Recar Casebook Polish

Księga Przypadków dla Doradców Zawodowych pracujących z osobami z niepełnosprawnościami

2

Księga Przypadków dla Doradców Zawodowych pracujących z osobami z niepełnosprawnościami 2016

Ta publikacja powstała na podstawie licencji międzynarodowej Creative Commons Attribution 4.0. Aby wyświetlić kopię tej licencji, odwiedź stronę http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ lub wyślij list do Creative Commons, Skrytka pocztowa 1866, Mountain View, CA 94042, USA.

Przypis Niniejsza publikacja powstała w ramach projektu RECAR , Projekt Erasmus + numer 2014-1-FR01-KA204-008548 Projekt został złożony we Francji, RECAR oznacza Recueil de Cas Pratiques Pour les Conseillers i Insertion Professionnelle des Travailleurs Handicapés, co tłumaczy się z języka angielskiego jako Księga Przypadków dla Doradców Zawodowych pracujących z Osobami Niepełnosprawnymi Następujące osoby i zespoły przyczyniły się do opracowania przypadków zawartych w tej publikacji Evelyne Carincotte, Francja ; Marco Michelucci, Martina Ambrogi, Vanessa Cascio, Włochy ; Anna Radoń i Magdalena Malinowska, Polska ; Neli Petkova i Tatiana Velitchkova, Bułgaria ; Pracownicy Activa Foundation, Szwecja ; Maria Jose Martínez González, Concepción Benítez López, Javier Ruiz Jaldo, Jose Luis Dessy Martínez, Hiszpania.

Poniższe przypadki zostały opracowanie w latach 2014-2016.

Możesz dowiedzieć się więcej o projekcie RECAR na http://recar.kre.co/ and http://casebook.recar.info/ Kurs dokształcający dla trenerów Doradców Zawodowych pracujących z Osobami Niepełnosprawnymi wykorzystujący przypadki opracowane na potrzeby tej publikacji jest dostępny online http://trainingcourses.recar.info/

Projekt współfinansowany przez Erasmus plus program

Niniejsza publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora, a Komisja Europejska nie ponosić odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie informacji zawartych w tej publikacji.

3

Partnerzy projektu RECAR

Association pour le Développement de la Pédagogie de l'Individualisation, Francja

www.adpiformation.fr

DIA-SPORT Association, Bułgaria www.dia-sport.org

Business and Development Center, Centrum Biznesu i Rozwoju, Polska www.bdcenter.eu

Fundacion Docete Omnes, Hiszpania

www.doceteomnes.com

Società Cooperativa Aforisma, IWłochy

www.aforismatoscana.net

Actíva Foundation, Szwecja

www.s-activa.se

4

Wprowadzenie Jedna na sześć osób w Unii Europejskiej (UE) jest niepełnosprawna, w stopniu od łagodnego do ciężkiego co w sumie stanowi około 80 mln osób, które często nie mają możliwości podjęcia pracy i nie mogą w pełni uczestniczyć w społeczeństwie i gospodarce z powodu barier środowiskowych i postaw ludzkich.

Doradcy zawodowi są jednym z podstawowych podmiotów w realizacji polityki skierowanej do osób niepełnosprawnych, mającej wspierać ich w poszukiwaniu pracy i pomóc im uzyskać motywację i do uczenia się, znalezienia drogi, możliwości przekwalifikowania i walidacji efektów uczenia się poza formalnego i nieformalnego.

Projekt RECAR 2014 Erasmus + łączy 6 organizacji. ADPI z Francji, Società Cooperativa Aforisma z Włoch, BD Center z Polski, Dia-Sport z Bułgarii, Fundacja Docete Omnes z Hiszpanii i Activa ze Szwecji.

Celem projektu jest zwiększenie skuteczności poradnictwa zawodowego dla osób niepełnosprawnych poprzez opracowanie Księgi Przypadków i dwóch e-kursów, jednego dla trenerów doradców zawodowych i jednego dla doradców zawodowych.

Księga Przypadków – skierowana jest do doradców zawodowych pracujących z osobami niepełnosprawnymi. Przypadki w nim opisane zawierają zestaw pytań z którymi czytelnik musi się skonfrontować i znaleźć sposoby rozwiązania problemów i inicjowania dyskusji między doradcami i trenerami, które zapewnią wzajemną wymianę doświadczeń.

Księga Przypadków zawiera 60 przypadków, z których każdy ma zestaw pytań, pobudzających do refleksji na temat w nim opisany i wskazówek do rozwiązywania i radzenia sobie z konkretnymi problemami. Księga Przypadków obejmuje 10 różnych tematów od podstawowego wsparcia do bardziej skomplikowanych wyzwań. W fazie realizacji partnerzy z sześciu krajów, opracowali 15 przypadków, każdy w języku angielskim. Następnie te 90 przypadków zostało przeanalizowane i zrecenzowane przez każdego partnera, który wydał opinię na temat tych kwestii, które należało poprawić lub zmienić. Po edycji wszystkich przypadków dokonano wyboru finalnych 60 przypadków.

Każdy partner w procesie oceny przyznawał od jednej do trzech gwiazdek w każdym przypadku, w zależności od podanych kryteriów jakości. Ostatecznie wybrane 60 przypadków było potem tłumaczone na języki partnerskie: bułgarski, francuski, polski, włoski, hiszpański i szwedzki. Jako lider tego działania, Activa zbieraliśmy wyniki i upewniliśmy się, że wszystkie tematy są dobrze reprezentowane.

Naszym celem jest aby Księga Przypadków był wielką pomocą dla trenerów doradców zawodowych w ich działaniach szkoleniowych i w trakcie zajęć, umożliwiając podnoszenie kluczowych kwestii pracy doradcy zawodowego i inicjowania dyskusji wśród studentów dla samodzielnej nauki. Pragniemy, żeby studenci zgłębiający temat profesjonalnego wsparcia dla osób niepełnosprawnych lub doradcy zawodowi znaleźli narzędzia do poprawy ich perspektyw na pracę i zapewnienia lepszego wsparcia.

Prezentowane Przypadki celowo nie odnoszą się do lokalnego kontekstu w odniesieniu do zmieniającego się ustawodawstwa w różnych krajach. Załączone pytania służą do omówienia wiedzy na temat ustawodawstwa kraju. Ponadto partnerstwo postanowiło położyć nacisk na otrzymane wsparcie i związane z nią kwestie, a nie na niepełnosprawność. W większości przypadków rodzaj

5

niepełnosprawności nie jest dokładnie opisany, a raczej skupiono się na omówieniu otrzymanego wsparcia i doradztwa.

Studentom, osobom dokształcającym się oraz doradcom zawodowym pracującym z osobami i pracownikami z różnego rodzaju niepełnosprawnościami życzymy sukcesów w nauce i dalszej pracy zawodowej.

Bertil Johansson Activa, Szwecja

6

Adam Tematy: Ustawodawstwo odnośnie niepełnosprawności, Komunikacja, Wsparcie w pracy i poza pracą

Adam ma 24 lata. Pomimo niepełnosprawności intelektualnej, uczęszczał do normalnej szkoły publicznej.

Przed rozpoczęciem korzystania z usług zatrudnienia wspomaganego, klient brał udział w programach szkoleniowych organizowanych przez urząd pracy, był nawet wolontariuszem, ale nigdy nie pracował za wynagrodzeniem lub na podstawie umowy o pracę.

Klient uczęszczał na początku na szkolenia, aby rozwijać swoje umiejętności komunikacyjne i przygotować się do pracy. Podczas szkolenia, okazało się, że mężczyzna jest zainteresowany i posiada kompetencje do wykonywania zadań obliczeniowych.

Szef marketingu lokalnej firmy tworzył nowy zespół pracowników. Zależało mu zwłaszcza na tym, aby poprzez zapewnienie możliwości zatrudnienia osoby niepełnosprawnej w celu wzbogacenia środowiska pracy w jego firmie. Początkowo pracodawca zakładał, że kandydat musi posiadać wysokie kwalifikacje i umiejętności, ale żadna osoba z niepełnosprawnością intelektualną jest w stanie poradzić sobie z takimi żądaniami. Dlatego pracodawca został poproszony o zmianę i obniżenie wymagań i zadań oraz dostosowania ich do możliwości osób niepełnosprawnych. Doradca dokonał prezentacji pracodawcy, klienta i potencjalnych współpracowników, wyjaśniając, jak postępować i komunikować się z osobą niepełnosprawną intelektualnie. W początkowej fazie trener pracy szkolił Adama podczas pracy każdego dnia. Koledzy byli chętni do pomocy, tak że Adam łatwo zapoznał się stopniowo z jego zadaniami. Zakres odpowiedzialności pracownika administracyjnego z niepełnosprawnością to; skanowanie faktur, rachunków i innych dokumentów, odbieranie i roznoszenie korespondencji, kopiowania i uzupełnianie papieru do kopiarek i drukarek. Jego praca wymaga stałej, wysokiej wydajności i jest monitorowana co tydzień, wraz z innymi pracownikami.

Po trzech miesiącach Adam został zatrudniony na czas nieokreślony w wymiarze 20 godzin tygodniowo za wynagrodzeniem powyżej płacy minimalnej. Klient dojeżdża do pracy samodzielnie autobusem. Raz w miesiącu, i za każdym razem gdy sytuacja tego wymaga lub pojawia się problem z jego zachowaniem lub wydajnością na stanowisku pracy , otrzymuje wsparcie od doradcy i opiekuna. Pracownik spędza jedno popołudnie w tygodniu na spotkaniu w trakcie którego omawiane są problemy związane z pracą, zarządzanie czasem, i rozwój niezbędnych umiejętności przydatne w życiu codziennym i do samodzielnego życia.

Zadanie: Pierwsza praca dla osoby niepełnosprawnej na otwartym rynku pracyjak motywować pracownika do podjęcia zatrudnienia?

7

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/ Jak długo należy kontynuować wsparcie w miejscu pracy dla Adama?

2/ Co twoim zdaniem zadecydowało o podpisaniu umowy o pracę w tej firmie?

3/ Jak niwelować negatywne zachowania innych pracowników wobec osoby niepełnosprawnej?

I I – Pytania ogólne odnośnie Doradztwa

1/Wymień różnego rodzaju wsparcie i zasiłki dla osób niepełnosprawnych?

2/ Czy trudno jest zmotywować osobę niepełnosprawną która długo nie pracowała bo miała rentę inwalidzką do podjęcia zatrudnienia?

3/ Osoby niepełnosprawne intelektualnie na otwartym rynku pracy-szanse na znalezienie zatrudnienia.

8

Agata Tematy: Myślenie kreatywne, Podejmowanie decyzji, Wsparcie w pracy i poza pracą

Agata jest osobą bardzo młodą, ma 25 lat. Posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z uwagi na schorzenia neurologiczne i okulistyczne. Ma poważną wadę wzroku, przeszła już dwie operacje, a w przyszłości czekają ją kolejne. Od 2001 r. do 2005 r. była uczestniczką warsztatów terapii zajęciowej. W 2006 roku przestała uczęszczać na warsztaty i przejęła wszystkie obowiązki w domu po mamie, która poszła do pracy. W międzyczasie Agacie zaproponowano udział w projekcie aktywizacji zawodowej dla osób niepełnosprawnych organizowanego przez Urząd Pracy Była bardzo zdenerwowana, a zarazem szczęśliwa, że pojawił się ktoś, kto może jej pomóc w znalezieniu pracy. Bardzo potrzebowała pieniędzy na remont części domu, ponieważ chciała stać się niezależna i poniekąd odseparować od ojca, który ma problem z alkoholem. Ma ona rentę, z której, jak mówi, „potrafi jakoś wyżyć”. Pomaga mamie, zarabiającej też niewiele. Pani Agata nie ukrywa, że jest im ciężko. Bardzo chce się wyrwać z domu, ma już dosyć domowych obowiązków, a poza tym chce coś zrobić ze swoim życiem – inaczej „całkiem zwariuje”.

Agata ma wykształcenie podstawowe, ( poziom 1 według ERK). Jest osobą bardzo otwartą, potrafi zawalczyć o to, co chce, umie nawiązywać kontakty, jest bardzo uczynna. Gdy uczęszczała na warsztaty, zajmowała się rękodziełem artystycznym. Ma talent manualny, bardzo ładnie maluje na szkle, umie bardzo dobrze gotować, dbać o dom i marzy o tym, by w przyszłości założyć rodzinę. Często wychodzi do znajomych, dobrze posługuje się komputerem, umie poruszać się po Internecie. Agatę najbardziej ogranicza wada wzroku, gdyż nie może podjąć pracy, w której musiałaby wytężać lub skupiać wzrok.

Pracowała przez pół roku na zastępstwie jako osoba sprzątająca, lecz umowa nie została przedłużona. Praca ta odpowiadała jej, nie miała negatywnego wpływu na jej zdrowie, dlatego chciałaby robić to samo. Sama nie potrafi wyjaśnić, czemu od dwóch lat nie pracuje czy nie próbuje nawet starać się o pracę. Chyba główną przyczyną było to, że pochłonęły ją całkiem obowiązki domowe, przestała myśleć o sobie, była skupiona na problemach rodziny.

Na początku współpracy z Centrum Aktywizacji Zawodowej, Agata przeszła cykl spotkań indywidualnych, grupowych oraz integracyjnych. Spotkania indywidualne miały na celu określenie jej potencjału i znalezienie pomysłu na to, co dalej. Wspólnie doradcą zawodowym pracowałyśmy nad dokumentami rekrutacyjnymi, rozmawiałyśmy o planach na przyszłość. Jej pomysłem na własną osobę i dalsze życie było podjęcie pracy jako osoba sprzątająca, gdyż, jak mówiła: „podoba jej się to i dobrze się w tym czuje”. Rozpoczęły się poszukiwania miejsca pracy. Najpierw ruszyłyśmy na instytucje publiczne: Urząd Gminy, GOPS, lecz nie było możliwości zatrudnienia ze względu na pełną obsadę. Zdecydowałam, że porozmawiam z Dyrektorem Środowiskowego Domu Samopomocy, czy nie potrzebuje osoby sprzątającej, bo z tego co było mi wiadomo, nikogo takiego tam nie było. Na początku kwietnia odbyła się rozmowa kwalifikacyjna z dyrektorem placówki. Był on bardzo przychylnie nastawiony, ale z braku środków zaproponował jedynie staż. Złożyłyśmy wniosek o staż. Wniosek ten mógł być zrealizowany jedynie ze środków PFRON ze względu na to, że Agata ma rentę. W czasie oczekiwania na rozpatrzenie wniosku moja klientka brała udział w cyklu spotkań warsztatowych mających przygotować ją do wejścia na rynek pracy, w tym w warsztatach opartych na kursie inspiracji.

9

Wniosek o staż został rozpatrzony pozytywnie pod koniec maja. Agata odebrała komplet dokumentów z urzędu pracy. Następnego dnia udałyśmy się do lekarza medycyny pracy, gdzie wydano jej zaświadczenie, że jest zdolna do pracy. W połowie maja Agata rozpoczęła staż w Środowiskowym Domu Samopomocy jako osoba sprzątająca. Monitoring w miejscu stażu odbywał się raz w tygodniu, potem co dwa tygodnie. Agata bardzo dobrze radziła sobie w miejscu pracy, była dokładna i obowiązkowa.

Dyrektor Środowiskowego Domu Samopomocy był z niej bardzo zadowolony. Mówił, że jego zdaniem jest ona najlepszym pracownikiem w placówce. Za zarobione pieniądze zaczęła remontować dom i mówiła, że na święta Bożego Narodzenia będzie mieszkać oddzielnie. Doradca podjął rozmowy z dyrektorem o zatrudnieniu Agaty po stażu. Był bardzo przychylny, lecz budżet ŚDS-u na to nie pozwalał. Uznałyśmy wspólnie z Agatą, że będziemy dalej czegoś szukać po stażu. Będzie mieć większe doświadczenie, więc łatwiej dostanie pracę. Pozytywną odpowiedź udało się uzyskać od Pani Prezes Spółdzielni Socjalnej, która zaproponowała Pani Agacie pracę po zakończeniu stażu, w charakterze pomocy kuchennej. Jednakże, ze względu na stan zdrowia nie mogła jej podjąć, taka praca była dla niej za ciężka. W związku z tym nawiązywałam kontakty z kilkoma pracodawcami z naszego rejonu. Ostatecznie udało się uzyskać pozytywną odpowiedź od właściciela sklepu, który zatrudnił Agatę jako pomoc przy sprzedaży prasy. Agata jest bardzo zadowolona, że pojawiły się nowe możliwości. Dzięki pracy zmieniła na korzyść nie tylko swoje życie zawodowe, ale także prywatne i rodzinne.

Zadanie: Wymień przynajmniej 4 ograniczenia osoby opisanej w powyższym przypadku utrudniające lub ograniczające szanse na podjęcie zatrudnienia.

10

PYTANIA

I – Pytania odnośnie do powyższego przykładu

1. Jak oceniasz współpracę doradcy zawodowego, poziom jego zaangażowania, dobór zastosowanych narzędzi i metod w ramach pomocy w znalezieniu zatrudnienia?

2. Co twoim zdaniem, w tym konkretnym przykładzie, miało kluczowe znaczenie w znalezieniu pracy przez Agatę?

3. Równowaga praca zawodowa- życie prywatne i rodzinne. Czy w tym przypadku znaleziono dobre rozwiązanie?

I I – Pytania odnośnie Doradztwa

1. Podaj przykłady wsparcia dla firm organizujących staże i praktyki zawodowe.

2. Osoby niepełnosprawne na otwartym rynku pracy- główne bariery w znalezieniu zatrudnienia za wynagrodzeniem?

3. Korzyści i rodzaje wsparcia oferowanego dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne?

11

Agnieszka Tematy: Zarządzanie czasem, Praca zespołowa Klientem jest 37-letnia kobieta z zaburzeniami rozwojowymi. Uczestniczyła w szkoleniu w Instytucie oraz Akademii Biznesu dla osób niepełnosprawnych. Wcześniej pracowała w zakładzie pracy chronionej gdzie zajmowała się składaniem czasopism. Ale chciała znaleźć pracę na otwartym rynku w celu zarobienia więcej pieniędzy. Pracownik socjalny z zakładu pracy chronionej poinformował ją o możliwości uzyskania wsparcia w agencji zatrudnienia wspomaganego.

Już podczas pierwszego spotkania okazało się, że Agnieszka jest osobą bardzo kreatywną i ma wiele pomysłów, ważne jest aby znaleźć sposób, by propozycje pracy pasowały do jej oczekiwań i zawężenie wyszukiwania do takiej pracy. W klubie dla osób poszukujących zatrudnienia klientka nauczyła się szukać interesujących ofert pracy i korzystać z komputera podczas pisania podania o pracę. Obejrzała też film dotyczący pracy i integracji osób z niepełnosprawnością intelektualną i miała możliwość spróbować różne zajęcia, takie jak: sprzątanie, rozpakowywanie czasopism, alfabetyczne ustawiania książek w bibliotece i układania towarów na półkach w sklepie. Podczas fazy profilowania zawodowego i poszukiwania pracy, plan działania klienta był regularnie aktualizowany.

Agnieszka po tych doświadczeniach podjęła decyzję, że chciałaby pracować w niepełnym wymiarze czasu , wykonywać rutynowe i nie bardzo wymagające obowiązki, najbardziej związane z zadaniami biurowymi i dokumentami. Ze względu na dużą zmienność nastrojów potrzebowała pracy stabilizującej jej stan umysłu, pracy która znajduje się blisko miejsca zamieszkania, jak również mającą charakter administracyjny.

Chodziło także o wynagrodzenia wyższe niż w zakładach pracy chronionej. Doradca zawodowy skontaktował szefem prywatnego banku. Bank zatrudnia 200 osób, w tym cztery osoby z niepełnosprawnością.

Omówiono możliwość wykonywania takich zadań przez klienta, który pasują do jego zainteresowań i zdolności. Poinformowałem pracodawcę o tym, że częścią metody zatrudnienia wspomaganego jest aktywny udział kandydata w okresie adaptacji w szkoleniach w miejscu pracy, i że okres ten trwa tyle, ile to konieczne. Bank zgodził się na spotkanie z klientem i trenera pracy w rozmowie kwalifikacyjnej.

Podczas tej rozmowy mówiono o tym, jak zachowywać się w nowym środowisku pracy, obowiązkach i zadaniach, które byłyby najbardziej odpowiednie dla Agnieszki. Uzgodniono specjalne warunki w niepełnym wymiarze czasu pracy. Umowa wstępnie została zawarta na trzymiesięczny okres próbnym, po którym, jeśli obie strony będą zadowolone, miała być odnawiana co roku. Godziny pracy zostały uzgodnione wspólnie przez pracodawcę, pracownika, SES. Klienta rozpoczęła początkowo pracę dwa dni w tygodniu na dwie godziny, ale wkrótce rozszerzono wymiar do trzech godzin.

Na początku klientka otrzymała całodzienne wsparcie od doradcy zawodowego. Oprócz nauki wszystkich aspektów dotyczących zadań w pracy, a zwłaszcza tych którymi miała największe problemy, nauczyła się komunikować z pracownikami, uczestniczyć w działalności społecznej i imprezach, zrobić sobie herbatę, odpowiednio ubierać i przestrzegania zasad bezpieczeństwa.

Zadanie: Integracja osób niepełnosprawnych w nowym środowisku pracy, korzyści i wyzwania dla współpracowników.

12

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/ Jak oceniasz szanse Agnieszki na utrzymanie zatrudnienia w nowym miejscu pracy?

2/ Jakie formy szkoleń dla pracowników byłyby najkorzystniejsze dla ułatwienia integracji w miejscu pracy?

3/ Jak zareagujesz jeśli spotkasz się z dyskryminacją lub niewłaściwym zachowaniem ze strony innych współpracowników wobec Agnieszki?

I I – Pytania ogólne odnośnie Doradztwa 1/ Wymień korzyści dla firmy i pracodawcy zatrudniającego osoby niepełnosprawne?

2/ Czy według ciebie osoba niepełnosprawna w zespole pracowników wpływa pozytywnie na ich zachowanie i wzajemne relacje w pracy?

3/ Organizacja czasu pracy, wywiązywanie się z powierzonych zadań, terminowość i zdyscyplinowanie osób niepełnosprawnych intelektualnie- skuteczne metody kontroli i monitoringu.

13

Albert Tematy: Analiza potrzeb, Ustawodawstwo ds. niepełnosprawności, Myślenie analityczne I krytyczne, Komunikacja

Albert ma 29 lat, mieszka we własnym mieszkaniu. W codziennym życiu pomaga mu opiekun I asystent rodziny, co według Alberta jest zupełnie niepotrzebne. Od ponad 7 lat Albert nie pracuje. Był długo na zwolnieniu lekarskim z powodu depresji I napadów paniki. Teraz otrzymuje zasiłek z zakładu ubezpieczeń społecznych I jest pod stałą opieką psychiatryczną od kilku lat. Albert ma też poważne problem z zębami, zapalenie śluzówki żołądka I oczekuje na operację usunięcia polipów. Jego obecny stan psychiczny jest stabilny I uległ znacznej poprawie. Albert posiada niewielkie doświadczenie zawodowe z czasów przed chorobą gdy mieszkał w mieście.

Na wniosek Zakładu Ubezpieczeń Albert został skierowany na 4 tygodnie do “Akademii Pracy” w celu oceny jego zdolności I możliwości podjęcia zatrudnienia. Odbył kilka spotkań z doradcą zawodowym w celu określenia jego preferencji I profile zawodowego w oparciu o własne materiały i metody badań “Akademii pracy”. Albert był bardzo zaniepokojony i zdenerwowany faktem, że przebywa cały dzień w gronie innych osób. Pierwsza jego praktyka zawodowa był przewidziana w wymiarze pół etatu, ale Albert nalegał, że chciałby pracować na pełny etat, jednak to okazało się za dużo. Po dniu w pracy był naprawdę bardzo zmęczony i musiał walczyć ze sobą aby nie ulec atakom paniki. Mimo tych niedogodności podjął kolejną próbę wydłużenia godzin pracy, tym razem poradził sobie dużo lepiej, ale nadal odczuwał ogromne zmęczenie po skończonym dniu.

Z biegiem czasu Albert nabrał pewności siebie I był bardziej zrelaksowany. Sytuacja w pracy unormowała się, zlecone zadania nie sprawiały mu żadnych trudności. Poprawnie wykonywał polecenia, rozumiał wydawane mu instrukcje a po kilku dniach sam przejmował inicjatywę w pracy. Również relacje z współpracownikami był pomyślne. Albert odkrył nową pasję, pracę nad tworzeniem stron internetowych, która całkowicie go pochłonęła. Okazało się, że Albert ma duże predyspozycje w tej dziedzinie i łatwo się uczy.

Albert opowiedział jakie pozytywne działania wzmacniające jego pewność siebie miał fakt podjęcia praktyki I odcięcia się od rutyny. Zauważył ogólną zmianę w swoim zachowaniu na lepsze. W trakcie mapowania Albert zaczął funkcjonować w miarę normalnie w swoim środowisku np. Wychodził na spacery, robił zakupy, czy korzystał z komunikacji miejskiej. Pomimo długiego okresu wykluczenia z rynku pracy, Albert pokazał ogromne pragnienie I możliwość powrotu do pracy na otwartym rynku pracy. Według niego nie podobała mu się propozycja pracy w kawiarni ze względu na duży stres , natomiast praca w księgarni jak twierdzi jest bardzo nudna. Albert wolałby spróbować czegoś nowego. Analiza jego możliwości potwierdziła jego pragnienie I chęć do pracy I wiarę we własne możliwości..

Po mapowaniu, zdecydowano, że Albert będzie kontynuował proces planowania i zwiększy starania w poszukiwaniu pracy. Razem z doradcą zawodowym opracowany został jego profil zawodowy, co miało stanowić podstawy do dalszych poszukiwań. Przez kilka tygodniu poszukiwaliśmy odpowiedniego miejsca na start. Czekanie w domu nie było dobre dla Alberta, który szybko popadał w przygnębienie i wracał do

14

dawnych nawyków i zachowań. Aby temu zapobiec doradca umówił go na kilka spotkań. Po 6 tygodniach uzgodniono, że zacznie staż w kościele. Kościół był na obrzeżach miasta, co oznaczało dojazdy autobusem lub rowerem, co nie stanowiło dla niego żadnego problem. Albert polubił to miejsce od samego początku i dobrze wykonywał swojej obowiązki. Najtrudniej było z punktualnością. Albert spóźnił się kilka razy dlatego podjęto próbę zaradzenia problemowi.

W końcu Albert, któregoś dnia nie pojawił się w pracy I wszyscy pracownicy byli bardzo zaskoczeniu.

Doradca spotkał się z Albertem aby dowiedzieć się co się stało. Albert wyznał mi wtedy, że nie może w domu nikomu powiedzieć, ze podjął pracę w kościele, bo jego rodzina to muzułmanie i nigdy nie zaakceptują faktu, że pracuje dla kościoła chrześcijańskiego. Dlatego Albert nic nikomu o tym nie mówił I było to dla niego nie do zniesienia. Te dotychczas nie znane informacje wyjaśniły całą sytuację. Musieliśmy rozpocząć pracę od nowa. Dużo rozmawialiśmy o tym dlaczego nie udało się z poprzednią pracą. Nastał czas oczekiwania, po kilku miesiącach Albert otrzymał propozycję praktyki w stowarzyszeniu naukowym, zajmujących się administracją ich działalności muzycznej. Miejsce bardzo odpowiadało oczekiwaniom Alberta, zwłaszcza że sam interesował się muzyką. Albert rozpoczął pracę od prostych zadań i w ograniczonym wymiarze godzin. Został dobrze przyjęty i zaakceptowany w miejscu pracy. Z pomocą ze strony urzędu pracy Albert został zatrudniony przez stowarzyszenie. Musiał poczekać na decyzję o rekrutacji.

Gdy perspektywy pracy stawały się coraz lepsze, stan zdrowia Alberta uległ pogorszeniu. Zachorował na poważną infekcję jamy ustnej I zębów, dodatkowo pogorszył się stan zapalny śluzówki żołądka I pojawiła się konieczność wykonania operacji polipów w trybie pilnym. Doradca I nadzorca z pracy zrobili wszystko aby monitorować sytuację I udzielić możliwie najskuteczniejszą pomoc. Sytuacja pogorszyła się bardzo szybko na niekorzyść Alberta. Dodatkowo odbiło się to negatywnie na jego zdrowiu psychicznym. Nie był w stanie pracować cały tydzień, zalegał z zadaniami i obniżyła się jego wydajność. Albert stracił zaufanie innych pracowników. Położono duży nacisk aby przypomnieć Albertowi o jego osiągnięciach gdy był zdrowy a z drugiej strony starano się przyśpieszyć leczenie.

W międzyczasie stowarzyszenie poszerzyło swoją działalność I potrzebowali nowego pracownika od zaraz.

Wszystkie zainteresowane strony naprawdę chciały aby to Albert został zatrudniony, ale ze względu na obecną sytuację było to niemożliwe. Albert znowu zapisał się do Akademii Pracy na kolejny rok i nie będzie mógł przedłużyć umowy jak poinformował nas administrator z urzędu ds. zatrudnienia. Razem z administratorem i Zakładem Ubezpieczeń, zdecydowano, że Albert nie straci prawa do zasiłku z ZUS. Zalecono złożenie wniosku o przyznanie mu stałego zasiłku chorobowego i świadczenia rentowego.

Zadanie: Spróbuj przeanalizować potrzeby wsparcia i predyspozycje Alberta do podjęcia pracy.

15

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/

Czy względy religijne mogą być przeszkodą w podjęciu pracy ?

2/ Gdy Albert chciał wydłużyć swoje godziny pracy kosztem uszczerbku na zdrowiu, czy powinniśmy się nie zgodzić na taka propozycję?

3/ Co uważasz za główną przeszkodę w podjęciu pracy przez Alberta. Problemy gastryczne, chorobę psychiczną, długotrwałe wykluczenie z rynku pracy?

I I – Pytania odnośnie doradztwa 1/ Gdy klient ma poważne problem zdrowotne, ale ciągle chce pracować, kiedy doradca powinien odmówić I jasno powiedzieć nie?

2/ Czy w twoim kraju istnieją jasne reguły kto może dostać zasiłek z powodu niepełnosprawności. Gdzie możesz uzyskać informacje na ten temat?

3/ Gdy osoba była przez długi czas bezrobotna I wykluczona społecznie, czy powinna otrzymać propozycję szkolenia I pracy chronionej zanim podejmie właściwe zatrudnienie?

16

Aleks Tematy: Ustawodawstwo ds. Niepełnosprawności, Zarządzanie informacjami, Myślenie analityczne I krytyczne, Myślenie kreatywne, Komunikacja.

Aleks ma 40 lat. Naukę w szkole zakończył w wieku 20 lat otrzymując dyplom murarza ( ERK poziom 3).

Zaraz po szkole znalazł pracę w firmie budowlanej, ale od początku ten zawód nie bardzo mu się podobał.

Po sześciu miesiącach, nadal w tej samej firmie, zmienił stanowisko i zaczął dostarczać i zamawiać napoje i posiłki dla pracowników. Po tym doświadczeniu zawodowym, zdecydował się na podjęcie pracy tymczasowej, kolejne zlecenia, zwłaszcza jako osoba przyjmująca zamówienia.

Pracował w ten sposób przez kolejne dwa lata, po czym podjął decyzję o zmianie ścieżki zawodowej I rozpoczęciu nowej kariery gdy jeden z przyjaciół zaoferował mu pracę barman w nocnym klubie. Był mocno zmotywowany, przeszedł roczne szkolenie w miejscu pracy, po którym to szkoleniu przejął w pełni kontrolę nad barem i pełny zakres obowiązków.

Po trzech latach pracy doszedł do wniosku, że musi poprawić swój angielski, aby móc pracować na odpowiednim poziomie, w dobrych restauracjach lub hotelach, dlatego wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie pracował jako dyrektor w renomowanej restauracji.

Po dwóch latach spędzonych w Anglii, wrócił do kraju I został zatrudniony jako główny kelner w międzynarodowej restauracji. Nowa praca bardzo mu odpowiadała i był z niej zadowolony, a po dwóch latach awansował na stanowisko głównego menadżera.

W wieku 40 lat uległ wypadkowi na motorze. Po wypadku, jeden rok spędził w szpitalu i kolejny w ośrodku rehabilitacji. Po tym okresie, gdy stan zdrowia poprawił się, chciał wrócić do pracy w restauracji na stanowisko kelnera na pół etatu. Wytrzymał w pracy jedynie trzy tygodnie, ponieważ ból nogi uniemożliwiał mu normalne funkcjonowanie i wykonywanie obowiązków, ostatecznie zrezygnował z pracy ze względu na zły stan zdrowia.

Przebywając w domu zaczął rozmyślać o przekwalifikowaniu zawodowym. Aleks jest pasjonatem zwierząt, zwłaszcza psów, dlatego pomyślał, że może mógłby pracować w tej branży. Po rozważeniu wszystkich za i przeciw, postanowił zostać hodowcą psów. Posiadał dwa psy rasy Staffordshire, która to rasa bardzo mu odpowiadała ze względu na ich temperament I usposobienie. Miał pomysł, aby wykorzystać psy do dogoterapii u osób starszych, przebywających w szpitalach lub domach opieki. Taka forma terapii staje się coraz bardziej popularna w placówkach leczniczych jako że psy mają bardzo korzystny wpływ na ludzi chorych czy osłabionych.

Myśląc o tym projekcie, nabrał przekonania, ze to dobry pomysł aby wrócić do aktywności zawodowej, tym bardziej, że już od dawna chciał zamieszkać ze swoją rodziną na wsi. Gdy ostatecznie podjął decyzję, zaczął się zastanawiać jak ten pomysł wprowadzić w życie. Uświadomił sobie, że nigdy nie pracował na własny rachunek, nie zakładał własnej firmy I właściwie to nic nie wie o niezbędnych formalnościach z tym związanych.

17

Szukał pomocy w Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości I poprosił o informacje na temat jak założyć własną firmę I działalność gospodarczą. Doradca zawodowy uznał jego projekt za ciekawy, trochę nietypowy ale interesujący. Niemniej jednak wymagał on dokładniejszej analizy I oceny wykonalności, dlatego zaproponował Aleksowy staż u prawdziwego hodowcy psów.

W celu dokonania walidacji swojego projektu Aleks został skierowany do naszego Centrum. Dwa tygodnie przed planowanym programem wsparcia upadł na ulicy I złamał nogę. Mimo tych niedogodności nie zaniechał uczestnictwa i nie porzucił swego pomysłu, nawet gdy musiał chodzić o kulach.

W trakcie pierwszej sesji grupowej, krótko opowiedział swoją historię i swoje plany odnośnie projektu zawodowego, czym wywołał duży entuzjazm wśród uczestników sesji. Prawdą jest, że Aleks jest uroczym I charyzmatycznym człowiekiem. Prawie wszyscy uczestnicy byli zachwyceni pomysłem Aleksa, nawet jeśli kilka osób wyraziło swoje wątpliwości odnośnie psów rasy. Faktycznie te psy są postrzegane jako psy do ochrony i pilnowania i mogą przestraszyć ludzi. Aleks wyjaśnił, że takie psy muszą być odpowiednio wychowane I trenowane I nie każdy może się nimi zajmować..

Gdy spotkałem się z Aleksem na rozmowie indywidualnej, powiedział, że znalazł już hodowcę u którego mógłby odbyć dwutygodniową praktykę I szuka jeszcze miejsca gdzie mógłby spędzić kolejny tydzień stażu.

Jak już wspomniano wcześniej, Aleks przyszedł do naszego Centrum o kulach I dzielnie znosił ból nogi. Gdy poruszyłem kwestię kompatybilności jego nowej profesji z przeciwwskazaniami medycznymi, odpowiedział, że czuje iż wszystko będzie dobrze, jeśli mógłby pracować na swoim.

Dla wyjaśnienia, poniżej zamieszczam listę jego przeciwwskazań zamieszczoną w jego dokumentacji medycznej.

Musi unikać: – przenoszenia/podnoszenia ciężkich ładunków – długotrwałego stania/ siedzenia w wymuszonej pozycji – długiego chodzenia – pozycji zgiętej – schodów, (wchodzenie I schodzenia) – pracy w zimnej i wilgotnej atmosferze Gdy zapytałem go o sprawy finansowe jego przyszłego projektu, jak sobie to wyobraża, okazało się, że Aleks nic nie wie na temat ogólnej dostępnej formy pomocy dla przyszłych przedsiębiorców a zwłaszcza pomocy osobom niepełnosprawnym.

ZADANIE: Wymień co w projekcie zawodowym Aleksa postrzegasz jako bariery i korzyści.

18

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przypadku

1/ Aleks do momentu wypadku nigdy nie był osobą bezrobotną, czy uważasz, że ten fakt może mieć znaczenie w chęci jego powrotu do aktywności zawodowej?

2/ Czy uważasz że jego przeciwwskazania medyczne są przeszkodą w realizacji jego projektu? Uzasadnij swoje stanowisko.

3/

jak oceniasz niezbędne cechy Aleksa do samodzielnego zarządzania firmą?

I I – Pytania ogólne odnośnie doradztwa 1/ Czy w swojej praktyce zawodowej udzielałeś wsparcia osobie niepełnosprawnej chcącej rozpocząć działalność gospodarczą?

Jeśli tak, opowiedz jak sobie poradziłeś?

Jeśli nie, to jakie twoim zdaniem aspekty należy wziąć pod uwagę?

2/ Czy pracowałeś z osobami niepełnosprawnymi, u których przekwalifikowanie zawodowe wiązało by się ze zmianą miejsca zamieszkania? Jeśli tak, co należy wziąć pod rozwagę?

3/ Czy twoim zdaniem przekwalifikowanie zawodowe zgodnie z pasją daje większe szanse powodzenia niż podyktowane racjonalnymi argumentami?

19

Alina Tematy: Analiza potrzeb, Informacje ogólne na tematy prawne, Zarządzanie informacjami

Alina to 51-letnia kobiet cierpiąca z powodu ciężkiego dyskomfortu związanego z bólem pleców, które nie pozwalają na dalszą pracę jako sprzątaczki. Kobieta miała zaświadczenie lekarskie o niezdolności do pracy fizycznej, ale nie wiedziała, jaki rodzaj pracy wolno jej wykonywać w jej stanie zdrowia. Mimo, że była bardzo zdeterminowana, by znaleźć odpowiednie zatrudnienie. Alina ukończyła liceum zawodowe w kierunku technik żywienia zbiorowego potwierdzony dyplomem( poziom 4 według ERK).

W związku z zaistniałą sytuacją zawodową, Alina udała się po poradę do Powiatowego Urzędu Pracy i spotkała się z Doradcą Zawodowym w celu omówienia możliwości zatrudnienia. W trakcie spotkania i postanowili sporządzić plan działania na rzecz powrotu na rynek pracy. Podczas regularnych spotkań opracowano nowe CV. Obie strony uczestniczyły w poszukiwaniu pracy: klientka sama sprawdzała ogłoszenia o pracę, które pojawiają się w lokalnej gazecie, i uruchomiła również jej sieć kontaktów. Doradca Zawodowy miał również swoje kontakty i dzwonił do pracodawców. Ponieważ Alina nie miał pojęcia o tym, co chce zrobić, Centrum Aktywizacji Zawodowej zorganizowało dla niej dwa staże (praktyki zawodowe).

Zaplanowane staże były przez klienta w pełni akceptowane. Pomogły zidentyfikować jej mocne i słabe strony, ograniczenia i preferencje zawodowe. Trzymiesięczny staż w stołówce, zgodny z posiadanym wykształceniem w tym kierunku, przebiegł prawidłowo, dał pewność siebie klienta. Kafejka zatrudnia pięć osób. Alina obsługuje odwiedzające kawiarnię osoby z problemami społecznymi i uzależnieniami. W tym samym czasie u klientki pojawiły się częstsze bóle pleców, problemy z widzeniem i uzębieniem. Pracodawca, na podstawie własnych obserwacji zaproponował potrzebę badania wzroku. Podejrzenia pracodawcy były słuszne. Wtedy Alina podjęła leczenie przede wszystkim okulistyczne, ale także stomatologiczne i fizjoterapię, co w znacznym stopniu wpłynęło na poprawę stanu zdrowia i dalszą szansę na podjęcie i utrzymanie zatrudnienia.

Alina swoją postawą i zaangażowaniem udowodniła, że mimo problemów zdrowotnych jest idealnym kandydatem na to miejsce pracy, dzięki osobowości, która pozytywnie wpływa na jej kontakty z klientami kawiarni. Po interwencji kierownika kobieta została zaproszona na rozmowę kwalifikacyjną i zakwalifikowana do zatrudnienia. W ciągu następnych dziewięciu miesięcy firma otrzymywała dotację i fundusze na jej wynagrodzenie. Następnie ze środków własnych pracodawcy wypłacano jej zarobki. Klienta otrzymała wynagrodzenie w wysokości 80 procent przeciętnego wynagrodzenia i otrzymał wsparcie finansowe na pokrycie kosztów dojazdu do i z miejsca pracy.

Zadanie: Problemy i ograniczenia zdrowotne jako istotny czynnik zmniejszający szanse na zatrudnienie. Dobór stanowiska pracy do zaleceń lekarza medycyny pracy i możliwości pracownika- wyzwania dla doradcy zawodowego.

20

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1. Ograniczenia zdrowotne jako bariery w znalezieniu odpowiedniego zatrudnienia.

2. Jak usprawnić współpracę i przepływ informacji między lekarzem medycyny zawodowej z pracownikami urzędu pracy?

3. Jak oceniasz dobór narzędzi i metod wsparcia w znalezieniu i następnie utrzymaniu zatrudnienia przez klientkę?

I I – Pytania ogólne odnośnie Doradztwa 1. Orzecznictwo o stanie zdrowia i możliwości zatrudnienia na konkretnych stanowiskach, znajomość przepisów prawa w tej kwestii.

2. Zatrudnienie osób w wieku 50+.

3. Wsparcie i aktywizacja zawodowa osób z problemami zdrowotnymi.

21

Amanda Tematy: Analiza potrzeb, Myślenie krytyczne, Praca zespołowa

Amanda to 27 letnia kobieta, u której rozpoznano ADHD i upośledzenie umysłowe. Mieszka razem z dwójką dzieci w wieku 3 i 5 lat, w dużym mieście.

Była bezrobotna przez trzy lata, a wcześniej pracowała jako pomoc w stołówce szkolnej przez 4 lata. Było to zatrudnienie subsydiowane.

Amanda zgłosiła się do agencji zatrudnienia w styczniu. Brała udział w projekcie, którego celem była aktywizacja zawodowa osób długotrwale bezrobotnych i uruchomienie zasobów personalnych.

Po około dwóch miesiącach analizowania I dopasowanie , Amanda zaczęła szkolenie w miejscu pracy w małej kawiarni. Pracuje od trzech tygodni i dobrze sobie radzi z obowiązkami, a to dzięki Monice, jej instruktorce i opiekunce stażu, która nadzoruje jej pracę.

Od momentu ukończenia szkoły Amanda korzystała z różnych form wsparcia I zasiłków celowych z urzędu gminy I innych instytucji. Jej matka była siłą napędową tych działań i to ona głównie organizowała wsparcie dzięki któremu córka mogła normalnie funkcjonować. Matka również wystarała się o asystenta osoby niepełnosprawnej dla Amandy. Niestety jesienią jej matka poważnie zachorowała I po kilku miesiącach zmarła.

Amanda jest pod stałą opieką kilku osób, które pomagają jej w różnych sprawach. Są to min. lekarz I pielęgniarka z ośrodka zdrowia gdzie się leczy I otrzymuje recepty na leki (methylphenidate na ADHD) I terapeuta, z którym spotyka się regularnie co dwa tygodnie na sesje terapeutyczne.

Amanda jako oficjalnie zarejestrowana osoba bezrobotna ma swojego doradcę w Urzędzie Pracy. Jak że ma ona problemy z pracą na pełny etat, ze względu na trudną sytuację życiową w jakiej się obecnie znajduje, otrzymuje również wsparcie i pomoc od innych członków zespołu, a mianowicie od psychologa pracy i pracownika socjalnego. Projekt, w którym wcześniej brała udział, pomógł jej uzyskać pomoc finansową w postaci renty w wymiarze 50% .

Wniosek o pomoc trafił również do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który nadzoruje przyznawanie renty osobom niepełnosprawnym. Jej wniosek nie został jeszcze rozpatrzony, ale niedługo zapadnie decyzja w tej sprawie.

Amanda korzysta z pomocy asystentki środowiskowej, która przychodzi do domu dwa razy w tygodniu.

Ponda to korzysta z pomocy dla swoich dzieci z urzędu gminy i opieki społecznej, dzieci mają zapewnione przedszkole. Ojciec dzieci jest uzależniony, ma ograniczone prawa rodzicielskie I to Amanda jest w pełni odpowiedzialna za opiekę i wychowanie dzieci. Sporadycznie, wbrew jej woli, ojciec dzieci kontaktuje się z nią, aby dała mu jedzenie i pozwoliła przenocować.

Od śmierci matki Amandzie coraz trudniej zapanować nad życiem jej i dzieci. Niepełnosprawność dodatkowo komplikowała i uniemożliwiała urzynanie ładu i porządku w życiu codziennym. Nie potrafiła też przewidzieć konsekwencji podejmowanych przez nią decyzji i działań. Zdarzało się jej czasami odwoływać

22

lub zapomnieć o umówionej wizycie czy spotkaniu, nie zauważała ważnej korespondencji wysyłanej na jej adres.

Praktyka zawodowa w kawiarni, ujawniła jeszcze więcej problemów, z którymi miała do czynienia w życiu codziennym, nie była w stanie zorganizować i skoordynować codziennych obowiązków. Monika, które spotykała Amandę codziennie w pracy, odkryła, że zespół specjalistów wspierający Amandę nie współpracuje ze sobą I nie kontaktuje się aby konsultować swoje działania, w związku z czym, decyzje podejmowane w jej sprawie są niezsynchronizowane I powodują ogromny bałagan I chaos w jej życiu.

Teraz problem narasta i oboje z Amandę musimy podjąć ważne decyzje i ustalić plan naprawczy.

Zadanie: Skomentuj koordynację różnego rodzaju wsparcia udzielanego przez różne osoby w zespole.

23

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/ Czy doradca odpowiedzialny za rehabilitację zawodową Amandy, rozpocząć pracę od uporządkowania jej życia prywatnego?

2/

Czy pracodawca może być pomocny w rozwiązaniu jej obecnej sytuacji?

3/

Jak powinna być prawidłowo skoordynowana współpraca całego zespołu wspierającego Amandę?

II – Pytania odnośnie doradztwa 1/ Czy w twoim kraju, istnieje specjalna instytucja, zakład ubezpieczeń lub inna, która nadzoruje I koordynuje różne formy wsparcia?

2/ Dla osoby z ADHD, potrzebującej różnego rodzaju wsparcia, czy uważasz za słuszne angażowanie tylu osób w udzielanie pomocy beneficjentowi.

3/ Czy istnieje ryzyko utraty przez doradcę głównego celu wsparcia, czyli znalezienie pracy, gdy klient ma tak wiele innych potrzeb?

24

Aneta Tematy: Zarządzanie czasem, Myślenie kreatywne, Wsparcie w pracy i poza pracą.

Aneta to 31 letnia kobieta. Przez około sześć lat cierpiała na depresję I miała problem z radzeniem sobie z brakiem poczucia własnej wartości. Jest też bardzo podatna na stres. Ukończyła szkołę podstawową (ERK poziom 1) w jej rodzinnym mieście, a następnie przeniosła się z rodzicami do Hiszpanii, gdzie ukończyła trzy semestry szkoły gimnazjalnej( ERK poziom 2).

Po powrocie do kraju starała się jednak bezskutecznie ukończyć naukę w gimnazjum. Jedyne co udało się jej osiągnąć to ukończenie krótkiego szkolenia, które uprawniało ją do pracy jak pomoc pielęgniarska. Uzyskała zatrudnienie na rok w domu opieki dla seniorów, również przez kilka miesięcy pracowała w telemarketingu.

W trakcie pierwszego spotkania Anety z doradcą, powiedziała, że walczyła ze sobą aby znaleźć siły I wyjść z domu na spotkanie. Nie pracowała i nie uczyła się w żadnym kierunku przez ponad 5 lat, nie ma też wielu znajomych czy kontaktów społecznych.

Podjęto decyzję aby pomóc Anecie znaleźć odpowiednią pracę. Spotkała się z doradcą kilkakrotnie i udało się ostatecznie opracować jej profil zawodowy. Według tego dokumentu Aneta ma zainteresowania i predyspozycje od pracy biurowej.

Po pewnym czasie doradca znalazł miejsce w prywatnej firmie ubezpieczeniowej. Zakres obowiązków był różnorodny od prostych zadań na początku do coraz bardziej odpowiedzialnych. Miała swoje własne biuro aby zminimalizować stres spowodowany przez klientów w otwartej przestrzeni głównego biura.

W ciągu pierwszych tygodni stażu doradca regularnie spotykał się z Anetą i jej opiekunem. Wkrótce okazało się, że Aneta ma zwyczaj patrzenia na swoje obowiązki z wahaniem, próbując dowiedzieć się co może pójść nie tak.

Gdy dochodziło do takiej sytuacji, Aneta przychodziła do swoich kolegów z pracy z pytaniem co ma zrobić w takiej sytuacji. Na początku współpracownicy starali się wyjaśnić co powinna zrobić, ale po pewnym czasie to stało się męczące i denerwujące powodując niepotrzebne napięcie i stres. Aneta wyjaśniła, że czuła się bardzo niepewnie i była zdenerwowana nie mogąc poradzić sobie z zadaniami.

Na różne sposoby doradca starał się wyjaśnić Anecie I podpowiedzieć jej jakieś rozwiązanie, aby nie myślała co może pójść źle gdy wykonuje swoje obowiązki, bo to nie przynosi rezultatów. Skontaktowali się z specjalistą z zakresu psychiatrii aby spróbowali pomóc Anecie i ustalić terapię i wsparcie tak aby była w stanie porodzić sobie z tymi problemami. Niestety, specjalista stwierdził, że nie jest to nagły przypadek I nie zaoferowano żadnego leczenia. Doradca został zmuszony sam znaleźć jakiś rodzaj wsparcie I sposób zredukowania zdenerwowania u Anety oraz obniżyć poziom stresu I irytacji wśród kolegów z pracy.

Zadanie: Spróbuj znaleźć strategię wsparcia dla Anety.

25

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/ 2/

Co pracodawca I współpracownicy mogli by zrobić aby pomóc Anecie w tej sprawie?

Jakiego wsparcia może udzielić doradca Anecie aby ułatwić jej integrację w pracy?

3/ Gdy psychiatra odmawia współpracy, czy powinieneś sam podjąć się pomocy terapeutycznej dla klienta?

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/ W jaki sposób możesz udzielić wsparcia gdy nie możesz wizytować miejsca pracy ile razy jest to potrzebne?

2/

W jaki sposób pomóc pracodawcy aby był wsparciem dla nowego pracownika?

3/ Twoim zadaniem jako doradca jest pomoc w znalezieniu pracy lub odpowiedniego szkolenia dla klienta. W wielu przypadkach pojawiają się inne potrzeby, oprócz pracy czy szkolenia, jak na przykład zła sytuacja finansowa, kwestie rodzinne, problemy zdrowotne. Jak skutecznie możesz zaradzić takiej sytuacji i takim potrzebom?

26

Anna Tematy: Myślenie analityczne i krytyczne, Myślenie kreatywne, Komunikacja.

Anna ma 17 lat, urodziła się z wadą słuchu. Marzy o tym aby zostać fryzjerką. Uczęszczała do szkoły specjalnej dla osób niedosłyszących I niesłyszących, poziom 3 według ERK. Aby zrealizować swoje marzenie, Anna zapisała się na kurs fryzjerski, poziom 4 według ERK. Mimo umiejętności czytania z ust, nie czuła się najlepiej na kursie, nie mogła nadążyć z programem nauczania i zadaniami, ponieważ nie zawsze była w stanie śledzić rozmowy i nadążać za koleżankami. Po tych niepowodzeniach, Anna rozmawiała z nauczycielem o jej problemach I co można w takiej sytuacji zrobić aby ułatwić jej naukę. Nieco później za obopólną zgodą, nauczyciel zebrał wszystkich uczniów aby omówić różne sposoby pomocy Annie, aby była w stanie nadążyć z materiałami, rozumieć wykłady I w pełni uczestniczyć w zajęciach. Anna udzieliła im następujących porad; Ludzie, którzy używają I polegają na wzroku aby “słyszeć”, nie są w stanie w tym samym czasie robić notatek czy czytać z ust lub obserwować tłumacza języka migowego, dlatego w jej wypadku bardzo pomocne było by gdyby pozostali kursanci mogli by dzielić się z Anną notatkami czy kserokopiami.

Zajęcia w grupie mogą być problemem dla osób niesłyszących, ponieważ nie wiedzą oni kto w danym momencie mówi I nie mogą go obserwować, zwłaszcza gdy dana osoba stoi tyłem do osoby niesłyszącej. W takim wypadku wystarczy gdy dana osoba się odwróci, a uczeń wskaże gestem że on teraz mówi.

Gdy uczniowie zrozumieli problem z jakimi boryka się Anna w trakcie zajęć grupowych, stali się bardziej wyrozumiali i pomocni w zapewnieniu Annie pełnego uczestnictwa w zajęciach w ramach kursu. Z biegiem czasu Anna dostosowała się do sytuacji I pomyślnie ukończyła kurs. Następnie umówiła się na spotkanie z doradcą. W trakcie pierwszego spotkania ze mną była bardzo podekscytowana i szczęśliwa, że udało się jej ukończyć kurs fryzjerski. Pomogłem jej przygotować dokumenty aplikacyjne i rozpoczęliśmy wspólnie poszukiwanie pracy.

Spotkałem się z kilkoma właścicielami salonów fryzjerskich, aby porozmawiać o możliwości zatrudnienia Anny, ale powiedzieli, że boją się, że ich klienci nie będą zadowoleni, dlatego wszyscy odmówili. Wyjaśniłem im korzyści wynikające z zatrudnienia osoby niepełnosprawnej oraz poinformowałem odnośnie uszkodzeń słuchu I w jaki sposób mogli by pracować z Anną. Niestety te rozmowy i konsultacje nie przyniosły zamierzonych rezultatów. Delikatnie wyjaśniłem Annie, że potrzebujemy więcej czasu, aby znaleźć dla niej wymarzoną pracę. Zaproponowałem jej rozpoczęcie nowego kursu z innej dziedziny, podczas gdy nadal będziemy szukać dla niej pracy, ale ona odrzuciła ten pomysł.

27

Po miesiącu, jeden ze znajomych Anny z kursu fryzjerskiego przyszedł do biura I powiedział, że chce zatrudnić Annę ze względu na jej umiejętności, ale sam nie wie jak będzie jej reakcja. Dlatego zaproponowałem odbycie praktyki zawodowej w jego salonie. Anna z radością przyjęła taka propozycję stażu. Dziś Anna nadal pracuje w salonie fryzjerskim swojego przyjaciela. Z pomocą rodziny i znajomych udało się jej spełnić swoje marzenie.

ZADANIE: Jak w przypadku Anny, możesz zaproponować inne sposoby pokonywanie barier komunikacyjnych u osób niesłyszących w celu rozwiązania problemów w czasie kursu?

28

PYTANIA

I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1. W jaki sposób można zachęcić osobę niepełnosprawną do kontynuowania szkolenie jeśli nie radzi sobie z zadaniami i dlatego nie chce go ukończyć?

2. Podaj kilka sugestii jak ułatwić pracę zespołową w grupie w której jest osoba niepełnosprawna?

3. Jak motywować I zachęcać osobę do dalszego działania I realizacji planów?

II – Pytania odnośnie doradztwa 1. Jaka jest twoja opinia na temat możliwości uczęszczania na kurs języka migowego?

2. W jaki sposób doradca może podpowiedzieć i inspirować osoby niepełnosprawne w kierunku myślenia analitycznego i kreatywnego?

3. Wymień kilka instytucje do których może się zwrócić osoba niepełnosprawna poszukująca kursu lub szkolenia.

29

Artur Tematy: Analiza potrzeb, Myślenie analityczne I krytyczne, Podejmowanie decyzji, Komunikacja.

Artur to 51-letni bezrobotny, rosły mężczyzna, ukończone studium zawodowe,( ERK poziom 5) obuwnik, tapicer, chętny do pracy fizycznej na budowie, w hurtowni czy rzeźni. Skierowany z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej.

Podczas pierwszego spotkania z doradcą wywarł bardzo pozytywne wrażenie. Miał określony cel (własna działalność gospodarcza – szewc), był bardzo wygadany, energiczny, pewny siebie, doskonale odpowiadał na pytania, znał rynek pracy. Deklarował zaangażowanie w aktywne poszukiwanie zatrudnienia. Niemal wydawało się niemożliwe, że taki człowiek jest bez pracy. Jedyną cechą wyróżniającą go od innych ludzi, były ślady na twarzy, świadczące o jego przeszłości kryminalnej. W związku z okazywaną determinacją ze strony klienta ustalono cel, którym będzie pozyskanie środków z urzędu pracy na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. Tym bardziej że klient oświadczył, iż w przeszłości składał taki wniosek. Sytuacja wydawała się być wręcz oczywista; klient aktywny, z pomysłem, zdeterminowany, chętny do działania, nic tylko złożyć wniosek i czekać na pozytywne rozpatrzenie, a potem to już tylko zbierać profity. Doradca skontaktował się z urzędem pracy, aby ustalić, czy klient kiedykolwiek składał wniosek o przyznanie dotacji na działalność gospodarczą.

Okazało się, że owszem, ale to było ponad rok temu, a dokumentacja była niepełna, więc bez jakichkolwiek szans na powodzenie. Cel jednak został ustalony (pozyskanie środków na działalność), a klient miał ku temu predyspozycje zawodowe.

Artur został skierowany przez trenera na 3-dniowe warsztaty organizowane przez Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej pt. „Praca na własny rachunek”. Artur uczestniczył w nich 2 dni. Trzeciego był nieobecny, gdyż jak stwierdził: „on to wszystko już wie”. Po warsztatach zorganizowano spotkanie Artura ze specjalistą z urzędu pracy, który miał mu pomoc w wypełnieniu ankiety, a następnie sporządzeniu wniosku o środki na działalność gospodarczą. Na pierwsze spotkanie klient się nie zgłosił. Na drugim był, ale „bardzo się spieszył”. Pomimo wcześniejszych deklaracji wniosku nie złożył. Każda kolejna prośba o złożenie wniosku napotkała na niewyjaśnione problemy i spełzała na niczym.

Skupiono się zatem na aktywnym poszukiwaniu zatrudnienia na lokalnym rynku pracy. Przecież Artur, jako dynamiczny, aktywny, zdrowy mężczyzna, który nie boi się pracy fizycznej, nie powinien mieć problemów ze znalezieniem pracy! Kolejne spotkania poświecono zatem na opracowanie poprawnego CV klienta (które nie było takie wspaniałe, jak wcześniej deklarował klient) oraz technik autoprezentacji i aktywnego poszukiwania pracy.

W związku z niepewną postawą Artura kontakt doradcy zawodowego z potencjalnymi pracodawcami sprowadzał się do zapytania o wolne etaty, plany zatrudnieniowe, staże, a następnie przekazywania klientowi informacji, iż powinien się stawić w miejsca, gdzie były wolne etaty lub gdzie pracodawca prosił o zostawianie przez kandydatów CV na przyszłość. Artur jak zwykle deklarował, iż był w tych instytucjach, złożył swoje CV i że „praca prawdopodobnie będzie”.

30

Pomimo wielu starań trenera, Artur wciąż nie znajdował zatrudnienia, choć pracę miał mieć „już jutro”. Po rozmowie z trenerem, dlaczego do tej pory nie znalazł zatrudnienia, oświadczył, że to między innymi ze względu na brak uprawnień i że gdyby miał uprawnienia do prowadzenia wózków widłowych, to praca by się znalazła, bo jakiś kierownik hurtowni mu obiecał i w ogóle łatwiej wtedy znaleźć pracę w magazynach, hurtowniach czy na budowie. W takim wypadku doradca stwierdził, iż zmianie ulega cel i skierował Artura do urzędu pracy, aby zapisał się na pożądane szkolenie. Oczywiście Artur nie trafi ł do urzędu, ani za pierwszym, ani za drugim razem. Dopiero po pewnym czasie oznajmił, iż zapisał się na szkolenie, ale na razie szkoleń nie organizują, a lista osób oczekujących jest długa, więc nie wiadomo, kiedy i czy w ogóle szkolenie się odbędzie.

Trener podjął kolejną próbę zmobilizowania klienta do działania. Stworzył listę 42 przedsiębiorstw (potencjalnych pracodawców) z rejonu zamieszkania Artura, któremu dał zadanie odwiedzenia wybranych firm, zapytania o pracę i złożenie dokumentów aplikacyjnych. Niestety, klient nie wywiązał się ze swojego zadania.

Trener musiał uświadamiać go, na czym polega praca trenera i idea projektu, że to nie jest pośrednictwo pracy, że sukces pana Adama w znalezieniu zatrudnienia zależy tylko i wyłącznie od jego chęci i zaangażowania. Sytuacja była ciężka, ale trener próbował dalej „powalczyć na rynku pracy” z klientem.

Artur często deklarował zamiłowanie i ogromne chęci do pracy przy obróbce mięsa. W związku z tym trener, rozeznawszy się w lokalnym rynku, skontaktował się z potencjalnym pracodawcą z branży, tym razem proponując konkretną osobę Artura na stanowisko pracy.

Po dłuższych rozmowach pracodawca zgodził się zaprosić i porozmawiać z klientem na temat jego ewentualnego zatrudnienia (sytuacji sprzyjał fakt, iż aktualnie poszukiwał dwóch osób do pracy przy okrawaniu mięsa). Po kilku dniach pracodawca skontaktował się z trenerem zapylając czy nie ma wśród swoich klientów innej osoby do pracy, albowiem owszem, Artur pojawił się w firmie, ale podczas rozmowy w sprawie pracy bardziej interesowało go uzyskanie potwierdzenia, najchętniej pieczątki, że się zgłosił, niż praca. Reakcją Trenera na zaistniałą sytuację była rozmowa z klientem, aby ponownie określił swoje cele i potrzeby, i czy aby na pewno chce podjąć pracę. Po dość stanowczej rozmowie, Artur wyraził postanowienie ponownego zgłoszenia się do pracodawcy z prośbą o przyjęcie go na okres próbny. W międzyczasie Artur zatrudnił się „na czarno” w firmie budowlanej.

Pomimo przedstawionych przez doradcę zawodowego zalet legalnego zatrudnienia, oświadczył, iż nie zwróci się do obecnego pracodawcy z prośbą o zalegalizowania pracy. „Tak wygodniej i więcej zarobię” oświadczył. Na pytanie, co z przyszłością i okresem emerytalnym, Artur oświadczył, iż ma już plan – renta z zakładu karnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Badania lekarskie skrupulatnie zbiera i regularnie jeździ na konsultację. Jak twierdzi: „ma mocne papiery ”.

31

Zadanie: Opierając się na przytoczonym przykładzie zachowań klienta – podaj główne powody braku sukcesu w podjęciu zatrudnienia przez Artura?

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1. Trudności w podejmowaniu decyzji o podjęciu zatrudnienia przez klienta, brak chęci współpracy, unikanie spotkań z potencjalnymi pracodawcami- oceń metody pracy doradcy zawodowego w tym przykładzie?

2. Konfrontacja wygórowanych oczekiwań klienta ze stanem faktycznym i realną sytuacją na lokalnym rynku pracy?

3. Podjęcie działalności gospodarczej/ praca na własny rachunek- podaj możliwe formy wsparcia finansowego/ dotacji na uruchomienie firmy w twoim kraju.

I I – Pytania ogólne odnośnie Doradztwa 1. Motywowanie klienta do podjęcia zatrudnienia w sytuacjach braku chęci współpracy.

2. Instytucje szkoleniowe- dopasowanie oferty szkoleniowej od potrzeb rynku pracy?

3. Praca doradcy z osobami długotrwale bezrobotnymi.

32

Benjamin Tematy: Zarządzanie czasem, Myślenie analityczne i krytyczne, Myślenie kreatywne, Praca zespołowa.

Benjamin ma 21 lat, urodził się z bardzo rzadką I poważną wadą serca. Kardiochirurdzy zaplanowali operację na otwartym sercu gdy będzie maił 13 lat. Z powodów zdrowotnych, nauka szkolna odbywała się z przerwami, mógł uczęszczać na zajęcia i lekcje, ale musiał unikać jakiegokolwiek wysiłku fizycznego bo to pogorszyło by jego stan zdrowia, a dla jego rodziców najważniejsze było aby ich syn mógł żyć w miarę normalnie.

Benjamin poddał się operacji w wieku 13 lat, I miała to być jedyna wymagana operacja. Po operacji i leczeniu szpitalnym, gdy wrócił do dobrej kondycji, kontynuował naukę do wieku 15 lat, ale nie był w stanie zdać egzaminów i porzucił szkołę gimnazjalną bez uzyskania świadectwa ukończenia (ERK poziom 2). Po pewnym czasie rozpoczął naukę zawodu z sektora opieki zdrowotnej, bo jak twierdził podobała mu się praca z osobami starszymi, jednakże po praktyce i doświadczeniu zawodowym w domu opieki długoterminowej, szybko zmienił zdanie. ( odbywał staż na oddziale dla osób chorych na Alzheimera).

Przerwał naukę z tej dziedziny I postanowił szkolić się i ukończyć kurs rzeźnika.

Należy wyjaśnić, że był on przyuczany jedynie do sprzedaży wyrobów a nie do pracy przy obróbce mięsa w rzeźni ponieważ była to zbyt ciężka I wyczerpująca praca. Wszystko potoczyło się dobrze do czasu gdy sklep został sprzedany a nowy właściciel nie chciał utrzymywać żadnych stażystów czy praktykantów. Dlatego jego szkolenie i nauka zostały nieoczekiwanie zakończone.

Po tych doświadczeniach Benjamin pozostawał w domu bez podejmowania jakichkolwiek działań, po roku jednak był tak zmęczony nic nie robieniem że postanowił znaleźć sobie jakąś pracę. Po krótkich i intensywnych poszukiwaniach udało mu się zatrudnić jako pracownik logistyczny na trzy godziny dziennie.

Praca bardzo mu odpowiadała a zarobione pieniądze zainwestował w kurs na prawo jazdy.

Dodatkowo w czasie przerwy świąteczno- noworocznej pracował w supermarkecie jako sprzedawca zabawek I pomagał też przy pakowaniu prezentów. W pracy bardzo łatwo nawiązywał dobre relacje z klientami. W lecie pracował na basenie jako recepcjonista. Kilka miesięcy później znalazł tymczasową pracę jako pracownik zbierający i realizujący zamówienia od klientów dla średniej firmy. Pod koniec roku udało mu się podpisać umowę o pracę na czas określony w dziale obsługi klienta w lokalnym hipermarkecie a po miesiącu pracy otrzymał umowę na czas nieokreślony. Jak dotąd, Benjamin nigdy nie wspominał w trakcie poszukiwania pracy jak również w samej pracy o swoich problemach ze zdrowiem. Z momentem podpisania umowy na czas nieokreślony musiał przejść badania zdrowotne medycyny pracy. Lekarz w trakcie badania wykrył jakieś nieprawidłowości I skierował go na dalsze badania, po których okazało się, że konieczna jest kolejna operacja.

Benjamin poszedł do szpitala z przeświadczeniem że jego nieobecność w pracy będzie kilkudniowa, ale w trakcie operacji pojawiły się komplikacje I doszło do zatrzymania akcji serca. Lekarzom po resuscytacji udało się go uratować. Po tych perturbacjach Benjamin pozostawał pod ścisło kontrolą I opieką kardiologiczną przez osiem miesięcy.

33

Gdy jego stan zdrowia się ustabilizował i wrócił do zdrowia, zdecydował, że chciałby pracować w branży komputerowej, ale do końca nie wiedział na jakim stanowisku. W związku z tym skontaktował się z doradcą zawodowym pracującym z osobami niepełnosprawnymi w centrum aktywacji zawodowej.

W trakcie pierwszego spotkania grupowego, Benjamin powiedział, że widziałby siebie jako analityk oprogramowania lub pracownik infolinii. Wyjaśnił ponadto, że w domu często korzysta z komputera i bardzo to lubi, zna się też na instalowaniu różnych programów i aplikacji. Dodał też, że w swojej przyszłej profesji chciałby podejmować inicjatywę i obowiązki a za taką pracę chciałby otrzymywać godziwe wynagrodzenie pozwalające mu żyć samodzielnie. Zakładał również, że w przyszłości mógłby zostać dobrym menadżerem. Ponadto, stwierdził że chce zamieszkać ze swoją dziewczyną dlatego już teraz potrzebuje pieniędzy i pracy. Jednak jego matka nie chciała aby zamieszkał osobno lecz by nadal mieszkał z rodzicami, którzy uważali, że syn może mieszkać z nimi jak długo zechce i nie musi wcale pracować.

Benjamin powiedział, że czuje się bardzo doceniany I rozpieszczany przez swoje trzy ukochane kobiety; jego dziewczynę, starszą siostrę, która najchętniej wszystko by za niego robiła I swoją matkę, która właściwie już zaplanowała I kierowała jego życiem ( wizyty lekarskie, leczenie, itd.).

Patrząc na Benjamina widzimy przystojnego i wysokiego mężczyznę w dobrej kondycji, a osoba niewtajemniczona nigdy nie powiedziała by, że choruje na serce. Ponadto jego sposób bycia I wysławiania się jest bardzo poprawny. Sądząc po jego wypowiedziach, nikt by nie powiedział, że nie ma on żadnego wykształcenia i nie potrafi poprawnie pisać.

Oto jego ograniczenia zdrowotne: Musi unikać długiego stania i siedzenia w jednej pozycji i wykonywania powtarzających się czynności manualnych, ponadto nie wolno mu podnosić I przenosić ciężarów.

Nie może przenosić i podnosić żadnych ciężkich przedmiotów i ładunków.

ZADANIE: Przedstaw główne aspekty, które zwróciły twoją uwagę w procesie profilowania zawodowego u Benjamina.

34

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przypadku 1/

Co myślisz o motywach postępowania u Benjamina?

2/

Czy oceniasz jego sytuację jako łatwą I spójną z projektem zawodowym. Jeśli tak to dlaczego??

3/ Co myślisz na temat różnicy pomiędzy Benjamina wyglądem zewnętrznym ( przystojny, dobrze się wysławia łatwo nawiązuje relacje) I jego faktycznym niskim poziomie wykształcenia ( problem z poprawną pisownią) w odniesieniu do jego szans na zatrudnienie?.

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/

Jak radzić sobie z osobą u której niepełnosprawność jest nie widoczna na pierwszy rzut oka?

2/

Czy uważasz, że młody wiek beneficjenta może mieć wpływ na rodzaj udzielanego wsparcia?

3/ Jak postępujesz w sytuacji gdy beneficjent chce pracować w branży, o której nie ma za bardzo pojęcia I rozeznania?.

35

Boryana Tematy: Zarządzanie czasem, Podejmowanie decyzji.

Boryana lat 28, od urodzenia ma problem ze wzrokiem. Ma starszego brata, który jest w pełni sprawną osobą. Z powodu jej niepełnosprawności rodzice bardziej troszczyli i zajmowali się Boryaną, co doprowadziło w rezultacie do napięć i konfliktów w rodzinie. Brat czuł się ignorowany i zazdrosny, przez pewien czas sytuacja była dość trudna, ale z pomocą psychologa brat Boryany pokonał te złe emocje i sytuacja wróciła do normy.

Boryana uczęszczała do szkoły specjalnej dla dzieci z wadami wzroku (poziom 3 według ERK) w swoim mieście rodzinnym. Dzięki ciągłemu wsparciu rodziny i przyjaciół udało się jej podjąć naukę na uniwersytecie w Sofii. Ukończyła z powodzeniem wydział psychologii (poziom 6 ERK). Następnie kontynuowała studnia z zakresu doradztwa rodzinnego. Jej sukces na studiach to przede wszystkim efekt jej ciężkiej pracy, zaangażowania przyjaciół oraz dzięki specjalnemu wyposażeniu biblioteki I sal wykładowych dostosowanych do potrzeb osób z wadami wzroku.

Boryana interesuje się grą w szachy. Uczestniczyła w wielu konkursach i turniejach na których niejednokrotnie zdobywała nagrody. Wyznała, że na początku było jej bardzo trudno nauczyć się i zapamiętać reguły i inne zasady gry oraz pozycję poszczególnych figur na szachownicy. Dzięki silnej motywacji udało się jej pokonać te trudności. Mówi, że to dla niej prawdziwa przyjemność gra w szachy i uczestnictwo w turniejach.

Boryana chce wspierać I pomagać ludziom z niepełnosprawnością I ich rodzinom. Ceni sobie niezależność i jednocześnie chce być użyteczna. W czasie studiów na Uniwersytecie była zaangażowana w kilka projektów unijnych realizowanych przez organizacje pozarządowe skierowane do osób niepełnosprawnych. W trakcie realizacji jednego z pierwszych projektów, zgłosiła się do naszego centrum. Była bardzo zmotywowana i chciał pomagać innym ale nie była pewna swoich umiejętności i kompetencji w tym zakresie. Po kilku spotkaniach i rozmowach indywidualnych była w stanie podjąć świadomą decyzję odnośnie jej zatrudnienia.

Obecnie pracuje jako konsultant ds. rodziny w Centrum pomocy rodzinie. Doradza dzieciom i ich rodzinom, którzy są w trudnych sytuacjach.

ZADANIE: Proszę skomentować role doradcy w odniesieniu sukcesu w życiu Boryany.

36

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1. Jaką rolę odgrywa psycholog w radzeniu sobie z problemami emocjonalnymi. Odnieś się do przykładu brata Boryany.

2. Czy uważasz, że Boryana miała by takie same szanse znalezienia pracy gdyby nie odbyła stażu?

3. Czy fakt bycia osobą niepełnosprawną pomoże Boryanie w pracy jako doradca rodziny?

II – Pytania odnośnie doradztwa 1. Jakie znaczenie ma hobby w integracji I samorealizacji osób niepełnosprawnych?

2. Proszę wymienić kilka instytucji do których mogą zwrócić się osoby niepełnosprawne poszukujące pracy?

3. Jako doradca zawodowy jak oceniasz role I udział osób niepełnosprawnych w projektach unijnych realizowanych przez NGOs, dla ich dalszej kariery zawodowej?

37

Carmela Tematy: Wsparcie w pracy i poza pracą.

Carmela 29 letnia dziewczyna z zespołem Downa jest najmłodszą z rodzeństwa w dużej rodzinie gdzie oprócz niej jest sześciu braci i pięć sióstr. Cała rodzina bardzo ją lubi i troszczy się o Carmelę, nadzoruje jej działania I chętnie pomaga w sytuacjach wymagających wsparcia. Jest dobrym duchem całego domu.

Jest osobą naprawdę kochaną, ale bardzo niedojrzałą jak na trzydziestoletnią kobietę.

Dzięki umowie i porozumieniu z lokalną Agencją Administracji Publicznej mieliśmy możliwość wybrania dziesięciu pracowników biurowych. Głównym powodem dla którego wybraliśmy między innymi Carmelę był fakt, że ukończyła ona kurs z zakresu administracji (ERK poziom 1) pięć lat temu a ponadto inne kursu uzupełniające z ICT, mediów społecznościowych i Zarządzania czasem. Ponadto nasz doradca bardzo pozytywnie ocenił zaangażowanie I wsparcie członków rodziny dla Carmeli aby mogła się rozwijać I znaleźć zatrudnienie.

Problemy zaczęły się już pierwszego dnia w pracy: •

Carmela lubi zachowywać się jak mała dziewczynka, (inaczej niż na naszych spotkaniach) i koledzy zwracają się do niej jak do dziecka, chronią i wyręczają ją z wszystkich obowiązków i zadań w pracy.

•

Kolejny kłopot to jej rodzice, którzy odwiedzają ją w pracy aby dowiedzieć się czy wszystko jest w porządku, czy córka zwraca się poprawnie do innych pracowników, przedstawić jej zalety I umiejętności

•

Niektórzy bracia i siostry stale wysyłają jej na Whatsapp wiadomości aby zmotywować ją do pracy w pierwszych dniach w nowym miejscu i Carmela czyta te wiadomości wszystkim kolegom z pracy.

Już po kilku godzinach obserwacji doradca wiedział, że musi zainterweniować aby ukrócić takie zachowania.

W tym celu zamierzał on: •

Porozmawiać i podjąć działania z rodziną Carmeli

•

Porozmawiać i podjąć działania z kolegami z pracy

•

Ustalić działania odnośnie zachowań Carmeli

•

Porozmawiać z jej szefem

Strategia postępowania z rodziną była oczywista: interwencja, zakazać im kontaktować się z jej kolegami czy przełożonymi w ciągu dnia pracy, chyba że jest to sytuacja wyjątkowa i nagła. Jeśli mają jakiekolwiek obawy, powinni najpierw skontaktować się z doradcą.

Strategia w stosunku do kolegów: mają ją traktować normalnie jak pozostałych współpracowników. Jeśli pojawią się jakieś problemy on jest na miejscu aby je rozwiązać. Muszą unikać rozmów na tematy osobiste, o jej przyjaciołach czy rodzeństwie, przynajmniej do momentu zaadoptowania się Carmeli w nowym miejscu pracy.

38

Odnośnie Carmela: przede wszystkim, wolno jej używać telefonu tylko w trakcie przerwy kawowej.

Rozmowy z kolegami mogą być tylko na tematy zawodowe. Pokazaliśmy I przyuczyliśmy ją do wykonywania określonych zadań w prawidłowy sposób. Musiał zrozumieć że powinna być odpowiedzialna tak jak to było w czasie nauki w szkole czy w domu.

Musieliśmy też odbyć rozmowę z jej szefem na temat problemów i ich rozwiązań. Miało to ogromne znaczenie aby wiedział jak postępuje doradca w jej przypadku.

Carmela pracowała w administracji samorządowej przez 12 miesięcy aż do wygaśnięcia umowy o pracę.

Teraz przygotowuje się do zdania egzaminu pozwalającego jej pracować w administracji państwowej na stanowiskach przeznaczonych dla osób niepełnosprawnych.

Okres pracy w administracji będzie jej zaliczony jako dodatkowe punkty w kwalifikacji końcowej.

Zadanie: 1. Rozważ podaną sytuację: doradca musi współpracować z wszystkimi zainteresowanymi stronami, uzasadnij dlaczego.

2. Zaproponuj inne możliwe rozwiązania.

39

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/ Czy twoim zdaniem szybka interwencja doradczy była prawidłowa czy nie? Może bez szybkiej interwencji doradcy sytuacja rozwiązała by się sama.

2/

Dokonaj analizy przykładu i napisz uzasadnione rozwiązanie.

3/ Zanalizuj właściwą postawę doradcy w stosunku do Carmeli, jej rodziny i kolegów z pracy. Czy należało poinformować o wszystkim szefa?

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/

Napisz najlepsze działania interwencyjne doradcy w takim przypadku.

2/

Jaka jest prawidłowa rola doradcy w sytuacji takiej jak ta?

3/

Czy doradca powinien być obecny w pierwszym dniu klienta w nowej pracy?

40

Daniel Tematy: Ustawodawstwo ds. Niepełnosprawności, Podejmowanie decyzji, Praca Zespołowa.

Daniel urodził się w 1989 I wkrótce potem zdiagnozowano u niego porażenie mózgowe. Na szczęście, lekarze, którzy się nim zajmowali nie doradzili rodzicom, że lepiej było by zostawić go w domu dziecka ale wyjaśnili, że to czego on potrzebuje to intensywna rehabilitacja, wytrwałość i dobre podejście opiekunów.

Gdy Daniel miał pięć miesięcy, rodzice udali się na wizytę i konsultację na Uniwersytecie Medycznym, gdzie zalecono i ustalono proces rehabilitacji, cztery razy w roku po trzy tygodnie. W tamtym czasie nie było tak rozwiniętej opieki socjalnej i nie dało się uczestniczyć w codziennych zabiegach terapeutycznych w jego mieście rodzinnym, dlatego musieli dojeżdżać na zabiegi na uniwersytet medyczny.

Gdy Daniel miał trzy lata, jego mama podjęła zatrudnienie, ale ze względu na niepełnosprawność nie mógł on uczęszczać do przedszkola a nie było w pobliżu dziennego ośrodka opieki dla dzieci niepełnosprawnych.

Zostawał pod opieką babci, matki lub ojca.

W wieku siedmiu lat, gdy dzieci idą zwykle do szkoły, Daniel musiał pójść do specjalnego ośrodka zamiast do szkoły. Nikt nawet nie pomyślał, mimo iż potrafił on czytać, że mógłby uczęszczać do zwykłej szkoły. W następnym roku został zapisany do szkoły podstawowej, ale w ciągu całego roku szkolnego nigdy nie był na zajęciach w klasie, jedynie na początku wakacji, ponieważ musiał odrobić zajęcia uzupełniające. W trakcie roku nauczyciel odwiedzał go w domu bo Daniel miał nauczanie indywidualne, dwa dni w tygodniu. Uczył go pisać. Na początku nie był w stanie utrzymać długopisu w ręce, dlatego nauczyciel przymocowywał go taśmą do jego palców. Wymagało to wielu starań i wysiłku z jego strony aby nauczyć się pisać.

W drugiej klasie program nauczania został wydłużony do 11 godzin w tygodniu, nauka miała się odbywać w ciągu jednego dnia przez nauczyciela z ośrodka dziennej opieki. Daniel pragnął uczyć się tak jak inne dzieci, każdego dnia. Również jego rodzice nalegali, dlatego wyznaczono jednego nauczyciela z ośrodka, który pracowała indywidualnie z Danielem i kilkoma innymi dziećmi. Daniel w ten sposób ukończył siódmą klasę.

Po ukończeniu szkoły podstawowej, postanowił kontynuować naukę na profilu technologie informatyczne co było jego marzeniem. W tej samej szkole w innej klasie uczył się inny kolega z niepełnosprawnością.

Znów było zbyt mało nauczycieli. Nauczyciel pozwalał mu korzystać z komputera w czasie sprawdzianów z języka ojczystego i literatury.

Nadszedł czas końcowych egzaminów państwowych. Dyrektor szkoły zgłosił do Kuratorium Oświaty przypadek Daniela i poprosił o elektroniczną wersję formularzy egzaminacyjnych. Niestety kuratorium nie posiadało takiej wersji, ale przyznano Danielowi prawo do specjalnego konsultanta z kuratorium, który miałby notować odpowiedzi Daniela. W tym samym czasie, szkoła otrzymała materiały do matury w wersji elektronicznej.

Mino wielu przeciwności udało mu się ukończyć szkołę (poziom 3 według ERK) i nawiązać wiele przyjaźni, często po szkole chodził z przyjaciółmi do kawiarenki internetowej. Gdy tam przychodził jego koledzy czekali na niego aby mu pomóc.

Tydzień później Daniel zadzwonił do mnie, umówiliśmy się na spotkanie w moim biurze. Daniel opowiedział mi historię swojego życia, problemy z jakimi musiał się zmagać każdego dnia.

41

Kontynuowaliśmy nasze spotkania, aż do momentu gdy byłem w stanie udzielić Danielowi porady. Mając na uwadze jego zainteresowanie komputerami i nowymi technologiami, doradziłem mu kontynuowanie nauki w tej dziedzinie na uniwersytecie. Pomyślnie zdał egzaminy wstępne na uczelnię.

Dziś Daniel jest studentem, ale nadal boryka się z problemami z poruszaniem się. Nie może dojeżdżać na zajęcia rowerem, bo nie ma odpowiednich stojaków gdzie mógłby go zostawić. Do biblioteki jest podjazd dla wózków inwalidzkich, ale budynek jest dwupiętrowy a nie ma windy. Do tego dochodza problem ze znalezieniem pracy na część etatu dla Daniela. Moje wysiłki w znalezieniu pracy dla niego w branży ICT nie przyniosły efektów. Wtedy przyszedł mi do głowy pomysł poszukania pracy w kafejce internetowej. Razem z Danielem odwiedziliśmy kilka takich miejsc, ale bez rezultatów. Dopiero w piątej kafejce właściciel zdecydował się zatrudnić Daniela, gdzie pracuje w czasie wakacji I jak twierdzi w końcu jego marzenia się spełniły, mimo jego niepełnosprawności. Nadal spotykam się z Daniel zarówno na Uniwersytecie jak i w kafejce internetowej. Daniel ma nadzieję na znalezienie dobrej pracy jako specjalista ICT po ukończeniu studiów.

ZADANIE: Ze względu na poważny stopień niepełnosprawności (mózgowe porażenie dziecięce) jak myślisz czy Danielowi uda się pokonać bariery środowiskowe w poszukiwaniu pracy. Nie zapominaj o marzeniu Daniela aby pracować jako specjalista IT.

42

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1. Jak oceniasz szansę znalezienia wymarzonej pracy przez Daniela?

2. Proszę dokonać analizy umiejętności potrzebnych w wsparciu Daniela w jego procesie edukacji na uniwersytecie.

3. Jak oceniasz sieć wsparcia Daniela?

II – Pytania odnośnie doradztwa 1. Jakie szanse ma osoba niepełnosprawna na znalezienie wymarzonej pracy w ramach usług Zatrudnienia Wspomaganego?

2. Jaki jest poziom dostosowania I dostępności otoczenia I pokonywania barier architektonicznych przez osoby niepełnosprawne w twoim kraju?

3. Czy doradził byś osobie na wózku pracę zdalną w domu. Jak często zdarza się w twojej praktyce, że pracodawca zgadza się na taki rodzaj pracy dla osoby niepełnosprawnej?

43

Desislava Tematy: Praca zespołowa, Wsparcie w pracy i poza pracą.

Desislava ma 23 lata, po urodzeniu stwierdzono u niej dziecięce porażenie mózgowe, łagodne upośledzenie umysłowe i niedowład prawostronny. W wieku ośmiu lat podjęła naukę w ośrodku dziennej terapii dla dzieci niepełnosprawnych, gdzie oprócz zwykłej opieki miała też zajęcia szkolne prowadzone przez nauczycieli w szkole z internatem. Następnie uczęszczała do szkoły podstawowej z klasą integracyjną. Do momentu zakończenia nauki w szkole podstawowej dwa razy zmieniała szkołę. Naukę kontynuowała w zasadniczej szkole zawodowej na kierunku kucharz.

Problem z jakimi zmagała się Desislava w trakcie nauki były związane z słabo rozwiniętą mową, co prowadziło do problemów z komunikacją I słabej orientacji a to z kolei uniemożliwiało jej zaadoptowanie się w nowym środowisku. W efekcie tych kłopotów jej integracja była na bardzo niskim poziomie. We wczesnym okresie życia, aby przezwyciężyć te trudności zaangażowano do pomocy jednego z członków rodziny. Ponadto, zależnie od pracy i czasu wolnego inne osoby były wciągnięte w pomoc Desislavie w radzeniu sobie z codziennymi czynnościami. Rodzina korzystała też z fachowej pomocy profesjonalistów.

Desislava uczęszczała do centrum rehabilitacji I integracji społecznej gdzie zajmowali się nią psychologa, logopeda, rehabilitant I pracownik socjalny. Później dołączył do zespołu nauczyciel, który częściowo zastąpił członka rodziny. W środowisku szkolnym, dzięki wspólnym wysiłkom rodziny, specjalistów i przede wszystkim nauczycieli, Desislava poprawiła swoją mowę do tego stopnia, że mogła wyrażać swoje myśli.

Problem, z którym nie była w stanie sobie poradzić w trakcie nauki był taki, że nie potrafiła zorganizować sobie czasu na odrabianie I przygotowanie się do lekcji. Aby temu podołać potrzebowała pomocy i nadzoru kogoś z rodziny lub nauczyciela. Z drugiej strony prowadziło to do jej wyłączenia społecznego i braku kontaktów z przyjaciółmi.

Pierwszy raz gdy spotkałem się z Desislavą miała podjąć decyzję gdzie ma kontynuować naukę. Długo trwało zanim zdobyłem jej zaufanie w kwestii znalezienia najbardziej odpowiedniego dla niej profilu zawodowego i dalszego kształcenia. Wspólnie podjęta decyzja odnośnie zdobycia kwalifikacji z dziedziny gastronomi okazała się najlepsza w jej przypadku. Pomimo problemów zdrowotnych, Desislava ukończyła szkołę w wieku 22 lat (poziom 4 według ERK).

Wszyscy członkowie jej rodziny byli bardzo aktywni i stałym kontakcie ze mną. Bardzo się starali i wspierali mnie w procesie poszukiwania pracy dla niej. Zgodzili się ze mną, że najlepszym rozwiązaniem była by szansa pracy w nowo otwartej restauracji rodzinnej.

Dessislava zaczęła pracę zgodnie z uzyskanym wykształceniem I kwalifikacjami jako pomoc kuchenna w małej restauracji rodzinnej. W kuchni polega na swoim opiekunie, który się nią zajmuje I pomaga w zadaniach. Od czasu do czasu odwiedzam ją w pracy I rozmawiam z jej opiekunem. W pracy jest bardzo zdyscyplinowana.

Charakter jej pracy wymaga przestrzegania pewnych zasad I zakazów a także szeregu różnych działań do wykonania do których została przygotowana. Czuje się pewnie w pracy, ponieważ otrzymuje jasne i

44

precyzyjne polecenia. Nabrała pewności siebie i samodzielności, jest bardzo zadowolona z rezultatów jakie osiągnęła w życiu codziennym I zawodowym.

Matka Desislavy mówi, że spełnienie I realizacja zawodowa osoby niepełnosprawnej wymaga ogromnych wysiłków I nakładów pracy zarówno ze strony niepełnosprawnego jak I innych osób, tj. członków rodziny, specjalistów, instytucji edukacyjnych i ustawodawców. Gdy wszyscy wymienieni ludzie pracują w zgodnie wyznaczonym kierunku, sprawy nabierają właściwy tor zarówno dla osoby niepełnosprawnej jak I całego społeczeństwa Desislava nadal pracuje w tej samej restauracji.

ZADANIE: Omów rolę i sposoby komunikacji Desislavy z opiekunem w restauracji aby zwiększyć jej wiarę i pewność siebie.

45

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1. Jak rozwiązał byś problem z brakiem kręgu znajomych I przyjaciół w przypadku Desislavy?

2. Zasugeruj jak można zmniejszyć negatywne skutki słabo rozwiniętej mowy u Desislavy, co spowodowało problemy z porozumiewaniem się I słabą orientację w środowisku.

3. Co mogłoby się zdarzyć gdyby Desislava odrzuciła pomoc rodziny, nauczycieli I innych specjalistów?

II – Pytania odnośnie doradztwa 1. Czyje wspólne wysiłki są potrzebne do realizacji zawodowej niepełnosprawnych? Wyjaśnij ich związek I znaczenie.

2. Jakie są korzyści dla społeczeństwa z realizacji zawodowej niepełnosprawnych?

3. Proszę wyjaśnić ogromną rolę i znaczenie właściwego doradztwa zawodowego dla osób niepełnosprawnych, mając na uwadze ich stopień niepełnosprawności i umiejętności personalne.

Diana Tematy: Analiza potrzeb, Zarządzenie informacjami, Myślenie kreatywne, Podejmowanie decyzji, Wsparcie w pracy i poza pracą.

Diana to młoda 24etnia dziewczyna mająca problem z nauką z powodu niskiego poziomu inteligencji.

Zdobyła dyplom szkoły hotelarskiej ze specjalizacją barman (ERK poziom 3).

Jest osobą otwartą, ujmującą i silną fizycznie. Jest przyzwyczajona do ciężkiej pracy. Diana straciła rodziców gdy była jeszcze dzieckiem i dorastała w domu swojego wujka, człowieka mocno stąpającego po ziemi. Jest rolnikiem i pracuje na swoim małym gospodarstwie, w którym produkuje niezbędne artykuły żywnościowe pozwalające im na godziwe życie.

Od dziecka Diana zawsze pomagała wujkowi w pracach gospodarskich jak i w utrzymaniu domu. Wujek zawsze zachęcał i namawiał Dianę do kontynuowania nauki, mimo tego że mieszkają dość daleko od najbliższej szkoły, mocno wierzył w to, że uda się jej znaleźć pracę jako kelnerka mimo jej problemów.

W trakcie nauki Diana wstawała bardzo wcześnie aby zdążyć dojechać do najbliższego miasteczka, następnie przesiadała się do autobusu aby wreszcie dotrzeć do szkoły.

Bardzo się przykładała do nauki, ale jak już wspomniano ma problem z nauką, nie czuje się najlepiej z tym faktem i ma odczucie że sobie nie radzi, czegoś nie rozumie i nie jest w stanie przyswoić sobie nowego materiału.

46

Po szkole chciała znaleźć jakąkolwiek pracę. Zarejestrowała się też w Urzędzie pracy dla osób niepełnosprawnych, ale ciągle nie mogła znaleźć pracy zgodnej z jej wykształceniem.

Wysłała wiele dokumentów aplikacyjnych do kawiarni, barów czy restauracji, oraz do firm sprzątających, gdzie w końcu udało się jej zatrudnić.

W tej firmie przepracowała kilka miesięcy, ale była zbyt powolna w wykonywaniu zadań i w końcu została zwolniona. Diana uważa, że gdyby dostała więcej czasu na dostosowanie się do nowego miejsca pracy dała by radę I była by w stanie pracować na takim samym poziomie jak inni pracownicy. Nikt w firmie nie zdawał sobie sprawy z faktu jakie Diana ma ograniczenie, i nawet dziwne było to, że jest taka powolna.

Po tych przykrych doświadczeniach została zatrudniona jako kelnerka w pizzerii.

Potrzebowała trochę czasu aby wdrożyć sie w nowe obowiązki i do nowego środowiska pracy. Właściciel pizzerii, był bardziej wyrozumiały i cierpliwy w stosunku do niej, głównie z powodu, że nie pracowała ona na umowę o pracę, ale miała stawkę godzinową i płacił jej tylko za przepracowane godziny.

Z powodów finansowych i nieuczciwych warunków pracy Diana zrezygnowała z tej pracy i podjęła starania znalezienia nowej.

Za każdym razem gdy znajdzie jakąś ciekawą pracę, z powodu problemów z nauką i niskiej wydajności nie jest w stanie utrzymać zatrudnienia. Wszystko to powoduje brak motywacji do poszukiwania pracy, boi się kolejnego zawodu i rozczarowań z powodu niepowodzeń.

Zadanie: Jak skutecznie wspierać klienta w rozwijaniu umiejętności radzenia sobie w nowym miejscu pracy?

47

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/ Czy uważasz, że gdyby Diana wyjaśniła pracodawcy swoje problem z nauką miała by większe szanse na utrzymanie pracy. Uzasadnij swoją odpowiedź 2/

Jaki model wsparcia powinien zastosować doradca, przy kolejnej próbie znalezienia zatrudnienia?

3/

Jakie informację odnośnie profile Diany, możemy uzyskać z jej pierwszej orientacji zawodowej?

II – Pytania odnośnie doradztwa 1/

Jak doradca może wzmocnić pozycję takie osoby na rynku pracy?

2/ Czy kiedykolwiek w swojej karierze miałeś do czynienia z podobną sytuacją. Jeśli tak to w jaki sposób sobie poradziłeś? Jeśli nie powinieneś postąpić?

3/ Jak wspierać i doradzać klientowi w odkrywaniu nowe obszary i możliwości reorientacji zawodowej?

48

Elena Tematy: Zarządzanie informacjami, Komunikacja.

Elena ma 45 lat, jest osobą niedowidzącą. Dwa lata temu rozwiodła się i sama teraz musi się zajmować dwójką dzieci. We Włoszech nie ma żadnych krewnych, jedynie ze strony byłego męża.

Elena choruje na barwnikowe zwyrodnienie siatkówki, którą to chorobę zdiagnozowano u jej po narodzinach. Kliniczne cechy diagnostyczne wskazujące na barwnikowe zwyrodnienie siatkówki obejmują w zasadzie niewielki i stopniowo zmniejszający się obszar wizualny w badaniu pola widzenia i poziom jasności mierzony podczas wizualnego testu ostrości widzenia.

Do szóstego roku życia nie odczuwała poważniejszych problemów z widzeniem i nie potrzebowała żadnego wsparcia czy szczególnej opieki w szkole. Niestety, z czasem, problemy z widzeniem powodowały coraz poważniejsze komplikacje i miały negatywny wpływ na jej życie.

Elena I jej rodzina nigdy nie zaakceptowali faktu, że jest chora, nie otrzymała też żadnego wsparcia w szkole.

Większość nauczycieli sądziło, że jest po prostu leniwa I nie chce się jej uczyć. W trakcie zadań czy odpowiedzi ustnych nie radziła sobie i nie umiała w wielu wypadkach udzielić poprawnej odpowiedzi.

Jedynie w momentach gdy słońce bardzo jasno oświetlało jej biurko i książki była w stanie przeczytać tekst czy polecenia, w sytuacjach zbyt ciemnego oświetlenia nie mogła czytać tekstów z podręczników.

Gdy miała 20 lat postanowiła przenieść się do Włoch z przyczyn ekonomicznych, sytuacja w jej kraju była ciężka I nie mogła znaleźć żadnej pracy.

5 lat temu, gdy Elena miała 40 lat, jej choroba I objawy bardzo się nasiliły. Nie była już w stanie wykonywać pewnych czynności, które w przeszłości nie stanowiły dla niej żadnego problemu. Obecnie było to zbyt ryzykowne z powodu znacznego ograniczenia widzenia.

Według włoskich norm, przy pomiarze ostrości widzenia okazało się, że Elena może widzieć 1/40 lewym okiem i 1/20 prawym okiem.

Powoduje to oczywiście pewne problemy a mianowicie: ograniczone I pogorszone widzenie w nocy, utrata widzenia bocznego ( obwodowego) po powoduje u niej tzw. „wizję tunelu”.

Gdy była młodsza pracowała w kilku miejscach jako sprzedawca i pomoc domowa. Przez ponad pięć lat pracowała też jako pomocnik kucharza w restauracji, i kolejne pięć na podobnym stanowisku w hotelu. Po tych doświadczeniach zawodowych z powodu stanu zdrowia i pogłębiających się problemów ze wzrokiem musiała niestety zrezygnować z pracy. Jej pracodawca nie chciał zmienić jej warunków umowy na dostosowany do jej możliwości.

Na chwilę obecną Elena poszukuje pracy. Jej sytuacja finansowa jest bardzo trudna, ponadto jej świadectwo ukończenia szkoły średniej nie jest uznawane we Włoszech. Dlatego musi zdobyć nowe kwalifikacje zawodowe lub certyfikat ukończenia szkolenia aby znaleźć zatrudnienie..

49

Elena nie ma żadnych kontaktów z instytucjami, które zajmują się pomocą I wsparciem dla osób niewidomych I niedowidzących, nie ma też orzeczenia o stanie zdrowia że jest osobą niedowidzącą, nie ma żadnej wiedzy o zasiłkach przysługującym osobom niewidomym I niedowidzącym, ale do korzystania z takiej pomocy upoważnia orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

Nie zna też przepisów prawa regulującego zasady I normy zatrudniania osób niepełnosprawnych I podstaw do uzyskania pomocy w poszukiwaniu pracy.

Z tego powodu, Elena zdecydowała skontaktować się z doradcą zawodowym aby uzyskać niezbędne informacje I pomoc w znalezieniu zatrudnienia.

Zadanie: Problemy i ograniczenia zdrowotne jako istotny czynnik ograniczający możliwość zatrudnienia. Dostosowanie stanowiska pracy do zaleceń lekarza i możliwości pracodawcy – wyzwania dla doradcy zawodowego.

50

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/ Co na początku zasugerował byś Elenie aby uporządkować jej sytuację rodzinną i zawodową?

2/ Czy twoim zdaniem zrozumienie problemów powodowanych przez chorobę ma znaczenie dla (np. problemy związane z chorobami siatkówki) Dlaczego?

3/ Jaki rodzaj umowy o pracę może być zawarty I jakie obowiązki może wykonywać w przypadku Eleny i jej problemów ze wzrokiem?

51

Ela Tematy: Zarządzanie czasem, Myślenie analityczne I krytyczne, Myślenie kreatywne, Praca zespołowa, Komunikacja Ela ma 41lat. Uzyskała dyplom księgowego (ERK poziom 3) w wieku 21 lat. Po ukończeniu szkoły zdecydowała się zamieszkać na wsi gdzie przez trzy lata zajmowała się pracami sezonowymi głównie zbieraniem jabłek i truskawek. Po przygodzie z rolnictwem, wróciła do miasta ponieważ chciała kontynuować naukę z zakresu zarządzania produktami finansowymi. Podjęła naukę w szkole, ale nie obroniła dyplomu i nie uzyskała świadectwa ukończenia szkoły.

Poszukując pracy została zatrudniona jako asystentka bibliotekarza w liceum. Była to umowa na czas określony, przedłużana co sześć miesięcy przez dwa lata. Po tym okresie nie przedłużono z nią umowy o pracę i musiała znaleźć inne zatrudnienie. Przez kilka miesięcy zajmowała się roznoszeniem ulotek, ale to była tylko praca dorywcza dlatego Ela zdecydowała zarejestrować się w agencji pośrednictwa pracy, gdzie otrzymała zlecenie pracy jako sekretarka. Praca na stanowisku pracownika administracyjnego nie do końca odpowiadała klientce, więc przeniosła się do sektora dystrybucji gdzie pracowała na stanowisku pośrednika i przedstawiciela handlowego, zajmowała się realizacją i przyjmowaniem zamówień od klientów.

Podczas pracy jako pośrednik handlowy nabrała chęci I przekonania, że chciała by zostać pielęgniarką. Ten rodzaj pracy był jej znajomy ponieważ jej matka pracowała jako sanitariuszka. Niestety nie mogła rozpocząć bezpośrednio nauki ponieważ wymagany był poziom 4, aby sprostać wymaganiom rozpoczęła kurs korespondencyjny przez jeden rok, niestety nie ukończyła go i musiała porzucić ten projekt i plany zostanie pielęgniarką. Wróciła do przedstawiciela handlowego w supermarkecie i jednocześnie jeden dzień w tygodniu pracowała w centrum rekreacji dla dzieci.

Niestety wszystko to zostało przerwane przez chorobę gdy miała 29 lat. W trakcie choroby cierpiała z powodu wielu różnych objawów, wykonywano testy I badania medyczne co trwało wiele miesięcy. W końcu rozpoznano u niej kilka chorób neurologicznych i gastroenterologiczną, z którymi zmagała się przez kolejne cztery lata.

Gdy tylko poczuła się lepiej, znalazła pracę na zastępstwo w szkole podstawowej jako opiekunka do dzieci.

Była to praca w pełnym wymiarze godzin a Ela często przebywała na zwolnieniu lekarskim z powodu nawrotów choroby. W końcu została zwolniona. Po tym doświadczeniu zawodowym wróciła do pracy jako przedstawiciel handlowy I do tego czasu pracuje na tym stanowisku.

Równolegle do swojej działalności handlowej, Ela zaczęła pisać wiersze, wydała nawet książkę, coraz częściej przebywała w środowisku artystów. Spotykała wielu muzyków i piosenkarzy a z wieloma z nich się zaprzyjaźniła. Jeden z przyjaciół piosenkarzy poprosił ją aby napisała kilka tekstów piosenek, i kto wie może będą wykorzystane. Przebywając często w kręgach artystycznych zapragnęła zostać menadżerem artystów.

Poszukała nawet szkolenie z tej dziedziny, które odpowiadało jej planom. Złożyła wniosek o dofinansowanie tego szkolenia i wsparcie od doradcy zawodowego współpracującego z osobami niepełnosprawnymi, aby sprawdzić realność jej planów zawodowych.

W pierwszym dniu zajęć grupowych Ela zemdlała I została wezwana karetka pogotowia. Wszyscy pomyśleli, że ona choruje na epilepsję i zabrano ją do szpitala gdzie pozostała kilka dni w celu obserwacji i wykonania

52

podstawowych badań. Kiedy wróciła po tygodniu powiedziała, że lekarz pozwolił jej uczestniczyć w zajęciach ( przyniosła ze sobą zaświadczenie lekarskie). Wyjaśniła też uczestnikom sesji grupowej że nie ma padaczki tylko inną chorobę neurologiczną, której objawy są bardzo podobne do epilepsji. Wszyscy byli zdumieni i zaniepokojeni gdy Ela wyznała że prowadzi samochód a czasami dorobią sobie jako opiekunka do dzieci u swoich sąsiadów, ale powiedziała, że umie wcześniej rozpoznać nadchodzący atak.

Wszystkie zajęcia I ćwiczenia proponowane w trakcie spotkań grupowych utwierdziły Elę w dążeniu do realizacji swoich planów aby zostać menadżerem artystów. Jako że nie było możliwości odbycia stażu i praktyki zawodowej, pomyśleliśmy, że mogła by rozpoznać się w tym zawodzie poprzez bezpośrednie spotkania z innymi menadżerami.

Trzy tygodnie od rozpoczęcia procesu wsparcia, Ela zemdlała kolejny raz, odwieziono ją ambulansem do szpitala gdzie została na obserwacji i badaniach. Ponownie wróciła do naszego centrum po kilku dniach z zaświadczeniem od lekarza. Wsparcie było udzielane przez kolejne dwa i pół miesiąca, z krótkimi przerwami z powodu kłopotów zdrowotnych. Za każdym razem wracała z zaświadczeniem lekarskim, że może uczestniczyć w zajęciach. Gdy cały zespół pracowników naszego centrum nalegał aby Ela wzięła pod uwagę swoje zdrowie, stwierdziła, że nic jej nie jest i czuje się dobrze a ponadto udało jej się spotkać z kilkoma menadżerami aby ocenić swój projekt. Zgromadziła ciekawe dane, co jeszcze bardziej utwierdziło ją w dążeniu do realizacji swoich planów.

Dwa tygodnie przed oficjalną data zakończenia wsparcia, Ela oświadczyła, że rezygnuje z usług naszego centrum ponieważ musi się poddać poważnej operacji. Nie wyjaśniła nic więcej oprócz stwierdzenia że bardzo jej się podobało uczestnictwo w sesjach I spotkaniach.

Dla wyjaśnienia, przytoczę przeciwwskazania, które Ela powinna wziąć pod uwagę wybierając zawód: musi unikać pracy w pozycji schylonej, nie powinna dużo chodzić, zwłaszcza po schodach, przenosić ciężkich rzeczy, pracować w hałasie I przed ekranem monitora. Powinna pracować w niepełnym wymiarze godzin.

ZADANIE: Opisz swoje pierwsze wrażenia po przeczytaniu tego przypadku.

53

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przypadku 1/ Czy uważasz, że plan Eli aby zostać menadżerem jest możliwy biorąc pod uwagę przeciwwskazania zdrowotne? Uzasadnij swoją odpowiedź?

2/ Ela ma skłonności do lekceważenia problemów zdrowotnych, czy uważasz, że należy zwiększyć jej świadomość w tym względzie?

Jeśli nie, to dlaczego?

Jeśli tak, to w jaki sposób?

3/ Ela dwa razy zemdlała w trakcie sesji grupowej w obecności wielu innych osób. Czy miałeś kiedykolwiek do czynienia z takim zdarzeniem. Czy myślisz, że należy przedyskutować taką sytuację z innym uczestnikami zajęć?

I I – Pytani odnośnie doradztwa 1/

Jak reagujesz I radzisz sobie w sytuacji gdy twój klient ma nietypowy oryginalny projekt?

2/ Jak można ocenić czy projekt jest realny do wykonania gdy nie ma możliwości odbycia praktyki lub stażu zawodowego w celu zdobycia doświadczenia ?

3/ Co robisz gdy osoba niepełnosprawna, w oczywisty sposób zaprzecza swoim problemom zdrowotnym?

54

Filip Tematy: Myślenie analityczne i krytyczne, Myślenie kreatywne, Komunikacja.

Filip ma 25 lat, mieszka sam w mieście, reszta rodziny mieszka w innym rejonie kraju. Bardzo chciałby pracować, ale nikt z rodziny nie chciał go wspierać w poszukiwaniu pracy, a wręcz przeciwnie, jego ojciec I brat konsekwentnie go zniechęcają do podjęcia pracy. Rodzina wywiera na niego presję I używa argumentu, że jeśli zacznie pracować to straci przyznaną mu rentę i inne zasiłki.

Co więcej, członkowie rodziny powiedzieli Filipowi, że powinien być zadowolony z tego co ma. Pomimo stanowiska rodziny i braku wsparcia, Filip ciągle myśli o znalezieniu pracy i powrocie do szkoły aby uzupełnić wykształcenie. U Filipa rozpoznano schizofrenię paranoidalną, co uniemożliwiło mu kontynuowanie pracy.

Zdaje sobie sprawę, z faktu, że choruje na schizofrenię, ale nie jest przekonany czy przepisane lekarstwa są pomocne i skuteczne. Filip zwykle przestrzega zaleceń lekarza psychiatry, ale w pewnym okresie po prostu przestał przyjmować lekarstwa, co w rezultacie zakończyło się pobytem w szpitalu. Zmaga się z problemami w kontaktach międzyludzkich, zaburzonych relacjach z bliskimi, i radzeniem sobie w większości sytuacji z życia codziennego, jest wyobcowany, wycofany, nie jest w stanie pokonywać drobnych zadań czy poleceń, brak mu zaufania do ludzi i instytucji.

Filip zakończył naukę na poziomie 2 ERK, ponieważ z powodu choroby był przez 2 lata na zwolnieniu lekarskim. Filip posiada prawo jazdy, ale nie czuje się komfortowo za kierownicą. Za dużo bodźców jak dla niego i nie nadąża za zmieniającymi się warunkami drogowymi, które wymagają ciągłej koncentracji. Filip jest przyjacielski, aczkolwiek ostrożny, i ma ponad przeciętną inteligencję, chociaż on twierdzi, że „ wolny, głupi i ma problemy z uczeniem się”. Wynika to z tego, że tak mówił o nim ojciec odkąd pamięta. Jest przystojnym, wysokim mężczyzną, w dobrej kondycji fizycznej. Lubi grać w piłkę I tenis, ale jak w większości przypadków w jego życiu, bardzo łatwo się zniechęca i zaniecha wszelkiej aktywności, jeśli czuje że jest w czymś gorszy od innych graczy na boisku. Filip wyznaje zasadę: wszystko albo nic, co w rzeczywistości oznacza, całkowite wycofanie lub zaniechanie działań. Ponadto Filip na problemy z bardzo niską samooceną i brakiem pewności siebie. Jest osobą nadwrażliwą na krytykę i uważa, że większość ludzi postrzega go jako kogoś gorszego, głupiego i chorego psychicznie. Filip ma pewne doświadczenie zawodowe, pracował w kilku miejscach na umowę na czas określony, ale od ostatniego ataku choroby w trakcie pracy w restauracji około rok temu nie pracuje. Nadal ma problemy z pamięcią I prześladuje go myśl, że gdy wróci do pracy, choroba znowu zaatakuje.

Po pierwszym spotkaniu, ustalamy plan działania, który ma pomóc nam znaleźć najlepszy sposób powrotu Filipa do pracy. Spotkania początkowo odbywają się 2-3 razy w tygodniu. Pierwszym problemem, z którym Filip chce się uporać to nauczyć się jak radzić sobie z objawami związanymi z chorobą takimi jak: uczucie podenerwowania w wielu sytuacjach z życia codziennego, brak zaufania I napady depresji. Kolejnym celem jest rozszerzenie sieci wsparcia społecznego I kręgu znajomych.

Pracowałem z Filipem nad radzeniem sobie z emocjami, gdy jest zdenerwowany lub gdy ktoś powie mu coś niemiłego lub zniechęcającego. Sporządziliśmy razem listę potencjalnych stanowisk pracy, którymi Filip był zainteresowany ( chciałby pracować w klubie fitness lub restauracji typu fast-food). Filip zrobił listę działań i zachowań w przypadku zdenerwowania, wyjaśniłem mu również, że pomogę mu stosować się do

55

wyznaczonych zachowań gdy będzie czuł się podenerwowany i zaniepokojony w trakcie procesu poszukiwania pracy lub w samej pracy. Filip nadal jest pełen obaw I nie czuje się pewnie jeśli chodzi o pracę, dlatego zdecydowaliśmy się odwiedzić kilka potencjalnych miejsc pracy I pozwolić Filipowi przyjrzeć się jak wygląda I na czym polega dana praca. Opracowaliśmy i stosowaliśmy specjalny scenariusz postępowania w trakcie rozmowy o pracę lub składania dokumentów aplikacyjnych. Filip zgodził się na jedną aplikację w tygodniu.

Po pierwszych trzech spotkaniach w sprawie pracy, Filip był rozczarowany I zdenerwowany ponieważ zadzwonił do niego brat I przypomniał mu co się stało w ostatnim miejscu pracy, gdzie doszło do załamania nerwowego I straszył go, że tym razem będzie tak samo. Aby zaradzić tej sytuacji, przypomniałem mu jego plan radzenia sobie z emocjami. Miałem kopię tego planu i razem przeszliśmy przez wszystkie jego etapy, co spowodowało obniżenie poziomu frustracji i zdenerwowania. Filip był w stanie skoncentrować się i zrelaksować. W rezultacie w następnym tygodniu poszedł na spotkanie w sprawie pracy w sklepie.

Towarzyszyłem mu w przygotowaniach do rozmowy kwalifikacyjnej poprzez odegranie roli pracodawcy, zadawanie pytań I udzielanie odpowiedzi, zanim poszedł na prawdziwą rozmowę o pracę.

Rozmowa przebiegła pomyślnie I Filip otrzymał propozycję pracy. Wkrótce potem zaczął powątpiewać w swoje możliwości poradzenia sobie w nowej pracy. Stał się nerwowy i nie wierzy, że uda mu się utrzymać zatrudnienie, mimo tego, że pracodawca odniósł pozytywne wrażenie i jest chętny zatrudnić go na okres próbny.

Zadanie: Co twoim zdaniem ma kluczowe znaczenie w ustalaniu kolejnych etapów procesu wsparcia Filipa w poszukiwaniu pracy?

56

PYTANIA

I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/

Jak oceniasz szansę Filipa na utrzymanie zatrudnienia w nowym miejscu pracy?

2/

W jaki sposób zaangażować rodzinę Filipa w jego plan radzenia sobie ze stresem?

3/

Jakiego rodzaju wsparcie jest potrzebne aby Filip znalazł zatrudnienie i kto mógłby mu w tym pomóc?

II – Pytania odnośnie doradztwa

1/

Zatrudnienie wspomagane jako szansa na znalezienie pracy przez osoby niepełnosprawne?

2/ Czy w pracy doradcy zawodowego rodzina i znajomi są wsparciem czy barierą utrudniającą jego działania?

3/ Co można zrobić w przypadku gdy klient ciągle mówi o swoich problemach, ograniczeniach i trudnościach ograniczających jego możliwości zatrudnienia?

57

Fryderyk Tematy: Zarządzanie Informacjami, Myślenie Analityczne I Krytyczne, Myślenie Kreatywne, Praca zespołowa, Podejmowanie Decyzji, Komunikacja

Fryderyk ma 40 lat. W wieku 12 lat zachorował na serce I przeszedł poważną operację. Po długim leczeniu wrócił do zdrowia i mógł kontynuować naukę na kierunku elektronika. Nie udało mu się zdać egzaminu zawodowego ( ERK poziom 3), ale bardzo chciał znaleźć pracę więc zdecydował, że rozpocznie swoją karierę bez świadectwa ukończenia szkoły.

Mieszkał na wsi i tam w wieku 19 lat znalazł swoją pierwszą pracę jako osoba przyjmująca zamówienia w centrum rolniczym. Przepracował w ten sposób jeden rok, ponieważ nadarzyła się okazja pracy w branży elektronicznej. Został zatrudniony w firmie sprzedającej i instalującej systemy alarmowe w przedsiębiorstwach czy też domach prywatnych.

Rok później opuścił wieś I przeniósł się do stolicy gdzie znalazł nowego pracodawcę. Ukończył szkolenie z zakresu projektowania gier video(programowanie, instalowanie, usuwanie błędów z specjalnego oprogramowania). Fryderyk twierdzi, że tak praca sprawiała mu ogromną satysfakcję i wiele się w niej nauczył.

Po czterech latach został przeniesiony do innej spółki z tej samej branży gdzie przepracował kolejne trzy lata. Po tym czasie, zakres działalności zmniejszał się stopniowo i zajęcie stało się mało dochodowe i mniej interesujące. Fryderyk stwierdził, że czas na zmiany i odszedł z firmy.

Następna praca polegała na instalowaniu linii telefonicznych I przyłączy ADSL. Na początku był bardzo zadowolony i podekscytowany pracą, ale szybko zorientował się, że to nudne zajęcie wymagające powtarzania tych samych czynności. Zaczął się rozglądać za inną pracą i po pewnym czasie znowu zmienił pracę. Zatrudnił się jako technik konserwator urządzeń elektroniczno- informatycznych. Oprócz prac zawiązanych z konserwacją i serwisem zajmował się też recyklingiem materiałów i aktualizacją oprogramowania. Ponadto był wzywany do napraw sieci telekomunikacyjnych. Ta dziedzina bardzo odpowiadała Fryderykowi i dlatego podjął decyzję o rozpoczęciu szkolenia z tego zakresu.

Dotychczas był on samoukiem, ale teraz pomyślał, że już najwyższy czas wrócić do szkoły I uzyskać dyplom.

Tak więc w wieku 31 lat zapisał się do szkoły przygotowującej do uzyskania tytułu „ Technik komputerowy sieci telekomunikacyjnych”. Nauka trwała dwa lata i obejmowała też praktyki zawodowe w różnych firmach.

Fryderyk był bardzo zadowolony z kursu i zdał egzaminy końcowe z wynikiem celującym (ERK poziom 5).

Zaraz po otrzymaniu dyplomu został zatrudniony jako “starszy technik” z zakresu swoich nowych kompetencji (sieci telekomunikacyjne). Był bardzo zadowolony z pierwszej pracy po ukończonym szkoleniu jako że mógł wykorzystać i zastosować w praktyce zdobytą wiedzę i umiejętności. W trakcie pracy zaprzyjaźnił się z jednym z współpracowników i postanowili razem otworzyć własny biznes. Jak pomyśleli tak też zrobili. Po roku wspólna firma zaczęła prosperować i działać.

58

Na początku byli przerażeni perspektywą bycia “ na swoim”, ale po kilku miesiącach ich pomysł zaczął się krystalizować I tak powstała własna firma oferująca usługi dla prywatnych przedsiębiorstw i szpitali z zakresu instalacji serwerów i pokrewnych aplikacji oraz zdalny monitoring.

Faza rozruchu przeszła bez większych problemów I przez kolejne dwa lata firma stopniowo się rozwijała.

Niestety z powodu nawrotu choroby I problemów zdrowotnych rozwój firmy został spowolniony.

Nieoczekiwane przeszkody odsunęły go od pracy co z kolei miało negatywny wpływ na funkcjonowanie biznesu. Ponadto z powodu choroby pojawiły się też problem w relacjach ze wspólnikiem co jeszcze bardziej pogorszyło już złą sytuację. Kolejnym ciosem okazała się wiadomość, że Fryderyk musi się poddać operacji na otwartym sercu.

Zmuszony do przewartościowania swoich priorytetów powierzył swoje udziały w firmie innej osobie a sam skoncentrował się na zdrowiu. Przez dwa kolejne lata zmagał się z różnymi problemami, przeszedł dwie operacje serca, następnie leczenie i rehabilitacja pozwoliły mu odzyskać siły i zdrowie.

W trakcie rekonwalescencji usłyszał o zawodzie analityka finansowego. Poszukał dodatkowych informacji, zgłębił temat I doszedł do wniosku, że to była by dobra praca dla niego po chorobie. Mógłby pracować w domu i zarabiać całkiem spore pieniądze. Przeanalizował specjalistyczne strony internetowe I literaturę fachową I dokształcał się na własną rękę. Stopniowo nabrał przekonania, że tak praca odpowiada całkowicie jego zainteresowaniom i potrzebom. Przestudiował różne warunki I wymogi tej pracy I doszedł do wniosku, że byłby całkowicie niezależny gdyby udało mu się opracować prywatną bazę danych. Po oszacowaniu swoich słabych i mocnych stron stwierdził, że może mu się udać.

Kontynuował naukę, zgłębiał tajniki wiedzy I nabrał przekonania do tego projektu.

Samodzielnie nauczył się dokonywać analiz, poznał wiele technik finansowych jednak po pewnym czasie uświadomił sobie, że będzie mu potrzebne specjalistyczne dodatkowe szkolenie. Znalazł odpowiednią szkołę oferującą takie szkolenia.

Bazując na dotychczasowych doświadczeniach Fryderyk umówił się na spotkanie ze swoim doradcą zawodowym I poprosił o dofinansowania wspomnianego szkolenia. Doradca, biorąc pod uwagę jego przeciwskazania i kondycję zdrowia był raczej sceptycznie nastawiony do tego projektu. Fryderyk musi unikać wysiłku fizycznego, stresu i wziąć pod uwagę skłonność do szybkiego męczenia się. A czy jest inna bardziej stresująca praca niż praca analityka finansowego. Doradca zapisał go na szkolenie zawodowe w celu zrewidowania swoich planów odnośnie kariery zawodowej.

W trakcie pierwszego spotkania grupowego w naszym centrum doradztwa zawodowego, Fryderyk podkreślał jego kondycję zdrowotną i pomysł na swój nowy projekt. Wszyscy w grupie zareagowali w podobny sposób: wyśmiali go i stwierdzili, że to chyba jakiś żart. Ale to nie był żart, cierpliwie wyjaśnił wszystkim, że każda praca jest stresująca. Dużo zależy od tego w jakich warunkach jest wykonywana: Stwierdził co następuje: 1/

Znalazł firmę gdzie mógłby odbyć staż jako analityk

2/ Zebrał I przedstawił dowody na to że jest możliwe wykonywanie takiego zajęcia w spokojnych warunkach.

59

Ostatecznie zdecydował się podjąć wyzwanie w trakcie trwania wsparcia I szkolenia.

ZADANIE: Ustal myśl przewodnią w karierze Fryderyka.

60

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przypadku 1/

jak można sprawdzić czy projekt zawodowy jest kompatybilny ze stanem zdrowia Fryderyka?

2/

Po przeczytaniu tego przykładu, jakie widzisz możliwe opcje?

3/ Fryderyk jest osobą bardzo aktywną. Pracował bez wytchnienia, aż został zmuszony poddać się zabiegowi. Czy możliwe jest wyciągnięcie właściwych wniosków z tej obserwacji?

I I – Pytania odnośnie doradztwa 1/

Jak uniknąć I nie wpaść w pułapkę uprzedzeń?

W tym przypadku mieliśmy do czynienia z uprzedzeniami odnośnie pracy, ale istnieje wiele innych, czy mógłbyś podać przykłady, z którymi często masz do czynienia?

2/

Jak upewnić się, że wziąłeś pod uwagę wszystkie aspekty sprawy?

3/ Jak zinterpretujesz jednomyślną odpowiedź wszystkich uczestników sesji grupowej wobec jednego z uczestników?

61

Giada Tematy: Zarządzanie informacjami, Praca zespołowa, Komunikacja Giada to 28 letnia dziewczyna z lekkim upośledzeniem funkcji poznawczych, problemami z uczeniem się i zaburzeniami zachowania. Mieszka razem z rodzicami i młodszą siostrą. Od 9 lat pracuje w firmie sprzątającej.

Giada nie ma większych problemów w wykonywaniu swoich obowiązków w pracy, którą obecnie wykonuje.

Jeśli już ma jakieś problemy to wynikają one z niestabilnej sytuacji rodzinnej. Po szkole średniej Giada chodziła na kurs krawiecki. Uczestnictwo w zajęciach, chodzenie do szkoły, kontakt z rówieśnikami i nauczycielami sprawiał jej przyjemność i był bardzo stymulujący, pomijając fakt, że wcale nie chciała zostać krawcową.

Po ukończeniu kursu, znalazła pracę w firmie sprzątającej gdzie nadal pracuje. Teraz jednak podjęła decyzję, że chciałaby zmienić pracę i robić coś nowego.

W trakcie spotkania z doradcą zawodowym, powiedziała, że chciała by pisać, pomimo tego, że uważa że nie jest w stanie tego robić.

Wyznała też doradcy, że nie było jej łatwo nauczyć się obowiązków na nowym stanowisku, na początku była bardzo powolna, pracowała sama bo nie była w stanie dotrzymać tempa innym kolegom. Jej relacje z innymi pracownikami też nie są zbyt dobre, jedynie z dwojgiem kolegów nawiązała pozytywne relacje w pracy.

Giada jest bardzo dobrym pracownikiem i sumiennie wykonuje swoje obowiązki i zadania w pracy.

Problemem jest natomiast czas potrzebny na wykonanie zleconych zadań, bo Giada jest perfekcjonistką i uważa, że wszystko musi być zrobione idealnie, z tego też powodu, potrzebuje znacznie więcej czasu na zakończenie zadania. Na początku pracy w firmie podejmowała próby przezwyciężenia tego problemu z pomocą instruktora, który pomagał jej zaaklimatyzować się na nowym stanowisku. Nie na wiele się to zdało.

Gilda doskonale zdaje sobie sprawę, że nikt nie będzie jej płacił za nadgodziny bo pracuje zbyt wolno.

Kolejna problemowa kwestia to jej relacje z pozostałymi kolegami z pracy. Gdy musi pracować z kimś z zespołu, czuje się zestresowana i to również wpływa negatywnie na jej pracę. Twierdzi, że koledzy nie rozumieją jej problemów i powodów do zdenerwowania.

Od momentu podjęcia zatrudnienia, Giada stała się bardziej niezależna i samodzielna, zmieniło się też jej zachowanie. Potrafi zająć się sama sobą, choć czasami nadal zdarza się jej ubrać odpowiednio do pogody.

Miewa też zmiany nastroju i często się irytuje. Z tego powodu należy zwiększyć wsparcie dla Giady w miejscu pracy.

Jej rodzina zauważyła zmiany w jej zachowaniu, ale nie chcą się z nimi pogodzić, ich zdaniem córka nie jest w stanie zrobić nic pożytecznego jedynie problem.

Rodzice nie godzą się na jej pracę, uważają, że jest ona za ciężka fizycznie, ponadto bardzo się o nią obawiają bo aby dojechać do pracy wstaje o 5 rano i dojeżdża sama rowerem.

Po pierwszym spotkaniu doradczy z Giadą, doszło do spotkania z jej rodzicami. Nie było to łatwe spotkanie, zwłaszcza z jej mamą, która w trakcie spotkania nie dopuściła nikogo do głosu, mówiła o wszystkim i o

62

niczym przez 30 minut. Doradca nie był w stanie poprowadzić spotkania i nie zdobył żadnych nowych informacji.

Według jej ojca, wszystkie problemy z jakimi boryka się jego rodzina są w dużym stopniu spowodowane przez Giadę.

Jej opiekun i instruktor z pracy również potwierdził doradcy zawodowemu, że jest ona w taki właśnie sposób postrzegana przez wszystkich członków rodziny, jako ta zła i problemowa.

Wszystkie problemy wynikają z niepełnosprawności ich córki. Rodzina nigdy nie wierzyła w jej możliwości i zdolności i nie wspierała jej w żadnych podejmowanych działaniach , nawet gdy zaczęła kurs krawiecki.

Zadanie: W jaki sposób pracować z klientem nad jego emocjami I obniżeniem jego poziomu stresu?

63

PYTANIA

I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/ Giada spotyka się z doradcą ponieważ chce zmienić pracę, czy twoim zdaniem jest to główny powód? Uzasadnij swoją odpowiedź.

2/ W jaki sposób doradca powinien współpracować z rodziną Giady, aby zmienili swoją postawę i uwierzyli w możliwości swojej córki?

3/ W jaki sposób doradca powinien wspierać Giadę aby poprawiła i nawiązała dobre relacje w pracy z innymi kolegami? Podaj praktyczne przykłady.

II – Pytania odnośnie doradztwa

1/ Czy według ciebie współpraca doradcy z rodziną osoby niepełnosprawnej ma znaczenie w całym procesie wsparcia? Uzasadnij swoją odpowiedź.

2/ Oprócz sprawnego wykonywania obowiązków w pracy, ważne jest też nawiązanie pozytywnych relacji z innymi współpracownikami . Jaka jest rola doradcy w tym przypadku?

3/ Czy twoim zdaniem, zorganizowanie spotkania rodziców młodej osoby niepełnosprawnej z innymi rodzicami, których dzieci mają podobne problem może mieć pozytywny wpływ na rozwiązanie problemów w rodzinie ?

64

Helena Tematy: Przepisy ds. Niepełnosprawności, Myślenie krytyczne i analityczne, Praca zespołowa, Podejmowanie decyzji, Komunikacja, Wsparcie w pracy i poza pracą.

Helena ma 55 lat. Zakończyła naukę w szkole w wieku 15 lat otrzymując świadectwo ukończenia szkoły gimnazjalnej (ERK poziom 3).

Nie licząc kilku dorywczych prac czy okazjonalnych zajęć, Helena w swojej karierze zawodowej posiada doświadczenie na dwóch stanowiskach: 1/ Przez 16 lat pracowała jako kasjer- sprzedawca w supermarkecie. W ciągu tych lat zakres jej obowiązków był sukcesywnie zwiększany, ale jej to odpowiadało i świetnie sobie z tym radziła. Niestety po restrukturyzacji sklepu została zwolniona.

2/ Zaraz po utracie pracy w supermarkecie została zatrudniona jako pracownik stołówki szkolnej, gdzie odbyła szkolenie w miejscu pracy. Bardzo szybko przyuczyła się do swoich nowych obowiązków I świetnie sobie radziła, była też doceniana przez pozostałych pracowników. Pracowała na tym stanowisku 18 lat, ale ze powodu złego stanu zdrowia nie mogła dalej tam pracować.

Gdy Helena została bez pracy, była w całkowitej rozterce, osoba aktywna zawodowo, która całe życie przepracowała teraz nie wiedziała co robić dalej I gdzie szukać pomocy. Ponadto szukając nowej pracy musiała wziąć pod uwagę jej obecny stan zdrowia i liczne przeciwwskazania czyli unikać ciężkiego wysiłku fizycznego, przenoszenia ciężarów, pracy na stojąco w wymuszonej pozycji, pracy w stresujących warunkach, pracy w gorącym/zimnym/ hałaśliwym środowisku, pracy na wysokości.

Pracując całe życie jako pracownik fizyczny, Helena zastanawiała się jak od teraz będzie zarabiać na życie.

Jedyną opcją zatrudnienia, którą mogła brać pod uwagę, to zostać pracownikiem biurowym, ale nie znała się na obsłudze komputera, co na tym stanowisku było wymagane. Czy można nauczyć się korzystania i pracy z komputerem w wieku 55 lat, co więcej, czy to realne i wykonalne przekwalifikowanie zawodowe w zupełnie nowej dziedzinie.

Na spotkaniu z doradcą zawodowym w oddziale pomocy osobom niepełnosprawnym, Helena wyraziła swoje obawy I wątpliwości dlatego zaproponowano jej czas do zastanowienia odnośnie jej nowego projektu zawodowego. Zgodziła się na takie rozwiązanie I po pewnym czasie wróciła do naszego centrum doradztwa zawodowego plena entuzjazmu I obaw.

W trakcie pierwszego spotkania grupowego, przedstawiła się innym i wywarła bardzo pozytywne wrażenie na pozostałych uczestnikach sesji jako osoba bardzo aktywna I energiczna, zwłaszcza na innych starszych uczestnikach, którzy w porównaniu z nią wydawali się nieśmiali I niepewni. Helena nie do końca sama wiedziała co zrobi, ale była zdeterminowana i nastawiona na sukces.

W trakcie dalszego wsparcia, Helena była coraz bardziej zainteresowana pracą jako pracownik administracyjny i chciała by odbyć staż czy praktykę zawodową w tej dziedzinie. Zaproponowałem jej staż w prywatnej klinice jako pomoc sekretarki pracującej w recepcji. Zgodziła się z tą propozycją i spędziła trzy tygodnie na praktyce ucząc się zawodu w nowej dziedzinie.

65

Kilka razy dzwoniłem do jej opiekuna stażu aby dowiedzieć się o postępach I za każdym razem otrzymywałem bardzo pozytywne opinie odnośnie Heleny: “dobrze sobie radzi, wszystko rozumie I szybko się uczy, jest bardzo uprzejma dla pacjentów I ich rodzin”. Prawdę mówiąc, od początku wierzyłem w to, że Helena sobie poradzi, ale chciałem mieć pewność, że czuje się swobodnie na nowym stanowisku i że jest doceniana przez pozostałych pracowników.

Gdy przyszła do naszego centrum pod koniec stażu, mogła się pochwalić doskonałą opinią I referencjami od menadżera kliniki. Był to czynnik decydujący, który utwierdził ją w wyborze ścieżki zawodowej i przekwalifikowaniu. Doprawdy nie było to łatwe otrzymać dofinansowanie na szkolenie dla osoby 55 letniej niezależnie czy jest ona zdrowa czy niepełnosprawna.

Na kolejnym spotkaniu Helena ogłosiła, że dostała propozycję pracy w recepcji kliniki na jeden miesiąc zastępstwa na czas urlopu pracownika. Zamierzała pracować na pół etatu, ale w tej sytuacji zgodziła się na pełny etat bo wierzyła że podoła obowiązkom przez miesiąc.

Była z tego faktu bardzo szczęśliwa I dumna, nie mogła uwierzyć że się jej udało!

Jej przyszłość nabierała realnych kształtów: miesięczna umowa o pracę, następnie wakacje z rodziną a jesienią szkolenie.

Helena zaczęła pracę w następny poniedziałek I wieczorem zadzwoniła do mnie mówiąc, że jest bardzo zmęczona, bardziej niż w trakcie stażu. Gdy zapytałem o szczegóły kontraktu, wyznała że ma w umowie zaznaczone 33 godziny na tydzień I te godziny musi wypracować w ciągu trzech dni, co daje w sumie trzy dni pracy po 11 godzin dziennie. Byłem zaskoczony tą sytuacją, ale Helena wyjaśniła mi, że sekretarki medyczne pracują według takiego schematu. Jest to powszechna praktyka w szpitalach że praca odbywa się w systemie zmianowym czyli 3 pełne dni pracy I 4 dni wolne w tygodniu.

Helena pracowała na pełny etat przez trzy tygodnie, ale według innego schematu czyli 7 godzin dziennie przez 5 dni w tygodniu.

W trakcie stażu zgodziła się na taki układ, ale była lekko zdziwiona że dyrektor poprosił ją o taki system pracy w trakcie zastępstwa, wiedząc że jest osobą niepełnosprawną.

Nie miała odwagi negocjować warunki pracy i odmówić zaproponowany system, ale po pierwszym tygodniu pracy, nie jest pewna czy podoła obowiązkom w pracy przez kolejne dni.

Helena jasno zaznaczyła, że nie chce abym interweniował w tej sprawie u menadżera. Czuła potrzebę rozmowy na temat jej pracy I trudności jakie jej sprawia praca w systemie 7 godzin przez 5 dni, ale stwierdziła, że sama chce rozwiązać ten problem.

Uszanowałem jej życzenie I pozostałem jedynie biernym słuchaczem zwierzeń Heleny w tej kwestii W końcu udało się jej podołać z takim rytmem pracy przez cały pozostały czas umowy, ale były to naprawdę ciężkie dni, nawet biorąc pod uwagę że ze względu na jej niepełnosprawność miała skrócony czas pracy z 35 do 33 godzin tygodniowo.

Dwie sprawy wzbudziły poważne wątpliwości u Heleny w jej pierwszym “ prawdziwym” doświadczeniu zawodowym w nowej dziedzinie.:

66

1/ Doszła do przekonania, że jej statut osoby niepełnosprawnej I stan zdrowia nie był respektowany I nie miał wpływu na rodzaj umowy o pracę.

2/ Była naprawdę zaskoczona faktem, że kierownik kliniki (jak by nie było placówki służby zdrowia) nie respektował kwestii zdrowotnych swojego personelu.

Ostatecznie, Helena wytrwała do końca umowy wyczerpana fizycznie, ale szczęśliwa że podołała temu wyzwaniu. Na przyszłość wyciągnęła następujące wnioski” przy kolejnej umowie będzie bardziej zwracać uwagę na warunki określone w umowie o pracę i w razie potrzeby będzie je negocjować do własnych potrzeb i możliwości.

ZADANIE: Helena podołała wyzwaniu w osiągnięciu sukcesu w jej przekwalifikowaniu i nowym projekcie zawodowym. Określ niezbędne aspekty, na które należy zwrócić uwagę aby osiągnąć sukces w trakcie rehabilitacji zawodowej.

67

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przypadku 1/ Helena wykazała się dużą determinacją I zapałem od samego początku wsparcia. Jak można wykorzystać I zastosować takie podejście u pozostałych uczestników sesji grupowych?

2/ W jaki sposób uwrażliwić Helenę na kwestie zdrowotne przy podejmowaniu decyzji zawodowych w przyszłości?

3/ Jak oceniasz możliwości I niezbędne cechy u Heleny do negocjowania konkretnych warunków w umowie o pracę?

I I – Pytania odnośnie doradztwa 1/ Jakie według ciebie są główne trudności w przekwalifikowaniu pracownika fizycznego w urzędnika administracyjnego?

2/ Jak można przygotować osobę niepełnosprawną do podejmowania negocjacji odnośnie warunków I umowy o pracę w trakcie sesji grupowej?

3/ Twoim zdaniem, w jakich okolicznościach, doradca powinien interweniować w sprawie swojego podopiecznego u pracodawcy, niezależnie czy on tego chce czy nie?

68

Jerzy Tematy: Informacje ogólne na tematy prawne, Zarządzanie informacjami, Praca zespołowa

Jerzy ma 37 lat, jest szczupłym, wysokim mężczyzną. Skończył specjalną szkołę zawodową (poziom 3 w ERK) z uwagi na upośledzenie i grupę inwalidzką (epilepsja). Na pierwszym spotkaniu z trenerem nie było po nim widać, że ma jakieś dolegliwości. Sprawny, wygadany, trochę stremowany rozmową. Chciał z jak najlepszej strony pokazać się trenerowi. To dobrze wróżyło na przyszłość.

Jerzy jest uczestnikiem stowarzyszenia prowadzącego warsztaty terapii zajęciowej, prowadzi tam gazetkę.

Jego zamiłowanie to dziennikarstwo.

Wyróżnia się intelektualnie spośród wszystkich uczestników WTZ i uczestników stowarzyszenia. Trener w związku z jego zainteresowaniami zaproponował jakąś praktykę w redakcji jednej z lokalnych gazet. Jerzy bardzo tym pomysłem był zainteresowany. Podczas rozmowy trenera z szefem redakcji zrodził się pomysł ewentualnego stażu. Postawiono jeden warunek, Jerzy musi coś napisać, aby sprawdzić jego faktyczne umiejętności. Tak się też stało. Początkujący dziennikarz otrzymał zlecenie opracowania dwóch materiałów prasowych, z czego jeden miał być wykreowany przez niego samego. Wyznaczono datę dostarczenia materiałów do redakcji. Z tygodniowym opóźnieniem teksty dotarły do redakcji, a jeden z nich został opublikowany. W związku z omawianym stażem w redakcji przymierzano się do stworzenia specjalnego stanowiska osoby zajmującej się przepisywaniem tekstów (napisanych ręcznie) nadesłanych przez czytelników, pisaniem o problemach osób niepełnosprawnych oraz aktualizowaniem strony internetowej.

Pojawił się jednak problem, ponieważ Jerzy nie był zarejestrowany w urzędzie pracy. W związku z tym trener zaproponował, aby się zarejestrował i wytłumaczył mu, na czym polegałoby jego zajęcie w redakcji gazety. Jerzy zarejestrował się w urzędzie pracy. Wszystko było na dobrej drodze do tego, aby aktywizacja zakończyła się w pełni sukcesem. Jednak pojawił się kolejny, poważniejszy problem. Trener dowiedział się, że jego podopieczny jest ubezwłasnowolniony, a jego kuratorem jest matka, która nie wyraża zgody na pracę syna. Powód prozaiczny: wynagrodzenie za staż mogłoby spowodować wstrzymanie renty socjalnej, jaką Jerzy pobierał. Trener sprawdził, jakie są przepisy i po zapoznaniu się z nimi przedstawił podopiecznemu sytuację prawną. Oczywiście decyzję pozostawiając jemu i jego kuratorowi. Nie namawiał i nie zachęcał, aby klient podjął staż.

W międzyczasie Jerzy przygotował jeden tekst do gazety, który nie został opublikowany. Szef redakcji podkreślił w rozmowie z Jerzym, że nie daje gwarancji, że wszystkie jego teksty będą publikowane Wyjaśnił, że są to normalne zasady współpracy dziennikarskiej, o tym, czy dany tekst „pójdzie”, czy też nie, decyduje redaktor naczelny lub redaktor prowadzący. Jerzy otrzymał obietnicę, że jeżeli jego tekst wpasuje się w przyszłości w jakąś tematykę to będzie wykorzystany, nie wskazano jednak konkretnej daty.

Jakiś czas po tym zdarzeniu trener i szef redakcji otrzymali e-maile z pogróżkami. Mowa w nich była o tym, że artykuły autorstwa Jerzego nie są publikowane w gazecie, trener „ściemnia itp.” Autor tych e-maili nie podpisał się z imienia i nazwiska, ale pseudonimem, i pisał jako przyjaciółka Jerzego.

Innym razem podpisała się grupa „przyjaciół na zawsze”. Treść tych listów dotyczyła

69

obrony dobrego imienia Jerzego, jego dobrych cech charakteru oraz złych jego trenera i osób pracujących w gazecie, które z kolei były wyzywane i napiętnowani za „niewłaściwe postępowanie”. Po tych e-mailach trener przeprowadził rozmowę z klientem, opisując to zdarzenie i wskazując, że głównym podejrzanym jest właśnie on. Ten temat omówiono również z terapeutą Jerzego. W tym miejscu trzeba zaznaczyć, że terapeuta wcześniej wspominał o tego typu „zachowaniach” Jerzego wobec innych osób.

To zdarzenie i te e-maile pozwoliły dużo zrozumieć trenerowi. Jerzy nie był przygotowany do pracy i jego pozorna normalność okazała się fikcją. Jednak nie zakończono z nim współpracy. Jerzy poprosił o drugą szansę. Dostał ją. Jednak cały czas był problem polegający na tym, że Jerzy nie mógł sam w pełni decydować o sobie. W związku z tym trener poprosił o kontakt z matką Jerzego. Któregoś dnia o godzinie 21 z minutami zadzwonił Jerzy z prośbą o przeprowadzenie rozmowy z jego mamą. Było to zaskoczenie dla trenera, ale większym było to, że jego mama nie przedstawiła się po prostu, że jest mamą. Powiedziała obojętnym tonem; „dzień dobry, jestem kuratorem Jerzego”. Trener dopytał, czy jest też jego matką, potwierdziła. Po krótkiej rozmowie kobieta stwierdziła, że nie ma czasu na spotkanie, bo jest zajęta osobistymi sprawami, zaproponowała, że zadzwoni później. Nie odezwała się. Potencjalny pracodawca nabrał też wątpliwości, co do ewentualnej współpracy, obawiając się konfliktów Jerzego z pracownikami gazety.

Upośledzenie Jerzego, ubezwłasnowolnienie i stan psychiczny utrudniło jego zatrudnienie. Jerzy wymaga stałego nadzoru psychologa, terapeuty. Wszystkie działania zmierzające w kierunku zorganizowania pracy ograniczone są dodatkowo tym, że o losie Jerzego może zdecydować jego kurator, czyli matka. Ona z kolei nie wyrażała zgody ani na staż syna, ani na dalszą współpracę z trenerem.

Zadanie: Obawa utraty świadczeń socjalnych/ zasiłków czynnikiem hamującym i demotywującym podejmowanie zatrudnienia przez osoby niepełnosprawne. Jak wygląda sytuacja w twoim kraju odnośnie legislacji przyznawania renty zdrowotnej.

70

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1. Opieka kuratora/ opiekuna prawnego osób ubezwłasnowolnionych – zakres jego obowiązków i praw. Jak postępować w przypadku nadużyć kuratora względem osoby zależnej?

2. Czy Jerzy w przyszłości ma realne szanse na podjęcie i utrzymanie zatrudnienia na otwartym rynku pracy?

3. Podaj motywy postępowania matki( kuratora) Jerzego odnośnie jego zatrudnienia w redakcji, podjęcia stażu czy współpracy z doradcą zawodowym?

I I – Pytania ogólne odnośnie Doradztwa

1. Czy twoim zdaniem doradca wyczerpał wszystkie możliwe sposoby aby umożliwić Jerzemu podjęcie zatrudnienia czy stażu zawodowego?

2. Jak można usprawnić i uskutecznić współpracę pomiędzy doradcą, terapeutą a kuratorem osoby niepełnosprawnej. Podaj przykład takiej współpracy z twojego doświadczenia zawodowego?

3. Analiza potrzeb szkoleniowych- metody oceny stosowane przez doradców w twoim kraju?

71

Jolanta Tematy: Zarządzanie czasem, Praca zespołowa, Komunikacja, Wsparcie w przedsiębiorstwie.

Jolantę poznałam na warsztatach terapii zajęciowej, których była uczestniczką. Podczas wstępnej rozmowy okazało się, że wszystkie decyzje dotyczące jej życia podejmowane są przez mamę, która jest jej prawnym opiekunem. Mama Joli z zadowoleniem przyjęła wiadomość, że istnieje szansa na zmiany w życiu jej córki, a przede wszystkim na podjęcie przez nią pracy. Bez wahania wyraziła zgodę.

Klientka ma 23 lata. Jest osobą niepełnosprawną intelektualnie. Ma kłopoty z czytaniem, pisaniem i liczeniem. Posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności wydane na stałe. Pochodzi z patologicznej, wielodzietnej rodziny. Warunki mieszkaniowe bardzo trudne. Czasami Jolanta musi sobie radzić sama z prowadzeniem domu i opieką nad młodszym rodzeństwem. Otrzymuje rentę socjalną, ale nigdy nią nie dysponowała. Wszystkimi finansami w domu zajmuje się mama, a renta Pani Joli jest dodatkowym dochodem dla całej rodziny.

Jej edukacja, według informacji uzyskanej od rodzica, zakończyła się na poziomie gimnazjum, (poziom 2 ERK). Jola nie potrafiła odpowiedzieć, jaką szkołę ukończyła, nie posiada żadnego świadectwa. Nie miała doświadczenia zawodowego, nigdy nie pracowała. Uwielbia śpiewać, słuchać muzyki. Jest osobą pogodną, wesołą, lubianą zarówno przez instruktorów, jak i kolegów z warsztatów.

Na pierwszych spotkaniach indywidualnych była onieśmielona, zamknięta i nieufna, widoczne było zdenerwowanie. Nie wykazywała chęci do rozmowy, na pytania odpowiadała półsłówkami. W trakcie kolejnych spotkań stała się spokojna, bardziej otwarta, pewna siebie, odpowiadała na pytania, opowiadała o sobie. Nasze tematy rozmów poszerzały się. Pani Jola dobrze się czuła w grupie znanych sobie osób. Chętnie brała udział we wszystkich prostych zabawach i ćwiczeniach. Gdy nie zawsze do końca rozumiała treść poleceń, prosiła o powtórzenie lub wytłumaczenie. Starała się wykonać je jak najlepiej. Dużo trudności sprawiało jej wypełnianie testów, nie rozumiała znaczenia wielu słów, jak również sensu zadań.

Podczas rozmów dotyczących pracy i wymarzonego zawodu nie potrafiła udzielić konkretnej odpowiedzi, były one bardzo rozbieżne. Raz chciała pracować, innym razem odnosiła się do tego obojętnie, a jeszcze innym razem tłumaczyła, że „nie może, bo ma za dużo obowiązków w domu”. To samo dotyczyło zawodu, chciała być kucharką, kierowcą lub sekretarką. Na warsztatach najchętniej przebywała w pracowni gospodarczej. Jej ulubionym zajęciem było przygotowywanie różnych potraw. Wszystkie zadane prace wykonywała sprawnie, szybko, w miarę dokładnie, ale każda kolejna czynność musiała być podpowiedziana przez instruktora.

Praca z Jolą rozpoczęła się od rozmów indywidualnych, które odbywały się dwa razy w tygodniu, przez okres czterech miesięcy. Ze względu na początkową nieufność klientki, kilka pierwszych spotkań było poświęconych na nawiązanie bliższego kontaktu. Na kolejnych poznałam przebieg dotychczasowego życia, sytuację rodzinną, finansową i mieszkaniową Joli, jej stan zdrowia, cechy charakteru, umiejętności, wykształcenie, stosunek do pracy i marzenia o przyszłości. Na zajęciach grupowych realizowałyśmy tematy związane z komunikacją interpersonalną i poszukiwaniem pracy.

Do mamy Jolanty należało ostatnie słowo dotyczące wszelkich podejmowanych decyzji. Współpraca z nią była dobra, nigdy nie negowała postanowień córki i zgadzała się na wszystkie zaplanowane działania. Jednak

72

mimo tego, że zna swoje dziecko najlepiej, nie potrafiła udzielić żadnych wskazówek, które pomogłyby w pracy nad zmianami w życiu Jolanty. Dlatego został nawiązany kontakt z pracownikiem socjalnym oraz z kierownikiem GOPS. Z przeprowadzonej rozmowy wynikało, że rodzina klientki jest doskonale znana w miejscowym GOPS i regularnie korzysta z pomocy rzeczowej i finansowej.

Początkowo głównym celem naszej wspólnej pracy było uzupełnienie wykształcenia klientki poprzez kursy lub szkolenia. Najbardziej interesował Jolę kierunek gastronomiczny. Rozpoczęłyśmy poszukiwania interesującego ją kursu. Jednak, ze względu na ograniczone finanse klientki, okazało się, że nie jest to wcale takie proste. Kontaktowałyśmy się z PCPR, GOPS, Zakładem Doskonalenia Zawodowego, Centrum Kształcenia Ustawicznego, firmami szkoleniowymi. Bariery były różne – brak wybranego kierunku albo szkolenia odpłatne, duża odległość, kursy organizowane tylko dla własnych klientów itp.

Stwierdziłam, że Jolanta powinna zasięgnąć fachowej porady psychologicznej i doradcy zawodowego. Po odbyciu zajęć psychoedukacyjnych uzyskała opinię, że „posiada umiejętności i predyspozycje do bycia aktywną zawodowo, ale w wąskim zakresie jej własnych możliwości”. Doradca zawodowy uznał, że bardzo dobrym rozwiązaniem dla klientki byłoby podjęcie stażu w wybranym przez nią zawodzie – kucharza.

Zapadła decyzja, że Pani Jola zarejestruje się w PUP jako poszukująca pracy, miało to zwiększyć jej szansę na kurs lub znalezienie zatrudnienia. Ze względu na to, że jest osobą źle czującą się w nowym otoczeniu, w pierwszej kolejności szukałam pracy w znanym jej środowisku. I udało się. Otrzymała staż jako pomocnik kucharza w stowarzyszeniu znajdującym się niedaleko warsztatów. Jej bezpośrednim opiekunem zastała znana jej osoba. Nie była też obca dla pracodawcy. Mogła bez stresu zdobywać umiejętności pracy w kuchni.

We wszystkich formalnościach dotyczących stażu konieczna była pomoc. Wspólnie z Jolą przygotowywałyśmy dokumenty, byłam razem z nią w przychodni medycyny pracy i na badaniach sanitarnoepidemiologicznych.

Monitoring pracy początkowo odbywał się prawie codziennie, później raz w tygodniu. W pracy radziła sobie raczej dobrze, była zawsze obecna, nie spóźniała się, wykonywała wszystkie polecenia, oczywiście pod okiem opiekuna.

Początkowo z pracy była bardzo zadowolona, później jednak zaczęła sygnalizować, że chce wrócić na warsztaty. Jak się okazało, niechęć do pracy była spowodowana tym, że klientka nie otrzymywała wynagrodzenia – zabierała je w całości mama. Dlatego odbyłam rozmowę z jej mamą na ten temat.

Tłumaczenia były takie, że Jola nie potrafi rządzić się pieniędzmi i zaraz je straci. Po długiej rozmowie zapadła decyzja, że na początek będzie otrzymywać małe kwoty, z zaznaczeniem, że są to pieniądze za wykonywaną pracę.

Od momentu podjęcia stażu przez Jolantę w jej życiu nastąpiły widoczne zmiany. Nauczyła się, jak pracować w kuchni, a także punktualności i sumienności. Nadal jednak potrzebuje wsparcia i doradztwa, żeby po zakończeniu stażu dostała umowę o pracę.

73

Zadanie: Sytuacja osób ubezwłasnowolnionych- relacje doradcy z opiekunem/kuratorem sprawującym nadzór nad podopiecznym w podejmowaniu ważnych decyzji.

74

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1. Bariery ograniczające podjęcie zatrudnienie przez Jolantę- jak oceniasz postępowanie i podejście doradcy zawodowego współpracującego z klientką?

2. Czy udzielone wsparcie w ramach monitoringu w miejscu pracy było wystarczające?

3. Jak oceniasz pracę całego zespołu specjalistów oceniających predyspozycje i możliwości Jolanty do podjęcia pracy?

I I – Pytania odnośnie Doradztwa

1. Praca doradcy z osobą ubezwłasnowolnioną- zagadnienia prawne.

2. Renta socjalna jako czynnik demotywujący do podjęcia zatrudnienia.

3. Dostępność do bezpłatnych szkoleń i kursów zawodowych dla osób bezrobotnych, w trudnej sytuacji finansowej lub z dezaktualizowanymi kwalifikacjami zawodowymi.

75

Juan, María i Andrés Tematy: Myślenie kreatywne W Państwowej Szkole Hotelarsko-Gastronomicznej, niektórzy uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną mieli wziąć udział w kursie gotowania, (ERK poziom 3) z wszystkich piętnastu uczniów tylko, Juan, María i Andrés byli jedynymi uczniami z niepełnosprawnością umysłową Wcześniej, Manolo, Szef Kuchni w Szkole hotelarsko-gastronomicznej, prowadził podobny kurs w naszej instytucji dla osób niepełnosprawnych umysłowo. Było to w 1987 roku i był to jednocześnie pierwszy taki kurs gotowania dla osób intelektualnie upośledzonych w całym kraju. W tamtym czasie nie było zbyt wiele materiałów dydaktycznych dlatego Manolo musiał sam opracować program kursu I metodologię zajęć teoretycznych I praktycznych. Samorząd regionalny wsparł tą inicjatywę dotacją na przeprowadzenie kursu pilotażowego. Po kursie Manolo był bardzo usatysfakcjonowany z rezultatów kursu, dlatego postanowił przyznać grant I stypendium dla trzech najlepszych uczniów aby kontynuowali naukę I zajęcia praktyczne w ciągu dwuletniego kursu doskonalącego.

W trakcie pierwszego miesiąca doradca zawodowy pomógł nauczycielowi dostosować metodologię do potrzeb trzech uczniów, pomijając fakt, że mieli oni już pewne podstawy z tego zakresu z poprzedniego kursu. Jednak część teoretyczna była dla nich zbyt skomplikowana a nie chciał on zaburzać rytmu nauki pozostałych uczniów. W rezultacie, zdecydowano, że Manolo udzieli im dodatkowych ponadprogramowych lekcji teoretyczny z najważniejszych zagadnień.

Były też pewne problemy z programem zajęć praktycznych, które wymagały interwencji doradcy. Doradca spotkał się z instruktorem zawodu aby dostosować i ustalić program do potrzeb i możliwości Juana, Marii i Andrésa. Poniżej prezentujemy cztery główne problemy, które pojawiły się w trakcie kursu: 1. Uczniowie mieli problem z ważeniem produktów w gramach i omierzaniem odpowiedniej ilości.

Mieli do dyspozycji starą wagę szalkową i trudno im było odważyć prawidłową ilość produktu.

Doradca rozwiązał ten problem w następujący sposób, ponaklejał taśmę w różnych kolorach do skali wagi (np. 50gr = niebieski; 200gr = czerwony itd.) dlatego gdy uczniowie mieli odmierzyć na przykład 200 gramów ryżu, to dodawali tyle produktu aż strzałka pokazywała czerwony kolor na skali. W ten sposób rozwiązali problem z ważeniem produktów żywnościowych I nauczyli się odmierzać ilość podaną w przepisie.

2. Nauczyciel skarżył się na naszych uczniów (zwłaszcza na Juana) bo nie są wstanie wykonywać prostych poleceń. Np. „Proszę zmienić wodę w wiadrze z mopem bo jest brudna”. Odpowiedź ucznia- prawda, ale skąd mam wiedzieć kiedy woda jest już brudna. Może się to wydawać śmieszne, ale dla osób niepełnosprawnych intelektualnie nie jest to takie oczywiste. Doradca w tym przypadku zaproponował system odniesień: “Zmień wodę gdy użyjesz ją X razy do zmycia X powierzchnie”; liczba ta zależy od rozmiarów zmywanej powierzchni. Na przykład: „Gdy umyjesz 10 krzeseł musisz wtedy zmienić wodę”.

3. Zauważono, że niektórzy mają problemy z prawidłowym dopasowaniu sztućców do danego dania.

Doradca narysował uczniom sztućce które odpowiadają każdemu daniu w menu. Poprzez ciągłe powtarzanie praktykanci mogli nauczyć się jakie sztućce podaje się do każdego dania.

76

4. W trakcie obsługi, zaobserwowano, że uczniowie mają problem z nauczeniem się cen napojów.

Dlatego doradca umieścił rodzaj ściągawki w kasie, tzn. obok rysunku butelki z konkretnym napojem umieścił jego cenę.

W wielu przypadkach praca doradcy polega na wyobrażaniu sobie rzeczy, których inni nawet nie biorą pod uwagę. Rezultaty takiego podejścia do problemu mogą być nadzwyczajne. Doradca tydzień po wprowadzeniu działań korygujących cztery zaobserwowane problemy przyjechał z wizytą do swoich podopiecznych. Nauczyciel zawodu był mu bardzo wdzięczny za zaproponowane rozwiązania dzięki którym mógł pomóc Juanowi, Marii i Andrésowi, ale również usprawnić swoje umiejętności jako nauczyciel w stosunku do pozostałych uczniów.

Niekiedy jest tak, że rozwiązania zastosowane jako ułatwienia dla osób niepełnosprawnych są również użyteczne dla każdego. Instruktor z kursu stwierdził, że ważne jest dla niego aby nauczyć się wydawać konkretne polecenia odnośnie danego zadania zamiast poleceń niesprecyzowanych. Czasami w trakcie zajęć praktycznych pracuje się pod presją czasu I wydaje się ogólne polecenia do wszystkich uczniów: “zrób to szybko” “nie trzymaj tego zbyt długo na ogniu”, to często powodowało problem. Teraz nauczył się komunikować się z praktykantami w inny sposób: “To danie musi być gotowe za dwadzieścia minut”, “deser ma być gotowy do pół godziny po wydaniu drugiego dania”. Takie nowe podejście w wydawaniu poleceń przyniosło korzyści całej grupie.

W tym przypadku osoby z niepełnosprawnością nie są jedynymi beneficjentami, wiele zmian wprowadzonych ze względu na nich ma również pozytywny wpływ na resztę społeczeństwa.

Zadanie: 1. Rozważ sytuację: Wyjaśnij dlaczego myślenie kreatywne jest tak ważne w dostosowaniu stanowiska pracy dla osób niepełnosprawnych.

2. Zaproponuj inne możliwe rozwiązania.

77

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/

Czy uważasz, że kreatywność jest ważna w pracy doradcy? Jaki jest najlepszy sposób na jej rozwój?

2/

Czy masz inne innowacyjne pomysły ułatwiające wykonywanie pewnych zadań przez twoich klientów?

3/

Proszę przeanalizować przykład i uzasadnij swoją opinię.

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/

Kreatywność to kombinacja pewnych umiejętności, proszę wymienić przynajmniej trzy z nich?

2/

Czy uważasz za poprawne, że doradca zawarł kompromis z nauczycielem w podanym przykładzie?

3/ Dokonaj analizy pozycji doradcy w tym przykładzie, czy zgadzasz się z jego stanowiskiem? Jeśli nie napisz dlaczego?

78

Karina Tematy: Analiza potrzeb, Myślenie krytyczne i analityczne, Podejmowanie decyzji, Komunikacja Karina to młoda osoba, która właśnie ukończyła czteroletni program nauczania w specjalnej szkole średniej dla osób z niepełnosprawnością intelektualną (ERK poziom 3). Po szkole zarejestrowała się w urzędzie pracy.

Celem pierwszego spotkania z urzędnikiem biura pracy, Kariny i doradcy zawodowego było ustalenie szczegółów dalszej współpracy zainteresowanych stron.

Karina mieszka w niewielkim mieście razem z rodzicami. W trakcie pierwszego spotkania indywidualnego powiedziała mi, że chciała by i mocno w to wierzy, że uda się jej znaleźć pracę, która da jej niezależność.

Wyznała też, że w trakcie nauki w szkole odbyła kilka praktyk zawodowych w różnych sklepach odzieżowych i jak sama twierdzi, zna dobrze ten sektor. Jest osobą uważną, ma dobry kontakt z klientami i wykazuje się własną inicjatywą.

Kontynuowaliśmy naszą współpracę w trakcie spotkań grupowych gdzie Karina wraz z innymi uczestnikami miała możliwość porozmawiać od swoich doświadczeniach ze szkoły, praktyk zawodowych i pracy. Innym rodzajem zaproponowanym na sesjach grupowych był trening motywacji, orientacji społecznej w odniesieniu do zatrudnienia I kształcenia. Duży nacisk położono na poprawne pisanie życiorysu dopasowanego do danej oferty pracy. CV i identyfikacja indywidualna to podstawy w poszukiwaniu najpierw stażu a docelowo stałej pracy.

Karina jest zmotywowana I po pewnym czasie jesteśmy gotowi na podjęcie wyzwania na rynku pracy w małej restauracji. To działanie miało na celu poszerzenie horyzontów Kariny i stworzenia szansy poznanie innych rodzajów pracy niż miała dotychczas. W uzgodnieniu z szefem restauracji, wyjaśniliśmy Karinie co będzie należało do jej obowiązków i jakie zadania będzie wykonywać w pracy to znaczy: nakrywanie do stołu, zmywanie naczyń i krojenie warzyw na sałatkę. Karina zrezygnowała z tej praktyki już po pierwszym dniu, mówiąc w rozmowie, że nie tak sobie wyobrażała swoją pracę i nie tak to sobie wyobrażała.

Karina wyznała, że chciała by aby jej praca wymagała więcej ruchu w trakcie pracy, chętnie widziałaby siebie w dużym hotelu, w którym jest dużo gości lub w sklepie z sukniami lub odzieżą markową. Udało się spełnić jej oczekiwania i dostała szansę odbycia stażu w hotelu, gdzie będzie pomagała przy śniadaniu i sprzątała pokoje. Po dwóch tygodniach I konsultacjach z doradcą I opiekunem w hotelu, odwołano staż. W takcie naszej rozmowy, Karina stwierdziła, że nie wie co się stało bo świetnie sobie radziła w tej pracy. Natomiast jej opiekun zawodowy w hotelu powiedział, że Karina nie wykonuje prostych poleceń, nie rozumie instrukcji, zaniedbuje obowiązki i zapomina o zleconych zadaniach. Oznacza to, że hotel nie będzie kontynuował stażu I dostosować pracę do możliwości Kariny.

Karina z doradcą chcą opracować scenariusz na dalszą współpracę I jakie kroki należy przedsięwziąć. Karina utrzymuje I nalega, że chce pracować w sklepie. Kolejny raz spełniamy jej prośbę. Znaleźliśmy sklep odzieżowy, gdzie w trakcie spotkania z przyszłym opiekunem ustaliliśmy, że Karina potrzebuje bezpośredniego nadzoru, osoby do której może się zwrócić w razie potrzeby I na początek nieskomplikowanych zadań, np. odwieszanie ubrań na wieszaki.

Karina wyznała w trakcie kolejnego spotkania, że podoba się jej praca w sklepie, czuje, że radzi sobie z obowiązkami I lubi kontakt z klientami.

79

Inną wersję zdarzeń podaje jej opiekun w sklepie, twierdzi on, że Karina nie jest w stanie sprostać prostym zadaniom, nie widzi co należy zrobić, nawet gdy otrzymała jasne polecenie. Zapomina się I wydaje się być nieobecna I roztargniona. Kolejny staż został również zakończony, co spowodowało u Kariny przygnębienie I złość, nie może zrozumieć dlaczego pracodawcy są niezadowoleni z niej.

Dużo rozmawiamy na ten temat I staramy się wyjaśnić wymogi rynku pracy I udzielić wsparcia Karinie w jej dążeniu do znalezienia pracy w przyszłości.

Po pewnym czasie kontaktujemy się z organizacją, która skierowała Krainę do naszego centrum. Wspólnie ustalamy jak postępować. W oparciu o dokonaną ocenę, Karina wymaga pogłębionego wsparcia I długotrwałego szkolenia aby osiągnąć założony cel- pracę/zatrudnienie. Zadnie doradcy I jego rola dobiega końca. Od tego momentu Karina będzie wspierana przez doradcę z organizacji która skierowała ją do naszego centrum.

Niedługo potem Karina zadzwoniła do doradcy mówiąc, że jest bardzo niezadowolona I czuje się niezrozumiana, nie otrzymuje potrzebnego jej wsparcia. Z przeprowadzonej niezależnej oceny wynika, że Karina nie jest zdolna podjąć jakiekolwiek zatrudnienie, nawet w zakładzie pracy chronionej, co powoduje u niej frustrację I złość. Karina chce pracować i dlatego szuka pracy na własną rękę. Doradca zawodowy na tym etapie nie ma żadnej oferty dla niej, jedyne co może zrobić to wysłuchać jej i zachęcić aby nie ustawała w swoich poszukiwaniach.

Zadanie: W jaki sposób przygotować Karinę do podjęcia i utrzymania pracy?

80

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/

Czy Karina powinna otrzymać kolejną propozycję stażu?

2/ Czy wykonałbyś profil zawodowy w inny sposób aby rozpoznać jaki rodzaj pracy najbardziej odpowiadał by Karinie?

3/ Czy Karina powinna przejść szkolenie w zakładzie pracy chronionej zanim przejdzie na otwarty rynek pracy?

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/ Co robisz gdy znajomi, rodzice klienta mają odmienne zdanie na temat jego możliwości podjęcia zatrudnienia?

2/ Jak rozmawiać z osobą która przecenia swoje możliwości odnośnie pracy? Jakie działania są pomocne w takiej sytuacji?

3/ Jak rozmawiać z osobą która nie docenia i zaniża swoje możliwości odnośnie podjęcia pracy? Jakie działania są pomocne w takiej sytuacji?

81

Kurt Tematy: Analiza potrzeb, Ustawodawstwo ds. niepełnosprawności, Myślenie analityczne i krytyczne.

Kurt jest 61 mężczyzną. Doradca zawodowy otrzymał zlecenie aby rozpoznać szanse I możliwości zatrudnienia dla Kurta. Przeprowadzona ocena będzie stanowić podstawy do zaplanowania całego procesu poszukiwania dla niego pracy.

Z jego profilu zawodowego wynika, że Kurt jest osobą wykształconą I pracował przez wiele lat jako elektryk w swoim ojczystym kraju. Kurt przybył do Szwecji 10 lat temu. Od tego czasu nie pracował zawodowo, nie licząc krótkich okresów stażu w ciągu 3 lat w segregacji I recyklingu odpadów w północnej Szwecji.

W mieście, w którym obecnie mieszka, jest zarejestrowany w lokalnym wydziale pracy I rehabilitacji zawodowej od kilku lat. W tym czasie przepracował pół roku naprawiając rowery.

Kurt poinformował nas, że ma poważne problem zdrowotne ( odkąd dorósł cierpi na ból pleców).

Dolegliwości bólowe nasiliły się ostatnio, co zmniejszyło w znacznym stopniu jego mobilność. W ośrodku zdrowia, w którym się leczy zlecono mu wykonanie prześwietlenia kręgosłupa I to jak na razie tyle.

Kilkakrotnie próbował i korzystał z zabiegów fizjoterapeutycznych, ale ostatecznie zrezygnował z tego rodzaju leczenia bo nie przynosiły oczekiwanych rezultatów i nie poprawiły jego stanu zdrowia. Ból pleców, dyplom elektryka z kraju ojczystego i słaba znajomość języka szwedzkiego to główne bariery nie pozwalające mu znaleźć zatrudnienie, jak twierdzi Kurt.

Kurt jest zainteresowany głównie pracami ręcznymi, dlatego po głębszej analizie, zaproponowaliśmy mu pracę w magazynie I branży produkcyjnej. Pracuje w poniedziałki, środy i czwartki od 10:00-12:00.

Zlecano mu wiele zadań I obowiązków, aby dowiedzieć się jakie są jego mocne strony I ograniczenia odnośnie wykonywanych zleceń.

Po dwóch tygodniach musieliśmy zmniejszyć wymiar czasu pracy z 3 dni w tygodniu do 2, ponieważ z powodu bólu pleców miał dwa dni nieobecności w pracy. Po tych zmianach, Kurt radzi sobie coraz lepiej w nowym miejscu pracy, a w razie problemów lub kłopotów zdrowotnych kontaktuje się z nami I prosi o dzień wolny.

Kurt pracował przy montażu części według ustalonej kolejności na taśmie montażowej. Inne obowiązki jak, załadunek I rozładunek towarów, pakowanie, sprzątanie czy tym podobne obowiązki nie bardzo mu odpowiadają I nie radził sobie z nimi zbyt dobrze. Takie zadania wymagają dużej siły, przenoszenia i ogólnej sprawności fizycznej i mobilności.

Oczywiście Kurt ma niezbędną wiedzę I doświadczenie w pracy. Bierze odpowiedzialność za swoje obowiązki. Prawidłowo rozumie I wykonuje polecenia I instrukcje. Wie w jaki sposób wykonać zlecone zadanie, pracuje samodzielnie, umie też pracować w zespole. Ma duże zdolności manualne I umie posługiwać się różnymi narzędziami.

Niestety z czasem jego wydajność w pracy zaczęła się obniżać I w dużym stopniu zależała od jego kondycji zdrowotnej w danym dniu, niezależnie od czasu pracy ( 2 godziny dziennie). Pracował według własnego

82

tempa z kilkoma krótkimi, dodatkowymi przerwami w pracy. Ma ograniczoną wydolność i mobilność, nie może pracować długo w pozycji siedzącej.

Z tego powodu nie można było zwiększyć ilości godzin pracy czy dodatkowych obowiązków. Kurt skarży się na coraz większy ból w plecach dlatego trudno jest mu wykonywać prawidłowo zlecone mu zadania a po pracy potrzebuje długiego odpoczynku aby zregenerować siły.

Zadanie: Jak niepełnosprawność, wiek i znajomość języka wpływają na możliwość znalezienia pracy? Czy przepisy prawa pozwalają emigrantom w pełni wykorzystać posiadane umiejętności?

83

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/

Czy myślisz, że niska wydajność w pracy pozwoli mu utrzymać zatrudnienie?

2/

Czy coś jeszcze mogło by wydłużyć dzienny czas pracy Kurta?

3/ Według ciebie co jest głównym jego ograniczeniem? Ból pleców, wiek czy ograniczona znajomość języka?

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/ Czy w twoim kraju istnieje limit godzin pracy w tygodniu, które należy przepracować aby utrzymać zatrudnienie?

2/ W przypadku Kurta ma on wykształcenie/doświadczenie w pracy jako elektryk w kraju ojczystym. Czy łatwo jest zweryfikować/nostryfikować te umiejętności w innym kraju?

3/ Czy sądzisz, że pracodawcy są zainteresowani zatrudnieniem osób, które są w stanie pracować 2-3 dni w tygodniu po 2 godziny dziennie?

84

Lola Tematy: Analiza potrzeb Czasami doradca musi zrozumieć więcej niż to co wyrazili słowami ich klienci. Był to przypadek Loli, niesłyszącej dziewczyny, która zgłosiła się do Centrum Doradztwa Zawodowego i poprosiła o fachową pomoc i wsparcie doradcy.

Lola ukończyła Studium Administracji (ERK poziom 4) w swoim mieście (±12.000 mieszkańców), 42 km od stolicy region, niestety nie mogła tam znaleźć pracy. W jej rodzinnym mieście nie było nawet Usług Centrum Doradztwa dla osób niepełnosprawnych, dlatego zdecydowała, że przeprowadzi się do dużego miasta (±300.000 mieszkańców) i tam znaleźć pracę.

Sytuacja rodzinna Loli nie była łatwa, jej chłopak i ojciec ich czteroletniego dziecka zostawił ich. Lola żyje z zasiłku przyznanego przez państwo i alimentów płaconych przez ojca dziecka.

Potrzebowała i chciała koniecznie znaleźć pracę. Ciężko pracowała i pilnie się uczyła aby zdobyć kwalifikacje i była naprawdę dobra z rachunkowości. Na początku nie wydawało się jej , że tak trudno będzie jej znaleźć pracę.

Conchi, jej osobisty doradca, była doświadczonym doradcą i trenerem zatrudnienia wspomaganego a ponadto znała język migowy. Wykorzystała swoją listę firm i pracodawców, Izby Handlowej, Konfederacji Pracodawców, związki zawodowe aby zebrać informacje i potencjalne oferty pracy odpowiadające kwalifikacjom i potrzebom swojej klientki. Następnym krokiem było rozesłanie CV i znalezienie tłumacza języka migowego z Związku Głuchych w ich regionie( jest to instytucja publiczna pomagająca osobom niesłyszącym i niedosłyszącym). Lola umiała czytać z ruchu warg i może mówić, ale obecność tłumacza mogła być pomocna. .

Wkrótce zdali sobie sprawę, że nie będzie to takie łatwe. W czasie kryzysu ekonomicznego, w mieście gdzie tysiące studentów z dyplomem z zakresu administracji, techników administracji z innych szkół i ośrodków kształcenia poszukiwało pracy, to co dopiero znalezienie pracy dla osoby niesłyszącej. Nawet w specjalnych miejscach oferujących stanowiska pracy w administracji tylko dla osób niepełnosprawnych rywalizacja i konkurencja była ogromna a liczba miejsc pracy drastycznie zredukowana.

Lola czuła się opuszczona, po czterech miesiącach nadal czekała na jakąkolwiek możliwość zatrudnienia, ale jak na razie nie było żadnych szans i nadziei. Administracja publiczna zwalniała personel, również firmy prywatne nie były zainteresowane jej ofertą a Lola potrzebowała pracy na już. Oczywiście był bardzo wdzięczna Conchi za jej pomoc I wysiłki.

Lola spotkała się z doradcą aby przedyskutować jej obecną sytuację; potrzebowały innej strategii, nowego sposobu aby zmierzyć się z problemem. Może powinny rozważyć możliwość przeniesienia się do jeszcze większego miasta……… Conchi patrząc na Lolę w trakcie rozmowy, zdała sobie sprawę że widzi przed sobą jedną z najpiękniejszych kobiet jakie kiedykolwiek widziała, długie czarne włosy, duże oczy, wyższa niż przeciętne dziewczyny, wtedy przyszedł jej do głowy pewien pomysł:

85

“Lola, chcę abyś przemyślała pewną sprawę. Oczywiste jest że chciałabyś pracować jako pracownik administracyjny w rachunkowości, ale czy mogłabyś pracować też w innym zawodzie? Zapytała Conchi“Oczywiście że mogłabym robić inne rzeczy”- odpowiedziała Lola. „ Spójrz w kamerę” –powiedziała Conchi.

Doradca znała firmę specjalizującą się między innymi w wydawaniu katalogów reklamowych dla dużych domów handlowych i lokalnych sklepów. Conchi poprosiła o rozmowę z menadżerem i dyrektorem artystycznym firmy i pokazała im zdjęcie Loli.

“Ona jest bardzo piękna i co najważniejsze w tym zawodzie wydaje się być nieprawdopodobnie fotogeniczna. Conchi ta dziewczyna może idealnie pasować do naszych katalogów z modą młodzieżową, powiedziałbym więcej, może zostać twarzą całej nowej kampanii reklamowej i co najważniejsze myślę, że mam dla niej kontrakt, “świetnie” – pomyślała Conchi – “ Jeśli dobrze zrozumiałem, Lola studiowała księgowość i rachunkowość, więc pierwszą rzeczą jaką będzie potrzebowała to agencja rachunkowa, myślę że nasza agencja może być dla niej idealna, w międzyczasie odbędzie szkolenie z modelingu, pozowania, poruszania się na wybiegu i zachowania przed kamerą. Ponadto, taka praca nie ma stałych godzin pracy i jednolitego harmonogramu więc może dużo zarobić co da jej niezależność finansową I samowystarczalność a równocześnie może kontynuować naukę w wyuczonym zawodzie. Jestem pewien że kryzys w gospodarcze szybko minie I wtedy będzie więcej możliwości na pracę zgodną z jej profesją.

Conchi przejrzała oferty kursów które mogły by pomóc Loli w pracy jako modelka. Nie było łatwo znaleźć darmowe kursy, ale ostatecznie została modelką katalogową.

Obecnie Lola ma dużo ofert pracy jako modelka. Jednocześnie ukończyła drugi rok studiów na wydziale Zarządzania I Administracji (ERK poziom 7) w trybie studiów zaocznych; jej marzenie? Otworzyć agencję modelek w której ona będzie menadżerem.

Nic by się nie wydarzyło gdyby nie kreatywność i otwarty umysł jej doradcy.

Zadanie: 1. Rozważ sytuację: Czy twoim zdaniem doradca postąpił słusznie szukając dla swojego klienta innego zatrudnienia?

2. Zaproponuj inne możliwe rozwiązania

86

PYTANIA

I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/ Czy uważasz, że Conchi postąpiła słusznie w przypadku Loli, czy może powinna dalej szukać pracy zgodnej z jej wykształceniem?

2/ Jaka jest prawidłowa rola doradcy w tej sytuacji? Czy Conchi jest zbyt aktywna i uwikłana w tą sytuację? Czy powinna zachować większy dystans??

3/

Proszę przeanalizować ten przykład i umotywować swoją odpowiedź.

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/ Każdy klient wymaga określonego zatrudnienia/ miejsca pracy; czy poprawne jest gdy doradca podejmuje taką decyzję samodzielnie?

2/

Czy doradca wziął pod uwagę sytuację osobistą dokonując analizy potrzeb swojego klienta?

3/

Czy kreatywność jest również częścią analizy potrzeb?

87

Luca Tematy: Analiza potrzeb, Zarządzanie czasem, Podejmowanie decyzji, Wsparcie w pracy i poza pracą.

Luca to 22 latek dotknięty paraliżem poprzecznym na skutek wypadku do którego doszło gdy miał 14 lat. Od tego czasu musi poruszać się na wózku inwalidzkim.

Mieszka razem z rodzicami w małym miasteczku, z tego powodu ma też wiele problemów i barier ograniczających jego możliwości poruszania się w obrębie miasta, wszelkie biura i urzędy nie są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych to samo z możliwością korzystania ze środków komunikacji publicznej nie mają one specjalnych podjazdów, windy czy ramp ułatwiających użytkowanie.

Jego rodzice są coraz bardziej zmartwieni taką sytuacją bo doskonale zdają sobie sprawę, że gdy ich zabraknie Luca będzie musiał byś samodzielny i niezależny.

Luca chodził do gimnazjum językowego i uzyskał świadectwo ukończenia szkoły z dwuletnim opóźnieniem z powodu wypadku i leczenia, co uniemożliwiło mu uczęszczanie do szkoły i uczestniczenie w zajęciach przez kilka miesięcy.

Wszystko to opóźniło jego naukę a rezultaty były raczej mierne.

Przed wypadkiem Luca nie był wzorowym uczniem, nie był zbyt zdolny i nie wykazywał inicjatywy. Miał problemy z dostosowaniem się i adaptacją do nowej sytuacji, miewał też zachowania depresyjne.

Nie był w stanie nawiązać relacji z nowymi kolegami, utrzymywał jedynie kontakty ze znajomymi z wcześniejszej klasy, ale z czasem i te kontakty się urwały. Przyjaciele wychodzili do klubów gdzie on nie był w stanie dojechać na wózku inwalidzkim.

W końcu po ukończeniu szkoły średniej, Luca przeniósł się do innego miasta i rozpoczął naukę na uniwersytecie.

Mimo braku wsparcia od znajomych i przyjaciół, uczucia opuszczenia i alienacji, z czasem przyzwyczaił się do nowych realiów i wziął sprawy w swoje ręce. Zrozumiał, że jeśli ma być samodzielny i niezależny musi podjąć pewne działania. Poradził sobie z depresją, chodził na kurs komputerowy, zrobił prawo jazdy I pilnie uczył się aby zdać wszystkie egzaminy na uczelni państwowej.

Rodzice chcieli aby odbył staż w bibliotece, ale nie było to możliwe z powodu barier architektonicznych i braku podjazdu dla wózków.

Dzięki wsparciu Trenera Zatrudnienia Wspomaganego udało się załatwić staż jako operator centrali telefonicznej. Dobrze sobie radził z zadaniami i potrzebował wsparcia i pomocy jedynie w początkowym okresie pracy na nowym stanowisku. Kolejne doświadczenie zawodowe to praca jako urzędnik w sekretariacie instytucji publicznej. Na tym stanowisku był całkowicie samodzielny i nie potrzebował żadnego rodzaju wsparcia.

W późniejszym czasie próbował przejść rekrutację ogłoszoną na stanowisko w administracji państwowej jako pracownik administracyjny.

Niestety nie udało mu się zdać egzaminów. Poziom jego kompetencji i wykształcenia był za niski.

88

Młody wiek, nieduże doświadczenie zawodowe, niskie kwalifikacje sprawiały że jest on mało konkurencyjny na rynku pracy.

Aby móc pracować jako urzędnik państwowy w administracji czy w prywatnej firmie, musi zdobyć niezbędne umiejętności z zakresu finansów, rachunkowości i księgowości.

W jego miasteczku bardzo trudno znaleźć pracę jako operator centrali czy recepcjonista.

Ponadto większość firm poszukuje pracowników elastycznych i samodzielnych wykonujących swoje obowiązki bez pomocy czy wsparcia od innych.

Pomysł na udział w dodatkowym kursie podnoszącym kwalifikacje nie podoba się Luce. Nie ma najlepszych wspomnień ze szkoły, gdzie po wypadku zawsze pomagał mu nauczyciel i dodatkowy opiekun aby przygotować się i zdać egzaminy końcowe. Dlatego obawia się rozpocząć kurs bo boi się niepowodzenia i rozczarowania.

Zadanie: Identyfikacja problemu, zrozumienie potrzeby wsparcia i opracowanie celu działania dla klienta.

89

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/

Jak doradca może wspierać Lucę aby przekonał się do kontynuowania nauki i rozwoju kariery?

2/ Czy uważasz że pomocne było by zapewnienie Luce dodatkowe doświadczenie zawodowe, staż czy praktykę. Uzasadnij swoją odpowiedź.

3/

Sporządź listę problemów Luki spowodowanych jego niepełnosprawnością.

II – Pytanie odnośnie doradztwa

1/ Jak być na bieżąco z ofertami stażów i praktyk dla osób niepełnosprawnych, podaj przykłady gdzie można znaleźć takie informacje ?

2/

Jak pozyskiwać taki rodzaj informacji?

3/

Dostępność bezpłatnych szkoleń i kursów dla osób bezrobotnych?

90

Luigi Tematy: Analiza potrzeb, Praca zespołowa, Komunikacja, Wsparcie w pracy i poza pracą Luigi to 29 letni mężczyzna z utratą słuch ( całkowita głuchota) I bardzo niskim ilorazem inteligencji.

Pochodzi z rodziny dysfunkcyjnej, o bardzo niskim statusie finansowym.

Luigi nie zna języka migowego, ale w ciągu ostatnich kilku lat, dzięki interwencji I pomocy specjalistów I logopedy zdołał nauczyć się I opanował zdolność ekspresji werbalnej I dobry poziom zrozumienia innych poprzez umiejętność czytania z ruchu warg. Jest osobą bardzo nieśmiałą, wycofaną I nieufną. Jest też strachliwy, boi się nawiązywać kontakty z innymi ludźmi.

Luigi nie lubi też przypominać innym, że aby mógł zrozumieć co się do niego mówi, musi mieć bezpośredni kontakt wzrokowy z rozmówcą, nie potrafi też prosić o powtórzenie gdy czegoś nie zrozumiał.

Rzadko kiedy wspomina I nie chce rozmawiać o swojej rodzinie.

Luigi mieszka razem z ojcem w domu jednorodzinnym położonym na obrzeżach gdzie nie dojeżdża bezpośrednio żaden autobus. Nie ma rodzeństwa. Jego ojciec jest bardzo nieufny I mimo wieku I umiejętności syna, ogranicza jego wszelkie działania. Nie pozwala mu na przykład samodzielnie korzystać z środków transportu, choć przystanek autobusowy jest dość blisko ich domu, czy poruszać się samodzielnie po mieście i okolicy.

Ponadto ojciec nie wierzy w powodzenie I szansę znalezienia zatrudnienia przez Luigiego.

Luigi zakończył edukację na poziomie gimnazjum (ERK poziom 2). Bał się podejść do egzaminów końcowych bo nie wierzył że mu się to uda. Korzystał z indywidualnego programu nauczania dopasowanego do jego możliwości, po takim toku i programie nauczania nie miał możliwości przystąpienia do matury.

Po szkole, uczestniczył w kursie komputerowym, chciał otrzymać tzw. Europejskie Prawo Jazdy Komputerowe(ECDL -European Computer Driving Licence) ale, pomimo że wiele się nauczył zdobył nową wiedzę I umiejętności z zakresu technologii informatycznych, nie udało mu się zdać egzaminu końcowego i nie posiada świadectwa.

Brał udział w kilku praktykach zawodowych w biurze przy pracach administracyjnych, wprowadzaniu danych, faktur I innych dokumentów. W trakcie tych praktyk był pod stałą opieką instruktora- mentora, który podkreślił pewne cechy charakteru i zaobserwowane trudności u Luigiego: bardzo niska pewność siebie, obawa przed ośmieszeniem i pokazaniem swoich ograniczeń, udaje, że zrozumiał polecenie, gdy tak nie jest.

W konsekwencji takiego zachowania I podejścia nie jest w stanie wypełniać swoich obowiązków.

Ponadto, pokazuje bardzo niską tolerancję na stres i frustrację, na przykład gdy ktoś zwróci mu uwagę, nawet konstruktywną, szybko się irytuje I nie przyjmuje tego do wiadomości.

Luigi nie potrafi rozwiązywać nawet błahych problemów, nie jest w stanie samodzielnie podejmować najprostszych decyzji, ponieważ cały czas boi się popełnić pomyłkę.

91

Po praktyce zawodowej, niektóre z jego trudności i ograniczeń zostały rozwikłane I uporządkowane dzięki intensywnemu wsparciu instruktora I opiekuna zawodowego.

Ciągle jednak ma problem z brakiem pewności siebie, który nie ustępuje a wręcz narasta, podsycany przez jego ojca.

W trakcie dokonywania oceny przez doradcę zawodowego, Luigi wyraził pragnienie bycia niezależnym finansowo I chęć zamieszkania samemu.

Aby spełnić swoje pragnienia musi znaleźć pracę adekwatną do jego umiejętności. Nadal jednak potrzebuje wsparcia mentora aby poprawić wiarę w siebie I swoje możliwości.

Co więcej, należało by też popracować z jego ojcem, aby pozbył się nieuzasadnionych obaw I pozwolił synowi na większą samodzielność w działaniu.

Zadanie: Bazując na powyższym przykładzie zachowań klienta, wymień główne przyczyny niepowodzeń w podjęciu pracy przez Luigiego.

92

PYTANIA

I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/ Luigi chodził na kurs komputerowy ale nigdy nie zdobył świadectwa ukończenia. Ma pewne doświadczenia w pracach biurowych z wykorzystaniem komputera. W jaki sposób można podnieść jego pewność siebie i wiarę w jego możliwości?

2/ Dokonaj analizy środowiska rodzinnego klienta. Jakie są przyczyny niechęci ojca wobec zatrudnienia jego syna. Jak byś postąpił w takiej sytuacji?

3/

Jak wzmocnić pozycję Luigiego?

II – Pytania odnośnie doradztwa

1/ Czy twoim zdaniem, ważne jest świadomość swoich ograniczeń i deficytów u osób niepełnosprawnych? Dlaczego?

2/

Czy taka świadomość może ułatwić I usprawnić kontakty i relacje międzyludzkie? Dlaczego?

3/

Jak wzmocnić pozycję klienta – proszę podać trzy skuteczne przykłady z własnego doświadczenia.

93

Marek Tematy: Zarządzanie informacjami, Myślenie analityczne I krytyczne, Myślenie kreatywne, Praca zespołowa, Komunikacja.

Marek jest 27 latkiem. Zakończył naukę w wieku 18 lat na szkole średniej I uzyskała dyplom handlowca (ERK poziom 4 ). W tym samym roku zrobił też kurs na prawo jazdy i pomyślnie zdał egzaminy.

W trakcie nauki Marek zwykle pracował razem ze swoim ojcem jako malarz- dekorator (wieczorami, w weekendy I czasami w święta). Chciał iść w ślady ojca, ale on się nie zgodził bo chciał dla syna lżejszej pracy, nie wymagającej takiego wysiłku fizycznego. Po otrzymaniu dyplomu Marek nie bardzo wiedział co robić nie chciał też zapisywać się na uniwersytet aby kontynuować naukę.

Z braku lepszych możliwości, zaczął pracę w agencji pracy tymczasowej jako osoba przyjmująca zamówienia.

Sprawy nabrały korzystny obrót I po kilku miesiącach otrzymał umowę na czas nieokreślony.

Ze względu, że cała rodzina pracowała w sektorze budowlanym, on również miał ochotę na podobną pracę.

Po trzech latach pracy w firmie podjął decyzję że rezygnuje i zarejestrował się w centrum szkoleniowym aby rozpocząć naukę w kierunku hydraulik.

Nowa ścieżka kariery bardzo mu odpowiadała, uczył się z przyjemnością przez kolejny rok. Niestety miesiąc przed egzaminami końcowymi uległ poważnemu wypadkowi samochodowemu. Przez kilka dni był w śpiączce i był hospitalizowany prawie trzynaście miesięcy. Następnie w ciągu kolejnego roku przechodził rehabilitację i zabiegi mające ułatwić mu powrót do zdrowia i normalnego funkcjonowania. Gdy stan zdrowia poprawił się i ustabilizował się na tyle dobrze, Marek postanowił podjąć zatrudnienie. Niestety ze względu na liczne przeciwwskazania nie możliwe było kontynuowanie nauki i podjęcie pracy jako hydraulik.

Lista jego ograniczeń/przeciwwskazań Marek musi unikać: –

Przykucania I pozycji zgiętej

–

Powtarzających się ruchów

–

Podnoszenie ciężarów powyżej 15 kg

–

Długotrwałej pozycji stojącej.

Musi naprzemiennie pracować w pozycji siedzącej i stojącej.

Ma też problemy ze wzrokiem (podwójne widzenie). Nie widzi gdy jego głowa jest mocno schylona pod kątem 30 stopni.

Po pogodzeniu się z koniecznością przekwalifikowania zawodowego, Marek skorzystał z okazji oferty pracy od swojego znajomego I został zatrudniony jako cyfrowy operator maszyn. Przeszedł niezbędne szkolenie na stanowisku pracy. Taki rodzaj pracy bardzo mu odpowiadał pomimo częstych dolegliwości bólowych. Po

94

przepracowaniu roku na tym stanowisku, przeszedł obowiązkowe badania w trakcie których lekarzy medycyny pracy powiedział, że Marek nie może dalej pracować na tym stanowisku ze względu na jego stan zdrowia.

W tym momencie Marek poczuł się zagubiony i zdezorientowany: był młody (26) i posiadł doświadczenie zawodowe w kilku branżach. Jednak musiał ponownie rozpocząć naukę w nowej dziedzinie i zastanawiał się, jak sobie z tym poradzić.

Od końca nauki w szkole aż do tej chwili, zawsze sam wybierał i decydował o swojej karierze zawodowej. Ale teraz, czuł się kompletnie zagubiony, zwłaszcza, że jego ojciec nie żyje (zmarł kilka miesięcy temu).

Marek zwrócił się o pomoc I poradę do doradcy zawodowego dla osób niepełnosprawnych, był pełen entuzjazmu I bardzo zmotywowany.

Gdy przedstawił siebie grupie uczestników sesji, wspomniał dwie “nowe” możliwości pracy, które go interesują: –

“praca menadżera w sektorze budowlanym”

i –

“Projektant druku 3D ”.

ZADANIE: Powiedz jak zamierzasz pomóc Markowi odnieść sukces w trakcie procesu przekwalifikowania zawodowego. Opisz etapy tego procesu.

95

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przypadku 1/ Marek zawsze chciał pracować w sektorze budowlanym, ale nie było to możliwe. Obecnie chciałby zostać Menadżerem w budownictwie, jak rozumiesz ten jego “nowy” pomysł?

2/

Marek odniósł sukces w szkole, był też doceniany w jego pracy.

Lubi pracę i jest zmotywowany, chciałby też decydować o swoim przyszłym życiu zawodowym. Jak można wykorzystać te pozytywnych aspekty, aby stworzyć efekt synergii w sesjach grupowych?

3/

Jak zinterpretowałbyś rolę ojca Marka w wyborze zawodu?

I I – Pytania odnośnie doradztwa 1/ Z jakimi trudnościami musimy się zmagać wspierając osobę, która była długotrwale wyłączona z aktywnego życia? (Z powodu wypadku lub choroby) 2/ Niektóre osoby niepełnosprawne muszą nieraz przekwalifikować się kilka razy. Przedstaw jak wykorzystać wcześniejsze doświadczenie w kolejnym etapie reorientacji zawodowej.

3/ Marek jest młodą osobą. Czy możesz wymienić różnice między młodszą I bardziej doświadczoną osobą niepełnosprawną?

96

Marcos Tematy: Ustawodawstwo do spraw niepełnosprawności Dr Marcos Martinez jest młodym hiszpańskim inżynierem (ERK poziom7), który ucierpiał na skutek nieszczęśliwego wypadku w trakcie budowy autostrady prowadzącej przez góry na wybrzeże, 800 metrów nad poziomem morza. Koparka pracująca przy wykopach uderzyła go w plecy, na skutek tego urazu został sparaliżowany. Od tego momentu nie może chodzić i odczuwa ciągły bólów ramion, porusza się na wózku inwalidzkim. Marcos otrzymuje rentę inwalidzką na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności jako osoba całkowicie zależna od innych i wymagająca stałej opieki. Życie Marcosa uległo całkowitej zmianie. Dotychczas wszystko robił sam, uprawiał różne dyscypliny sportu, pracował cały dzień, był cały czas zajęty, podróżował za granicę( mówi płynnie po angielsku i francusku) zwykle wychodził ze swoimi przyjaciółmi spotkać się w barze. Po wypadku popadł w przygnębienie i depresję. Jego matka, Laura, rozmawiała o tej sytuacji z przyjacielem I on zalecił aby znaleźć mu jakieś zajęcie odpowiednie do jego stanu zdrowia i możliwości I wizytę w Centrum Aktywizacji i Reorientacji Zawodowej dla osób niepełnosprawnych po odpowiednie wsparcie.

Laura zawiozła Marcos do Centrum Doradztwa, “on ma tylko 40 lat, jest świetnie wykształcony posiada stopień doktora inżyniera i musi znaleźć jakieś zajęcie…”- Laura wyjaśniła doradcy jego sytuację- “mamy nadzieję, że ból w ramionach wkrótce ustąpi, co ułatwi mu powrót do pracy i pozwoli mu się skoncentrować na projektowaniu, przynajmniej tak mówią lekarze. Zanim jednak to nastąpi chcieli by znaleźć jakieś zajęcie na dwie, trzy godziny dziennie, trzy razy w tygodniu, coś co pozwoliło by mu się oderwać od rozmyślań o chorobie.

Laura skontaktowała się z NGOs blisko ich domu w następnej dzielnicy. Organizacja zajmowała się organizacją lekcji języka hiszpańskiego dla emigrantów w ramach działań Caritas, dwa popołudnia w tygodniu.

Laura i Marcos poprosili doradcę o pewną przysługę… miejsce gdzie odbywały się lekcje nie było dostosowane dla wózków inwalidzkich, był to stary budynek i nie miał podjazdu. Chcieli porady na temat uzyskania pomocy finansowej I dofinansowania na adaptację miejsca pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo. Caritas nie miał środków na przeprowadzenie takich modernizacji, ponieważ z powodu kryzysu z ich pomocy korzysta dwa razy więcej ludzi niż zwykle.

Doradca dostarczył im wszystkie możliwe informacje, z którymi mieli się udać do placówki Caritas, w której miał pracować Marcos.

Dwa dni później Marcos zadzwonił do doradcy… osoby podejmujące decyzje w biurze Caritas to starsze małżeństwo nie przywykłe do wypełniania wszelkich formularzy i wniosków. Marcos był gotów zrobić to razem z Centrum Aktywizacji Zawodowej, “Wygląda na to, że Marcos wrócił do aktywności, to świetnie!” – pomyślał doradca.

Doradca razem z Marcos złożyli wiosek o dofinansowanie i dostosowanie podjazdu dla wózków inwalidzkich, (kwota do 12,000 Euro pomocy na dostosowanie pomieszczeń i urządzeń dla osób niepełnosprawnych). Po trzech miesiącach otrzymali odpowiedź odmowną. Praca na zasadach wolontariatu nie upoważnia do otrzymania regulaminowego wsparcia I dofinansowania adaptacji stanowiska pracy.

97

Marcos był zdruzgotany, trzy miesiące czekania na nic. Wtedy doradca poprosił Pomoc Socjalną w lokalnym samorządzie o dostosowanie klasy dla Marcosa aby mógł dawać lekcje. Jednocześnie złożyli kolejny wniosek o inną pomoc: grant o dostosowanie budynku do potrzeb niepełnosprawnych. Dwa miesiące później otrzymali odpowiedź na oba wnioski: Zarząd Pomocy Społecznej nie ma pomieszczeń które mógłby udostępnić na prowadzenie lekcji a dotacją na dostosowanie budynku nie może być przyznana, ponieważ Caritas nie posiada do niego praw własności. Istnieje pomoc na adaptację budynków użyteczności publicznej, ale jedynie te instytucje mogą wnioskować o taką pomoc.

Minęło pięć miesięcy od pierwszej wizyty Marcosa w Centrum Aktywizacji. Początkowy zapał i chęci Marcosa zniknęły i znów popadł w depresję i odrętwienie. „on jest jeszcze bardziej przygnębiony niż gdy pierwszy raz go widziałem” – powiedział Doradca pracownika pomocy społecznej Samorządu Terytorialnego.

Niejednokrotnie doradcy muszą stawić czoła sytuacji, w której kwestie prawne to główne przeszkody, które uniemożliwiają pomoc klientom. Biurokracja, niezdolność adaptacji do konkretnych sytuacji i brak dopasowania prawa do realnych potrzeb to największe bariery dla osób niepełnosprawnych.

Niepełnosprawność nie musi oznaczać utrudnień, osoby niepełnosprawne mogą zrobić to samo co osoby pełnosprawne. Zdarza się jednak, że brak elastyczności zatwierdzonych reguł i praw stawia wiele osób niepełnosprawnych w gorszej pozycji w porównaniu z resztą obywateli.

Niepełnosprawność jest nierozerwalnie związana z osobą, ale pogarsza i wpływa nie tylko na sytuację tej osoby, ale stan otaczającego środowiska, co zwiększa lub zmniejsza poziom upośledzenia.

Zadanie: 1. Jako doradca, czy zaakceptował byś taki przypadek?

2. Zaproponuj inne możliwe rozwiązania.

98

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/

Skomentuj pozytywne i negatywnie aspekty działań doradcy?

2/

Czy doradca przekroczył swoje uprawnienia w tym przykładzie?

3/

Proszę zanalizować przykład i napisać inne rozwiązanie.

I I – Pytania odnośnie doradztwa 1/ Czy doradca może być bardziej aktywny? Może powinien poszukać innego zajęcia, czy raczej powinien postępować ściśle według pragnień jego klienta?

2/

Jak jest prawidłowa postawa i rola doradcy w takiej sytuacji?

3/ Doradca powinien znać zagadnienia prawne dotyczące jego klienta. W niektórych przypadkach prawo lub jego interpretacja działają na niekorzyść ludzi, których powinno bronić. Jakie jest główne zadanie doradcy odnośnie prawodawstwa, informowanie klienta, starając się przezwyciężyć problemy generowane przez ustawodawstwo lub próbuje zmienić go, gdy uważa je za niesprawiedliwe i szkodliwe?

99

Maria Tematy: Analiza potrzeb, Zarządzanie czasem, Ustawodawstwo ds. Niepełnosprawności, Myślenie analityczne i krytyczne, Podejmowanie decyzji.

Maria ukończyła szkołę średnia (ERK poziom 3), technik hotelarstwa I obsługi restauracji, 6 lat temu.

Zarówno szkoła jak i program nauczania jest dostosowana do potrzeb uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną.

W ostatnim semestrze nauki odbyła praktykę zawodową w hotelu przez trzy dni w tygodniu. Do jej głównych obowiązków należało sprzątanie i obsługa gości hotelowych w trakcie śniadania. W tym czasie mieszkała razem z rodzicami w pobliskim miasteczku.

W trakcie praktyki bardzo dobrze sobie radziła, przy dużej pomocy opiekuna- instruktora i pracownika hotelu. W marcu zapytaliśmy czy Maria mogła by kontynuować pracę w hotelu także w czasie wakacji.

Zaoferowano jej pracę, którą zaczęła w pierwszy poniedziałek po ukończeniu szkoły. W tym samym czasie przeniosła się do miasta w którym miała pracować i wynajęła mieszkanie. W trakcie pracy otrzymywała wsparcie od doradcy zawodowego z Agencji Zatrudnienia Wspomaganego. Spotykali się regularnie co trzy tygodnie aby omówić bieżące sprawy.

W sierpniu jej umowa o pracę na czas określony została zmieniona na nową na zasadzie zatrudnienia subsydiowanego. Maria odczuła te zmiany, bo zmniejszył się poziom wsparcie od opiekuna. Ponad to doradca dowiedział się, że jej pierwszy opiekun w miejscu pracy rozwiązał umowę i szukano kogoś na zastępstwo. Doradca wyjaśnił pracodawcy znaczenie opiekuna I jego rolę w wsparciu Marii w pracy. Fakt ten odbił się negatywnie na Marii. Zaczęła się czuć niepewnie, opuściła się w pracy, a to z kolei pociągało za sobą problemy z utrzymaniem mieszkania. Doradca pomógł jej uzyskać dofinansowanie z wydziału komunalnego, które otrzymała.

Pomimo próśb i nacisków ze strony Marii i doradcy, pracodawcy nie udało się znaleźć nowego instruktora.

W rezultacie Maria poszła na zwolnienie lekarskie. Doradca pomógł jej skontaktować się z psychologiem, z którym odbywała regularne spotkania i rozmowy. Niestety rok później w sierpniu umowa o pracę dla Marii została rozwiązana.

Doradca zawodowy uzgodnił razem z Marią I psychologiem, że gdy będzie ona gotowa zacząć nowy staż, skontaktują się z nami. Tak też się stało dziewięć miesięcy później. Doradca zaaranżował wspólne spotkanie i omówili możliwości Marii na znalezienie stażu. Maria nadmieniła, że może mogła by skorzystać z pomocy ośrodka pracy chronionej lub warsztatów terapii zajęciowej. W między czasie doradca znalazł dla niej staż w centrum konferencyjnych prowadzonym przez miejscowy kościół gdzie Maria miałaby pracować dwie godziny dziennie przez trzy dni w tygodniu. Maria zgodziła się na taką propozycję pracy i zaczęła swoje obowiązki w kwietniu. Dobrze sobie radziła. Do jej obowiązków należało między innymi sprzątanie i inne drobne prace w kuchni. Centrum było znacznie mniejsze niż hotel, w którym uprzednio pracowała.

W sierpniu Maria poprosiła o wydłużenie czasu pracy. Teraz pracuje 20 godzin tygodniowo i na jeden dzień w tygodniu przyznano jej opiekuna domowego. Sprawy przybrały dobry obrót, sytuacja była stabilna dlatego doradca zaczął się rozglądać za możliwością zatrudnienia dla Marii. W styczniu następnego roku Maria została pracownikiem centrum konferencyjnego.

10 0

Podczas wizyty kontrolnej doradca odniósł wrażenie, że czasami Maria jest niedbała, lekceważy swoje obowiązki związane z sprzątaniem I reagowała złością gdy ktoś z personelu zwrócił jej uwagę. Doradca wspólnie z pracodawcą I instruktorem uzgodnili strategię I sposób w jaki można by wyrazić krytykę I jak Maria będzie sobie z tym radzić. Stan psychiczny Marii był niestabilny. Jej opiekun starał się jej pomóc jak tylko to możliwe aby mogła dalej pracować. Maria zaczęła się znowu widywać z psychologiem, któremu powiedziała, że sama nie wie dlaczego źle się czuje. Postrzegała swoją pracę jako stymulującą, dobrze się jej mieszkało ze swoim chłopakiem i otrzymywała wspaniałą pomoc ze strony asystentki rodziny i psychologa.

Maria zaczęła opuszczać się w pracy, była wiele razy nieobecna. Doradca odwiedził wiele razy miejsce pracy aby przedyskutować zaistniały problem. Maria była znowu nieobecna i zdarzało się to coraz częściej, ostatecznie gdy umowa o pracę miała być przedłużona, jej pracodawca nie zdecydował się przedłużyć jej zatrudnienia. Maria nie mogła zrozumieć dlaczego tak się stało. Przecież była chora.

Po tym zdarzeniu doradca podjął rozmowy o jej możliwości zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej. Po kolejnym zwolnieniu lekarskim, Maria przystała na tą propozycję. Otrzymała pomoc od doradcy zawodowego i pakiet niezbędnych informacji jak starać się o miejsce w takim zakładzie.

Na pierwszą wizytę w zakładzie Maria udała się razem z doradcą, aby ustalić szczegóły odnośnie jej pracy i związanych z nią obowiązków. Maria otrzymała propozycję pracy w siłowni w mieście w którym mieszkała.

Na początku się wahała i nie była przekonana, ale po wizycie na miejscu, z radością zaakceptowała taką propozycję. Jej praca polega na odświeżaniu sprzętu gimnastycznego, utrzymaniu czystości I pomocy klientom w siłowni. Pracuje 20 godzin tygodniowo i taki system pracy bardzo jej odpowiada. Nadal otrzymuje pomoc od asystenta rodziny a ponadto raz w tygodniu spotyka się z psychologiem.

Doradca zawodowy ma nadzieję, że w nowym miejscu pracy Maria czyje się dużo lepiej, nie odczuwa takiej presji jak w poprzednim miejscu pracy. Maria bardzo sobie chwali formę zatrudnienia chronionego. Być może doradca za bardzo nakłaniał ją do zdobycia i utrzymania zatrudnienia na otwartym rynku pracy.

Zadanie: Jak podejmować decyzje, które były by zgodne z celami klienta?

Co obejmuje i jak rozumiesz stwierdzenie “znalezienie odpowiedniego poziomu wsparcia”?

Opisz główne zagadnienia prawne zatrudnienia chronionego.

10 1

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/ Czy wsparcie udzielone Marii przez doradcę I opiekuna było wystarczające, czy można było zrobić coś więcej?

2/ Czy doradca powinien posłuchać Marii gdy wspominała o zatrudnieniu chronionym w pierwszym miejscu pracy?

3/ W przypadku gdy klient traci opiekuna w miejscu pracy , czy nadal powinien zostać na tym stanowisku?

I I – Pytania odnośnie doradztwa 1/

Jeśli klient chce pracować w zakładzie chronionym może liczyć na dodatkowe formy zasiłku?

2/ Czy doradca powinien pomóc klientowi, który musi skompletować całą dokumentację aby uzyskać zasiłek I spełnić wszystkie wymogi?

3/ Czy w twoim kraju każdy niepełnosprawny może otrzymać zatrudnienie chronione I od kogo może oczekiwać pomocy?

10 2

Mark Tematy: Analiza potrzeb, Myślenie analityczne i krytyczne, Podejmowanie decyzji Wspierany pracownik to 40-letni mężczyzna z utratą słuchu (głuchota). Mimo, że ma kwalifikacje w metalurgii, nigdy nie miał pracy odpowiadającej jego kwalifikacjom. Przez dziesięć lat wykonał nisko opłacane, niewykwalifikowane prace fizyczne typu sprzątanie i naprawy. Nie korzystał z żadnych instrumentów zatrudnienia wspieranego. Wszystkie jego próby znalezienia pracy odpowiednie do kwalifikacji zakończyły się niepowodzeniem. Z biegiem lat, publiczne służby zatrudnienia nie zapewnił mu pomocy w znalezieniu odpowiednich miejsc pracy dla wykwalifikowanego metalurga. Zanim skontaktował się z agencją zatrudnienia wspieranego, był bezrobotny przez rok i pobierał zasiłek.

Ze względu na długą listę oczekiwania, klient nie mógł natychmiast korzystać z usługi zatrudnienia wspomaganego. Minął rok, zanim został przydzielony mu osobisty doradca zawodowy i trener pracy. W tym czasie uczestniczył w cotygodniowych zajęciach, gdzie otrzymał wskazówki dotyczące poszukiwania pracy, pomoc w napisaniu życiorysu i udostępnienie go w trybie online. Intensywne poszukiwanie pracy za pomocą trenera pracy trwało pięć miesięcy. Tworzenie szczegółowego profilu pracy nie było konieczne, ponieważ klient przyszedł do biura z pełną dokumentacją na temat edukacji i referencje z poprzednich miejsc pracy.

Mężczyzna miał również jasno określony cel: znalezienie pracy odpowiadającej jego wykształceniu. Brał czynny udział w czynnościach związanych z poszukiwaniem pracy. Razem z jego doradcą podejmuje wszelkie możliwe kroki, aby znaleźć pracę, czyli wysyłanie aplikacji do zakładów z wolnych etatami, a także kontaktowanie i wysyłanie CV do firm, które zgłaszają zapotrzebowanie na zatrudnienie nowego pracownika. W związku z wadą słuchu klient zwraca się do potencjalnych pracodawców za pośrednictwem doradcy, który znał język migowy. Klient spotykał się z nim co tydzień, wypełniał formularze aplikacyjne, ale rzadko był zapraszany na rozmowę kwalifikacyjną. Na tą konkretną ofertę opublikowanej przez agencję rekrutacji odpowiedział jego doradca. Była to mała prywatna firma w branży metalowej, która zatrudnia 12 pracowników. Pracodawca był na początku niechętny zatrudniać osoby niepełnosprawne, ze względu na ich ochronę przed zwolnieniem, ale doradca powiedział mu o tym, jak zminimalizować postrzegane ryzyko.

Trener pracy wprowadził klienta w miejscu pracy, zapoznał go ze stanowiskiem pracy, procedurach zwyczajach i kultury organizacyjnej, i wyjaśnił pozostałym pracownikom, jak zwrócić uwagę na specjalne potrzeby zatrudnionej osoby niedosłyszącej, a także poprawę i usprawnienie wzajemnej komunikacji.

Marek po wielu staraniach i ponad dwóch latach prób i poszukiwań w końcu dostał szansę na rozmowę z przyszłym pracodawcą. . Pracodawca, doradca i klient zgodzili się na dwa tygodnie stażu. Po pierwszym tygodniu, pracodawca był tak bardzo zadowolony z wysokich umiejętności, że postanowił go zatrudnić.

Wyznaczył z personelu specjalnego opiekuna, odpowiedzialnego za wspieranie i doradzanie mu. Od tego czasu klient jest zatrudniony na pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem a co najważniejsze praca odpowiada jego kompetencjom, umiejętnościom i wykształceniu.

Zadanie: Twoim zdaniem czy determinacja, motywacja I wytrwałość Marka w dążeniu do poszukiwania pracy zgodnej z posiadanym wykształceniem może być przykładem dla innych osób niepełnosprawnych poszukujących pracy na otwartym rynku pracy.

10 3

PYTANIA I – Pytania odnośnie do powyższego przykładu

1/ Znaczenie motywacji i wytrwałości w dążeniu do osiągnięcia założonego celu ( zatrudnienia), za i przeciw?

2/ Rola i pomoc trenera pracy w procesie poszukiwania pracy( komunikacja z potencjalnym pracodawcą) przez osoby niesłyszące i niedosłyszące?

3/ Jak przekonać pracodawcę, który mając do wyboru kilku pracowników zatrudnił osobę niepełnosprawną, ale posiadającą wysokie kwalifikacje zawodowe odpowiadające wymaganiom na danym stanowisku pracy?

I I – Pytania ogólne odnośnie Doradztwa 1/

Poziom wykształcenia osób niepełnosprawnych a wymagania rynku pracy.

2/ Dostępność i oferta kursów dokształcających dla osób niesłyszących – jak pokonać bariery komunikacyjne.

3/ Jacy specjaliści/osoby wchodzą w skład zespołu pracującego na rzecz ułatwienia integracji osób niepełnosprawnych na rynku pracy?

10 4

Marta Tematy: Analiza potrzeb, Zarządzanie informacjami, Praca zespołowa, Komunikacja, Wsparcie w pracy I poza pracą.

Marta ma 42 lata, cierpi na stany lękowe i depresję, co powoduje problemy w radzeniu sobie w różnych sytuacjach życia codziennego, w nauce i w środowisku pracy.

Marta po skończeniu szkoły podjęła studnia na uniwersytecie, jednak ze względu na stan zdrowia nie poradziła sobie z nauką i obowiązkami. Znalazła pracę w nowo otwartym supermarkecie blisko jej domu.

Pracowała tylko przez 2 miesiące z powodu napadów lęku i problemów z porozumieniem się z przełożonymi.

Gdy spotkałem Martę starała się o zasiłek i chciała uzyskać pomoc i wsparcie w poszukiwaniu pracy.

Spotkaliśmy się regularnie przez kilka tygodnie, w tym czasie udało mi się stworzyć jej profil, jej wcześniejsze doświadczenia zawodowe, określić posiadane umiejętności i jak jej stan zdrowia wpływa na jej zachowania, udało nam się nawiązać przyjazne relacje i stworzyć atmosferę wzajemnego zaufania. Nasza współpraca polegała przede wszystkim na znalezieniu pracy która odpowiadała by jej oczekiwaniom i umiejętnościom, uczestnictwie w rozmowach kwalifikacyjnych i wprowadzeniu w nowe miejsce pracy w niewielkim sklepie detalicznym. Odwiedzałem ją regularnie w ciągu pierwszych tygodni pracy aby sprawdzić jak sobie radzi z zadaniami. Rozmawiałem zarówno z Martą jak i pracodawcą aby omówić ewentualne problemy I niejasne sytuacje. Zachęcałem Martę aby była szczera i otwarta odnośnie nowej pracy jak sobie radzi i aby w razie jakiś problemów bez zahamowań mówiła o swoich obawach czy niepokojach.

Bez mojego wsparcia na wczesnym etapie zatrudnienia, Marta najprawdopodobniej zrezygnowała by z pracy lub została by zwolniona z powodu stanów lękowych I zachowań depresyjnych. Przykładem może być sytuacja do jakiej doszło po dwóch tygodniach jej pracy. Marta wyznała mi, że nie ma większych problemów z powierzonymi jej obowiązkami, ale wyzwaniem jest dla niej dojazd do pracy I czas spędzony poza domem, co ją przygnębiało I narastały jej lęki.

Przyczyną tego stanu rzeczy był fakt, że Marta po zakończeniu pracy musiała czekać ponad godzinę na autobus do domu I sama nie wiedziała co ze sobą zrobić w tym czasie. Wcześniej nie odważyła by się powiedzieć o tym komukolwiek, ale ponieważ zachęcałem ją by była szczera i spróbowała przezwyciężyć obawy i porozmawiać ze swoim pracodawcą na ten temat. Po rozmowie jej grafik został zmieniony i dostosowany do rozkładu jazdy autobusów.

Kontynuowałem monitoring i postępy Marty w racy przez następne 2 lata aby uniknąć niepotrzebnych konfliktów czy sytuacji problemowych co mogło by pogorszyć relacje w pracy. Po tym okresie moja pomoc i wsparcie nie było dłużej potrzebne bo Marta doskonale sobie radziła z obowiązkami.

Marta po pewnym czasie awansowała i pracodawca powierzył jej nadzór nad całym działem w sklepie.

Marta przyznaje, że nadal miewa czasami napady lęku czy niepokoju, ale umie sobie z tym radzić i przeciwdziałać aby problem nie narastały, nie wstydzi się też prosić o pomoc.

Marta zdobyła większą pewność siebie i jest w stanie wyjść towarzysko z przyjaciółmi. Przeprowadziła się też do nowego mieszkania Bliżej miejsca pracy i mieszka samodzielnie.

10 5

Nowa praca bardzo pozytywnie wpłynęła na stan zdrowia Marty, zwiększyła jej pewność siebie i niezależność oraz optymizm. Zanim zaczęła pracować ciągle brakowało jej energii, a teraz poczuła ogromną ulgę I jest pełna entuzjazmu I nadziei odnośnie pracy I dalszej nauki. Marta twierdzi że praca odmieniła moje życie na lepsze.

Mimo zmagania się z ogromnymi trudnościami aby wrócić do pracy, teraz mówi, że było warto bo ma pracę która ją interesuje i którą lubi, nabiera pewności siebie, uczy się nowych rzeczy i jest bardzo zadowolona z pracy i życia prywatnego.

Zadanie: Monitorowanie i aktywne rozwiązywanie problemów aby osiągnąć satysfakcję pracodawcy.

10 6

PYTANIA I – Pytanie odnośnie powyższego przykładu

1/ Czy według ciebie ustawiczne szkolenia w miejscu pracy zapewniają odniesienie sukcesu i powodzenia w zatrudnieniu?

2/

Czy przykład Marty może być zachętą dla innych osób będących w podobnej sytuacji?

3/ Rola doradcy zawodowego w ciągłej współpracy z pracodawcą w ocenie postępów danego pracownika.

II – Pytania odnośnie doradztwa

1/

Stałe wsparcie doradcy we wszystkich etapach zatrudnienia.

2/

Szkolenia na miejscu pracy z powodu nowych obowiązków, awansu lub słabej wydajności.

3/

Ścisła współpraca z pracodawcą w celu opracowania strategii osiągnięcia długotrwałego zatrudnienia.

10 7

Marcin Tematy: Analiza potrzeb Myślenie krytyczne i analityczne, Myślenie kreatywne, Podejmowanie decyzji.

Marcin ma to 39 letni absolwent uniwersytetu na kierunku handel. Otrzymał tytuł magistra (ERK poziom 5).

Bezpośrednio po studiach znalazł pracę I pracował przez 15 lat jako przedstawiciel handlowy dla trzech różnych korporacji.

Dwa lata temu miał wypadek samochodowy, po którym nie może dalej kierować pojazdami.

Osiem miesięcy temu skorzystał ze wsparcia i pomocy w podjęciu decyzji o możliwości przekwalifikowania zawodowego I ostatecznie zdecydował zostać księgowym.

Znalazł cieszące się dobrą opinią centrum szkoleniowe z tego zakresu I chciał się zapisać na następny organizowany kurs z księgowości. Nie było to jednak możliwe ponieważ był zobowiązany do odbycia praktyki zawodowej, która potwierdziła by trafność jego wyboru ścieżki zawodowej.

Silnie zmotywowany z ogromną potrzebą działania, naprawdę próbował znaleźć i odbyć niezbędny staż w wielu firmach przez ostatnie dwa miesiące.

Umówił się na kilka spotkań i rozmów z księgowymi i biegłymi z tej dziedziny w 9 różnych firmach, ale nie udało mu się rozpocząć praktyki w żadnym z nich.

Na nasze pierwsze spotkanie przyniósł ze sobą plik dokumentów potwierdzających jego próby i starania.

Marcin twierdzi, że chciałby jak najszybciej znaleźć pracę, ale jednocześnie obawia się pracy przez cały dzień na jednym stanowisku.

W poprzedniej pracy był w drodze prawie cały czas, niejednokrotnie za granicą. Przyzwyczaił się, że w pracy spotyka się z różnymi osobami I to mu się bardzo podobało. Właściwie to cały tydzień był poza domem gdzie wracał tylko na weekend. Wszyscy w rodzinie przyzwyczaili się do takiego systemu pracy.

Aż do tego momentu nie zdawał sobie sprawy, że teraz “utknie w domu na zawsze” (to jego słowa).

Zaraz po wypadku i w czasie powrotu do zdrowia odczuwał poważne dolegliwości bólowe i nawet cieszył się z takiego stanu rzeczy, gdy jego żona troskliwie się nim zajmowała.

Jednak gdy zaczyna myśleć o konieczności przekwalifikowania się, boi się trudności z którymi będzie musiał sobie poradzić na nowo wybranej ścieżce zawodowej. Bardzo go stresuje i denerwuje taki stan rzeczy.

Oto lista jego przeciwwskazań medycznych: •

Musi unikać: o

Długotrwałego stania i siedzenia w jednej pozycji

o

Powtarzania tych samych czynności

10 8

•

Nie wolno mu przenosić ładunków I prowadzić samochodów z powodu skutków ubocznych pewnych leków przeciwbólowych które przyjmuje.

•

Wymaganie odnośnie wyposażenia stanowiska pracy:

•

Ergonomiczne krzesło i biurko

•

Ewentualne planowane zabiegi chirurgiczne w niedalekiej przyszłości: o

•

Możliwa operacja prawej nogi, nie wcześniej jednak niż za trzy lata.

Wymiar czasu pracy: o

Praca na pół etatu zalecana przez lekarza

o

Praca na w pełnym wymiarze według Marcina .

ZADANIE: Wskaż, które aspekty w powyższym opisie warto by było dogłębnie przeanalizować.

10 9

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przypadku 1/

Jakie ważne I pozytywne punkty można zauważyć w karierze zawodowej Marcina?

2/

W jaki sposób można pomóc Marcinowi w pozbyciu się obaw odnośnie przyszłej pracy?

3/ Czy twoim zdaniem Marcin będzie musiał zmienić obrany kierunek przekwalifikowania I podjąć nową ścieżkę zawodową?

I I – Pytania odnośnie doradztwa 1/

Jak radzić sobie w sytuacji gdy reorientacja zawodowa wymaga i oznacza całkowicie inny styl życia?

2/

Czy kiedykolwiek miałeś do czynienia z podobną sytuacją?

Jeśli tak, to jak sobie z tym poradziłeś?

Jeśli nie, to podszedł byś do tego problemu?

3/

Czy przyszły rodzaj pracy obrany przez wspieraną osobę to istotny aspekt, który należy bezwzględnie

11 0

Maks Tematy: Zarządzanie informacjami, Myślenie analityczne i krytyczne, Praca zespołowa, Podejmowanie decyzji

Maks ma 21 lat. Od wczesnego dzieciństwa miał problem ze wzrokiem I mową. Aby w miarę sprawnie funkcjonować musi nosić okulary korekcyjne pozwalające na korzystanie z komputera, ale tylko z czcionką powiększoną do 150 %, natomiast wada wymowy ciągle wymaga poprawy, niemniej jednak można go zrozumieć.

Maks skończył szkołę w wieku 19 lat i otrzymał dyplom technika usług gastronomicznych (ERK poziom 3). W trakcie odbywania stażu I praktyk zawodowych zdał sobie sprawę, że ze względu na panującą w kuchni wysoką temperaturę I wilgotność nie będzie mógł pracować w takich warunkach bo jego choroba na to nie pozwala.

Zdecydował się na podjęcie innej ścieżki kariery I postanowił zostać piekarzem i rozpoczął szkolenie w tym kierunku. Niestety po trzech miesiącach nauki musiał zrezygnować ponieważ nie mógł się porozumieć ze swoim nowym szefem. Pomyślał wtedy, że nie powinien mieć żadnych problemów ze znalezieniem innego pracodawcy, ale niestety nie było to takie łatwe i nie mógł kontynuować dalej nauki.

Z braku innych lepszych propozycji, zdecydował się podjąć pracę dla firmy transportowej, w której przeprowadzał badania I analizy statystyczne. Była to praca na czas określony i na dodatek w niepełnym wymiarze godzin, umowy były przedłużane co 3 miesiące i Maks zdawał sobie sprawę , że jest to rozwiązanie czasowe.

Zdecydował się na spotkanie z doradcą pracującym w agencji oferującej pomoc I wsparcie dla osób niepełnosprawnych.

Kiedy Maks przedstawił się innym uczestnikom zajęć grupowych, powiedział, że jest zainteresowany pracą w trzech zawodach: Agent ochrony, specjalista do realizacji i kontroli zamówień lub recepcjonista. Ponadto nadmienił, że chciałby podjąć pracę bez dodatkowego szkolenia czy nauki zawodu..

Dość szybko Maks porzucił myśl o pracy w sektorze bezpieczeństwa z powodu swojej niepełnosprawności wizualnej nie mógł by sprawnie funkcjonować jako agent ochrony.

Natomiast biorąc pod uwagę problem z wymową, stwierdził, że również praca recepcjonisty to nie najlepszy pomysł. Zdawał sobie sprawę, że ma poważne trudności z prowadzeniem rozmów telefonicznych co definitywnie wykluczało go z tego zawodu.

W tym wypadku, jedyną możliwą ścieżką kariery, którą mógł kontynuować było stanowisko specjalisty do realizacji i kontroli zamówień. Maks poszukał niezbędnych informacji z tej dziedziny i dowiedział się, że wymagane jest szkolenie z zakresu obsługi specjalistycznego oprogramowania, nie mając wyboru, dość niechętnie Maks zdecydował się skupić na tej profesji i zdobyć jakieś doświadczenie zawodowe.

Podczas naszych rozmów indywidualnych Maks mówił wiele o swojej matce I jej oczekiwaniach wobec niego. Faktycznie, Maks nadal mieszkał ze swoimi rodzicami i jego matka była szczególnie zainteresowana

11 1

jego integracją zawodową. Stale doradzała Maksowi w sprawach zawodowych i on słuchał się jej nawet wbrew własnej opinii czy chęci.

Gdy zaczęliśmy rozmowę o zdobyciu doświadczenia zawodowego jako kontroler zamówień I ich realizacji, Maks był optymistycznie nastawiony I wierzył w to, że uda mu się zdobyć doświadczenie w którejś z firm produkującej gotowe posiłki na wynos. Rzeczywiści znał on sektor żywnościowy, miał też kontakt I krótkie doświadczenie pracy w piekarni, dlatego ocenił, że ma duże szanse na znalezienie pracy w firmie przygotowującej posiłki.

Przede wszystkim Maks musiał się upewnić czy zbieranie I realizacja zamówień nie odbywa się w warunkach takich jak wysoka temperatura I wilgotność co uniemożliwiało by pracę dla niego. W tym celu skontaktował się z kilkoma osobami z branży i dowiedział się, że posiłki przyjeżdżają w schłodzonych pojemnikach a osoba realizująca zamówienia nie jest narażona na żaden z czynników, które wykluczały Maksa z takiej pracy.

Maks uruchomił sieć znajomych I rodzinę aby pomogli mu znaleźć miejsce do odbycia stażu lub praktyki, dzięki czemu udało mu się w niedługim czasie skontaktować z potencjalnym pracodawcą I umówić się na rozmowę o pracę w firmie oferującej gotowe posiłki dla sieci restauracji. Wszystko poszło dobrze w trakcie rozmowy i Maks wrócił z podpisaną umową o odbycie stażu przez trzy tygodnie.

ZADANIE: Opierając się na powyższym opisie, sprecyzuj, które aspekty będą istotne w trakcie doświadczenia zawodowego biorąc pod uwagę realne szanse na sukces w jego integracji zawodowej.

11 2

PYTANIA

I – Pytania odnośnie powyższego przypadku

1/

Jak myślisz, które aspekty są pozytywne w profilu Maksa?

2/ Maks nie chce wracać do szkoły, nawet na krótkie szkolenie. Czy uważasz, że dobrze było by przekonać go do zmiany zdania w tej kwestii? Jeśli tak to dlaczego?

3/ Jaką role odgrywa matka Maksa w podejmowaniu decyzji. Czy oceniasz to jako pozytywne czy negatywne zachowanie?

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/ Jak postępujesz w sytuacji gdy osoba niepełnosprawna wybiera ścieżkę zawodową niezgodną z jej stanem zdrowia.

2/ Bardzo często jest tak, że młoda osoba niepełnosprawna mieszka z rodziną I otrzymuje wiele porad od członków rodziny. Jak pomóc takiej osobie podjąć własne decyzje zawodowe nie raniąc przy tym rodziców I nie umniejszać ich roli?

3/ Czy możliwa jest motywacja I stymulowanie ambicji u kogoś, czy jest to jedynie kwestia własnej osobowości I cech charakteru?

11 3

Michał Tematy: Ustawodawstwo odnośnie niepełnosprawności, Wsparcie w pracy i poza pracą, Analiza potrzeb.

Michał ma 36 lat i jasno sprecyzowane oczekiwania: potrzebuje znaleźć pracę. Ma rodzinę, żonę i 5-letniego synka. Sytuacja finansowa jest trudna, jego żona pracuje w stołówce, obecnie mieszkają z rodzicami żony.

Synek wymaga operacji. W 2011 roku Michałowi zmieniono stopień niepełnosprawności z umiarkowanego na lekki i stracił rentę ZUS, jedyne źródło dochodów. Szukał pracy od lata 2012 roku, niestety bezskutecznie.

Było to głównie spowodowane lękiem pracodawców przed zatrudnieniem osoby z epilepsją.

Michał ma wykształcenie zawodowe.( poziom 3 w ERK). Niestety, z poprzedniego zakładu zwolniono go po tym, jak w pracy pojawił się pod wpływem alkoholu. Do tej pory żałuje swego błędu.

Bardzo chciałby wrócić do starego zakładu. Niestety szef nie chce z nim rozmawiać.

Michał nie chciał brać udziału w spotkaniach grupowych i warsztatowych. Interesowały go spotkania indywidualne, nakierowane na konkretne działania związane z poszukiwaniem pracy. Przy bliższym poznaniu okazało się, że jest osobą nieufną, na początku wydawał się też niesłowny, dwa razy nie zgłosił się na spotkanie, często nie odbierał telefonów. Na początku nie chciał mówić o sobie ani o ostatnim miejscu pracy. Dużo później dowiedziałam się, że jego nieufność wobec ludzi wynika z tego, czego doświadczył w domu. Trzeba było jasno postawić sprawę: albo mamy do siebie zaufanie, albo się rozstajemy. Myślę, że przełamał swoje opory i podjął współpracę w ramach projektu tylko dlatego, że nie widział już innego wyjścia.

Zabierając się do poszukiwania pracy, wypisaliśmy wszystkie firmy na terenie powiatu, gdzie możemy zadzwonić. Powstała spora lista około 20 zakładów. Wspólnie opracowaliśmy życiorys i list motywacyjny i zaczęliśmy dzwonić do pracodawców. Niestety, na słowo epilepsja – rozmowa z każdym kolejnym pracodawcą kończyła się fiaskiem. Nie udało nam się z nikim umówić na spotkanie. Ludzie boją się padaczki.

Michał był załamany, wtedy postanowiliśmy, że może spróbujemy jeszcze raz u ostatniego pracodawcy.

Skoro dał mu szansę raz, to może uda się go przekonać ponownie. Już bez dzwonienia i uprzedzania udałam się sama do tego zakładu pracy.

Przedstawiłam się, opowiedziałam o naszym programie. Pracodawca był bardzo miły i zainteresowany współpracą. W tamtym czasie potrzebował pracowników niepełnosprawnych, aby utrzymać status Zakładu Pracy Chronionej. Kiedy doszło do szczegółów, czyli konkretnie kogo mogę mu polecić, pojawiły się wątpliwości, czy proponować tylko Michała, zwiększając jego szansę i jednocześnie ryzykując, że z tej dobrze rozpoczętej współpracy nic nie wyniknie, czy też zaproponować 2-3 osoby do wyboru.

Ostatecznie zaproponowałam tylko Michała, biorąc pod uwagę to, że właśnie z jego powodu się tutaj znalazłam. Długo rozmawialiśmy o przyczynach zwolnienia. Pracodawca skonsultował tę sprawę z kadrami.

Ostatecznie powiedział, że musi się zastanowić. Starałam się go nadal przekonać, że Michał się zmienił, że ma rodzinę, praca jest mu potrzebna, że zmieniła się jego motywacja i sytuacja życiowa. W końcu szef się zgodził. Następnego dnia Michał miał się zgłosić na próbę na pierwszy dzień pracy. Po tym dniu umówili się, że będzie przychodził codziennie przez 2 tygodnie sam, bez wsparcia trenera, i jeśli w tym czasie nie popełni gafy, ma szansę na przedłużenie umowy. To były dwa bardzo nerwowe tygodnie. Pod koniec tego okresu umówiłam się na spotkanie z pracodawcą. Pracodawca był z Michała zadowolony, a przede wszystkim 11 4

potrzebował rąk do pracy. Mimo to do ostatniego dnia nie powiedział mu, co będzie dalej. Po okresie próby Michał dostał umowę o pracę na 3 miesiące. Po tym okresie ma bardzo duże szanse na zatrudnienie.

Kiedy już myślałam, że nasze relacje się zmieniły, Michał znów „schował się w skorupce”, kiedy poprosiłam go o ksero umowy o pracę. Umówiliśmy się na spotkanie indywidualne. Michał się nie zjawił, znów nie odbierał telefonów. Kiedy postawiłam sprawę jasno, nagrywając się na sekretarkę, mówiąc, że wykreślę go z projektu z powodu niemożności skontaktowania się z nim, sam zadzwonił. Rozmawialiśmy o tym, z czego wynika jego zachowanie, okazało się, że boi się, że jego umowa i dochody trafią w jakieś niepowołane ręce.

Nie umiał tego sprecyzować. Po długiej rozmowie przeprosił mnie za swoje zachowanie. Opowiedział, że był to trudny czas w jego życiu. Jego synek miał pierwszą operację.

Sytuacja się uspokoiła. Podczas spotkań monitoringowych ani pracodawca, ani klient nie zgłaszali żadnych problemów. Michał nadal jest moim klientem. Mimo zapewnień, że pracodawca jest z niego zadowolony, nadal obawia się utraty pracy. Obiecałam mu, że razem porozmawiamy z pracodawcą pod koniec okresu zatrudnienia.

Zadanie: Problemy osób długotrwale bezrobotnych w powrocie na rynek pracy, znalezieniu I utrzymaniu zatrudnienia. Formy wsparcia indywidualnego i grupowego, analiza potrzeb szkoleniowych i umiejętności miękkich.

11 5

PYTANIA

I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/

Jak oceniasz szanse Michała na utrzymanie zatrudnienia i przedłużenie umowy o pracę.?

2/

Rola doradcy zawodowego w kontaktach z pracodawcą, mediacje, komunikacja, budowanie relacji?

3/

Budowanie relacji i atmosfery wzajemnego zaufania między doradcą a klientem.

I I – Pytania odnośnie Doradztwa

1. Świadczenia socjalne dla osób z orzeczonym lekkim stopniem niepełnosprawności w twoim kraju?

2. Wsparcie w pracy i poza pracą dla osób długotrwale bezrobotnych.

3. Godzenie pracy z obowiązkami rodzinnymi, szanse, wyzwania, dobre praktyki?

11 6

Nina Tematy: Zarządzanie czasem. Myślenie analityczne Nina to 31 letnia kobieta z lekkim upośledzeniem umysłowym. Choruje na nerwicę obsesyjną, jest pod stałą opieką lekarską i ma dobrze dobrane leczenie farmakologiczne niwelujące objawy choroby.

Ukończyła wymagany obowiązkowy poziom kształcenia zawodowego i przyuczenia do zawodu fryzjerki ( ERK poziom 4). Było to przed atakiem choroby. Ponadto uczestniczyła w wielu dodatkowych kursach I szkoleniach doskonalących jej umiejętności I kompetencje zawodowe z zakresu usłg fryzjerskich jak metody cięcia czy koloryzacji włosów, zabiegi pielęgnacyjne, stylizacja. Przez pięć lat pracowała w zakładzie fryzjerskim w centrum miasta do momentu gdy miała pierwszy poważny kryzys chorobowy. Bardzo brakuje jej kontaktu z klientkami I tęskni za pracą.

Doradca skontaktował się z właścicielem salonu gdzie Nina pracowała wcześniej i szef zapewnił, że jeśli nie ma przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania takiej pracy to on nie ma zastrzeżeń co do zatrudnienia i powrotu do pracy. Postarają się również zminimalizować poziom stresu jak to tylko możliwe. Salon otrzyma dofinansowanie z funduszu krajowego wspierającego zatrudnienie osób niepełnosprawnych, ulgi w podatkach i ubezpieczeniu społecznym.

Rozmowa z właścicielem salony i kolegami z pracy przebiegała w miłej i serdecznej atmosferze. Doradca uważa, że przy odpowiednim wsparciu I postawie Nina może ponownie zaadoptować się w pracy. Na początku miał pewne obawy, ponieważ Nina po chorobie stała się tematem wielu plotek I domysłów wśród lokalnej klienteli salony i nie tylko, ale to było dawno temu i teraz sytuacja się zmieniła. Pomijając te fakty, prawda jest taka, że Nina ma świetny kontakt ze swoimi klientami, ma wspaniałe podejście I w normalnych warunkach jest osobą zabawną, uśmiechniętą potrafiącą nawiązać kontakt I prowadzić rozmowę z każdym I na każdy temat, co właściciel doskonale pamięta.

Następnie odbyło się spotkanie i rozmowa z psychiatrą Niny, który nie był zbyt przychylny temu projektowi.

Nie powiedział wyraźnie że nie może wrócić do pracy, ale ostudził nasz entuzjazm i przedstawił pewne komplikacje występujące na tym etapie leczenia. Zalecił dokładne przeanalizowanie sytuacji, według opinii lekarza należy wziąć pod uwagę również sytuację i życie osobiste Niny.

Nina ma roczne dziecko i jest bardzo dobrą matką. Mieszka sama, ojciec dziecka nie bardzo wykazuje się chęcią pomocy w opiece nad ich dzieckiem. Nina pobiera zasiłek od państwa dla matek samotnie wychowujących dzieci, który jak na razie wystarcza dla niej i dziecka.

Ewentualne wynagrodzenie za pracę jako asystentka fryzjerki może być takie samo lub nawet trochę niższe niż zasiłek, który obecnie otrzymuje na dziecko. Musi wybrać pensja lub zasiłek. W jej obecnej sytuacji może otrzymywać zasiłek do momentu osiągnięcia pełnoletniości przez dziecko, po tym okresie zasiłek będzie zredukowany, ale wciąż wystarczający na godziwe życie.

Doradca musi znaleźć najlepsze rozwiązanie tej sytuacji dla Niny, pomóc jej określić priorytety i zdecydować czy praca zawodowa i opieka nad dzieckiem to nie za dużo jak dla niej. Będąc całkowicie szczerym, jeśli nastąpił by nawrót choroby u Niny to jej dziecko było by pierwszą ofiarą takiej sytuacji I ucierpiało by najbardziej. Według opinii doradcy należy dokładnie rozważyć wszystkie za I przeciw.

11 7

Doradca szczerze porozmawiał z Niną, ona sama nie jest pewna jej sytuacji zdrowotnej i poprosiła swojego psychiatrę o wydanie swojej opinii i zezwolenia na podjęcie pracy. Doradca omówił z lekarzem wszystkie działania I kroki podjęte dotychczas przez Ninę. Zapadła decyzja, że Nina musi najpierw ustalić swoje priorytety.

W międzyczasie Nina ustaliła i uporządkowała listę swoich priorytetów. Doradca zaproponował jeszcze inne rozwiązanie a mianowicie opcję, która mogła by być brana pod uwagę: uczestnictwo w kursie aby zaktualizować I odnowić swoje umiejętności. Jest to też sposób na oderwanie się od codziennej rutyny, wyjście z domu, powolną adaptację w miejscu pracy, kontakt z kolegami i klientami do momentu gdy dziecko podrośnie i pójdzie do szkoły. poprzez pracę jeden lub dwa dni w tygodniu I odczekać zanim znowu powróci do pracy.

Nina nie podjęła jeszcze ostatecznej decyzji.

Zadanie: 1. Rozważ sytuację: Jaki jest najlepszy sposób pracy z Niną? W jaki sposób można ustalić jej priorytety?

2. Zaproponuj inne możliwe rozwiązania.

11 8

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/

Jak ty postąpiłbyś w takiej sytuacji. Podaj przynajmniej trzy kroki możliwe do naśladowania.

2/

Jak pomóc Ninie odkryć i ustalić jej priorytety?

3/

Proszę przeanalizować przypadek i napisać motywujące rozwiązanie.

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/ Opisz idealną postawę doradcy w sytuacji takiej jak ta, w której masz do czynienia z życiem rodzinnym i pracą zawodową.

2/

Jak jest prawidłowa rola doradcy w takiej sytuacji?

3/

Czy praca jest zawsze najlepszym rozwiązaniem?

11 9

Nora Tematy: Myślenie analityczne i krytyczne, Zarządzanie czasem.

Nora ma 27 lat, obecnie nie pracuje, ponieważ zajmuje się wychowaniem dwójki dzieci. Gdy miała 6 lat została zaatakowana przez psa rasy Doberman w wyniku stresu I urazu zaczęła się jąkać. Zastosowana terapia nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, dlatego Nora rozpoczęła naukę w pierwszej klasie przestraszona I niepewna jak sobie poradzi w szkole I jak będą się układać jej relacje z innymi uczniami w klasie.

Nora nie chce pamiętać lat spędzonych w szkole podstawowej, ponieważ były dla niej wyjątkowo trudne i nieprzyjemne z powodu komentarzy i docinek jakich doświadczyła od swoich kolegów, stara się to wymazać z pamięci. To czego na pewno nigdy nie zapomni to problemy jakie miała z przedmiotów takich jak: język ojczysty, historia i geografia. Z powodu, że się jąkała, nie mogła pisać poprawnie dyktand, bo robiła dużo błędów ortograficznych. Również czytanie ćwiczeń było dla niej jak „misja niewykonalna”.

Dużym wyzwaniem dla Nory były ćwiczenia wymagające odpowiedzi ustnych. Klasa chętnie czekała na jej wypowiedzi. Również odpytywanie z materiału I zadań domowych było dodatkowym problemem, Nora była tak zestresowana, że nie była w stanie wypowiedzieć słowa. Większość nauczycieli była równie podenerwowana I zestresowana jak Nora. Powiedziała, że je nauczyciele byli w porządku i chcieli jej pomów, problemem było to, że sami nie bardzo wiedzieli jak mogli by jej pomóc. Próbowali różnych technik aby ułatwić Norze I reszcie klasy, którzy często byli zdekoncentrowania gdy zaczynała mówić..

Problemy wynikające z jąkania dla Nory były związane z faktem, że nie mogła wyrazić tego czego się nauczyła i wykazać się pewnymi zdolnościami. Mimo iż nauka stwarzała jej wiele problemów, nadal pamięta miłe chwile, w większości związane z niektórymi nauczycielami, którzy starali się pomóc jej jak tylko to możliwe i ułatwić jej naukę.

Według Nory, gdy nie można rozwiązać jakiegoś problemu to należy go unikać. Po ukończeniu szkoły (poziom 4 wg. ERK) postanowiła zostać zawodowym kucharzem. W tym zawodzie nie wymagane jest płynne mówienie I poprawna pisownia. Zgłosiła się do naszego biura ponieważ potrzebowała wsparcia w wyborze szkoły zawodowej, w której zajęcia praktyczne przeważały by nad nauką teorii. Znaleźliśmy taką szkołę, do której Nora zaczęła uczęszczać po dwóch miesiącach. Lata spędzone na nauce w tej szkole były według Nory najlepszymi i beztroskimi latami w jej życiu. To tam nawiązała trwałe przyjaźnie, uwierzyła w siebie i to było miejsce gdzie było postrzegana jako dobry i wartościowy pracownik.

Zaraz po uzyskaniu dyplomu i zakończeniu nauki (poziom 5 ERK), znalazła pracę w jednej z bardzo popularnych restauracji w mieście, tam również spotkała swojego przyszłego męża. Teraz Nora opiekuje się i wychowuje swoje dzieci, ale już niedługo dzieci podrosną i pójdą do szkoły, a Nora zamierza podjąć dalszą naukę na uniwersytecie.

ZADANIE: Jak skomentowałbyś następujące zdanie: “Jeśli problemu nie da się rozwiązać to można spróbować go uniknąć”?

12 0

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1. Czy uważasz, że wybór szkoły w której przeważały zajęcia praktyczne nad teorią jest dobrym przykładem myślenia analitycznego I krytycznego?

2. Proszę skomentować pragnienie niesienia pomocy Norze przez różne osoby I brak fachowej wiedzy jak to zrobić ?

3. Czy uważasz, że trwałe przyjaźnie I wiara w siebie osób niepełnosprawnych przyczynia się do ich realizacji zawodowej?

II – Pytania odnośnie doradztwa

1. Czy uważasz, że nieregularne I niekonwencjonalne metody doradztwa to dobre podejście?

2. Jaką wiedzę powinien posiadać ekspert lub inni specjaliści z zespołu starającego się ułatwić integrację osoby niepełnosprawnej?

3. Jakiej rady udzielił byś osobie niepełnosprawnej szukającej pracy w przypadku gdy jej problem z niepełnosprawnością nie może być rozwiązany: próbować go ignorować I realizować się zawodowo czy szukać pracy w zakładzie pracy chronionej?

12 1

Olivia Tematy: Przepisy ds. niepełnosprawności, Zarządzanie informacjami, Myślenie analityczne i krytyczne, Myślenie kreatywne, Podejmowanie decyzji, Komunikacja

Olivia ma 38 lat. Świetnie sobie radziła w czasie studiów I w wieku 22 lat uzyskała dyplom ukończenia Wyższej Szkoły Inżynierii Komputerowej ( ERK poziom 7). Bezpośrednio po studiach została zatrudniona w dużej firmie gdzie została kierownikiem zespołu składającego się z czterech innych inżynierów.

Olivia odniosła sukces i udało się jej zrealizować kilka innych projektów.

W tym samym czasie przeszła załamanie nerwowe a w końcu rozpoznano u niej chorobę afektywną dwubiegunową. Otrzymała skuteczne leczenie, które pozwoliło na stabilizację jej zdrowia. Jej kariera zawodowa nabrała tempa i kontynuowała pracę w tej samej firmie przez kolejne dziewięć lat. Po tym czasie doszła do przekonania, że nauczyła się już wiele I osiągnęła wszystko w tym zawodzie I zapragnęła zmian.

W związku z tym Olivia nawiązała kontakty z potencjalnymi organizacjami, z którymi mogła by w przyszłości współpracować. Na początku były to oczywiście zlecenia i umowy na czas określony, a po tym okresie próbnym miała otrzymać umowę na czas nieokreślony. Dlatego też bez wahania zrezygnowała z poprzedniej pracy I podjęła nową.

Niestety jej nadzieje okazały się płonne ponieważ zamiast obiecanego kontraktu na stale, z powodu kryzysu na rynkach finansowych, jej przyszły szef zmienił zdanie. Jako że jej dotychczasowa umowa była na czas określony, Olivia odeszła z firmy bez odprawy.

Podejmowała wiele innych dorywczych zajęć I zleceń, ale czuła się zagubiona ponieważ od wczesnego dzieciństwa miała jasno wytyczony cel a teraz jej przyszłość była niepewna. Ponadto, dwa projektu, w które się zaangażowała zostały zakończone bez jakichkolwiek wyjaśnień.

Olivia czuła, że coś jest nie w porządku, ale nie wiedziała co.

Ostatecznie zdecydowała się na spotkanie i rozmowę z psychiatrą po czym została skierowana na badania, w wyniku których wykryto u niej problemy genetyczne. Neurolog zalecił jej ćwiczenia pamięci, terapię mowy i kinezyterapię, ale przyznał, że nie istnieje skuteczne leczenie i nic więcej nie można zrobić.

Przez kolejne dwa lata Olivia żyła tylko tymi problemami. Nie mogła już dłużej wytrzymać siedzenia w domu, bez znajomych bez jakichkolwiek planów na przyszłość. Wtedy zdecydowała się poprosić o pomoc i wsparcie ze wydziału do spraw osób niepełnosprawnych skąd została skierowana do naszego centrum aktywizacji zawodowej.

W trakcie pierwszego spotkania i rozmowy Olivia powiedziała mi swoją historię I wyznała, że bardzo chciała by powrócić do aktywnego życia I pracy zawodowej. Nie miała pojęcia o możliwości przekwalifikowania.

Jedynym przeciwwskazaniem w jej dokumentach to unikać pracy w stresujących warunkach.

Nie łatwo było przekonać Olivię do opowiedzenia o jej hobby I zainteresowaniach, wydawało się że nie ma żadnych. Zdałem sobie sprawę, że była całkowicie skoncentrowana na pracy, ciężko pracowała w szkole aby mieć dobre wyniki a potem by dostać konkretną pracę. Dla jej rodziców istnieje tylko jedna wartość w życiu:

12 2

praca. Dla nich praca oznacza zdrowie. Olivia lubiła zajęcia grupowe I chętnie w nich uczestniczyła jedynym problemem było to że wykonywała wszystkie ćwiczenia bardzo powoli.

Razem myśleliśmy o różnych opcjach przekwalifikowania, Olivia nadmieniła tylko, że chciałaby mieć stałe zatrudnienie. Rozważała ofertę pracy w Ratuszu I ostatecznie zgodziła się spróbować pracy w administracji państwowej.

Mając to na uwadze skontaktowała się ze znajomym, który pracował w ratuszu I umożliwił jej odbycie trzytygodniowego stażu, tydzień w Wydziale Komunikacji, tydzień w Wydziale Zasobów Ludzkich I ostatni w Dziale Obsługi Klienta. W trakcie stażu miałem problem aby szczerze porozmawiać z jej opiekunem, zrozumiałem dlaczego tak jest gdy Olivia opowiedziała, że nie pozwalają jej nic robić może jedynie obserwować innych pracowników w trakcie spotkań, przygotowywania dokumentów I innych zajęć nic ponadto. Mówiąc kolokwialnie odbębniła staż. Po tym dość wątpliwym doświadczeniu Olivia wróciła do naszego centrum. Miała mieszane odczucia, z jednej strony była zadowolona, że miała szansę obserwować od środka funkcjonowanie i działalność ratusz a z drugiej strony była rozczarowana że nie miała nic konkretnego do zrobienia. Taka sytuacja i stagnacja nie dawały jej spokoju i poprosiła mnie o jeszcze jedną szansę odbycia stażu, ale tym razem czegoś bardziej konkretnego tak aby mogła aktywnie uczestniczyć w pracy administracyjnej.

Widziałem, że Olivia miała poważne problem. Nie byłem przekonany, że kolejny staż czy szkolenie przyniesie jakieś korzyści, dlatego spytałem ją czy nie chciałaby rozważyć innego rodzaju wsparcia, na przykład uczestniczyć w codziennych zajęciach podczas których mogła by praktykować różne zajęcia wraz z innymi uczestnikami, ale bez nacisku na szybki powrót do aktywności zawodowej. Gdy tylko wspomniałem o takiej możliwości Olivia przyznała, że jej lekarz również zalecał jej uczęszczanie na takie zajęcia. Na koniec dodała, że przemyśli sprawę i da odpowiedź na kolejnym spotkaniu. Wróciła po dwóch dniach z raportem napisanym przez jej neurologa osiem miesięcy wcześniej. W dokumencie neurolog wyjaśniał, że Olivia stopniowo traci swoje zdolności poznawcze i fizyczne z czego do końca nie zdaje sobie sprawy I że z czasem stanie się osobą zależną od innych. Raport kończy się stwierdzeniem, że Olivia nie będzie w stanie wrócić do aktywności zawodowej, nawet do bardzo prostych zadań. Olivia wyznała, że nie pokazała tego dokumentu swemu doradcy zawodowemu bo nie bardzo wiedział co o tym wszystkim myśleć I co z tym zrobić. Ponadto jej rodzice dalej utwierdzali ją w przekonaniu, że praca znaczy zdrowie i ciągle wierzyli w to że wróci do pracy.

Wreszcie ujrzałem ulgę na twarzy Olivii, poczuła, że może to wszystko nareszcie mieć za sobą. Wtedy też zdałem sobie sprawę ile ją to wszystko kosztował i jak wielki to był dla niej wysiłek i wyzwanie. Stwierdziła z wyraźną ulgą, że nie chce już dłużej walczyć o powrót do aktywnej pracy zawodowej. Umówiła się na spotkanie z psychiatrą aby omówić szczegóły uczęszczania do dziennego centrum terapii.

ZADANIE: Czasami jak w tym przypadku, wsparcie nie prowadzi do powrotu do pracy. Niemniej jednak jest bardzo korzystne dla klienta. Wyjaśnij dlaczego i w jaki sposób.

12 3

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przypadku

1/ W przypadku Olivii, jedynym przeciwwskazaniem jest unikanie stresujących warunków pracy.

Dlaczego twoim zdaniem nie ma wspomnianych innych ograniczeń?

2/

Jak rozumiesz zachowanie rodziców Olivii?

3/

Jak wytłumaczył byś ulgę Olivii na ostatniej sesji

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/

Czy miałeś kiedyś do czynienia z taka sytuacją?

Jeśli tak, to jak sobie poradziłeś?

Jeśli nie, to jakie działania były by najrozsądniejsze?

2/ W zajęciach grupowych uczestniczą osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności, często zdarza się że wzajemnie się wspierają. Czy mógłbyś wyjaśnić jakie czynniki wpływają na wzajemną współpracę?

3/ Czy mógłbyś określić znaczenie uczestnictwa w zajęciach oferowanych przez Centrum Terapii Zajęciowej dla beneficjentów, którzy nie mogą kontynuować ścieżki rozwoju zawodowego?

12 4

Paweł Tematy: Zarządzanie czasem, Myślenie analityczne i krytyczne, Myślenie kreatywne, praca zespołowa

Paweł ma 29 lat. Ukończył Liceum Ogólnokształcące, następnie kontynuował naukę w systemie dziennym w Wyższej Szkole Prawa i Administracji, kierunek Administracja Transgraniczna. Uzyskał tytuł licencjata. ( poziom 6 w ERK). Aktualnie kończy szkolenie specjalistyczne ds. rachunkowości, stopień I i II. Szkolenie organizowane przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, pod patronatem Ministerstwa Finansów. Po ukończeniu i zdaniu egzaminów otrzyma certyfikat potwierdzający nabytą wiedzę i umiejętności.

Paweł w trakcie studiów podejmował się różnych prac dorywczych aby dorobić sobie do stypendium a obecnie pracuję w zakładzie pracy chronionej na stanowisku asystent głównego księgowego w wymiarze 4/5 etatu w ramach stażu zawodowego.

W roku 2010 Paweł uległ wypadkowi komunikacyjnemu w wyniku czego stracił obie kończyny dolne.

Przeszedł długotrwałe leczenie szpitalne i proces rehabilitacji ruchowej. Z PEFRONU posiada dożywotnie orzeczenie o niepełnosprawności (05 R- stopień znaczny ruchowy). Natomiast z ZUS-u ma przyznane stałe świadczenie socjalne ( renta).

Paweł mieszka z rodzicami, do pracy dojeżdża samodzielnie przystosowanym do jego potrzeb samochodem.

Paweł posiada protezy kończyn dolnych, co z jednej strony ułatwia mu poruszanie się, ale z drugiej strony powoduje wiele ograniczeń i barier. Paweł jest podopiecznym Fundacji „ Zdążyć z Pomocą”, która wspiera osoby niepełnosprawne, oferuje różne rodzaje wsparcia min. pomoc psychologiczną, warsztaty, turnusy rehabilitacyjne oraz pomoc finansową na zmianę protezowania na bardziej dopasowane do indywidualnych potrzeb każdego klienta.

Paweł po odbyciu stażu chciałby kontynuować pracę, ale nie jest pewny czy otrzyma umowę o pracę na stałe dlatego zgłosił się do Urzędu Pracy o pomoc i doradztwo zawodowe. Paweł został objęty opieką Trenera pracy i innych ekspertów do spraw zatrudnienia. Przydzielono mu Doradcę Zawodowego, z którym po analizie jego sytuacji zdrowotnej i zawodowej ( zdolności do pracy) określono Indywidualny Plan Działania. Rehabilitacja zawodowa osoby niepełnosprawnej jest szczególnie trudna u osób z dużym stopniem niepełnosprawności a znalezienie odpowiedniej pracy wiąże się z wieloma wyzwaniami.

Pracodawcy z otwartego rynku pracy bardzo często charakteryzują się negatywnymi postawami wobec zatrudniania takich osób. Zwykle obawiają się oni wielu problemów związanych z przystosowaniem się pracowników niepełnosprawnych do wykonywania zadań zawodowych oraz fizycznego i społecznego środowiska pracy. Dlatego istotne jest odpowiednie doradztwo nie tylko dla osób poszukujących pracy ale również dla pracodawców aby mogli przekonać się o możliwościach zawodowych osób niepełnosprawnych i uzyskaniem pomocy w rozwiązywaniu ewentualnych problemów związanych z ich zatrudnieniem. Po etapie określenia możliwości zawodowych przystąpiono do poszukiwań właściwego stanowiska pracy i pracodawcy gotowego przyjąć pracownika niepełnosprawnego. Paweł posiadał kompletne dokumenty aplikacyjne, które sporządził samodzielnie. Wspólnie uruchomiliśmy sieć kontaktów i rozpoczął się etap aktywnego poszukiwania pracy na otwartym rynku pracy. Paweł posiada jasno określony cel: podjęcie pracy zgodnej z jego wykształceniem i doświadczeniem zawodowym nabytym w trakcie stażu zawodowego w ZAZie.

12 5

(Zakładzie Aktywizacji Zawodowej). Na początku pojawiło się kilka propozycji pracy, ale jedynie 2 spełniały oczekiwania Pawła. Po rozmowach z potencjalnymi pracodawcami klient nie zdecydował się na pracę ze względu na zbyt dużą odległość miejsca pracy(ponad 30 km) w pierwszym przypadku i ofertę pracy w wymiarze ¼ etatu w drugiej. Nastąpiła faza zastoju, nie napływały kolejne propozycje. Paweł zaczął umieszczać swoje CV na portalach internetowych pośredniczących i oferujących pracę osobom z niepełnosprawnością. Z pośród wielu ofert Paweł wybrał kilka, ale ostatecznie podjął rozmowy w sprawie zatrudnienia na stanowisku referenta do spraw finansowo- podatkowych w Prywatnym Biurze Rachunkowym posiadającym swoje oddziały w różnych miastach w Polsce. Dodatkowym atutem była możliwość świadczenia pracy zdalnej 2 dni(z domu) i pracy stacjonarnej 3 dni w tygodniu. Paweł został przyjęty na okres próbny na 2 miesiące i jeśli praca będzie mu odpowiadać i będzie się wywiązywał z powierzonych mu przez pracodawcę obowiązków i zadań to obie zainteresowane strony zdecydują się na podpisanie umowy na czas nieokreślony na pełny etat. Taka forma zatrudnienia bardzo odpowiada Pawłowi ze względu na jego stan zdrowia ponieważ w te dni kiedy nie czuję się w najlepszej kondycji może wykonywać pracę w domu a w pozostałe dni będzie pracował w siedzibie firmy co będzie miało też wymiar terapeutyczny poprzez kontakty z współpracownikami, pracę zespołową, integrację społeczną. Dzięki nowej pracy Paweł z optymizmem patrzy w przyszłość, bo praca daje mu spełnienie zawodowe i niezależność finansową.

Zadanie: Postawy pracodawców z otwartego rynku pracy wobec osób z niepełnosprawnością ruchową. Formy dofinansowania dla pracodawców na dostosowanie stanowiska pracy dla takich osób.

12 6

Pytania

I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1. Praca zawodowa jako forma integracji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych – podaj przykład z twojej praktyki?

2. Dostępna pomoc, leczenie i opieka psychologa dla osób, które uległy poważnym wypadkom- kto wchodzi w skład zespołu terapeutycznego zajmującego się klientem/ osobą niepełnosprawną.

Pomoc w odnalezieniu się w nowej sytuacji życiowej i zawodowej?

3. Networking i Internet– jako forma i narzędzie poszukiwania i pośrednictwa pracy.

I I – Pytania ogólne odnośnie Doradztwa

1. Elastyczne formy zatrudnienia dostępne w twoim kraju dla osób niepełnosprawnych- plusy i minusy?

2. Jakie instytucje/ fundacje w twoim kraju/ rejonie wspierają osoby niepełnosprawne w procesie rehabilitacji zawodowej?

3. Rola doradcy zawodowego w kontaktach między pracodawcą a potencjalnym pracownikiem?

12 7

Pedro Tematy: Myślenie kreatywne Pedro ma 37 lat, z powodu zaburzeń poznawczych i niskiego poziomu inteligencji ( na pograniczu) został oddany przez rodzinę do ośrodka opiekuńczo wychowawczego. Ponadto w młodym wieku rozpoznano u niego psychozę obsesyjną: owładnęła go pewna idea i prześladowały go myśli, realne czy wymyślone, i nie był w stanie się z tego otrząsnąć.

Został zakwalifikowany do udziału w projekcie polegającym na włączeniu osób z zaburzeniami psychicznymi na rynek pracy. Grupa instytucji i firm z wielu branż współpracuje w ramach różnych programów włączenia społecznego na rynek pracy osób wykluczonych z różnych przyczyn, w zamian za udogodnienia i rekompensaty finansowe dla tych pracodawców.

Pedro podjął pracę jako kelner w bardzo dużej restauracji na obrzeżach miasta. W ciągu tygodnia jest wielu klientów w barze, ale nie jest przepełniony, gorzej jest w trakcie weekendów gdy przyjeżdża wiele rodzin, które chcą zjeść coś poza miastem na świeżym powietrzu. Klientów jest tyle, że trzeba stać w kolejce aby dostać wolny stolik I personel musi się spieszyć z pracą I obsługą wszystkich klientów. Zadaniem Pedra jest przyjmowanie zamówień na drinki przy każdym stoliku.

W ciągu tygodnia Pedro świetnie sobie radzi z obowiązkami, bez problemów obsługuje klientów ze stolików podlegających jego rewirowi. Pedro przyjmuje zamówienia na napoje za pomocą specjalnego przenośnego urządzenia- tabletu- a kelner prowadzący bar otrzymuje zamówienia i przygotowuje według nich napoje.

Gotowe drinki są przynoszone przez innego kelnera z restauracji.

Problem Pedra zaczynają się w piątki. Jeśli jest wielu klientów składających zamówienie w tym samym czasie, zmieniając wcześniejsze zamówienie lub chcący jeszcze czegoś innego, Pedro się „ blokuje” i nie jest w stanie podejść do żadnego stolika. Nawet gdy był z nim doradca w początkowej fazie pracy, nic to nie pomogło, po prosu utknął w miejscu i nie był w stanie nic zrobić. Pedro wyznał doradcy, że słyszy głosy w głowie: “Nie mogę podejść do wszystkich jednocześnie; Nie mogę podejść do wszystkich jednocześnie …” i nagle czuje się jak sparaliżowany i nie może dalej pracować.

Doradca próbował pomóc Pedro na wszelkie możliwe sposoby, aby mógł sprawnie pracować w weekendy.

Niestety nic nie zadziałało i nie przyniosło poprawy sytuacji. W każdy weekend Pedro nagle blokował się na środku restauracji i nie reagował na żadne prośby czy nalegania ze strony klientów.

Właściciel restauracji był już poirytowany taką sytuacją, pozostali kelnerzy musieli przejąć jego obowiązki, zamówienia i ich realizacja opóźniała się, było wiele skarg od klientów, obsługa przy stolikach była niezadowalająca. Ponadto restauracja funkcjonowała tylko sezonowo, od marca do czerwca i od września do października. Właściciel nadal chciał brać udział w projekcie po części dlatego, że otrzymywał dofinansowanie, ale w tej sytuacji trudności I problemy przewyższały korzyści. Sytuacja stawała się nieciekawa i skomplikowana, Pedro i jego doradca nie mieli zbyt dużo czasu na znalezienie rozwiązania tej sytuacji.

Doradca przemyślał całą sytuację i doszedł do następującego wniosku: Pedro musi zmienić podejście i zacząć myśleć pozytywnie co może okazać się pomocne.

12 8

Strategia dla Pedra była następująca, musiał nauczyć się nowego zwrotu: “To jest mój klient i dopóki nie zostanie obsłużony nikt inny się nie liczy”. Doradca powtarzał to z Pedro setki razy aż do znudzenia. Ustalili, że powinien powtarzać to zdanie za każdym razem gdy podchodzi do stolika aby przyjąć zamówienie.

Doradca pomógł również właścicielowi zreorganizować i zmienić ustawienie stolików obsługiwanych przez Pedra w czasie weekendów a mianowicie będzie miał mniej stolików do obsługi w jednym rogu ogródka gdzie nie będzie musiał przechodzić przez całą restaurację I mijać pozostałe stoliki. Założeniem takiego rozwiązania było uniknięcie składania wielu zamówień w tym samym czasie przez gości restauracji.

Niektórzy koledzy kelnerzy nie byli zachwyceni taką sytuacją i organizacją pracy bo mieli więcej pracy w swoim rewirze, ale Pedro otrzymał kolejną szansę I zaczął pracować według tej strategii obsługując stoliki jeden po drugim w pełni skoncentrowany na swojej rapcy przez cały dzień.

Po kilku tygodniach sytuacja się poprawiła i wiele problemów zostało rozwiązanych, właściciel był zadowolony z obecnej pracy Pedra, a on sam był zachwycony pracą i jej nową organizacją. Nawet pozostali pracownicy zauważyli pozytywne zmiany w zachowaniu Pedra. Myślenie kreatywne doradcy, jego konsekwencja i upór w dążeniu do celu pomogły zmienić krytyczną sytuację klienta w sukces.

Prawdopodobnie Pedro nie zdobędzie pracy z regularnym wynagrodzeniem. Będzie otrzymywał zatrudnienie subsydiowane, ale przynajmniej ma pracę, którą dobrze wykonuje i z której jest zadowolony.

Zadanie: Czy uważasz, że doradca postąpił prawidłowo, czy może jeszcze bardziej pogłębił psychozę obsesyjną u swego klienta? Zaproponuj inne możliwe rozwiązania.

12 9

PYTANIA

I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/

Skomentuj pozytywne i negatywne aspekty rozwiązania wybranego przez doradcę.

2/

Czy doradca zachował się raczej jako terapeuta niż Trener pracy (SES)?

3/

Proszę zanalizować przykład i napisać umotywowane rozwiązanie.

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/

Czy osobiste doświadczenie wpływa na zaangażowanie doradcy ?

2/ Czy kreatywność jest kluczową umiejętnością dla doradcy? Czy istnieją inne sposoby podejścia do problemu na tym etapie zatrudnienia wspomaganego?

3/

Jaka twoim zdaniem jest prawidłowa rola doradcy w takiej sytuacji?

13 0

Petko Tematy: Ustawodawstwo ds. Niepełnosprawności, Podejmowanie decyzji, Wsparcie w pracy i poza pracą.

Petko to 20 latek z lekkim stopniem upośledzenia umysłowego. Urodził się i mieszka w małym mieście. Przy znacznym wsparciu rodziny, krewnych I znajomych udało mu się szkołę średnią (poziom 3 według ERK) w której były oddziały i klasy integracyjne z dziećmi niepełnosprawnymi. Ostatnio ukończył dodatkowy kurs zawodowy dla kucharzy( poziom 4 ERK) zaoferowany przez powiatowy urząd pracy.

Petko chciał znaleźć pracę, robić coś aby zarabiać pieniądze. Po uzyskaniu porady od pracownika socjalnego z urzędu pracy nawiązał kontakt z naszą organizacją pozarządową zajmującą się osobami niepełnosprawnymi. Jako doradca w tej organizacji zaangażowałem się w sprawę Petko. Zorganizowałem kilka spotkań aby omówić i opracować plan działania. Petko bardzo chciał pracować ale nie bardzo wiedział co mógłby robić. Mając na uwadze jego świadectwo ukończenia kursu gotowania, starałem się znaleźć pracę dla niego w tej branży. Umówiłem się razem z nim na kilka rozmów o pracę, jeden z pracodawców zgodził się zatrudnić Petko na okres próbny na trzy miesiące. Ale już w trakcie pierwszego tygodnia okazało się, że Petko nie jest w stanie gotować i sam zdecydował się zrezygnować ze stażu i opuścić restaurację.

Będąc doradcą z wieloletnim stażem i doświadczeniem, nie poddawałem się tak łatwo i kontynuowałem poszukiwanie pracy dla Petko. Petko zawsze mi towarzyszył w spotkaniach z pracodawcami aby naocznie przekonać się jak wygląda nowa oferta pracy, jakie będą jego obowiązki itp. Na początku zaproponowałem mu pracę w sklepie warzywnym, gdzie miałby się zajmować kwiatami I sadzonkami. W takcie wizyty w warzywniaku, Petko zdał sobie sprawę, że nie jest to praca która by mu odpowiadała.

Wykorzystując osobiste kontakty i sieć znajomych w mieście udało mi się przekonać właściciela zakładu utylizacji odpadów do zatrudnienia Petko. Petko miał za zadanie usuwać wszystkie metalowe zszywki i spinacze do papieru i inne element z różnych dokumentów a zebrane w ten sposób papiery umieścić w dużym kartonowym pudle. Odpowiadała mu taka praca a po pierwszym miesiącu otrzymał swoją wypłatę.

Petko był bardzo szczęśliwy z faktu, że ma własne zarobione przez niego pieniądze. W pracy jego koledzy zawsze chętnie mu pomagali gdy tego potrzebował. Petko nadal przychodzi do naszej instytucji gdzie ma też szansę spotkać się z innymi podopiecznymi. Za pierwszą wypłatę kupił mi, jako swojemu doradcy, pudełko czekoladek chcąc w ten sposób wyrazić swoją wdzięczność i podziękowania dla mnie.

ZADANIE: Skomentuj umiejętność doradcy w zyskaniu zaufania osoby niepełnosprawnej aby uzyskać maksymalnie wiarygodne informacje?

13 1

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1. Jak skomentował byś ukończenie kursu przez Petko I brak umiejętności pracy w kuchni?

2. Gdyby doradca nie użył swoich kontaktów z pracodawcami jakie szanse na znalezienie pracy miałby Petko w tak małym mieście?

3. W jaki sposób wspierałbyś Petko w jego pragnieniu podjęcia pracy I jednocześnie braku pomysłu na to co chciałby robić?

II – Pytania odnośnie doradztwa 1. Czy według ciebie dobrze dać osobie niepełnosprawnej szansę zapoznania się z charakterem przyszłej pracy zanim zaoferuje się mu szkolenie lub pracę?

2. Jak w twoim kraju wygląda współpraca między urzędem pracy I pracownikami organizacji pozarządowych?

3. Jakie są korzyści zarówno dla niepełnosprawnych i społeczeństwa z faktu ich uspołecznienia?

13 2

Petra Tematy: Analiza potrzeb, Myślenie kreatywne Petra to spokojna, miła osoba, która pracuje, jak to się czasami mówi – „nie zauważona”.

W dzieciństwie zdiagnozowano u niej głuchotę. Jest postrzegana jako osoba głucho- niewidoma z powodu bardzo słabego wzroku. Petra ma zespół Ushera ( uszkodzenie słuchu i postępująca dysfunkcja wzroku) w przyszłości może całkowicie stracić wzrok.

Petra ma 27 lat, mieszka ze swoim partnerem, z którym ma dwoje dzieci. Jej partner jes też osobą niesłyszącą. Ukończyła szkołę podstawową, ERK poziom 1, w szkole specjalnej dla osób niesłyszących i niedosłyszących. Ponadto ukończyła też szkołę średnią na kierunku « Społeczeństwo i Media », ERK poziom 4.

Petra nie ma innego wykształcenia. Uprzednio miała staż w drogerii The Body Shop, sklepie odzieżowy, spożywczym i bibliotece.

Petra potrzebuje specjalnego ekranu gdy pracuje przy komputerze oraz lupy i bardzo jasnego oświetlenia w pomieszczeniu. Natomiast na zewnątrz musi ochraniać oczy okularami ze specjalnymi szkłami. Do porozumiewania się używa języka migowego, języka ciała, papieru i długopisu lub komputera..

Petra jest osobą otwartą, niezależną, odporną na stres (dzięki jej dzieciom!), efektywna i skoncentrowana, chyba że jest za dużo bodźców z bezpośredniego otoczenia, co zmusza ją do zrozumienia co inni mówią lub robią (to wymaga zbyt dużo energii od niej) . Lubi planować rzeczy z wyprzedzeniem i kończyć je na czas i nie lubi zostawiać nie załatwionych spraw. Petra łatwo się uczy i lubi uczyć się nowych rzeczy.

Interesuje się czytaniem książek, nauką i historią, gotowaniem( żywność organiczna), treningiem siłowym i bieganiem. Jej marzeniem jest przebiec maraton w Nowym Jorku, teraz przebiega średnio 20 kilometrów tygodniowo.

Na pierwszym spotkaniu z doradcą zawodowym powiedziała, że chciałaby takiej pracy, którą mogła by wykonywać samodzielnie i nie wymagałaby od niej dużego wysiłku wzroku. Idealna była by praca w biurze, bo jest dobrze zorganizowana i lubi się uczyć. Mogła by też chętnie pracować w sklepie, ale nie chce obsługiwać kasy i mieć do czynienia z pieniędzmi i kontaktów z klientami.

Petra sugerowała że mogłaby pracować w szkole, hotelu, dużym sklepie jak IKEA, bibliotece czy na poczcie.

W oparciu o profil Petry, doradca próbował dopasować jej preferencje do konkretnej firmy. Jedynym problemem dla doradcy w tym przypadku było aby nie skupiać się za bardzo na ograniczeniach Petry.

Głucha i prawie niewidoma! Doradca zawodowy próbował się skontaktować i umówić się na spotkanie z administracją szkoły specjalnej, innymi sekretariatami w szkołach, internatem dla osób niesłyszących, którzy przyjeżdżają z innych stron do szkoły specjalnej w mieście, własną siecią pracodawców, klubem sportowym, sklepem sportowym i kilkoma innymi pracodawcami.

Wielu pracodawców jest zainteresowanych stażem, ale ostatecznie nikt nie zdecydował się przyjąć Petry.

Niedługo potem, sekretariat szkoły zgodził się na odbycie stażu u nich. Pracuje to osoba, która zna język migowy i będzie się opiekować Petrą. Petra świetnie sobie radzi, ale okazuje się, że szkoła nie ma możliwości

13 3

zatrudnienia jej. Poszukiwania pracy zaczynają się od nowa. Przypadkowo doradca skontaktował się firmą produkcyjną w mieście. Zajmują się produkcją kosmetyków do makijażu. Potrzebują osoby, która mogła by przyjmować zamówienia, pakować i wysyłać produkty i nadzorować dostawy. Jest to praca zarówno administracyjna i fizyczna. Nikt z personelu nie zna języka migowego.

W trakcie pierwszej wizyty doradca martwi się jak się sprawy ułożą w odniesieniu do niepełnosprawności Petry. Uczciwie i otwarcie rozmawiają na temat sposobów komunikacji personelu z Petrą. Jest to zmartwienie Petry jak i przyszłych współpracowników.

Okazało się, że praca bardzo odpowiada Petrze. Świetnie sobie radzi z zadaniami. Po kilku miesiącach, została zatrudniona. Obecnie Petra ma swój pokój do pracy, gdzie oświetlenie jest dostosowane do jej potrzeb, a z kolegami z pracy najlepiej posługuje się za pośrednictwem komputera. Ma duże wsparcie i doposażenie stanowiska pracy do jej wymagań ( specjalny ekran komputera i klawiatura finansowane przez urząd pracy.

Po pewnym czasie od zatrudnienia na stałe, Petra urodziła kolejne dziecko. Pracodawca stwierdził, że nie wie jak sobie poradzą bez niej i chce aby jak najszybciej wróciła do pracy. Po urlopie macierzyńskim udało się jej wrócić do pracy gdzie czuje się potrzebna. Jest też szczęśliwą matką a jej życie jest bardzo udane.

Zadanie: Czy istnieją ograniczenia zatrudniania osób niepełnosprawnych ze względu na stopień niepełnosprawności? Jak wykorzystać szanse i możliwości zamiast ograniczeń?

13 4

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/ Czy uważasz, że doradca powinien sprawdzić szanse na zatrudnienie w pierwszym miejscu pracy, zanim rozpoczęła staż?

2/

Czy uważasz, że staż w pierwszym miejscu był pomocny w uzyskaniu stałego zatrudnienia?

3/

Czy wahałbyś się szukać pracy dla Petry biorąc pod uwagę stopień jej niepełnosprawności?

I I – Pytania odnośnie doradztwa 1/ Czy jako doradca możesz odmówić wsparcia klientowi ze względu na stopień jego niepełnosprawności?

2/

Co można zrobić w przypadku gdy trudno rozpoznać możliwości I preferencje klienta?

3/ Jeśli potrzebujesz pomocy w znalezieniu odpowiednik technik wsparcia, do kogo w takim przypadku możesz się zwrócić?

13 5

Centrum Promocji Integracji Tematy: Myślenie analityczne i krytyczne Centrum Promocji Integracji to organizacja, która powstała w 1992 roku jako ogniwo integracji społecznej dla osób niepełnosprawnych, pionier zarówno w naszym regionie jak i kraju gdy nie było jeszcze jasno sprecyzowanych ram prawnych odnośnie zatrudniania osób z niepełnosprawnością.

Na początku naszej działalności, każda osoba niepełnosprawna, która miała uczestniczyć w procesie rekrutacji do pracy w naszej firmie została przeszkolona z zakresu obowiązków i zadań przewidzianych do wykonania a mianowicie gotowanie i podawanie posiłków w stołówce szkolnej.

Opracowaliśmy szczegółowe badanie zadań do wykonania i pomiar czasu i jakość wykonanych zadań aby sprawdzić czy są oni w stanie dostosować się do potrzeb rynku.

W tym celu zmierzyliśmy czas na wykonanie zadania przez osoby pełnosprawne I dokonaliśmy badania kosztów wykonania tego zadania przez osoby niepełnosprawne.

Zdecydowaliśmy, że z dwudziestu przeszkolonych uczestników, wszyscy którzy nie mieli problemów z wykonaniem rutynowych zadań będzie zatrudnionych od razu, niektórzy z nich zaadoptują się inni po pewnym czasie zrezygnują. Ci z kolei, którzy mieli więcej problemów z powierzonymi obowiązkami zostali przeszkoleni z zakresu sprzątania I działu zamówień.

Trochę później zdaliśmy sobie sprawę, że istnieją też inne aspekty o których zapomnieliśmy zapewnić, zmierzyć, zanalizować czy przeszkolić W oparciu o te informacje wybraliśmy i zatrudniliśmy dwóch doradców (SES, specjalistów zatrudnienia wspomaganego) w celu ułatwienia adaptacji osób z niepełnosprawnością umysłową w miejscu pracy.

Dostarczyliśmy naszym doradcą pełną listę dziennych obowiązków.

Doradca z większym doświadczeniem zawodowym, po analizie każdego zadania, zauważył, że zapomnieliśmy o pewnym bardzo ważnym zadaniu.

Wzięliśmy tylko pod uwagę rutynowe zadania, natomiast nie uwzględniliśmy żadnych sytuacji nieprzewidzianych i nagłych, gdyby do takiej doszło. Nie zaplanowaliśmy na przykład jak powinni się zachować gdyby doszło do pożaru w frytkownicy, rozlania oleju na podłodze lub awarii kranu, bo jak wiadomo w kuchni może dojść do różnych niebezpiecznych sytuacji w kilka chwil.

Przeanalizowaliśmy wszystkie zadania i procesy i uwzględniliśmy większość przypadków w jakich mogli by się znaleźć nasi pracownicy tj.: pozostawać zamknięci w jednych z naszych budynków na zewnątrz, problemy w szkole (zawroty głowy, omdlenia), pożar lub powódź.

Ponadto ustaliliśmy i przeprowadziliśmy ćwiczenia próbne aby uczniowie zapamiętali jak się zachować w takich sytuacjach awaryjnych.

Dzięki krytycznej analizie doradców nasza firma dostosowała umiejętności potrzebne pracownikom z niepełnosprawnością i ustaliła wszelkie procedury awaryjne. Co więcej, wprowadziliśmy nowe koncepcje szkoleniowe w kształceniu i wychowywaniu przyszłych kandydatów. To pozwoli nam zwiększyć wartość

13 6

dodaną naszych kursów I lepiej przygotować naszych uczniów do ich włączenia na rynek pracy w przyszłych zakładach pracy.

Jest to ewidentny przykład zaangażowania i poświęcenia doradcy w pracę z klientem i pracodawcą. Jeśli ograniczył by się tylko do towarzyszenia pracownikowi z niepełnosprawnością w adaptacji do nowego miejsca pracy, w każdej chwili mogło by dojść do nieszczęśliwego wypadku.

Doradca najprawdopodobniej ograniczył by się do działań związanych z pomyślną integracją klienta i przyuczeniem do wykonania regularnych, codziennych czynności i n a tym koniec.

Myślenie analityczne i krytyczne w tym przykładzie wynika bezsprzecznie z zaangażowania doradcy w pomoc klientowi i potencjalnemu pracodawcy.

Zadanie: 1. Rozważ sytuację: Czy uważasz, że umiejętność myślenia analitycznego i krytycznego determinuje jakość pracy doradcy r?

2. W jaki sposób, twoim zdaniem, można poprawić myślenie analityczne?

13 7

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/ Jakie mogły by być negatywne konsekwencje gdyby doradca nie posiadał doświadczenia i nie był tak mocno zaangażowany w sprawy zawodowe niepełnosprawnych?

2/

Dokonaj analizy przypadku i napisz uzasadnione rozwiązanie.

3/ W trakcie poradnictwa zawodowego, czy doradca powinien być informowany o pracy jaką będzie wykonywał jego klient?

I I – Pytania odnośnie doradztwa 1/

Napisz najlepsze rozwiązanie dla doradcy w przypadku takim jak ten.

2/

Jaka jest prawidłowa rola doradcy w takiej sytuacji?

3/ Wyobraź sobie, że firma reaktywna na zmiany, ale nie chce dostosować procedur w sytuacjach zagrożenia, co w takim przypadku powinien zrobić doradca?. Kto powinien być poinformowany o potencjalnym niebezpieczeństwie?.

13 8

Rafael Tematy: Wsparcie w pracy i poza pracą, Podejmowanie decyzji To jest jedna z moich najsmutniejszych historii w pracy jako doradca zawodowy, którą będę pamiętał do końca mojej kariery zawodowej. Dwadzieścia pięć lat temu pracowałem jako doradca w fundacji zajmującej się osobami niepełnosprawnymi intelektualnie. To była moja pierwsza praca I byłem bardzo podekscytowany I gotowy dać z siebie wszystko. Były to początki świadczenia takich usług I wsparcia dla osób niepełnosprawnych I wielu klientów I ich rodzin było zainteresowanych takimi nowymi rozwiązaniami na rynku pracy- zatrudnieniem wspomaganym.

Zorganizowałem spotkanie z biznesmenami i specjalistami aby wyjaśnić o co chodzi w modelu zatrudnienia wspomaganego, wszystkie etapy procesu, korzyści płynące z zatrudnienia osób niepełnosprawnych, formy wsparcia z krajowych, regionalnych i lokalnych instytucji samorządowych i proces aplikowania po dotacje i granty.

Rafał był jednym z moich pierwszych klientów, 23 lata, mający problem ze wzrokiem i trudności z nauką bo nie miał możliwości kontynuowania nauki. Nie posiadał też żadnych konkretnych umiejętności do pracy w kuchni, ale właśnie zaczynał się kurs na kucharza w naszej fundacji. “Czemu nie”- powiedział- lepsze to niż ciągłe siedzenie w domu. Dziewięć miesięcy później, Rafał skończył kur i pokochał gotowanie. Był gotowy do podjęcia pracy w restauracji, stołówce czy firmie cateringowej.

Skontaktowałem się z jednym z właścicieli restauracji, który brał udział w spotkaniu na temat zatrudnienia wspomaganego. Powiedział mi: “Świetnie, mogę go zatrudnić le pod jednym warunkiem: chcę dostać dotację a ty musisz się zająć wszystkimi formalnościami”. Nie byłem agencją konsultingową zajmującą się zagadnieniami prawa, administracji, pracy I płacy, byłem zwykłym Specjalistą Zatrudnienia Wspomaganego w czasach gdy ten rodzaj zatrudnienia był w fazie początkowej I nawet urzędnicy państwowi nie bardzo orientowali się w tych zagadnieniach odnośnie dotacji I innych formalności.

Pomimo tego, naprawdę chciałem znaleźć pracę dla Rafała. Udałem się do instytucji administracji publicznej, było to konieczne, przygotowałem wszystkie potrzebne dokumenty I dokonałem formalności niezbędnych by uzyskać dotację. Ponadto takie doświadczenie było bardzo przydatne dla mojej przyszłej kariery jako doradca.

Mieliśmy tylko jeden problem z pracą. To znaczy harmonogram i godziny pracy. Rafał kończył o 2 w nocy a mieszkał daleko od restauracji w małej miejscowości bez transportu publicznego w godzinach nocnych. Na początku przyjeżdżał po niego ojciec, ale to było rozwiązanie czasowe, nie mógł tego robić codziennie.

Próbowałem znaleźć inne rozwiązanie: wynajmowanie taksówki, płacić koledze, wynająć mieszkanie w pobliżu restauracji, nocować u znajomych. Niestety jego rodzina nie zaakceptowała żadnej z propozycji.

Niespodziewanie ojciec Rafała przyszedł do mojego biura i zaproponował następujące rozwiązanie: kupił mały nielicencjonowany motocykl dla syna. Prawdę mówiąc byłem przerażony. Próbowałem mu wyjaśnić, że to zły pomysł, ale oni już podjęli decyzję. „ Pokazał, że jest w stanie pracować to może też prowadzić motor”, powiedział ojciec. Ostatecznie, pomyślałem, że może ten pomysł nie jest taki zły jak mi się wydawało na początku.

13 9

Po sześciu miesiącach Rafał nadal pracował w restauracji i był z tego faktu bardzo dumny i jednocześnie szczęśliwy, naprawdę zadowolony z życia, wynagrodzenia, nowych kolegów. Nawet sam właściciel restauracji zadzwonił do mnie aby mi podziękować za takiego pracownika. Rafał był jednym z jego najlepszych kucharzy mimo swojej niepełnosprawności nadrabiał wszystko swoją niezłomną siłą woli. Po tej rozmowie poczułem się dumny z Rafała i tego co udało się nam razem osiągnąć. Gdy go spotkałem pierwszy raz 18 miesięcy temu był jedynie cieniem tego człowieka, którym stał się teraz..

Kilka dni później, wracając z pracy do domu, Rafał został ofiarą wypadku drogowego i zmarł. Ta sprawa nie daje mi spokoju do dziś. Rafał był przykładem osoby której się udało a jednocześnie dla mnie jedna z moich największych pomyłek, dlatego podałem jego przypadek jako przykład dla innych.

Może była to wina nas wszystkich. Czasem niektóre historie nie mają szczęśliwego zakończenia.

Zadanie: Rozważ sytuację. Zbadaj i zdefiniuj główne błędy w tym przypadku.

Zaproponuj inne możliwe rozwiązania.

14 0

PYTANIA

I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/ Jak ty byś postąpił w tej sytuacji z właścicielem restauracji w sprawie procedury prawnej odnośnie zatrudnienia? A w jaki sposób z ojcem Rafała.

2/ W jaki sposób ty pomógłbyś Rafałowi gdy podjął on pracę? Czy doradca ponosi odpowiedzialność za to w jaki sposób Rafał wraca do domu po pracy?

3/

Proszę przeanalizować ten przypadek i napisać umotywowane rozwiązanie.

I I – Pytania odnośnie doradztwa.

1/

Jakie są najważniejsze kroki i wskazówki prawne w procesie zatrudnienia wspomaganego?

2/

Jaka jest właściwa rola doradcy w tej sytuacji?

3/

Czy doradca powinien podchodzić do sprawy mniej entuzjastycznie?

14 1

Rachela Tematy: Zatrudnienie wspomagane, podejmowanie decyzji

Rachela ma 22 lata a jej rodzice mieszkają na wsi gdzie nie ma dobrych szkół i innych usług dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Rachela jest opóźniona umysłowo w stopniu średnim, dlatego też większość życia spędziła w specjalnych ośrodkach dla młodych osób niepełnosprawnych z dala od domu rodzinnego.

Jej rodzice jak i sama Rachela nauczyli się w ciągu ponad 15 lat bardzo dobrze funkcjonować i orientować w takich ośrodkach i centrach pomocy. Konsultowali każdą podejmowaną decyzję odnośnie nauki i życia ich córki. Rachela była zaopiekowana i objęta fachową opieką, lubiana przez wychowawców I nauczycieli.

Rodzice całkowicie zaufali w tej kwestii personelowi centrum w którym przebywała ich córka i w sprawie edukacji polegali na ich opinii. Rachela otrzymuje odpowiednią naukę i ponad to jest pod ciągłą obserwacją.

Obecnie ze względu na swój wiek nie może przebywać dłużej w tego rodzaju ośrodku dla osób młodych i mieszka w domu pomocy dla dorosłych, którego działalność jest wspierana przez lokalne władze samorządowe. Zrobiła kurs (200 godzin poświęconych nabyciu określonych umiejętności organizowany przez urząd pracy w celu zwiększenia szans na zatrudnienie – ERK poziom 2) i przyuczenia do zawodu i pracy w bibliotece. Rachela lubiła te zajęcia i posiadała potrzebne predyspozycje, jest pracowita, cierpliwa, umie współpracować, ma dobry charakter i troszczy się o powierzone materiały itd.

Po ukończeniu kursu, Julio, doświadczony doradca, zaoferował jej możliwość pracy w bibliotece jako asystentka. Julio zorganizował spotkanie z jej rodzicami aby omówić plan działania. W trakcie rozmowy okazało się, że rodzice nie chcą podjąć samodzielnie decyzji co do pracy ich córki. Oczekiwali, że będzie podobnie jakby Rachela nadal przebywała w ośrodku dla niepełnosprawnych i ktoś z personelu podejmie właściwą decyzję, zaproponowali aby to doradca podjął decyzję i wbrał opcję, która będzie najlepsza dla Racheli.

Usilnie zapewniali nas, że nie mają odpowiedniego przygotowania , pomijając fakt, że to oni sprawują opiekę prawną nad córką, nie chcą podejmować ryzyka błędnych decyzji, które mogły by zaważyć na przyszłości Racheli, chcieli zapewnić jej więcej swobody niż dotychczas I woleli by aby to Julio podjął odpowiedzialność a oni w pełni uszanują jego decyzje.

Julio wiele myślał o całej sytuacji. Z jednej strony jego rola polegała na informowaniu o specyfice i warunkach pracy, naturalnie to rodzice jako prawni opiekunowie muszą podjąć ostateczną decyzję.

Z drugiej strony był w stanie zrozumieć punkt widzenia jej rodziców. Odgrywali nieistotną rolę w jej procesie edukacji i byli jakby zwolnienie z odpowiedzialności za jej naukę. Bardzo kochali Rachelę, ale nie uczestniczyli w jej codziennym życiu, bo większość życia spędziła ona w specjalnych ośrodkach I bezpośrednio nie widzieli jak ich córka dorastała.

Ostatecznie to doradca musiał podjąć decyzję: nie chciał zaszkodzić Racheli. To było by niesprawiedliwe uczynić ją ofiarą całej tej sytuacji. Dlatego powiedział jej rodzicom, że podejmie ona pracę w bibliotece.

14 2

Jednocześnie zaproponował rodzicom aby uczestniczyli w różnych spotkaniach aby byli w stanie wspierać córkę w nowej sytuacji I dalszej przyszłości.

Rachela szybko zaadoptowała się do nowego miejsca pracy i pracuje już ponad osiem miesięcy. Jej rodzice nie przyszli na żadne spotkanie proponowane przez doradcę.

Zadanie: Biorąc pod uwagę tą sytuację: Czy uważasz, że doradca dobrze zrobił biorąc na siebie całą odpowiedzialność? Zaproponuj możliwe rozwiązania.

14 3

I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/

Jaka powinna być postawa Julio wobec Rachel i jej rodziców? Czy podjął on właściwą decyzję?

2/ Czy Rachela i jej rodzice potrzebują tej samej strategii postępowania czy może doradca powinien zaplanować różne ścieżki postępowania dla nich?

3/

Proszę dokonać analizy przypadku i umotywować rozwiązanie.

I I – Pytania odnośnie doradztwa 1/

Czy twoim zdaniem poprawne jest podejmowanie takich decyzji przez doradcę?

2/ Jaka jest właściwa rola doradcy w takiej sytuacji? Czy doradca powinien być tak zaangażowany, czy raczej powinien zachować większy dystans?

3/

Czy uważasz, że do obowiązków doradcy należy również pomoc rodzinie klienta?

14 4

Reginald Tematy: Przepisy ds. niepełnosprawności, Zarządzanie informacjami, Myślenie kreatywne, praca zespołowa, Podejmowanie decyzji Reginald ma 56 lat. Ukończył szkołę technikum zawodowe w wieku osiemnastu lat I otrzymał dyplom technik – elektryk ( poziom 4 wg. ERK). Po ukończeniu szkoły podróżował przez kilka lat po Europie I podejmował się różnych okazjonalnych prac, głownie w budownictwie jako pomocnik I pracownik fizyczny.

Po pewnym czasie zdecydował się zamieszkać w Holandii, gdzie jego brat prowadził firmę w branży metalurgicznej. Reginald skorzystał z okazji i przyuczył się do zawodu w firmie brata. Po trzech latach pracy przeniósł się do Belgii gdzie pracował w fabryce mebli przez jeden rok, ale w międzyczasie zachorował i z tego powodu musiał wrócić do domu.

Został przyjęty do szpitala gdzie spędził kilka miesięcy a następnie kontynuował leczenie w domu.

Gdy stan zdrowia się poprawił i wrócił do sprawności postanowił znaleźć inny rodzaj pracy dla siebie.

Po rozważeniu wszystkich za i przeciw, postanowił założyć własna firmę razem ze swoim przyjacielem. Jako partnerzy jeździli po okolicznych miejscowościach i wyszukiwali i kupowali stare stylowe meble, porcelanę, antyki i inne tego typu rzeczy. Po konserwacji I renowacji przedmioty były odsprzedawane po znacznie wyższej cenie.

Biznes prosperował bardzo dobrze przez siedem lat, jednak z czasem coraz trudniej było znaleźć rzeczy, które można było by odnowić I odsprzedać, co z kolei spowodowało gwałtowny spadek obrotów I zyski były minimalne. Niskie dochody były przyczyną pogorszenia się relacji między partnerami, mimo problemów biznes działał jeszcze przez trzy kolejne lata, jednak ostatecznie gdy zarobki nie pozwalały na godne życie, partnerzy doszli do wniosku, że ostatecznie zawieszają swoją działalność.

Reginald twierdzi, że taka praca dała mu duże doświadczenie zawodowe I sprawiała mu ogromną satysfakcję. Nie mniej jednak z przyczyn osobistych I rodzinnych zdecydował się wrócić do miasta I tam zaleźć nową pracę.

W wieku 46 lat znów był bez pracy I oszczędności dlatego znalezienie pracy było jego priorytetem. Nie miał pojęcia jak zabrać się za poszukiwanie pracy i jakiego rodzaju praca miała by to być dlatego też postanowił, że podejmie się pierwszej nadarzającej się oferty pracy.

Zarejestrował się w agencji pracy tymczasowej i od ręki otrzymał kontrakt do pracy na budowie przy kładzeniu konstrukcji z aluminium. Biorąc pod uwagę jego stan zdrowia, Reginald wiedział, że tego rodzaju pracy jest za ciężka fizycznie, ale w tym momencie nie miał wyboru.

Po kilkakrotnym przedłużaniu umów czasowych, w końcu otrzymał stały kontrakt I przepracował w sektorze budowlanym sześć lat.

Ze względu na nasilające się dolegliwości bólowe kolan, zmuszony był do zaprzestania pracy na budowie.

W trakcie przerwy w pracy na podjęcie leczenia kolan pojawiły się dodatkowo problem z sercem.

14 5

Przez długi czas pozostawał na zwolnieniu lekarskim, niestety po dwóch latach został ostatecznie zwolniony ze względu na zły stan zdrowia, który nie pozwalał mu kontynuować pracy na budowie.

Reginald nie znał swoich praw odnośnie zwolnienia I dalszego postępowania, nigdy też nie ubiegał się o zasiłek lub inne świadczenie pomocowe.

Biorąc pod uwagę swoje doświadczenie w pracy z antykami, szukał pracy w sklepach meblowych. Zamierzał znaleźć pracę restauratora antyków lub coś pokrewnego bo miał duże predyspozycje i zdolności do prac manualnych.

Gdy Reginald opowiadał swoją historię, nie był pewny jak długo uda mu się utrzymać w tej pracy, ponieważ odczuwał dokuczliwe bóle i niedowład kończyn dolnych.

Niestety nie udało mu się znaleźć żadnej pracy i pozostawał przez kolejny rok bez jakichkolwiek dochodów, bo jak wspomniano wcześniej, nie wiedział, że ma prawo ubiegać się o zasiłek.

Dopiero podczas spotkania z doradcą zawodowym w państwowej agencji pracy usłyszał, że ma prawo do zasiłku dla osób bezrobotnych.

W trakcie pierwszego spotkania Reginald wyglądał beznadziejnie i był całkowicie załamany, pytał sam siebie “Co mogę zrobić? Mam 56 lat, problem ze zdrowiem I koniecznie muszę podjąć jakąkolwiek pracy, ale jedynie pracę w niepełnym wymiarze godzin ze względu na stan zdrowia I wyczerpanie”.

Reginald nigdy nie słyszał o możliwości ubiegania się o świadczenia socjalne i rentę zdrowotną.

Zadanie: Na podstawie powyższego opisu, określ motywację postępowania Reginalda.

14 6

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przypadku 1/

Jak rozpoczął byś proces wsparcia dla Reginalda?

2/

W powyższym przypadku, jakie twoim zdaniem są priorytety?

3/

Jak należy się zachować gdy klient jest tak zdesperowany?

I I – Pytania ogólne odnośnie doradztwa 1/

Proszę wymienić różne rodzaje zasiłków dostępnych dla osób niepełnosprawnych w twoim kraju?

2/

Twoim zdaniem, czy wsparcie seniorów jest szczególnie trudne?

3/

Jakie znasz świadczenia oferowane pracodawcy zatrudniającego seniorów?

14 7

Ricardo Tematy: Praca zespołowa Ryszard ma 26 lat, ukończył kurs przyuczający do pracy w hotelach i restauracjach jako kelner w Publicznej Szkole Zawodowej. Instytucja ta jest powołana do kształcenia zawodowego – VET na poziomie 3 według ERK dla młodych osób o niskich możliwościach lub mających problemy z nauką. W przypadku Ryszarda, ma on problemy z nauką przedmiotów ścisłych tj. matematyka, ale dobrze radzi sobie z pracami manualnymi i posiada niezłe umiejętności w sprzątaniu czy czyszczeniu, jest miłym i pogodnym młodzieńcem.

Angeles jest doradcą odpowiedzialnym za pomoc Ryszardowi w znalezieniu stałej pracy. Już wcześniej kontaktowała się z kilkoma dyrektorami różnych hoteli spośród których kilku jest naprawdę zainteresowanych I wykazuje chęć zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Odwiedziła razem z Ryszardem trzy hotele analizując wszystkie za I przeciw w potencjalnych miejscach pracy. Ostatecznie Ryszard zdecydował się wybrać luksusowy Hotel zlokalizowany przy plaży. Z łatwością może dojść do pracy na nogach ( nie lubi jeździć autobusem, bo czasami zdarza mu się przegapić właściwy przystanek jeśli jest rozkojarzony i nie czuje się komfortowa w autobusie).

Dyrektor hotelu przyjął Angeles i Ryszarda w pierwszym dniu pracy. To wspaniała osoba, bardzo chętna i zmotywowana do zatrudnienia osób z niepełnosprawnością. „ Jestem tu po to aby ci pomóc. W razie jakichkolwiek problemów możesz śmiało zwracać się do mnie”. Angeles była bardzo zadowolona z takiej sytuacji, dobra praca, wspaniały pracodawca, porządny hotel…czego więcej można sobie życzyć.

Ryszard pracuje na pełny etat, osiem godzin dziennie. Klienci są zadowoleni i gratulują szefowi hotelu dobrze wykonanej pracy przez Ryszarda, ale jest jeden problem, Rysiek pracuje zbyt wolno. W hotelu pozostały personel pracuje na pełnych obrotach jak by mieli dodatkową parę rąk, a w przypadku Ryśka potrzeba jest dwa razy dłuższy czas na wykonanie niektórych zadań. Decyzją dyrektora Rysiek dostaje taką samą wypłatę jak pozostali pracownicy, ale niektórzy koledzy nie mogą zrozumieć takiej sytuacji.

Pewnego dnia jeden z kolegów krzyknął do Ryszarda: “Z twojego powodu muszę pracować dodatkowe godziny…Nie nadajesz się do tej pracy i nie powinieneś tu pracować. Jest pełnia sezonu i pełne ręce roboty, nie mam czasu aby ci pomagać. Po tym zdarzeniu Ryszard poszedł spotkać się ze swoim doradcą, stwierdził, że lubi pracę w hotelu, klientów i szefa, ale w obecnej sytuacji nie chce tam więcej pracować i tam wrócić: “Nigdy”- powiedział.

Angeles musi podjąć decyzję: • • • •

•

Porozmawiać z dyrektorem Porozmawiać z współpracownikami Porozmawiać z jego rodziną aby go przekonała do powrotu Porozmawiać z Ryszardem aby wzmocnić jego pozycję, nauczyć go odpowiadać kolegom na takie stwierdzenia: “Przepraszam oboje staramy się robić co w naszej mocy. I oboje otrzymujemy za to wynagrodzenie” Inne rozwiązania?

Angeles ostatecznie zdecydowała się wzmocnić swojego klienta. Uświadomiła mu, że zawsze będzie miał kolegów, którzy będą narzekać i skarżyć się w taki czy inny sposób i bez sensu jest zwracanie na nich i ich zachowanie. Hotel w sezonie wakacyjnym pracuje w szalonym tempie na pełnych obrotach i takie spięcia i 14 8

konflikty wśród pracowników zawsze się zdarzają i są czymś normalnym. Nauczyła też go nie postrzegać i nie podchodzić do tych problemów tak poważnie i dramatycznie bo nie tylko on ma problemy ale wszystkim się one przytrafiają i należy się zdystansować i znaleźć rozwiązanie.

Nie chcąc wywierać presji na Ryszardzie w sprawie powrotu do pracy, najpierw porozmawiała z dyrektorem hotelu bez wchodzenia w szczegóły sytuacji i poprosiła o tydzień przerwy aby uporządkować sprawy i popracować z Ryśkiem nad jego zmartwieniami i problemami. Już po dwóch sesjach osiągnęła swój cel I Ryszard chętnie wrócił do pracy. Obecnie, trzy lata później, jest on stałym pracownikiem w sezonie wakacyjnym od marca do października, I co najważniejsze jest szczęśliwy.

Zadanie: 1. Rozważając taką sytuację: Czy doradca musi informować pracodawcę o problemach pomiędzy kolegami czy tylko o tych, z którymi sam nie może sobie poradzić?

2. Zaproponuj możliwe rozwiązania jakie byś zastosował w tym przypadku.

14 9

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu 1/ Jak ty postąpił byś w takiej sytuacji, czy uważasz że Angeles powinna porozmawiać z kolegami Ryszarda?

2/

Proszę przeanalizować ten przykład i napisz możliwy scenariusz rozwiązania.

3/ Jeśli Ryszard lub inny klient zdecydowałby zostawić pracę…Czy doradca może wpłynąć na zmianę jego decyzji? Czy jest to etyczne?

I I – Pytania odnośnie doradztwa 1/

Wskaż najlepszy bodziec do działania dla doradcy w takim przypadku.

2/

Jaka jest poprawna rola doradcy w tej sytuacji?

3/ Jakie jest znaczenie pracy zespołowej i kolegów w procesie integracji osób niepełnosprawnych na rynku pracy?

15 0

Rocío Tematy: Analiza potrzeb, Myślenie kreatywne Rocío to piękna 25 letnia, niesłysząca dziewczyna pochodząca z rodziny cygańskiej. Ukończyła szkołę fryzjerską (ERK poziom 3) i zgłosiła się do naszego Centrum Doradztwa Zawodowego bo chciała znaleźć pracę a wiedziała że pracuje u nas doradca który bardzo dobrze zna język migowy. Jej pasją w życiu jest taniec.

Rocío nauczyła się bardzo dobrze tańczyć flamenco, ma wspaniałe poczucie rytmu, jej ciało odbiera wibracje i drgania podłogi, nikt kto ogląda ją tańczącą nie powiedział by, że jest osobą niesłyszącą. Uczyła się fryzjerstwa, ale to taniec stanowi sens jej życia. Chciała by znaleźć firmę podróżującą po Europie dającej przedstawienia taneczne w wykonaniu “bailaoras” (tancerzy flamenco ).

Doradca wiedział że nie będzie łatwo z powodu barier komunikacyjnych z Rocío mało kto mógł zrozumieć co mówi i na odwrót. Nie tracił jednak nadziei, że może gdzieś jest grupa taneczna flamenco w której ktoś będzie posługiwał się językiem migowym.

Dla tych, którzy nie znają realiów jakie rządzą światem flamenco, należy się wyjaśnienie, jest to bardzo zamknięte środowisko i bardzo konkurencyjny świat. Co roku tysiące młodych artystów czeka na swoją szansę. Od wczesnego dzieciństwa zgłębiają tajniki tańca flamenco w jednej wielu akademii tańca rozsianych po całej Hiszpanii, a zwłaszcza Andaluzji, która jest kolebką tańca flamenco.

Wśród różnych grup tanecznych doradca niestety nie znalazł takiej, która chciałaby przyjąć do swojego zespołu głuchą tancerkę. Z jednym wyjątkiem, bardzo prestiżowej I niezwykłej grupy I mogła być szansa na pierwszą pracę dla Rocio.

Doradca zaproponował Rocío aby zdobyła pewne doświadczenie w jednym z miejsc zwanych „tablaos” w Granadzie. “tablaos” to pomieszczenia w restauracjach gdzie tancerze flamenco dają przedstawienia dla turystów. W takim miejscu mogła by nabrać doświadczenia zanim podejmie decyzję o dołączeniu do innej grupy tanecznej. Doradca znał właściciel jednego z takich miejsc ponieważ czasami organizowali tam warsztaty dla.

Rocío była zachwycona, ale jej rodzice kategorycznie odmówili. Rocio jest bardzo młoda a taniec w restauracji dla turystów oznacza, że musi być obecna do końca przedstawienia. Ktoś musiałby się nią zaopiekować. Według pomysłu doradcy ich córka kończyła by pracę o drugiej, trzeciej w nocy i nikt z rodziny nie mógł by jej odbierać. “porządna dziewczyna nie może być sama w nieście o tej porze” – powiedział jej ojciec a matka przytaknęła. Poza tym jej rodzice mają własną piekarnię i muszą codziennie wstawać bardzo wcześnie, “Niewykonalne”- stwierdził ojciec.

W tej sytuacji doradca nie mógł znaleźć innego rozwiązanie dla Rocio: „Musimy zacząć szukać pracy jako fryzjerka, masz bardzo dobre przygotowanie do tego zawodu. ” – doradca poinformował Rocia- zareagowała bardzo gwałtownymi ruchami rąk, starając się powiedzieć „Nie chcę być fryzjerką!!” – Rocío spojrzała na mnie ze złością – “Nie chcę się sprzeciwiać rodzicom, wiem że bardzo ciężko pracowali dla mnie i moich braci, ale proszę pomóc mi znaleźć pracę, w której będę mogła tańczyć…” – Błagała Rocío-, wyglądała na zdesperowaną. Niewiele osób czuje taką pasję jaką Rocio darzy taniec Flamenco.

15 1

Doradca mocno zastanawiał się i analizował ten przypadek w jaki sposób mógłby pomóc swojej klientce?

Dokonał analizy mocnych i słabych stron Rocio i nagle zdał sobie sprawę z niesamowitego faktu. Rocio wspaniale tańczy flamenco będąc osobą głuchą, a on jako doradca nie mógł znaleźć osoby, która mogła by uczyć innych tańca. Natychmiast skontaktował się z rodziną i umówił na spotkanie. „Rocío, co byś powiedziała na to aby uczyć inne osoby głuche tańca flamenco? Tylko ktoś taki jak ty może to zrobić. Załóżmy akademię flamenco dla ludzi z problemami słuchu, to mogło by być jakieś wyjście z sytuacji.” – Twarz Rocío zajaśniała blaskiem gdy usłyszała te słowa. “Udało się znaleźć odpowiednie miejsce w pobliżu domu twoich rodziców”. Rocío była podekscytowana w przeciwieństwie do jej rodziców. To będzie dużo kosztować, ale przynajmniej to lepszy pomysł niż tańczenie w “tablaos”.

Niestety w trakcie przeprowadzania studium wykonalności przedsięwzięcia, okazało się, że bardzo trudno będzie osiągnąć zyski bo populacja osób niesłyszących w najbliższej okolicy jest zbyt niska.

Rocio była bardzo smutna i niepocieszana z tej sytuacji, ale doradca zaproponował coś jeszcze innego: „Może nie potrzebujesz swojej własnej akademii, możemy skontaktować się z innymi szkołami tańca, w których mogłabyś organizować kursy dla niesłyszących. W ten sposób mogła byś dotrzeć do większej liczby osób. Na początek zadzwoniliśmy do Związku Głuchych w Granadzie I poprosiliśmy o współpracę. Powoli Rocia udało się znaleźć kilka akademii tańca w pobliskich miejscowościach, które wyraziły chęć zatrudnienia jej nie tylko jako nauczycielki flamenco, ale też jako prowadząca warsztaty dla dzieci niesłyszących.

Ta historia miała miejsce osiem lat temu. Teraz moja klientka jest na liście osób oczekujących na wszczepienie implantu ślimakowego co pozwoli jej odzyskać słuch: „To nie ma znaczenia czy będę słyszeć”mówi – “Nie chcę robić niczego innego, jestem ogromnie szczęśliwa ucząc tańca flamenco moje niesłyszące dzieci ”

Zadanie: Czego się nauczyłeś o roli doradcy w tym przykładzie? Zaproponuj inne możliwe rozwiązania.

15 2

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/

Jakie są mocne strony doradcy opierając się na zastosowanym rozwiązaniu problemu?

2/ Jak twoim zdaniem mogła by się zakończyć ta historia gdyby nie udało się znaleźć udanego rozwiązania?

3/

Proszę przeanalizować przypadek i umotywować swoją odpowiedź.

I I – Pytania odnośnie doradztwa 1/

Czy uważasz za słuszne podejmowanie takich decyzji przez doradcę?

2/ Jaka jest prawidłowa postawa doradcy w takim przypadku. Czy doradca powinien zastosować kreatywne rozwiązania czy ograniczyć się tylko do już istniejących i ogólnie przyjętych?

3/ Czy myślisz że doradca powinien wykazać się bardziej pasywną postawą czy poprawne jest pełne zaangażowanie i podejście do swojej roli jako doradca klienta?

15 3

Rudolf Tematy: Zarządzanie czasem, Praca zespołowa i Podejmowanie decyzji Rudolf ma 29 lat. W wypadku motocyklowym stracił nogę i teraz porusza się dzięki bionicznie dopasowanej protezie, która pozwala mu w miarę normalnie funkcjonować, chodzić, korzystać z autobusu, wchodzić po schodach itp. To bardzo nowoczesny i zaawansowany model, który kupili mu rodzice w Austrii. Jego Rodzice są dobrze sytuowaniu dzięki czemu mogli sobie pozwolić na taki wydatek.

Do wypadku doszło gdy Rudolf miał siedemnaście lat, gdy miał zacząć studnia pedagogiczne. Jednak z powodu wypadku nie mógł podjąć nauki i zakończył edukację na poziomie szkoły średniej (ERK poziom 3).

Rodzice wspierali go w poszukiwaniu pracy. Oni sami ciężko pracowali całe życie aby osiągnąć swój status społeczny. Rudolf razem z rodzicami przyszedł do naszego Centrum Doradztwa bo chce znaleźć pracę.

Doradca zawodowy przydzielony do tego przypadku odkrył, że Rudolf nie ma jasno sprecyzowanych preferencji odnośnie pracy, którą chciałby wykonywać. Poinformował go o istniejących ofertach pracy dostępnych dla osób z niepełnosprawnością i jego wykształceniem. Rodzina rozważyła interesującą według nich ofertę pracy w punkcie ksero. Praca nie wymaga nadmiernego chodzenia, większość pracy jest wykonywana na siedząco a stanowisko pracy będzie zaadoptowane do jego potrzeb. Właściciel punktu usługowego to młody przedsiębiorca prowadzący kilka takich punktów w których pracują osoby z różnymi niepełno sprawnościami. Właściciel jest bardzo przychylny i zaangażowany w zatrudnianie osób niepełnosprawnych i doskonale rozumie ich problemy bo sam w dzieciństwie dużo chorował i musiał poddać się operacji korygującej wadę kręgosłupa.

Doradca umieścił wiele osób niepełnosprawnych na stanowiskach u tego pracodawcy i wie, że było by świetnie gdyby Rudolf mógł podjąć pracę w tej firmie. Wszyscy pracownicy są bardzo zadowoleni z warunków I atmosfery w pracy oraz różnorodnych udogodnień.

Doradca towarzyszył Rudolfowi w trakcie jego pierwszego dnia pracy. W przeszłości szkolił już innego pracownika w podobnym punkcie ksero co ułatwiło mu wprowadzenie Rudolfa i przyuczenie do zadań i obowiązków. Praca zaczyna się o 9.30 do 13.30 i od 17.00 do 20.30. Rudolf zgodził się na taki rozkład dnia pracy in a wysokość wynagrodzenia.

Doradca z Rudolfem wrócili do domu i wyznaczyli drogę i czas potrzebny na dojazd do pracy na czas.

Od pierwszego dnia pracy doradca zauważył, że Rudolf bardzo dobrze nadaje się to tej pracy. Jest osobą dobrze wykształconą, uprzejmą I ma świetne podejście I kontakt z klientami. Wspólnie ustalili godziny w których doradca będzie pracował razem z klientem zanim zacznie pracować samodzielnie. Oboje zgodzili się, że przez następne trzy pełne dni będzie mu towarzyszył i pomagał na nowym stanowisku.

Następnego dnia Rudolf przyjechał do pracy o dziesiątej rano i to doradca pracował za niego od 9:30. Rudolf wyjaśnił, że spóźnił się na autobus a następny był opóźniony. “W porządku, ale następnym razem postaraj się przyjechać nawet przed godziną otwarcia, zwłaszcza w tych pierwszych dniach zanim opanujesz rozkład jazdy autobusów. Musisz naprawdę się postarać I być na miejscu wcześniej niż godzina otwarcia sklepu,” “Przepraszam” – powiedział Rudolf – “to się więcej nie powtórzy”.

15 4

Trzeciego dnia przyszedł po przerwie o 18:00 do sklepu i tłumaczył się, że jadł obiad z ciocią i dobrze się bawili, że nawet nie zauważył, że zrobiło się tak późno. “Nie jestem tu po to aby cię zastępować i wyręczać, ale aby cię przyuczyć do zawodu gdybyś miał jakieś problemy.”. Doradca powiedział- “Pracuje tu wiele osób i wszyscy przychodzą na czas. Ponadto jest wiele innych osób, które chciały by pracować, ale nie dostały tej szansy jak ty, jeśli się to powtórzy to będziemy musieli cię zwolnić”.

Doradca zadzwonił do jego rodziców i wyjaśnił całą sytuację poprosił ich o pomoc. Rudolf nie uczył się i nie pracował od ponad 12 lat i trudno my było wdrożyć się do nowego rozkładu dnia. To duża zmiana w jego życiu I musiał się przestawić z nic nie robienia na cały dzień pracy. Rodzice powinni go dopingować i zachęcać do zmiany .

Pozostali pracownicy punktu usługowego wykonywali tą część pracy przeznaczoną dla Rudolfa gdy ten się spóźniał, byli dla niego mili, bo wszyscy pomagali sobie nawzajem. Rudolf wykorzystywał ten fakt, był pewny, że koledzy będą go kryć gdy zdarzy mu się spóźnić.

W ciągu tylko jednego tygodnia, spóźnił się do pracy trzy razy rano i dwa razy po południu. Doradca przygotował jego grafik zgodny z rozkładem jazdy autobusów. “To twoje życie, daję ci ostania szansę jeśli znowu nawalisz będę zmuszony powiedzieć właścicielowi o całej sprawie, musi przestrzegać godzin pracy ustalonych w umowie, obowiązków, poza tym to nie fair w stosunku do twoich kolegów którzy są punktualni”- Doradca na koniec powiedział mu- “nie spóźnij się nawet o minutę” Następnego dnia Rudolf przyszedł o 9:45 (tylko 15 minut spóźnienia); doradca był w sklepie „Przepraszam Rudolf, nie będę ryzykował pracy innych osób niepełnosprawnych pracujących w tej firmie. Za dużo sobie pozwoliłeś…”

Zadanie: Czy postawa doradcy była adekwatna do sytuacji? Zaproponuj inne możliwe rozwiązania.

15 5

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/ Czy uważasz, że doradca był za surowy w stosunku do Rudolfa? Czy zasługiwał on na więcej czasu na dostosowanie się do nowej sytuacji? Ile szans dałbyś Rudolfowi?

2/

Czy mogli znaleźć alternatywne wyjście z sytuacji, jakie?

3/

Proszę przeanalizować przypadek i napisać uzasadnienie.

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/

Czy dopuszczalne jest, że doradca podejmuje decyzje za pracodawcę?

2/

Jaka jest właściwa rola w tej sytuacji?

3/ Czy doradca powinien zastanowić się czy jego działania nie są podyktowane złością na zachowanie klienta?

15 6

Rosemary Tematy: Zarządzanie czasem, Zarządzanie informacjami, Myślenie analityczne I krytyczne, Podejmowanie decyzji, Komunikacja

Rosemary ma 54 lata. Porzuciła szkołę w wieku 14 lat bez jakiegokolwiek świadectwa (ERK poziom 2).

Wyznała jedynie, że miała trudne i skomplikowane dzieciństwo i nie chce do tego więcej wracać.

Rosemary zaczęła pracę w wieku 15lat opiekowała się dziećmi w domu rodziców, ponadto podejmowała się innych dorywczych prac jak sprzątanie, sprzedaż itp.

Od 21 roku życia do 48 opieka nad dziećmi to była jej jedyna działalność, w tym czasie pracowała dla sześciu różnych rodzin I przyznaje, że bardzo lubiła taka pracę. Niestety w wieku 47 lat pojawiły się problemy ze zdrowiem i od tego czasu nie była w stanie pracować przez kolejne cztery lata. Cały ten czas poświęciła na odpowiednie leczenie i rehabilitację zdrowotną.

W wieku 52 lat gdy stan zdrowia się ustabilizował, Rosemary mogła wrócić do pracy jako opiekunka do dzieci, ale była to praca tylko na część etatu; zawoziła I odbierała dzieci ze szkoły do domu gdzie przygotowywała im posiłek, pomagała odrabiać lekcje I nadzorowała je aż do powrotu rodziców. Pomimo, że pracowała tylko cztery godziny dziennie, po roku takiej pracy musiał przestać bo czuła się wyczerpana a opieka nad dziećmi wymaga dużego wysiłku I energii.

Nigdy nie wspominała o swojej niepełnosprawności I nie chciała o tym rozmawiać a ja nie zadawałam żadnych pytań na ten temat. Powiedziała mi jedynie o przeciwwskazaniach zdrowotnych co do wykonywanej pracy. Rosemary musi unikać podnoszenia ciężarów, pracy w wysokiej temperaturze, musi brać pod uwagę łatwość męczenia się I uważać na lewą rękę w czasie pracy (drżenie i obrzęki). Ponadto musi brać pod uwagę leczenie stanu depresyjnego lekami, które mają skutki uboczne takie jak znacznie opóźniony refleks.

W ubiegłym roku Rosemary zajmował się starszą panią (92lata) przez dwie godziny dziennie trzy razy w tygodniu. Mimo że nie była to dość lekka praca, nie czuła się z tym dobrze, przygnębiało ją to zajęcie I nie miała ochoty tego kontynuować.

Gdy zdała sobie sprawę, że musi podjąć decyzję o reorientacji zawodowej I dokształceniu, Rosemary umówiła się na spotkanie z doradcą zawodowym w wydziale pracy dla osób niepełnosprawnych I w ten sposób trafiła do naszego centrum aktywizacji zawodowej. Po przybyciu do ośrodka oświadczyła że może się przekwalifikować w jednym kierunku- praca na stanowisku recepcjonisty, zaznaczyła też, że jest świadoma, że praca w tym zawodzie wymaga znajomości nowych technologii a jako, że ona nigdy nie korzystała z komputera jest gotowa pójść na szkolenie I nauczyć się obsługi tych urządzeń.

Z czasem okazało się że Rosemary jest bardzo zadowolona ze wsparcia jakie otrzymuje w naszym centrum bo prywatnie mieszka tylko ze swoimi psami I spotyka tylko kilka osób w sowim najbliższym otoczeniu.

Bardzo mało rozmawia z panią, którą się opiekuje dlatego była szczęśliwa, że może się spotykać I rozmawiać z innymi uczestnikami w trakcie sesji grupowych jak też w trakcie rozmów indywidualnych. Zapisała się na wieczorowe kursy komputerowe, gdzie zdała sobie sprawę, że gdyby wcześniej używała komputera i nawet

15 7

polubiła by i opanowała takie umiejętności korzystania z komputera to jednak nie chciała by pracować w taki właśnie sposób i że to nie jest praca dla niej.

Biorąc pod uwagę jej zainteresowania, Rosemary poszukiwała pracy mającej związek ze zwierzętami.

Zawsze mieszkała z kilkoma psami i wyobrażała sobie, że byłoby miło pracować właśnie ze zwierzętami.

Z powodu niskiego poziomu edukacji (ERK poziom 2) I skłonności do łatwego męczenia się nie mogła sobie pozwolić na podjęcie długoterminowego kształcenia czy nauki. Jedyne co mogła sobie wyobrazić to krótkie szkolenie.

Rosemary często korzystała z salonu fryzjerskiego dla swoich psów I nabrała ochoty na pracę w takim zawodzie. Zdecydowała się na odbycie praktyki w tym kierunku i spytała właściciela salonu o możliwość odbycia stażu. Uzgodnili, że na początek będzie pracować na próbę przez trzy tygodnie, w wymiarze czterech godzin dziennie.

Rosemary opuściła nasze centrum aktywizacji I z entuzjazmem udała się na odbycie stażu. Gdy po kilku dniach zadzwoniłem do jej instruktora aby zapytać o to jak sobie radzi w pracy, odpowiedział, że Rosemary jest bardzo uprzejma I dobrze sobie radzi, ale jest ciągle smutna I zamyślona. Następnego tygodnia opiekun poinformował mnie, że Rosemary opuściła kilka dni w pracy I dlatego opiekun pomyślał że taka praca się jej nie podoba, mimo iż naprawdę lubi zwierzęta a zwłaszcza psy.

Rozmawiałem z Rosemary kilka razy w tym okresie, ale nie bardzo chciała o tym mówić. Ostatnio zadzwoniłem do instruktora stażu aby dowiedzieć się jak Rosmary sobie radzi, ale okazało się, że sytuacja nie jest dobra, Rosmary jest coraz bardziej smutna i przygnębiona co wynikało z jej depresji. Powiedziała, że nie jest w takim stanie pracować i musi się skoncentrować na leczeniu depresji.

Gdy odwiedziła nasze centrum, rzeczywiście wyglądała źle. Przyznała, że miała nadzieję, że praca ze zwierzętami da jej duża satysfakcję i radość, ale okazało się że niestety nie. Powiedziała, że nadal była sama w pracy tylko z właścicielem salonu, a klienci tylko przywozili i odbierali swoje zwierzęta i nie miała szansy na dłuższe rozmowy. W rzeczywistości Rosemary brakowało najbardziej zwykłych relacji z ludźmi. Mimo, że naprawdę kochała zwierzęta to potrzebowała kontaktu z innymi ludźmi, lubiła rozmawiać a przede wszystkim, żeby ktoś jej wysłuchał.

W trakcie naszej ostatniej rozmowy indywidualnej, Rosemary wyznała, że zawsze brakowało jej konkretnej zmiany w jej życiu zawodowym: kochała bardzo dzieci, ale nie mogła z nimi rozmawiać na interesujące ją tematy. Oczywiste było, że potrzebna jest psychoterapia. Jak dotąd jej stany depresyjne były leczone jedynie farmakologicznie, ale teraz okazało się że to nie wystarczy.

Rosemary, w rozmowie z doradcą zawodowym przyznała że nie jest w stanie wrócić od pracy zawodowej.

Zdecydowała się poprosić o wsparcie psychologiczne i możliwość uczestniczenia w terapii zajęciowej i zajęciach dla dorosłych. Chce kontynuować naukę obsługi i korzystania z komputera.

ZADANIE: W przypadku Rosemary wsparcie nie przełożyło się na realizację projektu zawodowego. Podaj przyczyny takiego stanu rzeczy I czy było to z korzyścią dla jej dalszego rozwoju.

15 8

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przypadku 1/ Rosemary zostawiła szkołę w wieku 14 lat bez jakiegokolwiek świadectwa. Mino tego że pracowała bez przerwy przez 33 lata w jednej dziedzinie. Jakie według ciebie mogą być problemy w przekwalifikowaniu zawodowym takiej osoby.

2/ Pierwszym pomysłem na przekwalifikowanie była opieka nad osobami starszymi zamiast dziećmi. Jak wytłumaczysz taką spontaniczną opcję u klienta.

3/ Stan depresyjny Rosemary nie był uwzględniony zanim zgłosiła się do naszego centrum. Obecnie jest to główna przeszkoda w procesie przekwalifikowania. Czy często masz do czynienia z podobną sytuacją?

I I – Pytania odnośnie doradztwa 1/ Czy wspierałeś kiedykolwiek osobę skarżącą się na brak relacji z ludźmi w pracy zawodowej. Czy twoim zdaniem wielu osobom brakuje takich interakcji.

Jak ułatwić takie kontakty w czasie sesji grupowych?

2/ Czasami osoby niepełnosprawne niechętnie rozmawiają o swoich problemach zdrowotnych. Jak to wyjaśnić? Jak być pomocnym nie będąc jednocześnie nachalnym?

3/ W jaki sposób najlepiej zrozumieć zaawansowanie stanu depresyjnego I dostosować do tego poziomu doradztwo zawodowe.

15 9

Sara Tematy: Zarządzanie informacjami, Myślenie kreatywne, Praca zespołowa Sara ma 21 lat, mieszka razem ze swoim chłopakiem w domu jego rodziców. Dorastała w małej miejscowości razem z bratem, matką I ojczymem. Sara ma problem ze wzrokiem, jej zdolność widzenia pogarsza się z roku na rok.

W trakcie nauki w szkole podstawowej, nosiła silne okulary, które pozwalały jej dotrzymać kroku z nauka razem z innymi uczniami. Gdy poszła do szkoły średniej (ERK poziom 3-4) podjęła naukę na kierunku opieka nad dziećmi i młodzieżą. W tym czasie jej wzrok pogorszył się drastycznie, dlatego by mogła kontynuować naukę potrzebowała specjalnej pomocy i urządzeń technicznych.

Sara ukończyła szkołę średnią (ERK poziom 4), dobyła kilka staży I praktyk zawodowych w trakcie których zrozumiała, że nie będzie w stanie pracować w wyuczonym zawodzie w szkole podstawowej czy innej placówce oświatowej, ponieważ nie widzi co robią jej podopieczni I nie może zapewnić im bezpieczeństwa I opieki. Dlatego też tuż po ukończeniu szkoły zarejestrowała się w urzędzie pracy. Oto lista niezbędnych udogodnień i narzędzi wsparcia, których Sara potrzebuje: • •

•

Mniejsze pomieszczenie biurowe. Jeśli przestrzeń wokół niej jest zbyt duża czuje się zagubiona i traci orientację.

Jasne oświetlenie. Jeśli przemieszcza się z biura do biura, to w pomieszczeniach powinno być takie samo natężenie światła. Jeśli w jednym pomieszczeniu jest bardzo jasno a w innym ciemno, to bardzo jej trudno dostosować się do tych zmian.

Na podłodze wokół niej nie mogą leżeć żadne przedmioty gdy przechodzi obok bo może upaść.

Sara odbywała staż w aptece gdzie rozpakowywała towary na zapleczu, sprawdzała zamówienia I uzupełniała produkty na półkach. W trakcie pracy używała szkła powiększającego aby widzieć numer danego artykułu. Pracowała od 10 do 12 od poniedziałku do piątku. Sara nie była w stanie skoncentrować się dłużej, potrzebowała też przerwy w pracy. Po pierwszym tygodniu stażu Sara odczuwała zmęczenie wzroku, ale nie miała dolegliwości bólowych.

Tak samo w drugim I trzecim tygodniu stażu, wzrok był nadwyrężony, ale nie czuła bólu oczu. Wszystkie pomieszczenia w aptece były dobrze oświetlone i jasne, co znacznie ułatwiało Sarze poruszanie się, ponadto pomieszczenia nie były duże, również sama apteka była niewielka. Na początku kierownik apteki był przychylny i pozytywnie nastawiony i chciał dać Sarze szansę na zapoznanie się z funkcjonowaniem apteki i jej topografii. Niestety po trzech tygodniach, kierownik podjął decyzję o nieprzedłużaniu stażu, argumentując swoją decyzję wystarczającą liczbą personelu. Sara była zmuszona przerwać staż.

Sara podjęła nowy staż w salonie piękności. Do jej obowiązków należało witanie gości, odpowiadanie na telefon, przyjmowanie rezerwacji itp. Zaczynała pracę o 11 I pracowała do 13 w poniedziałki, środy I piątki. Z czasem liczba godzin miała być zwiększona jeśli pozwoli na to stan zdrowia i Sara będzie sobie radzić z zadaniami w recepcji. Taki schemat pracy został ustalony w zgodzie z sugestiami doradcy zawodowego i Sary stanem zdrowia aby po każdym dniu w pracy miała dzień wolny aby odpocząć i zregenerować siły.

W tym czasie Sara czuła się przygnębiona I niezadowolona z siebie. Stała się nerwowa, zwłaszcza w trakcie dojazdu do miejsca pracy, ale gdy już tam była to cieszyła się na że może pracować. Zadania, które miała

16 0

zlecone nie były skomplikowane. Dobrze radziła sobie z witaniem klientów, a specjalne oprogramowanie w komputerze powiększające czcionkę pomagało jej przyjmować zamówienia i rezerwacje. Sara czuła, że nie ma wystarczającej wiedzy I doświadczenia aby doradzać klientom w wyborze kosmetyków, czuła się z tego powodu zdenerwowana i sfrustrowana. Za taki stan rzeczy obwiniała siebie samą. Jej opiekun wyjaśnił jej że nie musi doradzać klientom. Sara podjęła inicjatywę, że w zamian będzie sprzątać gabinety w trakcie przerw pomiędzy zabiegami. Wydłużono jej godziny pracy od 10 do 15, co drugi dzień w tygodniu, z jedną przerwą na lancz.

Sara była bardzo zadowolona z tej przerwy bo mogła wtedy odpocząć I zregenerować wzrok. PO wydłużeniu godzin pracy Sara czuła się zmęczona I musiała długo odpoczywać po powrocie do domu. Kilka razy w trakcie stażu cierpiała na migrenę. Pogorszył się też jej stan psychiczny. Sara w tym czasie spotykała się ze swoim doradcą regularnie co dwa tygodnie aby omówić bieżące sprawy. . Niestety po czterech spotkaniach, doradca zrezygnował z pracy I zalecił aby opiekę nas Sarą przejęła inna osoba. Ta sytuacja jeszcze pogorszyła stan I samopoczucie Sary, zdarzało się jej być przygnębioną I nieraz płakała w pracy. Jej opiekun stażu, już na samym początku powiedział, że Sara może przychodzić na praktyki jak długo zechce, ale jasno stwierdził, że nie widzi szansy na zatrudnienie jej w salonie na umowę. Jedną z przyczyn odmowy był brak wykształcenia kierunkowego z zakresu kosmetologii, nie mogła też samodzielnie przeprowadzać żadnych zabiegów. Po trzech miesiącach staż został zakończony, w tym czasie Sara przeszła załamanie nerwowe, jej stan psychiczny uległ znacznemu pogorszeniu. Zalecono jej kolejne spotkanie z doradcą zawodowym, który skontaktował ją z lekarzem specjalista i Sara poszła na zwolnienie lekarskie.

W trakcie mojej współpracy z Sarą, jako jej doradca, wielokrotnie powtarzałem jej, że powinna kontynuować naukę, aby zdobyć zawód. Obecnie Sara jest nadal na zwolnieniu lekarskim i kontynuuje leczenie zalecone przez lekarza. Nie czuje się jeszcze gotowa do powrotu i podjęcia zatrudnienia.

Zadanie: Czy staż powinien zostać zakończony wcześniej aby zapobiec pogorszeniu się stanu psychicznego Sary?

16 1

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/ Czy istniała potrzeba skoordynowanych, wspólnych dyskusji między urzędem pracy, doradcą zawodowym I lekarzem? Jeśli tak, to w jaki sposób należało by ją poprowadzić?

2/ Czy Sara powinna otrzymać inne wsparcie zamiast stażu? Jeśli tak, to co było by najbardziej odpowiednie w jej przypadku?

3/ Gdy Sara będzie w lepszej kondycji psychicznej, czy pomysł kontynuowania nauki jest trafiony, czy lepiej umożliwić jej udział w kilku praktykach aby rozeznać się jaki rodzaj pracy jest najlepszy biorąc pod uwagę jej słaby wzrok?

II – Pytania odnośnie doradztwa

1/ Czy możesz podać 5 przykładów branż, które są najodpowiedniejsze dla osób niewidomych lub niedowidzących?

2/ Osoby niewidome lub słabowidzące potrzebują specjalnie dostosowanych stanowisk pracy. Do kogo można się zwrócić o pomoc i informacje w tej sprawie?

3/ Jeśli pracodawca oświadcza, że nie zatrudni twojego klienta, ale pozwala na odbycie stażu, czy jest sens proponować klientowi staż w takiej firmie?

16 2

Simone Tematy: Zarządzanie czasem, Myślenie krytyczne I analityczne, Praca zespołowa, Wsparcie w pracy I poza pracą.

Simone to 22 letni mężczyzna z zespołem Downa. Ukończył szkołę i uzyskał tytuł technika technologii informatycznych (ERK poziom 4). Ponadto ma lekki stopnień upośledzenia umysłowego oraz umiarkowany stopień niedosłuchu i wadę wzroku. Pomimo tych niepełnosprawności I problemów ze słuchem I mową, Simone w miarę poprawnie może się komunikować z ludźmi, posiada bogate słownictwo, które stara się sukcesywnie poszerzać i poznawać nowe słowa i wyrażenia.

Simone jest najmłodszym dzieckiem z pośród siedmiu rodzeństwa w wieku od 22 do 35 lat. Gdy miał rok, jego rodzina przeprowadziła się na wieś gdzie prowadzili dużą farmę I hodowlę owiec. W nowym miejscu nie mogli jednak liczyć na pomoc w opiece nad dziećmi od dalszej rodziny dlatego musieli radzić sobie sami.

Simonem zajmowali się wszyscy, zwłaszcza starsze rodzeństwo we wczesnym dzieciństwie. Zespół Downa został rozpoznany u Simona zaraz po urodzeniu, co pozwoliło na natychmiastowe wdrożenie leczenia i terapii i codziennych zajęć wyrównujących tj. zajęcia w grupie, zajęcia z logopedą i rehabilitacja ruchowa.

Kiedy kierownik dużego parkingu poprosił mnie o pomoc w znalezieniu pracownika, pomyślałem, że może Simone mógłby spróbować pracy na stanowisku wózkowego.

Firma przeprowadza indywidualne rozmowy o pracę, dlatego kandydaci mają szansę już na wstępie porozmawiać o oczekiwaniach pracodawcy i przedstawić swoje umiejętności. Pracodawca zapewnia też w początkowym okresie opiekuna, który ma ułatwić kandydatowi wdrożenie do zadań i integrację w nowym miejscu pracy.

Po rozmowie wstępnej, kierownik zdecydował się przyjąć Simona na okres próbny w ramach stażu.

Przed przystąpieniem do pracy, przygotowałem dla Simona program wprowadzający I ułatwiający mu podjęcie zatrudnienia. Początkowo pracował on jeden dzień w tygodniu przy aktywnym wsparciu instruktora w miejscu pracy, tak aby mógł się zapoznać z zakresem obowiązków, zasadami bezpieczeństwa i podstawowymi umiejętnościami niezbędnymi w nowej pracy.

Z powodu choroby, Simone wolniej wykonuje pewne zadania niż jego rówieśnicy, ma problem z koncentracją dlatego rozumie tylko proste komunikaty I instrukcje. Ma też problemy z organizacją dnia pracy, wymaga stałego nadzoru i przypominania mu o zleconych zadaniach. Problemem jest też jego niski wzrost i krótkie kończyny co uniemożliwia lub utrudnia mu wykonywanie pewnych czynności.

Współpracownicy i koledzy z pracy starają się zawsze mu pomagać, poprzez dostosowanie stanowiska pracy, obniżenie ławek i siedzenia, wykorzystania podnóżka ułatwiającego sięganie po różne przedmioty.

Wszystkie te udogodnienia ułatwiają mu wykonywanie pracy.

Simone pracuje 28 godzin tygodniowo, jest zadowolony I z uśmiechem wita każdego klienta. Wszyscy go lubią I wspierają, koledzy lubią z nim pracować I twierdzą zgodnie, że ma on bardzo pozytywny wpływ na wszystkich pracowników.

16 3

Kierownik chciałby zatrudnić Simona na pół etatu pod warunkiem że poprawi umiejętność zarządzania czasem I organizację pracy według podanego I obowiązującego wszystkich schematu.

Zadanie: W nowym miejscu pracy istnieje wiele czynników utrudniających osobom z zespołem Downa radzenie sobie z powierzonymi zadaniami z powodu wielu ograniczeń wynikających z ich choroby I ograniczonych możliwości. Spróbuj wymienić przynajmniej trzy takie bariery.

16 4

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/

Jak pomóc Simonowi zorganizować dzień pracy I dostosować się do ustalonego harmonogramu?

2/ Jakiego rodzaju podpowiedzi I ułatwienia zastosowałbyś aby polepszyć zapamiętywanie I przypominanie. Jakie techniki adaptacyjne można wykorzystać?

3/ Integracja nowego pracownika w pracy, edukacja współpracowników. W jaki sposób najefektywniej komunikować się w zespole, przekazywać informacje I utrzymywać pozytywne relacje w grupie?

II – Pytania odnośnie doradztwa

1/ Praktyki zawodowe I szkolenia w miejscu pracy- omów korzyści płynące z takiego narzędzia wsparcia dla osób niepełnosprawnych.

2/ Jaki rodzaj wsparcia, ułatwień I narzędzi pomocowych jest dostępny w twoim kraju dla młodych osób niepełnosprawnych w celu znalezienia zatrudnienia?

3/ W wielu przypadkach młode osoby nie pracowały za wynagrodzeniem, czy takie narzędzia jak staż czy praktyki zawodowe to skuteczne narzędzie do budowania pewności siebie u młodych pracowników?

16 5

Sven Tematy: Analiza potrzeb, Myślenie krytyczne, Myślenie kreatywne, Wsparcie w pracy i poza pracą Sven w wieku 9 lat został odebrany swoim rodzicom ponieważ mieli oni problemy z narkotykami I przestępczością. Był umieszczony w kilku rodzinach zastępczych, gdyż był nadpobudliwy i nikt nie był w stanie nad nim zapanować i poradzić z jego zachowaniem. Tak sytuacja trwała przez kilka lat, co bardzo negatywnie odbiło się na Svenie.

Ostatecznie w wieku 21 lat u Svena rozpoznano ADHD, co pozwoliło wyjaśnić zachowanie Svena. Otrzymał odpowiednie leczenie mające ustabilizować jego stan i zredukować jego nadpobudliwość ruchową.

Po tej diagnozie Sven został skierowany do doradcy zawodowego. Wspólnie zaczęli rozmawiać o jego pragnieniach odnośnie pracy i opracowali profil zawodowy. Profil dostarczył informacji, że Sven wymaga wsparcia w procesie poszukiwania pracy, w której mógłby wykorzystać swoją siłę, energię i aktywność.

Sam Sven powiedział, że chce ciężko pracować, aby się zmęczyć fizycznie po całym dniu pracy.

Doradca znalazł mu pracę w warsztacie samochodowym. Do obowiązków Svena należało zmiana opon, i inne proste prace jak uzupełnianie płynu do spryskiwaczy, zmiana wycieraczek, sprawdzanie poziomu oleju.

Sven interesował się samochodami i bardzo mu taki rodzaj pracy odpowiadał. W te dni kiedy mocno się napracował przy zmianie opon czuł się zadowolony i jednocześnie pozytywnie zmęczony po powrocie do domu.

Sprawy nabrały pozytywny obrót, wszytko układało się po myśli. Niestety po kilku tygodniach doradca otrzymał informację, że Sven jest zdekoncentrowany, rozkojarzony, zapomina o swoich obowiązkach i zadaniach, np. nie uzupełnił płynu, innym razem zapomniał solidnie dokręcić śruby w zmienianych kołach.

Bardziej interesowało go wałęsanie się po warsztacie I pogaduszki z kolegami, co powodowało irytację I zdenerwowanie wśród innych pracowników.

Wyszło również na jaw, że Sven był nieobecny w pracy przez kilka dni I nawet nie zadzwonił aby wyjaśnić sytuację.

Podczas konfrontacji Sven poinformował doradcę, że miał problemy finansowe I nie stać go było na kupienie biletów na dojazd do pracy. Ponadto powiedział, że przestał przyjmować leki na ADHD. Jak twierdzi leki te są mu niepotrzebne, może sobie bez nich poradzić, miały one na niego zły wpływ bo otumaniały, spowolniały I kręciło mu się w głowie po zażyciu leków.

Doradca dowiedział się że Sven zaniedbał swoje mieszkanie, nie płacił rachunków za wynajem co groziło zerwaniem umowy wynajmu.

Doradca zdał sobie sprawę, że na obecny moment w życiu Svena dominuje chaos I bałagan. Pytanie tylko jak temu zaradzić i wyjść z tego impasu. Jak zacząć I wdrożyć program naprawczy I jak dobrać nowe metody wsparcia dla Svena?

Zadanie: Co jest potrzebne aby wspierać Svena w jego sytuacji i kto może sobie z tym problemem poradzić?

16 6

PYTANIA

I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/

Jaki rodzaj wsparcia można udzielić na stanowisku pracy. Podaj przykłady.

2/

Jak pracodawca mógłby wesprzeć Svena?

3/

Jak uporządkować pod względem ważności potrzeby Svena?

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/ Gdy klient odmawia przyjmowania leków, co wpływa na jakość jego pracy, czy sensowne jest kontynuowanie wsparcia dla niego 2/ Co można zrobić w sytuacji gdy w trakcie procesu poszukiwania pracy pojawiają się inne nieoczekiwane problemy?

3/ Jeśli twój klient stwierdza, że nie potrzebuje już dłużej twojego wsparcia, jak postępujesz w takiej sytuacji?

16 7

Tobiasz Tematy: Analiza potrzeb, Ustawodawstwo ds. niepełnosprawności, Myślenie analityczne I krytyczne, Komunikacja.

Tobiasz to młody 17letni mężczyzna, który wraz z matką przeniósł się do małej wioski. Tobiasz ma problemy z nauką. Na chwilę obecną nie uczęszcza do żadnej szkoły, nie udało mu się też ukończyć nauki w szkole średniej (ERK poziom 2). Nie do końca wiadomo dlaczego porzucił naukę. Mieszka razem z matką, która postanowiła pomóc mu kontynuować naukę w domu. Formalnie Tobiasz jest nadal uczniem, ale tylko na papierze, ponieważ nie uczestniczy w zajęciach i lekcjach w szkole do której jest zapisany. Nasza organizacja oferuje doradztwo zawodowe dla uczniów z różnymi problemami i niepełnosprawnościami aby ułatwić im i przygotować ich do wejścia na rynek pracy po ukończeniu szkoły. Szkoła w porozumieniu z Tobiaszem, wnioskowała do naszej organizacji o pomoc dla niego. Zaplanowaliśmy spotkanie z Tobiaszem. Spotkaliśmy się na neutralnym gruncie, gdzie mógłby czuć się swobodnie i bezpiecznie. W spotkaniu uczestniczy też zleceniodawca. Celem spotkania jest ustalenie potrzebnego wsparcia bez warunków wstępnych dla wszystkich zainteresowanych stron oraz uzgodnienie, że możemy się spotkać 3-4 razy aby znaleźć najlepsze rozwiązanie dla Tobiasza i pomóc mu wyborem pracy, kierując się jego pragnieniami i potrzebami.

Pierwsze spotkanie : Spotkaliśmy się w biurze zleceniodawcy, w spotkaniu uczestniczy też matka Tobiasza, na co uzyskała od wszystkich zgodę. Poinformowaliśmy uczestników o naszym podejściu i celach naszych usług. Spotkanie trwało około godziny, zauważyłem, że Tobiasz nie potrafił sie skupić przez całe spotkanie.

Przeanalizowaliśmy dokumenty i materiały, które chcemy wykorzystać w procesie poszukiwania pracy przez Tobiasza, na ich podstawie tworzymy ogólny profil jego osoby. Tobiasz aktywnie uczestniczy w procesie planowania, wspólnie decydujemy, że niektóre zadania powinien wziąć do domu i zastanowić się nad nimi, a swe przemyślenia zaprezentuje w trakcie kolejnego spotkania. Tobiasz wydaje się być bardzo tym zainteresowany, ale jednocześnie szuka potwierdzenia ze strony matki, zanim podejmie decyzję.

Uzgodniliśmy, że w następnym spotkaniu jego matka nie będzie uczestniczyć, jedynie przywiezie go na miejsce, aby mieć pewność, że dotrze na spotkanie ponieważ Tobiasz nie lubi jeździć autobusem czy pociągiem. Musimy uwzględnić ten problem na następnym spotkaniu i popracować nad tym, ponieważ samodzielne dojeżdżanie do pracy da mu większą niezależność. Ustalono datę kolejnego spotkania, w trakcie którego Tobiasz przedstawi swoje przemyślenia i rezultaty odnośnie zleconych mu zadań. Aby ułatwić komunikację wszyscy wymienili się numerami telefonów.

Drugie spotkanie: Matka Tobiasza zadzwoniła do zleceniodawcy, że oboje nie czują sie dobrze, mają grypę i nie mogą się spotkać. Próbowałem się skontaktować z Tobiaszem aby umówić się na inny termin. Po kilku próbach, w końcu udało mi się z nim porozmawiać. Powiedział, że chce wszystkie decyzje odnośnie jego przyszłości podejmować po wcześniejszym uzgodnieniu z matką. Na tym zakończył nagle rozmowę mówiąc, że poinformuje matkę, że dzwoniliśmy do niego i chcielibyśmy się z nią skontaktować. Po kilku dniach udało się skontaktować z matką. Powiedziała, że Tobiasz nie lubi rozmawiać przez telefon. Zaplanowaliśmy kolejne spotkanie.

Po tygodniu doszło do kolejnego spotkania. Niestety Tobiasz nie przyniósł ze sobą żadnych rezultatów zleconych mu zadań. Wiele rozmawialiśmy na ten temat aby zrozumieć i dowiedzieć się jak dalej

16 8

postępować i jakie podjąć działania. Rozmawialiśmy o jego zainteresowaniach, znajomych i rodzinie.

Pytaliśmy go czy ktoś z jego znajomych pracuje i jeśli tak to gdzie. Tobiasz nie bardzo umiał odpowiedzieć na zadane pytanie. Konsultował wszystkie swoje odpowiedzi z matka i czekał na potwierdzenie z jej strony.

Rezultatem tego spotkania jest zgoda, że ja jako doradca zawodowy powinienem zaaranżować wizytę studyjną lub spotkanie, które miałoby pozwolić Tobiaszowi dowiedzieć się jakie firmy dzialają w najbliższym otoczeniu. Zachęcaliśmy go do sporządzenia listy firm którymi byłby zainteresowany i wtedy wysłać maila do doradcy informując go czego się dowiedział.

Skontaktowałem się z kilkoma firmami w naszym regionie i dalszym otoczeniu aby przedstawić naszą misję i cele. Okazało się, że jedna z konkretnych możliwości na pracę nie może dojść do skutku, bo Tobiasz jest za młody, minimalny wiek wynosi 18 lat. Kolejna firma zaprosiła nas na wizytę. Trzy dni przed planowanym spotkaniem zadzwoniono do mnie z tej firmy aby dowiedzieć się czegoś więcej o Tobiaszu. W trakcie rozmowy wyszło na jaw, że Tobiasz ma przeszłość kryminalną, z tego powodu nasz wizyta w firmie została odwołana.

Znalazłem inną firmę, która zgodziła się na wizytę studyjną, ale poprosili o kilka dni na przemyślenie sprawy.

Po kilku dniach oddzwonili twierdząc, że nie są przygotowanie na takie wizyty, okazało się, że matka Tobiasza odwiedziła ich firmę i wypytywał o różne rzeczy. Doradca próbował nadal znaleźć nową firmę i jednocześnie bezskutecznie próbował nawiązać kontakt z Tobiaszem. Nikt nie odpowiadał, również matka.

Udało mi się zorganizować wizytę w firmie, uprzedzając ich o wcześniejszych zdarzeniach i wyjaśniając ich obawy. Poinformowałem też pracodawcę, że być może taka wizyta nie dojść do skutku, ale nadal wyrażali zgodę na spotkanie z nami. Napisałem do Tobiasza sms/ wiadomość tekstową i zgodziliśmy się odbyć wizytę studyjną.

Tobiasz nie pojawił się w dniu umówionej wizyty dlatego doradca sam odwiedził firmę. Pracodawca jest nadal chętny i zgadza się na zaaranżowanie kolejnego spotkania. Doradca próbował skontaktować się ponownie z Tobiaszem, ale bezskutecznie, ostatecznie skontaktował się ze zleceniodawcą i zgłosił co się dzieje. Jako że nie udało się nadal skontaktować z Tobiaszem, podjęto decyzję o zakończeniu współpracy z Tobiaszem.

Zadanie: Jakie znaczenie ma kontakt z krewnymi i jak postępować z osobą z przeszłością kryminalną.

16 9

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przypadku 1/ Czy można było zrobić coś więcej aby usprawnić komunikację między doradcą a klientem?

2/ Czy to dobrze czy źle, że matka uczestniczyła w spotkaniach?

3/ Czy można zrozumieć chęć podjęcia pracy przez Tobiasza obserwując jego zachowanie i słuchając jego wypowiedzi?

II – Pytania odnośnie doradztwa 1/ Czu w twoim kraju możesz uzyskać informacje o przeszłości kryminalnej danej osoby?

2/ Jeśli tak, kiedy twoim zdaniem należy wykorzystać takie informacje?

3/ Czy krewni I przyjaciele klienta którego wspierasz to wsparcie czy bariera w pracy doradcy zawodowego?

17 0

Jan Tematy: Analiza potrzeb, Myślenie kreatywne, Praca zespołowa, Komunikacja Gdy pierwszy raz spotkałem się z Janem, byłem dość zdziwiony I zakłopotany gdy zobaczyłem w jego dokumentach adnotację “zatrudnienie w zakładzie pracy chronionej”. Pomyślałem, że jego doradca zawodowy pracujący z osobami niepełnosprawnymi pomylił się, ponieważ nasze centrum doradztwa zawodowego udziela wsparcia jedynie tym osobom, które poszukują pracy na otwartym rynku pracy.

Poinformowałem Jana o tym fakcie, ale on odpowiedział, że on właśnie chce i jest w stanie znaleźć pracę na otwartym rynku pracy.

Chcąc mnie przekonać, opowiedział mi swoją historię.

—————————————————“Mam 45 lat. Z powodu problemów rodzinnych musiałem przerwać naukę po szkole średniej. Zacząłem pracę w charakterze sprzedawcy ubrań na rynku i dyskontach odzieżowych.

W trakcie pracy, jednocześnie próbowałem zrobić licencjat (ERK poziom 4) w systemie zaocznym ale niestety nie udało mi się z powodu braku czasu na naukę I przygotowania do egzaminów.

W wieku 20 lat zatrudniłem się w supermarkecie jako sprzedawca. Na tym stanowisku pracowałem przez rok bo dostałem powołanie do wojska. W armii dostałem przydział do zbrojowni I udało mi się zdać egzamin na prawo jazdy na samochody ciężarowe.

Po odbyciu służby wojskowej wróciłem do pracy w supermarkecie, ale pracowałem tam tylko przez miesiąc I się zwolniłem.

Przez ponad rok byłem głównie pracownikiem tymczasowym I robiłem różne rzeczy głównie w magazynach.

Po tym czasie uzmysłowiłem sobie, że muszę nauczyć się jakiegoś konkretnego zawodu.

Ceniłem sobie dokładność, porządek I logikę, pracę z komputerem I byłem dobry z rachunków.

Biorąc pod uwagę te cechy, zdecydowałem się podjąć naukę rachunkowości I księgowości I zdobyć dwa dyplomy w tej dziedzinie(ERK poziom 5).

Po ukończeniu kursu, niestety nie mogłem znaleźć pracy w księgowości I byłem zmuszony do podjęcia jakiejkolwiek pracy aby zarabiać na życie a ponad to byłem przyzwyczajony do aktywnego życia zawodowego.

Z tego powodu podejmowałem się różnych zajęć, byłem min, dozorcą w wesołym miasteczku, akwizytorem, kelnerem w restauracji.

Po pewnym czasie zdecydowałem się wrócić do sektora dystrybucji I handle jako sprzedawca I przepracowałem w jednym sklepie kolejne dwa lata.

Kontynuowałem pracę na tym stanowisku, ale zacząłem odczuwać pewien dyskomfort, ale nie do końca rozumiałem co się ze mną dzieje.

17 1

Słyszałem dziwne głosy, które mówiły mi, że mam się zabić. Byłem przerażony, szukałem pomocy, ale nikt z kręgu moich znajomych nie potrafił mi pomóc. W końcu zdecydowałem się porzucić pracę w sklepie.

W kolejnych miesiącach wreszcie spotkałem lekarza, który mnie wyleczył.

Dwa lata później mój stan zdrowia się ustabilizował i poczułem się gotowy do powrotu do pracy kontynuując odpowiednie leczenie.

Znowu byłem pracownikiem tymczasowym przez sześć miesięcy. Następnie zatrudniłem się jako pracownik stacji benzynowej. Do moich obowiązków należało min. Sprzedaż, obsługa klientów, zamówienia, magazyn i szkolenie nowoprzybyłych pracowników.

Lubiłem tą pracę I dobrze sobie radziłem z wszystkimi zadaniami związanymi z tym zawodem przez dziesięć lat.

Niestety wróciły ponownie napady delirium I byłem na zwolnieniu przez następne trzy lata, w konsekwencji czego zostałem zwolniony ze względu na stan zdrowia.

Będąc na zwolnieniu lekarskim, korzystałem z pomocy Stowarzyszenia dla osób niepełnosprawnych umysłowo uczestnicząc w różnych zajęciach I warsztatach np. teatralnych, standardowe oprogramowanie biurowe…

Zrobiłem też kurs i odbyłem staż jako pomoc kuchenna, ale taka praca mi nie odpowiadała.

Dwa lata po moim zwolnieniu z pracy, mój stan zdrowia się ustabilizował i poczułem się gotowy do podjęcia i powrotu do pracy. Jedynym przeciwwskazaniem było unikanie stresujących sytuacji.

Spotkałem się z doradcą zawodowym I poprosiłem o pomoc. Pomyślałem, że może mógłbym wrócić do mojego pierwotnego pomysłu czyli do księgowości.

Przeglądając moje dokumenty związane z pracą, doradca zawodowy zauważył, że ostatnio poszukiwałem pracy w zakładzie pracy chronionej. Jednak nie było pracy dla księgowego w zakładach pracy chronionej.

Dlatego też doradca zdecydował zmienić stanowisko na “pracownik administracji” w moich dokumentach aplikacyjnych jako wybrany zawód, ponieważ według niej było to zajęcie podobne do stanowiska księgowego. Wysłała list polecający do waszego centrum z prośbą o odpowiednią pomoc.

Bardzo się cieszę z faktu, że pomagacie ludziom szukającym pracy na otwartym rynku pracy, ponieważ wierzę w to iż sobie poradzę jeśli tylko dostanę taką szansę.”

———————————————————————– Po wysłuchaniu historii Jana, zdałem sobie sprawę, że jest on zaznajomiony z zagadnieniami pracy na otwartym rynku I taka pracę zawsze wykonywał. Nawet po pierwszym zwolnieniu lekarskim, piętnaście lat temu, był w stanie podołać obowiązkom na swoim stanowisku i utrzymał zatrudnienie przez dziesięć lat.

Zadzwoniłem do jego osobistego doradcy i po szczerej rozmowie doszliśmy wspólnie do wniosku, że Jan zasługuje aby dać mu szansę.

17 2

Zdecydowaliśmy, że odbędzie staż w biurze rachunkowym aby móc ocenić jak sobie poradzi w pracy na otwartym rynku pracy.

ZADANIE: Jan chce podjąć zatrudnienie na otwartym rynku pracy. Określ jego zalety i ograniczenia związane z tym pragnieniem.

17 3

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przypadku

1/ Jan z łatwością opowiadał o swoich problemach psychiatrycznych. Otwarcie mówił co mu się przytrafiło i nie czuł zażenowania czy wstydu z tego powodu. W twojej praktyce zawodowej tak sytuacja i zachowanie często się zdarza u osób z problemami psychicznymi?

2/ Czy uważasz, że zawód “księgowy” jest odpowiedni dla osoby z przeciwwskazaniami medycznymi takimi jak u Jana?

3/ Pomimo problemów zdrowotnych, 45 letni Jam przepracował w różnych zawodach 19 lat. Co to mówi o jego temperamencie?

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/ Czy miałeś kiedyś do czynienia z niepełnosprawną osobą skierowaną do pracy w zakładzie chronionym pragnącą wrócić do pracy na otwartym rynku?

Jeśli tak, to jak sobie poradziłeś z taką sytuacją?

Jeśli nie, to jak byś postąpił?

2/ Czy miałeś może do czynienia z odwrotną sytuacją, gdy osoba niepełnosprawna z otwartego rynku pracy pragnie pracować w zakładzie pracy chronionej? Jak wtedy postąpiłeś?

3/ Czy czujesz się komfortowo rozmawiając z osobą zalecającą wsparcie w pracy, z jakimi innymi pracownikami współpracujesz?

17 4

Olivia Tematy: Przepisy ds. niepełnosprawności, Zarządzanie informacjami, Myślenie analityczne I krytyczne, Myślenie kreatywne, Podejmowanie decyzji, Komunikacja

Olivia ma 38 lat. Świetnie sobie radziła w czasie studiów I w wieku 22 lat uzyskała dyplom ukończenia Wyższej Szkoły Inżynierii Komputerowej ( ERK poziom 7). Bezpośrednio po studiach została zatrudniona w dużej firmie gdzie została kierownikiem zespołu składającego się z czterech innych inżynierów.

Olivia odniosła sukces i udało się jej zrealizować kilka innych projektów.

W tym samym czasie przeszła załamanie nerwowe a w końcu rozpoznano u niej chorobę afektywną dwubiegunową. Otrzymała skuteczne leczenie, które pozwoliło na stabilizację jej zdrowia. Jej kariera zawodowa nabrała tempa i kontynuowała pracę w tej samej firmie przez kolejne dziewięć lat. Po tym czasie doszła do przekonania, że nauczyła się już wiele I osiągnęła wszystko w tym zawodzie i zapragnęła zmian.

W związku z tym Olivia nawiązała kontakty z potencjalnymi organizacjami, z którymi mogła by w przyszłości współpracować. Na początku były to oczywiście zlecenia I umowy na czas określony, a po tym okresie próbnym miała otrzymać umowę na czas nieokreślony. Dlatego też bez wahania zrezygnowała z poprzedniej pracy I podjęła nową.

Niestety jej nadzieje okazały się płonne ponieważ zamiast obiecanego kontraktu na stale, z powodu kryzysu na rynkach finansowych, jej przyszły szef zmienił zdanie. Jako że jej dotychczasowa umowa była na czas określony, Olivia odeszła z firmy bez odprawy.

Podejmowała wiele innych dorywczych zajęć I zleceń, ale czuła się zagubiona ponieważ od wczesnego dzieciństwa miała jasno wytyczony cel a teraz jej przyszłość była niepewna. Ponadto, dwa projektu, w które się zaangażowała zostały zakończone bez jakichkolwiek wyjaśnień.

Olivia czuła, że coś jest nie w porządku, ale nie wiedziała co.

Ostatecznie zdecydowała się na spotkanie I rozmowę z psychiatrą po czym została skierowana na badania, w wyniku których wykryto u niej problemy genetyczne. Neurolog zalecił jej ćwiczenia pamięci, terapię mowy i kinezyterapię, ale przyznał, że nie istnieje skuteczne leczenie i nic więcej nie można zrobić.

Przez kolejne dwa lata Olivia żyła tylko tymi problemami. Nie mogła już dłużej wytrzymać siedzenia w domu, bez znajomych bez jakichkolwiek planów na przyszłość. Wtedy zdecydowała się poprosić o pomoc i wsparcie ze wydziału do spraw osób niepełnosprawnych skąd została skierowana do naszego centrum aktywizacji zawodowej.

W trakcie pierwszego spotkania I rozmowy Olivia powiedziała mi swoją historię I wyznała, że bardzo chciała by powrócić do aktywnego życia I pracy zawodowej. Nie miała pojęcia o możliwości przekwalifikowania.

Jedynym przeciwwskazaniem w jej dokumentach to unikać pracy w stresujących warunkach.

Nie łatwo było przekonać Olivię do opowiedzenia o jej hobby I zainteresowaniach, wydawało się że nie ma żadnych. Zdałem sobie sprawę, że była całkowicie skoncentrowana na pracy, ciężko pracowała w szkole aby mieć dobre wyniki a potem by dostać konkretną pracę. Dla jej rodziców istnieje tylko jedna wartość w życiu: praca. Dla nich praca oznacza zdrowie.

17 5

Olivia lubiła zajęcia grupowe I chętnie w nich uczestniczyła jedynym problemem było to że wykonywała wszystkie ćwiczenia bardzo powoli.

Razem myśleliśmy o różnych opcjach przekwalifikowania, Olivia nadmieniła tylko, że chciałaby mieć stałe zatrudnienie. Rozważała ofertę pracy w Ratuszu I ostatecznie zgodziła się spróbować pracy w administracji państwowej.

Mając to na uwadze skontaktowała się ze znajomym, który pracował w ratuszu i umożliwił jej odbycie trzytygodniowego stażu, tydzień w Wydziale Komunikacji, tydzień w Wydziale Zasobów Ludzkich I ostatni w Dziale Obsługi Klienta. W trakcie stażu miałem problem aby szczerze porozmawiać z jej opiekunem, zrozumiałem dlaczego tak jest gdy Olivia opowiedziała, że nie pozwalają jej nic robić może jedynie obserwować innych pracowników w trakcie spotkań, przygotowywania dokumentów I innych zajęć nic ponadto. Mówiąc kolokwialnie odbębniła staż. Po tym dość wątpliwym doświadczeniu Olivia wróciła do naszego centrum. Miała mieszane odczucia, z jednej strony była zadowolona, że miała szansę obserwować od środka funkcjonowanie i działalność ratusz a z drugiej strony była rozczarowana że nie miała nic konkretnego do zrobienia. Taka sytuacja i stagnacja nie dawały jej spokoju i poprosiła mnie o jeszcze jedną szansę odbycia stażu, ale tym razem czegoś bardziej konkretnego tak aby mogła aktywnie uczestniczyć w pracy administracyjnej.

Widziałem, że Olivia miała poważne problem. Nie byłem przekonany, że kolejny staż czy szkolenie przyniesie jakieś korzyści, dlatego spytałem ją czy nie chciałaby rozważyć innego rodzaju wsparcia, na przykład uczestniczyć w codziennych zajęciach podczas których mogła by praktykować różne zajęcia wraz z innymi uczestnikami, ale bez nacisku na szybki powrót do aktywności zawodowej. Gdy tylko wspomniałem o takiej możliwości Olivia przyznała, że jej lekarz również zalecał jej uczęszczanie na takie zajęcia. Na koniec dodała, że przemyśli sprawę i da odpowiedź na kolejnym spotkaniu. Wróciła po dwóch dniach z raportem napisanym przez jej neurologa osiem miesięcy wcześniej. W dokumencie neurolog wyjaśniał, że Olivia stopniowo traci swoje zdolności poznawcze i fizyczne z czego do końca nie zdaje sobie sprawy I że z czasem stanie się osobą zależną od innych. Raport kończy się stwierdzeniem, że Olivia nie będzie w stanie wrócić do aktywności zawodowej, nawet do bardzo prostych zadań. Olivia wyznała, że nie pokazała tego dokumentu swemu doradcy zawodowemu bo nie bardzo wiedział co o tym wszystkim myśleć I co z tym zrobić. Ponadto jej rodzice dalej utwierdzali ją w przekonaniu, że praca znaczy zdrowie i ciągle wierzyli w to że wróci do pracy.

Wreszcie ujrzałem ulgę na twarzy Olivii, poczuła, że może to wszystko nareszcie mieć za sobą. Wtedy też zdałem sobie sprawę ile ją to wszystko kosztował i jak wielki to był dla niej wysiłek i wyzwanie. Stwierdziła z wyraźną ulgą, że nie chce już dłużej walczyć o powrót do aktywnej pracy zawodowej. Umówiła się na spotkanie z psychiatrą aby omówić szczegóły uczęszczania do dziennego centrum terapii.

ZADANIE: Czasami jak w tym przypadku, wsparcie nie prowadzi do powrotu do pracy. Niemniej jednak jest bardzo korzystne dla klienta. Wyjaśnij dlaczego i w jaki sposób.

17 6

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przypadku

1/ W przypadku Olivii, jedynym przeciwwskazaniem jest unikanie stresujących warunków pracy.

Dlaczego twoim zdaniem nie ma wspomnianych innych ograniczeń?

2/

Jak rozumiesz zachowanie rodziców Olivii?

3/

Jak wytłumaczył byś ulgę Olivii na ostatniej sesji

I I – Pytania odnośnie doradztwa

1/

Czy miałeś kiedyś do czynienia z taka sytuacją?

Jeśli tak, to jak sobie poradziłeś?

Jeśli nie, to jakie działania były by najrozsądniejsze?

2/ W zajęciach grupowych uczestniczą osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności, często zdarza się że wzajemnie się wspierają. Czy mógłbyś wyjaśnić jakie czynniki wpływają na wzajemną współpracę?

3/ Czy mógłbyś określić znaczenie uczestnictwa w zajęciach oferowanych przez Centrum Terapii Zajęciowej dla beneficjentów, którzy nie mogą kontynuować ścieżki rozwoju zawodowego?

17 7

Emma Tematy: myślenie krytyczne, myślenie kreatywne, komunikacja

Emma, 23 letnia dziewczyna mieszka razem z rodzicami w wolnostojącym domu na wsi. Dom jest otoczony dużym ogrodem, mają też psa. Jej matka jest gospodynią domową i to ona głównie zajmuje się córką i utrzymaniem domu. Ojciec poświęca się głównie swojej profesji, czasami też pomaga żonie w opiece nad Emmą.

Dzięki takiej pracy, ojciec doskonale orientuje się w sprawach odnośnie ustawodawstwa do spraw osób niepełnosprawnych i był w stanie zapewnić córce doskonałą niezbędną opiekę zdrowotną, finansową i edukacyjną. Jest w stałym kontakcie z różnymi instytucjami specjalistycznymi świadczącymi usługi osobom niepełnosprawnym.

Emma urodziła się z spastycznym porażeniem kończyn dolnych i uszkodzeniem wzroku, która to wada była skorygowana w nieznacznym stopniu przez zabieg i soczewki. Ponadto ma ona trudności z komunikacją werbalną i problemy z pisaniem od urodzenia. Już od pierwszych miesięcy życia Emma była objęta opieką interdyscyplinarnego zespołu specjalistów, którzy intensywnie się nią opiekowali I wspierali jej rozwój. To dzięki tym staraniom i zabiegom udało się osiągnąć obecny stan i usprawnić jej funkcjonowanie na ile to było możliwe.

W trakcie rozmowy z doradcą zawodowym wyznała, że nie ma dobrych wspomnień z okresu szkoły podstawowej. W tamtym czasie nie była w stanie porozumieć się z innymi dziećmi jak tylko za pomocą specjalnego albumu z zestawem obrazków służących jej do wyrażania się.

W czwartej klasie szkoły podstawowej, dzięki intensywnej terapii i pracy z logopedą i jej ogromnego zaangażowania udało się Emmie nauczyć komunikować z innymi. Teraz jest w stanie porozumiewać się za pomocą prostych sylab I zwrotów, ponadto posługuje się jeżykiem migowym. Umie czytać i pisać, choć ma trudności w utrzymaniu długopisu, najczęściej porozumiewa się za pośrednictwem komputera.

Jest częściowo niezależna bo porusza się na elektrycznym wózku inwalidzkim..

Posiada dyplom szkoły średniej z zakresu nauk społecznych (ERK poziom 3) z zredukowanym i uproszczonym programem nauczania. Zdecydowanie woli nauki humanistyczne niż przedmioty ścisłe wymagające większych umiejętności, nakładów i myślenia logicznego.

Odnośnie do jej relacji społecznych jest osobą raczej samotną. Wychodzi tylko razem z rodzicami I ich znajomymi. Ma tylko dwoje przyjaciół, z którymi jednak może się spotykać tylko pod nadzorem rodziców.

W takcie nauki w szkole nie potrafiła nawiązać kontaktu i relacji z nauczycielami i uczniami. Nie spotkała się z ciepłym przyjęciem w tym nowym środowisku, jej obecność była tolerowana, ale zawsze traktowana inaczej niż wszyscy, dlatego nie zbudowała żadnych relacji z kolegami. W przeszłości zajmowała się malowaniem, zdobyła nawet kilka nagród państwowych.

17 8

Współpraca i wsparcie doradcy zawodowego z Emmą rozpoczęła się od spotkania indywidualnego dwa razy w tygodniu przez prawie pół roku. Na początku kontakt był utrudniony bo Emma nie potrafiła zaufać doradcy, mimo intensywnych wysiłków ze strony doradcy aby przełamać nieufność. Przy użyciu języka migowego udało się im porozmawiać o jej życiu rodzinnym, jej umiejętnościach i doświadczeniach, jej oczekiwaniach odnośnie pracy i przyszłości. Okazało się, że Emma marzy o tym by zostać malarką.

Przez sześć miesięcy odbywała staż zawodowy w urzędzie miasta. Do jej obowiązków należało obsługiwanie poczty i korespondencji elektronicznej, obsługa urządzeń biurowych i innych obowiązków związanych z funkcjonowaniem biura.

Po odbyciu staży była optymistycznie nastawiona i zmotywowana. Bardzo podobała się jej praca z komputerem i zdecydowała się rozpocząć kurs komputerowy.

Chciała by bardzo podjąć pracę, ale ciągle się obawia, że zostanie odrzucona z powodu jej niepełnosprawności. Te obawy powodują zniechęcenie i brak jakiejkolwiek inicjatywy i bierność. Jej rodzice mocno ją wspierają i zachęcają do dalszego działania, chętnie też uczestniczą w naszych spotkaniach.

Zadanie: Przedstaw główne kwestie, które zwróciły twoją uwagę w profilu Emmy?

17 9

PYTANIA I – Pytania odnośnie powyższego przykładu

1/ Czy twoim zdaniem sporządzenie listy kompetencji/ zdolności może pomóc Emmie w uwierzenie w swoje możliwości? Uzasadnij swoją odpowiedź.

2/ Jakie rodzaju wsparcia może udzielić doradca aby wzmocnić klienta wiarę w swoje możliwości i podnieś pewność siebie?

3/

Co sądzisz o motywach postępowania Emmy?

II – Pytania odnośnie doradztwa

1/ klienta?

Jak postępować w przypadku tak ciężkiego stopnia niepełnosprawności aby nie zniechęcić

2/ poradziłeś?

Czy miałeś do czynienia w swojej praktyce zawodowej z podobną sytuacją? Jeśli tak to jak sobie

3/

Jakiego wsparcia może oczekiwać doradca ze strony rodziców Emmy?

18 0

GLOSARIUSZ

Doradca

Osoba z dużą wiedzą w określonej dziedzinie jak również osoby posiadające wiedzę funkcjonalną i interdyscyplinarną. Rolą doradcy jest bycie mentorem lub przewodnikiem. Udziela pomocy w wyborze zawodu i kierunku kształcenia w formie grupowych i indywidualnych porad zawodowych uwzględniając możliwości psychofizyczne i sytuację życiową klientów, a także potrzeby rynku pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego. Wikipedia. Ekspert, który udziela rad; "Doradca pomógł studentom wybrać kursy"

Ocena efektów uczenia się

Ocena osiągnięć uczenia się danej osoby stosując różne metody oceniania (pisemne, ustne i praktyczne testy / egzaminy, projekty) w trakcie lub po zakończeniu programu edukacyjnego.

Metoda przypadku

Metoda księgi przypadku

Doradca

Kurs

Program nauczaniaCurriculum

- metoda pedagogiczna polegająca na bardzo dokładnym rozpatrzeniu jakiegoś przykładowego przypadku tak skonstruowanego, żeby był on typowy dla dużej klasy zdarzeń.

Uczniom przedstawia się sytuację wymagającą podjęcia decyzji, doprowadza się ich do zaproponowania kilku rozmaitych projektów decyzji i omawia się konsekwencje każdej z nich. Metoda polega na wyrabianiu w uczniach umiejętności wszechstronnego analizowania problemów składających się na tzw. sytuację trudną, a także podejmowania na tej podstawie odpowiednich decyzji oraz wskazywania przewidywanych następstw poczynań zgodnych z tymi decyzjami. Wikipedia.

Metoda nauczania, w której studenci i nauczyciele są zaangażowani w bezpośrednią dyskusję o sytuacjach i problemach biznesowych.

Przypadki te są zwykle przygotowywane w formie pisemnej i pochodzą z doświadczeń prawdziwych ludzi pracujących w dziedzinie przedsiębiorczości, następnie są czytane, badane i omawiane przez studentów. Przypadki te stanowią podstawę konwersacji pod kierunkiem nauczyciela. Dlatego metoda obejmuje zarówno specjalne przypadki do danego materiału edukacyjnego i specjalne sposoby wykorzystania tego materiału w procesie uczenia się.

HarvardBusiness school.

– Osoba przeszkolona by doradzać innym w sferze osobistej, społecznej lub problemach psychologicznych. Synonimy: konsultant, przewodnik, mentor, ekspert, specjalista. jednostka instrukcji zawierającej sekwencję działań edukacyjnych w danej dziedzinie lub zakresu dziedzin związanych z edukacją. Może być również określany jako "moduł", "jednostka" lub "przedmiot.

ISCED. Grupa kierunków studiów oferowanych w danej szkole, uczelni, itp.

Program nauczania to pełny tok studiów oferowanych przez daną szkołę; konspekt (sylabus) to program jednego kursu. www.thefreedictionary.com/curriculum 18 1

Edukacja Formalna

Edukacja zinstytucjonalizowane, zamierzona i zaplanowana przez organizacje publiczne i uznane prywatne instytucje –jako całość stanowi formalny system edukacji państwa. Edukacja zawodowa czyli kształcenie ukierunkowane na specjalne potrzeby edukacyjne oraz niektóre elementy edukacji dorosłych są często uznawane za część systemu edukacji formalnej. ISCED. Edukacja zinstytucjonalizowane, zamierzona i zaplanowana przez

Uczenie Incydentalne organizacje publiczne i uznane prywatne instytucje –jako całość stanowi formalny system edukacji państwa. Edukacja zawodowa czyli i przypadkowe. kształcenie ukierunkowane na specjalne potrzeby edukacyjne oraz niektóre elementy edukacji dorosłych są często uznawane za część systemu edukacji formalnej. ISCED.

Nieformalne uczenie się

Formy kształcenia, które są zamierzone lub umyślne, ale nie są zinstytucjonalizowane. W rezultacie są mniej zorganizowane i uporządkowane niż formalna edukacja. Nieformalne uczenie się może obejmować zajęcia edukacyjne, które występują w miejscu pracy, w rodzinie, społeczności lokalnej i życiu codziennym, w sposób ukierunkowany samodzielny, rodzinny lub społeczny. ISCED.

Kariera

Interakcja ról zawodowych i życiowych w ciągu okresu życia danej osoby, w tym, w jaki sposób równoważą pracę płatną i nieodpłatną, i ich zaangażowanie w naukę i edukację. LGPD Słownik, Cedefop.

Doradca zawodowy

doradcy zawodowi pomagają ludziom odkryć i osiągać ich cele zawodowe. Doradcy zawodowi posiadają zazwyczaj profesjonalne szkolenia i kwalifikacje. GPD Słownik, Cedefop.

Rozwój kariery

Edukacja kariery

Systemy informacyjne kariery

Zarządzanie karierą

Proces zarządzania nauką, pracą, wypoczynkiem i zmianami naszej zawodowej kariery. LGPD Słownik, Cedefop.

Programy i uczenie się, które mają na celu pomóc danej osobie rozwijać umiejętności niezbędne do zarządzania karierą i ścieżką życia. Obejmują one dostęp i efektywne wykorzystanie informacji zawodowej i poradnictwa. LGPDG Słownik Cedefop.

Systemy, często oparte na komputerach lub dokumenty drukowane mające na celu pomóc danej osobie lub grupie w wyborze kariery zawodowej, zatrudnieniu lub pracy, poprzez gromadzenie, organizację i dostarczanie informacji o konkretnych zawodach, płacach, warunkach pracy, szkoleniach oraz wymaganych kwalifikacjach i doświadczeniu. LGPD Słownik Cedefop.

Ciągły proces polegający na przygotowywaniu, wdrażaniu I monitorowaniu planów kariery. LGPD Słownik, Cedefop.

18 2

Umiejętności kierowania karierą

Metoda przypadków

Analiza przypadku

zakres kompetencji, które w sposób strukturyzowany umożliwiają osobom (i grupom) gromadzenie, analizę, syntezę informacji edukacyjnej i zawodowej, a także umiejętności, aby inicjować i realizować decyzje i zmiany. Umiejętności zarządzania karierą są to umiejętności życiowe, uczenia się, szkolenia i zatrudnienia, które ludzie muszą rozwijać by skutecznie zarządzać swoją karierę.) LGPD Słownik, Cedefop.

metoda pedagogiczna polegająca na bardzo dokładnym rozpatrzeniu jakiegoś przykładowego przypadku tak skonstruowanego, żeby był on typowy dla dużej klasy zdarzeń. Uczniom przedstawia się sytuację wymagającą podjęcia decyzji, doprowadza się ich do zaproponowania kilku rozmaitych projektów decyzji i omawia się konsekwencje każdej z nich. Metoda polega na wyrabianiu w uczniach umiejętności wszechstronnego analizowania problemów składających się na tzw. sytuację trudną, a także podejmowania na tej podstawie odpowiednich decyzji oraz wskazywania przewidywanych następstw poczynań zgodnych z tymi decyzjami.

Wikipedia.

Analiza pojedynczego przypadku, tj. szczegółowy opis, zazwyczaj rzeczywistego, przypadku, pozwalający wyciągnąć wnioski co do przyczyn i rezultatów jego przebiegu oraz szerzej danego modelu biznesowego, cech rynku, uwarunkowań technicznych, kulturowych, społecznych itp. Celem studium przypadku jest pokazanie koncepcji wartych skopiowania, jak i potencjalnych błędów, których należy unikać. Wykorzystywane jest w kształceniu jak i w praktyce biznesowej. Wikipedia Psychologia: kazuistyczna metoda Socjologia: technika pedagogiczna dla rozwoju krytycznego nastawienia uczniów do materiału oraz zdolność do oceny sytuacji.

Metoda analizy przypadków.

Doradztwo

- Interakcja pomiędzy profesjonalnym i indywidualnym pomaganiem w rozwiązaniu konkretnego problemu lub sprawy. LGPD Słownik Cedefop.

Doradztwo i poradnictwo, które odnosi się do jednego lub więcej z

Doradztwo dotyczące następujących dziedzin: Kariera / podejmowania decyzji zawodowej, podnoszenie umiejętności, poszukiwanie pracy i utrzymanie zatrudnienia zatrudnienia. Działania te obejmują ocenę, opracowanie i wdrożenie planu działania, monitorowanie i ocenę. LGPD Słownik, Cedefop.

18 3

Europejskie ramy kształcenia się przez całe życie(EQF)

inicjatywa Unii Europejskiej wiążąca systemy edukacji krajów, mający na celu zrozumienie zdobytych kwalifikacji w różnych państwach europejskich. Celem Ram jest promocja mobilności obywateli pomiędzy krajami oraz ułatwianie im uczenia się przez całe życie.

Głównym komponentem ERK jest zestaw ośmiu poziomów odniesienia opisujących rezultaty uczenia się (kombinacja wiedzy, umiejętności i kompetencji) oraz mechanizmów i zasad współpracy.

Osiem poziomów obejmuje cały zakres kwalifikacji począwszy od rozpoznania podstawowej wiedzy ogólnej , umiejętności i kompetencji aż do wiedzy na najbardziej zaawansowanym poziomie w danej dziedzinie pracy lub nauki oraz na styku różnych dziedzin. Źródło: w oparciu o dane z Parlamentu Europejskiego i Unii Europejskiej, 2008

Poradnictwo

Doradca zawodowy

Usługi poradnictwa

Wskaźnik

Uczenie się

Aktywność uczenia się

Pomoc osobom indywidualnym w wyborze edukacji, szkolenia i zatrudnienia. LGPD Słownik, Cedefop. specjalista oferujący poradnictwo zdefiniowane powyżej. Doradcy zawodowi pomagają ludziom odkryć, dążyć I osiągać ich cele zawodowe. LGPD Słownik, Cedefop.

Zakres usług oferowanych przez danego dostawcę usług poradnictwa. Mogą to być usługi przeznaczone dla różnych grup klientów lub różne sposoby dostarczania tych usług (np. bezpośrednie, online, telefon, itp). LGPD Słownik, Cedefop.

Ilościowy lub jakościowy wskaźnik lub zmienna, który zapewnia prosty i niezawodny sposób pomiaru osiągnięć, w celu uwzględnienia zmian związanych z interwencją lub pomoga ocenić wydajność. LGPD Słownik, Cedefop.

Indywidualne nabycie lub modyfikacja informacji, wiedzy, zrozumienia, postaw, wartości, umiejętności, kompetencji lub zachowań poprzez doświadczenie, praktyki, naukę lub instrukcje.

ISCED. Celowe działanie danej osoby mające na celu intencje uczenia się.

ISCED.

Cele uczenia się

Specyfikacja efektów uczenia się, które należy osiągnąć po zakończeniu działalności edukacyjnej lub nauki. ISCED.

Moderator

Osoba, która przewodniczy rozmowom, dyskusjom, seminariom lub innymi środkami komunikacji i kieruje nimi.

Uczestnik

Osoby, które uczęszczają lub biorą udział w programie edukacji, lub jego modułu.

18 4

Uczestnictwo Metoda Sokratyczna

Obecność lub przystąpienie do programu edukacyjnego lub jego modułu. forma dochodzenia i dyskusji między ludźmi, w oparciu o pytania i odpowiedzi stymulująca krytyczne myślenie oraz dochodzenia do prawdy. Wikipedia.

Edukacja zaprojektowane tak, aby ułatwić uczenie się osobom, które

Kształcenie Specjalne z różnorodnych przyczyn, wymagają dodatkowego wsparcia i adaptacyjnych metod pedagogicznych, aby uczestniczyć i realizować cele edukacyjne w programie nauczania. Przyczyny mogą obejmować (ale nie wyłącznie) wady fizyczne, behawioralne, intelektualne, emocjonalne i społeczne. Programy edukacyjne w edukacji specjalnej mogą być podobny jak te oferowane w równoległym regularnym systemem edukacji, ale biorące pod uwagę indywidualnych potrzeby poprzez dostarczanie określonych zasobów (np specjalnie przeszkolony personel, sprzęt lub przestrzeń) oraz, w stosownych przypadkach, zmodyfikowane cele edukacyjne. Programy te mogą być oferowane dla indywidualnych uczniów w obrębie już istniejących programów edukacyjnych lub jako osobnej klasy w tej samej lub różnych instytucji edukacyjnych. Cedefop.

Pomyślne zakończenie programu edukacyjnego

Sylabus

Metoda nauczania

Osiągnięcie celów uczenia się danego programu edukacyjnego zazwyczaj zatwierdzone przez ocenę nabytej wiedzy, umiejętności i kompetencji. Pomyślne zakończenie programu edukacyjnego jest zazwyczaj udokumentowane przez przyznanie mu kwalifikacji edukacyjnych.

Zarys lub podsumowanie głównych punktów tekstu, wykładu lub studiów. Zarys przebiegu studiów, tekstów, itp. przedmiotów oferowanych w danym kursie. Dokument, który zawiera listę tych przedmiotów i pokazuje przebieg oceniania. http://www.thefreedictionary.com/ metoda nauczania obejmuje zasady i metody stosowane do celów szkoleniowych. Powszechnie stosowane metody nauczania mogą obejmować uczestnictwo w zajęciach, demonstracje, recytacje, zapamiętywania, lub kombinacje tych metod. Wikipedia.

Szkolenia

edukacja zaprojektowana tak, aby osiągnąć konkretne cele nauczania, zwłaszcza w dziedzinie kształcenia zawodowego. Definicja edukacji na poziomie ISCED obejmuje szkolenie.

Walidacja efektów uczenia się

Ocena osiągnięć celów uczenia się danej osoby z wykorzystaniem różnych metod oceniania (pisemne, ustne i praktyczne testy / egzaminy, projekty i portfolia), nie zakładając udziału w programie edukacyjnym.

18 5

Księga Przypadków Doradcy zawodowi pracujący z osobami z niepełnosprawnościami.

Doradcy zawodowi są jednym z podstawowych podmiotów w realizacji polityki skierowanej do osób niepełnosprawnych, wspierający ich w poszukiwaniu pracy i pomagający im uzyskać motywację do nauki i “odnalezienia się” w często nie znanych istniejących możliwości ponownej kwalifikacji i walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego .

Księga Przypadków-jest skierowana do doradców zawodowych pracujących z nimi, oraz zestawu dodatkowych narzędzi, aby ułatwić i rozpowszechniać jego stosowanie. Księga Przypadków pozwoli osobom uczącym się zmierzyć z zestawem pytań: czy istnieją pewne rozpoznawalne “uogólnienia” i wyzwania w odniesieniu do osób niepełnosprawnych? Czy są i jak lepiej pokonać bariery na rynku pracy oraz dostępu do edukacji i szkoleń? Czy istnieją strategie, które wydają się bardziej skuteczne i kompetencje, które są pomocne? Jak możemy lepiej motywować i towarzyszyć ludziom w sytuacjach, mobilności i technik adaptacyjnych poprzez proces doradztwa personalnego, który rozumie stan niepełnosprawności?

Księga Przypadków zawiera 60 przypadków, z których każdy ma zestaw pytań, pobudzających do refleksji na temat w nim opisany i wskazówek do rozwiązywania i radzenia sobie z problemami. Księga Przypadków obejmuje 10 różnych tematów od podstawowego wsparcia do bardziej skomplikowanych wyzwań.

Projekt współfinansowany przez Erasmus plus program

Niniejsza publikacja odzwierciedla jedynie stanowisko autora, a Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie informacji zawartych w tej publikacji.

Umowa na realizację projektu numer 2014-1-FR01-KA204-008548

18 6