Onrust in de Queridostraat

Renovatie of sloop woningen Queridostraat? Bewoners lijken hoe dan ook de dupe

Terwijl spandoeken die oproepen tot sloop in de wind wapperen aan de gevel van een verouderd huizenblok aan de Queridostraat, wordt er in sommige woningen juist hard gewerkt om de afbraak tegen te houden. Hoewel bewoners van mening verschillen over de gedroomde toekomst, lijkt het erop dat vooral woningcorporatie Bo-Ex hier een steekje heeft laten vallen. Jarenlang stond het huizenblok met 36 woningen op de nominatielijst voor grondige renovatie, jarenlang werd echter alleen het hoognodige onderhoud gedaan, en nu zijn de atjes volgens Bo-Ex rijp voor de sloop. “Buikpijn”, krijgt wethouder Dennis de Vries ervan. “Tegen de afspraken in", menen verschillende politieke partijen. De bewoners lijken ondertussen de speelbal. Tekst en fotogra e: Robert Oosterbroek

“Wij worden ziek”, staat geschreven op een van de spandoeken aan de gevel van het huizenblok in Nieuw Engeland. Terwijl koopwoningen in de Queridostraat voor ruim 400.000 euro over de toonbank gaan, bladdert de verf van de kozijnen van de sociale huurwoningen. Een van de bewoners die al jarenlang in het huizenblok woont, vertelt aan DUIC dat er al heel lang geen grote renovatie is geweest.

Maar ze hadden iets om naar uit te kijken: de afgelopen jaren is ze altijd de worst voorgehouden dat de upgrade eraan zat te komen. Dat de woningen in de twee betwiste huizenblokken stevig gerenoveerd moesten worden, wist Bo-Ex ook. Er was sprake van schimmel, er zijn vocht- en ventilatieproblemen en de huizen hebben enkel glas. Het is allemaal niet meer van deze tijd. Met de gemeente werd afgesproken dat de renovatie in 2021 zou beginnen.

Sloopkogel

Dit was dan ook de wens van de meeste bewoners, bleek uit verschillende peilingen. Reden voor Bo-Ex om uitvoerig onderzoek te doen naar renovatie en hier dan ook jaren over te communiceren met bewoners. Toen werd het echter december 2021 en trok BoEx de stekker uit de toekomstige renovatie, de woningcorporatie besloot dat de sloopkogel door de 36 woningen heen moet.

Waarom Bo-Ex van gedachten is veranderd? De woningcorporatie omschrijft het zelf als: “Een renovatie lost echter niet de gebied van energie, duurzaamheid en geluid. Zeker ook naar toekomstige huurders biedt een renovatie onvoldoende oplossing. Dit alles en de kosten voor een renovatie in afweging genomen is Bo-Ex tot het besluit gekomen dat renoveren een onverantwoorde oplossing is en sloop nieuwbouw wel de mogelijkheden biedt voor huidige en nieuwe bewoners.”

Stemming

Te lang geen groot onderhoud, er wordt niet geluisterd naar de wensen van de bewoners en het spel zou niet eerlijk gespeeld worden; dat zijn de zorgen en kritiekpunten die verschillende bewoners hebben.

“Een onbetrouwbare partner”, zegt een bewoner over Bo-Ex. Bij de laatste peiling onder bewoners, in mei 2021, was 27 procent voor sloop en nieuwbouw, 48 procent voor renovatie en 24 procent gaf te kennen geen voorkeur te hebben. Bewoners die voor renovatie stemmen wonen graag in de buurt of willen niet de onzekerheid van een andere woonplek. Maar dit onderzoek was voor BoEx geen reden om niet verder te gaan met het sloopplan.

De weg van sloop is dus ingeslagen door ming die gaat over het zogenoemde ‘sociaal plan’. Zo’n plan is een soort reglement dat wordt opgesteld als een woningcorporatie – zoals in dit geval – woningen wil slopen. Bewoners kunnen in het plan zien waar ze recht op hebben en welke afspraken er gelden. 60 procent van de bewoners moet instemmen met het sociaal plan voordat er gesloopt kan worden. “Bij onvoldoende draagvlak kijken we opnieuw naar het plan”, antwoordt Bo-Ex op vragen van DUIC. Maar Bo-Ex schrijft naar bewoners dat ook bij onvoldoende draagvlak voor het sociaal plan, sloop niet van de baan is en de wens blijft van Bo-Ex.

Er zijn bewoners die de hele peiling sowieso al niet eerlijk vinden. “Er is geen vrije keuze. Er is nu zoveel achterstallig onderhoud dat bewoners eigenlijk gewoon uitgerookt worden. Met de staat van deze woningen kiest menig bewoner uiteindelijk eieren voor z’n geld door te kiezen voor sloop en daarmee voor een verhuizing naar een andere woning. En daar komt bij dat Bo-Ex zegt zich niet te gaan neerleggen bij een eventuele negatieve uitkomst. Waar kiezen we dan eigenlijk voor?”

De spandoeken aan de gevels getuigen er natuurlijk van dat er zeker ook mensen voor sloop zijn. Een van hen vertelt: “Op deze manier kunnen we niet meer leven, het moet snel gesloopt worden en dan kunnen wij verhuizen.” Andere bewoners zeggen ziek te worden door de staat van hun woningen. Wat de hele zaak ook nog ingewikkelder maakt is dat de bewoners van de 36 woningen twee bewonerscommissies hebben, waarmee BoEx communiceert. Door het stroperige proces lijkt er dus ook enige frictie te zijn ontstaan tussen bewoners. Ondanks dat zijn de meesten het er wel over eens: de verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij Bo-Ex. De woningcorporatie schrijft hierover aan DUIC: “Bo-Ex praat en overlegt met alle bewoners en met beide commissies. Bo-Ex ziet het als haar verantwoording om alle bewoners te horen en heeft verschillende pogingen gedaan om de bewonerscommissies bijeen te brengen en samen het vervolg op te pakken. Dit is helaas niet gelukt. De spanningen onder de bewoners onderling is waar Bo-Ex zich ook zorgen over maakt.”

Buikpijn

Verschillende politieke partijen en wethouder Dennis de Vries hebben vraagtekens bij het hele proces dat al jaren duurt en de manier waarop Bo-Ex hiermee omgaat. Naar aanleiding van vragen van Yvonne Hessel van politieke partij Utrecht Solidair vertelde wethouder

De Vries buikpijn te hebben van deze casus. ‘Buikpijn’ vanwege de omstandigheden waaronder deze mensen moeten wonen maar ook van het hele proces. “Worden bewoners wel op de juiste manier geïnformeerd?” en “luisteren ze daadwerkelijk naar de wensen van de bewoners?”, vraagt de wethouder zich af. “Ik heb daar mijn vraagtekens bij”, vult de wethouder aan. In het huidige coalitieakkoord staat ook dat de gemeente zeer terughoudend wil zijn met het slopen en vervolgens opnieuw bouwen van sociale huurwoningen.

Niet alleen Utrecht Solidair vraagt aandacht voor de zaak, ook Bij1, GroenLinks en PvdA roeren zich. De wethouder moet ook nog een hele set vragen vanuit de politiek beantwoorden. Een van die vragen gaat over de afspraken die de gemeente jaarlijks maakt met woningcorporaties zoals Bo-Ex, dit worden prestatieafspraken genoemd. De afgelopen jaren stond in dat document steeds dat de woningblokken gerenoveerd zouden worden. Toen bewoners van de Queridostraat recent bij Bo-Ex deze eerder gemaakte afspraak benoemden, schreef de woningcorporatie: “De prestatie afspraken zijn een tijdsmoment met een ambitie van een voornemen om te komen tot de prestatie afspraken die we met de gemeente maken.”

Toekomst

Dus wat gaat er gebeuren met de huizenblokken? Dat is nu nog niet helemaal zeker, al is eigenaar Bo-Ex in ieder geval ervan overtuigd dat slopen en nieuwbouwen de beste optie. De stemming over het sociaal plan is voorlopig de belangrijkste stap. Als er gesloopt gaat worden omdat bijvoorbeeld iedereen instemt met het sociaal plan, dan krijgen de bewoners een verhuisvergoeding en een vervangende woonruimte. Maar ja, wat als minder dan 60 procent voor het sociaal plan stemt? Dan moet men weer naar de tekentafel, maar Bo-Ex geeft nu al aan dat sloop niet van de baan is. Ondertussen moeten de huizen aan de bouwtechnische eisen blijven voldoen, maar dat is ook weer voer voor discussie. Nu voldoen ze volgens Bo-Ex net aan de ‘minimale eisen’. Onlangs hebben woningen een schimmelbehandeling gehad en zijn ventilatieroosters schoongemaakt. Maar zowel de verschillende politieke partijen als de wethouder geven aan zorgen te hebben over de staat van de woningen. De rust is dus nog niet teruggekeerd in de Queridostraat.

Dit artikel is gemaakt in samenwerking met de gemeente Utrecht UTRECHT 900: DE PROGRAMMAMAKERS – DEEL 7

Dak- en thuislozen vertellen verhaal in Straatslim: ‘Eigenlijk moet heel Nederland ons verhaal horen’

De Utrecht 900-viering is voor iedereen. Niemand wordt vergeten. Dat geldt ook voor dak- en thuislozen, een groep waar veel mensen vooroordelen over hebben en met een grote boog omheen lopen. In ‘Straatslim’, een voorstelling van Stut Theater in samenwerking met Straatnieuws, vertellen zes mannen zonder thuis hun verhaal.

Fotogra e: Sevilay Maria van Dorst

“We wilden dit jaar bij Stut heel graag iets doen in het kader van Utrecht 900”, vertelt Elke Steenstra, regisseur van Straatslim. “We waren alleen nog een beetje aan het zoeken welke mensen we een podium wilden geven. Toen kwam Straatnieuws naar ons toe, omdat ze graag met ons wilden samenwerken.” Over dat voorstel hoefden de theatermakers niet lang na te denken. “We vinden het belangrijk dat Utrecht echt voor iedereen is, terwijl dak- en thuislozen wel eens worden gezien als een soort afvoerputje van de stad. Dus we wilden heel graag hun verhaal laten horen. We zijn toen gaan zoeken, en op een gegeven moment hadden we zes mannen.”

Rugzak

Eén van die mannen is Abdul Aljabri, die twaalf jaar geleden vanuit Libië naar Nederland vluchtte. Zijn asielaanvraag in Nederland werd afgewezen, en nu gaat hij in hoger beroep. “Tijdens Straatslim ben ik de hele tijd aan het bellen en wachten. Steeds hetzelfde verhaal aanhoren, wachten, nog een keer terugbellen…”, vertelt Aljabri, die aangeeft in het dagelijks leven veel last te hebben van de onzekerheid over zijn toekomst. “Ik slaap slecht en heb stress. Het is geen normaal leven. Ik heb een rugzak hier, vol met problemen. En ik weet niet tot wanneer dat nog duurt.”

Naast de zes mannen zonder thuis neemt er ook een professionele hulpverleenster aan de voorstelling deel: Heleen Groeneveld. “Ik laat de worsteling zien van de hulpverlener die moet voldoen aan hoe het systeem en de regeltjes zijn die in onze maatschappij zijn bedacht”, vertelt ze. “En dat een hulpverlener ook meestal vanuit z’n hart wil werken, maar dat dat gewoon niet altijd lukt. Dat past heel erg bij mij, want daar ben ik zelf ook tegenaan gelopen.”

Verbinding en confrontatie

Na elke voorstelling vindt er een nagesprek plaats, waarbij het publiek kan reageren op de voorstelling. “We merken tot nu toe wel dat het iets doet met de zaal”, ziet regisseur Steenstra. “Mensen zijn geschrokken van hoe het systeem in elkaar steekt, vragen zich af hoe ze kunnen helpen of zijn gewoon heel erg geraakt door de verhalen. Dat levert in de foyer daarna ook heel bijzondere gesprekken op, want je kunt gewoon naar ze toe. Wanneer voer je nou eigenlijk zo’n gesprek met zo iemand op straat? Heel veel mensen lopen daar zo snel mogelijk langs.”

De kracht van Straatslim schuilt volgens Groeneveld in de verbinding en confrontatie. “De verhalen worden heel beeldend verteld. Het wordt heel zichtbaar dat het allemaal mensen zijn, en eigenlijk kan het ons allemaal overkomen. En je wordt geconfronteerd met de oordelen waar we soms heel snel in vervallen. Ik hoop dat we elkaar voortaan meer als mens gaan zien, en dat het meer vanuit het hart gaat.”

Ook Aljabri hoopt dat Straatslim iets teweegbrengt. “Ik vind het belangrijk dat mensen horen wat er allemaal gebeurt. Eigenlijk moet heel Nederland naar deze voorstelling komen. Niet alleen om mijn verhaal te horen, ook dat van anderen. Er moet snel worden gekeken wat er gedaan kan worden voor dakloze mensen.”

De eerstvolgende voorstellingen van Straatslim vinden plaats op donderdag 13 en vrijdag 14 oktober in Bibliotheek Neude, tijdens het Uit Je Dakloos event (10 t/m 17 oktober). Wil je meer informatie? Kijk dan op stut.nl/ voorstellingen/straatslim/. Straatslim is één van de programmaonderdelen van Utrecht 900 jaar. Kijk voor het volledige programma op utrecht900.nl.

Dit artikel is gemaakt in samenwerking met de gemeente Utrecht

900 jaar Utrecht: een feest van terugblikken en vooruitkijken

Het zal je niet ontgaan zijn: dit jaar viert de stad Utrecht zijn 900e verjaardag. De gemeente Utrecht heeft ervoor gekozen om dit op een laagdrempelige manier te vieren, waarbij alle Utrechters betrokken worden. Om dit tot een succes te maken, is het Utrecht 900 Comité in het leven geroepen, dat bestaat uit een vertegenwoordiging van Utrechtse organisaties. Voorafgaand aan en ook tijdens de viering spreekt DUIC steeds 2 mensen die aan het comité zijn verbonden. Deze keer zijn dat gedeputeerde van de provincie Utrecht Rob van Muilekom en Saskia van Dockum, directeur Utrechts Landschap.

Tussen 2 juni en 11 november vieren we dat het 900 jaar geleden is dat Utrecht stadsrechten kreeg. We doen dit met meer dan 200 grote en kleine evenementen. Om ervoor te zorgen dat er met een brede blik gekeken werd naar het programma, zijn Van Muilekom en Van Dockum gevraagd om zitting te nemen in het Utrecht 900 Comité. “Als je de hoofdstad van de provincie Utrecht bent, heb je het over de stad en de regio. Daarom worden we als provincie zeer betrokken”, aldus Van Muilekom. “Overigens vind ik het thema ‘Stad zonder muren’ een teken van grote volwassenheid. Het laat zien dat Utrecht niet een stad is die zegt ‘dit zijn wij, hier houdt de grens op’, maar ook verantwoordelijkheid voor de regio voelt.”

Van Dockum was in 2009 als toenmalig directeur van het Utrechts Archief al betrokken bij de oprichting van de ‘Stadsdag’, sindsdien elk jaar op 2 juni. “Ik wilde het archief makkelijker toegankelijk maken voor alle Utrechters. Op een gegeven moment bedachten we dat we vaker bijzondere archiefstukken moesten koppelen aan een actuele kalender. Zo werd de eerste Stadsdag geboren. Maar dat het in 2022 een half jaar lang zou worden gevierd, had ik echt niet kunnen dromen”, vertelt ze.

Water

Tijdens de viering van Utrecht 900 blikken we onder meer op verschillende manieren terug op de afgelopen 900 jaar. Dat gaat terug tot 1122; het jaar waarin Utrecht niet alleen stadsrechten kreeg, maar ook het jaar waarin de Rijn werd afgedamd bij Wijk bij Duurstede. “Je kunt rustig zeggen dat dat zorgde voor een transitie van onze provincie die zijn weerga niet kent”, vertelt Van Dockum. “De rivier, die toch al een beetje aan het verzanden was, werd door noeste arbeid beteugeld zodat landbouwgrond ontwikkeld kon worden. Er moest geproduceerd worden voor bijvoorbeeld de bevolking van Utrecht, die als stad rap groeide.”

Mede daardoor had water een grote invloed op Utrecht. Ook vandaag de dag is dat nog zo, in en om de stad. Van Muilekom: “Water verbindt verschillende plekken met elkaar. Het maakt het makkelijker om van kleine buitengebieden in de stad te komen, of juist buiten de stad te gaan recreëren. Dat maakt heel mooi de verbinding met 900 jaar waterbeheer en 900 jaar Utrecht.”

Samen

Verbinding is ook iets wat Van Muilekom en Van Dockum met de viering van Utrecht 900 hopen te bereiken. “Ik hoop dat we de energie vasthouden om het rijke verleden van Utrecht te verbinden met een leefomgeving waarin we ons thuis blijven voelen en nieuwkomers omarmd worden. Utrecht, dat zijn we echt samen. Ook samen met alles wat om ons heen gebouwd is en als geschiedenis onder onze voeten ligt”, aldus Van Dockum. Van Muilekom vult aan: “Ik vind het ook belangrijk om naar voren te kijken. Feestvieren is een moment van bezinning waarop je terugkijkt op hoe we zover zijn gekomen, maar waarop je ook denkt: wat gaan we nog veel mooie dingen met elkaar doen.”

Foto: William Hoogteyling