Rusza trzecia edycja „Dialogów z sąsiadami” - eksperymentalnej przestrzeni spotkań na pograniczu kultur! Projekt stanowi kontynuację dotychczasowych działań stowarzyszenia Drumla na rzecz rozwoju polsko-białoruskiego dialogu międzykulturowego. Tym razem motywem przewodnim planowanych działań będzie ludowe dziedzictwo kulturowe terenów Podlasia i Białorusi w postaci drewnianego zdobnictwa miejscowych chat oraz charakterystycznych dla tych terenów wzorów haftu i tkactwa. Głównym celem projektu będzie próba identyfikacji pewnych podobieństw i różnic między tymi wzorami kultury materialnej obecnymi po dwóch stronach polsko-białoruskiej granicy. W ten sposób ujęta kultura ludowa stanie się przestrzenią dialogu dla mieszkańców obu krajów, a ukazanie jej dzięki projektowi w atrakcyjnej formie pozwoli na jej szersze wypromowanie w społeczeństwach po obu stronach granicy. Dzięki takiemu ujęciu tematu, interesującym dla nas zagadnieniem będzie rola, jaką wspomniana tradycja może pełnić w procesie wzmacniania tożsamości lokalnej i budowania w rezultacie więzi społecznych, szczególnie wśród osób młodych. Poprzez udział w wizycie studyjnej na terenach Podlasia i Białorusi oraz zorganizowanym w jej trakcie plenerze artystycznym młodzi artyści zostaną zainspirowani do poszukiwania własnej tożsamości kulturowej, twórczego wykorzystania zanikających elementów sztuki ludowej w ich pracy twórczej i podejmowania aktywizujących działań we własnych społecznościach. Efektem pracy młodych twórców będą projekty i prototypy materiałów promocyjnych inspirowanych wzornictwem ludowym z pogranicza polsko-białoruskiego, które po zakończeniu projektu będą mogły zostać wykorzystane przez instytucje publiczne i organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony i promocji dziedzictwa kulturowego na tych terenach.
Uczestnicy: Do udziału w podróży po wspomnianym pograniczu kulturowym i plenerze zaproszeni zostaną młodzi adepci sztuk artystycznych z Polski i Białorusi, interesujący się rzemiosłem czy projektowaniem przedmiotów użytkowych oraz wnętrz, czy też całych budynków i posiadający doświadczenie w tym zakresie. Będą to m.in. młodzi projektanci, rzemieślnicy, studenci i absolwenci wzornictwa przemysłowego, grafiki użytkowej, projektowania ubioru oraz architektury i architektury wnętrz. Preferowani będą studenci z terenu Podlasia oraz okręgów grodzieńskiego na Białorusi, ale nie zamykamy możliwości udziału dla innych, szczególnie zainteresowanych osób.
Stowarzyszenie na Rzecz Ziemi Podlaskiej DRUMLA ul. Sobieskiego 5/4 15-013 Białystok Kontakt: drumla_s@wp.pl http://www.drumla.org.pl REGON: 015633050; NIP: 1181724439
Planowane działania:
Spotkanie organizacyjne / czerwiec 2013 W kwietniu zorganizowane zostanie spotkanie robocze przedstawicieli wszystkich organizacji partnerskich, biorących udział w projekcie. Jego celem będzie dokładne poznanie własnych możliwości i oczekiwań względem prezentowanego projektu oraz dokładne ustalenie działań na kolejnych etapach jego wdrażania i podzielenie się zadaniami. Wśród organizacji i instytucji, które zadeklarowały włączenie się w działania projektowe są: Pracownia Filmu Dźwięku i Fotografii „Niezbudka” w Michałowie funkcjonująca przy Gminnym Ośrodku Kultury w Michałowie, Galeria im Sleńdzińskich w Białymstoku, Podlaskie Hospicjum Onkologiczne w Nowej Woli oraz Grodzieńskie obwodowe stowarzyszenie młodych naukowców “VIT” z Grodna. Prace przygotowawcze / czerwiec – lipiec 2013 Prace związane z merytorycznym przygotowaniem projektu; rekrutacja po 8 uczestników z Polski i Białorusi, przygotowanie dla nich materiałów informacyjnych, opracowanie narzędzi komunikacji o projekcie (poświęconej mu strony internetowej w formie zakładki na stronie internetowej stowarzyszenia Drumla - zawierającej interaktywne formy kontaktu z odbiorcą, a także fotobloga, profili na portalach społecznościowych takich jak Facebook i vkontakte). W tym samym czasie organizacje partnerskie z obu krajów podejmą także działania związane z logistycznym przygotowaniem pobytu uczestników wizyty studyjnej na Podlasiu i na Białorusi.
Kluczowym elementem działań będzie 10-dniowa podróż po terenach Białorusi oraz Podlasia, w ramach której uczestnicy wezmą udział w kilkudniowym plenerze artystycznym w Michałowie na Podlasiu. Zarówno na terenach Podlasia jak i na Białorusi rzemiosło ciesielskie oraz rękodzieło ludowe takie jak tkactwo czy haft posiadają bogate tradycje i są ważnym elementem lokalnej kultury ludowej, która odgrywa kluczową rolę w podtrzymywaniu więzi lokalnych oraz kształtowaniu tożsamości narodowej. W ramach wizyty najpierw na Podlasiu, a następnie na Białorusi uczestnicy projektu odwiedzą miejsca związane z rzemiosłem oraz rękodziełem ludowym takie jak pracownie twórców ludowych, muzea sztuki ludowej czy niezależne ośrodki promujące dziedzictwo kulturowe na tych terenach. Aby poznać szerszy kontekst kulturowy i historyczny związany z powstaniem, rozwojem, technikami oraz motywami stosowanymi w ciesielstwie, tkactwie oraz hafcie uczestnicy wezmą udział w spotkaniach z etnografami, kulturoznawcami, historykami zajmującymi się badaniem Podlasia oraz Stowarzyszenie na Rzecz Ziemi Podlaskiej DRUMLA ul. Sobieskiego 5/4 15-013 Białystok Kontakt: drumla_s@wp.pl http://www.drumla.org.pl REGON: 015633050; NIP: 1181724439
terenów obwodów grodzieńskiego na Białorusi. Będą także mieli okazję porozmawiać z ekspertami zajmującymi się zdobnictwem drewnianym oraz haftem/tkactwem po obu stronach granicy polskobiałoruskiej. Podczas spotkań zorganizowanych w ramach wizyty studyjnej zarówno na Białorusi jak i w Polsce dodatkowym zadaniem postawionym przed uczestnikami będzie zgromadzenie materiału audiowizualnego (zdjęć, wywiadów z twórcami ludowymi, reportaży). Aby przekazać biorącym udział w wyprawie młodym ludziom odpowiednie umiejętności, na początku całej wizyty studyjnej zostaną im także zorganizowane warsztaty fotograficzne. Warsztaty będą dotyczyły zarówno odczytywania obrazów/fotografii przez odbiorców jak i sposobów odczytywania treści i znaczeń z fotografii archiwalnej. Zebrany materiał audiowizualny (m.in. zdjęcia dokumentujące pracę twórców ludowych oraz wywiady z twórcami ludowymi przeprowadzone podczas wizyt w ich pracowniach) zostanie opublikowany w zakładce na stronie internetowej stowarzyszenia Drumla oraz na profilu stowarzyszenia na FB. W ten sposób informacje na temat wybranych obszarów dziedzictwa kulturowego z terenów Podlasia oraz z okręgu grodzieńskiego na Białorusi będą mogły zostać rozpowszechnione wśród szerokiego grona odbiorców. Oprócz zdjęć i reportaży w zakładce zostaną także umieszczone teksty dotyczące powstania oraz rozwoju rzemiosła ciesielskiego oraz rękodzieła ludowego (tkactwa oraz haftu) na tych terenach z uwzględnieniem wpływów kulturowych i znaczeń motywów wykorzystywanych w sztuce ludowej. Wszystkie te materiały zostaną także wykorzystane do przygotowania podsumowującego realizację projektu dwujęzycznego katalogu, który w atrakcyjnej formie przedstawi wypracowane przez uczestników wizyty studyjnej produkty (zob. dalej). Zdjęcia wykonane podczas wspomnianych wizyt zostaną zaprezentowane na wystawie plenerowej, która odbędzie się na zakończenie projektu w Michałowie. Natomiast zebrane w trakcie realizacji projektu nagrania, będą potem mogły posłużyć do opracowania reportaży prasowych i radiowych w języku polskim oraz białoruskim, które będą publikowane i emitowane w mediach (m.in. Wrota Podlasia, Polskie Radio Białystok, Białoruskiego Radia Racja, Belsat TV, tut.by, oraz na stronach poświęconych tematyce wzornictwa i dziedzictwa ludowego).
Wstępny plan wizyty na Podlasiu i Białorusi: Po zajęciach wprowadzających w Michałowie, które odbędą się w siedzibie Pracowni Filmu Dźwięku i Fotografii, grupa odbędzie jednodniową podróż po miejscach związanych z rzemiosłem ciesielskim ora rękodziełem ludowym na Podlasiu, by potem pojechać na 3-dniowy pobyt na Białoruś. Po jego zakończeniu uczestnicy wrócą do Michałowa, by w trakcie pleneru artystycznego popracować nad własnymi projektami oraz produktami zainspirowanymi poznanymi wzorami kulturowymi. W rezultacie, ramowy program wizyty wygląda następująco:
Stowarzyszenie na Rzecz Ziemi Podlaskiej DRUMLA ul. Sobieskiego 5/4 15-013 Białystok Kontakt: drumla_s@wp.pl http://www.drumla.org.pl REGON: 015633050; NIP: 1181724439
Podlasie / Polska: 2,5 dnia
Zajęcia wprowadzające w Michałowie – (1,5 dnia): •
•
•
ogólne zajęcia wprowadzające kulturoznawcze / etnograficzne nt. kształtowania się wielokulturowej społeczności Podlasia i Białorusi zachodniej oraz kierunków rozwoju interesujących nas obszarów kultury ludowej i wzornictwa na tych terenach, spotkania dotyczące: budownictwa drewnianego na Białostocczyźnie, a w szczególności historii powstania, rozwoju zdobnictwa domów drewnianych, a także technik wykonania i stosowania motywów zdobniczych oraz historii tkactwa i innych technik rękodzielniczych na Podlasiu, tradycyjnych wzorów i roli przemysłu włókienniczego w rozwoju terenów Podlasia, z odniesieniem do tego elementu kultury ludowej na Białorusi, warsztaty fotograficzne – nt. dokumentowania wydarzeń i ludzi oraz wykorzystania zdobytych materiałów do wykonania reportażu.
Podróż po wybranych miejscach na Podlasiu (1 dzień): • •
•
m.in. zwiedzanie Białostockiego Muzeum Wsi, oddziału Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, wizyta w Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodzie, wizyty w pracowniach trzech lokalnych twórców ludowych, rzemieślników zajmujących się wyrobem drewnianych zdobień budynków mieszkalnych oraz w trzech pracowniach rękodzielniczych haftu i tkactwa, wycieczka na tereny sąsiedzkich gmin Narew, Czyże, Gródek i Hajnówka w poszukiwaniu przykładów zdobnictwa architektonicznego.
Grodzieńszczyzna / Białoruś: 3 dni • • •
zwiedzanie centrum Grodna (przykład drewnianego budownictwa miejskiego), spotkanie z ekspertem zajmującym się problematyką obecnej rewitalizacji tego dziedzictwa , wizyty w muzeach kultury ludowej / lokalnych centrach dziedzictwa materialnego, wizyty w pracowniach twórców ludowych zajmujących ciesielstwem oraz haftem/tkactwem.
Podlasie / Polska: 4 dni Plener artystyczny w Michałowie Następnie w trakcie praktycznej części projektu uczestnicy wezmą udział w plenerze artystycznym podczas którego będą mieli możliwość zaprojektować i wykonać przedmioty użytkowe inspirowane motywami zdobniczymi, a także technikami stosowanymi w sztuce ludowej. Tematem pleneru chcielibyśmy uczynić współczesne spojrzenie na zdobnictwo ludowe terenów pogranicza polsko-białoruskiego, jego rolę w integrowaniu społeczności lokalnych oraz w promocji zasobów kulturowych regionu. Stowarzyszenie na Rzecz Ziemi Podlaskiej DRUMLA ul. Sobieskiego 5/4 15-013 Białystok Kontakt: drumla_s@wp.pl http://www.drumla.org.pl REGON: 015633050; NIP: 1181724439
Wspólnie chcemy stworzyć tymczasową pracownię designu inspirowanego wielokulturowością. Każdy z uczestników będzie miał możliwość wyboru materiałów do zrealizowania swojego projektu takich jak: drewno, materiały tekstylne, materiały piśmiennicze, akcesoria do wykonania haftu czy aplikacji metodą sitodruku. Ponadto w trakcie trwania całego pleneru uczestnicy będą mogli skorzystać z pracowni warsztatowej wyposażonej w sprzęt do wykonania projektów w drewnie czy drukowania metodą sitodruku. W ten sposób chcielibyśmy stworzyć przestrzeń do nieskrępowanej pracy twórczej, a efektem pleneru mogą być zarówno same projekty przedmiotów jak i wykonane ręcznie projekty przy wykorzystaniu dostępnych materiałów, które pozwolą w atrakcyjny sposób wypromować przykłady lokalnego dziedzictwa kulturowego. Aby zapoznać uczestników z techniką, formą i materiałami wykorzystywanymi w sztuce ludowej, pierwszego dnia pleneru zostaną zorganizowane warsztaty ciesielstwa oraz haftu, które poprowadzą lokalni twórcy i artystki ludowe. Drugiego dnia pleneru uczestnicy będą mogli skonsultować swoje projekty i wykonywane przedmioty z designerami profesjonalnie zajmującymi się projektowaniem przedmiotów użytkowych inspirowanych tradycyjnym rzemiosłem i kulturą Podlasia.
Zamykająca wizytę impreza plenerowa w Michałowie Na zakończenie warsztatów w Michałowie odbędzie się wystawa plenerowa skierowana do mieszkańców prezentująca projekty graficzne oraz przedmioty wykonane w trakcie warsztatów: np. detale zdobnicze wykonane w drewnie, prace wykonane techniką haftu i sitodruku. Prezentacji przedmiotów stworzonych podczas warsztatów towarzyszyć będzie także wystawa materiałów zgromadzonych przez uczestników w trakcie warsztatów. Wydarzenie zakończy koncert lokalnego zespołu oraz wieczorna zabawa na dechach.
Konkurs na najciekawszy projekt materiału promocyjnego inspirowanego motywami ludowymi z pogranicza Polski i Białorusi i wystawa finałowa / Białystok: grudzień 2013
Kolejnym etapem projektu skoncentrowanym wokół tematyki etnodesignu będzie konkurs na najlepszy projekt graficzny materiału promocyjnego, skierowany do uczestników wizyty studyjnej w Polsce i na Białorusi. W ramach konkursu uczestnicy dostaną dwa miesiące na stworzenie projektów materiałów promocyjnych inspirowanych poznanymi w trakcie projektu motywami ludowymi z pogranicza Polski i Białorusi oraz przesłanie ich wraz z objaśnieniem źródła inspiracji. Projekty mogą być wykonane w technice graficznej, jednak z uwagi na ich ewentualne przeznaczenie, uczestnicy konkursu powinni zadbać o to, by projekt materiału promocyjnego był łatwy w reprodukcji i wykonaniu. Zaprojektowane przedmioty powinny być także przydatne i funkcjonalne.
Stowarzyszenie na Rzecz Ziemi Podlaskiej DRUMLA ul. Sobieskiego 5/4 15-013 Białystok Kontakt: drumla_s@wp.pl http://www.drumla.org.pl REGON: 015633050; NIP: 1181724439
Najciekawsze prace zostaną wybrane przez jury w skład którego wejdą przedstawiciele świata kultury oraz sztuki z Polski i Białorusi. Zgłoszone w ramach konkursu prace będą się mogły także ubiegać o nagrodę publiczności. Prezentacja i głosowanie w ramach nagrody publiczności odbędzie się na stronie internetowej stowarzyszenia Drumla jak i na profilu projektu w mediach społecznościowych. Będziemy się starać o uzyskanie wsparcia w organizacji konkursu od Urzędu Miasta Białystok i Podlaskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej. Do konkursu pozyskany zostanie także patron medialny oraz dodatkowe nagrody. Dla zapewnienia odpowiedniego prestiżu konkursu nagrodą dla autora zwycięskiej pracy/prac będzie możliwość zaprezentowania nagrodzonego projektu i portfolio w ciekawej przestrzeni ekspozycyjnej w Białymstoku. Zgłoszone w ramach konkursu projekty graficzne będą mogły być wykorzystane w przyszłości przez lokalne instytucje samorządowe, a także lokalne organizacje pozarządowe w procesie tworzenia marki lokalnej, promującej walory kulturalne, turystyczne i architektoniczne Podlasia.
Wyniki konkursu zostaną oficjalnie ogłoszone podczas wystawy finałowej zorganizowanej w Galerii im. Sleńdzińskich w Białymstoku, na której zaprezentowane zostaną zgłoszone w ramach konkursu projekty, ale także i przedmioty wykonane przez uczestników w trakcie warsztatów w Michałowie.
W ramach tego etapu partnerzy opracują wspólnie dwujęzyczną publikację prezentującą rezultaty projektu i składającą się z dwóch głównych części. Pierwszą będzie stanowił katalog przedstawiający najlepsze, zgłoszone w ramach konkursu graficznego pomysły projektów i przykłady materiałów promocyjnych, inspirowanych motywami ludowymi. Zaprezentowane projekty materiałów promocyjnych zostaną zestawione z historiami inspiracji, które doprowadziły uczestników do ich opracowania (prezentacją wzorów, miejsc skąd zostały zaczerpnięte, czy też osób posługujących się nimi twórców). W katalogu zostaną także opublikowane najciekawsze zdjęcia wykonane przez uczestników podczas wizyty studyjnej w Polsce i na Białorusi. Druga część publikacji będzie miała charakter bardziej poradnikowy, pokazując, jak i po co działania podjęte w projekcie można multiplikować. Poradnik chcielibyśmy skierować przede wszystkim do instytucji kultury zainteresowanych podejmowaniem działań mających na celu aktywizowanie społeczności lokalnych w oparciu o zasoby dziedzictwa kulturowego. Znajdą się w niej teksty poświęcone roli działań mających na celu odtwarzanie dziedzictwa kulturowego we wzmacnianiu tożsamości wspólnot lokalnych i ich rozwoju, a także konkretne wskazówki dotyczące prowadzenia działań animacyjnych przez lokalne instytucje kultury także w ramach partnerstw międzynarodowych. W publikacji znajdą się także opisy dobrych praktyk zakończonych już projektów, które będą mogły stanowić inspirację dla pracowników instytucji kultury (i niezależnych animatorów) zainteresowanych wykorzystaniem lokalnych zasobów dziedzictwa kulturowego. Więcej informacji o projekcie: Filip Pazderski - drumla_s@wp.pl Stowarzyszenie na Rzecz Ziemi Podlaskiej DRUMLA ul. Sobieskiego 5/4 15-013 Białystok Kontakt: drumla_s@wp.pl http://www.drumla.org.pl REGON: 015633050; NIP: 1181724439
Stowarzyszenie na Rzecz Ziemi Podlaskiej DRUMLA ul. Sobieskiego 5/4 15-013 Białystok Kontakt: drumla_s@wp.pl http://www.drumla.org.pl REGON: 015633050; NIP: 1181724439