Puzzel

ZOEKPLAAT

Zoek de zeven verschillen

OPLOSSING ZOEK DE VERSCHILLEN LOCATIE OUDKERKHOF

UTRECHTS GEMAAKT Slimme spiegel met beeldscherm helpt met alzheimer

In deze rubriek staat een creatief, ambachtelijk, innovatief of historisch product uit de stad centraal. In deze editie: ADS-spiegel.

‘Smart product design’ wordt steeds normaler in en rond het huis; de thermostaat heet je welkom met een warme woonkamer, de deurbel houdt een oogje voor je in het zeil als je weg bent en zelfs de grasmaaier hoef je niet meer vooruit te duwen. Maar wat kan smart product design betekenen voor iemand die moeite heeft met de meest alledaagse dingen, zoals tandenpoetsen? Daar dacht Gerjanne van Gink over na.

Tekst: Charlie van Dijk

In de hoek van de Utrechtse, circulair gebouwde werkplaats Hof van Cartesius is de ontwerpstudio Buro Zorgelozer te vinden. Daar zijn Hilde de Wit en Gerjanne van Gink te vinden. Het whiteboard in hun atelier staat volgekrabbeld met ideeën voor de verschillende projecten waar de twee aan werken. Ontwerpstudio Buro Zorgelozer ontwerpt met name voor de zorg, voor zowel medewerkers, cliënten als patiënten. De ontwerpen zijn terug te vinden in ziekenhuizen, zorginstellingen en in de openbare ruimte. Vandaag zijn we hier voor de ADS-spiegel, een empathische innovatie van Gerjanne waar ze al een paar jaar aan werkt. “Ik heb in 2016 master Crossover Creativity afgerond”, vertelt ze. “Daar was ik vaak bezig met smart product design en begon ik met empathische ontwerpen.”

De ADS-spiegel van Gerjanne is een voorbeeld van zo’n empathisch ontwerp. De spiegel denkt als het ware mee door een handeling – zoals tandenpoetsen – voor te doen; in de slimme spiegel zit een beeldscherm verstopt, dat wordt geactiveerd wanneer iemand de badkamer binnenkomt. In beeld verschijnt iemand (Gerjanne) die een tandenborstel oppakt, tandpasta op de borstel doet, en begint met poetsen. “Het voordoen van handelingen gebruiken we vaak als we kinderen iets willen aanleren”, vertelt Gerjanne. “Dus waarom zouden we het niet kunnen gebruiken voor het ondersteunen van mensen met Alzheimer?” Het mes snijdt bij de ADS-spiegel aan twee kanten, redeneert Gerjanne. “Aan de ene kant ontlast het mantelzorgers of verpleegkundigen. Aan de andere kant helpt de spiegel de zelfstandigheid van een persoon met Alzheimer verlengen. Dat kan ze ook veel voldoening geven, om dingen zelf te doen.”

Waarom zou een spiegel iemand met Alzheimer dan helpen met iets eenvoudigs als tandenpoetsen? “ADS staat voor Algemene Dagelijkse Structuur. De naam komt van een term die vaak in de zorg wordt gebruikt: ADL. Dat betekent Algemeen Dagelijkse Levensverrichtingen. Met deze term geef je aan hoe zelfredzaam iemand is. Bij iemand die lijdt aan een ziekte als Alzheimer wordt de zelfredzaamheid langzamerhand steeds minder.” Onderwerpen als ADL en zelfredzaamheid zitten niet in het vakkenpakket van een toegepast kunstenaar. Gerjanne werkte tijdens haar opleiding enkele jaren als verpleegassistente in een zorginstelling. Zo maakte ze kennis met de behoeften van personen die aan Alzheimer lijden.

Niet verwonderlijk dus, dat dementie een leidende rol heeft in de empathische innovaties van Gerjanne. Want behalve de ADS-spiegel heeft Buro Zorgelozer ook het ‘vergeet-mij-niet-pad©’ voor veilige oversteekplaatsen en de dementievriendelijke wandelroute ‘Blokkie Om’ in Rotterdam ontwikkeld. “Dementeren gaat in veel gevallen gepaard met schaamte; mensen moeten eraan toegeven dat ze bepaalde dingen niet meer kunnen.” Gerjanne haalt de landelijke campagne voor een dementievriendelijke omgeving aan. “Soms staat iemand in het hoge tempo van de stad opeens stil, verward. Daar moeten we samen mee omgaan. We willen graag dat ons werk sociaal iets toevoegt, dat we mensen ermee kunnen helpen.” a