DOWN to EARTH Magazine - nederlands

Just like the plants and the animals we too came with a set of instructions. Only we lost ours.

Nowaten (he who listens)

“Don’t bound your heart in any way. Go with an open heart, wherever you go. Like an open door.”

Moti Ram Baiga

presents

DOWN to EARTH

DE REIS VAN EEN FAMILIE OP ZOEK NAAR DE WIJSHEID VAN DE EARTH KEEPERS

Een film van Renata Heinen en Rolf Winters Met medewerking van NOWATEN (Hij die luistert) en MUKWA ODE MOKOMPO OLE SIMEL LEKITI OLE MOKOMPO HARUZOU URAKAWA BALNGAYNGU MARIKA LANGANI MARIKA MOTIRAM BAIGA SUMPA DON JOSE QUISPE /UI /UKXA K!UNTA BO MARGARET CONNOLLY AKEEKWE 1H30 - Format 1:85 - Dolby 5.1

CONTENT Samenvatting Introductie Interview met de filmmakers The Keepers of the Earth The Making Of Biografie Filmmakers A Call to Action

p. 3 p. 4 p. 6 p. 12 p. 14 p. 18 p. 20

SAMENVATTING Een familie laat de doorgedraaide wereld achter zich en begint aan de reis van hun leven. Samen met hun drie kinderen reizen ze naar alle uithoeken van de aarde op zoek naar een nieuw perspectief op het leven en de wereld waarin we leven. Zonder crew, zonder vastomlijnd plan; enkel met elk een camera en een rugzak. En de nieuwsgierigheid om te luisteren. Tijdens hun vijf jaar durende avontuur leven ze met en bij verschillende stammen op zes continenten. Ze filmen hun ontmoetingen met de stamoudsten, de wijzen die nog nooit eerder geĂŻnterviewd werden.

Hun nieuwsgierigheid leidt hen van de oevers van Lake Superior in Michigan naar het hart van de Amazone. Van de Australische outback naar de Kalahari woestijn. Van de hoge Andes naar de jungle van India. Ze krijgen toegang tot plekken waar nooit eerder gefilmd werd en maken kennis met een meer verbonden manier van leven.

Hun ontmoetingen met de verborgen wijzen der Aarde laten een diepe indruk na. Onbekende eenlingen, nederige maar charismatische individuen die een eenvoudig bestaan hebben dat ver van onze moderne maatschappij af staat.

De meesten van hen stellen hun leven ten dienste van hun gemeenschap die hen medicijnmannen, shamans, healers of wisdom keepers noemen.

De film onthult de diepe wijsheid die besloten ligt in de gesprekken met deze wijzen en de levensveranderende impact die dit soort ontmoetingen kunnen hebben. Na lange tijd in afzondering te hebben geleefd zien de Earth Keepers dat het tijd is om in het licht te stappen en hun inzichten en wijsheid te delen met degenen die bereid zijn om te luisteren.

3

INTRODUCTIE DOWN to EARTH houdt ons een spiegel voor en toont ons een aangrijpend en soms confronterend beeld van onze beschaafde wereld. Waar is de bezieling?

De film nodigt ons uit om te reflecteren en de wereld eens te bekijken door de ogen van de Earth Keepers: zij die de wijsheid van de aarde kennen. Het neemt ons mee op een innerlijke reis en helpt ons te verbinden met de bron.

Ook maakt het ons bewust van onze afhankelijkheid van iets dat groter is dan wijzelf. DOWN to EARTH is zowel een wake-up call als een hoopvolle boodschap over een gigantische mondiale transformatie.

Filmmakers Renata Heinen en Rolf Winters gooiden het roer tien jaar geleden drastisch om nadat ze zich bewust werden van de vraag: wat willen we onze kinderen (2, 4 en 7 jaar oud) eigenlijk meegeven? Ze gingen op zoek naar een andere en nieuwe manier van leven. Eén meer in harmonie met de wereld waarin we bestaan. Wat ze niet wisten is dat die beslissing zou leiden tot de reis van hun leven, waar deze documentairefilm het bewijs van vormt. De roeping om van hun reis een film te maken kregen ze pas toen ze al drie jaar onderweg waren en ze Nowaten (‘hij die luistert’) ontmoetten.

Nowaten is een Potawatomi medicijnman die een teruggetrokken leven leidde in het bos. De ontmoeting met deze sjamaan maakte diepe indruk op hen. Ze werden getroffen door zijn wijsheid en zijn vermogen om moeiteloos te schakelen tussen verschillende bewustzijnslagen, tussen verschillende dimensies. Het werd hen duidelijk dat er meer mensen zoals Nowaten moesten zijn, Earth Keepers, zoals zij ze vanaf toen noemden. Mensen vol wijsheid, die een verbinding met al wat leeft hebben weten te behouden, een verbinding die de meesten van ons hebben verloren. Ze vroegen zich af: zou het kunnen dat deze mensen, mensen die ver van onze moderne wereld af staan, degenen zijn die ons de sleutel tot duurzame vernieuwing kunnen aanreiken? Zou het kunnen zijn dat het deze inheemse Wisdom Keepers zijn die ons gaan helpen onze weg terug te vinden?

Deze gedachten markeerden het begin van DOWN to EARTH. Samen met hun drie kinderen, destijds 6, 7 en 10 jaar oud, begonnen ze aan een reis over zes continenten op zoek naar de Earth Keepers.

De film toont een dialoog met de verschillende Earth Keepers over het leven op de planeet Aarde. Hun eenvoud, nederigheid en begrip van de mensheid zijn ongeëvenaard. Hun verhalen, hun inzichten en hun kennis zijn zo krachtig juist omdat ze zo identiek zijn aan elkaar. Soms is hun boodschap confronterend omdat ze onmiskenbaar de pijnpunten van de huidige tijd blootleggen - op individueel, lokaal en mondiaal niveau. Bovenal klinkt er een krachtig en optimistisch geluid. Een hoopvolle boodschap voor nu en voor alle generaties die na ons zullen volgen.

De filmmakers nodigen iedereen uit om zelf ook opnieuw te verbinden - met de natuur, met hun eigen spirit, met de bron. Om wakker te worden uit de illusie waarin we leven en gezamenlijk vanuit dit verhoogd bewustzijn een nieuw verhaal te schrijven, een nieuwe werkelijkheid te creëren.

4

5

INTERVIEW MET DE FILMMAKERS

Vijf jaar lang woonden jullie over de hele wereld met Native Americans en andere inheemse stammen. Wat deed jullie besluiten de Westerse wereld achter jullie te laten?

Renata: Alles veranderde toen we ouders werden. Een kind, een nieuw wezen op de wereld te zetten, had veel meer impact dan we vooraf verwacht hadden. Niet zozeer de praktische aspecten van het ouderschap - dat ging bijna moeiteloos. Maar het besef dat je deel uitmaakt van iets dat groter is dan je eigen leven, dat maakte diepe indruk. Je bent meteen zo verbonden met het leven van de volgende generaties en voelt veel nadrukkelijker dat je daar verantwoordelijkheid voor draagt. Dat resulteerde in een boel vragen: Waarom doe ik de dingen die ik doe? Wat is de werkelijke waarde van mijn prestaties?

Wat is mijn levensdoel?

We voelden ons verbonden met de essentie van het leven en we wilden ons eigenlijk distantiĂŤren van bepaalde aspecten van de westerse samenleving die daar voor ons zo ver vanaf leken te staan. We zagen onszelf tot dan toe als onafhankelijk, niet bepaald als het product van onze maatschappij, maar door dieper te kijken moesten we wel aan onszelf toegeven dat we net zo vast in het systeem zaten als ieder ander. Een systeem waarin we eigenlijk niet meer wilden geloven.

Was dit een ouderlijk instinct?

Rolf: Dat was het in het begin zeker. Maar er waren verschillende processen gaande. Ook in mijn professionele leven. Hoe vaker ik in directiekamers kwam

6

en hoe hoger ik kwam in de hiërarchie van bedrijven, hoe vaker ik teleurgesteld werd door het leiderschap dat ik ontmoette. Het ontbreken aan visie, het gebrek aan begrip van een groter geheel, de egoïstische spelletjes die gespeeld werden. Om nog maar niet te spreken van de ongelooflijke korte-termijn-focus.

In veel bedrijven wordt er nauwelijks verder gedacht dan het komend jaar of het volgende kwartaal. Een strategie voor twee jaar wordt al gezien als ‘long term thinking.’ Je kunt je voorstellen hoe ik me voelde toen ik Native Chiefs hoorde spreken over de verantwoordelijkheid die zij nemen voor de impact van hun beslissingen op de volgende zeven generaties.

Was het moeilijk om alles achter te laten?

Renata: Het is een vraag die we vaak krijgen, maar eerlijk gezegd heb ik daar nooit een seconde moeite mee gehad. Leven in de natuur voelde van het begin af aan volledig ‘natuurlijk’. Niet weten wat de dag van morgen brengt gaf ons rust en vrijheid. Het leven zonder vastomlijnd plan stelde ons in staat in het moment te zijn, de dagen te nemen als een avontuur; zonder verwachtingen.

Dat was bijzonder. Het moeilijkste was eigenlijk de terugkeer na zoveel jaar. Dat was de echte uitdaging. Ik moet eerlijk bekennen dat het me enkele jaren heeft gekost om me weer in te passen in het Westerse ritme.

Hoe was dat voor jullie kinderen? Heb je nooit getwijfeld of je er goed aan deed hen van school te halen en uit hun stabiele omgeving?

Rolf: Op het moment dat we de wereld in trokken waren onze kinderen 2, 4 en 7 jaar oud. Leeftijden waarop ze jouw keuzes als ouders niet gaan bevragen, maar waarop ze je vol vertrouwen volgen. Kinderen passen zich gemakkelijk aan een nieuwe omgeving aan. En ze vonden het heerlijk om in de natuur te zijn. Het ouderschap voelde voor ons niet meer als ‘politieagentje spelen’, zoals in de grote stad. In het begin woonden we in een trailer aan de oever van Lake Michigan, zonder stromend water of elektriciteit. Koken deden we op een open vuur en om te baden namen we een duik in het meer. Natuurlijk was dit totaal anders dan ons leven in Londen of Amsterdam, maar voor onze kinderen was dit binnen de kortste keren het nieuwe normaal. In feite hielpen zij ons echt vrij te zijn en los te laten juist door het gemak waarmee zij de vrijheid omarmden.

Maakten jullie je zorgen toen jullie besloten de kinderen mee te nemen naar een aantal van de meest afgelegen plaatsen in de wereld, zoals het Amazoneregenwoud of de Kalahari Desert?

Renata: Ja, natuurlijk ... We beseften maar al te goed dat we niet op weg waren naar typische toeristische plaatsen. We waren beiden doorgewinterde reizigers, maar dit was beslist een stapje verder buiten onze comfortzone. We zouden naar een aantal plekken gaan met omstandigheden die ook wij nog niet kenden. Extreme hitte, extreme droogte, malaria en besmettelijke ziektes…

We hebben goed nagedacht en alles afgewogen. Natuurlijk maak je een risicoanalyse en weeg je alle voor- en nadelen tegen elkaar af, maar als we vooraf naar alle waarschuwingen hadden geluisterd, zouden we nooit aan deze reis zijn begonnen, denk ik.

7

Je zei dat het een hele uitdaging was om terug te keren naar de bewoonde wereld. Hoe zit het met jullie kinderen, was het makkelijk voor hen om terug naar school te gaan?

Renata: De meiden waren er stiekem echt wel aan toe. Ze hadden inmiddels een leeftijd bereikt waarop ze behoefte kregen aan wat meer sociale interactie met leeftijdsgenootjes, en binnen een mum van tijd waren ze helemaal gesetteld in hun nieuwe leven. Ook de omschakeling naar ‘alle dagen school’ was relatief eenvoudig. Voor mijn zoon, de jongste, was de overgang zwaarder. Hij miste het bos en zijn Indiaanse vrienden. Toch is het al met al prima verlopen, dan zie je maar weer hoe groot het aanpassingsvermogen van kinderen is.

Terugkijkend denk ik dat het voor onze kids helemaal niet nadelig is geweest dat ze 5 jaar geen regulier onderwijs hebben gevolgd. Integendeel, ze leerden ván de wereld en ín de wereld. Ze hebben de basiswaarden van het leven verankerd gekregen in hun jonge jaren zonder de onnatuurlijke push van de rationele maatschappij. De rijkdom aan ervaringen die ze hebben opgedaan door te leven in de natuur is onbetaalbaar. Ik denk dat hun gevoel van ‘familie’ een veel bredere betekenis heeft gekregen. De indrukken en lessen die ze hebben opgedaan gedurende de tijd die we bij de Native Americans en later bij andere stammen zijn blijvend.

Voordat het idee kwam om rond de wereld te reizen en een film te maken, leefden jullie enkele jaren in het bos. Wat is er gebeurd?

Rolf: Het idee kwam als een visioen. Het voelde zo groot dat we het eerst nog een tijdje geprobeerd hebben te onderdrukken. Immers, wie waren wij om rond de wereld te reizen om de verborgen Earth Keepers te vinden en te documenteren? We waren geen filmmakers, noch antropologen. Maar de dromen over deze reis bleven komen.

8

Het begon allemaal met onze ontmoeting met Nowaten, de hoofdpersoon in de film. Ik herinner me nog levendig hoe we ons voelden toen we hem voor de eerste keer ontmoetten. Hij, een 80-jarige medicijnman die een eenvoudig en teruggetrokken leven leidde in de bossen, bleek de grootste bron van wijsheid te zijn die we ooit waren tegengekomen. We werden totaal overrompeld.

Weggeblazen door de manier waarop hij moeiteloos leek te schakelen tussen verschillende dimensies. Door die ontmoeting veranderde er iets in ons, het kantelde onze kijk op het leven. Kort daarna kwam de gedachte om hem te filmen. Toen we hem bij een volgend bezoek vroegen wat hij van het idee vond om een film te maken zodat nog veel meer mensen konden leren van zijn wijsheid, gaf hij geen antwoord. Het duurde bijna een jaar en zeven ontmoetingen vóór hij instemde. Dat was het begin van DOWN to EARTH. Oké, dus toen hebben jullie Nowaten gefilmd, maar hoe ga je dan verder? Hoe vind je dan nog meer ‘Earth Keepers’ zoals jullie ze noemen?

Rolf: Het vinden van Earth Keepers was beslist geen gemakkelijke klus! We namen een jaar de tijd om ons voor te bereiden op onze reis. De mensen die we zochten kun je immers niet ‘googelen’. We zijn veel gaan lezen over verschillende tribale gemeenschappen en probeerden in contact te komen met de wetenschappers die hen hadden ontmoet of bestudeerd. Ook probeerden we in contact te komen met de zogeheten gate keepers van de stam. Honderden telefoontjes en e-mails later hadden we nog niet één garantie om een Earth Keeper te ontmoeten. Het was duidelijk dat dit een reis zonder garanties zou worden. Maar we kregen wel steeds meer connecties en een beeld waar we heen zouden moeten gaan.

Met name de eerste maanden van onze expeditie waren uitdagend. Twee keer hebben we overwogen om de reis af te breken en terug te gaan naar huis.

We kregen te maken met voedselvergiftiging en we moesten als familie echt groeien in deze reis. Een team vormen, zou je kunnen zeggen. Ieder onze rol vinden en in het ‘reisritme’ komen. Ook moesten we nog wel de vaardigheid ontwikkelen om goed om te gaan met de verschillende communities en hun gate keepers. Veel mensen wilden best gefilmd worden, maar dit waren doorgaans niet de mensen waarin wij echt geïnteresseerd waren. We namen een risico om bepaalde mensen af te wijzen, maar voelden dat we volledig moesten vertrouwen op onze intuïtie. Dat is tegelijkertijd een van de belangrijkste lessen van de hele reis voor mij: je totaal overgeven en volledig vertrouwen hebben in je inner voice.

Renata: We leerden toen pas echt vanuit vertrouwen te leven en alles te nemen zoals het komt. Toen ons dat lukte gebeurden er hele bijzondere dingen. Alles leek op zijn plek te vallen. Uiteindelijk zijn we er in elk land in geslaagd om een bijzondere gids of vertaler te vinden, die een sleutelpositie had om met de Earth Keepers in contact te komen. Keer op keer werd hij of zij als het ware onderdeel van onze familie. Achteraf bezien is het zo bijzonder dat we al deze mensen precies op het juiste moment hebben mogen ontmoeten.

Jullie hebben ervoor gekozen om te reizen zonder crew, was dat niet moeilijker?

Renata: Ik stond erop dat we zouden reizen als gezin, zonder crew. Als we wel met een filmcrew op pad waren gegaan zouden we denk ik nooit toegang hebben gekregen tot de gemeenschappen waar we nu zijn geweest.

9

Juist door als gezin te reizen waren we in staat een echte verbinding te maken.

Het was deze verbinding, dit contact, dat er ook voor zorgde dat de Earth Keepers hun twijfels of reserves over het filmen lieten varen.

Dat betekende wel dat we zelf nog een boel skills moesten aanleren. Een jaar voor de reis kochten we een camera en leerden gaandeweg hoe deze te gebruiken. Hetzelfde geldt voor het opnemen van geluid, dingen die we nooit eerder had gedaan. We hebben allebei wel oog voor beeld en composities vanuit fotografie, maar bewegend beeld vastleggen was nog een hele uitdaging. We hebben het jaar voorafgaand aan de reis veel geoefend en geëxperimenteerd en Rolf heeft een spoedcursus geluid gedaan.

Het verhaal over jullie ervaringen hadden jullie op zoveel manieren kunnen verbeelden en vastleggen, maar jullie hebben ervoor gekozen de Earth Keepers de vertelstem te geven. Daarmee komt het verhaal van jullie gezin pas op een tweede plek. Waarom heb je voor deze vorm gekozen?

Renata: Het is nooit onze intentie geweest om een film te maken over onze avonturen als gezin. Het was onze wens de wijsheid van de Earth Keepers zoals wij die zien een podium te geven. En dat is wat we hebben gedaan. Twee jaar na terugkomst van onze reis, dachten we dat de film af was - onze final cut. De volledige post-productie zat er op en dus namen we de film mee naar LA om te zien of we daar een distributiepartner konden vinden. De film was op dat moment als een meditatieve reis, geleid door de soundtrack en de diepe stem van Nowaten. Wij waren zelf helemaal niet aanwezig in de film, niet in beeld noch in voice over. We konden rekenen op aardig wat interesse in het verhaal, maar kregen ook vaak te horen dat men òns verhaal miste. We heroverwogen onze beslissing en keerden terug naar de editing studio. Het probleem was echter dat we nooit beelden van onszelf geschoten hadden, noch onszelf hadden geïnterviewd tijdens onze reis. Eerst probeerden we om onze reflecties op te nemen en deze in te mixen, maar dat verpestte het hele gevoel van de reis. Juist omdat het zo ging over ‘in het moment zijn’. We wilden geen ‘talking heads’, met allerlei duiding en uitleg. We wilden een film maken die het publiek raakt op een veel dieper niveau dat alleen de rationele geest. Wijsheid is niet iets wat je uit kunt leggen, maar iets wat je ervaart.

Hoe heb je dat probleem opgelost?

Rolf: Toen dat eerste idee geen succes bleek te zijn, hebben we gekeken naar andere opties. Niet veel later realiseerden we ons dat we ergens nog de 35 tapes moesten hebben liggen die de kinderen hadden geschoten op hun kleine camera’s. We gaven hen ooit die camera’s om hun eigen indruk van de reis op te nemen. Bij een eerste bezichtiging bleek dat de beelden echt van hot naar her schoten en de tapes belandden twee jaar lang in een tas. Toen we dit ruwe materiaal beeld-voor-beeld zijn gaan bekijken zijn we er alsnog in geslaagd om 15 minuten bruikbaar materiaal te vinden. Beelden van onze eigen interacties met de mensen die we ontmoetten. Onze kinderen zijn wat dat betreft echt de reddende engelen geweest; uiteindelijk zijn het hun beelden die ons in staat stellen dit verhaal te vertellen. Daarna duurde het nog tweeëneenhalf jaar om de hele film uit te pluizen, het nieuwe materiaal er in te verweven, en het met muziek en voice-overs weer tot een geheel te vormen. Het opnieuw editen van de film was wellicht het moeilijkste onderdeel van het hele avontuur.

10

De hele ervaring van de afgelopen tien jaar moet een ongelofelijke impact hebben gehad. Wat is de grootste verandering die je in jezelf gewaar bent?

Rolf: Er zijn vele manieren waarop de ontmoetingen en ervaringen me hebben gevormd. Maar ik denk dat het allerbelangrijkste verschil voor mij het rotsvaste geloof in het leven is. De verbinding die ik ervaar met het grotere geheel, maakt me rustig en vredig. Natuurlijk, ook ik erger me nog steeds wel eens als de dingen niet gaan zoals ik dat wil, maar ik kan weer heel snel mijn evenwicht vinden en de situatie accepteren zoals die is. Ik besef: alles is al goed. Voor mij is dat het grootste geschenk van onze reis, nog groter dan film zelf.

Op het eerste festival waar de film werd vertoond won de film meteen al zijn eerste award, wat zijn je verdere verwachtingen?

Renata: We hebben deze film gemaakt om onze visie te delen over wat wij zien als fundament van een duurzame wereld: een manier van zijn, het bewustzijn van wie we werkelijk zijn en hoe we in het grotere plaatje passen. We hopen dat de film kan bijdragen aan het creĂŤren van dat hogere niveau van bewustzijn bij het publiek. De film is niet het antwoord, maar stelt de vragen die mensen kunnen helpen om een stap in de goede richting te maken.

Rolf: Ongeacht welke overtuigingen of achtergrond, vroeg of laat zullen we allemaal wakker worden en zien dat we vastzitten in een verhaal, een achterhaald verhaal. Als we samen een duurzame toekomst willen bouwen, is dit waar het begint: bij het verhaal waarin we geloven.

Sustainability is niet alleen een politiek, technologisch of economisch debat.

Echte verandering kunnen we alleen maar bewerkstelligen door een veranderde instelling en een verhoogd bewustzijn van jou en mij. We kunnen de grootste problemen van de wereld van vandaag niet delegeren aan onze politici en wetenschappers. Uiteindelijk zijn zij en hun handelingen slechts een reflectie van ons, de mensen. De wereld is klaar voor een nieuw verhaal, ons verhaal. We moeten onze eigen overtuigingen en onze eigen rol kritisch durven bekijken. We moeten het heft in eigen handen durven nemen en samen dit nieuwe verhaal leven. Op heel veel verschillende plaatsen in de wereld zijn al initiatieven gaande en elke dag worden meer mensen wakker, maar wat we nodig hebben is een versnelling van het ontwaken en groei van de deelname.

Dat is waar DOWN to EARTH over gaat.

11

THE KEEPERS OF THE EARTH Voorafgaand aan onze reis hadden we verschillende geografische gebieden in gedachten waar we - naar ons idee - mensen zouden kunnen vinden die meer in balans zijn met de natuurlijke leefwereld om hen heen. Het was geen afgebakend lijstje, noch hadden we specifieke individuen in gedachten voor vertrek. We besloten ons gevoel te volgen en met de mensen te werken die op ons pad zouden komen, in het volste vertrouwen dat dat precies degenen zouden zijn die we zochten. Veel van hen waren initieel tegen filmopnames, maar na een tijd met elkaar te hebben doorgebracht, als een familie in hun midden, groeide het vertrouwen en uiteindelijk omarmden ze allen het idee.

Deze aardse personages zijn de boodschap in de wijze waarop ze hun leven leiden. Niet gehinderd door de door mensen gemaakte regels of geloofsovertuigingen, en evenmin aangetast door de vervormende lagen van het ego, delen zij een heldere en transcendente visie op het leven op onze planeet. Terwijl zij eeuwenlang verscholen geleefd hebben, weten de medicijnmannen en -vrouwen dat nu de tijd is aangebroken om tevoorschijn

12

te komen, om hun inzichten en wijsheid te delen met degenen die bereid zijn te luisteren. De karakters in de film zijn onbekende individuen die onder de radar van onze moderne wereld leven. De meesten van hen leiden een teruggetrokken bestaan dat volledig in dienst staat van hun gemeenschap.

Daar worden ze medicijnmensen, wisdom keepers, shamanen, healers of spirituele leiders genoemd. De term “Keepers of the Earth” is gekozen omdat wij het gevoel hadden dat dit de juiste manier was om de personages in DOWN to EARTH te beschrijven. Niet alleen zijn zij de beschermers van de Aarde, ze zijn bovendien ongelooflijk bescheiden en ‘down to earth’ mensen. Door hun verbondenheid vormen zij de brug tussen andere dimensies en ons leven op Aarde, tussen de fysieke en non-fysieke werelden. In werkelijkheid leven we allemaal tegelijkertijd in meerdere dimensies, maar het verschil is dat de shamanen zich daarvan bewust zijn. Door deze verbinding hebben zij toegang tot veel meer informatiekanalen en inzichten. Daarmee zijn ze in staat om voor zichzelf en anderen terug te halen wat in andere dimensies verloren is gegaan, en richting te geven aan diegenen die zich daarvoor openstellen.

13

THE MAKING OF – Het Vastleggen van de Reis

Wat was jullie benaderingswijze in het filmen van de ‘Earth Keepers’ die de magie heeft gecreëerd die we ervaren als we naar de documentaire kijken?

Renata: Een groot gedeelte van het resultaat dat je voelt wanneer je de film bekijkt, heeft - denk ik - meer te maken met de unieke setting dan met specifieke camera- of lichttechnieken. Ik geloof dat de energie van de opnames van de karakters in de film zo speciaal is door de intimiteit. We filmden elk individu in diens natuurlijke omgeving, de plek waar ze normaalgesproken zouden zitten, met het natuurlijke licht dat daar beschikbaar was. Meestal was het niet echt een interview. Zo zou ik het niet willen noemen. Vaak was het meer een ‘luistersessie’, waar we nauwelijks een vraag stelden. In veel gevallen hebben we de tolk gevraagd stil te zijn omdat het vertalen de energetische stroom van de sessie onderbrak. We moesten op een ander niveau in verbinding staan dan op het niveau van taal. Alleen naderhand konden we echt vaststellen wat we hadden opgenomen, nadat we alles zin voor zin hadden vertaald. Achteraf gezien leverden juist deze sessies de beste beelden op.

Hoe hebben jullie het voor elkaar gekregen om zonder veel ervaring in filmmaken, zonder crew en met een laag budget een film te maken van zo’n hoge kwaliteit en ‘production value’?

Rolf: We realiseerden ons dat het belangrijker was om de intimiteit vast te leggen dan om het perfecte shot te hebben. Ik ben niet bij uitstek een technisch persoon en ik heb een haat-liefde verhouding met de camera en geluidsapparatuur.

Maar we besloten dat het beter was om volledig in de ervaring te zijn als familie en om sommige hobbels en kuilen gewoonweg te accepteren, dan om de intimiteit te verliezen door een crew erbij te betrekken. Gezien de beperkte technische kennis die we hadden denk ik dat we ontzettend veel geluk hebben gehad dat we een jaar lang hebben gefilmd zonder enige grote problemen.

Gelukkig was het pas na de reis dat ik me deze enorme verantwoordelijkheid begon te beseffen; dat de ‘Earth Keepers’ ons in vertrouwen hebben genomen met hun verhaal, met hun boodschap voor de mensheid.

14

Tijdens onze ontmoetingen met hen ging het allemaal erg gemoedelijk. We zaten gewoon met ze te praten, terwijl we de camera lieten lopen. Het ging totaal niet om de camera, en vaak voelde het alsof de camera er helemaal niet was.

Maar de film is veel meer dan de ‘Earth Keepers’ aan het woord laten.

Ja, dat is zo. We wilden een ervaring overbrengen en niet een film maken met ‘talking heads’. Om een reis rond de wereld vast te leggen was het filmen van de wijde shots de grote uitdaging; prachtige natuurshots maar zonder het gebruik van kranen, drones of andere blitse filmmaker speeltjes. Helaas heeft een statief nou eenmaal zijn beperkingen. Om toch de documentaire een filmische sfeer te kunnen geven, moesten we erg creatief te werk gaan om shots vanuit de lucht te kunnen maken.

Kan je iets meer vertellen over de mate van creativiteit die daarbij kwam kijken Rolf: We hebben van alles geprobeerd, zonder ons te laten belemmeren door enig gebrek aan kennis van zaken. Je zou kunnen zeggen dat de shots vanuit de lucht die je in de film ziet op een zeer onorthodoxe manier zijn gefilmd.

Zonder enig budget voor een vliegtuig met een glazen bodem, hebben we alle lucht shots over het Hiawatha Forest en Lake Superior in Amerika gefilmd vanuit een gemotoriseerde parachute. En het meest kenmerkende shot van de film, vliegen over de Namib Desert, was tevens het meest avontuurlijke.

We hadden geprobeerd om het vanuit het raam van een vliegtuig te filmen maar dat werkte niet. Ik deelde mijn frustratie met de piloot en voor de grap zei ik dat ik het shot dat ik wilde alleen kon maken als hij de deur van het vliegtuig zou verwijderen. Tot mijn verbazing zei hij: “Dat kunnen we doen”. De volgende morgen arriveerde hij met een schroevendraaier en verwijderde hij de deur voordat we opstegen. Nu kon ik mijn camera naar beneden richten door uit het kleine vliegtuigje te hangen. Maar alleen nadat de piloot mij met een bungeejumptouw had vastgeknoopt aan het achterste gedeelte van het vliegtuig, voor het geval ik door de luchtdruk naar buiten werd getrokken.

15

THE MAKING OF – Het Construeren van de Film Hoe ben je te werk gegaan met het vormgeven van een verhaal uit 200 uur ruw filmmateriaal?

Rolf: Het editen was het moeilijkste gedeelte van het proces. Ten eerste was het vertalen van al het materiaal een ongelooflijk arbeidsintensieve klus. Het kostte ons bijna een jaar om alle vertalingen bij elkaar te verzamelen, omdat voor sommige tribale talen slechts enkele vertalers bestaan. Toen alles was gedocumenteerd kwamen we uit op een stapel transcripties die zo dik was als een telefoonboek. Maar waar begin je? Sjamanen praten verhalend en in het begin hadden we geen idee hoe we konden snijden in verhalen die gemiddeld tien tot twintig minuten duurden.

De eerste montage die we maakten was eigenlijk op papier. We begonnen letterlijk strookjes tekst uit te knippen en uiteindelijk was de hele kamer gevuld met stapels papieren strookjes. Van daaruit ontwikkelden we de voornaamste thema’s en de initiële verhaallijn Hebben jullie zelf de film gemonteerd?

Renata: We hebben zelf een groot gedeelte van de editing gedaan, maar we hebben ook het geluk gehad om samen te mogen werken met twee fantastische film editors die zich allebei tot het project aangetrokken voelden. Ondanks dat wij de verantwoordelijkheid hielden over de keuze van de thema’s en de constructie van het verhaal, hadden we de editing niet zonder hen kunnen doen. Beide editors hebben een enorme bijdrage geleverd aan de insteek van het verhaal. De eerste versie hebben we gemaakt met award-winning editor Andrew Quigley, die erg getalenteerd is in het structureren en creëren van verschillende lagen. We zijn nog steeds gek op die eerste versie. In tegenstelling tot veel regisseurs die dit pas achteraf doen, kun je zeggen dat we eerst onze zogenoemde ‘director’s cut’ hebben gemaakt. Maar toen, gebaseerd op feedback van het publiek en de filmindustrie, hebben we besloten om ons persoonlijke verhaal aan de film toe te voegen. Dat was het moment dat Sahil Gill aan boord kwam als editor. In eerste instantie vertelden we hem dat we voor enkele maanden wat hulp nodig hadden om een paar veranderingen aan te brengen in een bestaande film. Dat werd echter een proces van niet minder dan drie jaar! Om de puzzel uit elkaar te halen en de nieuwe stukjes erin te plaatsen… dat paste in eerste instantie totaal niet. Het was een lang proces van creëren en hercreëren. Het leek erg veel op het proces van beeldhouwen; laag voor laag hermodelleren.

De muziek speelt een belangrijke rol in de gehele filmervaring. Hoe hebben jullie Stephen Warbeck weten te betrekken bij het project?

Rolf: Hij kwam al in een vroeg stadium aan boord. We kwamen in contact met Stephen kort na onze reis, via de nieuwe school van onze kinderen. Onze dochters bleken in dezelfde klas te zitten als zijn dochters. Toen hij over het project hoorde, vroeg hij ons om hem een ruwe versie te laten zien. Na de viewing bood hij ons aan om de soundtrack voor de film te schrijven. Het was een ongelooflijk geschenk aan het project dat hij aan boord kwam. Niet alleen werd het profiel van het project meteen naar een nieuwe hoogte gebracht, maar het was tevens ontzettend plezierig om met hem samen te werken. Stephen is een enorm getalenteerd maar tevens een erg bescheiden en down-to-earth persoon, met een ongelooflijk luisterend oor. Zijn ego is bijna net zo klein als die van de ‘Earth Keepers’.

Renata: Alles viel, wederom, op ongelooflijke wijze op z’n plek. Ik realiseer me dat we erg veeleisend zijn geweest. We hebben het niet makkelijk voor hem gemaakt. Maar hij bleef toegewijd tijdens het hele proces en is ongelooflijk genereus geweest in zijn steun aan het filmproject dat veel meer tijd in beslag nam dan verwacht.

16

INTERVIEW MET OSCAR-WINNING COMPONIST STEPHEN WARBECK Je bent een veelgevraagde filmcomponist, wat deed je besluiten om mee te werken aan een low-budget film als DOWN to EARTH? Elke keer wanneer ik besluit om aan een project te werken, ben ik op zoek naar iets nieuws, een nieuwe creatieve uitdaging. DOWN to EARTH voldeed aan deze criteria.

Ik ben niet eerder een werk tegengekomen dat op zo’n dramatische wijze het persoonlijke en universele weet te combineren.

Kan je omschrijven hoe je te werk bent gegaan met het creëren van de soundtrack voor de film? Wanneer kwam je aan boord? Kan je het proces beschrijven?

De film was nog steeds in een editing fase. Ik bekeek de ruwe versie met Rolf en Renata en we begonnen te praten over de manier waarop we de muziek konden benaderen. We wilden een taal creëren die geen rekening hield met grenzen maar juist elementen leende uit de muzikale tradities van de verschillende inheemse culturen. Maar ook van elektronische muziek en van de Westerse orkestrale traditie. In de studio werkten we met een kerngroep van musici die het voornaamste gedeelte van het palet aanleverden. Na de opname fase werkten we met muziekeditor en programmeur Kirsty Whalley en begonnen we de verschillende elementen samen te voegen.

Hoe kwam je tot de keuze van instrumenten die zijn gebruikt in de soundtrack?

Elke geografische plek die de film bezoekt geeft ons deze inspiratie. Alhoewel we nooit de muziek van een bepaald land of gebied wilden nabootsen, leenden we wel selectief bepaalde aspecten die het algehele concept van de soundtrack konden dienen.

Hoe was de samenwerking met debuterende filmmakers Renata en Rolf?

Werken aan een project waar zo’n vitale verbintenis is tussen de filmmakers en het onderwerp – op een persoonlijk, politiek en spiritueel niveau – betekende dat ik een sterke verantwoordelijkheid voelde om zo accuraat mogelijk hun visie te volgen.

I “I have not come across a piece of work which so dramatically combines the personal and the universal.”

17

BIOGRAFIE FILMMAKERS ROLF WINTERS, filmmaker

Rolf heeft zijn professionele wortels in het bedrijfsleven. Zijn onophoudelijke drive om het menselijk potentieel te begrijpen en beter te benutten, bewoog hem tzijn eigen bedrijf in leiderschapsconsulting op te richten toen hij 30 jaar oud was. In de 10 jaar die daarop volgden reisde hij door Europa als leiderschapsconsultant en coach, en werkte hij voor een aantal van ‘s werelds grootste corporaties. Dankzij deze diepgaande ervaringen met leiders en besluitvorming aan de top van de corporate piramide verwierf Rolf inzicht in de wurggreep die onze gevestigde structuren hebben op organisaties en hun leiders; de beschadigende effecten van hun korte-termijndenken en hun gebrek aan een holistische visie. Hij begon te zoeken naar een ander perspectief en naar de sleutel tot vernieuwing. Toen hij werd blootgesteld aan de leiderschapsprincipes en de levenswijzen van de Anishnabe (de eerste Native Americans), voelde hij dat hij deze sleutel had gevonden.

De levensvisie en de zijnswijze van de Native Americans resoneerde zo sterk met hem en zijn vrouw dat zij besloten om hun succesvolle kosmopolitische leven achter zich te laten. Vier jaar lang trokken zij zich met hun drie jonge kinderen terug in de bossen van Upper Michigan om een dieper begrip te krijgen van de wijsheid en nalatenschap van de Native Americans. Daarna besloot hij om met zijn familie een jaar lang rond de wereld te reizen, op zoek naar de Keepers of the Earth.

Rolf werkt nog steeds met leiders over de hele wereld, nu integreert hij de wijsheid en inzichten die hij heeft opgedaan bij de Earth Keepers.

RENATA HEINEN, filmmaker Renata Heinen studeerde communicatie in Antwerpen. Na haar studie besloot zij om haar ware roeping te volgen: het pad van een self-made, vrijgevochten kunstenaar, die zich uitdrukt in woord en beeld. Haar veelzijdigheid manifesteert zich in vele verschillende kunstvormen: van schilderijen op levensgrote canvassen en gevonden materialen tot metalen sculpturen en van schrijven tot haar huidige avonturen in film maken.

Toen zij in Londen woonachtig was tijdens haar twintiger jaren voelde ze zich aangetrokken tot film, en voor een aantal jaar werkte ze als actrice. Het was tijdens deze periode dat ze filmscenario’s begon te schrijven. Ze schreef haar eerste scenario Walking Wounded in 2003. Haar meest recente filmscript, Life, heeft ze zelf geregisseerd en wordt in 2017 uitgebracht. Renata’s rauwe

18

en compromisloze schrijfstijl is het resultaat van haar drive naar een pure en intuïtieve vertelkunst, waar het verstand alleen een secundaire rol vervult. Haar zoektocht naar ware originaliteit en waarden vindt ook uiting in haar kunst.

Renata’s verlangen om zich niet te conformeren aan de gemeenschappelijke deler van de samenleving werd de drijfveer achter de zoektocht naar een verandering in ritme en levensstijl voor haarzelf en haar familie. Haar ontmoeting met de Native Americans en hun verbonden levenswijze ervoer ze als vanzelfsprekend. Vier jaar lang leefde ze met haar partner en haar drie kleine kinderen in de bossen van Upper Michigan waar ze genoot van een leven dichter bij de natuur en leerde van de wijsheden van de Native Americans. Toen het idee tot hen kwam om rond de wereld te reizen en om een film te maken over de Earth Keepers was dit het ultieme project waar ze al haar uiteenlopende disciplines en professionele vaardigheden bij elkaar kon brengen in een avontuur met een volstrekt open einde. Dankzij haar jarenlange ervaring als verhalenverteller en scenarioschrijver was Renata in staat om hun ervaringen in de film te verweven en de ziel van hun reis vast te leggen. Haar doel was om zeker te stellen dat de film voornamelijk een ervaring moest zijn, met de inzet van alle filmische middelen om de energie en verbondenheid van de Earth Keepers over te brengen.

STEPHEN WARBECK, muziek componist

Stephen Warbeck is één van de meest succesvolle Britse filmcomponisten. Hij studeerde al piano en componeerde muziek toen hij nog maar vier jaar oud was, en tijdens zijn tienerjaren ontwikkelde hij een affiniteit voor zowel rock ’n roll als voor theater.

Hij is bekend geworden door zijn werk voor Shakespeare In Love, geregisseerd door John Madden (1998), waarvoor hij een Oscar voor ‘Best Original Score’ won. Andere noemenswaardige films waar Stephen voor gecomponeerd heeft zijn Billy Elliott door Stephen Daldry (2000), Captain Corelli’s Mandolin door John Madden (2001) en Birthday Girl door Jez Butterworth (2001). In 2013 won Stephen een BAFTA voor Best Original Score in TV voor Henry IV. Onder Stephen’s meest recente werk zijn de Franse films Mon Roi (2015) en Polisse (2011), geregisseerd door Maïwenn en Keeping Rosy door Steve Reeves (2014).

19

A CALL TO ACTION Beste lezer, Met DOWN to EARTH lanceren we niet alleen een film. Het is de lancering van een visie. In plaats van een poging het systeem of de mindset van onze leiders te veranderen, hebben we als doel een people-powered change - van onderaf - op gang te brengen; door de kracht en potentie van gewone mensen te ontsluiten. De boodschap van de Earth Keepers in de film is heel duidelijk: WIJ ZIJN NIET MACHTELOOS! Wij zijn niet afhankelijk van anderen om impact te kunnen hebben. Wij staan zelf aan het stuur van onze bestemming en zijn de dirigent van onze eigen leefomgeving. Het systeem zal volgen. Samen kunnen we de richting van onze maatschappij veranderen en een nieuwe wereld creëren.

De DOWN to EARTH visie DOWN to EARTH is meer dan een film. Het is een call to action. De film is niet gemaakt om te consumeren, maar om mee aan de slag te gaan! De film representeert een gedachtegoed dat ons zal helpen de wereld voor de komende generaties goed achter te laten. De film maakt ons bewust van het feit dat we allemaal Earth Keepers zijn. Je kunt de film zien als het begin van een nieuwe dialoog, met onszelf en met de gemeenschap (groep, gezin of organisatie) waarvan we deel uitmaken. Vanuit dat bewustzijn, vanuit die dialoog, kunnen we vervolgens inzichten verwerven over onze eigen rol en kunnen we initiatieven ontwikkelen die ertoe doen - hoe groot of klein ook.

We hoeven echt niet allemaal met grote wereldveranderende concepten te komen. Het gaat er alleen om dat we in beweging komen; ons losmaken van de (denk)patronen waarin we vastzitten en dat we vanuit een andere, meer verbonden zijnswijze gaan leven, denken en handelen.

Een open uitnodiging aan iedereen Er is inmiddels al een beweging gaande van mensen die hun verantwoordelijkheid (willen) oppakken. We hebben besloten deze beweging actief te gaan ondersteunen en hebben daartoe de DOWN to EARTH social enterprise opgericht: een organisatie die mensen helpt ontwaken en die de benodigde transformatie ondersteunt en versnelt. Daartoe bieden we een reeks programma’s en een platform om mensen en hun communities te helpen de weg te vinden om weer als verantwoordelijke Earth Keepers te leven. We faciliteren die verandering door het gedachtegoed onder de aandacht te brengen daar waar je zienswijze het meest beïnvloed wordt en waarop je als individu de meeste impact hebt: @home, @ school en @work. We ontwikkelen specifieke programma’s voor diverse doelgroepen zoals ouders, scholieren en studenten, leiders, bedrijven en instellingen.

Wil je onderdeel uitmaken van dit avontuur en actief bijdragen om verandering op gang te brengen? Neem dan alsjeblieft contact met ons op via: www. downtoearthfilm.com The journey continues.

Renata, Rolf & het DTE team. www.downtoearthfilm.com www.facebook.com/downtoearthfilm/

20