Erken Çocukluk Dönemi İçin Bilim Dergisi
Derginizle birlikte... Açık Hava Yaprak Çeşit Çeşit Çıkartmalar Eşleme Kartları Oyunları
Ağaç Tombalası
Merhaba sevgili çocuklar, Havaların ısındığı bu bahar günlerinde sizler için dışarıda oturup, ağaçların altında gölgelenip okuyabileceğiniz dopdolu ve çok eğlenceli bir dergi hazırladık. Bakalım beğenecek misiniz? Dergimizin bu sayısında sizlerle ağaçlar hakkında hikayeler okuyacak, oyunlar oynayacak, dergilerinizi okurken yiyebileceğiniz sağlıklı ve yepyeni bir atıştırmalık tarifi ve arkadaşlarınızla oynayabileceğiniz oyunlar öğrenecek, çeşitli etkinlikler yapacak, eğlenirken öğreneceğiz. Fidanın ağaca dönüşümünden, ağaçların tohumlarından bahsedecek ve birbirinden ilginç ağaçlar hakkında birbirinden yeni bilgiler öğreneceğiz. Aynı zamanda küçük sincabın palamut arama macerasına tanık olacağız. Dergimiz bunlarla sınırlı değil. Dergimizin yanında sizler için doğanın esintilerini yansıtan defterlerinizi kitaplarınızı süsleyecek birbirinden güzel yapıştırmalar hazırladık. Bitti mi? Bitmedi ! Dergimiz her yeri binaların sardığı bu dünyada doğayı biraz olsun sevdirebilmek ve doğaya katkı sağlamanızı desteklemek istiyor. Bu yüzden dergimizin ekinde size bir de tohum veriyoruz ve nasıl ekileceğini sizlere anlatıyoruz. Doğaya bir katkınız olsun sizin de bir ağacınız olsun diye tohumlarınızı ekmeyi unutmayın.
HAZIRLAYANLAR Eylül BOYACI Nisa Rasime KARASU Senem BAYTUR Merve Nur YENİOĞLU
1
Bir varmış bir yokmuş, çok küçük bir meşe tohumu varmış. Bu meşe tohumu toprağın altından yavaş yavaş çıkmış. O artık bir fidanmış.. Boyunun uzadığını görmüş. Çok şaşırmış. Daha ne kadar büyüyeceğini düşünüyormuş.
2
Güneşin ve suyun onu çok daha hızlı büyüttüğünü hissetmiş. Bu yüzden güneşli günlerde ve çocuklar onu suladığında mutluluktan dans ediyormuş.
Meşe ağacı çok büyük bir ağaç olduğu zaman üzerine kuşlar konmaya başlamış. Her sabah kuş sesleri ile uyanıyormuş. Bunun için çok mutluymuş.
Bir sabah uyanmış. Dallarında çiçekler olduğunu görmüş. Çevresindeki ağaçlar, meşe ağacına ilkbaharın geldiğini söylemişler. Meşe ağacı artık öğrenmiş. Çiçekleri ilkbaharda açıyormuş.
3
Zaman geçmiş. Meşe ağacının boyu uzamış, gövdesi kalınlaşmış. Meşe ağacının üzerinde palamut adı verilen meyveler olmaya başlamış.
Meşe ağacı bir gün gövdesini izliyormuş. Palamutlarının ve yapraklarının yere
4
düştüğünü görmüş. Çevresindeki ağaçlara palamutlarının ve yapraklarının neden düştüğünü sormuş. Ağaçlar, meşe ağacına palamutlarının olgunlaştığını ve sonbahar geldiği için yapraklarının döküldüğünü söylemişler.
Kış mevsiminde ise tüm yaprakları ve meyveleri dökülmüş. Artık dallarına da çok fazla kuş konmuyormuş. Eskisi gibi çiçek açmayı çok istiyormuş.
İlkbahar mevsimi tekrar gelmiş. Yaprakları arasından tekrar çiçekler açmış. Meşe ağacı çok sevinmiş. Artık kocaman bir ağaçmış. İnsanlar gölgesinde kitap okuyor ve dinleniyormuş. Meşe ağacımız çok mutluymuş ve büyümeye devam ediyormuş.
5
Can’ın masasındaki meyveleri gördünüz mü? Bu meyveler meşe,çınar ve göknar ağaçlarına ait. Can’ın meyveleri saymasına yardım edelim mi? Masadaki meyvelerin kaç tane olduğunu sayalım. Sayısı kadar kutucuk boyayalım.
6
Atkestanesi, servi, çınar, dişbudak, erguvan ve göknar. Bu ağaçların hepsi de birbirinden farklı. Meyveleri ve tohumları da farklı farklı. Ama ortak bir özellikleri var. Tohumları meyvelerinin içinde saklı.
Bu ağacın adı servi. Servinin meyveleri, kozalakları. Kozalaklarının her birinin içinde de çok sayıda küçücük tohum var.
Bu ağacın adı çınar. Çınarın meyveleri top gibi yusyuvarlak ve dikenli. Meyvelerinin içinde öyle çok tohum var ki.
7
Bu ağacın adı at kestanesi. At kestanesinin meyveleri top gibi ve dikenli. Meyvelerinin içinde de bir ya da birkaç iri tohum var.
Bu ağacın adı göknar. Göknarın meyveleri, kozalakları. Kozalaklarında
8
bir sürü tohum var.
Bu ağacın adı erguvan. Erguvanın meyvelerinin şekli fasulyeye benziyor. Meyvelerinin içinde çok sayıda tohum var.
Bu ağacın adı ise dişbudak. Bunlar dişbudağın meyveleri. Her meyvenin içinde bir tohum var.
9
Küçücük bir tohumun kocaman bir ağaç olması bildiğiniz gibi biraz zaman alıyor. Bulmacada bir tohumun nasıl büyük bir ağaç olduğu anlatılıyor. Sizce boş olan kısımlara sırayla hangi resimler yapıştırılmalı?
10
Bana gökkuşağı okaliptüsü derler. Gövdemde pek çok renk görürler. Kabuğum kendiliğinden soyulur. Soyuldukça farklı renklerim görülür. Önce açık yeşil görünürüm. Sonra koyulaşır renk değiştiririm.
11
İşte ben dev sekoyayım. Yeryüzündeki en hızlı büyüyen ağacım. Boyum göklere ulaşır. Diğer ağaçlar yanımda kısacık kalır.
12
Benim adım baobab ağacı. Geniştir gövdem fakat sert değilim. Gövdemde su depolarım. Kurak mevsimde susuzluğa dayanırım.
13
Her ağacın şekli ve rengi farklıdır. Aşağıdaki fotoğraflarda ağaçlar gizlenmiş. Dergimizin ekinde bu ağaçların fotoğrafları bulunmakta. Uygun olanı bulun ve yanındaki kutuya yapıştırın.
14
15
Bir küçük sincap varmış. Bir sonbahar günü küçük sincabın karnı çok acıkmış. Ne yiyeceğim diye düşünmüş. O sırada karşısına bir meşe ağacı çıkmış. Meşe ağacının meyveleri yenecek kadar olgunlaşmış. Meşe ağacının meyveleri meşe palamuduymuş.
Ağaç, meşe palamutları ile doluymuş. Küçük sincap meşe palamutlarını yemiş. Karnını doyurmuş. Peki sen meşe palamutlarını görebildin mi? Yerde kaç tane palamut var? Bu resimde başka neler var?
16
Aradan günler geçmiş. Kış mevsimi gelmiş. Sincabın karnı yine acıkmış. Ne yiyeceğim diye düşünmüş. Aklına meşe ağacı gelmiş. Küçük sincap meşe ağacının yanına gitmiş. Bir de ne görsün! Ağacın dallarında hiç palamut ve yaprak yokmuş. Sadece ilkbaharda çıkacak yeni yaprakların tomurcukları varmış. Aç kalan küçük sincap çok üzülmüş. Başka bir yiyecek bulmak için ağacın yanından uzaklaşmış.
17
İlkbahar mevsimi gelmiş. Havalar yeniden ısınmaya başlamış. Küçük sincap meşe ağacının lezzetli palamutlarından yemek istemiş. Meşe ağacının yanına gitmiş. Fakat meşe ağacının hala palamutları yokmuş. Dallarında çiçekler açmış. Yaprakları yeniden çıkmış. Diğer hayvanlar da yeniden meşe ağacının yanına gelmeye başlamış.
18
Yaz gelmiş. Küçük sincap meşe ağacının yazın nasıl göründüğünü merak etmiş. Meşe ağacının yanına gitmiş. Meşe ağacının yaprakları yemyeşilmiş. Ağacın çevresinde ve dallarında birçok hayvan yaşıyormuş. Ancak yine hiç olgun palamut yokmuş. Küçük sincap anlamış ki meşe palamutları sadece sonbaharda olgunlaşıyormuş. Bundan sonra her sonbaharda palamut toplayacak ve arkadaşları gibi toprağa saklayacakmış. Böylece tüm sene aç kalmayacakmış.
Peki bu resimde kaç hayvan var? Bu hayvanlar meşe ağacından nasıl yararlanıyor olabilirler?
19
Çevremizde birbirinden çok farklı ağaçlar var. Her ağacın da farklı farklı şekillerde yaprakları var. Bu resimde de sadece bir tane olup eşi olmayan bir yaprak var. Sence bu yaprak hangisi?
20
ÇEŞİT ÇEŞİT AĞAÇLAR Bu kitabın sahibi ......................
Ağaçlar, boyu en çok uzayan bitkilerdir.
Bazıları ovâl.
Genellikle büyüdüklerinde birkaç insan boyunda olurlar.
Birçok ağacın dallarının ucu yukarı
Bazılarının şekli ise hiçbirine
doğrudur.
benzemiyor.
Bazı ağaçların şekli üçgene benzer.
Bazıları yuvarlak gibidir.
Bazen çok sayıda ağaç bir arada bulunur ve bir orman oluşturur. Ormanda başka birçok canlı daha vardır.
Çalıların görünümü de ağaçlara benzer. En önemli farkları, boylarının ağaçlardan çok daha kısa olmasıdır.
Ama dallarının ucu aşağı doğru olan bazı ağaçlar da var.
Alakarga ağzındaki meşe palamudunu toprağa gömecek. İhtiyacı olduğunda kullanacak. Daha fazla palamut gömebilmek için üzerinde en çok palamut olan meşe ağacına gidecek. Alakarganın bu meşe ağacına ulaşmak için izlemesi gereken yolu gösterebilir misin? İstersen bu yolun üzerini bir kalemle çizebilirsin.
23
Malzemeler: -Kağıt -Yapışkan bant -Pastel boya
Çevrenizde hiç ağaç gördünüz mü?
Bir ağaç seçelim. Kağıdı yapışkan bant ile ağaca yapıştıralım. İstediğimiz renkte bir pastel boya seçelim. Artık hazırız!
24
Şimdi fazla bastırmadan kağıdımızı boyayalım. Gördünüz mü? Bu ağacın bir deseni var! Diğer ağaçların desenleri nasıl acaba?
Hadi aynı etkinliği farklı ağaçlarla deneyelim ve sergi açalım.
25
Tohumdan çıkan yeni bir bitkinin büyümesi için bol bol ışık ve topraktaki besinler gerekir. Bir ağacın tohumları, ağacın hemen yanında kalırsa bu tohumlardan çıkan bitkiler iyi gelişemez. Çünkü büyük ağaçlar topraktaki besinlerin çoğunu tüketir. Ayrıca ışığı keserek gölge yapar. Bu nedenle tohumların ağaçlarından uzağa gitmesi ya da taşınması gerekir. Bunun da farklı yolları var. İşte bunlardan bazıları...
Sonbaharda sincap ve alakarga gibi bazı hayvanlar, meşe palamudu gibi sert kabuklu meyveleri toplar. Bunları kışın yemek için farklı yerlere saklarlar. Meşe palamutlarının bazılarını toprağa gömerler. Palamutların bazıları yenmeden kalır ve içindeki tohumdan yeni bir bitki gelişir.
Bazı ağaçların tohumları hayvanların dışkıları sayesinde uzağa taşınır. Örneğin, karatavuklar alıç ağacının meyvelerini yemeyi çok sever. Meyvelerin içindeki tohumlar, daha sonra bu kuşun dışkısıyla birlikte toprağa karışır. Böylece ağaçtan uzağa taşınmış olur.
26
Bazı bitkilerin tohumlarının uzağa taşınmasına rüzgâr yardım eder. Örneğin, akçaağacın tohumları gibi. Akçaağacın tohumlarını taşıyan meyveleri, ağaçtan düşerken döne döne ve yavaş bir şekilde yere iner. Bu sırada rüzgâr esiyorsa rüzgârla uzağa taşınırlar.
Bazı ağaçların tohumları akarsular ya da denizdeki dalgalar yardımıyla uzağa taşınır. Örneğin, hindistan cevizi ağaçları deniz kenarında yetişir. Bu ağaçların kocaman meyveleri su geçirmez. Denize düştüklerinde içlerindeki tohum zarar görmeden dalgalarla uzaklara taşınır. Paul
27
Malzemeler: • 1 kâse brokoli • 2 su bardağı tam buğday unu • 1 su bardağı ezilmiş beyaz peynir • 2 çay bardağı yoğurt • 2 yumurta • 1 çay bardağı zeytinyağı • 1 tatlı kaşığı kabartma tozu • 1 havuç
28
Bu sayfadaki etkinlik yetişkinler ile birlikte yapılmalıdır!
Yapılışı: Brokoliyi bir su bardağı suda 3-4 dakika haşlayın. Sudan çıkarın, soğumasını bekleyin. Fırınınızı 180 dereceye ayarlayın ve fırınınızı ısıtın. Yumurtaları bir kâsede çırpın. Üzerine beyaz peyniri, yoğurdu ve zeytinyağını ekleyin, karıştırın. Daha sonra unu ve kabartma tozunu yavaş yavaş ekleyin, karıştırın,hamur haline getirin. Küçük kek kalıplarının her birine yarıya kadar bu hamurdan koyun. Birer parça brokoliyi sapları aşağıda kalacak şekilde hamurların ortasına yerleştirin. Kalan hamuru kalıplara paylaştırın ve brokolilerin görünmemesini sağlayın .Fırında 30 dakika pişirin. Havucu rendeleyin, bir tabağa koyun. Fırından çıkan kekler soğusun sonra tam ortalarından kesin ve havuçların üzerine yerleştirin. Afiyet olsun.
29