USHQIMET QË DUHET SHMANGUR (USHQIMET QË PËRMBAJNË GLUTEN) Ushqime që duhet të eliminohen plotësisht përfshijnë të gjitha ato që përmbajnë grurë, korosan, byk, thekër dhe elb. Këtu japim një listë të ushqimeve. Me te shpeshta që përmbajnë gluten:
Çfarë është sëmundja e zgavrës së barkut? Sëmundja e zgavrës se barkut (Lat. Coeliacus) është një mos durueshmëri e përhershme e
> Bulgur/është një ushqim drithi i bërë nga
glutenit, një proteinë e gjetur në grurë, thekër, elb, dhe grurë të papjekur. Marrja e ushqimeve
kokërrzat e disa llojeve të ndryshme të grurit, koskus/granula e grurit durum, tabbouleh, sambousa, bukë të sheshtë (khubz/pite), shwarma, fattoush, falafel, pica Të gjitha pastat, produktet e pjekurinave, ma’amoul, bakllava, ushqime te thekura, muesli, etj, të cilat janë të gatuara me këto derivate të drithërave Produktet e qumështit me drithëra p.sh. kos me muesli Peshk apo mish në miell, ve dhe qumësht, mielli, apo salcat që përmbajnë gluten Të gjitha salcat me aditive që përmbjnë gluten Malt elbi apo kafeje, pije elbi, lëngje me fibër shtuar (qe përmban gluten).
që përmbajnë gluten – edhe në sasi shumë të vogla – do të shkaktojë një reagim jo normal
>
> > > >
USHQIME TË VËNA NË PYKEPYETJE Ushqime të caktuara mund të konsumohen vetëm pasi të jemi të sigurt se janë pa gluten. Disa ushqime të përpunuara dhe të paketuara, përveç përbërëseve të caktuar mund të përmbajnë gluten, ju lutem lexoni listën e përbërëseve me kujdes!
> Patatina, oriz i fryrë > Tortat dhe pudingjet, lëngje frutash te
>
> > >
gatshme me qumësht e akullore, djathë i butë i përpunuar, ushqime te përgatitura me djathë Salcë, salcë soje, erëza të përgatitura me aroma, kubëza melmesash, aditivë për pjekurina (p.sh. pluhur pjekje) Ushqime të gatshme Mish të përpunuar (p.sh. salcice) Çokollatë, bombone çokollate, kakao, akullore, çamçakëz
imunitar tek njerëzit që vuajnë nga sëmundja e zgavrës se barkut (Lat. Coeliacus). Kjo rezulton në inflamacion kronik të zorrëve dhe rrjedhimisht në vilë intenstinale, të cilat kanë funksionin e rëndësishëm brenda trupit në thithjen e ushqyesve thelbësorë nga ushqimi. Nëse këto vila infektohen ato tkurren, dëmtohen, dhe nuk janë më në gjendje për të absorbuar ushqyes.
SIMPTOMAT E SËMUNDJES SË ZGAVRËS SË BARKUT
KËSHILLA TË DOBISHME SI TË JETOHET ME SËMUNDJEN E ZGAVRËS SE BARKUT
Simptomet e sëmundjes së zgavrës së barkut mund të ndryshojnë. Manifestimet më të zakonshme janë: > Diarreja > Humbje peshe dhe dobësim i përgjithshëm > Fryrje barku dhe dhimbje të barkut > Vjellje > Tek fëmijët, frenim i rritjes.
> Dietë strikte pa gluten gjatë gjithë jetës është e vetmja terapi për sëmundjen e zgavrës se barkut. > Të konsumohen vetëm produkte ushqimore të cilat janë të garantuara që janë pa gluten: më pak se 20 ppm luten. > Shumë ushqime dhe produkte ushqimore janë natyrshëm pa gluten: patatet, misri, orizi, meli, bizelja melekuqja, qiqra, fasulja, pisha arra, bajamet veza, mishi peshku, frutat, perimet, qumështi, dhe shumë produkte të qumështit > Megjithatë gjithmonë është e rëndësishme që të lexoni listën e përbërësve me kujdes: në shumë ushqime ka burime të fshehta gluteni. > Kur në shtëpi gatuani ushqime pa gluten, sigurohuni që të gjitha veglat dhe sipërfaqet janë pastruar siç duhet me ujë të nxehtë dhe nëse është e mundshme përdorni poçeri, kuti metali magazinimi, vegla për përzierje vetëm për produkte qe nuk kanë gluten.
Simptoma të tjera:
> Anemi, > Osteoporozë > Mungesë vitaminash ose mineralesh.
DIAGNOSTIKIMI I SËMUNDJES SË ZGAVRËS SË BARKUT Sëmundja e zgavrës se barkut mund të diagnostikohet në zbulimin antitrupave specifike (anti tTg dhe anti EMA endomysiumit) në një mostër të gjakut. Për të konfirmuar diagnozën megjithatë një biopsi zorrës dymbëdhjetëgishtore duhet të kryhet.
NDJESHMËRIA NË GLUTEN PA PASUR SËMUNDJEN E ZGAVRËS SE BARKUT SI TRAJTOHET SËMUNDJA E ZGAVRËS SË BARKUT?
USHQIME (PA GLUTEN) PËR NGRËNIE
> Një dietë të rreptë pa guten gjate gjithë Ka shumë ushqime që natyrisht janë pa gluten:
> Patatet, misri, orizi (edhe orizi i egër), meli,
> >
SAL0615
> > >
hikërrori, quinoa, Amaranthi, tapioku, manioku, gështenja (brumërat e këtyre produkteve megjithatë mund të jenë të kontaminuara) Kabsahu, tahini, hummusi, mandi, labneh/ kos i rrahur Frutat dhe perimet Produktet e qumështit që nuk janë të përpunuara (Dmth në formën e tyre të freskët) Çaj, kafe, pije jo alkoolike Sheqeri, mjalta Vajra perimesh, gjalpë, margarinë, uthull, kripë, piper, bimët dhe erëza në formën e tyre të pastër.
jetës
> Trajtimi anemisë dhe osteoporozës > Monitorimi i kujdesshëm për të siguruar që ushqimi i përditshëm nuk përmban gluten > Vizita mjekësore të rregullta për të siguruar mungesën e antitrupave të sëmundjes
Ndjeshmëria në gluten pa pasur sëmundjen e zgavrës se barkut kryesisht prekë të rriturit, dhe karakterizohet me simptomat e ngjashme të sëmundjes se zgavrës se barkut, siç është fryrja, diarreja, dhimbja e barkut dhe simptomave tjera shtese intestinale, si ndjesi konfuzioni mendor, dhimbje koke, gjymtyrësh dhe dhimbje muskulore. Simptomat përgjithësisht shfaqen pak ditë (apo orë) pasi individët kanë ngrënë ushqime që përmbajnë gluten. Ndjeshmëria në gluten pa pasur sëmundjen e zgavrës se barkut mund të diagnostikohet vetëm pasi të jenë përjashtuar çrregullime të tjera që lidhën glutenin, të tilla si sëmundja e zgavrës se barkut dhe alergjia e grurit dhe nëse Pacienti raporton një zbutje të simptomave pasi që të ketë mbajtur një dietë pa gluten.
Dr. Schär AG, Winkelau 9, I-39014 Postal (BZ), www.schaer.com, info@schaer.com