dr Tomasz Cecot www.anatomiczny.blogspot.com
Część 1. Wprowadzenie
Wiadomości o rozwoju ośrodkowego układu nerwowego (OUN) są niezbędne do zrozumienia terminologii używanej przy opisie mózgowia osobnika dorosłego.
Cel zajęć 1. Zrozumienie przyczyn piętrowej budowy OUN poprzez prześledzenie rozwoju zarodkowego.
Cewa nerwowa Mózgowie i rdzeń kręgowy rozwijają się z ektodermalnej, cewkowatej struktury nazwanej cewą nerwową (neural tube).
przód
Cewa nerwowa
tył
Trzy pierwotne pęcherzyki Przednia część cewy nerwowej rozwija się szybciej tworząc trzy pierwotne pęcherzyki mózgowe (primary brain vesicles):
• Przodomózgowie (prosencephalon)
• Śródmózgowie (mesencephalon)
• Tyłomózgowie (rhombencephalon)
Trzy pierwotne pęcherzyki Ściany pęcherzyków rozwiną się w tkankę tworzącą mózgowie (brain), a jama przekształci się w komory (ventricles) mózgowia.
Ściana
Jama
Pięć wtórnych pęcherzyków Zarówno przodo- jak i tyłomózgowie ulegną jeszcze podziałowi tworząc wtórne pcherzyki mózgowe (secondary brain vesicles).
Pięć wtórnych pęcherzyków Z przodomózgowia powstanie
kresomózgowie (telencephalon) i
międzymózgowie (diencephalon).
Pięć wtórnych pęcherzyków Śródmózgowie nie ulega podziałowi.
Pięć wtórnych pęcherzyków Z tyłomózgowia powstanie
tyłomózgowie wtórne (metencephalon) oraz rdzeniomózgowie (myelencephalon)
A teraz krótki trening mózgu! Odpowiedz na jedno pytanie testowe.
Pytanie 1 Które wtórne pęcherzyki mózgowe bezpośrednio sąsiadują ze śródmózgowiem? a) Tyłomózgowie wtórne i kresomózgowie b) Międzymózgowie i tyłomózgowie
c) Przodomózgowie i tyłomózgowie d) Międzymózgowie i tyłomózgowie wtórne
e) Przodomózgowie i rdzeniomózgowie
Pytanie 1 Które wtórne pęcherzyki mózgowe bezpośrednio sąsiadują ze śródmózgowiem? a) Tyłomózgowie wtórne i kresomózgowie b) Międzymózgowie i tyłomózgowie
c) Przodomózgowie i tyłomózgowie d) Międzymózgowie i tyłomózgowie wtórne
e) Przodomózgowie i rdzeniomózgowie Teraz zobacz w jakie struktury rozwiniętego mózgowia przekształcą się pęcherzyki wtórne. Zaczynam od kresomózgowia.
Kresomózgowie W dojrzałym mózgowiu kresomózgowie rozwinie się w półkule mózgu (cerebral hemisphere), a z jamy pierwonej cewy powstaną komory boczne (lateral ventricles)
Zwróć uwagę na wielkość kresomózgowia u człowieka. W porównaniu do pozostałych części mózgowia ten pecherzyk rozwinął się najbardziej.
Międzymózgowie Międzymózgowie utworzy wzgórzomózgowie (thalamus)...
Międzymózgowie oraz podwzgórze (hypothalamus), a przestrzeń pomiędzy nimi stanie się komorą trzecią (third ventricle).
Śródmózgowie Śródmózgowie (midbrain) rozrasta się tylko nieznacznie, a istniejąca w nim przestrzeń to wodociąciąg mózgu (aqueductus cerebri).
Zuważ, że u człowieka śródmózgowie jest najmniej rozwijającą się strukturą mózgową.
Tyłomózgowie wtórne Tyłomózgowie wtórne utworzy móżdżek (cerebelllum)...
Tyłomózgowie wtórne i most (pons) oraz górną część komory czwartej (fourth ventricle).
Rdzeniomózgowie Rdzeniomózgowie przekształci się w rdzeń przedłużony (medulla oblongata) oraz dolną część komory czwartej (lower part of fourth ventricle).
A teraz krótki trening mózgu! Odpowiedz na dwa pytania testowe.
Pytanie 1 Z jakiego pierwotnego pęcherzyka mózgowego pochodzi struktura mózgowa zaznaczona na rycinie? a) b) c) d) e)
Tyłomózgowie wtórne Międzymózgowie Tyłomózgowie Śródmózgowie Przodomózgowie
Pytanie 1 Z jakiego pierwotnego pęcherzyka mózgowego pochodzi struktura mózgowa zaznaczona na rycinie? a) b) c) d) e)
Tyłomózgowie wtórne Międzymózgowie Tyłomózgowie Śródmózgowie Przodomózgowie
Pytanie 2 Podaj pełną nazwę (polską/angielską) struktry zaznaczonej na rycinie
Pytanie 2 Podaj pełną nazwę (polską/angielską) struktry zaznaczonej na rycinie
MOST/PONS
Wniosek
A teraz czas na podsumowanie. Ryciny podsumowujące mogą być świetnym materiałem do powtórki.
Skutkiem rozwoju ontogenetycznego jest charakterystyczna dla mózgowia piętrowa budowa
Ontogeneza – rozwój osobniczy; rozwój danego organizmu od zapłodnienia do śmierci
Możesz przerysować i uzupełnić schemat. Po polsku i po angielsku...
2 3 4 1
5
10
6
11
7
12
8
13 14 15 16
9
Odpowiedzi na ostatnich slajdach prezentacji.
Uzupełnij tabelę. Przyda się, aby powiązać topograficznie części mózgowia z poszczególnymi komorami.
Wtórny pęcherzyk mózgowy
Przestrzeń w rozwiniętym mózgowiu
1
2
3
4
(5) Śródmózgowie
(6) Wodociąg mózgu
7
8
9
10
(a) cewa nerwowa (b) trzy pierwotne pecherzyki (c) pięć wtórnych pęcherzyków (d) struktury rozwiniętego mózgowia 1. Pierwotna cewa nerwowa; 2. Przodomózgowie; 3. Śródmózgowie; 4. Tyłomózgowie; 5. Kresomózgowie; 6. Międzymózgowie; 7. Śródmózgowie; 8. Tyłomózgowie wtórne; 9. Rdzeniomózgowie; 10. Półkule mózgu; 11. Wzgórzomózgowie i podwzgórze; 12. śródmózgowie; 13. most; 14. móżdżek 15. Rdzeń przedłużony; 16. Rdzeń kręgowy.
1. Kresomózgowie 2. Komory boczne 3. Międzymózgowie 4. Komora trzecia 5. Śródmózgowie 6. Wodociąg mózgu 7. Tyłomózgowie wtórne 8. Górna część komory czwartej 9. Rdzeniomózgowie 10. Dolna częśc komory czwartej
1. Telencephalon 2. Lateral ventricles 3. Diencephalon 4. Third ventricle 5. Mesencephalon/Midbrain 6. Cerebral aqueduct 7. Metencephalon 8. Upper part of 4th ventricle 9. Myelencephalon 10. Lower part of 4th ventricle