DOMATOR JESIEN 2008 by MACIEK (MATTHEW) CZAPLINSKI

��

� � � � � � � � � � � � � � � � � ��

��

SPIS TREÂCI

Publisher DomatorTeam Inc. Maciek Czapliƒski — President

Od Wydawcy

Editor Studio PUNKT.CA Art Director Joanna Dàbrowska For display advertising rates contact: T. 905. 278. 0007 e-mail: yarek@yoya.ca Contact us domator® Inc. 611 Bob-O-Link Rd, Mississauga ON L5J 2P5 Canada

° Zastrzegamy sobie prawo selekcji materia∏ów nades∏anych oraz prawo odmowy publikowania og∏oszeƒ niezgodnych z politykà redakcji. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoÊci za treÊç og∏oszeƒ i za materia∏ powierzony do druku bez naszego zamówienia. Kopiowanie oraz przedruk materia∏ow zamieszczonych w domator® tylko za zgodà redakcji. domator® is published four times per year. Registered circulation: 10,000 domator® welcomes submissions from writers, artists and photographers, though we cannot be held responsible for the return of unsolicited material. Letters to domator® are welcome. Letters must be signed by the writer and include his/her telephone number. All rights reserved. Any reproduction of the contents is strictly prohibited without written authorization from the publisher. °

Not intended to solicit property currently listed for sale.

www.domator.com

KILKA S∏ÓW domator® ukazuje si´ od roku 1995. Idea

wydawnictwa, choç prosta w zamierzeniu, w rzeczywistoÊci by∏a nowym doÊwiadczeniem naszej diaspory w Kanadzie. PomyÊlmy, ile˝ pomys∏ów kry∏o si´ przez lata w naszych g∏owach, gdy mieszkaliÊmy za czerwonà kurtynà. WyciÊni´ci z Ojczyzny, niczym pasta do z´bów z tubki (przypomnij sobie, cz∏eku, s∏owa Stefana Kisielewskiego), w nowym kraju odkryliÊmy, ˝e wiele z marzeƒ mo˝na nagle zrealizowaç i to na obywatelskim poziomie decyzji. Kolorowy magazyn — starannie wydany, dobry papier, ze wszech miar jego edukacyjny charakter i to przes∏anie, ˝e „jesteÊmy mimo wszystko naprawd´ ∏adnymi i dobrymi ludêmi”. domator® by∏ wi´c i jest, nie tylko narz´dziem marketingowym, ale te˝ wizytówkà, ˝e mo˝emy i chcemy, i potrafimy. Sukces ekonomiczny indywidualistów naszej diaspory jest potwierdzony solidnà stabilizacjà wi´kszoÊci tej˝e populacji. domator®, choç w nowej szacie graficznej, b´dzie kontynuowa∏ zamierzenia Wydawcy. Przecie˝ szacunek nale˝y si´ ka˝demu nas. To przeÊwiadczenie ∏àczy mnie z Paƒstwem. wjd

2-3

Sponsorujemy kultur´

Krystalizacja przestrzeni

Nadchodzà studenci – PISK

Meble Stefana Siwiƒskiego

Jak kupiono Mississaug´?

Koniec ∏atwego kredytu

Jak buduje si´ dom?

Po co nam prawnik?

Skàd masz pieniàdze?

Co to jest geotermia?

W ogrodzie i w domu

Zima w naszym stawie

Makeover

Jesieƒ pani domu

Nowy Starsky

WOKÓ¸ NAS — domator® SPONSOREM POLSKIEJ KULTURY

„F

Dyrektoriat Fundacji (z góry od lewej): Marek Kusiba, Henryk Wójcik, Ewa Szozda, prof. Tamara Trojanowska, Edward Zyman, Gra˝yna Kopeç, Nelli Turzaƒska-Szymborska, Zbigniew Szymborski

undacja W∏adys∏awa i Nelli Turzaƒskich jest instytucjà prywatnà. Wymaga to kilku s∏ów wyjaÊnienia. Jest to bowiem prywatnoÊç szczególna. Znaczy tylko (i a˝) tyle, ˝e dwoje ludzi przeznaczy∏o swój ˝yciowy kapita∏ w sposób bezinteresowny sprawie publicznej. Owa prywatnoÊç ma wi´c charakter ze wszech miar spo∏eczny i zas∏uguje na goràce i powszechne wsparcie. Najtrafniej wyrazi∏ to wybitny historyk angielski i przyjaciel Polski, Norman Davies, który w jednym z wywiadów (Anna Lubicz-¸uba, Edward Zyman: Historyk jest kustoszem pami´ci. Rozmowa z Normanem Daviesem, „Dziennik” z 7-9 listopada 2003) stwierdzi∏: Jest to dla mnie bardzo wa˝ne wyró˝nienie. Bardzo szanuj´ t´ Fundacj´. Zanim pozna∏em pani´ Nelli osobiÊcie, przeczyta∏em jej ˝yciorys, który zresztà umieÊci∏em w swojej ksià˝ce o Powstaniu. Uwa˝am, ˝e pani Turzaƒska-Szymborska jest nadzwyczajnym cz∏owiekiem. Osoba, która mia∏a tak trudne doÊwiadczenia, tyle prze˝y∏a i która teraz, b´dàc w starszym wieku, nie tylko wypoczywa, ale stara si´ coÊ dobrego zrobiç dla spo∏eczeƒstwa, dla kultury, wzbudza szacunek. Jest to szczyt ˝ycia wartoÊciowego. MyÊl´, ˝e Polonia torontoƒska winna si´ czuç szcz´Êliwa, ˝e ma takà osob´ i takà Fundacj´. Niecz´sto i nie wsz´dzie si´ to zdarza”. Ten cytat z eseju Edwarda Zymana — Prywatna czyli spo∏eczna. O historii i dokonaniach Fundacjii — zamieszczony w ksià˝ce Scaliç oddalone, wydanej z okazji dwudziestolecia Funduszu Turzaƒskich, to praktycznie ca∏e credo tej Instytucji. Zaletà kardynalnà tego tomu jest przedstawienie nagrodzonych przez Fundacj´ twórców „wysokiej kultury”, którzy ju˝ odeszli albo ciàgle ˝yjà nie tylko w diasporze, ale i w kraju. W wi´kszoÊci jest to kompendium ludzi niezale˝nych, samoistnie wzbogacajàcych w ostatnim pó∏wieczu polskà ÊwiadomoÊç, najcz´Êciej zepchni´tych przez post´powe si∏y ludzkoÊci na pobocze oficjalnej polityki kulturalnej. Fundacja W∏adys∏awa i Nelli Turzaƒskich ma w∏aÊciwoÊci nobilitujàce, tote˝ jej dwudziestoletnia dzia∏alnoÊç jest dumà torontoƒskiej publicznoÊci i tego nurtu myÊlenia obywatelskiego, który mo˝na scharakteryzowaç przymiotnikiem „nieoficjalny”. Ksià˝ka jest dost´pna: Artus (Toronto), Husarz (Mississauga). Pytajcie: redakcja@punkt.ca.

a∏gorzata Maye po raz kolejny zorganizowa∏a koncert, którym chce zwróciç uwag´ Kanadyjczyków na problem epilepsji. W tym roku goÊciem jej koncertu by∏a rosyjska gwiazda ˚anna Biczewska i jej towarzysz Gennady Ponomariew (autor wielu tekstów i muzyki ˚anny). Koncerty odby∏y si´ w teatrze znanym jako historyczny O’Keeffe Centre. Dwukrotnie sala by∏a nabita po brzegi. Scenografi ´ do koncertu tworzy∏a Joanna Dàbrowska. Tylko w tym roku Ma∏gorzata przyczyni∏a si´ do zebrania 60 tys. CAD, ktore umo˝liwi∏y rozpocz´cie nowych badaƒ nad epilepsjà w U.ofT.

tlas Stage Production jest zawodowà, torontoƒskà inicjatywà teatralnà. W teatrze, którym kieruje Mirek Polatyƒski – zalo˝yciel, aktor i re˝yser kszta∏cony w Europie i Toronto – znajdujà si´ jeszcze inni Polacy: Rafa∏ Soko∏owski (aktor, re˝yser filmowy) oraz Magdalena Aleksander , która studia aktorskie ukoƒczy∏a w N. Y. Zaraz po wrzeÊniowej premierze sztuki kanadyjskiego dramaturga – Georga Walkera: Theatre of the Film Noir, ca∏a trupa wyjecha∏a na tournée po Europie: Kraków, Cz´stochowa (festiwal teatralny), Wiedeƒ. ATLAS czerpie przes∏anie z kanadyjskiej wielokulturowej mozaiki.

Ms. Magdalena Aleksander, czyli Magdalena Mickiewicz wraz z ojcem Rafa∏em na spotkaniu po premierze.

Por. W∏adys∏aw Turzaƒski

MS. OGORZELEC

KRYSTALIZUJE PRZESTRZE¡ Artysta bierze do r´ki o∏ówek, p´dzel, w´giel, rysik. Pracuje w przestrzeni dwuwymiarowej… Powstaje obraz, malunek, fresk, grafika. Kiedy rzeêbiarz podejmuje si´ przekszta∏cenia materii w swojà wizj´ zreifikowanà w kamieniu, metalu, glinie, czy masie plastycznej, dostrzegamy wówczas Êwiat w trzecim wymiarze. Ale co z materià nieoznaczonà i wydawa∏oby si´ bez cech – jeÊli nie pojawi si´ smog, mg∏a – którà ludzkie zmys∏y nieuzbrojone w techniczne gad˝ety ignorujà beznami´tnie? Powiedzmy, z powietrzem… „Ocean pustki”. To pozory. W rzeczywistoÊci cz∏owiek wspó∏czesny egzystuje w wygenerowanym przez swojà technologi´ „nowym wspania∏ym Êwiecie”. Ca∏kowicie stworzonym przez siebie samego – Êwiecie skomplikowanym i nie do koƒca pojmowanym. Bo ka˝dy byt mno˝y kolejny byt. Coraz mniej rozumiemy nasze otoczenie. Odchodzimy od redukcji bytów zb´dnych, jak w czternastym wieku zaleca∏ William Ockham. JeÊli nie nast´puje optymalizacja iloÊci tych zmiennych, to te˝ ich mnogoÊç narzuca wniosek, do którego doszed∏ dwudziestowieczny fizyk i filozof nauki – Werner Karl Heisenberg. Zwi´kszajàc iloÊç informacji coraz mniej mo˝emy byç pewni tego, co postrzegamy. W∏aÊnie ta sfera jest domenà zainteresowania Ludwiki (Lutki) Ogorzelec: KRYSTALIZACJA PRZESTRZENI. Artystka ta przedstawia z∏o˝onoÊç ludziego bytowania w n-wymiarowym wszechÊwiecie wspó∏czesnej cywilizacji. Jak dotàd, fizycznà niemo˝noÊcià jest opasanie kuli ziemskiej materià, wytworem ludzkich ràk. Materià, która by dzia∏a∏a niczym lakmusowy indykator, ukaza∏a zawi∏à siatk´ niewidzialnego i ponad ludzkà kontrolà innego Êwiata autonomicznie determinujàcego nasza egzystencj´. Tu i teraz. Ale czy nieosiàgalne jest w wizji artystycznej

PRZESTRZE¡ ukazanie choçby wierzcho∏ka tego zjawiska, jego dynamiki? Funkcje matematyczne opisujàce skomplikowane zjawiska czy procesy, ukazane graficznie na papierze, b´dà wyglàda∏y po ludzku nieporadnie. Lecz przydanie im kolejnych wymiarów uzmys∏awia wielki format zagadnienia i jego kompleksowoÊç. Ot, zadzia∏a∏y intelekt, intuicja oraz r´ka artysty i wyobraênia, tutaj ju˝ obserwatora, podrasowana niby zdefiniowanym fragmentem proponuje obraz tego, co dotàd by∏o niepostrzegane. Nie-skrystalizowane nadal istnieje w innej przestrzeni, ale ju˝ teraz intelekt obserwatora jest tego Êwiadomy. Matematyk i fizyk, prof. Jerzy Przystawa, znany propagator jednomandatowych okr´gów wyborczych (JOW) w RP, wskaza∏ w∏aÊnie na te cechy sztuki, którà uprawia Lutka. Wspomina∏ o tym w czasie jej werniza˝u we Wroc∏awiu. To intuicyjna próba zdefiniowania Êwiata nas otaczajàcego, ale ju˝ bardziej skompikowanego, ni˝ widzieli to analitycy poszukujàcy odpowiedzi w Êwiecie abstrakcji. To innowacyjnoÊç patrzenia na otaczajàcy Êwiat, bardziej nasz, ni˝ si´ dotàd widzia∏o, jest jej postulatem. Lutka od lat mieszka w Pary˝u, ale czuje si´ Polkà. Jej instalacje okreÊlane przez nià jako KRYSTALIZACJA PRZESTRZENI znane sà na wszystkich kontynentach. W górach, na sawannach, nad morzem i w ekosytemach miejskich, przestrzeniach ograniczonych murami, nawet sufitem. Artystk´ goÊciliÊmy kolejny raz w Kanadzie. Wzi´∏a udzia∏ w Earth Art Exhibit, plenerze zorganizowanym przez Royal Botanical Garden w Hamiltonie. Lutka znajdowa∏a si´ w gronie innych zaproszonych goÊci. Byli tam Emilie Brzezinski (tak, ˝ona Zbigniewa), Neville Gable, Sharon Loper, Nils Udo i inni, którzy sà zaliczani do artystów wybitnych. WJD [pg. 6 top]: Lutka Ogorzelec in Toronto, 2007 [pg. 6 middle]: ”Mist” (detail) from the ”Space Crystallization” cycle; installation in the Toronto Sculpture Garden, 2007; plastic film, bamboo, steel wire [pg. 6 bottom]: …from ”Space Crystallization” cycle at Arsenal in Wroc∏aw, Poland, 2007; 8 km cellophane line, medieval stone cannon ball [pg. 7 top left]: ”between art and money” from “Space crystallization” cycle in Zirgu ielã in Riga, Latvia – part of Dictatorship Of The Majority – Sculpture Quadrennial Riga 2008 [pg. 7 top right]: …from “Space Crystallization” cycle at Galeria Sztuki Najnowszej in Gorzów, Poland, 2008; 14-km cellophane line, the street stone [pg. 7 small left]: Sculpture from “Space Crystallization” cycle at Nancy Margolis Gallery Chelsea, New York, 2005; 5 km of cellophane line [pg. 7 small right]: Sculpture from “Space Crystallization” cycle at the Foreigner Gallery in National Museum in Sofia, Bulgaria, 2003; cellophane [pg. 7 bottom]: “Atlantis” from “Space Crystallization” cycle on Sun Fish Pond in Royal Botanical Garden in Hamilton, Canada 2008; 17 km cellophane line, bamboo

Tyle pi´knych s∏ów do mnie piszesz. Ju˝ chocia˝ po to, by je przeczytac, warto ˝yç…

Polska Inicjatywa Studencka w Kanadzie M

łodzi kanadyjscy Polacy (Hej, Biznes, P.T.! PomyÊlcie o nich jako przyszłych klientach.) uczàcy si´ w tutejszych uniwersytetach tworzà swój network. Cieszy, ˝e chcà rozmawiaç po polsku. To dobry znak odbudowywania i trwania naszej diaspory. Przyjechali do Toronto tak˝e z dalekich stron. Spali na podłodze w sali SPK przy Beverley (dzi´ki kombatantom!). Powiedêcie o tym swoim dzieciom! Podobnie, jak Andrzejowi Kumorowi z miasta Mississauga: Serce roÊcie… GoÊcie PISK-u: prof. Irena Tomaszewska z Montrealu (Founding president of the Canadian Foundation for Polish Studies, curriculum director for Poland in the Rockies) i Tony Muszyƒski z Calgary (Director of Poland in the Rockies).

Primary contacts: Jakub Lewandowski: Piotr Kluz:

jakub.lewandowski@ryerson.ca pkluz@ryerson.ca

Polish clubs that attended the conference Brock Polish Club: polacywbrocku@gmail.com Impreza Polish Student Society at Ryerson University polish@rsuoline.ca McGill’s Polish Students’ Association: m_p_s_a@yahoo.ca Polish Students’ Association at University of Toronto polish.club@utoronto.ca Polish Students’ Association at Waterloo University president.uwpsa@hotmail.com Polish Students’ Association at York University psay@yorku.ca University of Western Ontario Polish Students’ Union usc.clubs.polish@uwo.ca Wisła: The Polish Students Society at University of Ottawa wislapssuo@gmail.com

impeccable craf tsmanship

We specialize in manufacturing distinctive wood furniture for home and office

MARCOPOLO Waterproofing & construction repairs interlocking / flagstone Marek Michalak tel: 905.812.1558 cell: 416.727.1425 Free estimates

JAK NA DOBRYM SÑSIEDZIE NA STATE FARM NIE ZAWIEDZIESZ SI¢ By ubezpieczyç: • samochód • dom • biznes • ˝ycie • plan emerytalny Zadzwoƒ do Agencji AGGIE JANIAK INSURANCE & FINANCIAL SERVICES AGENCY

www.aggiejaniak.com

905. 271. 5959 Fax: 905. 271. 4211

1348 Hurontario St. Mississauga ON L5G 3H4 aggie.janiak.c4bi@statefarm.com www.statefarm.ca • State Farm Insurance Companies Canadian Head Offices: Scarborough, ON Polisy ubezpieczeniowe i zawiadomienia State Farm sà pisane w j´zyku angielskim

Steciuk Antique Furniture Inc.

43 Goldthorne Ave. Toronto ON M8Z 5D7 T: 416 521-7165

MEBLE

RÓL DZIEWI¢CIU LITER

Jest oczywistoÊcià, ˝e siadamy na dziewi´ciu literach… Zmar∏y w 2008 roku Stefan Siwiƒski studiowa∏ temat dog∏´bnie i mo˝na Go nazwaç twórcà nowoczesnego siedziska. To w∏aÊnie w Kanadzie (bo tu emigrowa∏) pojawi∏ si´ pierwszy fotel z przezroczystej masy plastycznej. Potem Siwiƒski ∏ama∏ wszystkie kanony wówczas skostnia∏ej dziedziny, jakà by∏o projektowanie mebli. Jego by∏y: transparentny blat i ludzkie w kszta∏cie nogi sto∏owe. W ludzkich kszta∏tach kredensy (niczym sarkofagi – antyczne i wspó∏czesne z Afryki Ârodkowej). Siedziska… krzes∏a, fotele formà i kolorystykà rewolucjonizowa∏y nasze (mo˝e nie nasze) wn´trza, poczekalnie, oficjalne pomieszczenia w∏adców i wielkich korporacji. Oczekujàc dzisiaj na dworcu lotniczym, oglàdajàc zmagania na arenie sportowej czy te˝ warujàc w jakimÊ urz´dzie, warto sobie uzmys∏owiç, ˝e ten duch, zamys∏, idee Siwiƒskiego rozla∏y si´ po ca∏ym Êwiecie – ku powszechnemu dobru – za sprawà jego nast´pców tudzie˝ epigonów. W moim mniemaniu Stefan Siwiƒski nale˝a∏ do tej generacji artystów o polskim rodowodzie – jeszcze z torontoƒskich okolic przychodzà mi na myÊl: Tamara Jaworska, Bronka Micha∏owska, Krystyna Sadowska, Janusz Warunkiewicz – którzy swoje oderwanie od miejsca urodzenia, ewentualny „sierocy ból” wysublimowali w pracy kreatywnej w spo∏ecznoÊciach ich goszczàcych. Pisz´ to w pe∏ni Êwiadom, i˝ nawet najwi´ksze uznanie i sukces ekonomiczny, choç niezb´dne, nie wystarczà do obrazu szcz´Êliwego, pe∏nego satysfakcji ze swego dzie∏a twórcy. Siwiƒski zmar∏ w biedzie, „wykonkurowany” przez lepszà obs∏ug´ prawnà, i kto wie, czy Jego pogrobowcy nie pojawià si´ któregoÊ dnia wokó∏ nas. (jd)

Fotografie siedzisk wykona∏ przyjaciel Artysty: Wim Vanderkooy

WN¢TRZA

Czynsz

— skarbonka, ale nie nasza Ile w rzeczywistoÊci kosztuje utrzymanie mieszkania? Za∏àczona tabela ilustruje koszt wynajmowania mieszkania po 10 latach, przy za∏o˝onej, corocznej 4% podwy˝ce w op∏atach. W kolumnie, która odpowiada wysokoÊci op∏at za mieszkanie, znajdujemy, ile lat je wynajmujemy. Nast´pnie wszystkie wartoÊci z poszczególnych lat dodajemy. Zakumulowany czynsz (rent) za mieszkanie, które kosztuje $900 miesi´cznie, po 10 latach wyniesie $129,666! Wcale pokaêna sumka…

Ile kosztuje nas cz ynsz ( rent ) po latach ? op∏ata 1 rok 2 rok 3 rok 4 rok 5 rok 6 rok 7 rok 8 rok 9 rok 10 rok SUMA

$700/m

$750/m

$800/m

$850/m

$900/m

$1000/m

$1100/m

$8,400

$9,000

$9,600

$10,200

$10,800

$12,000

$13,200

$8,736

$9,360

$9,984

$10,600

$11,232

$12,480

$13,728

$9,085

$9,734

$10,383

$11,032

$11,681

$12,480

$14,277

$9,449

$10,124

$10,799

$11,474

$12,149

$13,498

$14,848

$9,827

$10,529

$11,231

$11,933

$12,634

$14,038

$15,442

$10,220

$10,950

$11,680

$12,410

$13,140

$14,600

$16,059

$10,629

$11,328

$12,147

$12,906

$13,665

$15,183

$16,702

$11,054

$11,843

$12,633

$13,423

$14,212

$15,791

$17,370

$11,496

$12,317

$13,138

$13,959

$14,781

$16,422

$18,064

$11,956

$12,810

$13,664

$14,518

$15,372

$17,079

$18,787

$100,852

$108,055

$115,259

$122,463

$129,666

$144,070

$158,477

drewniane tarasy • ogrodzenia • bramy • altany

416-230-4849 j.ossowski@sympatico.ca

www.deckdesign.ca

Nie pow ta rzal ny…

a prze∏omie osiemnastego i dziewi´tnastego wieku brytyjskie w∏adze kolonialne zawar∏y z tubylcami (P. T.) kilka umów o wykupie indiaƒskich ziem. Powiedzmy sobie szczerze: takiej transakcji ju˝ nikt nie powtórzy. By∏o. Ne vrati se. Podpisano kontrakt, w którym plemiona Mississauga za dobra rynkowe warte nieco ponad tysiàc funtów, przekaza∏y Brytyjczykom ziemie, na których po∏o˝one sà dzisiejsze Etobicoke, Mississauga i Oakville. Warto pokusiç si´ o krótkà analiz´ tej transakcji. Z pewnoÊcià nie by∏ to kontrakt, w którym zasiada∏y symetrycznie silne strony. Raczej nale˝a∏oby pisaç o brytyjskiej „propozycji nie do odrzucenia”. Ró˝ne by∏y motywy negocjujàcych przedstawicieli elit dwóch odmiennnych kultur – ekspansja Imperium brytyjskiego, kapitalistyczna dynamika rozwoju naprzeciw myÊleniu wspólnotowemu, i˝ ziemia jest dana przez Manitu wszystkim, którzy mogà z niej korzystaç. Dochodzi tu jeszcze istotny element serwilizmu elit plemiennych, które w wi´kszoÊci uzmys∏owi∏y sobie, ˝e w British Empire wszystko mo˝na sprzedaç. Nie nale˝y te˝ zapominaç, ˝e w tym czasie Imperium Brytyjskie toczy∏o walk´ na Êmierç i ˝ycie z Cesarstwem Francuzów — kontynent amerykaƒski by∏ jedynie fragmentem zmagaƒ rywalizujàcych pot´g.

HISTORIA

arto te˝ popatrzeç na towary u˝yte w transakcji. Ich dzisiejsza cena w ofercie ka˝dego sklepu wyda sie bagatelna, ale wówczas o wartoÊci wymiennej decydowa∏a ich dost´pnoÊç i przydatnoÊç w codziennym ˝yciu kolonii.

No dobrze, a jak wyglàda∏a ta transakcja z punktu widzenia rynkowego? Wiemy ju˝, co zosta∏o pozyskane, ale zastanówmy si´, ile˝ to mog∏oby kosztowaç w dzisiejszej walucie. Mo˝emy jedynie szacowaç, albowiem takie historyczne rozliczenia w wi´kszoÊci przypadków majà wiele z legendy. Wspomnieç wypada sprzeda˝ Alaski Amerykanom przez skorumpowanych urz´dników carsiej Rosji w 1867 roku. Opchn´li te rubie˝e za 11.362.481 rubli 94 kopiejki (czyli 7.436.179 $US) i mimo woli nasuwa si´ tu analogia do wielu z transakcji w dzisiejszej RP. DwadzieÊcia jeden lat po sprzeda˝y Alaski w okolicach Nome znaleziono złoto. Dzisiaj wiemy, ˝e wkrótce wartoÊç kruszcu uzyskanego z tych terenów przekroczy∏a sum´ kontraktu. O dalszym rozwoju tego amerykaƒskiego skarbca nie b´dziemy tu wspominali. Ile to jednak by∏o owe ponad tysiàc funtów uiszczone przez Anglików tubylcom za teren nad jeziorem Ontario? Wed∏ug ró˝nych êróde∏ szacuje si´, ˝e po wojnach napoleƒskich dochód per capita w Anglii wynosi∏ 60 funtów szterlingów (szacuje sie, ˝e 1 funt z czasów po wojnach napoleoƒskich by∏by dzisiaj ekwiwalentem ok. 70 $US). Fitzwilliam Darcy — bohater powieÊci Jane Austen: Duma i uprzedzenie (Pride and Prejudice) — przymierza si´ do rocznego bud˝etu 10 tysićy funtów. Jego pozycja socjalna w spo∏eczeƒstwie brytyjskim okresu, który nas interesuje, zale˝y w∏aÊnie od wydatkowania zbli˝onej sumy. Dziesi´ç tysićy funtów do wydania na poczàtku lat dwudziestych, rozpoczynajàcej si´ epoki pary by∏oby zbliêone do kwoty ok. 6 milionów dzisiejszych funtów. Z drugiej strony, w porównaniu do indeksu dzisiejszych cen, owe 10 tysićy funtów posiada∏oby si∏´ nabywczà oko∏o 300 tysićy dzisiejszych funtów (czynnikiem istotnym jest tu rzadkoÊç dóbr – na przyk∏ad: nó˝ jako towar – w sklepie na rozstaju traerskich szlaków i w dzisiejszym supersamie). Bierzemy oczywiÊcie pod uwag´ okràg∏y szacunek tych obliczeƒ i nie b´dziemy tutaj rozpatrywaç wieloÊci zaproponowanych wariantów. Ch´tnych dotarcia do êródel odsy∏am do przypisów. Tak wić suma, o którà si´ pytaliÊmy, wynosi∏aby dzisiaj okolo 600 tysićy funtów, albo te˝ 30 tysićy. Zamieniajàc to dalej na dolary kanadyjskie da∏oby to nam kwot´ 1,2 miliona CAD, albo te˝ 60 tysićy CAD. Z którejkolwiek strony patrzeç, by∏a to tzw. niesamowita okazja… Edward Copeland, *Women Writing about Money: Women’s Fiction in England, 1790-1820* (CUP, 1995) [http://books.cambridge.org/0521454611.htm] http://www.j-bradford-delong.net/movable_type/2003_archives/002730.html

AVANTI SURVEYING INC. polska firma geodezyjna survey

verb |sər vā| [ trans. ] examine and record the area and features of (an area of land) so as to construct a map, plan, or description : he surveyed the coasts of Canada.

survey

noun | sərvā| an act of surveying an area of land : the flight involved a detailed aerial survey of military bases. • a map, plan, or detailed description obtained in such a way. • a department carrying out the surveying of land

Pomiary nieruchomoÊci potrzebne sà do: • po˝yczki hipotecznej (legal surveys) • zezwolenia na budow´ (building permit surveys) Po wi´cej informacji prosz´ dzwoniç do:

Chris Beresniewicz Ontario Land Surveyor

416. 231. 1174 e-mail: info@avantisurveying.com 310 North Queen St., #102 Toronto ON M9C 5K4

Koniec z uzyskaniem ∏atwego kredytu Nie jest tajemnicà, ˝e rynek nieruchomoÊci w USA prze˝ywa kryzys, który jest wynikiem bardzo niefrasobliwego w przesz∏oÊci sposobu udzielania po˝yczek hipotecznych. Zabezpieczeniem takiego kredytu by∏a ca∏kowita wartoÊç zakupionej nieruchomoÊci przy amortyzacji rozciàgnietej do 40 lat. Kredytobiorc´ traktowano nadzwyczaj liberalnie, gdy pytano go o dochody. Stosunkowo ∏atwo by∏o uzyskaç po˝yczk´ bez potrzeby wykazania si´ mo˝liwoÊcià jej sp∏acania. Sytuacja sprzyja∏a powstaniu rynku spekulacyjnego – ludzie kupowali domy z zamiarem flipu, by po kilku miesiàcach zarobiç na wzroÊcie wartoÊci nieruchomoÊçi. Ten mechanizm przypomina naszà dziecićà zabaw´: „komórki do wynajćia”. Wszystko si´ krći do momentu, gdy na dany znak ruch w interesie zamiera. KtoÊ musi pozostaç bez owej „komórki” i bez pieni´dzy. Jesienià 2006 roku równie˝ w Kanadzie zacz´∏y si´ pojawiaç programy oferujàce hipoteki z “udogodnieniami”, takimi jak: • amortyzacja do 40 lat, gdy dotychczas oferowano najwy˝ej do 25 • 100% finansowania – czyli dom bez down payment • obni˝one wymagania, co do credit rating • rozlu˝nione wymagania dotyczàce dokumentacji dochodów

Programy te nadal istniejà, ale instytucja odpowiedzialna za polityk´ ubezpieczeniowà po˝yczek hipotecznych – Canada Mortgage and Housing Corporation (CMHC) – wczeÊniej zapowiedzia∏a zmiany, które wesz∏y w ˝ycie 15 paêdziernika 2008 roku. Nowe zasady b´dà mia∏y zdecydowany wp∏yw na to, co dzieje si´ na rynku kredytów mieszkaniowych. ˚aden bank w Kanadzie, nie udzieli po˝yczki high ratio, czyli z mniejszà ni˝ 20% wp∏atà, bez ubezpieczenia tej po˝yczki w CMHC lub GE Capital (lub innej prywatnej istytucji). W wyjàtkowej sytuacji, nawet jeÊli transakcja zosta∏a zamkni´ta po 15 paêdziernika, ale osob´ zaakceptowano i ubezpieczono przed tà datà, umo˝liwi si´ sfinalizowanie transakcji wedlug starych zasad!

PRAWO po˝yczek hipotecznych. Mi´dzynarodowy Fundusz Monetarny ocenia rynek kanadyjskich nieruchomoÊci jako „dobry i solidny”! Zapotrzebowanie na nowe domy jest ciàgle bardzo du˝e, przez ostatnie 7 lat ponad 200,000 nowych jednostek rocznie! IloÊç po˝yczek, z którymi sà problemy, jest najni˝sza od 1990 roku i oscyluje na poziomie 0.27 procenta, czyli 1 po˝yczka na 370 spłacona jest z opóênieniem! To znacznie poni˝ej tego, co si´ działo w latach 1992/1997 – wówczas odpowiedni wskaênik wynosi∏ 0.65%. Zapowiedziane zmiany wprowadza si´, by zabezpieczyç kanadyjski rynek nieruchomoÊci przed „chorobà amerykaƒskà”.

Tak wi´c szansa zakupu nieruchomoÊci wed∏ug ∏atwiejszych sposobów kwalifikacji egzystowa∏a tylko do po∏owy paêdziernika! Dlaczego wprowadzona zmiany? Przypomnijmy kilka faktów: Otó˝ według wszelkich statystyk, obecny rynek nieruchomoÊci w Kanadzie jest bardzo zdrowy. Jest w zgodzie ze wzrastajàcymi zarobkami Kanadyjczyków oraz niskim oprocentowaniem

Kanadyjski system udzielania po˝yczek oraz ubezpieczanie po˝yczek okazujà si´ konserwatywniejsze

KREDYT mo˝liwych, do 35 lat! Ciàgle to bardzo długi okres, gdy˝ zasadniczo wi´kszoÊç po˝yczek i tak jest rozkładana na 25 lat lub krócej. MyÊl´ wi´c, ˝e ta zmiana nie powinna mieç wielkiego wpływu na ostatecznà aktywnoÊç rynku! Credit rating – tu wymagania zostanà zaostrzone! Wszyscy, którzy majà beacon score mniejszy ni˝ 620 punktów, mogà mieç problem z uzyskaniem ubezpieczenia! B´dà oczywiÊcie wyjàtki od tej zasady, ale b´dà one musiały byç dobrze udokumentowane! Jeszcze raz okazuje si´, ˝e warto dbaç o to, co jest zpisane na nasz temat w komputerach credit bureau. od amerykaƒskich. JeÊli wi´c mowa o real estate, nowe zasady udzielania kredytu oraz konserwatywne doÊwiadczenie kanadyjskich po˝yczkodawców powinny uchroniç nas od wi´kszych problemów! W Kanadzie, tak zwany sub-prime mortgage dotyczył jedynie 5% wszystkich udzielanych po˝yczek, w USA – odpowiednio 30%!

Dokumentacja dochodów. Na pewno b´dà tu obowiàzywa∏y bardziej rygorystyczne procedury. List z pracy o zatrudnieniu i dochodach, który potwierdzano dotychczas tylko telefonicznie, mo˝e byç ju˝ niewystarczajàcym rozwiàzaniem.

Pierwsza i najwa˝niejsza zmiana dotyczyç b´dzie loan to value ratio. Otó˝ po˝yczki bez down payment zostanà zlikwidowane. Czyli 100% financing przestanie istnieç. Minimalna wymagana wpłata wynosiç b´dzie obecnie 5%! Mechanizm ten wykluczy po˝yczki, w których kredytobiorca nie wyk∏ada nic na stó∏ – nie ryzykuje własnych pieni´dzy!

Total Debt Ratio – zostanie zwi´kszone do 45% dochodów brutto – odzwierciedla to sytuacj´, w której nasze długi sà coraz wi´ksze! Niestety!

Maksymalna amortyzacja po˝yczek zostanie skrócona z 40 lat obecnie

Po˝yczki, w których spłaca si´ tylko oprocentowanie, ale nie ma spłaty po˝yczki – nie b´dà ubezpieczane

Bogdan Kaminski Adwokat & notariusz

4311 Village Centre Court, Suite 100 Mississauga ON L4Z 1S2

T: 905.

803. 0721 F: 905. 803. 9560 Rozsàdne op∏aty za us∏ugi prawnicze

• NieruchomoÊci (kupno i sprzeda˝ nieruchomoÊci, po˝yczki hipoteczne) • Wynajem lokali komercyjnych (przygotowanie i przeglàd umów, negocjacje) • Prawo spó∏ek i prawo handlowe (zak∏adanie i reorganizacja spólek akcyjnych i partnerskich, unowy akcjonariuszy i partnerskie, kupno i sprzeda˝ biznesu, umowy handlowe, obs∏uga prawna firm rodzinnych) • Testamenty, spadki, pe∏nomocnictwa i powiernictwa • Us∏ugi notarialne

MEGA CARPENTRY CONTRACTING Mariusz Kozlowski T: 416. 828. 2151 F: 905. 891. 5471 E-m:mariuszk@sympatico.ca

G N I M FRA

Na zakoƒczenie warto dodaç, ˝e zmiany nie dotyczà tych po˝yczek, które sà ju˝ przyznane i sà spłacane. Maciek Czapliƒski

KNOW-HOW — DOBRZE WIEDZIEå

P a n T o m buduje dom… Taki tytu∏ nosi∏a ksià˝ka, z którà jako dziecko rozpoczyna∏em swojà edukacj´ w dziedzinie inwestycji wykraczajàcych poza mojà piaskownic´. Spo∏eczny podzia∏ pracy jeszcze bardziej zosta∏ potem podkreÊlony w polskim elementarzu, gdzie wyraênie napisano: „murarz domy muruje”. W rozwini´ciu tych strof nie ma nic, co by nas dzisiaj dziwi∏o. Warto przypatrzyç si´ fotograficznym notatkom, aby uzmys∏owiç sobie,

jak daleko zaszliÊmy. Specjalizacja w ka˝dej dziedzinie ˝ycia doprowadzi∏a naszà cywilizacj´ nie tylko do perfekcji na tych ma∏ych, wyznaczonych odcinkach aktywnoÊci ludzkiej, ale te˝ podniosla niesamowicie wydajnoÊç i efektywnoÊç tego dzia∏ania. Kilka osób – sta∏ym elementem takiego zespo∏u pozostaje jedynie kierownik budowy i nadzorujàcy in˝ynier, który pojawia si´ na budowie sporadycznie – stawia surowy budynek nawet w ciàgu czterech tygodni w miejscu, gdzie dotychczas by∏o tylko pole. W nowo powstajàcych osiedlach, gdzie stosuje si´ „taÊmowà” organizacj´ pracy podobny efekt mo˝e byç zwielokrotniony. „Maszyneria” dzia∏a jak w mechanicznym zegarku. Awaria któregokolwiek z komponentów powoduje niesamowity chaos ca∏ego systemu. Koszty, nie tylko finansowe, ponoszà wtedy wszyscy, którzy w jakiÊ sposób znaleêli si´ w ∏aƒcuchu wzajemnych zale˝noÊci. Nale˝y dodaç, ˝e powy˝sze odnosi si´ do organizacji wspó∏czesnego spo∏eczeƒstwa postindustrialnego. Czyli nas wszystkich…

4. Installation of formwalls for concrete bsmt. walls

5. Bsmt. walls being poured

9. First floor framing

10. Erection of first floor

KNOW-HOW — DOBRZE WIEDZIEå

1. Construction site

6. Formwall being removed

11. Erection of first floor

2. Excavation

3. Footing being poured

7. Waterproofing of bsmt. walls. Installation of granulate box for bsmt. slab on grade.

8. Installation of concrete block for first floor framing

12. Second floor roof

13. Installation brick veneer

Nasz przyjaciel — prawnik BARRISTERS, SOLICITORS & NOTARIES

Edward P. Nakon, B.A., LL.B. Adwokat i Notariusz

1290 CENTRAL PARKWAY WEST, SUITE 710 MISSISSAUGA, ONTARIO, L5C 4R3

TELEPHONE

905–279–7930 FACSIMILE

905–279–3421

Wybór prawnika jest sprawà bardzo osobistà. Nale˝y sprawdziç wÊród znajomych serwis którego prawnika by∏ najbardziej profesjonalny. Ceny za us∏ugi prawnicze sà bardzo zbli˝one i zwykle wahajà si´ wokó∏ $1000-$1200 + GST. Umowa kupna–sprzeda˝y zwykle powinna byç przekazana do prawnika przez agenta real estate. Zadaniem prawnika jest dopilnowanie, by wszystkie prawne aspekty umowy by∏y zgodne z kontraktem. JeÊli sytuacja wymagaç b´dzie jakichkolwiek zmian w umowie, mogà byç one dokonane tylko poprzez specjalny dokument zwany Amendment to Agreement. Zmian dokonuje si´ tylko za obopólnà zgodà stron zawierajàcych kontrakt. Mowa tu o terminie przejćia domu, dodaniu lub usunićie nowych warunków lub w rzadkich przypadkach nawet zmianie ceny zakupu. Prawnik jest od chwili przekazania umowy odpowiedzialny za doprowadzenie ca∏ej transakcji do szcz´Êliwego koƒca. Zajmie si´ on mi´dzy innymi sprawdzeniem, czy osoby, które sprzedajà nieruchomoÊç sà rzeczywiÊcie jej prawnymi w∏aÊcicielami. Biuro prawnika sprawdza w odpowiednich urz´dach, czy kupowany dom spe∏nia wszystkie wymagane przez miasto przepisy (By-Laws). Przygotowuje on wszystkie poprawki (adjustments). Informuje instytucje takie jak Consumer Gas, Ontario Hydro o nowych w∏aÊcicielach i powinien dopilnowaç, by wszystkie liczniki zosta∏y odczytane w dniu przejćia domu. Prawnik

PRAWO

wykonuje ca∏y szereg czynnoÊci, które sà wymagane ustawodastwem. W rzeczywistoÊci nasz plenipotent rzadko fizycznie oglàda kupowany dom. Jego obowiàzki ograniczajà si´ zwykle do spraw zwiàzanych z dokumentacjài ca∏ej transakcji. Warto zauwa˝yç, ˝e prawnik reprezentujàcy sprzedajàcych nieruchomoÊç ma inne zadanie ni˝ prawnik kupujàcych dom. Prawnik w∏aÊcicieli sprzedajàcych dom odpowiedzialny jest, mi´dzy innymi, za przygotowanie dokumentów domu (deed). W chwili zamkni´cia transakcji przeka˝e je potem prawnikowi reprezentujàcemu drugà stron´, a w zamian otrzyma zap∏at´. Musi on zadbaç o wyrejestrowanie wszelkich po˝yczek hipotecznych, zap∏acenie podatków od nieruchomoÊci, a równie˝ rozliczenie op∏at zwiàzanych ze sprzeda˝à nieruchomoÊci. (m)

NOWE REGULACJE PRAWNE ZMUSZAJÑ AGENTÓW DO ZADAWANIA PYTA¡ Przepisy powstałe w 2001 roku znane jako Proceeds of Crime (Money Laundering) and Terrorist Financing Act (PCMLTFA) nało˝yły na liczne instytucje obowiàzek zbierania informacji wspomnianych powy˝ej, ale dopiero teraz faktycznie zostały ono wprowadzone w ˝ycie w odniesieniu do real estate. Podobno ma to pozwoliç zidentyfikowaç podejrzane transakcje, w których „prane” byłyby pieniàdze nielegalnie zarobione, na przykład na sprzeda˝y narkotyków lub handlu towarami zastrze˝onymi (broƒ). Według tego prawa wszystkie gotówkowe transakcje na $10,000 i wi´cej majà byç zgłaszane do specjalnego centrum zbierajacego takie informacje, w skrócie nazywanego FINTRAC (Financial Transactions and Report Analysis Centre of Canada). U podstaw tego ustawodastwa le˝ała równie˝ ch´ç wykrycia

– jeÊli miałoby to miejsce – wszelkich działaƒ majàcych na celu zbieranie Êrodków na finansowanie terroryzmu. Mo˝na tu znaleêç wyra˝ny zwiàzek z wydarzeniami w Nowym Jorku w 2001 roku. Według

Mi´dzynarodowego Funduszu Monetarnego – na całym Êwiecie „pranie brudnych pieni´dzy” osiàga w skali roku kwot´ $500 miliardów dollarów. Paƒstwo chce kontrolowaç wszelki obrót gotówki. Zbierane informacje, b´dà przechowywane przez firmy brokerskie przez nast´pne 5 lat. Informacje, które obecnie zgodnie z nowymi regulacjiami agenci b´dà zmuszeni zbieraç, nie sà tak naprawd´ informacjami krytycznymi. Konsumenci od bardzo dawna byli proszeni przez liczne instytucje o podawanie swoich personalnych informacji i to, co obecnie zostało rozszerzone na agentów real estate, powi´ksza tylko list´ tych placówek. Przypomnijmy jakie instytucje znajdujà si´ ju˝ na tej liÊcie: Banki, Credit Unions, Trusty i Loan Companies. Firmy ubezpieczeniowe. Security Dealers, Mutual Funds Managers oraz Investment Counselors – jeÊli sà licencjonowani przez prowincj´. Kantory wymiany pieni´dzy. Ksi´gowi, którzy wykonujà transakcje

finansowe dla swoich klientów. Kasyna. Osoby prywatne, które biorà udzia∏ mi´dzynarodowym obrocie gotówkowym na sumy wi´ksze ni˝ $10,000 (nie myÊl´ ˝e tu jest wielu ochotników).

Informacje, o które b´dà pytaç agenci nale˝à do podstawowych: imi´ i nazwisko, adres zamieszkania, data urodzenia, stanowisko, miejsce pracy, dokument potwierdzajàcy to˝samoÊç (numer prawa jazdy jest wystarczajàcy). Te dane sà typowe – natomiast pod ˝adnym pretekstem nie nale˝y podawaç numeru SIN. W niepo˝àdanych r´kach mo˝e byç wykorzystany przeciw nam. Agenci muszà równie˝ podawaç ˝ródło depozytu, który przekazujemy w chwili zawarcia transakcji. Wielu z nas daje osobisty czek. W tym przypadku agent b´dzie musiał zarejestrowaç numer konta na dokumencie wymaganym przepisami. JeÊli nasze dane osobiste, plus numer konta trafi à do niewłaÊciwych ràk, ró˝nie mo˝e byç. Dlatego osobiÊcie sugerowałbym, by zamiast czeków personalnych, dostarczaç agentom Money Orders lub Bank Drafts. B´dzie to znacznie bezpieczniejsze. (c)

ECO-DOM — GEOTERMIA

O dalszym rozwoju geotermii w Europie

iewiele wiemy o z∏o˝ach wód geotermalnych na terenach Kanady. Ludzie ˝yjàcy z handlu dobrami energetycznymi bronià tu status quo. Z monopolu, rynku noÊników energetycznych, nie rezygnuje si´ dobrowolnie. JeÊli popatrzymy na map´ Europy (przy tytule), to okazuje si´, ˝e goràce wody zalegajà prawie pod ca∏ym kontynentem. Goràce wody stanowià dobro nieocenione przysz∏ych pokoleƒ. Pojćie „energii odnawialnej” jest dlatego atrakcyjne, ˝e po wst´pnych inwestycjach – ów pierwszy milion – póêniejszy koszt uzyskania jednostki energii, przy rozsàdnym gospodarowaniu, jest ostatecznie ma∏y. Innym plusem jest, i˝ jest to czysty ekologicznie proceder. Powiedzmy sobie szczerze – mamy do czynienia z „perpetum mobile” na smyczy. Warto przyjrzeç si´ mapie Europy i jej okolic, na której zaznaczono znane z∏o˝a wód geotermalnych. Choç mapa okreÊlana jest jako „aktualna”, nie eksponuje si´ na niej z∏ó˝ na terenie Polski. Wiadomo jednak ju˝ od kilkudziesićiu lat – prace zespo∏u prof. Juliana Sokołowskiego – ˝e wody geotermalne wyst´pujà na ponad 80 % obszaru Polski (dodatkowo: w Polsce znajduje si´ ponad 90 % złó˝ w´gla z całej Unii). W Niemczech, êródła geotermalne wyst´pujà tylko na 60 % ich terytorium ale Niemcy budujà 7 elektrociepłowni geotermalnych o mocy energii elektrycznej od 0,2 do 5,4 MW (St. Frick, Ch. Lohse, M. Kaltschmitt: “Environmental Impacts by a Geothermal Power Generation in Germany”, Proceedings European Geothermal Congress 2007, Untehaching, Germany). Inwestycje te – od kilkunastu do kilkudziesićiu milionów Euro – przy pełnym odbiorze energii cieplnej i produkcji energii elektrycznej, zwrócà si´ w ciàgu 3-4 lat.

Z badaƒ Ê.p. prof. Juliana Sokołowskiego wynika, ˝e wody geotermalne wyst´pujà na ponad 80 % terytorium Polski, a mimo to sà wykorzystywane w mniejszym stopniu ni˝ np. w Niemczech, gdzie êródła geotermalne wyst´pujà ju˝ tylko na 60 % ich obszaru.

W niektórych regionach Polski na gł´bokoÊci 3 tys. metrów mo˝na uzyskaç temperatur´ nawet powy˝ej 120° C, natomiast na gł´bokoÊci 4 km ok. 130° C. Jednak rozstrzygajàcym czynnikiem, decydujàcym o mo˝liwoÊci eksploatacji jest wyst´powanie poziomów wodonoÊnych o odpowiedniej wydajnoÊci. Dlatego przed wykonaniem inwestycji trzeba przeprowadziç odpowiednie badania.

ECO-DOM — GEOTERMIA Dr in˝. Aleksandra Borsukiewicz-Gozdur, z Katedry Techniki Cieplnej Politechniki Szczecƒskiej: Pierwsza elektrownia geotermalna powstała we Włoszech w 1904 roku. Wykorzystywano wówczas par´ wodnà o temperaturze ok. 200 stopni C, która nap´dzała turbin´, wytwarzajàc pràd. W Polsce temperatury zasobów geotermalnych sà znacznie ni˝sze, dlatego nie da si´ budowaç tego typu elektrowni. Jednak istniejà inne mo˝liwoÊci, np. stosowanie tzw. układu ORC, czyli Organicznego Obiegu Rankine’a. W takiej elektrowni woda geotermalna jest tylko noÊnikiem ciepła, które oddaje w wymienniku ciepła do substancji roboczej. Medium roboczym jest zazwyczaj substancja organiczna o odpowiednio dobranych parametrach, a najistotniejszà jest w miar´ niska temperatura wrzenia. Substancja ta podgrzewa si´ i odparowuje kosztem energii geotermalnej, a nast´pnie rozpr´˝a si´ w turbinie parowej, nap´dzajàcej generator pràdotwórczy. Pierwsza tego typu elektrownia, powstała na Kamczatce w 1964 roku, wykorzystywa∏a wody geotermalne o temperaturze 81 stopni C. Prof. dr hab. in˝. Ryszard Henryk Kozłowski wspólnie z profesorem Jackiem Zimnym z AGH: [o Polsce i jej ] olbrzymich zasobach energii geotermalnej, które sà trzykrotnie wi´ksze ni˝ [… na ziemiach Niemiec] i wynoszà 625 tysi´cy PJ (jednostka PJ odpowiada energii zawartej w mniej wi´cej 23 tys. ton ropy), co oznacza, ˝e zasoby te przewy˝szajà o ponad 150 razy […] roczne zapotrzebowanie [Polski] na energi´. Jest to energia “czysta”, a jej zasoby sà odnawialne. […] Rury okładzinowe wykonane ze wzmocnionego włókna szklanego zostały ju˝ zastosowane w ciepłowniach geotermalnych we Francji, Japonii, Niemczech i Austrii. […] Dominujàcà zaletà rur z włókien szklanych,

które sà utwardzone termicznie ˝ywicami epoksydowymi, jest ich całkowita odpornoÊç na korozj´. Kolejnà zaletà tego materiału, w porównaniu do stali, jest jego bardzo niska waga, a co za tym idzie łatwoÊç w obsłudze technologicznej i monta˝u. W Toruniu w∏aÊnie, spo∏eczna Fundacja Lux Veritatis – jako prywatna, kapitalistyczna spó∏ka – rozpocz´∏a badawcze wiercenia do przysz∏ego pozyskania wód geotermalnych. Celem inicjatywy jest zagospodarowanie energii goràcych wód, które le˝à na tych terenach (popatrzmy na map´) do ogrzania budujàcego si´ tam miasteczka akademickiego. Z inwestycji powinien skorzystaç równie˝ Gród Kopernika. Na pewno odwiertom towarzyszy zainteresowanie wszystkich obywateli RP. DziÊ ju˝ jednak wiemy, ˝e na t´ nowatorskà, odwa˝nà i oddolnà „prac´ u podstaw” potrzeba wi´cej pieni´dzy. Ludzie widzà sens ca∏ej inwestycji i popierajà prywatnymi donacjami owe wiercenia. Management Fundacji jest przekonany, ˝e Inwestycja Toruƒska b´dzie wzorcowym zakładem geotermalnym, tak jak zakładał to odkrywca polskiej geotermii, prof. dr hab. in˝. Julian Sokołowski Opr. v

ECO-DOM — GEOTERMIA

ElektrycznoÊç Olej Gaz naturalny Propan Hardwood Softwood

3.6 MJ/kwh 38.2MJ/l 37.5 MJ/m3 25.3 MJ/l 30600 MJ/cord 18700 MJ/cord

Imperial

3413 Btu/kwh 140 000 Btu/gal (US) 2 1007 Btu/ft 92700 Btu/gal (US) 28000000 Btu/cord 17000000 Btu/cord

1000 MJ = 1 gigajoule (GJ) pe∏ny cord okreÊla sàg drewna o wymiarach: 1.2m x 1.2 m x 22.4 m (4 ft x 4 ft x 8 ft)

Townhouse nowego typu

èród∏o energii

Bliêniak nowego typu

WARTOÂCI ENERGETYCZNE RÓèNYCH NOÂNIKÓW ENERGII

Victoria Calgary Whitehorse Yellowknife Thunder Bay Sudbury Ottawa Toronto Windsor Montreal Quebec City Halifax

Wolnostojàcy budynek nowego typu

Wiem, ˝e w szko∏ach katolickich, w Toronto, działajà pompy cieplne. Wiem te˝ o innych inicjatywach w Downtown, gdzie zainstalowano

TYPOWE ROCZNE SPO˚YCIE ENERGII W GIGAJOULACH DLA RÓ˚NYCH TYPÓW ZABUDOWA¡ Wolnostojàcy budynek starego typu

Energia geotermalna to taka „Âpiàca Królewna” współczesnej energetyki. Wielkie koncerny dost´pnych noÊników energetycznych kombinujà, jak najdłu˝ej doiç konsumentów. Rzeczowa informacja o energii geotermalnej pojawia si´ peryferyjnie. Najcz´Êciej potrzàsa si´ pseudoekonomicznymi argumentami bez ukazania z∏o˝onoÊci zagadnienia. A władza koncernów nad amerykaƒsko-kontynentalnym konsumentem jest przeogromna. Gdzie brz´czy pieniàdz, mo˝na mówiç o racjonalnej niegospodarnoÊci (to nie błàd w sformułowaniu).

W Polsce, mamy przykład inicjatywy publicznej Fundacji Lux Veritatis z Torunia. Chcà pokazaç, ˝e coÊ takiego, ja geotermia istnieje. Fenomen ten od dawna jest znany „uczonym”. Ekonomiczne i strategiczne jego znaczenie objawiło swoje dodatkowe zalety, gdy zauwa˝ono, i˝ energetyka sta∏a si´ narz´dziem nowocznego podboju Êwiata – taki imperializm technologiczno-energetyczny. Â.p. profesor Julian Sokołowski dał podwaliny pod krajowà geotermi´. Ale sprawujàcy w RP władz´ spadkobiercy peerelowskich „in˝ynierów dusz”

Miasto

Pan da∏ sił´ swojemu ludowi

podobne urzàdzenia. Spotykam si´ równie˝ z ofertà budowy na dalekiej północy – w kraju domków letniskowych – pomp cieplnych jako systemów ogrzewczo-sch∏adzajàcych (temperatura wody spod powierzchni jest constans i zimà, i latem). Wi´c myÊl kiełkuje, rozprzestrzenia si´ i kiedyÊ pewnie zaowocuje rozsàdkiem.

85 120 155 195 130 120 110 95 80 110 115 100

60 90 115 145 95 90 75 65 55 80 85 75

45 65 85 110 70 65 55 45 40 60 65 55

30 50 60 80 55 50 40 35 30 45 50 40

Za∏o˝enia: Wolnostojàcy budynek starego typu – ok. 186 m2 (2000 ft 2 ) Wolnostojàcy budynek nowego typu – ok. 186 m2 (2000 ft 2 ) Bliêniak nowego typu – ok. 139 m2 (1500 ft 2 ) Townhouse – powierzchnia mieszkaniowa ok. 93 m2 (1000 ft 2 ) „Nowy typ” okreÊla budynek budowany w 1990 roku albo póêniej. Czynnikami istotnymi w rozró˝nieniu by∏y ró˝ne stosowane materia∏y izolacyjne, metody konstrukcyjne, zniszczenie budynku wys∏ugà lat.

ciàgle trzymajà jego opracowania na pó∏kach. Na szcz´Êcie istniejà kopie tych dokumentów i ludzie, którzy myÊlà ekologicznie udost´pniajà je wszystkim ch´tnym. Nale˝y si´ tu małe wyjaÊnienie: powa˝ne rzàdy niektórych paƒstw europejskich pokładajà wielkà nadziej´ w êródłach energii odnawialnej, do których nale˝y równie˝ geotermia. Lider Wspólnoty Europejskiej – Bundesrepublika – nie kryje si´ z planami rozwijania tej dziedziny energetyki. Niedawno Der Spiegel zamieÊcił imponujàcy materiał prasowy poÊwi´cony tej kwestii. Wspomniany ojciec polskiej geotermii, profesor Julian Sokołowski i jego szkoła, twierdzà, ˝e Polska jest nie tylko samowystarczalna, ale te˝ jest w stanie eksportowaç wielokrotnie wi´cej energii, ni˝ potrzebuje na wewn´trznà konsumpcj´. Rozpocz´te w Toruniu prace badawcze przez Fundacj´ Lux Veritatis majà właÊnie pokazaç Polakom, jakie bogactwo skrywano przed ich wzrokiem. Z „Gwiezdnych wojen” pami´tamy, czym jest energia. To moc niebywała nadziei i tworzenia. Waldemar J. Dàbrowski P.S. Chcàcy wspomóc toruƒskie wiercenia geotermalne mogà pytaç w okolicy albo kierowaç donacj´ na: Fundacja “Lux Veritatis” ul. Âw. Józefa 23/35, 87-100 Toruƒ Bank Pocztowy SA O/Toruƒ

65 1320 1120 2585 4660 2000 0002 z dopiskiem: “na badania geotermalne”

(705) 434-0359

��

www.tier-1products.com

PLATFORMS+™

��

* Shown with optional decking

��

Visit us online for more information

www.tier-1products.com

Residential & Historical Roofing

S l a t e C e d a r S h i n g l e s F l a t s Cop p e r Wor k MIKE KNOBELSDORF

416-876- 0717 849 C a l d e r Rd Mississauga ON L5J 2N6

NA ZIELONO Dnie jeszcze goràce, ale ch∏odne ranki i wieczory sà oznakà niechybnie zbli˝ajàcej si´ jesieni. Kwitnà rudbekie (Black-Eyed Susan), tojady (Aconitum), goêdziki (Carnations), floksy (Phlox), rozchodniki (Sedum) i astry (Fall Aster), które te˝ sà symbolem jesieni. Delektujàc si´ ciep∏ymi kolorami naszego ogrodu i ∏agodnymi promieniami wczesnojesiennego s∏oƒca, mo˝emy zaczàç wolno przygotowywaç nasze ogrody do zimowego odpoczynku. Usuwamy suche cz´Êci roÊlin, przekwit∏e kwiaty. W drugiej po∏owie wrzeÊnia mo˝emy zaczàç sadziç cebule kwitnàcych wiosnà narcyzów, tulipanów, hiacyntów, cebulic, szafirków, krokusów i czosnków ozdobnych. Pami´tamy przy tym o odpowiedniej g∏´bokoÊci sadzenia – mniejsze cebule 5-8 cm, wi´ksze 10-15 cm. Tulipany powinny byç wysadzone najpóêniej z roÊlin cebulowych. Najlepiej w paêdzierniku. Do najpi´kniejszych roÊlin cebulowych nale˝à lilie, które uprawiane sà d∏u˝ej ni˝ jakiekolwiek inne roÊliny. Wysoka, wynios∏a lilia bia∏a znana by∏a ogrodnikom ju˝ 3000 lat temu. Lecz najpopularniejsze odmiany tych roÊlin pojawi∏y si´ w ostatnim czterdziestoleciu. Wiele z nich to mieszaƒce dwóch japoƒskich gatunków: lilii poz∏acanej (L. auratum) i lilii wspania∏ej (L. speciosum). Inna grupa to mieszaƒce otrzymane ze skrzy˝owania pó∏nocnoamerykaƒskich gatunków. Przyk∏adem mo˝liwoÊci hodowców w zakresie barw i wzorów sà Mimosa Star i Enchantment. Lilie rozmna˝a si´ z ∏ukowatych cebul, które sadzi si´ g∏´boko (20 cm) w ˝yznej , dobrze spulchnionej (do 30 cm), przepuszczalnej glebie o odczynie lekko kwaÊnym. Poniewa˝ lilie jako jedyne z roÊlin cebulowych praktycznie nie przechodzà okresu spoczynku (nawet jeÊli nie widaç cz´Êci nadziemnej, wiàzki korzeniowe bujnie rosnà), trzeba je sadziç wczesnà jesienià lub póênà wiosnà, gdy ziemia jest ciep∏a. Po w∏o˝eniu cebul do otworów dobrze jest umieÊciç obok, tu˝ przed

przysypaniem ich ziemià, paliki wspierajàce przysz∏e kwiaty. Poniewa˝ lilie nale˝à do drogich roÊlin nale˝y przed zakupem dok∏adnie obejrzeç cebule i wybraç tylko te najwi´ksze, najÊwie˝sze, pulchne, soczyste. Po wlaÊciwym zaspokojeniu wymagaƒ tych pi´knych roÊlin na pewno b´dziemy d∏ugo cieszyç si´ ich wspania∏ym, iÊcie królewskim wyglàdem i napawaç cudownym zapachem ich kwiatow. Wrzesieƒ i paêdziernik sà dobrymi miesiàcami do przygotowania bukietów zimowych. Suszonych lub konserwowanych. Wiele kwiatów nadaje si´ do zakonserwowania. Nale˝y je Êciàç, gdy sà w pe∏ni rozwoju, d∏ugo przed przekwitni´ciem i zanurzyç ∏odygi w mieszance gliceryny i gotujàcej wody w stosunku 1:2. W ten sam sposób mogà byç zakonserwowane ga∏àzki z przebarwiajàcymi si´ liÊçmi, paprocie, delikatne roÊliny zimozielone. A wracajàc do naszych ogrodów, wrzesieƒ jest dobrym miesiàcem na sadzenie wiecznie-zielonych ˝ywop∏otów cisowych, tujowych czy bukszpanów. Pami´tajcie o dobrym przygotowaniu gleby, u˝ywajàc mieszanki Triple Mix lub mieszajàc ziemi´ z obornikiem (manure) i torfem (peat moss). Woda jest tutaj czynnikiem gwarantujàcym dobre ukorzenienie nowo posadzonych roÊlin. Je˝eli wasz trawnik zak∏adany byl wiele lat temu, korzenie zag´Êci∏y si´ maksymalnie, powsta∏a warstwa martwej darni nie dopuszczajàca wody, nawozów i powietrza. Trawnik zaczyna wyglàdaç jak biedne niedo˝ywione dziecko. Mo˝emy przywrócic mu dawnà ÊwietnoÊç przeprowadzajàc zabieg aeracji, czyli napowietrzenia. Polega on na wycinaniu otworów Êrednicy ok. 2.5 cm a g∏´bokoÊci 6-7 cm. Kto ma drzewa owocowe w swoich przydomowych ogrodach, mo˝e rozsmakowywaç si´ w dojrzewajàcych jab∏kach, gruszkach i Êliwkach. Pozosta∏ym radz´ zaopatrywaç si´ w owoce i warzywa ontaryjskie. Trafiajàc na nasze sto∏y nie musia∏y byç specjalnie zabezpieczane, by przebyç tysiàce mil dzielàcych producenta od konsumenta. Bo˝ena Jasiƒski Absolwentka Wydzia∏u Ogrodniczego SGGW-AR w Warszawie

The

PondDon AQUASCAPING

JASON VERNON MPB CAC

T: 416.816.0842 Ponds. Waterfalls. Water Features. Fish.

Jak przezimowaç

nasz stawek

Lecà liÊcie z drzew… Macie racje, nadesz∏a jesieƒ. Po niej nieuchronnie przyjdzie zima – krytyczny czas dla wszystkiego, co ˝yje w naszym przydomowym stawku. JeÊli nie chcemy, po stopnieniu Êniegów, rozpoczynaç od poczàtku zagospodarowywania tego wodnego akcentu naszego domostwa, warto poÊwi´ciç troch´ czasu na jesienne prace gospodarcze wokó∏ „pondu”. Wi´c:

• W pierwszej kolejnoÊci nale˝y usunàç wszystko, co mo˝e utrudniç prac´ filtrów, pomp. Oszcz´dzi to wydatków, gdy b´dziemy chcieli je uruchomiç wiosnà. Zresztà dbanie o techniczne walory ka˝dego sprz´tu jest niejako koniecznoÊcià „gospodarskiego myÊlenia”. •

Idealnà propozycjà, która nie pozwala na akumulowanie si´ liÊci w stawku, jest zawieszenie siatki ochronnej (pond netting). Takie wielkie po∏acie specjalnych sieci mo˝na kupiç w ka˝dym sklepie handlujàcym ekwipunkiem do basenów kàpielowych. JeÊli jesteÊmy bardziej zapobiegliwi warto poszukaç zawczasu na internecie. Mo˝na znaleêç tam zupe∏nie dost´pne oferty. Jest oczywistym, ˝e siatka taka powinna zawisnàç nad powierzchnià wody, zanim liÊcie zacznà opadaç na dobre.

• Jednym z elementów przedzimowych przygotowaƒ jest zmiana wody w stawku (water change). Po lecie poziom tlenu w wodzie jest stosunkowo niski, a nagromadzony materia∏ organiczny powoduje, ˝e woda si´ zakwasza. Przynajmniej po∏owa wody w naszym zbiorniku powinna byç wymieniona. Po zawieszeniu siatki chroniàcej od opadajàcych liÊci, dobrze jest oczyÊciç basen z ju˝ nagromadzonego na dnie materia∏u organicznego. Idealnie prace

te wykonujemy, zanim temperatura wody spadnie poni˝ej 60°F.

• Warto pomóc naturze w jej odnawial-

nym cyklu. Dodajàc odpowiednie po˝ywki dla bakterii bytujàcych w stawie, stwarzamy odpowiednie warunki aby przyspieszyç cykl przemiany magromadzoego materia∏u organicznego, a nawet nieorganicznego (bacterial additives). BezpoÊrednim po˝ytkiem jest eliminacja zapachu zgnlizny, który mo˝e unosiç si´ nad martwiejàcà wodà.

•

Wszelkie zabiegi wokó∏ naszego stawu powinny byç podejmowane przy odpowiedniej temperaturze, ale nie otoczenia, lecz wody (monitor water temperature). Pomiar temperatury wody choç mo˝e wydaç si´ przesadny, to w rzeczywistoÊci, jeÊli chcemy, aby stawek by∏ naszà chlubà, nale˝y w∏aÊnie do podstawowych czynnoÊci. ProfesjonaliÊci od budowy i zagospodarowania ma∏ych basenów potwierdzà t´ uwag´. W∏aÊnie temperatura wody w basenie pozwala na podj´cie pewnych czynnoÊci gospodarczych i zaniechanie innych. Dla u∏atwienia pomiaru temperatury wody mo˝na pos∏u˝yç si´ termometrem, którego wynik odczytamy nawet w domu (remote digital units).

• No, w∏aÊnie, temperatura wody w stawie…

Jest pewnikiem, ˝e nie ma stawu bez koi (ryby z rodziny karpiowatych, które cieszà oko, gdy na nie patrzymy). Obni˝anie si´ temperatury wody jest sygna∏em, ˝e nale˝y zmieniaç sposób karmienia ryb. Przy temperaturze 70°F przechodzimy powoli na diet´ roÊlinnà (wheat wheat germ food for cooler water temperatures), a pon˝ej ˝ej 60°F jej stosowanie jest bardziej ni˝ wskazane. Czynnikiem najwa˝niejszym jest tu zdrowie p∏ywajàcego stada. Producenci karmy roÊlinnej dla ryb zapewniajà, ˝e karma zapewnia wszystkie niezb´dne elementy od˝ywcze. * [60°F=15.6°C 60°F=15.6°C

70°F=21.1°C]

(opr.)

WINDOW

| windō| noun: 1 an opening in the wall or roof of a building or vehicle that is fitted with glass or other transparent material in a frame to admit light or air and allow people to see out. • a pane of glass filling such an opening • an opening in a wall or screen through which customers are served in a bank, ticket office, or similar building. • a space on the inside of a store’s window where goods are displayed for sale. ISO 9001 CERTIFIED

DOOR

|dôr| noun: a hinged, sliding, or revolving barrier at the entrance to a building, room, or vehicle, or in the framework of a cupboard.

ALL PRODUCTS

100%

www.crownstonehomes.com

4444 Eastgate Parkway, Unit 19 Mississauga, ON L4W 4T6

MAKEOVER

COMMERCIAL INDUSTRIAL

T: 905 822-2422

RESIDENTIAL DISPOSAL SERVICES Tel: 905-212-1077 Fax: 905-212-1088 e-mail: classicdemolition@bellnet.ca

UBEZPIECZENIA • INWESTYCJE Doradcy Finansowi Teresa Owsicka

Tel: 905 814 6151

towsicka@gmail.com

Janusz Owsicki Tel: 905 814 6152

januszowsicki@gmail.com Oferujemy unikalne ubezpieczenia, oprócz niskich cen, nasi Klienci mogà korzystaç z BEZP¸ATNYCH BENEFITÓW: • STYPENDIA* $2,000/rok ($8,000 max)/student • choroby krytyczne- $4,000 • choroby terminowe- 75% • pomoc rodzinom w trudnych sytuacjach - zapomogi i stypendia dla sierot - zapomogi w razie kl´sk ˝ywio∏owych • bilety na imprezy rekreacyjno-sportowe

NIE ZWLEKAJ – ZADZWO¡! Gdy b´dziesz w potrzebie – B¢DZIE ZA PÓèNO!!!

R ZE TELNIE DOR ADZ AMY I POMAGAMY * zale˝ne od limitu i spe∏nienia wymaganych warunków

611 Bob-O-Link Road Mississauga ON L5J 2P5

sales@crownstonehomes.com From the drawing board to the final stages of new home construction, unmistakable distinctive quality goes into every home we build.

¦māk ōvər¦ noun: a complete transformation or remodeling of something; transformation, renovation, overhaul, new look, remodeling, refurbishment, reconditioning, improvement; informal facelift.

róba zmiany wystroju wn´trza w tak szacownej placówce, jakà jest torontoƒska siedziba Stowarzyszenia Kombatantow Polskich przy Beverley, zawsze budzi niepokój W∏aÊcicieli. Nic dziwnego – historia spoglàda tam ze Êcian. Jednak propozycj´ wykorzystania pomieszczeƒ SPK na sal´ balowà, zasugerowanà przez grup´ artystów pod przewodnictwem torontoƒskiej scenograf – Joanny Dàbrowskiej i przyjació∏ ze Zwiàzku In˝ynierów Polskich w Kanadzie, Gospodarze zaaprobowali. Wizualna metamorfoza pomieszczeƒ wymaga∏a teatralnej wizji. W stworzonym na t´ okazj´ gniazdeczku odby∏ si´ tzw. Ptasi Bal. Obrusy na sto∏y, pokrycia krzese∏ i pewne rekwizyty udost´pni∏a p. Maria z European Decoration (905-783-0612). Ca∏y projekt i wykonanie pod kierownictwem Joanny Dàbrowskiej, M.F.A.

W TD Canada Trust poczuja sie Panstwo jak w domu! I understand that every dollar counts when you re paying off your home. As an mortgage professional, with over nine years experience at TD Canada Trust, I work hard to provide you with value, flexibility, and convenience when choosing your mortgage. Not only will you receive competitive rates and the most innovative selection of mortgage features available, I m committed to offering you exceptional service and advice ensuring a comfortable borrowing experience.

Joanna Makaroff

Manager, Residential Mortgages

Tel: 416 580-HOME (4663) Pager: 1 866 767-5446 Email: joanna.makaroff@td.com

Jesieƒ Pani Domu

kulturze polskiej kobieta by∏a zawsze ostojà i ozdobà domostwa. ˚ycie zawsze kr´ci∏o si´ wokó∏ jej osoby. Polskie bia∏og∏owy ∏àczy∏y w sobie nie tylko zdolnoÊci organizacyjne dzisiejszych posiadaczy MBA, ale te˝ wyczuwa∏y istot´ humanistycznych wartoÊci, którymi polski dom sta∏. To one w∏aÊnie stanowi∏y o tym, jak byliÊmy jako ludzie, widziani przez inne nacje. Wiele z tych tradycji pozosta∏o, a elegancja Polek oraz ich pomys∏owoÊç w prawie ka˝ym estetycznym przedsi´wzi´ciu

PANI DOMU z pewnoÊcià nale˝à do zalet naszych paƒ. JeÊli wi´c suknia zdobi cz∏owieka… nale˝y byç obeznanym, w czym „˝ona modna” b´dzie chodzi∏a tej jesieni. Modna kobieta to po∏àczenie kultury, tradycji i kobiecej intuicji. Przes∏anie tych, którzy antycypowali ubiór na jesieƒ roku 2008, sz∏o nawet dalej — by∏a to niejako namowa do twórczej interpretacji dawnych wartoÊci. Kolekcje sà barwne, wygodne, funkcjonalne i przeznaczone zarówno na codzieƒ, jak i na spotkanie towarzyskie. Wypracowane detale majà charakter retro, ale ich materia jest rodem z nowych technologii. ˚akiety, o∏ówkowe spódnice, sukienki we wzory, du˝e owalne ko∏nierze. D˝ersej jest liderem na liÊcie modnych tkanin. ¸àczy w sobie elastycznoÊç i lekkoÊç. D˝ersejowe tuniki, sukienki, spodnie — zak∏adane sà wielowarstwowo. Atmosfer´ nostalgicznej jesieni odwzorowuje paleta kolorów z tonacjami szaroÊci, be˝u i czerni. Ta kamienna gama roziskrzona jest intensywnoÊçià ˝ó∏ci, fioletu, czerwieni i ametystu. Bi˝uterià na ten sezon sà per∏y, bursztyny i polska, unikalna specjalnoÊç — krzemieƒ pasiasty. RzeczywiÊcie minera∏ ten wyst´puje jedynie w Polsce. Wzorzysta struktura krzemienia pasiastego ma dodawaç osobie noszàcej ozdob´ z niego energi´ i podnosiç optymizm. Có˝, jesieƒ to tak˝e pora na refleksj´, mo˝e i zmian´ swego image. Poczujmy si´ kobiece, romantyczne, eleganckie, pe∏ne wdzi´ku. Podobno tak si´ czu∏y nasze prababki… Aliela Kocor

t: 647. 436. 3744 fashion botique

2237 Bloor Street West Toronto ° Ontario

Do you know ALL the mortgage financing �� options available to you so that�� you can pay off�� your �� mortgage in eight years? ��

KTO POJEDZIE DO DOMU NOWYM MERCEDESEM B200 W ROKU 2009?

��

Call Roy Cocciollo �� a MonsterMortgage.ca today �� and see how you can pay down �� your�� mortgage quicker and �� contribute to your bottom line NOT your banks.

Kitchen & Bathroom Countertops Bathtub Surrounds & Fireplaces All kinds of Natural & Manmade Stones Authorized Quartz Caesar Stone Dealer Unlimited Traditional & Contemporary Designs

��

1300A EGLINGTON AVE E, MISSISSAUGA [E] dixiemarble@bellnet.ca [W] www.dixiemarble.com

MonsterMortgage.ca, giving you the facts your bank won’t tell you. 1300A EGLINGTON AVE E, MISSISSAUGA [T] 905.238.5893 [F] 905.238.5948 [E] dixiemarble@bellnet.ca [W] www.dixiemarble.com

p: 905. 669. 0234 x. 239 tf: 1. 888. 669. 0234 fx: 905. 669. 7296 e: roy@monstermortgage.ca 3200 Hwy#7, Suite 221 Vaughan ON L4K 5Z5

www.monstermortgage.ca

HWY 401

DIXIE RD

��

HWY 403

HONDA 2007 FUNDOWANA PRZEZ CZAPLI¡SKICH TRAF∏¸A DO DEBBIE PORETTA I MARCINA ORGACKIEGO

EGLINGTON AVE

BURNHAMTHORPE RD E

[T] 905.238.5893 [F] 905.238.5948

OFERUJEMY ¸ADNE I SOLIDNE POLSKIE MEBLE DEKORUJEMY DOMY (HOME STAGING) JESTEÂMY OTWARCI SIEDEM DNI W TYGODNIU Punkt informacyjny T: 905. 270. 9000 966 Dundas St. E., Unit 1&2 Mississauga ON L4Y 4H5

T: 905. 607. 8900 3115 Dundas St. W. Mississauga ON L5L 3R8

Od lewej:

Anna Koba

905.339.9133

Catherina Ras-Basista

416.802.2338

Dorota Szapowalow

416.917.8835

Yvona Jach

416.804.8317

Tim Lazaroff

905.815.3947

Iwona Nowysz

416.418.4043

Agnieszka, Kasia, Maciek, Czapliƒski

905.278.0007

Bonus $ 555* dla kupujàcych Od 1% MLS Listing Fee**

Maciek Czapliƒski M. Arch . & Z N A M I M O˚ E S Z W Y LO SOWAå MERCEDESA B200

905. 822. 5000 SUT TON GROUP QUANTUM REALT Y INC.

Brokerage