The Premier Bilingual Health Magazine in Sri Lanka Volume 27 • April 2021
doctormagazine.lk
2021
Year of Vaccination fldúâ tkakf;a fojeks ud;%dj
fldkafoa lelal=u iqj lr.kakg Y,Hl¾uhla lrkak fjhso@ mqriaÓ;s .%kaÓh bosóuloS;a" ms<sldjloS;a we;sjk frda. ,laIK iudkhs ISBN-1391 1341
9 7 7 13 91 13 400 1 RS 180 (VAT INCL)
ffjoHjrhd
INSIDE Regular
Editors Note 6 Health News 8 Coronavirus Variants fldúâ ffjrifha fjkia m%fNAohka we;s jkafka fufyuhs wdisß frday,a iuQyfha ridhkd.dr wOHlaI kS,a m%sh;a fcdaka 38
Evolution of sexual reproduction m%ckl ffjoH úoHdfõ ft;sydisl mshigyka idhksl l<,fõo úfYAI{ ffjoH fy<rejka mikal=udr 52
Hysteria N+; ,E,a,g tk u<.sh {d;ska Y%S ,xld iajdmkfõ§kaf.a ix.ufha iNdm;s ufkda Ñls;ail ffjoH mS'tka'úoHdl=,m;s 109 Features
Diabetes Mellitus and Pregnancy .¾NsKS wjêfha osj u;=rla fia /l.; hq;= YslaIdjls fld<U cd;sl frdayf,a wka;rdid¾. frda. iïnkaO úfYaI{ ffjoH fld<U ffjoH mSGfha fcHaIaG lÓldpd¾h úoHdfcda;s ffjoH m%idoa lgq,kao 10
Overview of Vasculitis ;j;a f,v rdYshlg w; jkk f,vla''' jeialshq,hsáia ikaê frda. rla;jd; iy mqkre;a:dmkh úfYaI{ ffjoH ysuka; w;=fldar, 14
Fish oil supplementation yoj; iqñ;=re u;aiH f;,a fndfyda m%;s,dN w;am;a lr fok fmdaIK mod¾:hla ffjoH YdLH wurfialr 19
Better Relationships fï jix.; ldf, orejkag fyd|u foa fokak th orejdf.a wkd.; .ufka ch.%dyS mshigykla lr.kak fld<U ßÊfõ wd¾hd <ud frdayf,a <ud frda. úfYaI{ ffjoH §md,a fmf¾rd 24
Risk of Prostate Cancer mqriaÓ;s .%kaÓfha we;sjk frda. meálsßh fyaudia frdayf,a fkajdisl fu!;% Y,H frda. úfYaI{ ffjoH wreK kkaofiak 27
Professor John Mallard MRI hka;%h f,djg yªkajd ÿka úoaj;d''' uydpd¾h fcdaka u,d¾â cSú;fhka iuq.kS 35 Q&A fldõâ tkak; .y.kak .shdu''' Tng" ug we;sfjk .eg¿ ffjoH OkqIAl fmf¾rd 42 COVID-19 Variants: What's the concern? fjkiajQ fldúâ 19 ffjri m%fNAo wfma rg wk;=f¾ fy<hso@ Ndr; .=K;s,l 44 Second Dose of COVID-19 Vaccine fldúâ tkakf;a fofjks ^.uk& ud;%dj l,a hhso@ ffjoH úoHdj mYapd;a Wmdê wdh;kfha fjoH ,ysre fldä;=jlal= 47
INSIDE Red Fragrant Rice r;= iqj| iy,a oshjeähd frda.Skag ys;lrhs rd.u YslaIK frdayf,a ffjoH ckl fm%au;s,l 58
Sexuality Education orejkag ,sx.sl wOHdmkh ,ndosh yels fyd|u ;ek mdi,hs fld<U ol=K l¿fndaú, YslaIK frdayf,a ,sx.dY%s; frda. úfYAI{ ffjoH pdukS osf,ald fidkakdor 62
yojf;a igyk cSú;hl brKu fjkia lrk ;;amrh
wdhq¾fõoh
ffjoH Wodrd mqkakñ wurisxy 79
niakdysr m<d;a wdhq¾fõo fomd¾;fïka;=fõ mdÿlal m%cd fi!LH ffjoH ks,Odß úkaOHd nKavdr 106
High Blood Pressure Medications fm%I¾ tlg fnfy;a fld<U Y%S ,xld cd;sl frdayf,a T!IOfõ§ wñ, ldkapk ySkaflkao 83
Cancer Snippet msßñka w;r jvd;a iq,n ms<l s d i|yd n,mdk flaj, fya;j = ÿïfld< Ndú;hhs ms<l s d frda. úfYaI{ ffjoH fyauka; wurisxy 72
Physical Medicine iakdhq f;rmSu ksid we;sjk fldkafoa lelal=u iqj lr.kakg Y,Hl¾uhla lrkak fjhso@ fN!;Ñls;ail liqka niakdhl 74
Homeopathy remedies for varicose veins... kyr .eg .eiSu iqjm;a lrk úYañ; jQ fydañfhdam;s m%;sldr fydañfhdam;s ffjoH wkQId fyaul=udß 115
f,v f.dvlg fi; i,ik ksfrda.s Èúhlg u. i,ik iajia:jD;a; Èkp¾hdj
Humour across cultures ´iafÜ%,shdfõ mosxÑhg .sh ,dxlslhd''' 66 f,dal fi!LH ixúOdkfha ukqi;a nfjys fmdfrdkaÿj iqrlsk''' j<¨ ne|s w; ffjoH rdishd fmkaâfia 70
ckmo Wèjxik frda.
Scintimamography mshhqre ms<sldj l,afõ,d we;sj yªkd .ekSfï iskaáuefuda.%Eï msrslaiqu fld<U ,xld fydiamsÜ,aiays kHIaál ffjoH ;dlaIK Ys,amS ‐ iyldr l<uKdldr YHdu,a bkaosl o is,ajd 90
The deception in perception A discussion on how sensory organs deceive us in perceiving reality Dr. Gayani Galhena 96 BioNTech BioNTech iud.u ;j ál l,lska ms<sldj fu,a, lrk fkd;s;a W;aidyhl''' Ndr; .=K;s,l 102
l%sñrdc T!IOd,h wêm;s uydpd¾h" ffjoH iquKr;ak wur;=x. 119
foaYSh ms<sld fjolu ysia uqÿfka isg mdoh olajd YÍrfha ´kEu ia:dkhl yg.kakd ms<sld frda.hla iqj lrkakg ug mq¿jka .,s.uqj wdhq¾fõo ixrlaIK iNdfõ iNdm;s mdrïmßl foaYSh ms<sld ffjoH ta ta iqu;smd, 124
uOqksud uyú, ,sms irKsh fmr wm uq;=ka ñ;a;kaf.a m%;dmj;a njg" ksfrda.S fi!LH iïmkak cSú;hg fya;= jQ uyd oeKQu iïNdrh ffjoHY+Í foaYudkH uydpd¾h fya uQ fikr;a chiQßh nKavdr 128
EDITOR'S NOTE fï tkak;alrKfha jirhs fï jk úg fldúâ 19 tkak;alrk jevigyk f,dalfha jeäu wjOdkh oskQ ud;Dldj njg m;aj ;sfí' ngysr rgj, tkak;a úYd, jYfhka tla /ia lr .ekSu GAVI yd f,dal fi!LH ixúOdkh úiska ieug iudkj wdrlaIdj imhkq msKsi lrk w;sYh ÿIalr igk" kj ffjri m%fNao ìysùu;a iu.u we;sjk kj .eg¿" tkak;a lsÍfuka we;sjk w;=re wdndO iïnkaOfhka mj;akd u;su;dka;r'''' wdoS jYfhka fï ixjdo úúO me;slv Tiafia osfjhs' wfma rfÜ tkak;alrKh iïnkaOfhka úuiQfjd;a tys iudrïNh cjiïmkak jQj;a cd;sl foaYmd,kfha" c.;a foaYmd,kfha m%jK;d u; tyso m%.;sh úp,H jk nj fmfka' fjfiiskau wmg tkak;a iemhSfuys,d wm uy;a wfmalaId o,ajd isá bkaoshdfõ iSrï wdh;kh wmg ,nd fok tkak;a m%udo lsrSug .;a ;SrKh;a" wjidkfha tys hïlsis tlÕ;djhlg m;a jQj;a wfma cd;sl wjYH;djhka flfryS iSrï wdh;kh flfryS jeä úYAjdihla ;nd .ekSu t;rï m%{d f.dapr fkdjk nj wm wjfndaO lrf.k ;sfí' reishdfõ .ud,hd wdh;kh úiska ksmojk iamqÜksla V tkak; .ek rcfha jeä wjOdkhla fï jk úg
6
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
fhduqj ;sfnk nj fmfkkakg ;sfnk w;r th meiiqï lghq;=h' ta yereKQ úg ;j;a iM<odhS tkak;a .eko i<ld n,kq jà' zz;Skaÿ ;SrK .ekSug wm l,a w,a,kjd jeäo@ZZ fï wm iÕrdfõ fmnrjdß 2021 udifha l;=jelsfha f;audjhs' wmg wjYH tkak;a fidhd .ekSug wkjYH m%udohla isÿjk njg wm l< m%ldYh .,md .kakg isÿjkafka ol=KQ wdishdfõ fjk;a rgj,a iu.h' tkak;a j, ñ, wo jk úg fvd,¾ 2 muK isg fvd,¾ 44 olajd úp,H jk w;r wm iSrï wdh;khg f.jk uqo,o idfmalaIj jeä tlls' nx.a,dfoaYh fvd,¾ 4 iSudj ;=< tu tkak;a ks¾ndOlj Tjqkaf.kau ,nd .kS' flfia fj;;a ljr ;;a;aj hgf;a fyda wfma ck;djf.ka wvq ;rfï ishhg 65-70 w;r m%udKhla fj; tkak; ,nd foñka wm rg lsishï wdldrhl wdrlaIl woshrlg .ekSug fkdj,yd ;Skaÿ ;SrK .; hq;=h' flfia fj;;a fld<U k.r iSudj" fld<U osia;%slalh" .ïmy yd l¿;r osia;%slalo wkql%ufhka rgo wdjrKh jk fia tkak;alrk cd,h t<Sug lghq;= lrk nj fi!LH fiajd wOHlaI ckrd,a ffjoH wfia, .=Kj¾Ok uy;d m%ldY lrhs' úúO ndOl" weÕs,s .eiSï ueo jqj;a fï l%shdkaú;h ksjeros osYdjlg fhduq lsÍug fi!LH ks,orejka .kakd W;aidyh meiish hq;a;ls' fï w;r tkak;a ksIAmdolhkao fï jk úg kj m%fNAohkag .e,fmk fia ;u tkak;a hdj;ald,Sk lsÍug W;aiql fjñka isák w;r jvd;a id¾:l kj tkak;a lsysmhlao kqÿf¾oSu t<s oelafjk nj fmfkkakg ;sfí' fï 2021 jir kïj we;af;a zztkak;alrKfha jirZZ hkqfjks' ì,shk ixLHd; tkak;a ksmojñka ì,shk ixLHd; ck;djla wdrlaId lr .ekSug fï orK m%h;akh ienúkau cSú;h yd urKh w;r fnÿï f¾Ldj ljr ;ekloehs iksgqyka lrk w;sYh ;SrKd;aul W;aidyhlau jkq we;' DM
Bharata Gunathilaka - Editor in Chief doctormagazine.lk@gmail.com bharata.gunathilaka@gmail.com
doctormagazine.lk
The Premier Health Magazine in Sri Lanka
BUY YOUR "DOCTOR MAGAZINE" IN FOOD CITY OUTLET NEAREST TO YOU...
Never miss an issue... Hurry up its your life passion...
EDITOR IN - CHIEF Bharata Gunathilaka FOUNDER EDITORIAL CONSULTANT Late. K.M. Gunathilaka MANAGING EDITOR Amitha Wickramarachchi FEATURE ASSOCIATES Dr. Roshan Zerideen Zaid Consultant Obstetrician Gynaecologist
Dr Chandana Sri Kanakaratna Geriatrician, Physician
Dr. Asanga Wijayaratne Specialist in Human Kinetics and Sports Medical Science
Dr. Samantha kumara Kitalawaarachchi Dr Palitha Bandara Subasingha Dr Nalaka Ranasingha Dr Janaka Premathilaka Dr Devinda Dayarathna Mr Sanjaya De Silva Mr S M D Senevirathna Ms Hashini Himanshika Maheshani Bandara CREATIVE PRODUCTION Manjula Kumara Gamage 077 1 2424 08 WEB ADMINISTRATOR Dumindu Dissanayake PRINTING/CIRCULATION Imashi Printers, #96A, Wanatha Road, Gangodawila, Nugegoda. WAIDYAWARAYA Doctor Magazine is a intellectual property of Healthwatch Publications Viharakele, Diyatalawa. TEL: 057 22 29040 | FAX: 057 22 29040 E-MAIL: doctormagazine.lk@gmail.com HOTLINE: 077 3149084
doctormagazine
doctormagazine
www.doctormagazine.lk For Advertising Inquiries
077 815 02 70 doctormagazine.lk
Akkaraipaththu Akurana Aluthgama Ambalangoda2 Ambalanthota Ampara Anuradhapura Attidiya Avissawella Badulla Balangoda Battaramulla Batticaloa Batticaloa 02 Beruwela Bk Majestic City Bokundara Boralesgamuwa Chilaw Chillaw2 Chunnakam Colpetty Cota Road Dalugama Dambulla Dankotuwa Deans Road Dehiwala Delgoda Delkanda Dematagoda Dharga Town Dickmans Road Duplication Ekala Elakanda Embilipitiya Eravur Ethulkotte Galewela Galle Galle 02 Gampaha Gampola Gatambe Grandpass Hambantota Hanwella Hatton Homagama Horana Jaela Jaela 02
Jawatta Kadawatha Kadawatha 2 Kaduruwella Kaduwela Kalapaluwawa Kalmunei Kalutara Kalutara North Kandana Kandy Kannaththidi Karagampitiya Karapitiya Katugastota Katugastota2 Katukurunda Kegalle Kelaniya Kesbewa Keselwatte Kilinochchi Kiribathgoda Kochchikade Kohuwala Kohuwala 2 Kolonnawa Koswatte Kotahena Kotikawatta Kottawa Kottawa 02 Kuliyapitiya Kundasale Kurunegala Kurunegala 2 Madulla Maharagama 2 Malabe Malabe 2 Manchanthoduwai Manippay Maradana Marawila Marine Drive Matale Matale2 Matara Mathugama Mattegoda Mawanella Minuwangoda Mirihana
April 2021
Moneragala Moratuwa Moratuwa Old Rd Mount Lavinia Mount Lavinia Stc Mutuwal Narammala Nawala Nawalapitiya Negombo 2 Nelliyadi Nittambuwa Norris Canal Nugegoda Nugegoda 2 Nuwara Eliya Pallekele Panadura Panadura 2 Park Road Pelawatta 02 Peliyagoda Pepiliyana Pilimatalawa Piliyandala Pitakotte Pothuvil Puttalum Ragama Rajagiriya Ratmalana Ratmalana 02 Ratnapura Seeduwa Stanly Tmw Staples Street Tangalle Thihariya Thissamaharama Trincomalee Udahamulla Vavuniya Wadduwa Warakapola Ward Place Wariyapola Weliweriya Wellawatte Wellawaya Wennappuwa Werahera Wijerama Yakkala
DOCTOR MAGAZINE
7
D•Magazine /
Ongoing Health Threats fldúâ jix.;h yuqfõ tk .eg¿ úi|kak cd;sl wdpdrO¾u lñgqjl iyfhda.h ,nd .kak rfÜ m%Odk;u jD;a;Sh ffjoH tluq;=j" Y%S ,xld ffjoH ix.uh rcfhka b,a,hs Y%S ,xld ffjoH ix.uh Sri Lanka Medical Association (SLMA)" osjhsfka fjoH jD;a;slhkaf.ka ieÿï ,;a w.%;u wd;kh úiska fldúâ 19 jix.;h yuqfõ fldúâ 19 cd;sl idrO¾u lñgqjla msysgqjk f,i fi!LH n,Odßkaf.ka b,a,d isà' fuu b,a,Su m%d:ñla fi!LH fiajd jix.; frda. yd fldúâ md,k lghq;= rdcH wud;HxYfha f,alï ^ysgmq& ffjoH wu,a y¾I o is,ajd uy;d fj; Ndrfok ,oafoa Y%S ,xld ffjoH ix.ufha idrO¾u iïnkaO iïuka;%khloSh' Y%S ,xld ffjoH ix.ufha iNdm;s ffjoH moaud .=Kr;ak uy;añh fukau idrO¾u lñgqfõ iNdm;s ffjoH m%S;s úfca.=Kj¾Ok idrO¾u lñgqfõ f,alï ffjoH iqrka; fmf¾rd yd iu myiqlï imhkakd jYfhka ffjoH úkahd wdßhr;ak uq,iqk fynùh' fuysoS woyia oelajQ ffjoH ix.ufha iNdm;s ffjoH moaud .=Kr;ak uy;añh ffjoH wdpdr O¾u iEuúgu ydkshla isÿ fkdlsÍu" hym; wruqKQ lr .ekSu"
8
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
Y%S ,xld ffjoH ix.ufha wdpdrO¾u lñgqfõ iïudks; ksfhdackh jfï isg& uydpd¾h w;=, iqu;smd," ffjoH úkahd wdßhr;ak" ffjoH oSmd .uf.a" ßÜiq keflaka uy;añh" ffjoH m%S;s úfca.=Kj¾Ok" ffjoH moaud .=Kr;ak" ffjoH wu,a y¾I o is,ajd" ffjoH f¾ishd fmkaâfia yd ffjoH iqrka; fmf¾rd
idOdrKh yd iajdëk;ajh hk l=¿KQ i;r u; bosjQ f,dalhg hym; idOkh msKsi jQ j.lSï iy.; l¾;jHhla jYfhka yªkajd ÿkafkah'
j,oS fldúâ 19 yd ine|S cd;sl wdpdrO¾u lñgqfõ National Ethics Committee on COVID-19 odhl;ajh w;sYhska jeo.;a jk nj wjOdrKh lf<Ah'
fldúâ 19 jix.;fha wdpdrO¾u m%;sudKhka bgq lrKQ msKSi f,dal m%cdj fï jk úg;a iyfhda. fhka lghq;= lrk nj;a iïm;a fjka lsÍu" m%uqL;d ks¾Kh lsÍu" mqoa., ÿria:Ndjh" uyck fi!LH wdfõlaIKh iqj fiajlhkaf.a whs;sjdislï iy ne|Sï fukau idhksl mÍlaIK isÿ lsÍu wdoS mq¿,a úIh lafIA;% j, wdpdrO¾u flgqïm;a lsÍfuys,d fï jk úg nrm;, ixjdohla we;sj ;sfnk nj Y%S ,xld ffjoH ix.ufha idrO¾u lñgqfõ iNdm;s ffjoH iqrka; fmf¾rd ;u woyia olajñka m%ldY lr isáfhah' fuysoS jeäÿrg;a l;d l< ffjoH fmf¾rd ksjeros ;SrK .ekSfuys,d úëu;a ud¾f.damfoaYK wjYH jk njo fjfiiosh;a lsÍu" iïm;a fnod fjka lsÍu yd m%;sm;a;suh ;SrK
fldúâ 19 md,k l%shdldß;ajfhys,d wm wdpdrO¾u iïnkaOfhka ie<ls<Su;a ù ;sfío@ ffjoH úkahd wdßhr;ak fuysoS m%Yak lr isáfhah' wdpdrO¾u j,ska m%lg jkafka mqoa.,fhl=f.a meje;au" l,al%shdj yd ine|S iodpdrd;aul uQ,O¾uhs' fldúâ iu. fjkia úh hq;= wdpdrO¾u m%uqL;d ks¾Kh l< hq;= jkafka fï jix.;h wd.ukhg fmr wfma fi!LH moaO;sfha mej;S wdpdrO¾u ie<ls,a,g .ekSfukqhs' fuh jvd;a ixlS¾K ;;a;ajhla nj;a wjxl yd idlaIs u; mokï jQ we.hqulska kj m%uqL;d flgqïm;a úh hq;= nj;a ffjoH wdßhr;ak ;jÿrg;a meyeos,s lr ÿkafkah' ffjoH yd uyck fi!LH wxYfhkao fuysoS wOHkh l< hq;= nj;a
doctormagazine.lk
Y%S ,xld ffjoH ix.ufha iNdm;s ffjoH moaud .=Kr;ak fldúâ 19 iïnkaOfhka cd;sl wdpdrO¾u lñgqjla msysgqjk f,i rdcH wud;H f,alï ffjoH y¾I wu,a o is,ajd uy;d fj; Ndrÿka wjia:dj' Y%S ,xld ffjoH ix.ufha idrO¾u iNdm;s ffjoH m%S;s wfí.=Kj¾Ok mfilska isà'
fjfiiskau ksfrdaOdfhk l%shdj,sh" mÍlaIK meje;aùu" wdidos;hka úmru" wdidos;hka yd ksfrdaOdhkhg ,lajk wh iïnkaOfhka jk fkd.e,fmk wdldrfhka ie<lSï jkafkao wdoS ldrKd .ek;a mqoa., ryiHNdjh" frda.S i;aldr" urK j,oS l%shd l< hq;= wdldrh fukau ks;sm;d isÿ lrk frda. ksjdrK l%shdj,ska mj;ajd .ekSu" tkak;alrkh wdoS wxY j, fjfiia ld¾hNdrh .ek fuysoS ffjoH wdßhr;ak fmkajd ÿkafkah' udOH j,g fuysoS we;s j.lSu .eko fuysoS fjfiiska lreKQ oelajQ w;r jd¾;dlrkh" iudc udOH Ndú;fhaoS jerosiy.; f;dr;=re" fjkiafldg ie<lSï" w.=¿ oeóï wdoS isÿùï jd¾;dlrKfhyso jD;a;ShNdjh mj;ajd .; hq;=h' ßÜiq keflaka f,dal fi!LH ixúOdkfha fkajdisl ksfhdað; ffjoH doctormagazine.lk
ffjoH iqrka; fmf¾rd ieish wu;ñka
ffjoH úkahd wdßhr;ak woyia oelajQ wjia:dj
rdishd fmkaâfia ;u woyia olajñka iïm;a iudkj fn§hdu m%uL q wjYH;djhla jk nj wjOdrKh lf<ah' tkak;a ish¿ fokdg fnod§u yd tys m%uL q ;d iïnkaOfhka fï jk úgo rfÜ l;dnyla we;sj ;sfnk njo rfÜ mqrjeishkg iudkj yd läkñka wjYH mqo. a ,hkag tajd m%uL q ;djhoS fnod §fï j.lSu fi!LH moaO;shg we;s nj weh m%ldY lf<ah a '
m%cd úfYaI{ ffjoH oSmd .uf.a uy;añh iuia;hla jYfhka ck;dj jeä m%udKhla tkak;a lsÍfï wjYH;djh fi!LH fiajd moaO;shg ;sfnkjd' kuq;a iEu flfklau tkak; ,nd.kafka kE' ta flfia fj;;a tkak;a ,nk" fkd,nk wh weiqf¾ frda.h md,kh lsÍfï iunr;djh mj;ajd .; hq;=hs' rfÜ iEu flfkl=gu wjYH lrk tkak;a m%udKh ,nd §ug fkdyels kï úfYaIfhkau tkak; wjYHfhkau ,nd Èh hq;= wjodkïiy.; ck.yk ldKav wm ksjerÈj y÷kd.; hq;=hs' tfiau jeä wjodkula ork ieug m%uqL;ajhla ,ndoS tkak; ,ndoSug mshjr .; hq;=hs'
tlai;a cd;Skf a .a ck.yk wruqo, fkajdisl ksfhdað; ßÜiq keflaka uy;añh l;d lrñka ,sx.sl;ajh u; mokï jQ lsih s ï fkdi<ld yeÍula fldúâ jix.h;a iuÕu we;sj ;sfnk nj m%ldY lf<ah' fi!LH fiajdjkays jeä jYfhka ksr; jkafka ldka;djkah' fi!LH jD;a;l s hka muKla fkdj mú;%;d lïlrejkaf.a" Tiqi,a" iqmß s fj<|ie,a j, nyq;r /lshd kshl q ; a h s ldka;djkaf.ah' Tjqkg Tjqkf a .au wdfõKsl .eg¿ we;' wms ldka;djka f.a y~g weyqïlka Èh hq;h = ' úfYaIfhkau wdndê; ldka;djka" ixl%uKsl ldka;djka yd irKla wjYH ldka;djka flfryS wm%udoSj m%;p s dr oelaùfï j.lSu ;sfí'
uu m¾fhaIK iïnkaOfhka oeä f,i úYajdi lrkafkla' kuq;a ta;a iu.u ldisfha wks;a me;a; ;uhs wdpdrO¾u ms<sn|j;a Bg fkdfofjks ie<ls,a,la oelaúh hq;=hs' uydpd¾h w;=, iqu;smd, uy;d m%ldY lf<ah' DM
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
9
D•Magazine /
Diabetes Mellitus and Pregnancy Èhjeähdj md,kh lrf.k ore ms<sis| .ekSulg fhduqjkafka fufyuhs
Diabetes Mellitus and Pregnancy
iSks md,kh .¾NsKS wjêfha osj u;=rla fia /l.; hq;= YslaIdjls Èhjeähdj md,kh lrf.k ore ms<sis| .ekSulg fhduqjkafka fufyuhs fld<U cd;sl frdayf,a wka;rdid¾. frda. iïnkaO úfYaI{ ffjoH fld<U ffjoH mSGfha fcHaIaG lÓldpd¾h úoHdfcda;s ffjoH m%idoa lgq,kao
10
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
oshjeähdj iys; ujlf.a l=ifyd;a orejdgo jeämqr bkaishq,ska ksmoùug isÿ fjkjd wehg Wmosk orejka nfrka jeähs" m%udKfhka ;rula úYd,hs m%iQ;sfhka miq j,smamqj yg .ekSfï wjodku .ek oeKQj;a ùuo jeo.;a Èhjeähdj iys; ujlf.a l=iska ìysjQ orejdg uõ l=fia isáh§ fuka fuf<djg ìysjQ miq .aÆfldaia jeämqr isrerg fkd,efí' kuq;a orejdf.a isrer yqreù we;af;a jeämqr bkaishq,ska ksmoùugh' Èhjeähdj iys; ldka;djla ore ms,sis| .ekSulg iQodkï ùfï§ ta i|yd weh ie,iqulska hq;=j .¾NsKS;djhg uqyqK Èh hq;=h' Èhjeähdj hkq f,dj mqrd me;sr hk ksy`v jix.;hls' fuu frda.h md,kh iïnkaOj we;s Wmfoia ksis f,i ck;dj ms<sme§u isÿ fkdlsÍu ksid fï jk úg f,dj mqrd b;d fõ.fhka Èhjeähdjg f.dÿre jk msßi fnfyúkau jeäù we;' fuu msßi w;r jvd wjOdkh fhduql< hq;= fldÜGdYhla jkafka .eí .ekSulg iQodkï
doctormagazine.lk
jk ldka;djka iy .eì‚ ldka;djkah' .eìKs wehf.a oshjeähd ;;a;ajh cSú; foll wkd.;hg n,mdk fyhsks' .¾NsKS ldka;djka Èhjeähd frda.h we;sjQ úg wkq. ukh l< hq;= mshjr fudkjdo hkak .ek wjfndaOhla ,nd ;sîu w;sYh jeo.;ah' Èhjeähdj iys; ldka;djla .eí.;a úg .eì‚ iufha§ ldka;djla Èhjeähd frda.hg f.dÿreùu fyda ksis f,i reêr iSks uÜgu md,kh fkdl< ldka;djla .eí .ekSulg ,laùu ksid wehg ixl+,;d /ilg uqyqK§ug isÿfõ' wehf.a reêr mSvkh by< hdfï wjodku by<h' reêr.; fldf,iagfrda,a uÜgu jeäùfï bvlv jeäh' reêrfha iSks uÜgu md,kh fkdjQ l<" oshjeähd ixl+,;d ksid ujf.a l=fia jefvk orejdf.a ksfrda.S j¾Okhg n,mEï we;sfõ' ujg iSks jeä jQ úg l=ifyd;a orejdg fjk foa fukak .eìKshf.a reêrfha iSks uÜgu jeäùu ksid isref¾ jeämqr .aÆfldaia ;ekam;a fõ' fufia ujf.a isref¾ jeämqr ;ekam;a jk .aÆfldaia wef.a l=fia jefvk orejdf.a isrergo jeoEuy Tiafia .uka lrhs' tfia .uka lrk .aÆfldaia orejdf.a isref¾o ;ekam;a fõ' fuu ;ekam;a jk jeämqr .aÆfldaia Ô¾Kh i|yd orejdf.a isreßkao jeämqr bkaishq,ska ksmoùug isÿfõ' tksid orejdf.a w.akHdifha l%shdldß;ajho jeäfõ' ujf.ka jeoEuy Tiafia iemfhk bkaishq,ska m%udKh jeä ùu;a" jefvk l<,h úiskao jeä jYfhka bkaishq,ska ksmoùu;a hk lreKQ fya;=fjka fï orejkaf.a mgl j, fïo ;ekam;a ùu jeäh' fujeks ;;a;ajhka ksid orejdf.a isref¾ j¾Okh widudkH f,i by< hhs' bka isÿjkafka úYd, isrerlska hq;a zzwê nrZZ orejl= yg.ekSuh' iSks md,kh fkdjQ úg m%iQ;sho ixlS¾K fjkjd orejd nfrka" m%udKfhka jeäjqjfyd;a idudkH whqßka ore m%iQ;sh lsÍug ujg wmyiq fõ' túg isfiaßhka ie;alulska orejd m%iQ; lrùug isÿfõ' fujeks ore m%iQ;shl§ wk;=re isÿùfï we;s wjodkï njo jeäfõ' tuksid m%iQ;sh ixlS¾K woshrlg m;afõ' W;am;a;s wdmodjka we;sùug we;s bvlvo by< hhs' óg wu;rj orejdg ixcdkSh wdndO we;sùfï wjodkuo jeäfõ' April 2021
DOCTOR MAGAZINE
11
D•Magazine /
Diabetes Mellitus and Pregnancy Èhjeähdj md,kh lrf.k ore ms<sis| .ekSulg fhduqjkafka fufyuhs
.eìKs ld,fhaoS we;sjk oshjeähd ;;a;ajh fndfyda úg ore m%iQ;sfhka wk;=rej wjika jk kuqÿ tu ;;a;ajhg uqyqK mE ldka;djka ;ukaf.a;a ;u orejdf.a;a fi!LHh .ek ks;s úuis,a,lska lghq;= l< hq;=h
wehf.a isrer bkaishq,ska j,g jeä m%;sfrdaOhla olajhs' fï ksid l=ifyd;a orejdg ,efnk bkaishq,ska m%udKho by< hhs' we;eï wjia:d j,oS w.akHdYfhka ksmofjk bkaishq,ska m%udKh hdukhg ndOd we;sjk w;r túg reêr.; iSks m%udKh by< hd yels neúka fï .ek uõjreka úuis<Su;a úh hq;=h' fujka wjia:djla mek ke.=KQ l< ffi, j,g wjYH lrk Yla;sh ksmoùfï bkaishq,ska i;= ld¾hNdrh bgq lsÍug m%udKj;a bkaishq,sk fkd,eî hkakgo mq¿jk fuysoS wef.a reërfha iSks m%udKh wk;=reodhl m%udK j,ska by< kexùugo mq¿jk fï ;;;ajh md,kh lsÍug m%;sldr fhosh hq;=h' ke;fyd;a bka ujg;a" orejdg;a we;sjk m%;sM< wka;rdhldÍ jkakgo mq¿jk
j,smamqj we;s ùfï wjodkula" th isÿjkafka fufyuhs uõ l=iska ìysjQ miq Èhjeähdj iys; ujlf.a l=iska ìysjQ orejdg uõ l=fia isáh§ fuka fuf<djg ìysjQ miq .aÆfldaia jeämqr isrerg fkd,efí' kuq;a orejdf.a isrer yqreù we;af;a jeämqr bkaishq,ska ksmoùugh' fuu ;;a;ajh ksid orejdf.a isrerg
12
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
uõlsß u.ska ,efnk .aÆfldaia m%udKh b;d blaukska Ô¾Kh fõ' túg orejdf.a isref¾ ;sìh hq;= .aÆfldiaa uÜgu wvqfõ' tjeks wjia:djl§ orejdg tljr j,smamqj yg.; yelsh' tfiau yqiau .ekSfï wmyiq;d u;=fõ' fujeks orejkag miq ld,fha§ §¾>ld,Sk Èhjeähd frda.h we;sùfï wjodku we;sfõ'
"
.¾NKS oshjeähdj
md,kh fkdl< oshjeähdfjka fmf<k ujlg Wmka orefjl= bosßfhaoS ia:, q njg m;aùfï" os.= ld,Sk ixl+,;d we;sùfï yd tu orejdo oshjeähdj frda.hg miqld,fha fyda k;=ùfï wjodku by<h'
ore m%iQ;shg fï úosyg iQodkï jkak Èhjeähdj iys; ldka;djla ore m%iQ;shlg iQodkï úh hq;af;a fufyuhs Èhjeähdj iys; ldka;djla ore ms<sis| .ekSulg iQodkï ùfï§ doctormagazine.lk
ta i|yd weh ukd ie,iqulska hq;=j uqyqK Èh hq;=h' ffjoH Wmfoia u; ;u reêr iSks uÜgu md,kh lr.; hq;=h' ia:Q, núka hq;= kï idudkH uÜgu f;la isref¾ nr wvqlr .ekSug mshjr .; hq;=h' wêreêr mSvkh fyda fldf,iagfrda,a wêl núka hq;= kï th idudkH uÜgu f;la wvq lr.; hq;=h' fuf,i ie,iqï iy.;j .eí .ekSulg fhduqúh hq;af;a .eìks iuhg fmr Èhjeähdj md,kh" wêreêr mSvkh iy fldf,iagfrda,a wêl nj md,kh i|yd ,ndfok we;eï T!IO .eìks iufha§ ,ndÈh fkdyels neúks' tjeks T!IO .eìKs iufha§ ,nd§fuka ore l<,hg ydks isÿúh yelsh' tksid reêr iSks uÜgu" reêr mSvkh iy fldf,iagfrda,a uÜgu idudkH w.hg jvd jeä kï th m%Yia: w.h mrdihla olajd wvqlrf.k tu w.fhka hq;=j mj;ajdf.k hEug mshjr .; hq;=h' .¾NsKS oshjeähdfjka fmf<k uõjreka bosßfha oshjeähd frda.Ska njg m;ajk wjodkula ;sfnkjd
doctormagazine.lk
.¾NsKS oshjeähdj ksid we;sjk wjodkï ;;a;aj
orejkaf.a Wm;a nr jeäùu
wêreêr mSvkh;a iu. we;sjk YÍrh bosóu yd m%S tla,ïmaishd kue;s wjodkï ;;a;ajh
reêr iSks uÜgu my; jeàu
oshjeähdfjka fmf<k ujlo ore m%iQ;sfhka miq ;u orejdg uq,a udi yh ;=< osh hq;af;a uõlsßu muKs' m%iQ;sfhka miq fï ldka;djka fndfydauhla .¾NsKS ldka;djka ore m%iQ;sfhka miq ;u reêr iSks uÜgu idudkH mrdihlg muqKQjd .kS' .¾NKS oshjeähdfjka fmf<k ldka;djkaf.ka ishhg5-10l m%udKhlf.a oshjeähd ;;a;ajh m%iQ;sfhka miqjo os.gu mj;skakg mq¿jk' iqjh ,nk" idudkH w.hkag iSks uÜgu meñfKk ldka;djka bosß ld,hloS oshjeähdjg k;= ùfï wjodku by< fyhska wdydr md,kh" fi!LHiïmkak cSú;hlg k;=ùu jeks fi!LH mqreÿ Tjqka bosßhg;a mj;ajd .; hq;=h' idudkHfhka fï ldka;djkaf.ka ishhg 20-50 w;r m%udKhla bosß oi jirl muK ld,hloS fojk wdldrfha oshjeähdjg k;=ùug wjodkula mj;S' Tn bkaishq,ska m%;sfrdaO;djfhka hqla; ujla kï" oshjeähdj iys; ujla f,i .¾NsKS;djh .; lrk ujla kï reêrfha iSks uÜgu uekúka md,kh lsÍug ffjoH Wmfoia wkQj l%shd l< hq;=h' tfia lsÍfuka lsisÿ Wmøjhlska f;drjQ jdikdjka; ore Wm;la isÿ lsÍug Tng wk.s wjia:djla we;af;ah' tfia isÿ lsÍfuka Èhjeähd frda.fhka fmf<k uõjrekgo ksfrda.S oreiïm;la ysñlr .; yelsh' tfiau Èhjeähdj md,kh lrf.k ksfrda.s ore m%iQ;shla isÿl< ldka;djla ;ud tu md,kh i|yd wkq.ukh l< wdydr md,kh iy T!IO Ndú;h ksjerÈ whqßka isÿlrñka Èú f.ùug yqre jqjfyd;a .eí .ekSula i|yd we;s lr.;a Èhjeähd md,kh ;u Ôú;hg ,enqKq iaj¾Kuh jrula njg m;a lrf.k Èú f.úh yel' DM
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
13
D•Magazine /
Vasculitis jeialshq,hsáia
ikaê frda. rla;jd; iy mqkre;a:dmkh úfYaI{ ffjoH ysuka; w;=fldar, MBBS (Col.) MD Fellow of American College of Rheumatology
Overview of Vasculitis ;j;a f,v rdYshlg w; jkk f,vla'''
jeialshq,hsáia frda.shd ú;rla fkdfjhsoHjrhd;a jHdl+,;ajhg m;a lrjk f,vla .ek wy, ;sfhkjdo@ uq,a wjia:dfõ yªkd .ekSu b;du jeo.;a m%udoh miq;eú,a,g fya;= jkakgo mq¿jka'''
14
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
ikaê bÈfuk wjia:d ish,a,u mdfya wd;rhsáia hkqfjka ye¢kaùu ksjerÈ fkdfõ' we;eï wjia:d j,oS ikaê bÈuqï iu. YÍrfha wjhj .Kkdjl úYd, fjkialï isÿfjkjd' fuh zzjeialh s , q hsáiaZZ keu;s frda.h ksid isÿjkakla jkakg;a mq¿jka' fuu ,smf s hka Tng y÷kajd fokakg hkafka ;rula úr, .Kfha fuu zzjeialh s , q hsáiaZZ keue;s frda. ;;a;j a h .ekhs' doctormagazine.lk
jeialshq,hsáia frda. fha§ frda. ,laIK u| mu‚ka fmkakqï lrk wjia:dfõoS ifï ,m yd le<e,a we;s jkakg mq¿jka' tfiau jeialshq,hsáia frda.fhys we;s wjodku jkafka we;eï úg b;du;a oreKq wdldrfhka YÍr wjhj ish,a, úkdY jkakg yels frda. ;;a;ajhlg fuh mßj¾;kh jkakg we;s yelshdjhs' frda.fha wdrïNl wjia:dfõ mgka ffjoHjrhd iy frda.shd hk fom,u udkisl jHdl+, ;;a;ajhlg m;a lrk jeialshq,hsáia kue;s frda.h ieflúka y÷kajd§u my; mßÉfþoj,ska isÿ jkjd we;s' jeialshq,hsáia frda.hg k;=jk wjhj fuu frda.fha úfYaI;ajh jkafka lsisÿ fmr oekqï §ïlska f;drj wjhj .Kkdjlg buy;a ydks meñKùuhss' wlaudj" jl=.vq" weia" fmky¿" iakdhq moaO;sh" fud<h" reêr ixirK moaO;sh" yDoh jia;=j" udxYfmaYs" YrSrfha ikaê we;=¿ YÍrfha fndfydaa wjhj fuu frda.fha n,mEug k;= úh yelshs'
doctormagazine.lk
ifuys we;sjk jeialshq,hsáia ifuys Ouks yd Ysrd úkdY lsÍu yd m%odyhka we;s lsÍu ,dlaIKsl jQ frda.hla jk w;r th YÍr wNHka;rfha fndfyda wjhj j,go wys;lr n,mEï we;s lrhs uq,a frda. ,laIK fndfyda úg we;s jkafka mdofhah' r;= fyda oï meye;s iu;, fyda ifuka biaiqKQ ,m" le<e,a" j;=r ìì,s fyda ;=jd," jk we;súh yel' lik" msÉfpk yd fõokdldÍ nj fïjdhska oefka'
YÍrh u;=msg ikaê bÈuqula muKla fmkakqï lrk uq,a wjia:dfõoS YÍrh ;=< wjhj tlsfkl úkdY uqLhg /f.k hk fuu frda. ;;a;ajh y÷kd.ekSu we;eï ffjoHjrekag mjd wmyiq ldrKdjla jkjd' we;eï wjia:dj,oS jeialshq,hsáia frda.h Ôú; ydks j,ska fl<jr jkjd' YÍrh ;=< isÿjk fjkialï fndfyduhla frda.shdg oefkkafka m%udo ù neúka fuu frda.h y÷kd.kakd wjia:dfõ frda.shd f.a Ôú;h fírd .ekSu wmyiq jk wjia:d tughs'
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
15
D•Magazine /
Vasculitis jeialshq,hsáia
jeialshq,hsáia YÍrfha fiiq wjhj j,g n,mdk yeá iakdhq moaO;sh wxYNd.h
weia fmkSug we;sjk ndOd
yDoh yDohdndO" wêreêr mSvkh
kdih f,a .e,Sï
cS¾Kl moaO;sh Worfha fõokdj" u<my iu. f,a msgùu
ikaê fõokdj wd;rhsáia
jl=.vq jDlal m%odyh
fmaYs fõokdj
idudkH frda. ,laIK WK" ysiroh yd nr wvqùu
iu ,m iy le<e,a
" 16
fmKy¿ leiai iu. we;sjk f,a hdu" ierj yd reêrh wdosh tl;= ùu
l%ufõohla fkdue;' ikaê fõokdj l%u l%ufhka fjk;a frda. ,laIK lrd úysfoa kï iy by; i|yka wdldrfha wjhj fjkialï we;s fõ kï ffjoHjrhd ksr;=reju oekqj;a lsÍu b;d jeo.;a' tl reêr mÍlaIKhla fkdj úfYaIs; mÍlaIK .Kkdjlau fuys§ wm isÿlrkjd' wekald keu;s m%;sfoay iy tla tla wjhjhkag úfYaI jQ ^jl=.vq" wlaudj" fmky¿& mÍlaIK óg we;=,a jkakg mq¿jka' April 2021
DOCTOR MAGAZINE
"
frda.shdg jk fï jeroSï Nhdklhs 01. ikaê fõokdjg wu;rj we;sjk YdÍßl wmyiq;d frda.shd úiska u.yer hEu jeialshq,hsáia m%udo ù y÷kd. ekSu fya;=jla f,i wm olskjd' we;eï wjia:d j,oS jeialshq,hsáia ksid we;sjk ifï ,m yd le<e,a frda.shd úiska .kakd fnfy;aj, w;=re M,hla f,i jrojd jgyd .ekSu frda.Ska úiska isÿlrkq ,nkjd' 02. jeialshq,hsáia we;s úg iu iy ikaêj, we;sjk fjkialï ikaê j, jeialshq,hsáia ksid we;s jkafka bÈuqula' fï bÈuqu iu. ikaê fõokdj" tajd fi,ùfï§ we;sjk ;o.;sh" fi,ùfï mrdih wvq ùu jeks ,laIK we;sjk w;r th wd;rhsáia f,i fndfyduhla wh jrojd jgyd .kakjd' óg wu;rj iï r;= meye;s ,m yd le<e,a we;sùu miqld,Skj olakg ,efnkak mq¿jka' ta;a tlalu
doctormagazine.lk
úúO jeialshq,hsáia wdldr
uiamsvq bÈuqula" fõokdjla" fi,ùug we;s wmyiq;djhla ^myositis& uq¿ YÍrfhau oefkkjd' ffjoHjrhd yuqùu m%uqL wjYH;djhla fuys§ frda.shd ffjoHjrhd yuqjg hEfï jeo.;alu wjOdrKh l< hq;=uhs' ulaksido h;a fuu ish¨ frda. ,laIK .,amd.ekSï iy ta" ta wjia:dj, m%;sldr l%ufha fjkialï we;s we;s lsÍu ffjoHjrhd úiska ksjerosj l< hq;=hs'
² reêrjdyskS m%odyhka we;s lrhs ² w;a yd mdo j, Ouks yd Ysrd j,g n,mdhs ² m%odyh we;s lrk w;r reêr Odrdfõ mßjykhgo n,mEï we;s lrhs ² reêr.; fm%daàk yuq fjhs ² Ouks wdia;rk u; n,mEï we;s lrhs ² kdih" fldaGrl yd W.=f¾ .eg¿ we;s lrhs ² ifuys l=vd jdyskS yd ikaê u; n,mEï we;s lrhs ² yDofha lsÍgl Ouks u; m,mEï we;s lrhs ² yDofha uydOukshg n,mEï f.fkhs
doctormagazine.lk
jeialshq,hsáia ksid jl=.vq iy wlaudj ;=< we;s jk fjkialï YÍr l%shdldß;ajhg buy;a jeo.;alula we;s jl=.vq iy wlaudj hk wjhj folu fuu frda.fha§ ydkshg ,laùu iq,nhs' fuys§ wlaudj u.ska ksIamdokh flfrk we,aìhqñka keue;s fm%daàk j¾.h YÍrfha wvqùula olakg ,efnkjd' tfukau fuu fm%daàkhu jl=. vq ;=,ska .s,syS hdulao isÿjkakg mq¿jks' jl=.vq l%shdldß;ajh iy wlaudj wvmK ùu ksid ;rula widOH ;;ajhlg frda.shd m;aùu wm fuys§ olskjd' April 2021
DOCTOR MAGAZINE
17
D•Magazine /
Vasculitis jeialshq,hsáia
jeialshq,hsáia ksid fmky¿ iy iakdhq j, we;s úh yels ÿn,;d fmky¿ l%shdldß;ajh Wfoid th ;=, we;s iïnkaOl mgl b;d jeo.;a ld¾hNdrhla isÿlrkjd' jeialshq,hsáia frda. ;;a;ajfha§ fuu mgl ;=,g widudkH f,i ffi, .Kkdjla ixl%uKh ùu ksid fmky¿ wl%sh jkjd' tfukau iakdhq j,g reêrh imhk jdysŒ .Kkdjla wjysr ù iakdhq ÿ¾j,;d we;sùu iuyrla wjia:d j, isÿjkakg mq¿jka' jeialshq,hsáia j¾. fudkjdo@ fuu frda. úúOdldrfha kï j,ska ldKav.; lr ;sfnkjd' iuyrla frda. ldKav kï wekald jeialshq,hsáia (ANCA ASSOCIATED VASCULITIS)" l%fhda.af,dìhq,skSñla jeialshq,hsáia (CRYOGLOBULINAEMIC VASCULITIS)" tÉ tia mS (HSP)" fmd,swd;rhsáia fkdfvdaid (POLYARTERITIS NODOSA) " ljidls (KAWASAKI DISEASE)" fgïmr,a wd;rhsáia (TEMPORAL ARTERITIS)" glhdiq wdgrhsáia (TAKAYASU ARTERITIS) wdoS jYfhkqhs' tla tla frda.hg ,dlaIKslj úúO wjhj wdY%s; ixl+,;d we;sjk w;r fï ish,a,u mdfya ikaê fõokdj iu. werUqu isÿjkakg mq¿jka' jeialshq,hsáia y÷kd.kafka fufyuhs jeialshq,hsáia y÷kd.ekSu i|yd ksYaÑ; l%ufõohla fkdue;' ikaê fõokdj l%u l%ufhka fjk;a frda. ,laIK lrd úysfoa kï iy by; i|yka wdldrfha wjhj fjkialï we;s fõ kï ffjoHjrhd ksr;=reju oekqj;a lsÍu b;d jeo.;a' tl reêr mÍlaIKhla fkdj úfYaIs; mÍlaIK .Kkdjlau fuys§ wm isÿlrkjd' wekald keu;s m%;sfoay iy tla tla wjhjhkag úfYaI jQ ^jl=.vq" wlaudj" fmky¿& mÍlaIK óg we;=,a jkakg mq¿jka' m%;sldr lrkafka fufyuhs wìryia frda. ,laIK j,ska u;=ù frda.S Ôú; wjodkug ouk jeialshq,hsáia ;;a;ajhg m%;sldr 18
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
lsÍu úúO lafIA;% j, úfYaI{ ffjoHjre .Kkdjlska iukaú; lKavdhula u.ska isÿúh hq;=hs' ikaê frda. iïnkaO úfYaI{ ffjoHjrekag wu;rj" jl=.vq" fmky¿" wlaudj iïnkaO m%ùKhka .Kkdjla wjYH;djh wkQj óg iïnkaO jkjd' §¾> ld,hla ;siafia fuu m%;sldr ,eìh hq;= jkjd' tfukau fndfyduhla wjia:d j,§ fuu frda.Ska frday,a ;=< fkajdislj m%;sldr .ekSu isÿjkjd' YÍr m%;sYla;sh fodaIhla ksid jeialshq,hsáia tk nj ;yjqre ù we;s ksid" m%;sYla;sh iïnkaO T!IO fuhg Ndú;d lrkq ,nkjd' ikaê j, fõokdjg wu;rj fjk;a widudkH frda. ,laIK u;=jkjd kï m%udo fkdù th i|yd ksjfia fkdisg ksr;=reju ffjoH Wmfoia .ekSu fuys§ b;d jeo.;a' DM doctormagazine.lk
D•Magazine /
Fish oil supplementation yoj; iqñ;=re u;aiH f;,a fndfyda m%;s,dN w;am;a lr fok fmdaIK mod¾:hla
Fish oil supplementation
yoj; iqñ;=re u;aiH f;,a fndfyda m%;s,dN w;am;a lr fok fmdaIK mod¾:hla ffjoH YdLH wurfialr úisks
wo wfma rfÜ ú;rla fkdfjhs" iuia; f,dalfhau f.dv ke.Sf.k tk u;hla ;uhs" uia ks;ru wdydrhg .ekSu t;rï iqÿiq fkdjk nj' fm%daàk YrSrhg wjYHhs' úfYAIfhkau i;a;aj udxY j,ska muKla ,efnk w;HjYH jq weuhsfkda wï, fldgia YrSrhg ,nd .kafka fldfyduo@ lshk fmdaIKh .eg¿j fu;ekoS we;s fjkjd' uia jeämqr lkak tmd lsõjg" t;ekska fkdkj;sk m¾fhaIlhka ud¿" ì;a;r wdydrhg .ekSfï yelshdj Tjqkg ;sfnk nj jeäÿrg;a Wmfoia fokjd' rg jgfldg id.rh ;snqK;a wo ldf," n;am;g ud¿ álla fydhd .kak neß mjq,a ´ks ;rï' fï mQ¾úldj f.k wdfõ ud¿ wdydrhg .ekSfïoS tys m%Odk ix>glh jk u;aiH f;,a j,ska wmg ,efnk fmdaIKSh jeo.;alu .ek Tnj oeKQj;a lrkakghs' doctormagazine.lk
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
19
D•Magazine /
Fish oil supplementation yoj; iqñ;=re u;aiH f;,a fndfyda m%;s,dN w;am;a lr fok fmdaIK mod¾:hla
u;aiH f;,a j, we;s m%Odk ix>glh ;uhs Tfï.d 3 fïo wï,h' u;aiH f;,a j, wka;¾.;h fidhd ne¨fjd;a thska ishhg 30lau fï Tfï.d 3 fïo wï,h j,ska iukaú; fjkjd' b;sßh uQ,sl jYfhka fïofhka iukaú;hs' ta yerKQ úg Tfï.d 3 fïo wï,hfhys A yd D hk úgñk;a idr fidndjg ;sfhkjd' fï Tfï.d 3 fïo wï,h wmg ,ndfok fmdaIKSh odhl;ajh .ek wjOdkh fjfiiska fhduq l< f,dal fi!LH ixúOdkh úiska mjd wvq;rfï i;shlg fojrla j;a ud¿ wdydrhg .; hq;= nj ks¾foaY lr ;sfnk nj Tn oek isáhdo@ wvq ;rfï i;shlg foj;djla j;a ud¿ wdydrhg .kakg fkdyels kï thska ,efnk hy .=Kh" wdrlaIdj fjk úl,am ud¾. j,ska fyda ,nd .kakg wm W;aiql úh hq;=hs' Tfï.d 3 fïo wï,h we;s wdydr Tfï.d 3 fïo wï,fha wdldr folla ;sfhkjd' tajd kï Docosahexaenoic acid (DHA) yd Eicosapentaenoic acid
20
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
(EPA). EPA yd DHA YrSrfha iajNdjfhka ksmofjkafka ke;s øjHhla' tajd YÍrhg wjYHfhkau ;sìh hq;= jQj;a wmg tajd ,nd .kakg isÿ jkafka wm .kakd wdydr j,ska muKhs' EPA yd DHA wmg myiqfjka ,nd.; yels m%Odk uQ,dY%h jkafka ud¿ wdydrhg .ekSu' we;eï ud¿ úfYAI j, Tfï.d 3 fïo wï,h jeä jYfhka ;sfnkjd' fudar" ;,m;a" yqre,af,d" idäka" ieuka uelr,a jeks ud¿ j, Tfï.d 3 fïo wï,h hyñka wvx.=hs' taa yereKQ úg we;eï Ydl wdydr j,;a Tfï.d 3 fïo wï,h ;sfnkjd' tajd wkqNjfhka YrSrhg wjYH lrk EPA yd DHA hk oE isrerg ,efnkjd' jvd;a fmdfydi;a" ,dxflah wmg myiqfjka ,nd.; yels Tfï.d 3 fïo wï, uQ,dY%hla ;uhs jÜglald weg' kuq;a wjdikdjlg wm jeä fofklag tajd wdydrhg .kakd isß;la kE' lefkda,d f;,a j,;a Tfï.d 3 fïo wï, ;sfnkjd' lcq" wdukaâ" fjda,akÜ wdoS Ydl wdydr j,;a fyd|ska ;sfnkjd' ta yereKQ úg kj ;dlaIKfha oshqKQj;a iu.u u;aiH f;,a oeka fmdaIKSh ix>glhla jYfhkq;a ,nd .ekSfï wjia:dj;a Tng ;sfnkjd' u;aiH f;,a fmdaIKfõoSka mjik wdldrhg úYd, fi!LH m%;s,dN ,ndfok jákd fmdaIK ix>glhla' th tfia jkafka wehs lshk ldrKh wm oeka úuiuq' Fish Oil wmg w;am;a lr fok m%;s,dN fudkjdo@ yoj;g ñ;=rehs f,dalh mqrd urK j,g odhl jk wxl tfla idOlh doctormagazine.lk
;uhs yDofrda.' wOHhk j,g wkQj hyñka u;aiH f;,a wkqNj lrk Woúh w;r yDohdndO yd wjfYAI yoj;a frda. we;sùfï wjodku ie<lsh hq;= muKlska wvq jk nj yªkdf.k ;sfnkjd' fldf,iagfrda,a j, zzfyd|ZZ ix>glh f,i mrisÿ HDL ixhq;ska u;aiH f;,a wkqNjfhka jeä lrk w;r tys zzkrlZZfldgi tkï LDL ixhq;ska wvq lrkjd' ;j;a krl ix>glhla jk g%hs.a,sirhsv ixhq;ska ishhg 15-30 w;r m%udKhlska my; fy<kakg u;aiH f;,a wkqNjh fya;= fjkjd' ta ú;rla fkdfjhs reêr mSvkho ie<lsh hq;= wvq w.hlg f.k tkjd' reêrh f.k hk Ouks u; f;,a ;ekam;= we;sùu je<elaùugo yoj; wdY%s;j we;súh yels wjodkï iy.; yDo wiamkao (Arrhythmias ) we;sùu je<elaùugo fï u;aiH f;,a fya;= fjkjd' fud<fha bkaOkh wfma fud<fhka ishhg 60lau ks¾ñ; ù we;af;a fïo fldgia j,ska' fuhska jeä yßhla wh;a jkafka Tfï.d 3 fïo wï, j,gh' idudkH fud<fha l%shdldß;ajh i|yd ta wkQj u;aiH f;,a fl;rï jeo.;a jkafkao hkak Tng is;d .ekSug wmyiq fkdjkq we;s' m¾fhaIK j,g wkQj we;eï udkisl frda. yd jHdl+,;d we;s whf.a fud<fha fï Tfï.d 3 fïo wï, ixhq;sh wvqfjka we;s njo yªkdf.k ;sfí' tfiau u;aiH f;,a ixfhda. (supplementing with fish oil) we;eï udkisl frda. we;sùuo" tajd j¾Okh ùuo wvq lrk nj mjd fidhdf.k we;' isIfm%akshd yd oaùO%ej frda.h we;s whf.a frda. ,laIK ie<lsh hq;= muKlska wvq lsÍug u;aiH f;,a ixfhda. fya;= jk njo mila jQ ldrKhls' weia fmkSu iqir lrhs m¾fhaIK j,g wkQj Tfï.d 3 fïo wï, wlaIs iqjfi;g wKQmfïh fufyhla bgq lrhs' jhia.; jk úg iajNdjfhkau wefya ksfrda.S;djh msßfyk w;r Age-related macular degeneration (AMD) jeks frda. wjodku jeä fjhs' fï ;;a;ajh wdmiaig yerùug iu;a Tfï.d 3 fïo wï, we;af;a u;aiH f;,a j,h' YÍrfha w;sjk m%odyhka md,kh lrhs m%odyhka hkq iEu úgu YÍrhg we;sjk wdl%ukhkag tfrysj YÍrfhka we;sjk m%;spdrhls' ia:Q,;djh" oshjeähdj" yDo frda. yd úYdoh jeks frda. iu.ska n,.ekafjk m%odyhka uev meje;aùfuka fuu frda. md,khgo wk.s wjia:djla ,efí' fi!LHiïmkak iulg moku i,ihs Tfí YrSrfha we;s úYd,;u wjhjh jk Tfí ifuka
doctormagazine.lk
úYd, m%udKhla fï Tfï.d 3 fïo wï, j,skao iukaú;h' u;aiH f;,a ifuys fi!LHh mj;ajd .ekSug m%uqLj odhl jkafkah' .eìKs iuhg wf.hs l=ifha bkakd orefjl=f.a j¾Okhg" úfYAIfhka uq,a udi ;=fka j¾Okhg Tfu.d 3 fïo wï,fhka ,efnk iïudou úYd,h' lsß fok uõjrekag;a u;aiH f;,a orejkaf.a w;a yd wei w;r ifudaOdkh we; lrkakg Tfï.d 3 fïo wï, bjy,a jk w;r orejdf.a weia j, fi!LHhgo th fjfiiskau jeo.;a fjhs' wlaudfõ fïoh oykh lrhs Tfí isref¾ fïoh mßjD;a;Shg ,la lrk m%Odk wjhjhls wlaudj' u;aiH f;,a wlaudfõ hy l%shdldß;ajhg fya;= jk nj m¾fhaIK weiqf¾ mila lr.;a ldrKhls' úfYAIfhkau uoHidr fkd.kakd whg we;sjk isfrdaishdj (Non-alcoholic fatty liver disease NAFLD) wjodku we;s wh Tfï.d 3 fïo wï, idr wdydr .ekSu jeo.;a jkafkah' úYdoh 2030 jk úg frda. we;s lrk ;ks úYd, m%Njhla jYfhka úYdoh yªkdf.k ;sfí'
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
21
D•Magazine /
Fish oil supplementation yoj; iqñ;=re u;aiH f;,a fndfyda m%;s,dN w;am;a lr fok fmdaIK mod¾:hla
fï úYdoh we;s wh y÷kdf.k isÿ lrk ,o mÍlaIK j,oS Tjqkaf,a reêrfha Tfu.d 3 fïo wï,h wvq m%udK j,ska we;s nj yªkdf.k ;sfí' fï omega-3 supplements fmdaIlh ixfhda. jYfhka ,nd oSfuka fï wjodku ie<lsh hq;= muKlska wvq lr.; yels jk njg ta iïnkaOfhka mÍlaIK lrk úoaj;=kaf.a u;hhs' orejkag;a u;aiH f;,a we;eï orejka wo wjOdkh mj;ajd .ekSfï p¾hd;aul .eg¿ j,g uqyqK fo;s' úfYAIfhkau jeks frda. wo iq,nh' fï wjodkï ;;a;aj wvq lr .ekSug u;aiH f;,a fyd| úi÷ula fjhs' jhia.; jk úg fud<fha ffi, uerSfuka we;sjk we,aIhsu¾ jeks frda. wjodku wvq lrkakg u;aiH f;,a fya;= fjhs' wiaÓ iqjfi; we;s lrhs úhm;a ùfïoS wiaÓ j, we;s w;HjYH LKsc fldgia Ldokh fjhs' ta ksid wiaÓ ì|Sug we;s wjldYh jeäh' wiaÓ iúu;aj mj;ajd .ekSug le,aishï yd úgñka ã w;HjYHh' m¾fhaIK j,g wkQj fï yd iu.u Tfu.d 3 fïo wï,o wiaÓ iúu;aj mj;ajd .ekSug
22
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
jeo.;a ld¾h Ndrhla bgq lrhs' reêr.;j jeä jYfhka Tfu.d 3 fïo wï, m%udKhla w;s Woúhf.a wiaÓ iúu;aj mj;akd njo ksÍlaIKhg ,lajQ lreKls' ta yereKQ úg u;aiH f;,a isref¾ nr wvq lrk njo weÿu yd wdid;añl;d md,khg fya;= jk njo" ikaê.; frda. we;s whf.a tajd md,khg bjy,a jk njo m¾fhaIlhka yªkdf.k ;sfnkjd' u;aiH f;,a w;sf¾l wdydrhla jYfhka wjYH jkafka ldgo@ i;shlg fojrla j;a ud¿ wdydrhg .kakg fkd,efnkafka kï fïjd w;sf¾l wdydrhla jYfhka .; yelsh'
u;aiH f;,a .; hq;= ud;%dj Tfí jhi yd fi!LH ;;a;ajh u; fuys EPA yd DHA ud;%dj fjkia l< hq;= fõ' f,dal fi!LH ixúOdkfha EPA yd DHA ixl,kh ks¾foaYh jkafka osklg 0.2–0.5 grams ( 200–500 )mg ls' .¾NsKs ldka;djl" lsß fok ujl kï fï ud;%dj jeä l< hq;= fõ' Fish oil w;sf¾l wdydr jYfhka ñ,oS .ekSfïoS ethyl esters (EE), triglycerides (TG), reformed triglycerides (rTG), free fatty acids (FFA) and phospholipids (PL) wdoS jYfhka fj<|fmd<g meñfKA' wfma YrSrh ethyl esters (EE) wjfYdaIKh lrkafka ke;' tuksid tajd we;s u;aiH f;,a fjkqjg fjk;a wdlr j, u;aiH f;,a ,nd .ekSug ie<ls<su;a jkak' Tfu.d 3 fïo wï, idudkH fud<fha l%shdldß;ajhg;a" wlaIs iqjfi; j¾Okhg;a ;j;a fndfyda fulS fkdlS fi!LH m%;s,dN wmg w;am;a lroSug;a WmldÍ fjhs' tajd YrSrfha m%odyhka hgm;a lrk w;r yoj;g iqñ;=reh' Tng wdydrfhka ,efnk u;aiH fmdaIl m%udKh wvQ kï fï jákd Tfu.d 3 fïo wï, wvx.= w;sf¾l fmdaIl Bg wk.s úiªuls' DM
doctormagazine.lk
f,dl= fmdä ldg;a tl jf.a .=K
FISH OIL Tnf.a isrerg úYañ; .=K fohs Tfï.d 3 nyq,j wvx.= ksid ² yoj; ksfrda.Sj mj;ajdf.k hdug WmldÍ fõ ² fud<fha l%shdldß;ajh j¾Okh lrhs ² wiaÓj, ksfrda.S;djh jeä ÈhqKq lrhs ² iu ksrka;rfhka /lfohs ² ms<sldj,g m%;sfrdaëj l%shd lrhs ² uq¿ YÍrhu meyem;a lrhs
lemaishq,hla re'44 la muKhs Tng wjYH mßÈ lemaishq, 30 fyda 100 weiqreï m%udK 2lska ,nd .; yelsh
T: 0114702500 | sunshinehealthcare.lk
D•Magazine /
Family Time fï jix.; ldf,a orejkag fyd|u foa fokak
Better Relationships fï jix.; ldf,a
orejkag fyd|u foa fokak
th orejdf.a wkd.; .ufka ch.%dyS mshigykla lr.kak <ud frda. ffjoHjrfhl=f.a wdorKSh mkaysf|a igyk
fld<U ßÊfõ wd¾hd <ud frdayf,a <ud frda. úfYaI{ ffjoH §md,a fmf¾rd úisks
24
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
ksji'' we;a;gu tal f.dvdla iqkaor ;ekla orejkag' fldfrdakd jHjikfha wms fkdÿgq tl hym;a fohla ;uhs foudmshkag jeämqr fj,djla orejka iu. tlg .; l< yels ùu' fldfrdakd mSvkfhka ñ§ug foudmshka Wmßu W;aidy l< hq;=jdla fukau orejka iu. tlg /§ isàugo ,enqKq wjY;djfhka Wmßu m%fhdack .; hq;=hs' orejkag cx.u ÿrl;kh" rEmjdysksh wi, yd ldur ;=< wkjYH fõ,djka .; lsÍug bv fkdÈh hq;= w;r" ks;r-ks;r orejka iu. l;d lsÍu" ksjfia
l%shdldrlï j,g orejka iyNd.S lr .; hq;=h' wfma l=vd ld,fha ksji lshkafka úYaj úoHd,hla' b;sx" fï wNsfhda.d;aul ld,fha l,a ueÍu yd jev w;miq lsÍï fjkqjg orejkaf.a udkisl iunr;djho /l .ksñka bjqï msyqï" msßisÿ lsÍï" me, isgqùï" Ñ;% we§ï fj; orejkaj Èßu;aj fhduq l< hq;=h' yels iEu fohlgu iyNd.s lr .; hq;=j we;' orejkaf.a udkisl mSvkh wju lr .eksug ioyd foudmshka ixfõ§j l,amkd ldÍj ie,iqula iys;j Èkm;d l%shd;aul úh hq;=h'
ksji orejkag iqkaor udkisl mSvkh wvq ;ekla lsÍug foudmshka ks;r ks;r idlÉPd lrñka orejka iu. b;d ,.ska isáh hq;=h' Wfoa jrefõ l< hq;= foa oyj,a l< hq;= foa yji l< hq;= foa f,i l;d l< hq;=uh'
doctormagazine.lk
ojig wvqu ;rfï meh nd.hla mjqf,a iefjdu tlg tl;=j l=¿m. l;dnyl ksji ;=< ksr; úh hq;=h' iqkaor rEmjdyskS jevigyka fyda Ñ;%máhla iefjdu tl;=j kerôh hq;=h' §¾> ld,hla mdi,a Ôú;fhka wE;a ù isàu we;=¿j orejkaf.a iuia; l%shdldrlï wvqùu ksid orejka udkisl mSvk j,g keUqre ùfï wjia:dj by, hd yels nj foudmshka wjfndaO lr.; hq;=h' mjqf,a wh muKla fi!LH kS;sÍ;s ms<smÈñka ojia follg jrla j;a wju jYfhka ie;mqï Nd.hla ÿrla j;a fiñka mhska weúo hd hq;=h' ksjfia ñÿf,a bv we;s wh ysre t,sh úÈñka úkdä 10la j;a jHdhdu lsÍu udkisl mSvkh wju lsÍug;a m%;sYla;sh by< oeóug;a u. mdod .; yelsh' WoEik wjÈ jk úg is; iekfik" is;g oefkk <ud .S; tl;=jla ksji ;=< jdokh ùug ie,eiaùuo l< yelsh' ieye,a¨ ir, ix.S;h udkisl msvkhg Tiqjla fukau udkisl j¾Okhg rel=,la fjhs' April 2021
DOCTOR MAGAZINE
25
D•Magazine /
Family Time fï jix.; ldf,a orejkag fyd|u foa fokak
Tiafia orejkaf.a ldhsl udkisl iudchsl .eg¿ j,g yels Wmßu Wml%u fidhd l%shd;aul úh hq;=h'
ojilg tl meh nd.hla fyda mjqf,a ish¿ fokd tlg .; lrkak' th Tn w;fra ne|Sï Yla;su;a lrk w;ru Tfí udkisl j¾Okhg" b,lal ch.ekSug wjYH bkaOk imhkjd
ksji orejkag iqkaor udkisl mSvkh wvq ;ekla lsÍug foudmshka ks;r ks;r idlÉPd lrñka orejka iu. b;d ,.ska isáh hq;=h' Wfoa jrefõ l< hq;= foa oyj,a l< hq;= foa yji l< hq;= foa f,i l;d l< hq;=uh' msáka .kakd laI‚l wdydr j¾. fjkqjg f.or§ ms<sfh, lr .kakd iun, wdydr fõ,la orejka fjkqfjka ,ndfokak' yels kï iefjdu tl;= ù fï bjqï msyqï úfkdaockl mßirhl isÿ lrkak'
fyd|u .=rejrhd bkafka f.orhs
bv we;s mßÈ WoEik ysret,sh ú|sñka me<hla isgqùu" me<hlg id;a;= lsÍu" me,hla keröu iEu w;skau ys;g i;=g f.fkk lghq;a;ls' wõ" jeis" iq<x" .xj;=r" N+ñlïmd" .sksl÷" hqo" frda. Wjÿre uy fmdf<djg w¨;a fohla fkdjk w;r wms foudmshka iEu úgu orejkaf.a iqnisoaêh fjkqfjka f;dr;=re yqjudrej yd ksis oekqj;a ùï
26
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
oji bfí f.ùug bv fkdÈh hq;=h' iEu mehlau" ojilau" i;shlau w¾:j;aj orejka fjkqfjka ie,iqï l< hq;=h' th orejkaf.a udkisl fi!LHhg fnfyúka Wmldß jk w;r orejkao id¾:l ie,iqï lrejka yd wNsfhda. ch .kakka njg m;ajkq we;' DM
doctormagazine.lk
D•Magazine /
Risk of Prostate Cancer mqriaÓ;s .%kaÓfha we;sjk frda. meálsßh
Benign Prostatic Hyperplasia and the Risk of Prostate Cancer mqriaÓ;s .%kaÓfha we;sjk frda. meálsßh mqria: .%kaÓfha .eg¿ j,oS l,a yßkak tmd''' ms<sldjlao@ fkdfõo@ hkak iel yer .kak
doctormagazine.lk
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
27
D•Magazine /
Risk of Prostate Cancer mqriaÓ;s .%kaÓfha we;sjk frda. meálsßh
fyaudia frdayf,a fkajdisl fu!;% Y,H frda. úfYaI{ ffjoH wreK kkaofiak úisks
mqriaÓ;s .%kaÓh bosóuloS;a" ms<sldjloS;a we;sjk frda. ,laIK iudkhs ² uq;%d lrkak mgka .kak m%udo fjkj' ² uq;%d fyñysg hkafk' leä leã hkafk' ² fmdâvla .syska kj;skj" wdfh ;guk úg hkjd' fï frda. ,laIK we;súg fu!;% ffjoHjrfhl= yuqfjkak ² jhia.; jk úg uq;%d mqriaÓ;s .%kaÓfha we;sjk frda. folla .ek fï ,smsfhka wm úfYAIfhka wjOdkh fhduq lrkjd' ta Tfí cSú;hg w;sYhska jeo.;a jk m%n, mKsúvhla Tng ,ndoSfï wruqK fmroeßj' wm fï ,smsfhka mqriaÓ;s .%kaÓ bosóu
.ek;a mqriaÓ;s ms<sldj .ek;a tlajr l;d lrkjd' fuh msßñkag muKla we;sjk .eg¿jla' ukao@ mqriaÓ;s .%kaÓh we;af;a msßñkag muKhs' mqriaÓ;s .%kaÓh bosóu (BPH) ysxidldrS fkdjk frda.hla' ta;a mqriaÓ;s ms<sldj tfyu kE' thg ksjerosj m%;sldr fkdlf<d;a Tfí cSú;fhka Bg jkaos f.jkakg isoaO fjkjd' yd;amiska wka; foll we;s fï frda. fol .ek tljr l;d lrkakg ud fm<fUkafka wehs@ Bg
ffjoHjrhd úiska .=o ud¾.h Tiafia ;u weÕs,a, m%fõY lr isÿ lrKQ ,nk Digital rectal exam mÍlaIKh
28
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
b;d jeo.;a fya;=jla ;sfhkjd''' fï frda. foflaoSu uQ,sl wjia:dfõ we;sjk frda. ,laIK fnfyúka iudkhs' ² uq;%d lrkak mgka .kak m%udo fjkjd' ² uq;%d fyñysg hkafk' leä leã hkafk' ² fmdâvla .syska kj;skj" wdfh ;guk úg hkjd' ² ks;r ks;r uq;%d hkjd' ² rd;%S ld,fhaoS uq;%d lrkakg wjYH fjkjd' ms<sldjla ;sfnk flfkl=g .%kaÓ bosóu (BPH) lsh, fnfy;a lf<d;a fjkafka uyd jHikhla' ms<sldj
Tvqÿjd .syska wka;sfïos Tyqg cSú;fhka jkaos f.jkak;a isoaO fjkak mq¿jka' tfyu wjdikdjka; foaj,a fj,;a ;sfhkjd' fï ksid wm fï frda. ksjerosj yªkdf.k m%;sldr lsrSu w;sYhska jeo.;a' fï ksihs wms fï foux;,djl ;sfnk frda. folu .ek tl ,smshlska l;dnyl fhfokakg woyia lf<a' uq;%dYfhka flfrk ldßh uq;%dYh jl=.vq j,ska fmÍ tk wmøjH uQ,sl jYfhka uq;%d r|jd .kakd wjhjhhs' idudkHfhka ñ,s ,Sg¾ 500l muK Odß;djhla uq;%dYhg ;sfhkjd' uq;%d msreKdu th msg lsrSfï wjYH;djh wmg ks;ekskau we;s fjkjd' túg u%;%dYfhka msg;g hk jdyskshla yryd'''' mqriaÓ;s .%kaÓh ueoska wm uq;%d bj;a lrkjd' msßñfhl=f.a kï YsIAKh yryd uq;%d msg lsÍfïoS mqriaÓ;s .%kaÓh ueos fldg uq;%d msg lrkakg isoaO fjkjd' ldka;djlf.a kï uq;%d msg;g .uka lrkafka idfmalaIj flá" tkï fikaáógr 4-6g jeä ke;s uq;%dY f.f,ys isg fhdaks újrh olajd jk m%Kd,hla Tiafiahs' th msg;g hkafka fhdaksh wdikakfha we;s l=vd újrhlska'
mqriaÓ;s .%kaÓh bosóu
uq;%dYh uq;%dYh
ksfrda.S mqria: .%kaÓh
doctormagazine.lk
jhi;a iu. fjkia ùug ,lajk mqria: .%kaÓh
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
29
D•Magazine /
Risk of Prostate Cancer mqriaÓ;s .%kaÓfha we;sjk frda. meálsßh
mqriaÓ;s .%kaÓh
ms<sldj
idudkH mqriaÓ;s .%kaÓh mqriaÓ;s .%kaÓfha ms<sldj ióm rEmhla
mqriaÓ;s .%kaÓhla msßñkag wehs@ mqriaÓ;s .%kaÓh mqreIhkaf.a m%ckk l%shdj,shg Wrfok bkaøshhla' msßñkaf.a ckl ffi, jk Y=l%dKQ fmdaIKhg;a" tajd wdrlaId lsÍug;a wjYH lrk Y=l% ;r,h ksIAmdokh fjkafka fï mqriaÓ;s .%kaÓh weiqre lrf.khs' fndfyda msßñka jhig hk úg fï mqriaÓ;s .%kaÓh wdY%h lr.;a we;eï .eg¿ j,g uqyqK fokjd' fï .eg¿ w;r uq;%d iu. reêrh msgùu" uq;%d lsÍfïoS we;sjk fõokdj" uq;%d my lrkakg ÿIAlr ùu jf.au uq;%d wixhuh fkdfyd;a fkdoekSu uq;%d msgùu jeks .eg¿jlg uqyqK mdkakg isÿ jqfKd;a fu!;% frda. ffjoHjrfhl= yuqùu iqÿiqhs' jhia.; jk uq;%d msglsÍfïoS we;sjk wmyiq;d''' frda. iïnkaO jeo.;a fydavqjdjla uq;%d lrkak mgka .kak m%udo fjkj' uq;%d fyñysg hkafk' leä leã hkafk' fmdâvla .syska kj;skj" wdfh ;guk úg hkjd'
30
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
mqriaÓ;s .%kaÓh bosóug;a ms<sld j,g;a uQ,slj we;sjk frda. ,laIK tl jf.hs' fï ksid uq;%d msg lsÍu wdY%s;j iel iys; frda. ,laIK we;s jqKdu frda. úksYAph ksjerosj lsÍu jeo.;a' mqriaÓ;s .%kaÓh bosóu fuh ffjoH úoHd;aulj yªkajkafka Benign enlargement of the prostate gland (BPH) hk kñka' ueos úfhaos" jhia.; jqKdu iq,nj we;s úh yels frda. hla' fï mqriaÓ;s .%kaÓh ueoska ;uhs wfma uq;%djdyskS msg;g hkafka' mqriaÓ;s .%kaÓh bosuqKdu ueoska ;sfhk uq;%d jdyskS Bg isr fjkjd' .%kaÓh úYd, jk úg thska uq;%d m%Kd, isyska fjkjd' wjysr fjkjd' fuh uq;%d msg lsrSug ndOd f.k tkjd' túg uq;%d msg lrkak úYd, wdhdihla .kak fjkjd' myiqfjka uq;%d msg lrkakg neß jqKdu ;gukakg fjkjd' wudrefjka uq;%d ál ysia lrkakg isÿ fjkjd' uq;%dYh iïmQ¾Kfhka ysia jkafka;a kE'
doctormagazine.lk
mqriaÓ;s ms<sldj mqriaÓ;s ms<sldj uq,a wjia:dfõoS frda. ,laIK lsisjla m%lg lrkafka kE' tfy;a l,a hdfïoS uQ,slju uq;%d ud¾.h wdY%s;j ksYAÑ; ,laIK fmkajkak mq¿jka' ta uq,a wjia:dfõoS fyda frda.h yªkd.ekSu frda.h iqj lsÍug w;sYhska bjy,a fjkjd' jhia.; ùu;a iu.u mqriaÓ;s ms<sld we;sùfu wjodku jeähs' we;af;kau fuh wfma rfg;a jeä jeäfhka frda.Ska k;=jk ms<sldjla' jhi wjq' 40 .Kka j,oS mqriaÓ;s ms<sldjla flfkl=g we;sùfï wjodku ,laI follg tla wfhla' th jhi mkia .Kka j,oS ,laIhlg fodf<dia fofkla muK jk ;=re wjodku jeä fjkjd' jhi yeg .Kka j,oS oy odylg 12 fofkla fï ms<sldjg k;= ùfï wjodkula orkjd' fï wkQj jhi;a iu.ska .=fKda;a;r fY%aKshla isys .kajk jeäùula fï ms<sldj iïnkaOfhka fmkajkjd' mqriaÓ;s ms<sld u. yefrkak we;s wjia:d .ek úuis<su;a fjkak mqriaÓ;s .%kaÓh bosóuloS lrk ie;alu ir<hs' uq;%d ud¾.h isg fhdok leurd ie;alula tu.ska fï .eg¿fjka ñfokak wjia:dj ;sfhkjd' frda. úksYAph wkQj lrk m%;sldr mqriaÓ;s .%kaÓh bosóuloS uq;%d ud¾.h we;=f<ka iafldama tl m%fõY lr mqriaÓ;s .%ka:fha wjysr jQ mgl bj;a lsÍula fuysoS isÿ lrkjd' fuysoS ta wjysr jQ fldgia j,ska ishhg 50-75l m%udKhla ;uhs bj;a flfrkafka' wjidkfhaoS j<,a,l wdldr fldgila b;sß fjkjd' reêrjykhka wdosh we;sù u;=úh yels ixl+,;d j,ska ñoSug ;uhs hï m%udKhla muKla bj;a lrkafka' yenehs" fï .%kaÓh bosófï .eg¿j bka úif|kjd' thg ,efnk W;a;rh m%udKj;a tlla fjkjd'
mqriaÓ;s .%kaÓfha we;sjk ms<sld fkjk bosóug iykh msKsi lrk Transurethral resection of the prostate (TURP) ie;alu
doctormagazine.lk
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
31
D•Magazine /
Risk of Prostate Cancer mqriaÓ;s .%kaÓfha we;sjk frda. meálsßh
ta;a ms<sldjla ;sfhkj kï fldgila ú;rla bj;a lsÍu wid¾:lhs' kej; ms<sldj yg .kak mq¿jka' fï ksid ms<sldjla iïnkaOfhka lrk ie;aluloS .%kaÓh iïmQ¾Kfhkau bj;a lrkak fjkjd' ta wdY%%s; mgl fldgia" jid jf.au fïo ia:sr fï ish,a,u bj;a lrkak isÿ fjkjd' fï ie;alu .%kaÓh bosóug lrk ie;alu jf.a ir< tlla fkdfjhs' iuyr úg Worh lmd isÿ lrk újD; ie;alula (Open Surgery) ke;akï ,emriafldms l%uhg fï ie;alu fjk;a wdldrhlg lrkakg isÿ fjkjd' frda.shd Ndckh jk mÍlaIK fu!;% ffjoHjrfhl= ;uka fj; tk frda.sfhla ksjerosj frda. úksYAph lrñka ta wkQj m%;sldr i,iajkjd' fuysoS my; mÍlaIK lrkakg isÿ fjkjd' ² Digital rectal exam ffjoHjrhd .=o ud¾.h Tiafia ;u weÕs,a, m%fõY lr, .%kaÓh bosñ,do lshk ldrKh uQ,slj yªkd.kakjd'
32
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
² PSA Prostate-specific antigen (PSA) blood test reêr mÍlaIKh lshkafka mqriaÓ;s .%kaÓfha ksmofjk øjHhla' .%kaÓh bosuqKdu fuys by< w.hka jd¾;d fjkjd' wdidokhla" Y,Hl¾uhla l<du;a le;Sgrhla oeïu;a PSA by< w.hka jd¾;d fjkak mq¿jka' ta ú;rla fkdfjhs mqriaÓ;s ms<sld j,os;a PSA uÜgu jeä fjkjd' ² mqriaÓ;s nfhdmais (Prostate Biopsy) mÍlaIKh ² mqriaÓ;s .%kaÓfha isÿ lrk MRI mÍlaIKh ² w,ag%d ijqkaâ (Transrectal Ultrasound) mÍlaIKh frda.h ms<sldjla jYfhka y÷kd.;a miq frda. fha me;sÍu iïnkaO f;dr;=re ,nd .ekSug PSA mÍlaIKh" CT yd MRI jeks m%;sìïn mÍlaIK fhdod .kakjd' mqriaÓ;s ms<sldjg lrk m%;sldr ms<sldj mj;akd woshr wkQj isÿlrk m%;sldr fjkia wkaùlaISh jYfhka ms<sld ffi, f.dKQ ù we;s wdldrh mokï lr.;a j¾.SlrKhla weiqf¾ (Gleason system) ms<sldj ;sfnk woshr .ek wjfndaOhla .kakjd' ms<sldfõ woshr myla .ek fuysoS úia;r flfrkjd' wjfYAI .%kaÓ j,g;a me;sß,d kï f,dl= Y,Hl¾u j,g hk tfla f;areula kE' fjk;a ms<sld m%;sldr lSfudf;rms" f¾äfhdaf;rms jf.a m%;sldr lrkakg fhduq fjkjd' me;sß,d ke;akï Y,Hl¾uh isÿ lr" wk;=rej f¾äfhdaf;rms jf.a m%;sldrhlg hkjd' fï .ek wfma ohdnr mdGlhkag fokak ;sfhk mKsúvh ;uhs .%kaÓh bosóug;a" mqriaÓ;s ms<sldjloS;a wdrïNfhaos we;sjk frda. ,laIK fnfyúka iudkhs' m%dfhda.slj fï ,laIK fmkajk frda.Ska fjk;a m%;sldr lrñka l,a w,a,kjd' ta ;SrKd;aul ld,h ;=< ms<sldjla kï me;sfrkak mq¿jka' wka;sfïoS fu!;% ffjoHjrfhl= yuqjk úg ms<sldj me;sß,d ;sfhkak mq¿jka' th wka;sfïoS cSú;h yd urKh w;r ;SrKd;aul igkla fjkjd'
doctormagazine.lk
Y=l% Od;= uq;%dYhg msgùu
uq;%dYh
uq;%dYh
Y=l%wdYhsYsldj
Y=l%wdYhsYsldj .=oh
uq;%djdysks ksfrda.S mqria: .%kaÓh
uq;%dYhg Y=l% ;r,h Od;= wdmiaig fudapkh ùu fudapkh ùu
me;sr .sh ms<sldjloS uQ,sl frda. ,laIK j,g wu;rj hánv m%foaYfha lelal=ula we;s fjkak bv ;sfhkjd' me;sr .sfhd;a fldkao wdY%s;j lelal=ula w;s fjkak wjia:dj ;sfnkjd' .%kaÓh bosóug lrk m%;sldr T!IO m%;sldr fuysoS uQ,sl woshf¾ frda. ;;a;ajhla kï T!IO m%;sldr j,ska id¾:l m%;sM< ,efnkjd' mqriaÓ;s .%kaÓfha yd uq;%dY f.f,ys fmaYs bys,a lrk Alpha blockers ldKAvfha m%;sldr ;uhs jvd;au ,nd fokafk' Tamsulosin lshk T!IOh fuysoS id¾:l m%;sM< fmkajk ksid th ffjoHjreka úiska ,nd fokjd' fï .%kaÓh bosófï m%udK woshr jYfhka olajd ;sfhkjd' t;rï .eg¿ iy.; fkdjk" ;rula .eg¿ iy.; yd jvd;a W;aikak wdoS jYfhka' t;rï .eg¿ iy.; fkdjk uq,a wjia:d j,oS T!IO m%;sldrh fyd| jqKdg tys ixlS¾K woshr j,oS fï fnfy;a ìõj lsh, frda.hg iykhla ,efnkafk kE' álla iykhla ,efnhs' ta;a Bg jvd m%Yak' tfyu jqKdu ie;alula lrkaku fjkjd' ie;alula lrkak ;rug W;aikak frda.hla njg m;a jqKdu fnfy;a ìî bkak tl ksIAM<hs'
doctormagazine.lk
uq;%d jdyskS ie;alu lrk ,o mqria: .%kaÓh
tkaviafldms l%uhg lrk ksid fuh nrm;, ie;alula fkdfjhs' Worh lmkak wjYH jkafka kE' ojila k;r ù ie;alu lrf.k hkak;a mq¿jka'
Y,H m%;sldrh Transurethral Resection of the Prostate (TURP) tkaviafldms l%uhg
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
33
D•Magazine /
Risk of Prostate Cancer mqriaÓ;s .%kaÓfha we;sjk frda. meálsßh
lrk ksid fuh nrm;, ie;alula fkdfjhs' Worh lmkak wjYH jkafka kE' ojila k;r ù ie;alu lrf.k hkak;a mq¿jka' ie;alug fmr isÿlrk uQ,sl mÍlaIK ie;alug fmr isÿlrk uQ,sl mÍlaIK j,g Tn Ndckh úh hq;=hs' ta yereKQ úg Tn oshjeähdj" wêreêr mSvkh jeks frda. j,ska fmf<kjd kï ta frda. md,kh iïnkaOfhkq;a ffjoHjreka fuysoS úfYAIfhka fidhd n,kjd' ta iïnkaOfhka l< hq;= mÍlaIK fõ" kï tajdo lrkjd' ie;alug fmr frda.shd meh yhla ksrdydrj isáh hq;= jkjd' Y,Hl¾ufhka miafi le;Sgrhla od, fia,hska j,ska uq;%d ud¾.h msßisÿ lrkjd' uq;%d msgùula ke;akï myqjodg le;Sgrh bj;a lrf.k ksfjig hkakg;a mq¿jka' ie;alfuka miq we;s úh yels ixl+,;d fï lshk .eg¿ yd ixl+,;d jd¾;d ùu b;d wjuhs' ta;a we;súh yels
34
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
;;a;aj .ek Tng wjfndaOhla oSug meyeos,s lsÍula lrkakï' uq;%d iu. f,a msgùu uq;%d iu. f,a hk wjia:d we;eï úg ;sfnkjd' ie;alfuka i;shla folla muK jk ;=re fï ;;a;ajh mj;skak mq¿jka' wdidok we;s ùu ie;alfuka miqj wdidokhla we;s fjkakg mq¿jka' tys m%;sM<hla jYfhka WK" fõokdj" uq;%d msg lsÍfïoS we;sjk oeú,a," fuysoS;a f,a hkak mq¿jka' fuhg l< hq;af;a wka;¾ Ysrd fyda uqL u.ska iqÿiq m%;scSjl T!IO ,ndoSuhs' Od;= wNHk;rhg fudapkh ùu iuyrekag we;sjk ;j;a ixl+,;djhla ;sfnkjd' fuysoS Od;= fudapkh t<shg isÿ fkdù uq;%dYhg my fjkjd' wka;sfïoS Od;= fudapkh isÿ lrkak fjkafk uq;%d tlal' fï ksid l,d;=rlska YsIAKh iDcq ùfï ndOd we;s fjkak mq¿jka' uq;%d wixhuh Tn;a fkdoekSu uq;%d msgùu (Urinary incontinence) fjkak mq¿jka' fuh;a fndfyda wjia:d j,oS ld,h;a iu. u. yefrk ;;a;ajhla' tfiau fuh l,d;=rlska we;sjk ;;a;ajhla' fuysoS wms Tng fok wjjdoh ;uhs uq;%d iïnkaOfhka Th leã leã hk tl" wudrefjka uq;%d hk tl" rd;%s ld,fhaoS ks;r ks;r uq;%d lrkakg isÿùu jeks by; úia;r l< fï iuQy frda. ,laIK we;s fjkj kï l,a fkdyer fu!;% ,sx.sl úfYaI{ Y,H fjoHjrfhl= yuqùu jvd;au iqÿiqhs' th Tfí cSú;h wdrlaId lr.kakg we;s wjia:d by< kxjkjd' DM ksjerÈ lsÍuhs miq.sh ud¾;= l<dmfha 10 msgqj" fyaudia frdayf,a ,smsfhys ffjoH;=udf.a f;dr;=re my; mßÈ ksjerÈ úh hq;=h'
fyaudia frdayf,a fkajdisl fu!;% Y,H frda. úfYaI{ ffjoH wreK kkaofiak
doctormagazine.lk
D•Magazine /
Pioneer in the field of medical imaging MRI hka;%h f,djg yªkajd ÿka úoaj;d''' uydpd¾h fcdaka u,d¾â cSú;fhka iuq.kS
Professor John Mallard, who pioneered development of the MRI scan, dies age 94
MRI hka;%h f,djg yªkajd ÿka úoaj;d''' uydpd¾h fcdaka u,d¾â cSú;fhka iuq.kS ;%sudK m%;sìïn ,ndfok PET mßf,dalkfha mqfrda.dñhdo fudyqhs
doctormagazine.lk
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
35
D•Magazine /
Pioneer in the field of medical imaging MRI hka;%h f,djg yªkajd ÿka úoaj;d''' uydpd¾h fcdaka u,d¾â cSú;fhka iuq.kS
" MRI yd PET hkq wo ojfia frda. ks¾Kfhys,d fmruqfKys we;s m%;sìïn l%ufõohka folls' miq.sh ld,h ;=< ffjoH fN!;sl úoHdj Medical Physics fkdys;+ udkhl oshqKQjla ,Õd lr .kakd ,o w;r MRI jeks m%;sìïn ;dlaIKhka frda. fidhd.ekSfuys,d ffjoH úoHdfõ iydh jk úma,jldÍ fidhd .ekSï úh' MRI yd PET hk kjH m%;sìïn ;dlaIKhka fol ks¾udKfhys,d mqfrda. dó jQ wiydh fN!;sl úoHd{hd óg osk lsysmhlg ;u wjqreÿ 94lajQ osú ießhg iuq ÿkafkah' uyd ì%;dkHfha wen¾äka úYAjúoHd,h mdol lr.ksñka f,dalhg wiydh fiajhla l< Tyq uydpd¾h fcdaka u,d¾âh'
36
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
wo jk úg cSj ffjoH bxcsfkare úoHdj b;d mD:Q, f,i j¾Okh jQ m%uqL bxcsfkare YdLdjla uq;a tys mqfrda.dóka jkafka u,d¾â yd Tyqf.a iuld,Skhka lsysm fofkls' wo ojfia fï ;dlaIKhkag msx isÿjkakg fífrk cSú; ixLHdj oi oyia .Kkls'
"
MRI yd PET ;dlaIKhka yªkajd oSu yereKQ úg fï wiydh fN!;sl{hd ffjoH fN!;sl úoHdjg l< fiajh iq¿ mgq fkdjkafkah' 1927 j¾IfhaoS tx.,ka;fha fkdákayeïma k.rfhaoS Wmka u,d¾â tjlg ,kavka úYAj úoHd,fhau fldgila jQ fkdákayeï iriúfhka uQ,sl Wmdêho" PhD mYapd;a Wmdêho ysñ lr .;af;ah' ffjoH úoHdfõ Wkak;shg odhl jk ksmehqï flfryS ksi.fhkau Wkkaÿjla oelajQ fcdaka u,d¾â YÍr wNHka;rh úuik m%;sìïn ;dlaIKhka iïnkaOj m¾fhaIK lsÍu ;u úIh lafIA;%h njg m;a lr .;af;ah' 1959 j¾IfhaoS Tyq iuia; YÍrhu mßf,dalkh l< yels iuia:dksl fhdod .kakd hka;%hla (whole-body isotope scanner) ksIAmdokh lf<Ah' wk;=rej pqïnl;ajh mokï lr.;a mßf,dalkhla flfryS iajlSh úuiqï wei fhduq l< fï úoaj;d ta iïnkaOfhka uq,a jrg mßl,amkd;aul kHdhla f.dvk.d th m%:u jrg 1959 j¾IfhaoS Nature iÕrdfjka m%isoaêhg m;a lf<Ah' 1965 j¾IfhaoS Tyq wen¾ãka iriúfha ;k;=rlg m;aùu Tyqf.a cSú;h mßj¾;khlg ,la l< isÿùula jkakg we;' miqld,Skj Tyq wen¾äka iriúfha
doctormagazine.lk
isref¾ ieÕj.;a wisßh krUkakg uq,a jrg l%shd;aul jQ MRI hka;%h
m%:u ffjoH fN!;sl úoHd uydpd¾hjrhd njg m;a jQfhao Tyq úiska isÿ lrk ,o m¾fhaIK j,g lrk .re lsÍula jYfhks' ;u ukfia ms<sis|.;a kfjda;amdok îch h:d¾:hla njg m;a lr.kq msKsi Tyq wdpd¾h csï yÑkaikaf.a kdhl;ajfhka hq;a m¾fhaIK lKavdhula m;a lrk ,o w;r lKavdhfï wm%;sy; ffO¾fha m%;sM<hla jYfhka fgia,d 0'04l m%n,;djhlska hq;a f,dj m%:u MRI hka;%h f,dalhg ;s<sK lsÍug Tjqka iu;a úh' uq,a ld,fhaoS fuhska mßlaId flrefKA i;=kah' b;sydifha uq,a jrg ukqIH YÍrhl wNHka;rh úksúoskd MRI m%;sìïnhla ks¾udKh jQ ta ft;sydisl oji jQfha 1980 wfm%a,a 26 oskhs' ;u m¾fhaIK ld¾hNdrh i|yd iudrïNh iemhQ iajlSh oeKQu irefl; wiaieoa¥ wen¾äka iriúfhka Tyq úY%du .sfha 1992 j¾IfhaoSh' ffjoH fN!;sl úoHd lafIA;%h ;=< bka blaì;so Tyqf.a l%shdldß;ajh iqúfYAIS úh' YÍrfha wNHka;rj
doctormagazine.lk
;%sudKj m%;sìïn.; lrk Positron Emission Tomography fkdfyd;a PET ;dlaIKh yªkajdoSfuys,do Tyq mqfrda.dó ld¾hNdrhla bgq lrk ,oafoah' ffjoH fN!;sl úoHdj iïnkaO cd;Hka;r wdh;kh International Organisation for Medical Physics (IOMP)" fukau ffjoH úoHdfõ fhdod .efkk fN!;sl úoHd yd bxcsfkare úoHd ix.ufhao" International Union for Physical and Engineering Sciences in Medicine (IUPESM) m%drïNl iNdm;s OQrh oerefha uydpd¾h u,d¾âh' wo jk úg cSj ffjoH bxcsfkare úoHdj b;d mD:Q, f,i j¾Okh jQ m%uqL bxcsfkare YdLdjla uq;a tys mqfrda.dóka jkafka u,d¾â yd Tyqf.a iuld,Skhka lsysm fofkls' wo ojfia fï ;dlaIKhkag msx isÿjkakg fífrk cSú; ixLHdj oi oyia .Kkls' fï h,s cSjh ,nk" ,nk cSú;hla" cSú;hla .dfka uydpd¾h fcdaka u,d¾â kduh iod wurKSh jkafkah' DM
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
37
D•Magazine /
Coronavirus Variants fldúâ ffjrifha fjkia m%fNAohka we;s jkafka fufyuhs
What to Know About the New Coronavirus Variants fldúâ ffjrifha fjkia m%fNAohka we;s jkafka fufyuhs wdisß frday,a iuQyfha ridhkd.dr wOHlaI kS,a m%sh;a fcdaka úisks ^idlÉPdjlsks&
fldúâ jix.;h msgq oelSug tkak;a lsysmhlau meñK ;sfí' fï tkak;a ck.ykfhka ishhg 60-70 w;r ixLHdjlg ,ndÿka miq fldúâ kj wdidos;hka jd¾;d ùu ie<lsh hq;= muKlska my< hk nj jix.;fõo ffjoHjreka mji;s' ffjrifha úlD; wdldr frda. u¾Okhg wNsfhda.hla tfy;a oeka w¿;a .eg¿jla ks¾udKh ù ;sfí' ta wka lsisjla fkdj ffjrifha kj úlD; wdldr fkdfyd;a Variants wdidos;hka w;f¾ yuqùuhs' oekg Ndú;fha mj;sk fldúâ tkak; ksIAmdokh lr we;af;a ffjrifha uq,a wdldrhgh' th fjkia jQ úg t;ek we;af;a fjk;a ffjrihls' túg n,j;a mßY%uhla ord ye¥ tkak; fï fjkia jQ ffjrihg .e,fmao@
38
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
oeka fndfyda tkak;a iud.ï ;u w¿;a tkak;a ud;%djka kj m%fNAohkago Tfrd;a;= fok wdldrhg ksmoùug mshjr .ksñka isáhs' .%Siau iD;=fõos" fndfyda úg iema;eïn¾ udih muK jk úg fï jk f;la fjkia jQ m%fNAohkago .e,fmk tkak;a ksmoùug tu T!IO iud.ï mshjr .kakd nj wdrxÑ ud¾. m%ldY lrhs' fï ffjri fjkiaùu miqmi we;s l;dj wms oeka úuiuq' ffjrihl úlD;shla we;s jkafka fufyuhs ffjrihla kj m%fNaohla njg m;aùu hkq wmg Nhxlr jQ fohla uq;a th iajNdjfhkau isÿ jkakla ñi kqyqre hula fkdfõ' tys lsisÿ wreuhlao ke;' ffjrihla kï iajNdjfhkau ;u yevrej fjkia lr.kakd w;r
doctormagazine.lk
fjfiiskau ;u m%fõKsl jHqyfhys RNA kue;s fldgia mj;akd úg th n,dfmdfrd;a;= úh yels yd hq;= jQ ldrKhls' fldfrdakd ffjrih fukau bka*,qfjkaid ffjriho wh;a jkafka fï RNA ldKAvhgh' iEu ffjrihlau mdfya ks¾udKh jkafka tlaflda RNA j,ska ke;akï DNA j,sks' fïjd zzm%fõKsl øjHZZ (Genetic material) jYfhka yªkajhs' fï m%fõKsl øjH jfÜg mj;skafka fm%daàkhls' ffjrihla YÍrhg m%fõY jQ úg th ffi, wdl%uKh lsÍu iajNdjhhs' fuysoS ffi,hg we;=,a jkafka ffjrifha m%fõKsl øjHhhs' ffi,h wdl%uKh lrk ffjrih wk;=rej tys msgm;a ksmojk w;r hdno doctormagazine.lk
ffi, wdidokh lsÍfuyso ksr; fjhs' fï wjia:dfõ thg tfrysj hqo joskakg isref¾ m%;sYla;slrK moaO;sh l%shd lrk uq;a th mrdchg m;ajQjfyd;a Tn tlS ffjrifha wdidos;fhl= fukau jdylfhl= njgo m;a fjhs' ffjri msgm;a ùfï úlD;ùï (mutation) lshkafka fï wjia:djgh' ksrka;rfhka fujka fodaIiy.; msgm;a ùï isÿjk uq;a tajd fndfydauhla fkd.sKsh yels n,mEï we;s lrk fjkialïh' tfy;a l,d;=rlska fujka úlD; ùula w¨;a ffjri ckkh jfï l%shdj,sh fõ.j;a lrk w;r th wka wh jeä jeäfhka wdidokhg ,la lsÍugo iu;a fjhs' ffjrihla ,e.=ï .;a isrer wdidokh lsÍfï l%shdj,sfha fhfoñka isáhoS fï fodaIh n,..ekajQ úg th ffjrifha m%ffõKsl øjH wNHka;rfha me<moshï fjñka tys mrïmrdj .=Kkfhys,d l%shd;aul fjhs' f,dalh mqrd úlD; ffjri u;=ùfï wjodkula fldúâ ffjriho uqyqK ÿkafka fï kshduhgh' uq,a ffjrifhka fjkia jQ RNA m%fõKsl øjH ;=<g jeoSu ksid fï jix.;fhka orekQ f,i neg lE rgj,a ;j;a oreKQ wNsfhda.hlg uqyqK ÿkafkah' uyd ì%;dkHfha cj fõ.fhka jHdma; jQ B.1.1.7 m%fNaoh" n%iS,fha jHdma; jQ P.1 m%fNAoh yd ol=KQ wm%sldfõ jHdma; jQ 501Y.V2 m%fNAoh fï jk úg wjfYAI rgj,o oreKQ April 2021
DOCTOR MAGAZINE
39
D•Magazine /
Coronavirus Variants fldúâ ffjrifha fjkia m%fNAohka we;s jkafka fufyuhs
n,mEï we;s lrñka isà' fuhska uyd ì%;dkHfhka jd¾;d jQ m%fNaoh fï jk úg rgj,a 82lo jHdma; fjñka ;sfí' flfia fj;;a wfma rfÜ Ndú;fha mj;akd AstraZeneca tkak;o ngysr Okj;a rgj, w;sYhska Ndú;hg .efkk Pfizer tkak;o hk fï folu m%fNaohka fjkia jQ ffjrihg;a .e,fmk fia fjkia lsÍug oeka tu tkak;a ksIAmdolhka lghq;= iïmdokh lrñka isà' wfma rfgka jd¾;d jQ fjkia ùug ,lajQ fldúâ m%fNao miq.sh ld,fha§ uyshx. Kh" wúiaidfõ,a," l=reúg" ìh.u" ud;f,a" r;af;dg" l¿;r iy fld<U k.r iNd iSudjkays mqoa.,hska 93 fofkl=f.a ffjri idïm,a cdkuh úYaf,aIKhlg ,la l< nj Y%S chj¾Okmqr úYaj úoHd,fha wdid;añl;d yd m%;sYla;s úoHdj iy ffi, ffcj úoHd;kfha wOHlaI ffjoH wdpd¾h pkaÈu Ôjkaor uy;d i|yka lf<ah' tu idïm,a j,ska 81la fofkl= furáka yuqjQ B.1.411 fldúâ m%fNaoh wdidokh jQ mqoa.,hska 40
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
njg y÷kd f.k we;s w;r flfia jqj;a tu ffjri wdidÈ;hska w;ßka uyshx.Kh m%foaYfhka yuqjQ tla wdidÈ;fhl=g E484K hkqfjka y÷kajk úlD;shg ,lajQ fldúâ m%fNaoh wdidokh ù we;s njg y÷kd .ekSug yelsjQ nj fï cdk mÍlaIK j,ska wkdjrKh ù ;sfí' fï úlD;s fldúâ m%fNaoh ol=Kq wm%sldfõ iy n%iS,shdkq m%fNaoj, olakg ,efnk w;r fldúâ u¾Ok tkak; i|yd fuu úlD;s m%fNaoh .eg¿jla jkakg bv we;ehs wdpd¾h pkaÈu ðjkaor i|yka lf<ah' ñg wu;rj jdoaÿj m%foaYfhka ,o idïm,hlska hqfrdamfha jHdma; jk B.1.428 hkqfjka y÷kajk ,nk ffjri m%fNaoh wdidokh jQ wfhl= o isák nj Y%S chj¾Okmqr úYaj úoHd,fha wdid;añl;d yd m%;sYla;s úoHdj iy ffi, ffcj úoHd;kfha wOHhk j,ska wkdjrKh ù ;sfí' ol=Kq wm%sldfõ jHdma; fjñka mj;sk B.1.351 fldúâ ffjri m%fNaoh wdidokh jQ frda.sfhl= m<uq jrg miq.shod furg ksfrdaOdhk uOHia:dkhlska jd¾;d ù we;' ì%;dkHfha jHdma; jk B.1.1.7 kï fldúâ m%fNaoh wdidokh jQ wdidÈ;hska isõfofkl=o ksfrdaOdhk uOHia:dk ;=,ska yuqù ;sfí' ñg wu;r hqfrdamfha jHdma; jk B.1 ffjri m%fNaoh wdidokh jQ wdidÈ;hska 5 fofkl= iy nx.a,dfoaYh iy hqfrdamfha jHdma; jk B.1.1.103 ffjri m%fNaoh wdidokh jQ tla frda.sfhl= o úfoaYhkays isg meñK ksfrdaOdhk uOHia:dk ;=, isá wdidÈ;hska f.ka yuqù ;sfnkjd' DM doctormagazine.lk
Centres & Labs Asiri Hospital The Central Hospital Asiri Surgical Asiri Hospital Matara Asiri Hospital - Galle Asiri Hospital - Kandy Kandy Kalubowila Negambo Ragama Kurunagala Jaffna Batticaloa Anuradhapura Badulla Homagama Kalutara Gampaha Matale Kalmunai Akuressa Tangalle Amabalangoda Pelawatta Wellampitiya Kadawatha Wattala Gampaha Horana Kiribathgoda Kotahena Wellawatta Awissawella Rathmalana Kaduwela Peradeniya Bogambara Katugastota Marawila Panadura Anuradhapura Waththegama Nawalapitiya Dehiwala Kuliyapitiya Malabe Bandarawela Ja-Ela Embilipitiya Kegalle Nugegoda Gampola Maharagama Akurana Kottawa Piliyandala Athurugiriya Nittambuwa Badulla IDH Pilimathalawa Mattakkuliya Moratuwa Beruwala Pitakotte Makola Pannipitiya Mawanella Kandana Kolonnawa Boralasgamuwa Embuldeniya Dharga Town Wennappuwa Kochchikade Mattegoda Battaramulla Jaffna Kesbewa Maharagama II Karapitiya Thannekumbura Ganemulla Kirillawala Thalawathugoda
Address No 181,Kirula Road, Narahenpita,Colombo 5 No 114,Norris Canal Road,Colombo 10 No 21,Kirimandala Mawatha,Colombo 5 No 191 , Anagarika Dharmapala Mawatha No 10, Wakwella Road , Galle No 907, Peradeniya Road, Kandy No 67/7, William Gopallawa Mawatha No 5, S De S Jayasinghe Mawatha No 155, Colombo Road No 39 A, Kadawatha Road No 199 / 1, Colombo Road No 546, Hospital Road No 39/1, Central Road No 1, Bandaranayake Mawatha, Kada 50 No 18, Darmadootha Road, Badulla No 20, Katuwana Road No 21, Chamly Gunawardena Mawatha No 06, Asoka Gardens, Colombo Road No 91/A, Kandy Road No 303, Main Street No 56 , Matara Road No 201 D, Matara Road No 291, New Galle Road No 730 B , Pannipitiya Road No 100,Kumaradasa Place No 134 H, Jaya Mawatha No 122, Negombo Road No 144, Queen Mary’s Road No 223 B ,Anguruwatota Road No 140/A, Kandy Road,Dalugama No 01, Pickerings Road, Colombo 13 No 37, Manning Place, Colombo 06 No 29, Gemland, Kudagama Road No 421 G, Galle Road No 475/1/D, Avissawella Road No 116,Peradeniya Road No 46,Keppitipola Road No 202/3,Katugastota Road 375/1,South Muhudu Katuwa No 159,Galle Road No 280, Bank Place , Main Street No 45,Mathale Road No 119,Kothmale Road No 190 A,D.B.Jayathilake Mw (Hill Street) No 95, Hettipola Road, No 877, Athurugiriya Road No 276,Badulla Road No 67, Gamini Road No 29 / A, New Town Road No 325, Main Street No 491, Highlevel Road, Delkanda No 36C, T.B.Panabokke Mawatha No 152, Piliyandala Road No 91E, Mathale Road No 203/2 Horana Road No 148A, Horana Road No 1/1 E, Borella Road No 584 , Kandy Road No 13C, Bandarawela Road No 34/4 D, Kollonnawa Rd, Gothatuwa NT No 197/1,Daulagala Road No 77, Mattakkuliya Church Rd, Colombo 15 No 56/D,Galle Road City Arcade , No 201B, Galle Road No 155 B, Pagoda Road No 96A/5,Makola Road,Makola South No 92, Borella Road, Depanama No 209, Colombo Road No 41 A, Ganemulla Road No 62 Kolonnawa Road No 138/1 , Kesbewa Road No 325, Old Kottawa Road Dhargatown No 29, Chilaw Road , Wennappuwa No 18 , Poruthota Road, Kochchikade No 102/177 , Mattegoda Watta , Mattegoda No 56/3A Main Street, Battaramulla No 232, Pallali Road , Thirunelveli No 215/82B Bandaragama Road No 225 Highlevel Road Maharagama No 325, Maitipe 1st Lane , Karapitiya No 124 , Thannekumbura , Kandy No 188D, Kirindiwita Road 574/1, Ranmuthugala , Kadawatha 773-779, Borella Road, Thalawathugoda
Telephone 011 - 4523355/356/357 011 - 4665500 / 077-2092847 011 - 4524400 / 011-4524448 041 - 4390900 091 - 4640625 081 - 7850404 / 05 081 - 7389022 011 - 7389701 / 704 031 - 7388010/011/ 012 011 - 7389753/754/755 037 - 7220110/111/112 021 - 7389389 / 392/93 065 - 7755400/401/402 025 - 7800850/53/54 055 - 7634020 011 - 7519583/585/586 034 - 7634005/010/009 033 - 7634139/ 148/323 066 - 4501011/ 0667434001 067 - 7388001/3 041 - 4937607 047 - 4937557 091 - 4946449 011 - 7634035 011 - 7519581 011 - 7617180 011 - 7581598 033 - 7500598 034 - 7877200 011 - 7782704 011 - 7782702 011 - 7782706 036 - 7637611 011 - 7782708 011 - 7782710 081 - 7634010 081 - 7389011 / 13 081 - 7634002 032 - 7634010 038 - 7634011 025 - 7596620 081 - 7634008 054 - 7634012 011 - 7634096 037 - 7634003 011 - 7654039 057 - 7634008 011 - 7634186 047 - 7634008 035 - 7634014 011 - 7634098 081 - 7634013 011 - 7634182 081 - 7634009 011 - 7634159 011 - 7634188 011 - 7634312 033 - 7634004 055 - 7634011 011 - 7634310 081 - 7634015 011 - 7634314 011 - 7634198 034 - 7634007 011 - 7634318 011 - 7634226 011 - 7634217 035 - 7634000 011 - 7634344 011 - 7709977 011- 7709975 011 -7634330 034 - 7634015 032 - 7434044 033 - 7434024 011 - 7654344 011 - 7654346 021 - 7637618 011 - 7726077 011 - 7654301 077 - 7846160 081 - 7596623 033 -7501800 011 - 7580800 011 - 7580880
E-Mail prlab@asiri.lk chllab@asiri.lk microlab@asiri.lk infoasirimatara@asiri.lk labgalle@asiri.lk ahklab@asiri.lk kandylab@asiri.lk kalubowilalab@asiri.lk nglab@asiri.lk ragamalab@asiri.lk kurunegalalab@asiri.lk jaffnalab@asiri.lk batticaloalab@asiri.lk anuradhapuralab@asiri.lk badullalab@asiri.lk homagamalab@asiri.lk Kalutharalab@asiri.lk gampahalab@asiri.lk matalelab@asiri.lk kalmunelab@asiri.lk labakuressa@asiri.lk labtangalle@asiri.lk labambalangoda@asiri.lk pelawattalab@asiri.lk wellampitiyalab@asiri.lk kadawathalab@asiri.lk wattalalab@asiri.lk gampahacc@asiri.lk horanalab@asiri.lk kiribathgoda.lab@asiri.lk kotahena.lab@asiri.lk wellawatte.lab@asiri.lk avissawella.lab@asiri.lk ratmalana.lab@asiri.lk kaduwela.lab@asiri.lk peradeniyalab@asiri.lk bogambaralab@asiri.lk katugasthotalab@asiri.lk marawilalab@asiri.lk panaduralab@asiri.lk kadapanahalab@asiri.lk wattegamalab@asiri.lk nawalapitiyalab@asiri.lk dehiwalalab@asiri.lk kuliyapitiyalab@asiri.lk malabelab@asiri.lk bandarawelalab@asiri.lk Jaelalab@asiri.lk embilipitiyalab@asiri.lk kegallelab@asiri.lk nugegodalab@asiri.lk gampolalab@asiri.lk maharagamalab@asiri.lk akuranalab@asiri.lk kottawalab@asiri.lk piliyandalalab@asiri.lk athurugiriyalab@asiri.lk nittambuwalab@asiri.lk badullacc@asiri.lk idhlab@asiri.lk pilimathalawacc@asiri.lk mattakkuliyacc@asiri.lk moratuwacc@asiri.lk beruwalacc@asiri.lk pitakottecc@asiri.lk makolacc@asiri.lk pannipitiyacc@asiri.lk mawanellacc@asiri.lk kandanacc@asiri.lk kolonnawacc@asiri.lk boralasgamuwacc@asiri.lk embuldeniyacc@asiri.lk dhargatowncc@asiri.lk wennappuwacc@asiri.lk kochchikadecc@asiri.lk mattegodacc@asiri.lk battaramullacc@asiri.lk jaffnacc@asiri.lk Kesbewacc@asiri.lk maharagamaIIcc@asiri.lk labkarapitiya@asiri.lk thannekumburacc@asiri.lk ganemullacc@asiri.lk kirillawalacc@asiri.lk thalawathugodacc@asiri.lk
Q& D•Magazine /
Q&A
fldõâ tkak; .y.kak .shdu''' Tng" ug we;sfjk .eg¿
Questions and answers on COVID-19 Vaccination
fldõâ tkak; .y.kak .shdu''' Tng" ug we;sfjk .eg¿
ffjoH OkqIAl fmf¾rd MBBS (Col), MSc (Med Administration), PGDCH, PGDHQPS, PGDME, PGDIR yïnkaf;dg osia;%sla uy frdayf,a ysgmq wOHlaI" mq;a;,u osia;%sla ysgmq ksfhdacH fi!LH fiajd wOHlaI
myq.shod uf.a ñ;%fhla ug l;d l<d' fï oskj, fldúâ jix.;hg tfrysj tkak;a jevigykla osjhsk mqrdu l%shd;aul fjkjd' fï fok tkak;a fok Tyqg ksrdlrKh lr.kak .eg¿ rdYshla ;snqKd' uf.a wdorKSh ñ;%hdg ú;rla fkdfjhs" fï rfÜ mqrjeishka jk Tn yd uu'''' m%cdj''' wms ldg;a fldúâ tkak;alrKfhaoS we;sjk .eg¿ lsysmhla .ek wms l;dnyl fhfouq' fujeks .eg¿ Tyqg jf.au Tng;a we;s"
1' fï tkak; ishhg 100la id¾:lo@ ishhg 100la ke;' kuq;a fuh ishhg 80l muK id¾:l;ajhla fmkajk nj mÍlaIK u.ska ;yjqre lr we;' 2' tkakf;a id¾:lNdjh ishhg 80lalsh,d lshkafka fudllao@ ir,j fu;ek§ n,kafka tkak; ,nd kqÿka msßilg idfmalaIj tkak; ,nd .;a msßi ;=< frda.h y÷kd. ekSu je<elaùug we;s m%;sY;d;aul yelshdjhs' ta jqKdg wmg jeo.;a jkafka úIîchg 42
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
&A ksrdjrKh jqfKd;a frday,a.; ùug ;rï oreKq frda.hla je<£fuka je<elSfï id¾:lNdjh fldmuKo lshk tl fkao@ m¾fhaIK j,ska fmkakd ;sfhkjd" fuu tkak; ,nd .;a; iEu wfhl=gu frday,a.; ùug ;rï oreKq frda. ,laIK iys; frda.h we;sùu ishhg 100la j<lajkak mq¿jka lsh,' 3' tkak;a l,dg miq;a frda.h iEÿkq wh bkakjd fkao@ Tõ" tfyu frda.Ska lsysmfofkla jd¾;d fj,d ;sfhkjd'
4' ta wehs@ fï tkak;" tkak;a ud;%d follska hqla;hs' m<uq tkak;ska ishhg 60l muK id¾:l;ajhla fmkajk njhs mÍlaIK u.ska fy<s fjkafka' tfiau thska m%;sYla;sh we;sùug ojia 10-14 l ld,hla .; fjkjd' ta yereKQ úg tkak; tl .kak osk 3-4 g l,ska fldúâ frda.sfhl=g ksrdjrKh jqkq wfhl=g jqK;a tkak; .;a;g miafi frda.h je<fokak mq¿jka' 5' fojeks tkak;a ud;%dj fokafka uq,a tkak;ska ljr ld,hlg miqjo@ m¾fhaIK o;a; j,g wkqj uq,a tkak;ska i;s 8- 12;a w;r ld,h ;=< fofjks tkak; ,ndoSfuka tkakf;ys iM<odhl nj Wmßuj we;s fjkjd' 6' oekg fï tkak;alrK jevigyfkys m%uqL;ddjh ,nd oS ;sfnkafka ldgo@ oekgtkak;alrK jevigyk jeä wjodkï doctormagazine.lk
iys; ck;dj isák m%foaY j, l%shd;aul fjkjd' niakdysr m<df;a ck;djg ta wkQj m%uqL;djh ,eî ;sfnkjd'
7' tkak; .ekSfuka miqj ixl=,;d we;s fjkjdo@ ,xldfõ oekg nrm;, ;;a;ajfha ixl=,;d jd¾;d fj,d keye' kuq;a w;=re wdndO tkï" WK" weÕm; fõokdjka" tkk; úomq ia:dkfha lelal=ï jeks ;;a;aj jd¾;d fjkjd' 8' tkak; úomq yefudagu fï ;;a;ajh ;sfnkjdo@ keye" ishhg 80lg ú;r iq¿ w;=re wdndO we;sjk nj ksÍlaIKh fjkjd''
9' w;=re wdndO fldmuK ld,hlaa ;sfhkjo@ idudkHfhka meh 48l ld,hla ;sfhkjd' bkamiqj Tyq fyda weh idudkH ;;a;ajhg meñfKkjd' 10' Th tkak;a foflka miafia kej;;a tkak;a lrkak fjkjdo@ ;ju" ta .ek ;SrKhla keye'
11' t;fldg tkak; .ekSfuka wdrlaIdfjkafka tkak; úomq flkd ú;ro@ kE" Tn fndfyda fofkla tkak; .ekSfuka tkak; fkd.;a iq¿ m%udKh mjd wdrlaId fjkjd' tal wms ffjoH úoHdfõÈ rxpq m%;sYla;sh (Heard immunity) f,iska yÿkajkjd'
12' wdid;añl ;sfnkjd kï" tjka flfkla tkak; .ekSu iqÿiqo@ wdydr fyda T!IO wid;añl;d ;sîu tkak; fkd.ekSug lsisÿ fya;=jla fkdfõ' kuq;a" ta ms<snoj Tfí ffjoHjrhdg tkak;alrKfha§ mjikak' ke;akï wod, ffjoH jd¾;d bÈßm;a lrkak' ffjoHjrhd úiska jvd;a iqÿiq l%shdud¾.h Tn fjkqfjka .kq we;s' 13' úúO È.=ld,sk ksoka.; frda. we;súg tkak; .ekSu iqÿiqo@ lsisÿ wys;lr ;;a;ajhla ke;' kuq;a Bg wod, ffjoH jd¾;d Tfí ffjoHjrhdg tkak;alrKfha§ bÈßm;a lrkak' Tng fldúâ j,ska wdrlaId ùug ;sfnk fyd|u wdhqOh tkak;alrKhhs' thg fkdmels,j bosßm;a fjkak' tla" tla wh Tjqkaf.a ys;¿" úúO u;su;dka;r wkqj jmqrk ñ;Hdjka mfil,kak' Tn .kakd tkak; Tn;a" Tfí iudch;a" Tfí rg;a wdrlaId lrk jákd lghq;a;la' Tfnka Tfí iudchg" rgg" f,dalhg úh hq;= hq;=lu bgqlrkak' DM
úfYAI ia;+;sh: ffjoH wYdka m;srK yd ffjoH fkdú,a úfcafialr
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
43
D•Magazine /
COVID-19 Variants fjkiajQ fldúâ 19 ffjri m%fNAo wfma rg wk;=f¾ fy<hso@
COVID-19 Variants:
What's the concern? fjkiajQ fldúâ 19 ffjri m%fNAo wfma rg wk;=f¾ fy<hso@ Y%S chj¾Okmqr úYAj úoHd,hSh m%;sYla;sfõoh yd wKQl ffjoH úoHdj ridhkd.drh iSrefjka''' Ndr; .=K;s,l úisks
44
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
oeka fndfyda rgj, kj fldúâ m%fNao (variants) w¿;ska ìys fjñka ;sfí' uyd ì%;dkHfhka yuqjQ kj m%fNaoh muKla rgj,a 82l ixirkh jk njo th jvd;a fõ.j;aj me;sfrk ksid fndfyda rgj,g nrm;, wNsfhda.hlaj ;sfnk njo jd¾;d fjhs' wfma rfgka fï kj m%fNao w;ßka uyd ì%;dkHfha me;sfrk wdldrfha frda.Ska fï jk úg 13la yªkdf.k we;' fuhska frda.Ska oyhlau ksfrdaOdhk uOHia:dk j,ska yªkd.kakd ,o njo ;=ka fofkla iudcfhka yªkd.kakd ,o njo i|ykah' flfia fj;;a wm%udoSj wjYH mshjr .;a ksid fï frda.Skaf.ka iudchg wk;=rla fkdue;s nj fi!LH wxY j, woyihs' fï kj m%fNAo yªkd.kafka fldfyduo@ idudkHfhka fldúâ ffjri wdidos;fhla y÷kd. kakg isÿ lrk mÍlaIdj jk RT-PCR mÍlaIKh u.ska fjkia jQ ffjrihla (variants) wdidokh ù ;sfío hkak yªkd .ekSug wjia:djla ke;' ta i|yd fhdod.; hq;af;a jvd;a ixlS¾K mÍlaIdjla jk Genetic Sequencing mÍlaIKhhs' fuh úYd, uqo,la jeh jk m¾fhaIK ld¾hhls' tys m¾fhaIK l%shdj,sho w;sYh ixlS¾K tlls' wfma rfÜ fldúâ kj m%fNAo fy<sorõ lr.ekSu i|yd fï Genetic Sequencing mÍlaIK mj;ajkafka Y%S chj¾Okmqr iriúfha m%;sYla;sfõoh yd wKQl ffjoH úoHdj fomd¾;fïka;=fõ (Department of Immunology and Molecular Medicine, University of Sri Jayewardenepura) ridhkd.drfhaoSh' óg fmr fï rfÜ ck;djg buy;a ;¾ckhla jQ fvx.= frda.h iïnkaOfhka m¾fhaIK meje;aùfuys,d m;, lS¾;shla oskQ fuu ridhkd.drh fldúâ frda.fha wd.ukh;a iu.u tu m¾fhaIK furgg yªkajdoSfuys,d úYd, ld¾hNdrhla bgq l< uq,a fmf<A m¾fhaIK wdh;khls' fuu ridhkd. drh iys; úYAj úoHd,hSh m%;sYla;sfõoh yd wKQl frda. ksOdk wdh;kfha wêm;sOqrh orkafka uydpd¾h ks,Sld u,úf.a uy;añhhs'
doctormagazine.lk
Y%S chj¾Okmqr iriúfha m%;sYla;sfõoh yd wKQl ffjoH úoHdj fomd¾;fïka;=fõ uydpd¾h ks,Sld u,úf.a
fi!LH wud;HxYfha jix.;fõo wdh;kh ffjrifha fjkia jQ wdldr j, furg jHdma;sh iïnkaOfhka oeä úuis,af,ka miqjk w;r f,dal fi!LH ixúOdkfha ud¾f.damfoaY j,g wkQj rfÜ úúO m<d;a j,ska iel iys; idïm, fuu ridhkd.drh fj; imhkq ,nhs' fï jk úg ridhkd.drh ksheos úYd, m%udKhla mÍlaIdjg ,la lrñka Genetic Sequencing mÍlaIK isÿlr ;sfí' l,dmfha fiiq rgj,a yd ixixokh lrk úg wfma isÿlrk idïm,a m%udKh ie<lsh hq;= by< uÜgul mj;S' ì,shk 1'38l ck.ykhla isák" rg mqrdu oskm;d oyia
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
45
D•Magazine /
COVID-19 Variants fjkiajQ fldúâ 19 ffjri m%fNAo wfma rg wk;=f¾ fy<hso@
fldfrdakd ffjrifha fjkia jQ m%fNao l%shdldß;ajh fldfrdakd ffjrifha fjkia jQ m%fNaoj, wdia;rkfha we;s iamhsla fm%daàk tys uq,a wdldrfhka fjkia jQ úlD;s;d iys; wdldr lsysmhlau fï jk úg yuq ù ;sfí' fï iamhsla fm%daàk u.ska ffjrih wdidos; fkdjQ flfkl=g wdidokh we;s lsÍug bjy,a fjhs' fï jix.;h msgq oelSug ,ndfok tkak;ao" isref¾ iajNdjfhkau we;s m%;sYla;slrKho b,lal lr.kafka ffjrifha fï msg; wdia;rkhuh'
ffjrifha wNHka;rh
úlD;s;d iys; iamhsla fm%daàk
m%dK wemhg .;a ffi,h ;=<oS w¿f;ka kj ffi, we;s lsÍug ffjrifha Messenger RNA fhdod .efkhs
ixLHd;j frda.Ska jd¾;d jk bkaoshdfõ fï jk úg;a mÍlaIK mj;ajd we;af;a 272ls' ;dhs,ka;fha 130lao" u,hdishdfõ 120lao" Genetic Sequencing mÍlaIK isÿ lr we;s w;r wi,ajeis mlsia:dkfha ;ju;a Genetic Sequencing mÍlaIdjka isÿ lr we;af;a 15la muKs' kj m%fNAohka yªkd .ekSu ´kEu rglg w;sYh jeo.;a ldrKhla jQj;a wefußldfõ jqjo fï mÍlaIK t;rï isÿ fkdjk nj fy<sorõ ù we;' fï wkQj wfma rfÜ kj m%fNAohka iïnkaOfhka we;s úmru fï jk úg ie<lsh hq;= uÜgul mj;S' kj fldúâ m%fNAohka uydì%;dkHh" ol=KQ wm%sldj yd ;j;a fndfyda rgj, iS>% me;sÍula fmkakqï l<;a ol=KQ wdishdkq l,dmfha rgj, tjka Nhdkl ;;a;ajhla fkdmej;Su iekiqï iqiqï fy<sh yels ldrKhla nj m¾fhaIlhkaf.a woyihs' DM
46
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
D•Magazine /
Second Dose of COVID-19 Vaccine fldúâ tkakf;a fofjks ^.uk& ud;%dj l,a hhso@
ta;a fojks .uk;a chgu iurkak tmehs''' Tõ" fï ojiaj, ldf.a ldf.;a l;dny tkakf;a fofjks ud;%dj ^Booster Dose) .ek
Second Dose of COVID-19 Vaccine
fldúâ tkakf;a fojeks ud;%dj fofjks ^.uk& ud;%dj l,a hhso@ ffjoH úoHdj mYapd;a Wmdê wdh;kfha fjoH ,ysre fldä;=jlal=
fydu fldfydu yß wjodkï m%foaYj, bkak wfma ck;djf.ka fldgila fldúâ tkak; ,nd .kak ;rï jdikdjka; jqKd' Tõ" b;ska u.=,la lEjd jf.a ;ud" fmda,sï .dfka b|,d''' oeka yß uykaishs'''
fld
doctormagazine.lk
fofjks ud;%dj ljo ,efnhso@ ta bkafclaIka tluo fokafka@ TÉpr nvq ;sfhkjo" okakE fokak@ m%Yak f.dvhs" we;a;gu fudloao fï fofjks ud;%dj@ fldúâ tkak; jf.a tkak;a j, m<uq ud;%dfjka ^Primer Dose& fjkafka wod, ffjrihg tfrysj wfma m%;sYla;slrK moaO;sh wjÈ lr,d m%;sYla;slrK m%;spdrhla ^Immune Response& wdrïN lrk tl''' ta jf.au wfma m%;sYla;slrK moaO;sh i;= u;l fi,j,ska ^memory cells& fï l%shdj,sh u;lfha ;nd .ekSu' ta wka lsisjla ksid fkdfjhs" wdfh;a fï ffjrih wfma weÕg we;=¿ jqfKd;a Bg tfrysj igka lrkak'''
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
47
D•Magazine /
Second Dose of COVID-19 Vaccine fldúâ tkakf;a fofjks ^.uk& ud;%dj l,a hhso@
tkak;alrKhg ,lajQ miq
tkak;alrKh fkd,enQ úg
wdidokh ùfï wjia:d wju fjhs je<ªk;a frda. ,laIK wju fjhs fjk;a wfhl=g fnda lsÍfï wjia:d wvqhs
wdidokh ùfï wjia:d jeäh frda. ,laIK nrm;, ùugo mq¿jk fjk;a wfhl=g fnda lsÍfï wjia:d jeäh
osk 21
fojk ud;%dj
m<uq tkak; ,ndf.k osk 21lg miq tkakf;a /ljrKh ,efí
/ljrKh jeä lrhs
uqL wdjrKhla m<|skak
tkak;alrKfhka miqj;a
iudc ÿria:Ndjh mj;ajd .kak
tkak;alrKhg ,la jQj;a ;ju;a Tfnka ;j;a flfkl=g frda.h je<|sh yel' fojk ud;%dj mjd .;a;;a Tn fi!LH úëúOdk kshñ; mßos mj;ajd .; hq;=h'
tkakf;ys fofjks ud;%dfjka lrkafka wr ,nd.;a; m%;sYla;slrKhg ;,a¨jla ,nd§,d" ;j;a Yla;su;a lr,d" wdrlaIdj jeä ld,hla mj;ajd .ekSu iy;sl lrk tl'️ fï ksihs idhksl mrafhaIKj,È m%Óm, ,ndÿka wdldrfhkau tlu tkak;" y÷kd.;a ld, mr;rhlg wkql+,j fojk ud;%djla ,nd fokafka' yenehs" fï jix.; ;;a;ajfha§ talg wNsfhda. lsysmhla ;sfhkjd''' wms ta .ek úuiuq' fojk ud;%dj ,ndoSug we;s wNsfhda. ² uq¿ f,daflu wjYH;djhg iß,k ;rï tkak;a ud;%d m%udKhla ksIamdokhg ;sfhk fkdyelshdj ² ta ta rgj, y÷kd.;a ck fldgiaj, id;sYh nyq;rhla yels;dla tkak;alrkhg ,la l< hq;= ùu
48
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
² ffjrih iu. igfka§ fï jHdhduh id¾:l lr .ekSug we;s iSñ; ld, mrdih b;ska" f,dafla yqÕla rgj,a fï .eg¿j ,syd.kak úúOdldr ms<s;=re fiõjd '' uyd ì%;dkHfha tkak;a kshduk tackaish úuis,a,g ,lajQ lreKQ uyd ì%;dkHfha tkak;a kshduk tackaish trg Ndú;d jk Oxford Astra zenecca iy Pfizer tkak;a foflau fofjks ud;%dj m<uq ud;%dfõ isg i;s 12lska ,ndfokak ;SrKh l<d' Tjqka tu ;SrKhg t<öug n,mE lreKq f,i olajkafka" ² m<uq ud;%dfjka wfmalaIs; by< m%;sYla;slrK m%;spdrhla ,enqKq njg miq úmrï j,È ;yjqre ùu ² wfmalaIs; wjodkï fldgia j, ixl=,;d wju lsÍu iy frday,a.; lsÍï wju lsÍug m%:au ud;%dj iu;a ùu
doctormagazine.lk
² ì%;dkHfha m%;sYla;slrK ix.uh mjik mßÈ fofjks ud;%dj i;s wgl ld,hlska ^m%:u ud;%dfõ isg& m%udo lsÍula isÿ l<fyd;a th iuia; m%;sYla;slrK l%shdj,shg lrk n,mEu wju ùu ² m<uq ud;%dj ,nd we;s jeä msßila iy fojk ud;%dj ,ndÈh yels iq¿ msßi ixikaokh l<úg" m<uq ldKavh ksid je<flk urK yd frday,a.;a ùï wju ùu ksid jeä m%;s,dNhla ,eîu ² m%:u iy fojk ud;%d w;r ld, mr;rh jeä fjk ;rug ,efnk m%;sYla;slrKh ;Sj% ùu jf.a lreKq Tjqka f.k yer olajkjd fofjks ud;%dj i|yd fjk;a tkak;la fhdod.kak isÿjqfKd;a@ b;du l,d;=rlska fyda fofjks ud;%dj i|yd fjk;a tkak;la fhdod.kak isÿjqfKd;a ^mixing and matching& iuyr úh;=ka mjik mßÈ" fï fndfydauhla tkak;a j,ska fjkafka fndfyda úg tl yd iudk m%;sYla;slrK Woa§mkhla ^using spike protein of the virus as trigger& ksid" th;a isÿl< yels njhs' yenehs" fjk;a tkak;la ,nd fokafk" fjk lrkaku fohla ke;akïæ yenehs" tkak;a ksIamdolhska ;ju fuh wkqu; lr keye" fï .ek mÍlaIK ;jÿrg;a isÿflfrñka mj;sk ksid wmsg bÈßfhaÈ ta .ek yßhg oek.kak mq¨jka fõú'
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
49
D•Magazine /
Second Dose of COVID-19 Vaccine fldúâ tkakf;a fofjks ^.uk& ud;%dj l,a hhso@
tkak;a foflys ld, mr;rh .ek wefußldkq tkak;a kshduk tackaisfha ks¾foaY Pfizer iy Moderna tkak;a ,ndfok weußldkq tkak;a kshduk tackaish lshkafka m<uq yd fojk ud;%d w;r mr;rh Èk 28la úh hq;= njhs' Tjqka Bg ,ndfok ;¾lh ;ud tkak;a ud;%d fol w;r ld, mr;rh jeä jqfkd;a hï mqoa.,fhla kej; fjrihg ksrdjrkh ùfï wjodku jeä nj f,dal fi!LH ixúOdkh u;h f,dal fi!LH ixúOdkh m%ldY lr,d ;sfhkafka oekg ;sfhk idOl wkqj i;s yhlg wdikak mr;rhla ud;%d fol w;r mej;sh yels njhs yenehs" fï jf.a úúOdldr u; ;snqK;a wm inqoaêlj is;d ne,sh hq;= lreK ;ud fï ish¿ idlaIs mokï ù we;af;a oekg isÿlr we;s idhksl yd wfkl=;a mrfhaIk u; muKla nj' bÈßfha§ meñKSug kshñ; idlaIs iu. fï ;SrK j, iq¿ iq¿ fjkialï isÿfjkak;a bv ;sfhkjd' wfma rfÜ ;Skaÿ ;SrK .kafka fufyuhs wfma rfg;a fï iïnkaOfhka m%udksl oeKqula iy m<mqreoaola we;s jix.;fõÈka" fndafjk frda. iïnkaO ;dlaIKsl WmfoaYk lñgqj mj;sk idlaIs i,ld n,d ;SrKhla .kq we;s' fï ;SrKh we;af;kau mj;sk iïm;a Wmßufhka fhdodf.k ,efnk m%;s;a" flfrk wdfhdackh;a w;r ;=,kd;aulnj wdrlaId lr.; hq;= fndfydu ;SrKd;aul tllau jkq we;sæ wms;a úoHdj flfryS úYajdih o,ajdf.ka wfmalaIdfjka n,d isáuq'''' uQ,dY% - Gavi the Vaccine Alliance DM
50
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
Tn;a fkdoek Tng ,efnk jHdhdu''' oi jirlg miq" miq.sh fkdjeïnrfha f,dal fi!LH ixúOdkh úiska ksl=;a lrk ,o kj;u jHdhdu ks¾foaY j, tla uQ,sl ud¾f.damfoaYKhla jQfha fudkj;a jHdhduhla fkdlr bkakjdg jvd weÕm; iq¿fjka fyda fjfyfik lghq;a;l ksr; ùu Tfí fi!LHhg ys;lr jk njhs' oji uq¿,af,a Tfya jdäf.k bkakjdg jvd f.orfodr fmdä jevla fyda lrkjd kï th frda. wdndO j,ska ñfokakg;a" iqmika ufkdaNdjhla mj;ajd .kakg;a u;= fkdj fi!LHiïmkak p¾hdjlgo WmldÍ jk nj m¾fhaIlhka lshd isákjd' jHdhduhla f,i fkdj" kslka bkakg neß ksid .Dyia;j isÿ lrk my; l%shdldrlï Tng jdishg ysák whqre úuikak' my;ska oelafjkafka úkdä 15la ;=< lrk fï iq¿ l%shdldrlï Tfí isref¾ Yla;sh jeh lrk wdldrhhs' 1' f.orfodr nvq tyd fuyd lsÍug le,ß 85l Yla;shla jeh fõ' 2' fyd|ska l+KQ bj;a jk fia f.ìu iqoaO lsÍug le,ß 48l Yla;shla jeh fõ' 3' fmdf<j w;=.Eug le,ß 40l Yla;shla jeh fõ' 4' f.j;af;a me< j,g j;=r oukakg le,ß 26l Yla;shla jeh fõ' 5' wdydr ms<sfh, lrkakg le,ß 26l Yla;shla jeh fõ' 6' ¥ú,s msioeóu" we| we;sß,s udre lsÍu jeks ir< msßisÿ lsÍï i|yd le,ß 26l Yla;shla jeh fõ' 7' fros ueoSug le,ß 26l Yla;shla jeh fõ' 8' uq¿;ekaf.hs nªka mú;% lsÍug le,ß 22l Yla;shla jeh fõ' 9' ksod.ekSug we| ilia lsÍug le,ß 17l Yla;shla jeh fõ' 10' f.;a;ï lsÍug yd weªï ueiSug le,ß 9l Yla;shla jeh fõ'
doctormagazine.lk
D•Magazine /
Evolution of sexual reproduction m%ckl ffjoH úoHdfõ ft;sydisl mshigyka
Evolution of sexual reproduction m%ckl ffjoH úoHdfõ ft;sydisl mshigyka
uq,au k< ore Wm;g fmr wid¾:l W;aidyhka 282la isÿ lr ;snqKd'''
WISH Fertility & IVF Clinic yS idhksl l<,fõo úfYaI{ ffjoH fy<rejka mikal=udr uy;d iu. l< idlÉPdjla weiqßKs MBBS (Sri Lanka) MD (Gyn. & Obs.) Infertility - China Pg.Dip. (Andrology) Monash,OUSL Master of Clinical Embryology Monash, Australia SLMC Reg. No. 20800
52
April 2021
mqreI îc ldka;djf.a Tima reêrh yd ñY% ùfuka ore iïm;la we;sjk njg weßiafgdag,a oelajQ u;h ngysr rgj, buy;a ms<s.ekSug ,laj ;snqKd
k< orejka ìysjk ldf,a''' tx.,ka;fha uekafpiag¾yS ´,aâyeï osia;%sla uy frdayf,aoS 1978 cq,s 25 osk iqkaor isÕs;a;shl Wm; ,enqjdh' f,ia,s yd mSg¾ n%jqka uõmshkag odj Wmka fï oersh udkj YsIAGdpdrfha w;sYh ;SrKd;aul mrsõfPaohl iudrïNh iksgqyka l<dh' ta f,dj m%:u k< ore ;dlaIKfhka Wmka oersh jYfhks' ful, orefjl=f.a Wm; i|yd úoHdj kka úO wdldrfhka iïudoï jQj;a ixfiapk l%shdj,sh''' ujlf.a äïn yd mshdf.a Y=l%dKQ iïnkaO ùu tf;la isÿjQfha yqfola r;s iïfNda.hl u m%;sM<hla jYfhks' wkqrd.S ne|Sï weiqf¾ m;s m;skshkao fkdoek l=ig tk ore iïm; fjkqjg ridhkd.drfha
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
fmá%oSishl ixfiapkhla isÿ fjkjdh hkak ta jk úg woyd.; fkdyels isÿùulau úh' tod weoysh fkdyels wreuhla jQ ta isÿùu" wo h:d¾:hla njg m;aj yudrh' mef,damSh kd,h wjysr ùfuka ore iïm;la ,eîu yqÿ isyskhla muKla jkakg brKïj isá f,ia,s n%jqkaf.a l=ifha tfia ridhkd.drhl ixfiapkh lrk ,o l<, îch ;ekam;a flrefKa 1977 fkdjeïn¾ 10 jkodh' tod f,dalh .,a .eiS n,d isá isÿùug odhl jQ m¾fhaIlhka ;sfofkls' Patrick Steptoe, Robert Edwards yd Jean Purdy hk fï whg f,dj m%:u k, ore Wm; isÿ lsÍu fjkqfjka ffjoH úoHdj iïnkaOfhka fkdafn,a ;Hd.h 2010 j¾Ifha mqo lrk úg osjukaj isáfha Robert Edwards muKs' Assisted Reproductive Technology (ART) wo jk úg f,dalh mqrd uekúka ia:dms; m%ckl ;dlaIKhls' wUq ieñhkg tkak tkaku ore iïm;a ,eîug
doctormagazine.lk
ore iïm;la we;s jkakg odhl jk mqreI îch mqreIhdf.ka iemfhk nj weßiafgdag,a m%ldY lf<ah' th ldka;djf.a Tima reêrh yd uqiq ùfuka cSjhla we;sjk nj Tyq jeäÿrg;a fmkajd ÿkafkah' Y;j¾Idêl ld,hla ;siafia ñksia cSjfha wdrïNh f,i ie<l+ fuu u;h m%isoaO jQfha ‘seed and soil’ kHdh hk kñks'
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
53
D•Magazine /
Evolution of sexual reproduction m%ckl ffjoH úoHdfõ ft;sydisl mshigyka
.eg¿ u;=jk hq.hl wo ojfia orejka ke;s wUqieñhkg ore iïm;a ,nd .ekSug fï ;dlaIKfhka ,efnk msgqjy, w;suy;ah' f,dalh mqrd k< orejka ,laI 80la fï jk úg ìysj isák w;r j¾Ihlg isÿ lrk tjka W;aidyhka m%udKh ñ,shk 2'5 blaujhs' j¾Ihla ;=< IVF ;dlaIKfhka fuf,dj t<sh olsk isÕs;a;ka ixLHdj ,laI my blaujhs' ART uekúka ia:dms; úÿyqre l%shdj,shlaj we;s iuhl tys y;,sia y;rjeks ixj;airhg md ;nñka isák fï fudfydf;a ART ;dlaIKhg mdr lemQ b;sydifha .ukau. ft;sydisl mshigyka iïnkaOfhka iaurKhl fhoSu fï wjia:dfõoS jeo.;a fõ hhs is;uq' m%ckkh fkdfyd;a ;u j¾.hd fnda lsÍu udkj ix;;sfha wkdosu;a ld,hl isg úuiqug" wOHhkhg ,lajQjls' uq,a ld,fha jeä jYfhka m%ia;=; jQfha fuys od¾YKsl u;su;dka;rhs' tfy;a l,a hdfïoS úoHd;aulj fï w;sYh ;SrKd;aul ffcj ixisoaêh úuiñka Bg ueosy;a ùug .;a W;aidyhka iïnkaOfhka uE;ld,Sk b;sydih mqrd oelafjhs'
54
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
‘Seed and soil’ kHdh jeros iy.; nj;a ,sx.sl iyjdihloS we;sjk p,k cSjhl iudrïNh i,ik nj;a ú,shï ydú ^1578-–1657& fmkajd ÿkafkah' ú,shï ydú 17 jk Y;j¾Ifha úiQ iïudks; úoHd{fhl= jQ w;r Tyq kï f,da mrisÿ ldh jHÉfPo ffjoHjrhdf.a YsIHfhl=o úh' uyd ì%;dkHfha m<fjks pd¾,aia rcqf.a fm!oa.,sl ffjoHjrhdo jQ ú,shï ydú 1628 j¾IfhaoS De Motu Cordis et Sanguinis in Animalibus (On the motion of the heart and the blood in animals) kï úoHd;aul ksnkaOkh m%ldYhg m;a lrñka yoj; yd reër ixirkfhys úoHd;aul miqìu f,djg fmkajd fokakgo mqfrda.dó úh'
doctormagazine.lk
frdn¾Ü tâj¾âia
meá%la iafgmafgda
cSka m¾ä
frdn¾Ü tâj¾âia orejka fkdue;s hqj, fj; úiªula ,ndoSug W;aidyfhka m¾fhaIK l< úoHd{fhl= úh'.¾NdIfhka mßndysrj Y=l%dKQjla yd äïnhla Tyq uq,ajrg ixfiapkh lf<A 1969 j¾IfhaoSh' miqld,Skj Tyq ;u m¾fhaIK i|yd m%ijfõo ffjoHjrfhla yªkd .;af;ah' Tyq meá%la iafgmafgdah' fï fofokd tlaj ridhkd.drfhka msg; ixfiapk W;aidyhka 282la isÿ lr ;snqKs' thska W;aidyhka myla idhkslj id¾:l ù .¾NdIfha ;ekam;a l< uq;a icSj ore Wm;lg ux weysreKS' fï wjia:dfõ ;j;a m¾fhaIlfhla" cSka m¾ä fï m¾fhaIlhkg tl;= jQ w;r wjidkfha W;aidyh M, oerefKA 1978 cq,s 25 osk f,dalfha m%:u k< orejdf.a Wm; igyka lrñks' fï l;dnfyaoS t;rï wjOdkhla fhduq fkdjk cSka m¾ä fï ch.%yK i|yd ;srh msgqmi úYd, ld¾hNdrhla bgq lrk ,o w;r Tyq wo ie<flkafka f,dalfha m%:u l<, úoHd{hd jYfhks
" f,dalfha m%:u lD;%Su ixfiapkh u.ska Wmka mqoa.,hd jkafka óg jir 43lg fmr tx.,ka;fha ´,aâyeï wdfvrda.HYd,dfõoS Wmka ¨ù n%jqkah' oeka orejka fofofkl=f.a ujl jkakSh' wo jk úg idM<H;d ;dlaIKh w;sYhska oshqKQjg m;aj ;sfnk w;r jirl ld,hla ;=< ore iïm;a ySk hqj, ,laI 80la muK .¾NdIfhka msg; isÿjk ixfiapk weiqf¾ ore meáhka ,nd .kakg jdikdjka; ù isá;s'
doctormagazine.lk
m%ckkfhaoS mqreI îc fkdfyd;a Y=l%dKQ j, odhl;ajh iïnkaOfhka uq,a jrg ksjeros wkqudkhla fidhd .;af;a ì%;dkHfha iïudks; m¾fhaIlfhl= jQ tfukau yojf;a reêr fmdïm lsÍfï l%shdj,sho uq,a jrg wkdjrKh lr.;a ú,shï ydú úisks' ia;%shf.a YrSrh ;=< mj;akd îc ,sx.sl iyjdifhao we;sjk p,k fya;=fjka ixfiapkh jk njo th lsishï wdidokhlg iudk ;;a;ajhla njo fmkajd ÿkafkah' fï m¾fhaIK wrnhd Tyq úiska iïmdokh lrk ,o Ydia;%Sh ksnkaOkfhka (‘De generatione animalium’, 1651 ) Tima reêrfhka kj cSjhla we;s jk njg weßiafgdag,a úiska iudc.; lrk ,o u;h Tyq neyer lf<Ah'
"
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
55
D•Magazine /
Evolution of sexual reproduction m%ckl ffjoH úoHdfõ ft;sydisl mshigyka
l%s' mQ' 3 jk ishjfia Wmka .%Sl od¾YKslfhl= jQ weßiafgdag,a mqreI ckaudkq ldka;djkaf.a .¾NdIfha mj;akd Tima reêrh yd uqiq ùfuka kj cSjhla ìys jk nj m%ldY lf<Ah' ('seed and soil' concept male sperm, with a haematogenous origin, causes the development of an embryo from menstrual blood present in the female uterus.) tfiau iyjdifhka miqj ;ekam;a jk mqreI ckldKq fkdfyd;a îc j, wka;¾.; zzf;dr;=reZZ Tiafia cSjh úlikh jk nj Tyq jeäÿrg;a fmkajd ÿkafkah' lsishï úoHd;aul mokula iys; jQ fuu u;hg jir 2000l muK ld,hla uq¿,af,a lsishï ms<s.ekSula ,eî ;snqKs' idlaIs u; mokï jQ úoHdj uq,anei .ekSu;a iu. fï u;h neyer lr ;ju;a jir 150lg jeä ld,hla .;j ke;' m%ckkfhaoS mqreI îc fkdfyd;a Y=l%dKQ j, odhl;ajh iïnkaOfhka uq,a jrg ksjeros wkqudkhla fidhd .;af;a ì%;dkHfha iïudks; m¾fhaIlfhl= jQ tfukau yojf;a reêr fmdïm lsÍfï l%shdj,sho uq,a jrg wkdjrKh lr.;a ú,shï ydú úisks' ia;%shf.a YrSrh ;=< mj;akd îc ,sx.sl iyjdifhao we;sjk p,k fya;=fjka ixfiapkh jk njo th lsishï wdidokhlg iudk ;;a;ajhla njo fmkajd ÿkafkah' fï m¾fhaIK wrnhd Tyq úiska iïmdokh lrk ,o Ydia;%Sh ksnkaOkfhka (‘De generatione animalium’, 1651 ) Tima reêrfhka kj cSjhla we;s jk njg weßiafgdag,a úiska iudc.; lrk ,o u;h Tyq neyer lf<Ah' ia;%s mqreI îc fkdfyd;a Y=l%dKQ ia;%s îc iu. ixfiapkhg ,laùfuka l<,hla we;s jk njg yªkd.ekSug ú,shï ydú wiu;a úh' ta flfia fj;;a ñ;Hd úYAjdi" ck l;d fukau úoHd;aul mokulska f;drj isÿ lrk ,o ksÍlaIK weiqf¾ b;sydi|hka úiska f.dvkxjk ,o m%ckl wOHhk úoHd;aul mokul msysgd yeoEÍug ydú wOHhk moku ie,iSh'
u;= iïnkaOhs
56
April 2021
DM
DOCTOR MAGAZINE
ljr idM,H;d .eg¿jlska fm¿K;a oeka Tng ore iïm;a ,nd .ekSu wreuhla fkdfõ' fjk hï ljr fodaIhla u; Tfí uõmsh isyskh fnd| ù ;snqK;a th h,s mqnqÿjd,Sfï yelshdj wmg ;sfí' Tfí .eg¿j l=ula jQj;a th .ek yDohx. uj l;dny lsÍug wm iQodkïh' Tng jvd;au .e,fmk úi÷u ,nd.ekSug fï lafIA;f % ha m<mqreÿ wfma jD;a;h S iydh ,nd oSug wm b;d leue;af;ka isáuq' wmg l;d lrkak' fukak wfma wxlh
077 291 4526 wmf.a ,smskh WISH Fertility & IVF Clinic 393$6" li.yj;a; mdr" mrK fldÜgdj mdr" Wvyuq,a, kqf.af.dv
doctormagazine.lk
Thisakya Design Studio
D•Magazine /
Red Fragrant Rice r;= iqj| iy,a oshjeähd frda.Skag ys;lrhs
wfm%a,a 07 jeks Èkg fhfok f,dal fi!LHh Èkh ksñ;af;ks
jl=.vq frda.hg w; jkk oshjeähdj
r;= iqj| iy,a oshjeähd frda.Skag ys;lrhs rd.u YslaIK frdayf,a ffjoH ckl fm%au;s,l úisks
58
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
,laIKhla jYfhka ye¢kaúh yelsh' fï fya;=j ksid oshjeähdj je<ªKQ frda.sfhl= fõ kï" Tyqf.a jl=.vq wdrlaId lr .ekSfï l%shdj,shl ksr; ùu b;d jeo.;a fjhs' md,kh fkdl< Èhjeähdj jl=. vq ydkshg m;a lsÍfï uQ,sl fya;=jhs' uq,a wjia:dfõ§u frda.h y÷kdf.k ksis ms<shï fh§fuka jl=.vq wlrKshg m;a fkdù frda.h uevmj;ajd .ekSug wjia:djla we;' Èhjeähdj ;sfnk wfhl= ;u jl=.vq iïnkaOfhka ks;ru wjfndaOfhka isáh hq;=h' jirlg jrla j;a Albumin-tocreatinine ratio (ACR) mÍlaIdj l< hq;=hs' fuys m%;sM,h 30g wvq kï idudkH ksfrda.S ;;a;ajhla jk w;r 30-300 kï uQ,sl wjêfha fm%daàk ldkaÿ ùula we;s whl=f.a ;;a;ajhls' >300 kï wêl f,i fmdaàk ldkaÿ ùu we;s wfhl=f.a ;;a;ajhls' jl=.vq frda. we;sùug meyeÈ,s n,mEula wfma wdydr j, ;sfnk
doctormagazine.lk
Bhï m%udKh wkqj isÿfjkjd' iuyr iy,a j¾. j,;a fï ;;a;ajh mj;skjd' tu ksid Èhjeähdj yd jl=.vq frda.Ska ieuúgu wdydrhg .; hq;af;a .a,hsisñla w.h wvqfjka we;s iy,a j¾.hla' fujeks iy,lska msiQ n;a wdydrhg .;a l, .aÆfldaia ixfõ§;djh kxjk w;r ffi,Sh l%shdldß;ajho by< kxjhs' ;jo reêr.; fldf,iagfrda,a uÜguo wvqjk w;r iaurK Yla;sho by< uÜgul mj;ajd .ekSug Wmldr fjkjd'
"
Tfí reêrfha mj;akd iSks m%udKh ksrka;rfhka by< w.hla .kakd úg Tfí jl=.vqj,g reêrh fmÍfï l%shdj,sh i|yd jeä Yla;shla fhoùug isÿfjhs' fufia jeä Yla;shla jeh lsÍfï m%;sM,hla jYfhka jl=. vq j,§ fmrS kej;;a reêrhg tla úh hq;= fm%daàka jeks wxY= uq;%d j,g ldkaÿ fjhs' fï ;;a;ajh Èhjeähd frda.sfhl=f.a jl=.vq wdndOhla we;ehs iel my< l< yels m%:u
r;= iqj| iy,a j, we;af;a m%kS; iqj|la' Bg wu;rj thgu ,dlaI‚l jQ iq.kaOhlao fuys we;' r;= iqj| iyf,a le,ß w.h wvqh' ldfndayhsfâ%Ü fukau fidaähïo idfmalaIj wvq w.hl mj;S'
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
59
D•Magazine /
Red Fragrant Rice r;= iqj| iy,a oshjeähd frda.Skag ys;lrhs
Albumin-to-creatinine ratio (ACR) mÍlaIdj m%;sM< úYAf,aYKh
idhkslj ;yjqre lrk ,o .a,hsisñla w.h 48la (Low GI) jk r;= iqj| iy,a Red Fragrant Rice fmdaIK .=Kfhka wkQk iy,la ksid fuu iy,ska msiQ n;a wdydrhg .ekSfï§ reêr.; iSks uÜgu úYd, jYfhka fjkia jkafka keye' tksidu Èhjeähd frda.Skaf.a reêrfha we;s iSks uÜgu uekúka md,kh lr .ekSug yels fjkjd' tmuKla fkdfjhs' fldf,iagfrda,a uÜgu wvq lsÍug WmldÍ fjkjd' ;jo ia:q,;djh md,kh lr .ekSug;a fuh WmldÍ fjkjd'
frda.S yd ksfrda.S jl=.vqjl fmÍfï l%shdj,sh
60
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
r;= iqj| iy,a j, we;af;a m%kS; iqj|la' Bg wu;rj thgu ,dlaI‚l jQ iq.kaOhlao fuys we;' r;= iqj| iyf,a le,ß w.h wvqh' ldfndayhsfâ%Ü fukau fidaähïo idfmalaIj wvq w.hl mj;S' ñksia isrerg w;sYhska wys;lr fïo ldKavhla f,i ie,flk g%dkaia fïoh fuu iyf,a wvx.= fkdfõ' m%;sTlaisldrl fyd¢ka we;s wdydr m%Njhls' wdydruh ;ka;= nyq, f,i we;s ksid wo Èkfha fjf<|fmdf<a we;s Èhjeähdj yd jl=.vq frda.Skag ys;lr iy, jkafka Red Fragrant Rice fkdfyd;a r;= iqj| iy,ah' l,a mj;sk frda.dndO iqjlr .ekSu i|yd Tnf.a wdydr rgdj m%Odk jYfhka WmldÍ jk nj u;lfha ;nd .; hq;=hs' DM
doctormagazine.lk
D•Magazine /
Sexuality Education orejkag ,sx.sl wOHdmkh ,ndosh yels fyd|u ;ek mdi,hs
Sexuality Education
Advocates for Youth orejkag ,sx.sl wOHdmkh ,ndosh yels fyd|u ;ek mdi,hs fld<U ol=K l¿fndaú, YslaIK frdayf,a ,sx.dY%s; frda. úfYAI{ ffjoH pdukS osf,ald fidkakdor
th orejka wdrlaId lr.kakg;a Tjqkaf.a wkd.;h jdikdj;a lrkakg;a fya;= fjkjd'''
62
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
wfma rfÜ wkd.;h jk" ore mrmqrg fï jk úg ,efnk ,sx.sl fi!LH wOHdmkh" m%udKj;ao@ fï ms<sn|j fldfy;au iEySulg m;a fjkak neye' ,xldfõ mdi,a orejkag ,sx.sl fi!LH wOHdmkh ,nd§u ms<sn|j úúO woyia yd u;jdo mj;skjd' jeämqru mj;skafka i!Kd;aul ^negative& wdl,am' fuhg f.dvlau fya;= fj,d ;sfhkafka ksje/È ,sx.sl fi!LH wOHdmkhla ksid orejkag ,efnk m%;s,dN ms<sn|j wmg we;s wkjfndaOh' ,xldfõ mdi,a orejkag ,sx.sl fi!LH wOHdmkh wjYH wehs@ ² ,xldfõ oekg jd¾Islj .¾NKS jk whf.ka ishhg 5la muK kj fhdjqka úfha miqjk .¾NKS ldka;djka jkjd' ² jd¾Islj HIV widÈ;hka njg m;ajk iuia;fhka ishhg 21lau ^msßñ ishhg 13" .eyekqq ishhg 8& wjqreÿ 15 -25 jhia iSudjg wh;a ùu'
doctormagazine.lk
Wod( ldka;djkag we;s jk fhdaks ud¾.h wdY%s;j we;s jk wêl udxY fmaYs ;o nj ^Vaginismus& fndfyda úg ,sx.sl in|;d i|yd we;s lr .;a wksis ìh ksid we;s jk ;;a;ajhla jf.au újdy ì|jeàu olajd oreKq úh yels ir, m%Yakhla' msßñ whg we;s jk wksis ìh ksid laI‚l fudapkh" ,sx.sl wm%d‚l nj jeks ;;a;j a ' ² ,sx.dY%s; frda. idhk j,ska m%;sldr ,nd .ekSug fhduq jk wjqreÿ 15-24 jhia iSudj ;=< ;reK msßia ksrka;rfhka by< hdu' ² ,xldj ;=< HIV widÈ;hka iy HIV fndajk wê wjodkï ldKavj, ^Wod' msßñ msßñ iu,sx.slhka& w¨;ska we;s jk m%jK;djh' ² wvq jhiska ,sx.sl in|;d wdrïN lsßfï m%jK;djh by< hdu' ² Èfkka Èk by< hk ,sx.sl wmfhdackh' ,sx.sl fi!LH wOHdmkh ;=<ska wms n,dfmdfrd;a;= jkafka by; .eg¨ j,g ms<s;=re muKlao@ keye' hym;a ,sx.sl fi!LH lshkafka mqoa.,fhlaf.a iuia; fi!LH iy hymeje;au i|yd w;HjYH uQ,sl wx.hla' l=vd l, isg ksje/È ,sx.sl wOHdmkhla ,nd ÿka úg" miqld,Skj mjQ,a Ôú;h iïnkaOj we;s jk .eg¨ iy.; ;;a;ajhka u.yer ;Dma;su;a újdy Ôú;hla .; lsÍug yelshdj ,efnkjd ^Integration of sexuality in to mutually satisfying relationships&' ksje/È ,sx.sl wOHdmkhla ke;s ùu ksid ljr wOHdmk uÜgul fyda ðjk ;;ajhl ^b;d my, isg by<u uÜgï olajd& isáho iylre fyda iyldßh iuÕ .eg¨ we;s úh yelshs' doctormagazine.lk
fhdjqka orejka ks;ru w¨;a foaj,a w;ayod n,kak" bf.k .kak b;du leue;a;la olajkjd' Tjqkg a ksje/È ,sx.sl fi!LH wOHdmkhla ,nd fkd§fuka Tjqka fjk;a jerÈ ud¾. j,ska ksis m%ñ;shlska f;dr ,sx.sl oekqu ,nd .ekSug fm<fUkak mq¿jka' tu.ska Tjqka wvq jhfika wkdrlaI; s ,sx.sl in|;d meje;aúug fhduq ùu isÿ úh yelsh's tfiau ;ukag uqyK q §ug isÿ úh yels wNsfhda.j,ska ñ§ug l=i,;d j¾Okh ^Wod( fmïj;df.ka we;s úh yels ,sx.sl in|;d i|yd wdrdOkd iQlI a u f,i m%;l s f a Iam lsÍu i|yd" condom Ndú;d April 2021
DOCTOR MAGAZINE
63
D•Magazine /
Sexuality Education orejkag ,sx.sl wOHdmkh ,ndosh yels fyd|u ;ek mdi,hs
fhdjqka orejka ks;ru w¨;a foaj,a bf.k.kak" w;ayod n,kak" leue;a;la olajkjd' ksje/È ,sx.sl fi!LH wOHdmkhla ,nd fkd§fuka Tjqka fjk;a jerÈ ud¾. j,ska ksis m%ñ;shlska f;dr ,sx.sl oekqu ,nd .ekSug fm<fUkak mq¿jka'
lsÍug n, lsÍu i|yd" m<uq ,sx.sl tlaùu újdyh f;la m%udo lsÍu i|yd l=i,;d j¾Okhg fuu.ska wjia:dj Wod fjkjd& ,sx.sl wOHdmkh mdi, ;=<oSu ,nd Èh hq;af;a wehs@ mdi, ;uhs tlu úêu;a wOHdmkhla orejkag ,nd fok ia:dkh' fhdjqka úfha orejka yuqjk" talrdYS jk ia:dkh' tfiau iudcfhka fyda foudmshkaf.ka we;s úh yels úfrdaë wdl,am fjkia l< yels ia:dkh' orejkag ,sx.sl wOHdmkh lsh,d W.kajkak wjYH fudkjdo@ ² oaú;Shsl ,sx.sl ,laIK fmkakqï lrk wjêh Puberty ² ,sx.sl;ajh Sexuality ² m%ckk fi!LHh Reproduction ² fi!LH iïmkak ,sx.sl in|;d Healthy sexual relationships ² fi!LH iïmkak wfkdakH iïnkaO;d Healthy relationships
64
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
² ,sx.dY%s; frda." HIV ms<sn| oekqu iy tu frda. j,ska j,ska je<lSu' Knowledge of STD and HIV with the prevention of STD and HIV ² Wm;a md,kh Birth control ² ksis ld,h t<fUk ;=re ,sx.sl in|;d j,ska je<lSu Abstinence ² iq,n ,sx.sl fi!LH .eg¨ Common sexual health problems ² iu,sx.sl" oaú,sx.sl fyda úIu ,sx.sl Ndjhka Sexual orientation ² ia;%S" mqreI" ixl%dka;s ,sx.sl nj Gender identity ,sx.sl fi!LH wOHdmkh ,nd §u u.ska orejka fkdu. hd yels o@ fldfy;au keye' iólaIK jd¾;d wkqj fuu.ska wkdrlaIs;$wkjYH ,sx.sl iïnkaOlï j,ska je<lSu" wkjYH .eí .ekSï iy ,sx.dY%s; frda. j,ska je<lSu g Wojq fõ' tfukau ;ud hkq lõo@ ;ukaf.a jákdlu" .re;ajh iy wNsudkh we;sj Ôj;a ùu ^Self
doctormagazine.lk
worth, respect and dignity of individuals& Sexual orientation (homosexuality, heterosexual, bisexual) gender identity (male/ female/transgender& wkqj wka wh fldka lsÍu fyda fjka fldg ie,lSfuka je<lSu' ;ukaf.a yeisÍu wkHhka iy iudch fj; n,mdk wdldrh ms<sn| orejka ixfõ§ fõ' uõmshka fï i|yd odhl úh hq;f a ;a flfiao@ fndfyda úg ,sx.sl fi!LH wOHdmkh ksjfika wdrïN l< yelshs' kuq;a th uõmshkag t;rï myiq fohla fkdjk w;r th orejd iy foudmshka w;r we;s iïnkaO;dj iy foudmshkaf.a wOHdmk uÜgu wkqj ;srKh fõ' kuq;a udmshka f,i ;u l=vd Èh‚hg fyda mq;dg ;ukaf.a YÍrfha wjhj ms<sn| y÷kajd§u" tajdfha fjkialï ms<sn|j yÿkajd §u" ;ukaf.a wdrlaIdj i,id .ekSu .ek orejkag meyeos,s lrkakg neß lula ke;' tfiau wkjYH .eí .ekSï j<lajd .ekSu" ,sx.dY%s; frda. hkqfjka fohla mj;sk nj;a doctormagazine.lk
we;eï ldka;djka ,sx.sl in|;d i|yd we;s lr .;a wksis ìh ksid újdy ì|jeàu olajd .eg¿ u;= fjkjd' tfia fkdjkakg;a úêu;aj ,efnk ,sx.sl wOHdmkh rel=,la
tajdfhka wdrlaId ùug wjYH nj;a" tfukau ksjfia§ yd bka msg;§ ;ukaf.a iñm whf.ka fukau wd.ka;=l whf.ka we;s úh yels ,sx.sl wmfhdack ms<sn|j;a orejd oekqj;a lsÍu;a isÿ l< yelsh' th tfia l< hq;=h' tfukau orejd iu. b;du yDohx.u" wdorKSh jQ weiqrla mj;ajd .ekSfuka Tjqkaf.a tÈfkod Ôú;fha Tjqka uqyqK fok ish¨u foa .ek mÍlaIdldß ùugo wjia:djla ie,fia' mKsúvh fhdjqka úfha orejkag jhig iy ixialD;shg .e,fmk" tfukau tla tla mqoa.,hdg wdfõ‚l f,i ksje/È ,sx.sl wOHdmkhla ,nd Èfuka iy ;ukag wjYH ksje/È ;srK .ekSug ðjk ksmqK;djla ,nd§fuka" oekqfuka iy wd;au úYajdih iys; ;ekg iqÿiq kqjK Ndú;d lsÍug yels" wjYH foh wjYH ld,hg muKla isÿ lrk orefjl= f,i iudchg msh ke.Sug ,sx.sl wOHdmkh bv yir ,nd foa' DM
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
65
D•Magazine /
Humour ´iafÜ%,shdfõ mosxÑhg .sh ,dxlslhd''''
zzi¾" tla flfklag'''˜ chuy lSfõh'
Humour across cultures
´iafÜ%,shdfõ mosxÑhg .sh ,dxlslhd''' zzwhsfia chuy fufy tkjd''˜ fldaám;s jHdmdßl fc*aß wekavDia fmr Èkfha ish iqmsß fj<oief,a fiajhg n|jd.;a Y%S ,dxlsl fiajlhd ish ld¾hd,hg lef|õfõh' Y%S ,xldfõ ish /lshdjg iuq§ yd yd mqrd lshd ´iafÜ%,shdfõ /lshdjg wd fofjks ojfia§u ;udg ,enqKq le|ùu ms<sn| úu;shg m;a jQj;a oeä wd;au úYajdihlska chuy ish m%Odkshd fj;g .sfhah' zzlshkj n,kak ;uqka Bfha ojfia lS fofklag nvq úlalo@˜ fc*aß weiqfõh' 66
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
zzTkak ´lhs whsfia ux ,xldfõ b|,d tk tjqkaj fcdí j,g .kafka ke;af;a" ;uqfi,d uy lïue,s'' talhs ;uqfi,df.a rg ljodj;a ÈhqKq fjkafka ke;af;a'' n,kj fu;k bkak wks;a Wka Tlafldu ojig liagu¾ia, úiailg" ;sylg jvd nvq úl=Kkjd'' ;uqfi tlhs'' fyd| fj,djg ux ;uqfi uf.a fjk fldïme‚j,g odkafka ke;=j fu;k ;shd .;af;a''' hkjd hkjd''' i;shla jev lr, mäh;a wrf.k f;df,dkaÑ fj,du hkjd'' lïue,s hlal=''˜ fc*aß nek je§ chuyj msg;a lrkakg lghq;= lf<Ah' kuq;a chuyf.a uqyQfKa mrdcs;fhl=f.a iajrEmh ke;' Tyq úYAuhd¾:fhka ;u m%Odkshd foi n,d isà' fc*aß" chuy úpdf,ah'''' zzb,kaodßhd'' lshkjd ;uqka lShl fia,a tlla o lf<a@˜ ˜i¾ fvd,¾ 37"855hs ^wdikak jYfhka remsh,a mkia ,laI wiQ yh oyia kjish mkia doctormagazine.lk
myla&˜ chuy lshoaÈ fc*aß lgg od.;a j;=r iaj,amh nqldia .d t,shg mekafkah' zzfudlla'' TÉpr .dKlg ;uqka fudkjo úlaflaæ@˜ fc*aß weiqfõh' zzi¾ ux ì,S fldlalla úlald˜ chuy i;=áka lSfõh' zztl ì,S fldlalla@ fvd,¾ 37"855la ják'''ZZfc*aß weiqfõh' ˜kE i¾ tl ì,S fldlalla uÈ fkao lsh,d uu ì,S fldl+ fmÜáhl=hs" ì,S ms;a;l=hs" ud¨ w,a,kak hkak fyd| we÷ul=hs úlald''ZZ zzBg miafia ux weyqjd oeka fldfyo hkafka ud¨ w,a,kak lsh,d'''ZZ liagu¾ lsõjd fudllao" uxod c,dYhla'' ux lsõjd tfyu ud¨ w,a,kak hkak kï fndaÜgqjla ´k lsh,d'' Bg miafia ux ñksyj tlalka .shd tyd me;af;a i¾f.u fndaÜgq fIdma tlg'' t;kska uu Tyqg fndaÜgqjl=;a úlald''ZZ
doctormagazine.lk
ysñlre fc*aß chuy lshk foa lg whdf.k n,d isgfhah' zzBg miafia ux weyqjd oeka fldfyduo fïl wrx hkafka'' flda ld¾ tl lsh,'' ñksyg ;sífí fmdä ld¾ tlla i¾'' ux lsõjd fïfla mq¨jkao fndaÜgq wrx hkak lsh,'' tlalka .shd i¾f.a ld¾ fia,a tlg'' .syska ñksyf.a fmdä jdyfka §, f,dl= SUV fudv,a ld¾ tlla úlald'''ZZ zzBg miafia ux weyqjd oeka fldfyo ud¨ w,a,kak .syska kj;skafka lsh," ñksyg fuf,da woyila ;sífí kE i¾ ta .ek''zz Bg miafia i¾ ux wdmyq fufy weú;a f,dl= fgkaÜ tll=hs lEïmska nvq áll=hs úlald''˜ chuy ish l;dj wjika lf<ah' u| fõ,djla .,a .eiS isá fc*aß zz;uqka oeka Th Tlafldu úlafla wr ì,S fldlalla .kak wdmq ñksygo@˜ weiqfõh' zzkE i¾ we;a;gu ñksy wdfõ T¨j lelal=ug merisgfuda,a fm;s folla .kak'' uuhs lsfõ Th T¨fõ lelal=ï j,g fyd|u jefâ ud¨ w,a,kak hk tl lsh,''˜ chuy tfia lshoa§ fc*aßg lE .eiaiq‚' zzwhsfia chuy ;uqfi udr ñksfylafka ´hs'' ,xldfõ § fudllao lrmq fcdí tl@˜ fc*aß weiqfõh' zzi¾ ux ,xldfõ m%hsfjÜ fydiamsg,a tll fvdlag¾ flfkla i¾'' fmdä fyïìßiaidjlg tk f,fvlag í,â fgiaÜ" hqÍka fgiaÜ" iSkS" fldf,iagfrda,a" ECO" ECG" CT scan" X-ray" MRI lrjk wmsg fïl iq¨ fohla i¾˜ chuy lshoaÈ fc*aß ish mqgqj u; isysiqka ù isáfhah' DM
^wka;¾cd,fhka Wmqgd .ekSuls&
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
67
D•Magazine /
Vision
2021 f,dal .a¨fldaud i;sh iurñka úIka flhd
—h:d ;;a;ajhg m;al< fkdyels wkaONdjh˜ u. yrjd .ekSu ms<sn| oekqj;a lrhs
Y%S ,xldfõ m%uqL;u oDIaá fiajd imhkakd jQ úIka flhd wdh;kh" —f,dalh §ma;su;ah" Tfí weia fmkSu iqrlskak˜ hk f;audjg hgf;a 2021 f,dal .a¨fldaud i;sh iksgqyka lrñka .a¨fldaud frda.fha wjOdku iy jhi wjqreÿ 40 g jeä úúO frda.S fi!LH ;;a;ajhkaf.ka fmf<k mqoa.,hska ksrka;rfhka ;u weia mÍlaId lr .ekSfï jeo.;alu ms<sn| wjOdrKh lrhs- —f,dal .a¨fldaud i;sh˜ hkq f,dal .a¨fldaud ixúOdkh úiska .a¨fldaud frda.fha wjOdku ms<sn|j ck;dj oekqj;a lsÍu ms‚i jd¾Islj ixúOdkh lrkq ,nk cd;Hka;r jevigykls' f,dal .a¨fldaud ixúOdkh fmkajd fok mߧ .aÆfldaud hkq oDYH lafIa;%hg ydks lr —ksoka.;" l%u l%ufhka j¾Okh jk" mßydkSh oDIaá iakdhq wdndOhls' wkaONdjhg fojk m%Odk fya;=j .a¨fldaud jk w;r th wdmiq yerúh fkdyels wCIs fodaIhls' f,dal .a¨fldaud ixúOdkhg wkqj" f,dj mqrd ñ,shk 80 la muK .aÆfldaud frda.fhka fmf<k w;r .a¨fldaud frda.h we;s mqoa.,hskaf.ka 50] la muK ;ukag fuu frda.h we;s njg y÷kdf.k fkdue;- f.da,Sh jYfhka" .a¨fldaud jhi wjqreÿ 50 g jeä mqoa.,hskaf.a fmkSu ke;s ùug m%Odk;u fya;=jla f,i ie,fla' .a¨fldaud frda.h uÕska" mqoa.,fhl=f.a wei fud<hg iïnkaO lrk oDIaá iakdhqjg ydks úh yelsh' th idudkHfhka fõokd rys; jk w;r th ;rula ÈhqKq jk ;=re ie,lsh
68
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
hq;= frda. ,CIK fkdfmkajk fyhska" .aÆfldaud frda.h nrm;, wCIs ;;a;ajhla f,i i,lkq ,efí' tneúka" uq,a wjêfha§u .a¨fldaud wCIs mÍCIdjla lr .ekSu b;d jeo.;a fõ' l,a we;sj frda. úksYaph lsÍu" ie,ls,su;aj wëCIKh lsÍu iy ks;sm;d m%;sldr lsÍu u.ska fmkSu wdrCId lr .ekSug yelsfõ' .a¨fldaud frda.hg f.dÿre jk mqoa.,hska" .a¨fldaud ms<sn| mjq,a b;sydihla" fmkSfï ÿ¾j,;d" wCIs wdndOhla" wê reêr mSvkh" yDo frda." Èhjeähdj" wê wCIs mSvkh" ,Õ fyda ÿr fmkSu wvq fyda fm%âksfidaka jeks we;eï iafgfrdhsâ T!IO Ndú;d lrk wh úh yel' hï mqo. a ,fhl=g .aÆfldaud ;sfí oehs oek .ekSug we;s tlu l%ufõoh jkafka ks;m s ;d mj;ajk uQ,l s wCIs mÍCIdjhs' ta i|yd Tn wCIs Y,H ffjoHjrfhl=f.a Wmfoia ,nd .ekSu jvd;a iqÿiq fõ' úIka flhd fj;ska .a¨fldaud ;;a;ajh y÷kd .ekSu yd tys meje;au iïnkaOfhka wjYH jk úúO mÍCIK j¾. lsysmhla isÿ lrkq ,efí' tfukau úIka flhd wdh;kh u.ska by< ;;a;ajfha wCIs mßCIK fiajd weia lKaKdä" wõ lKaKdä yd isúldp fukau Y%jKdOdr iy Y%jK mÍCIK fiajdjkao ,nd .ekSfï yelshdj mj;S' tys§ Tng f,dj m%p,s; ikakduhka hgf;a weia lKaKdä" wõ lKaKdä iy isúldp idOdrK ñ,lg ñ,§ .ekSfï wjia:dj ysñ fõ'
doctormagazine.lk
oDIaÀh fidrd.kakd
.af,dafldaud
wefia we;s oDIaÀl iakdhqfõ ;ka;= úkdY ùfuka wkaONdjhg m;ajk ;;a;ajhls' wCIs mSvkh tla idOlhla úh yelsh'
oDIaÀl iakdhqj
Tn;a¦ jhi wjqreÿ 40g jeä mqoa.,hl= kï mjqf,a flfkl= .af,dafldaud ;;a;ajhg f.dÿre ù ;sfì kï wúÿr oDIaÀl;ajfhka ÿr fkdfmkSu fmf<kafkl= kï w;S;fha wCIs wk;=re j,g f.dÿre jQfjl= kï §¾> ld,Skj Steroid j¾.fha T!IO Ndú;d lrkafkl= kï wCIs mSvkh (Eye Pressure) idudkH w.hlg jvd (>20 mmHg) jeä kï Èhjeähd frda.sfhl= kï
fojrla fkdis;kak Tnf.a fmkSu ;;a;ajh ´kEu wjia:djl wjOdkï ;;a;ajhlg m;aúh yelsh'
idudkH oDIAÀ mrdih
uOHia: .a¨fldaud ;;a;ajfhaoS oDIAÀ mrdih
W.%jQ .a¨fldaud ;;a;ajfhaoS oDIAÀ mrdih
uq,a wjosfha miqjk .a¨fldaud ;;a;ajfha frda. ,CIK fkdue;'
u;l ;nd.kak'
fuu ;;a;ajh fmr isg yÿkd.ekSu" oDIAÀ mrdih wdrCId lr.ekSug WmldÍfõ' Tn;a wou .af,dafldaud i|yd wCIs mßCIdjla
úIka flhd fj;ska isÿlr.kak'
D•Magazine /
The health hero par excellence ffjoH rdishd fmkaâfia
f,dal fi!LH ixúOdkfha ukqi;a nfjys fmdfrdkaÿj iqrlsk''' j<¨ ne|s w;
ffjoH rdishd fmkaâfia
f,dal fi!LH ixúOdkh úiska COVAX myiqlu hgf;a wfma rfÜ ñ,shk y;rla jk jvd;au wjYH mqoa.,hkag ,ndoSu i|yd COVID-19 tkak;a ud;%d ñ,shk wgla msßkeóug kshñ;hs' tu tkak;a f;d.h wmg fjfiia wdYs¾jdohla jkafka oekgu;a wfma rfÜ jhi wjq' 60 blaujQ fcHaIAG mqrjeishka fjkqfjka fuu COVAX myiqlu hgf;a ,efnk tkak;a fhdod .ekSug rch m%;sm;a;suh ;SrKhl fhoSu ksihs' 2019 ck yd ixLHdf,aLK fomd¾;fïka;= ixLHdf,aLK wkQj wfma rfÜ jhi wjq 60 bl=;a jQ ck.ykh ñ,shk 2'69la fjkjd' th wfma iuia; ck.ykfhka ishhg 12'3l m%;sY;hla' f,dalh mqrd ck;djg iudk whqßka tkak;a iemhSu idlaId;a lrKQ jia Wvq.x n,d msyskSul ksr; jkakg c.;a iqj kdhlhkag isÿ jqKd' fmdfydi;a rgj,a ;ukag wjYH m%udKh fuka lsysm .=Khla tkak;a .nvd lr .ks;aoS ta fjkqfjka yelshdjla ke;s rgj,a buy;a wmyiq;djhg m;ajqKd'
70
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
COVAX myiqlu ìys jQfha tys m%;sM<hla jYfhka' GAVI iy the Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI) wdh;k úiska World Bank, UNICEF iy Asian Development Bank (ADB) c.;a wdh;k /il iyNd.s;ajfhka COVAX myiqlu l%shd;aul lrkjd'
myiqlu hgf;a tkak;a ,ndoSug yels fj;ehs úYajdi lrkjd'ZZ ffjoH rdishd fmkaâfia tfia m%ldY l<dh'
,xldfõ f,dal fi!LH ixúOdkfha ksfhdacs;jßh ffjoH rdishd fmkaâfia fï m%odkh läkñka wmg ,nd fokakg lrk lemùu wiSñ;hs' weh fï rfÜ fi!LH yd iïnkaO m%;sm;a;s iïmdolhka" rdcH wdh;k yd fjk;a j.lsjhq;= md¾Yaj iu.lghq;= lrñka f,dal fi!LH ixúOdkfha ud¾f.damfoaYKh u; fï rfÜ ck;dj fj; wdrlaIdldÍ iy j.lSï iy.; tkak;a m%fõYhla ,ndoSug .kakd W;aidyh fï rfÜ ck;djf.a fkduo wdor f.!rjhg ,lajQ ldrKhla'
ffjoH fmkaâfia Y%S ,xldfõ f,dal fi!LH ixúOdk ksfhdacs;jßh jYfhka rdcldß wdrïN lsÍug fmr f.da,Sh fi!LH ksfhdacs;dh;kfha Wiia ks,;, lsysmhlau fynjQ w;r f,dal fi!LH ixúOdkfha w.aksos. wdishd ld¾hd,fhao cskSjdyS m%Odk ld¾hd,fhao fiajfha ksr; úh' uyck fi!LH iïnkaOfhka wehg oYl follg jeä ld,hl w;aoelSï mj;S'
zzfï tkak;a j,g ;sfhk oeä b,a¨u ksid uq,skau wmg f,dl= m%udK f.kajkakg fkdyels fjhs' ta;a wm fï jif¾ wjidk ld¾;=j jk úg jeä ixLHdjlg doctormagazine.lk
f,dalfha úYsIaG;u cd;sl m%;sYla;slrK jevigykla mj;ajd .ksñka c.;a f.!rjdorhg ,lajQ Y%s ,xldj fujro osk yhl ld,hla ;=< 140"000la mqrjeishka tkak;alrKhg ,la lrñka ;u Odß;dj kej;;a idlaId;a lr we;s nj uehf.a woyihs' COVAX myiqlu hgf;a fï j¾Ih wjidk jk úg rgj,a 92l jeäysáhka yd jvd;a wjodkug ,lajk ldKAv j,g tkak;a ,ndoSu i|yd tkak;a ì,shk 1'3la wfma rgg ,nd.ekSug kshñ;h'
fldúâ jix.;hg tfrysj wm úiska osh;a lr we;s uyd hqoaOfhaoS tkak;alrKh ;SrKd;aul wúhla jk nj ffjoH rdishd fmkaâfia m%ldY lf<A wfma rgg COVAX myiqlu hgf;a iemhqKQ uq,au tkak;a f;d.h jk" Oxford-AstraZeneca ud;%d 264"000la ,eîfuka miq th ,la rchg NdroSfï jevigyfkaoSh' fï COVAX myiqlu hgf;a ;j;a ud;%d 1"440"000la uehs udifhaoS ,eîug kshñ; w;r ck.ykfhka ishhg 20la wdjrKh jk fia b;sßh fï jif¾ w.Nd.fhaoS Y%S ,xldjg ,eîug kshñ;h' fï jk úg fldúâ frda.h i|yd tkak;a úfYAI oyhla tkak;alrKh i|yd wkque;sh ,nd ;sfnk w;r 2021 j¾Ih i|yd fï ksIamdolhka úiska tkak;a ì,shk 19la ksIAmdokh lrKQ we;ehs mqfrdal:kh lr ;sfí' fuhska COVAX myiqlu hgf;a f,dal fi!LH ixúOdkh úiska rgj,a 92lg fnodyeÍu msKsi ñ,oS .kakd tkak;a m%udKh ì,shk ;=kls' DM
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
71
D•Magazine /
Cancer Snippet msßñka w;r jvd;a iq,n ms<sld i|yd n,mdk flaj, fya;=j ÿïfld< Ndú;hhs
msßñka w;r jvd;a iq,n ms<sld i|yd n,mdk flaj, fya;=j ÿïfld< Ndú;hhs wfma rfÜ ck;dj w;r ms<sld me;sÍu iïnkaOfhka úuik l< uqL ms<sld jHdma; ùug n,mdk uQ,sl fya;= fudkjdo@
ms<sld frda. úfYaI{ ffjoH fyauka; wurisxy ^idlÉPdjlsks&
cd;sl ms<sld u¾Ok jevigyfka 2010 ms<sld f,aLKh wkQj wfma rfÜ msßñka k;=jk m%Odk ms<sld ;%s;ajh jkafka uqL ms<sld" fmKy¿ ms<sld yd .,kd,fha ms<sldh' fï ms<sld úfYaI ;=kgu ÿïmdkh yd nq,;a iemSfï iïnkaOhla we;' ;j;a f,ilska lsjfyd;a ÿïfld< j, iDcq iïnkaOhla we;' wfma rfÜ inr.uq m<df;a isÿ lrk ,o iólaIKhlg wkQj .%dóh yd j;= wdY%s; jeäysáhkaf.ka ishhg 53la nq,;aúg ymk w;r Tjqka w;r mQ¾j ms<sld ,laIK we;sùfï wjodku fnfyúka by<h' uqL ms<sld we;sùug n,mj;ajk fojk wjodkï idOlh jkafka u;ameka mdkhhs' HPV yd fjk;a ffjrio uqL
72
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
ms,sld wjodkug lsishï m%udKhlska fya;= fjhs' mqjla" ndnq,a" îvd udjd wdoS ms<lsldldrl øjHo uqL ms<sld we;s lsÍug n,mdhs' uqL ms<sld j,g f;d,a" W.=r" Yaf,aIu,h" uqLl=yrh" ;,a, yd .%iKsldfõ we;s jk ms<sld we;=<;ah' ms<sldj we;sùug n,mdk ffi, wdldrh wkQj úúO ms<sld we;súh yel' fuys we;sjk ms<sld j,ska ishhg 90lau Squamous cell carcinoma ldKavhg wh;a jk w;r fiiq ishhg oyh
doctormagazine.lk
Adenoid cystic carcinoma, Verrucous carcinoma, Mucoepidermoid carcinoma hk ms<sld ldKav j,g wh;a fjhs' uqL ms<sldjla yÕjk ,laIK frday,aj,g meñfKk uqL ms<sld frda.Skag my; frda. ,laIK we;' uqLfha ;=jd," bÈóu iy uqLh újD; lsÍfï wmyiq;dj" uqL l=yrh u; r;= iy iqÿ meye;s ,m we;sùu' uqL ms<sld we;s ùfï mQ¾j ,laIK f,i fuu ,laIK ye|skaúh yels jk w;r Oral potentially malignant disorders (OPMD) f,i j¾.SlrKh jk idhksl ,laIK fï wjodkï ldKav fj;ska oel.; yel' wfma rfÜ ck.ykfhka oyil ksheoshl Oral leukoplakia ;;a;ajh 26'2l olakg ,efnk w;r Oral Sub mucous Fibrosis (OSF) ;;a;ajh 4lf.ka olakg ,efnk nj iólaIK j,ska fy<sorõ ù ;sfí' fï ;;a;ajhka zzmQ¾j ms<sld ;;a;ajhkaZZ f,i ie<fla' DM April 2021
DOCTOR MAGAZINE
73
D•Magazine /
Physiotherapy iakdhq f;rmSu ksid we;sjk fldkafoa lelal=u iqj lr.kakg Y,Hl¾uhla lrkak fjhso@
Physical Medicine iakdhq f;rmSu ksid we;sjk fldkafoa lelal=u iqj lr.kakg Y,Hl¾uhla lrkak fjhso@ uq,a wjia:dfõ kï fN!;Ñls;aidj fldkafoa wudrej b;d id¾:lj md,kh lrkjd'''
74
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
fN!;Ñls;ail liqka niakdhl úisks BSc(Physiotherapy) Hons
fldkafoa wudrejg fya;=j fidhd ne,Sfï§ fldkafoa msgqmi iakdhq f;rmSula fj,d lshd ffjoHjrhd lshkjd Tn wid ;sfnkjd we;s' fï iïnkaOfhka jeäÿrg;a Wmfoia fok Tfí ffjoHjrhd" fyd| lrkak kï" Y,Hl¾uhla l< hq;= hehs lshkakg;a mq¿jks'
we;' wêl úl%shd n,hla" wk;=rla" fldkaog b;d oeä mSvkhla t,a, ùfuka" wêl nr tiùu jeks l%shdldrlï j,g miq fukau jhi;a iu. lfYareld j, isÿjk msßySu fya;=fjka fuu wka;¾ lfYareld ;eá bÈßhg fyda msgqmig ,siaid hEu isÿjkakg wjia:dj ;sfnkjd' tfia ,siaid hEfuka fld÷weg fmf<a iakdhqjla iïmSvkhg m;a úh yelshs' fndfyda fldkafoa lelal=ï j,g mdol jkafka fuu fya;=jhs' fldkafoa iakdhq f;rmSul frda. ,laIK wms y÷kd.ksuq idudkHfhka wka;¾ lfYareld ;eáhg n,mdk iakdhq f;rmSula isÿ jqjfyd;a fldkafoa my;g fjkakg fyda fn,af,a fõokdj" ll=f,a fyda wf;ys fõokdj" ÿ¾j,;djh" ysß jeàu jeks frda. ,laIK we;s úh yelshs'
Y,Hl¾uhlg fkdhd fuu ;;a;ajh md,kh l< yelso@ tjka wjia:djlg uqyqK fok ´kEu flfkla tfyu ys;kjd" wreuhla fkdfjhs' fldkafoa wudrejg iq,n fya;=jla wmf.a fld÷weg fm< iE§ we;af;a lfYareld j,sks' fuu lfYareld w;r mSvkh wjfYdaIKh lr .ekSug wka;¾ lfYarel ;eá ^fc,s jeks jHQyhka& msysgd
doctormagazine.lk
wka;¾ lfYarel ;eá f;rmSfuka iqIqïkdjg we;sjk n,mEu ksid fldkafoa wudrefjka mSvd ú|sk frda.sfhl=f.a m%;sìïn frda. ksOdk úuiqula
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
75
D•Magazine /
Physiotherapy iakdhq f;rmSu ksid we;sjk fldkafoa lelal=u iqj lr.kakg Y,Hl¾uhla lrkak fjhso@
1& fldkafoa my<g jkakg we;sjk f;rmSul frda. ,laIK( Lumbar herniated disc symptoms ² uOH m%udKfhka fyda ksrka;rfhka we;sjk msáfldkafoa fõokdj ^leiaila" lsúiqula .sh;a" bkak bßhõj fjkia l<;a" ke;akï È.= ld,hla ysgf.k ysáh;a we;sjk fï fõokdj jvd;a krl w;g yeßh yelshs' ² msg me;a;g jkakg we;s udxY fmaYs j, ;o iajNdjh ² ll=, osf.a osfjk fõokdj fuysoS we;sjk fõokdj fldkafoa msgqmiska fyda ll=,g wdikakfhka wdrïN ù ll=f,ka n;aflkavg fyda mdohg fhduqjkakg mq¿jk' ^fuh iháld (Sciatica) kï ;;a;ajhhs' iháld hkafkys w¾:h jkafka my< msgqmi yd ll=,a yryd .uka lrk ihála iakdhqj kñka yªkajk iakdhqj u; mSvkh fh§uhs'
ff.%ù lfYAreldjl we;sjk iakdhq n,mEug ,laùula
fldkao wdY%s; lfYareld fjkiaúul§ úfYaIfhkau ^L2&- fldkao ueo isg l,jd Wvqfldgi" ^L3 ) l,jd yd oKysi olajdo " ^L4 )- fldkafoa isg uymgweÕs,a, olajdo" ^L5) fldkafoa isg mdofha iq,Õs,a, yer b;sß weÕs,s yd ú¨U fldgi" ^ S1& - fldkafoa isg iq,Õs,a, olajd hk ia:dk j, fjkiaù ul§ ysßjeàu we;súh yelshs' 2& fn,af,a iakdhq f;rmSul frda. ,laIK( Cervical herniated disc symptoms ² ;shqKq úh yels fn,af,a yd Wrysia ;, w;r udxY fmaYs fõokdj ² oE;a my<g úysfok fõokdj
² ll=,a j, udxY fmaYs ÿ¾j, ùu
² udxY fmaYs lelal=u
² ll=f,a fyda mdofha ysßjeàu
² udxY fmaYs Yla;sh laIh ùu
² mdo j, ysßjeàu
76
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
² w;a" w;a fyda weÕs,sj, ysßjeàu fyda ÿ¾j, ùu ² w;a j, ysßjeàu
doctormagazine.lk
fn,af,a lfYareld w;r fjkiaùula oefkk ysßh ^C5&fn,af,a isg ue‚la lgq ikaêh olajd;a ^C6&- fn,af,a isg udmg weÕs,a, olaj d;a ^C7& fn,af,a isg onr weÕs,a," ueoweÕs,a, olajd;a ysßh iuÕ fõokdj we;súh yel' ue‚lalgq ikaêh f;rmSul§ we;sjk fjkiaùu iuÕ ysßh udmgweÕs,a," onr weÕs,a," ueoÕs,a, iuÕ 4jk weÕs,a, olajd we;súh yel'
uq,a wjia:dfõ lrk fN!;Ñls;aidjka j,ska id¾:l m%;sM< ,nd.; yelsuq;a l,a hdfïoS frda.fha iajNdjh wkQj ie;alï j,g Ndckh jkakgo mq¿jk
flfia kuq;a fuu frda. ,laIK mqoa.,hdf.ka mqoa.,hdg fjkia fõ"
fldkafoa iakdhq f;rmSu nrm;< jqjfyd;a fndfydaúg thg úiÿu Y,Hl¾uhlah' kuq;a fndfydaúg fldkafoa Y,Hl¾uhlg we;s wjodku yd ìh ksid fndfyda frda.Ska fN!; Ñls;aid m%;sldr ioyd fhduqfõ' doctormagazine.lk
fld÷wegfm< - bosßmi yd msgqmi tys wkqhd; j¾.SlrKh
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
77
D•Magazine /
Physiotherapy iakdhq f;rmSu ksid we;sjk fldkafoa lelal=u iqj lr.kakg Y,Hl¾uhla lrkak fjhso@
iakdhq f;rmSfï m%;sY;h" m%udKh yd msysàu" mqoa.,fhl=f.a nr fyda fhda.H;djh iy fjk;a idOl u; mokïj fuh fjkia úh yelsh' iqIQïkdjg n,mdk iakdhq f;rmSul frda. ,laIK Spinal cord compression ² iuyr úg fuu f;rmSfuka iqiqïkdjo f;rmSug ,laúh yelsh' tfia jqjfyd;a fuu ,laIK biau;= úh yelsh' ² weú§fï wmyiq;dj ² iunr;d .eg¿ ² fnd;a;ï oeóu" w;a wl=re ,sùu fyda l=vd jia;+ka w,a,d.ekSu jeks ishqï l=i,;d j, ÿIalr;d ² w; fyda ll=f,a ÿ¾j,;djh" lelal=u ² uq;%d lsÍfï yd u,my lsÍfï fkdyelshdjka ² m%;sldr yd je,laùfï l%u iakdhq f;rmSula je<elaùug WmldÍ jk m%;sl¾u mshjr my; oelafjk je<elaùfï mshjr u.ska iakdhq f;rmSula je<elaùug fyda tajd kej; we;s fkdùug WmldÍ fõ( 78
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
² Worfha udxY fmaYs Yla;su;a lr msgqmig wdOdrl jk w;r bßhõ jeä ÈhqKq lrkak' ² fld÷ weg fm< Yla;su;a lsÍu i|yd jk jHdhdu w;rg fld÷ weg fm<" jdäù isàfï fjkialï iy fld÷ weg fmf<a ia:dhs;dj ,nd §u i|yd fjk;a jHdhdu we;=<;a fõ' ^wmf.a mer‚ ,sms n,kak'& ² nr tiùfï§ ksje/È bßhõ Ndú;d lrkak ^tkï oKysfika keó nr Tijkak&' ² msgqmi wd;;shg fya;= úh yels l%shdldrlï j,ska j<lskak' ² Tfí nr fi!LH iïmkak uÜgul ;nd .kak' nr jeäùï u.ska msgqmig fhfok mSvkh yd wd;;sh jeäúh yelsh' ie;alula fkdlr neß wjia:djla we;s fjkakg;a bv ;sfhkjd fldkafoa iakdhq f;rmSu nrm;< jqjfyd;a fndfydaúg thg úiÿu Y,Hl¾uhlah' kuq;a fndfydaúg fldkafoa Y,Hl¾uhlg we;s wjodku yd ìh ksid fndfyda frda.Ska fN!; Ñls;aid m%;sldr ioyd fhduqfõ' DM miqigyk iakdhq f;rmSu b;d ixlS¾K ùug fmr fN!; Ñls;aid m%;sldr lsÍfuka fuh md,kh lr.; yelsh' ksÜgdjgu iqj lr.; yelsh' iakdhq f;rmSu l=uk uÜgfï ;snqko fldkafoa Y,Hl¾uhlg hEu wjodku fya;=fjka fuu ;;a;ajhka md,kh lsÍu ioyd fN!; Ñls;aidjg úfYaI ;ekla ysñfõ'
i¾ fcdaka fld;,dj, úYAj úoHd, frdayf,a fiajh lrk fuu f,aLlhd jHdhdu yd l%Svd ffjoH úoHdj iïnkaOfhkao fjfiia iqÿiqlï imqrd we;' fldkafoa wudrejg jk fN!;Ñls;ail m%;sldr .ek jeäÿrg;a oek.kak" wu;kak (
0719969372 doctormagazine.lk
D•Magazine /
yojf;a igyk cSú;hl brKu fjkia lrk ;;amrh
yojf;a igyk cSú;hl brKu fjkia lrk ;;amrh
ySk'''' wm yefudagu ;sfhk ySk'''' weh ySk olskakshla ú;rla fkdfjhs''' olsk ySk ienE lr.kakg W;aiql jk iqkaor hqj;shla'''' rfÜ wka ÿjd orejka fia ue iqkaor <ud ld,hl weh ÿgq zzfodia;rZZ isyskh wo wehg yenEjla fj,d''' oeka wE wef.a msysg m;dk .s,kqka f,i tk uõjreka" mshjreka" iu jhia ;=reKQ iuQyhd" wef.a <ud ld,h isys .kajk ÿj," mq;d,d fukau cSú;fha ie|E iufha wmQ¾j w;aoelSï idr úhm;a wdÉÑ,d" iSh,d yuqfõ wmQre w;aoelSï ,nkjd' ta ,nk w;aoelSï wmQrejg wl=re lrkjd' ta igyka j, fudllafoda iqkaor ks¾udKd;aul njla ;sfnkjd' wuq wuqfõ isÿ lrk wd;aóh m%ldYKh" wef.a mrïmrdfõ iqyqrelrkh jQ joka" fmf<ys iqúfYaIS jQ Ndú;dj fukau wef.a úh;a ks¾udKd;aul wd;au m%ldYKh weh fjfiia jákdlue;s ,shkakshla njg m;a lr<d' wE mkaysf|a ks¾udKhka yßu pu;aldr cklhs' cSú;fha úúO biõ iam¾Y lrñka ÿl" iem" yelshdjka fkdyelshdjka" w;S;h wkd.;h weiqf¾
doctormagazine.lk
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
79
D•Magazine /
yojf;a igyk cSú;hl brKu fjkia lrk ;;amrh
lsysmhlg fmr fld<U cd;sl frday,g wm wd .uk ug isysm;a fõ' ffjoH Wodrd mqkakñ wurisxy
foda,kh jk ñksi;a pß; iudc i;a;d h:d¾:jdoS Í;sfhka újrKh lrñka Wodrd mqkakñ wurisxy ;=reKQ ffjoHjrsh ;nk uqyqKQfmdf;a igyka f;dard.;a ks¾udK fm<la fu;eka mgka Tfí wd;aóh iam¾Yhg'''
fj,dj hka;ï yji yh yudr myq l<d mu‚' le<‚ md,u miqfldg fougf.dv me;a;g hk úg tk g%e*sla ld,f.daÜáh biafldaf,a .sh ldf,a jf.auh' fydaka j, mSma-fmdama y~j,a" lkafÜk¾ tkaðka k.k wñysß f>daIdj''' fjkodg ys; l,n, l<o fï fudfydf;a ys;g f.k tkafka buy;a ieye,a¨jls' .s,ka r: k<dfõ Wia ó''fuda'' ó'' fuda y~g wu;rj weïìhq,kaia tllg j;a mdf¾ bv fokakg okafka ke;s fkdyslauqKQ ßhÿrkag fyd|jdhska wu;k weïìhq,kaia v%hsj¾f.a f.dryeä lgyf~kq;a lka mqrjdf.k meh 80
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
tfy;a ta y~j,a ish,a, ueoafoka wm yoj;a ßoauh fõ.j;a lf<a wm bÈßfha we;s frda.S .s,ka ihkfha ksi,j je;sr isá hka;ï oe,s /jq, jeùf.k tk jhfia fld¨.eghdf.a ksy~ wirK njh' nhsisl,hg ke.S gjqug hkakg yok fldg zfld¨ lufkz lshd fkdisg jeäysáfhla Tyq kej;ajQ=jd kï''' fmd,sish kj;ajkjdg nfha me<|.;a ysia wdjrKfha f,dla tl od.kakg ;;amr lsysmhla Tyq jeh l<d kï''' w;Srkfhka wo wm wd fï .uk wmg tfia tkakg isÿ fkdjkakg bv ;sì‚' nhsisl,a wk;=rlg ,laùfuka wm frday,g we;=,a l< ta ;reKhdf.a fud<fha wNHka;r f,a .e,Sula isÿù we;s nj ;yjqre lr.;a miq jydu frda.shd fld<Ug f.kf. dia" cd;sl frdayf,a iakdhq Y,H tallfha Y,Hd. drhl Tyq ;ksfldg wdmiq .ï n,d tk .ukh fï' fï jk úg;a Y,Hd.drfha ffjoH" fyo fukau iydhl ld¾huKav,h Tyqf.a Ôú;h fírd .ekSfï igkl ksr; jk nj ksielh' Y,H jdÜgqfõ jevl< udi myudrl ld,h ;=< ßh wk;=re j,ska frday,a.; jQ f,vqka ish .Kkla w;r cSú;h;a urKh;a w;f¾ wirKj TÜgq fj;aoS Tjqka fírd .kakg toji wm fjfyiqKQ wdldrh fï fudfydf;a ksrdhdifhka ys;g kef.a' miqúmrï lsÍfïoS tajd w;s nyq;rh j<lajd.; yels wk;=re fkdfõoehs wm mila lr.;af;a jrla fojrla fkdfõ' fufia isÿjk wk;=rej,ska ;=jd, ,nk wEhka ishhg wiQjla ú;ru fudag¾ nhsisl,a" ;%Sù,¾ yd mÈlhka jkafkah' wo ld,fha fudag¾ r: yd ;%Sfrdao r: nyq, ksid ta wk;=re jeäjk njg Tng ud yd ;¾l lrkakg yelsh' kuq;a i¾lialrejka mÈk ;ksfrdao ihsl,hg muKla fojeks yd f;jeks jk wiu;=,s;Ndjh yd wkdrlaIs; Ndjhlska hq;= fudag¾ihsl,a yd ;%Sfrdao r: l|j,a fï wk;=re j, uQ,sl fya;=jla nj úYajdi lrñ'
doctormagazine.lk
óg jir .Kklg fmr ;snQ neÉ mdáhl§ wjika jrg wE olskd úg;a uqj mqrd msmqKq iskyjlska ud yg ix.%y lrKq u;lh' ta kqÿf¾oSu îu;a ßhÿfrl=f.a ys;a ms;a ke;s hlv f.dvl f.dÿrla jk wE Ôú;fhka iuq.kafka jirla mqrdjg frday,a we|l Ôú;h Èhfldg weh okakd wehg wdorh l< ish .Kkla Ôú; j, uyd ysia ;ekla b;sß lrñks'
fudag¾ihsl,a wk;=re j,ska frday,a.; jk whj¨kaf.ka ie,lsh hq;= m%;sY;hla nd, jhialdrhska ùu ud w;aoelSfuka mila lr.;a ldrKhls' nhsisl,fha frdao mdf¾ ne,kaia lrkakg bf.k.ekSu muKla uymdf¾ jdyk meoùug m%udKj;a fkdjk nj Tjqka bf.k .kafka w¨;a w¨;a levqï ì÷ï cd;s" ;=jd, uyk tl tl l%u .ek jeäÿr yeoEÍfï wjia:dj wmg Wod lrñks' jdÜgqj me;a; m<df;a tkafka ke;sj yÈis m%;sldr tallfha msámiaid
doctormagazine.lk
fodßka fl,skau uD; YÍrd.drh n,d hk ;reK YÍro ie,lsh hq;= m%udKhls' nhsisl,fha biairy bkaoka .sh isÕs;a;df.a ysi bÈßmiska hoa§ fí%la .eiQ lkafÜkrhl fÜ%,rfha je§u ksid frday,g orejd /f.k wd wïud l÷¨ msß fofk;ska lshd isáfha zzwfka fuhd fy,auÜ odkak leu;s kE fvdlag¾ZZ lshdh' ta jk úg;a jroldÍ yeÕSfuka fmf<ñka isá wef.a ys; ;j;a leãu jrola hehs yefÕ;aoa§;a zzwïud" thdf. wdrlaIdj .ek ;SrK .kak thd ;du fmdä jeähs' talg ;uhs Thd,d bkafkaZZ lSfõ wdfha ojil ta fmdâvdj frdayf,a fkdolsk n,dfmdfrd;a;=fjks' fudag¾ ihsl,a j, ke. b.s,af,kakg fjr ork fh!jkhkaf.a foudmshkg lSug we;af;ao ta nKuh' jeä wdorhg uqúka fkdneK ys| frdayf,a ì;a;sfha ysi .id.ksñka je<fmkjdg jvd iqÿiq l,a t<fUk ;=re isg ßhÿre mqyqKqj yd YslaIKh iu. orejd uyu.g oeóu WÑ; jkafkah' jdyk yemamSfuka wk;=rg m;aj tk whf.ka ;=fkka tlla muKu u;ameka mdkh lr we;s wh njg ud fukau i¾ðl,a jdÜgqjl fiajh lrkd ´kEu flfkla idlaIsh' fuhska we;efula ì£ we;s wiaÓ .ek j;a .Kkla ke;sj f.drjñka ksÈhk .Kkgu zmoug je§Z we;s whj¨ka h' Bg jvd fmdâvla wvqfjka imamdhï jqKq ßhÿre uy;=ka ffjoHjrhd ysiaá%h .kakg we| <Õg toa§ ksÈuf;a fuka rÕmd ;ks W;a;r j,ska ms<s;=re fokafka jeäh lg weßfhd;a jlalv leã jefâ jrÈk nj okakd ksidh' jdÜgqfõ tyd fldfka bkakd f,fvl=g jqj fjß u; we;s lrjkakg iu;a u;ameka ierla ;ud <Õska jykh fjoa§;a zyfmda kE" î, kE" lfÜ ;shkafk kE'''z lshk frda.Ska fï ál ld,hg yïn fj,d ;sfhkafka tla flfkla fokafkla kï fkdfõh' fï folu ke;sj bkakd wfkla fnfíia,dgo W;a;rhla we;' ztl fIdÜ tlhs .;af;' nhsislf,a .,la Wäka .shd' talhs fmr¨fkaZ jro nhsislf,a" ke;akï mdf¾ .dkh' zìõju uu fjkog;a jvd mßiaiug t<jkjdZ lshQ jev jroaod .;a iaudÜ uy;ajrekao frdayf,aoS wmg uqK.eiS ;sfí' April 2021
DOCTOR MAGAZINE
81
D•Magazine /
yojf;a igyk cSú;hl brKu fjkia lrk ;;amrh
iq¨ m%udKhla .;a;;a we,afldfyd,a uia;sIalh u; ksfIaOlhla f,i l%shdlr m%;sl%shd ld,h jeä lrk njo ta ksid fjk wjia:djl§ myiqfjka j<ld.kakg ;snQ wk;=rlg Tyq f.dÿre ùfï bvlv by< nj;a ud ñksik q g a lrk meyeÈ,s lsÍï fndfyda úg .Õg lemQ b‚ fuka uqyo q n,d mdù h;s' îu;ska ßh t<ùfï wdksixY lSfï§ is;g tk u;l fndfydauhls' îu;ska nhsil s ,h t,jd ll=f,a ;ä ;=jd,hla ;shdf.k meñK álÜ lmd hk fudfydf;a zfrfldaâ tlg fyd| ke;s ksidZ äiapd¾Ê ldâ tfla zUnder influence of alcoholz hk jpk ál whska lr fok f,i ne.Em;a jQ fmd,sia ks,Odßhd''' ? ueoafoa isyh s la m;la ke;sj meñK wmsg Y=oO a isxy, mka;h s lau oud B<Õ ojfia zzñisx jqKZZ uy;auhd''' ? fIda tlla n,d îu;ska tkúg *qÜ ihsl,fha ye~,h je§ mqmr q d ;snQ weia fnda,h f,aki a j q lska jyf.k B<Õ ojfia wfma f.or ú;a *el,aáfha ksjdvqjlg meñK isá ug fmkakd zjeä wjq,la kE fkaoehsZ weiQ wi,ajeishd''' bka lsym s fofkla mu‚'
82
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
wog;a îu;ska ßh mojd ud bÈßhg tk yeu frda.sfhl=gu Tyqf.a l%shdfõ nrm;,lu jgyd §ug ud W;aidy lrkafkñ' Tng th ;j;a zfIdÜ tllaz muKla úh yelsh' udi .Kklg miq hd¨jka zfiÜz jQ miq fjk hdug l%uhla ke;s ksid nhsisl,hg f.dvjqKd úh yelsh' tfy;a ysr fkdjQ fy,auÜ f,dla tllg" iSÜ fn,aÜ tllg" wrlal= ld,lg Ôú;hl;a urKhl;a fjki ;SrKh l< yels nj uu Tng b÷rd mjiñ' Tfí tl ;SrKhla Tfí yd Tfí fouõmshkaf.a fukau fldfya fyda f.orl ?g lkakg mdka f.ä folla wrf.k mq;d tk;=re n,d bkakd jhil wïud flfkl=f.a" .dukaÜ tfla jev weÍ tk wïudg ;=re¨ ù mdif,a úia;r lshjkakg fkdbjis,af,ka bkakd mqxÑ fld,af,l=f.a brKu fjkia l< yels nj is;ayS Odrkh lrf.k jdykfha h;=r w;g .kakd f,i wdhdpkh lrñka kj;sñ' DM fldúâ ksid os.=ld,Skj wmg isÿjk ydks iïnkaOfhka ;ju;a wmg we;af;a w,am jQ oeKQuls' fldúâ frda. hg k;= jQ miq fmKy¿ j,g we;sjk wka;rdhka fudkjdo@ Tlaia*âyS m¾fhaIlhka lKavdhula úiska frda.Ska oyhla fhdodf.k isÿ lrK ,o wOHhkhlg wkQj frda.h je<|S f;uilg miqj;a fmKy¿ j,g ie<lsh hq;= ydks isÿ lsÍug fï ffjrih iu;a ù ;sfí' wod, wOHhkhg jhi wjq' 19-69 w;r frda.Ska oi fofkla fhdod.;a w;r Tjqkaf.ka wg fofklau Yajik ÿIAlr;d j,ska fm¿ks' kuq;a fï lsisfjlaf.a idudkH mmqfõ úlsrK m%;sìïn yryd ie<lsh hq;= idhksl fjkialï olakg fkd,enqKQ fyhska Xenon jdhqj fhdod.;a MRI mÍlaIKhlg nªka flßKs' tysoS ,nd.;a wkdjrKhka j,g wkQj fï frda.Skaf.a fmKy¿ wdY%h lr.;a fjkialï /ila fuu m%;sìïn j,ska meyeos,sju olakg ,eìK' Xenon jdhqj wdY%h lr.;a MRI ;dlaIKh fIú,aâ m¾fhaIlhka msßilf.a fidhd .ekSula jk w;r fldúâ 19 je<|Sfuka miqj fmKy¿ nrm;, ydks j,g ,laùu je<elaùug fuu ;dlaIKh bosßfha§ jeä oshqKq lrk nj Tlaia*â m¾fhaIl Prof James Wild mejiSh'
doctormagazine.lk
D•Magazine /
High Blood Pressure Medications fm%I¾ tl wvq jqKdu fnfy;a kj;ajkak nE'''
High Blood Pressure Medications
fm%I¾ tlg fnfy;a Dozens of different medications can help treat high blood pressure. These drugs are called antihypertensives. They’re divided into many different categories, each of which works differently and causes different side effects.
fm%I¾ tl wvq jqKdu fnfy;a kj;ajkak nE''' fuh T!IO u.ska md,kh l< yelshs''' uq,a wjia:dfõoS kï wdydr yd fyd| fi!LH mqreÿ u.skao md,kh l< yelshs wdhq¾fõo T!IO;a fmI¾ tlg .kakjd kï ta ms<sn|j Tfí ffjoHjrhd oeKQJ;a lrkak
doctormagazine.lk
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
83
D•Magazine /
High Blood Pressure Medications fm%I¾ tl wvq jqKdu fnfy;a kj;ajkak nE'''
wm YÍrfha iEu udxY fmaYshlgu" wjhjhlgu reêrh imhkq ,nkafka yDoh u.ska' th isÿlrkafka yDoh u.ska n,hla fhdod reêrh fmdïm lsÍu u.sks' tu n,h ksid reêrh reêr kd, Tiafia .uka lrk úg" tu kd, ì;a;s u.ska reêrh fj; we;s lrkq ,nk mSvkhg wm zzreêr mSvkhZZ lshd lshkjd' fld<U Y%S ,xld cd;sl frdayf,a T!IOfõ§ wñ, ldkapk ySkaflkao B.Pharm (Hons.)
fm%I¾ tl .ek wo ld,fha jeä l;dnyla ;sfnkjd' biair jf.a fkdfjhs" oeka fm%I¾ f,âvq;a álla jeähs' ffjoHjrfhla uqK .efykak .shdu ndyqfj máhla T;, ta u;g jdhq mSvkhla fhdo," riosh udmlhlska fm%I¾ tl n,k tl Routine tlla' we;a;gu fudllao fï fm%I¾ tl lshkafka@ thg .;hq;= T!IO fudkjdo@ fï ,smsfhka wms ta .ek Tnj oeKQj;a lrkjd' fudllao fï wê reêr mSvkh@ wo ld,fha iEu ksjilu mdfya j;=r fudagrhla ;sfnkjd' fuu.ska lrkafka n,hla fhdod c,h Wia ;eklg tkï j;=r gexlshg fmdïm lsÍuhs' fujeks ld¾hhla wm YÍrh ;=<;a isÿ fjk nj Tn oek isáhdo@ th isÿ lrkafka wfma yDoh u.ska' 84
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
reêr mSvkfhys idudkH w.h f,i ms<s.kq ,nkafka riÈh ñ,sóg¾ 130$80 fõ' fuu w.hg jvd uksk by, .sh úg thg zzwê reêr mSvkhZZ lshd lshkjd' fuys§ fndfyda fofkl=g we;sjk .eg¨jla ;uhs fuys w.hka follska olajd we;af;a mSvk mrdihlao hkakhs' we;af;kau th mrdihla fkdfõ' w.hka folls' fuys uq,a w.h tkï jeä w.hg Systolic blood pressure fyj;a yDoh jeä n,hla fhdod reêrh fmdïm lrk mSvkh jkjd' t;fldg wksla w.h jkafka yDoh ieye,a¨ jk úg reêr kd, u; we;slrk mSvkh fyj;a Diastolic blood pressure fõ' fm%I¾ tl we;s úg yd fm%I¾ tl ke;s úg Tfí yDoh l%shdldß;ajh fm%I¾ kE''' fmdïm lsÍu idudkHhs
fm%I¾ ;sfhkjd''' fmdïm lsÍu ndOd iys;hs
reêrh myiqfjka reêr kd, Tiafia .,d hhs
reêrh .,d hdfïoS ndOdldÍ iajNdjhla we;s fjhs
doctormagazine.lk
md,kh fkdl< wêreêr mSvkh f.fkk wjodku
uq,au yDohdndOhg ,lajk iEu oyhlska y;lau fm%I¾ tl ;sfnk whhs wxYNd.hg ,lajk iEu oyhlska wglau fm%I¾ tl ;sfnk whhs
fm%I¾ tl ;sfnk úg äfukaIshd we;sùfï wjodku jeäh
os.=ld,Skj yDoh wdY%s; .eg¿ ;sfnk iEu oyhlska y;lau fm%I¾ tl ;sfnk whhs
fm%I¾ tl ;sfnk úg jl=.vq krla jkakg we;s wjodkuo by< hhs
wê reêr mSvkh je<|Sfï jeä wjodkula we;af;da ² jhi wjqreÿ 55 blaujQ msßñ mqoa.,hka iy jhi wjqreÿ 65 blaujQ ia;%Ska' ² udkisl wd;;sh" wê reêrh mSvkh fyda yDohdndO ms<sn|j mjq,a b;sydihla we;s wh' ² ia:q,;djh" jHdhdu wvqlu" wêl fidaähï m%udKhla wvx.= wydr ks;r .ekSu' ² ÿïjeá" uOHidr fyda ;ykï T!IO fyda ridhk øjH Ndú;h' ² Èhjeähdj" jl=.vq frda." ;hsfrdhsâ .%kaÓh wdY%s; frda." wê jDlal .%kaÓh wdY%s; frda. we;s wh' ² iuyr T!IO tkï iafgfrdhsv ldKavhg wh;a T!IO" Wm;amd,k .s,sk fm;s ld,hla ;siafia Ndú;d lrk wh'
doctormagazine.lk
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
85
D•Magazine /
High Blood Pressure Medications fm%I¾ tl wvq jqKdu fnfy;a kj;ajkak nE'''
wê reêr mSvk frda. ,laIK fndfyda whg frda. ,laYK fmkajkafka keye' tksid by; wjodkï ldKav j,g Tn wh;a kï úáka úg Tnf.a reêr mSvkh mÍlaId lrjd .; hq;= fjkjd' we;euqkag frda. ,laIK fmkaúh yelsh' tajd kï" ² ks;r mj;sk ysi lelal=u ² weia j,ska fnd| ù fmkSu ² mmqfõ lelal=u ² weÕg mkla ke;s .;sh ² yqiau .ekSfï wmyiq;djh ² kdifhka reêrh .e,Su by; frda. ,laIK Tng;a ;sfí kï blauKskau ffjoH Wmfoia ,nd.; hq;= fõ' wê reêr mSvkh y÷kd.kafka flfiao@ fuh iqÿiqlï ,;a ffjoHjrhl= úiska Tnj mÍlaId lsÍfuka miqj l< hq;a;ls' fuysoS Tnf.a mjq,a b;sydih" Ôjk rgdj" wdydr rgdj iy reêr mSvkh uek ne,Su" reêr mÍlaId wdÈh isÿlr Tng reêr mSvkh je<§ ;sfí kï ta" l=uk fya;=jla ksidoehs 86
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
iq,n wêreêr mSvk T!IO
fidhd n,kjd' tys§ y÷kd.kakd ldrKd wkqj Tng fuu frda. ;;a;ajh wdydr rgdj" Ôjk rgdj fjkia lsÍu u.ska md,kh l< yelso" tfia;a ke;skï T!IO m%;sldr ,nd.; hq;=o hkak ;SrKh lrkq ,nkjd' wêreêr mSvkhg ,ndfok T!IO@ fuys§ m%Odk jYfhkau reêr mSvkh wvqlrk T!IO Ndú;d lrkjd' óg wu;rj Tng reêr mSvkh jeäùug fjk;a frda. ;;a;ajhkao n,mdkafka kï fyda tajd ksid lsishï wjodkula mj;skafka kï ta i|ydo T!IO ks¾foaY lrkq ,nkjd' fldf,iagfrda,a wvq lsÍug ,ndfok T!IO fukau reêr.; iSks uÜgu wvq lrk T!IO bka m%Odk fõ' reêr mSvkh wvq lrk T!IO j,ska Tng we;sjk hym; fuu T!IO l%udkql+,j ,nd.kakd úg Tnf.a wêl reêr mSvkh idudkH ;;a;ajhg m;ajk w;ru fndfyda wjodkï ;;a;ajhkaf.kao Tnj wdrlaId lrkq ,nkjd' fïjd ldKav lSmhlg wh;a fjkjd' tfiau tla frda.shd wkqj ,ndfok T!IO fjkia jk w;r hï frda.sfhl=g fuu T!IO ldKav w;=ßka tl ldKavhl fyda ldKav lSmhl T!IO ks¾foaY l< yelsh'
doctormagazine.lk
fm%I¾ tl md,khg k;= lsÍfuka ,efnk fï jdis ñ, l< yelso@ m¾fhaIKhlg wkQj fm%I¾ w.fha uq,a b,lalï fol 12-13 muK w.hlska my; jeàfuka my; jdis w;a fjk nj fy<sorõ ù we;
fuu T!IO j,ska jeämqr c,h bj;a lrk ksid jeämqr jdr .Kkla uq;%d msgùu isÿfõ' th ìh ùug ldrKdjla fkdfõ' Spiranolactone fmdgEishï r|jd ;nd. kakd w;r wksla T!IO fol u.ska fmdgEishï uÜgu wvq úh yel'
wxYNd.h
2' îgd íf,dl¾ia ^Beta blockers) fyj;a f,da,a ldKavfha T!IO fïjd T!IO úoHd;aulj Beta blocker kï ldKavhg wh;a jk w;r zzf,da,aZZ ldKavh f,i wmf.a myiqjg tajd y÷kajkafka ta iEu T!IOhlau lol ^f,da,a& kï Yíofhka wjika jk ksidh' atenolol ^wefgfkdf,da,a& " Bisoprolol ^ìfidfm%df,da,a&" Metoprolol ^fugfm%df,da,a& Carvedilol ^ldfjäf,da,a& wdÈ jYfhks'
lsÍgl Ouks frda.
yoj;a frda.hlska urKhg urKhg m;aùfï m;aùfï iuia; wjodku wjodku
idudkHfhka fm%I¾ frda.Skaf.ka wvlau ;u reër mSvkh ys;lr w.hlg muqKQjd .ekSfï id¾:l W;aidyhl fkdfhfohs'
1' uq;%d ldrl T!IO ^Diuretics& fï hg;g m%Odk jYfhkau Hydrochlorothiazide ^yhsfv%dlaf,dafrd;hihsâ& HCT, Frusemide ^*Diuhsâ& fyj;a ,eislaia ^lasix& iy Spiranolactone ^iamsrfkd,elafgdaka& fõ' fuu T!IO u.ska jl=. vq j,ska fidaähï iy laf,darhsâ whk wjfYdaIKh wvq lrkjd' túg c,h m%;s wjfYdaIKh wvqùfuka uq;%d f,i jeä c, m%udKhla msgfjkjd' YÍrh ;=< c, mßudj wvqùu ksid reêr mSvkh wvqjk w;r yDo wlr‚h ^Heart failure& frda.Skaf.a ll=,a bÈóï ;;a;ajho fuu.ska wvq lrkjd'
doctormagazine.lk
uu T!IO m%Odk jYfhkau reêr mSvkh wvqlsÍug Ndú;d l<;a" nhsmdia ie;alï l< fyda iafgkaÜ ^stent - lsÍgl Ouks wjysr;dj bj;a lsÍug fhdok ;=ks lïì oe,la jeks jHqyhls& fhdok ,o frda.Skag
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
87
D•Magazine /
High Blood Pressure Medications fm%I¾ tl wvq jqKdu fnfy;a kj;ajkak nE'''
yDofha l%shdldß;ajh h:d ;;a;ajhg m;alsÍu blauka lsÍug;a" widudkH yDo iamkaok ^Cardiac arythmia& iys; frda.Skag;a" fuu T!IO ,nd fokjd' ks¾foaY lr we;s mßÈ ksjerÈj Ndú;d lsÍu ;=<ska by< m%;sM, ,nd .; yel' fuu T!IO ,nd.kakd w;=r Tn fjk;a T!IO ,nd.kafka kï úfYaIfhkau y;sh ^weÿu& ta nj Tnf.a ffjoHjrhdg oekaúh hq;= fõ' 3' m%s,a ^pril& ldKavfha T!IO zzm%s,aZZ ldKavh f,i we;a;gu j¾.SlrKhla keye' tho u;l ;nd.ekSfï myiqjg ilik ,oaola' fuu T!IO wh;ajkafka Angiotenisin converting enzyme inhibitor fyj;a ACE inhibitor kï ldKavhghs' Captoril ^lemafgdm%s,a&" Enalapril ^tk,m%s,a&" Ramipril ^/ñm%s,a& fï hg;g .efkk T!IO fjkjd' fï T!IO u.ska Angiotenisin 2 kï tkaihsuh l%shd úrys; lrkjd' tu.ska reêr jdySks mgqùu wvqlr reêr mSvkh wvq lrkjd' 88
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
zzm%s,aZZ ldKavfha T!IO reêr mSvkh wvq lsÍug wu;rj yDohdndOhlg miqj yDoh kej; h:d ;;a;ajhg m;aùu fõ.j;a lsÍug;a" jl=.vq wdY%s;j we;sjk vhfnála fkfm%dm;s ^Diabetic nephropathy& kï ;;a;ajh we;s frda.Skag;a ,nd fokjd' fuys lemafgdm%s,a lEug mehlg muK fmr .; hq;= w;r wksl=;a T!IO i|yd fj,djla t;rï n, fkdmj;ajhs' fulS T!IO Ndú;fhaÈ iuyr frda.Skag úh,s leiai we;sjk w;r fmdgEishï uÜguo jeäúh yel' tneúka fmdgEishï jeämqr wvx.= wdydr .ekSu wju l< hq;=h' tfiau fõokd kdYl T!IO .ekSug fmr ffjoH Wmfoia ,nd.; hq;=h' 4'le,aishï pek,a íf,dl¾ia ^calcium chanel blockers& reêrjdyskS úia;drkh lsÍfuka reêr mSvkh wvq lsÍu fuu T!IO u.ska isÿfõ' reêr mSvkh wvq lsÍug wu;rj" yDo iamkaokh l%udkql+, lsÍu;a" mmqfõ lelal=u we;sùu je<elaùu;a fuu T!IO u.ska isÿlrk wksl=;a ld¾hka fõ' fï hg;g ks*sämska ^Nifedipine&" weïf,dämska ^Amlodipine&" ä,aáhiï ^Diltiazem& iy fjrmñ,a ^verapamil& wh;a fõ' nv úh,Su" f;fyÜgq .;shla oekSu" ysi lelal=u" ll=,a j, my, fldgfia bÈuqu fuu T!IO j, iq,n w;=re wdndO jk w;r ta ta mqoa.,hd wkqj tajd fjkia fõ' 5' wekaðfhdafgksiska ßfimag¾ íf,dl¾ia ^Angiotenisin receptor blockers& fuu ldKavfha iEu T!IOhlu mdfya kduh wjika jkafka zidgkaz hk Yíofhks' tkï f,didgka ^losartan&" lekavidgka ^candersartan&" fg,añidgka ^telmisartan& wdÈh fõ' fuu T!IO j, l%shdldß;ajh fndfydaÿrg m%s,a ^pril& ldKavfha T!IO j,g iudk fõ' kuq;a fuu T!IO j,ska úh,s leiai we;s fkdfõ' tneúka m%s,a ldKavfha T!IO ,ndÿka frda.sfhl=g úh,s leiai we;sjqjfyd;a B,Õg ,ndfokqfha fuu ldKavfha T!IO fõ' tfia fkdue;sj fl,skau fuu ldKavfha T!IO ,ndfok wjia:do ;sfí' doctormagazine.lk
kuq;a lsisu úfgl m%s,a ldKavfha T!IO iu. fuu ldKavfha T!IO tljr ,nd fkdfoa' fuu ldKavfha T!IO j,;a hï wdldrhl uq;%ldrl .;s ,laIK we;s neúka we;eï frda.Skag uq;%d hk jdr .Kk jeäúh yel' 6' we,a*d íf,dl¾ia ^ Alfa blockers& fïjdo wê reêr mSvkh ioyd ,ndfok T!IO ldKavhls' kuq;a fïjd by; ioyka wksl=;a T!IO ldKav fuka yDo wlr‚h ^Heart failure&" mmqfõ lelal=u ^Angina& wjia:d j, Ndú;d l< fkdyel' fuu T!IO jeä ud;%d j,ska ,ndfok wjia:d j, fuu.ska YÍrh ;=< ;r, tl;= ùu isÿfõ' th wvq lsÍu ioyd tjka wjia:d j, fïjd iu. uq;%dldrl T!IO ^diuretics& fndfydaúg ks¾foaY lrkq ,efí' m%:u jrg fuu T!IOh ,nd.kakd frda.shl=g jdäù isg fuh .kakd f,ig Wmfoia fokqfha lrleú,a, la,dka;h wju lsÍugh' fuu T!IO hï ld,hla Ndú;d lrkúg Tnf.a reêr mSvkh idudkH ;;a;ajhg m;a fjkjd' fï wjia:dfõ fndfyda frda.Skaf.a wdl,amh jkafka zzoeka fm%I¾ fyd|hs - fnfy;a fudlgo@ ZZ hkakhs' kuq;a" i;H jkafka fïjdhska lrkafka frda.h md,kh lr ;nd.ekSu muKhs' iqj ùula isÿjkafka keye' tfia jqj;a fï T!IO u.ska Tng b;d idudkH Ôú;hla .; lsÍug wjia:dj i,id fok w;r;=r wksl=;a wjodkï ;;ajhkaf.kao Tnj wdrlaId lrkjd' tneúka T!IO j, kshu m%;sM, ,nd.ekSug kshñ; ud;%dj ksjerÈj Ndú;d l<hq;= fjkjd' lsisu úfgl Tnf.a hy¨ ñ;%d§ka" wi,ajeishka fyda kEoEhka lshQ ksid lsis f,ilska tajd ,nd. kakd wdldrh fjkia fkdlrkak' tfiau fuu T!IO ,nd.kakd w;r;=r wdhQ¾fõo fyda fjk;a ffjoH l%u j,g wh;a T!IO tlg Ndú;d lsÍfuka ydkslr ;;a;ajhka we;sùug wjodkulao mek k.skjd' tneúka tjka wjia:d j,§ ffjoHjrhdg ta nj wksjd¾hfhka okajkak' doctormagazine.lk
fï wêreêr mSvk T!IO ms<sn|j Tng iúia;rd;aulj oek.ekSug wjYH kï Tnf.a frdayf,a T!IOfõÈ ^Pharmacist& yuqjkak' fuu ,smsfha kï ioyka lr ;sfnkafka T!Iëh kdufhks' ^Generic name& rcfha frday,a j, fuu kduhka Ndú;d jQj;a mqoa.,sl wxYfha Ndú;hg .efkk fïjdfha fj<| kdu ^Brand names& Image úYd, m%udKhla we;' fj<| kdu hgf;a fïjd ñ,oS .;a;o tjdfha T!Iëh kduho i|yka lr ;sfnkjd' uq,au wjê j, ksjerÈ wdydr rgdjla iy Ôjk rgdjla mj;ajd .ekSu ;=,ska fm%I¾ tl md,kh l< yels jk w;r miq wjê j,§ ffjoH ks¾foaY u; T!IO ,nd.ekSu wksjd¾h fjkjd' DM
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
89
D•Magazine /
Scintimamography mshhqre ms<sldj l,afõ,d we;sj yªkd .ekSfï iskaáuefuda.%Eï msrslaiqu
Scintimamography
mshhqre ms<sldj l,afõ,d we;sj yªkd .ekSfï iskaáuefuda.%Eï msrslaiqu fld<U ,xld fydiamsÜ,aiays kHIaál ffjoH ;dlaIK Ys,amS ‐ iyldr l<uKdldr YHdu,a bkaosl o is,ajd jsisks
Y%S ,xldfõ jd¾Islj isÿjk ms<sld wdY%s; urK ixLHdj b;d úYd,h' thskq;a mshhqre ms<sld ksid ie<lsh hq;= msßila fuf,dúka iuq .kakg brKï ,nhs' ^2018 jd¾;d wkqj 14"013la muK mshhqre ms<sld ksid fuf,dúka iuqf.k ;sfí'& ms<sldjla iys; frda.Skaf.ka ishhg 13'1la la muK jQ jevsu m%;sY;h mshhqre ms<sld frda.Skah' ^WHO country profile 2020& tfia kï mshhqre ms<sldj l,ska y÷kd .ekSfï mrSlaIKhla l%ufõohka fl;rï kï jgfkao@ kHIaÀl ffjoH úoHdfõ y÷kajdfok zziskaáuefuda.%ms m%;sìïnlrKhZZ ^Scintimamography& Y%S ,dxlsl ldka;d Tng oeka isÿlr .; yels fjsokdfjka f;drj isÿ lr.; yels mshhqre ms<sld wkdjrKh lr .ekSfï udyeÕs msrslaiquls'
90
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
mshhqre ms<sld y÷kd.ekSfï m%Odk uefuda.%Eï tlaia lsrK (X-ray) mrSlaIKhg idfmalaIj my; i|yka .eg¿ldrS wjia:dj,oS kHIaÀl ffjoH úoHdfõ fuu mrSlaIKh bosrsfhka isà' uefuda.%Eï msrslaiqfuka y÷kd.ekSug wmyiq" iskaáuefuda.%ms msrslaiqfuka y÷kd.; yels mshhqre ms<sld wjia:d ² >k;ajh jeä .eá;s iys; mshhqre ^Dense & Lumphy&¡ ² Y,Hl¾u j,g n÷kajQ iy le<e,a iys; mshhqre (Post Surgery & Scars) ² fydafudak m%;sia:dmkh lrkq ,nk m%;sldr ^HRT& j,g Ndckh jk frda.Ska ² nyqms<sld ffi, iys; ^Multi centric & multi focal& mshhqre iys; frda.Ska ² iel iys; mshhqre .eá;s uefuda.%Eï wdY%s; ksheos ,nd.ekSfï ^biopsy& mrSlaIKfhaoS .eg¿ldrS jk wjia:dj,oS ^negative or equivocal&
doctormagazine.lk
fuysoS isÿlrkq ,nkqfha mshhqre foflysu kï frda.shdf.a mdohlg fyda tl mshhqre mrSlaIdjl kï jsreoaO me;Af;A ndyqjg b;d iq¿ úlsrKYS,S tkak;la ,nd oSfuka m%;sìïn ,nd .ekSuhs' ² le,aishï >k;ajfha jeä m%foaY ms<sld ffi, u.ska fjkalr y÷kd.; fkdyels wjia:dj,oS by; ish¿ wjia:dj,oS iskaáuefuda.%ms losu wdfoaYl mrSlaIKhls'
doctormagazine.lk
iskaáuefuda.%ms mrSlaIKfha úfYaI;d uefuda.%Eï mrSlaIKhlg idfmalaIj iskaáuefuda.%ms mrSlaIKfha my; úfYaI;d mj;S¡ uefuda.%Eï mrSlaIKfha ixfjsoS;d w.h ^sensitivity value& iy ksYaÑ;;d w.h ^specificity value& ms<sfj,ska ishhg 80la iy ishhg 14la jk w;r y÷kajdfok iskaáuefuda.%ms mrSlaIKfha iskaáuefuda.%ï mrSlaIdfõ tu w.hka ms<sfj,ska ishhg 85la iy ishhg 66la la fõ' fï wkqj ksYaÑ;j ms<sld ffi, y÷kd.ekSfuka ksjeros;djh ishhg 70la ;rï by< w.hlska ^uefuda.%Eï mrSlaIdfõ ishhg 49la& m%ldY l< yelsh¡ wfkl=;a y÷kd.ekSfus mrSlaIKj,g idfmalaIj fuu mrSlaIKh by< ksYaÑ;;djhlska m%ldY l< yels jkafka kHIaÀl ffjoH mrSlaIKj,g wdfõKsl cSj úoHd;aul m%;sìïnlrkfha ^Biological Images& m%;sM,hla f,ihs¡ fuu mrSlaIKh iu. ;rulA iuj iei|sh yelafla b;d ñ, wêl fmÜ ^PET& ialEka mrSlaIKhla muKs¡
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
91
D•Magazine /
Scintimamography mshhqre ms<sldj l,afõ,d we;sj yªkd .ekSfï iskaáuefuda.%Eï msrslaiqu
ixikaokd;aul o;a; iskaáuefuda.%ï mrSlaIdj wfkl=;a uQ,sl mrSlaIdjka lsysmhla iu. ii|d n,uq uefuda.%Eï mrSlaIKh jdis ² ñf,ka wvqh' iq,nj TskEu frday,lska isÿlr .; yelsh' ² by< ixfõoS w.hla (Sensitivity) we;' ² jdia;=lrKh jQ meyeos,s m%;ìïnhls ^ Archeological Image& uefuda.%Eï mrSlaIKh wjdis ² wvq ksYaÑ; w.hla (Specificity) .kS' o< jYfhka ishhg 10la muK jQ m%;sìïn ksYaÑ;j ffjoH úoHd;aulj mrsj¾;kh l< fkdyelsh' ^Equivocal Breast) ² m%;sia:dmkh l< mshhqre" le<e,a iys; iy le,aishï >k;ajfhka hq;= mshhqre i|yd y÷kd.ekSu wmyiqh' ² mshhqrg fhdok f;rmqu ksid we;sjk fõokdj ish¿u frda.Skag ord .ekSfï yelshdj ke;'
92
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
fmÜ mrSlaIKh (PET Scan) jdis ² ms<sld ffi, wfkl=;a iel iys; ffi, j,ska fjkalr y÷kd.; yelsh ^Differentiation of Malignant from Benign growths)' ² by< ixfõos;d w.hla (Sensitivity) ,nd fohs' ² by< ksYaÑ;;d w.hla (Specificity) ,nd fohs' ² lsys,s fmfoi m%;sìïnlrKh l< yelsh (Axilla imaging possible) fmÜ mrSlaIKh wjdis (Disadvantages) ² ñ< wêl mrSlaIdjls' ² b;du;a iSñ; ia:dk lsysmhl muKla we;s ksid oskhla ,nd .ekSu wmyiq ld¾hhls' ² ixikaokd;aulj YrSrhg we;=,ajk úlsrK m%udKh jeäh' iskaáuefuda.%ms mrSlaIKh jdis ² idfmalaIj t;rï by< ñ,la jeh fkdfõ' ² kHIaÀl ffjoH m%;sìïnlrKh myiqfjka isÿlr .; yelsh' fõokd rys; ls%hdj,shls'
doctormagazine.lk
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
93
D•Magazine /
Scintimamography mshhqre ms<sldj l,afõ,d we;sj yªkd .ekSfï iskaáuefuda.%Eï msrslaiqu
² w;g wiqjk .eá;s i|yd wê ixfõoS w.hla .kS' ² by< ksYaÑ;;d w.hla .kS ² lsys,s m%foaYh m%;sìïnlrKh l< yelsh ² ;%sudK iy oaúudk m%;sìïn úlihla ,nd osh yelsh iskaáuefuda.%ms mrSlaIKh wjdis ² fikaáógrhg wvq ms<sld ffi, i|yd wvq ixfjsoS w.hla .kS' iskaáuefuda.%ms mrSlaIKhg iQodkï jkafka flfiao@ fuysoS úfYaIs; ms<sfh, ùula wjYH fkdjqKo my; lreKq flfryS wjOdkh fhduq l< hq;=h¡ ² Tn .¾NKS kï fyda ms<sis|.ekSula n,dfmdfrd;a;=fjka kï tu ld,h ;=< fuu mrSlaIKh isÿlr fkd.ekSu jvd;a iqÿiqh¡ ² mrSlaIKfhaoS uqkska w;g je;sr fow;a bosrshg ;nd isàug isÿjk w;r bosrsmiska újD; l< yels we÷ula we| isàu jeo.;a fjhs¡ ² mshhqre iy mmqj fmfofia iaj¾KdNrK lsisjla me<| fkdisáh hq;=h¡ ² fuu mrSlaIKh i|yd l<ska oskhla iy fõ,djla ,nd .ekSu wkqj muKla isÿlrkq ,nhs¡
94
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
² iajhx b,a,Su mrsos kHIaÀl ffjoH úfYaI{jrhdf.a wkque;sh we;ssj isÿlr .ekSug yelsh¡ ksjeros iskaáuefuda.%ms mrSlaIdjla uQ,sl mrSlaIK follska iukaú;h ² oaúudk iaÓ;sl m%;srEmlrKh ^Planer static imaging) ² ;%sudk m%;srEmlrKh ^Three dimension SPECT imaging& fuysoS isÿlrkq ,nkqfha mshhqre foflysu kï frda.shdf.a mdohlg fyda tl mshhqre mrSlaIdjl kï jsreoaO me;Af;A ndyqjg b;d iq¿ úlsrKYS,S tkak;la ,nd oSfuka m%;sìïn ,nd .ekSuhs' fï i|yd fiiagdïì (Sestamibi) kï úlsrKYS,S fkdjk T!IO ud;%djla fglakSIshus ^Technicium 99m& iuia:dkslh iu. ksjerosj ixfhdackh lr kHIaÀl ffjoHjrhl= fyda kHIaÀl ffjoH mqyqKq fyo ks,Odrsksfhl= úiska tkak;la u.ska ishqïj ksjerosj ,nd oSu b;d jeo.;a fjhs¡
doctormagazine.lk
Y%S ,xldfõ fuu mrSlaIKh fm!oa.,sl wxYhg wh;a tla frday,loS muKla wka;¾cd;sl mrudKql Yla;s wêldrsh( International Atomic Enerfy Agency) u.ska úfoia mqyqKqj ,;a kHIaÀl ffjoH ld¾huKav,hla u.ska isÿlrkq ,nhs' bkamiq mshhqfrys m%;sìïn .ekSu iy mshhqre i<l=Kq lsrSfï ld¾hh .eud leurdj wdOdrfhka fm!oa.,sl;ajh wdrlaId jk mrsos ldka;d ld¾huKav,hla úiska isÿ lrKq ,nhs' th meh foll muK m%;sìïsnlrKhla jk w;r .eud leurdjg iúl, úfYaIs; mshhqre M,lhla ^Breast palate& wdOdrfhka mÍlaIdj isÿlrkq ,nhs' fuysoS frda.shdg lsisoq fõokdjla fkdoefkk w;r leurdfjka lsisÿ úslsrK ksl=;a ùula isÿ fkdfõ¡ uQ,sl m%;sìïnlrKfhka miq m%;sìïsn ksjerosj úlikh (Processing) jeo.;a fjhs' fjfiiskau ;%sudk m%;sìïn ksjeros YrSr ;, ;=klska úlikh lr (Three body planers) tajd wOHhkfhka b;d myiqfjka ms<sld fldgila fõ kï th y÷kd.; yelsh' fï i|yd lsishï ld,hla .; jqj;a ksjeros msysàu" m%udKh mjd y÷kd.ekSu ms<sld frda. ffjoHjrfhl=g fjfiiskau jeo.;A jkq fkdwkqudkh' Y%S ,xldfõ fuu mrSlaIKh fm!oa.,sl wxYhg wh;a tla frday,loS muKla wka;¾cd;sl mrudKql Yla;s wêldrsh( International Atomic Enerfy Agency) u.ska úfoia mqyqKqj ,;a kHIaÀl ffjoH ld¾huKav,hla u.ska isÿlrkq ,nhs' fuf;la isÿl< mrSlaIKj,oS tlu frda.shd lsysm jdrhla jir .Kkdjl ld,dka;rhla ;=< mrSlaIKhg n÷ka ùu;a miql,loS Tjqkaf.a iel iys; mshhqr .eá;s ms<sld njg m;aj we;s whqre y÷kd.ekSu;A mrSlaIK w;r uq,a ;ekla .kS' DM
fuu f,aLlhd iskaáuefuda Ys,amh ms<sn|j úhÜkdufha fpdafrda frdayf,a mqyqKqj ,enQ kHIaÀl ffjoH ;dlaIK Ys,amsfhls'
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
95
D•Magazine /
The deception in perception A discussion on how sensory organs deceive us in perceiving reality
The deception in perception
A discussion on how sensory organs deceive us in perceiving reality Dr. Gayani Galhena Senior Lecturer, Department of Zoology and Environment Science University of Colombo BSc (Hons), MSc (by Research), PhD
96
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
In the history of human existence, there isn’t a topic more debated than “reality”. Reality has been extremely difficult to be understood, convinced, agreed upon, and to be proved. There have always been counterarguments for reality making it one of the most subjective topics in human understanding. The problem with reality is that we cannot grasp it in an absolute sense. Reality is the state of things as they actually exist and is not subjected to human decisions, conventions, or beliefs. However, as physical beings, we experience reality through our senses, eyes, ears, nose tongue, body, and mind. This process of knowing the world through our senses is called perception. So rather than grasping the absolute reality, we perceive the reality. However, our perception is restricted by the capabilities of our senses and is subjected to our understanding, interpretation, and mental impression. This creates a gap between reality and our perception of reality. Let’s try to understand this gap using some simple examples. The human eye is a remarkable instrument, with a high sensitivity to color across the spectrum of electromagnetic waves from roughly 380 to 740 nm. This part of the
doctormagazine.lk
spectrum is called the “visible spectrum” since it’s what’s visible to us. Any object emitting light outside these wavelengths is not visible to us making us virtually blind to the reality of the existence of such objects. However, the eyes of some animals are sensitive to the wavelengths outside this range and thus see the objects we do not. For example, bees can see part of the ultraviolet (UV) spectrum ( 300-380 nm). This enables them to see some markings of different varieties of flowers such as nectar guides, which are only visible in the UV range thus hidden from the sight of humans. Similar to bees, dogs also see UV light. However, they cannot detect red color. What looks red to us appears in a brown hue to dogs, while cats perceive it as a shade of green. So, changing the color of the doghouse from brown to red would have virtually no effect on a dog as it cannot perceive the difference.
Modified from kevencollins123 photo-Creative Commons LicenseIn addition to the variations between animals in their sensory abilities, there are variations among individuals, which can give rise to differences in the sensory perception between them. For example, one individual might notice the slightest change in salt, sugar, or spice in the food, while for another this may go unnoticed. This kind of change in taste perception is partly determined by the number of taste buds carried on the tongue. The more tastebuds one carries on one’s tongue, the sharper will be his/her taste perception. In this example, the actual amount of salt in the food is the reality, which can be measured by a measuring device. What we experience as saltiness is our perception of this reality. As you can see, our perception of reality varies among individuals. It might come close to reality or it could become entirely different from reality. In addition to our physical makeup, our psychological makeup also plays an important role in our perception of
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
97
D•Magazine /
The deception in perception A discussion on how sensory organs deceive us in perceiving reality
reality. The ‘Hollow mask illusion is one interesting example which demonstrates the effect of our expectation on what we see. In the hollow mask illusion, viewers perceive a concave face (like the backside of a hollow mask), as a normal convex face (see the Charlie Chaplin mask below). The illusion exploits our brain's strategy for making sense of the visual world: uniting what it actually sees with what it expects to see based on prior experience. The illusion is so powerful that even when people are aware of the illusion, they are still unable to see the concave face with the nose sticking in — the mind just flips it back pushing the nose out! You can try this out yourself using the web link https://www.youtube.com/watch?v=QbKw0_v2clo. Researchers attribute this to the brain's familiarity with faces which makes us perceive faces like objects as faces. This is only one example that illustrates how our brain changes the objects we see to suit our expectations - an utter deception! Researchers have also shown expectation to be a powerful modulator of the perception of pain and emotion. When people were made to believe a fake drug (placebo) is effective in reducing pain, it actually reduced the pain on whom it has been administered. The strength of this placebo effect was closely related to the induced expectation showing how our beliefs would control our physiology. A similar effect of our expectations and beliefs makes the eyewitnesses of crime/accidents so unreliable. When visual information is uncertain, the brain fills the blanks with what we believe is likely to be there, based on prior experience. This is known as the expectation bias. For example, since school children generally carry backpacks
98
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
when in uniform, you might remember the child in school uniform, who went pass you carry a backpack even though he actually didn’t carry one! Not surprising that 10 eyewitnesses, would produce 10 different stories of an accident. In addition to expectations, the lack of attention to sensory information can also shape our perception of reality. The sensation (receiving information from senses) is a quick response. It lasts only for a very short while. If adequate attention is not given, the majority of the sensory information is lost within seconds. Only those filtered by our attention are selected to produce our perception. Consequently, only a small fraction of what is sensed is actually perceived. And out of what had been perceived, even a smaller fraction will be stored in our memory for later recall. This makes our descriptions of
doctormagazine.lk
reality quite different from the actual reality. If you like to check this yourself, just go out to the road and walk for five minutes and think back. You must have seen many objects on the road; buildings, trees, people, birds, stones, etc. How many of them can you remember? Can you remember the colors of the clothes worn by the people who went pass you? Can you remember the types of vehicles that went pass? Your eye detected all that, but since you did not pay attention to those minor details, your brain did not register those. So now you cannot recall them, or else you make errors in recalling them. However, you may remember the particulars of the beggar who was seated on the payment, since you paid your attention to him. Researchers use the moonwalking bear test to demonstrate how our lack of attention led us to miss some obvious clues on our visual sensation. You can try this 30-second test at https://www. youtube.com/watch?v=x NSgmm9FX2s in a web browser. Although our perception is completely unreliable and is likely to be far from reality, we hardly can do anything about it as the majority of the sensory processing
doctormagazine.lk
Correct side
Hollow side
happens unconsciously. Our brain doesn’t seek permission before it fills the gaps in sensory information or before it flicks the hollow face to look convex! But we can always recognize that there is a gap between reality and perception before jumping to conclusions based on what we have seen, heard, tasted, smelt, or felt. We can be more accommodative of other’s opinions as they may be reflecting their perception which is equally distant from reality as ours. Maybe their perception points at a different aspect of the reality that we have missed due to the lack of attention. We are like the five blind men who described the elephant based on the parts of the elephant’s body they touched. Neither of us is right nor wrong, so why argue? Acknowledging the gap between perception and reality might not bring us closer to reality, but it might at least bring us closer to peace. DM
Watch Online Charlie Chaplin Optic Illusion
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
99
D•Magazine /
BioNTech BioNTech iud.u ;j ál l,lska ms<sldj fu,a, lrk fkd;s;a W;aidyhl'''
The Husband-and-Wife Team Behind the Leading Vaccine to Solve Covid-19
f,dalfha m%:u COVID‑19 tkak; ksmojQ c¾uksfha BioNTech iud.u wdorKSh wUQ ieñhka fofofkl=f.a fkdmiqng W;aidyfha m%;sM<hla
BioNTech iud.u ;j ál l,lska ms<sldj fu,a, lrk fkd;s;a W;aidyhl''' c¾uksfha jeäu wdodhulg ysñlï lshk mjq, jqK;a .uka ìuka hkakg jdykhla j;a kE''' bkafk tmdÜukaÜ tll''' Ndr; .=K;s,l ,shhs
102
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
fï jk úg fldúâ 19 jix.;hg tfrysj ,nd fok tkak;a w;r bosßfhkau ;sfnk tkak;la jkafka BioNTech iud.u Pfizer wdh;kh yd tlaj fnodyßk tkak;hs' f,dalh fj,d.;a wªre jix.;hlg ms<shu jYfhka yªkajd ÿka m<uq tkak; fuhhs'' messenger RNA fkdfyd;a mRNA ;dlaIKh fhdodf.k ksIAmdokh lrk ,o f,dj m%:u tkak; jYfhka fuh by<u ms<s.ekSug ,lajqKd' Pfizer-BioNTech tkak; ksmojQ c¾uksfha BioNTech iud.fï mqfrda.dó whs;slrejka fofokd wdorKSh wUq ieñhka hqj,la nj Tn fuf;la oek isáhdo@ ta Dr. Ugur Sahin yd Dr. Özlem Türeci hk fofokdhs' fï fofokdg ;=reKQ oshKshla isák w;r zzc¾uksfha jvd;au Okj;a mjq,ZZ jYfhka ie<flkafkao fï wUQieñ hqj,hs' Okj;alu" wOHdmkh w;ska c¾uksfha u;= fkdj f,dalfhkau ysks fm;af;au isáh;a fï ;sfokd ;ju;a cSj;a jkafka iud.u wdikakfha we;s tmdÜukaÜ tll nj weiSu uú;hg lreKla fkdjkafkao@ ta ú;rla fkdfjhs jdykhla j;a ;ju;a ñ,oS f.k
doctormagazine.lk
ke;s fï mjqf,a wUQieñhka fofokd iud.fï fiajhg hkafka mdmeos follska ùu Tn ;=IaksïN+; lrjk ldrKhla ue jkq we;s' c¾uksfha BioNTech iud.fï mqfrda.dó ysñldß;ajh orK wUQ ieñ fom<f.ka iajdñhd jk ffjoH iyska oeka 56 yeúßos úfha miq jkjd' ;=¾lsfha bia;dkanq,a k.rfha ;=¾ls cd;sl ujlg yd msfhl=g odj Wmka iyska c¾uksfha fldf,dka k.rhg tk úg Tyq hka;ï jhi wjqreÿ y;rl orefjla muKhs' uõmshka fofokdu jev lf<A f*daâ lïyf,a' ffjoHjrfhl= ùfï isyskh ienE lr.kakg W;aidyfhka bf.k .;a iyska" fldf,dka iriúfhka Wmdêh ,nd wk;=rej m¾fhaIK lghq;= j,g iïnkaO jqKd' Tyq wdpd¾h Wmdêh ,nd .;af;a 1993 j¾IfhaoS' fï ld,fhaoS ;uhs Tyqg ;u momßpdßldj ;=f¾is uqK .eiqfKA' ;miaù fufyKShl ùfï wdYdfjka isá W;a;u ldka;djl jQQj;a wehf.aa ffojh ,sheù ;snqfKA ffjoHjßhl jkakghs' fï fofokdu m¾fhaIK lghq;= j,g oelajQfha wmßñ; wdorhla' újdm;a jQ oskfhao W;aijh yudr ùfuka miq fofokd m¾fhaIKd.drhg meñK tu lghq;= j, ksr; jQ nj i|yka fjkjd' iyska yd ;=f¾is fofokdf.au uq,au /lshdj jQfha iQßÉ iriúfha úYAj úoHd, YsIHhkag b.ekaùu yd m¾fhaIK ld¾hhka i|yd odhl;ajh ie,iSuhs' úYAj úoHd,fhaoS fï fom<g lS¾;su;a m¾fhaIlhka /ila iu. tlg lghq;= lsÍfï wjia:dj Wod jQ w;r úfYAI isÿùula jQfha frd,a*a iskalkfc,a (Rolf Zinkernagel) kue;s úoaj;d yd tlaj m¾fhaIK lrkakg ,eîuhs' uQ,sl jYfhka m%;sYla;slrK m¾fhaIK j, ksr; jQ m%udKsl úoajf;l= jQ iskalkfc,a ;u wOHhk i|yd 1996 j¾IfhaoS ffjoH úoHdj i|yd jk fkdafn,a ;Hd.hgo ysñlï ,enQjd' 2001 j¾IfhaoS fï fkdafn,a ;Hd.,dNS úoaj;d yd iyska tl;=j ms<sld frda.hg Monoclonal Antibody ;dlaIKh weiqf¾ M<odhS T!IO ldKAvhla ksIAmdokh lsÍu i|yd Ganymed Pharmaceuticals hkqfjka T!IO iud.ula wdrïN lrKQ ,enQjd' jir lsysmhl id¾:l;ajfhka miqj Tjqka tlaj messenger RNA ;dlaIKh weiqf¾
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
103
D•Magazine /
BioNTech BioNTech iud.u ;j ál l,lska ms<sldj fu,a, lrk fkd;s;a W;aidyhl'''
c¾uksfha BioNTech iud.fï yjq,a ysñlrefjla jQ W!.=¾ iyska tfia m%ldY lrk úg Bg;a jir follska miq fï f,dalh wosis jix.;hlska fj,d .ks;ehs ljqre;a isyskhl=ÿ is;+fha kE' Tyq wkd.; jla;Djrfhl= fkdfjhs''' lg ue; fodvjkafkl=o fkdfjhs''' messenger RNA ;dlaIKh weiqf¾ m¾fhaIK j, ksr; jk iyska yd ;=f¾is' újdm;a oskfhao fï fom< W;aijh wjidkfha ridhkd.drhg meñK iqmqreÿ m¾fhaIK j, ksr; jQ nj m%isoaO l;djls
ms<sld kdYl T!IO ksIAmdokh lsÍfï wruqKska BioNTech iud.u wdrïN l<d' BioNTech iud.u n¾,skfha yereKQ úg flaïì%ca" udia wdoS k.r j,o YdLd msysgqjd we;s w;r fï T!IO iud.ï cd,fhys 1"800lg jeä fiajl ixLHdjla fï jk úg fiajh lrkjd' 2018 j¾IfhaoS BioNTech iud.u" Pfizer iud.u iu. yjq,aldß;aj .súiqulg t<UqKQ w;r 2019 j¾IfhaoS taâia frda.hg iy laIh frda.hg id¾:l T!IO fidhd .ekSfï m¾fhaIK i|yd lS¾;su;a ì,a yd ñ,skavd f.aÜia moku wefußldkq fvd,¾ ñ,shk 55l odhl;ajhla imhkq ,enQjd' iyska yd ;=f¾is fofokd 2016 j¾IfhaoS Ganymed iud.u fvd,¾ ì,shk 1'4l uqo,lg úl=Kkq ,enQ w;r 2016 j¾IfhaoS BioNTech iud.u fvd,¾ ì,shk 21l uyck fldgia ksl=;=jlg .shd' tys m%;sM<hla jYfhka iyska;=f¾is hqj, c¾uksfha Okj;au hqj, njg m;a jqKd' zzóg miafi jix.;hla weú;a fï f,dalhg ;¾ck lf<d;a ìh fjkak fohla kE' messenger RNA kue;s ;dlaIKhla weiqf¾ ´kEu jix.;hla md,kh lrkakg f,dalhg wjia:dj Wod fjkjd'''ZZ
104
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
W!.=¾ iyska uq,skau Ökfha jQydka k.rfha me;sr hk wosis ffjrih .ek f;dr;=re oek.;af;a The Lancet iÕrdfjka' ta;a iu.u tu ffjrifha fõ.j;a jHdma;sh fya;=fjka ffjrih f,dal jHdma; jix.;hla njg m;ajkq we;ehs Tyq wkqudk l<d' foieïnrfha fhdodf.k ;snQ ksjdvqj wj,x.= l< wTQ ieñhka c¾uksfha fuhskaia k.rfhaoS m¾fhaIK hqoaOfha fjä kQ, m;a;= l<d' ;u m¾fhaIK Odß;dj .ek Tyqg b;d ksjeros wjfndaOhla ;snqKd' zzwms ;rï fõ.fhka fï .eg¿jg úiªï fidhkak fndfyda m¾fhaIK wdh;k j,g neß fõú' ta ksid fïl wms j.lSula lr.; hq;=hs'''ZZ iyska wdh;ksl m¾fhaIlhka osß .ekajQfha tf,ihs'
doctormagazine.lk
*hsi¾ iud.fï m%Odk úOdhl ks,Odß .%Sl cd;sl we,an¾Ü fndre,d ;=¾ls cd;sl ;u ñ;%hd iyska .ek úYajdifhka iyfhda.s;djhla f.dvk.d .;af;ah
2018 j¾Ih jk úg BioNTech iud.u Flu vaccine m¾fhaIK lghq;= i|yd Pfizer iud.u iu. iyfhda.s;d .súiqulska ne|S isáhd' ta wkQj ud¾;= udifhaoS Tjqka fldúâ 19 tkak;la fidhd .ekSu i|ydo iyfhda.fhka lghq;= lsrSug ;SrKhla .;a;d' Pfizer iud.fï m%Odk úOdhl ks,Odßhd jk we,an¾Ü fndre,d .%Sl cd;slfhla' iyska ;=¾lsfhka wd flfkla' fkd;s;a m¾fhaIK msmdidjlska fm¿KQ fï fofokdu Woa.; jQ w¾nqoh yuqfõ Bg tkak;a úiªula ,nd oSug osjd rd;%S fkdn,d lghq;= l<d'
doctormagazine.lk
fldõâ 19 jix.;hg f,dalfha uq,skau tkak;la fidhd.;a c¾uksfha BioNTec m¾fhaIKd.drh
2020 fkdjeïn¾ 18 osk Pfizer iud.u úiska fldúâ 19 frda.hg tosßj ishhg 95l id¾:l;ajhla we;s tkak;la BioNTech iud.u yd tlaj ksmojQ nj;a fuh iafõÉPdfjka bosßm;a jQ 44"000la fhdodf.k isÿ l< udkj m¾fhaIK woshro miqlr we;s nj;a kshduk wêldßkaf.a wjirh ,o miq tkak; ,ndoSug mshjr .kakd nj;a m%ldY l<d' Pfizer–BioNTech COVID‑19 tkak; f,dalhg ìysjQfha tfyuhs' fuu tkak; uyd ì%;dkHfha yd ol=KQ wm%sldfjka jd¾;d jqKQ fjkia jQ ffjrihgo .e,fmkakla nj iud.fï yjq,alre yd m%Odk ffjoH ks,Odß jYfhka lghq;= lrk ffjoH ;=f¾is miq.shod m%ldY l<d' 2021 jif¾oS tkak;a ud;%d ì,shk 1'3la ksIamdokh lsrSug ie,iqï lr ;snQ BioNTech iud.u ;u kj l¾udka; Yd,dj cßuksfha udn¾.a k.rfhaoSA ksIAmdok weröu;a iu.u fï jif¾oS tkak;a ud;%d ì,shk folla ksIAmdokhg ie,iqï lr ;sfnkjd' BioNTech iud.u msysgqùfï mrud¾:h jQQfha ms<sldjg tfrysj mRNA ;dlaIKh weiqf¾ kj id¾:l T!IO ldKAvhla fidhd .ekSuhs' fldúâ jix.;h ueoafoa tu m¾fhaIK lghq;=o bosßhg hk nj;a ;j;a jir follska ms<sld frda.Ska i|ydo n,dfmdfrd;a;= iy.; T!IOhla ,nd fokakg yels fõ hhs ;uka n,dfmdfrd;a;= jk nj iyska-;=f¾is" fï wmQ¾j wUQ ieñhka fofokd m%ldY lrkjd' DM
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
105
D•Magazine /
wdhq¾fõoh nqÿoyuhs- wdhq¾fõohhs
fmr ld,fha úiQjkao fujka jix.;hkag id¾:lj uqyqK fok oeKQfuka msßmqkaj isáfhdah'''
ckmo msáka jeishka úkdY lrk'''
ckmo Wèjxik frda.
niakdysr m<d;a wdhq¾fõo fomd¾;fïka;=fõ mdÿlal m%cd fi!LH ffjoH ks,Odß úkaOHd nKavdr úisks frda. we;sùu iajNdj fldg.;a ukqIHhdg we;sjk il, úO frda. iïnkaOfhka wdhq¾fõo újrKhla miq.sh l,dmfhka wm oelaùuq' ta hgf;a l¾u úmdl f,i
106
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
we;s jk fyda fkdfmfkk n,fõ. wdosh ksid yg .kakd zzffoúl frda.ZZ kï frda. ldKAvhla úia;r flfrk w;r ful, wmg wNsfhda.hlaj we;s fldúâ jix.;ho wh;a jkafka fï hgf;a tk zzckmo WèjxikZZ frda. ldKAvhgh' ld,Sk jeo.;alula we;s ksid wfma mqrdK iDIsjreka fï .ek lS ldrKd yd j;auka oeKQu weiqf¾ fï zzckmo WèjxikZZ frda. iïnkaOfhka fujr ,smsfhka leá lr olajuq' YÍr iajNdjfhka" wdydr rgdfjka" Yrsr n,fhka" udkisl ;;a;aj j,ska yd jhia fNaofhka wiudk jk ñksia iuqyhd yg fmdÿ jYfhka mj;sk lreKq jk jdhqj" c,h" foaYh" ld,h hk fïjdfha isÿjk fjkialï ksid tlu ,laIK iys; frda.hlska tlu ld,hla mSvd f.k oSu u.ska ckmo úkdY ùu fukñka y÷kajkq ,efí' wms WodyrKhla .ksuq' wo f,dalhu w;aú|sk fldúâ 19 jix.;h ckmo Wèjxikhls' iqY%e; ixys;dfõ iq;% ia:dkfha yhjeks wOHdh yd prl ixys;dfõ úudk ia:dkfha f;jk wOHdh weiqrska fukau iuld,Sk oeKQuo weiqre lrf.k fuu ckmo iïmq¾Kfhka úkdY lrùug iu;ajk fya;= yd tajdg ms<shï olajkafkñ' isõ jeoEreï ckmo úkdY lrjk frda. fya;= ckmo úkdY lrjk frda.j,g fya;= jk lreKq y;rls' ta fudkjdoehs úuiuq' 1' frda.ckl jd;h frda.ckl jd;h fyj;a jdhqf.da,fha isÿjk fjkialï ksid ckmo úkdY fjhs' fuho wdldr lsysmhlska idlÉPd flf¾'
doctormagazine.lk
iD;= úIu;dj wdhq¾fõofha oelafjk wkaoug jirl ld,hla iD;= yhlg fno we;' isisr" jika;" Y%SIau" j¾Id" ir;a" fyauka; hkqfjks' ld,.=K úoHd fomd¾;fïka;=j i|yka lrk wkaoug Ys% ,xldfõ iD;= y;rls' m<uq wka;¾ fudaiï iD;=j ^ud¾;=- wfma%,a&" ksrs;os. fudaiï iD;=j ^uehs- iema;eïn¾&" fojeks wka;¾ fudaiï iD;=j ^Tlaf;dan¾- fkdjeïn¾& yd Bidkos. fudaiu ^foieïn¾fmnrjdrs& hkqfjks' ta" ta iD;=fõoS fmkaúh hq;= idudkH ,laIK j, n,mEfuka fukau iD;=fõoS fmkaúh hq;= idudkH ,laIK fjkia ùu ksido ñksiaiq frda.S fj;s' WodyrK jYfhka ksrs;os. fudaiï iD;=j ;=<oS fvx.= frda.h W;aikak ùu fmkajd osh yelsh' jd;fha f;;a nj jd;fha f;;a nj b;d jeä ùu fyj;a jd;fha c, jdIam m%;sY;h b;d jeä ùu ksid ñksia jdiia:dk bka*a¨fjkaid wdoS Yajik frda.j,ska mSvdjg m;a fjhs' jd;fha .uka fõ.h jd;fha .uka fõ.h b;d wêl ùu fyj;a wêl iq<. ksido Pkmoj,g ydks we;s ù levqï ì÷ï" ms<siaiqï yd ;=jd< u.ska i;a;ajhkg .eg¿ we;s fjhs' miq.sh ld,fha ´iafÜ%,shdfõ we;s jq ,eõ.sks fuhg WodyrKhls' mrsir WIaK;ajh meje;sh hq;= w.hg jvd mrsir WIaK;ajh b;d jeäùu fyda b;d wvqùu yd b;d WKqiqï yd r¿ núka hqla; jd;h fya;=fjkao ckmo úkdY ù hhs' j¾;udkfha mrsir ÿIKh ksid f.da,Sh WKqiqu by< hdfuka we;s ù ;sfnk úúO .eg¿ fuhg fyd|u WodyrK fjhs' f,dalfha fndfyda rgj, w.k.r msysá ia:dk mjd fjkia lsrSug fï ;;a;ajh n,md we;' wys;lr jdhq j¾. ÿú,s" úIîc ñY% jd;ho ckmo jkik frda. j,g m%Odk fya;=jls' fldúv 19 f,dal jix.;h fukau f,dal fi!LH ixúOdkh m%ldY lrk wkaoug j;auka f,dalfha ldnksl
;=kaìhg md;% úYd,d uykqjr wo o¾Ykhla
doctormagazine.lk
bkaOk oykh lsrSu" ma,diaála j¾. oykh lsrSu wdosh ksid mrsirhg ksl=;a jk ´fidaka" ldnka fudfkdlaihsâ" i,a*¾ vfhdlaihsâ" khsg%cka vfhdlaihsâ wdoS úI jdhq j¾. ksid wd>d;" yDohdndO" os.=ld,Sk fmKy¿ wdndO" fmKy¨ ms<sld wdosfhka ;reK jhfiaoS u by< m%;sY;hlska Pk;dj frda.S njg m;a ùu fuhg fyd|u WodyrK fjhs' 2' frda.ckl c,h w;sYhska úlD;s jq .kaOh" j¾Kh" rih we;s c,h" úúO l¾udka; Yd,d wdosfhka ksl=;a l< ridhk øjH yd wmøjH ñY% jq c,h" c,h m,a ùu" c,fhys Ydl .yKh jeäùu" iqfmdaIKhg ,la jq c,h" uÿrelSghka wdosh iys; yd osh u;=msg mlaIska wêlj iersierSu ksid u< wmøjH nyq, c,h hkdosh ksido fld<rdj wdoS ckmo úkdY lrk jix.; frda. fukau ms<sld frda.o we;s fjhs' 3' frda.ckl foaYh ^N=ñh& ² l=Kq ùï nyq, fyj;a" ;ek ;ek li< /ia ùfuka ÿ.| jykh jk m%foaYh ^kd.rsl mrsir& ² i¾mhska" ysxil uD.hska" uÿrejka" m<Õeáhka" ueiaika" óhka" n,a,ka wdoS i;=ka nyq,j isák m%foaYh ² b¿la le,E m%foaY ² OdkH wdoS wdydr fkdue;s Y=Ial m%foaY ^ldka;dr m%foaY wdosh&
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
107
D•Magazine /
wdhq¾fõoh nqÿoyuhs- wdhq¾fõohhs
² ks;r ;oska lE .ik mlaIska ^lmqgka jeks& n,a,ka wdoS i;=;a nyq, m%foaY ² O¾uh" i;Hh" ,cacdj" wdpdrYS,S nj hkdoS hym;a .=KO¾u msrsyqKq ckmo ² kq.;alu wêl m%foaY ^wm%sldkq rgj,a& ² b;srS hk c,dY fyj;a ks;r .xj;=r we;s lrk m%foaY ² W,aldmd;" fyK" N=ñlïmd nyq, m%foAY ² l,n,ldrS" Woafõ.ldrS" ìh''' ;e;s .ekSï iys; w÷re m%dfoaY ^hqo NS;sh wdosh we;s rgj,a& ² nyq,j Yío we;s m%foaY ^Yío ÿIKh&
hk fïjd ckmo úkdY lrùug fya;= jk lreKq nw;S;fha wm uQ,dpd¾hjreka l< m%ldYhhs' tfy;a" by; lreKq ish,a,g u WodyrK j;auka f,dalfha olakg ,efnk nj b;d uekeúka meyeos<s fjhs' 4' frda.ckl ld,h iajdNdúl iD;= ,laIK wvq jq fyda jeä jq fyda fjkia jq fyda ld,ho" ckmo úkdY lrk fya;= hg;g .efka' WodyrK f,i jir 2016 oS isÿ jqjd fia wêl j¾Imd;kh ksid c, .e,au yd 2014 jif¾ oS y,aÿïuq,a, m%foaYfha kdh hdfuka iïmq¾K .ula úkdY ùu yd 2004 jif¾ iqkdñ jHikh .; yelsh' 108
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
iqY%e; iDIs úiska iïmdokh lrk ,o iqY%e; ixys;dfõ ckmo iïmq¾Kfhka úkdY lrùug iu;ajk fya;= yd tajdg ms<hï ioyka lr we;'
fuu iajdNdúl wdmod j,g wu;rj ixl%ñl frda. fyj;a" fnda jk frda. fya;=fjkao ckmo úkdY fjhs' frda. fndaùug fya;= m%ix.d;a .d;% ixiam¾Ydoa ks#YAjdid;a iyfNdackd;a iyiHhdikdÉffjj jia;%ud,Hdkqf,amkd;a l=Iagx cajrYaj fYdIYaj fka;%dNsIHkao tajp T!mi¾.sl frda.iaj ixl%duka;s krdkkrï iqY%e; ixys;dfõ ksodk ia:dkfha miajk wOHdfha fukau wIagdx.yDo ixys;dfõ" ksodk ia:dkfhao frda. fndaùug fya;= olajd we;'
ffu:qkH fiajkh" isrere tlsfkl iam¾Y ùu" msg lrk yqiau fyj;a m%Yajdi jd;h" tlaj ys| wdydr .ekSu" tlaj ksod.ekSu" tlu wiqfka ys|.ekSu" frda.shl=f.a frosms<s" u,aoï" wdf,amk wdosh mrsfNda. lsrSu hk fïjd lrK fldgf.k l=Iag frda." WK frda." fYdaI fyj;a laIh frda.h" weia f,v" ,sx.dYs%; frda." hkdosh tla wfhl=f. ka ;j;a wfhl=g me;srSu isÿ jk nj fuys wre;hs' DM
,nk l,dmfhka ckmo úkdY jk frda. j,g wdos fy<hka fh¥ ms<shï
doctormagazine.lk
D•Magazine /
ufkdaÑls;aid N+; ,E,a,g tk u<.sh {d;ska
Hysteria
N+; ,E,a,g tk u<.sh {d;ska flfkl=g u<.sh flfkla wdrEV fjkak mq¿jkao@
w
ïmdr Èia;%slalfha .ul Ôj;a jk ,,s;d wysxil .;s.=K j,ska fyì ldka;djls' Wiia fm< yodrk w;r;=r§ weh .fïu ;reKfhl= jk mshodi iu. újdy jQfha fmï in|;djlsks' ,,s;df.a mjqf,a ifydaoßfhdau mia fofkls' ,,s;d mjqf,a nvmsiaiS jQjdh' jeäu,a ifydaoßfhda miafokdu újdylh' ,,s;df.a jhi oeka y;<sia folls' wehg tla Èh‚hl yd mqf;la isá;s' ,,s;df.a wïudf.a jhi fï jk úg ye;a;E ;=kls' ;d;a;dg ye;a;E myls' ks;r ks;r yefok ykaÈ fõokdfjka mSvd ú¢ ,,s;df.a wïud ysá yeáfhau tla;eka jQjdh' id;a;= imamdhï fldf;la l<o kd kd úêfha m%;sldr l<o iqjhla fkdùh' ykaÈ fõokdjkaf.ka mSvd úkaoo weh flÈkl j;a jevla m<la fkdlr isá wfhl= fkdjQjdh' wudrefjka fyda ksjfia j;a; msáfha l=ula fyda jevl fh§u ,,s;df.a wïudf.a;a ;d;a;df.a;a mqreoao jq‚' we|gu jegqKq weh lsysm Èkla h;au wjika .uka .sfha orejka iefjdu ÿlg m;alrñks' urK jev lghq;= ,,s;d;a ifydaoßhkq;a tlaj fyd¢ka wjika lr;au ,,s;df.a mshdg yÈisfhau we;s jQ yDohdndOfhka Tyq ñh.sfha ish,a,kau úlaIsma; lrñks'
doctormagazine.lk
Y%S ,xld iajdmkfõoSkaf.a ix.ufha iNdm;s ufkda Ñls;ail mS tka úoHdl=,m;s
wïud ñh .syska y;a Èkla .;j;au ;d;a;do ñh.sfhah' i;shla we;=<; urK folls' fuh ljqreka fyda mjq,g l< úkhla ksid isÿ jQjla nj hfula mjihs' fuh Tjqka fofokdf.a f.kdmq wdhqI wjika ùu ksid isÿjQ nj ;j;a wfhla mjihs' tal zzfj,djZZ nj ;j;a flfkla mji;s' kd kd m%ldr foaj,a wefikakg jQfha lshkakg jQfha ujf.a y;a ojfia odkhodu mshdo urKhg m;aùu ksidh' flfia fyda {d;Skaf.ao Woõ Wmldr we;sj ;d;a;df.ao urK jev lghq;= wjika flre‚' wïudf.a;a ;d;a;df.a;a ;=kaudfia odkh Èkho Wodúh' ;=ka udfia odkh fyd¢ka lrkakg ,,s;d we;=¿ ifydaor
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
109
D•Magazine /
ufkdaÑls;aid N+; ,E,a,g tk u<.sh {d;ska
ú‚' f.or jevm<l ksr; ùu ;shd wehf.a jev álj;a lr.ekSug udkisl;ajhla ke;s úh' weh ks;ru isáfha ìfhks' fuh ;jÿrg;a n,df.k isàug fkdyels ksid wehj legqj ifydaoßhka .sfha .fï mkaif,a isák fmak lshk lmq uy;d uqK.eiSughs' ;d;a;d;a wïud;a fma%; wd;auj, bm§ isàu ksid fufia lror lrk nj Tyq mejiSh' fmak lshk .=rekakdkafia wehg wdrlaIdjla lf<ah'
ifydaoßfhda lghq;= lf<dah' fuA odkfhka fkdfnda osklg miq ,,s;dg wïudj;a" ;d;a;dj;a ySfkka fmfkkakg mgka .;af;ah' ta ksluAu fkdfjA''' wehf.a ll=f,ka wÈkakg;a ìu weo oukakg;a nh lrkakg;a we|g ;nd ;o lrf.k isákakg;a úh' ,,s;d fldf;la lE.eiqjo wehf.a lgy~ msg;g weiqfKa ke;' ñh.sh wïud;a ;d;a;d;a wehf.a W.=r ysrjk fia fn,a, ;o lrf.k isà' lsisjlau l;d fkdlrk Tjqyq wehg ysxid muKla muqKqj;s' —fï jf.a foaj,a j,g lrkak ;sfhkafk tlafld u<jqka f.kajk ;eklg hkak ´fk" tfyu ke;a;ï idia;rhla weiSug hkak ´fka˜ we;eful=f.a u;hla m%ldY úh' ,,s;df.a ;;a;ajh tkak tkaku krla jk fyhska ksjeishka is;=fõ th l< hq;= njhs' ,,s;d oeka" mqgqjlg ydkais ù isáh;a kskao hdf. ku tk úg weh ìhm;a fõ' uq¿ YÍrhu oyäfhka f;ó we;' orejkaf.a lghq;= o wehf.ka w;miq
110
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
tfy;a úi÷ula fkd,enq‚' ,,s;d kskaog .sh úg weh ySfkka ìhm;a fõ' fï ksidu weh kskaola ,nkafka mehla fyda folla mu‚' kskao hdf.k tkúg ll=f,ka wÈhs' ìug weo ouhs' fn,a, ysr lrhs' ,,s;d uq¿ rd;%s ld,hu .; lrkafka ìfhks' fï w;r;=r§ u<jqka f.kajk úiauhckl wmQre lmq uy;l= ms<sn|j fudjqkag oek.ekSug ,enq‚' ta N+; ,<E,a,l wkqyiska wukqIH frda. iqjm;a lrk lmq uyf;la .ekh' doctormagazine.lk
fuf,i tla wfhl=f. ka hjk úg ;j;a wfhl=g tu wd;auh meñfKa' ,,s;df.a ifydaoßhkag o tla tlaflkdf.ka hjk úg wj;drh meñK lror lf<ah' ìh lf<ah'
wm okakd mßÈ wukqIH hk md,s jpkh iEfokafka —k¬ukqIH wukqIH˜ jYfhka iudi ùfuks' tys f;areu ukqIH fkdjk hkakhs' tu w¾:fhka .;a l<" i;a;aj fldÜGdio wukqIH .Khg wh;a fj;s' wukqiai fodaI hkq wukqiaihkaf.ka jk fodaIhs' i;=ka ksid we;sjk frda.dndO" wmsßisÿlu ksid we;s jk laIqø Ôù j¾Okh wdÈh u.ska we;sjk frda.dndO ish,a,u wukqiai fodaI ksid we;sjk foaj,a nj fuys§ i|yka l< yelsh'
mshodi ,,s;dj /f.k hkafka tu lmq uy;d yuqjgh' lmq uy;d ´kEu u<.sh wfhl= f.kajk njg mshodig oek.ekSug ,enqfKa wi,ajeisfhl=f. ks' ìß| flfia fyda iqjm;a lr.ekSug ;snqKq ´klu ksid Tyq weh u<jqka f.kajk lmq uy;d yuqjg /f.k .sfha iykhla ,nd.ekSugh' fuys§ N+; ,E,af,a fma%;hl= ne|.ekSula isÿjk w;r Ydia;% weiSfï§ wik mqoa.,hdf.a w; tu ,E,af,a ;nd.; hq;=h' túg Tyqf.ao wdl¾IKh u; Tyq wikd foh N+; ,E,af,a ;nk fld<j, tys r|jd we;s mEfkka fyda mekai,fhka fyda ,shfjkq we;' fuho fma%; n,hlska jev .ekSuls' uka;% n,hlao fuhg wjYH fõ' fufia N+; ,E,a,lska Ydia;%h lmq uy;dg ysñj we;af;a mrïmrdfjks' wd;=rhd wik ,o ish¨ m%Yakj,g ms<s;=re N+; ,E,af,a igyka ù we;' tys§ Ydia;% weiSug tk ;eke;a;df.a {d;s fma%;hl= úiska fufia Ydia;%h ,shd olajk nj ms<s.efka' ;ukaf.a
doctormagazine.lk
{;s fma%;hdf.a yelshdj u; wkd.; jdlHj, i;Hh ;SrKh jkq we;' tfukau fï i|yd ;ukag {d;s;ajh ,enQ wfhl= fma%;Njhl Wm; ,nd isáh hq;= o jkafkah' fuu N+; ,E,af,a l%uh úfYaIfhkau Ndú; lrkafka ñh.sh {d;Skaf.a mrf,dj ms<sn|j wid oek.ekSugh' tys§ N+; ,E,a, fj; meñfKk wod< {d;shd ,jd i;H oekf.k m%;sldr lsÍu fï lmquy;d foajd,fha§ isÿlrhs' fï wkqj" wfma l;dkaorfha u<jqka f.kajk lmq uy;d ,,s;dg N+; ,E,af,a wehf.a ol=Kq w; ;nk f,i lSh' N+; ,E,a, hkq nq,;a fld<fha yevhg ;ekQ ma,diaála
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
111
D•Magazine /
ufkdaÑls;aid N+; ,E,a,g tk u<.sh {d;ska
fyda ,S ;yvqjls' tys há me;af;a tla tla me;a;g lerflk fia ;ekQ frdao iúlr we;' N+; ,E,af,a ueÈka mEkla iúlr we;' oeka ,E,a,g w; ;enQ miq frdao lerlSu ksid ,E,a, tla tla me;a;g .uka lrhs' Bg iïnkaO lr we;s mEk u.ska ,E,a, tyd fuyd hk úg ta wdldrhg ,shfõ' ,,s;d N+; ,E,a,g ;ukaf.a ol=Kq w; ;ndf.k isà' lmq uy;d u;=rhs' tf,i l%ufhka u;=rk .uka ,,s;df.a w;g ñh.sh wd;auhla meñfKkak hhs lmq uy;d uka;r lshk ;d,hgu lshhs' bkamiq ,,s;df.a w; l%ufhka mK ke;sù N+; ,E,a, iu. w; ta fï .uka lrkakg .kakd nj ,,s;dg lmq uy;d mjihs' ta lshQ mßÈu ,,s;df.a ol=Kq w; mK ke;s ù N+; ,E,a, iu. tyd fuyd ùug mgka .;af;ah' tfia jkafka u<.sh wd;auh w;g meñ‚ ksid nj lmq uy;d mejiSh' —ljqo Th w;g weú;a bkafka''' thdf.a ku ,shkak˜ lmq uy;d lSh' ,,s;df.a w; iu. N+; ,E,a, tyd fuyd .uka 112
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
lr wl=rla ,sùh' fuf,i wl=re lSmhla ,sheù ;snq‚' tys ,shù ;snqfKa zweis,ska hkqfjks' weis,ska hkq ,,s;df.a ujf.a kuhs' —oeka Tn ,shkak fudlgo wdfõ˜ lmqjd weiSh' —msx˜ N+; ,E,af,a ,sheú‚' —wE fï weú;a ;sfhkafka msx .kakfka˜ fï w;r w;g meñ‚ wd;aufhka fndfyda foa oek.kakg ,enq‚' —hkak kï fudkjdo wjYH lrkafka'' fudllao l< hq;= msk'' ta foaj,aj,ska we;a;gu hkjo˜ hkqfjka m%Yak flß‚' fndfyda foa ñh.sh wd;aufhka oek. ekq‚' tu msx isoaO lsÍfuka wk;=rej ñh.sh wd;au fol iïmQ¾Kfhkau m<jd yeÍug yels úh' N+; n,mEï ish,a, wjikah' ñh.sh wïud;a ;d;a;d;a ,,s;dg jo fokakg h<s;a wdfõ ke;' ish¨ fokdu iekiqï iqiqï fy¿fjdah' fuf,i i;s lSmhlau .; úh' bkamiqj ,,s;df.a mq;dg wdÉÑf.a wj;drh fmfkkakg úh' mq;dj /f.k mshodi;a ,,s;d;a .sfha N+; ,E,af,ka ñh.sh wd;au f.kajk lmq uy;d <Õguh' ,,s;df.a w; ;nd N+; ,E,a,g ñh.sh wd;auh f.kajQjo mq;df.a w;g ñh.sh wd;auhla wdfõ ke;' taksid lmq uy;d ;udf.au w; N+; ,E,a,g ;nd ñh.sh wd;auh f.kajd .;af;ah' tu wd;aufhka m%Yak wykak hehs lmq uy;d ,,s;dg;a mshodig;a mejiSh' Tjqka —Tn ljqo''' fudlgo wdfõ@˜ hkqfjka N+; ,E,a,g <x ù weiSh' tajdg ms<s;=re ,shú‚' meñK we;af;a fmr fiau ,,s;df.a uj weis,skah' fuf,i tla wfhl=f.ka hjk úg ;j;a wfhl=g tu wd;auh meñfKa' ,,s;df.a ifydaoßhkag o tla tlaflkdf.ka hjk úg wj;drh meñK lror lf<ah' ìh lf<ah' tlsfkldg meñK fufia ySfkka lror lrk weis,skaf.a wd;auh ioygu t<jd oeóug yels ljqreka ygo hkqfjka fudjqka l,amkd lrkakg úh' doctormagazine.lk
udhd frda.fha§ lsisÿ fma%;fhl=f.a fyda wukqIHfhl=f.a n,mEula ;snqfKa keye' fïl uq¿ukskau udhd frda.S ;;a;ajhla muKhs' fudjqkaf.a is;a ;=< ú{dk.;j ;snQ foa fudjqkg ueù fmfkkjd' tu ;;a;ajh ufkda úoHd;aul m%;sldrj,ska iïmQ¾Kfhkau iqjm;a l< yelshs'
tkak tkaku mjqf,a wd¾Ól ;;a;ajh o msßySug mgka .ekq‚'
fï i|yd lsisÿ T!Iëh m%;sldrhla ,nd fkdÿka nj;a ufkda Ñls;aiSh m%;sldr muKla ,ndÿka nj;a ffjoHjrhd mejiSh'
ta w;r;=r ,,s;df.a wi,ajdisfhl= yuqùug fld<U isg meñ‚ ñ;=frl=f.a ud¾.fhka ufkda Ñls;ail" ffjoH mS'tka' úoHdl=,m;s uy;d ms<sn|j oek. ekSug ,enq‚' ta wkqj wi,ajeishka ,,s;df.a mjqf,a whj ffjoHjrhd iïnkaOfhka oekqj;a flß‚' Tjqkaj ffjoHjrhd fj; fhduq flß‚'
ffjoHjrhd mjik mßÈ" lsisÿ wukqIHfhla ;j;a flfkl=g wdrEV jkafka ke;' wdrEV jQ nj mejfikafka ;ukag iómj isg ñh.sh mqoa.,fhl= .ek mu‚' Ôj;aj isák f;la ;ukag y;=relï l< wfhl= ñh.sh miq ;j;a wfhl=g wdrEV jQ njla wm flÈkl fyda wid ke;' tfukau ksjil wdorfhka we;s oeä l< n,af,l= mQfil= jeks i;a;ajfhl= ñh.sh miq" ta ksjeishkag wdrEV jQjd hehs wm wid ke;' Bg fya;=j jkafka wmg tjekakla .ek wdl,amhla fkdue;s ùuh' fuf,i wdrEV ùula .ek l;d lrkafka" l=vd ld,fha isgu tu wdl,am wm is; ;=<g we;=¿ lr we;s neúks' ta ksidu tajd .eku l,amkd lrñka isák mqoa.,fhl= ta udkisl ;;a;ajh ksidu úúO frda.dndOj,g ,la úh yelshs'
tys§ ish¨ úia;r i,ld neÆ ffjoHjrhd fudjqkag m%;sldr ,nd§ fudjqka fofokdu iqjm;a lf<ah' .eg¨j ksrdlrKh ú‚'
ñksid ;=< ;sfnk fuu udkisl ÿ¾j, núka m%fhdack .kakd mqoa.,fhda fuh wo uqo,a fidhk cdjdrula njg m;a lrf.k isá;s' Tjqka lrkafka" YÍrhg wdrEV ù isák wukqIHhd bj;a lrkak hehs lshñka úúO hd;=l¾u lr" uqo,a .rd .ekSula mu‚'
doctormagazine.lk
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
113
D•Magazine /
ufkdaÑls;aid N+; ,E,a,g tk u<.sh {d;ska
N+; ,E,a, u.ska isÿlrkafkao fujeks ñ:Hdjls' frda.S mqoa.,hdf.a weÕg wdrEV jQ mqoa.,hd meñfKk nj;a" ta wjia:dfõ frda.shd l;d lrkafka wdrEV jQ mqoa.,hd f,iskau hehs o mejfia' tfy;a tys we;af;a ufkda úldr ;;a;ajhla ñi ienEjla fkdfõ' ;u YÍrhg ;u {d;shd wdrEV ù we;ehs is;k mqoa.,hd ;=< mj;sk ÿ¾j, udkisl ;;a;ajh ksid" Tyq úiskau tf,i l;d lrkjd ñi wdrEV ùula isÿjkafka ke;s nj meyeÈ,sju m%ldY l< yelsh' ñh.sh ie‚ka m%;sikaêh ,nk mqoa.,fhl= tf,i h<s f.kajkafka flfiao@ ys; rjgk udhd frda.h udhd frda.h ^Hysteria& hkq uev meje;aúh fkdye;s Ñ;a;fõ.S m%;spdrhla f,i y÷kajhs' fuys§ frda.shd ;udg úúO wdndO we;s nj mji;;a tayd ne÷k lsisÿ YdÍrl fya;=jka idhkslj fkdfmkajhs' fuu frda.h iïmQ¾Kfhkau ufkda uQ,sl fya;+ka u; yg.kakd frda.hls' bx.%Sis niska udhd frda.h y÷kajk ysiaàßhd
114
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
^Hysteria& hk jpkh .%Sl niska .¾NdIh ye¢kaùug Ndú; lrk hystera hk jpkfhka ì£ wdjls' fuys frda. ,laIK f,i ldxidj" yqiau .ekSfï wmyiq;d" la,dka;h" kskao fkdhdu" iel lsÍu wd§ úúO wdndO fmkajhs' fuu frda. ,laIK we;sùu flf¾ n,mdk lsisÿ ldhsl úoHd;aul fya;=jla ffjoHjrekag fidhd.; fkdyel' úisjk ishji olajd udhd frda.h udkisl yd ldhsl wdndO j, tl;=jla f,i ms<s.;a; o miqj th iïmQ¾Kfhkau ufkdauQ,sl wdndOhla nj fmkajdÈh yelsh' bkamiqj N+; ,E,af,a úia;rh mS'tka' úoHdl=,m;s ffjoH;=ud meyeÈ,s lf<ah' N+; ,E,a,g w; ;enQ iekska tys frdao we;s ksid ta fï w; .uka lrhs' N+; ,E,af,a w; ;ndf.k isák mqoa.,hdf.a w;g N+;hd f.kajk nj u;=rñka lshk úg w; ;ndf.k isák mqoa.,hd iajhx fudaykhlg m;afjkjd' bkamiq wik m%Yakj, § N+; ,E,a, ta fï w; .uka lrk ksid tu mqoa.,hdf.a w; ta fï .uka lr ;ukaf.a ysf;a ;sfnk úia;r mEk u.ska ,shefjkjd' tal ir, l%shdoduhla muKhs' th lsisfia;au N+;fhl= meñK lrk fohla fkfuhs' ;ukaf.a ysf;a ;ekam;a ù we;s foa muKhs ,shfjkafka' Tn ish¨ fokdgu meyeÈ,s jkak we;s ud lsisÿ ueðla tlla lf<a keye ufkda Ñls;aiSh m%;sldr ,ndÿkakd muKhs' tuksid fujeks foaj,g uq,dù ;ukaf.a Ôú;h úkdY lr fkd.kakd f,i úoHdl=,m;s uy;d ;jÿrg;a i|yka lf<ah' wo jkúg fuu isÿùu ù jir lSmhla .; ù we;;a h<s;a ñh.sh wdÉÑ fyda iShd fyda fjk;a u<.sh wd;auhla Ôj;aj bkak jqka fidhdf.k lror lsÍug wdfõ ke;' DM ^fuys kï .ï muKla frda.shdf.a wdrlaIdj yd fm!oa.,sl;ajh fjkqfjka fjkia lr we;s w;r" i;H isÿùuls'&
Y%S ,xld iajdmkfõ§kaf.a ix.ufha iNdm;s ufkda Ñls;ail ffjoH mS'tka'úoHdl=,m;s
ÿrl:k wxlh 0718 30 30 30
doctormagazine.lk
D•Magazine /
Homeopathy kyr .eg .eiSu iqjm;a lrk úYañ; jQ fydañfhdam;s m%;sldr
Homeopathy remedies for varicose veins...
kyr .eg .eiSu iqjm;a lrk úYañ; jQ fydañfhdam;s m%;sldr foysj," rcfha fydañfhdam;s ffjoH uOHia:dkfha ia:dk Ndr ffjoH ks,OdßkS" fydañfhdam;s ffjoH wkqId fyaul=udr
doctormagazine.lk
iu ,iaikg meyem;aj ;sfnkjdg wm fldhs ljqre;a wdihs' kuq;a mdoj, kyr .eg .eiS we;s úg Tn ta ms<sn|j ie<ls,su;a jkqfha ,iaikg w¢k úg ,iaik fmkqug mdoj, b,smams we;s kyr ndOdjla ù we;s nj fmkS hk ksihs' .eg .eiqKQ kyr ;j;a flfkl=g fõokdjla" isrerg wmyiq;djhla we;s lrjk wjia:d;a ;sfhkjd' wo ojfia ;reK" jeäysá" ldka;d" msßñ fNaohlska f;drj fï kyr .eg .eiSfï frda.h
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
115
D•Magazine /
Homeopathy kyr .eg .eiSu iqjm;a lrk úYañ; jQ fydañfhdam;s m%;sldr
wmiaÓ; Ysrd woshr
ksfrda.S mdo
ul=¿oe,l yeve;s Ysrd fkdfyd;a (Spider veins)
úYd, jQ wmiaÓ; Ysrd (Varicose veins)
bosó we;" iu fjkia ù ke;
ksid mSvdjg m;aù we;' fï ;;a;ajhg ck.ykfhka ishhg 25la muK m;ajk w;r jvd;au olakg ,efnkafka ldka;djkagh' ffjoH;=ñhks" kyr .eg.eiSu lshkafka l=ulao@ kyr .eg .eiSu isÿjkqfha yDohg wdmiq reêrh /f.k tk Ysrd f,i ie,flk kyr ;=,hs' tu kyr ;=< we;s lmdg fjkia ùu;A" úlD;s ùu;A" ÿ¾j, ùu;a ksid reêrh wdmiaig .uka lsÍu fyda tl;=ùu;a ksid kyr msg;g b,smamS oÕr .eiSula we;akï th kyr .eg.eiSu f,i oelsh yelshs'fuh ndysrj fukau wNHka;rfhao isÿúh yel' kyr .eg.eiSu we;sùug we;s fya;= fudkjdo@ ² ujg fyda mshdg fï frda.S ;;a;ajh we;akï Tjqkaf.a orejkag fï frda.h we;sùfï ishhg 90l m%jK;djhla ;sfhkjd ² jeä fõ,djla isgf.k /lshdfõ ksr;ùu ² jeä fõ,djla bof.k isàu ² Wiska jeäùu ² ;rndre ùu ² ldka;djkaf.a fydafudak fjkiaúïj,§ ² .¾NKS ld,fha§
116
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
iu fjkia ù we; (skin changes with healed ulceration)
fuys§ we;sjk frda. ,laIK" ixl=,;d ms<sn|j ye|skaùula lrkak' ² kyr .eg .eiSu ksid we;sjk fõokdj ² bÈóu ² reêrh jykh ùu ² leiSu ² ;=jd, yg.ekSu ² ifï úIîc widok ;;a;ajhka ² riakh oekSu ² wjmeye .ekSu jhig hdu;a iuÕ kyr .eg .eiSu jeäúh yel' reêr kd, mSvkh jeä mdoj, fï frda.S ;;a;ajh we;súh yel' vwNHka;r Ysrdj, f,a leá ysrùu ksid fndfyda oreKq fõokdldÍ ;;a;aj we;sùuo" udrdka;sl ùuo úh yel' doctormagazine.lk
idudkH kyrhl yd .eg .eiqKQ kyrhl fjki
idudkH kyrh
.eg .eiqKQ kyrh
lmdgh idudkH reërjykh
kyr .eg .eiSu we;sfjkafka mdoj, muKlao@ iuyr ldka;djkaf.a kyr .eg .efikafka fomdj, muKla fkdfjhs' fhdaks ud¾.h fomi" uq;%d ud¾. újrh wdikakfhao isÿfjkak mq¿jka' msßñ md¾Yjhg Tjqkaf.a jDIK ldaI wdY%s;j fõokdldÍ f,i kyr .eg .eiSu we;súh yelsh' fuf,i YÍrfha ndysrj fydA wNHka;rj fld;ekl fyda kyr .eg .eiSu isÿúh yel' kyr .eg .eiSu wjodkï idOl fudkjdo@ ² mdo úIîc widokhg ks;r f.dÿre ùu ² ;=jd, yg .eksu ² fi,shq,hsáia ;;a;aj we;sùu" iqj fkdùu" jßka jr we;sùu fydañfhdam;s m%;sldr u.ska iaÓr iqjh fydañfhdam;s ffjoH l%uh ;=, fujeks frda.Ska mq¾Kj iqjh ,nkafka flfiao lsh,d n,uq' fydañfhdam;s ffjoH l%uh fujeks frda.Skag iqúfYaIS ffjoH l%uhla doctormagazine.lk
wn,ka jQ kyrh
widudkH reêr jykh
fjkialï j,g ,lajQ lmdgh
jkjd' ta flfiao h;a fydañfhdam;s ffjoH l%uh ;=, wka;¾.; ù we;af;au ÿ¾j, jQ fjkia jQ m%;sYla;slrKh Woa§mkh lr fjkia ùu h:d ;;a;ajhg m;a lr,suhs' fï ioyd frda.shdf.a frda. ,laIK wmg iqúfYaIshs' frda. ,laIK j,g iudk jQ T!IO §u ;=< frda. hg iudk m%;sldr u.ska frda.shdf.a iqjm;a ùu isÿjkjd' tfia jkafka óg jir 200lg by; fydañfhdam;s ffjoH April 2021
DOCTOR MAGAZINE
117
D•Magazine /
Homeopathy kyr .eg .eiSu iqjm;a lrk úYañ; jQ fydañfhdam;s m%;sldr
wmiaÓ; Ysrd kyr iy ul=¿ yqhl fmKQu .;a Spider Vein kyr
oekg f,dalfha Ndú; wdrlaIs;u ffjoHl¾uhla fia m%p,s; fydañfhdam;s ffjoH l%ufha k¾aud;Djrhd jkafka c¾udkq cd;sl ffjoHjrfhl= jQ f*âßla ieuqfj,a yksudkah' ^1755-1843&fï ffjoH l%uh 19 jk Y;j¾IfhaoS hqfrdamfha yd iuia; f,dalfhau buy;a ckdorhg m;aúh'
úoHdfõ mshd jk ngysr ffjoHjrfhl= jQ f*âßla ieuqfj,a ydfkudka;=ud úiska lrk ,o m¾fhaIK j, m%;sM,hla f,i fidhd.kakd jQ T!IO l%shdldß;ajfha uq,O¾u j, ^Similia Similibus Curenter& m%;sM,hla f,ihs' fï uq,O¾uhg wkqj kyr j, .eg .eiaug fya;= jQ kyr j, ;=, we;s lmdg j,;a fjkialu kej; h:d ;;a;ajhg f.k taug fydañfhdam;s T!Iëh l%shdldß;djh n,mEula we;s lrkjd' tu.ska
118
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
widudkH fmKQula ke;s ksfrda.S mdohla
iamhsv¾ kyr
wmiaÓ; Ysrd
.eg.eiqKq kyr ,sys,a ù l%uj;a reêr ixirKhla mdo j, muKla fkdj uq¿ YÍrh mqrdu we;s lrkjd' túg kyr .eg.eiSu ksid we;sjqKq fõokdjka ke;sj hdu mdoj, bÈuqu" ysßh yd wjmeyeh ke;sj meyem;a fmkqula f.k foñka mq¾K iqjhla w;aolskjd' w;=re wdndO keye' m%;sldrh b;du ir,h' DM foaYSh fjolu m%j¾Ok" .%dóh yd wdhq¾fõo frday,a ixj¾Ok yd m%cd fi!LH rdcH wud;HdxYfha foysj, rcfha fydañfhdam;s ffjoH uOHia:dkfha ia:dk Ndr ffjoH ks,Odßksh jYfhka lghq;= lrhs
fydañfhdam;sffjoH l%uh .ek úuiSï
011 2637 740" 011 2637 741 011 2637 742" 071 8250 716 071 8250 717 doctormagazine.lk
D•Magazine /
wdhq¾fõoh iajia:jD;a; Èkp¾hdj
f,v f.dvlg fi; i,ik ksfrda.s Èúhlg u. i,ik
iajia:jD;a; Èkp¾hdj ú;fha ,eìh yels W;=ïu ,dNh wdfrda. cS Hh ksid;a" frda.S ùfuka wm n,dfmdfrd;a;= jk ish¨u iem iïm;a iuÕ udkisl iykho wfma Ôú; j,ska wE;a jk ksid;a ksfrda.S Ôú;hla mj;ajdf.k hdug wm ish¨ fokdu j.n,d .; hq;=h' fuu iajia: nj fyj;a ksfrda.S nj mj;ajdf.k hdug kï wmf.a YdÍßl" udkisl yd mdßißl fi!LH ms<sn|j wjfndaOh wjYHfhkau ;sìh hq;a;ls'
uydpd¾h wdhq¾fõo ffjoH iqukr;ak wur;=x. .ïmy úl%udrÉÑ wdhq¾fõo ffjoH úoHd,fha úY%dñl úÿy,am;s D. S. A. C. BA Pg. PhD
wdhq¾fõoh hkq frda.j,ska f;drj È.disß f.ùug Wmfoia imhk Ôjk o¾Ykhls' fnda fkdjk frda. hkq ñksidf.a jerÈ ðjk rgdj ;=<skau <Õd lr.kakd frda. ;;a;ajhls' óg ms<shï fiùu m%udo lsÍfuka isÿ jkafka frda.S ore mrmqrla wkd.;hg odhdo lsÍuh' wo ojfia frda.S iudchla ìysùug uQ,sl idOlhla ù ;sfnkafka iajdNdúl foa m%;slafIam lsÍu" lD;%su foa fõ.fhka je,| .ekSuh' wo jk úg wm .kakd wdydr rgdj fukau wm .; lrk Ôjk rgdj fï ;;a;ajhg m%uqLj n,md we;' fnda fkdjk frda.j,g muKla fkdj ish¨u frda. we;s ùug fmr j<lajd .ekSu
doctormagazine.lk
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
119
D•Magazine /
wdhq¾fõoh iajia:jD;a; Èkp¾hdj
wjfrdaO;djhla we;s jqfKd;a fndfyda frda. j,g tu.ska" f.dÿre úh yelshs'
fmrjre 04(24 isg miajre fmrjre 5'12 w;r ld,h wfma iDISjrekag wkQj n%yau uqyq¾;hhs' fï iqúfiia ld,h ;=<oS wjos ùfuka ksfrda.S;djh wdrlaId jk w;ru È.disß ,eîugo fya;= jk nj merkakka u;hhs
m%uqLia:dkfha ;enQ wdhq¾fõo ffjoH úoHdj ;=< olajd we;s zzwdhq Èk p¾hdjZZ o frda. j<lajd,Sfï l%fudamdhkaf.a tla Wodyrkhls' j¾;udk iudchg ksfrda.s Èúhla wjYH kï wdhq¾fõofha i|yka Èk p¾hdj kej; iudc iudc.; l< hq;=j ;sfí' wdhq¾fõoh ;=< wvx.= jkafka WoEik wjÈ ùfï mgka wmf.a YdÍßl" udkisl fi!LHh by< kexùu i|yd l< hq;= ld¾hh moaO;shls' fuh fldgia 14 lska ú.%y ù ;sfí' n%yau uqyq¾;fhka wjÈ ùu W;=ï ld,fha§" tkï n%yauhdg whs;s ld,fha§ wjÈ ùu fuys lshefjhs' fï ld,h jYfhka fmrjre 04(24 isg miajre fmrjre 5'12 w;r ld,h .efka' fï ld,h ;=< wjÈ ùu fya;=fjka ksfrda.S;djh wdrlaId jk w;ru È.disß ,eîugo th fya;=jla jkafkah' W!I mdkh u| WKqiqï c,h mdkh lsÍu W!I mdkhhs' wdydr Ô¾K moaO;sh W;af;ackh ù fYdapl%shd ukdj mj;ajd .ekSug fuh msgqjy,la fõ' fYdap l%shd meje;au u<" uq;% neyer lsÍfï l%shdj,sh fYdap l%shd f,i y÷kajhs' wmf.a YÍrfha wmøjH neyer fkdù hï
120
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
oka; Odjkh oka; Odjkh f,i ie,flkafka o;a úÿreuia" Èj" uqL l=yrh msßisÿ lsÍfï p¾hdjhs' uqLh fiu j,ska nyq, ia:dkhla ksid th msßisÿ lsÍug ;s;a;" lig iy ¨Kq rie;s T!IO j¾. fhdod .; hq;=h' .KavQI OdrKh .KavQI OdrKh hkq T!IO Èhrhla fyda ff;,hla fkdfi,aúh yels mßÈ uqLfhys ordf.k bj;a lsÍuhs' fuhska yl= j, Yla;sh j¾Okh" uqyqfKa udxY fmaYs j¾Okh" ri oekSu" wdydr reÑh" uqLh wdY%s; ish¨ fldgia j, Yla;sh yd ksfrda.s;djh jeä ÈhqKq fjhs' w÷ka$wYafpda;k Ndú;h wmf.a jákdu bkaøsh jk wei wdrlaId lsÍfï l%uh fuhhs' wei jgd wdf,amk fh§fuka fuh isÿfõ' fï i|yd .kq ,nkafka ly iy fjksje,a wdÈhhs' fïjd wei jgd .e,aùu ;=<ska wei we;=,; msßisÿ lsÍula wfmalaId flf¾'
doctormagazine.lk
fuhska wefiys we;sjk ish¨ frda. je<flk w;r fka;%d Yla;sho j¾Okh fõ' kiH .%yKh kiH .%yKh hkq kdihg f;,a .e,aùuhs' fï i|yd úúO T!Iëh pQ¾K j¾." ff;, j¾. fhdod .kS' oirefjka by< ´kEu frda.hlg fhdod.; yels m%;sl¾uhla jk fuhska úfYaIfhka mSki" wl,g flia jeàu" flia meiSu" YS¾I Y+, hk wjia:d j<lajd .; yelshs' OQu mdkh OQu mdkh hkqfjka y÷kajkafka T!Iëh ÿï bÍfï l%shdj,shhs' fï i|yd OQu hka;%h kï WmlrKhla T!Iëh Ydl fldgia Wmfhda.S lrf.k ks¾udKh lr.kq ,nhs' fuu T!Iëh OQu mdkh u.ska Yajik jHqydj wdY%s; frda. we;sùu j<lajd .kakg mq¿jk' ;dïnQ, NlaIKh fï nq,;a iemSu ñi wka lsisjla fkdfõ' wo ojfia yqKq" ÿïfld< iuÕ isÿ lrkq ,nk nq,;a lEfï .kqfokqj ;dïnq, NlaIKh fkdfõ' yoj;g ys;lr nj" wdydr reÑh we;sùu" uqLfha ÿ¾.kaOh ke;s lsÍu wd§ oy ;=ka jeoEreï .=K ;dïnq, NlaIKfha m%;sM, f,i ,efí' fï i|yd nq,;a" mqjla" tkid,a" idÈlald" lrdnq keá" bÕ=re msh,s" lmq lsksiai weg" lhsmamq wd§ T!IO rdYshla tl;= lrhs' bkamiq uqLh msßisÿ lsÍu wksjd¾hfhkau l< hq;=fõ' ff;, wNHx.h fuh fohdldrhlska isÿ l< yel' YS¾I wNHx. yd YÍr wNHx. f,ih' fnda fkdjk frda. we;sùug udkisl fi!LH ì| jeàu fya;=jla fjhs' udkisl Yla;sh jeä ÈhqKq lsÍu Wfoid YS¾I wNHx. fkdfyd;a ysig f;,a oud u¾okh lsÍu l< yel' fï ksid hym;a YdÍßl yevh" mSvd bjiSfï Yla;sh" fjfyi ord .ekSfï Yla;sh jeä ÈhqKq lrhs' YÍr wNHx. f,i kiH l¾u ye¢kaúh yelshs' fuysoS kdia mqvq u.ska we;=,a lrk T!Iëh øjH uqLfhka msg lrKQ ,nhs'
doctormagazine.lk
jHdhduh wksjd¾fhka Èklg meh nd.hla j;a jHdhdufha fhÈh hq;=h' Woaj¾;kh Woaj¾;kh hkqfjka y÷kajkq ,nkafka YÍrfha T!Iëh pQ¾K .,ajd u¾okh lsÍuhs' fuhska ifuys meyem;a j¾Khla we;s jk w;r wkjYH fïo ;ekam;a ùu j<lajhs' iakdkh Èk p¾hdfõ wx.hla f,i iakdkh lsÍuo ks¾foaY lr ;sfí' fï i|yd we,a c,h" WKqiqï c,h" T!Iëh c,h ta ta mqoa.,hdf.a m%lD;shg wkqj fhdod .kq ,efí' fu.ska YÍrfha msßisÿNdjh" YÍr Yla;sh jeäùu yd j¾Okho isÿjk nj wdhq¾fõo .%ka: j, oelafõ' kskao mqoa.,fhl=g miqÈk iqjfia msì§ug wvqu jYfhka meh 6l kskaola j;a wjYH fõ' wmf.a mxfÉkaøshka jk wei" lk" kdih" Èj yd YÍrh hk ish¨ fldgia j, wdrlaIdj yd ksfrda.SNdjh by;
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
121
D•Magazine /
wdhq¾fõoh iajia:jD;a; Èkp¾hdj
wfma me/kafkda ir< cSjk rgdjlg yqre jQjdla fukau ioa oskp¾hdjlg wkq.;j frda ìh wvq ksfrda.Siïmkak cSú;hlg moku i,id .;af;da fj;s'
i|yka l< ish¨ l%shd ;=< .eí ù ;sfnk nj úfYaIfhka lsj hq;=h' ld¾hnyq, iudcfha Èkm;du fuu l%shdjka isÿ lsÍu wmyiq njo flfkl= isf;kq we;' kuq;a yels iEu Èklu zzwdhq¾fõo Èkp¾hdjZZ l%shdjg kxjkjd kï ksfrda.S Ôú;hlg uxfm;a újr lr .ekSug yelsjk nj kï fkdj<yd lsh yelshs' fyd|u mshjr kï th flfia fyda wdrïN lsÍuhs' túg Tng hym;a w;g hï fjkila isÿjkq we;' Ôú;fha fiiq jeo.;a yd fkdjeo.;a ld¾hhka i|yd wm fldhs ;rï ld, fhdojkjdo@ fi!LH wdrlaIdj i|yd b;d flá ld,hla jeh lsÍu fkdlrk ;dla YÍr fi!LH yd f,v fkdue;s iudchla Wodlr .ekSu yqfola isyskhlau jkq we;' ck;djf.a wdhqI" wdfrda.Hh fjkqfjka mqrd jir ye;a;Ejlg jeä ld,hla uq¿,af,a buy;a fiajhla imhk wmf.a lsßj;a;=vqfõ l%sñrdc nd,!IOd.drh l=ÿ uy;a ,dxlslhkaf.a frda. iqjlr .ekSu Wfoid l%sñrdc ksIamdok kduh hgf;a T!IO 250lg wêl ixLHdjla ksIamdokh lr fj<|fmd<g ksl=;a lrhs' osjhsk mqrd msysá ish¨u isxy, fnfy;a nvqy,a j,ska fï Tiq Tng ,nd.; yel'
122
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
l%sñrdc iqo¾Yk me‚h wo jk úg uq¿ f,dalhu NS;shg m;a l< fldfrdakd frda.h u¾okh i|yd foaYSh T!IOhla f,i Y%S ,xld wdhq¾fõo fomd¾;fïka;=j ks¾foaY lrk ,o zziqo¾Yk me‚hZZ nyqck ys; iqj ms‚i l%sñrdc ksIamdokhla f,iska Èjhsfka ish¨u isxy, fnfy;a nvq wf,úi,a j,ska oeka ,nd.; yel' wdhq¾fõo iQ;% lñgqj ks¾foaYs; ish¨u T!IO kshu m%ñ;sfhka uqiqfldg ZZl%sñrdc iqo¾Yk me‚hZZ ksIamdokh lr ;sfí' DM l%sñrdc ksIamdok i|yd úuiSï
uydpd¾h wdhq¾fõo ffjoH iqukodi iqukr;ak wur;=x. weï ã ,sfõßia wur;=x. iy mq;%fhda nd,!IOd.drh lsßj;a;=vqj ÿrl:kh$ *elaia
011 2753 889
Email: krimiraja@sltnet.lk Web: ayurvedakrimiraja.com
doctormagazine.lk
D•Magazine /
foaYSh ms<sld fjolu ysia uqÿfka isg mdoh olajd YÍrfha ´kEu ia:dkhl yg.kakd ms<sld frda.hla iqj lrkakg ug mq¿jka
ysia uqÿfka isg mdoh olajd YÍrfha ´kEu ia:dkhl yg.kakd ms<sld frda.hla iqj lrkakg ug mq¿jka YÍrfha yg.kakd l¾lgl w¾nqo foaYSh fjolfïoS iyuq,skau bj;a l< yelshs' Y,H" Yia;%" laIdr" w.aks yd T!IO fuysoS l¾lgl w¾nqo keiSug fhdod .kakjd''' wo ojfia wNsfhda.hlaj we;s fnda fkdjk frda. w;r ms<sld fjfiia .eg¿jlaj ;sfnkjd' óg ld,hlg fmr b|ysg ms<sld frda.sfhl= uqK.eiqKo wo jk úg fuh idudkH frda. ;;a;ajhla jk ;rugu jeä fofkl=g we;s fjkjd' f,dl=" l=vd" nd," uy¨ fNaohlska f;drj ms<sld frda.hg f.dÿre jQ
124
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
.,s.uqj wdhq¾fõo ixrlaIK iNdfõ iNdm;s mdrïmßl foaYSh ms<sld ffjoH ta ta iqu;smd,
frda.Ska oi oyia .Kkla Èjhsk mqrd isákjd' YÍrfha ffi, tlla fyda lsysmhla md,khlska f;drj me;sÍu fya;=fjka yg.kakd fnda fkdjk frda.hla f,i fuh ye¢kaúh yelshs' uq,a ld,fha§ y÷kd fkd.;a úg tu ffi, mj;sk ;ek isg YÍrfha fjk;a wNHka;r fyda ndysr m%foaY lrd me;sr hdu fya;=fjka wjidkfha§ fuh Nhdkl frda.S
doctormagazine.lk
ms<sldjla we;s fjk yeá YÍrfha we;s idudkH ksfrda.S ffi,
widudkH ffi, jHdma;shl werUqu
fïjdfha we;s wdl%uKldÍ iajNdjh ksid tu fi,j, ckkh ùu jeä fõ
iajlSh ,dlaIKsl jQ reêrjdyskS we;sjk w;r fuh wekacsfhdfckisia hkqfjka ngysr fjolfï oelafjhs
;;a;ajhla njg m;a fjkjd' YÍrfha we;sjk fujeks widudkH f,i j¾Okh jk fldgig hï wdidokhlao we;s ùfuka tu ;;a;ajh jvd;a nrm;< fjkjd' fujeks wdidok ;;a;ajhla ms<sld wdY%h lrf.k we;sjQ úg thska reêrh yd ierj msg úh yelshs' fï ksid YÍrhg ,efnkakd jQ ish¨ fmdaIK fldgia wysñ jkq we;' fndfyda úg ms<sld frda.Ska wdydrhg .kq ,nk fndfyda fmdaIl" ms<sld j¾Okh i|ydo bjy,a fjkjd' fujeks ffi, j¾Okh ùula uq,a ld,fha§ y÷kajkq ,nkafka zzl¾lgl w¾nqoZZ f,ihs' th Tumour f,iskao ngysr ffjoH úoHdfõ y÷kajkjd'
doctormagazine.lk
ms<sldjla jYfhka jHdma; ùu werfò
hdno mgl j,g jHdma; fjhs
l¾lgl w¾nqo ms<sldjla we;s fjkafka lsisÿ frda. ,laIKhla fmkakqï lrñka fkdfjhs' kdä Ydia;%h okakd wm kï frda.shdf.a w; n,d ms<sldj ygf.k we;af;a YÍrfha ljr ia:dkhlo hk j. oek .kakjd' idudkHfhka ms<sld frda. ,laIK fmkakqï lrkakg mgka .kafka ms<sldj j¾Okh ùu;a tlalhs' ksoiqkla f,i frda.sfhlaf.a nvjef,a ms<sld ;;a;ajhla ;sfhkjd kï Tyqf.a YÍrh u;=msg l=vd f.ä yg.kakjd' fuu f.ä l,la .; fjoa§ meijd ierj .,kjd' kuq;a fndfyda fokd fï ;;a;ajh ksis f,i y÷kd fkdf.k wjYH m%;sldr .kafka kE' foaYSh fjolug wkqj zzl¾lgl w¾nqoZZ uq¿ukskau y÷kd .ekSfuka iyuq,skau bj;a lsÍu l< yelshs' Y,H" Yia;%" laIdr" w.aks yd T!IO u.ska fuu zzl¾lgl w¾nqoZZ keiSu isÿlrkjd' tfia fkdjqfkd;a th kej; kej; jefvk w;r úI yd w.aksh fuka frda.shdo kefikjd' foaYSh fjolfï ms<Sld kdYl N+ñldj wo ojfia wfma foaYSh fjolu u.ska Ydlidr muKla Ndú;d lrñka ms<sld keiSu isÿ lrkjd' fï Ydlidr ms<sld we;s lrk ridhk wdÈfhys úI keiSu fõ.j;a lrkjd' m%;sTlaisldrl l%shdj" w¾nqo wvq lrk fm%daàka ksmoùu" DNA l%shd iu;=,s; lsÍu" ia:dkslj
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
125
D•Magazine /
foaYSh ms<sld fjolu ysia uqÿfka isg mdoh olajd YÍrfha ´kEu ia:dkhl yg.kakd ms<sld frda.hla iqj lrkakg ug mq¿jka
yd YÍrfha me;sÍu j<lajkjd' m%;sYla;slrK Yla;sh j¾Okh lrkjd' f,dalh mqrdu b;d iS>%fhka jHdma; jk ms<sld frda.h oekgu;a fndfyda fofkl=g urKfha fodrgq újr lr yudrhs' kQmka l<,hlg mjd ms<sldjla we;s fjkakg mq¿jka' fndfyda ms<sld we;s ùug fya;= jk lreKq f,i y÷kdf.k we;af;a ñksidf.a jerÈ ðjk rgdjhs' tod wfma me/kakka iajNdjO¾uh yd tlaj b;d ir, Èú fmj;la .; l<d' Tjqka iajdNdúl mßirfhka ,nd .;a me<Eá" w, j¾." OdkH j¾." t<j¨" m,;=re yd m<d j¾. wdydrhg .;a;d' msßisÿ c,h mdkh l<d' ta ksidu Tjqkag iajNdjO¾ufhkao /ljrKh ,enqKd' ms<sld frda.hg w; jkk cSjk rgdj wo ojfia ñksiqka .; lrkafka ixlS¾K Ôjk rgdjla' wE; w;S;fha fuka ire Èú fmfj;la .; lsÍug ful, Wkkaÿ jkafka lSfhka lS fokdo@ oekqj;a ùu yd W;aidyh ;=<ska hï m%udKhlg fyda fï wjodkfuka ñ§ug yelshdj ,nd.; yelshs' jerÈ wdydr rgdj ksid wo fndfyda fofkla fï wk;=rg md;% fjkjd' fj<|fmdf,ka ñ,§ .kakd laI‚l wdydr fya;=fjka fuu wdydr j, we;s rildrl" j¾Kldrl" l,a;nd .ekSug Wmfhda.S lr .kakd ridhksl øjH ñksidg YÍr.; fjkjd' fïjd ms<sld frda.hg w; jkkjd' fy< Tiqfjka ms<sld kik mdrïmßl foaYSh ms<sld ffjoHjrfhl= jk ud jir 45l muK ld,hl isg úfYaIfhka ms<sld frda.Ska muKla oyia .Kklg m%;sldr lr ;sfnkjd' ;jo i¾jdx. frda. ms<sn|j ,shdmÈxÑ ffjoHjrhl= o jk ud fuu jir 45l muK ld,fha § ,nd.;a w;aoelSï yd oekqu Wmfhda.S lr .ksñka wo jk úg ksIamdokh lr we;s zzmdkSh ms<sld ff;,hZZ ysia uqÿfka isg mdoh olajd YÍrfha ´kEu ia:dkhl yg.kakd ms<sldjla keiSug úYd, uyÕ= T!IOhla' jd;h" fiu yd ms; wdY%h lr yg .kakd ´kEu ms<sld frda.hla ksÜgdjg iqj lsÍug fuu T!IOhg mq¿jk' ´kEu ms<sld frda.shl=g ngysr m%;sldr ,nd .kakd w;r;=r o tu T!IO mdúÉÑ l< yel' 126
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
fuu zzmdkSh ms<sld ff;,hZZ T!IOh frda.Skaf.a urK ìh l%ufhka mylr ukqIH YÍrfha we;s jk ms<sld ffi, fidhdf.dia frda.S ;;a;ajh iïmQ¾Kfhkau u¾okh lrkjd' Tng oeka ms<sld ;;a;ajhla we;s jqKd lshd ìh ùug fyda l,n, ùug wjYH ke;' meñK ud yuqjkak' ug mq¿jka mÍlaIK jd¾;d fkdn,d Tnf.a kdä mÍlaId lsÍfuka frda.h ms<sn| úia;r mjikak' tfiau ms<sldj iaÓrj iqjm;a lrk T!IO uu frda.Ska fjkqfjka fhdod .kakjd' DM mdrïmßl foaYSh ms<sld ffjoH iduúksiqre ta ta iqu;smd, i¾jdx. Ñls;ail ^,shdmosxÑ wxlh 13297& mdrïmßl foaYSh ms<sld ffjoH uOHia:dkh fn,sfldgqj wrkaor ^.,s.uqjwúiaidfõ,a, ud¾.h fnda.y ykaÈh& ÿrl:k
072 4282 140 071 8889 635 035 2289 635 doctormagazine.lk
D•Magazine /
wdhq¾fõoh uOqksud uyú, ,sms irKsh
uOqksud uyú, ,sms irKsh fmr wm uq;=ka ñ;a;kaf.a m%;dmj;a njg" ksfrda.S fi!LH iïmkak cSú;hg fya;= jQ uyd oeKQu iïNdrh
i;r uyd {dK wog;a j.d lr.; hq;= wmg Wreu nqoaê iïNdrhla
128
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
doctormagazine.lk
wfma me/kakka wmg jvd fi!LHiïmkak jQ cSú; .; lr, ;sfnkjd' ta;a oeka wmg f,vfrda. jeähs' m%Yak jeähs' wdhqI fláhs' úoHdj yd ;dlaIKh fï id oshqKQ fj,d ;sfhoaos;a wfma cSú; j, fufyu wjk;shla we;s fjkafk fldfyduo@ wmg jerÿfKa fld;eko@ ffjoHY+Í foaYudkH uydpd¾h fya uQ fikr;a chiQßh nKavdr
biair ñksiaiqkag jeäfhka ;snqfK fnda fjk frda.' le<E WK ^uef,aßhdj&" irïm" mefmd, jf.a fohshkaf. f,v" jiQßh jf.a frda.' myqKQ ldf, fï fndafjk frda. wvq jqKd' fnda fkdfjk frda.''' ta lshkafk fm%I¾" oshjeähdj" ms<sld wdosh jeäfhka jd¾;d jQKd' oeka fudlo fj,d ;sfhkafk@ fnda fjk" fnda fkdjk frda. ;rfÕg ysi Tij,' mdfr hkak;a nhhs' ukqiaifhl=g ukqiaifhla l;d lrkafk;a ielfhka' oeka fï ldf, isoaO fjkafk uyd úmÍ;hla' fï úosyg wmg wfmkau jyka fj,d bkak isoaO jqfKa wehs@ wdfh;a wykjd" wmg jerÿfKa fld;eko@ wfma uq;=ka ñ;a;ka wmg jvd ikaf;daIfhka cSj;a jqKd kï" ksfrda.Slula mj;ajd .;a;d kï wmg kej;;a Tjqkaf.a cSjkrgdj yodrkak fjkjd' uf.a fï W;aidyh ta jerÿka ;eka" w;miq l< ;eka .ek úuiñka wm hd hq;af;a fld;ekgo hk ldrKh iïnkaOfhka nqoaêu;a Tnj oeKQj;a lsÍughs' fï {dK y;r Tng ;sfhkjdo@ wm yefudagu {dK y;rla ;sfhkjd' fYdaOk wgla ^wIAG fYdaOk& ;sfhkjd' i;=áka" fhfylska cSj;a fjkak kï iEu ukqIHfhl=gu fï {dK iïNdrh j.d lr.kak fjkjd' ta wkQj cSú;h yev.iajd .kak isoaO fjkjd' úia;rd;aulj n,k úg fï {dKiïNdrh wmf.a meje;aug fudk ;rï jeo.;ao hk ldrKh b;du meyeos,shs' ta jf.auhs fi!LHiïmkak cSú;hla i|yd WmldÍ jk wgjeoEreï j;a ms<sfj;a áll=;a ;sfnkjd' wvq
doctormagazine.lk
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
129
D•Magazine /
wdhq¾fõoh uOqksud uyú, ,sms irKsh
jeä jYfhka wfma wdos uq;=ka ñ;a;ka fïjd wkq. ukh l<d' oek fyda fkdoek fï j;a ms<sfj;a iEu fy< ksfjilu Ndú;djla jqKd' wo ta wg jeoEreï fi!LHuh YslaIdjkag ;snQ ;ek fjk;a jdksc fuj<ï úiska w;am;a lrf.k' t;ek úYd, jrola isÿj ;sfnkjd' fïj .ek wm iúia;rd;aulj l;d lrkjd' uu m%:ufhkau ñksiqka jYfhka wmg mej;sh hq;= {dK y;r .ek lshkakï' i;r uyd {dK fmr olakd {dKh ÿr olakd {dKh iajhxN+ {dKh oi,laI {dKh fmr olakd {dKh wfma uq;=ka ñ;a;ka cSj;a jqfKa fldfyduo@ ta wh cSú;hg <x lr.;af; fudkjdo@ wE;a lr.;af; fudkjdo@ Tjqkag fndfydu ksjeros o¾YKhla ;snqKd' ksjeros wdydr .;af;" ksjeros cSjk rgdjlg fhduq jqfKA' wmg fï me/kakkaf.ka .; hq;= fndfyda oeKqu" lreKQ ldrKd ;sfnkjd' taj wms
130
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
tod wfma uq;=ka ñ;a;kag mej;S ir< .eñlu ;=< ksjeros cSjk o¾YKhlao jQ j. wo wmg ms<S.kakg isÿj ;sfí
.%yKh lr.; hq;=hs' fmr olakd {dKh lshkafka ta me/kakkaf.ka .; hq;= {dKh wfma iqNisoaêh fjkqfjka mj;ajd .ekSughs' ÿr olakd {dKh wms wo oji .; lrkafk fldfyduo@ fyg oji fjkqfjka wm l< hq;af;a fudkjdo@ úfYAIfhkau wksh; fygla iïnkaOfhka ;uhs ful, jeä m%jK;djhla ;sfnkafk' wfma oreu,a,kaf. fyg ojig" wkd.;hg ;sfhk wNsfhda. fudkjdo@ wdydr rgdj fjkia ùu wNsfhda.hla' oeka f.jk cSjk rgdj wNsfhda.hla' ys;g ksjKla ke;s ;rÕldÍ cSú;h wNsfhda.hla' oeka fN!;sl f,dalh w;sYhska fjkia fj,d' ;dlaIKh bosßhg weú;a' wm ta ;dlaIKfha jy¿ka njg m;a fj,d' cSúf;a ;j;a krl ;eklg f.k hkjdo@ ke;akï tys .; hq;a; muKla Wlyd f.k wfma fyg oji hym;a lr.kakjdo lshk ldrKh kqjKska úuid ta wkQj wfma osúießh yeviú lr .kak ´ks' ta iïnkaOfhka mj;ajd .;hq;= {dKh ;uhs" ÿr olakd {dKh lshkafka' iajhxN+ {dKh iajhxN+ {dKh lshkafka is;g my< fjk {dKh' th ;ukag oefkk foa' ;ukag ksjeros hhs yefÕk foa fjkjd' doctormagazine.lk
{dKx Womdos m%{d Womdos úoHd {dKx Womdos wdf,daflda Womdos wfma f.!;u nqÿrcdkka jykafia tfyu foaYKd l<d' wms {dKh" m%{dj" úoHdj oshqKQ lr .kak ´ks' {dKh" m%{dj" úoHdj oshqKQ lr.kak Tìk mßirhla fkdfjhs ;sfhkafk' {dKh wjos lrjk fuj<ï fjkqjg" úoHdj wjos lrk miqìula fjkqjg fïj fudg lrk Ndú;hka yd fuj<ï ;uhs wo ;sfhkafk' fndfyda fokd cx.u ÿrl;kh mjd fhdojd .kafka wjNdú;djg' ;ukag oefkk yefÕk foa wkQj wjfndaOh wkQj cSú;h .,md.kak;a wmg mq¿jka fjkak ´ks' oi,laI {dKh m%;H Y;lfha m<uqfjks lúh fufyuhs' wfl%daOudfrd.H ðf;kaøsh;ajx ohdlaIud i¾j ckm%sh;ajx ks¾f,dNs od;d Nh fYdl uqla;S¾ {dk m%fNod oY ,laIKdks ir<j .;af;d;a fuys w¾:h" bßishdjla ke;s doctormagazine.lk
óg Y;j¾Idêl ld,hlg fmr fmdf<dkakrefõ .,a úydrh - nqÿka jykafia jod< O¾uh ;=< ksjeros cSjk p¾hdjlg" w¾: p¾hdjlg wdkqmdk iq,nj úh
njo" ohdj bjiSu yd ish,a,kagu m%sh ùuo" oskk ,o bªrka we;s njo" wf,daNh" ;Hd.jka; nj yd ìhm;a fkdùuo yd fYdal fkdùuo {dKjka;hdf.a m%fNAo ,laIKh njhs' oi,laI {dKh wmg ,efnkafk fu;a;d" uqos;d" lreKdoS hym;a .;s mej;=ï tlal' fuh f,!lsl cSú;hg jf.au f,daflda;a;r cSú;hg;a u. fmkajkjd' fï oi,laI {dKfha úfYAI;ajh thhs' hym;a .=KO¾u Tiafia ;uhs fï {dKh jefvkafka' Tkak Th úosyg fmr l, wfma uq;=ka ñ;a;kao oshqKq lr.;a {dk p;=¾:h wm;a wfma cSú;fha u;= oshqKQj fjkqfjka jvjd.; hq;=hs' th wmg we;sfjk f,vÿla wNsfhda. j,g ms<s;=re imhkjd' ysf;a fkdikaiqka;djh fjkqjg laIdka;sh we;s lrkjd' fï {dK iïNdrfhka fmdfydi;a wh wo ld,fha ÿ¾,Nhs' fï ksidu úúO wNsfhda. ukqIHhka lrd meñfKkakg th fya;=jla fjkjd' wm cd;shla úosyg fï .ek wjOdkh fhduq lf<d;a p;=¾ {dK jvjd .kakg W;aidy lf<d;a wfma rfÜu" iudcfhau úYd, fjkila fyd| w;g isÿ fjkjd' April 2021
DOCTOR MAGAZINE
131
D•Magazine /
wdhq¾fõoh uOqksud uyú, ,sms irKsh
oshjeähdj frda.fhka ñfok u. uyú, fjoeÿre;=uka w;sYh ckdorhg m;aj ;sfnkafka uOqfïyh fkdfyd;a oshjeähdj frda.hg m%;sldr lsÍu iunkaOfhkqhs' oshjeähdj ngysr fjolfï yeáhg ú.%y fjkafk iqj lrkakg neß frda.hla úosyg' fldákau lshkjd kï fï wef,dam;sl fjolu frda.h md,kh lr .ekSug yd thska we;súh yels ixl+,;d j,ska frda.Ska fírd .ekSug ;uhs Wmfoia fokafk' ngysr ffjoH úoHdj yd fmros. wdhq¾fõoh w;r ixl,amSh jYfhka we;af;a n,j;a fjkila' wdhq¾fõoh oshjeähdj frda.h ú.%y lrkafka;a fjkia wdldrhlg' Tjqka oshjeähdj úfYAI jeä yßhla iqjm;a lrk m%fõYhl bkakjd' ta;a m%dfhda.slj oshjeähdj iqjm;a lsrSu iïnkaOfhka iu¾:lï olajkafka wdhq¾fõo ffjoHjreka b;d w;f,diaila muKhs' háhkaf;dg" uyú, fjouy;aud ta w;=ßka iqúfYAIshs' t;=ud jir
132
April 2021
DOCTOR MAGAZINE
.Kkdjla ;siafia oshjeähd frda.fhka fm¿Kq frda.Ska úYd, jYfhka iqjm;a lr ;sfnkjd' ta njg idlaIs f.kyer olajkjd' oskm;d T!IOhla ,ndf.k reêrfha iSks md,kh lrkjd fjkqjg fodaI iys; jQ w.akHdIfha ffi, mqk¾cSjkfhka kej; w.akHdYfha l%shdldß;ajh n,.kajkakg fï T!IO j,g yels nj uyú, fjo uy;aud úYajdifhka mjikjd' fï T!IO kshudldrfhka mdúÉÑ lrkak ´ks' ta jf.au ál ld,hlg fkd.; hq;= wdydr ;sfnkjd' ta ta mqoa.,hdf.a m%lD;sh wkQj" jhi" fjk;a f,vfrda. wdosh wkQj .;jk ld,h ;SrKh jqK;a jeä fofkl=g fï fnfy;a mx;sfhka ksggdjg iqjh ,nd.; yels nj uyú, fjouy;aud mjikjd' fujr wms mqoa.,fhl=g wjYHfhkau ;sìh hq;= {dK y;rla .ek Tnj oeKQj;a l<d' ksfrda.S nj yd Ñria;sh m;d iEu mqoa.,fhl=u imqrd,sh hq;= j;a ms<sfj;a wgla''' tkï p;=¾fYdaOk l¾u iïnkaOfhka b;d jeo.;a f;dr;=re /ila uyú, fjouy;aud ,nk l,dmfhka idlÉPd lrkakg n,dfmdfrd;a;=j isákjd' DM
oekg oshjeähd frda.Ska oyia .Kkla iqjm;a lr we;s háhkaf;dg uyú, fjouy;df.a oshjeähd m%;sldr idhkh oshjeähdj m%;sldr f;dr;=re oek.kak" wmg wu;kak
071 1631 724$ 036 5710 810 036 2270 220 foaYSh ffjoHY+Í foaYudkH uydpd¾h fya uQ fikr;a chiQßh ^wdhq¾fõo ffjoH iNdfõ ,shdmosxÑ wxlh 14251 ) uyú, fjo ueÿr" háhkaf;dg mahavilawedamahatha9@gmail.com
doctormagazine.lk