ſeggefck noch/over den ghenen die ſich nopt (Godtlof) ubven opinien/maeraltijtde

voaerheydtalleenheekt willen on0erverpen? die be

repdt vasommet waerheytte bewijſenveelegrove önwaerheyden bande Calvinianſche leere/dieghy luyden indehooft punten te berantwoozden haddet booyghenomen? Deledingenſalick den bragers die

ickantwoodens waerdich achtemoetenantwoodé

ende daer by noch voegen datick warachreyckge lobedat ghiſ Donderkloc/hetonweder nualover u bepder hoofden hängende niet afgelupdeten ſoudt hebben/loo Brachium ſeculareudaer akniet verloſten hadde. DfnululcrBooz tibepden ſelbe/dandoozan derenbupten uvoeté beneerſticht is geweeſt/moecht ghiflupDen veten. Jcken weet dat nochter tijdt niet maerdat het volck Culcrſal dencken gelobe ick wel. twelck gif lupden niet mp (die Culcr niet vetende niet ſeggenſäl) maer den volckeſult mogen wiiten/

afveelmeer uſeven. Gemercktulupden/tampt van herdersuonderwindende/nz qualijckgevoecht ſou Cif.

de hebben

de hebben gehadt iegen den HeereProcureur gene raelte allegeren den ſprske Petrtoozdeeltoft beter isdat vopu/danGode gehoo!ſamen obermitsghps lupdenmijaenltet booz een verdooltſchaep,eſituiup

der gepretendeerde amptis/lodanigheteloeckeneft underechteſchaepſkoepetebrengen.maerhiervanen

vermandeghtflupdennieteen woozdeken. Bovenal

dit/ſalick noch moeten ſeggen datmiſonmogelijck ismet waerheijtte denckenhoegaerne nochtans die lieldeinmifuloude verſchoné dat gijindelen handel.

- tegen mp gewandelt hebt met goeder conſcieneien. Ditſalic/daert minodich beduncketvanubepden moeten ſeggen. Duncket unu/datickuhierinneon geliickſaldoen/onderricht mijdeg/ickſalaflaten: of

beclaeht mp/ikſalmijverantwoozden: okbekentten minſten in uſelvendatic waerheptſchrijve / ſo isn

bepdenhierinne noch dienſteiſch.

„ „. .

Uendealder menſchendienſtwillighe D U.Cooznhert.

Opſchriftwas aen Aernoutende Don derclockPredicautenhiertot Delf. -

- -

-- -

Die boozlzbriefbrachbickfeiftenhupteban Arent

Corneliſz desdaechsnatgheciedeverbodtvoozlzin mepninghe omhem die elfte behanden.maer want hiuptwas gakickfefin nichte of maertemetbena mingebanmin Ä oock datick noch een ure drieofvier in Delft loudebliven/loothemghelietde mipettereggen.eenwiſledaernaquam biimijopte, marecteerlt Donderclock alleen ef Däerna

"Ä

» -

Zrent

Arent Coºnezkeramen/arbeydeñommpbzoedtte maké Tatºgheºlaecken wazengheweeſtvant verbodt vooz/oockdatpnieten hadden wilienak wickenvandematerieDaerspic henlupden gelobe

gatiteerte/naernt laetſtegheenkins. endeghe ºhtbºdeelock waeromuck henlupden int aettenetoºween gelookdeals int eerſte / ant

ºdecÄeenwiſtedat doo: henlupden oe-doen de Statenhetverbodt voozz haddenghe daen/endedatederhabenhenlupden hooch feg genvandatſpdaeronſchuldichaen waré/welgaern

ghºdººgººººochmogelicktegheloven egghe Äghewekente zin vandemate . re/nette.geºeºeier meerdantwintich malen gheiten endenerdaetondervonden hebbe: H2een/ chanemººrenwann akwickentepeken. Lootinminen bziefſtaetghercheben. Alsni Dons derclock (epde: wp fullen u oock eenenbziekſchzif

ºeneyder/datenberbiedtnniemandt/doetgift, ich alle leſen. Hierbegonden plupde te woozden endeºpºrte Änd datiekhenlüpdertepdedat phaer taet endemin oudtheyt behoodente ber-

ſchonen/Ättoºe.goetsenſpectdat het voicke Äach Ädan/ſepde ich den Turk daechtersgheycºooºden? p beydebeghonden nºte depgen/ick Weſtmetterhandtopf Raedt

his/eggende/doetmydaerroepen/ickſal vop

entwendet alsº andergeſcheren Äthe ghehecht Ä deneen Requeſteiepenvoots (ſooickver-Ä

ſtaenhebbeendetgebolgebetupchtarrrb)Ä .

Ciij.

de Pze

22.

de9zedicanten inden Pagheaenden!). H. Staten. nDaerdcurhetis ghevallen dat ick in LPartio deſſel ven aerste voeten Alrrbiij.tot Baerlem zindeonts boden werde vooz den Burgemeeſters aldaerdiemy deden voozlelen een miſſive vande Staten aenhen lUpdenh9Udendebän W00zdete W00YDealDUS. Eedele Uzome EerſaMe ſeer v00zlieni- Mikſive vä

gediſcrete Beren / Alſo voiſ verguntende Än.

jeo.donneethebbendatdedpütatien Ä ſchende miniſters der Stede van Delfteſi tätic“ Dirrick Taolckerts:Cooznhert den bi, der

oecomen-

deLBaent van Apzilbinnen der Stede van Leyden wederomme lal Werden begonſt efi gecontinueert/ inſulcker voegen/ als die binnen der voozſchzeben

SOtede van Delft teboozen isbegrepen endeaenge

bangen/SDohebben wijuE.by Deſen welvillé ver ſoeckenende begeren/denvooznoemdé WZirrick volcs kertſz Cooznhert te belaſten ten boszſchzeben dage desavonts tot Lepden boozſchzeben tecompareren,

gDmmenette voozlchzevenminiſterste ſpeken van allulckepuncren vande heplige leere/ als tot Delft boozlzte berhandelen isb002genomen ende begrepé

(uleralsboven. Hier mede. Edele Uzome Eerſame voozlienigediſcrete Heeren/DnſeBeere Godtſpmet uwer E. Ghelchzevêtot Delft den vv,9Partij/anno. 1578. CDnder ltont ter 0ydonnantie bande Staten/

Bp mp/gDndertekent/de Rechter/die Superſcriptie

was. Edelenvºomen Eerſamenfeerhooienigédil creten Beeren den Burgemeemlteren ende Regeer ders der Stadt Haerlem. XXIII. - -

Leie booz.chzeben bziek ghelelen zijnde werdt dp * ::

...

24.

mp den Buzgemeeſterengheantbooozdt/ datick als gheen Pyedicant nochte verbanden dienaer der 2, 3. SDtaten weſende / 0nghehouden waerſulerhaer E.E.bevelte gehoozſamé/ende dit noch op mijn (elfs doſtenende verſupm. Des niette mindat ick berepdt Ware terlicfdenbande eere G9dsende der menſchen heyl / mp ſelbe ten gen0enden Däghe tot Leydente

binden/loo verdemy de Beere gheſondt ſpaerdeick epſchte copie anctêtijcbander SDtaten LWBiſlive vooz

Än die Werdt MP ghegeVeUende ſcheyde van LL.

XXIIII. -

Opten ſeſten Dach Apzilis anno.1578. ben Cornhere

ick vaghens mine vool belooften van Ä“ Baerlem gherepſttot Lepden, alwaerick voëFCºm des anderen daechsſmozgensben verſche-mºren, nen voozmeeſter Leenaert Calenbºdodt Raedt 0zdi naris des hoofts van Hollandt/ende Geeraerdt L 3e

liſz Penſionaris ghecommitteert fo fpſepden byDen Heren Staten / on odze te ſtellen opteaenſtagnde diſputatie/ bpde Voelckemijgheſepdt Was datt Wee Rotarizé ſouDen ſchzijven den handel/ een bP Den

Dzedicanten/ende een bympte verkieſen.Uzagende

niyvoots/hoe die Lake begonnen was / Watterge daen was/ende waerafvoij ſoudenſpzeken. UBaer 0plckhenltipden Verhaelde ſommierlijctgene V00zlz is. SDeggendedaerbi dat ick dachtte bevoijlen Inlin

ſeggen väteerſte vooztſtelaen Tilium inmijnſchzift/ als weſende Deerſte grondt Deſer ſaken:te Weten dat

der Gerefozmeerden kercké (Codanich als by mydaer

zin beſchzeven) geenware kerckenen zijn/endedat uptten ſäeckenbijmijint ſelve eerſte ſchzift -

deº Lt/

det/als nämentliſcuptter Pedeſtinatien/ Juſtifiea

tienende zetterdodinge/oot ſonderlinge uptdefen dingeeñdatmet Culcke hulpzedé alsmifgoedt dunc ken ſoude. UBaerop meeſter Gerrit 99elillz ſepde/ men foudedan moeten makëeenpzopolitie/diebeät vooozt loudemoeten Wozden. Endefoude ekkenpar tijedes anderen daechs voozt beginnen gelevert woz den acteautentijck van tgenedaechste voozenghe daen ware geweeſt. Twelckblimif begeerlijcke toe

geſtemtvoerdeeñbewillicht. Tëſelvédagenaemêt dijc den vij. Apzilisisbehalven beelmeerandere rede nen/gehandelt/tgenehierna volcht uythet verbael Der voozlz Commiſzdaer afmiſ wert gelebert copie doch nz(hoe welhet anders geſeptvas)autentifcke/

maerghelchºeven bpkulckenhandt/namentlick des Clercrhantvandé SDecretaristot Lepden Johan vä houten/Datwens nieten mächontkennen. Inthooft van voelckverbaeloock gebzeck is de Commiſſfeder ſelber Commilz biſ henlupden aldaer nochtanste ſtellen belooft/maer niet geſtelt/om redenenhenlup

den beſtbekendtwelende/tlelbeberbaels inhouden (voo ſoo veelmijdat heeft mogen gewozden.)is van Wooz.dte vo0ozD als

vo.

Achterv olgende ſeeckeretweegºla, Ä. ben van mijnen Heeren De Staté in date mij Verbael

den iiij. Apytlis. 1578. geſchzevenbepde vaneenen ſen. inhoudende als hier naer volcht.

Sº hebbé voi 99eeſter

Leenart Calen bzoot Raedt Ozdinaris vanden Bove van Hollandt/ende Ge rard van Hogeneen Penſionaris der Stadt Lepdé/ -

Ons

ons geboden binnende Stadt Lepden ophuyden den 7decerinaentendevooz ons ontbodé Arnoldus Cozneilen/Reynier Dontercoc/dienaersdesgodde

licken woodts binnen der Stadt van Delft/ende

ISirrick Uölckerts Cooznhert tkamen biſ minen vooznoemde Heerende Staten bevolen/hemkenlel ven dagealdaerte vinden. Ende naer dien volfeerſt

den voöznoemden Cooznhertvoozgehoudenhadden

tinhondenvandevoozlz LBillivenende denlaſtdaer inne verelaerdt/heefthijons geleydt/dat hinteten wasoozlakevädele diputatie publicke/als die van

denbeginne niet anders vooz enhaddedävan eenich woozt biſhem ghepzokenverantwooodingetedoE

bijdenezedicant Thomeplio(tot Haerlemwelen de)neäer uptoozlake gedälienisommet malcan.de rente conferen/ende dattuſſchenhem bepdenalleen. MDmtvoelcke vzuchtbaerlijckerte doen / de ſetve

Coo?nhertzijnmepningeende verclaringebandeſel vegeſchillengeſtelthadden bp ghefchzifte/ endedat denvooznoemden Heeren Thplte doen behandigen: Omdatbiihemgekienzijndeterſper den booznoem

den Cooznhertdaervante voldoen/ſeggendetfelbe/ ſoohijnugeentiftenhaddeallthem gelegen waerte

beſtaen/efidenvooznoemden Cooznhertdanteont bieden / Twelckniet gevallen ents/maerheeft de

ſelve 3. Thilluste Delftzjnde ban daer den Telven

Cooznhertantwoode geſondenoptvoozlz

eenige maenden naer dat hiſ van Haerem das

getröckentepndeºanwecke geſchifft denſelben

Deere Cpluskeggeñdathijmepndedé booznoemdE

Caonherdaerinedewelpoldaente hebbendesniet temin wiliichwaerendeberept/omme den leſen -

Cooznhert

Coornhertcounende tot Delft mendelic daer afbze der teanderrichten metzine niedelulpers.neaerop

Cooznhertghecomen zijnde tot Delftende noch alin meyninghezindeominet malcandezenalleentelpze

kenzdeſakela verreghecamensdatdach betekent

was am bande boorz ſäkente handelen, welcken dach namentlick den rritif. Februar laeltleden de vaornsenden Cosznhert waerghenomenheeftende des middagesmetten twee LPiniltersvoozgenoemt

Ä Waerakmenhandelenlaude/in uſterende devoozlz Toornhert altiit opte wepnic hepdtvantghetalder perſonen / die bilde ſelvetla menſprake kotidenzin waerop gevolcht isdesan

derédaechsdetlamé-ſpace gedurcñ tobté middage/ dewelcke naer middagh weder anghevängen zinde/deur tverbodt van miſtien Here den Protüreur .

generäclopgehouden

sºe.

Ende de boorlz dienaren hebben berclaerdt/dat kplupden oock geen oorſake zijn van deſe diputatie

public waer alſo Coaºnhert voorlchzeven Thome van Thielt)heuren mede bzaeder tot Haerlem (een

ſchrift(alsbanhemvaarleptis) overgelebert hadde/ int epnde vant welcke hp gelchevenhadde aldts:

ophopeokawer Eliendedatic hierinnedolempſou deweten tonderrichten/waertocic mp lancmoedich/

gheboochſaem ende leergierich willaten bindenbpu

E. ende allen anderen/ ſo heeft Thomas voorleydt bewilliget zijn methulpers om met henlupden den boornoemdé Coornhert integenvosozdicheyttelpre

ken ende mondeling methem te handelen: waerop

FÄFF -

eenendiepzekentatiegheaccepteertheefe endeloo hg vanhenlupden verkochtedat ſphemeenigétiſdtton den ſtellen / ſo hebben ſij Raetſaembevonden/zijnen

tweedenbriefeerftte beantwoorden / om oorlaken haerdaerteebewegende/endedaernaeenenſekeren

thdttebeſtemmende wiſledatepdaer overdoen de zijn (odis Coonhert) verosraeckt ztjnde door een briefken van Docter Balto gheſchreven/waer inne

hy verclaer.de/dat die voorghenoemdedienarenga erneeeneyndevandelake ſagen, ſondervoorderlaſt ofte bewilliginge der voortzdienaren)te Delft ghe comenis/menende dat ſpupdenbercpt ſouden zin miethem mondelingteſpreken. vwaerop lp verclaer

dengeenlaſt Dueter Baktodaervangegeben teheb:

benöaitſevetetchrivenendedat Fnieteer berept ſondenzijn/vsoreñaleer.de beantwoordingedte zii vöorhadden ghelchtet waer. nietieghenſtaende.de voorſzdienaersſiende dat Cornhert wegaerne om

gheenbetloozenrepstedornmethaer foudeghelpro

kenhebben/bebbenhemdekeureende optte ghege ven/oktedathyloudevertoeve totdäthem hare ant woorde opzinen bztekbehandet waer (in welcke tp hemoockdach ſoudenbeſtemmen)okdat/foypnadie

Ä opſtaendevoetgefteltoude worden/waer van hy

antwoodenieten

het2.gecootenheefteſ is alſo den rritif. Febzuari beſtemt/met voortelinge van delenayolgendepoint er tente weten:vandeichtbare kercke (daeronder die f ſendinge der dienaren begrepen) vände Fu eff.velmaecthepdt des menſchen in defenſeben/n vandeºpe weeſ eracht des verdorbenmenſchen - . - --- - - - teralcherende der

iſ Fºnºmie artikel W

28.

artikel bande azedeſtinatie/efizijnvoorts dedie naersvoorſzmetgaders Coornhertgelchepden. Den voolchrevcn dach gecomen zijnde is Coornhert Verlchenenende heckt metten voorſcreven dienaerg

(integhen W00zdichepdt van ſommige andere per ſonen aenbepdenlpden)overdiefozmediemen intbe

(pzechoudenſoudebepzoken/onder ander dinghen bewillicht/dat daer twaelf perſonen op beyden zy den ſouden verden toegelaten wanthoe wel den

vorz Coaºnhertgaerne wepnigher toehaozdersdaer

bpgehadr haddenochtansdevoplebeelperſonen vä dele ſaeckenbernomen hebbende daer bp begeerden

tewelen/heftmenbeſlotendatmertwaelfaenbepden 3pdenloudetoelaten. weänerſtinumet malcanderen in communicatie eenen halbendach lang geetreden

waren/ ende datinpzive plaetſe/ ende mennuten

andermaelnadémiddach bergadertwas leistſelbe doormpnen Beerenden Staten verboden gewozdé/ zöder datzfluydédaertoeraebofdaet gegevéhebbé.

nde alkode vernoemde Conhert bpiekere Biſli veaenhenlupdendienaersgefcgzeven geſept hadde/ dzhpwelgeloofdedztvolck luſpitie ſoudéhebbé/

ulcxdoorde booz dienaren of doo anderen bupté, # Ä / inde welcke iſtibehy oock verclaerdehunte willennae ſeggé

datpakopckinghegelochthadden omnietter aké tekomémzmeeräderedingélopnp.daerdoo Hoo ert gewozdzeenrequeſtemetaenhechtingedeele:

enbieksmüinen Heerende Idtaten overte geben/ daerinne ſimpelick begerende/ſondermyn Heeren

Ä in ÄÄ /dat de Dettºen teleggen/dat tſamen pzeckingheteghevangh en d tſamen teleggen -

: ---

gheebanghengecontinueert mochte wozden/waer mpne Beeren de Staten bp apoſtille gheozdonnert ende de t'lamenſprekinghe hier tot Alepdenghelept hebben/ ende hun daer naer doey bevelen hun te ghens den ſelten/binnen deſer Stadt Lepdentela tenvinden/welck alles daertoedient/om (gelijc als voozlchzevenis) daermedevooteen iegeelickte be tupghen/dat p-lupden nietdoozhare Verſoecke macr

ter oozlaeck der ozdonnantien endeten epude vooz ſchzevenal hier gecomen zijn. - . XXVII.

Hiernaehebben wijCommiſtarifen/debootfchze bendienaren ende Cooznhertvoorghehouden/omme: te weten ende Upthenlupdente verſtaen / Den boet

foºme/endemaniere voaerop de boozlchzeventſamen ſpzekiughe binnen de Stadt van Delft was ange

bangen/ommedien volgendedeſelvealhierte han» dèlenende continueren/naerbolgendede bosºgaende

LPiſtvenendebootsbyfonder van watpoinctenen Articulentnde ſelbetſamenſpxekinge gehandelt ſou de werden/omme dieſelvet'ſamen pzekingeozdents lifckende ſonder confulieende uptbluchtingetemo- ? genvoonderen/naer bolgendedievoozlchzeven niſfi ben/twelc den boozlchzeven dienaren efi Coornhert

bepdevoorgehouden welende/ hebben devoolchze-vendienarenverclaerdt/dat fplupden tot Delft be-

ghonnen hebbente verhandelen die Peziepoincten

die welcke hier booxengheſtelt zin / welche Art culen oock inde requeſt vervatet waren / daer op

dat dapoſtille eſ dozdonnantie vande Staten om vozderégevolthtwas.

Medele t’ſamen ..

Ät D lij e

Werltäel

verſtaendaerommelpdienarédat die kelbet'famen ºpzekinge opte voozlºchzevé Articulé behoo.de tege

ſchiélop deelhedévooznoemdé Cooznhertomtrent Biertien daghen te

vºrn overgeſonden.

Ende die boozlchzeven Cooznhert berclaerde/dat

beroerede die poincten bpden MBiniſters geſtelt tot Delftangevangente zijn/hphenrefereerttot'tgunt b00zſchzeven ſtaet inde kerche geſchiedttewelen/te

Weten/datle voelvoozgellagen waren bpdeDzedicä--

ten/maerbyhemniet bewillicht/ende oockmedebe kendthyde ſelve Articnlenhembpdenvoo:(chzeven LIBiniſters overghelondente 3pn/maeren verſtaet tuetdathpgehouden ishaerlupderbooflachdaerin nete velgen/te min noch nadenael(hp ongehooxt Zijnde)lulcrban mijn E.69. 9. de Sztaten bphenlup den (P2edicanten) ſurrepticelift vervootventsghe Weeſt/blivendehpCooznhert bp zijnder alDer eerſte 9.9iſlive/daerinnehptendeerttotbewillinge/dat die

kerckenbolgende ende gelovende de Leere Calvini

ende Bele/ gheen warekerckenenzijn/tweickede hooftlakeisdaer diebziekallen toe ſtrecte/ voeſende

noch berepdttfelvete bewijſen uptdziehsoft argu menté/namentlijck de Juſttffratie/Pedeſtinatie/eft;

Izetterdodinge/welcklaetſteargumkthi dencteerſt tegebzupcken/als welende aenleggher/dievanzin

partijeintbeleedtderſakengheen voeten ontfangt. *

XXIX,

OptenvijAprilis, Annoxv.lxxvij Netahierſ )2 defe booztſtellinge Coornherts heb

*** Ybedemuttersgeantwootdat «Ä -

31 -

hert boozkchzeben daechste boozeneerdat Än

hem eendach endettdt inder kerckenbe-Ä haer omtrent een boozmiddach alleen heeft # läge

ſtemt werde/bphaer geweeſt is / endemet vjm

ghepzoken/overlegghende watvoetende Ä maniere datmen inde bewilltchde tſamen bj ſpzekingeloudenhouden/aldaer hebben die Ä Ä

Binſers meer alseenmae geerbt haer Ä epntlijckeneningete welé(T2ewijle Coozn-j hert haer zendinge beſtreedt ende oock de ten,temo

merctekené der waer ſichtbare kercke Go- Ä

deszobthaer als biCalvin geſtelt)dzmen“ generaliſc vädezichtbare kercke ſoude handelé/fnö kercké zifihebbé ſpdedzie Articulédtevoozé Shaelt

ſtaenhenvozdergebzagé belovefidaernaoockväde Dzedeſtinatte/cfi vandanderepoinctendaerthem ak believenſoude/te handelen: UBaertegenshpniet ge ſepdtenheett/maer isbähenlupdé geſchepdé/ belo beft opté beſten Dë Dachhem tot Delft te bindé. SD00

hebben dedienaers opte vaozſchzeven poinctenme nende dat ſti Doo ſtill Wijgen ban Cooznhert bewil licht Warenhenlupden (als beh06zlifckis. . . . . : Den Dach gecoinen zijnde / zijn de dienaren met

Cooznherteerſt bergadert geweeſt/omtelpzekenbä dedinghen die voozhenenbeh0zenre gaen/eermende pzincipalen handel ſoudeaengripen / omnietdooz onnodigedingeti opgehoudente Woelen/hier van zijn

ſommige Articulen beſoten/endeteerteis/datmen ſoude ſpzeken generalick/ bande ſichbare kercks Godes waer van podck te Delft begonnen hebben

Zierclaerden oock devootſchiebendienaréſeer ber won0ert tezijn dat Cooznhert die dzte rant # -

LLYE

leere beºetende ten alder eerſten ende boozal voll ſpzeckévantketterdoden/waermedelpnieten weté -wat Cooznhert anders voozheeft dan tontſluppen. eGymeent De Wyhpaenleggetisende den beſtrpder -dathenlupdéniettoe encomteenige regelte pzeſcri „sberen/mit wat belepdt ende UGaer välpte hande

-lenhebben: 99aerſpenhebben niet alleenick gelié -daer op dathpaenleggeris/danoocdathy (Coozn -hert)hem Thome Tiltoendealle andere Leergterich

-efighehoechfaem wil ſtellen. Diennbegeerdtelee sºren en lalſooobſtinaet niet weſen/dathpjupſtſulc

- -een ſtuc alſt hem belieft/ verkieſen falom eerſtte ehandelé/maer ſalgaerne die hem bereptiste leeren

--in ſodanigeodenende beleydinge volgen/die gevö eden ſalvoozden bpalie verſtandtghe redelickende tot zynder ende andere 0nderwplinghe dienltelijck te voelen/ niettegenſtaende die Dzeſëtatie ban leer akttcheptby Cooznhert gedaë/ſobekennen ſpgaezne/ -dat (pniet behooz.Denſulckenarticulen mijnen E. Ü). -9.deStaten b002gedzagente hebben/ſonderbewil

elinge vanpertiſen/ſo ſp nieten hadde gelien opten begonnen handelban Delft/Welckecontinuatieende booztgang ſp llechs verlochthebben. Ghelijc dan aDaerhaer leere werdt aengetaſt, Cooznhert lept tttet ges

Ähondente zyn daer inne

2ntWoor

#Ä nenueae aup

- --vvº-

PJZs

Ägelernte jedoudente van haer ſale te mogen verant- zijn Den Vodlliath batdet. wºrden

vooznoemdé Coornheert

IGwillendeeerſtbantketteredoodenhandelen) te vol

ºnomosamberodegene

Sk:

sº

33 XXX

Leierte Äthetge

articulºes Chzºckengeoºs Ä enisºniet meer alt a bangé der Ä dievéºwaerväverſchepdeluckge- # Ä

poeezeneghedipºeerrºer Ä ſo

quel-j Äs Ä Äan Ä Wooz0en. te exc. ro: 4**.

tie gehSU

Tentweeden: dathy noch nie»

b Doe verbechde

manrzeggen kan/datzplupden Ä opt gheleett hebben darmen DCUl Vytgaefin Ä Ketters b dooden la/gheltjck p ſchenſchen ampt UW/en

Ägºrie oock by Calvinumend Beſam die Kcrekli

generalejotenetgeleſenen Ä: -

- -

juſtificatiewan Leydn.

hebben.

„Tenderdedatpbanodanich rÄ.. booznemen noch vooz/nochnage-hojÄ waerſchouweten zijn:te weten/weldrieweekentevo

datmen daervancerſt ſoude han-****iº delen/waer dooz hetghefchiedt/dat ſphun daerop niet verlien en hebben/als het tot ſodanighen diſpu

tatie/ als defe begrepen was/ſoude behozen/maer alleette voo! eerlteopte Drieſtucken/ban miin E. 9. B. bewtllicht. c USaer bandat ſplupden Co)znhert

omtrent viertien d daghentevooren ghewaerſchou Wethebben/hem Oberzendende Dedrig articulen met

belepdt/twelckſpdaerin dachtente volgen ghelick hier geinlereertſtaet.

e - -

- - --

- - -

Elande

- - “ --

...-º.

z“ XXXI -

Wande ware ſichtbare kercke Godes. Teneerften welckdatſpgheweeſtdekozmebande ware Apoſtoliſche ſichtbare kercke. Ten tweeden/ voelck de mercktepkenen zijn ban

ſodanighevare ſichtbare kercke Godes/ hier ſullen bsphozen/ voaermedeghp 9nlegeſtelde mercktepkes tien beſtrifden Wilt/ end daer nä inlten hetnuercks tepkendatghpſtelt namentlijck de liefde.

Tenderden/sk de Pzedicatie des Evangely ende

de Sacramenten van Chziſto ende dApoſtelenzin ngeſtelt alleen toteen tit lang/ghelijck de Iſrae

Änd ofonteduerentotten epnde des USe

EEZ GIZ,

Ten vierden/okdefoumeder Apoſtoliſcher kercke – nietberdorbenen is intPauſDom. Ten vijfden/ok daergeennoodtenistot die we

deroprechtingheder kerckendzinghende. Ten ſeſten wattotte voederoprichtinghe bande: ſtandt der ſtchtbare kercke ghe-eyſchet

Än ORDt.:

Ten ſebenſten/ vat lendinghe der Szedicanten

Däertoeghenochlaem -

Ulände Juſtificatie ende vollmäeckt hept des menſchen.

Teneerten/waer in voy aengaende den handel der Juſtificatiemetmaicanderen eensende oockon Leng

35 r

eens zijn.

Tentweeden/okonſequeſtie epgentliſckisbande Rechtvaerdichmakinge0f niet,

Tenderden/watwp.vandenhandel der heplich makingheoft nieuwichept des lebensgevoelenende leeren: Item vat ons wederpart daer van ghe b0eldt. -

2Ngta. Hier was int berbael ledighe plaetſe ghelatenom dander articulen

nochte ſtellen/die ick hier hebbe ghe ſteldt Upten ſelben Articulen in haer

SDendtbzickaen unp daer van (p hier "booz Articnkel rrr.berhael maken.

Tenbierden/ verclaringeaen bepden zijden wat

hopverſtaenbytwoozdt volmaeckte heplicheydtend vzonicheydt. : -

Ten vpfden/berclaringe Cooznhertssiet daer een zee

ok ende hoeverde hpdee boomen Ä Ä Ä

Ä" menſche nodich acht Ä dé, ſucxdathy die Ten ſelten / CDnſe antb090zt op die Ä Ä -z ve

Schukturen/enderedenen die Coon-Ä hert bpbzengenſal/rotbewillinge der megen ccmen j

vzomicheft des menſchenndit leben. Ä Ä veor

"Tencevenſten Beveſtinge onles Ä ghevoelens ende leerings/bandeon tieend vätketter

aleºmenherdt des menſchen in dit Ä leven.

end my gewangen

hadden gehadt.mochten ſyluyden den Mecſter oockmecrovermy ghemaeckt hebben? : e -

- -

E. h.

- Y. "•

". . . ..

***

º,

- . --

. ---

. . . ." --

. Wandt -

- -

F Wanºrarenatuerickenverdo venmenchestorderaichept. Pºdanich Adam was voozdenval/endwelck het Beelde Godes in hem was.

---

„Z. ºelckede verdozventhept der menſchelijcker nateur 3P/die doozdevai is overghecomen. 3 Satcraft zijn verſtant behoudenheeft/ omtot

Derecht kennille Godes ende zijns willeng/ tot.de kenniſſe Chziſtiende zijnerſalicheptte comen,

<4 Pkzin wille genepechtis tothet goede end tot deghehoozſaemheydt Godes. 5 Dk de rechte kenniſle Godg/de rechtebekee -

eingebet rechte gelooknieten zijngaben endej en odes inden menſche/doo den 19. Gheeſt ghe XXXII

Dphaerlupder bziekmette articul boozleytheekt

Coºnhert anders nietgeantwooztdan dathy die

ontfangen hadde endebanmeningewäsdendje a Datswaer ſo had Wetet den b. Apzilis) waertene Ämen / ſonder a topenbaren of hp

Äadanich beerdtjdejghjk boogeven. gDm nu

acht dagen voor hen- een b ander

«.

Ä Ä. haerlupder different te middelen re:

CTCM , CC11 211-4-

„

"- a -

Ä # Ä Ä demie cban Lepdente ſaten bici ..

ſaken, teren/endehaeroozdeel

daeropte 4

ÄberjacÄ * *****ewelcke mentotſtichtinghedertje hoozders

F #Ä

Ä Ä ÄÄ ÄÄen ÄÄÄ dez bo Ä ÄÄ L? Pap Äſ Ä

tevo beh ef Ol! lee h00Illi leer OOLf tdeckf mzhp Näer C b etkilli EC.

en C

z ge prefe lUpd /NF

" . ghe 37

All

# ÄÄ# # # F nOf

* ou

ÄÄ

ina

"oinc ehan

je- lan

De edzi

TS.

fen

Ä# # Ä naer Fºr ## º sº Ä Ä nom Ä ode fy tj Ä ber tſ- Ä Ä Ä ÄÄ flºg St Ä ha lligin Ä dº Ä , ſo y

Ew1

ullen

diſ

1C,

Wé

z: ºb Stat

reten

U-

genda

enz

O6n

y qu

211

# z # Er # # # Ä Ä # ÄÄ ÄÄ

- -

# Ä

D Ä Ä en hee Tck R rde O0. ÄÄ Ä Ä Ä ÄÄ •

E ii

ÄÄ gende Ä

# Bzie

38 23ziekbphemdenrf. NBartiſobergefondenmeteenige Articulen/daer akhponderanderen wilde ſpzeken/ -

ende dathy Cooznhert mitſdien gehouden ſoude zijn/ eerſtdaervantehandelen/lepdt Cooznhert dat (plup

den hemoock den riv. Martij overgeſonden hebben ekere Articulen/daerinneplupden nieten zijnghe houden/overmits hy Cooznhertdienietaengenomen enheeftalsplupdenſelvehiervozenbekennen/ghe lijck hp Cooznhert van ghelijcken mede inden zijnen -mieten is ghehouden/ overmits (plupden die nietzal- -

leen nietaengenomen/maeroockverwopenhebben/

als blickt upthaerwoozdenfinhaer99tſlivevolgen deaenhenlupder verhael van zijne obergelonden Ar ttculen/ende niet innehoudendedat (p die aetzt einen

ok volgen vsildon/maer wethetcontrarie/beweten/ dat ſpberepdt zijn tehandelen van Culcke haerlupder

Articulen / ende houdt ſich Cooznhert mittdien vºn banztinaengeboden/maer akgellagen Articulen/ge

merckt daernieten ishaerbepderbewillingentweick alleeninſulcker fakenmach binden. lohpdaerbyniet Seen woozdten heeft gefteldt vantifdeokaenbiedinge. Ende nademael boozal noDich istn diſputatiedat

ºter zintweepartien/-ende Cooznhertmieten mach weten/ok de Miniſters zine partien zijndannetz maerwelalediedeCalviniaenſche/Beſaeniſche/ofte ºdSeneeflche leerevoot goet houden/end die den volck

leeren/alwaertſchoonmaerindehooftſtucken als bande Pzedeſtinatie/ Juſtificatie endeketterdoden/

So behoogendele 99iniſters ſo welte berclaren/dat

cp gemepnſchappe hebbenmette Geneekſche krrche sende den leve die aldaer ( Calbiniſchende Bela

milchzijnde) gepzedickt endebgoºghedzagenwoºdt 4 .

«-

VOez

bosz goethouden/ſoot ſelbeeenbande hooftpuncten ig/daerinnedteſchziftelijcke antwo0ede Tilijſepdtte

beſtaen die gemeenſchappe/ dienen heeft meteenige Kercke: als hy Ca0;nhert ter contrarie naecktelijck/

rondelijck/ende anbevepnſdelijck verclaerdt/dathy die ſelve leerehout vooz een onwaerendetpzanniſche leere/ende dieſelbe detefteert/ hen ſterck makende

net SgDes genade / Delelbe boozlulexte doenblic ken. meant koſplupden willen verclaren/datlp geen. ghemeenſchap mette V00zleydt Kercke of leere van

Genevenen hebben/endedientet vooz goedtenhou den/zin plupdenzinepartienniet/daervoozhp.de Leere Tiltſ welmetredeliſch bermoeden/maer met

geen gewiſſe kenniſle mochte achten. So ſp nu die gere verſtagſ ende

bosz goedt houden/ Daer ſietmen

Moghenſyhempartij maken. maerſeg- noch al mede

genpaledeichuften Calvintende seie Ä niet geleſen te hebben/of haerlupder lee-j ringein als/nietteberſtaen/ſomogen ſpeyden. ruſten/endehemCoornhertoock laten ruften.

Ende mademaeldee 99iniſters bphem Cooznhert gevraechtziinde/okſpupden delecringe Calviniend Bela van de dwang inden Conleientienendevant

ketterdoden/voozgoethoudendanmiet/gheweygert hebben/ belidingedaer vante doen/ ende hunmep

ningete verclaren/ende Cooznhert omme immers henlupdente ghemoedttecomen/ metopenbaerlijck ban zijn recht te voicken/te bzeden was / deſe lake bantketterdoden uptte ſtellen vooz defe . ::

repfe/omme namaeig alsdeleg Piniſters **** boatbeter daer op gheſtudeert fullenhebben/tehan

delen/ſodat dangoetgenondenſoude werden open Z

lij,

bäßrlijck/

a Deſ: Atti.baerliich/ofingefotencamere/mitsdat «ulen warédie nennu beginnen ſoUdete handelen ban

"g°de a puncten den rf. LPartijovergeon den/nade kenniſlevande Dzdannancievan mijnen Äº Pred henluyd

E. B. 9. de Staten hendaer

Ä Ävangeromen Ende deſ Bi Ärende, hier wettelijck enniſters niet willende intmin Ä"sºnen te van haer onberehepden

2 Dat alle dieſelvedéwoerde vooznemen (ban hem Coozn

ſelfnitten gelovenin hert

Ä Cgger zijnde/ wet

Ä, teilte ſtellen /hoehpheulny D ry

EJ .

- -

jÄdenaejeºhrenködejj ken/gt nach hp Coozmhert

waerheyt nietenbidden.

Äniet anders gelobendandat

- SIrde

- -- - - -

en. ---.

sº

Äjupden Äniſters ſuche die in hoofeſtucken, als na-, verclaringe te Doenghelater mentlijck intſtuckvanderlu- hebben/uptſchaemte Dan een ſtificatien, vander „Predeſtina joäÄ“ deler twee navolgende ſtnc s Ende dat alle Kercken ge- ken / te wetet /datlple lifet

Äºpiº, voot goedthoudende / hen oft leere zjn warachtich rezijn, ware Kercken ſchamé tebekennen/ Dat tWg

niet en

Chriſtiale ſºlc was coorn hoochgeachteleraren ged00it

her "wºbºdich“ bewiſen. Coudeihebben/in eenſeereco -

gantsfondamentael zijnde/dat Belawel naecktelic uptdzuckt dele mepninge.teweten / dat de Kercken grootenpericuleis/van een openbaerrupne/indiende Opt, zwºert LBagiſtraetint ſtraffen der ketteren dilli

Änueert Dºeºerdander Ä jÄden 99iniſters deſe Tyzanniſche leere vooz Glriſºt goedthoudende / henſelven ſchamen (ultr

Ätebekennen ovetmitspupdenwebemerr " .

" ; ken/ dat.tghemeen .

wann wº

. -

4 k“

ſulckenleerenoch dzagende met nerten/ dieſelbe leere Bpantlijcken hatet. ISat.de 99agiſtraten noch

nz genoechgeinbuertenzifn/met de lätberderflijcke opinie/endedat degenerale Statcnopentlijck ber claren het jegendeelte gevoelen. Endedele99ini

ſtersallonoch hepmeltickdit ſchadelickemonſtrum binninhaerboſten foveren/omtotzinder tdthet deerlijcke quaedt bandeſendwangheder conſcienci en/end tdooden 9m opinien/ toteen nieubederfvan deganſche Mederlanden upttegeven/endedanhae

rentidtlendedele Geneeflche Inquiſitie/nteteen hapzken beter dan de Spaenſchewelende/innete voeren inde Dederlanden die alſoodit Spaenſche JuckomeenGeneekſchewiſſelen/maerdietyzannpe nietak werpenen touden. Twelckoftinezedican ten hier in Hollandtte gedeghen ſtaet/die E. 9. 9. Staten rijpelijck ende upt hoogher eernſt moghen

bedencken. End is ditdevoozneemlprteende hooft sozlake die denſelben Cooznhertghedzonghenheeft deſe openbaer diſputatie niet akte Claen. Te min noch/loe hy verlekertis/dat die ſelve leereonrecht

blickende die hooktaken uptgerechtfullenzin/als namentlijcken/donſupberhept bande leere/donſe kerheytvander kercken/endedongewilhept bande ſendinge der Pzedicanten. -

XXXIIII

. .

Pitboozlchzebenbympindepennegepzoken/en degehoo.denzindeby den Commiſſarien/diebepde

nauwelper hadden bermoghen mp uptte hooren/ boeren lp bepdeal wat hevtch upt jeghenmp / leg

gendedatickvooz haddeonder den volckeberoerten

temaecken/endeandersmeer/foodathierdoo ver - - - - -- - -

sozſaeckt

42.

oozlaeckt werde die repledeseenen Commiſſarilen opten tienden Apzilis ([00 mp bedUNct) Van Leyden

inden Haghe aenden 9. 9. Staten/ alloo de Com miſſarilen over groote lwaricheydt maeckten daer

innedatick begeerdete handelen vant ketterdoden nietteghenſtaende ickloo voozblickttlelbeberepdt was optte ſtellen/overmitsde Pzedicantendaer(ſo pleyden) net op voolen/ende Baertoe onwillich wären. Booz welcx vertreck ickopten r.dach. A pztlishenlupden Commiſſariſengevzacht hadde ok Üp my (volgenshenlupden voozgaende toe ſegghen):

oock niet loudendoen leveren Copie vander LWBint ſtren antwooz.de optgenevoozlchzeven ſtaet/oock vantgene bpmp weder daerop was geſepdt/had den ſymp gheantwoodt/ja. LBaer dit werde mp niet (als veelemeer anders)ghehouden, ſoo dat ick nieten hebbe der LBiniſteren antwoode op ſuick

mijnlaetſte voolepdt ſegghen. nochte oock mede nietmiinſeggendaer op/ foodatbympinde Penns was ghelpzoken/maer weltghene ick in mijn logia

mentcomende/terſtontaentepkende uptmuueghe dachtenille / die ick bekenne niet alte vaſt te ziſn. Twelckick hier doch hebbe willen ſtellen, alſodaer upte oock eenichlins ſalmoghenghemerckt wozden/ wat opt boozlchzeven mijn laettte legghen / bpden is gewe2lt.

erºnprºmºtºr

Hetghefchille uuteghenwoodichwelende boot miinen Heerenden Commiſſarilen/tuſchendetwee LBiniſteren ende mp beſtaet indepartpeend odze.

Belanghende departpe/ en hebbende LPiniſteren «ſich noch noytmeteen eenich wo8ºdeken Ä S

te wetenmine partifen. want ſalindetenhandel eenich 99iniſterok kercke miſnpartje zijn/die moet hebben in lichteminſten een bander Dzte Kucken wel

uytdzuckelijckgheſtedtinteerfte Articulmijns ge- ſchziksaen Tilium/houdende banwooztte weo.de alg hier voyen ghelteldt is int vif. Articule. Nuen

hebbendele ABiniſters noch nergens verclaert dat (plupden in eenighe van die dzie boozlepdt ſtºcken/ ſulcrgheloven/ ende den volck leeren. daerom my

oock onmoghelickiste weten/okly miſne partien zijn Danntet. nSantdatſplupden legghen/ datick Woelvoete dat (p mijnenpartyen zijn intſtuck bande

Rechvaerdichmakinghe/oockvande Dzedeſtinatie/ (Dander ſtucken/als vande ſichtbare kerckehaeren

mercktepkenen etc. enzingheen vande dzie voo! ſepdehosftſtucken)sgheheelonwarachtich. Ghe merckt plupden ſelfswel weten./dat ickdaeraen

vechte/ niet alle den gheenen die erghensak anders danick doe/ghevoelen: maeralleen den ghenen/die daerak/te voeten vandevoozlzdzieſtucken/efeent ghevandien/ghevoelen/gheloven/ende den volcke leeren/lo Calvin ende Beladoen. Radien plup

denwellegghen/datſphierinnemetmponeens / 5 maer verwifgendatſplupdenmet Calviſtende Bes faindeledzie ſtucken eens zijn: wat Latinjºren

doetnululcrom in deſen mitn partife

ſchamen

tezin? Pahaerlnyder partydich her-

haer ºpini

te/dat elek een anders dan plupden

entebedé

ergenstnneghevoelende/booz haerpartien holtdct/ oozdelenſplupdenhierinnequalifck van mp/die boot

minemede-boeders houdealle Godwzelenden mé ſchen/die Chziltum toteen Fondament hebben/ſp zijndan F iſ.

44 -

indanaock Papen/GPonicken/Popers/ Ghere ozmeerden / ofte MLUterianen. Belangende nu het derde ſtuck vant Ketterdoden / en vollenſplupden

achte haermepningeniet verclaren (den waeromr

ick in minlaette ſeggen hier voo bermel-Idem. Det)hoe mach ick danweten ofſplupDen/ als Beſa. ende Calbijn/daer banhoUdenende leeren? ſeker ſo

veelſchelet oock noch intſtuck vande Pzedeſtinatie Dat (plupden met Calvijn end Beſadaerinne Couden

gelovenende leeren/loodieſelve leere tot Geneveu

geleert ende vootgedzagen wozt/dat oock Calvin ende Beſat[elbeho0chnodich achten/te boeten/Cal

bifn in zijn PDzedeſtinatie in fzanſchops/ fol. 7. 2o.

am onlen gelobe welte bouwenende Beſatotter Lalichept/noemende tſelve indentitel zijtts b0eckr/

«d Sycophantarum, Erc. het eentge fondament onler

Lalichept. Daer nu dele twee Pzediranten alhier Culcr ſeggen/Rietnodichte zijnter ſalichept : foude Datheten indat ſtuckbände PDzeDeſtinatie netCal

bijn ende Bela eenste zijn ? het ſchijndt beter het platte fegendeel. Zplupden M9iniſtersen LIdem.d. berclaré ſich dan(ſo hier blickt)ingeenbandeſe Dzie

bymp geſteldehaottſtucken. Datswelverde/dat phem verclarente zijn ſodanige MLeraers/ofte ban ſodanigegerefozmeerde kercken/algbympaen Ti lium zijn beſchzeben. Daeromme en mach ick (die

niemandts ghedachtendan demijneenwete) oock geenlins voeten of de MBiniſters oock zijnmijnepar tifen. MDaert dannieteen openbaerfothepdt/mp in

een openbaerdiſputatietebegheben/teghendenge nen die ickin deſen handelt nietſeberhicken mach weten miſnepartijente weſen? teghendengheenen .. . . . (ſeggeick

F45

(keggheick noch) die ſich glädtende clipperichte upttluppinghe verberghen/endehen meer als In quiſiteurs van mijnen ghelove/dan als belchermers bat Calvijts

ÄÄFºr mp alten

lijck aengevochtenztjnde)dzagen? !

“

Beroerendenuhettweede ſtuck/naementick.de ozdze/oktehet beeedtderlaken/is warächrich/dat heteerfte Schzift bp mp binnen Haerlem/Tilio ge

daenbehanden/tvoelcke het fondament is van alle defenhandel totgeenänderepndeenſtrectedan tot bliſek vande waerhepdt miſnsſegghens./daer van ick bp Tilium wasgheſchuldicht/naementijckniet

alleen/dat de Gerefozmeerde kerckenarger zijndan de Romſche/maeroock dat de Gherefozmeerdee

Kerckengheen waerkerckenenzin/enddit upt die argumenten/ghenomenzinde/te weten/ heteerſte

upten ghemeentchappe vande onlichtbare kercke/ hettwede/npteſendinghe/endehetderde/uptdete ghenwoozdichepdt Chiſki/inde Romtehe kercke bp Calvinum kelve bekendt. Dat ickmpodcknieten

haddeverbonden in dat lebe mijn eerſte ſehziftaen Tilium/aendeledzie argumenten alleenltick/maer

bzpheydtaenmpbehieldtommeer ander bewire

e denen/terkakenvoozlztemoghonghebzupc ken/ver claren weinaecktelijck mijne wooden/ indätſelbe

gheſchufteterſondtnaminberupt/dat ſodanghe Gherefozdekercken/geenware kerckenenzinvol ghende/endevanvoordtte woodtaldus lupdende. Doch enlat n E.niet dencken/datick hier gelteldt hebbehettiendendeel vande oozlaken mptoeluleke

wooden beweecht hebbende / allosiek hierntetee

neneenigen pllabamgheroerten hebbe/vandenon *. .

Jf ſij.

Derſchedt

erſchepdt/etc.bolrºht an alle

Ä/CK U Ä

E.foot denſelvengheliette hooren/ſoobzee

claringemondtlijckwildoen dat/etc. ebz . . s. Deredenen bpden99iniſtersvooztg acht/waer by pluyden wepgerente bewillighenin mijnen/ofte ſich anderwinden mptedzinghentothenlupder be ede der bewfiſinghen/dteicktot beveſtinghe ming bootſtels wilvooztbzenghen zyn dzie/astewe : 1. ten/onnodidichepdt vantarticuledes ketterdo : e. Den/henlupderverſoeck/ende verwerfvande Pe

ren Staten/vanhaereyghenputictente handelen/ 3. endemijne aenghebodene leez-gierichept. . Aedgaendenuheteerſte/namentlijck de dwang

sinder conſcientien/endehetketterdoden/ bz Belam

telamengheknoopt/achtickte blicken hoochnodich ... ende fundamentael te zijn/ bpaldienhet nieton

derhoudenbandien/ der kercken val ſoude ber00z

er ſchzift van delezunelee ſaken. DatnuBeſalnl de

revanketterdodenen dwanginder conſcientien/ blifckt in zijn boeckghenaemt / Traiäée de lautorite du

LMagiſtraten la punition des Heretiques,érc. fol. 296. uptdeleziſneyghen woozden: Ende nochtaus wie - iſt die niet lietdatſsode 99agiſtraet diſſimulcert

- ende zijndevoirmietendoet/loot deſake berer - chet/datdaeruptvolchteengroot perpckel ende 0

Calviniſhe -penbaer Rupnevande kercke? Gnde Kereke; ſonntºp: doverheyts Swaerdt.

- noch: Een Kaedt/leggeick/(te weten - vantdoden der Doperen) ſonder de - welckede kerckennuſouden verdzuct -zifu/dooz die qnaede Rabbauwen van

- neederdoperen. Itemnoch: hetofficie des Ba -giſtraetsisdezuyterlijck bzedetehazardeeren 3

. .

- an0e

- anders nieten nachghelchieden)ominztin Landt stehebben/ endete onderhänden 7delupverhepdt - bande wäre Gods-Dienfte/ende hyen machDe Rg.

- ligie niet beſchermenof handt-beſten7ten ſp dan - dat hp Dooz Den macht des SD Waerdts/den ver ächters Vande ſelbe verdzuckt/et: z. 13 : E.;

: Iſtnukoodat Bela hier recht ſchzijktzſsaisdele YLeere VantketterD90et / Dall Waerlijck Welte recht

fundamentael. Weiluien fulcruschmeer ſegghen/te voeten hoe noodtlijck deſe MLeere bant ketterdoden

ghchondettwertbp Bclam? 99en leſehen intpoo kz boeck/Fol. 426.endemenſalvinden aidittr. Als Wop dan hat delen in Dit beecrkeil/teweten/of dg

LBagiſtraetnteten behos2dtteſtraeffen./endeteon derdzuckendeketters: ſoo entſtuiet gehandelt. Wart

een (ake/vande voelckede kenniſſeniet leer noodtlar kelijck ents: maer Woplpzekenbande ſalicheydtend behöudtnge Vande ſtaet Der Kercken/fa vande kerc

ke/ die de Soone Godeshenfelf heeft verwaven doozzijnenblo2de/intmiddenhandedeicke.gnd bp Maniere van (pteken/in zijnkchootendeinghevoeyt/ ick liedatmen alte langhelaetbiiihen deleghelellen. fulcr Dat/ilt Datmerinttitsniet inne en Verſlet/ Wp

inpericulezijne vanhenlupden ghepangente zijn/al: eer vop merckendatſponsäenvechten / Datſepdt al les Beſa. Ende noch ſoude (natſeggen dele 99int

ſters)tverſtandt vandele Leere/ofverclaringe van dien/niet veele dienen terlalichepdt? Ja vzijlijck/ weiter faltchepdt ban Landen/ Lupden/ende Sie len/Watt het muſverſtantint navolgen ban ſuicken leere/maeckt des LBagiſtraetshanden meeſtendeel.

roodt aentonnole bloedt/vande ware Lidtmaten ... . . .

f iiij.

Chzifti:

48 Chziſti:het werckt.deerlickentdoztten beeleonboii. Leymnäerg0cDthertige Nielen/die länger lebende me

De/als anderen des geloofsgabe vercrighen/ende

metten anderen tenlaetſteningaenſoudenmoghr:: endehetbzengt Landenende lupdenint Harnal / endeineenbloedich Dozloch/daer ak Duptflandrz

Uzänckrijck/ Immersdele Gederlanden ſelbemet tegenwoodigerſmertengeboelicke erempelen zin. Achten dele LRPinilteren Deſe ſake ſg0 clepn/dat de

verclaringhe vandien/terſalichepdtnieten dientºlo berſtaenlpdeſalicheydt luttel/ok der verdooldenſa ilichepdtgaethen wepnichterherten Daeromme Watter mach ſchuplenint niet Willen Ontdecken/van

haermepninghe bandeſe ſake / moghen mijnen E.

G. H. de Staten/methooghereernſt natrachten quialtet anguisin herha. So beeenudockaengaet der 99iniſtrett /eggen Dat (plupden vande B.Z.Staten verwozben keheb ben/Datinen handelet ſalbaude Puncten ende Arti

culentet Delft begonnen/berwondere ick mphooch k lijck/Dat die Leeraren ſich ntet ein ſchamen/hen

upderepghenſchandentealegeren/ghemercktip lupdenſelbe in dit ſelve verbael/hierboo Articule rvir.bekennenkulcronbehoozlijcker wijken/berfocht

-tehebbenmetdelewoozden: foobekennenfpgaern -dat pniet behoozdenſulcke Artieulenmijnen E 3. -3. den Staten boozghedzaghente hebben / ſonder

-bewillinghe vanpartte. 9Bachmensoock naeckter leggen?tis wasrdatlydaerbpboeghen: foo kpniet

en hadden ghelien opten beghannenhandel van Delft/etc. WKechtsokſtilckhenlupDer ſien/ſuickhaev

onbehaolckdoen mºerewºnalen . MDättnach. .

Däer doch

daer doch anders upt bolgen dan dat kp LMBiniſters bedectelpckdaer mede beſchuldigende 3.9.SDtaten ban dat (pdeler voozlchzeven 99iniſteren onbehooz lijck verſoeck/ 00ck onbeh00zlijcken bewillichtheb

bengehadt? Tenlaetſtenen dienetoock niet anders

dan totbeto S vädeler wintfteréonbeſchaemde booz hoofden/dat (plupdenallegeren mijneerbiedingeaen Thomä Tylium van leergiericheyt ofgeb0ochlaem hept: Rechts ofickdaermede gemeyndt hadde dele ionghen mannen tenementot Schoolmeelteren int beleden mpnre argumenten/tegen henlupden Ä9int ſters Celve:ende niet beelmeer datick berept beneic» ken die beterverftant vander 2.ſchzift/danichebbe/ boozt can bºengen mp Daer intete laten onderrich ten. WDant Thomas Thilius in zyne antwooz.Dtaen

mp ſich derghelijcken leerachtich eerbiedet met dele woozden? Die (Godt)weet datic oocbereptbenden -genen die mp beter als ick Dullange gevoelt hebbe -loudewetente onderwijlen/ nietalleente hoozen/ smaer oockte bolgen ende grooteliſcrtebedancken. Datzpnde vooozden Tilp totmp/Coudeick daerom

recht oberhem willennemenomhem naemijnpipe te D9en danllet? Wat machmen ſottelijckers bedenc

- ken? 99aerditwerckin delen ban Culcke Miniſters

fongeende onbedachtelupdenter pdenſtel-arbsyden

ende dienetanders endoendan ticke Ä grobeſpupgaten / boetangersende ſtric- teijn ken./mp/ommy bandehooftlaecken opted rechten

houdenvoote wenden; dºisinhenlupÄ den te vervoonderen / dat (plupden wel

overachtoktienmaenden geliéhebbendemijnmep ningetezynuptdiedzie

ººgmentennjº -

Ujcz

Fo -

lijckdepredeſtinatie/Juſtikicstieendeketterdodinge te bewijen dat de gerefazmeerde Kercken bp mpaen Tylum beſchzeven/gheen ware kercken zijn: ende daer beneven noch dat (plupden welvstende(looſp int vo0zſchzevenverbäclar. rrr. (elf bekennen)dat ſp 0pten tweepolnré Vandien noch niet vo0zſien etl zittr

ſoo vermetelijckaenminen E 3.9.den Statenver Lochthebben gehadt dele openbaer diſputatietegen mp/dle (pvw.elvoiſten niet 0nberepdt Daer t0ete Welé endedit noch bande Calviniaenlche ende Belaë- AC ſchelerelelve/die ſijlupden ſich nu hier nietenderren

onderwindente verantwoaden.Uerſtaenſplupden dielerevootoprecht:waerommeen verantwoozden ſp die niet?of W0zt daer inne oock haer leerentetaens ghetaſt?verſtaen (plupden dan oock die niet/ waer On anderwinden (plupden ſich een leerete verant woozden/die pnieten verſtaen? -

Eutliick/omme immers namijn cleyn bermogen de Godtliickeeere/der menſchen hepl (ende desge meen-lante ruſtteboozderen / benick nochte vzeden

de boozſchzeven ſtucken ban ketterdodenende pze deſtinatieter ziidente ſtellen./totdat delejonge LBi niſters wat ouderint verſtandt der ſelverſtucken geworden ſullen zijn.ghemercht ſpnubevinden hun ſelkbedzaghenende eenpartie oockſtrpdige Artict len nahenlupder goedtduncken gedicht te hebben/

mepnende tegenhaerepgenſchaduwen (datspopo Citien)tevechten: endehen berept indeſenopenbaré geſpake met rechter Godfvzuchtichept te treden/ mitsdatmen lal handelen vande vijk Articulen bp

wpdenri LParti henlupden overgefond, serindela 25eh0udelijc daticklelve/ niet delemini- “Ä -

TLLL..

F ſkeren/beleder ſal zoelenbande bewijkredenen/ die tckſal verſta2ll My Daert0e dieUſtelic te Weſen / 06 immers welrecht ende billich is: ende 00ck !Net er

pzeſſecondtie dat dele LBiniſteréſich cerſt fullenver clarente voeſen ſodanigheleeraren/ als ick inteerfte

Articulemijns ſchziftsaen Tilkum ſtelle vooz mijne partpen / te weten leeraers van ſodanige kercken/ als ick Daer beltate bewijſen gheen warekerckente weſen.Dat is dat dele L3iniſters verklaren/dat lp lupden Calviniaenſcheende Belanliſcheleringheint

ſtuck vandeſendinge/ vande Juſtifieatie endetgelove ſeik/ voo! goedt honden ende voozſtaen Willen. MDant/anders en can ick gheenling verſtaen datick

hier noch pemant hebbe toteenpartpe/londer welck

nieten mach handelenindelen.Puoteſterende/lodis MBiniſtrs niet ghelinten zin hun ſelve alſo ronde lijck te verclaré/dat ſplupden in ſulcrmijne partpe zijnende loonbeſchepdelijc volherdé vollen/mp/die anſegger ben/ommiynaenſeggentebewijſen nietna mijn/maer nahenlupder goedtduncken/boo! Godt

dietalliet/vooz mijnen E. 3. H. die Commiſſarilen/ endeboot der Biniſterenconſcientienſelve/ (kulcr (plupden die hebben (dat (plupden onberepdt terla ken zijnde/niet min dnbedachtelijck dan bermetelijc/

delen nu wijtberuchten handelangebanghen hebbé

de/onbehoozlickarbeyden tot het micbzupck vande grootachtbaerhepdt minder E. B. B. den Staten/ methun verloeck vanlaken die onbehoszlijck zijn/ Bock met henlupder ontkennen van Datſpoolake

zifn bandeſenopenbarenghelpzake/Ende mede/nas

dienſplupden 9Biniſters/metghelicker onbedacht heptarbepdé/ſo Weltotgebenen bepden G5. 1.

sº

als

als bandeleere ban tboee ſoo heerlijcke inſtruments Godes/alg (plupden Calvinum ende Belam (eggen te weſen/ als die met dit niet Derren v09zſtaen van Der ſelber tWeeleerären leere/ Maecteltjckte kennen,

geven/dat plupden Piniſters delelveleereſeifnet en verſtaen/oftenminſten/ſoſp die verſtaen/dat fp lupden die niet v90z goetkennende / ſich ſchannende Lelbelere booz teſtaen/uptancrten van met Calvini

ende Bela epghen ſchzften oft ſwaerden gheſlagen te wozden/ twelcke dalderſchandelijerteneerlaghe is. Ende hierby is nu noch ghenoechfaem bevoeſen de kenbare enbillichepdt ende ongehooz.de onrede lichepdt bpden miniſteren mp boozghehouden / nä mentlijck/dat ick inhandelinge loudemoeten treden tegen den genen de ſich noch gheen wettigheparty entegen mp verclaren willen/ende datick vandeſel

be(ofſylupden ſich noch alſchoon opentlijck Boettige partpen berclaerden) wetten ſoude noeten ontfan

genhoeendein Wat wijſen/oock voatpoincten ick de

aenleggerhémtinepartpenſoudeaenvechten/der halbenicknietnodchen achte/ nualhiermeeropte fegghen? XXXVI.

Alleſulcr/ tevoeten hetgantleinhouden bandit

naeſt voogaende articule en heeft mp tegenvooz gaendetoe ſeggen mietmoghenghewoden/liebe lee ſer/upter Commiſſarilen verbaei: maer hebbetſeibe gheſtelt uptmijnememoriéoftenotulen/daerafnoch bp mp3tfnde:loodatick vaſthoude Culcks in ſubſtan tie/ofſcoöintſpzekéindepenne/ eentgeclepneveran

deringemochtegevallé zijn. Soenismpmedenopt

intchzift moghenwozdentghenede esmºs /

als deen upten haghe weder was tot Leyden ghe comenons boozhelden / nochen binde daer afonder mijnepapieren geen notulen altoos / maer wel een memozie vantgene bymp Daerop den CommiliäEiſé geantW00ztig geweelt in ſubſtantie het (pdämont lick alleen/ okindepenne / opten riſ. dach Apztlis Ann9 Cvic Lrrviiſ. boozlchzeben ſonder dzick oock wert 9feenige veranderingehet [pdan ſpzeekende of dicterende/daerinnegevallen isgeweeſt/upt welcke memozie oocalpetvande Commiſſarilen voozgeven VerMerct/mach

wº sº ºde aldUS.

Inden eerſten verclaerdt Cooznhert welmoghe lijck te zijn datmen zijnen wille nach doen verande ren/onn der 3.9. SDtaten wille boven den zijnente bolghen: maer Ishem C69znhert vo0z Deletijdton

Mogelijck te geloven dat zijneſinnen genoodtzaect connen wozdenomte begrijpendathembillickhepdt befegent in dele ſaken. SD0 acht hijtmede nietzeer

billichtte zijndatmëhemalleen diejarichisende on baſtvan menozie/tegenſtelttwejonghemanné/Die

verſchban memozie weſende noch elck andermogen helpen bedencken Ende berſoeck Daeromme/nadien eock hp Cooznhert / niemanten heeft die methem ſoude willen of connen lpzeken / dat een deſertweg

PDzedicanten uptgeminſtert voerde.Twelck (pſelve/ ſo ſpomſichtich zijn / toteere haerderſaken behozen tebegeren. Shemerct oock C. met eenen eenighen

mantelpzekeneerſt voozgenomen hadde / endedat noch binnenbeſlotencamere/oock inſulcker boeghen

dathy Coonherttegeneenéman Calviniende Bele

leerevooz goethouwende (der ſelber ſchziften/als G üj

byden

54.

bpden ſelben geldbehebbende(wie geeft geengelockt tgenehp vooz goedt ende Warachtichhout?)met au toriteptloudegebzupckk. Alle twcicke nuandczs valt ſo netteberanderingye van een hepmclpck gcpzeckc in een openbare diſputatie: als oock met de verande

ringe/ dat dele twee Pzedicanten Cooznhertsalle gatien uyt Calvijnsende Befe ſchriften welhoozen/ n3erniet berattVO00Uden Willen / Däer (plupden die Nota. Die nieten verſtaen / dat is dat ſplUpden die Ä voor geen autoritept tot bcvoiſlinge (met

Ä, Calvpns leertegen Calvpns leeren willen doête we-toelaten. tuBelck ſoo hem Cornhert mach

Ä Ä vergurt worden./hpgaerne/niet alleen te

Ä gendeſetwe/maer nochtien anderen tegen eñBefe

hemte ſpreeckentoelaten ſal Doch ſo hem

ſchriften. Coornhert immers nieten machghevoerdé dit zijn redelijck begeren/dateen manteghen hem

C. die allen is/allen handele/ſoenwtl hp derhalven noch niet laten tegen hunbepdente haudelen,9 Bet erpreſſen gedinge nochtans dat ſplupden niet ſo die Catolijcken plegen te handelen / dcn ABeelter alſo oberhem maecken/dat lp alleenlifcktegen hern C.comenomhem teteren / ende geenlins om oock ſelk geleert te vooden. Uoortsal iſt ſulcr geſepdt

Dits my (daer aen C. ſich oock hout)dat elck over noytghe- weder ſpden alle margen 0mtrent een ure houden. voort beginnebandengelprake/ghelebert Calvoordé evtract of copie autentiſc van alle ſo weg den naeſtv0ergaenden Dachverhandelt ſalziu/om

der ſaken voortgangte mogen aenmercken: So is zifneCoornhertsbegeréDathem verclaringhe mach

gheſchieden/of die meningheisdatdele -

vºn Ä UC

duct kalwerden/indient mochte ballédat die waer heptmeelt over der PZeDicanten ſijde/maerntet/in

sdienſt meeſtover Coolnhertsſijde bevonden moch teworden:sfdatmenſein allen ghevalle ſaldoen/of niet D0en dzincken.

Ende indienſae/Öf den Weder 2

partijeban Cooznhertdanooctoegelaten lal werden (ſomen int franckendaellche Protocol bp Peeter Dathenumgedaen tezijn bevindet)annotatten daer

byte voeghen:danokmentleve getrouvelijck/lodie handel gevallen ſalzin alleenluck/ſallatennptgaé. Dock medealſooht Cooznhert wel weet datter veele ſakenzindiehij nieten verſtaet/eenighe die hij

twijkeliſc vwaêt/ſommigediehiſontwifelifcgelooft/ ende oocleeckere die higewillelic weet:opwerker tweelaetſtehitlich hadde getrooft zijnaenleggeva ltelijc tebevoijſen:welckbewts van zinaenſeggen hemnuniettoeghelatenen vert/maerbe- zierleer laſt wert/op der Dzedicanten vooz gevkte war vryer

handelen:Sodenethi Cooznhert hörende Ä hem pet boo? Werpé/dathiitizen verſtaet/jr ofte Daer van httnaer en heefteentwijfe- een Inqni-

lijck? waénzteantwoodéHhopendeder-” halpenniet gehoudente wozden vooz eenen die Upt bluchtſoeckt/maer vooz eenen die niet vermetelijck baven zijnen verſtande/ iet onſekers booz Tekeren willpzeken/endemet goeder conſcientien in ſo hepli

genlaecke oprechteltic wandert.komenhem ooc niet ſtamenſalvinden in laecken die hi valtslijc geldskt/ ofte0ntwiffelijck voeet. Woozt ſtent in DelememöYie nech wät banzffn -

berfupmendo ſchade ſehinufachdat deſe (akelang

Wilde vallen ende was opt laetſteghelchzevenÄ

– 56

ſelvememoziealdus,9Paerſohi Cooznhert immers noch alſo ongeluckichis/datalietgenehem redelic bedunctte zinbpmijnen B.B. dieStatenvoozonre delijcmochte geacht wozdé/Salhijdaeromme noch alniet laten Godes eere ende der menſchen nutin

deſen/totzijnen ſchadete vo0zderenende gelifck wel

delediſputatieaenvaerden. Uerſoeckende optghene voozlchzeven ſtaet verclaringe. Dockmede begeerde ick den rii.Apzilis ſmargens ſchuftautentijck upter W3.9.Staten ozdonnantien Vandenarticulen efi van

dewijlevandiſputeren. maer men wildes mpniet toelaten. Besic mtjn h09chlifcbeclaechdedatmpqua

liic geſchiede. tenlaetſtendicteer.de 99eeſter Gerrit LWBelillz(twelcickſchzeek)alleenlijctgenevolcht:Of

htfindevoozlz pointen daerop diediſputatiebinnen Delftaengehevenis/begeertboozderte tredenenDe ozdentlijk ſondereenigecalumnie efiſcobacien ſtich

teliſcupter 9.lchziftuerente handelen eñte ſpzeken. UDäer naic vertrocupter cameré/daer die Commiſ

Lariſen ſich berepden veleengellagen ure:ende inne gereepen zijnde/lepden die Commillarientotnp geë anderlaſtte hebben/ Dan mij afte epſchen fae0fte

neen opter Statenoydonnantie/londerdatſpmifiet boilden antwoozdenopteberclaringhe boozſch?eben bpmp verlocht. Iclepdedatmponbillich geſchiede/ ende bzaechde wat die Staten verſtonden met dat Iwooztoudentlijck. lp leuden dat hun daer afnieten

ſtontteleggen. Jckſoudeneenofjaleggenmaerals icklepdedat die woozden:upterhepligerſchziftueren alleente handelen: mp benemenſoudedalderlichtſte middeleomte doentgeneickom gecomen was/ende

dat die Pºedicantenleifs mp methare epghen -

Ä(r i

57 -

fulcrangeboden hadden noch nadenlaetſten milli

vande Staten/daeromtplupdeuooc webehooden te gedoghen/datick Calviniende Beſe ſchriften alle

geerdetſo wertmiftotantwooz.de/datmpſuickr niet toegelatenen ware/maeralleenlijcmetſchgiftuerete handelen/alſo die Sdtaten berltonden datic Sdchiſ

mainder kerckenmaerte Bierakalsvanovergroote onbillichept beklaechdelkmphan.nieus/menachtes Miet/mälernen belaſtempterſtontja ofneen te ant

w00zden/ ick verkochtmijn beraet temogen hebben

tothalfuerétweeºnamiddage/dit wilde (waerlick ballen/doch wert hetmp tenlaetſten vergonmet. : 99erckt doch leſerhoennen hier een verwezochte bän mette 9.lchziftalleente handeleneftalsofmin

boonemenwaergheweeſt met Calvinsende Bes ſchzukten mijngheloveofgeboelenbande H. ſchziftte

bewijlen. BaericknochtansſeiveteRecifteertbe dongenhaddedat wijgeenautotiteptenenſoudége bzupckentotbewilinghe van ſchziftuerlicke (niet

Calvinlche)akendandes.ſchiftuerealleen neie weetbot niet/datick Calbinsende Beſe ſchzifté als

onwarachtich zünde wildeaenbechten?ſoudeicdan loheelgeck zijn/datick als autoriteptenſonde willé gebzuptkentotbewis van mijnemeyninghe dieon warachtige Cavlinsende Beſeſchriften ſoudedat

henlupder ſchuftenhetenakteverhtenokonwarach tichtewillen bewiſſen Meaten wasbplominémep ningeniet.maer weldatick die Calbiniaenſcheende

25eaniſche ſchuften teghen die ſelve heure andere ſchziftenboszt-halen datipdaer teghenautoairept hebben/endedatetotbewilsvander ſelber ſchuften

valchert/verwerthept/ende "Fºr #

denlouden: neat binkmengefedertupchniſſe tegen pemanden däzijnepgenwoozdé ok beldingº

AditniettegenſtaendebachticÄnamºages montijcke antvooosdeinne(ditwasdettriſ Jºpzil I) Batick.de düputatteinmanteremp die (ſovoMºſchee

béftaet)vootgebzot voas/bewillichdeverſockelbe

daer beneven tweefaecken: waerahºº! Anjchtangnt beginnealbevolllichtwas geWeeſbV den Commiſſariaente veren: ende dttovermitSmP

noch vandehandelindercameren noptautentieer tracten was ghelebert/eudewastand daticker trjºgntentiºmechtehebbéupte Comiſſarſen Kº

mitlevander Statenorduaneteopten Ä demamirevandediputate.gPaerºmaeºgº cwareeheptdedenmyeenvopie verrecken(dOch Ä

jeºutentiºmercteelerhoenenmuha Ä jredenendevoogaendetoeleggen maº ën wildencpmpnettoelaten ſeggendº icr wt. henlupdermondthadde geſchehen, Javaoreen ar

tiketgenpzackiekendedatnochº

autent CfR

deenfalgheengelove hebben One monden epd

deenetuien gelövehebben. Ziel der

ſulls.niet

jejeobromtrentmy ween egº jdtvzedrindetuchtenheen/maer Ä jbicmochte minhoofthºheº niet vooder endemoſtvermoeghenmet Mintaº“ belleken.

... -

XX XY TII.:

: 3 :

: Atomachhiernueck Leſerinderwaehertºº jccen watombilichepdtick ideºººº gaen vander dtputatienof tweit ſcheen sº *

zin.icnote boo! alle begin tander dicgurarie Ärner hupstreckenende des intſtrendieval ſche ehlvoordeninzieherlatéhebbendätiniet eihaddedözrenhenlüpdendiiderooghencohéueät

ºeertenmoetenni di Die

Ä unäectelick de Deiche

Äreneheende Wepertchs Keteken wege.onder hade bynamenende alleen den genen Voormpſ Pºrenheldt die de Calviniſcheende Geraniſchen

ºrºgºoo.goedthieldon ende den voltheneerden ena.ºooartis gheet Saeromaeonbelle was datic de Deklchepstedicantenuinhaerſchſ truppendeteghen haerupderepghendzieven/noch

bpmpzinde als denn die voolcºeben Calvintaº

Ä bigen désirierteminnote kennen boomttepar tien Centwedenwanonredelicdatºrhallen als geenaenhang noch met geolommet mytºpeken Ä mote handelerrtegen twº

Deditanten?

die dochstdaermaet eeinstepzeitenmal anders mochtenhelpen nuet aentekenenende Ä GTEUR derden waſteen engehoodedvogngitt Mºye Diſpu- -

tatien datickaenleggherweſende verlaiiaº genwoege mine eröpolarien ende antieren der inetikreer geredelic/üchtelickendebate.chºr mochtte bewirten die Calviniſcheende Betancº leereval.chte zijnende heure wrchengeºnºrº. tweck oört deentgeoolaetke was aus CJinſte&

tot Lepöentot verhdedinge vande dwangoverden

concenttendteick bedachtealherod.chaitage

neventeoulieneamenendemaſtenanregºº paarasatº wºz Yºgt ſtºckCR/ ...------

op Wat

op vat ordre / ende hos wp diſputeren ſoudent twelck even ſo welvoechde als of die van Baerlem den Bertoghe van Ilba wettenhadden willen ſtei lenaen wat-Roozte oft90zneendehoe hP die Stede

beſchietenende beſtozmé ſoude-noasſulernietmeer gelijckveen Spaenſcheinquiſitiedaneen Chzuſteltic zevrpe diſputatie? Ten pierden was mp verbos denmijnsvyandts CWäert keghebzupcken omhem

tebevechten/te weten Calvuns ende Beſe epgen ſchuftentot vernielinghepandeſeveſchzitten twele bedongenwasende die eeritierte victorie is. Tévufs den wepgherdemen mp teghen v00zgaendetoeleg

gencopie autenticqvantgene gehandelt ſoude woz den/dtempoocknoptentsgelevertºteneynde(wat machuner anders wtvermoeden) gf den Pzedicante milluctc / datalſdan henlupder onwaerheyt boven, mijn waerheyt(die ick met geen autentijeke ſchziften ſoude connen doen bliicken) bpden volcke ghelobe ſouden hebbe/foooock een wijleis geſchiedt: maer

hetcomtatuptwatmen ander die neu hupdt ende alsisdelogenſnel/de.waerheytbeloopte wel/ſohier nu oatinderdaet gehalt. ... ...:: AXXIK., sie -

-- -

Hier enmachick nachtansnet laten tot miinre beſchaemthepdt die waerheyttebekënen daer inne:

datieint gaen van defe dtputatie nae datiek nu wiſtedat die Commiſſariſen ſoa vootſcheven ſtaet unpnzdan Opdie toszſchrxhenſagants gnſdeliteke conditiºn Wildentoelaten mcer bermeteliie dedgdan

boozlichtelick Culcrdattck in den welgevallen vot

Ä min verſtant Ä ("gelUCL sºrm. . rº - - -

rrº

gelurrdan wilheptshadde.neantalsickdenrii.a prilisvoorzaen. Den middach mijnberaedthaddege nomenomtehalkuretweantwoordeinnete brengé vanmtjnaengaen/ofafſtaendeler diſputatien opté noodt-wetten voorſchrevenmy voorgehouden: was ick des middaechsin Vooznemen pandelelve dipus tatiealloeftop CulckerWiſennietaente gaen/ macr des namiddagesneen vooz antwoozdeintcbzenghé wanttc nuopentliclachdatmpbenomen waréniet alleen dien mtddel daerd093ic lichteltcrte wift tebe»

wilêdonwarachtichept vande Calvinianſche ende Belaëſchelere/bpmpnuingrootermenichtégeeredt Weſendeaengetekent: maeroockmede mijnepzopo ſtien okar.daermetic.de ſelve leere wilde aenbech ten/mp.openttick benomen waren/ſodat ickdaeraf hteten moſteſpzeken : alsdienuupteen aêvechter

een verweerder gemaeckt worde/ende niet anders.

daneen ſchoolſongen lijdenmoſte Culcke bragen als ztjnemeeſtershem vollen vaorſtellé/die beantwooz Bet/endedaer op biechten oftemijRebelljdingedoen

molte: endeditſoopentlictegen mijn ſchrifvenaen den Delfſché Predicanté/jategenhaerepgen ſchzi venefibewilltginge zonderhaer epghenhandenaeu .

mpghelonden. Dirmin voornemen was noch ghe ſtiftdoor dien dele handelingenu geſchieden ſaude \

nietin beftotencamezevoorrokrijmaerineenopan

bareplaetkevoorallenmenſchen.oocknetbanmis epgeh/mäer van der waerhepdtsjaGodesſaecke.

Die (dochtmp)en behoozdeick fo lichtvaerdelick niet teſtellêin de waechlchale: vdonnemlijcknadien

irkmpºnietatoosvoolienhäddeomvanhenlupden

sºººººººººººººº -

van Baerlem na Leydenkreckende/mpberliet dpt ſchziven vande Dzedicantenleve/daer inne (plups den ſich erboden hadden tgenedatichem wr Cals

vijns ſchziften vootbzengen loudete beätwoordé/ loverde zytſelve verſtondéofgheleſen hadden:ſon Der eenichſinste Connen verm0edendat. (pban flick

haer ſchziven wijekenſoudé endetleve geengeftät

doënoch veel minderdat.de Commiſſarilen hélupdé PUedicanten ſulcr verbieDen of Wetten ſtellen ſou

den indiſputatieniet den wertliſchémaer dëGodtRijcken Rechten aengaende.daeromamijn opfettrec

Kende na Lepdé niet andersen was dante diſpu teren Opten bodzſchzeben voet/ofbpwepgeringe Ban

dien weder naer hupste trecken als die aokniet mochte dzomendatmen mpaenleggherſonde dringé dm mijnpzopolitiente latenvaren/ende pz0poſitien .

teontkanghendande Pzedicantenſooickhenlupdf oockhaddeghelchzeven.waer iſt zijnleven gehoozt Dataenolagergedzongen voerdeom vanztjnpartijet.

wettente ontfangen hoeofvoaer afhphem berlage

oktegenhemhandelen foude: ſo waſt mp oock on

mogeliſcte voozdenekendatmen mp ſoude dzinghé tediſputerentegheutupdendieick voozmijnpartié nieren mocht kennen endencchveeleminderdat die

Pzedicanten mutegen haerepgen hantende ſchzift denwt Calvinºvoosthenghenſoudeyende mit Dien

Wepgerenoudete verantwoozdentgeneichefilty Doepgestaltijnpartiiente weſen: want Calvijns

Tehziftenende Belehaddeick beript ende alle der

geenre leere die defewe inde dickghemelde hooft

laeoenbºoghoetheiden, ſodange hielt icºgaz

minPartien indeſenhandel endeanders gene *

. .. .

Nadieu

-------

F6;

Aadendtuualesgebietpartegermaopteten de vermoeden ſo haddeick reden omdele gemupl. bande diſputatieafteſläen endenae hupste trecken

datoockgeſchiet Coude zijn/ten waredan (ake dar tweperſonen. Den Weltken lc Mijt boozneinen ont

deckthaddemptelveernſtliick afrieden endebaden die diputatieopte boozlchzeven wille liever aente gaen/dannahupstetrechenendeditmeerwtgoede affectietötmp/Dan wt wichtige redenen/ende daer op/ Culcrmetbegeréaenhilden datickhenlupderbea boben mtjn vooznemeR U90zlz volchde ende

es namiddachsaenden Commiſſariſenvooz ant vodozdeinnebzacht/datiekbereydt was opten cons

ditienmpvoogheſagen(diewijlehet anders nieten mochte zijn)die dilpntatie aente gaen. 2. -

---

>-------

• .

-- -

Alſo begaenop den riiiidach Iptilis des morgês teclocke achte defelteveende (quantlups)bzije/ Diſ putatie in een Klooſter-Kercke integenvoozdichepdt bande LBagiſtraetmeeſt vande Stede van Leyden

oockvangrootemenichteburgerenendebande tvms voouioemde Commiſſariſen die vzeſčde(ſo ickshou de)datic waerheyt vandeoozlake endemaniere vä

de diſputatie hier vorengeroert ſeggen (maer ſo ſp

datdichtendat.fck Seifmaondertvorkmaken)kou de(dwelckoptaiderverdtſte vámpn gedachté wäs) mpte booYen 00ek hadden verboden Datick gheets boozreden alto3s b002 den bolckeen ſoude naken: keggende dene bathenlUpden, dat hiſt Doen ſande, Was ick Daermede niet Wonderttick behopen?, ſo

wordeickaenallencantenomringelt/gheveteertei. bedwongeuindele (God Wouts) bzye Diſputatie oß -

9 4.

om recht:

omzecht teleggeneygen Inquilitie/deenCommit ſarisſeyde totten bolcke iet/ ic Weet nu niet wät/ AzentCozneiſzdedeeengebedteer devotelyck/het volckluplterdebegeerlpckmet ſtille zwifghentoeen DeArent Coznelilz ſpzack alſo. XLI.

»,

Den 14. Apzflis1578. voo.de middach, inde Academie.

: TA ſu Chzil gelobenendejatväontenveer Je tiende zijn 9. Apoſtelen indennieubvé -

Teſtament een Ware fichtbare kercke of vera -

gaderinge Godsverlameltendeopgherecht sindé welckendegzont der Prophetenende Apoſtelen vä

behoozlickegelondendienaers gepzedict is gewoz den/ende die SacramentenbanChzifto ingeſtelt/te

wetenden Heylighen doop endetheplch Avötmael zijn bedient/inden welekémen oock die bedieninge der armen/ ende gemepne gebeden geoeffentheekt nawtvoplender pzaeck. Act.2.lpbievenbeſtandtch indelere der Apoſtelentnden bedelingeinde bzekin

gedes bootsendeinden gebeden. Begeren hier op.

datCooznhert -

- -

esses

- -

geboelétfelveris okmet. - XLII.

- Coznheert

Inden eerſten ept de nost hierditghelept/dat ückbanaenbegin/aenlegger pgheweeſt opghe ualificeerdeperlooné die ick hier nietenbinde/en

de dat ickmetten ). Tyoma Chilio van meenin geziſtidealeenteconferere ende nette dichten in thepmeipck beeiminint openbaer/des niette min bébereptmijn ſchamelgevoelen van deſetaeckete

ma tºggen/waeratch geen: quellieen hebbeghePßer ºr

-s

– –

Äbeert/endehoudedaeromieketric üole Äkertoon Coonhert bpmpleibécondej - 39 A. mätteleeren/datic twerelepkercké verſta

Ä indeſeziftneré wtgebeeldtteinwaj Ä deéis Ä Ä Ä

ÄSº4te Weté die Onſichtbaer/a alle warelitma

Ä " tChitinharehoofdeChito Adedoo ÄÄ Ä

#ödjon

Än alleéeë wareGodis/endedat Jeſus dis

iÄ. Chriſtus eliefhebbendedieſelſeitmatej -hö45odden Wader/Fijnélonef Jelum Chzi Äſtum/ende dëkinderégGodes/endehºu

Ädendezimegebodenhäégaédedej 13. 8. 1. Mat, Ä WÄ berbe Äteringe bän Godgeleerder/een verſamin

Äge der jº liermaten/gemengetmet en,7. 3.kºppocrité/kébaer welédedeleleve ver

Ä Äſamingeinderwaerheptalleenden waré Äj/maerkniet den ballcheofBppocrittche 7.-cor. 2.*. ltdtmaten/der Celver/die maerenen On

eheren wandaerakmogenhebben. ...

X LI. II

Ceneerſten ſeggenwpaengetienonsberbodéis ban mpnen Deeren die Commizeenigepzekatiete

doen dat wpdie DetatieCooznhertsönbeätwoozt atéten anderëſeggewpdattgeé Coangeſept heeft ndenplaetſe väeéantwooz.de/ghez antwoodinder

daeten is/maerallee eé boozſtellighezinsgevoelés welchpheeft vadeöſichtbare eñ ſichtbarekercke, wätöſevragheakbekëteniſſe houtin/wat indeware

ſichtbarekerckeder

sensºrÄ "

behoozt

- -

behoottaengemeret te weſen/ Begeren daeromme hier opttgev0clen

cºste hoozen. XLIIII.

Tſchijntmijn Geeren dat dele A9iniſtershierte

ghenwoozdich ſonderte vollen ſtellen een Statü que

ſtianismetpropoſttiendieſpleive voozſtellenmp ver Derafeplchendant velbehoozt/ want ſo lp in haer articulen mp indenmiſſiven voozgeſtelt/doozgaens teverſtaengeven/vosznemelijckint eerſte endeder Depoinct vander Juſttficatieu:dat vpaen wederziſ den berclarenſouden/ onſe meuige vandelakenom alſo te comen totkenniſlevanden geſchille tuſchen onsbepden voeſende/tweickmen hier noch ſchijnete

ſoucken/en verſtaeick daerom niettot wat epnde dit bzagen anders bedupt. want ſo lp my willenäen ſeggen/datick anders vädekerckeghevoel dät recht

islp ſtelleneen Propoſition boo/met verclaringe waerinnedat hethem opmindeert. Twelek ſooſ.

mietendoen/icniet gehoudenen benhaer ſeggenaé tevechten/ſonderlick.naedemaelier van eerſten aé noptgedaenen hebbe.dan ſolpinmijnbelchzijbinge bande kercken/bcbinden petgheſepdtte zijn/daton

recht is/lp moghen Dat beſtaen tebeſtraffen. doen [pdat mit waerhept/icſal bekennen: of anders/ſal icrWederlpzecken.

º.

Aengeſien het eerſte poinct is bande ſichtbare

kercke/endewponsgheboelen hierna voogheftelt

endecotelückenwterlchzift aenghewelen hebben/ berepdt zijndetlelbebredertedsen/daerop vop dan

houdendatCoaznhertbehoozt Jaofteneé tele x –*

# Kl09.

67 -

alloohet gheſchil.tulſcheu hem ende ons is bande mercekenen waeräenméeen ſichtbare ware kerc ke kenlen (al/ghelpck hp tot Delft bekent/Daerom ſo canºnen hier toe nietbeter comen dandooz Die 0

peningheende ontdeckinghederdinghk die undeeer

ſte Apoſtoliſchekercke sºren Zin. X LVI.

Radiende LBiniſters hier voo! wenden een ghe kchtl tot Delft tuſchen ons gheweeft vandemerck tekener. Der ſichtbare Kercke mede ntet dooz mijn

voozſtel/maer dooz hëlupdé voozſtelveroorſaectzlſn de. So wandert mp dat (plupden hem nieten ver

vozderen haer merctekenenteſtellen/ende die met een beſtaentebewillen mettemuddelen bphaerlup den daer toe weſende endeen waernz bannode ge

weeſt/ls verre rehälémeer genoch(catagorie)te ſeg ghen/dathouden wp de merctekenen tezijn/ ende daermede beveſtighEvoptſelveenleſeggé. Twelck ickhorendedtelelbe löicle goet verſtae/bewillighé ok anders die ſelbe wederlpzeken ſal/indiétckgrödt ende kenntfledaeräfhebbe/ des niette min ſalmen

bebindédatin mpnbeſchuibingebädekerckevoozlz

diemerekterekenenbymp verſtaen/daeroockalin #

Teneerſten antwoozden vop dat het blpct Upten bziefCooznh. ſelbe. Dentweden aen Thomam ge

ſonden dathy die mecktepkenen vanous gheltelt voodierechtemerctehenéniethoudenen ran waer

votvoPoozlaerghenomen hebben die ſelvighete Wºlle . .

Zij

lenvooz

lenboorſtellen.Centweedenomdieſelberechtende ozdentlic/booz teſtaen/isblyckelifcdat gheen beter

o! Den ghehoudet wozden can/dandatméaller eerſt ghepchet patroon der ſelbighe kercke beſchºpve hoeſe bpde Apoſtelen tijdenghefactioneertgheweelt is.Begeren daeromte weten van Cosznhert of hy

nietbekentdat diegrondt der Prophetéende der A poſtelen inde eerſte kercke gepzedict De Sacramenté bedientzijn/mitſgader3 00ck die twe andere oeffe

ningehler vo92 aengewelen/ uytehandelinghe der

Apoſtelen int twede/dit bekentzijnde lullen vooz der bewijlen. -

XLVIII

“.

Daerdieminiſters ſeggen ban inmijnenbriefäen Thilium ghelonden gehandeltte hebbenbäde merc tekenen/verlvopgen (p/ datmijn eerſte brief aen

Thplidomtuſlchéhéeñmptehandelénieteévwoodt

vanmerctekenen vermaenten is gheweeſt hebbe. ickdäinhaerlupdélchziven/daerydemercktekené booztbrachten/ſoſp die ſtelden deleve netboozgoet connenaennemen/datlaſichnoch bebindéalsſy die willenſtellen/wantieenhoudegheenbeterodzedan datelckzinſeggebewife/tweckbympgheſié zijn de lalantwoozden als voozen/want ickhaer noch nieten hebbe bewillicht Socratico moreſolymplaetſt Delft epdente Willendoen/methenlupdentehä

delen. -

. .

LB.

. . .

XLIX -

nepantwoozdenaengaendeteerſtedeelbantgener

nubyCooznhertgeſeptisdatwytſevelaten

-- --

bzieben ober ende wederobergekonden/bo.derdat voplupden voozgenomen hebben Vande ſichibaere kercke int generael te ſpzecken/daer in Cooznhert 00c bewillichtheeft die Merckteyckenen alln0ch be

geeren voozte ſtellen/weaertoe wp tot geen ander oozlaec/vädiebeſchzybingeder wtezlpcke komme der Apoſtoliſche kercke begonnen hebben/ vsozt dat Cooznhert niet en begeerttebekennen ok onkennen.

pet/twelek vanonsvoozgellaghenis/(tottenhandel Dienende)antwoozden voydat voy verſtaen/niet eer gehoudente zijn pettebewijlen/ voozdat voy ve-

tenokCoozn.tleveallnoch lochenenwil.Opdat wp nu den handelnietophoudenen ſouden/ voillen vop welterſtoontachtervolgefide coºte beſchzivinge der Apoſtoliſcher kercke hier boozvan onsgedaen die mercktepkenen boozſtellen endedaerwttrecké. U9y ſeggendandieprincipaelſteen boozneemſte merck

tepkenente zijn vaerbpdatmeneenware ſichtbare ende welgekozmeerdekercke Chºiſtiſal kennen/die Dzedicatie ende ſupver Apoſtoliſche leereende het

recht gebzupcder Sacramenten alſo dat waer die

repnegrötder Apoſtoliſcheiere doozbehoozyckedie naersghepzedict ende die Sacramenten Recht be

dient werdendatdaerisdie ware welghefozmeer decichtbarekercke Godes. Begherêdaerop Coozn

hertsgeboelen.

Pademal dat die B. fchziftuereons leert dat wp

üteten cullen geloben afie geeften/maer die ſelbe pzoebenoklewt Godtzijnendeickgeen anderpoe enweetdandiehepligheſchziftnadiémede die 99--

Ä sºgº ºf; -

---

–

vá

“

nige bewillinge/daerakte doene/dietwelckenochtäs bugten miin Weeté gegrontmogézinopte Schuft. endeheteé toute vermetêheptſoude zindatickſon derbeſchept teſten Bote ſchziftuere tot bewis van

haervootſtel/telve wederlpzecken okaennemétou den obenicko gehoudenpetteantwooden/vooz eñalleerſplullen bewelen hebben metſchziftelpke ſpzeukentgunt plupden

Än gelaofthebben. LT

HoevelCooznhert wat ſekers behuozt te ghes boelenbandeſerlaecken/endeallotſelve ghcvoelen

ty Dan recht ofonrecht zijndevooz teſtellen/tenepn

dedat voyhemdaervannae votwplen zins gevoes ens/ die bewillinghenende wederleghingen vooz ſtellen mochten/loo willenwp nochtansgaerne # bewijs der merctekenenterſtont voozhoudcn/legg dacromme aldus.

neat Cyziſtus inde ſichtbare kercke heeft inge ſtelt 0p dathct blpvenſoude/moet in allen welghe

lteldeende Ghefoumeerdekerckengevonden werdé/ endedaer bpmoetmen die kercke kennen ende On

derſchepdé. die Dzedicatieväde repne Apoſtoliſcher lereende die rechte bedieninge der Sacramenten

heeft Chziſtus ingeſtelt indengbemepnte/tenepnde datipghedurichlpck onderheiden ſouden werden/ daerommoet Culcr in alle welgeſtelde ſichtbaerlic kenkercken bebonden werden/ endedaerby moet

men die rechte kercken vande valſche onderſchey den.Datnu Chziſtus die Dzedicatie der ere/ ende

tgebzuprk zijnre Sacramenten heeftingeſtelt omte duezen/bpctwt veelepzuecken Path.zo.gaethe -

- S

-- --

- - - - - - - - ne

nenendeleert alle hepdenen haer dopeſiinden naem des Waders/ des zoons/ende des hepligen geeſts/

haerleereñteonderhondenalwat ick übevolenheb be/ende lietick benbyu lieden alle die dagentotten

eynde des wereltstoe Item 1. Coz. 1 . ſo dicmael atsghy vädelen bzoodeetet ende van delen Beker dzincket/ſultghy den doot des Heeren vercondigé

totdathy come Luce. 16.ISiemeetendedie Pzophe ten zijn totop Joannem/van Daer bootts wozt het Evangelium des rijcrgepzedict/ waerop ſlupt deſe

fpzoke. L9atth. 24/ende dit Evangelium des rifcr fatghepzedict wozdenindegantſche werelt/ dat het eengetupghe (p allen Heydenen/ ende dan ſalhet

eyndecomen/Ephe. 4. Chriſtusheeft gegeben ſomt mige Apoſtelen/ ſommige Pzopheten/ ſommighe Evangeliſten/ſommighe Berdezsende Leeraers/tot

vermakinghederhepigentot den werckedes dienſtes/totopbouwinge des lichaés Chriſti totdat Sºy allecomen/tot eenichepdt des geldofs ende kenniſle

des ſoonsgodes toteen velcomen man/tot die mate des volcomenouderdoms Chziſt. Hier mede is be

welendat Chriſtusdelettvedingêinnegeſtelt heeft om teduyezen in zijner kerckeende dat daer dooz.de warekercke bekent can werden/ twelek oock hier votblpckt/datalie ſichtbareendevoterlijcke dinghš

doozharefoºmebekent moeten worden alseen goe den Schole een welgheltelde ſtede of huplinge etc.

alsdoozeen goet ſchool Regiment Buzgeripc ende hnplregieringhe

angestammte ende Wettent

Jebenſddom daticnieteen woodt b: wplings -

Väſ

ºy2

vantbooſtelheb hernomen bekennegäerne/dat die Dzedcatie ende die Sacramenten vanden 9eere

ingeſteltzijn/datler oock behoozdenonderhoudente worden/maerhebbenerghens geleſen/datſe geſtelt zijn tot merctekenen Vande kercke/ Dät is Datmen

bpdeſelve die vware kerck Coude mogen kennen.ick bevinde wel dat voozmaels bpden Joden mede

bevoléis gheweeſt deleeringhe des Wets/ende die Dnderhoudinghe väde belnydige metzijnreaencle

ven/maer leſe daerbyook/date dickmaels verdup ſtert ende milbzupct zijngheveelt/booznementlick

deleere/lomen tot verſchepdenplaetſen ieelt bpden Propheten/dat die Propheten/ecrden oghenenen dehetbolckhoozdentgaerne/deſgelifcr dat alle Bo men/Bolſchen/Hoveltgens/val Akgodderpen waré CUlcr Dat ſo wel in den leere/ als in den Ceremonien

ofupterlicke gebarebpwplenindekerckeder Jodé bandétoppe des Booſftstotte voetſoolčniet gelonts ents gheweeſt.Ende oneë erêpelbpte brenghen/lg

leeſtmendat de Beere Chriſtushemſelvéheeftlaten beſnijden/inde Iſotſchekercke/endemeerandereſa kédaerinnegheplecht/dwelckhynieten ſoudeghe daenhebben/Lohpdieſelbe Jootſchekercke nieten

haddegekentvoozeenkercke Godes, deniette min was dieſelbe kercke ſo verdozven inde leere dz die

loghendaerheerſchappie hadde ende nietdiewaer heydt/ f90 onlochbaerllfck blijct/int Doden vande

waerheydt ſelve bpden Todenommegebzacht.vaer Uptdan volcht dat dieſelbe Zootle kercke noch vag

dekercke Godes/londer nachtanstehebbendielere der waerhepdt. Au can eleklicht bedenckendathet

gheenleeckereverepof mercteycken encan Ä

sº

twelc nu by endedan ban/eendinckmach zijn. wät

menintakwelen bedzogen ſoudenmagen weſen loo eet Chzijlman lichtmet zijn ſchade Coude vernemen/

ſo hyſonderlevrepquameterplaele/daerhy die be h02ft te hebberI/omhem vooxeet vrientte doen ken tien. Ten Tweeden ſegge ick noch daerop / dat allermercktepckéepndelsgewilhepdtbädes dings kenniſle tegevé. Rademael nuhupdésdaechs(God betert)oghenſchijnlijck voertbebonden/datallcčom

de wareleredehooft-twiſtevalt/leggëdeelcke kerc ke by onsts die rechte leere/ de vare Interpzetatie Vä iO2 ſchziftuere/loo behoeft voozal noch een ander

ſekerheydt/daer bpmendatmercteycken/dat vaneé anderdinc verſekertheptloudegeven/ ſelve ſekerlijc ſoude magen kennen ende ſchijnen daerin de L3ini ſters hier/in mijnen ogen/met de eene duplterheydt Danderte villen verlichten.rechtsofpemandt gheen Gztecr of Icbzeus connende/ eenen gheleerden man bzaech.de watberepckët Chziſtus?totätvoozdecrech

MBeſtas/ghemerctdat woozdtLBelliashéniet min Onbekendtendedupſter is Dan Dënaem/ Chriſtus:of

hydan wederom bzaechdewatbetepckcmtLBeſlas/ terantwoozdecrech/Chziſtus.neanthpnieten weet

Datdefe twee betepckenen gheſalfde/ende mitſdien dantwoo!Denulendehem ſonder verſtant ſoude wee

ſen“ alſo ende banghelfjcken medeok pemandt ge bzaechtzijnde/ wat is de rechtekercke. Boozdevooz antwoozdedaerde ſupvereleereis/die hem niet min

d:ibekentenis Dande kercke ſelbe/deſgelifcr weder omme waer isdelupvereleere?hem ghcätwoodt/

werde daerdeware kerckeis/enloudehydooz ſuc

ke ätwoozdenieteëhaertgêmeerder kenniſle hebbé z

van de

vande warekerckedan hpte voezen hadde, 2NAERDENLUMIDDAGE.

L9. LIII.

* At Coonhertinons voozſte geen bewjsen merct tot ons v00znennen Vande merctepc- -

T kenen der kercke dienende geeftous vzeemt/ mademael voy immersbeweſen hebben. Teneerſten dat Chziſtus/depzedicatie der repner leere/ende het rechte gebzupc der SDaczamëten in zijnen gemepnte innegeſtelt heeft omdaerunne onderhoudéte werdé waeruptvopgevoelé onwederlpzekelijc te volgédat die dunghen in alle welgheftelde ende gefozmeerde kercken beh00ren ghcvondente werden (Want van

ſodanige een kercke ſpzeecken Wºp diehaer behooz lijckefoºme heeft). Tentweden dat de ſelve dingen

mercteyckenen zijn van die welgheſtelde ſichtbare kercke GoDes/overmits alledinghen Dooz haer foz mebeh0ozen gekent te Wozden hier tegen (ultineert Cooznherr dat de repnelerentet en lp het merctepc ken bande Ware ſtchtbare kercke/tv0elchij bewijſt

metteterempel der Joodſcer kercke/inden welcken dieleredicwiſt verdupftert/verbalſtende verdzuctis geweeſt/twelc nochtansdaeromnzen liet een vare kerckete zijn.Twelek hpdaer mcde weil doen blic

ken/dat Chziftushemdaerheeft latenbeſnijdé Hier op antwoozden vop Dat hier die queſtie is van een

veigheſtelde ende ghefotmeerde ſichtbare kercke/ welckdathaerfozmebehootte weſen/enDenier of een kercke noch een kercke blift daereenige valſchz

der leereis wätwy bekénégaernedat die Joodſche kerckéeë ſichtbarekercke Godesgeblevé Ä Wel -

L LLPß

75 .

die leeren beele ſuchen verbalenwas/alco dat dte cszruptieom des verbonts Godswillemette Joden gemaect/nieten conde doen dat die Jeruſalemlche

kercke voogheen ſichtbare kercke Gods ſoudeghe houden werden./mer welcon.de doen/datle vooz ghek

weigeſtelde ende welghefozmeerdekercke foudege houden werden./daeremme ſo bekënen wijſegaern/ booz een verdorben kercke Gods/diehaer rechtefox

meté tiden Chziſtin alles nietenhaddemitsdele rein vele verdozben was/dat nu ChziſtUsinde ſelbe bzercke beſncden ig/ endeghemepnſehap Wot die ghe

hadtheeft bekennen wp/maerleggen dat ſulcrghe ſchietisom dat Godt zijtien voterlijcken Godtldiëſt

tuſchenden Joden ja aeneenplaetlete wetente Jea ruſalem (als bliſct bpden ſacrificie ende andere dier

gelifcke dienſté)bepaethadde/daerömehetnietge

sozlooft was dat pemätniettegenſtaéde die cozrup tie der leere/hetgebzupc der Ceremoniéefides voter lifcken Dienſtes. Die Godt Daer noch 0nderhielde ſoU

deverlatéeſiallooen can upt die gemenſchap Chzi ſtimet de Jodtſche kerckenlet bevoelen werdé dat

ſein (sdanighe verdozventheydt der leere een wel ghelteldeendeghefozmeerde ſichtbare kercke Godts tot dientifdewas/ſeggendaeröallnoch dat alle wel gheſtelBeende gefozmeerde ſichtbare kercken deſe tweedingen namentlic die repne leere/ende trecht

ghebzupc der Sacramenten hebben moeten/ ende

datſedaerbyvoo Culckebekent werden/Fettwede deeldes antwo9UDe Cooznherts begziipenWp in De

ebeſluptreden/wat een recht mercteycken weſen (al/moetgewilleſſelicktekennen gheben het ding

daerheteenmerctekenvanis/nnengandiegrº sº

# 2

kennüle

. 75

kenniſlebande warewel geſtelde kercke niet ghe wiſſeltjckgeven/daerom ents ſpghcé merctekélget twededeeldefes ſupt-redés bewuſt Coonhert daer mede Dat Deler? DUpſter is/ende het even [60 ſwaer

ts/ die ſelve te kennen allt isde kercke te kennen/ dvermits hetnet minin tWifel endet Wiſte ſtaet/

voelck.de ware leere (pals weick devare ſichtbare kercke ſp/ſept der halven dat wpdo:n als ok Wop.de&

dupſternillemetdander voilden verclaren:hier opät vooden wpaldus:nep bekennen voel dattergroote twiſt inde wereltisover Derechte Wotleggighe der H. ſchziftendemitſdien oock over het rechte verſtandt

der Sacramenten/waerdooz die eenvoüdighe ende

elepnverſtandige menſchen grootelijck verhindert werdetotter kenniſle der vaerhept/ende die rechte kercketeconnenmaerdaer upten volcht gheenſins dat de wareendeghelonde leerentet enſoude conné claerluckbekent voerden/endedat die ſchzukt ſo dup ſter zinſsude dathetonmogelijck waer die recht

teverſtaenomdekerckdaer dooztekennen/Petrus ſept 2. Cap.3. 16. Patfnden bzieven Pauli/eenighe dingen (waerteverſtaenzin die ſommighe onve tende endeongheſtadighemenſchen verdraepen/ge

pc oock dandere ſtzittUer tot haerlupden verderf/

hier uptenvolcht niet/dat de bzteven Paulinieten connen recht verſtaen vozden/dat ooc niemadt de ſelveofandere fehuftueretotzinneſalichept kan kee

ren/daer zijnbeemenſchen die dusofſoo verdzapé de wooden desavontmaelsdaernpten volchtriet datlenieten connenrecht verſtaen werden./maerhet

velchtwetdatmen nacrſtichept moet doenem den daerömeenweten wp gront der ſelbigerteweeten, V z

1: -

". .

niet hoe

77 miethoedatmendieleereby dupſternille vergelicken can want David ſept Pſal. 9. Dat die WettyIch2

niſſe des 3eren claerztIn deogen verlichtende ende den clepnen vollhept gevéDe/endefnden 1 1 9. Pſal.

noempthptwoozt Godeseen lätaerreokkackel zin der voeten/ Cooznhert ſelksheeft ALUtherum init en fackelin zijnen figueren opcoper gelneden/ däermº

deteverſtaengevendehetghetnpcheniſſe der ſchrif tueren waer Dooz hp verſtact WLutherüde dnpſter

nillederonwetenſchap in het Pauldomte verdzibé/ eendtncen mach daerommenetdupſter geheré Woe Cendattet niet ſoude e0nnen geſien W00zden/0m Dak

ter veele zijn die geäclaerhept daerinneſien/dédach is claerinhemſelven/h0e Wei hp den blinden ende

ſticklienden menſchen nietclaeren isendeokal dup Cent blinden daerovcrtwiſteden/lgen ſoude doch dë Dachniet laten vo03 lichtende claer bekenDt te wer

den/ZHooſeggenwydan/ niettegenſtaende datter veckcztindien die B. ſchzftduplteris/datledaerom ne nieten latet vceiéclaer endekenbaerte voefenen

demitſdien oock een middel ende merctepckenen

waerbpſp die kerck konnen kennen. 6

LIIII.

Antwoodt/dat die LBintltersbeelleggëmaerniet bewytendandatmun ſeggen warachtichts, want ſpbekennen ſelber dat Die Joodtſchekercke/geliſcke voeleenkercke bleef/niettege ſtälende de leere ver

valſt was nu entferntet meer dan eene kercke ick mepneeé warekercke/noch die doe die ware kere

ke bipvenyniettegenſtseidedievalſchepdt inde lee ve/ſ0 hebbe ich Welbellotei dat die kercte ecn ware Kercke K 3 . .

kercke mich zin / ſondev de boare Leerc / t Welck ſoot waeris/als Upthenlupdfepgen Woozdenblijct/

ſchijntontwikelpcktevolgbendat.dieware leerenu bpende danvande kercke welende/ ſo wepnich een ghevois mercteyckents als een leverepe om cé kztſ

manshals/inde manieren hier vonen bpmpgelepdt ghemerct hy dogztontberen van tvelttepcken ofle

vrepelowepnich voozeenvzent gekentmachwedé datméhemoor voozeenvyantdoodtſlaenſoude Be langhendenudedupſterhepten ſtelleickdelelventet epgentliic inden 9. ſchzift/maerunden menſchen os

ghen/alniettegenſtaende veelplaettenindelchziftu renghebonden werden die Culcrſchijnente betupgé/ Devoelcke ickom langhepdtte vermpden hier dooz

laetgaen/wantſulcrghenoch blirtindecommenta riéefigolčbpduplenden gemaect/ oockbpdegenen ſelve diedaer leeré dat de ſchziftuer niet dnpſter maer Claer iste berſtaen/betoonende met ſulc Werc ban

comméteren dat ſpgheloovende ſchziſtuerniet claer

tewelen/oktenminſtendatp verloren werckdoen die clarezonnemethaer dupſter fackelen beltaente berlichten. Daer Cp nu ſeggen van 0nmogelijckte Zuſnom teberſtaenmet anderediergelicke w00 den

enzin uptmpnenmondenz gegaen/noch oockmet geené ſchijn vá voaerh3 tetrecken upt nijne redené.

Belangende defackel van Luther bekenne gaer nedatickdaer bp verſtaen hebbe veele ghrobe do

inghenintPauldom bp Lutherumdaer inne ont dectte zun/ſode figure ſelbe niet qualick met. Cichbzengt/ende betoont/ban beele leepcke gedier tëonderdienchierliickenmantelſchuplende/maeren

anmenuptelelbefigurentminſtnzmerckedºn ther -

79 ther eenen waren optechten Godtſdienſt aengewe ſenſoude hebben/ende concludere mitſdien on cozt

temaken/dat de LWBiniſters hier nietmet alleen ve dergelepdten hebben mijn ſeggé/maertſelve crach telijckendeclarltjckbeweſen. LWBeer ſoudic noch hier

teghen tonnenſegghen/ſo ick die lancheydt nieten bermideenDeſomlin memorienietteſ Waten Waer

om alles tonthoudé als die alles bêen ſpzecke tegés twe waeraf Deé ſiten tepkëtmeeſtal Mijn redé/om

die dander aentegevéwelcke hulp nclePn Weſende/ mpnz en mäch gebeuren.

LWB. -

LY.

Pat Cooznhertlept/doozonslegghendat wpbe kennen die Hoodtſche kercke cen ſichtbare kercke Godes gheblevente zijn / zijn vooztſtel bevelttcht te werden/d002 diendat(alſo0 daer Maereene Ware kercke entg)daer Upt volghcn ſoU0e Dat Die Food lchekercke. Die warekeroke zijn ſoude/hoe voelſp de

Ware leerenzen hadde:ätWOZDévoijdzhterbedzoch ig van twoozdeken Ware kercke/Wantmen Dooz die Ware kercke verſtaende een welgeſteldekercke / eii

hareprincipaeiſte leden hebbende/ onlen woozden upt waerhept nietnadupdenen candz de Foodiſche kercke ſulcke een Ware kercke Welen ſoude/maer

feggé datle allooeëware kercke ghenoemt eſ daer

booghehoudenmach werden./overmits Godt ſijn Wolck Daar inne hadde / ende PDzintipalijck Daer

onne dataldaer den waren GODT zijneupter licke diëſté geſtelthadde waermedehpzijnvolck vä äderenatič hadde onderſcheydé/ſobpvévoyaltoos

daerbynz tegéſtaéde de Joodtle kerrkeeëſichtbare kercke Gods Was Dz nochtäs daeröme deſelvevooz

K 4

gheen

gheen welgeſtelden gehduden encan werden./want Wpalhier ſpzeeckenvä de merctepckenéder ſichtba

rekercke daerby verſtaen een welgheſtelde fozme Die daer naerGods woozt behosztte zin/ Tentwe

den dat Coonhert ſept die dupſterhept der leere te ſtellen inder menſchen ooghenende niet inde ſchzif ttlere/dat bekennen vop oock röt upt/bekenné ooc

Batterveeleplaetſen zijn der ſchziftueren/ voelcke UPtlegginghebchouven/als weiuptererempel des L900rmang Act.8.tebemercken is/maer hier mede Wert noch nietönegeſtotétgheéwphierhebbé wil

en bewiſendatdooz die leereals dooz tmerckteken Die kerckeniet gekentenſoude connen worden/dat

Dock Cooznhertzin verantwoºdinge doet vandat Uptzijn woezden nieten can mitwaerhept genomé Werden/dathet onmogelijcis van hem ſoude ghe

achtet werden/die ſchzifturete verſtaen/ſeggen wp Dätwp anders daeruptnieten hebbenconné bellnp ten/devoplehy die leere der ſchzifture millaectte zijn

hetmerctepckéder voarer kercke/wät indiëeenighe menſchen gebonden wegden/diede leeringhe upter B. ſchzift connen verſtaenende daer dooz.de kercke kennen/ſo volcht noch nost-wendelijc dat de leere

het mercteycken der welgeſtelde kercke ſp/ want Wynietgeſepdten hebbé datlevä allémélché Eſté ſoudenvoezden:tvelc welcontrarieblpct upr deré Pelender geender/devoelcketétiden der Apoſtelen

Daertoch Chultug bevalde ſchziftuere tonderloec

ken/ overmits (pghetupcheniſſe van hem gaben/

Joan 5. Mochtans veelekot de kenntſſe der waer

heydtende gemeinſchappe der kercke Chziſt niet. geLomé zijn/maer welanderezijndere v

sºwÄ LUZI

-–

dteban Berrhea/ Act. 17 die Voelcke onderloeckende

die ſchziftueren oft oock alloo was/als Paulus leer demetallergenegenthept zijnvooztontfingen ende haer inde Chziltelicke gemeente begaben/aengaen

dedenfackel Lntersſeggen wpgeiickdaerdooz ve le grobedolingen des Pauldoms ondect zijn ghe wozden/als Cooznhertſelfbekëtdatoockdaer Dooz beelder menſchenogenindebekenteniſſe der waer

heytvan veeleſtucken verlicht zijngewoozden/wät gelijck de fackellichtis/ om dedupfternillente ver Dziben dat herneen menſchenieten ſtote / alſo0 ille

ooc dienſtelijckom den menſchtelepden ter plaetſe daerhy beheogt/ende alſo9 is oock die 9. ſchgift ſo8 licht 9m de Waerheptaente wijlen ende De Ware kercke ende Gedſdienſt tedden mercken/als lpken

nille van grobedolingengevencan/Tenlaetſtendat Cooznherthem beblaecht dat voptvoezijn daer hp maer eenisindeletkamenlpzklngeantwoozden Woy dathethem geoozloft geweeſtis/ ober lang efiall noch geoozlooftis/noch een bphête nemen/00c Medg

enheefttotzeeiktdaer agne LWI.

gelacht -

Optleſte ſtnck bande tweteghenmyalleen / en hebbe ick niemant die net mp lpzeken ſoude connen

ok willen/ſodantghenlectmaker benick. tot Delft liet icrhêtoeineéprivate colloquioalgick noch mepn

dedat wepnich lupdendaerhpſouden zijn. dat balt hier nual anders.dathy ſept väbedzach inttiwooz.dt

bande warekercke/obermits plupden hier ſpzeké baneen voelgeſteldekercke/ſo lyleggen/houdicon ghetWpfeltdateenkercke/eé Wäre

Fes Ä A -

poock gedekoxmeert.ſekeralhaddepemantdoé ter tijt de Ware ketcke geſocht tot Jeruſalem/in welc ketift geen anderware kercke eu was/hpen ſoude

dithaerlupden mercteken gelovende/ ende bp dien kſelveniet bdoº.de Ware kercke kénéDe/ Delelbe Wä

rekerckegeenlins aengenomen hebben ghehadt.dat nu die LB. ſeive ſeggen die Roo. kercke geen voelge ſteldekerckete zijn/ſolymede doen vande doperſe ende Pluterſche kercken (ſo anders trechte gebzupc

der Sacramenten mede een waermerctepcken ig) endeelck van die ſoovel hem ſeggen/ vel ghefot meerdekerckente zin als delegherefoxmeerde/ſulcr

datnuelckröept Templum DominiTemplum Domini,bp.

onsis Chziſtns die ſuyuereleere éde trecht gebzupc. der Sacraméten/ſoſchijnt noch recht geſeptte zijn. dat nietdeleere(lo (pdiendemen)te weten de Inter pretatie van menſchen / endeniet de H. ſchziftuere/ die elc bädeädere kercke heeft/eé gewismcrcteyckE bandekercke canztjn. Want 0m de Welgelteltheydt. Der kercken/die ſphun ſelben tse ſchziben/beſtaen

de/ſofpleggen/inde warelereendetrechteghebzupc. der Sacramenten/ is ſo weltgeſchille/aison die

ſelbetwemertepkenen ſelve Suler dat hier gheen anderbewillingeenisdan boozgeſeptis van LZel ſiasende Chiitts.Dat beleplaetſen vande ſchziſtues

renwtiegginghe behoeven/bewijſt date niet heet

rlaerenſchiint.dit behoevenleggenſplupden/maer ic niettasdtewelhoadedatſeclaeris voozallenſim peien/ende voozdégené/dieternſtis die wille Gods tevolbzengen:den voelcken endeniet den Wijlen des

werelts/Foddie Wader tverſtant van dien open baert.myonthºectmemozieöme a"Ä;

ſchzebentebeantwoodé/houdetooewelnuttotläg heytmaerniet tot nutbaerheydt vande laecke, doch moetlovecl hier noch geſepdt zijn vande fackel MLU theri/dat beel lichterte ſeggen is van Godt/vande kerkeefväde boareleere/daten illet niet/Dälekerlick aRo.: 9.telegghendatiſleta. alle creatuerenroepé daeriseen God/ramsgen oock den menſchen daer oplettendeaenwijlentothetgheene van Godt ghe

weten machwooden. Twelck alwatmeeris dan teleggen Daten is God niet/al heeftnu Lttherus fackel Die waerheptaengyeweſen baneeinige gebze ken ſo vindic in zijnleere niet(namentliſckéint ſtuck bande Juſtification/Pzedeſtinatiöeft andere hooft

laken)tgunt de waerheydt der ſchuftueren ghelic metichis/endeditis mijn meenighegheweelt inde figuredaerafmentiewertghemaect/ die daer inne gelookbehoozte hebbenboven anderemtinemeenin geniet wetende. lluptedaeromme noch ghelpc die

lere der waerheydt bpſulcké ſoecker väde Ferulalé- . ſche kerckeende dttmerctepcken vande 99.ghelook gebende delelbeniet vooz de ware kercke aenghe nomen ſoudenhebben/dat alſoomede inde menich fuldichept vandekercken deseenen ſeggen/desan derstwifelachtichmaectendedaerommedoozlulck merctepckennietgheweeten en machwoden, welc ban allen de welghelteldekercke ſp/latendeboots de 99iniſters opttguntvoozlz ſtaet/voozder ſeggë

dat hem ſalgeleven ſonder meerdaer opte willen antwoodenomeenshierakte comen endetotander beWºjſredenen tetreden.

LYLl.

2- -

---

L 2 Obermits

- -- -

Overmits wilupden achtendatonte bewirrede bäCooznhert noch niet wederlepten zijn/maer blij

ben noch Waſtſtaende/ſo iſt dat wpdie ſelve ſonder Cooznherts gevoelen wat bzeder daer optte hoo renntetonderwegenlatenen connen. zo veel nuaë gaetdat hp verclaert heeft/vsozeen vare kerckete

houdéooc de welcke gedekozmeertis/leggévop/dat voptfelbein zijn verftantooc belpden/ ſo het voost deken warevooz dieſubſtantie eenldincrende niet vooz0efozmeghenomen wert/vant wp kënen die Joodiſche kercke een vare ſichtbare kercke Gods ghevoeeſt te zijn/om datGod zijn berbont daer onder geſtelt/ ende ztjnen naem tot die toe

comſte Chziltitoe/daer over laten aenroepen had de/ is oacte bemercken hoevel die fozme verdoz ben Was daer nochtans die ſubſtantie der leere/00c

in eenigen principaelfte ſtucken niet vech gheno menen Was ghelijck Chziſtus ſep.de/Joan.4. Uey.

aenbiddendat vopweten / ghpaenbiot darghpniet en voeet/want die ſalichept supten Jodé/op Boelc keende dierghelicke ſtucken/gelijc alſdan die Ce remonien des Heeren inhaer ſubſtantie aldaer niet berdopbenen ware/deghelobigen liende de kerc

ke Godesdaer hebbenmoghen kennen/ ende hem gantſch daer bannieten hebbe mogen aflchepden

dewplendaer aen verbonden waren. Woozts of Wop die Roomſche ok Doperlche kercke booz wel geſteldekerckenhoudéokniet?enishier die queftie niet/maerwelof den weigelteldenkercke die repne gront der Apoſtelenleere behooztte hebben eñdaer

doozboozeen welgeſteldekercke gekent can wer den 400zt om tat eeneynde vandeſerſakête comé/ ſo beghee-

tobegheerentopdenrondeantwoode Coonberts opdelenavolgende ſtucken/ten eerften of hp ghe vo2lt dat van eenpeghelpc Menſch bekët moet Wer den/tgenehp vooz eenmercteyckender kercke ſtellé wil/dz sofhetmerctepcké ſodanichmoetzijn/dat

ter niemandt aen en twpfele ende een yeghelpck Datbekenne. Tentweden dffer nu niet veelen zin die däer Den wille Godes D0enende alſo na Coozn--

herts epgen allegatien/Ioan. 7, inhaer verſtät vera licht werden omde leerete bekennen ofle uptGod. is/endedeſelbe leere booz ſttler bekënëoockdiekerc ketebekennen/ Datle oprecht ende Apoſtoliſch ig/

vant vopoock ſegghen dat opten hupdighen dach God ooc de gaven der verlichtinge den menſchen

geeftniet voozhaer perſoonen aileen maeromdooz

haer middeloock anderente verlichten/ghelpck Alu therusghedaenheeft/weick de doolingë des Paul

doms die te voozenvan wepnich ghelien wezden/ OnDectende alſo0 De WaterhePDt in beelen ſtUcken

intlichtghebzacht heeft/datooc Cooznhert ſeptdat over d'Interpretatie der ſchziftuereende De kercke:

ghetwiſtetwertbekënen wygaernemaerdaerupt en volcht gheenſinsdatter gheenrechte wtleggin ghe der ſchziftuerenghegeben noch kercke ghewe ſenen leude connen werden/Want Watcander on3

gheſchicter voeſendandatmenom ſommiger twiſt ende berlchepden geborlen dieſe ban een Lake hebs ben/vandein ſaken nietſeker er ſoll Dell CONnen 0032

delen / de Pharileen ende Saduceen twiſtende: onder malcanderen vande verriſſeniſſe der d00--

den/LWBath.22. oock hebben die ſelve hpmeneus eſ htletus hart aenghevochten/2. Dh h LThim0.2. 3, 18,Uerlet. hebben -

18.hebben daeramme die ghelobighen ghetypkelt offereenverrijeſſniſlewas oknietiöſeker daer van ghezuelt? Arrius mot eenen leer grooten aenhang heet die Ware ende eewige Godheyt Chziſtt gelo ehêt/hektmendaerommemietghehadt een ſekerghe voelenbande Godthepdt Chiſti? is daerntet ghc weelteenmerctepcken der rechter orthodorerkercke

etwelck eéHimboüdaerömeghenoët woz.de/dat is

ſooveelegheleptalseentepcenokeverpedaeraej

men die recht ghevoelende vande (5odtheyt Chriſti

JeſukëDe?daeren isbymanietečartickel des Chzi ſtelijcken geloofs/Vandevoelcke hier vöo?tifts gheen

ſtridten pgheweett/Ja die noch opten hupdighen dachnietaengebochtenen werden/heeftmen daer omme hier vooytiſts niet ſekers vande Chriſtelicke

Religie ghehadt?oklullenwpnugeenrechte kenntſle daer vanconnen hebbé?uptſulckenghevoetenfeude dockbolghen dat Cooznhert van zijn epghrn leere ofteghevoelenniet ſeecker zijnen ſoude dewple hp daervan metonsende meerandere verlchepdenpar

derden ſoudedaerupt bolgédatdieheplighelchziftuerenietnutzineulou detottgeen/daertselpdochvädehepligegeeltinne *.Tim,3 gegevents/omnietalleen teleerémaer oock te wederleggen/endedaeraen als aeneentsetſteen/ tijen ſtrijtende twiſtet.

degheeſtentebepzoevé oftſeupt Godzun/beſlupten daer0mmedät De twiſt Diettiſſchen veien isom Der

ſchuftueren endemitſdienomder kerckegätſchellick niet en bewüſt dat de leere nieten loude zijn het Nercteken der kercken.

-4 - sº

Aldus geepnt den booyfz riiij. Apzilis. ALYIII. - -

- -

–

Dat ick

Atick hier boor arrl.deleaenghebangendiſ putatie hebbe genoemt cen inquilitie/lictmen itcht bpmprecht ačgeleptte zijn(behalvé noch oock in allehet voozſpel/in bellooten cameremet MP

gehouden/als hiervoozint verbaelgeſienwoºdtasc in dele hier voozltaendear.ri. riiij, rlv.rlviſ.etc.daer die L9iniſteren iet voät vooztſtellenende ſulck haer

voezſtelbeſtaentebewijlen: maerdaerſpdoozgaens hart dzingen ommtjnmepningeuptte locken ende te Inquireren/ende dat noch vancen laecke na mentlijck bande mercteker. Der ſichtbare kercken/

nopt bp mp aenlegger / maer bp henlupden ver

weerderseertvoorgeſteltfuerdattckdiedner ge comen was op geen ander conditie ende voozne men/dan (elfs derleringen tn hooft ſaken Calvini“ ende Bezete beſchuldigen endete bewijlen v00z

valfch/nuallelulcrmofte laten varen ende van dele Jonge Inquiſitozes ghevzaecht zijnde ant Woozden/ opttgheene hun believenſoude mp vooz .

tehouden: was dat nieteen onbilliche veranderin geenderechte Inquilitie vwat ſalt doch dan zijn?. Alſo geduerde ditſpecken oberende wederobertuſ--

ſchen ArentCoznelſzendempopten riiii-Apzilis van mozgenstëacht/totſmiddaechsten elvéuvorentoe ende wederomme vädenamiddageteclocke twetot

favonts teclockbiere toetenaenhodzévaneé groote menichteban volcke/lönder Dat Arët Coznelilzoons

geſelle Donderklocoptlpzacindepenne/ſoot odcwas gelepd/maertekëDeaen uytmijnémonde vantgene

ick indepennelpzaek.dathemnodich dochteomdat ArentCozueliz ſeyelpen bedencké: ſohpoock dede. Des andere Daechsden xv.Apzilig quamen "Ä -

wederteclockeachtuuren oockhetmeerdeel (comp dochte) vande Overheydt tot Lepdenmet de Com Millarilen /al Waerde t0ehoozders merckelijck oock

waren vermeerdert. ende want het mijn gebeurte Was0m telpzeken/beganick uptſekere mine notu

den (ſe Arent Coznelilzmpoockvoozgedaen hadde) te antwoozden opt gene bp Arent des namiddages te voozenlaeſt was gelpzoken, bevoijlendedathet

mercteken van de vare kercke bp ArentCoozneliſz booz.claerende gewisgheſtelt (daer affplupdenick Miet/eerltgheroerthadden/endeicknud00z der CS

millarilen beleydt mijns ondancrmoſte handelen) Mietalleen dupſterende onleker/maeroockopenbaer balſch vas/ende bovendien noch / dat upt Arent Coo?neliſz epghenvooozden molte volghen/ dat die DR00mlchekerckede warekercke vare/ende deCal biniaenſche kerckegheen kercke/maerntet Dan een ſchadttvoe/tvoelck nu het principaelſte ſtuckwas/

datickvootgenomen haddete bewuſen/oockdeerſte oozlaecke van alle dele diſputatien (otot.delftals tot JLepden begonnen

znºt

ABenſoudeleſerntet welconnen gelobenwatſtil dertoehozinge daer was onder ſo groten menichte ban ommeſtanders. Muvoasonderditmijnſpzeecké

indepenne/daerop noch/alste voozen/Arent C. al leéende niet Zeenderclock/antwooz.de/uptminen monde eens gevallenhetwoozt/nadeleere Calvini

ende Bela/ofdergelickewoozden/mp nnniet epget ick in memoziegebleven/thaer in die acta (daertoe beſchºeven zijnde Derhalven die ick mp

Commiſſarilen tot verloſlinge (ſoo iek moet ges -

oben)

gelaben)ban Aerent Cozneizdie Pfntlaſt ſagen/

oozlakedaerurtnemende/mpbetertoegrauwende als oficktegen die ſchaoue conditien die ſp my int Camerpelhaddendoenbewilligen gekandichthad demethetnoemäbáCabgiefi Beſa/mifhardtdzey gédemetterstatéögenade weeker autoritepteſ niet alleédte hareick (loſp ſudé)ſtolitelijck berachte

deogrotéfeeſtmakédeväftekhenanendertwer SchzibétéaisobynaerimélefeBatdaeraé waer bedeuengheweeſt. ImmerseenFzanegpſche Bot tor Theologie/tckmeynhyrfigureusheetymaecte ſich

oockop metciachtenaenden Commiſſariaher mp/ omdienanzen getoemtte hebbenalleenlifc ban. Die

tweeheerlichemannenſohpferdeniette weté wat ickdaermetghewithaddessdiegeé Dederätſch herſtondt etc.Icantwoaozdedendoctoz in Fiancep

Icherpaken/ſodathphootsimeeehendempke rendetotten-Commiſſariſëferdeicknietgeallegeert

tehebben(ſoomy noſtaet)uyten Schziften Calb niende Beſe/maeraleenltichenupdennamen ende

leeregemaentte hebben

weichmpºnieten ware

berboden geboeelt wat/fpWac it/ſaltuuziinſchaé

menſichdertweiurdername:menmachGodesel

ader duphelen namen weltweemen/fotdeie deſer twe menfehen namenuetſwaghenneemen? Riette min/footuminH3. Commiſſariſentiettewilleen

s/datirkhenlupdernamënneme/om Ä inhooftſakenwalſchtebewtſenick hieralleenlijc bé gheramen/endenietomtebichten ſolaltugelieben unpopentincteuerbiedenendeickſatlatégockme de het voonderdiſputeren/alfoiekſanderhetnoemen baurhenupdenleeresude namentietatºosen Mach LP

uptrechten

uptrechtenbantghenealleen/ick hier tot Lepdëowa bengecomen.LNaer latens mijn Beeren Commilla rilen mptoe/ickſal blijvenende voozt varen metter begonnenlaken. Diten wilden die Commiſſariſen

ten eerſtenniettoelatenmaer volherdendeint dzey ghenvoozlztegen mp/ſepdeick nadienlp mp Culcx noch teelaten noch berbiedenen beilden/dat ick dan

oockin mepninge warediebegonnen handelte vers laten/alsdienuwel verſtont wat eenpartijdich rap Pozt ſoude vermoghébp Den 9. 9. SDtaten/ende Dat

ickte grifsware(griſpende mijné baerdtinderhädt)

ommeinko wichtigen handelſo onſekerlijck/als op eenen voech vol wijghende tollen/ voozrte varen.

endeliendedat p mphet benamen van Calbijnvä Beleendeharen leerealleen (niethetallegeren van harelchziften/datmpdoch tegen alle billichept afge

dzongen wasachterte laten)nschrondelijckverbie den:nochopentlictoelatenenvolden/ſtont ick van mijn zit-plaetkeop/nammtin Bybele onderminar me/ende wilde vandaerupter diſputatienwechgas inmepninge van niet wederte tomen. Twelck die

Commiſſarileniende hebben mp ten laetſten het noemen van Calviniende 25eſenamenooc vanhaer leeren(wasditniet wattrefliſcr?)toegelatenvooz die

repleallenlijck. Ilkolette ickmy wederte neder op mijnplaetke/endebegan vootste ſprecken tot om – trëthalfuuretienebsozmiddage/als Arët Coznelilz

- geballen zijndein zin ſelts gedolvengracht ende verzictwelende in ziinſelfs ſtricken/opénbaerliick berſtende ten aenlien ende aenheozenban alle die

wet/endeommoſtanders daer tegenwoodich voes -

anderewannedºrnenrevenmº0ºsen -

". .

. .

voodenertract autentick noch anders/bamtgene dien margente weten den rv. Apzilistullchen Arêt Coznelilz i3 gheballen/(Co0 leerpzoncken (p metha

regedichte victorie)en is in minder macht niet die hierte ſtellé/maer voetdienotulen bpmpdien margê booz mijnenmemoziégeſtelt opttgenedênaeſt boo!

gaendeavontlaeſtbp Irét Coyneliſz was gheſepdt/ upt welckemijnenotulenick oock Deſen margen den

rv. Apztlis indepenneſpzack/niet (dat ghcdenct mp ve)londereenigheveranderinghebäeentghe voooza

den/mpintdicterenbequameter ſaecken invallede/ maergenoch vädenſelvéinhout linne/eñmeeninge/ twelck ick hier hebbe voille ſtellen tot allg meerder

kenniſlevande waerheptin delen.eindehoudt de lel

vememorieals voicht. -

LX.

Jck(indepenelpzackierunterte perſöna,te weeté Cooznhert)giſtermerckende Datghplupdé mijn we derleg/datugheſteldemerctekente weten die repne

ere/nieten fphet rechtemercteken/metveele wooz Tenlondereen eenich Rechtſchapen beflupt/intlan

gebeltendtaente vechté: LBaerbeneven mede/dat mtjn memozfete Cwacis Gmme alleen puntelijck op

alleuwe woozdenteantwoozden/dockmin berſtät tetrage somgheredelijc (otelpzecken/ als ick Wat

tidt vanberadehebbendevoel vermogen ſoude dooz Godes ghenade/londerlingéin eenſake die by U als metangentiſdebedachtendempgheheelrouis/als diedaer opnoptveel geſtudeerten hebbe/foic meer arbepdeom doozt ſchepden upt die dupfterheydt vá

münendealdermenſchenvernuftendedoszt bippen inden voozden Ehziltite tomentot .

## 2.

lichtbande waerhepdtskenniſle/daetdoormp dan

ooc nieten ſoudeontblpbenghewiſecondtſchappef

weiche herſpdie rechte Bruydt Chriſttzick mepn die warelzercke GodestSowasmin ernſthmckvooz nennen Defefake váttt wederleguwes WaszlFitnercte

kensdaerbpte latenberuſten op hopendatghplupder Däeroockaffoudetſtheydeneftck alko teeerDer

ſolidemogen comen tot een andermercteken bpden

Geereſeveghelteltendebpulupdenarhtergheaté sm anderedie Chriſtus ofzijnApoſtoenntetenheb bengheſtettot.mercktekenen. LBaerktendeulupden bannteUs DaeropfÜhardt: holiden netveele rediten könDer eenich beflupt oock neBemetonWare cUllet

tienuptmune waaden/hebbe icknieteonnenlaten (ſonderlingen nuick eenuerkétitsoftweedaertae uptmijne Clappeghedenckenniſle noch voatte -

ggen/opuwelaetſte woorden. Efieerft daerghp. ſpreert van unine leere/badettelitekdaerbiinne voe rende eer meaninghe/ats ofickeenleeraer voäre.eff.

Jonghers hadde/doedp.mpangheyeaeneñſpreect tegen die waerheydt/uptuepgenarch dencken/vät: trgheenghemeputeen hebbe/uerfame machen leere/ naer preke wetdie waerhept tat mitten naeften/

ſondernorhtanseenleeraer tezin, Daerghplurden ughetaetatsokdoor pemantstvoijſciachtichepdtaés de warekenniſlevande warekercke/dergelobighens

kënilleende ſekerheydt wechghenomen fotide wor

den merrtghpurden qnapciatfulcrnteten mach geſchieden.maerdietwiftichepdender verſchepden ken mahen alleen argherniſſen effihinderniſſen

dpden onwilen fielen (nietbpden rechtghelobigen)

ºnsººººººººººº

93 blictmeerdantebeelebootoghenfºodthetertºnie

alleeninden Koäſchenende Reaperſchen/maenooch inden Luterſchenkerche(dtsgbyupden verwiſcht) ende uluyder kercke,die ſchaudeipckett/bgandelPCº

kenwende argelreben Daeromme aber hopelegger ſo Wºel hier in Hollandt als in IDUPtſchlatt. IDeſear gerniſſe daondentwiſt omdape/Rachtmarefere isſogrootendeander ſo veelenmenſchen, die elemet hopenharen ſichtbaren kercke aencleveu Datmen die evenſoowepnich kanlachenen/aledat WPUPdé nuteghenwoozdelijek hier ſitten. SowU deſ Goch -

derghelovighenkënſſeende ſekerherdt wechneémr (Coghitſchinttewillentrecken)hoemachtghpup denende die uwe gelobich endeteker zin ofte bhu ven? Datsdameenleerquade collectiebºnu vooztge bracht. Riet een haprken beter ist cokeckie/ Däcr“

ghpi.updécolligeertdat die 9.ſchziftnetnuten faus

Ghemeretiekſpucke nietbande ºfthziftt dezin.vooz

die ick

ontwpfelpckendeinallenſekerendewa

rachtichhoude/aisupten gheeſ des waren Godes

alleen vaazteomende:maer ickſegghebande Inter preratie der Lever/meeſtendeelleyder)onſekeroock valſch zijnde alsuptmenſchen gaedtduncks voot

tomende Attrectnueen feiveſchzitureeenvalſtric ende verblindinghevoodenhovaerdigen eureuſen eſ onboetvaerdigêmenſché:voichtdaeruptedat die heplane waerheytönutfaudezimbiſdéootmoedigE eévuldigéeſ boervaerdigé méché?dats gefepdt al leélpck op uboe Sbefchepdenecollectiébädaernuco- -

médeter faeckëſelve/tewetéopuſeggédat de Joo diſche korcke teN tijden Chziſti vºe wag.de wä- -

rekerckenade ſubſtantte/maer niet nahe foume/

s2 •

heeft

heeftmyculerhoochberwondert.ghemeret ghplup

den daermedeniet altoosmyn wederlech (van uve

merctekenenderkercken)en wederlecht/maer volco mentlickbeveſticht.fooghplupden daerinne mede bangelickendoetmijn hooftlakeende vooztſtel (te weten)dat die gherefoxmeerde kercken/welckerlee raren Calviniende Bele leereghelovende/ die den bolckeleeren/gheen warekercken en zijn. Cwelck

ick bepdebewiſenſalãºldusende eerſt heteerte. Ghplupdenbekent weldat die logen inde Jood ſchekercke hetregiment hadde:maer wilt daer be nevenleggen/dat daerby noch was die ſubſtantie

der leere/endedatosckineenighepzincipaleſtucken. U ſeggendatdie queſtie ſoudezinok die welgeſtel dekerckedenrepnen gront der Apoſtoſtoliſchen lee re behooztte hebben/isnotoozlijckönrecht/wantick dat noyten hebbe ontkent/machdanoock onlequel

tiezin?ABaerghpmerctlutteldat hetaldermiſtege ſchiet dzaldermette behoozdtte gheſchiedé. Dusis alleénuqaeſtieofſulcke leereeéghewis efi warach tich merctekébäde warekerckeis/dänz. ghplupden Legtia: Ickneen. Laetonsditnu noch eés belié upt dit uepgëſeggen/vandat dielubſtätie der leere oock

in eenigepzincipaleſtucken geweelt loude zijn bpdé Joodtlcekercke/als die Chziſtumdode/ ſo ghplup denhoudt/maericniet wätichoudshet pzincipack ſteſtuc vande leerete zijn kenniſſe deseenigen waré

Gods/endedat Jeſus is Chriſtus dat de beloofde ABeflias/vanden welchen God dooz gBopfen ende doozallen Diopheten heeft ghetupchtende bevolen datinenhélaihoten.endeaénemen/opten wecken oockallepatriachen gelié/ghebouwetende -

--- -

- -

sºLU06

T-

eñallebädelen geeftelickëfteengedzoneken/ ende

vanditbzoodt des Gemels oftman/een ſelve pice

endedzanckghegetenendeghedzonckenhebbi, tönen die LBiniſters al hier noch meteenighenſchif ne vanwaerherdtſegghendat die Joodtſchekercke die Chuſtum den eenighen hoecſteen ende kunda ment verwo?penende van dat hemelſche manende

eeuwich woodt Godsimmers die de waerhept ſel ve/londer welc geenware kenniſle enis walchden ende ombrachten/die principaeiſte ſtucken vande

lere gehadt ſouvehebben.datachtickſo ommoge pc als datmen ſonder tlicht(dat Chriſtus is)lieneft

ſonder waerhept (datmede Chziſtus is)te recht ké nenſoudemoghen.Endebeſluptemitſdien noch evé krachtich/nademaeldie vare leere/oocindenpzincipaelſtenſtucken nieten was bpden Joodtſche kerc

keeñdieſelvenochghelpckewelbpdésBuniſtersſel

bewerdt geſepdtte zijn

Ä een ware kercke

nade ſubſtätie/dermaereémachzin.dzdit mercte ké der LBiniſterste weetédierepnleere/alsweléde Comtiftsbpende ſomtitsbäde warekercke/gesſins

enmachzineenghewismerctekëºande warekercke/maer gheheelöwisövaſt eñöleker lodiegene die de Joödtſchekercke daerby loudehebbé willéké né/dielelbekercke boozeéballchekercke ſoudehebbé moetéoozdelé/nztegéſtaédelpdie warachtighe was.

Eſ wät die Sacra bädé Apoſt. kercke die leerebol ghen/ulerdat nietenmaghéoprecht bpben/daer dteleere vervaſchtisinde ſelbe/ſomogé die Sacra menten ooc evéſowepnich ſekere merctekené zijn/

als die leereſelf/upten wecken pharen aert nennen.

Leitſphiermedeghenoechvanteerte ſturte weten .- : F.

. .

- - -

Ändeerachtichept minerongheanbochtº legges/ jereende

Sacramenten jeretelenenenzin Ende kommende gheen.“ nut0thet

jewetenminhºÄ Deket.

handel alsdat dºerelen weichereerarºº ser Ar-goedthouden jeden volckeleren/die e icz. re Calviniende Belaete nämëtlijckhier DT

jgeerjeenwarehere jécſegge uptdetermin Ä epgé woezdé jmentlºckbebeichte Ä ickblické alDUS.

jeminiſters bekennedat die Joeckche diefozmate weten die er

Ä des geloootssnocºº

penindetwaeſarten

anderApoſtelentifdenage enbpdettoemiche jmede de rechte leerº Dztvuldic

Änderedergelichen Ä Cubſtantie(fa jbeennenemeenºº men) bandendape jennen medeºdat vuihºº

Kevideghelücksºn. Ä maer eé Ä jtghengontsinſehheº geen machten

Ät nºch um Ä -

Ätante Ä ÄÄÄ eſ Äfcherereien Ä jenvandeieeredat Ä vader allen Äre Ädtsendeziºº Chriſtus p Fubltantie bäde ware

niederösetardesgroesse"

warekercke latenblijben. Endemoet nootſakelijck upt dit boozlz ſeggen der 99iniſteren ſelbe/beſloten

werden.dat die Rokercke alshebbédenoch die prin cipaelfte ſtucken vande wareleere/lo voel een Ware

kercke ſyna die ſubſtantie/asde Joodtlchekercke" Culcke pºincipale ſtucken (ſo geblecken is)niet ge hadt hebbende tentijden Chriſti Jhelu/hoewelge defoxmeert. Muzijn der LMBiniſterenkercken een ſel b? kerckemetten Ro, kercke.ofſp zyntnz lp lpnniet

mette Rokerckeeëſelvé kercke want dat eenisen mach geetweezijl/effen mach daerooc gheé twiſte in coméſo läge die eenichz blijft.ſeker indien der 99i

niſteré kerckéeëvarenmetten Rokercke/datiseen ſelbeding ſo molté dieſelbegherefozmeerde kercken (lo ſplipdédeharenoemé)ooczijndzſelbe/dz ſp leg gende Ro. kerckete voefé/datiskercké Antichziſti. Dit lullé (pnzleggéeüblpct daerödatlp nz enzin een kerckemet die Ro. kercke. Zo (plupden 99ini

ſters hier ſoudé willéſegghé:onlekerckézin eémet te Ko. kercke nader ſubſtantié/maernznaderfozmé ſo moeten (pluyden oockleggen/dateen ſelbe ding endeeen ëenigheſubſtantieteffens mach zijn ghede kozmeertefioock gherefoxmeert. dat waer ghelepdt/ een ſelbedingmachteffens zijn ſchoonende leelijck/ heetendecout/goedtende quaedt/lichtendeduplter. Dit en mach niet zijn. So moeten dele LPiniſteren

danhaerkerckeneen anderſubſtantiegebendan die UR0. kercke/ende mitldiëhouden dat Chriſtusthooft ende debzupdegom vande warekezcke/teffens mach

hebbentwee verſchepden lichamenende twee ver ſchepden bzupden/vande voelcke deen leelijck ende ghedekozmeert; maerdander ſchoon ß

F sÄ

TY .

IOS

meert pdz waerin Chzilksee dubbelde echt eſ een

dubbeltlichäé verliert. wie mach dz ghelové? Js dz nz opentlicktegé die gätſe ſchzifture?moeterooc nz

noothpc alſulcrupt volgé?moethet ſeggeic noch/niet "tootliic volgéupt (ulckvoozgačdeleggé der N9iniſte rélelve/dz de Ro.kercke medeeé vare/doch ghede formeerde kercke ſp/endedat der LMBiniſterenkercke eé Valſche kercke löder ſubſtätie ſp/te boeten inden

ſchijneégerefoxmeeede/maerinder waerhzeévelêtlole efi ſchaduwelijckekercke?ende ſoudé ſo hebben

te weeten die R. Catholické de ſubſtantieväeen Warekercke maerlöder fozme/cü die ſich gerefox meertnoeméeë fozme vanoe ware kercke föderlub ſtätte Pet blpctdan nz alleédat der 99iniſteréghe

ſteldemercteké geévaſtemerctekéenis/maerooc(dz miinpzincipale voozſtel vwas aenTilium) dat ulcke gherefozmeerdekercken geenkerken enzin. CWelc heteenige ſtucisdaertoemijnvoozſtel bande Juſti ficatie/ pzedeſtinatie ende ketterdoden (00ck nae LXI. maels vandezendinghe)ſtrecte.

Hier beganſich Arent Coznelilzte ontletten/bloo ſende voangente gecrijgen/eenvzeemt gelaetaente -

nemenende welliendedathyupt zijn ſelfs ſtricken ſich nieten conde ontwerren en VC02ts gantſelijcke teverſtommen:ſondervootseeneenich woodt bä den gantlévoomiddagemeertotmytelpzeké. daer nam Danderclock(dienoptvoodenvolcke indepen neen hadde geſpzoken) het wooºdt aen ſich/ die al denckende/hoeſtende endebzemmende nu wat inde

pennelpzack/danwatvzaech.de/dävedertgeſchze bendedeveranderen endeinſommaſodanige weſé

toondedatelclichtmoehte metcken/dathy -

rº

kcheptaltoos/maer bvelbeel öſchamelhz meer dan zijn Öſtomde medebzocd vermochte voozttebzengé. dit duerde alhompelende cñſtompelčde tot dat de

klockeelfſloech. Doedede Arent Cozneliſz die däc legguge/die Cömiſſarilenſtöden op omte gaen. tch bzaechDehélupdéhoe ickr voozr ſoudehebbé:te veté Ofic V003ks d002ghaen3dfe namé Calbiniende Beſe metgaDershacr leeré ſoude nogénoemédänz.weät

ſo ſp my dznzen voildétoelaten/en dachte icknaden middagenz wederte comé/maer dëhädeldaer bpte

laké. TDie ät wo02.Den mp(Coickvinde indé notulé bp

mpdeſſelvédaechs angetekent)metdepghemétéſeg

# dz

ck héluyder(die den Staté Repzeſenteerdé) cb2l verachte/eſt dachten Culcr den Staten aente

geben.ghpziſt/ſepden ſptotmp/ſoltout geweeſt/dat ghp ons vooydé volcke afgheepſchthebt vertonin

ghe van onlecommiſſte. Coornheert. Daer yadde ick rechttoe/dehandelisdaeraenghelegen/men heeft mytot noch toe die Commiſlieniet willen laten zien/ 00c noch gheen ondertckeninge van Dien/ ick boas ntet leecker vädeſſelbensinhoudenende hadde noch temeeroozlake om die Commilliete voillen lien/na

dienghilupden mp verboodt/tgene mp die Beeren Staten in haren millive aenden 99agiſtraten tot

Haerlemophaddendoen comen tot Lepden/ oock mede dat mp die LMBiniſters ſelkin haer miſlivé had

den toegeleydt/namentlickhet bolghen vande voet

tot Delftendehet handeléende eramineren vä Cal viniende Belefchzifté. Commiſſariſen. darhaddetghy ons binnen der cameren mogen afepſſchen/Cvornhert.

dat hebbe ick ghedaen/oock copie verfocht/ often ininſten ertractautentijck vo01 ſooveelempberoert/ - 3

JN 2

NäCTTLI

no2

maerten mochtmyniet geworden/ niettegenſtaen de die Commiſſie beh000ete ſtaen inthooft vant

Übael/daerghyleoochebtbegönéteſtellé/naernzge

ſtelten hebtghylaeftmymaer een clepn artpkeiten

daerupteiidat wat acÄghpdozſtonspartjdich noemé.Coorn.daermochtick redentoehebbé.cºm.wp en ſullésnzliſdédatghy telckéaldusharägeert.Coor. ſalic dämoeté ſtillwijghendelijdeu E. aenleggétot beblecking mijns namens ſtreckende/ ſo is mphet

ſchepdenupt defenongheſchictenhädelverretbelte. mendzingt mphiertehädelen tegen lupden die hun Op mijn aenſegghen mieten willen partijen Inaken

teghenhaer ſelks ſchzijven Donderclock het woozt nemende ſep.de. ghp Weet Boel dat voy oneens zijn

metu vande merctekenen zijn voydan noch niet u partijeu Coornhert.ghy weet voelneeninde oziginele ſake.ghy weet voel dat ick my over niemants gelobe en votlmeeſter maecken/maeruendeelc/anders dan

ic gelovende/gaerne neben mplijde/Waeromeu wil men mptiet lijden?loudeicpartije zijn van alle die ergens in anders danic gevoele/met wie loudeick geenpartije zijn?bindtmenwelthien menſthé in een

ſtadt dieinalledingenalleen gelovens Commiſſarſen. Woyen willen ditharangeren gheenlins/van ulpdé. Coornhert. enicken voilgeé menſchen totheerenober mijn gelobelpden. Icben in alles van mijn recht ge voeken/menſtelt my aenleggeronbilicke wetten/ick

heble noch algevolcht wat ſoudeickmeermoghen doen? Dondercloc. ghp loudt u ban onsmet Godes Woodtlatenlerenende onderwpſen.Coornhert. Jcen hebbe utot mijn leeermeeſteren in Religionslaken

nietvercoozen/maeralsdiputantennalaſt der Ä ren SOtäte

ro;

ren Staten/met waerheydt wederlproken.tchinr niet anders dandat ghpulaetbeduncken dat ick hier ben gecomen omine V003 alle den bolcke ute doen be

liſdinge mijns gel00fs/mp 0nderdanichlyck van Ute laten onderwijlen/ende alle Datghy my vooz bzockt

innete welgen. 2eenſooniet/ghy doolt/asic Leer meeſters wilkielen omte ghehoozſamen die en ſult ghpiongelupden booz waer geenlins voeſen. Hier op dzeychden mp die Commiſſariſen wederomme metté

Staten.Coornhert, verbiedt mp Calvins ende Bele namen ende leereten0emen/ ick Cältlaten/ 0ock Dit

diſputeren endenaerhups replen UMeeſter Gerrit me liſz. Datſtaetaenu.Coornhert.wel. [Qndttanders niet

envilzijn/ſodenckeicdattedoen/naerhnpstereplé

ende hier nietweder tecomen handelenonderfulcke dzepgemétéeföbekédevetté. Ditgeſchiedeté aété efiaenhozé bäalle débolcke/allo ging icbädaer. Des

nz tegéſtaédeoocdz p99iniſterseñ Com. welcödé öſtaen upt die voozlz mijne openbare verclaringhe dzic niet wederomtediſputerédaerſoude comé/ooek mede(Coickniet entwiffele)dat lp welvoiſten dat ick omtrenthalf.bure twee almetter ſchupten afgebaré

wasna 19aerlem:Somaectemênocheé vergeekſche romſte terplaetſendaer die diputatieok(omrechtte leggen) die inquilite väs begonnen geweeft, men wächtena mijn colnſte ſomen ſich geliet/ ende men

fédeommy inminélogeméte/oaerſp welwiſté(ſo ic leker gelobe)datic daenieten was/endedit alles om eenélchintemakéalsokick bluchtichende metſchä dehetveldthadde verlatenditmocht noch eenigen gelookwaerdigen ſchifn gehadt hebben undienickop

Irent Coznelilzleggé/ashpopminſeggé/Caopent -

52 3

lijc ber

,"- - - - -

194

lie berſtötwaregeweet:maer watſchin vä waer heptmoehtucrhebbéndéogé endeozé Tiegeltëhad den daſ Arent Cozneiiſz mizil als upt nijn/op zijn vooz.deel geDzongen hebbende dooz den Commiſſari

ſen/allo unden eerſte aengreep dacr wp recht tegen malcanderen ſtieten/terneder vielintvoetſätplächt dan die verwinner voo! deuöverwönen ooc te vltich

ten? Dfis hyniet overwoönen die met zijn epgen Twaerdt okte reden opten kop gellagen wertende gants verſtommet? Ofheeftalle tvolc niet geſien cf gehooztdat ArenrCozaeliſoon niet Wetendc minre Dente beantwoozden verſtom.de/cudedien boozmid

dage vanomtrenthalk uure tienenak daer na voozt

totelkvuren toe ſtock-ſtille Tweech: Ofhebbeit debe

kentenſlevandit verſtommen ok ſtille zwiigen van IrétCoznelſznietbp mp/geſchºeven bpdonderclocs epgen hantendebyhem Donderclock oock by Aerent

Counelilz bepde (elf geondertekent? WDie hieraen twifelt die conebpmieñick alle heln tooné. end2 Dät ſolide Uoch 990z nup -

-- -

Äloopen heten. . . .

LXII. .

Liebe wathaddeick doch meer tot Lepdente doenc?

Baddeicknzonwederlpzeckelic bewelétgeneickvä

aëbegiºn sozgenomé hadde? vzaechtmé Wat dit was da die Kercken,welckerLeerares CalvinieñBeſelcerin gevoorgoethouden,ende die den volcke leerendeal hiervoor

intxj Artürke ſet)gheenware kercken enzjn Dit was

minvootſteaé Tiüeüdithaddeick nu beweéte? gédeſetwegPiniſteré: watreſteerdewp meertedoé? teverwachten nieuwe onbillicke voetten vande Cö

millartpartijdich rappot der Cömillari.okoozlokvá Heinsgen Voogthalen Calvijus eñBele ant OM

doo

IO5

- -

doozdienderlelber onboarachtichepttebewiſſé Lºit was mpbpDentweminiſtersonder hareepgen han den voel toegelept/maer Dit was IUp Dooz Commiſſa

riſenpartijdelijc afgeſept/ende Diten mocht ick met geenredente verwerben verhopen.vwät mochtick dä Daer tot Leyden Ineer g0ets berWachten on Uptte

richten?nietato0s/ wie ditmetonpartijdigen ooten wiloszdelen/enlal/mepnick/ mp meſpzijſen maer wegzoot rechtgevenmoeten (ſoudeick mepnen) dz ick by ſchickinge Godes volcomentlifck volbzacht hebbendetgeneick totlepdrnom voas gecomenende niet Liende middel 0m pet bzuchtbaers meer upt te

rechten/naopenbare verclaringevoozalle den volcke dat ick wech ging ſonder mepning van wederte co

men/wederomme van Leydenna Haerlem benge baren. –-

LXIII.

Äckmepneimmers elck lichtean bedencken dat dietweminiſterengeenlins gelatenenſouden hebbé den roxm-tromp?tteblaſen ende alle delenhandel in dzuckte geben totmijnder ſchandenende henlupder eere:indien lifeenigen verwe van vaerhept hadden

weten intlichttebzengen tot bewiis van fulc mijn fchandelijc wechlopen van Leyden:als mpdoo: hen tupdernadichten achterrugge wel onwarachtelick endeonſchamelijc nageſtroptis geweeſt. LN9aer ſoo berde ſcheeletdatſpſuler dooz den druckupt tegevê onderſtaen ſouDen hebben/datter contrarien mp Vä

boegé den Gerê Statëeenich verbodt/icken veet nu niet epgétlifc wat/väpetinſulcrdzucktegeven ver

bodenisgeweeſtdoo den overheytvan Haerlemeñ ditopten rriijder maent Apzllis voozlz van welck *

ver

zo6

–

Fr.

berbodeickcopie autentickeeplchtemaeren mochte mp niet gewozden/miettegenſtaendebpd overheyt ban 9aerlem deſhalbéterugge Wäs geſchreven aë

den 2.9.Staten van Bollant. Liebe wattekëwas oocdattevan een groote Victorie der LWBiniſteré te

genmybehaelt tot Leyden?wie/nietpuer gec/mach Dat geloben?alhoe Woelicut niet gehouden en Was

Culcken blinden verbodt op hoge ſtraf/ daeraf mp copye gewepghert werde teachterbogen/ende dt noch temin/ overnits ick tlelve nietminder onbe h00zlifcen mochte achten Danofeenige oberhept een repſende man berbootophogerltraf ſich te berveré

tegenmoozders die hem op wegen ſoude anranden/ geMerct alle bz9me lupden haer namen niet minder

maermeerder achten danhaerleven: So hebbe ick nochtans nubpnabijfiaren langlulck mp vergeten ende epgentliconbekenden verbodt gehoozſaemtter

liefdenbande gemeyne ende oockmijn epgen ruſte/ mpop die vaerhept verlatende velcr lancſame gäg Den ſnellen logen gewoone is teachterhalen/ oock berhopendedat die logen hem (elf doodt lopen ende verdvoijnenſoude. 99aer Liende nu die partidtchept ende bitterhept ſo bele nochtevermogenooc in eenie getonrecht achtbareperſonen in Staté voeſende ef gelove hebbende/dat deen achter rugghe in waer ſchappenende anders ja oockdien onvarächtighen PLambert Dansum indzuck die verlukte ende verlle

tenloghenvernieuwen endeweder ophaiendozven/ heektmpdfe nootgedzongen den aert van ſodanighe

voozleckende ende achter crabbendekattenende ber

keerde geleerdeteontdecké/die opébare logétaeleés Metopenbare WaerhZ Onder 0ge te -

nºÄ trºdeWettige

107,

wettige ende geoozlookde middelen ſulckß faemro

verſcheendenamenchen.de/ckelogenachtgenach terclapte ſchandente maken. . . . . . Datickoock niet haltelijck totdete mijnealder upterſtenoodtweeren bengecoméis elekenvanden ALeſers(ſoic achte)niet verborgen/die maer van die

lachterlickelpotlickendebitterfaemroverien deſer ſaeckenhalvenachtermiſnrugghe bp mine voozlz quaedt-willigen over die geheele Mederlanden ghe Laepdtvernomen hebben. - - -

7 .

:. - - -

. .»

- -

. . .

. ..

- Coſtbelupf. 3:3:

M/M En heeft uyt’tgene hiervoor meteé IV vuldiger waerheyt verhaeltis, mögé ſien,hoe

Ä len Ä rſakebuytémin

opſet getrocken ben geweeſttöt die openba re diſputatie:oochoemeeſterlic, hoe Inquiſi toorlijc, eñhoeonbehoorlijc detwe Delfſche

Predicanten doort misbruycvande autoriteyt der Cömiſſariſë (nietópartijdich geweeſtzijn de)tegen myhebben gehandelt: Inſgelijcxhoe dietwe Predicantenbuytenallemijnen hope,

alleenlijckdoor Godtlijckbeſtier gheract zijn inde hooftſake mijns voornemens, haer ſelf daerinne verſtrickté,ende beſchaemden: ſulcx

dat Arnoldus niet mogende wederſprecken

mijnbewijsuytzijneygen woorden, vandat –– O haer-luyder -

d-.-s

Yos

haer-luyder is dan deRoomſche, jageen Kerckenade ſubſtantie, maeralleenlijk nadenſchijn,opentlijckdaer-inne verſtomde. Wangelijcke isvoorbetoont, hoedat ick niet hooréde dan onbeſcheydelijcke dreygementé, ooc vol-bracht hebbende 'tgheen daaromick

tot Leyden was

Ä , ende nietziende

middelom eenighee voorder vruchtte doen, weder na Haarlemben vertrocken: nadatick -

intſcheydé uyt de Vergaderinge ten an-hooré van den Magiſtraat tot Leyden, vande Com

miſſarizen ende vanmenig Hondert Mannen –

openbaarlick hadde verklaart dat ick --

- -

- -L––---1–– – – I – – –

nieten dachtweder tekomen,“ - - - - - - -. . . . . . . . .

EYNDE Des BOECKX

: :

- r

. - -

: ---

- -

- »

-“ “-

noy

Vande -

Zendinge der Predicanten

P2deÄRoomlche kerckenieteenszifnde/ henal

dedzie uptterlifcke Ghemeenten/ met

toostegenharepertiſen op de 9eplige EDchzif tuereberoepen/ende arbeyden daermedetegeneick anderen / als 00cktegen De R00mſche Kercke /hun

lupder reſpectivcmepningetebevoijzen ende ſtaands tehouden alſtrechtis/zo iſt oock voelbillickeñrecht/ datzifinden gzoot-wichtigenhandel der Zendinghe nietnaghoet-duncken des menſchelifcken vernufts/ maer vangeliſcke alleen naer 't getupchnille der Hep liger Chzifturen handelen. “ Seleleerdtons/dat niemant/als Leraer/en mach

leeren benige Gemepnten/zondezdaartoewettelick gelohdete zijn van Gode: Uan hetonderlinge Chzt ſtelijckbermanen/upt de boet der naturen (willende

datmen een anderdoe/ſo0iegelickbegeerdthemſela vegedaante werden)gheſchiedefizonder autozitept/ enis gheen queſtie/ vant elck meer dan andere be gaeft zijnde/zulcrztinen naeſten ſchuldich is/datis meer dangheoozloft/als hetmaertoe-gaet/ ghelijck deen Scholier den anderë intaf-vweſen des School Meeſters 6nder Wiſſt.

Uandevoozlz wettighelendinghemoet ghevoiſle -

Zekerhept zijn/nfetalleen bpden PLeerar/maer voc

bpdeghene die gheleert worden: die zouden anders zonderonderſcheptzoo lichteliſceenéblindé Lepdtl

man/eenbalſch okzelkloopendêP zoopheet/een En ghel-ſchpnende Satan/efieenen diek/jaeen Hſchetl

renden wolk/alseenrecht-ziender/waer Propheet/

goeden Gheeſt/okherder/ blindelingnae volghen. TOt “,

TIQ ,

Tot voothoedinghe ban't welcke die ghetrouwe menſch-lieveñGodtonsdoogaens/zooiñdenouden Teſtammte dooz zijne Dzopheten als inden nieuwen döoz Chziſtum onzen Meereende SDaligmakerzelve/ ſo heel ernſtliick waerſchout: 't voelck voowaarte vergeefsſoude lijn/ſode ſchapen mieten behoekden

ſekertevoeten wiensſtenmelpnavolgen zullen, r

Saertoeheeftons de lozgvildige GGTBT infin Peplige SDchziftucre uptghebeelt/de Wpſeende mate : nierehoe hij Sendtende oock waartoe.

Demanierevan het Senden GDDTS istwe teweten/londer middel/sf dooz middel: eñ

dat tötvierlaken/namelijck 1 Omeen ſichtba re Kerckete ſtichten/als L90pſes. 2 Terefozmie

ren als Elias. 3 Cevernieuwé als De Heere Czi ſtusmetzine Apoſtelen. 4 Ende beoztstetelen/ als der Apoſtelen nae-bolghersahedaen hebben, „.

In welckeeerſtedzievoozlz Sendingen/nament lijck LWBoplis/Elietende Chuſtmetzjne Jongheré/

menbepeurt.de wpſeban Sendinge dieſender mid delghelchiedt/alloodievangeenen menſchen/maer van Godealleen Gelonden ſtingheweelt. LBaerin

devierdelietmendemaniere van Sendunge / dooz

middelban menſchengeſchiedende/ als in 99athia/ Timotheo/ Tito/enbemeer andere ghelchied is.

Ende ſtaethierteletten/datin bepdedemanieren

ban ſendinghe merkelticke verlekerthept vooz den menſchen isghelegen/alfogde Sendingeto deerſte Dzieghelchiedemet wonderdaden/endede Sendins getothet vierde dooz een Kercke/aen welksopzech

ticheptniemandtmetrechtenmoehtetwifkelen... Soonz die Leeraren der voozſz Dziempterliicke -

Ghemepnten

Gemepntendkiemantban hunlupdenzfnghelonden van GDDE (ondermºddel ſo mach deom-lichtige Leerlungna'tgebzupck GADIDES /inde Beplighe Schriftgetupcht / henlupden wetteltjckak-epſſchen

wonder-daden tot getupchnille ende verlekerthept (voozlich) van henlupder Sendinge. 99aerbermo

ghen ſi dit niet ſo epſtmen hen rechtelijck akbewig dat(ijlupden D00z middel lijn Geſ0n0en. LXm dit ted0en shen n00dichte bewpſen/dat.de

Kercke daerafliſ ſin geſondende ware kercke (5LD 2EED ſpende geblevents/londer vervallen telpn/

vander Apoſtelen Kerckeaf (aen welcker opzechtic

hzmennet entwickelt) totopdele henlupder kerc ze t02.

- ,

zeitbermogen (pſo wepnich als dooz 99iraculen: ſo blpckt dandatſpväELDDE noch met noch dooz middel/ende midſdien oock geenlinsenſijn Ghelon Den/maer van(elfs tredenende loopen in delé Pep ligendienſt onder den ſchpn nochtans van Geſondé telijn/'t welckmen immersntet rechten machooz delen / als weſeñteghen die heplighe Schritt /die ſulcr ſo0 ſwaerlick berilpt.

9eurliedermepningte ſijn/dat de lienlicke kercke ſcdert den tit der Apoſtelen jammertifck verwoeſt/

bervallen/ende verdozvenis geweeſt/entsnettege looven dat ztjzullen 0ntkennen / de Wple zulcv Upt

heurliederepghendocnis blickende: want waertoe zoudedienen zoödanighenbergheekſchen werc/dat men wederomme Coude willen opzechten/dat nieten

isvervallen. Eülaet nulien vieleveder opgerecht

heeftoffgherefozmeert. Hegghenzij/wplupden/zo epſchtmenghelooſlijcke bljck van heurlieder ºÄ Lg A -

112

bebelom indeletpden zulcrtedoé als Elyas inzpne tpdendedebipckenditvezmogen zyn niet. LABaerſeg *gen zy dat de Kercke haer zelven op-gerecht endege reformeertheeft/zooſeggézp watdaermen inde Hep lighe Schrift geenErempel ak en heeft/endezpiiedé -0m nu zulcrted0en geen bebelinde heylighe Schzift en hebben ophen-lieden ende defe tpden lupdefi. Weat

verſekerthept mach daniemandt hebben/dat zulcke Gereformeerde eñop-gerichte Kerckede waer kerc ke3p? 99achmen des nietzeker 3pn/hoe machmëſe

ker pndatzplupdévaneenwaere kerckeokgemeyn

# Äs /endemidtſdien wetteltjckzijn Ghe ONDLIN. *

LWBaerlaetons noch alnemen/of eenighe Kercke haez ſelven mochte Refozmeren of wedez-Dprechten/

ſovaegtmenhoedatgheſchietis/ſonderokdoo: een MLeeraer eü Predicatie/ ſeggen ſij ſonderlo v?aegt

men wat ſekerhept plupdenmeermogen geben./dat Culckheurtamen-loopenende vergaderen/meer ſal maken een ware bergaderinge der Lidtmaten Chzt ſti/een ware kcecke Chziſti/ende Gemepnte GAD

DESD/dan hettelamen-loopen der LWBoniken vooz

maesheeftghedaan: wat magmer anders akoozde len (nadiendaaz geenerpzes bevel GADDEED enis/

oockgheen Shelonden Leeraer) dandathenlupder bergaderinge oock geſchietuptepgen goet-Duncken als een nieuwe 9,90nickerije?

99aar ſeggenſijdathetis geſchiedtdoozeen Lee raerende Predicatie/ ſo braeghtmen noch wie deſé Leeraer heeft Ghelonden. Segghen (p de tercke/ lobzaeghtmen boozder: Boe mach heteen [ienlpcke

Liercke ſpn gheveeſt vooz haer

ºtº # Ochſer

I 13

Dochter is immezs niet boozhaar MPoedez/ noch de WKercke booz de Pzedicatie/ was hetdoe noch gheen WKercke/hoem0cht ſpeenich Leeraer Senden? Ende oftment noch aleen zercke Wolldendemet/ hoe ſalmen ſeker moghen Weten / dar het die ware

Kercke was? Was het geë Ware kercke/Coen mochz ſpoockniet wettelpck SDenden. Dele ende meer andere redenen / pnoirlaeck

van hetniettoe-ſtemmendat lilupden

indele wichtigeſakehandelenna de Peplighe Schrift/ ende Dat zif-lupden ban (5AD 2DG

Ghelonden zouden 3Pn/ omeen Ghemepnte te Leeren als met authozitept ende upt

GDDEL) bebelen. I6o8 (9 S.

-9

--.-

- --

-----

- --

- - -«

. -

- -

--/» -

------

----

-»

---

* -

--..

-- -

"--

---

» -4 --

----

---

*e«.-. -

-«T

--s> ---

---

-- ---

---

“---

* -

---

-----

-E.

-„“---

----

-« -

--*

---

--------*---A--- -- -

n.-“---

------------

--z-

-------*---

--- --- -----, -----

-„- ----

.--- -“t--

---

-»

-«--

".-

*-**--

-------

---

---»--

---