de toekomstgerichte it van universitair medisch centrum groningen

Betrouwbaar en flexibel, voor patiënt en wetenschap

De toekomstgerichte IT van Universitair Medisch Centrum Groningen

voor een veilige verwerking van diagnose-, onderzoek- en patiëntengegevens bouwde universitair medisch centrum groningen (umcg) een groot nieuw datacentergebouw in groningen. met het modulair uitbreidbare it-rack-systeem van rittal maakte umcg de infrastructuur toekomstbestendig.

Universitair Medisch Centrum Groningen levert medische, wetenschappelijke en educatieve diensten en genereert daarbij grote hoeveelheden data. Allan Hofstede, Hoofd ICT bij UMCG: “Denk aan diagnostische patiëntengegevens, behandelinformatie, Röntgen en MRI-scan data, maar ook aan data ten behoeve van administratieve en financiële systemen. Als universitair ziekenhuis zijn we bovendien verplicht om de (geanonimiseerde) gegevens gedurende 105 jaar te bewaren voor eventuele

toekomstige wetenschappelijke doeleinden. Omdat patiëntengegevens bij ons altijd veilig moeten zijn, hebben we voor de meest betrouwbare optie gekozen: de bouw van een nieuw datacenter dat volledig in eigen beheer in bedrijf wordt genomen.”

Het nieuwe UMCG-datacenter ligt twee kilometer verwijderd van het UMCG ziekenhuis, op een goed beveiligd perceel van een onopvallend industrieterrein. Achter dubbele veiligheidshekken en veiligheidsdeuren met codesloten verschuilt zich een grote zaal die voor de helft is gevuld met lange rijen IT-racks van Rittal. De 96 zwarte racks, elk in een extra hoge uitvoering en voorzien van een zwartgelakt chimney luchtafvoersysteem, geven het UMCG-datacenter en degelijke industriële uitstraling. De afwerking is gedetailleerd: aan het midden door de zaal lopende gangpad zijn kleurcodes en logo's van de diverse ziekenhuis- en onderzoeksafdelingen aangebracht. Via dubbel uitgevoerde glasvezelverbindingen is het gebouw verbonden met het UMCGziekenhuis en het datacenter van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), dat als extra backup-locatie wordt gebruikt. Hofstede: "De servers uit het ziekenhuis worden stapsgewijs naar deze racks hier in het nieuwe datacenter overgeplaatst, waarna het ziekenhuis de vrijgekomen ruimte kan inzetten voor kernactiviteiten: patiënten behandelen en wetenschappelijk onderzoek uitvoeren.”

future proof In de ontwerp- en planningsfase zijn de afmetingen van het datacenter op de toekomstige groei gebaseerd. Zo is er ruimte gereserveerd voor de IT-ondersteuning van diverse zorgactiviteiten die het ziekenhuis in de regio onderneemt en is er rekening gehouden met een verdere digitalisering van het wetenschappelijk onderzoek. Het resultaat is een datacenter met een white space (netto oppervlakte voor het plaatsen van IT-racks) van 600 vierkante meter, en een netto IT-vermogen van 1 Megawatt. In overleg met technische dienstverlener SPIE koos het UMCG voor een betrouwbaar en

Vlnr: Peter Tent, Allan Hofstede en Bert Nijholt.

eenvoudig uit te breiden IT-systeem. Peter Tent, Account Manager bij SPIE: “Voor de behuizingen, de stroomverdelingscomponenten en de netwerkverbindingen zijn uitsluitend kwalitatief hoogwaardige en gecertificeerde materialen gebruikt. Om het proces bij UMCG soepel te laten verlopen, is alle functionaliteit vooraf in onze eigen testomgeving gecontroleerd. Omdat de functionaliteit ook voor de toekomst moest worden geborgd, is gekozen voor een leverancier die een blijvende leveringszekerheid biedt. Daarnaast bieden de systeemproducten van Rittal alle mogelijkheden voor stapsgewijze modulaire uitbreidingen.”

energiebesparing en optimale arbeidsomstandigheden Door het gebruik van zogenoemde chimneys (schoorsteenconstructies) wordt de warmte van de actieve componenten in het rack direct vanaf de bron afgevoerd en worden de warme en koude luchtstromen optimaal van elkaar gescheiden. De keuze voor deze techniek levert het UMCG extra energiebesparingen, goede uitbreidingsmogelijkheden en optimale werkomstandigheden op. Bert Nijholt, Project Manager ICT bij UMCG: “Uiteraard hebben we ook de meer gangbare aanpak van de warme-koudegang overwogen, maar met de ASHRAE norm voor de temperatuur van de inlaatlucht gaat ook de temperatuur van de uitlaatlucht steeds verder omhoog. Dat is goed voor het terugdringen van het energieverbruik, maar minder prettig voor de mensen die aan de achterzijde van de racks moeten werken. Daarom hebben we ervoor gekozen om de warme lucht uit elk rack via een schoorsteenconstructie af te voeren. Ook het koelen van de inlaatlucht geschiedt op een duurzame wijze, via een warmtewisselaar met adiabatische koeling op het dak van het datacentergebouw. Het bevochtigen van de lamellen van de warmtewisselaar maakt dat de koelcapaciteit van de buitenlucht ook op warme dagen optimaal wordt benut.” Hofstede en Nijholt benadrukken dat de keuze voor de juiste technologiepartners cruciaal is voor een vlekkeloze realisatie van een complex project als het nieuwe UMCG-datacenter. Nijholt: “Dat zowel SPIE als Rittal hun specialistische kennis proactief delen heeft ons veel kopzorgen bespaard. Onze IT-professionals bezoeken de seminars en workshops die onder andere door SPIE en Rittal worden georganiseerd en daardoor kwamen we al vroeg op het spoor van deze ideale oplossing. Bij het gladstrijken van kleine schoonheidsfoutjes tijdens het realisatieproces is de flexibiliteit van SPIE en Rittal van grote waarde geweest, bijvoorbeeld toen de maatvoering van de chimneys moest worden aangepast. Daardoor hebben we ons doel op een prettige manier bereikt.” Hofstede: “We zijn hier bij het UMCG bijzonder trots op deze toekomstgerichte oplossing, want dit datacenter legt een stevig fundament onder de verdere ontwikkeling van het UMCG.”

Apparatuur vervangen in ‘end-of-life’-fase

de eerste datacenters in de vorm zoals we deze nu kennen, stammen uit eind jaren 90. dit betekent dat de technische apparatuur, zoals de koeling en stroomvoorziening in het datacenter nu ongeveer 15 jaar oud is. wetende dat deze apparatuur technisch en financieel is afgeschreven, ontstaat hiervoor een vervangingsbehoefte.

Financieel gezien is dat niet z’n groot probleem, de apparatuur is toch al technisch en financieel afgeschreven. Maar hoe ga je de apparatuur in een ‘live datacenter’ vervangen zonder onderbreking van de stroom en koeling voor de IT-apparatuur?

Ik krijg de laatste tijd frequent vragen van opdrachtgevers of wij hen kunnen helpen om de bestaande apparatuur te vervangen. We bespeuren een grote terughoudendheid bij opdrachtgevers op dit onderwerp die meestal gevoed wordt door onzekerheid en angst. Logisch, want het vervangen van apparatuur in een live datacenter is per slot van rekening niet niks. Deze werkzaamheden vereisen hele andere competenties van ad-

viseurs en installateurs dan het bouwen van een nieuw ‘green field’ datacenter.

de verschillen zitten op enkele punten: 1. Inventarisatie van de bestaande installatie.

Op het moment dat een bestaande installatie vervangen moet worden, is het van groot belang dat de actuele situatie goed in beeld wordt gebracht. Daarbij dienen actuele knelpunten in de installaties kenbaar te zijn (te weinig vermogen, te veel geluidproductie of iets dergelijks) die opgelost moeten worden in het nieuwe ontwerp.

2. Risico analyse en beheersmaatregelen.

Werkzaamheden aan de stroom- en koelinstallatie in een datacenter kunnen nooit uitgevoerd worden zonder een bepaalde vorm van risico’s. Om deze risico’s goed in kaart te brengen dienen deze gekwantificeerd en geclassificeerd te worden.

Op basis van deze classificaties wordt bepaald of een beheersmaatregel al dan niet noodzakelijk is.

3. De volgorde van de uitvoering. Daar waar we bij een ‘greenfield’ project werkzaamheden parallel kunnen uitvoeren, onder meer het installeren van de verschillende installaties, worden de werkzaamheden bij een renovatieproject meestal achtereenvolgens uitgevoerd. De reden hiervoor is de beheersing van de risico’s die gepaard gaan met het vervangen van apparatuur en de beschikbaarheid van componenten om het datacenter te blijven faciliteren tijdens de renovatie. Op het moment dat er bijvoorbeeld in een koelcentrale vier koelmachines staan opgesteld, waarvan er drie nodig zijn voor de koeling van het datacenter en de vierde is de redundante machine (N+1), zullen er niet twee machines tegelijkertijd vervangen kunnen worden omdat er anders te weinig koeling voor het datacenter over blijft.

Samenvattend; vervangingsprojecten uitvoeren aan de technische installaties in een datacenter lijkt eenvoudig, maar er zitten altijd haken en ogen aan die absoluut herkend moeten worden om de risico’s te beheersen. Goede kennis van de techniek en beheersen van de risico’s zijn de pijlers voor een succesvol project. ■

marco wenzkowski consultant mission critical facilities bij royal haskoningdhv

CommScope has acquired TE Connectivity’s telecom, enterprise and wireless business.

CommScope Rietveldenweg 32, 5222 AR ‘s-Hertogenbosch Tel: +31 73624 6211 www.commscope.com/expectmore

Expect More Innovation, Solutions and Scale

You expect high quality, performance and dedicated service from CommScope. Get ready to expect even more: more innovation, solutions and sale to help you solve the wired and wireless network challenges around the world.

More Innovation Delivered Commscope will deliver more innovative infrastructure solutions for the wireless, enterprise, broadband, telecom and fiber-to-the-x (FTTx) markets.

More Challenges Solved Our expanded portfolio includes more fiber, DAS, data center, in-building communication and broadband access solutions.

More Scale Everywhere CommScope will serve more customers around the world.

Tijs de Bruin, ebm-papst Benelux:

‘Keuze ventilator heeft grote invloed op energieverbruik’

onder invloed van trends als mobiel internet, cloud computing en internet-tv zullen de vermogensvereisten in datacenters de komende jaren alleen maar toenemen. het aantal servers, storage-apparaten en netwerkapparatuur groeit sterk, waardoor ook de benodigde koelcapaciteit drastisch toeneemt. door het kiezen van de juiste ventilatoren kunnen we het energieverbruik dat hiermee gepaard gaat - en dus de kosten - in de hand houden. ebm-papst voegt hier bovendien de greentech ec-technologie aan toe.

De drie op GreenTech EC-motoren gebaseerde ventilatoren: RadiFit (links), RadiPac (rechts) en RadiCal (midden) van ebm-papst.

Het is interessant om te zien welke IT-apparaten in computerruimtes en datacenters de meeste warmte produceren. Naast de hiervoor genoemde IT-systemen, blijken ook PBX’en - ofwel: telefooncentrales - een stevige duit in het zakje te doen. Hoewel steeds meer bedrijven en overheidsinstellingen overstappen van traditionele telefooncentrales op VoIP-systemen en vaak ook nog eens uit de cloud, kunnen we voor de komende jaren een drastische groei verwachten van het aantal PBX’en dat in datacenters staat opgesteld.

de juiste ventilator Dat veel datacenters een koelingsprobleem hebben, is natuurlijk geen nieuwe constatering. “Wat echter wel opvalt is dat bij het oplossen van deze situatie sterk gekeken wordt naar nieuwe generaties koelmachines, adiabati-

sche koeling en vaak ook vrije koeling, maar dat tegelijkertijd een belangrijke productgroep die in al dit soort oplossingen een belangrijke rol speelt over het hoofd wordt gezien. En dat zijn de ventilatoren”, zegt Tijs de Bruin, Product Manager bij ebm-papst Benelux in Beek en Donk. “Wie een verkeerde ventilator kiest, verbruikt onnodig veel energie. Het is dus belangrijk om goed na te denken over de vraag: wat is de juiste ventilator voor mijn computerruimte of datacenter?” Voor ebm-papst is deze situatie aanleiding geweest om veel R&D-inspanningen te doen, zegt Tijs de Bruin. “Dankzij dit ontwikkelingswerk beschikken wij nu over oplossingen die enerzijds de koelcapaciteit verder vergroten, terwijl anderzijds het energieverbruik omlaag gaat. Wij noemen dat de GreenTech EC-motortechnologie. Omdat ieder datacenter anders is, hebben we bovendien een reeks van oplossingen op basis van deze technologie ontwikkeld.”

keuzevrijheid Voor vrije koeling bijvoorbeeld, waarin enkel omgevingslucht wordt gebruikt, biedt ebmpapst zogeheten ‘fan arrays’. “Dit zijn systemen waarbij meerdere ventilatoren parallel zijn geschakeld en met elkaar samenwerken. Fan arrays worden opgebouwd uit modules, zodat de aanpak kan worden aangepast aan de specifieke situatie in een computerruimte of datacenter.” In andere situaties ligt de nadruk op andere eisen en wensen, stelt Tijs de Bruin. Soms

zijn juist hoge volumestromen nodig. Of is een hele stille ventilator gewenst. “In het eerste geval kunnen wij helpen met de RadiPac, in het tweede geval met de RadiCal. Of neem de RadiFit, die juist bedoeld is voor situaties waarbij de bestaande koelcapaciteit ge-upgrade moet worden. Ook dan bestaat er een duidelijke vraag naar enerzijds het vergroten van de capaciteit, terwijl tegelijkertijd het energiegebruik omlaag moet. Bovendien is het in dit soort situaties cruciaal dat de hoeveelheid installatiewerk tot een minimum beperkt kan blijven.”

radipac De RadiPac is een centrifugale ventilator die is uitgerust met GreenTech EC-motortechnologie en -elektronica. De capaciteiten lopen tot 12 kW. Per ventilator is een volume tot 40.000 kubieke meter per uur of een tegendruk tot 2000 Pascal mogelijk. “Deze ventilatoren kunnen worden aangestuurd met 0 tot 10 volt of via een Modbus-interface. Dankzij de compacte bouw kan een interessante ruimtebesparing worden gerealiseerd. Bovendien kennen deze ventilatoren een plug & play-systeem, waardoor de installatie snel en eenvoudig is.”

radical Ook de RadiCal-lijn voor toepassingen waar een lage geluidproductie gewenst is, maakt gebruik van de GreenTech EC-technologie. “Deze serie kent een geïntegreerde toerenregeling en een hoge vermogensdichtheid. De waaier is gemaakt van hoogwaardig composietmateriaal en biedt een hoge mechanische sterkte en weerstand tegen omgevingsinvloeden. Dit heeft een hoger rendement en een zeer lage geluidemissie tot gevolg.”

radifit

Dankzij diezelfde GreenTech EC-motoren met hun traploze variabele toerentalregeling zorgt de RadiFit voor een hoog rendement, zelfs bij hoge tegendruk. Tijs de Bruin: “Doordat de motor geheel geïntegreerd is in de behuizing, zijn extra externe componenten zoals een spaaroverbrenging of een frequentieregelaar niet nodig. Dit vermindert de installatiewerkzaamheden aanzienlijk. De waaier, de motor, de besturingselektronica en de behuizing zijn als één functionele eenheid ontwikkeld en direct klaar voor gebruik. Het interessante aan deze serie is dat deze op heel eenvoudige wijze conventionele ventilatoren kan vervangen. Hierdoor kunnen bestaande installaties gemakkelijk worden gemoderniseerd, zonder dat hier veel extra installatiewerk en dus kosten voor nodig zijn.” ■

hans vandam journalist

greentech ectechnologie Binnen de productlijn van ebm-papst is een hoofdrol weggelegd voor de GreenTech EC-technologie. GreenTech staat hierbij voor de filosofie om technologische innovatie in te zetten voor bescherming van ons leefklimaat. De GreenTech EC-technologie vertaalt dit naar prestaties die zowel economisch als ecologisch maximaal rendement opleveren. De letters ‘EC’ staan hierbij voor ‘Elektronische Commutatie’. Dit is een techniek die in de motoren en ventilatoren van ebm-papst worden toegepast om een flexibele aansturing en regeling mogelijk te maken. In de praktijk betekent dit dat zij zich altijd aanpassen aan de gewenste prestatievereisten of simpelweg geen energie verbruiken in situaties waarin dat niet nodig is.