Johann Valentin Andreae - Civis christianus, sive, Peregrini quondam errantis (Latin), 1619 by gnosisclassics

Over dit boek Dit is een digitale kopie van een boek dat al generaties lang op bibliotheekplanken heeft gestaan, maar nu zorgvuldig is gescand door Google. Dat doen we omdat we alle boeken ter wereld online beschikbaar willen maken. Dit boek is zo oud dat het auteursrecht erop is verlopen, zodat het boek nu deel uitmaakt van het publieke domein. Een boek dat tot het publieke domein behoort, is een boek dat nooit onder het auteursrecht is gevallen, of waarvan de wettelijke auteursrechttermijn is verlopen. Het kan per land verschillen of een boek tot het publieke domein behoort. Boeken in het publieke domein zijn een stem uit het verleden. Ze vormen een bron van geschiedenis, cultuur en kennis die anders moeilijk te verkrijgen zou zijn. Aantekeningen, opmerkingen en andere kanttekeningen die in het origineel stonden, worden weergegeven in dit bestand, als herinnering aan de lange reis die het boek heeft gemaakt van uitgever naar bibliotheek, en uiteindelijk naar u. Richtlijnen voor gebruik Google werkt samen met bibliotheken om materiaal uit het publieke domein te digitaliseren, zodat het voor iedereen beschikbaar wordt. Boeken uit het publieke domein behoren toe aan het publiek; wij bewaren ze alleen. Dit is echter een kostbaar proces. Om deze dienst te kunnen blijven leveren, hebben we maatregelen genomen om misbruik door commerciële partijen te voorkomen, zoals het plaatsen van technische beperkingen op automatisch zoeken. Verder vragen we u het volgende: + Gebruik de bestanden alleen voor niet-commerciële doeleinden We hebben Zoeken naar boeken met Google ontworpen voor gebruik door individuen. We vragen u deze bestanden alleen te gebruiken voor persoonlijke en niet-commerciële doeleinden. + Voer geen geautomatiseerde zoekopdrachten uit Stuur geen geautomatiseerde zoekopdrachten naar het systeem van Google. Als u onderzoek doet naar computervertalingen, optische tekenherkenning of andere wetenschapsgebieden waarbij u toegang nodig heeft tot grote hoeveelheden tekst, kunt u contact met ons opnemen. We raden u aan hiervoor materiaal uit het publieke domein te gebruiken, en kunnen u misschien hiermee van dienst zijn. + Laat de eigendomsverklaring staan Het “watermerk” van Google dat u onder aan elk bestand ziet, dient om mensen informatie over het project te geven, en ze te helpen extra materiaal te vinden met Zoeken naar boeken met Google. Verwijder dit watermerk niet. + Houd u aan de wet Wat u ook doet, houd er rekening mee dat u er zelf verantwoordelijk voor bent dat alles wat u doet legaal is. U kunt er niet van uitgaan dat wanneer een werk beschikbaar lijkt te zijn voor het publieke domein in de Verenigde Staten, het ook publiek domein is voor gebruikers in andere landen. Of er nog auteursrecht op een boek rust, verschilt per land. We kunnen u niet vertellen wat u in uw geval met een bepaald boek mag doen. Neem niet zomaar aan dat u een boek overal ter wereld op allerlei manieren kunt gebruiken, wanneer het eenmaal in Zoeken naar boeken met Google staat. De wettelijke aansprakelijkheid voor auteursrechten is behoorlijk streng. Informatie over Zoeken naar boeken met Google Het doel van Google is om alle informatie wereldwijd toegankelijk en bruikbaar te maken. Zoeken naar boeken met Google helpt lezers boeken uit allerlei landen te ontdekken, en helpt auteurs en uitgevers om een nieuw leespubliek te bereiken. U kunt de volledige tekst van dit boek doorzoeken op het web via http://books.google.com

et CHRISTIA. . - c1

r■s

s I v E

PEREGRINI Quo N. dam errantis reftitu' tiones.

· · -

I.ucae y. v. 7. 'Scitote maioremfore in cælolatitiam o, -

affum fontem, qui redeatadfrugem; quam ` ob momagimtamovem i/fontes, qui vitæ cor reëtione mom egeant. -

A R G E N T o R AT i. ' Sumptibushæredum LAzAa1Zerzwer, - Ammo m, Dc. xix,T •

-r*

-**.

ό λ -

2,4, u * s

------

' • -s 3 — 7 '^ :

Wìro Cbrjfiama mobilitateemi

, nemtiffimo,

D. WILHELMO, à Remchingen,&c. Illuftt, Fr. Witt, Confiliario;fùpremi *, judicijpræfidi;Uracenfiumpfae •

'•

feétofuperiori meri-* ' . - Patramofuo tiffimo, – – – , colemdißimo,

`-.

S* Irtutum Tuaruh Chri

í ftianarum publicafamae, (T£ & laborum Patriæ tot

34 ammos impenfòrum prae- ' Β-^ clara merita, me juffe runt hoc quicquid eft fàcri comamini* ad arbitrium Tuum exaótißimum de -

ferre.Nam cum rarißimapietate Chri ' *ftum ample&arú,& inarruptojudicio '

prepolleas,ha£chriftiana • • -T

v, ' '

f;?*;2. '.

. /

? ' ) -, . ' •

-^ -

•

PR ae F AT 1 o

tiæ & prudentiæ Tuæ debebatur, ut qu4

- fumma laude quondam Magnus Curiæ magifter;numcfupremi Dicafferij Prafes integerrimus audis , eadem à me, cujus cunq,fortù homine CatonisChriftiani momem feras. oro itag,*quam poffum re veremter, cenfuram Tuam mihi megare

;

, nolis , qua fi forteftem, omnes bonos in fententiam & confenfum movebo.Deum precor, ut cum nihil terremum Tuas pro patriafeniles curas adæquet, mercedem crpraemium in Caelis accipias,abuudan tißimum. Vale in Chrifto , decus moftra mobilitatù. ` ;

A. E. E. T.

omnios^quio&ob-

fervantiàcultor

' Joh. Valent. Andreae.

_•*>

T–a-

- -

«-«> (vJ

,- •

%£}<%££}$ i,

J E SI. LI S.

…

Civä.

•

'. . -

N F I N I r i s errorum

ambagibus & viciffitu- ' ginibus circuma&us & fatigátus mifer Peregri nus , cum jam extrema.

quaeque minaretur Labyrinthi Mun daniPrinceps Satan, ropitio Deo mi hi,à quo exieram,reftitutus fum.Namr cufhme alibi quam apud me quaere rem,& extramequodintraerat multis. divagationibus inveftigarem, à Deo, cujus uniushoceft, in Cordis meipe nrtralia revocatus, jam me domieffe,

jam in Patria civem haud ultra pere grinum, liquido, & cum infinito meo

gaudio deprehendi.Hicenimliquebat generis órigo^ex Dei afflatu, corporis fabricaexDeimanu, novaadoptio ex - Dei mifèricordia, nova difciplina ex .-

- A„ T

^* - -

^ ,

C 1v Is

Dei praefentia,fcilicetDeimaeeffe,non hujus Mundi,innotuit. Itaque nono

FuseratDeá& divina aliaalibi, quam inpe&orisfàcrario quaerere, interro-, gare atque audire, qui minutum no

\ *

ítrum mundum ea fàpientiâ difpofuit, \ & ditavit, ut Maximum illum ad um ;

guemreprefèntet,neque admirando rum minuspoffideat.Hicnamque Dei opificiuminibreviarium aliquòd con tra&um Cœli terræque motiones,vi res, vices, maximè vero concertatio nes,& C H R 1 s r 1 conciliatoris inter

ventum exprimit,achominem qui Sm , » ov i T infinita rerum pulcherrima

rum contemplatione adimplet , utin centro fuo ofíinium rerum cócurfum,

omnem etiam egreffumintueatur, ut omninodolendüm fittantam humani

generis multitudinemfuiignatam ob ambulare, &nontam occultatam tam

pretiofàm machinam,quamobrutam, impeditam, inquinatam & ærugino fàmicircumferré, cui nefcioanadmo nitor defit, certè eamultorumfurditas

& cœcitaseft,quae nullis clamoribus, nullis \

_i , T– â

CH R 1 sr I AN us. .

1 , nullisάemonftrationibusfuperaripo£. fit.quidquidejus eft,ego quidviderim

1 : & audiverim verè & fimpliciter reci , tãdo,quodinmereoepi, bona&Chri

». - ftianafide exoluam. … f - … DumetiamnumàSatanæ ministre

* * mo & totus ftupeo, voxà tergojincla

matpenetrantior,& vitalior SuR o s,

: *

quae mefimulin pedes veluterexit,& novoroboreanimavit:cumq;circum

, , fpicerem iterum inclamat VE n 1 , ac

mox cum haefitarem R Ε τ R o ait, ac metotum invertit & avertit, fiveve

1 ' riùsintrovertit. Hicfub dubialuce am

guftiffimum aliquod fàcrarium appa

fet,humilisformae,oftioloar&o, non.

,, ' nifi perirnas exiguum, atq;tenebrico

fumlumenadmittens, quocum pene i - traffem,primum oculicàligarunt,poft eapaulatimvifuemergente,variavir tutumfimulacrafemiIexefa,rudispi &uræ &fculpturæ apparebant,fàpien tiae

ÉÉÉÉÉ fortitu

dinis,prudentiæ,& fimiliú,quæ mem bris plarumάue mutilata, & vaftatio

nealiqua

E: •

, '

erant. Vi 4

•

* *

_ C1 v 1 s

•

debam etiam machinæ cujusdäfphae ricæ diffolutasrotas & circulos,varia- .

ÉÉÉ

rumάuearmillarum ,&a xium, denticulorumq; difperfionem,. —

ingeniofiquondam operis feliquias& . fragmentâ, quæ nemio artifex iterum. ' geftitueret.Sedetiam alas deplumatas, ' fca'as comminutäs, trochleâs diffiffàs- ' intuebar, infignisalicujusfedirritico

natus veftigia, quae omnia fine inter prete plurimum confufionis adfere

bant.Itaegovelut in fcrutarioforo tot rerum inütilium & corruptarum fpe cies & formas admirabar,nefcius o-

mnino quo fine hæc abfurda conge- , ries coalüiffet. Nectamen hiclocu§ut:

Mundi nupercameræ fœtebat,fedfua- ! ve quid &gratum redolebat,nechor rebâtetiam,fèd animabatpotius,&be.

nefperarejubebat,ita nulla meafolici tudinefecurus variaspi&uras contem *

plor,& quid me monitor meus, porro velit, maxima con

fidentia expe -

—

J-~,

-^ ,

€hri

-*-*

……** **g

_—

me*

CHR 1 sr 1 A N us. •

II.

' ,

O ' ',

' '

, 9. .

Chriffur.

ineffábilem lucem, quae fubitô apparuit! demittebat enim fe J

quidam per fàcrarijfornicem humana quidem figura,carne,membrisque no

bis undique fimilis, claritate tamen s planiffime Deus , qui cum totus re fplenderet, fàcrariumlongealiolumi

neilluftravit,& quæ me ha&enus í -

bantaperuit, & revelavit. Hic virtu tum imaginesvelut puriffima cryftal Ius relucébant,& admirabili artificio nitebant,imo& moveri, ac viverein

cipiebant,necmutilum quiderat reli quij oraniaintegerrimaconfpicieban

tur.Ita& fphæricicirculi inauguftiffi mum horólogium redibant,cujus mo tiones hoc univerfüm ftupenda æmu

latione exprimebant,& regiminis Di , viniideam fefèrebant, neq;fupererat quicquam cujus non perfeétio,& evi

dentiffimus ufüsproftaret,utadeffè o mnia,deeffe nihilfatendumfuerit.Ipfe veròTheanthropus ens; ftolaanai 5, * /

C1v1s

;

* *

&us,librum fecum adferebat,& cra

cem quibus fciendi, agendique regu

lam fànciret, quæ tantò faciliüs homi miallubefceret,quantò minùsille mole Mundilegum volumina,haec pondere Mundi onerum trabes adæquabant,

'£dpueri manu utraque traétabilia e ränt.Facies ututlucidiffima, humanos

tamen oculosadmittebat, necterrebat fedrecreabat;atque omnino M E R u M.

a MoRE M fpirabat , & nunquam in

Mundo vifàm facilitatem, exhibebat, ut tum demum erubefcens deprehen derim,huncillum Mundi contrarium,

ihunc Mundo oppofitum effe, quem. hic mihi totinjufiisgravatum,exófum .reddere,totineptiarüm accufàtum, ri-. diculum facere,tantæ aufteritatisinfi

mulatum,fugiendum&vitandum pes fùadere neqüiter voluerit. Is igiturle . nitasip{â, manfuetudo ipfà, clementia , ` , ip(à ficme alloquebatur? , … Veniftitandem miFili,& Frater,ut quæ ex me dudum audivifti,aliquando. faceres. nam cùinfiniti nomen meum

agnofcant,&profiteantur, pauciffimi admo •

CHR 1 sr 1 A nus.

• ■*

admodum exprimunt.Chriftianimul. ' ' ' tifunt,Chriftoferi pauci, Evangelio.

phori multigcrucigeri pauci, quodita Mundo

ÉÉÉ eft, fàtis effe^fcire !

- ! '.

quidvoluerim,Itaqueteample&or,&

exofculor,atq; mihi devincio,utpoft. hac& apparentem videas & loquen

temaudias:& docentem excipias&fa ^ cientem imiteris: & monftrantemat.

tendas,& præeuntemimiteris:&fua

dentem o6ferves, & imperantem fe

quaris:& agentem intuearis&patien 'tem aemuleris:&facilem ames,&duv.

rum feras:fcilicet nec librum meum *. -

- - fine cruce, nec crucem meam fine li

bro, five do&rinam meam fineexem

^ plo& vitapoffideas,acinfolubilicha

yitatù vinculomihialligeris,cujustibi hicimmenfus eritfru&us,utpoftinfa ' miam honores, poft doloremgaudia,

poft labores quietem, poft indigen tiam fempiterhos thefàuirds aevitérnâ , pqffideas. Simulque Chrißus dexte

' famfuam porrigit,acarreptâ meâdivi norore metotum irrigat,ablutumque, & cœlicâ mannàrefe&um Suum égè, .

6 . '

13.

C1vIs

. a

nominari , & manere jubet, cui ego non ut in Mundo quondam trepidans,. fed filialifiducia lætus: Sume metibi. Iefu rex meus, & Mundoeripe,dicquid

velis,& dautpoffim: jube quodyelis, & daut paream:impone quodvelis,&

da ut feram,exerceütvelis,& dautfu£. }

ficiam , da quod jubes, &jube quod ' vis; nihil ego ero;utturomniafis. dum. hæc loquor,quod anguftum hucusque:

* erat fácellum,in auguftiffimü fe tem plum multisatriis diftinétum dilatat& ;

hujus univeifi, ampliffimam imagi . wein exhibet..

, ^

fI I. ·

Philamtropia;

. - '

\ Buno effe, & ad unum omnia, , A-templi hujus redire, facile fuit: intelligere: nam ut ab Herculis ore:

quondam pependiffè ingentem mul- , -

titudinem ajunt, ita minutis cathenis; '

univerfumgenushumanum cordi Di . vino connékum hic confpiciebatur.. Hoc enim illud Mifèricordiæ centrum

«ft, quodab omnibus feculis Agnumru Pafcha-

;

_V Y

CHR 1 s rr A N us.

13:

Pafchalé* expiandis Adami deli&is.

»*

deftinavit,hoc clemeiitiffimum confi. ,… | … lium , quod fideles oamesingratiam.

, £ecipit,hoccharitatis iaftigium, quod fefefponte ad res demirtii, & accom

modât, hoc fàpientißimum judicium,.

- qiiod inter dignos & indignos difcri ' ' minat. Itaquépeáus f)eiinfinitae vit • -tutis Magnes mihi vitiis rft,<iii Chrißt.

■

fàcratos ömnes fidei acujas ; sperim- ' fitosad fé trahebatea parte,quafèfè

àcrolapidiaffricarunt, & p, jp*!:ba-. quodà Mundiconta&u & contagione , erat. Unde & omnium eadem dire • . &tio, idem ejusdéplagæ intuitus, quod

non finguli capitis fuidelirium feque rentur,fed arcanomotoreregerentura omnes,&adunum finem obverteren-tur.ita etiam mönaturaliter moveban

tur, alioquin deorfümlapfüri, quodin mundo quotidianum eß,fed füperna turaliter;utjamaliudvellent quàm vo lunt, aliudque poffent, quam poffunt, dile&ioais fcilicet Divfhae béneficio. -

, - Nam quem amoris fàcri affe&us tra kiit,vixfeipfum capittantumabeft,ut: -

, A.

*-*

' ^ .

—

• -

I •

C'I w I s

vel fibi,vel aliis poffit fa&orum fuo

riiinrationemreddere, fed potiusob

fequio eo afcendit, ubi rati$$itatio ' caroquodjubeat, ném omnem fuperet. Ita nihilhabe:. fuadeat, petat, nihil etiam quodglorietgt;9mniaejiis funt, !

qui inéomprehenfibili ardore huma iiumgenus dilexit,&adferevocavit. Dùm hæcintueor,video multorum

cathenulas diffumpi, atq; fummo Phi

iamtropiae doloreiâfieri. Nam figuis cun&antius ibat,authamis mundanis implicabatur, automnino detre&abat

obfequium , folvebantur unionis Chriítianæ articuli. itaque autinPf9 fuhdum praecipitabantur,aut hærebát

aliquandiuin futo,aut£magna interval

lorélinquebantur, fedomnino aliqui denuo conne&ebantur. Ea enim Dei

natura eft, utneminem negligat, ne minemabijciat,nifiipfefefè,acfuccu* rendi,revocantique pertinaciter recal citret. hoc enim unùmànobis exigit,

ut sequamur,caeteraipfecurabit,&vel

äää viæ inportuin optimusNau -

erus deducet.Facilèitaquefitnos cæ *

cos, , …

^ ›

. CH RI s τ I AN us.

, 15

'cos, furdos , & mutos Mundo videri, , cumnecDeüs nos nimis oculatos, au

ritos,& Ioquaculos velit,fedfàlutis iter , humili potius obfequio,quam cüriofo examineconftet.Id etiamilonge tutiuis Deo quam Mundo præftatur, ut qui

ftatusàrcananulla habet,quibusignari & aliud agentes ferviremius, fed uno „Charitatisarcano omnia comple&itur, ut nos aliquando nobis ereptos , fibi

fervet&tfadat, ac è Mundo edu&os jncoelum colligat. Quod immenfum beneficium,mirumeftpaucioresChri ftianosaeftimare,acfèopos alios, alios finesquam Coelum dum temporis hu

jusufiirafuppetitfivepotius captivita tis dimenfumi,refpicere,cump6tius re li&o mundanis mundo,terrenisterra, vanis vanitate, mortalibus morte, ad

noftram vocationem , quæ ad coelos invitat,trahit,& ftimulat, àprimisan* nisadultimum usque deliriüm, omni nifu & fudoré elaborandum

foret atque elu- . &andum. • • ,.

pivina

•

*. *

16. .

C1vis

I v.bitatio. • . IDivimaimha

„

I H 1 l felicius infelicitate, nihif

-Y ignorantiafàpientius,nihil pau pertaté opulentiuseffe hicreperi. nam guibus Fortunafavet,& Mercurius ac -_

fluto propitijfunt,miferrimè habent, quod opinione opplentur , veri nihil u 6mninóhabent.Itaqueisdemum Deo accommoduseft,qüiabomniterreno

vacuus, coelum capit. — Nefciendum

ÉÉÉ Deum fciamtis;defipien-thut Deum fàpiamus, indigendum ut Deum poffideamus. Mirum eftnos, tanto molimine ea quærere, actueri, , ,

quæ à Deoarceant&impediant:quod . | quiaMundus non fatetur,imò pótius | adcœlum proficuablaterat , néquior ; eft. Hicalitermihi monftratum, nam

cum innumeram turbamrcófpexiffem adCoelum peregrinantiü, acérrimum.

]

examenadPortaminftitutüvidi,quod. |

fubeüdum finguliserat. nomenim ve- ! ftes tantum excutiebantur,nequidVa aitatisinvolutumlatitaret,&fàrcinulæ -

> difqui

…

CHRrsTI A N us.

17.

gifquirebantur,ne quidprohibitiinef fet,fedquod planèinfolitum, ipfàinte

]

£#, & corevacuabantur, nequidpurülentiDeofedemfuamin uinaret. Quod etfi fine dolore non fiebat,tamenCoelicis medicamentisita

dextrè expediebatur,ut vitam potius

auxiffe, quam minuiffevifum fit. Ac tam in locum olentis liquoris facra flammafübibat, quæ momento homi -nem in alium mütabat. qui jam ipfe mirari incipiebat,qui potuerit húc fœ

tpremferré,ne dum æftimare,tidereq; fuam infàniam, quiinutilibus fàrcinis. corpus onerarit. jucundiffimtim utiq;

fpeâaculum fierimomento quod ÊÊ lùm fèculum hîc impetraret , & rude fubje&umin nobiliffimum quodque

organon mutari. balbos fùperare elo quientiam,opiliones præfiderefìpien tibus, pifcátores convincere phi!ofo hos,idiotas erudire fophifas Tfj}ic, c. àpere infipientiam pugnare imbecil litatem,abundare paupertatem. Operæpretium eft audire quam ja ."

άabündifintquiDeüpoffideat: nam. --

Cun&a -

. , C 1 v 1s

-J

cumfehominesextollant ob comme datas hujus terrae fordes, opinionem, " nomen,fabulas;ritus,formulas& fimi- _ .

!ia crepundia , Theophgri meritoha

bent,'quod de infepárabilibusfuis & aeternum duraturis ópibus glorientur. Itaqueg£i:i£ Mundo,

' .

univerf6caret, qui Deum fcit, facikê

, ;

mundüuniverfumignorat, quiDeum · | uftat,facilèmundümauniverfùmmau-

* feat,quiDeüopponit,facilè mundum

! ;

univerfumfperfiit,qui Deum experi- | : tur, facilè mundum univerfum ridet,

| ;

qui Deum amat, facilè mundum uni- ! , verfüm odit,qui Deum fequitur,facilè , , ; mundum univerfùm derelinquit, qui | & Deumadhibet,facilè múdum univér-

fumfuperat:quodfane tanto magis in- | : {olitunìvideridebet, quodnihiI ejus modi , cujus mundus aeftimationem habet, apparet, fed fimplicia,humilia egentia,obfcura, debiliaά;omniapro ftant, & rifum movere potius , qüam

- minarimundo poffè , condolentiam quam invidiam mereripotius credan tur.Soletenim Mundusnonminus ja -

^ '

&are

i - s ~

, --

:•

. *9

c H R I s τ I AN us.

j &are Deum,coelum,Chriftumi,Evan gelium,fed quae absque mundo,ideß

vanitatis appendiculis effe non po£ funt.utomhinoconftetlarvaseffe,ido

la,fimulacra, quæ externafiguraDivi -riialiquidrepfefentent, intérna maffâ inanitatem impuritatemque prodant. majoris enim opulentiae eft habere Deum,& expe&are cgelum, quam ut caerimoniarüm , confuetudinüm,ali-

, mentorum, titulorumque Mundiin

, digeat:majorisfecuritatiseft, quam cui

addere aliquid, demereveOrbis uni •verfus poffit: majoris vitalitatis eft, • quamhujus univerfiperiodus affligat,

enecet,terminet:majorisamplitudinis

quamuthaec omnisacprægrandis ma- , chinacapiat. '

•,.

· V;

• , •

··

. … ,

•

Emy. v.

NÉ¤ ita Deus fuos hujus 7 mörtalitatislegibuseximit,utni

hil habeant, aut debeant, quodagant, uin potius terræ hujusfcandala & of. -

- -

ÉÉÉÉÉÉ , ut omnivita pro pemo^ .

”. .^

e1v 1s 1® pemodumomnibus difpliceant.Ider gone noceat infigni Privilegio muni

tum eft, quodquädratosfuos optimus Creator

Ä. ,

« ,

ut quocunque ja&tati

femper fibiinfidantiunde qüocünque vertas verum Chriftianum, fempeffi bi fimilis eft, nec minoris arbitratur |

aupertatem,quàm opes, aut majoris ofiores quam infamiam, fidæquali-'

ter bonajüdicat, reétaque, ubicünque

Dei manum & voluntatem agngflit. Nam quæ Mundus fortunæ & infortu- .' nijnomina habet, ille penitus ignorat, f , omniaaufpicata credehs, quae Divino || * juffu fiunt. Sive igitur imperare velis || Chriftianam, five parere,five docere [! five difcere,Siveabundare five carere, ( femper eodem vultuibit, eodem ani- f mi aequilibrioaderit movitenim non ( hujus terrae effe, quodin votis habet, $* 1 ; interea vero velut inter captivos ali- !| -

• ..

qua tædij fallendi ergò ex compofito inftitui, in quibus parumineft, quam fortem accipiat, cü omnia adfpe5fuas cellata, mifiimifint. Neque cérte fieri absque infigniftultitiapöteft,fifelici, , ' … r .

tatem

': || ; I, ; |

CrRrsri Anus. . 21

tatem noftram temporis hujusbrevif !

fimaperiodo definiámus,cümæterni tas aliquádo hæcomnia abforpturafit;

unanoftrainfània in exprobrationem

fuperftite, quavitae É momento.

. nimis nosaffliximus,nimis defamâ & $

(

præeminentiâ fuimusfoliciti. Cuive

rò fàtiseftquod Deus affignat, ac arbi trium divinum abunde honorificum,

isfupraomnem Fortunam elatusfècu rè Cœlum etiam hoc aftriferü, & ter

ramtempeftuofàm negligit,certus in vito Deö nihil fieri, volente Deo im

É nihil poffe, atque omnino qui hicdicamur,videamur,penitiffimè mihil, quidreverainDeofuturialiquan dofimus,plurimùmreferre. Viditamen, dum accuratius cubos

Chriftianos intueor, varias notas ima

pregàs, acinter eas coronas etiam ac fceptra, quas maximi in rem Chriftia nam momentieffemonitusfum.Nam cum focietate internos &realiquacö

municarereneutiquam poffimùs,per magniintereft,utnontantum intern9 Deiconfenfu,uniamur,fed etiamfub .

-^ • -

prae

' • '

N. -

22 - cY v 1 s` ' ' praeclaro aliquo capite , cujus divina

dohaemineant, conjungamur, cujus imperiore&iffimus Dei cultus, inte errimi mores, & ingenij nobiliores É acfele&iffimis qui-`

. |

busqueadminiftris propagentur. Hic unusoptimus mille bonis prodeft,& ad Deum promovet, acChriftianam focietatem infinitis beneficiis beat. ná

cum non omnibus, imò pauciffimis Ideus dederit, bene imperare , bene

obedire pluribus; hoc fàpientiffimo -

vinculo: quod nunquam non cœlitus ,

]

– – ornatum evidentiffime eft , optima . quaeque eliciuntur,difponuntur,&in s remcommunemconferuntur, quæ a-

lioquinperpetuolatitarent.Quo etiam

noiiiné tot diverá donariäïeus di- fk fperfit, ut mirandavarietate & multi- ' [§

icitate domus fàcra,five Civitas cœomnibusquecivibus

communisfru&usatque ufiiscederet. 'Atheu Mundo, qui confilium Dei ut plurimum mutavit,&imperiaformat,

1* [? [!

ÉÉ ornaretur,

quæ Cœlicinihil redoleht, quæopti- )' aaquæquecorrumpunt, velconcul• ,

\ * -

_V_,

2--a ———_— e R R 1 s T 1 A N us.

cant;quælibertatem Chriftianam fub jugant,necnifimaxima&inexcufàbi lilicentia, faftu, &libidine conftant. . Unde mirumnoneftoptimum quem- '

queà Reipublicae traétàtione abftine re, quaeifihacfeculi impuritatepluri municarni, minimumfpiritui, plurimumverbis,minimum óperibus, plu-

• -

rimum inanitati, minimüm foliditati, plurimum Satanæ minimum Deo in

tegrè &fincerè fervit. ^

~-'

v I.

' Angelorum cuffodia. .

E mnibus Tfiverò nihil æque nudum & e periculisexpofitumvide tur quam piorum coetus, ego tamen , longe munitiffimum fumintuitus.cin

gebaturenim muroigneo, quem cum

ÉÉ contemplarer,vivere vidi, & inultis angelorum myriadibus confta re. Nam quae Satanæ virulentiffima potentiaeft, nunquamres Chriftianò v.

*umintuto effe pófíènt,nifihoc vallo excluderetur, & in fuum fàcro illud. v,

malignitatisregnum detruderetur.Ne -'

}

que

…

24-

c1v1s

que tamen quisquam explicabit;qui- ' i

bus dolis & infidiishicurbem piorum

sobfideat, quamindefeffoftudióomni-^ bus, quotquot moeniaegrediuntur,in

hiet. Itaqüe propitio Deo additi funt

jî

fingulis cuftodes , quos moni tores vocant,quorum fidelitate fimpli 1

ciores periculorum, laqueorum, foffâ

;

rum,& infidiarum cun&arum admo neantur. Horum candore nihilcandi dius , integritate integrius nihil eft. Cum enim in amoris Centro Chrifto

confpirent, Chriftianos omnes arden tiffime comple&untur,& commodis eorumafficiuntur maxime. Unde et

iam de immenfo decore generis hu

manigratulantur,quod fummus Deus homo fa&us, five Verbum carofa&um

fit. Sed cavendum nefordibus offen

dantur, funt enimpuritatis& fuaveo lentiae ftudiofiffimiSpiritus.itaque vi tiorum inquinaméta adeo abh6rrent, utfocietatem & comitatum talibus o

mnem denegent. quis etiam dubitet, converfàtionem inter valde diffimiles

efeaonpoffe,&cumillelaudare,ho „

norare, •

•

- ' CH RisrrANus. 25 <norare, audire, fequi, amare,affueve “rint,intcr eos qui Deo injurijfunteffe , velle.quae opinio mültos fefellit,cum Divinamcuftodiam inter mediainqui

ramenta fibi pollicentur nefcij tùm demum nos Satanae patere,cum flagi tiorum fœditate Angelorum contu bernium fugavimus. -

Non reticendum eft aliud nobile

hujus fàcræfocietatisbeneficium.Vidi enimeam non à malistantum avoca

re,fedadbona quaeq; invitate,ea fug gerere,&inoptimis atque adeoreeon ditis Dei myfteriis erudire. nam cum

-velamencarnis nihilfàcrosgeniosim pediat, & Deifaciemintueántur,nihil ' eorumlatere eos quit, quæ homo de- •

votus, & veritati§ayidüs expetifcere

poteft. Et haec fchola omnibus hujus : terræ præftat, quae nifià pofteriotead prioräfodicare, nec conje&uris feli &iusjudicare poteft, quam deSolis lu mine coecus.Tilli verò quæ coramin

tuentur, &inipfo Deo1·gunt,homi nibus fi per füpremum Numenliceat

communicant} & futura etiam Dei B -*

. *

…

Sg6

C1vrs

mandatorevelant. Hocillud eft, quod , omnem humanam fàpientiam ftupe-

;

facit, cumvidetfimplici homuncioni Orbis terreni motiones patere,acmul torum feculorum rotationesjam in

notuiffe. Viderejam,& nominare fu turos reges,& mundicapita, Ecclefiae lu&as,Äntichriftivirus,lucistenebra

rumquevices, quæ nullaaftrorum pe ritia,autdivinationumfagacitas inda

gare potuiffet.Sed etiam Naturæfecre tiora his praeceptoribus ret*guntur, - , quae nunquam humanam induftriam admififfènt,&attificiofaeinventiones

fuppeditantur ,

Š homo faepiffi

mè feipfumtranfèendit, & cœlisinfi nuat, quae certècunéta fuàtejusmodi, ut nunquam fàtis grates referre Deo

humanümgenuspöffit, quodtotfub fidiis ex hoc coeno fublevatum , tot

praefidiis te&um , tot immunitatibus & ornamentis donatumfit, quae quis quisnegligitvelfpernit,hocipfo fèDei | muneribus & beneficiis exüit, ac ad Hutulentambeftiarumcommunitatem.

iterum præcipitat.) ' ; Â

…

Verum, *^

cH RIsTI AN us.

v II. , ° ' Werum.

.. '

Sí jam tempus erat,ut fáctæ uni M-/verfitatisparticularia intuerer: ubi primumomniumoccurrit arx verita

tù, exfolidiffimo juxta&lucidiffimo adamanteconftru&ta,formare&angu

* lariundiquefibicorrefpondente.Tür risin medio invi&a erat, cum inféri

ptione: Ipfe dixit,portaearcis tres,cùm - titulis,prafens,prateritum,futurum,re liquaadmiranda quis enarret omnia?

Ajebantautemplüs millies impugna tam, nunquam laefàm effe,fednume rofiffimosquosque exercitus fregiffè. neque tamén apparebat ejus roboris, , & præterfimplex, reâumj, ars omnis. . &elegantiaaberat. Obftupuicumvi diquam inviolabili fide omnia hica genidafint, quam fimpliciffimis ver ^_

É omnia conftent, quanta breyitate omnia expediantur. ünde magisfor dere coepit,quæ feinmundojaétatve ritas,cumtricæ ejus, -

ant;* &lubri -*

. c1v1s

*s , .

tas in mentem venêre, nihil opuseft tantis hiatibus, nuda veritasfatis tuta

eft: cuiquisquis fidit nullum hoftem habet,quicquidhoftileis tentet quia rundine mürum aheneum impetit.

Cujuscunque pe&us enimvero 6bfir matum eft, hunc omnium hominum

contradi&iones, & perfuafionesloco. non moverint,quin étiam morsfruftra eiintentatur,quià vero edo&usfe no vitimmortalem.gaudetenim hocmo ' dofuperare;& móriendovivere.Dum itaque Mundus& fallens & falfus fin

gula verba trutinat,examinat, explo rat,committit;confundit,tandemóue reijcit: Chriftianus Dei vocem audit, imbibit,concoquit,&infuccumcon vertit,cujuseamdulcedinem,nutritio

nem & roborationem experitur, ut merito doleat infipidum Mundi pala tum talequid necguftarequideri, ne

dumferrépoffè,fèåvano præjudicioid dedignariquodpiorumlihguæ fápidif fimum,&

ÉÉus terrae deliciis præ

ferendum teftantur.

: Quotquotinhacarcefùntuni Deo fub--^ * *

_-*

.,A*

——=—

. CHRrsTIA nus. . 29 . fünt, quodfruftraolim à Philofophis affeétatum,unisChriftianis datum eft. nam cum omnia hominis conftringi,^ . obligari,& fubiicipoffint,præteruní

pe&usaufiquidem funtMuindifapien tesidfolutum fervare,fedturpi efrore femetopinionifubiicere,quæ non mi hùsilliberaliter habuit. At Chriftiani,.

quicaeteraferviunt, utcorliberum ef fetDeotradiderunt,cujus beneficio in.

veritatis propugnaculo veriffima li 6ertate gaùdent,&nifiDeum,fuperio rem nuílum agnofcunt.Hinceft;quod . mundiminastident, imperium detre

&ant,blanditias fubaudiünt: Hinc eft , , quod parvi externa omnia faciunt,cú ifiterfiâeripinonpoffe,fciant: Hinceft . quod ubique faciles & tra&abiles, in üno cordis privilegio immobilesfunt. Obeatum fervitium ? liberius ex= cogitari nihil poteft,ubi Homo tantum

Pébfervit, dé reliquo fòlutiffimus! 6 infelicem libertatem,quaferviliusex- ' cogitarinihilpoteft,ubiHomo tantum Deum reiicit, de reliquo devin&iffi mus ! fcilicet ubi creaturis fervimus ■*-

`* € I w I s.

quibus imperandum erat, & Deo re pugnamus, cui parendum erat. quod infelicitatis fiveinfàniæ humanae pun &umeoformidabiliuseft, quo occul

tius nobis infidiátur, & fub fpecie li bertatis veram illam cerdisimmunita

tem itereptum,itaque nunquam extra

Peritati clauftra pedem efferamus, quae una dolos omnes pudefacit,eiusq; mandata uniceaudiamus, qui verè no bis imperare& débet,& póteft,necta famen vült,fèd liberali potiùs converfà vitione, & charitate mutua nos libertos

fuosfovere,evidentiffimis documen demonftravit:cumq;præfteteffeman cipium Dei,quam órbis terrarum Ma- , narcham,quis Deifamiliáris Xamicus, -

effetenuat? viii.

Evamgelium.

Idereeft in hac arce tabulam ex purpurea gemma , digitis Dei fcriptàm, & coelitus demiffàm, quam Evangelium nominant, five Mifèricor di« teftimoniü.Ea duobus titulis fum …

…

mart\

/ .-

f • .

li ,

-***-

C Η R *s* IAN u s.

mam omnem exponit, uno, C*ede, al

teto,Dilige. Acprigt quidem malino ftri infinitatem nobis exprobrat, cui. '.

nifiper immenfum fuccürri non po-

tuerit. Hic miflüs ad nos novo fœ dere five teftamento , quod gratiam» adeo,exhibeat, omni

ÉÉÉ;

usquiy- ro dolore morbi füitaagun tur, & remedium univerfale fidehter.

: applicant. Cujus fidem coram fum in

tüitus,cum ingens multitudo afflicto rum, & füb variis morborum fpecie- ^ busgementium accederet, & infelici

tatemfuamferio deploraret. Vidi his lachrimarumimbres,& fèrium demif

fümque pudorem,acprofundam& im peétórehatampoenitentiam, non lin ua hic obiter aliquid deproperabat, èdimisfufpirijs& fingultibus corpo

tius quàm os lòquebátur. Id tamen præ reliquis notabile erat, quod maxi ma fiducia omnes accelerarent , nec.

! quisquam vel defperatiffimo morbo de médicinadubitáret.cumque in fpe ciemamarior effet panacea, quâ mul

totum debilitas admittere póffe vide _

B 4

-*-_ -

c 1v 1 s

. .

• retur, neminem tamen extinguebat,

fed pürgato corpore alacrigrem ani manipaülo poft'erigebat. Ita nempe füpremus Medicus myrrhopotirion: exfe ipfo confeétum temperavit , ut

cujusvis naturae conveniret, omnibus; tamencarnisvoluptatesamarefcerent. quibus è corpore evacuatis , mirum:

quam fùb- Fidei confortamine 9mnia ihintegum reftituantur: ut abje&is Adamiexuviis,detorsâ cutis leprà, fig cato Mundihydrope, membrôrumά;. agilitate reddita, novus homo, five fa natusChriftianus emergats vigeat,vi Vat.

Hinc novusdife&ionis ordo exori

tur, quinontantum Deo fe plurimum debere, fèd ob hunc etiam cuivisho mini obligatü agnofcit. quidnî enim,

qui fupra omniüm hominum fortem èlevatifunt,fupra communem morta lium morem âliquid exhibeant,& cú

-Philofophorum fingulorum dogmata, fuosabàliis fingulari aliquo chara&e re diftinxerint,Chrifto non liceat,inu

fitatum quid,mitiffimum tamen & fa cili

… –

– -

■, -

CH R I s τ I AN us.

33.

cilimum imponere. id Charitaueft,o mnium quod ab homine exigi poteft , jucundiffimum, & tranquillitati ani rnæconvenientiffimum. Nam quæ o

• dij&invidiæ moleftia , qui cruciatus. fint , nemo nifi expertu$ explicabit, quæ dileétionis volüptas , unis Chri , ftianis cognitum eft.ItaqueinDeicon- tubernio, quotquot: Chrifto nomen

dederuntamori, tefferam habent;quo • montantum amicos, fèd inimicos,fed

hoftes, fedimplacabiles fuos comple &untur. Cum enim infelicius terrani

hil, & miferius homine impio & da mnando viderit, decet omnino Chri ftianam manfuetudinem condolere

fratri, acquoquomodo malitiam ejus, æfacilèirritatur, minuere. Ihterim

É Chriftianus proficit, nectam turpitudinis exemplo deter returàmalo; quam patientiâ humeros.

bono affiiefacit , ac fupra haec cur&a Deijudicium expeétat, Contrábono- , rum mutuo amóre nihil híc habet ju

cundius; nam qui eundem Chriftum * interfe poffident,ac siu-;- donariis -

· ·· · • • •

C1v1s' ' ,

34. ,'

-i

Ę facile reliquaetiam mur

ihujus honoraria,five munufcula có |

municant, atquevitæ hujus ufum ita inftituunt,utqüae omnibusadfuntbo

]

na,fingulosafficiant: quæ fingulis ma lafunt, inter omnes diftributaminus

onerent, atque ita alter alterius onus fublevándo Legi Chrifti fàtisfiat, qui id unice quærit,ut (quod ipfis nobis ^

affeétandüm erat ) qüam pacifice & commodiffimè inter nos vivamus,& habearnus. ? . ^^ IX. * •

•

Bomum: >•

'•*

Tcum ea fitnoftri ma!i foecum-''

`-r

-£ A ditas, & undique etiam vel non -^

cultum vitiorum gérmina protrudat, omniaDeo debemüs,qui ut hosfàlvet; totam peccati arborem diffecat, & no

vos plane bonitatis furculosftipiti in ferit. Hoc efbquodvidiauferricorla ideum,& daricarneum,abfcindima itiæ ftolones, foveri novarum virtu tum Propagines.Haecillanqvi fœderis -

cir

—-*^ -*-*?

•

CH R 1 sr r A Nus.

33,

circumcifio eft,cum non quidcaro di- s άet,fedquidfpiritusjubeãt, non quid • • Mundus velit, fed qüidChriftuspræ-

eipiat controvertitur. Fruftra itäque Mundusbonitatem affeétat, cujusra

dix,& quicquid inde,peffima: fruftra

;

Chriftianus fibimetuit,cum alienifuc

cinon fuifit, quicquid boni propullu lat:ita etiam necmündus bofium fe e£

feprobabit, nec Chriftianus gloriabi tur: füfficiat nihil à Mundo yelle di £ere,nihil docentiChriftodetre&are, cujus unius eftpangere plantas,& exi gere fruâus. Viderinfautem quiho die omnem peccandilicentiam, imbe

cillitatefuaexcufànt,an nihil monenti

&admelioraducentiChrifto debeant. viderir*:qu1alieno merito redemti ve

rèfùnt,afiad omnia fimul fcelerafint ' ádmiffi. viderintquiimperfe&ionem. humanam accufaht , ah reftitutione

Chrifti nulla modeftia,nullum tempe ramentum morum nobis injunétum»

fit:viderintquiMundilegibus parent, an Chriftiregulanullum mereatur ob fequium. Efieu opprobrium Chriftia- ' •

…

– ––

. . .

6. ~ -

•

36, . °

' C 1 v rs. * •

• ;

norum, quiverbisfàluberrimis fe ob tegunt,&fa&is nefandisfèprodunt,&: ut paganis moribusvivereliceat,Chri ftianæ prærogativærenunciant:ut ma

litiam éxcufèfit, bonitatem expellunt:: . . utvirtutibus nihil debeant,vires etiam: s

novas,etiamàChriftofubmiffas,etiam; bonorum, focietate fuffultas, negant. <.

• Ita vivunt multi ut tædeatChriftianos.

effe, Ecclefiam pudeat, Chriftum mi féreat: ita vivufit multiChriftiani, ut:

abiis quamproculabeffè expediat. ~ - Sed nififällor caufàm reperi,cur illis; minuslibeat effè bonis, nam dum cu

riefiusomnia colluftro, quotquotbo nitatis, nomen profitebantur, mório num cucullos,jubenteitafüpremo re êtore,fubibant, quodMundiftatusita. ferret,ut quisquishicfàperet, malum.

non effugeret.cumjue mihipermulti. praeclariffimorum donorum poffèffò. £es agnofcerentur, usque tamen adeò naundo defipere videban:ur,uteffufif

fimum rifum ferrent. Hoc quia non omnesaequo animo admittufit,& fi.

ione quadam imponere Mundo, .

•.

ten*

_Vs -** ***

=-_

li.

.--

CHRIsr 1 AN us. 37. * tentant,feipfos turpiter decipiunt.Vult.

' ; enim Deushanc füorúinfamiam, cum ,

, ipfos fàtis honorum aliquando expe '

: &tet,& mundiludibrium in horrendas I lamentationesfitdefiturum. Suntau- . ' tem nomina, atque conficia nomina, quæ bonis Chriftianis fiiie re impo--

' nuntur,utdeliri,turbatores, & intole

; . rabiles audiant, usque dumadChrifti {

; . ,

•

tribunalvanitas& iniquitas elucefcat; autoresáue turpiter, convincat. Id fi quis operirinolit, acinjuriam nullam: s ferre, næ ille delicatus nimis Chriftia museft, & Chrifti fignaculum minus. æftimans. Nam quiscredat Martyrum;

. - Chorum exaliis hominibus, quàm, fit Μundo credimus,merismaleficiscon ftare, cum Chriftus ipfevelut maximè: fbns & pernicies populi, extremofup

Ë fitaffe&us:

Itanos, quotquot: einegotiumtraétamus;Hoc agamus, , parumcurantes quamftultefcamus &

, fördefcamus: Mundo.,. quam invifos. nos,noxios,&fceleratosin oculis eius.

^ iniquiffimisreddamus.Satiusnamque:

* fititadefipere, utperdendo vilioralu _

'B 7

• !. *

Crv1s •

cremar optima, quàm quisquiliis hu

'jus Mundiditati,rem omnium pretio fiffimam & inaeftimabilem, coronahs

gloriæ perdamus. *\

X. , > !

a -

…

Decalogus.

LÉ? utique liberos fügs Deus habet,fèdrhinuslicentiofos,itaq; limitibus quibusdam fäcrum feptum

`terminavit, quorum decem annotavi. Ijtantæ funt æquitatis, tantique cum Naturaconfenfus, ut nihil daripotue ritrationabilius, cum interim Mundi

. . leges indigna quæque & abfurdiffima exigant. Cautum itaque eft, ne quis quàmChriftianorum,nifiDeum füüm unum admittat,cum hic omnium loco

effepoffit,ac clementer velit: ne quis quam lingua fua Deum impetat , aut impugnet:ne animæ quietemaffigna tam negetautinterturbet : ne Paren

tum merita defraudet: ne fànguinem humanum fundat: neconjugijvincu

lum folvat vel puritatem É ne •

•

* -

V , T–â.

. CH R 1 sr I A N us.

39.

alienum poffideat:ne veritati8bfit,fal- •/.

fitate nqóeat: ne te&tumalterius appe tat: ne fupelle&iliproximi infidiétur. Histerminis conciufùm eft bonorum

contubernium, qüorum breviffimus complexus eftcoiijangi Deo,& optim} velle fratri;quoReligio omnis & IJo litia conftat,acfeliciffimè adminiftra

tur. Neque enim qui Deum toto cor de,totaanima, totisque viribus diligit,

opus habet, utinftrüatur,quomodóac quoties Deum honoret,adoret, colat, J£dhaecipfâ unio,& paratiffimum ob fequium Deo gratiffimum holocati £um eft,hæc ipfà animæ refignatio fà crum eft fàcrificium: Ita qui fratr£ vel- «

utfemetipfumdiligit, nihil Politicorú praecepti§ indiget, quomodo non læ lat,&jusfuumtribuât,fed animi pro.

penfio, & amoris diétamen fponte o imniaacfuptacun&ahoneftatis requi fitafuggerit, quidboniinfingulos có 'ferendum. Mâligni hominiseftlegem

quærere,&quid deceat, velle extabu

bulisfcire,cüm nos Deiinpe&.te de * , *- .

•.

- \

4o,

C1vIs

··· ·

giticonvincant, quod expetimus no-< is,idem deberialiis..

' .

Non finitautem Deus in regno fùo unum omnibus imperare,fèd pluribus hoc arduum negotium commifit: nam. cum omnium hominum optimum, &

perfe&iffimum effè oportéat , quio imnibus praefit qualem nemo unquam

nifichrjtumvidit,autvifurus eft,Mo-. narchæ nomentuni Chrifto relinqua tur, nos veto in- membra diftin&tipu

blicæ rei optimâ fide provideamus. Mündus fànè fua fibicapitahabeat;cu juscunque magnitudinisvelit& vafti tatis; hîc in miiuuto hoc imperio tale:

quid nihil reperi, cum quia unusho mototrerum curae nonfùfficit', tum

quia ægerrimèab exceffuabftinet. Sa tius autem fit, dum carnemhumanam;

nondùm exuimus;alterum alteriusau thoritate cohiberi, viribus adjuvari,.

confiliis regi, laboribus fuccedaneis füffulciri,quàm fupra confcientiam vi res, vigiliasqueja&itare: Nifi creda mus, poffè Chriftianum credere, fe

huicoheri quod millelaboriofiffimos. | fatiga ! • -

—

— **

' C*£R I s τ I A N u s. | 4r fàtigare poteft, parem effe,ac non po tius fponte haboris focios requirere.

Enimverò res hoflrae ita habent, ut.

, quocunque excellentiæ humanae lo . ' co, defectus noftros accufàre, & pro- •

, .-perfe&o, mimus imperfe&um admit , tere,habeamus necéffè. Itaque per , multum intereft nevelnos nóftraque !

omnia unicredamus & fubmittamus,. vel unus omnium in fè curam & pro-)

… te&ionem fùfcipere aufit. Chriftum. '

potiusadoremus, ut is nos verbo fuo

, iegat, atquepraeclara membrafüppe

j ditet,quaeinChriftianaereiingtgmen „ ra ipfè dirigat, nosque traétabiles fa ciat, ne dtim duram frontem & rigi

„ dam cervicem obiicimus è medio no

§ ftri excitemus exa&ores & publica

flagellaDei, quarum immanitate no ftrainhumanitas frangatur,& no dus malus, malo diffinda- `

;? : i;

t\II Cun£O.. '.

£j —' ** -* ' '

1fhfAify

ci vi s X I.

I///////2.

•

-•

IN ST ea Deiunius voluntas,utduah

Mundus varietate ingeniorum ad opinionum deleétatur , ac omnino có

tfarietate conftat;, ipfe Unitatis régu lam fuisproponat,&adunamano; mam omnes compomat. Vidi itaque homi nesDeo fàctos ad menfurarnaliquam

exigi, ut quod abundaretyel deeffet fingulis , demi addive poffet. Usque adeo Deus unitate gaudet,utidem fèn tiant,idem velint, idem credant, idem

loquantur fuiQmnes, quoniam ab Vna fpiritu edo&ifuntomiies, mirandum jue eft,homines nunquam inter

vi É auditosqueadunguem alterumfère ferre alterum,ac utrumque idemfona re, idem redolere , ac fi gemelli nati

*uiffent. Qupdumionis Chriftianae ina ximum myfteriumeft,atque omnino

atermitati,ubi uno,confonoque fiiri tu omnia peragentur, præludium. Ita wnum eitacid«m, qucd Detis in utroq; fædere fuo voluit,acinterfè Σὰ v.

£M£

C H R 1st IAN us.

mè conveniens: Unus Meffias omni bus fàlvandis vitam & cœli hæredita

temimpetravit: Unus Doctor fpiritus

- idem fêmperurget, ac inculcatEccle fiae, Fideiiiyivam. Una etiam eadem

orbis hujusa&ioeft, quæ utut perfo nas& fcenam variè muitet, femper re dit,ac qucd mireris facie triplici. Ha bettamen hoc Deus propriùm, ut veb utSolislum.nafcenderé & de£ende

rejubet, ita obfcuriore & clariorelu-. minelucereres fuas, oriri & occidere vult,quas vices ut nemo impedire po teft,ita vixquisquam, nifi à Deo edo

&us,introfpicit. Unde multi& difpel leretenebras,multietiam impediré ju bar fruftraconantur , & aufis fuis im

moriuntur.lllidemum fàpiunt,qui rcs fuascum Deo ünitas habent, cüiuni licet educere & reducère fùos,nobis ad

nutum fèqui expeditiffimum eft.

Mirati oportüit, cur minus hic fiat ita enim omnino perftiafum eft miiltis,

veritatis concertatio, quàm in Mundo: '. . plurimum Dco dări, fide eo inter nos

fortitercontendamas,& multa ratioci- , μ3t}{)f*€.

…

„_ \

*•

% .

' -

* ;

^ , -^

44 • C r v rs natione tesipfius aftruamus. Neque certè nonne&effe eftobSatanæ loqùa citatem,quaDivinaoraculain dubium /

vocat. Séd omnino modus defiderarí

poffet , quo pro unitate non nosmet 1n tot partes áivideremus , & qui in -*

Ę particulas fècare nos iud haberemus miraculo.

poteft ; Certè*

qui plurimum difputando fervent, o- , pere tepent ut plürimum,& quiver- . , bis rem

$#,

tuen

• tur,reipsà frigidiffimè aud raro per dunt. Expedire itaque vidirem Divi

namfàtisjam firmatam ;ííj af £rvari,&omniconatuita defendi, ut in nobisfàrta,te&aqueeluceat. Ita nos eleétos teftabimur, fi optima eliga

- mus, itabaptizatos,fifoederis remini fcamur: ităfub fiée£lvandos,fifimus. Chrifto fideles,ita àChrifto paftos,po tosque fi ab eo fàtùremur, ita ab Aiiti

chrifto liberos, fi jugum non recipia- |; mus, aut inter nos novis oneribusde

primamur. Eft enim præpoftera di ratio fiid evincamus, quod

£#

$omni noftra vita eft alieniffimum; …

—

. •

\ -

& con

… J.

-****-*•

.…** v.

•

CHRI sriANus.

&confligendo fugemus, quos addu . ceredecebat,& Veritatisevidentiaal f,

licere;& maledicendo fimplicium fù perftitionem corrigamus , quæ re&a vitæ regula,& mitiffimiChriftiaemu

latione ad verum Dei.cultum refle,

* &enda foret.

Ita vaniffimè multiin

: calefcimus,fèmper quidem Dei cau-

» fàm obtendentes,fedreveracarnisvel

, ambitioni,velimpatientiæ vel deliciis etiam fub intemperato Zelo fervien- ' '

' tes,re&iusfa&uri, fiquodbonumagi !,

mus,verumque credimusipfi,aliispera

fùadeamus,

—

;•

- -

x I I.

Harmomia.

NÉÉ jam dubitabit,quam fiiavi ter inter fè vivant, qui in Deou

numfunt,{ed magisidfateantur,fiHar. moniam quae indeexoritur, detur ex audire. Nihilenim hicorbisterrarum habet confonantius, quam ubi Sacer

fpiritusOrganafuapulát,&variorum * dono

' 45

*C I v I s donorum mixtura, Divinum melos

concinere jubet. nam ut Mundus ille

rufticus dumbachatur quotora habet,

totululatus,ruditus,beatus& confimi- „

Hes ingratas voces edit, ita bonorum

Mufà quotquot habet fauces;adunum factum Hymnum contemperat ,- & fuaviffima melodiaDeiaurés permul cet. Nempeitaeft,ut quotquothanc terram incolimus'Chriftiani, velutu

nius corporis membra omnium fàni tati, fätüritati, & curae noftra debea mus nequeunquamtolerabile,ut pau

ci abundent , plurimi contabefëant; pauci emineant,plurimiconculcentur;

pauci fàpiant, plurimidefipere; pauci ótientuf, plurimi laborare cogántur. Quæ hæcinter Chriftianos pröportio eft, quae rationabilitas? hufic nafciad

omnes delicias,& his finepublico ufu vitam conterere : alium néper merita ;

quidem'& labores emergere pofTe: i Huiclicere omnia mala ; illi ne bona

quidem facerelicere ? Nunquid non barbaries haec eft, haud Chriftiani

finus, quifuadetitadifpenfàreterrena ` …

bona

Ch R i sr 1 A N u s.

bona, titiis respublica magis, quàm, nos ipfi, perfruatur. Oeconomos nos Deusvult,qui,quopluraaccepimus,eo difficiliorem ratien&m debére agno

fcamus,ut qui nobilisvirtuofior,qui divesliberalior, qui eruditusdocendi,

qui ingeniofus laborandi peritior & paratiör fit, omnes in eo cohfpiremus, ut minoribus depofitisadmajoraChri .

ftianæ rei lucrautamur,acvel minimis donis maximum quidin cœlis faene remur. -

Non poffum diffimulare, quid hic etiam infoliti animadverterim. Nam. etiamfiChriftianorum unus eftDeus,

unusbaptifmus,unafides, &hincin terfe infolubiliter omnes coaluerunt,

tamen privato fœdere quosdam inu ,s numqüa ficonflatos defirehendi,non

ÄÈÉÊ,aliquo É mü

danâ confpirationé,fedanimorum in

terfè fimilitudine, & ejusdem confilij confònantià. Id vocabant amicitiam

chrißiamä,quafiChriftoparario idem

volentes, idem ambientes convene

rint,atque pium aliquidanimæque ex -

- • , .-

pediens

as v

civ i s

pediens unanimiter me 'irarèntir. '3 que in commune conge :bant , qaia

quidDeus fingulis ut *u*ii:t, & o- mnium erat, quod úngiorum: quod fingulorum, ginniam. Etidoimre eâ

fiebattum liberalitate , tum iibcttate, ut imperare omnes, utut tibi mutuò fervirént,dixeris.Æqualitas cum fupe rioritate; fuperioritas cum æqualitate honor ufidijueyoluntarius, voluntas

honorifica. Etfànè multum compen … dijrebus fuisattuliffemihivifi funt,cú , nemo umus omnibus, imò vix multis

rebus fufficiat,nificum pluribus unus fit.Hæcunitas eruditiffiimapotefteffe, ,

opulentiffima;fortiffima.Namquam- ' vis hic Mundus magna corpora jaéti

tet,tamen ubicunqúeintimusconfèn

fus, quem unus dare Chriftus poteft, abeft, arena fùnt fine calce, &palea

rumpòtius acervus, quam folida mo les.Hic Chriftuscentrumeft,res Chri

ftiana circumferentia,ipfiradij, qui in uno conveniunt, & ad eandemfeex

plicant,utquicquidChriftus docuerit, ,

reicommunicömunicetur, quicquid IeS i.

•

À-—

-*-**3

` CH Rrsri ANus. 4• rescommuhishabet amplitudinis, ad

Chriftumprincipemreferatur.

X III.

Beatitudo. 1

] 'Empus monet,utipfumficrifi nipenetraleexplicemus, idfum

fnum bonum eft;non philofophicum il ludfomnium,quodíamen quis meritò ' humanae rationisfaftigium dixerit,fed `gratiae Divinæ complexus,& beatitu dimis internæ poflèffig. Hoc Regnum

Coelorum Chriftus fàpientiffimus in

Ë. dixit, cum humanum pe&us, infinitos thefàuros Divinæ bónitatis

apud fe conclufos & depofitos gefit, quos indagare & explicáre ineffabilis voluptatiseft. ConcrediditenimDeus cordidevoto Coeli epitomen quae de

mumvera Autarciaeít,cujuspoffeffo resim

Š jÉ;

p. reumquampdffunt. Unde alijres

uas

somnes in hanc margaritam prodege runt, daturi eadem facilitate Mufidi ,

monarchiamfiDeus exigeret:alijhoc ; unione divites corpus ~ ^ '^ /

argu-ab

----

$o-

- -C1 w 1 s

icerunt, mille mortes eademprompti-, tudine fùbituri fi Mundus inferat:alij. liac gemma beati fui ipfius obliti, in

- ,'mibuiùm redierunt,& Divinitatifemet immerferunt. Hæc illa dulcedo eft,

quam quisquis deguftat, nulla volu- . tateaffici, nullatriftitia deijci, nullis

landitiiscapi,nullis ministerreri,nul íis honoribüs attolli , nullis fuppliciis affligi,nullavita dele&ari, nullámqrte

angipoteft; fed undique intra fè fàtis habet, de nulla realiafolicitus. Eat , Mundusfurfùm,deorfumve,velim fei

pfum collabatur, hic nihil ad feperti here ait, cum cœlo fàlvo omnia fàlva

• habeat. Feliciffima utique opulentia quam vis nulla fuperare, doluis inter vertere nulluspoteft ; quae admirabili vicifIitudine res UIniverfi omnes in

pun&um -contrahit, & ex pun&o in immenfum diducit, ut nefho minus Solus, quam Chriftianuscum foluseft, verius dicipoffit,fcilicetcoelo comita-, ttlS.

Haud abfurde quondam Plato opi natus eft, res òmnes ih homine latere; quæ — -

C H RI s τ I A N u s. • .

quae fi monitoraccedatpaulatim feex erant: Sic enim omnino eft, nifi quod

peffima quæqueinhacmali fcaturigi hefepultâfunt,quae facilimotueruün tur, meliora nifiâ Divina irroratione

nufpiamapparent.Cæterum ubi Chri ftus cor rëformavit, & informationi habile fecit, nihiltam varium habet,

, autingeniosü orbis bibliotheca, quod hic córdis puteus non contineat, ex quo artium,fcientiarum, inventionü, meditationumάue aquas inexhauftas

licet haurire,& rem Chriftianamlargi terperfund re. Hicfons vitalis Miin dumattonitum facit, cum videatalia

atque alia myfteria, & magnalia Dei profluere, nec ficcari tam divitem ve ham , cui tamen inanitatum fuarum mare nihil conferat. Eft enim revera

indigentiæ aliquafpecies omnia ab ex termöintuitu& circumftrepente voce mutuare, nihil ex cordis füi thefàuro ,

depromere,licethacpauperie in Mun

do nihil fitfrequentiùs.Videas emen

' dicata exemplâ, confutaverbaaudias, ^ cum multum præftiterunt, alienú cft , -

--. -

L•

C 2. ' „

• • £•

. -

CHvI s

52. _

inihil fuum.Nondum quippe didicerêt ex quolibetcibo fuccum fácere, unde ` minius conco&a fercula, egerunt. Sed itàMundusfuosaffuefacit, ut nifi præ manfà nihil edant , & ftridula rerum

fuarum reciprocatione vitam trahant.

AtfilijDei quicquidcontinguntin fpi ritum cövertunt, utjam planè noviim & inufitatum appareat. Eft enim Dei cohabitatio verusille benediétus&ad- '

mirabilis lapij,qui non tam omniaim hatransmutat,fedet puriora in

£#multiplicat.

iam in infinitum

xiv. •

•

Paracletus.>

IĘ

tamen altioris

fholæ funt , &

M-füblimiorem Præceptorem exigùt. qui Sacer fpiritus fé amica voce coììfó tatorem nominat,utillufori illi immú

do fpiritui oppofitus appareat. Non hicambagesfünt,&ludibria, quæ cu riofitatem ut digna eft,excipiaht, fed

£e&iffimæ lineæ, five indices religio fis defideriis conceffi: non hic cönje &turæ funtaut divinationes, fèdaxío fmata

- - .

' / -

•

1 --

CH R 1 sr 1 AN us.

mata& demonftrationes: non minuti

' ' lychnihicfunt, fed fàcraflamma, quae /

omniacolluftrat:non infeétaperfpici- ^ liahicfunt,fed oculifolis radios féren

tes,& folidaquæque penetrantes. Hic i

hic opus eft rafatabüla, quae nullos 2 Mundi chara&eres,nullasterrae lituras

& literas , nulla Satanae ftigmata ha- `

· beat,fèåfàcradeterfioneluftrata,& di- ! vino candore dealbatafummi Diëtato

rùverbaexcipiat,&quotiescunq; opus eftreferat.Häc Pentecoffes fcholâ Mü

dus penitiffimèignorat, nec minusta memi fpiritualia quævis ja&itat , & o mnium Dei reconditorum interpreta

- tioneminferecipit. quamdextfèipfe viderit.Certè quisquis nonnifiinMú-^ , ' diludo eft

Š nimis frigidaver

„ ba, hebetes fenfus,& debile§rationes

adfert,quam ut Deum explicent.Focus , ille facet adfit neceffe efí, quo homo calefcat,&infolita, atque adeò ab ara , Deicãdentescarbones adferat,fiquid fupra Ecclefiae cöm

ΣΕ.

municandum eft. Id quia paucorum , ' eft, non miremur minus nos fatidici,

• •

■

-- « -^

$4 -

' -

-»

C• v ■ s '

•

«•

•

' plurima promifcuae vocalitatis exaudi re.Erit tamen, ac 6 videamus,cü Deus

É femetexplicabit,femet revelabit,

L-

metinterpretabitur,&velamen ocu- , lorum amóvebit , ut cujus umbram jam tangimus, clarum lumen intuea v

mur, féiamusque p:rf étè quid Deus fingülis apicibus volueritfeipfo ,& nô ali6 Magiffro. '

Hujusdoétoris difcipula,noftra Com fcientia eft,quae tacito confènfu, inftar

Imille teftium proftat. Hanc cum reli qui homines fi gligenter habeãt,Chri ftianus tener iine obfervat,& vel muf

fi-antem audit. Suntautem omnia no- '

ftratalia, quæ fe magna ingenuitate

nobis prodiint, quicqaid í externa fronte,& mentia voce diffimulemus.

liquet nobis noftra imbecillitas,infci tiâ, egeftas, inanitas, five uno verbo - Vanitas , & tamen id non tam aliis,

• quam nobis negare audemus. Imo & impietatem fui pudet,dumconfcientia ' exprobrat quæ hacunaarte fibi infeli

citer confulit, ut latrantem confcien tiamfopiat, -Itaque tum demum beate nobis - v 1

t -

- C H R I sr I A N us.

beatè profpe&um eft , cum fpiritus, confciéntiâm docilem habet,qüae evi denter & videat, & fateatur, Dei prae-'

cepta exoptataeffe,& animæ proficua; -

quicquid omnia adverfâ lingua cog ganniat:indeque animum fùmat Deo parendi, necquicquam carne fefe op ponente. Nempe audendum eft, quod

fpiritusjamaptidte evicit, neque can &tandum, dum variis tergiveffàtioni busillud internum verum, boniq; te

ftimonium languefcat. Tentâdum , fl;

quod præeunté fpirituanima cócepit, ne fubcorporis niembraniscomputte fcat. Expreiundum eft, quoddivinis. faecepti§&coeleftibus rationibus cô fùb no£tradeliberatione & exa Ę

mine,temporisoportunitas evanefcat. Nam fi uspiam occafionem perdere noxam habuit & culpam: fitinquam ftultum fuit cun&ando rem optatam

rdere, in rebus'Divinis ab ipfà no ítra Confcientiajamadmiffis&appro batis, omnis procraftinatio vi

tiofiffima eft, & ftul- • - • tiffima.

<;*,

36 ··

C1 v 1 s ·

XV.

. • .

· Juffitia. NEmounquamgratisDeoferviit,

·· p.

\ omnia praemiorum &munerum cœleftium plenafunt. Ettamen multis,

perfuafumeftoperam Deoimpenfàm , interire, cumàd hujus orbisfamam,

honores,&falaria mihili faciat. Maxi '- moprofecto errore, quifipoffentani

, , /

madvertere , quam liberaliter Deus. .

fùoshabeat,&fingulos fingulis propè, acfingularibusdonariis beet, mallent Deifecreta, quam Mundiclamofà fti pendiaaccipeie. Quis enim non cre- ,

• • dat eum qúi defidëriis fuis imperare. poteft, fuprahonoris fitientem & auri èfurientem effe: & qui fub fide fim -

É; comple&itur, curiofo du itatoripræftare;&quibenignitatead

verfantés fuos componit, debellato -^ ' rem & viétorem fuperare; Idem dea liis virtutibus dicere poffemus, qua rum nulla omnino eft,cujus precium , nonVitiorumcun&orum

& fictae voluptatiantecellat.iuffißimo. ; -^ Y Dei -- T

57. '

^. CH R 1 sr 1 A Nus. —

Deijudicio,quiMundumfua-metim probibate excruciat& punit, fuos re &è fa&torum commoditate fuftinet,

ac'contentat, ita ut temperanti abfti nentia,patientitolerantiâ,humilitran

uillitas, continenti acquiefcentiafua z

t majoris quam Mundo univerfiae ftus&turbifiesfui,quibus fèfè hiccircumagit, ac verfàt. Mirumautema eft quam Deusfuorum neminem ptæter

: " miferit,quem non notabilialiquobe , neficio affecerit;& ornarit,uthicqui

dem honoris,alter infamiae;hic opim, alter famis;hic fcientiarum, alteffim-'

É; patiens fit, omnes autemfuae ationi, quam Deus affignavit, fuffi ciant.Nec enim fortuitum eft,autcon

fuetudinis,cuilibetreifuosaccommo

_ .

dos intueri,fedDeidiftributio, Dei diftinétio , Dei rhotus internus, ut quic- „ Deusinjunxerir, id non tam de

. , Beamus coa&i, quam velimus paratif ' ' fimi:.

Ex hac aequitatis, jurisque Divini evidentia oritur maxima hominis com * fidemtia, ut non tantum -

gs;uffi, £

,:i

-~_

—

===

ee—-—I>–TI

C 1v Is .

quaeό; praeeuntem fequatur, mandan tiquepáreat,etiam cum nihil verifimi leexigit, quamjudicium defe,caufàq; omnijineúndem Deum reiiciat,& fèn

tentiahm ultimam , nihil praejudiciis motus, expe&et. O felicesquihic de yureftio cedere didicerunt, & iniquif fitna quævis admittere,cumdereyifio- `

me fint certiores certiffimis. Quid eft eniin quod immortafes mortalitátisle gibus,ômnia decernere,omniainiqui tatis regalis expedire, regulares Cfiri fti volumus. Patiamur potius,utfit qui ; vindicet; non potiamur, ut libidinem

noftram Chriftus nobisexprobret.Ita nefordet nobis innocentiæ publicum , /

aliquando Chrifti teftimonium, ut id privatim,ac intra parietes audire,à fio – inuncione malimus. Crudelis eftais,

– qui famam fùam negligit: certè quis- . quis eam famâ,quae adtribunalChrifti ; refonabit, minoris, quam venalis aut ' mutabilisjudicisfententiam facit, Nec tamen omnino à bona caufà Deüs ab. eft,fedututlente agere videatur, folet ,

taademiis comparere, quifuaminte -

- '

* grita- I '

CH R 1 s τ I A N u s. $9 gritatem ipfi concrediderunt. . Quo enim Deusvocat, fi maximè fefcopu

li,montes,deferta,imòvel mareipfum interponant,cedere adpoftremufh,& -

jííííííí, , ac in triumphum bome caufœ cedere. Quodfi nemo ob ftaret,&rem Divinojuffu coeptam ne mominis& calumniis,diris & fuppli ciis impeteret, poffemus credere hu manisãufpiciisihchoatam,viribus hu |manisexpeditam effe;nuncquoimpo

tentius Mundus faevit , Dei potentia

clariuselucefcit. i

…

…\-\ ' '

X v I.

Judicium.

, ,

[INI hominum Chriftiani res e1 mnes atq; fingulas fuo vero pre < tio effimant, non ex opinione, fáma,

aut conventione,fedfüänatura,& ufu.

„

cujus eaeftratio,ut plaerumque àjudi - cio Mundi non tantum abeat, fedei

demcontradicat,utque maxima orbis in minimis numeret,& quaehujus ab, jeétiffimè habentur, inter fùnìmare. ponat. Nam eum res omnis Divino '6

•

====-!<!-- --

C 1 v ís

confilio meriantur,&ad regnum coe lorum promotione,animique humani. commodis, jam parum curant, quid.

hujus fèculi filijinter fe pa&i fint, quod precium rebus fuis impofüerint. Ünde necàrifuabftinerepoffünt;cum. vident Mundum fé in iis magnifice ef ferre,quae nonnifi infántiæ crepundia. &crepitaculafùnt,pecadultum homi , nem deleétarepoffünt.Namcuiinane, > nomen,pronumine ;inuiilis nummus. pro nomo ; ridiculæ numellae, pror--

vellis funr, & füam judicijpuéritiam: ' * prodit , & cordatioribus, eft ÉÍ

Quod fi quis tales etiam prolana;ca . -

prina digladiari videat, &coelumter- -i!

Eae mifcére, non poteft fàtis indignari;* Satanae impoftutæ, quicu:.. b9nimali. ue dijudicationem nòbis függefisi £ Éi infamehocjudicij delirium, ge nus humanum adegit.Chriftiani vero, . , à Deo limati, rcshuimanas quidema8. mittunt, &fçenæ quantum per con * -

fcientiam licet, ferviünt, fed ómniaeo, locorelinquunt, quoNatura ea repo fiut, ut nomine quidem, officij, quod Icii -

_i ------

CH R 1 sr 1 A N us. 6f* ' reäChriftianae debeant, fè admoneant;.

rihilque porrò fé eo efferant, autoble êtent: nummo res: varias commutent,^

nihil eoafficiantur: numellas ferant, dtim cap:ivitatù tempuseft:nihil vero. fermet Mundo abijciant,autliberis ho minibusindignum,fervilianimo com wittant:ita dtim mundani rebus fubje &ti fùnt, Chriftiani res fiiaspofIident, rebusque imperant, Tet. rum ccm grae aliis judicium} .

Ci. ftianis eiimatius 11t, minustamen

, quam ulli hominum , de hominibus jùdicant , non tam ut, modeftiam, fiia*. probent, quam utjudicijtemera-' ºrijpericulafjbi effugiant.Sibiq ; fem * fìiìt rigidiffimi, quòdimacordis fcru &:r:*s omniainfe&ionis & corruptio

* ris plena reperiunt,omniafucata&in cru* ia,omniaaffe&uialicuiobnoxia,

deprehendunt. In aliostamen mitiffi

; .mi& æquijfimifünt,quogiam nemini conceffü;. alieni co, dis fecretaintro , fpicere,motus, perfùaîones, impetus

: indagare,velDivinum etiam explora ' re confitium 2 rr Sathan* f*r*'^gerra. ar^ •.-a

62 *

C1v 1 s

deprehendere. Multainconfiderantia admhittit; multa pœnitentia corripit; — multa integritas delinquit; multa fim

pligitas exáufàt ; quae in confpe&um , noftrum nunquam prodeunt,&tamé judicium fa&ürum neutiquam latere

debebant. QujdquodChriftus nosin vicem excufàre qüamaccufàre,tegere ,

jT prodere;commiferari quaíí fi ' &z dere, erigerefu6quam caftigare mavult, formulari praefcribit: ,, quidqu6dnostoties judiciüm fallit,&:

$moderationem, fi quis frontispudor, s inculcat,præcipitantiam exprobrat.Er : gemus potius benigniore interpreta. tione,quam durioréinftatrem,& coeli

•

cohæredem fimus injurij. Multum $£££profecit, quifìffendere judicium

' %idicit, dum Deu$ipfèin apricamab. • £onditaproferat. fìmtt£ìàìis & … füperbi ânimi eft in omnes homines fibicapere cenfùram, ita compofitæ &

tranquillae animæ, resomnesêmollire , P9tius quam exafperare, atque omni

15 De6 oculatiffimojudicihihil præ- ^ . -

ripere. *,* *• * , • a.

- s-

. -

JM0f#,

C* * 1 srrA N us. * 6$.

- -

…

… X VII. -

« Motus.

WIcut Mundus fùos infànis labori. busexcarnificat,ita Deus fuoslibe ralibus motionibus exercet.eft enim o

tijea naturaut alios quidem corrodat, Chriftianos vero putrefaciat. nam ut primum Chriftiafùs,laboresà Deoaf fignatos fubterfugit,vermibus&infe

άis aliisfcatet,à qüibus fœdum in mo dumconfumitur. Itaque juffitfupre

mus imperator, fingulos in bongali quo officio occupari, quod aliis adjun &üm rempublicàmCfiriftianam con *ftituat:alijergo doceant,alijregant,alij confulant,alijinftituant;alijinveniant, alij dijudicent,omnestamen laborent, & in eo quodadCoelorum iter condu- ' cit,conveniant. Nam quilaborare mü

dovelit, & operam,& tempus perdi dit. neminem is inclementius habet,

quam quivitam omnem in ipfius fer vitium infiimfit. Optimus ille motus; quièterra adcoelum furfum tendit, &

idperfe&ionis originemredit,quipri- ' ---

- ~ - ■^u$ -

«4

C 1 v 1 s. mus rerum noftrarum qmnium effe debet,acreliquos omnes regere. Nati.

fümus cælo, renati coelo, cælo etiam

sunéti, quid igitur nobis potiqriscusæ

effè debet,quàm utcun&anoftracoelo. accommodentur,acuniverfàetiam Po

litia. nöenim audiamus illos, quialiud

quidem terris deberi , aliud refervari; coelisajunt,omnia quippeChriftiano- • rum,coelo conveniant, omnia cum eo

concordent.Edendum, bibendümquè: etiam nobiseft,ut Chriftianis,usq;ad eo-Chriftus alienos ritus & mores in* ,

fuis non probat,autpatitur, quod qui ' negligitfiódum intráfe coeleftem mio tumfènfit, quiut igneum, fuaNatura: adfüperioravocat, dum terrena gravi tate ónufttis déorfumvergit,& adima. millies etiamfùblatus redit.tantum fci

licetih;ereftinterChriftianum& Mü-. danum, quantum inter kmiffòs, lapi dem & ayem..

Secundarius motus Condolentia eft, qua corporis Chriftianosum, cujusvis

¤embri affli&ione tangitur. Unius. Chriftiani doloruniverfös afficit,&ut -

com

CH R 1 sr 1 AN us.)

: 65

oommunifenfu,itaauxilijcommunio neconvocat.Econtra, Mundi vera no- '. taeft,alienis malis dele&ari,alienis er.

yoribusinfultare,alienis damnis dite fcere.Peffimus quisque bonorumnae vos ridet, & qui omnium corruptiffi • mus,alioscorrigit. AliterChriftianus: ^ , quifatrisfuiincommodisintimemo vetur,atque quam poteftcommodiffi.

meeadeclinat,&avertit,quodfiomni moimpedire Mundi furórem npn po teft,piiblicolu&u fuum confènfum te ftatur.

§£ enim ufpiam Chri

ftum agnófcit,&obid patjtur, ad nos.

pertinet,&caufäm publicam contin t, quæin minutiffimo etiam mem ro, laborare creditur. Nemo igitur;

abundare fe dicet Chriftianus , éum fratereget;nemo quiefcereaufitChri ftianus,dumftater agonizat.Omnium,

, resagitur, cum unius, qui in Chrifto unaänim4efTe debent,Vide verò mihi fi&itiosillos Chriftianos,quam fuaan ^xiè curent,alienafecurifIime negligãt:, ,

nam quaparte Deiplagafùos exercet, ab eailliß avertunt,& quafimuro £; Q- ^ - “

v `

('e£1€

. c1v1s .

terfecant, fuisinterim'nidulis gloriofi, … | & reculis intuto occupati. qui fipaulò pòft itidem manum Dei experiantur, , _cætum Chriftiannm inclamant,& au

xilium depofcunt, jufto Deojudicio, aeutiquam audiendi. nam fiilli cum

fuperióre hoftelu&antes, nihiladncs, £§£ chriffiana commilitones , êcit,& in eodem contraMundum ex

ercitu confcriptos habet; nec nos ad il los fiinvelitatione fuccumbamus,imò

ad Chriftum ipfum pugnae ducem nihil pertinere,turpiter prodimus. ' -

XVIII.

;

' '

' "`

" Luäa.

A Nimus Chriftianus,utmifquam fefubmittitmalo, ita cum 4uo , . certet,femper habet. infinitanamque adverfâ opórtet habere eum, qui féo mnibus opponit. Tres tamen hoftes maximè capitales habet,Satanam,Mä dum & Carnem Š primus dolis, fecundus exemplo, tertius haefitatione quam aliisarmis, magis noxijfùnt.Sa

fanam hemo explicat, qui ob id mille a;tifi ~ -

, C Η R 1 sr 1 A N u s.

67 .

í , artificis nomen, homini formidabile,

fortituis,mirifi, è Chriftianum exercet,

necnificruore Crucifixi fugatur.Mun … dus quem fua contagione non inficit, cane mordaciffimo impetit quem Ca lumniam dicimus:isimmane quam la

tret, quamvirulenter bonos,& infon. tesinvadat, quam maledicentiae denti bus,in optima quæqueirruat. Hiiicli cet, quæcunque in buccam venerunt eijcere,& candorem alienum impune '' maculare, neque quisquam tam fub

du&tae vitæ fuitunqüam, qui hujus in jurias effugerit. Ufriatameh re admodú affligitur, luce, cum quod fuam turpi- . tudinem ægerrimeintueatur,tü quod nihil adferat tantâ rabie,quod alienos

oculosadmittát. Itaq;Chriftianus Divinaluceamiétus,inclaro veritatis Sa. le obambulat,& calumniae vitiofòso

culos perftringit, quæ ne nihilagat,cor fuum invidiàrodit,acexanimatur. In- terim carnis quoque torpor excutien

dus,& leti,argus difpellendus eft: nam dám haec feiii omnés partes vertit, de

hiberat,optat,& trepidètentat, dum re ~

fici

***-—---—

—=—=

— -—

CI v 1 s

ficifubinde,&vitae voluptatulas degu ftare appetit, Chriftiantisarrepta cru ciw fcutica, cun&abundam carnem di

verberat,& infèriumcumadverfà par te confli&umimpellit, ut vel tandem diffidereSathanæ, negligeremundum

&imperarefibi incipiat.

Habet res Chriftiana fùos etiam.

athletas, qui Herculea, & inaufà aliis fubeãt: Hiut numeropauciffimifunt,

itain coelo Chriftiano,velut lucidiffi

…

maaftra,rutilant. His vel corruptos fe- ! - culi mores aggredi,velhaerefeon mon ftra debellare, vel torrentibus Mundi

fe opponere,velrem communem fè

Ë; reftituere ,

vel è vinculis

Ecclefiam liberare,vel infolita quævis praeflare datum eft, admirante, & ap laudente piorum coetu. Horum ver- , É ferrum cedit;&calamienfesretun-,

dunt : horum precibus coelum paret, minastartarareformidant.His Tyran

niplærique , & orbis domitores pro £ratifunt,hismagnus ille Antichriftus debitus. Nemò tamen tales temerè imitetur,nifivocantem Deumaudiat, • *•

' '

alio

, \

�h R 1 sr 1 An us.

* , àlioquin impar futurus, & fub onere

* periturus. Multa concurrant oportet, } - inDivinoheroe,acimprimis mali ma turitas,poenaeάue decretum cum ani moinviéto militare debent, quinimiâ

feftinat, & interhpeftivè orbis peftes

. .

aggreditur,potius irritat quam expu- , : gnat. Vidit hæcætas illuftrefacinus,ac \ , cur Deum laudet,habet. utinam vero

& vi&oriafuauti,& perfequifugientem hoftem,necpalantesfemetperdere di

diciffènt Chriftiani. Solentenim revi

* i

vifcere haec immania monftra, & à Herculeaclavafècura, in ovantes , & ^

tripudiantes irruere, ac permagnam Ah doleamus, nobis potius Paeana canere in animo

£É ftragem edere.

effe , quam vires paulatim Befie ma • gma recrefcentes extinétasvelle. gau 3eamusfànè ob profigatos dracones, . Jedita, nerenafèentes ferpentes in fi nunoftrofoveamus,ne Ceraftem invi fceribus noftris maximiè no xium alamus & nu

triamus.

chari `~

…

]

C1 v1 s

*, XIX.

Charitw.

–

N$i$$it l-\ dem Patris filij,nosfraterno amo

re comple&eremur , fed ut primum • nos Péccatum diffipavit & diftraxit. charitas è mundo receffit, nec nifi per .,' Chriftum nobis à cœlo, reduéta eft, '

, quamfoli rematifufceperunt.Charitas,

* :

cui debemus quod orbis terrarum nö

dú difíblutus €ft,&tolerabilealiquod commercium reliétum. nam fihuma

nis odiis relinqueremur,quis illos effu

- geret, quiUniverfipopulo unam cer- .

' - Vicemfèeleratè optât. At Deus mul , ^ tas manus effè, quæ his beluis obnite- . . rentur,cum apud tationis compotes o mnes, tum eo magis Chriftiahos effe- '

- voluit,quod hisCharitatis mutuae Gin- ' bolum injunxeritfimul, & concredi , derit. Itaque ut quisq; charitatem ha

* .

betvelnofi habet, ita fè Chriftianum • • • vel prophanum probat,imò quò châ

ritatis habet amplius,eofe magisChriftianur, acmonittat. Namcum facili --

gnum

C H R 1 s τ I A N u s.

mum fit faétare Dei amorem, fiidin linguatantum confiftat, teftem Deus huius rei,proximum voluit,in quem ^ quodipfidebemus,conferremus.Vo

luit autem fingula fua in nos merita, gratoanimo agnofci, ac infratres no ftros referri, ut fummâ humanitatem, humilitatem, longanimitatem, man fuetudinem, reliquasquein nos colla tas Virtutes exprimentes, & mutuae

Charitatiadhibentes, quocunquetan dem intervallo, laudabilitamen obfe

quio & æmulatione quafi compenfà remus. Quodut libentius fàceremus, novainfuper praemiaChriftus propo fuit,idquepræ reliquis, fore, uttani fa

cilem nos habeamus Deum precibus audiendis , & deliétis condonandis,

quamnosproximusnonreperiatdiffi diles. B. ata me Chrifte fors, cumob

condonatospaücifIimos denarios,plu rima nobis talenta remittuntur.

Charitatis filia Liberalitas eft , qua , nihil magis dignum homine Chriftia InCo öiöÄÈÉ qua Divinæ naturae ni

! hil propinquius. Regiam virtutem ajunt,

-* -

·C IvIs u

-72

àjunt,quiin Muhdofunt, nobis{àtisfit , dicere Chriftianam. Cum enim reso

mnesusque ad corpufculum noftrum commodatas habeamus, turpiffima

Satanae impoftura,avaritia,five tenaci tas introdü&aeft,quæ dum herosface re & poffeffores promittit,iniquiffima

mancipiaefficit;quæ perpetuâ fitiex crucientur,& tá eóquodhabent,quam

quodnondühabent;mifere torquean tur.Chriftianivero,velutincommuni

hofpitio fupelle&ilibus Dei quidem commodeütuntur,fednullasfibicon

` gerunt,autproximoinvident, multo minus eripiunt, verumparatiffimè in

ufum publicum porriguht, acvelutin eadem menfàvafis communibusutü

tur. Quis enim bonorum credat,vo

luiffealiquosfuorum Deumaedes,inu ^

tili copia vaforum , veftium,auri, ar gentive, autcujuscunque reiapud di vites terraeabundantiaeft,farcire,alios

non minus Dei amicos vix fe tegere

autalere poffè: quis credat aliquibus ferculorüm ftrues & gulæ delicias o

mnes conceffàs;aliosadhydrias&pul •

>•

t€S

_V CrarsrtAs us.

3 itescondemnatos.Sed omnino exiafe

, ris emerfit monftrum quod fe apud , 1 Germanos bcnétaitbt/vocat,cui,in , , quolibet vitae genere licet quod non , decet,imòcuifeaccommodare necef

• feeft,fecusquamChriftus praefcripfit. Metuendumtamen eft,utdum adhùc

statum alijfuperbiunt, alijnudifunt: , alijinebriantur,alijfitiumt; alij prodi gunt,alijindigent;alijludunt; alijge inunt; alijnitent,alijfordent,fuperfitalius gehennae ftatus cui illiberalibus

huju$ terraeufurpatoribus fefe accom

EÄÈÉÉ xx. •

, Fratermitas. . . UIM Mundus pompamfuam du.s , -*^ cit,&Vanitatisordines producit, i*

* Chriftusfratermitatù fuae chorum ha

bet.Invifùm hocterris nomen, & ridi

s culum,fedquod eo magisgratum,& : impenfè quæfitumChriítiàhis effe de-' s bet. Quienim Cœlum aliquandoc6 mune noshabituroscredimus,nópof

• fiimusnihilhicinternosconsuìica -

•.

* C 1v Is ,

*4*

re: qui cæli paritateia&aequabilita

temàgnofcimius, non poffurìus tanto · | intervallo &immenfo fpatiointernos , differre : qui aeternam âliquando no ftram converfàtionem fpefamus,non • poffumus hujustemporisfaftum,am

itionem,& dedignationem approba

re.DicemusigitiiSathanæluâibrium '

effe,cumhomiofe fupra homines tan tointerftitio effert,ütoriginisfuae,& eum humang genere cognationis pro ximae oblivifcátur, achónores uniDeo

debitos,potentiam uni Deo cóceffàm, judicium uni Deo relinquendum, fibi, , fumat,velhumanafocordia oblata,ad-

mittat. Eftautem omnino nötam Ma

gnatum , quam noftraculpa, cum in ' Faentem illis venire tamabfùrdum ni

hilpoffit,quodnon approbatores, ex cufàtores,admiratores, executores,&

annotatoresreperiat,utnon inepteex MundifèntentiaNero dixerit,feünum

• fciviffe quid imperanti liceat. Sumus * ergo ad fraternitatem Chriftirevocan- ' di, quae ut decentes vitae btdines non . confundit,a;texcludit, dum nihil aos*

extol

•-…

_---

C* R. rsrf A N us.

extollant, & inclementes commiffis

reddant; ita nosfrequentiffimè ratio nisillius, noftrocapiti aliquandored dendae,admonet; quae non quidimpe rantibuslicuerit, fed quid decuerit:nó

quidfubjeétiadmiferint,fedquidexi gendum ab iis fuerit; non quid regni

jura permi'erint, fed quid cœlileges raefcripfèrint:nonquiáMundi móri us probatum;fedqúidàD oipfogra viter injunétum fuerit, ferio proceßw dijudicabitur. -'

Nemoaegreferat,fiquidhicdetitu lù addamus, nec enimiis quostitillant invidemus, imò hanc ináninatem li

benter tribuimus, nobis gratulantcs quihoctenui,& fàcilè comparabilici 5ojafci fé patiantur.DeChfiftianislo quamur, quos fublimius quid fapere

decebat, quam utadgrammaticen re dirent, & nominibus ac verbis capé

rentur. Nontam barbarifumus, uto

mnia commifceamus,neque velimus nos nullis appellationibus

diftin&os;

neque tam infùlfi in juventutem fù £5* r;&è

anus, ut per gradus a -

í_

==– e-=—-i-…T.

- 76

C1 v i s .

' incitari&vocaridubitemus. fedquod hocluxuriante feculo ea efttitulorum'

prodigalitas, utjamfuperlativi omnes

vilefänt,&adcompofita,decompofi-

taque magna anxietate accurrendum

' fitid vero pragrandu yanitatù eft,quâ

fi majorestantum noftri, (ne quid ad Chriftumadeam, fimplicitatis princi-

pem)exprobare nobisvellent, quan- ' ' íumindignationis, (nififortaffefifum , potius)ex nobis conciperent. Ecquid

verò in Chrifto tàntopere difplicet,ut . eius formulas penitiffimè abhorreamus,& fratris nomenin auribus prop:modumfitintolerabileachæreticú !

; !

cur Dominiomnesyolumus e{fe,quos confervos Chriftusfecit ; & Magiftri, quos condifcipulos effejuffit,& du&o +es,quos commilitomes confcripfit:non Dei non præ }j; alteri alter donisocere,

et:non quodjubere,d

dücere * ;

alijalios non debeant;fednevideamur

magistitulos,quárem ipfàm, & Chri ftiani regniiindrementaurgere. Quid enim hæ prærogativarum prçfidehtia

sua,&ut- unoverbo comple&ar pro -

~- \

homi

. C HRI sr 1 A N us.

momimwmconcertationes aliud volunt,

nifi ut nos Adami propagines,& am bitionis filiosprodamus,illumquefùb limemfiliorum Dei titulum perdamus

penitus. . -

… XXII. Libertas.

•

di&um eft,fuaqwem4, R Eétiffimè inepti4 detineri. nam cum nos. Deus non tantum liberos crearit, fe&

liberarit per Filium ds nuo,nihilæque abfurdum videri poteft, quam quodis, vincula & compedes iterum redimus.

Quæ enim Muridiconfuetudines funt, & mores,cünihil aliudfaciant, quam. invitent,nosleges, atque adeomeceßi - tatem parendi credimus. Unde per . . pauciaámodô haec tenuia fila abrüm - .punt,quibus contra mentemfuam,có ' ° . traconfcientiam,contra evidentemet

… iam commoditatem,à genere, condi tione,uxore,propinquis,amicis,bonis,

alligatifunt,ùt minusfeadDeum,ejus qué perfe&iores regulas conforment,

fèd tempustrahant,& occafiones am , - D 3 .

_•*

C 1 v 1 s `· ·

'biant;interimquefub fi&iriojugo prò

*funde ingemiftant. Suntetiami,quos *nifimeti$ Mundani rifus,& iniquìffi-' 'mijudicij,nihil cohibet:Sunt quidefo ciis,funt qui decapite aliquo circum fpiciunt;omnes certè fpontaneis com ' pedibus impediti,quosfivellent,finäs vellent, nihil detineret. Fallitur enim quisquis Mundofàtisfacere,aut place

'reullo modo fperat, aut ejus ludibria effugere coiiténdi;: ille demum fàpit,

quiveralibertatefua, Mjdirifumgro vocat,& quo{fubjtigo ferendum fuif

fet,magna animifecütitatecontemnit. ;

nec minus ultorem Deum habet, qui fìorum contumeliamfùam facit; fùo

rum opprobrium adfe revocat, & an-^ notar.Audeamus 6 Chriftiani,noftri,id TeftChrifti effe , diffolvamus haec ara

* nearum tela,fegiamus ex Ægypto,ex

"eamusè Babylóne, quoniam nihil cft, , s quod praeclidere viam poffit. Tente mus, ut aliquardo omnia imaginatio ' nis

£jî É, fuiffe É , :

^ mur. ^

Solet hîc Mundusincautis illudere, • V.

Q H R 1 s τ I A N us.

& fucatam aliquamlibertatem vendi- . £are,qua quiSäì fùnt,alteritis cffè no lunt, At Chriftianialiter, quiutprimü … internasfuas opes abomni Mundicu ftodiaaffècurafunt, facilimèreliqua o- • mnia Proximi commodis & ufibus ad dicunt.UInde homine Chriftiano nihil

eftinterris fèrvilius, qui ea quae Mufi dusalioquin dedignatur traétat, fufci pit,&infimis etiam rcbus operâ fuam. hon denegat. Atque hic permagna fé , curitas eft: nam cùm Mundus non nifi

gravia,ftrepera,prolixa, & vaftaqur : queambia?,atqüe humeris fuisifiapo fiat, fub quibüs miferum in modùm T premitur, & exagitatur , Chriftianus

uam quae minus ful

non aliajî;

- geant, minus refonent, minus invi

âendafint; & ætatem fuamprdculab illis inanitatum & laborum officinis

degit.Mavult enim Chriftianus unum hominem fibi commiffùm , ad coeli

normamre&einformare, & effprma

re, quâ integris provinciis praefe£tus, iniquitati hümanae impar effe. Eant qui volunt,&Episer*;*e •

… -

. . .

s ^

SE *-,

C 1 w 1 s. s •

… $0

i ,

Præfe&uras, Oeconoraias integrasfibi depofcant,home Chriftianus nihil erubefcit, fidem fiam in tenui forte probare,acin Dgmini domoabje&us

'', ,, , j;

- etiameffe,&adforesftare.Satisfit Dei

fervam effe, quod cuicunque minus. '-' eft,nihil interrisfußìciet. RegniDci

cura neminifordeat,cui dum fèfubdu

•

- cunt, quibus fortuna favet, acinftafe ' ' ' - ellè optimates hujus terræjudicát,hoc

[

- ipfo téftantur, fe qui Dei miniftri au iant, indignosà fupremo rege habi tos. Sedetiam quia5 Ecclefiaenutriti,

$$ fàginati fùnt, in famelicos;

Diviha officiafuperbercjiciunt,&ho- ' adipem fibi fèrvang. fù premiumnum: mhoneffugient. T.

XXir.

– – –

Refigmatio.'*

]

• 1- RatcumTerrae huic dominarili.

cebat,& poffidere eamjucundum. erat,nunc remumάiare ei,& nihil omni

no participare confùltiffimum eft. Uft. primum namque Peccati fànie infe&a.

eft,quieius minimumhabet, beatiffi , _ •

• **

, *.

maus

~ -

1. -r** ua_-*.

… *-*

•

}

C H R 1 sr 1 A Nus. .81; mus eft. Solentautem multi non tan

tum agellos, fuam terræ partem pete re fed integra climata , & portiones fuas Solis diurno itinere terminare.In felices homines, quos feptempedalis ' foffa recondit, & vel tandem exaturat.

Caeterum Chriftiani qui fetotos Chri fto tradiderunt,omnia quæcunque hic fibialiquo jure vendicare pofïènt, in

: fàlvatoiis füi manus refignánt, fatis o pulenti,fife fciant nihilêxtraDeum,& fine Deo poffidere. Hinc parum judi cant,fi externatantum Dominoin ma

nus reddant, nifietiamintimaquaeque nutui divino relinquant.Nihilinexpe &atum talibus accidere poteft , cum .

verbera,carceres,fupplicia,atq;Mun do borribilia alia inter beneficia mu

merent.Benè habereæquèformidabi T^ leipfis,acmalè, tutum videtur;& ma lorùm memoria dele&antur, plagis & - - vibicibus gloriátur unicè.Adeo occal-^ luerunt,utnifipatiantur, nihil fehfica- '

ere,& dies perdere arbitrentur. Rara

ävis haeceft,fed tamen nonnunquam confpicuâ, Manüverò

agi; quis *

s» s - C iv r s - - - - quis poteft:nam quotergumfibentius, porrigunt, eo minùs fecurum eftver beraré: quofùnt ftultis fimiliores,eo minus irridere eos expedit. nam qui jam fùiamplius non fuht,fed Dei,éos inemo tangat, nifi qui Deum impunè ' lædi poffeopinatur. Cujus is eft finis, ut mánumquiderh impietas extendat, aftadfè nunquam retrahat, fed ftupe

: fendere f;enteeacapitale reperiat. effè - pupillam Deiof. J Monetnos occafio,utMartyrum et

iam coronam contemplemur, quaera rò terræ hujus magnãtibus, fed reje

', &tamentisim ponifolet frequentius.O* . arcina Dei judicia ,

., -

quae amiciffimis

fuis prore&iffimisfa&is,& laudatiffi. * mis meritis extrema fupplicia decer nerefol. t, eaáueinfamibùsaccufàtio

` ` nibus onerata & fœdata. Spermolo- . gos, nebulones, fèditiofos,veneficos,

- fanaticos oporteteffe, quos Deusmar … tyfijhgnorehabet dignos, utappareat

' Mundijudicium effè nequiffinhüm.Et , . , * fùnt qui hanc ignominiäm non ferant

· ` tantum,fedaPpetant,atqueMundiir · · · ritatie - - J

CHR 1 s r r A N u s. • £; ritarioneambiant!ODeus quamlon

gealiudquid,praeter, five fupratcrre humaffeëtate

re, quibus elementum nullum, nullú * mortis genus eft formidabile. Quin

imò Naturaipfafuccumbit,ubi marty rijgratiaanimat,tantum abeft,utminis - terreri,autavocarià re&o finat. Invi

• • trahuncpugnatur, qui paratuseftfàn guine fidemifuam obfignare. Qujderi

» pias homini cui omnia tcrrena coeni • inftarfunt, nec nifimoleftiam adfèrüt.

Exiliumipfihocuniverfumeft,ut pa ruminterfitubiexulet. Nequidquam '• aegredimittat, didicit rebus omnibus „• carere. Ut non evehatur nihil timet. -

Ë;eminimicitiasMundivitet,cuicarni fe fponte abijcit, Et quid illetan fexamicus eft, atque exoptatus. Da6 . Deus huncanimum,& ab omni metu .

noslibera, qui quos fincerèarnas hic -* multis teftibus , & exa&is judicibus a.

maleficijconvincifinis, utcumhicfi.

demtibifuérintteftati,exte ipfoinie

; .

t,'

íî expete

. suspi--i--; -*

^~, y , ι

•

*. *. * , »

&4. , .* ■* *- C rv 1*s* T*, -•*,

- …**.

XXIII. ···

.*I.

* Elevatio. ' '

Æ§# #

m hu-.

.-/. IL ju$terræ favorem nihilifacere, - quem Deus interfùos familiares rece-* pit. Nam ut omnia Mundus praeftet,

- quæ fuis pollicetur,quod tamenex ra riffimècóntingentibuseft,adüla quae - Deuscommunicarefolet, collata, pa -- rum valent. Solet mundus füis nomi

simis immortalitem fpondere, variisad. … id fabricis adhibitis, quafi vero mortis,

fitvitam dare,aut temporis,aeternita- ' • temprqmittere.Cum omniafacit,no a minisoblivioneminamnosaliquotdif

•£ert, idque adeò obfcurè,adeô dubiè,. :adeòcontra&è,adeòcum invidia&re initentiamukérâ,uttantimon fit,tam;

t improbis laboribus hanc ineptiam e — mére. At Deus quosexhominibusfe viigit, ut clarìffimo* inter fideles fùos ε'τέddat, primaum admirandisdonisre

iplet,quösos Natura ipfaobftupefcat;: -3einfämiliaribus colloquiis dê rebus, omnibus erudit,&excolit,utjaminpm •

ltCIIæ:

~ -

t, ¥•

£ !,

} i

C H R 1 s rtA N u s. - - -85. . ~terraetantum, fed & cceli confcij au * diant,ac velut terrena Numina colan

… tur. Hifeculorú chara&eres fùnt, qui

-busDeus ætates diftinguit; hi orna- . * mehtatemporisfui, ÉÉ exinde ra - riores. Non poteft hos famatacere,&. -deprimere,cum terraip{àloquatur,&: terum geftarú magnitudo, neminem: - laterepoßit. Nam cum maxima quae **que, perminimos& fimpliceshómi nes,Deusperagat,hocipfum ad Mun -, diadmirationem, *rumάue æterni

tatemfacit. Diverfânamque Chriftia

}•

norum à Mundanis fors éft, cum nifi

humiles noninclarefcant; nifi fimpli ces non fàpiant ; nifidebiles nihil fü

| ';

•• perent;duinMundustumidos,fagaces,. - &robuftostantumclevet.Atquόma-1. gishiattolIüntur, eo relabuntur gra - §ius& miferius;uninamque hifecuro. -faftigio infident, quiadDeum,abipfo, - Deofublatifunt.' · · · ihteralia praeclara dona Ecclefiae*

£ Deiconceffäßiblinealiquod eft,Pro … pheticum diâum, quohomo Dei arca - ais revelationibus ad -j- admitti ;

]

•

\ *•

• • *C1v I s

tur,quaealioquinuniverfo Mundo ob fignáta & occlufà funt, ut feculorum, périodos,regnorum ortus& interitus, *-

Ê decurfus,motionum vices,

Ecclefiae paffiones & eclipfes , longe ante praevideant, &verbórum admi * randorum involucris annuncient, va

' riis imaginibusinumbrent,atque Di vinitatishujusfpecicm, pofteritati te £entur. Et qüis dubitet puriffimas menteshuicmyfterio deberi, quæ ni ~

- -

~ *

hil contaminat® radios providentiae Divinae excipiant, & pervaticinia re

Jfrangant,quòd dum Mundusimpurus, impüraftiâ Aftrologia,&variis divina tiohum generibusidententat, ridicu

lus fit, aë ingentiintervallo abillis vi * dentibus relinquitur. Quodfiquisfti lum tantumuttorumque conferatjam videt, & obftupefcit, quam differant. Prophetarum linguae fimile quidMü dus darenonpoteft, etiamfi Pythago - - - ram,autPlatonem,fuosconducat.Igni -

ta omnia fùnt, & penetrantia, qùæ è cælo diétata&exceptafunt;frigidao

mnia & fùperficiariâ quæ terrého ca lamo :

_Vs J-*a—

'CH r I sr I A N u s.

T 87

Hamoperfcribuntur. Idem de auribus

humanisjudicium eft,nam quæ à fpi,

ritufacro luftratæ non funt, f)ivinâo

racula non capiunt,& adfùblimia haec

' . verbafurdae planè fùnt,velfanèfùrda & ,

ftae,finiftrèomniaacex fuis conje&u

risaccipiunt. Uniilli, quiadDeicollo quiajamaffuefa&i , emblemata Divi

na,figuras&fecretam coeliliteraturafa fapiunt, digni £unt audire confilia& pfopofita Dèi,fcrutariabyffos fermo…

}

nam Dei,præparare animosadvolun tatem Dei, denique etiam Deioperi

bus inhacterraititereffe.

xxiv.

, ,

- -

^ •

Preces.

' s '

Æc Dei familiaritas etfi ab eius

ele&ione & fele&ione purißi mè dependet, tamen multisacperpe tuis precibus conftat. t£na enim ratio

• eft, Deum habere refpondentem,in • terrogare;colloquent€m,compellare;

-* comparentem, invitare; confentien tem exorare; concurrentem, impléra- \ re. Hoc ambitw feamiciDeiinfinua runt»

: \

, C 1 v I s*

3, 38:

runt, cum Deum fitirent, Deum in

clamarent,Deum quafifatigarentpre-cibus,& impugnarent.Non poteft ne

gareindulg£ntiffimus Pater, quod filij tantacontentione obfècrant, non po '.

tcftpetentibus effe durus,autpulfanti

- busfeocclüdere. Haecarma Chri(tiani

funt,quibus non tantum tantumhoftes profli quibus non

gatfuos, fedetiam amiciffimos expu gnat. Eaenim eftprecum ingenuitas, , üt nullum deli&um,nullum affe&um, . nullám débilitatem, nullum dolorem, ,

nullam cupiditatem & defiderium,. Deüfuü celent, omniain confpe&um. expandant,acPaterno pe&oriconcte dant,atque committant. Qùamanimi. traditionem Deus fupra omnem cul

tum amat,&exigit.Neque fieri poteft, ut nömajorepröpenfione refpóndeat, quam devotione eft quaefitus. Haud:. enim ut mundus,aditu difficilis eft,au

ditu morofus,refponfis füperbus,pro miffistergiverfàris, confefifuinexora bilis,fedadmittitomnes,admittitfem

£er;admittitubique:auditbenignè au

ditpaticnter;auditopportunè: fefpon -

detgle

Chm isr 1 AN u s.

. s9.,

~detclementer, refpondet frequenter,

re$pondetlargiter:gromittitvérè,grc • fentit utiliter , confentit conftanter. mittitabundè:confentitlibenter,&on.

Quidniadeamus hunc Deum noftrü!. cura quo converfàri tantaeft facilitas,,

cum quo colloqui tanta efk voluptas, viveretantaeftmajeftas. Nemo unquam perfe&ius huma nae indigentiae breviarium dabit,quam; veriffimus inter Deum. & homines, internuncius ac interpres Chriffus, qui Curn§;

id oratione dominicæ præftitit; Hic: enim adfevocatos filios fuos,clemen-- ' * riffimusPater, & furfum arreétos,adi

nominis fùifan&uarium invitat,& ne polluti accedantvetat. Poftcain füicivesadmittit,&adleges novas,fàn &iffim sque adigit: Inde voluntatis

: fuae obfefvationçm infinuat, & cœli,

terraeque confenfùminftituit.Mox de alimentis, cum animæ, tum corporis,, .

fuis profpicit, atque hanc curam quo tidiérenòvat.Defiéta etiamcarnis,fub mutuae charitatis & facilitatis conditio

- na condonat.Sed& periculatentatio- < 1)uIT\

'go

· · · C r v 1 s .'

aum & Satanaeinfidiasavertit,fuisάue

fortiffimamanu adeft: denique malo ' • .

rumomnium, & duri carcefis finera, libertatisque ævum pollicetur; atque ob hæc cun&a omném imperij & pc tentiae gloriam æternam fibiuni meri tòvindicat.Hoc clementiæ Divinæ fe- ' ptoconclufi, nihilfupereft quodpeta mus, quoetiam indigere poffimus vi

, deri,&tamen mitificefibiplacent, qui

- concinnis verbis poffuntf)eo absque •

cordis motu obßrépere.Certè fiadfor mulas orandum eft, haec Chrifti unicè placeat,pofteafàn&orumD.i;denique ' 'quihas proxime accedunt, nec novis

femperfuxuriemur. Chriftianivitanil nifiprecatio effè debet, quaad Deum

- femperfufpirat, cum eofemper loqui tur.Cujus enim di&a,fa&aquie,imò & • cogitationes,laudesDeiquaerunt,isad

- Beiaram fèmper ftat,&fuaviffimi incenficdorem,naribus Je

hovae gratum fà …, c.

;

Rotw:-

«-•

cari $r* xnus. • * * ***** *____

xxv.

rotumditas, -

9* * * .^us ,

•

. ,.

IE Gregiam laudem,& opimafpolia veféêre Mundus credit, quoties , £t? excogitat. nam cum vulpi-

ofui omnes fintingenio, cui aegerti

poiu!

meimponitur, nullâ illi majQr vola ptas e £, quam fi quem capit, dum igi tur ars artem eludit, Chriftianus una

% unditatefuafecurus eft nam Echini in maorem nullalatibula,autmeatuum

Anfra&us quaerit,{edinfere{itacguo úóvólutatus, nihil offenditur. Sunt ^ -&inmChriftianofuiaculei,quos tenel- • '

lae Mundi minus non ferunt, autcanti oraminus admittunt. Sive igitur Hy ôçrifis infidietur tyrannidi, five ty

ííiisfubjugethypócrifin,five fophi fticecircuinveniat utrámque fiveam baefophifticen flagellent;dum alij an

zie afïïiguntur,Ch iftianushung§ata: naelufùm contemnit,certus nihilboni … * A Mundoexpe&andum, atque parum quisquis tandem rerum potiatur,re

férre' Sunt enim diabolorum tnter fe —

. • -

/- '

. CO& p~

C1 v 1 s., … . .

concertationes,quae utrinque dolis, & | violentiaconftafit,neq;uniquam cum , Chrifto aliquidverë cömune habent.

Licetenim

… nem,honeftatem,libertatem,& ejus

modifpeciofànomina pcrfæpè obten dant, tamenfiquisinfra cüficulamil Ios boni publici procuratores intuea tur,videbit;ipfis,nonChriftoparari re

gnum,neque dignos eße, cumquibus. \iirpiuscaufàm ftiam conjungat.Stabit autem domusDeiinconcuffa,& i&us.

adverfòs omnes- retundet , quicquid. multimanus fùbducant, quicquidde treétent defenfionem. nec enim hu manis manibus conftru&a eft,nechu

mana ope in hunc usque diem propu

gnata,fèd re&umin omneæyumDeus !

íe&umeffe juffit, & illud fequuntur. omnesquire&ofuntcorde. Magniintereftfcire, quid rebus tur bati* virum bonum deceat, alij enim. nimis temerariè affurgunt, alijnimis -

timidè diffúgiunt. Tótfithaec Curaet iam moderata ingenia, cum viderent.

quidfugerent,quofugerent non vide . -- - y rent. \

…— . Ch r 1 s r 1 An us. 93* rent:nam inter partes raro modus fer vatur,ac multorum importunitas pau *' corum aequanimitati prævalet. Jàm fi

' etiam altéraparsinyafefcat;& emiineat, nihil temperatum fperandumeft,nul lum etiamiaequilibrijremedium expe

' &tandum.Documento nobisfuntoEc

' clefiae vulnera, quam acerbisodiis di

du&a hient. E£quidagat cui diverfà

rumpardumvehementiadifplicet, cui cæcus utrinque impetus , imò & a

perta diffolutionon probatur! quodfi . . fe fubducat, m&ilitiei ; ' fi lentè etiam

fùbfequatur,confenfus;fi quidimpro

' bet, defèrtionis reuseft. Sed omninò ' cum Deo dicamus viro bono, tempore '

malo diffenfumfùum modeftiffimete ßándum effe,& remediafipoteft,apta

§ĂŠ

offerenda. Fecitid optimus exigua ad tempusgratia, odio mylto,

fedpofteritateid admittente:& hono ' rante.' Quotusquisque muffitantium illorum intabulis bonae memoriae vi

vit,tantumabeft, ut*in libro vitae ali

quádolegendusfit. quodfibeatifunt,

, & honorati in Mundo, quiproPatria r

£ροτ?

94 •

. C 1 v 1 s. ,,^,

mortem fortiter oppetierunt , quid

prohibetbeatos dicere, quos Veritatis, , confeßio interemit. Proponamusbo 'na,fùadeamus bona, urgeamusbona,

inculcemus bona, profiteamurbona, exprimamusbona,finullo omninou fù,fàltem utanimasnoftrasliberemus, atque É; nos non ftetiffe,quodEccle-fia: malainvaluerint,bona fide,fubfe

* cuturæ Chriftianitati probemus. . -,

xxvi.

Toleramtia.

RÉ vivcndi via eft , quæ non pöfiis emendare,tolerare, neque facilè periculofiordeviaeft,impatien tiâ; dum enum fruftra obnitimur, id

qu9dtolerabile etiamnum foret,ama

fefíit,acitritatoMundo amplius exa -*

ceibatur.Multiquifè conanturexone ^ rare, majora huinerisfufcipiunt, qui.

bus conteruntur. Supra hôs longé fa

piuntChiiftiani,qui §;agiftri fuipara- ` . doxo colaphum in dexteram malam *«

impingenti, obvertunt etiam alteram, &auferentitunicam concedunt quoq; -

•, •

togam, •.

li-,

A*. — **

• CH R 1 srwA Nus. ' ' 9$« tegam,accogentem admilliare unam, ,

comitantur§eladduo. Nunquam tam i

magnus nobis videatur Mundus, ut

ferreeum nonpoffimus, nectampre ciofusunquami, ut carere coneqüea raus. Utrum voluerit, five premat, five arc: at, Chriftiano grave non fit,

qui nifià Chriftoab:ffe übiquepoteft, &cË; omniapoftare.Mul

tadifpliceanteportethominibono;(ed. animium aegrum nonfaciant. Pereant

quæ fálutem nullam admittunt. Eant , retro, quae progredi nolunt,labantur uae evéhinqnpofïùnt,quid inter hçc hriftianus fecruciet, qui Confcien tiæ fátisfecit, & Chrifti crucis abunde habet. « Nolunthomines ad noftrum

ingenium vivere;vivamus adillorum, fiiäanimire&itudo finat. Seculum in

pejus fuit! quidam nos fenium Mundi impedieimus,aut differemus delirium.

quin potiusne quid noftiiunaabripia turidcuramus,nam quæ extra potefta temnoftramfunt, alieno imperio fta

buntvelibunt, Ne gemitamus qui '

dem cum fupremus imperator jubet *.» : fequi, -

•

-\,

/-*

— A.

98*

* c iv* s . .

feqti, & quæ in via mölefta occur rufit, Patriæ expe&atione leniamùs.

namquam hicbenèfit, quibusjamante

iterpraefèriptum éft, utpermoleftaad , honeffa;pèr operofâ aâgloriofà; per • i ,

crüdeffiadlucein;peranguftaadaugu- ; fúpenetremus. I

… . -

* Qtiilitigandi libidinem inhomini buspromövent,&forounicè ob quae fturâ fèrviunt, nae illi parum Chrifti habent.AccrevithæcinterChriftianos.

- -

lues,utfuà mdlelaboret,&illis etiam,

; Mundo immerfi funt, difpliceat,

, •

jhil certè prohibeat rem dubiamae quisjudicibüs&arbitris diffolvere;fed

ι '

ih infinitumaltercare, & ex lite litem

I —

ferere, id Rhadamanthitribunal,non

Chriftianos cancellos deceat. O rem animae noxiam, quæ quicquid contra proximum habet,fibipendente con

$entioneimponit, & ififàuftisprocef- ! füsarmis onerat.

Innumeræ animæ

hac injufta juris fpecie ad iniquitatis ' Principemdepreffæ funt. CertëChri

ftianushancaequiobtinendiviá,quam. poteftdevitat,litigationis vero lubidi ■}€¢\

t ,-~T

CH R 1 srr AN us.

nemomninò abhorret. nec enim tanti

facitaliqua incommoda,utob eatran J uillitati fuæ incommodet, & cum

tatre fuoquovisalio modoingratiam redit, quam ut jure dimicet. Levicu

laplaerümáue funt, quæ homines di vidunt , at non levis indignatio quæ intervenit, nec levis indignitas, ob tantilla Chriftianos inter fe turbari.

: Malè tamen fit rabulis illis , qui alie

na bile vivunt, & ut reconcilient of- ,,- .

fenfâs partes,utrasque deplumant. Be nè verò integerrimis juris antiftitibus, <quorum moderatione animi iterum coeunt, & ab altercandi teUmeritate a-,

vertuntur. Si fic ageremus, minus caufàrumforet, atque illaDeicontra

Mundum ageretur ferius & felicius. Nunc dum nosmet atterimus, & li

temcontra Satanam fufpendimus, - dubium non eft , contra contumaces pro- ' InunC1atum

* \

c*v 1s

XXVII.

c AMifericordia.

Rä; noftrisfub Iußitie condu 3tucompofitis, altera{emitano bisinfpiciendà eft,quam Mifericordi« ' meritòvocamus. Cum enim priora

fperanimis,nimis$ rigida videripof fit, quæ tantam perfe&ionem exigat, hac emollitur, cum videamus Deum etiá debilitati noftrae benè velle. Nam

“quianos nötäinimicos, jhoftes fùos, per Filium, noftrum Chriftú fibirccö ciliavit;nontam foporatos quam mor

tuosfufcitavit; non tam aegros, quam defperatosfànavit;nontamiinquinatos quam putridospurgavit;infinitum o

portetMifericórdiæ affe&um effe,quo nos etiamnum alienos,ofcitantes, lan

guentes, olentesque fùftineat, & cle imentiaealis obtegat. ItaqueEcclefiam fibicolligit, non ex fàpientibus, pru

d:ntibus, fortibus,& temperantibus tantuin , fedquamplurimo$ expecca torum turba ádmixtoshabet, üt fè o

mainò Medicum oftendat, qui epide micis

{CHR 1 sT 1 A N us. 99, micis Mundi morbis correptos, fànan ' dos fibt fumfèrit,& magnificam illam terræ jactantiam, pudefáciendarn pro

pofuerit., Efteniam Religio Chriftiana

, „ ,

hil nifi clementiæ fummi Patris con feffio, quagenushumanum Satanaea ftu, Divinâimagine exutum, & Para

dyfi poffèffione deturbatü,ingratiam

, _ iterum fub Filijmeritò recepit,& no … vo fidei fœdera fibi devinxit, ut quot

<quot hoc fàlubre medium ample&e

, • rentur aeternæ fálutis&coelefti§hære

ditatis effentcertiffimi, Quod novum , paétum , & fincériffimae apud Deum : * dile&ionisadmirandum teftimonium

peccatores fumit&juftos facit; delin *quentesvocat, & convertit; impuros

admittit,& laudat; mundanos füfcipit & Chriftianos reddit,quienim füb fio

vo fœdere antiquis velit moribus vi , vere,ridetDeimifèricordiam,& con » donatione£ indignum reddit, 1._, Itaque officij noftrifubinde admo . nendifumus,neDeifacilitatem tenta -

re,& longanimitateadpeccandilicen

^ tiam abuti unquam sua;*; UItut i

,• I *~

----

-=**-*.,

-τοο '

C Iy I s

enim Chriftus vel fero advenientes, fi

ferioidfiat,nonreijciat, quitamenhoc

per ludibrium expeririaüfit, fuà mali tiâ interibit.Caeterum nihil tam eftne

ceffe,quam quosdere divinaerror gc cupavit, five dúétores hujus fint, five du&i,inviam revocentur. In quopio

& frugi negotio , nefcio annon mülti zquo duriores fint, qui rimas Ecclefiæ iníempeftivo zelodiducunt,& diffiffâ non nihil, difcerpunt. utquoddolen

dum eft Hæreticüs facilius fiat, quam fit,&dica'ur, quam res ipfà teftetur. Periculofum eft,prolixami& argutam

effingere religionem,contraquäm vel optimus quisque per incogitantiam

É poffit:temerarium,ultraChri i regulás plures exceptiones, diftin

&ioiies , fatiocinatiofiesque affuere, quas nefire piaculum fit: infame, fa

cere fuae

opinionis maximas, quas ne É? fimul,& bonorum converàtione excludat. O beatas Ecclefiæ primitias, quibus fub Apoftolis,con traótius,& breviore compendiolicuit

credere , - -

ac anathemata minus fre quenter -

... v

1. -r-

…

CHRrsTr A nus,

Io.

reformidare. Sedomninò occurren

dumeßlupü , quos hæc ætas, in rui-, nam præceps,&plureshabet,& immaa niorés,nontamen riifiutraque manu, Scilicet ut tam fidei veritatem optimis

verbisafttuamus,quam veris operibus. conftruamus,& tam velimus éffe vita

laudabili, quam charta probabili hareticis fuperiores. • XXVIII.

-, – –

- Kemiffo. .

–

· ·

Ccehomo, quid debeas Deotuc* L cum quoinefiarrabili modo es ve sonciliatibus, cujus miferationes fun&

fùpra omnia opera eius. Animantte? publicàni,meretrices,& latrones,qui è faucibus hoftis momentaneè erüti.

eft; deliquifti, ille àdhuc fuftinet. Si

poenites parcit, fireverterisfufcipit, fi äiffers,praeftolatur.Revocat errantem,

invitat repugnantem,expe&attorpen tem, amplexatur Docet

sisse;-

(

finibus excipiuntur paftoris. Hrritafti : Deum,ille téplacat;fùrorem provoca fti,illete componit; peccafti,ille paffiis

3 _ '

woz

C 1 v T s.

ignorantem,moerentem múlcet,àrui fiafufcitat,poftlapfum reparat;petenti largitur, qüaerenti invenitur, fulfànti aperit. Haec planè

Š animam.

'gtnifiDeus dixiffet,nifiDeusfeciffet, fidem fibi nullam haberet, optimum, I)eum poffe ferre peffimoshomines, imò

£É peccatoribus,utbonitatis.

fuae immenfitatem teftetur. Furiofös

quoque cicuravit, fecitque ex rapacif imis lupis, non tam mitiffimas oves,

quampaftores Impuros&libidinofos , homines,caftitatis praeceptores& ex empla effecit: Maramonae mancipia, | thefàuris fuisliberales&integerrimos,

«difpenfàtores præfecit. ' Afiibitiofos , juffithumilitatem docere , ac infami morte conteftariquiddicamus! admi

randafuntconfiliãDei, qui É `

præfertfànctulis,utnihiIhabeas 6 ho- ! mo, quod præjudices. Ille ipfe quem hodie pecçatis oppletum abomiharis, crastibi virtutum do&orerit: illeipfè ' quem hodie menfurato paffu,& cân- . didaftolaincedentem æftimas, crasin

- -

fterquiliniofè volutabit. Multis nem pè pec-' \

CHR 1 s T 1 A N u s.

io3

pèpeccaffe profuit, quos intimus pu gor,&ferius dolor, pofthacab omni fectiraconfidentiacofiibuit. Habettamen Ecclefia fùam decorè

vivendidifciplinam &obeirantes cgr rigendihumániffimas regula, in refra &tarios verò omni morteacerbior. m.

exclufionem. Sancivit pia quondam & reéticuftos antiquita§, ut qui Sata ' nae aures prgbuiffefit,deliéti pœniten tia revocati, primum deprecarentur (

Deum, dein Eçclefiae off.fifæ reconci

liarentur, qui mos laudatiffimus nonr. prius evanuit, quam peccandi licentia irrupit. Hic püblicis precibus homo reddebatur piorum communioni, qui nunc uno

E. nummulo redem

tus non tacitè fubrepit Ecclefiae,fedfu perbè feingerit & infert. O maculam hoftram,& tinétoresinfames! Voluit

etiamfàcraolim fimplicitas, & aequitas

vult, inique ablata reffitui, quodvana, effet, inter mali poffeffiones, refipi £entia. Sic yulpecula lugeatanferem, & devoret: ficcrocodilu$ mortihomi

nisillacrimetur, Atô nimisillos feli · · · -E 4 -

` _

* -

/ . •

• *

C1 v1s ces,quibus hodie fàlva praedalicet in

1o4.

noxios effe,& à deli&ò, non itidem

fpoliis,abfolui.Dijudicenthaec,quibus id datum eft, nobisinhocargumento,

difputare non vacat. Walde egeanto- , portet multi,fireddant quodinjuftoti ς

tulo habent, fedhuic reignaviter pro

fpe&um eft, nemohúctitulum agno fgit. Chiiftianus paratus et non tan tùmab univerfâ Ecclefia,errorum, de li&orumqueveniam petere, £ detiam «corpusipfum fiid iniquè poßideat,re ftitüere. Q yidenin'eriibefcatfratri busfuisfàtefi,quodincófpe&u quon dam omnis carnis, viventium & mor

- tuorum,publicèproftabit:quidni exi guum aliquid reddat, cum ómnia poft - fe, nifioneratae confcientiae fàrcinam,

relinquendafciat,& exaétiffimefciat. XX IX.

•

.ggies. Aturaquód homininegavitgra \ tia fùpplet,atquelargiffimè, fed.

diverfâ plafièeft vttotum j;ratio nam cum laborantifèfe Natura pandat,haec , S. -

' ' ;

qui*-

, -.

Ch R 1 sflanus. io5 quiefcendo impetratur:cumagentibus -

illafaveat, hæc vult patientes, Nihil movendo, currendoq; homo promo vetin divinolumine , fedfedéndo ad

pedes Domini & aufcultando. Sedet , àutem qui Deum expe&at,necMundi turbis inquietatur. Deus quidvelit,&

quando velit, non femper communi cat,neque quo ducatfuis aperit fedper pbliqua:,&ambages cum dile&isam- ' bulat.

ÉÉÉÉÉÉÉ

oportet,&adnullaviarum compendia

circumfpiciat, cúfpirales etiam lineae, Deo fàtis reétae fifit. Videmur nobis perfæpè errare , & re&iffimè pergi mus;impediri, & promovemusjftare,

& properamus; rétrogredi, & appro pinquamus.Multipercarceres adRe gna eunt, infolitoitinere;per injurias àdfamam. Qgieße δhomo,&remo

mnem Deo committe, qui fupra o mnem captum tuum,res füasjam ante — difpofuit , & optimo ordine progredi jubet. Itaque Chriftianus hòcunum.

ágit,utcolumnam ignisin oculisfem per habeat, quam quoquoeat,nihil de ,

, '

' E. ' %y'

_~ \

• ^ -/.

\ '

Exo6,

* C1v1 s * -

' caeterofòlicitusfequatur.nequeeòim patientiae unquam pervenit, utputet

inalèfècuma,autdufiter agi,velhàberi ä Deoludibrio. novit enim occulta ef

fejudicia Dei multa,injuftanulla. Au ditigiturcumloquitur;attendit, dum. tacet; loquitur,cüm jubet;it, cum vo

cat;manet,curnfubfiftit; paret, cüprae cipit;fumit,cüm porrigit;abftinet,cuma.

prohibet; pugnât, cüm incitat; fugit,. cum monet; vivit, dum finit; moritur,.

cum evocat:ita dum ad nutum omnia.

fäcit, nufpiam impingit,delinquit et- * iam nufpiàm. : Qui hodie omnes nugas fuas , & innocentum offendicula Reipublicæ.

•

communicant, deChriftianorum coetu.

effime meriti fùnt, neque certè has. ipfàs chartas exemêrim,fiquis meliora. bftituat.Dolendum eft impietatem, injurias, libidinem,adulationes,& fi i

milem hominum perniciem publicè; u^- •

praeftare,necChriftiamoi δ;quàm Gen filium fora effe pùrgatiora. Eanunc eft:

peftilentiffiinofurä librorü colluvies,. vtdiluviufafuffocandis optimis,&&if re * • , -

v _

' CH R is r 1 a N us.

io7

&iffimis ingeniis efficere queat.Nihil exprobremus Mundo, quem & loqui, -& fcribere malè, neceflè eft. Utinam -

fàltem Chriftiani fibi temperarent, ne

calamosfuos ethnicoatramentointin

\ *•

gerent,& chartas repurgatæ literaturae; macularent. Sed quis prohibeat, cum.

fenüdinalicatalogò inferere tanti pro- ` pe fiat,quantifanëtorum indici.itaque èx idolórum lacunis haurienda fünt, _<

quæ Ifaéis fontes non fuppeditant;&

- tibiS.fpiritus oleum deefí,ad vanitatis. fi&iles lucernas lucubrandum. Peffi - ma merx , & qua vix ulla tyronibus.

Chriftipericulofior: namcum videant , etiam ahtecefforesfuos, nihil ab hoc lìto abhorrere , paulatim ad aequèin quinádas manus accinguntur,& idem. coennm pertraétant. Chriftianus ex multis pauca, ex paucis minima colli git; nec nifi ea, quæ cum VerboDei

conjungi & compingi poffint, novit enim hos mundi labores ad quietem nihil conferre,fed mentis operasalias

exigere,quæ àt:anquillitate ferena, ad 6.

fo$

C1 v1 s , _

turbidam diftraétionem impellant,& ' *

beataobfèquijDivinifede, xxx. eijciant. a

$ilemtium.

: •

EatabonorumDeifubfilentio cu-; -■-' ftodia eft, quod contrario hister ris modo poffefforein ditat. Mundus , - namque, nifi id multi fciant, nihil fe

£ire ópinatur ; Chriftianus, fi id alij fciant,thefàurosfuos proditos arbitra-. tur.Eftautem revera Deivoluntas, ut

quam caftigatiffimae finus linguae,ne- , que fuá fecíetatemerè effiitiamus: n&

öteft enim ferre ftrepgram animam, d quae taciturnitatis fàcra devotè & fideliterperagat. Haud quidem reti

cendafufitmàgnaliaDei, nec quæ ju vare Chriftiaijitatem poffunt, occul tanda:fed alia fùperfünt quæ Deusin filente amimaeagitat;aliafunt familiari tatis Divinæ arcana , quae propalare ambitionispotiusfit,& levitatis,quam

in ufum communem ftudij. quifiimò ea hominem loquaculum confeftim '. ,

deferunt,ubipriiumoris figillum $.

1. --*-*-*

–— • / ,'

•.

, , C* R 1 sT 1 A N us.

*o9

vit; ut appareat Deum amicitiae laefae injuriaifiitatum. San&os Dei videas,

quammoderatè defefènfèrint; quam temperatè defe fintlocuti; quam âmo ris divini obfignationem

Cll•

{todiverint. Nemo illis nefcire plus creditus eft, cum plurima fcirent; ne

mominus poffe, cum omnia praefta

rent;& nos miramur Deum nobis mi

nuscommunicare, minusque concre

, dere,cum undique diffluamus. nem

pebeatinonerimus confcio Deo, nifi .

., * id in mulierculae aures effundamus.

Pudeat Deo fidem fervare non poffe, cum rimarum plenum,& fecretorum , incontinentem nemo mundanus ami- _

cum ferat, difcamusque prima tacitur nitatis noftræ pericula Deo probare,ut

, cumnos arcanù fervandi pares repe rerit, alia atque alia tevelare & com municare,dignauipoffit. : Quid etiam vetét,bQnos interfeali quos fecretos, atque fub jurejurando deles effe,nonliquet, Certè habere, * in cujus finâ omniatua, etiam peccata

fecurè &libcrèeffundas, nefció quam. - -

- - -

' , E. 7

rro- €1 v 1 s mirificè exonerat. Multanos tacitè af figunt, & mordent, quæ amico dete &ta mitefcunt , quafi Deus ipfe nolit,. nosfòlos mala nóflracócoquere.quis quis huncamorem, five arctiffimam , amicitiam abrumpit, aut corrumpit,.' –

–

deteftabilis eft; nec minus humano,

quam Chriftiano nomine indignus. Multæ pravæ cogitationes,vana confi lia,temerariaprópofita, frivola defide

' ria,impuriamiorés, malignaodia,ine stimetus, & confimiliâ mentis nuga-- T

minadifpelluntur, fi quis pe&oris fiii. — confcium, & confitiárium fidum ha

beat. Ut omninò perfuadendum fit. Chtiftianis, detalibüs fibicuriosè cir

cumfpiciant, quos cordisintimifocios. haberepoffinêDifficilis utique res,& quæ aliquot experimenta É fed. tamen quae Dei condu&u nunquam.

bomo fine carebit , & praemonftiante Deo in optimum aliquem Iomatham in

cidit. Neque certiQr indagandi ratio,. quam fiquos idem fàcer fpiritus advi tandam Mundiintemperiem,& repe - ciendam animæ quietem urget. Hic _•

* • •

CÌQlfru v

=*a—-

…

* CH RI s τ I A N us.

Iir. .

enim animos complanat, affe&us fe dat, corda calefacit,utfacilimè coale

fcant, diffolvantur verò difficilimè. UÌnus Mundi contemtus & coeli defi

derium infinita aufert, quæ diffòciare

aniraosfolent;additq; plúrima,ob quæ * alter alterius amore capi, dele&afive & debeat,&velit,& poffit,unicè acli bentiffimè. ubi enim Chriftus conne

ętit;Satan feparare non poteft. XXXI.

Fides. _

Τ, Cclefiae thefàurus Fides eft , five it , certa& fingularisin Chriftum fi

duciain cordibüs noftris,fànétis polli citationibtisaccenfa,acabipfo S.Spiri tu,&fàcris fignaculis obfignata,& ro-. … borata, cui velinferorum portae refi ftere,aut Mundi corruptelae jmperare,. vel carnis etiam imbecillitates obeffè

in Chriftiani damnum , non poffünt. Haecillabonitatis omnisradixeft,quae.

per verbum Deiimpíantata, non po- , , teftnififru&us bonös ferre. Hicfàcer ^

ille igni eft, qui à S.Spiritu accenfüs, , -

> '

nonu

CIw Is

£I2,

…

non hominem calefácere. ... 1nOn Hicilllee aethereus motus eft,quià füpre

mo mobili impülfus, non poteftnon furfum efferre, etfi hoc non velle , &c aliudagere videatur. Nec enim Deus ' opera,fèd fidem aeftimat, etfi illa nun quam nifiinvita, &impeditaaberunt. ' UInde Ch:iftiani pietas, probitas, & quæcunque aliae virtutes, à Mundana integritate diftinguuntur,quod nifi Fi

dem,principiumáliud nullum habent, gum Mundus aliis, ac plaerunqueam

bitiofiscaufis agitur. fneotamen ho dièturpiter errãtur, quod multi,nelaw dabili vita aliquidapud Deumprome rerivelle videántur;abeafolicitè abfti

nent;& quam nihilbonisqperibus tri buant, quotidianis malefà&isteftan. tur.Fortèid difputatoribusillistribuüt, quianxiè curaht, ne quæ re&è,& in culpatè vivendi regulæ,hominibus in culcentur, fimulque fan&imoniae ali

gujus error introducatur. Qupstamen

fe£uros effe Mundusjuberépôteft tam adbonorum operum exercitia diffici

iis, quam illifiintiniis ferendis,plan. -

tandis,

C H R 1 sr 1 AN us. HI3 `tandis,ri andis, tandemque exigendis tardi. Chriftianus omninò indignita

temfuam agnofcit,& ferio deplorat,ac \

uni,folique fidei innititur, néc minus , tamen quibusvisChriftianis officiis,& -

…

gratitudinis fuae declarandæ teftime fiiis,fedulus cft,paratus & laboriofiffi miatlS.

Quae fidei majefu fit, fàtis idfacræ • antiquitatis exemplisconftat,eahodie;

quoddolendum, vix fàtis apparet. O Jim fidei parebant mare, petræ , moe

nia,beluæ ignis,aër,imò Solipfe & in tegrum coelum ; & Chriftu§ montes

ceffuros affirmavit, fi quis hujusgra num habeat. Quid ergòan defecit ho die fides,annos deficimus,pofteaquãà rebus adverba delapfifumüs. Omnia

noftrafpeciofistitulis proftant, quodfi ^

•*

quis vires etiam ac effe&us exigat, ar- ,^ gutis excufàtiunculis eludimus & ele vamus. UIsque adeò inpudentes fu mus, ut in noftri fèculi felicitate nu

meremus, nihil Fidei miraculis indige re. Nam quia res certa eft, ajunt, non

opus habet his admirandorum tefti-_ moniis. _ >,

)

T -

L /•

*14.

C1v 1 s ,

moniis. Equidem haud fitisfit Chri ftiano, ctii Fides evidentioris creditur — efficaciae,&auguftioris præfentiæ, quâ utfub eavitae diffolutiofie delitefìat,&

fituquafifqualeat: neque ejus torporis

inteffratres,& apud Deum negle&us

habetur, utibi nihil agat,hicnihilim-* -

petretpræclari dolumigitur arbitra tur,ne fidem habere Deo cogatis, fidci etiam infolitis operationibús velie ca rere;fcilicetut Satanam profliges, Na

turae imperes,proximoconfùlas,temet debiliorem conqueri! cumidChiiflus fidei conceffèrit.

Enimverò ita eft;

Mundo totocorde,tota anima,totis vi

- ribusfervimus,& fidimus Chrifto exi

guarn aliquam noftri partcm concedi

mus;quam quicquid fóveat & accen dat fidei flamimâ,contra glaciei maffam reliquam parum valet,nedum, ut prae valeat. Ităque credimus finihilobftet, fidimus, fipericula abfint, amamus fi nemo offendat, damus fi nihil nobis

decedat,patimur fi fitneceffe,commu nicamus filacrifpes fit,confentimus fi •mnia placeant, reliuquimus cum de ferimur,

-v-

ge-*?

€ Hrr Isr 1 A N us, my; férimur, morimur cum vivere ultra.

non datur,me£, fideles ab infidelibus dif ferimus.

XXXII, ' ^

Verbum.

R Égula fidei, Dei verbum eft, quod fàcrâ paginà,nobis expreffufa,ac

clementiffimo confilio cömmunica

tùm eft.Ineofè Deus homini explicat '&revelat, ut devoluntate ejus&affe- . &uin nos liquidiffime conftet. Ejus. fùmma , Mejíias five Chriftus eft, qui hocverborum involucro cor noftrum. ,

intrat,occupat, fàcrat, regit,tuetur,atq; , adcœleftem Sapientiam elevat, Ejús verus interpres ac Do&or S. Sanétus: eft,quivitam, nervos,vires, myfteria, lucémque eius nobisinfinuatacadmi- , rabili igneilluftrat, Ejus veriffima fi

gnacula fùnt, fàcrum lavacrum , quo coelefti lympha ab originis ÉÉÉ abluimur,&Sacro San&ae Triadosau

fpicio, innovum mifèricordiæ fœdus, & charitatis ordinem adoptamur. Et , •

fàcraffnaxu , quaChrifti corpore & . -

C1v1s

fànguine veriffime pafcimur & pota snur, ac fervatorem noftrum cum o mnibus beneficiisinduimus. Ejus re

ligiofàcuftoseft Ecclefia, quae hoc de

pöfitum, fupra omnes Mündithefàu fos,fuprato ius orbis bibliothecam ae ftimat,&ab omni contaminatione atq; corruptione ftudiosè affèruat.Ejuslau.

$atiadminiftri,fervi Dei funt,quivo luntatem Dei hominibus proponunt, ad Evangelij proféffionem fingulos vocant,benignitatem Dei offirwnt, fi

delesfàcris figillis obfignant,infideles ab Ecclefiae praefepibus arcent, affli &os folantuf, contumaces increpant, virtutesexcolunt, vitiaevellunt, coe lum commendant , Mundum exagi-'

tant, judicium inculcant , gehennâm

exaggerant , atque confimili raticne Deiregno inferviunt. At ô dolendum, nec Chriftum hodiè fàtis obfervari, nec fpiritum audiri , nec Sacramenta adhiberi,necEcclefiæ credi, nec fidos

ffimadminiftros dari, (ed plæraque fcriptione , declamatione, concertatione commentationeq;con e6tione ,

' ' ftare

CH RI s τ r AN u s. , m? f* ! ftare, atq, devoto Chriftiano nihilpro * ,•

h»

pe effe réliqui, quamiut verbum Dei

31.

inpuro pe&ore gerat, & Deum fuum

<*, de re&iffimo fenfu , humili implora ά,'

tione confülat.

Im£.

e£ si

Monetnos temporis hujus calami tas , ut de Vocatióne Ecclefiafticaali quid candide quaeramus, an dumho

ir»

minem idoneum vocare,facrorum an

muri : tiftites, confirmare, magiftratum ; ap

tis

probare, plebem antiquis legibus &

;£

moribus decet,uno,alterôve,negle&o,

& nefandis mediis conculcato

£i

fiaefàtis profpe&um fit! Difplicere id

Deo vehementer ; onerare mercena

(*; rium;affligere domum Dei, nemo du ag ; bitât,fedaIiDeus per hocimpurumor. ■ ■ ■ ganum agat, non inter omnes conve

i ■ | fit.quiaffirmant,effè aliquam, five nö nullám vocationem,quaeuno,duobüs JM; ;£,£ ve membris mutila fit ajunt, eamque

ira, cuiviserubefcendam:fedtamen,quae £*! , Deum nöarceat,& verbum Deihaud

;;:; inutiliterporrigat.Divina enim mune i:, | ra à noftrâ indignitate non pendere, a

* | lioquin nunqüam habitura'fatis ido Ę

ßéOS,

C 1 v 1s , , meos. Ac omnino ita effe oportet;at

' τά

quis dubitct hominis pijvoce præitare impij, quis etiam non metuatEccle

fiam ab éogaviter offendi, qui obli queingreffuseft, ut re&è doceret; &

malè egit,utbona dicerct;acfamelicus acceffit,utaliospafcat; perfoditgue fe

É lupum arceat. Certè his in ` ftrumentis olim Judæorü,pofteaChri ftianorum Ecclefia coarétâta eft, cum illaDeum jaétarent, Deus vero necin

ore,nccincorde, necinopereillorum ,

appareret. Id fihodie nondum eft, ne gloriemur,gradibus itur adinteritum.

- - Nulla Dei voce vocari,fedper ambi tum,ne quid duriusaudiamus;admitti,

[janua eft ad intromittendos reliquos Religiqnis exaétores , & exagitato ;res. Ubi Ecclefia lucello aeftimatur,

& pinguior aliqua, turbam religiofo rum irritat& convocat, credulü opor

teteffè, qui negotioDei hostangfcre- '

dat;autteneri. Lugeamus ôlugeamus noftram fortem, cum viderimüs Deú

bonos vix velle pofthac vocare, fed rem reliquiffe filiis hominum, ut ali -

_ ter,

'- -

\ /

C H R 1 st I A N us.

n®

ter, quamcumvitioneminem admit tant.Chriftianustamen etiam haec ma

' . gno animo ac patienter fert, cum fciat ', ipfùm Chriftum velle fuis miniftrare, v

É pafcere, fuis eflè fuperintentum,

.•

fuaáüe virga,& pedoconfolari effica

ciffime.

XXXIII. '

Comtemplatio.

( i Ratias ingentes Deo noftro de bemus,quicum adSatanae pedes . nosmet turpiabdicatione divinae ima- , ginis abjeciflèmus, non etiam rationis

…

--'

: ,

É! donarium eripuit,fedinfola tium calamitatisreliquit. Eâ licetplu rimum abutamur , & plus quamirra uonabiliter, multi utantur, tamen qui à Chriftoreformatifunt, nihilfeducá

| rur,fedfubChriftiano obfequio magis ,

ornantur. Admittit enim Deushomi

-nem rationabilem ad operum fuorum mirabilium contemplationem , ut ia

hoc ampliffimotheatro totus oculeus : obambület,&magnaliaDeiperluftret. Cum Mundusfè Iynceumfómniet,in -

•

credi

n:o

/C1v1s

credibile di&u eft; quamhicobetret,

quam palpet,quam etiácaefpitet.Nam

£uminiorhnibus rebusfcrupuletur,& ` fcirpinodosfcrutetur,inunis Deiope ribüs fupinus eft, quafi nihil iis ihfit notabili$ Chriftianüs verò divinisob

fervationibus , & claye Davidica in ftinétus, quoquorefpicit, habetquod annotet, quo Deum obfervet& vefti ia eius deprehendat: quoquo ambu at patentés habetoperum Dei januas, quæ maxima animivoluptate ingredi tiir. UItenim in navi, qiiadrerîosfe-

dent, plurimum ab e6quiinfpecula, coeliindicia per inftrumenta exquirit, • . differunt: ita quiin hoc mundi oceano - '

nayigant,plurimumquid:mlaboribus infudant, ut onerariâs fuas impellant,

fed coelidire&iones,& Deiafflátus pe nitiffimèíignorant. Juftiffimo profe

\ &to Deijudicio,cum coecos facitjquifè gculatifiimos credunt: ut nec quid ha beant,videant; necquid agant,fciant; nec quoferantur,animadvertant; non .

miniistamen quibus Deus in hacterra

yifttm dedit,&oculosaperuit,abfurdif fiuè videant. \ -

Si !

. ¥

--- -

C H R r s r I Â N u s.

^ 121 .

Si quid inhoc inferiorémundo ho

'!, 11

mineChriftiano dignum eft, Mathe

,§ ?

feos & Phyfices elegantiae idfunt. De prioribushicaliquidvideamus.Deum humero »pondere & menfùra affabrèo

ę W.

mnia feciffe, &ipfe nobis aperuit,& resipfàclamat. Qujn maximaSapien tia,&imperfcrutabiliartificio fingula- .

rum rerum multitudo. & terminus.

›

§i; & æquilibrium,dimenfio &

f. ,

ymmetria conftent, nemo nifi infà 'nus hæfitabit. Et tamen hæc cunéta

? }

Mundo negle&ui adeò funt, ut malit

metiri metasfuas&terrarum clauflra,

numerare nummos, ponderare onera,

Divinas harmonias inquirere.

fmòutfe barbarum monftret,acutiffi mashas difciplinas in quibusdâ acrio ribusingeniistoleratpotius,quam lau dat& fóvet. Viliffimàmunia maximo aere conftant, ing- niofiffima minimo

conducuntur , ac fame plaerum qüe fi non famafaginantur. usque adeòdefi pit Mundus,ut necfuabónabci è diju dicet,&meliorapoftremolcco habeat. j '.

}

- Chriftianus optima quæque & inge •

- , v

F '

T '

12»

C1 v 1 s ' ,

jiofiffimafibi deberi arbitratur, non ' s ùtiis fèfùbmittatauttradat, fed agno

£at fehominem, cuiDeus rationis u-

fumcrediderit, quæ , annè evidentius

. . alibi, quàm numierando, ponderando & dim ętiendoanimalibuspraeftat?Sed

ętiam machinae hujus ftru&uramagis • • fe per hæcinftrumentapandi; , quam

nünquamintueri, nunqùam ftudiosè , íúbeluae fitnonhominis,imòla-, pidisnonbeluae. Quod fiädhucfupe rior mathefis,devoto çontemplatoriil- . lucefcat;quæ illam inferiorem plenius exprimat; & concentus Divini abaci; divinaefatere; divini baculi fehomini Andaiit;tum demum mortalitatiscali o difpeliitur, & carceris noftri tene

É. åíèutiuntur, neque accidereho mini divinius quidiaierrisPoteft. Creaturae. T

•

`E xinde creaturarii infpe&io fuc L cedit, quæ homini, nobiliffimo Deiopificio,fubjugatae,officiorü Chri fianorum libet (unt, quotam decoris, ' . ~,

quam , *,

E- 2\ p.

CH R I s τ i A N u s. 123 squam debitifuiadmonetur. Lux,coe lum,terra, aitra,mare, animalia;atque

particularius,dies,Sol,Luna, meteöra, imetalla,vegetabilia,pifces.aves, pecu

des, Dei chara&tereSfùnt, quibüs nos de fuaclaritate, ordine, poteftate, libe

ralitate,immenfitate erüdit, atqueadfe yocat, ut exemplo à creaturis capto,

E$t

longe quid praeclarius & gativa dignum praeftemus & exhibea mus.Hosftimulos quinon fentit,pla nè ftupet;qui nihil creaturarumo6fe

quio âd Dei fequelam irritatur,plane ftipes eft;quipromptitudine earum nö accenditur, immortuus eft. Chriftia

nus quotiescunque intuetur proprie tates, fuum proprium in animium vo cat,quodeltcolere Deum,quoties videt animalium metum,fuum debitum a

nofcit,quodeftrimere Deum;quoties œcunditatem omniumfpecierüm in

É; fiuétusfosàfe exigit, qui fünt fervire Deo.Novitenim omniafe liquafibideberi,feunum Deo; omnia -

quieliberaliterin nos impenfà,ut mi nus dubitaremus ncs Deo reddere. •.

I 24-

C1v1s .

Amorem nempè Deus fuum abundan tiffimumeftpertotfpeciminateftatus, • tantum ut redamaremus, & affe&um

in munificü datorem; fàpientiffimum re&torem, potentiffimum confervato rem;immitabilem propagatoremtoti • converteremus. Nam fipúlchrumde , le£tabile; bonum optabile ; commo- dü amabileeft,quidni pulcherrimum,

optimum, feliciffimü, ex animoame mius,quaeramus,apprehendamus,& in Deotandem folidè acquiefcamus.

' Hucconfertalterhominis,velutjter renùs oculus, Phyfices indagatio , hu Inanæ fàgacitatis maximumargumen tum,fiveverius, Divinae communica tionis certiffimumteftimonium.Crea

turarum enim compofitiones refolve re;motionesobfervare;viresinquire re;atq;adeò inhumanicorporisüfum, fubcGliconfenfu,&confpiratione ad hibere, id cujus excellentiae fub hac

mortalitatefit, dici non poteft. Etta men non minushic,quàmalibi,Mun

dus iniquiffimus eft. Solet enim vel impedire, vel turbare,velridereindu- • ^

——

{trios

—›

„

•

C H R I s τ I A N u s. *25 ftriosNaturæ fcrutatores,velfànè nun- < .

quam pro dignitate fovere. Multa de

bemu§antiquitati, quae indefeffola bore plurimaèterræ penetralibus vel ^uti,marisque profundoeruit,pauca ad modum nobis debebit pofteritas, cui vix veteraincorruptarelinquimus,no visinventionibus partim augemus.O mniaaurifitis,& terræ luxus contami

nat,ut dubitare nö poffimus,cur Deus minus faveat. Corpora noftrain malö

exeieiiia , & impuras funétiones cu rantur, ut nihil miremur cur parum. Medicina,Deus afpiret. Chriftiaj sta memin hoc Dei fiiilaboratorio delicia- , tür, & incompofitos Mundiclamores, ridet.videt Deum,tangitDeum, degu ' ftat Deum in creaturis fùis, & admira

bilifuperiorum cum inferioribus, di vinorùm cum humanis conf nfu affi

citur. Ita fùbterræ anatomia fubinde ' Coelum fufpicit, & innoxia curiofitate. in ftigmata Dei paffim inquirit. Bea- - tusille , qui non pecudis inftar hortos Dei popülatur, & flores flagrantiffi mo3 juxta,ac calcat:fed

signitis;

3. v

/ •

•

126

C I v I s^

•

humana lingua guftat,humanis nari bus olfacit

Š oculis intuetur,

humanojudiciodijudicat.

XXXV. Soliditas. _

… -' * - . ;

UIllus Ecclefiae hoftisab orbe na

-\ tofàtis capere potuit, quifiat, ut ' minuta Chriftianorùm cymba nullis

flu&ibus & faeviffimis tempeftatibus demergi, nullis machinis diffolvi &

conftrifigipoifit;fedperfæpè lacerata, a que perfórata,interdum & undisab

repta,fuperfittamen ;& re£&anavi- ' gationem cötinuet. Nefciverunt enim hanc ejus effe Soliditatem, quam divi naQmnipotentia ei contulerit, ut ad

verfâ omniafuperare & frangere, atq; adeòPatientiàvincerepoffit, alioquin plus millies interitura.Itaque cum diu. fefàtigaffent tyranni , & furoris arma

abfumfiffent omnia,tandem immerfà

* *

bilem nayem agnofcentes, pudore & tardio defperariint, n^que quii renova

rerit infâüftos conatus reliquêre feli - ciorcs. Semper namque

major & me

• •

lior -, Y

+ -

, (

C H R 1 sτ IA Nu

liorrefùrgit Ecclefia, quoties profter- . nitur,& cum integraimperia ad inter necionem usq; dSleri pôffint, hic exi- « guus caetus occidione vivit, & interitu

crefèit Nulla laniena formidabilior eft ,

qûàm fecurias,quatepefcuntChriftia- . ni, dutn fub fàiiguinis profufione ca lent, nulla pax religiôfâ optabilior quàm quæ Divino confènfù fàncitur, dumterrenaeinfideles funt, & captio fr.Itaque Chriftianushancrat m con fcendit quam novit nullis tormentis

cöminui, nullisarmis expugnari pof fe,atque adeè partimiiit fefíe,quónti

me, o cum fùis mortem fubeat. nam quod alioqui Naturae debet, laudabili , lucro Eccléfiaeimpendit, ut fui etiam inteiitus ufümi ac laudem capiat. San

guine enim irrigandus eft Ecclefiae a ger, utftu& suberiores ferat, quem *

qufsquis fundit verus Antichriftüs eft, ,

, ' &ultorem Deum provocat: quisquis '

porrigit ex verisChriftianis eft, & in ultus nunquam erit.

. . Multis perfaepe miraculo fuit unum

hqminym tot periculis&impugnatio ÊÊ, variè petitum,

•

128 C1 v1s [ , .tanta multitudine circundatum , mec

• tangineccomprehendipoffe; feduni yerfàpotius regnafatigare,& integris.

fé exércitibus iiulla fiii laefione oppo- . nere. Id vero falvi condu£tus cœleftis

opuseft,&Divinæ foliditatisfpecimen, , cùm Deüs organis fuis maximi mo menti negotia committìt , & dum id

mafcuiè agant , fecuritarem promittit. ac præfta*,utfìon nifi refeliciffime ex

, peditacadere poffint, fèd invitiffimo* , M;indo ftare,& nullis fàuciari fàgittis,

debeant. Haecfupernacuftodia, quam nö vitlt D us appellare pofiimus, Chri ftiano inftar ahenei muri eft,cum non

q'iid difplicea: Mundo , fed quid pla >

ceat Deo, non quid minetur Mundus, fed quid promittat Deus, non quàm .

impitat Mádus,fed qui defendat Deus, id curat, ac Dei voluntate arbitrioque ftat & cadit. jubet Mundus taceré,at non vult Deus;tendit Mundus infidias,

at non vult Deiis, parat mundus infà miam,atnon vul: Deus,decernit mun dus mortem, at non vult Deus: itaque

- inconfülto & diffèntiente Deo vaniffi--. ·

• .

{Γιιι$

* * -,

--*-a

CHRrsTI A N us.

•

*29

mus eft mundus. non enim quodlibet id poteft, alioquin dudum in Chriftia

nos a&urustriumphum, fed quod per `Deum licct:imò quod Deus vult, id quicquidringatur,debet.necenim vo lúntas Deiintra vota fubfiftit, fèd po tentiffimè urget,imperat,fimulqueef- » ficit,utqui ÉÉÉÉÉ ferit,non priusàMundo, minimo digi- _ tulo tangi, aut extrema partelædi póf- ,

fit,quam id Deoconfultüm, & expe diens videatur.

• -

_ !

xxxvI. ^ * Poffeffo. - . illi quondam veriores opesjaéta

-^re potuerunt, qui omniafuafecum

ferre affirmarunt : quanto aequius id Chriftianus faciet, qui æternas gazas, & incorruptibiles thefàuros intra fe

gerit. Omnia nempè reliqua hujüs \ ' Mundi aliena funt , & nos fiunquàm poffeffores faciunt : unum id verèno- ~

ftrum effe poteft, quodChriftus dono … dedit.. Hæc î poffeffio adeò

amicosDciditat,ut quoquoeant, quo ·

· ·

F ; *

13o CIv1s etiamfintloco , nunquam indigeant. Hanc Partem optimam Servator dixit,

quæ aufferriníquarhpoffit, eam quia. negligitmundus,& vilioragligit,intâ--

niäm prodit. Quid enim fùuî poteft , diccre, quod patilò ante ab aliisacce ptum, in exiguum momentum com

modatum , mox ad alios. transmittat,. Edithodieutaeternum efuriat, bibitut.

in omne aevum fiti torqueatur, hocci- - ne eft poffidere! quibüs fingulis mo mentis excidere pótes,acinomnia f.-. cula carere debes?Non itaChriftianus,.

cujus pa- s Deus eft, cujus portio aeter nitatiscohæreditas.Hisfumtibus Mun-'

dumperagrat, nequeunquam praedo nesautpiratas metuit, nunquam exa

refcentèsloculos timet.Ubiübieft,n6.

hominum, fed Deiveftigia reperit,&. merces fùas omnis najfragij fecuras. α'

exponit, ac cum piis cómunicat. Et ut. lumen infinitas alias accendit cãdelas,

ipfum nihil minuitur : ira fortunatùs, hicM rcator innumeros alios cœlico.

igneinflammat,fùo nihil demitur,fed , inextinguibililuce, tum cordis fuipe- . -

- -

netrale

C H R I s τ I A N us.

I3t '

netrale illuminat, tum aliis etiam ita

prælucet, utre&te faétas jus homines

videntes,collaudentnoftium Pátrem, qui eft in cœlis. .

`Éäéáíôïítianos ab Epigeto £r vo homine libertatem addifcere , & ,

quid immoftra poteftate fit, quidve alie nae,audire. Sed omninòfupra onmes

gentiles proximè Chriftianis locutus

èft,usquè adeò fua némini fubijcit,a • lienaneutiquamappetit ; usque adeo corda è ominem, iüam Philofophiam in duoverba contraxit Chriftiana »fu

ftime,& abftine. Decet autem maximè -

iios eam rationem inire, qua hancvi vendi ferenitatem n6 aemülemur tan $

tum,fed füperemus;& in Chriftoma jorem fecuritatem, tranquillitatemά;. obtineamus.. Ut opiniones,appetitus, defideria,averfàtiones, & quælibet no- . ftraea&iones,in noftra manu,& impe riofint, neque ali no arbitrio regan

tur.utque certò nobis infigamus, nihil rerum terrenarum ad nos proprièper

tinere, nec prodeffe nec obefle poffe, fedcorpoiitantum, vel exte, nis febus, .^

…

132 . C'1 v 1 s : aliquidaddere autdetrahere.Cumque, ' videamus quàm etiam inter Paganos, cordatiores nihili fecerinthuncMun ' dum,&animilibertatem,omnibusco

ronis praetulerint;Chriftiahinunquam

commiferimus, ut quibusadhuc prae clariora incœlis refèrvatafiìnt, noftrâ nobilitatem hic fponte terreno jugó, commaculemus, & dum obtinerein res omnes arbitrium poffimus, nulli.

quereifubjeéti effe,ab alienisjudiciis pendeamus, & fèntentiam aeftimatip íeméjue ineptiffimarumrerum,abin eptiae Rege müdo,expeétemus. Quin

potius ctim Philofopfius dicat: MeA hytus & Melitus ccciderefànèpoffunt, laedere verò non poffunt, nos ôù Chri ftogloriemur. Corpus noftrumMun

dus & Satan tentafe & affligere fànè poffünt: animam verò fubijcere, &

Chriftofervatori eripere non poffunt. xxxvII.

Satietar. -

IjE fäcitChriftianorum fá.

, . . -tieta*,quæ nongrandiahujus terræ Com > a -

C H R 1 sr 1 AN u s. I.

133

comple&itur,fèdin minimis fubfiftit, & pauciffimis ft eontenta, quisquis

enim Pamphagiâlaborat,eihujus orbis cü&atriclinia neutiquam fuffecerint; atquifàturitate vera,omniafuatermi..

nat, femper habet ubifubfiftat& defi nat. Multisequidem hæcanimihuma nifames imponit,non usque adeò ma lis,qui eruditionis,fcientiárum, le&io nis,indagationis,contemplationis, pe regrinationis, librorum, artificiorum, fupellectiliuméjue fàtis habere nun qüampoffùnt,& plus ultra femper in -geminant, nefcijhunc noftrum ardo rem fubtrahemdo, non addendo: divi

dendo,nonmultiplicamdo curari,& re ftinguipoffe.Nam utignis non minui- , tur, fihignaaddas,fèd fùbducere eao

puseft,fiextin&um velis: ita animum tuum nunquam vel videndo, velau

* dicndo,veIpoffidendo etiam,fatiga bis, quin aliâ, atquealia fubinde appe tat fédoculos,auresque obturandôat. , que temet chrifto includemdo. Ita fiet ut fàtis nobis fifhonor moderatus,exi

guus, nullus;{àtisfinthumamifrugales,

c ' ,

C1 v 1 s

134.

` pauci, nulli;fàtisfintamicitres,unus, hullus;fàtis fint virescontraéti, exiles,

nulli;fàtisfit famalenis,fufurrans,nul- ` la;fatisfitcafamodefta,minuta, nulla;

five ut pauciffimis rem omnem expe

` … diam , fàtis fit quicquid affignavérit Deus, quocunque loco, tempore, no z

mine,ftipendió, teftimonioque ftare

Deusvolúerit Satisfitaliquid èffe,fàtis : - fitparùmeffè, fàtisfit nihil effe, fiita , Déovideatur & nos magnos efïè no

lit; autconfpicuos. nam fiillepraecifis. manibus inprælio invenit,quód parti busconferat, qui ftattantumi& clamo

rejuvat;nos,fi quos Mundus fubmo verit,nöftemus, & clamore juvemus?: a fiquis fauces opprefferit, non ftemus tamen , & filentio juvemus»auditu: , enim,vifii,vultu,nutu,obftimatione taci Chriftianus prodeffe po

;*^ [f®ft,. .

- Chriftiahus igitur ut fe filium Dei: monftet, quovis cibo quem Paterfu

Peditatlaetus,acquiefcit, nequefercula. alia, nullum conclavealiud, nullas ve-.

ßesalias, nullum etiam nómenaliud -

^- -

… -

-* -

quae

1. _

._-*

•_

€ H RI s τ I A N us.''

135

quaerit, quàm Patris fui familia fert. Imò ne qüid nimium corporitribuat, aut ferocire illud,luxuriaiique atia

tur, multafubtrahit,licitis, placitis que

abftinetbonis,& moderatisjjunii$fe cohercet. Mirurn foret permultos. Chriftianorumhujus rei nihilfcire,vel tentare,nifi vivendi felicitas,& Mundi conformitas,jamduduminhanc Reli

gionem effent recepta. Itaque liberius interpretanda fünt atque accipienda. Chrifti verba, quae toties actam anxiè nobis jejunia inculcant. Quae etfiin. ludibrium RomanaTyrannisconver tit, nefcio tamen an reformatio hanc 7, edacitatem,& bibacitatem reftitutam, , • -^

voluerit, quae hodiein defpe&ü Qua dragefimatumeftinufii. Temperan tia çertèChriftianosfemper deceat,fed interdum abffimentia, ncn dedeceat..

Quae Bacchanaliorum inter Chriftia- ^ nösfœditas&infamiafit, fine horrore dicinonpoteft,& optimus quisque ad:

ea meritò contremifcit. Seà noh mi-

nus noftra fefta, folennia, gaudiaíjue

omniaplurimo vino, ac exindeafotia * COÍ\e ,

=_*_…E v

136

CIv Is

conftant,utvixvideamuscurChriftia ni nihilo alijs fint compofitiores. Et haecusque adeòinvaluerunt, ut quie mendare velit, videatur Mundi com

pagesvelle diffoluere. Dum enim ille orìniamitiffime interpretatur, & de

facilitate Dei confidit, Religio Chri ftianapatitur. Itaque & fàcrafuainter cyathós aclancesperagit, & diftento ventreadcœlorum portam titubante- . que greffu tendit. Chriftianus vero ex tenuato corpore, Spiritu ebrius tam li

, benteràMündidapibusfibitemperat, , quam cibosDeifamclicus appetit. . . . , xxxvIII. –– e-acquie%entia. , , QTultorum omniaplenahabet Má Vdus,&tamen Sapientiam jaétitat; . Sapientum omnia plena habet Chri

ftus,& tamenftultitiâprofitetur. Quis autem credat illos defipere, quihujús terræ regimina, formationem, cultu

ram,anatomiamάue fibi fùmpferunt, , eaque magnis phaleris procurant. Et , quis hos fàpere putet, qui uxores ha bcntcs, -

- -

. .

CH R 1 sr 1 AN u s.

137

bentes,perinde funtacfi non habeant: quiplorant, acfi non plorent: qui gau- . dent, acfi non gaudeant: qui emuntac fi non teneant: qui ita utuntur hoc

mundo, n: abutafitur. Atqui illosfà pientiafua vali è torquet, & fpecula- . tionum æftus miferè exercent, hi fuâ

infipientiâ acquieftunt, & optimè ha bent. Mundas manus oculatas vult,

' n •ccredit nifivideat, Chriftianususq; adeò invifibiiibus,abfentibus,& futu risinnititir,utob ea vifibilia, praefèn - tiaque d dignetur. Mundus rationes exigit ; Chriftianus nudis Dei verbis

confidit.Mundus obligationes,pigno — ra,& vadimoniavult; Chriftianüs fi 7 dem Deiinftar omnium habet. Mün

dus variaexperimentarequirit; Chri -- {tianus Divinae certitudinis confcius eft. Mund;is cæremonias multas adhi bet;Chriftianas nuda fimplicitate de

le&arur.ita ut facilius univerfae Eccle fiæà Deo fàtisfiat, qnâ Mundani unius

… fupercilio , {èrupulis, & morofitati.

ά, habet cur. Dei·verbis clcdat, pareat,& fe fùbmit ·· X ztat, -

- '

` -

-._

a -

138 - . C 1 v 1 s . . ., , , tat,cum Mundo nunquam defit quod .

interroget,

Š diftin

guat,&tergiverfetur. Multafuit quae non capimus, quae non intelligim.s, . ** ,

quae nönbene dijudicamus; fed ob id ! cum Deoaltercari,crimen eft. Acutif-

fimus ille,cui vexuna D i omnes no

dos diffolvit,omnes obje&iones refu- ` · tat, omnem haefitantiám

cxcm:it , ut

ftreperaillarationis loquacitas obture

tur;difcatque in uno acquiefcere. • N.illurn majus& turpius, möftrum Sol unquam vidit, qiàm hominem ` blafphemum, q ii a {verfo aliqio cafu , offîiifisnontantum iraftitur Deo fùo, , fedeidem etiam immaniter maledicit.

Eft haec publica Chriftiano umpeftis, à qua etiam Saracenos abhorrîre fe runt,& ad quemcunque etiamtrift m & moleftum eventúm Deum laudare.

Ma:nautiqueinfamianoftra eft,infra ρmnia deli&a hoc prægran de facinus, hoc impudentiffimum fcelus caftigari,

imò vix multis in locis annotari Chri- . ftianus certè nunquam aufit Deo fuo

obloqui, ne dum osblafphemum op ` ' ,

— \

ponere,

CH R 1 sr 1 A nus. ? * ponere,cüfëiatunofe momentopoffe

à Deo cóteri,five imbarathrum præci

gi$ vitium unquam âllube

çat, fedadhocflagitium extimefcat, , : - nullumpeccatum veniam habeat,fèd

hoc piaculum in mentem nonveniat. Quid enim id fit , cur Deo fuccenfea- \ mus, qui fiomnes perderetjurefuoa geret, nüc etiam benefaciensà contu

m liaper nostutus non eft: quid etiam adimit, quod non prior dederit, quod nólargiore modio fit redditnrus? quid imponit,quod nöè re noftra£t. acjau lopoft cùm fœnore fa&um effe,ajpa

rear?quid etiam M;industinivefus ha bet, quodcum Déiinjuria poffit còn ferri? O homo diverbera os tuum ma

lignum,fiunquam aufùm eftin Deum. \ probraconijcere.Vapulalingua fcele fata,vapula, vapula, quae non erubuifti 'Deum tuum impetere, linge falivain tuam quaDeum confpuifti,refobe& degluti venenum, quod in Deum eje cifti: O Chriftiane circumcide labia

tua,ne unquamjubenti Creatori aliud

refpondeant, quàm benediäum fit mo 71}€Î1.

/ \

----

14o

C1v 1s

men Domimi. Hoc demum fitacqiic ^ fcere , fi non tenuiatantum admitta mus, fed etiam durioraè Deimanufii

fcipiamus, fimusq;tam promtiadter

ga'flagellaturo denudaría & obver- ,

tenda , quam mobiles fumus manus. porrigeré ad donaria ejus excipienda. .-

xxXfX.

7 - Potemtia.

TÌdimus Iuftitiæ & Mifericordia —

V vias ; fiipereft Potentia £iiiita quam Deus in facro fuo regimine, oc cultatis licet viribus oftendit. Eftau

tem omninò diverfiffima hujus à Mü doratio,nam cum hicnifi violenter,&

magna impotentianihil agat;Deuspa tienter fua inftituit,& peragit:mundus agat cum faftu& tumóre; Deus humi litate omniatra&at: Mundus cogat,&. invitiffimis imperet; Deus perfuafio nibus res maximas efficit, & volentes

regit. UInde notaverae Ecclefiae fa&a

eft;nullà hic magnitudinis apparentiâ , confpici;nullis legibus, & pcliticis re guliseffe formidabilem:nullavi&fiau. _ .

de ar

CH R 1 s r IAN us.

141

- de armatam effe:non enim dehocMü

do regnumChriftieft, quinififafces, coronasάuegerat,nifigladios,& haftas vibret;nificárceres,&compedesfabri cet;nififamâ,&opibus niteat; nifi do

los,&laqueosneétat,nifilicentiosè & diffolutè vivat,nihilegiffe,nullumque conftituiffè regnumfibi, aut religio neminftituiffevidetur.Chriftusècon

tra patiemdomumdum fubjugavit, non latronumcatervâ, autmilitum cohor

tibus,non Politicorum fàtellitioftipa

tus,fed martyrumftragecircumfeptus, uodnemounquam nifi homo-Deus

É potuit.

Ad hanc fe potentiam

Chriftianus componit, nec unquam expeétat, ut Chriftus terrenüaliquod imperium conftituat, ubià dextrisvel finiftris amicus affidere,acreliquis jus

dicerevaleat , fèd crucis regnófe no mendediffè, necaliud quam variaaf fli&ionügeneraexpeétanda,exChri ftiani imperij tabulisjam ante cogno vit,& didicit.

Multos bonos,jamabaliquotfecu lis, haec opinio exercuit, fore ut ante

Mundi

=_-…, t , •

a …

C ■ w τs

142

- -

Mundi finem,Chriftusregnum aliquod. Chrißianum fibi exoptimis colligat,& impietatiterrenæ inpexet,fueruntíjue aiiqui eò progreffi,utannosfuturihu , -jus íummiimperij annunciarent. Ma _^ *

gnautique hüjus negotijlubricitaseft, σuæ etiám haud paucis illufit:tamen fi

qua fub Dei metu conje&ura fiat, non

planè ea contemnenda eft. Prævide fút íànè fub Ecclefiae onere multi Deo dile&ti liberationis felicitatem,& infa

mistyrannidis excuffionem,quodple risque tum ridiculum imò & impium vifùrn fòlent, ajunt aureum fecûlum expeétare,ubiomnia

fint exvoto futura. `Etcertè quidpo£ fit,autvelit Satan, MonafterijinWeft phalia impudenter oftendit. Chriftia jnus quae iioncapit,non temerèabijcit, fi nihil contra rem Chriftianam mo

veant. Multas imagines revelationis

Johannifa&ae nemo nobis hucusque ' dexterè explicavit,& rebus noftrisàd aptavit , quas tamen multü etiamnum portendere,credibile eft. De judaeo- •

iuminviamreditu;deimpioruin exci -

dio, `

•

C H R I s τ I A N u s. 14$. dio , de Gogi & Mageg: expeditioni bus, de Beftiae cafu, mútaclariora no

bis annunciata funt,quàm utomninò negligià nobis poilint, aut adres prae - fente§ velpræteritaspertrahi.

lnterina

Chriftusfènefcentis Mundicaligines, • calamitatem,gelu,terroresáue,acjudi cij fui inopinatum interventum præ dixit,quae cum illaultima felicitatè pa rum cónvenire videntur. Quicquid ejuseft,toleremus nos mutuo Chriltiani

fiquis in unam,alteramvefèntentiam magis inclinet, dum in fideiChtiftia

naeünitate confpiremus. Chriftianus. fàtis benè in Déo fèmper habet, fàtis malè in Mundo,necaliud invotisprius potiusquehabet, quam dißolvi & cum, Chrißo effe velle.

XL. « Afiracula.

…

Chriftianarum

Irium evidens V teftimonium eft,, miraculorum,

donum, Orbemconverfuris,& Idola

}

' triam deftru&uris conceffùm,cujus et iamnum in devotis Deo , veftigiafu- . i\ s perfunt. >,

•

τφ4

C1 v 1 s

perfunt.Sedintervenerunt Antichrifti praeftigiæ, quae Mundojam delirante, èffigaέes errores intulerunt,cum falfis , portentorum,prodigiorum,miraculo-, iumque generibus omnia impleren tur,& erroresvis magna orbem occu , paret. Nectamen hanc gloriam Chri

ftiano quisquam eripiet,fuae[religioni ,

^ licuiffè contra& fupranaturam, quod ^ neminiunquam mórtaliüm cóceffüm

•• • •

fuerit,curare verbis, omnes defperato- | rum morborumfpecies;& qüód mor- | talitatem omnem excedit, fefufcitare

mortuos, atque expellere Dæmonas. .

Majoris haec imperij funt, quam ullus u.

Monarchajubere aufit,autfperare,ac omnino confpicuae Divinitátis, quæ hancpotentiam communicat, Nullaid

perillufiones, & impofturas, quæ ta !

fmenipfae Chriftiani confpe&um non fuftinuerunt.Hodie miracula Deinon ;

minima fupt quae utut Mundus diffi- | mulet,& elevet,non potefttamen hoc obtegere,ingenti miraculo Ecclefiam

contratotconatus , infidias, ftratage -

' • '

mata,

í,

- - Chai sr 1 A N u s.

145

mata,furores,ligas,& Loilohatarum fa &ionem fervari&defendi. Sedetiam * intra fe Chriftianus miraculofàm Dei manum experitur, quae nunquam cef fat,aut cum gentilium oraculis deficit. - ,

MiraDeus quotidie agit, quæ non ob fervamus, nec æftimámus,cum deter renis commodis, quàm Divinoregno & confilio femper fimus magis foli citi, Cum in nomine Iefu omnia admi- . randaSan&iDeiperpetrarint,non uti <

ue illud mobis praetermittendumeft. ÁÉ nomem,admirabile nomen, deleétabile nomen, adquod omne fè, genufle&atcoeleftium,& ferreftrium,

&fubterraneorum. quodverè mirifi cüm verbú,& infefàpientiamomnem comprehendens.qu6domnisconfola tionis, & divinae voluptatiseftbrevia rium. Iefu nomen refonant coeli: lefu ` nomentremefacitinfernum: Iefu no

»memingeminant fàn&i; Iefù nomen %

exhorrefcunt damnati:iefwnomen co

mitantur Angeli, 1e/ù nomen fugiunt

dæmones: ièfù nomenveneratür Ec « -

, ' . -

. .

, / **

• t

146

C 1v 1 s.

clefia:Iefu nomen vitat Mundus:Iefì . nomen fàpit Chriftiano: Iefu nomen torquet prophantim: Iefu nomen ad fertbönüm:Iefu nomen pellit malum.

quid laboramus! Coeli coelorum non &xplicantnominis fefuadmiranda,nec Májeftatem ejus capithocuniverfum. O Iefu perfuaviffimium nomen tuum faveChriftiano. O Iefù per miraculo fum nomen tuum fàna Chriftianum.

OIefu per potentiffimum nomentuü, defende Chriftianum. Oiefùperfàlu berrimum nomentuum, liberaChri ftianum. O Iefu per mitiffimum no

men tuum, fufcipe Chriftianum. Ita Iefu nomine beatüs, integer,fortis,li 7 ber,& acceptusChriftianus, non tam miraculis Deiovabit, quàm novo Cœ lifuccurfu,& creaturárum obfèquio: corpore nullisSathanæ toxicis obno xio, morbisque carnis fùbje&o: robo read omnes infùltus invicto, &adver

fis fùperiore:animo cun&islaqueis ex emtö,& carceribus fubtra&o $levato.^ 1

que:anima deniquead cœli poffèffio. nes adoptata, ipfeMundo erit miracu lum. T,v ' Aeter -

1 1

*CH RI sr r AN u s.

147.

, * ' '* xli. ' , _ ., . Aetermita. „. . ,! ,

IĘ -- hujus negligentem maximèfaciút,

id prae reliquis movet, quod tempora s ria cunétafunt,&adexiguum tempo ris duratura.Nihil ftabile haecterraha

bet, omniain motu fiunt , & cum ali

' quandiu apparuêre,abeunt, pereunt,& evanefiunt.ItaOrbis imperia nata;de mataque fùnt :poftquam exiguum fpa*

tium fingulafunt emenfà. Qujd igitur '

homo de fè expeétet, pugiIIus terrae

, • : imò pulvifculus, cujus fumimaaetasina M.

s fracentenos annoseft: quid etiaman gatur,cui ad fingula momenta,exeun difpes data. Sive agendum quideft, fi- . vepatiendum,absq; diuturnioremora id fiet,unus alterqueannus,dies,hetas ; minutum;omniaterminat.HincChri

*ftianus nihil videtaliqua anxietate aut

defideriò dignum,ubicunq;nihilater nitati reperit,Honores,opes,volu -

tes,fama , &hujusmodi üt (om.

, , -

prætereunt,nifiquod plaerumά; ama · · · · · › G. 2. ... in t.

f4£

C 1v 1 s

ritudinem,& fuae inanitatis pudorem

actædium poft fé relinquunt. Pudea;

• ergo haec geritoria & tfanfitoria , vel £tüdiosèappetere,velaegrè dimittere. Pudeatuniüs minutiftrepitum totani

mae corporisque difpendiis emere. ut enim ignes fmiffiles, multorum die rumlabore,&infànisimpenfisparan rur, exiguo momento difparent : Sic quifuasôccupationesin terrae ineptias δnfert, quæ di&o citius difploduntur &infumúmabeunt. Aeternitas verò,

aeternitis, generofo animo digna eft, cui omnia

É tribuat, cujusbeatitudi

nemomni ftudio &conatuappetat &: … ambiat;cujustormenta quovis precio effugiat,& evitet. -Satiusquippè eftad

brevetempusegere, ut aternàin poffi deas: quain dubia poffèffione, addies aliquotdeliniri, utim omne aevumin as. Hunc enim ut meritò morta

liùm infipientiffimum dicimus , qui`

exiguitemporisvolüptatulam æternis cruciatibus emit: ita veræfàpientiaea ghofcemus, temporalium ja&urà a- ,

fernalucrati,imòpotius temporalibw, *d«ternit4tum opportunè uti. »

i 1

C H R 1 sr 1 A N u s. .

149

Qujhumanae vitæ brevitatem fa&is extendere,&memoriætemploinfcri

bivolunt,varièfetorquent,tit nominis immottalitatem obtineant. Hinc alij pervigilibus lucubrationibus ingenij

fui fübtilitatem pofteritati comihen. dant,alij rnanuurn induftriarh & attí

ficiarelinquunt,alijfùmtuofis & ma nificisftrüάuris feinfinuant: finguli £ilicet optimam, quod aiunt, fui par tem ad füturam ætatem transmittunt.

Chriftianus nihil tale anxiè curat, fédè otins ¥a!e mundiu, in ore cordc quæ

É , vglletque hinc abies fùam etiam memoriam mundo poffe eripi. Ingrataterra,ne nomen quidem

rnéum habebis, ait, atque totusè Mun do exit. Sedaliudfupereß, quofeim mortalem reddat, eleem eff na, non illa

certè, quæ tubas vult, tabulas,eampa

nas, regulas,ftatuta, anniverfària,elo

gia,& eju$modi ftreperae liberalitatis äppendicula& hederas, fèd quæ fini (träm etiam dantis manem lateat , ac

uniDeo confciafit. qiæ in locum tot m cedat, conviviorum,& fympofioru G 3. •, -

•,.

15o

= . .C rv 1 s . .

. .

- , quae pro aedium &fupelle&iliumkuxu ^ fit:qüae non fupervacùisfiummulis,fed , Chriftianifubftantia conftet, quae de

nique nonmuta potius, quamyiva &

'vefatemplaDeiörnet. Séd define fpe rarequisquishoc à noftra aetate expe s &as, quæ majorü fimplicitatem etiam

hoccorrexit,& ejuravit quodà fàcratis. Deo non manusabftinet,tantum pro-* * fècit,nerurfum nimia eleemofynâ er ^ ret, Leges in pauperes quotidie fiunt; excogitantur indies novae invadendi. fàcrarationes & occafiones, mutatur

· · · · & evertitur majorum pia voluntas:de yòta fiuntdevorata.(Qujd dicemus,Re-^ ligiofiffimusfa&us efEMundus , quia. réligiofà depafcit. At 6 miferum fi. °, quödam ad Chriftitribunal neminem, . ab eopaftum, potum •veftitum, ^ * fùfceptum, invifumi, confolatumάue. fateatur &teftetur: plurimos quife fà* .• s mefitique ene&o§, exutos, eje&tos,, … , , & dereli&os cqnqueran-,

. ,.• . • tur,reperiat. , -** *• •

• • • •

. .. . . .

. . . . .

] ;

• •• -. .

..… . 4htm4..

•

> …

-, -

.-*-

CH R 1 s τ IAN us.

151

' . ' . XLII.

• • •* Amima. . .

IdetMundus,cum vide:Chriftia- ^ -\-\- num corporifuousque adeo du rum , ut nihil hujus terræ voluptatum. -

deguftare finat;a&velut qui vivere ne fciat, defpicit. Sedomninòitafieri ne ceffè eft, quisquis amimä fuam fàlvam. vult.Nam cum haeccorporiealege cö

junéta fit,utinilludimfierium hàbeat,. corpusè contraanim ; deliter ferviat, nihil eft quod corpori magis allube

fcat, quam animae éxcuteréjugum, ac: eidem duriffimas leges dare. Cujus is;. eft finis,utcorpore àliquandiufefe in ter voluptatesvolütäte, & tumultuan te,anima fimul hoc fimoinquinetur,

ac gehennae fiippliciis, utrinque tan demaddicantur. Contra fit, ubi anima

corpus cohercet,hqc enim quiafœdae driginis fiiae fàcilè oblivifcituir,& infu

perbiam fiiànaturâ declinat,nunquam veladcoiiverfàtionem folùtiorem, vel opes largiores , vel vi&um lautiorem

fine fifcclla adimittendumeft,ne fàgi, , , ^ -^ •

G 4 * ** ^

151.

C rv 1 s .

– natumviribus crefcat,& animae recal

citret,fedlupatofrenandum, & adde j endum, quoad Di bitoslabore$ adÉ , vinasftru&urasftiüm depenfum con ferat. Hæc Chriffiani fébóla eft,in q;ia proficere pluris facit, quamvel Regna fubegiffe,velexhaufitfe fcientias,cor \

Σὰ habere ad Divina juftà ob- ,

É & in hoc ergaftulo fuo nihilà feipfoindecorum pati. Hoc fi : epule tuf,&animacontabefcat? Hoc Wage tut,& animain vincalis fit ? hoc de vi &tà& conculcatâ animâtriumphet, ac $ fecum adtattara infeliciter tiah't? N6 ' hoc Chrift s finat,nonhocChriftianus

audiat: fed libertatisfuae memor, fer

' ' ' vumcorpus,& ad metallum hüjuster rae ob péccata damnatum, f rvilibus

operibus exerceat;fiidori & algoriaf ftiefaciat,à Mundiferiis,commeffàtio

, nibus, choreis & exceffuum illecebris aliisabftrahat, tandemque ad ea, quae

• Deoplacent, & animae proficuafünt, faciehda,agile & paratum reddat. ' _ Neque tamen anima hic ne&are

fuo,&ambrofiacaret.nam quae omnia -

t€IT€ma

— ^

» '

;

Chatsri A n u s.

1$*

terrena dedignatur,acnihilfe dignum '

Š , cælituspafcenda& reficienda

Huic divinæ reife chrifus ipfe de

•

- dit,quifacrofanâa cæma füaadmirabi lempaftum, potumqueinftituit, dum

fub pane& vino, córpu fuum, quod prohobispaffum,{ànguinemά;füum, quipronöbis effufus, communicat&c }

tradit, utnontantum in fpem futurae beatitudiniserigat,fèdetiain realipræ fentia,animamçonfortet,recreet, ani

met, atquefàcratiffimo hoc convivio exhilaret. Hocimpijnunquam impu

nevefcuntur, pij& fidelesinfinitâ vo luptate afficiuhtur,adeòut omnester ' rae epulas facilè abhorreant, ac animæ fuae É profpe&um,fàtis deliciarum paratumágnófcant. Heu tamen men tis humanæ caliginem,cumhocipfum

concordiæ Chriftianae fymbolum,ftatres diftraxit in varias partes, quarum

plæræque fibi magis credunt quàm Chrifto,& in verbisfcrupulari, quam fàn&iffimis & myfterió mis vtivolunt. Illiipfi etiam,qui

ä;

hrifto fidemfimpliciffimèhabereia* m.

, G ;

*. /

…

' f

154.

: c I y 1 s 3.,,- , ., t • • • *

άant, quàmfrigidi, quàm rari, quàám, polluticonvivæ accedunt, quàm cocli cas dapes,moxiterum eijciunt.Horre

foit afiimus ad tam fiequentiffimam, perfidiam,quae inc

ÉÉÉg;

;udia;ma it, ,

iæ £hrifto ho- ' ffiti promiferis; Ghiiftianus qu9ties Ul£

hanc mannam ÄÈÉÉÉÉÉ i. guftat,

Éiffimè;tgtiesobftugefcitChriftiamo

íem,quihispreciofiffimi§dapibushu,

ÉÉÉÉ

5 tC- ;

tiescQiP9I11uo gratula gratulatur; qygddiyi;

numhöfpitem excipere,admiffüm fit;. totiesad novam fidem, nóvum obfe quium, novum amorem, novám con-.

e ftantiam erigitursftimulatur,accendi

tur,& firmatür.',' ' ' . ; . . . . * XLIII. …,. • » a ;^ -

-' Solus.

`…

, , . *

- -

~T'populofiuseft,eò Heatrum orbis terrarum , quo. magis fibi pla

cet,& ludos füos lubentius édit. Uhde ; guiadhos ftrepitusaffùefa&ti fùnt,tur

bägaudent , fiecunquam nifi triftes,. -

* * * ***

foii.

CH R I s τ I A N u s. 155: , fòli effè poffunt, autfodalibus carere.' Pendet enim vox illorum à publica? voce,ingenium, moresqueâ publicis.

conflietüdinibus, necpróprium quic

uam habent, omnia cum vulgi con Ä vel diffènfù funtconnexa. Secus

facit Chriftianus, qui folus effè poteft, imò cum in maximatürba, tumi folus eft maximè. Pellitur enim tot clamo

rum, vanitatumque compreffione , &

collifione intrafe,cum fieri non poffit, ut quicquam eorum probet , fedab 9 mnibusdiffideat: Nihil enim nos fo- ' ciat,autconjungit, nifi eadem opinio, eademque fèntentia, quæ fialiena fit, jam in ihtegro exercitui,folus es,& fe paratus Mültos fefellitconfilium,cum fugere mundum, & vitare hominum ;

colluviemvellent, non animadverte- runt fècum portare Mundum, & cori- '

pfùm, impuritate effe exundans. Qui

deferere terram vult, terrae aeftimatio

nem deferat , ejusque confenfum , &.

mox in fòlitudine etiam, ingentipo

ÉÉÉ Nunquam fe minus*' cipio folum dixit, quàm cumfolus* G* 6.

i s .

136

C1 w 1 s.

nunquam fè magis in concione effe, quarìinconcione, Chrißianus dicere. ioffit, quianimum abor.ani connexu liberavit, AcutSocratesin foro inter

ementes &vendentes optimè habuit, itaChriftianus interconfon6s& diffo

nos,fuaviter fùus eft. Sanè fortioris. animi habendum cum videaris inpu blico effe,tecum poffe habitare, quam.

vtte colligas, abâita& carceresütad hibeas, oportere. In Mundo nos fore

Chriftuspraedixit, de mundo effeprobi buit,ne dumiextra mundum e(Te fin

gimus,nobisnovumaliqùem,non mi. ' nusingratum Chrifto mundum in am tro noftro effingamus. . .

Eousque progreffà eft,humanate meritas,utetiam camjugio, (certiffimo Deiinftituto)fibiinterdixerit. Certè ut Platonisfaftumille calcabat,fedalio

faftu;ita mollities humana depellivo luitaliamollitie.habet hoc vitae genus. uamullum,amaritudinis plurimuim, ædquæ regniChriftianiincrementis,

& fiàeli focietate abunde cópenfàtur.

wemoigitu mutet, quod Deüsfàpien C€t- . •,

Ch R 1 sr 1 A N us.

- 157

terdifpofuit,& Naturæ vim nullam fá ciat, übijuffâ Divina abfunt. lllud ta- '

men fortafsè incorrupta adhuc Amti. quitas voluit, non (pontè corpus ma

trimonio fubijciendum , quod etiam mumliberum effè poteft, iiec virgini tati florem, conjugijfru&ibus usque

adeòpoftponendum.Sed etiam ipfàm I

conjugalem vitamcaftam,& modera

tam perfuafit, ac abftinentiâ interci

1 , fàm, nevideamur minus Deo, quam nobisvacarevelle, & officium ómne ,

oeconomiàterminare. Habeatfibi do

, * musfuas occupationes, fed etiam fù , perfit, quod detur precibus, jejuniis, abftinentiae, caleat honefti amoris fo

, , cus,fednonfernperflagret,& fàcra et ' £Pg; debita hôlocauftaconfu ] ]

mat. Nefcio autem quam multi me tuant , ut in matrimonij decus injurij,

, fint , fivirginitatem probent,&com modent: quafi carni$ luxurie nihil fit

fanétius, áut divinisjuffis propinqui us. Certè filaudem habet, non profi ti,merum ingurgitare;nonvitiovetta

tur, haud pro ardoreaffe&ato, varièq;, ^

/ …

. - . -

…

G. 7

*$,

,C1 v1 s :

* *£.

- -

•

irritato,laxare frena, fed potius media,.

quibus avocetur, & in dele&abiliaalia dividatur,adhibere juvet. Cum enim,. inter Dei donaria etiam caftitatis fit, '

nemoidquidem fibifponterapiat, fed* -

tamen nec ille hocillibato flore dignus ' , ,

èíí,qui nullo defiderio, nullo conámi-' ne, nullis etiam adminiculis offerenti. Deo manus porrigit,. I ` . +

· ·

· · XLIV. .-

. -,., .

…

Seceffìs. ... -* -* I. – *

—

E§ ergò five caftitatis conjtigalis, ;

five puritatis virginalis remjediü, Seceffum, quem veteres maximi fece-' ]

runt, nec cóntemnere homo Chriftia--nuspoteft. Is eft revocatioanimiadfe, , five intrafe, cum fepofitis exteriori

bus, inteinquiris,&utfacilius poffis,' aturba,& ftrepituabis, fieri id poteft,; quotiescunque vacabit; maxirèvero , Cum Natura ipfà filet: fieiiidpoteftcü

mora,&pertinacia;interdumünomo mento peragitur. Nempè ut preces fünt nohnuhquam produëtæ,hâudra

sęculatoris ;itahicmentisadDeum. * * * * fecef i

V. - …

CH R IST IAN us.

159*

feceffus, proturbationum moletermi-' – natur.Nemo inexpertus credat, quàm,

hocexamen hominem exoneret,com-

ponat,mitiget,fàtiet, refrigeret, erigat, erudiat; püdefìciat etiami, increpet, præmoneat,atque yariis nyt jjs bene-*

faciat.. Facilè namque nobis imponit , corpus,verfutifIimuim animal, utpute--

mus hæcillaq; facere vel omittere effè . neceffe; haec aliaque confulta vel no-xia videri, quæ fiad hoc fèceflìs noftri* *examen , extra vulgi confpe&um & £ 3î, acfepofiti§fucis,illinimen • tisque adducaritur; longè aliter com ' parebunt, & judicium exa&ius acci pient., periculofiffimum eft enim, ex: tempore cum

, Bege qtium Deum con iilendi, qui in' -{èceffusfenatu prafes affidet. AÉfànè nunquam ab hocjudicio Chriftiantis, redit, non redditusinftruétior & cau-tior,tantum inter ft Deum confiliariä habeat,an fibifidat. nam qui monitus. 5

eft de cariiis dolis&fimulätione, mi nus ei crédit, minus permittit, magis :

etiam deprimit&fàciacultódiâ qbfer; ' ' *** ******* **** $at; -

–

Κ; neque ha-

–

, -

–

' \ -

t6o

C1v1 s

vat:quifententiam coelicam exquirit, ' \ tutiffîmèomniafuaperagit.O beatum &aufpicatum comfijforiùm, ubi con fcientia accufat , Spiritus confitetur, , caro deprecatur, Angeli condolent, Chriftus intercedit,pœnitentia corri git,Deus abfolvit. uideft quod apud nos foli multa s. præè a meditamur, multacordatain. ánimum inducimus, multare&ta pro ponimus nobis, atque adeo Deo polli \-.

•.

jÉ utprimum eximus ànobis omnia obliteramus.& dedifîimus?nem pe illudD.Auguftinitnodo, ecce mo ío,fine paululüm, quodfànétapropo fitafüatárdaffe queiitur, detinêt, áo nec modo, & modo non habeat mo

dum,& fine paululum in longum eat. Refòlutio inquam deeft, qùæ motus Divinos aggrediatur& exęquatur,fi ne qua nemo unquam Deum etiam

plus millies auditum,eftfecutus.Opti inusille, quile&a Antonijvita: Armi cusinquitDeifivoluero,ecce nuncfio,

& hoc ex horahac,inhoclocoaggre dior, fimulque mentem ä mundö, cui ' '- ^

fervie

_ -

-—– -

CH R 1 s r 1 A N u s.

r6t

férviergt, exuit. Huncpraeclarum au- '

à Dei függeftione re- . vertimur,imitaremur, nunquam illud toties audiretur, ô utinam,6fi. Quàm

fùm ,

2 intricatafunt,& perplexa, quae Mun dusjubet, &interdüm fine manudu .£tor: conamur nos expedire,atque ei ,

fàtisfacere. Quae Deus animæ nóftrae > in fe reflexæ, & à terrenis abftra&ae,

di&at,re&iffima& fimpliciffimafunt, & tamen metuirnus ne nos involuant

& erroribusimplicent. Odit mundus fùos, odia« & Chriftianum,ridet fuos,

rideat& Chriftianum;fpoliatfuas,fpo liet & Chriftianum, & quoquo módo fuis nonparcit,à chriftiàno etiamnon

abftineat:finullo modo effúgere poft

' - fumus, ftemus ab eorü partibus, quo rurn damna à mtindoillata, beneficiis

' Divinis abundantiffimè exaequantur,

£$ hoc quicquid eft odij, ri tis,injuriaequein lucrum cedit. Indo

ailù illaanima, quae cum fæpè Deuma s interroget,faepe audiat,nihil bivinire.

tinet,acgum piorum applaufù, impio

, gumjuefepitu inclarumfolislumgn ' fortiterproducit. ut

CI v 1s ? XLv.

162.

- Imffmitus. z :

B -

Enè ageretur cum humanogene re,fiijfum fibi dona divinitùs có

ceffà,noninvideret, vel impedirct, vel

propelleret penitus., fecit enim Deus.

É culturæ capacem, & rerum jnfinitatem propofuit,i¤ qua exercgri, ' &fummam voluptatem câpère poffèt. Nunc cum multorum laboribus & in duftrià,à Supremo numine adjutis, in gens rerum varietas congefia fit, mi

fumeft, quàm ineptè eam traétemus,. m diripiant , alijconfun É alijeaculcen t,alijcontaminent, dant,alijcon

alijpraetereant, alijinfcendant,alij fibi vindicent, alij diffecent, alij corrum

^ pant, & quovis modòiniquè habeant. Quæ etiam ratio eft , cur minus Chri

ftiano,haec humani ingenij moles fiat, cum minus ad publicüm ufum, tran

;t íimp!ea í $ $ udine Orbem magnit igefta# potius,& impediat quàm ornet,qüaefi

re&o judicio,ac regulisChriftianis de center: -* .. .

IV. -

—

. CH R I s τ I A N u s.

, 163;

céter efformaretur,nullo dubioChaos— effè defineret,& in pulcherrimum , ac ornatiffimum terræ templum, elegaii ° ` tiarum pleniffimum, defineret.` * enim fpeciesdefunt,&materia,omnis " queftruéturæ apparatus ; nec operarij:

defuntmaximo numero;fèd Atchite

* '

éti,qtridum delineationibus occupan tur,& inter fe diffentiunt,tempus per

** * * * ?

dünt., Magnificus, meChriftè, aufus,.

& Momarchâ dignus , difperfà per or bem Deidona, & ingeniorum fubli- ^ . . miorumfœtus , füb ünum imperium, cogere , atquc inter fe ita conne&ere, ^ ut opus umum confpicuum , órbisque:

breviarium efficiafitSsd haec intravo

tafubfiftunt, ut fomnia potius, quam

* *

confilia videri poffin':{tàque Chriftianustacitus ffeétator ob mbulat, & ex

tanta operarum diverfitate , & tanta

materiärum nobilitate,&tanto forma

,. .

* ` riim artificio, fed etiam ex delineatio *

num genio , voluptatem ingentem ca

pit, & Deo humani generis patrono, . .

i gratiasagit. I.-• -

•

•• •

"' * -

•

• •-•• I.

-. -. Inter. .

•/

C1v 1s

164.

Inter hæc dubitat,velitne ami alicui,

ex praeftantioribus arti£cibus affidere, & omnes induftriae fùæ finus evolue- !

re; an per omnes,oculos non vagos, fed

attentos, & cum mora circumferre. utrumq; fànè Dei admirationèm fup peditat, cum fingulae fpecies Creato

, tem füum & agnófcant, & laudent,&

referant;hoctämenhujus terrae hofpi ticonvenientius videtur, quinöunius

* urbis omnia particularia , fèd q àta plurium fingularia contemp'ari, ani 'mo concupivit. Opusautem eftaurea *athema , qua nexûs terum humana

rum, & in*erfecombinationes agno fcat, necin diverfis fpeciebus fé yolu tet, fed decenti ordifieab una ad alte

ram tranfear,&adrerum capitafubin de redeat, illucὰue contemplationem referat. tJt primum enim-centrum

fuumreliquefit exoculis,aut eousque . fueritprogreffiis,utcrn;ingereid déx- | trafînonpoffit,errabit inhöcMun

dilabyjnifio necfefàcilèunquam,ni- ! / \

fi ab ipfo Deo reduétus, explicabit. undetutior etiam eft, unius'alicujus …'

• •

arti

Chamsri Anus. | *&y artificijintuitus,fiisnoninadmiratio nem & idolatriam abeat ; plurium ve rò mobilior,& cordatior , fed ficaput nonimpleat,aut turbet. Solet enim orbis hüjus diffonantia, multos con

fundere, quibus concordantiæinpro patulo non funt, utdumdubitare übi quedatur, decernere tandem vixli ceat. Chriftianusverò, cuinunquam hoc univerfum majórisfit,quam Deus voluit , haec temporis fallimenta ad

mittitquidem,fedinanimum non in tromitiit; placent,fèdnoncapiunt;in vitant, fed non poffident. Ille enim velutin aliena dómo elegantispi&u

ræ, fculpturæque tabulas oculis deli bat, & probat ; non verò eas fecum aufert,velimpotentisanimi defi «derio póft fè ægrè re linquit. scieu

i88

***cr*v*s * • *• *• -**

**--*

.. -

xLvi. ' * • . *

–, Scientia.

, •

•

' * . . .. . -

E xijsquimodeftiffimefiintPhilo fòphati,Socrates Chriftianis pro

pinquior eft, ' cujus vel hoc axigma, çjuofeunum fcire y quod nihil fciat, profeffus eft,idlaudem inveniat. Non

•

eft,credite,hominisimperiti,autdiffi inulantis confeffio;fedviti, cui ex o … . . mnibus jamelui&tari, omnia penetraf- !

fe,omniâ examinare daturh eft,inge riuitas;quarerum omniumcaliginem,

inanitatem;& dubiaagnofcit. Reperit : -

££ cultum, abfur

dufm Tyrannidis imperium, flultos

Hominum motus,turpesvulgi mores, frivòlam Philofophorü loquacitatem, ' & fanandis iis infelix Medicus obam

bulavit. Chriftianus verè fcit fe nihil ' fcire , nifi quid fpiritus facer doceat,

quod omnifiò folidiffimum eft. Nec auterì Qpus habet hic do&oringenio

fubtili,fèåtraétabili;nectemporéfem per opushabet;fed uno morjentofiita

videatur, difcipulum fuum implet. '-'

- - Subito.

••***

. C H k 1 sr 1 A N u s.

187'

Subitò alij,permultifa&ijfunt,dum ali qui fub mora erudiuntur. Illud tamen ' dolendum, poffe aliquos hancinftitu tionem dedifcere,& divinahacfchola excidere. nam quos Mundus flagitio rum cathenisabripit, valerehijubent Spiritus charifmata, & vitiorumludos , frequentant, quifi Pœnitentiæ flagel

lis redire cogántur, quàm tremünt, quàm delictórum pigetacpudet,&vi bices fànè nunquam effugiunt,fànieq; inde profluente carent. Usque ade , perditae naturæfumus, utcum nosni

í fcire agnofcamus,etiam nihildifce re velimus ; ufque adeo malitiofi, ut

peffima quaeque apprehendamus, ex- . poliamus, referamus , &c docilitatem imaximam monftremus ; bona vero

_ lentè,frigidè,ftupidè,fomnolenterque audiamus, accipiamus, poffideamus, traétemus, atque omninò ad malum* , natos, ad bonümadaάos nos effeo ftendamus.

. ••

Re&è faciunt quiVeritatem Chri-

ftianam & maximiè quidem ex veri

fonte chriftohautiunt, & riyulos • • • •

[TAC®

, ! =====-=== >K 2 -* •

C1 v 1 s

168

men per univerfùm qrbem difperfos, Chriftiana fàgacitate indagant; adeòq; verum à falfö five fabulis quafi repe »e- | -

^tunt ac vindicant.

Ea enim eft hujus

univerfide Chrifto, eiusάue Evange liounanimis confeffio,ea arbi, condor

•

damtia, ut ne denfiffinae quidem ne

bulae,& portentofae fabulae, fàtis obte gere veíitatis radiospofIint, equin ali

cubipenetrent, Mundiquefapientiam fieam rigidèexcutias, plagijàccufent. non enim,ut quidam ait, exiitverbum |

veritatis exoré fàpientumhuius mun- ] di, quod non quadret cum leÉ Chri £tiana,hoceftChrifti& Apoftolorum , do&rinà Evangelicà,utinvitietiam te-.

ftimonium conferre cogantur. Hinc Alcoran,Talmud,Metamorphofes,O

racula , & fimilia impietatis monftra, dum longè aliudagere videntur, inter opacafua veritatem non cohibent,fed

, illuftri radiatione hinc inde emittunt; quam Chriftianus facilè dignofcit, &

jdfè,fuum jueChriftum pèrtinere af fêverat.Id, in de noftriteii, porishaere fibusdicere polfemus, quâ quicquid 1

£in -

… -

| 1

…-

=~- _ _I.T

s CH R r srr AN us. - 169

;

fé invicem mórdeänt & lacerent, in ' permultis tamentalibüs conveniunt, 3uaeChriftiano acceptafint, ac fidem ' , in Deum confirment.fnterdum diver- ' '

fàcórdäeadem verbafonant,quod no- • , • xium; interdum diverfàverbain uno , concordant;quodihremChriftianifa-*

§¤? £É ;í, ŠÅ£ cit;nihil tamen

prius,potiusque fit, quodquisquisin- .

. 1>,

nos;inter Gentes& Chriftianos,inter :

orthodoxos&hetéródoxos,optimè& * . modeftiffine difcriminat, stiîs., ff.; t -

s*, *** **;

*'"*' ' xLvii.*. - -

•

A*; *y£*••* •* r *

. rr* ***o* ,

_•

$apientia. ■ * — Erum humanarum Regina sa- >

\-pientia eft, quam nem6 felicius • nifi fàpientum Rex Salomon defcri- * èrit.Aitenim eam rerumhabere co- 3

iitionem veriffimam', fcire mundi i

tatus , & elerhentorum effe&iones. •

Noviffè principium,finem,& medium' temporiim,folftitiorumviciffitudines, & tempeftatum mutationes;annorum ' orbes,& fiderüfitus; naturas animan- s ' . .' - :i .'>i--i- • •• H • • -..;. . -

, •

*et

** ;..: : : : . * • • .

17o * ,. . _ C 1 v 1 s... ,. . çium,&beftiarüm animós , &verito-, rum impetus , & ratiocinationes ho

minum, & ftirpium differentias,&ra;

äiuravies: digique gcunqü£yj! , occultafint,vel apertâ?pere;utP9te, !

ËOmnium opificè edo&am, indein-, !i effe in eaffiritum fagacem , {ànctum, ,

]

unigenuit,multipliéem,fubtilemjag

i€¢peítumjhcgiitatinatum,

rum,inhoxiutn;bonifiugi _

£._ * *,

: --- --- -.--.- gv*•. .- _ •

***^

num,fixum, firmum,fècutum;ompit, : potentem,omnia! ÉÉ antem,&:

' omnes mentisptiro§;tefitiesque fpiri -

tusobeuntem: quovisìbtu mobilio -

É¤ÉÉÉi Quippe vapóreifi eííé quçndaméi*

náíôïenii:&fiaceiamiglgrieoiaiii;* potentiseíluentiata, qvô fiat $ihil; fîeîçìåípoliuii:iiiciãtetnjejl£; dotem & intaminatum a&ionis Dei: ' fpeculum,&imaginém bonitatis eius. Etcumtinafitoninia poffè,&infeipfa,

<£jiiíí, omnia renovare,&per, èculainfànétas animas migrare, Dei, amicos & vates`efficere, nec enim quic

Σὸ

—–

• •

C H R I s τ IAN us.

17r

quicquam amare Deum, nifi Sapien

tiæ contubernalem.Solenamquefpe ,' ciofiorem effe,& omnem fiderum cö

^pofitionemfuperare, lucique compa-,

: , , ,

fatam, praeftahtiorem inyeniri. fiqui demillifuccedatnox: atfàpientiaminó vincatimprobitas;quin ea ab extremo ad extremum valentior pertingat, & cun&aprobe adminiftret. Quidinter hæc Chriftianus, nonnè exclamet: Manda 6 Deus, Deus meus hanc Sapien

, ,

tiam ex facrù calu,&àtuo gloriofò fé lio; mitte eam ut mihi praftà laboret, intelligamâ, quidfit tubi gratum. * p

- Quotiescunque Philofophorumvi- . tæ in mentem venitityqui fuarum opi

nionum profeffionem fecerunt, mit*

rifubit, nihiltalein rempublica Chri- '

■ . ftianorum hoc tepore tentari, que , maximeChriftiano philofopho indige

rernus.Non talemvolumus,quiveIA riftotelem, vel Platonem anxiè fe&e

tur,&adhorum regulas omnemfcien

diagendiquemodüm definiat, necet- -.

i .-

É innonnullis verboDeicedat, de re iquo totus senuit; ratiocia*

- - ■ •-

£,

*• C t v 1 S

172.

tionibusimmerfus:fedhumanigene risaliquem medicum,five quoddeSo

; erate dicebaturlenonem, quivarioS. Spiritus di&amine humanos errores

nofcat,pr6trahat,fànet,& meliQribus moribüs commutet, cujus certè ufüs

* præclariffimuseffe poffet. Nam cum pauciffimifuos morbos,nævosque vi áeant, & fub adulationum involucro

velconniventiae filentio, vel confue tudinum occupatione, vel tyrannidis ^violentiâ, oninia Veritati adverfùm

eant,opusforet chrißiano Philofopho, quihafitinfecuramfufciperet,ut g: <ommodiffimè,acinfigniartificio ho animes, rerumcommonefaceret, quas

ipfiminimè animadvertunt,auteafum enormitatem non agnofcunt. Idque

aliudagendo facienduthforet,cumiea fit humani generisimpatientia, utvix ferat duriorem vel rigidiorem Medi cum,fed mollibrachióvelitcurari,&

fanari quafi per ludibrium. Qu9d fi quisquaerat,cujus juffu vel condu&u

iáfa&urusfit Philófophus, næ ille fè ftolidiffimumfatebitür.Namadidna •

1 !

tiwo /

C h R 1 sr 1 AN u s.

17$

tivocatique fumusomnes, ut nos mu tuo juvaremus , quod nullibicertius

& evidentiore neceffitate fieri poffè, quamPeritatù profeffione & opinio mium medela, némofamæ mentisnega

bit. Chriftianus hancprovinciam à fé alienamneutiquam, fed maximèpro priamagnofcit, neque magis hominus conducentes expeétat , quam Deua ,

vocantem,& injùngentem audit. ` XLVIII,

•^

• …

Ratio,

Lobus terrenus cum rationi fit*

Imanæ pareat, maximè tainea i* ^ rationabiliter regitur, cumque homo ratione fuâ plurimum fibipláceat,atq;

adeò haud rarò fe Deo opponat,dici£a* menvix poteft, quam fineratiofe fua omniacönfundat. Nam fiquis impe- . riorum nexus,fihominumtentamina»

motus,vota,labores, honores, imòo mnem mundi gloriam penitiusintu$a;

tur,nihilomnino rationù reperit,fed

Vel?i,velfraude, vel compenfione, vel '.

-),

H 3,

…

, !

174.

C Γv. 1 s - ,

*afùomnia c6ftareliquido deprehen det.Illaipfà,quæ fápiéntiæ & pruden tiæ famam, five verius ftrepitum ha bent, fi examinentur adveramratio- !

Nemiicemnonferunt,fedcaliginem ! quamprimumappetunt; quinimòra-

tio noftra vix unquam rationem ha- i

bet , utomninò nihil hicfolidi expe- i &es. Chrißianus hoc apud fe indefi

nenteringeminat, Cur hocfacio,hoc dico,hocvolo,hocvito,hocrecufo?cur , Mundushocagit? Deo repugnat,Sata næ credit, & hujusmodi, quæ vel fola

interrogatione Vanitatem pudefàciiit;,

&*-reri*cºvincunt. Curenim dives , fit pecuniofus? cur eruditus, literator*. cur honoratus,thrafo? curbeatus,epu - lo? cur

££ cur imperator,.

piger? cur vätes,fomniator ? curarti

fexgefticulator?cureminens,cyclops*. , & tämen haec quotidiana noftra funt, ; his abfurditatibus Mundus conftat &:

repletus eft. Ne tamen infànirevidea-. tur,inDeum curiofus eft. Cur mun dum non citius crearit? cur hominem,

labilemfecerit?cur nonnifi filijcruore. *

libe

- -

==–-=

C H R 1 st I A N u s.

175

liberarit? curnonomnes flvct?cur,&c quis'curfucarum curiofàm impieta Item omnem enumeret,à quatâ Chri ftianus folicitè abftinet, quàmin Mun- ^ di rationes five verius-oberrationes L.

Ę Nihil terræ æque noxium contigit,

, quam lingua,veifatile monftrum, & , in omnes fpecies fe transformare do § &üm. lingua humana quaecunquein I. mentem veniuntait, negat,aftruit,de I ftruit,perfuadet,diffuadet,tantàundiq; | apparéntiâ, tantâ efficacià,utnifiahe

nêùsfitChriftianus,infententiam per-' trahat. Huic debemus omnem noftræ: . Tragœdiæ a&ionem, namut quemq;

| inftfuit,itais verba facit,&geftusfuos I componit. Lingua Aularüm luxum tuetur,lingua Peripatija&antiam com mendat,linguavulgi intemperiem ex

'cüfät,linguâ optimátum vanitatemfò

vet, lingüain òmnes, nifi Chriftianí, '* •, habetimperium. Agnofcitis fànè lin guam beneficum epiftomium , que

iiebrai,Graci, Latinia,liquoresacfpn , tesadaos derivantur, quibus vitalitas -i-

, !

==es= _…

176 . . . C 1 y 1 s

,.,,.. …

` omnis &vera immortalitas cohferva

tur, fed ut nullo moderamine aquas ' . fuas fpargat, & obvios quosque per ' , ludibrium madefaciat, id verô Chri `{tianus non permittit. Nam ut inex , hauftae fint fcaturigines,tamen nifi in

', rei Chriftianae ufuih profundi nolunt, ` .'& ab impuris lotionibus fummópeiè , abhorrent. LinguaChriftiani palma

eft,nonhafta; olea eft,nó gladius; oleä ' , eft,non acetum;[4c,noncicuta. itahoc fàlubri organo fànantur multi vulne . rantur nulli:emolliuntur multi,irritan

* turnulli, confolantur multi,terrentur nulli; conciliantur multi, dividuntùr nulli. atque omninò linguæ Chriftia næ minifterio procurantür Deilaudes, formantur hominum mores, poliun tur ingenijartes, exprimitur fpiritus

difciplina,cövincitur Mundiimjpoftu- ,

sapropagaturChriftigloria.

, • •.

. XLIX. ' ,., Imamutabili*.

< ::

IÉÉÉÉÉ Chriftianae non • , **tantum optimis verbiserudiri,fed + _ • •T . ctiam -

* Ji

•|

CHR 1 sr 1 A N us.

177

etiam laudabilibus exempli, firmari. Tale aliquodChriftianuseft,immobi

litatispr£clarumfpecimen, quodnul

- ha vel violentia , vel perfuafione loco emovetur. Immutabili, quippe eft, , , , • • quisquis ferio Deum induit , neque • enim optabilius quicquam videt, aut reperit, quàm quod jàm ex Deo didi- ` cit.Inhocfubfifíit, hüic bafiinnititur, -

É faciat mundus, dicat; mine

^ tur,blandiatur;cogat,perfuadeat;impe ret, oret; nihilàtaliChriftianoimpe

.-.

trat. Nemo credattales effe poffe,hifi

•.

fuiffent,& Mundusipfe cumi indigna- tione teftetur.quoties enim mortisva

riagenera Chriftianis illata enumerat, toties vi&ores füos immutabiles fibi

»--

v •/

exprobrat. hic demum terminus Chri ftianuseft,cedere nulli malo,& vitâpo

tiusexcedere, quamveri,boniqué af fenfu. Sedpaucos,eheu ÉÉÉÉ

hujusmodireperias,quicumEliafein- . tegro regno opponant; aut cum Da nielisfociis intér omnes pronos,ftent: ô

ere&i,& clibanum expe&ent. Nihil; enimacömmodatione

gefsa

ß,

C 1. w I s, , tius,nihilfimulatione& diffimulatio- . ne ufitatius. UIbicunque aquilo fiat,o mnesfe inclinant,etiám quosfideico lumnas credidimus, imò qui fereno.

178,

tempore tales fefe magno hiatu ja&i-. ' tarunt.Ceditpraetor, céditfenator, ce * ditantiftes, ecquid de plebe expeétes.

folidi? quamvis reverainter obfcuros, s citiusfeperias, qui Baaligenu nullum, - infleétunt, quàmeminentes& claros.. • Oconftanteshos,ôlevesillos;ô utiles,

: hos, ô perniciofosillos, quos lapis mo : lariaadcollumfufpenfus, quarè aureas , torquis,autMundanae gratiæ fymbolü, magis deceret. Da â Deus amare im

` • • mobiles, quantumvis abje&os; dani--

hiloffendi mutabilibus,utcunqueele vatis;daDeus tibiftare,optare,tentare,. : praftare,perfeverare..

Quidfaciat Chriftianus fi tyrannidis: . iniquitas Patria jura;maximêverò re ligionü libertatem »contrafidem & le- !

gesevertat, & innocentibus exilium, indicat, ancedatfi publicæ fálutisres:

* agatur;cui illeconnexus, &libidinari.

áconfilij& mentis inopesfinat ?.Ec -

quis.

-------- T

CH R 1 sr 1 AN us.

*, 3

179)

quis Deus hanc Iegem tulit, ut quod unus opinatur,omnes credant,aut Pa

» trio foloexeant;quosunus interemtos , ■ ' vult,omnesjugulum præbeant; quod

i : omnibus Deus diftribuit,ab unius at * Ibitrio pendeat. Nihil horum Deoin

ι , mentem venit,yelpermittereuni, vel

•

■ 'imponereomnibus;humanæ cum má £ litiæ,tum ftoliditatis eft,talia fubreli

s gionis metu exigere, gömmifit Deüs

imperantibus concreditorum curam,

]

.{àliitem;cor{èrvationem,tutelam,non

[f.

ÉÉÉ

tradidit; nedum liberrimammefitem

fervire volüit. Hæcanimi generofitas -

Machabæos quondamexcitavit, ut An- . .

» , tiochiimmanitati fé opponerent: haec , Helvetios ab immiti jiigoliberavit:haec

„recentiffimo exempló Belgas in inte j ., grum reftituit., Sedomninò à carnis,

mixtura hicfedulo cavendüm eft, ne dumReligionis aut libertatis caufàm,

raetendimus , noftram agere depre , , hendamur • quod multis fuit exitio..

;

•.

- -

Deuspuros,fimplicesquefitiesvultac:

• ss-ssi-«;;;* • --- *

» «

-.… `

i8OA

C 1 v -I s i'' 3 -'• -

"diadeducere. Omniapatientià & füifi

màhumanitate condiantur , ne quid;

rebellionis,quam exofàm habet Deus,

£edoleant. Qujfecus faxitcadet,& fge fùa excidet, non minus tamen perih * nocentiores alios füum negotiü Deus. continuat,& admirandis rötationibus. tandem abföluit. Interim Chriftianus

umidè creditfedfortiteragit; aegrè ac cedit,fedpertinaciter profèquitùr ; in vitus fe opponit, fèdaniinosè & folidè fiomninòitavelle Deum videat, refi fit. - : •, I.

… , • . Pauperies,

•

'^T*Hriftfanus ut omninò féMunde. ©/retrogadum exhibeat,præ ómni bus thefàuris pauperiemreligit: Non 'hancequidem, quae rebus omnibus velcareat,vel indigeat, fed quae horhi 'nemipfümin cófpe£tu Dei extenuat.

Haecfibcoronâ & fteptriseff* poteft, ac inter ingentes thefàùros; Efèéniin spiritutantum pauperies;five annihi ktio, ubiChriftianus omninò vbi

·· · ··

i. ~

mife

. , … C H R r sr 1 A N us.

• 181

,' mifèricordia dependet. nihil fiunt,^ 4 , imò fé nihilum ipfè , agnofcit. Hanc

y * Getmani noftri quondam vccarunt,

;

j i

, Deotradat,uteovelutfiiâ quisque ma ' huutatur,nullâ motus proprij agnitío ne, æftimatione, paffione autaffe&u. Scilicetutmembrâ noftranefciütquid

*agant, fedanimæ imperio parent, vi dent,audiunt,tangunt,nec ve!invitaid

faciunt,vel gloriofiila. Ita quihoc à fe impetret,utnecCoelorum ainore, nec hennae metu, Deo liberè, ac ut crea

torifiioobfecundet, nihil propriae yo Iuntatis aut amoris agnofcat aut fen

tiat,is verèfèipfum liquit,& humanæ carnisfymptómata tranfccndit. Id ta menideapotius perfe&ionis eft,quam ùllimortalium proximè conveniat,eò tamenChriftiafiofèrvit,utfuas imper- »

fe&iones facilius agnofcat,& ad pérfe &iera omninifu & conatu conténdat.

Eft enim hæc pauperies fumma opu lentia, quanosábómnibus, qüaeififia animae nobilitateriifùnt, abfîrahimus

<& elevamus, ut nobiliffimüm, opè, ^*); *

* T-_

——

$*====—

182. . -,, C, 1 v 1 s., , ;

mumάuealiquidamemus&poffidea

-í Ê „Deüs eft,

- • „hominisfummoamore, quãtò qmnes

ÉÉÉ' Abgno enim omnia,&adinum omniatediis 9portet, nihilque binario æquè inyi {√

,creaturæ.

•

tegrumíjuehominem, ac nulli vel in -

3; ,vêlextracoelum obnoxiumfibi pofcit,quod Germana devotio fubDei . . perfonâ eleganterexpreffit:€nttvctcr

3a£ttigii, 38igttafigat ßin..…, „ I. Nihil hodie minus indiget mendi cantibus,nihiliis magis eget nam ut vi i&uacvoluptate etiam abundent, Deo.

: tamen,religione,honeftate, omnique rationabilivita carent: Noftrum hoc. :enormevitiufn eft, quine indig;ntes.

-pafcere,autdiffolutos cohercere coga . , .imur, tandem adhoc fceleratum vitæ:

genusadigimus,inquofubmendicita tistriftipalliolo,ab ómnibushumanis,

' divinisíjue legibus fòluuntur.. Sunt. enimhicidolósnaniae,veneficia,latto

cinia», vagæ libidines,furta,blafphe -siae» inertia,comeßjqnss, &quae -

sunque:

~ CHR 1 sr 1 A N us. ' . i85; cunque nullibiimpunè graffàntur, hic: expública & priváta ftipe aluntur, Q

mälitiam humani generis, quod fub mif}rabilihac larvâreperit, quoab 0 mmi bono retioq, velut éxprofeffòlibe retur,&alienó§fivelaboies,five parfi <moniam,five divitias depafcat,&con . dolentiae Chriftianæ intérceffione,eli

' ciat.ItaquepermagniintereftReipub. : Chriftianae hoc hóminumgenus fiagi .tiofiffimum corrigere; caeteris verone:

adidunquamadiiiittantur, Chriftiana. cura&liberalitate cavere.Quæ autem

iniquitaseftprodigos,& diffòlutos,ad extremamausque profufionem juvare;, evacuatos pellere.Quinidagimus;ne:

quisquam poffit vel aufit, quod rem fämifiaremievertat;indigentibus verò , . nihil neceffàrium defit.Sedhæc alijcu

. ranto, Chriftianus per Deum exoratus», facilè coecutit, nec alienam nequitiam fuae illiberalitatis

$#. facit., Si

omnes fumptus vel impenfasnoftras, , • earigiditate examinaremus, qua pau--

peruimftipem,multum detraheremus, ,^ - : multumjuerevocaremus.. In fit: *

-. . . .

caulrs , -

, !

i84 '

*, C 1 v 1 s

caufis omnes oculati& argutieffe vo

_ Humus,in vanitatis expenfis, fimplici-;

T tatem & incogitantiám obtendimus.' ' Ubifuntifti quos Chriftus prandium ,>

coenamve fà&uros non vocare ami- ' cos,necfratres,neccognatos,necvici

nos, nec divitesjuffit, ne illi viciffim invitent,& referátur gratia;fed paupe res, mutikos, claudos, caecos vocare

maonuit, utfelix fit quemremunerari

nequeát, id enim im refùrre&ione juffe rwm,reddendum. , L I. ' Deu*.

VÉE tandem ad ipfùm jufti tiæ,mifericordiae,& potentiæ fo Mium, iridecircundatum, afpe&ufima

ragdum referens, ip(umque in eofè dentemjafpidigemmae,&fàrdio fimi lema,quiA& à, nomenque habet Re gum Rex,& dominorum Dominus.hunc ambiunt millies centena millia;& de

ciescentènamillia Angelorum,&vi ginti quatuor fènatorüm coronatorü,

sa*#w, Sanäw, Sanäus Dominus Deus S4»

*.*•

… -

… ®.

. CH R 1 sri A N u s.

185

… sabaotb; fine intermiffione concla

' mantium.Nihil hicfaciunt humanio

- culi,nihilaures, neccor etiam, omnia

hominemexuperant.

igi procum

$ , bere &adorare $ecet, deßribere non 5 ' hicet. Tantum fcimns quantum verbo * fuo nobis patefecit, optimum , maxi s - mum ementiffimum,

ÄÈÉÍ

* : ■

potentffimum, principium & finem, primum & ultimüm. Quæ cum Mofe, É & fànétis aliis commu nicavit,neipfiquidem exprimere po * tuerunt, nec nobis in hac vita deben tur. Cernimus enim nuncper fpeculú in ænigmate, tunc autem facie adfa

ciem;iiuncagnofcimus exparte, tunc * verò cognofcemus, quemadmodum : cogniti fumus. Satis Deum novit, qui Deum amat;fatis Deum audit, qui Dcü . -fequitur;fàtis Deum habet, qui Deum ~experitur. O Iehova, Iehova Deus mifè - ricors & exorabilis, ad iram tardus, ad

* elementiam & auxilium propemfu, qui clementiâ im mille usq, uteri ; vitia,&;

„peccata, & deliäa condonans : in pœna *autem irroganda parentum culpaw ìn i- •. ••• •

#4to*

186

: • Ci.x 1 s. -.

` mates & nepotes, ad tertiam & quar tam ßirpem perfequeri,obfilìtui Jesu , C H R 1 s T 1 innoxium cruorem , & im

memfammobü teffatam charitatem M 1 : s E R E R E N os r R 1: ob gloriam momi * mis tui,& majeftatem M I s E R.ERE. No • s T R 1. -

*,. . . • ,.

Qjrertiatione à Deoexpetunt,&

, oculos Divinitatis contemplâtione Pa , fcerevolunt, nihil Chriftianae fimpli --

citatis& hnmilitatisfapiunt. Nüqüam , -~- _

: Deus fuis abeft,comjurantibus nunquã - adeft.Usque adeò fibi pl, cethomo, ut

: fe etiam réceptum,redemtum, £enatí, reförmatumόue nolir,nififimulad in

… - folita&inufiiataadmittatur:usq;adeò. : intumefcitPfeudochriftianus,uffiuturi

feculiineffábiliajam dari,jamexhibe rifibi concupifcat. Hem mifer homo. nonnè Satariam odoratis , Angeli fa ciem mutuatum, & curiofitatis huma nae aciculas nonfentis ? Adeòne for

dettibi verbi divini fimplicitas,utin terpretem aliquera genium depofcas, quiarcanum fenfum tibienodet,& oc

cultataEcclefiae Dei,pandat & adeonè ··· ·

omnes.

-1.\ —

====

CHR I sr L A N us.

187.

emnes confratres tues fàn&imoniâ , fuperafti,utftultitia prædicationis jara non ultra!atisfàciat? adeonè præcepta Chrifti omnia adimplevifti, ut quid

fupeifit cælitus tibi imandandum, au dire velis? mifèr homo inquam, quid agis,& quàm te ffirituali fùperbiâ, fi i ' veambitiofo fpiritutuo adinfima deij

: i

-cis,& Luciferüm aesmularis. Sic, fic,re

labantur, quotquot fubiimariin cœtu 'Chriftianofum, quotquotdifcipulorü Chriftifortem ÉÉ, ereinanimum

, temerariè inducunt. Habet Deus vi . dentesfuos,habetfomniatores, habet.

prognofticos,habet divinitatis fulgura,, : & æternitatis praeguftus ; fed quae o

: s

* mnia à fuo ar6itrio dependeant, & à nullo mortalium depofcantur. Suffi

. ciat habere animum ereétum, mores

$ „ «

, demiffos;confidentiam fummam,fim plicitateminfimam,cor fonorum, lia , guam filentem; côdolentiam mollem,

patientiam duram; po(feffionem ne

gligentem, fervitium liberale;judiciü -

s -timidum,obfèquium fecurum;preces,. . feryi

··

r88 ` ,

* C1v1s •

fervidas,querelastepentes;vires debi

les,fideminvictam. -

*. i*

„

• -

•

■

`Eeclefia. S Upereft Ecclefia fe includat Chri ]

–

: -*-

– –

LII.

ftianus, quæ utut per orbemfacri di , ac invifibilibus vinculis

` .£É

piritusconnexa, alicubitamen hofpi tiafuainhabitet, & Verbi divini puri

tate, Sacramentorumάue Liberalitate

fèfè exerat.Cumhac credit, orat, labo rat, patitur, & fanétae familiae munia

obitChtiftianus,prohacopes,fàngui nem,corpus profündit;hancaudit,ob fervat,tuetur,&adcoelosusquecomi tatur.Oauguftiffimum ghorum,inquo Patres,Patriarchæ,Prophetæ,Apoftoli, Do&ores , Confeffores jufta & nihil, interrupta (erie ad nos usq; Chriftum

confeqüunter quocunqué vadat, & Halleluia refonánt, falutem, gloriam, , honorem,& poteftatem Domino Deo noftro tribuunt. O ciyitatem Beiau

ream puri vitrifimilem,cujus exjafpi demuri,portæ exduodecimuaionibus '

)

. ,

' .

fuuw -

-1

*a -

C H R I.sr r A N u s.

189

funt, cujus templum & lux Agnus eft, nulliusfani,autSolis indiga.O societa

tem fàcram & repurgatam , quæ non fertcanes,veneficos,impudicos,homi cidas,deaftricolas,& quicunque falfà amantatquefaciunt. O domum illu ftrem , ad cujus limen ftare praeftat, ;ì orbis inhabitarepalatia. O/eptii .

ècurum, quodinfernáli lupo, & ru- , gientiLeoni inacceffum eft. O arcem, munitiffimam, & Davidicam turrim,

propugnandi gratiaconftru&am,mille

2lypeis,omnibusque militum pharè trisexeadependentibus.Tibi fé fpon

det,tibife traditô virgo,& fponfà Dei, Chriftianus,tibilabores &operam o mnem addicit, tibijudicium omne in

diétafa&aάuefuapermittit,tibifidem &integritatem adfupremum usq;ha .litum pollicetur. Tu ergò Chriftianü maternofinuexcipe,laéta, fove, corri ge,erige,dirige, ftimula, ac quod abste vehementer orat, Deo precibus tuis ar

demtißimk & efficacibus commemda. Gratias debetingentes Creatori fuo s

Chriftianus, quod hominem nafci, & s

--- ---

~N- •

T * rationis

i96 - ?

C 1 y 1s , *

rationis participem fierivoluerit, cum eodemjure ad brutorum &É;

fortem fuiffet detrudendus. dein quod

ex ea gente progigni concefferit, quæ jam à multis fecülis fimplici, & re&i cuftos,&abimpuritate, levitate &im manitate:aliarum terrae plagarum im munisfuit;primaque Antichriffi jugii excuffit.defiique intereoslucem acci

pere,& intueri permiferit, qui chri jtianum nomen agnofcunt, & profi tentur,atque àcun&is fé gentibüs hac notafeparant.Sed,utratiónishumanae

•

- multiplex eftabufus; ac majorum ef iam fides&integritas languefcit; infi per & Chriftianum nomen fcelerata multa cooperit, hoc demum ingemti; beneficij agnofcitChriftianus, effe Ec

clefiae feptoinclufùm, acintereosre ceptum, qui Evangeljluce illuftrati,

ÉÉÉÉÉÉÉ: effioneafiimati,fequielaconfcripti,te

u^,

ftigoniofignati fùnt; quodutinfinitæ Mifericordiae diyinæ fignaculurh eft, ita Chriftianumfub quaîis cruce fòla. tur,fub quavis conditioneub

confiiH;

• `~

C r v 1 s CH R 1 s r t A N u s. 191 " M. ^ .

fub quovispericuleanimat,fubquovls ludibrioreficit,fub quavis morâ opti

mè fperare,& fortiffimèconfidereju bet. INon ergò metuit, licetterra mo veatur, & montes in medium mare

transferantur, tantaq;tempeftatetur bentur maris undæ , ut ad ejus aeftus - montes contremifcant,cum Divinam

tamen urbem, facrum fupremi domi

cilium, fiius dele&et amnis fluvij,quae quiain eaverfetur Deus, noncommo veatur,Deo ei maturè fuccurrente.Tu multuemtur igiturgentes, regma comci

tentur, Deo vocem emittentetellus ipfâ colliquefcat.Iebova enim Zebaothchrj

ßiano adeft,Chriffiamo munimen to eß Duus Iacobeo 7'Jf}?.

DE o G l oaiA. -

•

----

* *.

----·

v“ … *

|-•

* |-*

·----

··

•·

* ，

|-**

| ·

·|

'-—-———— -i ,-

-----

----- ------

•

• • • •-

- -----

--··----·，

，

, , ，，

，

！|-|

·|

|-|------*|

·|-----

，'…'----·，

，，

，

|-|

··！~

|-----------|

~|-

· -.~|--|-||-|-*| -

* ：|-· ----|-|--· ·|-|---------： |-*

，

,~-…»-

!（，

----**º|-----~,→

|-|-，

!·/

→

|-*}| ·----

· ,----

··|-

aelº--★ º £,

|-****

|-|×

- v

|-·|×

！|-****

****·

~ / |

|-|

|-~•

·|-~·|-|

|--

|-→·

'，|-<

|----·|-|-|

-_x ·

|-|-|

----~:

· ··

|-*|-|--

|·|-|-|-

^|-·

···w|

|-|

----

193

• ;

CH RISTI A NI , *

C O S M O X E N I ^ , G E N I T u R A,

• -_

Hieremiae io

ep.

AHaec dicit Domimus, Juxta via; ', Gemtium molite differe, & à fè : • gmis cælimolite metuere, quæ ti- . .

—

memt gemtes.

…

. .

;

y-,

_ *

•

Anno M DC XIX. v

(

… -

•

- -

. .

•

—

}

•

~\J -

•

• *

! 1

• ~.

. -

…

—

~. *-

- -

]

•

…

•

- -

---

,• -

›

*.• \»

•

« . -

…

. -

- -

_ ^ -^ 1

-v

Q«^

3$$ +

T o B I Æ HESS O vIRo

_ RECTO COR DE A M I. ciffimo & cxoptatiffi-

s. -

mo fuo. Erculù bivium literi;

â celebre eíf, ejusg, dex ? trum iter Grammati

* corum ßbiquùg, ^aut vocabulariorum vimdicat. _4b iis

quãquã latum umguem difçedit, jam oberraredicitarim altera Polu

, ptatä via. Interea Chriffi viatota latet, & vellemiter produâa, ridi- s

culaeif. Scilicet,ineptiamus prius, tumultuemur , dißurramus, poif, I

I96

J ubicælos imgredimeceffame;i,cælica , meditemur.Tualiter;& obhaecma *

lèhabes,acimfauffum Mamalum, tot qurerúsmequam,patientiæ humeré

fùffimes , cæleffiumffeffamgâ spreci

bu«, & reéficom/éientia, impugnar.

* Itag, & hæc, que curio/$ mimimè placere, tibiim Deo/împlici, arridere umicepoffùmt, dicata ,/ímulg, amori

tuo, imtegritati, ac memoriæ confé erata/amto. • .

• • •_ •

.•

. àtuo fincerofratre ,

Joh.Valent. Andreæ. …

– 1-

–

' •

` .

– – – •

–– –

–

, *

, -

£faie -

1. v.

_-** -

I97

-2.

'a \

{&*&*&*&*&*&*££o££*£ Efaia 44. cap.

s '

Ego Dominus faciens omnia, Cœ- .

kos extendo folus, & mea virtuteter ram expando,Irritafacio figna menda; cium, & ftultos,acirfanos reddo divi

nos : averto fàpientes retrorfum,&:

fcientiam eorum ftultam reddo. ` * '*' a

. Idem 47. cap. -

'…

Stent quaefo,& fervent te contem* platores Co-lorum,ftellarum infpc&to res, quique nova praedicunt, unde* nam;fiiper te hæc véniant. En fimiles fueruntftipulae,igniseosincendet&c.

' Numeri 24. . Orieturftellaex Jacob,& ßurgetfce. '

, -^

ptrum ex Ifrael , confringet proceres, £ÉÉ diruet omnes filios Seth.

198

E 7/?malomo/?ro lamemtabili ita faäum e#, ut cælum tam pul -crumacaffeéìabile, quódam Impery

ao/fri ingensportio,reäormobi$,atg, tortor impofitusfit, & tam corpora mofframorbi imfimitis affligat,quàm. '

animos diverfis erroribus, ambagi- ! ' bus% exagitet: Tamempoffeaquam

Ciififtus glorioßßmul, ac/ilabri exortu , momtam affrá ipfé/éféne

quaquam/2bjecit, quam omnes eos, quotquot NoM 1 N 1 ipfius momen . ~ '

daremt,illorum Imperio, tyrammidij pemitus exemit,illifanè quicumque L ex his, aut metuumt cælum, aut vi

άa porrigumtmamus, im Chrißum - - /um , & libertatem Chriffiamam /àmtimjurj,qui vero etiam confìlìt fellæ, & ahiä deféjudicium, vati

cimium% exquiramt, blaffhemipla. mè, ac imtolerabiles. , .- . r

I99

Cum emimim Chriffo , mom regu

■ '

lam tamtum, ac regimem vitae, fed

folicitam etiam moffri curam , bomi affuemtiam,aver/amem, fælicitatâ

£;

ommi& fìmmam , atg, compendium2 . habere poffmus , ecqua majorcom mittipoffet imdigmitas , quàm quid

:t,

iì

de mobá faéfura fimt aut decretura

,■ •

affra,quamfùturapropitia,imterro

gare,illi credere?& cumfìb Chriffs

· `

tutela Satam, Mumdus, Mors, Caro, Í

cum&#aadver/à, ac ho/filia comtcz//

memdafóremt, abjeëfáatg, impiâ cœ riofitate, cælefiam corporum vires imquirere, Chriffiproteófioni, & cu fodia diffidere,acßpreae e,que umis Chrißiamá ccaeceffá eíflibertati, re mgmciare »?

' ' zoo

• . ..

ferviliter habeant, &ludificatiomi bus variis exagitemt.Sumtemimjam revera Martis , Mercurff , Saturmi

filij,velpotius mancipia,quifili/ìve fratres Dei effe moluerumt; quibug,

'Chriffu&mom fatà fiiit, ut vitamo mmem â matali,admortem usq,, fœ lici ?mè,ßpiemtiffimè ,/àluberrimè dirigeret : fed arcamum cæli confí lium exploramdumfùit, ut vemtura 'bona magmaffeexpeâare , mala im

—

gemtitrepidationemetuere, demique potius cælo, quam Chrjfoaccommo aare/?/?poffemt.

Atquis Aßrologia mom tam igmo ramtie,imcertitudimi3,impoffaris,la

tibulis, & effugjs pleraßatet, quâ

perfùaffomi, opimiomibte£, acapho ìrifimägemtilium,utplurimum immi p.

titur: fed etiam ip/a / poffet de tali

–

hominum gemere-, conquereretur, .

qa&

*,*

• ' ;'

26I

}

qui Imperium ei, quale mom habet, C affmgumt, quale habet,craffà igmo rantia demegamt, mec voces quibus , ea durioßs ad Chrißum remittit,ex

' … audiumt, miuus harmoniam, quam cum Chriffohabet, imtelligunt, tan dem mec/£/?ei,mecmatúræ, mecratio mi,nec Chrißo, accommodamt. .

INobâ quidem Aßrologiæjudicia rie motitia ommā abeíf, mecßpul/à

ràm qui cælefia meditamur, & A

ret, umquamimtromitteretur. Pe

ßralia,momplame careredecet Affro . logiaommi,imo absg, ea effè Chriffia me baud licet, Sacrâ tamé, Divinâ

& Chriffiamorum fùblimitatâ com ,- dignâ, quevamamec promittit, nec mimatur,/ed/olidareip/2 offert ;mom ' defuturâ hallucimatur,mugatur,/? ea oculô mo/érâ veluti præfémtia qp

ponit; quedemi£ corporis moiiri di ,

_• -

' … 7. 1

'• . • ., , •

… *

» -

'• . '

==–æ e-=-!… .

2.©2:

vimam crafim format, mores fmgit,

homores,opes, officiadiffribuit, demi queab ipfâ morte, mosfecuros tram quillosg, reddit. , Ludamus aliquamtulum im Do

mimitimore,& Affrologiafalfa,cum ' Theologie verò, aubia cum certiâ,

lubrica cum firmá, vama cum fòli dú,impiacum fànéfis,ita committa * mus, ut produââ aliquantulum, o

-fiemság, excellemtiâ Chriffiamd.for - deatfervile ac puerile affrorum ju -

gum,megamplius eos,quiadmiferas creatura tam Nobilem Animam,

tam mobilitatum, magúg; mobilitam dum corpus,examinamt,dijudicamt que,feramus,demigommes cogitatio mes mo/?ras,tum /?udia etiam, & ar

tes adfùblimiorem longè, divimio

remgcomtemplationem, conférre > temtemus.

. .

- Noßerita£NA Ius, effo C H R I -

… –

–

STIA –

;

1. -^

2o3

sr 1 AN us CosM ox E N us, ille

quidem humama infirmitatú mifè rieg,propago.fedcommiferamtâ, & prævemiemtä Gratiæ, nova & re generata creatura,

totaprafemtâ,

tolerams,futuri/?udio/à. Terræ mom hoffes fòlummodò,fed mortuus , ac

mullafìiparteaccómodus,momffrum velutiimterderi/ores fed Deoßoim delitjs,acommimo talis,cujusvitamó hic, /edalibi vivitur, quigaudium fummà extra,/edimtragaudet, cu jus/èientiamomfòrà,/èdimtus/?itur, cujus voto mihil MuNDo magnum, celebre,fàblime,/£reperum, äelica tumve expetitur, fedquiiù folum modòfàtiatur, quæprætereamemtmi

fàtisfaciumt, féilicetabfemtibus,ffe ramdis,credemdis, & utmalignè im- , probiridemt,imagimariä. Sedimffi

?iamuseum,percapita Affrologica, CA , I

\ -

2o4 …

3:3}§.

*--

33:

$$$ c

A P.

Pe Domimo Gemiture. • /

i E G. nituræ, five domus.

dominio,duointerfe di micant diverfiffimi, A D A M & C H R I s T us, •

us,fpiritua altercorpore fomnolentus,gra : alter, ille piger, lis••••• vis;ineptus; Ë vigilans, fübli- ` mis,{àpiens. * Uterque fibi aedestotas petit, fiecferre alterum poteft.Sedvin

cit CH R istus,votis, füfpiriis,&ten taminibus Remati , verùm non ita, ut

nihil infidiarum ab adverfà parte ipfi non fubinde deturbandum véniat.Sed

quotidianos A D A M 1 infùltusitafußi • -

net, ne unquam eitam dileétæ, fèle &tae fäcratæçj; domus five Templipof * fèffionem cedat, potius obturâtis fèn fuum,appetituumque feneftris, rimis,

aeforaminibus,propugnaculum fuum muni \

1. v

2d5

ÉÉ

munitum magis, reddat, & Satanae,Mundoόue,duobus aliis fu- '

riofiffimishoftibustutius opponat.Ita , que prædominatur fàlutarisilla Stella, , Iacob, praedominatur Iufficiae Sol, prae dominatur Lux ab alto , reliquae etfi maleficæ fintftellae, nihil6uevél boni

præfagiant,vel dare poffint, debiliores. tamefifùnt,& mille millenis teftimo niis fuperantur. -

C A P. I I.

to. De -* Temperamem

jUatuor funt Adamaticæ pro\is -

humores, Calidus qui iratos fa cit,fuperbos, tumultuarios. Humidus. qui diffolutos,diffluentes,ventris má

, \

cipia & Voluptatis. Frigidus qui a

* theos,fupinos, ftupidos. Etficciis qui ,-, … avaros,infru&tiferos,inclementes. Ni hilhorum nec Chrifto,nec Chriftiano ..

noftro convenit, nec ulla commixtio

| * -

ne fittemperamentum Remato condi

oportet, eritquè nobis Calor Charitass.'

*. …

a gnum, Itaque alios ei humores ineffè I. 7

…

2o6

devotio,malorumconco&io,vanitatis • combuftio. Frigus,conniventia,indul gentia, oblivio mali, fimplicitas fàcra.

íumidita, VerbiDeiirrigatio, libera litatis rivuli, liquefaétain Deoanima, navigatio ad pórtum. Siccitas Crugis tolerántia,infmundo infenfibilitas,fo liditas, conftantia, veritas,ex quibus

temperamentum fiet Imago Dei , quæ tota voluntati, amori, honorique fuis

renunciat, & in Dei manus refignat, Deum fuum veluti fpeculum repræ

ÉÉ

— , fentat,ipfum üm fàpit,ipfum refpicit, ei laborat, ei ftudet, & in eo cofiquiefcit. *

* >

c A P. I 1 1. Demoribus, &imgemio. | INde de moribus facilè Judicium, erüt enim compofiti, humiles,fim

plices,re&i,fedàconfuetudinehomi num maximè abhorrentes : UInde ni.

hil facilè admirabitur, nifi Chriftum

fuumfummum Miraculum.Etcum o ' , mnes homines amet, paucos & iniis pauca

*a_, f . -

ao7

paucalaudabit,rarò hominum gaudiis intererit, nec eruntin propâtulo gau

diaipfius , fèd intus cüm Chriftöfuo deliciabitur. Paupertatem non refor midabit. Infamiâm non vindicabit.

- Muneribus publicis non fe intrudet. . Ad mortem non exhorrefcet. Patebit autem omnibus,aderit que,ipfeabaliis

. nihil expectabit,nifi dilectiónem,fuü ' ' aliorumíerit,quae aliqrumfunt,fua nec erunt, neccóncupifcet. Feretnonfe- ' . riet. Etinter hæc ómnia plurimum fi

lebit,plurimumfècum erit, plurimum. füfpirabit.Ingenio áutemerit in fchola Chrifti docili;inconverfàtione colum- .

Š.

bino,inexcubiiscontrahoftes tino,adMundi voces omninòfurdo ac

ftupido , fèd omnium maximè in de- . . • tergendis expellendisquè fordibus à Patre Adamo;à Patria Mundo, à forore ' Carne contra&is, diligentiffimo,

perfpicaciffimo,laborio

', -

\ fiffimo.

…

.*.

Z)e/?atura,forma&habitu, CorporÅ. N.

Lla quidem communis omnibus

excellentia eft hominibus, ereéti, praeter reliquorum animalium figu ram,effe,tumUniverfhujus fabricam

quafi compendio repraefèntare, ac ex creaturarum ferèomniumfpoliis,Na turae veluti tenacitatem abunde refàr.

cire poffè. Verum illud Chriftiano no ftroverèuniceque gloriofiffimum eft, Chriftum fuum eandem corporis for

mam,figuram, ftaturam,& indigen-, tiam affiimfiffe, cum eo ambulaffè, ad

fupremos cœlos fublatum, & ad Dei dexteram receptum effe. Suum verò

çorpus, nótantum quaauribus Deum* loquentem exaudit', qua oculis, Dei Magnalia intuetur , qüa linguâ cum

Peocolloquitur,eiusqüe eftinterpres,

fed maximè qua corpóru Divini hòfpi' tium, fac ariümque eft, cum tremóre &adoratioue aàiìiatur, poftea ita gu -. N … bernat, ^ • ·` — , s -

209

bernat, ut vel monoculum, mancum,

claudum,coeleftibus promiffis gaudiis potius inferat, quam integrum perni

ÉÉ

tiofà mollitie,àtam hufmanæ – Carnis glorificatione;excludat. ... >

' —

• T-

c A P. v. ^

De Moribus, & utraque Fa. ' letudiae ….

•

^ M M Orbi hîc nullifunt, dum Chri 2, ftus perfe&usille & fælix fem

per Medicus præfto eft, Verum diae tam ipfius & praefcriptam curam trás , gredi, nón morbofàltem exponit,fed - Emorbusipfè eftpericulofiffimus. Mü diaër, mundi convi&us, mundicon

- tagium peftilentiffima funt, nec quen quam intaétum imò non infeétum re

linquunt, quisquisà Chriftofuo egre ditur. Domiifè Contineat,& cùm àni

mulacohabitet fua, quisquis ab hac pefte,lepra febriquetutus effè vult,nec tifpiâ Medicinâfperet quisquis Chrißi antidotutmnegligit. Sanitas una Chri -

£tuseft , extra Chriftum morimorbi, ` _ \ - qui •

- -

• 2IO \

qui homines ita in le&ulis fuis volu tant,exercent,& excarnificant. Itaque

Renatus nofter femper valet,femper benèhabet, nectangunt morbi, qui carnem flagellant, cutimque tantùm

ftringunt, & ut Myrrha fàlütatis à pu tredinerefervant;ipfùm veræ conftän tiae,conftantis que tolerantiæ, toleran tisque fpeilac fiduciæ exemplar viridi , Laureacoronant. C A P.

V I.

pealjs corporis accidemtibus, ut ca f?, ruima, carcere. Ia quaambulabitRenatusriofter,

& àrétaeft, & fàlebrofà, fpinis ac fcopulis obfita , vnde à ruina fre quenti, & pedumillifione periculum. SedeftquicrigatChriftus,quiquetam moleftos primumi&us itacondiat, ut

verè dulcéfcant; itaque nihil eft qaod * à Mundo expe&et bóni, nifi quodcal lum tandem contrahit,& ad mala obri

gefcit: Verùm in Chrifto omnia tuta

habebit, plana,jucunda, fècura cujus ~r

tutela -

. v

T-\ -

2II

tutelanufpiam fortuit&impinget,fem per cum commodofuo exércébitur,& proftratus non derelinquetur. Carce ris etiam minæ, quas Caro,Mundus, . '

Sathan infauftae ftellæ præfagiunt, & vincula, quæ quovis ângulö infidia- ! buntur nihil officient , nec contine

bunt diutius conftri£tum, fedæquèac

ponderofum onerofumq; corpus Ani mam liberam & ætheream tandem emittet, irailli velinviti Chriftianum

àChriftoliberatore ereptum, liberta ti priftinæ, & au&iori reftitui intue - buntur.

c A P. v I I. .

De Paremtibus, Comfanguimeü &agmatis.

E Quidem fatendum eft, natum no ftrüm prognatum viliffimis pa

rentibus effe, abjeétiffimis imò pro fcriptis, Patre Adamo peccatore, miatre Terra malediéta, vnde opes ei nullae, nullafperanda Dignitas. Sedpraefàgit , eiftellalacab regiamadoptionem,pa- . -

tremque

_ ,

a -

**-*-*

—=====—– L. 2. I2,

• -

•

tremque dat Deum , matrem Eccle fiam, inde non animaetantum, à coele ftiortu cum Deo cognatio, fed&cor ! poris cum Chrifto confànguinitas.' Huicfamiliae infertus,totus infami ori .

gini fiiae renunciat,adeoque ne quibus :i| primi natalis reliquijs adoptionisglo riam commaculet , aut in faciem ab

horrentis Patris Dei, producat, curat ` s ftudiosè. Imo nunqüam niff Chrifti • ' ' fùivefte, te&us iuuölutufquèin con

fpe&um caeleftisprodit Patris. Tanta èft fordidi Adami in cælefti Regia,

' ' Chriftiq; regno ingrataprgfentia,fau fea, odiúm.TEthic faftu$ infimaadhuc

humilitae eft, quo utinam fuperbire mus omnes,&tam infauftae abAdamo hæreditatirenunciaremus elatiffime. v

· · · · · · C A P, VIII. : …

* pe Fratribùs,ßroribus, affmi *

bus &c.

' '

•

A Bjifdem diverfis Patribus, du ;4 ^ plex etiamfiatrum fòrorumquè feriesjalteralacobitica, Efàuiticaafte 2

ta: ma- .

–\ -

-_ -

213.

: -

fa: magnoutrinque numero,fedIaco bitarumfemperlongèinferiore. Inter hos amor, concordia,inftitutio, mu tuumauxilium, confilium, condolen

tia, indulgentia, & inChrifto æqualitas. * Inter illos fuci, füror, cædes, ta inae, odium , calumniæ, difcordiae,

ÉÉ, & inter fè pudenda& amìbitiofiffima diftin&io. ' Ibi frater fratrem ut caeleftem colit, ut patrem

aut inftitutorem refpicit, ut filium a mat,uthominem fert, & corrigit.Hic frater fratrem ut Idolum adorât,frater fratrem ut brutum conculcat, ma&at,

ex cruciat, frater fratris carnes epula tur, fudorem,& fànguinem bibit. Ita

que nofter Iacobitas tantum fratresa gnofcit, reliquos commiferatur , fed vitat,& quam maximè ab ijs cavet, & Fratermitatem, eam quam Iefus primus & fupremus ftater inftituit , fànétè, candidè & conftantercolit,& cum re

liquis membris Vnum , concors, divinumquè Corpus

conftituit.

-*.

.^ 1

'^-

CAP.

- : 214 [CIA P ix._ -4*

I)e Amici; ./og*, & familia- . J 7 ribus. „ Micum habebit neminem , nifi -

T\ eum quiei omnia chriftum, re liqui quoqüo fint affe&u , nunquam ad veri anìoris afcendunt perfe&io nem. Is renatum amat, docet, corri:

git, fert, tandemquè ad Dei tribunal ömni fua& aliena ope deftitutume*

cufat,defendit, &fiu&uofà interce£ t

fione liberat, fedidem fibiveriamoris.

reciprocationem exigit, quae paren tum,liberorum,uxorum, amicorum

• poffèffionem, fed füi ipfius maximè àmorem tranfcendat, & ignis, aquæ, laquei, ferri,tormentorum, tentami

ntimque omnium examen ferre po£ fit. Sócios fibilibenter adiunget, fed

curriculi fàcri focios, quibusäum de votione,ardorequè certabit,&in quos gtatiae radiosrefie&et. Ipfifocij erunt. precum, meditationum, laborum fà-*

crorum, focij & condifcipuli Scholae : ^- Domi A -

I\ -

Dominicae,focijtolerantiae, firmitudi nis,&contemtus mundani:noncom

potationum,confliétationum, difcur fàtionum,lufusacvanitatis. Familiari

tas verò erit perquam exigua, ut quae

fordium fert fecüm plurimum, & in ternam illam cum Chrifto & anima, imo ratione etiam naturali familiarita

tem interturbatmaximè, -

C A P.

~ -

PeImimicis & Adverfáriá.

IÈÉÊ ubique fàtis, Nec fi maximè Mundo ferviat, tutus futu rus. Mundus quibus maximè utitur,

quospromptos habet, quosq; evehit, non tamen minus ridet, cavillatur,&

inimicitiis exercet. Itaque gloriofum

idtantumodiumeft,quódodio Chrifti in Chriftianum derivatur. Quo mini- . mècommovetur,deturbatur,ringitur, uod Dei dile&ione largiter recom

penfetur.Infeftetur itaque licet Rena tus nofterrifu, calumniis, mendaciis,

increpationibus, minis, imprecationi bus,

*--

216

bus, verberibus, impedimentis, tor- , '• mentis,tentationibus,nihilipfum deii cit : fedadoftenfàm femel veritatem, monftratumquè bonum per millé li vidas linguas, mille malignas manus,

mille fàtyricos, & fàrcafticoscalamos s penetrat. Certus telum mullum tam * .

durum Chriftianifàxum divifurum, o • mniain emittentes refultura. Necim

ponet facilè hoftis quisquam fimulato ;

annore, dum Chriftianus à re&ta dire-

s&aquè via fàlutis oculos nusquam de- | • fle&et, fed quicquid non animam coe lumque refipuefit, hoftile arbitrabi tur. ,

• -…

•

C A P. X I. De Matrimomio.

Atrimonij fœlicitas à Domino

eft,& faelicitatis humánæ pun &tum. Infœlicitas mors fine morte, ac |

inferni præludium. S«d nos jam alia meditamur:fàcruin fèilicct coiijugium • quod Animae cum corpore : íácrätius

quod famttat, fi;et cum fan£titate vitae, , *

£ed

J *

-•

1. ~, , *m-* A

- - -

217

. fed fàcratiffimum quod anime ffomfe, cumffonfòchrifto eft, ac intimæ com

jun&ionis vincula exigit. Vtrobique Marisius, & Foeminae debitum, quae

quifquis confundit,cócentüiamflvit connubialis dulcedinis.Etverèdifcor -* dia turbarum noftrarum turbihüquè * mater eft, cumaut carneatantum co

-* gitamus, optamus, facimus, aut fàn : άitatem n6ftram fcientià , opinione, -artibusve metimur, aut fpretô marito … Chrißo, moechosadmittimus;accum

.: mâligni cordis noftri Idolis adulte ' ramiir. Vnoverbo,ubicunque diver tium hoc habet locum, ibi miferia,

., ubi cælibatus, ibifterilitas, ubi con jugium,ibidos; primi,tranquillitasß ' cra;fecundi, adóptio beata; tertij, æ .a ternitasgloriofâ.” His fœlix Chriftia mus, nonconjugium habet, &d /

perpeuas nu- \

'-*. . . . • .

, ' ^

ptus, -

•,

: • • -

•

…

,;~

'* —

•, -

1. •

^' -i

.•

' • -' <• •

i *-* *

- _

…

` .

-. -

v* ,

* T-_

• '£\3

^. -

t A

C A P.

t—i—

XY I.

s.,

' Deliberâ & fæcunditate ». '

. •

F£# eft hoc triplex raatri- ! monium, & numerofà prole cœ-t lumimplet. FiliusprimogenitusSum

- mumi bonum,dein filiæ, Iiiftifcatio,&

Beatitudo itidem primum natae , Illis

(

fratres funt atquè forores univerfùs / virtutum humanarum , Chriftiana

: tum, divinarumque chorus,emicant -

•

É mortales Augufti, Fœlices,

… Faufti, Friderici, Cleméntes, Vitales, { ..Vincentij, Benigni, Liberij,Manfueti,

- I vigilij, Erhardi , Ernefti, Valentes, * Magni, emicant Reginæ, Claræ, Plu • . dentiæ, Veronicæ, Concordiæ, Sim

.-pliciae, Dorotheæ, Theodofiae, Blan dinæ, Prifcae , Hilariæ, Maternæ, o

sanestapdetafilijfiliaequeDei, Regni

Chriftifubditi, militiæquefáctæ miili. ` tes,civitatis caeleftis cives, æternorum bonorumhæredes. Hæuvæfüntinvi

neaDominihgc,defideriorjpoma,bo naearboris bonifru&usacPiradyfidi —

' _ '

vini *\

• t

- , -*

—

219

vini ornamenta, ómnia , pulchella, odorifera,fàpida, fàlubria: Ettam£} è

cun&is qua$ mater gignit Fides filia bus, Humilitasac Liberalitas Deo Prae gf

reliquisfuntjucundiffimae,gratiffimæ,

ac honoratiffimae.

$|f

iO;

c A P. XIII. . . .

,I – – – – –

De Famulitio.

QI quis forte nefciat quàm ampla

ADCfiriftiano familia, quod famüli tiumfplendidum,fciatprimum Ange

los fpiritus, potentiffifaos ei aftare, í: eum obferváte, & lætis applaufibus commoda ipfius profequi.Inde uni fì:

verfà Natura famulatur,&admand*

tum five voluntatem praefto eft , ea fuppeditat ingenio ejus inftrumenta,' & Deum aliqüeminterris æmulari finit. Poftea Fhilofophia omnis ancilla tur,artesomnes,& quælaboriofein ventafuntferviunt:Quicquid reliquis . w niortalibusdominatùF, hicfervit.Sed & membra ipfius ei ferviunt, nec ita, -

ittit,luxuriant, autevagan*

•

;

22©

tur curiofitate, fed facrum quodlibet munus perficiunt. Oculine videant non videnda, Aures ne audiant non

audienda, Lingua, ne loquatur non ,

profèrenda , Venter ne hauriat non , çoncoquenda, Corpus univerfum ne admittat non admittenda.-- Denique

fratrum etiam fuorum manibus , ac promtitudine utitur, indeque junáis fingulorum operibus, domus pacifi cuih imperiumconftituitur.

c A P. xiv

Debeffjs & brutâ.

. SĘ etiam de beftijs vaticinari Aftrologi quas non praeteribimus, hac inprimis ætate,quainterhomines beftiarum plus eft quam hominum,

nec facile quisquam accenfà meridie fàcehominem dignofcat. Cumbeftijs itaque multum £i erit Chriftia- , no. Vt quem modò hominem facies «dixit, móx maledicum canem,lafci

vum hircum, impuram fuem, impe ' ritum & pigrumâfinum, lividamfèr -

•

pentem

ITA 22! $.

pentem experiatur. Loqget; fed

* Hon audietùr, docebit, nihil difcent, orabit nihil impetrabit. Paftus nam

quetaliumanirìaliumeftopinio,con fùetudo,voluntas: fedvenenum ma

ximè,atque excrementum.Inter quae

*adeliciántur,utquifquisobloquitur grunitus, latratus, ruditus, rugitùfque £eferat. ° Chriftivero grex ex ovibus eft, quarumcorpus innocens ,ac fim plex, imprimifque lana, la&te;. fœtu & póft hortemi cute, carne, nervis arififfimumeft, nec nifilaetis fàlubri

bufqueverbiDivinipafcuisreficietur Inde ab ovibus Renato noftro com

moda, nec ullum, nifi paftorale mti nus, erit terris cœloqueei conducibi

ifus,fcilicet quodPatfiachale, Prophe ticum,Apoftolicum,Chriftianum. -

C A P. X V.- .

De Magiferio/eu Proféffiome-.' TT quistandemerit, quitantopere Deò, Naturæque curae? quq de fungetur officio? Præclaro equidem; 3. '

22:12°

utprimum enim le&useftà Deo, par atque dignusfa&useft,cui divinarau

nefaimponerentur. Non eß cuiufvis, fednecóptimorum omnium,itafe ab omniTerreoabftrahere, avocarequè, utuniDeovacet. Non cuiufvis,cate

reijspoffe, quibus alij indigent; gau dereinijs, qüae alios contriftant; fape reea,quæ alijsapparentinfipida. Itaq; \

legatuseftDeiadhomines,quierrorcs eorum ijs denunciet. Cemfór qui in convenientia notet cun&a, & incre

pet. Vigil hominum, quiad malaeo £um adventantia exclafhet. Medicus

quiubique obambulans, huic venam fecet,illi diætam praefcribat, alterifto machum aut cerebrum purget. Sed imprimis vitae commodióris,re&ioris tranquillioris»exemplar,quohomines, infàniae,fuocorpore convincat. Et de finantinepti de Renato fùfpicari, eum futurum étiofum, aut omnino fuum: Nam cui charitas pro officioeft, nun otiabitur. Operario forte care

bit Refpub. aut opifice, fèd habebit 4rchiteétum, •,

' M.

C APw

;

ITA

…

22:3

„ — ————, … nls , ° x . x. C A P. XVI.

:' *

: ….

-* *

- - . . . ,* d * • • .

be Digmitatibus."

+ 3

DĘ; ingentes fünt: Primum Rex eft. NecMicrocof

? mumtantumitaregit, nequidineoin % juffiueius, autclam, minus contra re

á 'gnifuilegescommittatur: Ne quapæ- . . f hamalo,premium bono defit, fie quis : # =. tumultus oboriatur,autfèditior:Sed&c' ; ,

$i£ $Mundo, quicquideiopus eß, ». jure fuofumit,fato fuo & aftris impe !!,

rat, èfublimicaeleftiquè arce humánæ

* intuetur,acdefpicit, fiullis eorum mo

* tibusvelimpliçatur,velcommovetur. $ i

Poftealudex eft,&decun&isque funt, quæquefiuntliberrimè,dijudicat,non … -

* niultitudine aliter fèntientium, non, > -magnitudine, nec ja&antia dimove

tur: fedaequalance mala abijcit,bona. *, inThefàurosfuos refert, DeniqueSa-* '

cerdos eft,cuiusftola,InnocentiâChri

ftij oblatiopes, preces; fuaves odores,' ' Charitatisfpecimina;altare,proximus;' Templum, cœtus - - \

caut; ; fàn&ù ,

—

124. fàn&orum,animae cumChrifto coha

bitatio: Qujbus dignitatibus excelfus triumphabitaviternum. \ -

•

·· ·

•

c A P. xvm,

De Fortuma. Fortuna faciat, aut quid; -

E£ii minetur, Homini immobili, & imperioomni, nifiChrifti exempto?

Nihil dedit,nihilauferet,&in fuiscol

luderepoteßopibus, nunquã in Chri ftiani. Isfuaitacuftodit, ütfua mane- a

ant,quaealienafunt,&extraillum,For tunæ ludibrio relinquit. -Verum in . Chriftofuo fortunatiffim*eft,& quod : reliquiinfinitisvijsambagibusq;qua

runtSummum bonum, ipfé fecufè pof fidet. Non aberit equidem Fortunae malignitas, fed eam purpurati metu ant, non Chriftianus, quimetuit nihili , necà Mundoboni quicquam, velpe- : i tit,velexpe&at,qui nullâre alia,quam ,

Chrifto habet opus. Unde dum alij Fortunae donarijs fe onerant, ac or

nant: ipfe vel fponteadje&isfe exuit, •• .

ne unquam

&2$

_ -

,*^ ne unquam amQre illorum capiatur, , & Fortünae,fefefubmittat. Vivitergo, non quiinvitus hoc, aut perdat illud,

his, illis,cum doloreihdigeat,fed qui

quoquo momento univerfum Mun

* dum, & tuguriolumfùum corpus,ala- . . cripromtoque animo fit derelióturus, … & reddito mutuo, propria aohæredi tariaingreffurus. • c A P xvIII.

IDe Bivitjs.

tIrum,nummi,gemmae,lapides: -

metalla, fördesfunt, nec condi

* gnas Renato noftro divitias conftitu

amabarte

ünt: quicquideti eft, & in í? fit,nondum fàtis facit: Imo in iaherbas, ftirpes, & animalia longe: eft. Unde neütrorum in Noftro ap- - petitus, minus admiratio, aut judiciü,

uouniverfüs do&uspariter & indo us laborat mundus.” Illi opes aliæ füntatqueingentes, imöàcreaturiso mnibus & operum Divinorum multi

, • tudine Cenfus. Jjfunt Laws Dei,ex K

;

!«

216

' '

' .^

certentiaehumanaeteftimonia,interior , harmonia. Sed Thefàurus thefàuro

rum Verbum Dei eft, cuius complexur

quicquid orbis terrarum habet, pre

tioficomprehenditur, in quo Machi næ totius fàpientiffimam ftru&uram,

rerum futurárü praefigurationes, tem porum admiranidam harmQniam , &: üniverfum cum Chriftò concentum. Verbum tonans,verbum fè- . ipfum probans, verbum fibi femper

ÉÉ,

conveniens, `verbum intus convin x.

cens, accommovens fufpicit & in eo deliciatur. Et quid ni dives fit, cuius,

Bibliothcca eft íibcr fcripturæ, Liber vitae, Liberconfcientiæ,Libernaturae,

cuique Deus, Natura, ac Creaturae o

mnes, opes füas communicant. M.

2. ~

- J

]

c A P. xix. \

« De Itineribus. Antum hîcitinerum fefe often

•-■- dunt, ut Viator verè futurus fit i

chriftianus nofter: fed nequaquam.

voluptuarius. Hofpitiaubique intu

ta- '

427

u;molefta,morofà,&quæpl ulli caupones ungulati, muinmis eius

infidiabúntur.Tùmàlationibus, prae donibus, furibus perigulü , quiquan- .

tum poterunttemporis, meditatigfjs, precüm, chriftianique §*grcitij fuffi £abuntur, auferentvè. ipfà via afper* erit, femita præceps, ac £É fed quamviæ Dux,ac Lux chriftus reddet

&ommodam,atque expeditam. Mare etiam Mundihiiius tentabit, & peri

Jitabitur creberrimè, fed ne naufra- , -gioquideminteribit, potius fiidcon '

ängit, enatabitadportum, &£o$ten- ' taríinibus cæli,terræ, aquæ, &ig^is,

femper vi&or fuperfes Ę Itinéris etiam focij infideles erunt, &c

fub periculis deferent , vel ad

devia

provocabunt. Quafcunque luftrabit /

gentes, quos mores notabit,omnes re

ferietaündanos,& Mundum fibiuti; £binitio erat,fibiubiq}fimilem , eius fcilicetMonarchamSatanam » ho

fpitem,velexülem potius . . T. . •• .

, -

** .* • '

. . ; -i-

Chriftum. —

Κ & … a •*

…

228 C A P. XX.

i De Infommjs. , ED & infomnia fibi Aftrologi 1 -i

•

vendicaht, quanto potius, Chri £ianus nofter, qui quod alijinfomniü. dicunt,Verbumìfàcrum habebit, vo- ; luntatisDivinæ internuncium. Dum

reliquidormitant,& ftertunt invani-. tatefua,necnifiquas opinionum,con fùetudinum, ftültitiæ & malitiæ fumi,

fàciunt, imagines{omniant, Hic no ftertotusinprovidentia,prote&ione, —

& voluntate, mandatifque Dei, re quiefcit, dormit,acrevelato, Divino. confilioacin bonos, malosveexplica

^ topropofito dele&atur. Nullae illü de «orpore fuo,.debonis, aut machina mentisadverfàrijscuræ excitânt. V

Anum coradDeumvigilat, reliqua di

E'gi inebriata, & confopita

nt, &vitæ hujus,no&em ita trânf. mittunt, placidè, ut nunquamvelte

aebrarumfubeant,horrofes, velfpe

' &rorum exagitationes experiantur,

- -

, doneg

;

i»

229

donec tandem redeunte aeternitatis

aurora, redditoque pijs Iuftitiae fole Chrifto, expergefa&a membra, nova ,

& multiplicata alacritate ad officium redeantfuum: Ideft,perpetuæ quieti

mobili, motuiquequieto, motorique ejusCkrifto,fifitgloriofà. C A P V T V L T I M V M.

' De Morte.

VM Vndushic offuarium aagnum 2A-eft, ubi mortui inter mortuos.

degimus,imòinter vitae verae ofores. Et quaerimus, adhuc mortem , ac de mortenoftra querimur, quæintra nos, – tamen eft, & velipfâ vitâ five fànitate

perimit. Quodenim vitae noftrae ac, ceffiffe credimus, id morti contuli- . mus, &jam quæ modopraeterijtvitae

horaenaortuaeft. Quitrientem aeta-, • tis tranfègit ,tertia fjiparte mortuus. eftquifeihifséfèmimortuus. Sedali ter longè Chriftianus, qui mortem. nullam metuit, nullam agnofcit,po fingülis. tiusad

Š; Z

| 23o

Itaque quodalijs formidolofum eft,acMors, quodque momentisΕ

fàgacioribusvitae miferæfinis,ideieft adVitam ad Libertatem, ad Foelicita tem, ad Perfe&ionem conclamatio.

Quam illetam auditlibenter vocem, quám ad eam percipiendam, excipi endamquevitám omnem compofüit, corporis fui carcerem patienterfufti nuit, resterrenas omnesalienas duxit,

acin pun&um commodatas. Verùm alia ei dum vivit morte opus eft,qua Adam, moleftus,acinvlfus Deointer

imitur omnis, voluntas fùffocatur, philautia occiditur. . Nec vivere un uam poterit, nifi inalieno vivat, in

üoemioriatur. Quodpoftremum eß Chriftiani noftri,fedadmirandum, at , quegloriofum Paradoxum.

•.• ._•

*: Ha&emus de chriftiano noftro iudi sium Theofophicum,id ef?, Hominis in

histerrisverè Hofpitantis,& in cœle ftiitinere promovéntisImago expref fà:fedquam ffomte agnofcimus Cofino politù fore ridiculum. sui enim perpe

suâm,cbrifti.Mortw meminiffe,inepti iù -*

à 23t

ii, eff, & præcepti, Mundi è diametro oppofitum,qui nihil mifi Famam, Opes, Vitam , Memoriam, Labores, Artes,

Subtilitates,Splendorem,Titulos in culcat, muffiam ad Pietatis re&amfim plicemqué,aut eam faltem,quam Philo fophi quondam calcarumt viam , mon J?rator, dux, præcurfor: Sed in yerbw ef iam optima confilia fubfiftunt, & fùb

inde Mundi fabula, ac hyftrionia remo vatur. Itaque fi Cofmoxenum nofírum quaras, mufpiam mififcriptum aut piää reperies,fkulicet ohartaceum,qui homi mts inclamat frußra, quippefùrdos, nec mifi poffquam hinc imde plu centias mil- ^ lies impegerint, vel fantillum ab imci

taro errori, curfù cohibemdos. o Beatos qufbus maturè effringumtur oculi, per foramturâ, oppleta aures, ut dexteriori fæliciorique inter bonum malumquè

fòlidum & vanum,verum & falfùm di fcrimine amimadverfò, in tutum fé fé ^ curum, pacificum, liberum ac lætum lo , cum retipiant,ibidem reliqua vitæ pum

` ' íta tranfmittant, nom ad mortu ufque

gßium cani, deliri, ac erubefcentes ve mutata

—

•

, *

232,

vitatù, errori, miferia, turbarumquè internarum omnium fécimas adferant*

deploratoquè infelicißimæ vita decur fù, pauculos fibi adhuc emendationi*» penitentiæquè dies optent. sed defferatares eft,nec côfùrgit quiß quam,nifi quem Deus erigit, aut abijcit -

ānus,nifi à quo Deus aufert.Tanta Mum

di infalicitas eff , utfi hodie liberetur Anticbriffo, Mahomete,Mammoma, Fa-.

ma,Fortuna,Ariftotele,amafùmma,va- . nitate, cra, excitaturusfitmapos , atque: deteriores carnifices. Itaque nec quic

quaminclamante Ratione,Naturâ,Pbi iofôphiâ;Theologiâ fervitutù ferri m4

mìbùnt numerofi, Libertati liberi fem per eruntpaucißimi, abjeäißimi,ridi culi. Vnicæ ad reétam yiam impetra*

dam commoditates fùperfùnt, P4rem tum probitas, laciopportunitas, tempo rifælicitas,educationü fedulitas,imffi tutorum conßientia, piorum preces, oc cafionis devitatio, laboris aßiduitaw, 4

tatù maturitas .fedfùpra cümäa Crucis. • . exercitium, que ita confringumtuoftre. malitia Laxuriem, ut velimyititãdem, .

& fùì

233

&ρjugofàpiamii, neg*r**!* Ęntia, & cùiwviw malige?i4» fedab „una, neceßitate confiden* ' Q%

āfacilior eí pugnas&riá**** motci tius relinquit. qujqui* igitur, intra fé eos fentit

ii, „

*._

motus;* Åonumquè eiula** - *at naufea; iamquè adfublimi* exqui ■ — fisiusquè de rebus ftudiúve mortalium , , iadisium;fefublatum intelligit: Priffî ' beatumfe Âaat,poftea adfelicitat** # Ἀλήadmittendum, neque**4**

amplius „ icalorum motibus, vel4/*'*

||*

, , . rum affe&ihus, velterr4rum reyolutio*

■ibusvel jaminum confuetudinib*, vel. M. w appetitibus, vel bäfiarum moribus , ßfùbiiittat. Sed chrìftianifmi privi , , legis ovem;;4; priumphans in hac fuf* aja Imperium non affeâet tantum , fèd Ęaiu à chrifts oblat* appreheni#-

%•

dat,a£tamfaligi (uti explicata •f ha

fj. {• *

js £ I.

;

ā„yceniturâ utatur.Nem?******** fi feipfò & vanitate fu4 effligatus, nec jìfèrius quisquam 4° ináignius fervit; quam fibifinguli.Vnde quam primum à £iabìmet fuerim* liberáti,pofteaquam renun *-

*.** ***&,

•

. 234

renunciaverimuslibenteriì,qua;noffre

nonfùnt,nihil ultra fùpereft,quo4 2. Per

feäafalicitati, introitumos poßit im-, pedire. . t _ •• . ** * -

alij ergo alibi qùarant , quod affiam

auteffrevera boni,aut creditur , non fé menìmvenient, fed quarendo defatiga bantur, defatigati deplorahunt, deple- . ramtes defferabunt, defferantes interi bunt,necìalorum caténis fefe extrica bunt. Nos expeditius intramos quietem,

pacem, tranquillitatem, abundanti4*,

fcientiampitemus,& impetrabimusf4 aiiime.Nobis cælumeritTrinitas, Sol Chriftus, LunaEeclefia, Planetæ Do- .

&ores,AftraEle&orumchgri, Motus

primus Antiquitas,Motusfkcüditgm orumfigna, Centrum verbum Dei,

gnisFidës, Aërfùfpiria& preces» A qua

Ę , Terraconatus,

Dies anima, Nox Corpus, que longé plurù nobis áuræ erunt,quàm ingens ill4 immoftriormamentum fabricata Machi ma: Qgâ etiam Affrologiâ illud Mundo adver/ùm, retrogradumque breyitrabi itnpe .

•_

235

' ^'

frabimus, at dum eius/ervi Aeiemdome

-/ciunt, poßidemdo indigemt, quiefcemi, 4eberant,liberi/erviuâ, No* mefciendo Aeciamus,agendâ?°£ideamus, laborando

4*i£ßamus ferviendoÅ. f$ortalium Liber. -.

rimi.

---- - -

â&#x20AC;¢^

- - - ----__

- _

> -

… -

v .

• .

.. -

·- -

}

---<--|

·|-|

-"\|-|

-----

|-|-→

|-·

|-|

！

· |-/ ！！|

·|-·/ }

→

|-|

,！

• .|

|-|

----|

|-，

|-|

/*}·

|-–

•

|-，

· *|

，

·|-{

|-||

-…

|-|-

NC·/

·· *|-~

|-！

|-|

|-！ |-·-