Family Matters Mar-May 2017 by St. John Bosco Today

Moms’

Wish list for Mother’s Day

CONTENTS The Magazine for the Filipino Family

Regular 2 HOMEWORK

THE HOME, WHERE LIFE’S VOCATION BEGINS

4 FAMILY NOTE

“ WHAT SHALL I BECOME?”

6 FRAMEABLE

2017: YEAR OF THE PARISH COMMUNITY

2 2

Volume 4 | Number 4 March-May 2017

Parents’ Corner 7 BONDING

TOGETHER FOREVER

10 RELATING

SURVIVING INFIDELITY

12 PREVENTING RABIES ALERT!

15 PROTECTING THE OUTSIDERS

18 PARENTING

12 1 2

THE POWER OF POSITIVE DISCIPLINE

21 CALLING

50 GRACE-FILLED YEARS

Special Section

Discerning and Following My Life’s Vocation

25 Marriage and Family: God’s Gift of Himself 28 The Vocation to the Religious Life 31 Blessed to be Single

Youth Talk 34 37 40 42 44 47

What Moms Want The Happy Priest Little Big Dreamer Building Bridges Fields of Hope 8 Tips for a Fruitful Summer

On the

cover (Seated) Atty. Cirilo P. Noel, outgoing Senior Managing Partner at SGV&Co, and his loving wife Isabelita, who are looking forward to their 35th Wedding Anniversary this December. (Standing) The couple’s three sons: Dr. Emmanuel Benedict, married to Jhaycee; Bro. Cyril, a Salesian of Don Bosco, and Jonathan Victor, happily single.

HOMEWORK

The HOME, Where Life’s VOCATION Begins

By FR. BERNARD P. NOLASCO, SDB

Parents play a key part in guiding their children to discern, follow, and live the life’s calling that God intends for them.

As parents strive to be faithful to their holy commitment as husband and wife, their children are inspired to appreciate the beauty of being committed to one’s chosen vocation no matter how difficult and challenging. 2

FamilyMatters | March-May 2017

OFTENTIMES, FAMILIES ARE CAREERORIENTED rather than vocation-oriented. From the moment children learn how to walk, talk, sing, write, draw, and dance, parents will often be enthusiastic in voicing out what career they want for their children. As children begin to show more of their skills and talents, the more excited parents become about their future career—as a scientist, an artist, an engineer, a singer, a dancer, an athlete, a teacher, a doctor, etc. There are also parents who wish to make their children take up their own profession or to pass on to them their business, their clinic, their office, etc. It is one thing for parents to wish, another thing to fix a career path for their children or to force them to take that career path. This is, quite unfortunately, what can produce negative consequences. There are cases though of children who, once they reach adulthood, resist their parents’ will and proceed to take the career path they personally wish.

THREE LIFE’S VOCATIONS How about the life’s vocation of children? Not all parents are aware of the concept of life’s vocation. There are parents who are not even aware that living as married couples is one form of life’s vocation. What is this thing called life’s vocation? How do people determine and answer their respective life’s vocations? Does the family have a role in guiding children to discern and develop their life’s vocations? There are three main life’s vocations: the Vocation to Married Life, the Vocation to Consecrated Life, and the Vocation to a Life of Single-blessedness. Vocation, by its very meaning, is a “calling.” God, who created each one of us, is the one calling us to answer to a specific vocation. We need to discern His voice in order to discover our vocation. The purpose of every vocation is to make us live meaningful and unselfish lives that may help us grow in holiness of life. Therefore, when we discern which life’s vocation God has intended us to take and live, we must be free from any selfish motivations. It is not supposed to be a search for a much easier or more convenient life, or for a life of more fame or riches, of more power and influence. God never wishes us to live a self-centered life. He wants us to live a life for others, to love and to serve Him in other people. The best indication that we are answering the right vocation God is calling us to take and to live is when we discern it with a pure heart, free from any selfish motives. And with the help of some spiritual directors and guides, we can hear more clearly God’s call and answer Him with serene hearts. Does the family have a role in helping the family members discern, follow, and live well their respective life’s vocations? My answer is YES! My personal conviction tells me that the family has a big and vital role to take in guiding and assisting the members to discern, follow, and live their specific vocations. The parents’ main role is in witnessing to the vocation to married life they both chose to answer. The way they consciously live faithfully their married life inspires both of

All three vocations are noble and divinely inspired. No vocation is better than the other because all of them are God’s gifts. them in the first place to find meaning in their vocation. The way they help and support each other to live up to their sacred marriage vows at all cost allows them to live and share with each other God’s unconditional love. Hence, they grow in holiness. As parents strive to be faithful to their holy commitment as husband and wife, their children are inspired to appreciate the beauty of being committed to one’s chosen vocation no matter how difficult and challenging it may be. Seeing their parents selflessly supporting each other for the good of the whole family allows children to grow in unselfish love and commit to choose and answer the vocation they are called to live. Children will grow. They will widen their horizons as parents allow them to be exposed to the world. They will meet new people, learn new things, and discover themselves more as they develop their potentials and find answers to their personal questions. Soon, they will need to choose and decide which life’s vocation they are called to answer. If, during the early stages of their lives, they witnessed how faithful and committed their parents were to their vocation, and lived in a home environment where unselfish love reigns, chances are, the motivation in their hearts in discerning and in answering their vocation will be unselfish too. Their reason for getting married or for entering the consecrated life or for embracing the life of the single-blessed will be inspired by the spirit of self-giving that they have witnessed from their parents, and not by any form of escapism that corrupts the soul. All three vocations are noble and divinely inspired. No vocation is better than the other because all of them are God’s gifts. Let us continuously build our family in God’s spirit of unconditional and unselfish love. May every home, which is the basic unit of society and of the Church, be firmly founded on God’s selfless love. FM March-May 2017 | FamilyMatters

Family note Volume 4 | Number 4 March-May 2017

“What Shall I Become?”

common question we grownups often ask young children is, “What would you like to be when you grow up?” And parents are naturally delighted to hear their child answer, “I want to be a teacher.” Or a doctor. Or an engineer. Or a lawyer. Or a software developer. Of course, there is absolutely nothing wrong with these choices. Worthwhile aspirations and noble professions all, each possesses its own unique and special contributions to advance the community, society, and humankind. But you will likely not hear adults asking a child, “What is your life’s vocation?” In fact, pose the same query to other people, and you may get not an answer but a look of incomprehension, even perplexity, as to what you mean. To raise awareness on this matter, in the Special Section (page 24) of this issue, Family Matters explores in detail the three life’s vocations so you, our readers, may better appreciate what a life’s calling is and why it is just as precious and essential to develop and fulfill as a career. Through this, we hope that when your child expresses a desire to take up a life’s vocation, you’ll gain insight that he or she may be hearing God’s call to serve Him by serving others—through the vocation to the religious life, to married life, or to single blessedness—and you can offer proper guidance for discerning, accepting, and following that lifelong calling. Elsewhere in this issue, we bring you many equally family-affirming and lifeenhancing feature articles we hope will enrich your home life and uplift your family’s spirituality. We discuss the pros of “positive discipline” as opposed to the negative approach of forcing fear-induced obedience (page 18), and highlight the celebration of the Year of the Parish Community this year (page 6) and focus on you and your family’s role in promoting its observance. And not to forget, Mother’s Day is almost upon us once again! This time around, to celebrate and honor our beloved moms, we asked some of them what they want as a gift on this special occasion. You’ll be surprised by their responses on page 34. Moms are really just the best!

PUBLISHER Don Bosco Press, Inc. ADVISER Fr. Bernard P. Nolasco, SDB EDITOR Romelda C. Ascutia ART DIRECTOR Early Macabales CONTRIBUTORS Sr. Gloria L. Agagon, FMA Maridol Rañoa-Bismark Aileen Carreon Fr. Eli Cruz, SDB Excel V. Dyquiangco Erlinda Esguerra Gabriel Joshua M. Floresca Ruth Manimtim-Floresca Therese Francisco Annabellie Gruenberg Stephanie Mayo Ross Valentin, M.D. Cory Villafania PHOTO STUDIO DBPI-MultiMedia Services DBPI-MMS PHOTOGRAPHER Raymond S. Mamaril PRODUCTION COORDINATOR Early Macabales CIRCULATION Don Bosco Press, Inc. PRODUCT SPECIALIST Jino Feliciano HAIR & MAKEUP ARTIST Paulo Gabor LEGAL COUNSEL Sapalo Velez Bundang & Bulilan Law Offices PRINTER

Romelda C. Ascutia

is a quarterly magazine published by Don Bosco Press, Inc. (02) 816-1519 / (02) 893-9876 Antonio Arnaiz cor. Chino Roces Avenues, Makati City, Philippines

Editor

rascutia888@gmail.com 4

FamilyMatters | March-May 2017

Tell us what you think! Your news and views are welcome. E-mail us at familymatters14344@gmail.com.

STUDENT’S DAILY GUIDE “More than just a homeworkjournal! It’s a STUDENT’S DAILY GUIDE to excellence!” THE STUDENT’S DAILY GUIDE is an integral LINK among the students, the school, and the home. It is very important in guiding the student’s over-all academic and nonacademic development and progress. It provides an effective way to properly safe keep information about the student’s activities and behavior. It is, therefore, necessary that students, as well as teachers and parents, clearly understand how important the Daily Guide is and how to use it together. It has taken into careful consideration the holistic development of students and has integrated useful tools and features for daily use. It should be the student’s constant companion.

WHAT TO WRITE IN THE DAILY GUIDE? Student’s Homework Teacher’s Remarks Monthly Planner Student’s Excuse Slips Student’s Permission to Be Excused from Class Student’s Tardiness Letters to Parents

It contains special features such as the Special Reflections Sections, where students are provided with pages meant for month-end and year-end use for reflections; Progress Monitoring Sections, where students can record and monitor their test and quiz results weekly before the term ends, and a loose sticker page, which is used to encourage, acknowledge, and remind students in memorable and playful ways.

Can be customized according to your requirements. Don Bosco Compound, A. Arnaiz Ave. cor. Chino Roces Ave. Makati City, Philippines Tel. no. : (+632) 816-1519 • 892-1888 • 893-9876 • 892-2760 Telefax: (+632) 893-9205 • 892-2154• 843-4090

frameable

By FR. BERNARD P. NOLASCO, SDB

As the Catholic Church of the Philippines prepares for the 500th anniversary of Christianity in the country in 2021, this year 2017 is dedicated to the Parish Community, the Communion of Communities. Below are four things you can do to make this Year of the Parish a very meaningful one.

KNOW THE HISTORY OF YOUR PARISH COMMUNITY. Though a good number of the parishes have their histories already available on the Internet, it is still better to personally discover the history of your parish by talking to your community parish priest and lay leaders.

ATTEND SUNDAY MASSES IN YOUR PARISH CHURCH AS A FAMILY.

BECOME MORE INVOLVED IN PARISH ORGANIZATIONS AND ACTIVITIES.

They say “there is no place like home.” Indeed, celebrating the Sunday Mass in your parish community makes the family more connected with other members of the community.

There is always a sense of fulfillment when we take part in endeavors where we do not receive anything in return but a heart full of happiness for doing something good to others out of our own choice.

FamilyMatters | March-May 2017

SHARE THE GOOD THINGS ABOUT YOUR PARISH COMMUNITY WITH YOUR FRIENDS THROUGH SOCIAL MEDIA. You may tell them some of the upcoming activities and programs and invite them to participate however they can.

Parentsâ&#x20AC;&#x2122; Corner Bonding

Get the unexpected answer to this age-old question: What makes a happy, lasting marriage?

Together

orever F By ERLINDA ESGUERRA HONESTLY, I HAVE NOT GIVEN TOO MUCH TIME to analyzing my own marriage, and why it has lasted for 37 years, and still going, until I was asked to write this article. Did our relationship really have any secrets? Probably yes. But upon closer examination, I found it really difficult to come up with 10 tips to make your spouse happy, or five ways to enhance communication between couples. I envy those famously happily married couples who give seminars on the how-tos of keeping your marriage alive and exciting, because for me, marriage defies cut-and-dried explanations. Every relationship is unique.

March-May 2017 | FamilyMatters

If our marriage had such happiness and longevity, it is only because of the Lord’s mercy and favor, and through the gift of His Word which unfailingly guides us towards the right path.

FamilyMatters | March-May 2017

Jimmy and I are not the couple you see having endless conversations about every little thing, or saying “I love you” to each other every single day. Nor do we surprise each other with gifts for no occasion, or have a lot of drama in our lives. We’re the sort of toned-down couple whose day-to-day life, if turned into a TV sitcom, would only make the viewer fall asleep. Perhaps the season for firecrackers, bells, and whistles has long been gone for us. So I looked to the Lord for enlightenment on why our marriage has withstood the test of time. For I could never claim credit to being a very romantic person, or being a very good cook, or discussing with my husband every issue of disagreement, or giving fabulous gifts to each other. Maybe I was blessed for I felt Jimmy gave me more than I ever gave him— he was the better cook, he was the more thoughtful spouse, and so on. But relationships are not supposed to be measured in terms of who is giving more or who is giving less. Thus, I can only conclude that if our marriage has such happiness and longevity it is only because of the Lord’s mercy and favor, and through the gift of His Word which unfailingly guides us towards the right path.

SCENES FROM A MARRIAGE Let me just give you some snapshots from our lives and how the Word of God serves as a constant beacon. Right after we were married in 1979, we started our new life in a tiny apartment at an officemate’s backyard in San Miguel Village. It was unbelievably small, like a dollhouse, yet it had a ground floor, a mezzanine, and a basement. Much as we loved our parents, I guess we both wanted to start on the right foot, as it is written, “Therefore shall a man leave his father and his mother, and shall cleave unto his wife: and they shall be one flesh.” (Genesis 2:24). As a blessing, for the entirety of our married life, our parents had been nothing but totally supportive of us as a couple. Now it’s only his mother who is left, but even as she suffers from Alzheimer’s, she has and continues to be a fountain of love to us and her two granddaughters. With both Jimmy and me having been thoroughly schooled in Christian teachings, the indissolubility of marriage has always been among our deeply held beliefs. And so did our parents before us. We are blessed to have seen our own parents model love and faithfulness throughout their lives. Thus the prospect of separating

We are blessed to have seen our own parents model love and faithfulness throughout their lives.

Parents’ Corner Bonding (or divorcing in other countries) when things go wrong or when we do not get what we want is out of the picture. We have given our vows, and vows are not to be trifled with. Modern culture seems to have forgotten the meaning of a vow or a covenant. Barring some extreme cases, couples have to work it out through thick and thin. “Nothing shall be impossible with God,” especially since marriage as an institution is His idea. “So they are no longer two, but one flesh. What therefore God has joined together, let no man separate” (Matthew 19:6).

THE ROCKY YEARS Five or six years into our marriage, storms came upon our family due to some decisions Jimmy and I made. After 10 years of working at a big manufacturing corporation in the Philippines, I found myself at the age of 40 enticed by an early retirement scheme offered by my employer. Even though I had a good managerial position and a bright future there, I accepted, wanting to experience a new career. At the same time, Jimmy left his personnel job and started his own hardware business. These two decisions put our family in a financial tailspin for several years, such that at one point, we didn’t even have one thousand pesos to our name. I took a ministry job and taught at a Christian school, and I almost cried when I found out how much teachers were being paid then.

But I told the Lord that, no matter what, it was a joy to serve Him. Little by little, through the help of family, and opportunities given by the Lord, new jobs started coming to us. Jimmy’s business improved and I became a management consultant at a consultancy firm. My two daughters even got to go to college in Ateneo. Thus, I was reminded by the Lord, “Everyone therefore who hears these words of mine, and does them, I will liken him to a wise man, who built his house on a rock. The rain came down, the floods came, and the winds blew, and beat on that house, and it didn’t fall, for it was founded on the rock” (Matthew 7: 24-27). The Word of God was the only thing that held us together during those difficult times, those desert years, knowing that He would provide for us and would not abandon His children. So, I cannot offer you any tips for a happy, lasting marriage. It will not depend on receiving dozens of longstemmed roses during anniversaries, having a date night every week, or talking about every little issue that bothers you. For me, it is simply living the covenant that we entered into on our wedding day, which is a mirror of the same covenant that Jesus made with His bride, the Church. He chose us to be His beloved. He became man for us and underwent extreme humiliation just so He could pay the price for our sins and we could enjoy His company forever. We are the apple of His eye. He does not keep a record of our wrongs. If we remember what He did for us, can we afford to have unforgiveness in our heart every time our spouse falls short of our expectations? As Paul said in his letter to the Romans 8:38-39, “For I am convinced that neither death nor life, neither angels nor demons, neither the present nor the future, nor any powers, neither height nor depth, nor anything else in all creation, will be able to separate us from the love of God that is in Christ Jesus our Lord.” FM

For me, it is simply living the covenant that we entered into on our wedding day, which is a mirror of the same covenant that Jesus made with His bride, the Church.

March-May 2017 | FamilyMatters

A couple upholds their pledge to stay married after a partner cheated.

SURVIVING By RUTH MANIMTIM-FLORESCA MARRIAGE IS A TWO-WAY STREET that needs the involvement of both husband and wife to make it work. Unfortunately, there are unions that hit bumps along the road, with some of those humps and potholes big enough to overturn and destroy a relationship. But there are also marriages that successfully withstand such onslaught, as the partners take to heart their promise to the Lord to stay together no matter what. Here is one inspiring story of a couple who surmounted a serious crisis in their marriage 16 years ago, emerging with a stronger relationship and a deeper commitment to their marriage. Teenage sweethearts Gerry* and Annie* got married at 18 when Annie became pregnant with their first child. The newlyweds went to live with Gerry’s

parents to save on house rent that they couldn’t afford at the time. After nine years of being together, however, Gerry made the shocking discovery that Annie was having an affair with a married officemate. “I used to work in the same company before so I knew the guy personally,” he recalls. “I was really devastated. I almost took my life that night when I discovered the illicit affair, but my love for her and our kids cleared my clouded mind.” It took some time, but Gerry eventually decided to move on and begin anew with his wife. “I learned to accept what happened. I talked to people whom I knew would understand our situation and could offer good advice,” he shares. “I surrounded myself with positive people and learned to forgive her and take another shot at life with her by my side.” At the time of the affair, the couple

* Names have been changed to protect the couple’s identities.

FamilyMatters | March-May 2017

was still living in Gerry’s childhood home. They decided to move out and be on their own. “It was the best decision we made as I think it saved our marriage. We became more responsible both as parents and as a couple,” says Gerry. Admitting that the transition to independence was difficult at first, Gerry believes that it also made them stronger in the face of challenges. To get over the wife’s transgression, the couple joined a marriage encounter community, where they met other couples that were also struggling with their relationships. “We became closer to God and became active members of the church. Annie served as a lectorcommentator, while I shared my talents doing designs for our parish,” says Gerry. Looking back, he muses that it actually didn’t take long before healing started to take root in his heart. “I

Parents’ Corner Relating

I didn’t allow my pride to overpower me. Instead, I took it as a humbling lesson not to be too complacent and to be a better partner and friend to my wife. didn’t allow my pride to overpower me. Instead, I took it as a humbling lesson not to be too complacent, and to be a better partner and friend to my wife.” But he confesses that occasionally, “I still feel the hurt every time the past is talked about, but I can now handle my emotions well.” Today, Gerry and Annie have been married for 22 years and consider each other their best friend. “We help and support each other in all aspects of our lives—parenting, career, hobbies, and passion. We make sure that physical intimacy is also a top priority, next to our kids, of course,” Gerry says with a chuckle. He continues: “I think that deepened our relationship even more. Before, we used to treat sex as a physical release. This time, we do it as a way to bond, communicate in a different way, and to express our love and appreciation of each other.” Knowing the hardships a couple goes through after an incident of infidelity, Gerry advises husbands and wives in a similar crisis to reflect not on what had occurred but on the lessons from the incident.

“Don’t allow anger and pride to overcome you. Remember, you didn’t marry your spouse for her body alone. You took her for what she is, so don’t expect to make her change,” he says. “But you know what? You can change and be a better person, a better partner, and a better parent. Choose to be better instead of being bitter and do not be too hard on yourself. Learn to love yourself, too, because then, you’ll learn to love life.” Gerry also reiterates how important it is to surround yourself with positive people. “Walk away from the negative ones because they will eat you alive! Furthermore, marriage encounter seminars do not guarantee that you’ll end up happily ever after as a couple. It takes two to make a marriage work, so do your part.” According to Gerry, forgiving should nonetheless not be equated with forgetting. “Learn from the hard lessons and then move on. This will make you even stronger. Soon, the years will go by and you’ll learn, through faith and hard work, to make light of the dark moments in your life, just like we did.” FM

Choose to be better instead of being bitter and do not be too hard on yourself. Learn to love yourself, too, because then, you’ll learn to love life.

Undoing the

DAMAGE Marriage can survive and thrive after infidelity, assures psychologist and relationship expert Dr. Alicia Clark. “Know that forgiveness will be possible. Before you even begin the path towards processing the affair, it’s easier to know there will be a light at the end of the tunnel.” She adds that in all the years of counseling work, she has witnessed countless couples revive their relationship after a marital affair. “Just keep in mind that once you begin to understand how the events happened and each other’s feelings, forgiveness becomes possible,” she says. “Not only can each partner forgive the other, but they can also forgive themselves. Forgiveness is a choice and a method by which we move forward.” Clark also highlights the importance of each partner’s willingness to take responsibility for his or her role in the crisis, and to find out “where they may have emotionally defaulted on the relationship.” Noting that before most marital affairs happen, “healthy communication takes a dive, she puts equal emphasis on cultivating “free-flowing, yet always respectful, communication” to restore and maintain intimacy. “Fluid speech,” she explains, “involves sharing your feelings as well as listening carefully to your partner’s experiences, and peppering your day by being in touch when you’re not together.”

March-May 2017 | FamilyMatters

Alert! By ROSS VALENTIN, M.D.

What every parent ought to know and do to protect the family, especially the children, from this deadly menace. WHAT IS RABIES? Rabies is a preventable disease caused by a virus that affects the central nervous system (brain and spinal cord) of humans and animals. Spread to people by infected domestic and wild animals, it is a deadly disease when not treated early and symptoms have already appeared. Dogs account for up to 99% of all rabies transmitted to people, but 12

FamilyMatters | March-May 2017

other animals can also carry the virus, including cats, bats, monkeys, cattle, and more, according to the World Health Organization (WHO).

HOW DO PEOPLE GET INFECTED? The rabies virus is passed through the saliva of infected animals via a bite or a scratch, or a lick to the eyes, mouth, open wound, or broken skin.

MARCH is Rabies onth! Awareness M

WHAT ARE THE SYMPTOMS? The incubation period—the time before symptoms develop after a person has been exposed to the virus—is important because it is the only time when treatment will be effective and lifesaving. The incubation period is about two to 12 weeks, but can be as short as four days, depending on the site of infection. The closer the bite site is to the brain, the shorter the incubation period.

Parents’ Corner preventing Once symptoms appear, the disease is almost always fatal. Initial symptoms are fever, feeling unwell, and pain, tingling, pricking, or burning sensation at the wound site. These last between two and 10 days. As the virus spreads through the central nervous system, more severe symptoms start to develop. Two forms of the disease may follow. In furious rabies, victims become restless, aggressive, agitated, and exhibit drooling, convulsions, sensitivity to light, irrational fear of water or air, difficulty in swallowing, and eventually die. In paralytic rabies, victims gradually become paralyzed from the site of the bite or scratch. Coma slowly develops followed by death.

WHAT SHOULD YOU DO WHEN BITTEN? 1. Cleanse the bite wound immediately. Wash the area at once with clean running water and soap for 15 minutes. Povidone iodine antiseptic solution and alcohol may also be used if clean water and soap are not available. Immediate cleansing of the wound with soap and water can be lifesaving, according to the WHO. 2. Visit the nearest hospital or doctor right away. Once exposed to the rabies virus—whether through a bite, a scratch, or contact with the saliva of a rabid animal—a visit to the doctor and immediate treatment is a must always. This is because rabies infection is almost always fatal when symptoms appear in unvaccinated individuals. This is also to determine if the wound needs to be treated and a course of rabies vaccine is required. Across the country, there are more than 300 animal bite treatment centers (ABTC) where animal bite victims can seek treatment. In Metro Manila, the Philippine General Hospital, San Lazaro Hospital, and Research Institute for Tropical Medicine are among the designated animal bite treatment centers. You may also call the Department of Health Emergency Hotline (02) 711-1001 to 02 for assistance.

Immediate cleansing of the wound with soap and water can be lifesaving. 3. Observe the animal. Look for signs and symptoms of rabies for 14 days. If the dog exhibits symptoms (drooling, aggression, biting incessantly), if it won’t eat or drink, and if it dies during the observation period, consult your doctor immediately or go to the nearest ABTC right away. Remember, never try to capture rabid and wild animals for observation. These animals can inflict more harm if you try to capture them. Seek the help of your local animal control officer or veterinarian for this. Stray animals that

cannot be captured and observed are considered rabid and post-exposure treatment must be given immediately.

HOW CAN RABIES BE PREVENTED? There are two major methods. Eliminating rabies in animals. Have pets immunized regularly against rabies by a licensed veterinarian as required under the Anti-Rabies Act of 2007. Puppies can be vaccinated when they are at least three months old.

A RABIES-FREE PHILIPPINES To address the problem of rabies, Republic Act No. 9482, or the AntiRabies Act, was signed into law in 2007. It provides for “the control and elimination of human and animal rabies, prescribing penalties for violation thereof and appropriating funds therefor.” The law mandates establishing a National Rabies Prevention and Control Program to be implemented by multiple agencies and chaired by the Bureau of Animal Industry of the Department of Agriculture. The vision of the program is to declare the Philippines rabies-free by year 2020 through activities like mass dog vaccinations, educational campaigns on responsible pet ownership and the prevention and control of rabies, providing rabies vaccination to animal bite victims, and free routine immunizations to school-aged children in high-risk areas. According to the DOH, since the implementation of the program, five islands in the Philippines have already been declared rabies-free.

March-May 2017 | FamilyMatters

Vaccinating dogs is the most costeffective way of preventing rabies in people. It will decrease deaths from rabies and the need for treatment. Unvaccinated dogs that are allowed to roam outdoors unsupervised are most at risk for rabies infection from other animals. Preventive immunization. Receiving the rabies vaccine before exposure to the rabies virus is an effective and safe way to prevent infection. It is recommended especially for children living in or visiting high-risk areas because they tend to play with animals and may not report bites or scratches.

Never try to pick up a stray dog or cat no matter how cute or pitiful it looks.

It is also advised for people who will travel to rural areas or out of the country, and those who like to spend their time outdoors, like bikers, campers, and hikers. Also urged to get immunized are people in high-risk occupations such as laboratory workers and field workers.

Vaccinating dogs is the most costeffective way of preventing rabies in people.

Do not disturb animals while they are eating, sleeping, or nursing their young. Do not kiss your pet especially if it is unvaccinated. Avoid touching or petting other people’s pets.

FAST FACTS ɷ The Philippines is among the top 10 countries in the world with the highest rabies cases, with about 200 deaths from rabies annually.

ɷ Dogs account for 84% of animal bites while cats account for 14%. ɷ Rabies cases are usually higher during the dry months, when children play outdoors.

FamilyMatters | March-May 2017

Parents need to educate their children about the dangers of rabies. Here’s what you can do.

Ask your child to tell you if they got licked or bitten by an animal.

ɷ In 2015, there were a total of 432,458 animal bite cases and 226 reported deaths due to rabies in the Philippines.

HOW CAN PARENTS PROTECT THEIR KIDS FROM RABIES?

Never try to pick up a stray dog or cat no matter how cute or pitiful it looks. If you and your child are going for a walk, wear long pants and bring an umbrella or a stick to fend off rabid stray dogs or cats. Report their presence to local animal control authorities. Adults should also take their responsibilities as pet owners seriously. Have your pet immunized by a veterinarian against rabies, bathe it, give it clean food and water, and provide sleeping quarters for your pet. Spay or neuter your pets to reduce the number of stray and homeless animals in the streets that can bite people and to help decrease their hormone-related aggression. Finally, keep your pets locked indoors. Don’t let them roam outdoors and come in contact with stray animals which may be harboring the rabies virus. FM

Parents’ Corner protecting

THE

S I D ERS T By AILEEN CARREON

There’s a subtler but no less devastating form of bullying in school that parents should know about.

IS YOUR SON OR DAUGHTER SPENDING lunch breaks alone and constantly being left out of conversations and other activities in school? There is a good chance your child is being bullied, not by way of public teasing or ridicule, but through social exclusion.

March-May 2017 | FamilyMatters

“In social exclusion, the target is the person’s relationships and reputation, and the goal is to make the victim feel isolated or shamed. It is often more indirect than the regular physical and verbal bullying because it can be done covertly without being in the victim’s presence,” explains Jasmin C. Merejilla, executive director of ChildFamPossibilities Psychosocial Services, which has its offices along West Avenue, Quezon City.

DISCREET, COVERT While social exclusion is more subtle because the aggression can seem harmless, its potential to hurt can be massive, cautions Merejilla, a registered psychologist. Victims of social exclusion are treated like they don’t exist. They are not talked to and have no friends in school. They become the topic of whisper campaigns, erroneous stories, and hurtful gossip. Because of the rumors spread about them, they gradually encounter rejection from others. Over time, the people participating in the bullying grow in number. “Children and teenagers rely a lot on their social network for self-esteem and support, which is why social network is perceived by a bully as a powerful tool to hurt someone. If the goal is to make life intolerable for someone else, it can be best achieved by ruining the person’s reputation or ensuring that they don’t have access to people they can get support from,” explains Merejilla. The need to belong is particularly important for teens in general, but given the Philippines’ collectivist culture which

It is often more indirect than the regular physical and verbal bullying because it can be done covertly without being in the victim’s presence. puts a high value on good relations and good reputation, Filipino teens are extra vulnerable to social bullying and the impact can be intense. “It can result in poor self-esteem, social withdrawal, anxiety, and depression. There are many documented cases when bullying has resulted in even suicidal behavior and completed suicide in more vulnerable populations,” says Merejilla. It is therefore imperative that you help your child as soon as you learn about the situation. If your child does not open up to you, there are signs to look out for. “Parents should look for sudden changes in their child’s behavior. These include difficulties in sleeping, changes in appetite, changes in mood, sudden withdrawal or supposed lack of interest in social activities, crying spells, and anxiety about going to school,” says Merejilla.

There are also things that put a child at risk of being socially excluded. “Individuals who are different or vulnerable are the frequent targets. A person may be different in terms of his physical appearance, the way he behaves, his intellectual abilities and interests. Children and teens who lack social skills and assertiveness are also common targets of bullying as they are perceived as easier to attack,” shares Merejilla. In some instances, a falling out with the barkada can lead to social exclusion. “Usually a powerful person in the group would decide that a member needs to be ‘punished’ for a misdeed by exclusion.”

COUNTERING EXCLUSION Extending emotional support to your child is a must, stresses Merejilla. “Show that you can be approached to provide

Children and teens who lack social skills and assertiveness are common targets of bullying as they are perceived as easier to attack. 16

FamilyMatters | March-May 2017

a listening ear as well as positive advice. This is especially important as children who are socially bullied often lose their support system in the process, and establishing support systems at home is critical.” She adds: “Parents can also work with their child in terms of developing positive self-esteem, healthy emotional boundaries, and effective social skills. This is to lessen the impact of the social exclusion and make their child resilient to the attack. Constant affirmation of their child’s strengths, as well as help in developing skills in choosing the right set of friends and communicating what is unacceptable for them, is a good start towards this goal.” Lastly, parents should educate their child about their rights as provided for by the Anti-Bullying Law as well as the rules and regulations of their school if the bullying is school related. Assures Merejilla: “It is not tattling to report to the school any act of bullying that they are experiencing so that authorities can better address what is going on. Schools can help in providing both temporary relief from the bullying, such as changing of classrooms, as well as more definitive action against bullying behavior.”

ENABLING RECOVERY To help your child regain self-esteem lost due to social exclusion, Merejilla suggests making clear that bullying is undeserved aggression from someone else, and it has nothing to do with any characteristics or actions a victim may have. “While a person may be different or vulnerable, it doesn’t mean that they deserve to get bad treatment from anyone. Learning to like one’s self, even one’s weaknesses, can be a start towards recovery of self-esteem,” she says. “It would also help to work with people who can restore one’s good reputation or lost friendships. Supportive friends and family members can help towards this.” Merejilla likewise suggests equipping your child with social skills like choosing well who to hang out with, effectively communicating one’s boundaries, and assertively handling

Strengthening selfesteem and resilience is the best way to protect children from being victims of social bullying. conflicts. These can be learned through sessions with a guidance counsellor or even a social skills coach.

ENDING EXCLUSION There are also things you can teach your child to avoid being a victim of emotional bullying. “Strengthening self-esteem and resilience is the best way to protect children from being victims of social bullying. Encourage them to seek out activities that will help develop their strengths as well as their positive view of themselves. If a child understands that his or her value is not dependent on what other people say, or how other people treat them, he or she can hurdle the impact of a bullying behavior, ” says Merejilla. This, she adds, is especially

important as parents can’t watch out for their children 24/7, nor should they select friends for them just to prevent social exclusion. Encourage as well children at an early age to develop fulfilling friendships. “Skills like the ability to initiate a conversation with someone, or play well with others, can mean better ability to seek friends that are more supportive and positive,” adds Merejilla. If you are dealing with social exclusion, you may find comfort in knowing that things can get better. “Our collectivist culture as Filipinos, which accounts for our being people oriented, is also our strength. While there may be those who socially bully, a larger number still are more inclined to practice empathy and understanding,” says Merejilla. FM March-May 2017 | FamilyMatters

The Power of

POSITIVE

DISCIPLINE By ANNABELLIE GRUENBERG

It is more effective to encourage kids to do what is right, as opposed to making them blindly follow out of fear. 18

FamilyMatters | March-May 2017

“Many people think that discipline is the essence of parenting. But that isn’t parenting. Parenting is not telling your child what to do when he or she misbehaves. Parenting is providing the conditions in which a child can realize his or her full human potential.” – Gordon Neufeld

MORE PARENTS TODAY ARE BREAKING AWAY from the old ways of child rearing where discipline denotes something negative, equated with fear, suppression, shaming, and corporal punishment. They are exploring a way of parenting in which children grow up in a loving environment where they are listened to, nourished, and gently guided.

Parents’ Corner Parenting One such approach that is gaining a big following in the parenting community is positive discipline. Unlike the negative approach, positive discipline focuses on letting the good qualities of children shine through and transforming challenges into opportunities for learning and growing. It nurtures children’s gifts and skills and enables the young to use them. Positive parenting teaches children lessons that prepare them for life. It does not focus on telling them what is wrong with them, what is lacking in them, or how hopeless they are. Positive and peaceful disciplining will likely beget positive-minded and peace-loving individuals. In contrast, negative discipline using unreasonable strictness and harsh rules will make these kids do things out of fear and not out of it being the right thing to do. Harsh discipline and authoritative parenting breeds rebellious, defiant, and controlling future adults. Abusive methods in the guise of discipline, including not sparing the rod, will encourage bullying and disrespect in youngsters.

AN EARLY START It is an advantage if parents become aware of positive discipline even during conception so they can plan how to implement a healthy family lifestyle and create a warm home environment. From birth up to age 7 is the right time to begin putting certain practices and habits in place. Rhythm is the first basic step in positive discipline. Rhythm is not about imposing a rigid structure or routine, but about observing transitions. Like the natural flow of breathing

Positive parenting does not focus on what is wrong with the children, what is lacking in them, or how hopeless they are. in and breathing out, these transitions are little acts or rituals that gently usher the child to the next activity in time. This helps to avoid resistance and the use of force. The small acts of putting back toys in their containers and changing from indoor slippers to outdoor footwear signal change. There is a time to play outdoors, a time to help with house chores, a time to bathe, a time to eat, and so on. Since young children find words to be abstract and meaningless to them and don’t have the capacity to make the right decisions, you need to show them what you want them to do. How it is said and done matters. No deep explanation or pleading is needed. Scolding, threats, spanking, and screaming are counterproductive. Rather, give gentle instructions and see that they are followed. Instead of saying, “Go change your clothes because you will get sick,”

try: “It is now time to change into dry clothes,” and accompany the child to the task. If the child refuses to pick up his toys, for example, demonstrate you mean business by saying in a firm, calm, and serious manner: “After we have tucked your toys away, we may go outside and play.” Then lead the child by hand and do the chore together until the child is doing it on his or her own.

FOR OLDER KIDS If young children grow up in an environment of loving authority, mutual respect, firmness, empathy, and dignity, disciplining them when they turn older will be less difficult. When a child is around 8 to 12 years old, parents can start working with him or her in arriving at an agreement about rules and consequences. The child will appreciate being involved in

Rhythm is the first basic step in positive discipline. Rhythm is not about imposing a rigid structure or routine, but about observing transitions. March-May 2017 | FamilyMatters

7 Skills for Self-Reliance In the book Raising Self-Reliant Children in a Self-indulgent World, authors H. Stephen Glenn and Jane Nelsen identified the “significant seven perceptions and skills” needed for molding kids into capable adults. They are:

If young children grow up in an environment of loving authority, mutual respect, firmness, empathy, and dignity, disciplining them when they turn older will be less difficult. the process. Since kids at this stage are more sensitive and very much into their feelings, it is best to avoid embarrassing consequences for them. Adolescents, on the other hand, need adults’ guidance the most. They are like young horses ready to gallop to freedom, thinking they are ready when they are not. If they don’t have a solid foundation and are suddenly reined in, much resistance and rebellion will ensue because of this desire for independence. Now is the time to let teens know that for every decision or action, there is no punishment or reward, but there is a corresponding consequence. It hardly matters if the natural consequence is good or bad, what is essential is the lesson it brings. For young children, time-out gives them the space to mull their actions, but for teens what is needed is open communication. It is important that they know that there is opportunity for negotiation and dialogue, that they can express themselves, and that adults will listen with openness. But it is also just as important that 20

FamilyMatters | March-May 2017

parents weigh things carefully at the negotiation table. To stand your ground regarding issues like curfew and yet be able to listen to your teen’s arguments with equanimity is tricky. Often, adults become impatient and exasperated, resulting in either an unpleasant argument or the adult giving in to the teen’s demands. Finally, encourage your teenager to think carefully about his or her choices. If teens make poor decisions, it is the adult’s job to shepherd them to make better ones. In this way they are taught needed skills they will carry into adulthood, like knowing how to make sound decisions, weighing consequences, and being team players. Parents, teachers, and other adults within the child’s constellation are there to act as shepherds or guiding stars, and not as judges or punitive gods. They should remember that children and youth must be disciplined with loving authority so they transform into capable and responsible citizens, just as the Lord intends all His children to be. FM

1 2

Strong perceptions of personal capabilities: “I am capable.” Strong perceptions of significance in primary relationships: “I contribute in meaningful ways and I am genuinely needed.”

Strong perceptions of personal power or influence over life: “I can influence what happens to me.”

Strong intrapersonal skills: the ability to understand personal emotions and use that understanding to develop self-discipline and self-control.

Strong interpersonal skills: the ability to work with others and develop friendships through communicating, cooperating, negotiating, sharing, empathizing, and listening.

Strong systemic skills: the ability to respond to the limits and consequences of everyday life with responsibility, adaptability, flexibility, and integrity.

Strong judgmental skills: the ability to use wisdom and evaluate situations according to appropriate values.

Parents’ Corner calling

Grace-Filled

Years

Sr. Gloria L. Agagon, FMA, recounts with joy and gratitude her blessed journey of faith and love that spans an amazing five decades. I AM CONVINCED THAT all human beings have an innate desire for God. This desire is our deepest longing and most precious treasure. My parents’ faith in and love for God was the seedbed of my deepest longing for the divine. I am the sixth child, with two brothers and five sisters. My siblings and I grew up in a serene, joyful atmosphere where our parents instilled in us faith in God and a fervent, filial devotion to Mother Mary. In this love-filled atmosphere, my vocation to the religious life grew ever more. It was during our annual spiritual retreat in third year high school that I secretly decided to offer my whole life to the Lord, sparked by the words of our retreat master explaining this biblical text: “I have loved you with an everlasting love. I have loved you and you are mine” (Jer 31:3). These divine words filled my heart with joy. My siblings and I came to Manila to obtain our college degrees at the University of Santo Tomas. My parents’ dream was to see all their children graduate from the Catholic pontifical university. While taking up proper medicine at UST, I accompanied my sister to witness her friend enter the convent of the Daughters of Mary Help of Christians. There, Sr. Catherine Moore, the

My siblings and I grew up in a serene, joyful atmosphere where our parents instilled in us faith in God and a fervent, filial devotion to Mother Mary. March-May 2017 | FamilyMatters

After 50 grace-filled years, I am drawn to reflect on the amazing treasure of being a Daughter of Mary Help of Christians. I am astounded by the designs the good Lord has traced along my path. I marvel and ponder—gratitude takes up a large segment of this time of pondering. I see whom to give thanks to and what I have to be thankful for.

FamilyMatters | March-May 2017

Provincial, told me, after an hour of colloquy, that I had a vocation to the religious life, and that I could enter the convent and continue later after my schooling. However, my parents, especially my father, wanted me to finish my studies before entering the convent. Notwithstanding the hindrances, I finally told them of my decision. On 24th of May, 1960, the Feast of Mary Help of Christians, my family—with heavy hearts since I was the first one to leave the home—accompanied me to Balic Balic, Sampaloc, Manila, where we were warmly welcomed by the sisters of the community. During my aspirantate, I finished my studies in Education at St. Paul’s College, then took my Masters in Psychology, Guidance, and Counselling at the De La Salle University. After graduation, I headed to Canlubang, St. Joseph Convent, to teach at Sta. Cecilia Catholic School. I assisted the aspirants and postulants and taught Salesianity, Preventive System, Church History, Psychology, Eucational Psychology, and Italian. In August of 1963, I was sent to Turin, Italy, one of the first aspirants to have our initial formation in the Aspirantato Internazionale in Arignano, Turin. I had my Novitiate and First Religious Profession in Casanova, Turin. From there I went to Istituto Internazionale Sacro Cuore, Pedagogico in Turin to study Religious Sciences. I had my Juniorate in this community of more than 200 FMAs. Every summer, we spent July and August in Mornese, joyfully revisiting the significant places where Mother Maria Domenica Mazzarello and our first sisters went to, breathing in the “aria balsamica ed ossigenante del nostro carisma Mornesino.” After graduating from the Istituto Superiore di Scienze Religiose, I initially taught in our school in Melbourne before returning to the Philippines to teach at the Holy Trinity Academy in Balic Balic, Manila. Just imagine my great joy to be home! In 1976, I received a new obedience: to be the animator of the St. Joseph Convent community and also the Directress and Principal of Sta. Cecilia Catholic School. In this particular community, I had a very beautiful experience of being with fervent,

zealous, joyful, self-sacrificing sisters. This was my first time to be a community animator. After two terms, from 1982 to 1987, I was assigned to the Ladies’ Dormitory at Pius XII Catholic Center as animator. I was a member of the Provincial Council during those years and was also in charge of the past pupils at the national level.

TENDING TO OFWS In August of 1987, I received a very unique obedience: to be the first religious to minister full time to Filipino migrants in Rome. While I was ministering to our OFWs, our General Council thought of opening a new community just near the Vatican, Via Gregorio VII, and made me the vicar of the new community. In 1989, Pope John Paul II finally gave us the Basilica Santa Pudenziana

with Pope John Paul II, who celebrated the Mass for us in his private chapel. He gave each one of us a rosary. When it was my turn, instead of kissing his hand, I embraced him. The joy I felt was indescribable! I had a similar grace-filled day with the Holy Father when I was one of the animators of the Confronto 88 in Turin during the beatification of Laura Vicuña. During this Salesian world youth event, the animators and the young people present, coming from all over our Salesian world, encountered the Pope with a musical program. We animators sang a rock song that I accompanied with the guitar. The Holy Father was so amused that he called us to give his paternal embrace, thanking us for our important role as animators of the young. In 1989, the Italian TV RAI asked me

Youth Day. On the last day, we made a Marian pilgrimage to Lourdes. The following year, I attended the international meeting of Manos Unidas, a Spanish humanitarian organization that sponsored some of the projects of our Institute, in Madrid, Spain. On the final day, we had a pilgrimage to the monastery of Santa Teresa de Avila, visiting the room where she had extraordinary manifestations, such as the piercing or the transverberation of her heart. The next year, I went to Paris, France, for the four-day International Alumni Convention of Catholic Pontifical Universities. To conclude the encounter, we had a one-day Marian pilgrimage to Our Lady of Lourdes. During the Jubilee Year, the valuable presence of the different nationalities present in the Eternal City was recognized. I represented the Filipino community in Rome and received a plaque of appreciation from the mayor during Recognition Day. On July 23 to 28, 2002, the Sentro Filipino Chaplaincy in Rome asked me, together with other priests and sisters, to join the World Youth Day (WYD) delegation to Toronto, Canada, as animators of our Filipino youth group. We visited the different youth delegations in Vancouver, Montreal, and Toronto, the seat of the WYD. To commemorate my 25 years of pastoral ministry among the OFWs in Rome, the Filipino Chaplaincy, with the Ambassador to the Holy See, celebrated the event with a Thanksgiving Mass.

YEARNING FOR HOME

as the pastoral center for all Filipinos in Rome. Our Filipina sisters in Auxilium, Casa Valsè, and Casa Ersilia Canta came to the Chaplaincy to minister to our OFWs on Sundays, animating the different groups—the Legion of Mary, the youth, the choir—and undertaking sports activities and teaching the Italian language. Besides giving catechesis, I conducted job placement and referrals and the Family Ministry. We in our Filipino Chaplaincy had the singular grace of having a private encounter

to be one of the daily newscasters of the TV program “Euro Roma International News,” which was broadcast in 12 languages. For three years I gave the news in English and in Pilipino, while also teaching English to the students of the Scuola Superiore. In 1990, I went to London twice to conduct a three-day spiritual retreat for the Filipino community. In 1997, on August 19 to 24, I was sent, together with two Filipina sisters to animate our Sentro Filipino Youth group to participate in Paris, France for the World

After 27 years of ministering to our dear kababayans in Rome, I proposed to the Mother General of my desire to come home to our beloved native land. I thank La Madre that I am finally home—in our bayang magiliw! After 50 grace-filled years, I am drawn to reflect on the amazing treasure of being a Daughter of Mary Help of Christians. I am astounded by the designs the good Lord has traced along my path. I marvel and ponder— gratitude takes up a large segment of this time of pondering. I see whom to give thanks to and what I have to be thankful for. I end with a prayer of gratitude and trust in the Holy One’s mercy, kindness, and love. FM March-May 2017 | FamilyMatters

FamilyMatters | March-May 2017

| SPECIAL SECTION Discerning and Following My Lifeâ&#x20AC;&#x2122;s SPECIAL VocationSECTION

Marriage and Family:

The vocation to married life is heeding the Lordâ&#x20AC;&#x2122;s call to build His Church.

By Cory Villafania

ne of my favorite images of marriage is not that of the lavish wedding of a young couple, but that of an old couple holding hands while watching the sunset at Manila Bay. An old-fashioned image? Perhaps, but also a graphic Â&#x2022;Â&#x2013;Â&#x192;Â&#x2013;Â&#x2021;Â?Â&#x2021;Â?Â&#x2013; Â&#x2018;Â&#x2C6; Ć¤ Â&#x2020;Â&#x2021;Â&#x17D;Â&#x2039;Â&#x2013;Â&#x203A; Â&#x2039;Â? Â&#x192; Â&#x2122;Â&#x2018;Â&#x201D;Â&#x17D;Â&#x2020; that espouses the â&#x20AC;&#x153;throwaway culture.â&#x20AC;? The wedding is not the marriage, and Â&#x2013;Â&#x160;Â&#x2021; Â?Â&#x192;Â&#x201D;Â&#x201D;Â&#x2039;Â&#x192;Â&#x2030;Â&#x2021; Â&#x2039;Â&#x2022; Â&#x2020;Â&#x2021;Ć¤ Â?Â&#x2039;Â&#x2013;Â&#x2021;Â&#x17D;Â&#x203A; Â&#x2022;Â&#x2018; Â?Â&#x2014;Â&#x2026;Â&#x160; Â&#x201E;Â&#x2039;Â&#x2030;Â&#x2030;Â&#x2021;Â&#x201D; Â&#x2013;Â&#x160;Â&#x192;Â? Â&#x2013;Â&#x160;Â&#x2021; Â&#x2122;Â&#x2021;Â&#x2020;Â&#x2020;Â&#x2039;Â?Â&#x2030;Ç¤ Â&#x2022; Â&#x2013;Â&#x160;Â&#x2021; Â&#x2019;Â&#x2018;Â&#x2022;Â&#x2013;Â&#x2018;Â&#x17D;Â&#x2039;Â&#x2026; Exhortation Amoris Laetitiaâ&#x20AC;? (AL) or The Joy of Love Â&#x2019;Â&#x2014;Â&#x2013;Â&#x2022; Â&#x2039;Â&#x2013;ÇĄ Ç˛ Â&#x2018;Â&#x201D; Â&#x2021;Â&#x2DC;Â&#x2021;Â&#x201D;Â&#x203A; Â&#x2026;Â&#x2018;Â&#x2014;Â&#x2019;Â&#x17D;Â&#x2021;ÇĄ Â?Â&#x192;Â&#x201D;Â&#x201D;Â&#x2039;Â&#x192;Â&#x2030;Â&#x2021; Â&#x2019;Â&#x201D;Â&#x2021;Â&#x2019;Â&#x192;Â&#x201D;Â&#x192;Â&#x2013;Â&#x2039;Â&#x2018;Â? Â&#x201E;Â&#x2021;Â&#x2030;Â&#x2039;Â?Â&#x2022; Â&#x192;Â&#x2013; Â&#x201E;Â&#x2039;Â&#x201D;Â&#x2013;Â&#x160;Ç¤ Â&#x160;Â&#x192;Â&#x2013; Â&#x2013;Â&#x160;Â&#x2021;Â&#x203A; Â&#x201D;Â&#x2021;Â&#x2026;Â&#x2021;Â&#x2039;Â&#x2DC;Â&#x2021;Â&#x2020; Â&#x2C6;Â&#x201D;Â&#x2018;Â? Â&#x2013;Â&#x160;Â&#x2021;Â&#x2039;Â&#x201D; Â&#x2C6;Â&#x192;Â?Â&#x2039;Â&#x17D;Â&#x203A; Â&#x2022;Â&#x160;Â&#x2018;Â&#x2014;Â&#x17D;Â&#x2020; Â&#x2019;Â&#x201D;Â&#x2021;Â&#x2019;Â&#x192;Â&#x201D;Â&#x2021; Â&#x2013;Â&#x160;Â&#x2021;Â? Â&#x2013;Â&#x2018; Â?Â?Â&#x2018;Â&#x2122; Â&#x2013;Â&#x160;Â&#x2021;Â?Â&#x2022;Â&#x2021;Â&#x17D;Â&#x2DC;Â&#x2021;Â&#x2022; Â&#x192;Â?Â&#x2020; Â&#x2013;Â&#x2018; Â?Â&#x192;Â?Â&#x2021; Â&#x192; Â&#x2C6;Â&#x2014;Â&#x17D;Â&#x17D; Â&#x192;Â?Â&#x2020; Â&#x2020;Â&#x2021;Ć¤ Â?Â&#x2039;Â&#x2013;Â&#x2039;Â&#x2DC;Â&#x2021; Â&#x2026;Â&#x2018;Â?Â?Â&#x2039;Â&#x2013;Â?Â&#x2021;Â?Â&#x2013;Ç¤Çł Č&#x2039; Í&#x2013;Í&#x201D;Í&#x153;Č&#x152;

March-May 2017 | FamilyMatters

LOVELY TRUTHS ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย Amoris Laetitia:

โ Just as good wine begins to โ breatheโ with ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย gives married life richness and body.โ (AL 231)

It is not โ passรฉโ to believe that โ a family that prays together, stays together.โ We just have to look at the many marriages that break up and the many children who suffer from the effects of having a broken family.

ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦฅ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฏย baonวก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฆย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย วข ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค

ย ย ย ย ย ย วฒย ย ย ย ยฑวณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฒย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฃ ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค

โ The strength of the family lies in its capacity to love and to teach how to love. For all a familyโ s problems, it can always grow beginning with loveโ (AL 53).

ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ศ palabra de honorศ วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย and marriage.

ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ศ วฒย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วจวณศ วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฒย ย ย วณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฒย ย วณ ย ย ย วฒย ย ย ย ย วกวณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฆย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค 26

FamilyMatters | March-May 2017

ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย forever ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย .

ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย forever.

โ Love coexists with imperfection. It โ bears all thingsโ and can hold its peace before the limitations of the loved one. Love does not have to be perfect for us to value it.โ (AL 113) ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ศ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค

ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ฦก ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค

True love is patient because of the hope that the loved one has the capacity to change for the better.

If the members of the family surround the child with love, truth, encouragement, support, respect, if they keep their word, if they know how to forgive and ask for forgiveness, if they make sharing and compassion a way of life, then the child will grow up bringing the same values into his or her own relationships and marriage.

ย ย ย ย อ อ อ อ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย

วก Familiaris Consortioวก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฒ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย Amoris Laetitia, ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦฅ ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย tenderness, inclusion, accompaniment ศ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก อ อ อ อ ศ วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฒย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วณศ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย and ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย only ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค FM

March-May 2017 | FamilyMatters

The

Vocation to the

Religious

How do you know with certainty that you are being called?

Life

By Fr. Eli Cruz, SDB s anyone out there hearing God’s call for the religious life? We all have the means to ơ ǡ Ǥ But where do we show up? Where and with whom do we want to make an impact? Why there? Why them? Ƥ ơ

ǡ ǡ Ǥ Ǥ Pursue your passion ơ Ƥ Ǥ Ǥ Ƥ Ƥ Ǥ ƪ Ǥ

CLEAR CHOICE

Ƥ religious life? “Keep your knees bent!” ǯ Ǥ ǡ Ǥ ǡ ǡ Ƥ Ǥ 28

FamilyMatters | March-May 2017

Discerning and Following My Lifeโ s Vocation SPECIAL SECTION SPECIAL| SECTION ย ย ย ย วฏย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วจ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วจ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วจ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฃ วฒ ย ย ย ย วฏย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ ย ย ย ย ย ย วก God is the homerun. ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย have a change of habitวก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฃ วฒ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฏย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฒย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วกวณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦฅ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย leave the charmed life for the Cross of Christวค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค

For vocations to be FRQร UPHG UHDO one needs to have both the personal desire and the discerning acceptance of the Church through spiritual guides and religious formators.

In religious life, either one is madly in love with Christ or with something else. Religious life cannot be perceived and persevered with apart from that deep, abiding love of Christ. ,WยทV DOO DERXW ร QGLQJ Jesus, forming Jesus, and following Jesus!

CATCHING THE SIGNS

ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฆฦค ย ย ย ย ย ย ย ย วซ What happens if we pay no attention to such signs? In our search for our place in the world, what voices must we listen to? What voices must we ignore? ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฆย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฆย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฆย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค

ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย วฏย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วจ Christ must reign above all. ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก March-May 2017 | FamilyMatters

Ǥ Ǥ ǡ ǡ Ǥ ǡ Ǥ Ǥ ǡ Ǥ ǡ Ǥ ǯ Ǥ ǡ ǡ Ǥ Ǥ ǣ ǡ ǫ ǡ ǯ Ǥ Ǥ

Ǥ ǡ ǡ Ǥǳ ǣ ǲ Ǯ ǯǡ ǡ ǡ ǡ ǡ ǡ ǤǤǤ ǡ Ǥ Ǥ Ǥǳ ǫ Be aware. Be awakened. Be answerable. ǡ Ǥ ǣ ǲ Ǥǳ ǯ Ǩ FM

ACCEPTING THE GIFT What is the criterion that compels us to take one road and not the other when we stand at the crossroads? Ǥ Ǥ Ƥ ǡ Ǥ ƪ ǡ ǡ Ǥ ǯ ǡ Ǥ “Things should be undertaken when God wants them to be undertaken.” ǡ ǡ Ǥ ǡ ǲ Ǥǳ ǯ Ƥ Ǥ ǡ ǡ Ǥ ǣ ǲ ǯ Ǥǳ ǣ ǲ Ǥ ǯ ǤǤǤ Ǯ ơ ǯ ǡ Ǥ ǡ Ǥ ǯ ǡ

FamilyMatters | March-May 2017

“At my age one begins to accept that life ‘shows you where credit is due’, that is, that it points out the people who have helped you to live, to grow, to be a Christian, a priest, a religious.”

| SPECIAL SECTION Discerning and Following My Life’s SPECIAL VocationSECTION

Blessed to be

S ngle By Therese M. Francisco

Enter the vibrant, rewarding, and uplifting world of people who choose to live the chaste life in service of God and mankind.

Ƥ ǡ ǯ hanging out with the kids. Like yesterday, he says, “We had a HOHOL [Hang Out Hang Out Lang].” It’s an open-mic event organized and attended by high school kids. “People come up the stage, bring their guitar, and sing. And they bring their friends to that.” ǲ ǳ Ǥ ǯ Ǥ ͜ ͕͖ Ȁ ǡ Ǥ ǲ ǳ Ǥ ǡ ǲ ǡ ǡ Ǥ Ǩǳ ǯ Ǥ Ȅ Ȅ Ǥ

SINGLE TO LOVE MORE Ǥ ǲ Ǥǳ ǡ ͕͘͝͝ǡ ǲ Ǥ ǡ Ǯ Ǥǯǳ ȋ Ȍǡ Ǥ

March-May 2017 | FamilyMatters

Jopeng says single blessedness is โ a response to the love of God and the opportunities to share in the work of the Lord.โ

For Jobaqs, it is just โ giving back to the Lord the many things we have received.โ

ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฏย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ศ ศ วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย วก วฒ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย วก วฒย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค วฒ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย วฏย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฏย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย วฏย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ

ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย วก วฒ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฏย ย ย ย ย ศ ย ย ย ย วฏย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย วฒ ย ย ย ย ย วณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฆย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ศ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦฅ ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค

FamilyMatters | March-May 2017

โ The more important aspect would be living oneโ s life in an ongoing process RI EHLQJ SXULร HG growing in a more holistic level than just maintaining oneโ s chastity,โ says Judith. ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ศ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฒย ย ย ย ย ย ย ย ย วณศ วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ศ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ศ วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย วฒย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฒย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย

ย ย วควณ

CARING FOR THE FAMILY ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค

SERVING THE POOR AND NEEDY

โ When I was young, I read that if you would like to serve the Lord and follow Him, donโ t get married. So it is a choice to follow this Christian teaching,โ says Susan.

โ Single blessedness means dedicating myself to the Lordโ s workโ that Iโ m free from the concerns of a married person who has to take care of their family, who has to take care of raising their children,โ Peter explains.

ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฆ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฏย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย

ย ย ย วฏย วฒย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย วก วฒ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ศ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฏย ฦค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฒย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก วฒ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฏย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย วข ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฏย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ

ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦช ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ฦค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฒย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย อ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย อ วฃอ อ วฆอ อ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก วฒ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย วฏย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วควณ

BE A BLESSING ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ศ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ศ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ศ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ศ ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วฏย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วก ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วค ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย วจ FM March-May 2017 | FamilyMatters

WHAT

MOMS WANT

By STEPHANIE MAYO

Get hints on how to make Mother’s Day the best ever for that amazing person that fills your world with unconditional love. MOTHER’S DAY IS CELEBRATED in many parts of the world, usually in May. In the Philippines, it always falls on the second Sunday of the month, a special day observed in honor of our nanay. For this issue, FM went and asked some mommies to talk about their most unforgettable Mother’s Day experience and their wish list for the upcoming Mother’s Day. Their answers will surely inspire us to make this year’s Mother’s Day more special than ever for our own mom. FM talked to Claudine Yumul, 34, a working mom with three kids; Sherille Perez de Tagle, 38, a housewife with two boys; and single mom Cheryl Azarraga, 35, a freelance writer, social media manager, and blogger at alwaysasouthgirl. wordpress.com, who raises two girls on her own. Also part of the mommy panel are Kessa Thea Nielsen, 35, a graphic designer and blogger at littlemisskessa.com, and mom to a 2-year-old; and Jennifer Adams, 38, a full-time mom and blogger at momtraneur.com, who has a 1-year-old son. FM: What’s the most unforgettable Mother’s Day you’ve ever had? Claudine: The most memorable one was way back May 2011. We were financially challenged and going out was not an option. I was pregnant with Amanda at that time, too. Deep inside, I was yearning to at least feel a little bit special on that day. 34

FamilyMatters | March-May 2017

May 14 is Somehow, my husband noticed Mother’s Day that I was sad. I told him I’d just go to the wet market to cook something unusual and special just to reverse the feeling of disappointment. When I got home, I was surprised to see lechon manok and pancit canton served on the table. My husband was able to sneak out to buy flowers, too! The funniest part was that he used the candle we used for All Souls’ Day! Moreover, Ashley gave me a simple letter of appreciation. It was not as extravagant as other celebrations, but the element of surprise and sincere acknowledgment seized the day. Sherille: The most unforgettable Mother’s Day celebration I’ve had was in 2015 when I won amazing prizes in two different Mother’s Day competitions. The prizes I got were a delicious dinner treat for my family at a Thai restaurant, where I was also surprised with a bouquet of orchids, and a lovely watch, which I gave to my mom because she was the reason why I’ve won. Cheryl: This happened last year. I was surprised at the immaculate neatness of our room when I entered it that Mother’s Day. I called my daughters and asked what was going on, but they were hiding somewhere. I saw a letter tucked in my favorite book and the letter made me cry. It said, “Dear Mommy, you need to rest. Your body and your mind. We love you. Happy Mother’s Day! Love, Zo and Tab.” That simple letter gave me a

youth talk Honoring

Motherhood allows me to face challenges and demands; therefore I grow, learning from my mistakes and triumphs.

Mommy Sherille

different kind of strength. I felt like I could battle anything. Kessa: A staycation with my family. It was the third month after I gave birth to my daughter. My husband is a seafarer so he isn’t always home, that’s why that day was special because he was present to celebrate it. We booked a penthouse unit in one of the tallest buildings in Makati City, which had a stunning view of the metro. We had a simple dinner, which I prepared. We spent a couple of hours in the infinity pool, and we had a heartwarming talk before retiring to bed. The expansive view was a sight I never imagined I would see. The rest and relaxation definitely renewed me after months of sleepless nights caring for a newborn. Jennifer: Mother’s Day 2015. Camping at Lake Caliraya. Mahal didn’t let me do anything except carry our baby. He set

Mommy Claudine

The best thing about being a mother is having a No. 1 fan who adores me, tells me that I am beautiful, looks up to me, and praises me even for the simplest things I do. up our tents, cooked our food, prepared and cleaned everything in our camp. Whatever I wanted, he would grant my wish. I wanted to kayak, so we did. I wanted to explore the surrounding tourist spots, so we visited the Japanese Garden nearby. It was so refreshing to be up and about and not be locked in the four walls of our bedroom. This is because I am an outdoor lover! It was really special that Mahal took care of all the planning and organizing for us to have a family day out. Actually, it wasn’t just a day out—it was an overnight by the lake under the moon and stars. It’s the most wonderful thing! FM: What is your wish this upcoming Mother’s Day? Claudine: I think I need a makeover! Hahaha! Sherille: To win another amazing prize, like a complimentary hotel stay/buffet

dinner for four, or anything that will make that day extra special for me and my family. Cheryl: Oh, I wish we will have a grand vacation, the three of us, somewhere in Palawan or, if given a chance, Disneyland! Kessa: My wish is to be able to spend it with my family. I couldn’t think of any other wish that when fulfilled would make me happier than spending a day full of laughter, hugs and kisses with my husband and little darling daughter. Jennifer: I’m just a simple mom with a simple wish—and that is for our little family to keep growing in love, peace, and harmony. We’ve gone through some of the worst and toughest moments of our lives the past few years. We just want each day that we’re blessed with to be better than the last and for the next Mother’s Day to keep becoming more special than before. March-May 2017 | FamilyMatters

FM: Finally, what makes motherhood awesome?

Mommy Cheryl

Claudine: You gain a sense of maturity, as well as mental and spiritual growth. Motherhood allows me to face challenges and demands; therefore I grow—learning from my mistakes and triumphs. I have to say that I became much stronger than I was before—and being strong is awesome! Sherille: The best thing about being a mother is having a No. 1 fan who adores me, tells me that I am beautiful, looks up to me and praises me even for the simplest things I do, compliments me for the food I cook, doesn’t bear grudges when I reprimand him for doing something wrong, loves me unconditionally, hugs and kisses me tirelessly. I love being a mom because of my children. They make my life simply awesome. Cheryl: Being a mother can teach you so many things in life. It tests your patience. It teaches you how to be strong. And it is awesome because my kids are now older and I get to talk to them about almost anything. They take off a big chunk of stress in my life just hearing them laugh. Kessa: Motherhood is awesome because it allows me to take care of and nurture another human being apart from myself. I gave up my corporate career [for motherhood] but there was never a day that I felt a tinge of regret. My performance review as a mother is every day and just the same I get my performance bonus on a daily basis as well. Indeed, ordinary things become extraordinary when you are a mother! It is the most rewarding job you can ever have . As Agatha Christie said, “A mother’s love for her child is like nothing else in the world. It knows no law, no pity, it dares all things and crushes down remorselessly all that stands in its path.” This Mother’s Day, and every day of our lives, let us show our mom that our love for her shines bright and clear! FM

I’m just a simple mom with a simple wish—and that is for our little family to keep growing in love, peace, and harmony.

Ordinary things become extraordinary when you are a mother! It is the most rewarding job you can ever have in this world we live in. 36

FamilyMatters | March-May 2017

Being a mother can teach you so many things in life. It tests your patience. It teaches you how to be strong.

Momy Jennifer

Mommy Kessa

Youth Talk Nurturing

THE

HAPPY

PRiEST By MARIDOL RANOA-BISMARK

The Salesian priest uses a simple tool to win residents to his Church a big, bright smile. ONE WEDNESDAY MORNING at San Ildefonso Parish in Makati City, a group of senior citizens in gym attire is dancing to the Zumba beat, led by an instructor who sways energetically before them. Meanwhile, in his office, parish priest Antonio “Bengbeng” Monteclaro Molavin is multitasking when a parishioner tells him that her relative has passed away. Could he please come away for a moment and bless the body of her dearly departed? Another parishioner peeps through the door and asks something of the priest, receiving a reply and a smile from Fr. Bengbeng. The 59-yearold Salesian is not known as “The Happy Priest” for nothing. He bikes around his parish of almost a thousand families every afternoon after his beloved flock is done with siesta. Some of the families recognize him, others don’t. But Fr. Bengbeng doesn’t mind not being familiar to everyone. He’s there to get to know them, guide them spiritually, and make them happy. So he introduces himself, sits down for a chat with the family, jots down the members’ names, and finds out what they need. He tries to ascertain how many people live in the house, and if they hear Mass or not. He asks if a couple is married or living together as man and wife, and if a child has been baptized. He also takes photos of his parishioners with his mobile phone to remember their features. Through such visits, Fr. Bengbeng can spot who can lead the block rosary in the 12 areas that make up the parish. He also taps volunteers

Fr. Bengbeng thinks most of the humble folk he ministers to are happier than many of the rich people he has met because they take joy in simple things. March-May 2017 | FamilyMatters

the bargain, Fr. Bengbeng always wins more souls over to the faith. Mass attendance gets much better than ever. For the magic tricks he performs, the happy priest has fellow Salesian Fr. Philip Lazatin to thank for teaching him the basics. Magic isn’t the only way Fr. Bengbeng reaches out to the young though. He holds sports tournaments in his parish, and has an array of gleaming trophies and medals to show for it.

for the block rosary group that will bring the image of the Virgin Mary from home to home. It’s a case of Muhammad coming to the mountain with his message of hope and joy. Each visit makes Fr. Bengbeng, who loves his pet name (“it connotes approachability”), a lot wiser. “The people are poor, but they’re happy,” he observes. “I’m surprised at how they’re able to live. They take life as it is.” Fr. Bengbeng, who previously got assigned to a wealthy community before his San Ildefonso assignment, thinks most of the humble folk he ministers to are happier than many of the rich people he has met because they take joy in simple things.

GETTING SPORTY Fr. Bengbeng knows sports is one of the keys to a boy’s heart. So he immediately organizes football and swimming activities with the boys wherever he gets assigned to. He thinks sports is a Godsend in this computer age, when tablets and mobile devices keep the young inactive and sedentary.

MAGIC TRICKS Children, for their part, love Fr. Bengbeng’s magic tricks. Taking a cue from St. John Bosco, patron of stage magicians, the Salesian priest flips a card here, tosses a coin there, and presto!— the kids are hooked. Magic is one of the best ways to reach out to the young and introduce them to Catechism.

When things that I don’t want happen, I think of heaven. Here, everything is in the right perspective. You understand why events happened the way they did. So how can you have room for sadness? Even adults find Fr. Bengbeng’s magic tricks fascinating. At wakes where mourners while the time away playing tong-its (a type of card game), he borrows the cards after giving the final blessing to the deceased. The happy priest says, “I get the card holder’s name, then ask him if he hears Mass. If he doesn’t, I strike a bargain. If I can pinpoint the card he chooses, I invite the person to hear Mass.” Then, he gets the man’s home address with a promise to visit him soon. As expected, Fr. Bengbeng finds the missing card, no matter how hard looking for it seems to be. Since the holder of the card must keep his end of

FamilyMatters | March-May 2017

“That’s the challenge,” he stresses. “Today’s kids are not that healthy. So I encourage them to play sports. We play football at the Don Bosco School every Sunday afternoon after the Catechism lessons.” Years of working with boys has also taught Fr. Bengbeng to look at the world through the eyes of a child, who never loses hope. He recalls one busy day when a poor boy, seeing how exhausted his priest-friend was, remarked, “Father, dapat masaya ka (you should be happy).” That short sentence reminded Fr. Bengbeng that there’s no reason to wear a long face even when things don’t seem to be going his way.

Now he is proud to say, “When things that I don’t want happen, I think of heaven. Here, everything is in the right perspective. You understand why events happened the way they did. So how can you have room for sadness?” So instead of feeling bad about seeing the face of poverty around him, Fr. Bengbeng finds a way to lighten things up in his parish. In time for the Year of the Poor last year, he abolished fees for the administration of the sacraments so more people can enjoy God’s grace. Donations are welcome though. The result is encouraging. Parish income jumped by 25 percent, or P1 million more than the previous year, without Fr. Bengbeng resorting to a fund-raising campaign. “The blessings just came. I noticed that collection from the Holy Mass increased,” he explained. He also takes this as a sign that people will rally behind you if they sense your sincerity and see that you only want to help, not to make big bucks. “I don’t want to make money a problem,” Fr. Bengbeng adds. All he wants is to bring more people to God; hence, his decision to make the sacraments available for free. His scheme is so successful that Fr. Bengbeng reveals plans to replicate it in other parishes this year, which, coincidentally, is the Year of the Parish Community. The third floor of the parish building has also been newly renovated as a place where young people can bond. “I plan to look after all aspects of our parishioners’ development. They have to be healthy in order to serve. They have to be happy and make others happy as well. And they have to be holy to be able to bring people to God,” says Fr. Bengbeng. He himself serves as a shining example of happiness, holiness, and good health. San Ildefonso parishioners are lucky to have a happy priest to make life even more meaningful, especially young people, to whom he will someday turn over the task of running the parish. Fr. Bengbeng started the ball rolling. Now, it’s up to the young to take on the challenge of passing on the gift of happiness and service he has bestowed upon them. FM

I plan to look after all aspects of our parishioners’ development. They have to be healthy in order to serve. They have to be happy and make others happy as well. And they have to be holy to be able to bring people to God.

March-May 2017 | FamilyMatters

MIGGS Cuaderno:

Little Big Dreamer By MARIDOL RANOA-BISMARK

Take a peek at the life and aspirations of one of today’s most talented child actors.

FamilyMatters | March-May 2017

BIG THINGS COME IN SMALL PACKAGES. This holds true especially for child actor Miggs Cuaderno (real name: Jose Miguel Chua). He may not be that tall yet (he’s only 13), but he has racked up honors children his age can only dream of. Three years ago, he won Best Actor in France’s Cheries-Cheris International Film Festival for the Cinemalaya film Quick Change. Then in 2015, the Philippine Movie Press Club’s Star Awards named him Movie Child Performer of the Year for playing a mentally challenged slingshot master in the indie film Asintado. “I watched Cesar Montano’s Bullet. My director [Louie Ignacio] also helped me practice aiming at and hitting my target using the slingshot,” Miggs recalls of his preparation for the role. The now sixth grader, who was then in fifth grade, practiced his aim at home and on the set until he learned to hit the bull’s eye the way his character, the special child of a widowed mother, did. ARDENT STUDENT Learning always brings Miggs untold joy. As a mainstay of the now defunct teleserye Munting Heredera, he managed to get high grades despite his tight work-school schedule. Miggs, then in regular school, even became the unwitting target of intrigues. Other moms wondered aloud why the child actor got higher grades than their sons or daughters who were fulltime students. It even got to the point where the suspicious moms voiced out fears (unfounded, Miggs stresses) that the actor’s family was paying the teachers to give him high grades. “The truth is I had a tutor who helped me catch up,” Miggs relates.

youth talk starring To end the baseless speculations and the bullying, Miggs himself decided to quit regular school, asking his mom Judy to enroll him instead in the Victory Christian International School’s home study program after he completed second grade. Miggs had also asked for the transfer because he felt uneasy about missing school in order to tape episodes of Munting Heredera. Although he admits that he sometime struggles with his English subject, Miggs is proud of the good grades, most of them in the line of 9, he gets from his teachers. “If I have no taping, my teachers go to our house and give me modules to study. They also gave me a comprehensive test. I’m graduating [from grade school] next year,” says the mainstay of GMA 7’s fantasy series Tsuperhero and star of the upcoming indie film Ang Guro Kong Di Marunong Magbasa. The movie, one of the 10 finalists at Cinemalaya 2017, is about a farmer who pretends to be a teacher in order to save the kids in his community from becoming child warriors. It started production shoot in December 2016. Miggs had auditioned with 100 others for his role. After clinching his role, Miggs’ director, Perry Escano, required him and his fellow child actors to undergo military training. It’s another first for Miggs, who can’t wait to learn something new and engage in action scenes onscreen. He may have his hands full with work in school and on the set, but Miggs goes out of his way to find out what’s happening in the country. That’s because Miggs dreams of someday becoming the president of the Philippines “to help those in need.”

STAGE DISCOVERY Show biz wasn’t on Miggs’ wish list eight years ago when he joined his older sister Julia’s stage play for PETA (Philippine Education Theater Association). To his surprise, he found himself enjoying the acting workshop and performing onstage. Award-winning direk Maryo J. delos Reyes had watched Miggs onstage, liked

The young actor stayed on until the show ended in 2012, almost a year after it debuted on nationwide TV. Today, Miggs can’t believe he has lasted this long in a business known for saying hello to stars today, and bidding them good-bye tomorrow.

NO. 1 FAN

He is especially grateful to his number one fan—his family, who has supported him all throughout his eight years in the business. what he saw, and decided to manage his career. One of the director’s first decisions as his manager was to give Miggs his stage name Cuaderno, the middle name of Miggs’ dad. Miggs, then five, started his showbiz career as an extra on Munting Heredera, which delos Reyes directed, until GMA senior vice president for entertainment Lilybeth Rasonable noticed the boy’s talent and made him a mainstay on the show.

He is especially grateful to his number one fan—his family, who has supported him all throughout his eight years in the business. This May, Miggs joins everyone around the world in honoring mothers on their special day. “I’m proud of my mom. I super love her! She does everything to make my Ate (older sister) and me happy,” gushes Miggs. In return, he promises to do everything he can to make her smile. This includes heeding all her advice, especially now that Miggs is entering adolescence and needs all the support he can get. Because he’s now earning his own keep, Miggs promises to treat his mom

to a Mother’s Day dinner together with his dad and older sister. He also wants to see her eyes light up by giving her what most women love: roses. Thanks to dear Mom—and Dad— Miggs’ heart is in the right place. Let’s hope it stays there for keeps. FM March-May 2017 | FamilyMatters

BUILDING

BRIDGES By EXCEL V. DYQUIANGCO

ơ ơ Ǥ

MARIA LOURDES “LOUDEL” DARIO was then a 20-year-old premedical student at Kyushu University in Japan when she came back home to the Philippines for a summer vacation. While in the country, the B.S. Biology student, who was majoring in Genetic Information and Control, received a request from a Catholic Church-affiliated organization based in Kumamoto Prefecture in Japan to do interpretation work for its youth outreach program. She was to assist Japanese children 12 to 18 years old who were participating in a home-stay program in a community in Cavite as part of their exposure to local farm life. “We tilled the land, planted vegetables, cared for farm animals, attended Mass, sang and danced, and played with the local children,” Loudel says, recalling her first foray into the world of interpretation. “It was fulfilling. There was a sense of accomplishment in being able to help bridge two cultures and promote international friendship.” Soon after, Loudel got married and had children, and her priority shifted from pursuing a medical career to raising her family. It was also then that she started accepting projects that needed a freelance interpreter or translator. The work fitted in well with her new life as a wife and mother, as it enabled her to take care of her family and earn a fairly decent income at the same time. 42

FamilyMatters | March-May 2017

There was a sense of accomplishment in being able to help bridge two cultures and promote international friendship.

Reunion with former colleagues from a renewable energy company in Japan

youth talk CHOOSING

Helping facilitate communication during an audit of a Philippine sugar mill

CHALLENGES AND REWARDS

She finds joy in the knowledge that she has participated in the transfer of numerous technologies from Japan to the Philippines and that she is contributing to the promotion of global understanding. UNFORGETTABLE MOMENTS One of Loudel’s most memorable experiences is interpreting for Peace Boat, a Japan-based NGO that promotes global peace, human rights, environmental protection, and sustainable development. One particular incident stands out in her mind. “In 2011, right after the great Tohoku earthquake where a tsunami ravaged the Tohoku area in the northeast of Japan, I brought the Japanese visitors to a slum community in Tondo. The local children carried a large milk can filled with coins which they had collected among themselves from their meager allowances, and offered it to the Japanese delegation as their donation to the victims of the tsunami.” Loudel interpreted for a girl of around 11 or 12 who was designated to talk to the visiting group: “We hope that your family and loved ones are all safe. May this small offering be able to help them especially the children who have lost their parents.” She says of the effect of the child’s words, “Everyone, especially the Japanese visitors, mostly seniors, was crying, not just tears slowly rolling off their cheeks, but sobbing and crying, their hearts breaking. The Japanese were so touched by the gesture.” In response, the visitors said through Loudel, “Amidst the difficulties in life these children have experienced, living under the bridge in unlit shanties, without the conveniences of electricity and clean water that we in Japan take for granted, these children have it in their heart to give away the little that they have for our people. It is such an irony. We came here to be able to give to the children, to make us feel that we are doing something good in this world, but these children, they have shown us what charity truly means.”

According to Loudel, it does not necessarily follow that just because you can speak different languages, you can already build a career as an interpreter or translator. Particularly if you’re working for the government or business sector, you need to do a large amount of preparation and reading to be able to translate effectively, she points out. “You have to be knowledgeable about the topic being discussed. I am fortunate that my field of study is in the sciences. I am equipped with enough vocabulary to interpret for the fields of industrial engineering and technology, energy, and environment,” she says. She added that when she was working with Japanese companies, she had to study business, finance, and accounting on her own to sufficiently translate their business documents. She also had to study maritime law when she was hired to work for the Japanese Coast Guard. For Loudel, the hardest part of her job is preparing for conferences. Although she says she gets copies of the presentation papers in advance, she has to make sure that her translation ably conveys the essence of the presenter’s work. And despite her facility in English, Filipino, and Japanese, Loudel says she still occasionally finds herself at a loss for words, momentarily unable to express the same concept in another language. But there are also exciting rewards, such as travel opportunities, good food, new learnings, and great friendships. More than these, Loudel gets a sense of fulfilment from being the tool that allows two cultures to communicate with each other. She finds joy in the knowledge that she has participated in the transfer of numerous technologies from Japan to the Philippines and that she is contributing to global understanding. At present, Loudel is working in the field of renewable energy, where the knowledge she acquired while working on Japanese technical assistance programs has proven to be useful. She also works with Japanese entrepreneurs in implementing their business development plans in the country. Looking ahead, she says she hopes to be a catalyst in spurring countryside development in the Philippines. FM

Loudel and her children

March-May 2017 | FamilyMatters

Fields of BY GABRIEL JOSHUA M. FLORESCA

These budding farmers exemplify the ideal Filipino youth— hardworking, family-oriented, and productive in endeavors that Ƥ Ǥ INEVITABLY, FOOD GETS more and more expensive and scarce as the years pass, mainly because of the issues faced by the Philippine agricultural industry. For one, not many young people are keen to go into this sector, causing the number of farm workers to dwindle as more of the old farmers retire. For another, there is climate change and its impact on the environment as

FamilyMatters | March-May 2017

seen in the ravages inflicted by super typhoons on crops and the countryside. There is also the conversion of farmlands into residential subdivisions. This is why, to help ensure food security in the Philippines, it would be good for families to strive for selfsufficiency by planting vegetables and fruit trees in their backyard, even on their window sill or balcony. Fortunately, there are parents who

are actively teaching their children to do vegetable gardening in their own backyards. It’s definitely a more worthwhile pursuit for the young and can help wean them away from spending hours on social media. Here, we share the inspiring stories of two families in Mindanao that prove it is possible to grow one’s food—even earn from it!

youth talk learning JAYA’S SECRET GARDEN In the city of Malaybalay, Bukidnon is a secluded area accessible by a little side street that opens into a lush garden. Here, couple Junah and Hazel Bayag cultivate a mini organic farm right in their own backyard. What’s surprising is that their 11-year-old daughter, Jayashree Harsha, is as passionate as her parents about organic gardening. Admittedly, it can be challenging

to maintain an organic garden because it requires investing more time and effort than ordinary gardens. However, hard work does not deter the Bayag family. With her father’s guidance, Jaya has learned how to till the soil, grow vegetables, and raise different kinds of livestock. Her intuition and quick pickup has made her a natural-born farmer at a young age. Characterized by a sloping landscape, Jaya’s Secret Garden was initially hard to manage. But with ingenuity, Junah solved this problem by utilizing reusable materials such as old tires to control soil erosion, and converting plastic jugs and bottles into veggie planters. He also unleashed his resourcefulness to install an efficient irrigation system and improve the overall aesthetics of the place. Of course, a garden comes with chores. Jaya describes a regular day for her as one filled with duties such as feeding the animals and planting lettuce, their primary produce. “I like helping my parents,” she says, adding that she started getting involved when she was just six or seven years old. Jaya also enjoys giving tours around the

To help ensure food security in the Philippines, it would be good for families to strive for self-sufficiency by planting vegetables and fruit trees in their backyard, even on their window sill or balcony.

Diego Mahistrado with parents Benjohn and Grace

garden to visitors. Jaya’s Secret Garden is filled not just with vegetables, fruits, and herbs, it is also home to tilapia, free-range chickens and ducks, native frogs, and varieties of chili pepper including the world’s hottest, the Carolina Reaper. There’s also Migi, Jaya’s friend monkey. Her amazing story has earned the respect not only of her friends and classmates, but also the farming community. This vibrant young lady dreams of becoming a chef someday and plans to combine her green thumb and cooking skills to further build up their family enterprise. As a loving daughter, Jaya wishes

happiness for her family and more good things for their farm in the years to come. She advises other kids to explore vegetable gardening with their families, hoping they find inspiration in her own story.

ALOMAH’S PLACE Like Jaya, 13-year-old John Diego Mahistrado harbors similar dreams of making their farm a greater success. Diego lives in Alomah’s Place, located in the highlands of Dahilayan, Manolo Fortich, Bukidnon. This two-hectare farm, whose name combines the surnames of Diego’s parents Grace Alombro and Benjohn Mahistrado, is a March-May 2017 | FamilyMatters

Jaya Bayag with parents Junah and Hazel

well-known farm tourist destination in the area. The Mahistrados relate that it took years and a lot of hard work to build their farm to what it is now. Like Jaya’s Secret Garden, Alomah’s Place uses organic methods to grow high-value crops like lettuce, bell pepper, and other vegetables, along with a wide variety of herbs that are planted all over the farm.

Do not just observe what your parents are doing. Learn by being hands-on, and love what you do.

FamilyMatters | March-May 2017

With her father’s guidance, Jaya has learned how to till the soil, grow vegetables, and raise different kinds of livestock. The family raises tilapia using organic feeds such as leftover lettuce leaves. At Alomah’s Place, guests can rent cottages for up to five people, or they can camp outside in sturdy tents and be lulled to sleep by the cool nighttime air, and wake up to a misty sunrise peeking behind the mountains. To further brighten the morning, Alomah’s Place offers guests unlimited hot tea made from the various herbs and mints grown on the farm. Diego, who started helping out at the farm when he was small, continues to do so almost every day after school and during weekends. A confident speaker, he give tours to people who wish to explore the sights in and around the farm. “I introduce the farm and serve as a guide on horseback.” He shares how happy he is whenever guests laugh at the jokes he cracks. “I want to become an agriculturist or a veterinarian, or both,” he confides, saying he intends to continue his parents’ legacy and dreams of further

improving their farm so it will continue to prosper. For kids who want to discover the joys of farming and its benefits, Diego counsels, “Do not just observe what your parents are doing. Learn by being hands-on, and love what you do.”

SECURING FOOD SUPPLY Both the Bayag and Mahistrado families are very willing to share their knowledge with anyone who wants to learn organic farming. They serve as inspiration and proof that it is, indeed, possible to grow your own food and earn in the process. Young farmers such as Jaya and Diego give hope that the Philippines can achieve food security, preserve the environment, and ensure a better future for the generations to come. Their message to fellow youngsters about spending their youth productively: “Help your parents, love your passion, and be dedicated in everything you do.” FM

youth talk developing

IDEAS for a FRUITFUL

Summer By GABRIEL JOSHUA M. FLORESCA

Take your school break to the next level by taking up useful hobbies and skills and testing your limits.

THE END OF ANOTHER SCHOOL YEAR is here and students of all ages are once more asking themselves, “What should I do this summer?” For most kids, the easy answer is to play video games or immerse oneself in social media. But there are actually lots of other awesome things you can spend your break on. So get out there and challenge yourself to do something different for a change. Who knows? You may even discover skills, abilities, or talents you didn’t know you had. For starters, here’s a short list of terrific activities you can do to make your summer productive, worthwhile, and unforgettably fun—while making your parents proud!

March-May 2017 | FamilyMatters

LEARN TO PLAY A MUSICAL INSTRUMENT This is for those who dream of someday learning to strum the guitar or play the drums but never get around to actually doing something about it. It’s not an impossible feat. Many people even manage to learn to play a musical instrument just by watching YouTube videos. Others seek the help of tutors (e.g., through the UP College of Music’s Extension Program). Whatever instrument you choose, you’ll have all of summer to practice.

March-May 2017 | FamilyMatters

ENGAGE IN A NEW SPORT Playing sports is a great hobby to take up if you’re the energetic and athletic type. Why not enroll in a summer clinic (e.g., swimming, ice skating, taekwondo) of your choice so you can test your body’s capabilities? You may also want to join other young people in your community when they play basketball at the village court. Alternatively, consider biking or jogging around the village with friends or hitting the gym. For sure, all this physicality can only lead to your improved health and stamina as you enjoy an exceptionally vigorous summer bakasyon.

WATCH EDUCATIONAL YOUTUBE VIDEOS Rather than browsing Facebook or YouTube for the latest trending memes, target the educational side of the Internet. Although it’s like being in school in a way, this time you won’t be taking any tests. CrashCourse is one prime example of a channel that tackles a wide range of subjects such as History, Science, Physics, Politics, and a lot more. ColdFusion is somewhat similar to CrashCourse, but with its own unique format in presenting ideas. To learn how to play a musical instrument, check out GuitarLessons, HDpiano, or LessonsOnTheWeb. For tech-savvy people, search LinusTechTips or Techquickie instead. Similarly, channels like HardwareCanucks, BitWit, and Paul’s Hardware often upload videos about computer-related stuff for the PC enthusiast.

READ AND WRITE FOR PERSONAL DEVELOPMENT Reading is simply one of the best pastimes you can ever engage in, as it enhances your knowledge and improves your vocabulary. Buy or borrow books to read over the summer, and don’t hesitate to try out new authors, too. While you’re at it, stay updated on the latest happenings by keeping up with the news. All that reading may fill your head with ideas that may be compelling enough to be written down. The great thing is, writing down your thoughts can enhance your grammar and improve the way you tackle reports and essays when you go back to school. If your handwriting isn’t that good though, you can always type your thoughts on the computer. Improving your typing skills may prove useful in the future because a lot of computerrelated jobs require fast hands.

FamilyMatters | March-May 2017

DE-CLUTTER AND GET RID OF UNWANTED STUFF With school out and allowances limited, why not hold an ukay-ukay to sell the things that you no longer need? You not only earn money on the side, you also free up space for organizing your stuff in time for the next school year. Even better, how about donating old but still useful items like books, toys, and clothes to the less fortunate?

DO VOLUNTEER WORK If you’re a member of a church group, offer to help in church activities by teaching little kids during Sunday School or Vacation Bible School, or by joining outreach programs in poor communities. Keep your eyes peeled, too, for non-profit organizations that welcome volunteers who can spend time to visit orphanages, build houses, assist in medical missions, or plant trees.

GET A PART-TIME JOB Are you saving up for something? Then applying for an age-appropriate summer job with the permission of your parents may just get you what you want. For many students, a part-time job could entail working in a fast-food chain. Alternatively, if your parents or relatives own a business, you could ask them to give you tasks that can earn you money.

START A SMALL BUSINESS Students with an entrepreneurial mindset have proven that it is possible to make money if you make smart choices and work hard to reach your target customers. I know several young people who earn by selling homemade foodstuff to their friends or making nice accessories that pique the interest of fashionistas. Think of something you’re passionate about and see if you can also produce a profit from it. And once you start earning, don’t get too excited and squander everything away. Manage your income, only spending for things you really need. Then keep most of your earnings in a bank to save for a rainy day. Whatever you choose to do this summer, don’t try to take on everything in one go. Do some planning first, prioritizing what is most important to you and focusing on it, rather than becoming too ambitious in your goals and ending up disappointed in yourself. This way, you’ll increase the odds of your success. Hopefully, by the end of summer, you’ll be happily patting yourself on the back and saying, “Well done!” FM

is committed to providing clients with customized and personalized assistance to meet their printing requirements. Located strategically at the heart of the country’s Central Business District, DBPI Printing Services’ sees to your printing needs and requirements where you want it and when you want it, by offering accessible, of superior quality, and practically appraised print materials to your ultimate satisfaction.

Excellence Within Reach!

Awards and Recognition 2010 PPT/PCPE TOMAS PINPIN GOLD AWARDEE for Print Excellence DBPI Printing Services is a proud member of PIAP (Printing Industries Association of the Philippines)

Don Bosco Compound, A. Arnaiz Ave. cor. Chino RocesAve. Makati City, Philippines Tel. no. : (+632) 816-1519 • 892-1888 • 893-9876 • 892-2760 | Telefax: (+632) 893-9205 • 892-2154• 843-4090