sOmBrAs no bErcE (VVAA)

somBrAs no bErcE nace como unha inquietude por compartir os soños, ideas e paranoias dun grupo de autores. Xente que sente a necesidade de sacar ao exterior as imaxes, historias e personaxes que baten contra os confíns da súa imaxinación.

Nesta

recompilación

acharedes

relatos

inquietantes,

misteriosos e atafegantes pero que gardan elementos comúns que se aferran ás fronteiras máis ancestrais da nosa infancia, de cando a nosa mente era quen de ver as cousas como son e non como as queremos ver.

Benvid@s á nosa casa que é a vosa, á que todos levamos dentro, á que nunca fomos capaces de esquecer por moito que a agochásemos no fondo dese caixón que xa nunca volvemos abrir. Pasade e gozade das sombras da vosa nenez.

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza

A nena descalza Santiago Bergantiños —Mamá: como era papá?

—O teu pai, pequena, era alto e forte. Os seus cabelos non eran coma os teus e os meus, mais mouros coma unha noite sen lúa, e os seus ollos non eran coma os teus, a cor do antigo mar; o seu riso, forte e desafiante entre as ondas, os seus brazos os máis rápidos en izar as velas e ir á caza do nyos, o grande peixe.

Era o máis alegre nas festas, o máis querido polos seus amigos.

—Onde está papá agora, mamá?

—Papá foi pescar, meu ben. Teu pai non temía nin aos tronos nin ás ondas, e foi cazar o nyos máis grande que nunca se vira nas nosas costas. Esa mesma noite naciches ti, miña pequena.

Ao outro día o sol negouse a quentar o mundo, e eu agardei inquieta no peirao a que teu pai volvese. Mais xa non había gaivotas que cos seus risos me anunciasen a súa chegada, e o mar era gris. Teu pai era así, pequena. Aínda non conseguiu cazar o grande nyos, mais cando o consiga, ten por seguro que ha voltar.

Páxina 3

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza —Como era antes o mar, mamá?

—Da cor dos teus ollos.

—Por que se pon o sol por as noites, mamá?

—Porque ía ser mais para deixar paso á súa amiga a lúa? Non preguntes máis Anaúndi, que agora tes que durmir.

A nai arroupou a pequena e deitou un tronco máis ao fogo para que non tivese frío pola noite. Peiteou cos dedos os seus cabelos, beixouna na fronte, nas pálpebras, nas meixelas e nos labios. Bordando no bastidor, puntada tras puntada, velaba o doce soño da súa filla encanto murmuraba: —Miña pequena, miña bela flor. Nena sen pai. Gustaría que os vestidos que bordo fosen para ti e non tiveses que poñer os que che fago aproveitando os meus. Vestido branco, vestido azul, vestidos con moitas flores bordadas. Eu, que coso vestidos para as princesas, teño a miña cuberta de farrapos. Gustaría de ter moito diñeiro para comprar botiñas e zapatos para os teus pes e que non tiveses que andar descalza, peitear os teus cabelos con peites de prata.

A nai pestanexou con forza e levou a man aos ollos cansados.

Deixou o bastidor sobre a mesa do pequeno cuarto e mirou con cariño o xacigo xunto ao fogo no que durmía a nena de cabelos dourados.

Páxina 4

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza Pola mañá a nai espertou Anaúndi soprándolle na fronte, lavoulle a cara cun pano mollado e beixouna antes de ir á cidade vender os vestidos bordados.

—Pórtate ben, Anaúndi. Non te internes no bosque cando vaias por leña, e non te acerques ao pobo abandonado.

—Non, mamá.

E Anaúndi obedeceu, e encanto recollía a leña escoitaba atentamente as voces dos esquíos e dos teixos.

—Non te achegues máis, nena preciosa. Preto de aquí vive a meiga Marlopa, e se te colle fará asado contigo.

Ela agradecía o consello aos animais do bosque e volvía sempre polo mesmo camiño. Logo limpaba a casa, e cantaba as cancións que a súa nai lle aprendera traballando na horta.

A nena xogaba na praia coa area, e nunca se atrevía a acercarse ao pobo abandonado. Metíanlle medo as rúas baleiras que reclamaban os pasos dos veciños e a praza que suplicaba a gritos por baile e música. Todos marcharon o mesmo día que o mar se fixera gris. Todos menos a nai de Anaúndi, que aínda agarda polo seu esposo.

Cando xa o sol declinaba, e faltaba pouco para que a súa nai volvese coas provisións para toda a semana, Anaúndi sentou na súa pedra preferida, aquela na que as ondas rompían coa

Páxina 5

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza escuma máis bela. Sen agardar moito, aparecía o seu amigo.

—Ola, peixiño dourado.

—Ola, nena bonita. Precioso vestido.

—Gústache? Cóseos a miña nai.

—Que fixeches hoxe, Anaúndi?

—Como miña nai foi á cidade recollín leña, limpei a casa e xoguei na praia. Dime: encontraches o meu papá?

—Non, Anaúndi. Busquei no norte e non vin a súa vela no horizonte. Busquei nas cidades das sereas por se encapricharan con el, mais encontreinas baleiras. Todas marcharon ao sur, onde aínda é morna a mar.

—Por que cada vez vai máis friaxe, peixiño?

—Anaúndi, o día que ti naciches o mar perdeu a súa cor, e todo perdeu aquilo que o caracterizaba. O sol perdeu a súa calor, mais como estivo quentando o mundo tantos años agora tarda moito en arrefriar.

—Miña nai di que antes que o meu papá marchase ela ría todo o día, e era feliz.

Páxina 6

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza —Todos perderon algo e todos perdemos algo. É perigoso desafiar o Pai Mar. —Seguirás buscando, peixiño dourado?

—Non fago outra cosa, nena bonita. Agora vai a casa, que xa volve a túa nai do mercado.

Pasaron moitos días e o peixiño dourado buscaba máis e máis lonxe sen encontrar o pai de Anaúndi. Chegou un día no que o sol baixou no ceo e pareceu iluminar o mar desde dentro enchendo de luz os cabelos da nena que esperaba en van o peixe. Ao día seguinte volveu esperalo, mais o peixe tampouco voltou. Anaúndi agardou día tras día até que o sol deixaba paso á súa amiga a Lúa e o mar era de prata.

—Peixiño! Peixiño dourado!

A nena clamaba de pe sobre a roca polo seu amigo perdido, até que un día o peixe lle contestou.

—Aquí estou, Anaúndi! Voltei!

—Peixiño dourado! —gritou Anaúndi cos ollos cheos de alegría—. Por fin volviches. Dime: encontraches o meu papá?

—Non, non o dei encontrado, mais si un nyos. Encontreino no Último Mar, alén todos os horizontes. Os nyos perderon a súa

Páxina 7

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza bondade, e por iso xa non se achegan ás costas para deixarse cazar polos homes.

—E meu papá? Dixéronche algo del os nyos?

—Os nyos dixéronme que ouviran falar do cazador sen medo que se atrevía a desafiar o mar. Dixéronme que só o día que o mar recupere a súa cor a todos lles será devolto aquilo que perderon.

Anaúndi levantou os ollos ao ceo estrelado, e mordeu o labio.

—Dime, peixiño: como poderei volver o mar á súa cor?

—Oxalá o soubese, nena preciosa. Eu non son máis que un peixe, e os peixes non sabemos destas cosas. Pregunta á túa nai e déixame descansar da miña longa viaxe. Pase o que pase, xa non me irei de aquí.

A nena volveu a casa con súa nai. Despois de cear, preguntoulle: —Mamá: sabes ti como podería volver ao mar a súa cor?

A nai mirou a súa filla con cariño e acaricioulle as meixelas e o pelo.

—Non, filliña; non sei. Quizá un home moi sabio ou unha muller moi sabia o saiban. Agora dorme, meu tesouro. Métete

Páxina 8

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza en cama e soña con peixes de cores. ***

—Señor árbore, importaríalle que collese esta póla morta que hai no chan xunto ás súas raíces? Miña nai virá cansada da cidade pola noite, e necesitámola para quentarnos.

A árbore sorriu.

—Cóllea sen medo, nena preciosa. É un pracer para min e para os meus irmáns verte paseando entre nós co teu fermoso vestido. Mais, por favor, non pases de aquí. Ves esas árbores de ameazadoras gallas? Son malas, e crueis como a súa dona, e pecharían o camiño á túa pasaxe.

—Agradézolle, señor árbore, o consello. E dígame vostede, señora esquío que está nas súas pólas: debo coller o camiño da esquerda ou o da dereita para evitar a casa da meiga?

—Uyuyuy, nena. Nin por mil noces e unha manchea de landras iría eu polo camiño da dereita.

—Agradézollo tamén a vostede, señora esquío.

Tomou Anaúndi o camiño da dereita, saltou as raíces retortas bordeando os charcos de augas escuras. Un pouco máis tarde chegou a outra encrucillada.

Páxina 9

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza —Bos días, señor curuxa.

—Estraña visita a túa, e non menos estraño saúdo neste lugar onde sempre é de noite. Que queres, nena?

—Verá, señor curuxa, desexaría pedirlle un favor.

—Oh, haha. Teño eu cara de ir por aí facendo favores?

—Non sei, señor. Podería dicirme, simplemente, que camiño debo tomar para non encontrarme coa casa da meiga Marlopa?

—Oh, é iso. Oh, oh. Uuuuu... Oh, vaia. Ben, nena, ben. Colle o camiño da dereita e non terás nada que temer da meiga.

—É vostede moi amábel, señor curuxa. Así o farei.

Camiñou con dificultade a nena entre as polas e as sebes de espiñas até chegar á casa de palla e barro, as fiestras iluminadas e unha fina columna de fume na cheminea. Antes que Anaúndi puidese chamar na porta a meiga abriuna e mostrouse ante ela.

—Bos días, señora. É vostede a meiga Marlopa?

A meiga debuxou un sorriso no seu belo rostro de muller e fixou nos azuis ollos da nena os seus, tan negros coma os longos cabelos. Vestía altas botas de coiro, pantalóns de veludo

Páxina 10

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza negro e un xustiño cuberto de plumas de corvo.

—Marlopa? Había moitos años que ninguén me clamaba así.

Pasa, nena fermosa. Debiches facer unha longa viaxe e seguro que ti cansada. Entra e come comigo.

—Agradézollo moito, señora.

Comeron as dúas xuntas en silencio, sentadas á mesa da cocina. Tras terminar Anaúndi non dixo nada. Observaba a beleza da meiga e os frascos cheos de pocións a burbullar.

—Non cres que eu sexa unha meiga, verdade?

—Miña nai díxome que eran doutra maneira.

—Xa o sei; moitos se equivocan.

—Dígame: vai facer asado comigo?

—Non, pequena. Quizá o tería feito antes dese día no que o mar perdeu a súa cor, mais non agora, pois ese mesmo día eu perdín a miña crueldade. Dime, nena: que queres de min?

—Quero saber como volverlle a súa cor ao mar.

Marlopa negou coa cabeza e fechou os ollos.

Páxina 11

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza —O mar é gris, preciosa. Agora é así.

—Non, non! Miña nai díxome que o mar era azul coma os meus ollos, e o peixiño dourado díxome que se conseguía volver a súa cor ao mar todos recuperaremos o que perdemos.

—Seguro?

—Díxomo o peixiño.

—Quizá o rei saiba como volver o mar ao azul. Din que el é sabio, e ao seu lado sempre está o máis poderoso mago do mundo.

—Estoulle moi agradecida, señora. Agora debo marchar. Teño que ir ver o rei.

—Agarda un momento, nena. Como que ti vas descalza? A viaxe até a corte longa, e has magoar os pes.

A meiga dirixiuse a un armario e volveu cunhas botiñas brillantes. Ela mesma púxoas á nena e atoulle os amallós.

—Estas, nena bonita, unhas botiñas máxicas para ti. Nunca che farán dano por moito que camiñes, e nunca cansarás.

Marlopa abriu a porta á nena e sinaloulle o camiño que antes seguira para atravesar o lamazal.

Páxina 12

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza —Volve até a encrucillada, e alí pide á curuxa que che indique o camiño até a fin do bosque. Agora non che mentirá.

—Si, señora; así o farei.

—E non esquezas o que agora eu a ti che digo: se consegues o teu obxectivo, pase o que pase, non volvas aquí xamais. ***

—Señor: por que chora?

O mozo levantou a vista cara Anaúndi, e dúas lágrimas caeron polas súas meixelas.

—Nena, asustáchesme. Non te vin chegar pola pradaría.

—Non veño da pradaría, señor, mais do bosque.

—Do bosque? Logo que dis, fermosa nena? Non ouviches que hai unha meiga na súa espesura? Xa é unha imprudencia que eu estea sentado nas súas lindes, así que máis é que ti te internases nel.

—Non se preocupe por min, señor, que non me pasou nada.

Dígame: podería dicirme onde está o castelo do rei?

—De alí veño, nena bonita, e ese é o motivo do meu pranto.

Páxina 13

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza Eu, un xograr, o que sempre era ben recibido en toda cidade, mesón e castelo, é agora arroxado de malas maneiras.

—Que é un xograr, señor?

—Mais... Non ves o meu gorro e as miñas roupas de alegres cores? Mira: o que colga do meu cinto como unha espada é a miña frauta, e o que protexe as miñas costas non é un escudo, mais un laúde. Canto cancións e represento contomeladas, divirto a xente coas miñas ocorrencias e ditos, fago aparecer ovos e moedas de detrás das orellas das doncelas e mesmo borracho compoño un soneto co que cortexar a dama do meu corazón. Eis o motivo da miña desgraza. Hai años, non sei como, perdín a imaxinación, a fantasía. Xa non podo cantar as cancións de sempre como se fosen novas, non consigo compor un mal emparellado e os trucos das miñas mans son lentos e torpes, e a miña labia non é capaz de distraer a atención do público. Por iso vou internarme no bosque onde vive a meiga, e por iso choro.

—A meiga xa non é mala, porque perdeu a súa crueldade.

—Entón deberei redobrar o meu pranto.

—Dime, xograr: de qué cor é o mar?

—Todo o mundo o sabe: o mar é gris desde que deixou de ser azul coma os teus ollos.

Páxina 14

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza —Din que se lle volvesen o azul ao mar todos recuperaríamos o que perdemos.

—É razoábel, mais iso non aplaca a miña tristeza. Quizá o rei saiba como volverlle a súa cor, pois é sabio.

—Por favor, señor, dígame como podo chegar até el.

—Cruza esta pradaría e encontrarás o camiño real. Sígueo para o norte e chegarás ao seu castelo. Se atopas o dragón sen fogo e o ladrón sen picardía, non os temas.

—Moi amábel, señor.

—Eh, nena preciosa. Agarda.

—Si, señor xograr?

—Se lle volves ao mar a súa cor e a min a miña fantasía, prometo escribir sobre ti unha canción. Sobre a fermosa nena de engaiolador sorriso que levaba posto o máis belo dos vestidos. ***

—Dígame, señor campesiño: é iso o castelo do rei?

—Iso era, nena: e o ermo que o rodea era antano verdes campos e xardíns.

Páxina 15

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza —Vou ver o rei. Acha que estará?

—Pois claro, preciosa. Xa non ten outro sitio onde ir.

E Anaúndi cruzou o ermo acercándose ao castelo en ruínas.

Ninguén estaba para alzar ou baixar a ponte levadiza de cadeas rotas e grade oxidada. Non había garda nin mordomos. Só un rei suxo e de barba descoidada que se servía viño sentado nun trono de carballo.

—É vostede o rei, señor?

O home apurou a súa copa e limpou os labios coa manga do manto de armiño.

—Ese son eu: Nióslar III, o rei sen dignidade desde o día que o mar perdeu a súa cor. Desexas algo en especial, princesa de fermoso vestido? Queres un feudo? Mil cabalos? Unha escolta que te guíe ao teu palacio? Nada diso encontrarás aquí, bela nena de cabelos coma o meu ouro perdido e roubado. A miña corte non ten esplendor, os meus mordomos xogan ás cartas e emborráchanse nas adegas, e a raíña, sen compostura, flirtea cos gardas. Até o bufón inspira máis respecto ca min, e teño mesmo que rebaixarme todos os días a suplicar comida na miñas propias cociñas. Si, eu son o rei. Ou era, antes que o mar se fixese gris.

—Que acontecería se volvese ser azul, señor?

Páxina 16

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza —Non é difícil de supor, nena. Cada un recuperara aquilo que perdeu.

—Es sabio, rei. Dígame: como se pode facer que o mar volva ser azul?

—Non o sei, nena fermosa. Busca polo castelo o noso mago, o máis poderoso mago do mundo. Se el non o sabe, ninguén o saberá. Mais ten coidado cando o encontres. Ves a destrución do meu castelo? El provocouna, e se o mundo non morre de frío el ha destruílo coa súa furia.

—Moito lle agradezo o consello, señor rei. Buscareino.

—Adeus, nena. Se consegues que o mago che diga como volver o mar ao azul, o teu nome ha ser recordado por riba do meu.

Anaúndi vagou polos corredores do xigantesco castelo, e encontrou un lugar devastado e terríbel no que un mago de grande carapucha e amplísima capa negra falaba cun canciño rebuldeiro.

—Para quieto, cadeliño. Oe, coñeces o chiste do sacerdote, o quincalleiro e o ferreiro? Non? Pois verás: un sacerdote, un quincalleiro e un ferreiro entran nun bar. Entón...

—Señor mago? Perdoe que o interrompa, mais...

Páxina 17

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza O mago dirixiu para a nena o rostro sumido en total escuridade pola carapucha.

—Carafio! Logo non é Anaúndi?! Vinte no orbe esta mañá, cando estabas a falaren coa boa de Marlopa. Un día debo ir tomar o té con ela, que moito mo pediu. Pasa, curriña, pasa.

Terás que desculpar os cascallos que hai polo piso, mais pola mañá espertei e apeteceume tirar unhas cantas paredes. Desde que perdín a prudencia ando un pouco descontrolado. Menos mal que o canciño si se atreve a acercarse a min: he! Como se non lle dese todos os días de comer! Vén, vén, carrapucheiriña.

Perdoa os meus modais, mais é que a veces me paso un pouco da raia. O outro xoves, sen ir máis lonxe, esaxerei unha chisca con Arandalita, a filla do rei. Adoitaba facela soñar con dragóns de chocolate e nubes con sabor a limón, mais esa noite sentinme algo mala persoa e peor cidadán e fíxena durmir para uns cantos años. Cousas que ten a vida. Ole o meu cadeliño, que guapo é!

—Eu viña porque...

—Si, claro, rapariga graciosa, xa o sei. Son un mago, non?

Queres volverlle a cor ao mar. É?

—Ben, penso que si… Hai un modo de volverlle o azul... ao mar?

—Claro que si! Virados estábamos se non!

Páxina 18

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza Anaúndi acercouse ao mago e cerrou os puños de contento.

—Si?! Que alegría! Cal é?

—Moi fácil, olliños azuis. Conta: se o teu precioso vestido perdese a súa cor, que faría a túa nai?

—Volvería tinguilo, supoño.

—Pois iso é: volve tinguir o mar! Déitalle algo azul ou que estivese en contacto con un azul tan profundo como este dos teus ollos. E agora, se me desculpas, teño que ir burlarme dunhas fadas que perderon as súas ás. Vamos, cadeliño. Ah, si: se consegues facer o que che dixen, vén á miña torre cando teñas dez ou doce anos máis.

E con un estalo dos dedos, desapareceu. ***

A nena abandonou o castelo, cruzou os campos arruinados e polo camiño real chegou á pradaría e ao bosque, e seguiu os seus sendeiros evitando a casa da meiga.

—Miña nai estará preocupada. Xa case vai anoitecer.

Chegou ao mar prateado pola lúa serodia, cando xa estaba a punto de deixar paso ao seu amigo o sol.

Páxina 19

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza

—Peixiño. Peixiño dourado...

—Ola, Anaúndi. Buscaches a quen che dixese como volverlle o azul ao mar?

Páxina 20

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza —Busqueino, mais ninguén me axudou. Estou cansa e teño fame, peixiño. E estou moi triste. O sol non ha volver quentar, non verei nunca o meu pai e a miña mamá non volverá rir. Que hei facer, peixiño?

—Non chores, Anaúndi. Non chores sobre min e sobre o mar.

—É que estou moi triste, peixiño.

—Non, non. Vai, vai a casa. Alí che espera a túa boa nai. Tráea aquí, por favor. Debo marchar e non volver xa máis. Esquécete de min. Marchar para volver. Deixa de chorar e non te cubras máis a cara coas mans.

—Mais... Si! Oh, peixiño, que bonito é!

—Si, si que é. Vai buscar a túa nai, nena. Vai buscala agora que sae o sol. Adeus, adeus para sempre.

Anaúndi correu pola praia, chegou á súa casa e abriu con tanta forza a porta que bateu con ruido contra a parede.

—Vén, mamá! É precioso! É igual que os meus ollos!

—Anaúndi, onde te meteras?! Estiven a buscarte toda a noite!

Que susto me deches!

A nena fixo saír a súa nai da casa, colleuna da man e tirando

Páxina 21

sOmBrAs no bErcE - A nena descalza dela levouna até o peirao.

—Oh, Anaúndi! É... é...

—Coma os meus ollos, mamá. Era moi sinxelo: só había que tinguilo de novo.

—Mira, Anaúndi, mira. Sobe aos meus brazos e has velo.

—Si, mamá. É unha vela no horizonte.

Riu a nai coa súa filla. E as gaivotas acompañáronas.

Páxina 22

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul

A avelaíña azul Xosé Duncan A avelaíña voaba ao redor da chama da vela, distraída e torpe, como se tivese todo o tempo do mundo. No escuro cuarto da rapaza, aquela diminuta candea era a única luz acendida e a bolboreta nocturna non podía resistirse a ela. Dende a súa cama, Cris observaba o traxecto circular do insecto, enfocando alternativamente a candea e a xanela aberta da súa habitación. Agardaba con ansiedade que el chegase, que a liberase da súa prisión. Desexaba velo aparecer polo camiño que levaba ata o castelo, subido no seu cabalo, e entrar pola ponte de pedra que se expandía aos pés do seu dormitorio. Non pasaban nin dous minutos, tras perdelo de vista baixo a súa xanela, e o seu pai sempre acudía a abrazala, protexéndoa entre os fortes brazos.

Devolveu a atención á avelaíña e viu como, nas súas viaxes circulares, ía desprendendo un po luminoso de cor azul que trazaba un brillante rastro tras ela. A nena tentou de estirar o brazo e acariciar aquel máxico anel pero o peito lle pesaba tanto que foi incapaz de achegarse a el. Os ollos case se lle pechaban e fixo grandes esforzos por non perder de vista a estela azul debuxada no ar. Aferrouse a aquelas finas partículas luminosas e pensou no seu pai chegando xunto ela, afastando a dor, acariciando o seu cabelo. Volveu facer outro intento

Páxina 23

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul para tocar os fantásticos trazados pero o brazo non lle respondeu. Só puido estirar un dedo pero foi suficiente para que Salem, a súa gatiña, se refregase contra ela e, meneando a cabeza, enchera con algo de calor as xeadas mans. O tacto suave e peludo do animal confortouna e doulle un instante de acougo.

Non tiña máis de

seis

anos pero, a princesiña, pasara por moitos sufrimentos na súa corta vida. O castelo facíase

inmenso

na

solitaria infancia que lle tocou vivir lonxe da compañía doutros nenos. Só as contadas saídas que facía co seu pai ata os campos de millo onde, ás agachadas, corría e xogaba cos cativos que alí atopaba e que enchían

Páxina 24

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul as tardes de risas e barullo. Por desgracia, o seu pai case sempre estaba fóra e ela pasaba a maior parte dos días coa súa nai. Ela adorábaa, e a Raíña amábaa, pero non entendía porque a súa nai debía estar a todas horas tan ocupada. Tampouco sabía o porqué do rebumbio constante de cambiar cousas de sitio nin a razón das longas tardes da muller, sentada e chorando, á carón da xanela do salón. O único que a súa cabeciña entendía era de seguir esta actividade frenética dende a porta entornada do seu cuarto. Ás veces a pechaba cando a súa nai, cansa de cambiar as flores por enésima vez, comezaba a berrar, a lanzar cousas polo ar e a chorar presa dun ataque de nervios. Nalgunha ocasión chegou a golpearlle na porta pero, xa dende pequena, Cris aprendera a subirse á cadeira e poñerlle o pasador. Sabía que só debía agardar a que todo se calmase, cando os enormes muros deixaban de facer rebotar os gritos, podía volver abrir e a Raíña era de novo a nai que coñecía.

Salem se revolveu contra a súa barriga e, por un segundo, a nena sorriu.

Sempre lle facía cóxegas, quixo acariciala pero seguía sen poder mover o brazo. A gata estirouse, saíndo de debaixo da manta, e colocóuselle á altura da cara. Miráronse aos ollos, cruzando unha ollada cómplice e Salem arrimouse á candea. “Coidado con queimarte” , quíxolle dicir Cris pero non foi preciso xa que a súa amiga estaba entretida coa poeira azul brillante. A diminuta choiva espallábase sobre a testa da gata e esvaraba polo fouciño ata colarse nos ollos verdosos. Sacudiu a cabeza como se lle picase o nariz e os restos da voaxa caeron sobre as meixelas da rapaza. Salem comezou a espirrar, axitando con forza as costas e cravando as catro patas na madeira da cómoda. Cando recuperou a compostura, nun arrebato de vinganza, chimpou para ver

Páxina 25

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul de trincar á avelaíña. A nena estoupou a gargalladas dentro da súa mente mentres seguía a torpe fuxida da bolboreta por todo o dormitorio.

Cris deixou de prestar atención ás dúas que andaban ás carreiras e volveu mirar pola xanela. A figura que ela esperaba non se recortou no horizonte e empezábaselle a facer máis difícil respirar. Tragou algo de saliva para aliviar a garganta que tiña moi reseca. Repetiu varias veces a operación para ver, se así, conseguía falar e chamar pola súa nai.

Mirou para a porta do seu cuarto que aínda estaba aberta. O chorro de luz continuaba entrando dende o exterior pero as sombras deixaran de moverse, aquelas siluetas con forma de pés voadores xa detiveran o seu baile. Non sabía se ela seguía fóra ou se marchara, pero a onde podería ter ido?. Quería chamala, dicirlle que non se encontraba ben, pero non era capaz. Salem dou un bote xusto diante dela, rebotando no colchón, collendo impulso para ver de cazar á avelaíña fuxitiva. A nena tusiu un par de veces e a dor apertoulle o peito. Un ruído xusto enriba da súa cabeza fíxolle xirar o pescozo ata onde lle era posible. O vello carrusel que tiña no estante de madeira abaneaba, a piques de caer, polo empurrón que lle pegara a gata. A peluda bolboreta pousouse na bandeira branca que coroaba a punta da carpa, fixo vibrar as ás e cubriu coa súa luz os cabaliños ensartados nas barras prateadas.

Por arte de maxia, o carrusel comezou a xirar enchendo o dormitorio coa súa doce melodía e varrendo as paredes cun foco azul. Cris asistiu á fuxida dos corceis que saían voando dende o estante de madeira ata todos os currunchos do cuarto. Ao son da música, e sen poder apartar a vista do baile luminoso, a nena pechou os ollos.

Páxina 26

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul Un chorro de aire quente espertouna do repentino sono. Alí ante os seus ollos, orgulloso e batendo o chan cos cascos, un fermoso cabalo de cor gris aceiro meneaba a cabeza facendo mover a crina escura dun lado a outro. O animal rinchou e golpeou o cabeceiro do leito da nena.

Do susto saltou da cama coma un foguete e pegouse contra o armario.

Mirouse para os pés, sorprendida por se poder mover de novo, e ergueu as puntas dos dedos para confirmar que así era. O cabalo púxose fronte a ela e apoiou a súa testa no peito da pequena. Cris levantou o brazo e acariciou a longa cascada de pelo. Salem brincou dende o alto da librería e aterrou sobre o lombo da besta. A rapaza subiuse en pé arriba da cama, xa que doutro xeito non alcanzaba, e montou sobre o cabalo. Sen agardar un segundo máis, os tres saíron disparados a toda velocidade, atravesando os corredores do castelo.

Os cascos do cabalo batían as baldosas do chan, resoando contra as grosas paredes, marcando o ritmo da súa frenética escapada. Ao son daquel improvisado tambor, baixaron as catro plantas de escaleiras deixando atrás os dormitorios, os salóns e os cuartos de invitados.

Antes de que se dera conta, o ar do amañecer acariciaba o seu rostro e a súa montura se internaba entre os verdes prados que rodeaban o castelo.

Cando chegaron á beira do bosque de piñeiros, o sol xa comezaba a despuntar por riba das copas das árbores. Baixaron o ritmo até un trote suave e a pequena foi quen de oír un murmurar que corría entre os troncos. Sen que fixera falta dicir nada, o cabalo detivo o paso e permaneceu parado fronte unha pequena ponte de madeira que cruzaba un regato. Salem chimpou, elegantemente, ao chan do bosque e Cris descolgouse, pouco a pouco, ata que notou o frescor da herba na

Páxina 27

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul planta dos pés e deixouse caer.

Avanzaron as dúas amigas, nena e gata, até unha estraña morea de herba na que parecía entreverse unha especie de pequeno portalón de metal cheo de ferruxe. A gata freouse a dous metros da entrada, meneou o rabo á esquerda e á dereita e mirou de esguello á nena coma se esperase que ela tomase algunha decisión. Cris adiantouse e empurrou con moito coidado a reixa que, ao mínimo movemento, rechiou intensamente. Miráronse como se temeran que algo horrible fose acontecer pero, tras uns instantes sen que nada pasase, atrevéronse a axexar no interior para adiviñar que era aquel murmurio.

Entraron, a nena ás catro patas, pola estreita galería recuberta de herba e flores. O olor dos pétalos caía coma un orballo sobre as dúas, flotando na humidade da herba, enchendo o túnel de centos de aromas diferentes. Unha vez que progresaron uns metros, o rumor foise definindo máis e chegou a distinguir a alguén que falaba dende o interior.

-”Meu pobre. Como te deixaron!. Veña, veña, agora poño a gasa en remollo e xa cha coloco.” - unha voz de muller, suave e fermosa, laiábase dalgunha desgracia e procuraba poñer algo de calma. -”Non te movas, non te movas! Non ves que te vas facer máis dano? Veremos se mellora co ungüento, senón, haberá que inmobilizala cuns paos até que cicatrice.”

Salem botou as orellas para adiante e mirou de novo á rapaza como advertíndolle que era a súa última oportunidade para retroceder. Cris

Páxina 28

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul acaricioulle o papo e arrastrouse até chegar á abertura que, fronte elas, deixaba ver unha minúscula lacena chea de potas, pratos e vasos.

Pola parede, entre o moble e unha lareira, colgaban un almanaque, un debuxo dun rato vestido de granxeiro e varios utensilios de cociña.

Colaron as cabezas polo burato e chegaron a ver como un pequeno ser, medio neno medio rato, permanecía sentado nunha banqueta ao carón dunha baixa mesa de madeira. Mentres se fregaba a ferida da perna cun pano branco, a súa nai empapaba unha gasa no líquido que fervía nunha cazola. A muller-rato colleuna polas puntas para non se queimar e tendeuna nunha vara da lareira para que escorrese un pouco e poder aplicarlla na ferida. Douse a volta, para atender ao ferido, e dou un grito así como viu a cabeza do gato asomando pola porta.

-”Ai, Meu Deus!!! Saímos da morte para que agora nos ataque un felino!!! Corre, Bräis, corre!” - moveu a toda velocidade as diminutas patas para chegar ao carón do ferido e comezou a empurralo até case facelo caer da banqueta.

-”Mamá!! que non me podo mover!!!! Vasme facer caer!!!!!” - o nenorato revolveuse para que o deixaran de menear.

-”Tranquilos, tranquilos” - Cris sacou algo máis a cabeza e fixo que Salem recuase un pouco - “Non vos asustedes, a miña gata non vos vai facer mal. Quen sodes? E que vos pasou?”

A nai-rato mirouna con cara de sorprendida e, antes de responder, dou un par de pasiños adiante para asegurarse de que o gato estaba ben retido detrás da nena. Unha vez que confirmou que o felino non se

Páxina 29

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul opoñía á orde da súa dona, encarou á nena poñéndose entre os intrusos e o seu fillo.

-”Que quen somos nós? Máis ben terías que dicirnos quen sodes vós!

Que eu saiba, estades na nosa casa, plantados no medio da miña cociña e non vos invitamos así que, se tés algo de educación, haberías responder ti primeiro” - a muller-rato plantouse diante delas coas mans afincadas nas cadeiras en sinal de desafío.

-”É certo, síntoo. Eu son Cris, a princesa, e ela é a miña gata Salem.

Tedes que perdoar por ter entrado así na vosa casa pero é que tiñamos que escapar do castelo.” - ao ver que a súa explicación parecía convincente, aproveitou para saír do burato e entrar na cociña. Aínda agachada, alargou o brazo e colleu á súa gata para suxeitala no colo e mantela afastada dos ratos.

-”Ah, así que a princesa... Pois non son esas moi boas referencias, non señor. E menos nun día coma hoxe. Verás como está o meu fillo, verdade? Esas feridas nas patas son moi graves, non te podes imaxinar como sangraba, ai Meu Deus, canto sangue perdeu!” - A muller-rato foi xunto ao seu fillo e abrazoulle a cabeza fundíndoa no seu seo. - “E disto foi culpable a nosa Raíña, a túa nai!”

-”A miña nai? Non o podo crer. A miña nai estaba no castelo. Ela non podería ter feito algo así. Non, é imposible.!” - a rapaza sentouse no medio da habitación torcendo a cara para non ver as feridas do neno.

-”Mira, neniña. Se non nos cres, non tes máis que seguir polo camiño

Páxina 30

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul que te trouxo ata nós. Xusto aquí diante hai un regato, se camiñas contra corrente chegarás a un pequeno embalse. Vaille preguntar aos habitantes da aldea, eles contarán-che o que é capaz de facer a túa nai.” - soltou ao seu fillo que estaba a piques de afogar, entre o mandil e a chaqueta de fío, e doulle as costas ás dúas intrusas. - “Así que xa podedes marchar, non tedes nada que facer aquí. Vamos! Liscade!”

Asustada polo enfadada que parecía a muller-rato e confundida polo que lle contara da súa nai, Cris guindou a Salem de volta dentro do burato e meteuse a gatas para saír canto antes de alí. Nesta ocasión, ao seu paso, as flores pechábanse coma se temesen que lles puidesen facer dano. Seguro que oíran os berros da muller-rato e as consideraban perigosas e malvadas. Unha vez fora, de volta no bosque, decatouse de que o cabalo xa non estaba e que non sabía por onde podería ter fuxido. Mirou ao redor e, como se fora un embruxo, comprobou que o camiño que tomaran ata aquí xa non existía. Diante dela soaba o burbullar da auga e, sen ocorrérselle outra cousa mellor que facer, acercáronse ao regato. Seguiu coa vista o fluxo de auga e veu que viña dende un pouco máis alá, de detrás duns carballos. Como non lle pareceu que estivese moi lonxe, decidiuse a seguir as indicacións dos ratos e ir en busca do embalse. Seguramente alí explicaríanlle o motivo deste malentendido e, con algo de sorte, diríanlle por onde debía seguir o seu camiño.

Non deran máis de vinte pasos cando a gata meteuse, intranquila e con cara de asustada, entre as pernas da rapaza.

Un gran barullo

escoitábase por enriba do soar da auga e, sen previo aviso, unha pequena ovella caeu aos seus pés. Mirounas cun xesto de súplica pintado na cara, rogándolles pola súa axuda. Atravesando unha morea

Páxina 31

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul de fieitos, un escuálido can pastor vestido cunha camisa de cadros e un pantalón curto saíu en persecución da ovella e colocouse entre ela e a rapaza. Sacou os dentes, mostrando uns caninos sucios e amarelos, e fitou ameazante á súa presa.

-”Onde pensas que vas?” - o cadelo douse a volta e mirou para Cris “Tranquila señorita, está todo controlado. Esta desagradecida non sabe ao que se expón saíndo por aí sen protección.” - volveuse cara a ovella e continuou coa discusión - “Veña, ti, tira para o cortello agora mesmo!

E, como volvas fuxir, xúrote que deixo que te coman os lobos. Dígoo moi en serio!.”

Sen opoñer maior resistencia, viron como a reprendida dou volta por onde viñera. Salem mirou para Cris suplicándolle que marcharan de alí canto antes pero, a rapaza, xa estaba de cháchara co pastor. Era a primeira vez que vía a aquel can, vestido ao estilo leñador, pero resultáballe estrañamente familiar.

-”Estivemos fai nada na casa dos ratos, alá fronte a ponte. O pequeno estaba ferido, parece ser que por algún salvaxe ataque, e dixéronnos que fósemos ata o embalse para preguntar pola miña nai, a Raíña” - así como oíu ese nome, o can parou en seco e uliscou de arriba a abaixo á nena. Estirou as orellas todo o tesas que puido e, sen baixar a garda, recuou un par de pasos.

-”A túa nai? Esa bruxa é a túa nai?” - mirouna medio ameazante, medio incrédulo, sen acabar de ver que a nena fose perigosa - “Nunca te teño visto con ela. Por que había crer que é a túa nai? Estamos a falar da

Páxina 32

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul mesma persoa? Unha muller alta, fermosa, morena, de ollos grises coma o aceiro?”

-”Si, si, esa é a miña nai. Pero ela non é unha bruxa. Ás veces enfádase pero é moi boa comigo. Quéreme moito! E eu tamén a quero moito!

Non podedes dicir que fai todas esas cousas malvadas. Ela non lle pega a ninguén! A ninguén!” - os ollos enchéronselle de bágoas ao escoitar falar así de mal da súa nai.

-”Veña, meniña, veña. Non te poñas así. Verás.... seguro que é moi boa contigo pero aquí... aquí todos temos algún 'recordo' dela.” - Levantou a manga da camisa de cadros e mostroulle á nena unha ferida que lle percorría todo o brazo. -”Ás veces, como ti dis, a Raíña enfádase e, de súpeto, aparece a cabalo entre a espesura e pobre daquel ao que non lle de tempo de agocharse. Só tes que observar aos meus paisanos.

Eles non se opoñen á túa nai, non se enfrontan a ela, están sempre agardando a que lles dea unha mostra de cariño.

Pero, na nosa

silenciosa espera, non recibimos outra cousa máis que golpes e castigos.”

Camiñaron xuntos por entre as setas xigantes que lles servían de casa e Cris non puido evitar ver como os animaliños a seguían intranquilos coa mirada. Os máis maiores apuraban aos pequenos, máis curiosos e intrigados pola súa presencia, para que se meteran dentro. Aquí e alí, entre as árbores, había coellos, paxaros, cervos, todos eles con algunha ferida, apoiándose en bastóns ou axudados por algún amigo. A rapaza seguiu ao can ata o embalse onde nacía o regato. Rodeando a pequena balsa de auga medraban castiñeiros e carballos que formaban, coas

Páxina 33

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul súas frondosas ramas, un paraugas protector que mantiña o líquido fresco, fora do calor do sol. No medio da auga, sobre un nenúfar xigante que flotaba á deriva, unha vella ra fumaba en pipa de madeira.

Ao ver chegar a visita, tirou das mangas da súa chaqueta e recolocouse as solapas do peteiro. Peiteou o longo bigote

e, cando se viu

preparada, xirouse dando un pequeno brinco sobre a flor para quedar mirando en dirección á nena. Sacou unha das patas traseiras fóra do nenúfar e, cun suave movemento, foi impulsando a delicada embarcación cara a onde se atopaba o pequeno grupo.

-”Vaites! Que temos aquí? Que me traes, Tobby?” - doulle unha calada á pipa e expulsou un fino chorro de fume polos ocos do nariz. Moveu os ollos saltóns, analizando á rapaza que permanecía en pé baixo a sombra dun carballo e mirou de esguello ao can esperando algunha explicación.

-”É a filla da Raíña, Sr. Flogg. Non me pregunte como chegou até aquí pero insistiu moito en descoñecer que é o que fai a súa nai.” - o can encolleuse de ombreiros como se non se acabase de crer a versión da rapaza. - “Creo que é mellor que fale vostede con ela. Nós temos que seguir agochados. Non resistiremos outro ataque.” - dito isto, dirixiuse á rapaza - “Foi un pracer vela de novo, señorita. Espero que non tarde tanto a próxima vez en vir xogar con nós.” - dou media volta e volveu para a aldea.

“De novo?, que non tarde tanto?” - Cris non entendía nada do que estaba pasando. Por que todo lle era tan familiar e, á vez, tan estraño?

Páxina 34

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul -”Acércate, pequena.” - a ra aproximouse, todo o que lle era posible, á beira da súa folla flotante - “Así que non sabes nada? Non entendes o que está a pasar? Pero, na túa cabeciña, ten que estar a verdade...” arqueou unha cella e mirou fixamente á nena.

-”Non, señora, señor. Xa expliquei que a miña nai é incapaz de facer este mal, ela é moi boa.” - Cris estaba a piques de volver a chorar.

-”Nena, non te resulta raro que a túa nai sempre estea triste? Que nunca xogue contigo?” - a voz da ra tornouse máis suave, máis amable.

-”Ela é a Raíña. Sempre está ocupada porque ten moito que facer. A miña nai está todo o día atarefada. Eu só lle dou traballo e problemas.”

- a rapaza baixou a vista para mirar como a herba xogaba cos seus pés.

-”Non digas iso. Non deberías estar encerrada no teu cuarto. Non terían porque prohibirte xogar con outros nenos. Ti non mereces estar soa.” O Sr. Flogg afastouse do seu nenúfar e nadou até a marxe do embalse.

Trepou por unha póla e sentouse xunto a Cris. - “Sabes que sempre terás un amigo dentro de nós, verdade? Nunca te deixaremos soa, recordas o teu último aniversario? Foi cando te regalaron a Tobby. Facía tempo que non eras tan feliz, facía tanto que....”

-”Cala, bicho noxento!!!” - a voz da Raíña atronou á vez que aparecía a lombo do seu cabalo. - “Sal de aquí, Cris! Este non é lugar para ti! Como fostes capaz de deixarme soa!Xa verás cando chegue o teu pai!”

A nena ergueuse dun salto e, morta de medo, apertouse contra o

Páxina 35

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul tronco dun castiñeiro. A Raíña cargou contra a ra que tentaba fuxir chimpando de volta ao estanque pero, no medio do brinco, golpeouna con forza cunha grosa vara e lanzouna contra unha rocha. O Sr. Flogg apoiou os cóbados sobre a pedra, temendo rachar a súa chaqueta, para tentar de se incorporar. A muller brincou do seu cabalo e apertou a punta do pao contra o peito da súa vítima.

-”Quieto aí, mentireiro. Cres que podes encher a cabeza da miña filla coas túas trolas? Porqué todos queredes facerlle pensar que non a quero? Eu son a súa nai! Ela é o máis importante para min! E eu son o único que ela ten!” - levantou o brazo e golpeou á ra con furia. Bateulle na cabeza en máis de tres veces e, nunha delas, tan forte lle dou que a vara partiu en dous. Ao ver racharse a súa arma, o seu enfado medrou e sacou un puñal do seu cinto para atacar ao prisioneiro.

-”Non, mamá! Non!” - Cris xa non puido soportalo máis e tentou de agarrar á súa nai para que non matase ao seu amigo. Pero, cando a Raíña tirou do brazo atrás para asestar a puñalada, o frío aceiro atravesou o peito da pequena. -”Mamá? Porqué, mamá? Porqué?”

O bosque. Xa non se atopaba nun bosque. O Sr. Flogg xa non estaba tirado contra unha rocha. Non vía á nai-rato nin a Tobby paseando polo medio das setas xigantes. Todo o mundo verde, coas súas flores e animais, todo foise desvanecendo ante os seus ollos. A súa nai non tiña a man manchada de sangue. Non había un coitelo e ela non estaba ferida. Ou si?

Abriu de novo os ollos. Cada vez facíaselle máis difícil respirar e a dor

Páxina 36

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul do peito era tan intensa que non tardaría en desmaiarse outra vez.

Salem seguía deitada, pegada contra o seu ventre, ofrecéndolle todo o calor que podía. As pálpebras pechábanselle pero forzouse a manter a vista na xanela. O seu pai estaría a punto de chegar, ás veces tardaba pero, cando el estaba en casa, todo se arranxaba.

A avelaíña deixou o seu agocho no pico do carrusel e baixou, voando pesadamente, ata fixar de novo a súa órbita ao redor da candela. Desta vez Salem non abandonou a tarefa de manter quente á súa dona e a bolboreta, sen impedimentos, trazou o seu rastro luminoso de cor azul.

A nena mirou, hipnotizada, como a luz viaxaba dun lado a outro.

Sentíase xa tan fatigada que non fixo ademán de tocar o po máxico.

Encolleuse un pouco baixo a manta, procurando refuxiarse do frío que medraba no seu interior e manchou os brazos co sangue que aínda manaba do seu peito. Mirou para o chan e alí, espallados por todo o cuarto, os peluches da nai-rato, de Tobby e do Sr. Flogg berraban en silencio que os recollera, que os volvese colocar no escritorio antes de que entrase a súa nai no dormitorio. Levantou, por última vez, a vista á xanela para comprobar se o seu pai chegaba polo camiño pero a avelaíña azul non lle deixaba ver nada. Enfrontouse, unha vez máis, as caprichosas pálpebras que se pechaban pero, nesta ocasión, non foi quen de resistirse. Entornou os ollos e, pola última fisura do mundo exterior, a avelaíña axitouse coma un faro que envía a súa luz entre as tebras. ***

Páxina 37

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul As luces do coche de policía destellaban contra os cristais da xanela.

Viñeran a toda presa alertados pola chamada do veciño da casa do lado. Segundo lles notificaran, oíranse os berros da muller durante toda a tarde e escoitábase chorar á pequena cada vez que a súa nai gritaba. Foi, no momento en que a nena deixou de chorar, cando a muller máis alto berrou e, de acordo co veciño, chegouse a distinguir como dicía “Quero morrer, voume matar!”.

Tiraron a porta abaixo e atoparon o corpo da nai, pendurado dunha viga do corredor, aforcárase cunha corda do tendal e a banqueta, á que subira para cometer o suicidio, estaba tirada no chan.

A escasos

metros da muller, a porta do cuarto da nena estaba aberta e, deitada nun charco de sangue sobre a cama, a pequena estaba inconsciente pero o seu corazón latía, aínda que moi débil. A ambulancia chegou á vez que o pai que acababa de saír do traballo e, á carreira, todos entraron na casa. Os policías agarraron ao home para que non entrase no dormitorio e deixara facer o traballo aos enfermeiros. Loitou uns segundos con eles pero ao final, vencido polos nervios, caeu no chan e rompeu a chorar. *** Notou que o peso do peito desaparecera e sentiuse tan ben que desexou erguerse pero, sen saber por que, non foi capaz de moverse.

Cría oír voces ao seu redor aínda que lle parecían chegar de moi lonxe e non era capaz de distinguir o que dicían. Unha luz intensa, moi branca, abriuse fronte a ela. Por un lado era incapaz de mirala directamente pero, por outra banda, esa luz era o único que existía ao seu redor.

Páxina 38

sOmBrAs no bErcE - A avelaíña azul Desexou que o seu corpo inmóbil a liberase e puidese ir até a claridade.

Igual a súa avelaíña estaría alí, rodeando ese sol branco coas súas nubes azuis. Probou a moverse pero era imposible. Os rumores dos que falaban seguían rodeándoa con palabras que non entendía. Notouse axitada por forzas que a empurraban dun lado a outro. O seu corpo abaneaba, suspendido no ar, movido contra a súa vontade. Estaba a piques de berrar, morta de medo, cando o son cálido dunha voz familiar lle chegou ao oído.

-”Cris, cariño, xa está meu amor. Xa pasou todo. Estás ben, cariño. Papá xa está aquí” - o seu pai agarroulle a man para que notase a súa presencia. Tivo que agarrarse forte á barra da padiola onde estaba atada a nena. A ambulancia ía a toda velocidade camiño ao hospital e tiña que suxeitala para que non batese contra as paredes do vehículo.

Os bramidos da sirena atronaban sobre as súas cabezas mentres o médico mandaba, a gritos, ao enfermeiro que cambiase a bolsa do soro que estaba xa case baleira.

O home reclinouse sobre a pequena e bicoulle na fronte á vez que lle acariciaba a meixela. A nena foi capaz de miralo, despois de que os ollos se lle acostumaran á luz dos focos, e apertou a enorme man do seu pai. Mirou o lugar onde se atopaba, buscando se vía por algún recuncho á avelaíña, pero no interior daquela

ambulancia

o

mundo

recuperara

a

normalidade.

Fundiuse no ollar marrón do home que tiña inclinado sobre ela.

Agora xa sabía que estaba a salvo, nada lle podería facer mal.

Páxina 39

sOmBrAs no bErcE – Le Fígado ou a sorpresa

Le Fígado ou a sorpresa Jorge Emilio Bóveda «Adrián! Sobe, que me tes que facer un recado e deseguida volves xogar» dixo a mamá cun ton de voz moi alto que resoaba forte entre as casas, asomada na fiestra da casa que daba á canella onde xogabamos.

Pero eu non facía caso. Coñecía os recados da mamá. Eu quería xogar ao fútbol co Alexandre e co Damián e non tiña interese ningún en subir á casa.

«Que subas, dixen!» insistiu. E insistiu de tal xeito que, facendo un xesto ao Damián para que se puxera el na portería que eu cubría, subín correndo os catro pisos que separaban a rúa do apartamento onde vivía coa mamá, para saber por que me reclamaba con tanta insistencia.

Díxome que tiña que ir rápido (coñecía aquela rapidez) á carnicería do señor Augusto, pois viña de telefonar o tío Paco dicindo que se lle adiantara o regreso das vacacións e ía pasar pola cidade a iso da unha da tarde. E que, polo tanto, se vía na obriga de invitalo comer, porque el nos convidara a nós moitas veces.

Como a mamá sabía que o tío Paco entolecía polo fígado encebolado,

Páxina 40

sOmBrAs no bErcE – Le Fígado ou a sorpresa deume un billete e díxome que lle tiña que dicir ao señor Augusto, o carniceiro, que me dera un fígado de porco dos mellores, que era para o tío Paco, o médico.

A min limábame os dentes o señor Augusto. Non me “augustaba” seu horrible senso do humor, nin o feito de que lle faltara unha orella, véndoselle un oco que non se mataba en disimular (perdera a orella loitando cunha besta, ou algo semellante), nin tampouco me “augustaba” que non lavara o mandil con máis frecuencia, pois sempre o vestía con manchas de cor marrón. Sen dúbida amosando sangue reseco polo contacto co aire ao longo das xornadas (explicárao un día o mestre).

Boteime a camiñar pola rúa principal moi amodo, evitando chegar cedo ao encontro co carniceiro. Ao atravesar a segunda das rúas en dirección á carnicería crucei o grande solar onde o concello ía construír o polideportivo, e, diante dos meus ollos, apareceu, no medio de dúas longas marcas negras no chan, unha neveiriña portátil semellante á que mamá ten na casa e soemos levar á praia chea de comida e bebida algúns domingos durante o verán.

Achegueime a ela, erguín os pasadores que tiña nas beiras, tirei a tapa, e descubrín, cheo de ledicia, que dentro había un enorme fígado entre grosos cubos de xeo. Era meu día de sorte!! A mamá dicía sempre que o que un atopa é para quen o atopa. Ía evitar ver ao noxento do señor Augusto e ía guindar ao peto o billete de mamá. Que feliz era! A vida era fermosa! Sen dubidalo, saquei o fígado da pequena neveira e envolvino nun papel de xornal como os que usaba o señor Augusto, so

Páxina 41

sOmBrAs no bErcE – Le Fígado ou a sorpresa que desta vez o papel voaba por alí ás ordes do vento... * * * Logo de lavar a roupa, estirar as camas, e ter tirado o po, fritía cebola na miña máis querida cazola de guisar, sobre o fogón aceso da cociña, agardando que o Adrián me trouxera un fígado da carnicería do Augusto para facerlle un guiso ao meu irmán Paco. De socato o timbre da porta rachou a calma do piso, e, ao abrila, cando agardaba ao Adrián, topeime de fronte co meu irmán Paco. Máis delgado, máis guapo, médico.

Pregunteille por que adiantara o regreso das súas vacacións e que o traía pola nosa casa. Díxome que apenas podía ficar unha hora con nós, que se lle adiantara o retorno porque o reclamaban no hospital clínico da nosa cidade porque, ao parecer, había un paciente en estado crítico agardando ser transplantado, e restaban contados minutos para que chegara o órgano que traían dende unha cidade próxima. Dixo que era unha operación moi, moi complexa, e que tiña que estar presente... * * * Logo de contarlle á miña irmá o obxecto da miña visita, un marabilloso cheiro arribou á miña pituitaria. Pregunteille que era aquilo que tan ben cheiraba, pois miña irmá é famosa en todas partes polas virtudes hipnóticas dos seus guisos e pratos, pero aseguroume que aquel cheiriño só proviña da cocción dunha cebola mesturada cunha pastilla

Páxina 42

sOmBrAs no bErcE – Le Fígado ou a sorpresa de caldo de carne, e que o Adrián, o meu sobriño, estaba a chegar cunha sorpresa que me ía encantar.

Logo de intercambiar varias palabras familiares e cálidas coa miña irmanciña da alma, o teléfono móbil que sempre levo pendurado do cinto comezou a soar de xeito estridente. Botei man del e respondín.

Chamábanme do hospital clínico, ao parecer a ambulancia que transportaba o obxecto da

espera do equipo de

médicos e

cirurxiáns tivera un accidente terrible ao entrar na poboación, por mor da velocidade excesiva, caendo a unha poza polo cavorco que había nunha beira do solar onde teñen proxectada a construción do polideportivo, dende unha altura mortal de máis de vinte metros. E que a garda civil estipulaba que fora unha banda de traficantes de órganos que operaba pola zona a que roubara cruelmente o noso órgano; o que lle devolvería a vida ao paciente.

Xa non podiamos facer ren, era inútil. Crueis, mal nacidos, desalmados.

Inhumanos.

Pero a vida segue. E é a hora do xantar.

Páxina 43

sOmBrAs no bErcE – Le Fígado ou a sorpresa

Páxina 44

sOmBrAs no bErcE – A promesa

A promesa Minina de Cheshire Brais tiña o corazón encollido. Vía chorar á súa nai, desconsolada; a seu pai cos ollos encarnados de tanto conter as bágoas. A súa tía arrolábao entre saloucos que rachaban por momentos o silencio sepulcral da sala.

Case toda a aldea estaba alí para despedir a Tono, ao seu avó Tono.

Dicir case toda a aldea era non dicir nada. O pobo non pasaba de unha ducia de casas espalladas ao longo dun espigón de rocha granítica no corazón mesmo da ría de Muros.

Xente dura e forte, criada no mar, polo mar, contra o mar...

E o mar toma o que é de seu. Cada certo tempo reclama os seus tributos. Nesta ocasión tocáralle ao avó de Brais.

O pequeno pesqueiro no que faenaban placidamente derivara sen que os mariñeiros se decataran, afanados como estaban nas redes. Cando viron a batea era xa demasiado tarde. O barco cascou coma unha noz e unha enorme vía de auga empezou a inundar a nave. Cegados pola luz do amencer que rompía no horizonte os mariñeiros correron a pedir axuda e pronto outras dúas embarcacións que faenaban na zona socorreron ao Clarita II. Non había nada que facer. O pesqueiro afundía e a tripulación non tivo máis remedio que poñer os chalecos salvavidas

Páxina 45

sOmBrAs no bErcE – A promesa e abandonar o barco.

A escora do pesqueiro era tal que os outros barcos non tiñan maneira de arrimarlle o costado e os mariñeiros tiveron que saltar ás frías augas da ría. Primeiro foron Jawara e Baakir, os dous irmáns senegaleses que apenas falaban a nosa lingua e que por non saber case nin sabían nadar.

Despois lanzouse Hafid xurando en francés de medo e frío. Dende que os seus pais o transplantaran desde o seu Marrocos natal a un dos recunchos máis húmidos e fríos da península hispánica non pasara un só día no que non botara de menos a calor do deserto. Aquel mergullo estivo a piques de matalo. O segundo, Sindo, berrou por Tono. Xa tiñan que estar todos braceando cara ao Zurbaran que iniciara as manobras de home á auga e largara un cabo cun salvavidas para ir pescando aos mariñeiros. Pero Tono non aparecía. O barco pronto amosaría a quilla por riba das augas e afundiría en cuestión de segundos. Sindo volveu a berrar como se todos os demos do inferno estiveran a punto de levalo, e foi entón cando o viu. As enormes maromas do guindastre que izaba as redes caéranlle enriba atrapándoo. Na súa loita por liberarse da prisión na que as súas propias artes o encerraban foise enredando nas redes. Aquela foi a súa tumba. Cun terrible cruxido o barco partiu en dous e foise ao fondo nun chiscar de ollos. Sindo non chegou a saltar.

Atopouno o Helimer case dúas horas despois semi-inconsciente pola hipotermia.

Viñeron mergulladores da Garda Civil e buscaron durante dez días pero non foron quen de atopar o corpo de Tono.

Alí estaba toda a aldea, e boa parte das aldeas veciñas, todas xentes do

Páxina 46

sOmBrAs no bErcE – A promesa mar, velando un ataúde baleiro.

Todos choraban, ou estaban tristes. Facianas desencaixadas pola rabia e a incredulidade. A un cuarto de milla, por todos os santos. Iso era como afogar na beiramar... e aínda así non ter un cadáver que velar. O mar era caprichoso e cruel. Non se xoga co mar.

E no medio de toda aquela xente empapada de tristura Brais non choraba. Para el Tono non estaba morto. Non podía estar. A semana seguinte sería o seu oitavo aniversario. O avó prometéralle un regalo moi especial, unha sorpresa. Non podía crer que fora a fallarlle a unha promesa. Non. O avó non estaba morto. Así de sinxelo.

Tono vivía con eles desde que a súa muller Clara morrera de cancro había case 7 anos. Para Brais iso era toda a vida. Clara erao todo para Tono e cando ela se foi ese lugar ocupouno Brais. A miúdo os seus país reprendían ao avó ás agachadas por consentilo demasiado. Tono aguantaba estoico a reprimenda porque sabíase en casa allea e cando pensaba que a súa filla e o seu xenro xa non lle escoitaban sempre pechaba a conversa cun despectivo “Parvadas”.

Agora Tono non estaba. Quedara no mar. Era de tolos.

Brais non foi quen de chorar durante o enterro. Nin sequera cando Sindo, Hafid, Jawara e Baakir levantaron o ataúde e o meteron no nicho e a madeira rozou contra as areas soltas deixando escapar un queixume procedente do mesmo inferno. Nin sequera cando puxeron a lápida. Nin sequera cando o cemiterio quedou baleiro e Sindo, que

Páxina 47

sOmBrAs no bErcE – A promesa estaba como en transo xunto ao nicho, rompeu a chorar berrando que todo era culpa súa.

Ao día seguinte Brais insistiu en ir á escola, como cada día. A nai quixo que quedara na casa e cando non foi quen de convencelo levouno ela mesma en lugar de subilo ao autobús escolar.

Mentres sentaba no seu pupitre ouviu como lle dicía á profesora “Non o acepta”.

-Dálle tempo, Ana – díxolle Dona Berenice- Estaban moi unidos.

Cando volveu a casa esa tarde Brais foi dolorosamente consciente de que o seu avó xa non estaba. Pero logo recordou que faltaban apenas tres días para o seu aniversario e animouse. “O avó nunca rompeu unha promesa. Seguro que non está morto. Seguro que aparece na praia, ou que o atopa outro barco. Seguro que me traerá ese regalo especial.

Vou cumprir 8 anos!”.

Nesas pasou os seguintes tres días, agardando expectante o regreso dun avó que, por suposto, non apareceu. Á súa nai partíaselle a alma vendo como o rapaz se ía murchando a medida que pasaba o tempo.

Ata que chegou o mércores. Levou ao colexio o biscoito e compartiuno cos compañeiros e cando as clases remataron saíu escopeteado para o autobús. O camiño fíxoselle máis longo que nunca. Ao chegar a casa

Páxina 48

sOmBrAs no bErcE – A promesa comprobou que non había festa de aniversario preparada.

-Non temos o corpo para festas, filliño. Xa o celebraremos máis adiante –díxolle a nai entregándolle un paquete envolto en papel de cores.

Era o regalo dos seus pais. Non precisou abrilo para saber que era. Tiña o tamaño exacto da videoconsola que levaba tempo pedindo.

Nin sequera o desempaquetou. Foi entón, nese preciso intre, cando foi dolorosamente consciente de que o avó xa non estaba. Que non ía volver. Que se fora para sempre.

Maldito avó. Fallara á súa palabra e arruinara o seu oitavo aniversario.

Tirou o agasallo no sofá e saíu pola porta sen dicir nin palabra. A nai fixo ademán de irlle detrás pero o pai retívoa.

-Déixao.

Brais camiñou a tombos ata a praia e sentou nun penedo a carón do mar. Mirou e mirou ata que os ollos lle choraron do esforzo. Aquel mar endemoñado tiña ao seu avó.

As primeiras bágoas deron paso a outras máis profundas e dolorosas.

As bágoas da perda, da despedida. Brais, o pequeno Brais, chorou o que non chorara nos días anteriores. Todo o pranto do mundo inundou o seu corpiño de oito anos recén cumpridos ata que quedou durmido feito unha boliña sobre aquela rocha mirando ao mar.

Páxina 49

sOmBrAs no bErcE – A promesa E cando a noite empezaba a caer e xa nin as gaivotas quedaban na praia, algo que se movía na beira do mar despertouno. Nun principio pensou que un golfiño varara na praia pero aquel golfiño tiña pernas.

Os golfiños non camiñan.

Fregou nos ollos aínda nubrados polas bágoas para aclarar a vista.

Xuraría que aquel “golfiño” levaba un chaleco reflector. O corazón deulle unha volta. Por un instante unha idea tola cruzoulle os miolos.

Non podía ser.

Pegou un chimpo e empezou a correr pola area en dirección a aquela figura que parecía erguerse lentamente cuberta de algas xunto á beiramar.

Naquela hora entre lusco e fusco os penedos proxectaban as súas sombras coma pantasmas sobre a area da praia. O rouco bater das ondas, daquel mar embravecido polo temporal de había dous días, asolagábao todo.

-Avó – berrou Brais, case sen ouvirse a si mesmo.

A voz crebóuselle. Tiña a gorxa seca de tanto chorar.

-Avó – berrou con máis forza- Volviches.

Os rizos do seu pelo negro coma un chamizo caíanlle sobre os ollos empapados de salitre. Estaba pingando coma se lle chovera enriba e os pes mancábanselle contra as cunchas que se mesturaban coa area. Ía

Páxina 50

sOmBrAs no bErcE – A promesa descalzo. Na súa tola carreira esquecera poñer os zapatos que quedaran solitarios sobre a súa atalaia.

Na beira do mar aquel ser que había catorce días era Tono, agora inchado pola putrefacción, azulado e cuberto de limo erguérase por completo e mirábao cunha mirada baleira. Xa non quedaba máis que unha fina liña incandescente no horizonte e apenas podían distinguirse as formas máis definidas pero o neno adiviñou que a faciana que o miraba non tiña ollos, a nariz estaba deformada e avultada e parte dos beizos colgaban como as algas. Como se un bocado de aire entrase nunha gruta, colleu aire e da súa boca saíu un gorgolexo.

-Brais, meu neno. Feliz aniversario.

Aquela voz soaba como un instrumento que pasara demasiado tempo nun faiado húmido, enxordecida e apagada, sen timbre, oca... morta.

- Avó! Avó! Sabía que virías.

A estampa era aterradora máis Brais non tiña medo. ¡Como ía ter medo do seu avó!

-Sabía que cumprirías a túa promesa.

-Sempre fun de palabra meu neno. Espero que de aquí en diante tí tamén o sexas.

Alzou as mans trémulas. Faltábanlle varios dedos, comidos polos peixes ou arrincados polas redes. Sostiña con dificultade unha fermosa campá

Páxina 51

sOmBrAs no bErcE – A promesa de barco de bronce. Aínda cuberta de óxido podía lerse claramente en baixorrelevo “Larache”. Todo o mundo coñecía o correo que a principios do século XX afundira na ría.

Páxina 52

sOmBrAs no bErcE – A promesa Ninguén soubo nunca porqué o capitán arrimou tanto á costa, afastándose da súa natural derrota,

pero aquela tarde o vapor

embarrancou contra os baixíos de Ximiela. Bateu con tal forza que partiu en dous afundíndose sen remedio entre toques de bucina en menos de 6 minutos. Preto dun cento de almas fóronse coa escuma da rompente. O mar foi devolvendo corpos durante meses como un neno que desbota progresivamente xoguetes rotos.

Brais coñecía a historia mellor que ninguén. De maior quería ser cazador de tesouros submarinos. O avó prometéralle levalo a visitar os restos cando fora maior.

-Xa es maior para ter o teu primeiro tesouro.

Braís comezou a chorar e botouse aos brazos do seu avó pero topou coas súas osudas mans que o empuxaron cara atrás. Frías pero fortes.

Decididas.

-Sé un neno grande. Agora tes que marchar. Coida de mamá.

Era xa noite pecha, non había lúa e Brais apenas vía onde poñía os pes.

Tropezou e caeu. A campá esvaroulle das mans.

O corazón encolléuselle e frenético lanzouse á súa procura. Cando á fin tentou o frío metal decatouse que levaba un bo anaco contendo a respiración e colleu aire aliviado.

Levantouse en dirección ao seu avó pero non o atopou por ningures.

Tiña a campá. Sabía que non o soñara.

Páxina 53

sOmBrAs no bErcE – A promesa Quedou alí como un papán. Chorando de tristura e alegría.

Non soubo se pasaran minutos ou horas cando a luz dunha lanterna e os berros dos veciños o sacaron do seu pozo de bágoas.

Estaban a buscalo. Pensaran que se perdera... ou algo peor. Pobre mamá, debe estar moi preocupada. De súpeto caeu na conta de que levaba horas fora da casa, que mañá había cole, que... Botou a correr cara o grupo que o buscaba e que encabezaba a súa nai completamente histérica.

Pensou que o ía matar pero todo o que fixo foi abrazalo, aloumiñalo e cubrilo de bicos, botarlle por riba unha manta e preguntarlle un milleiro de veces se estaba ben.

Foi entón cando a nai caeu na conta da campá.

-¿Que é iso?

-Regalouma o avó –dixo o Brais feliz.

A nai púxolle unha man na fronte tentándolle a temperatura. Pensou que Brais deliraba. Papara moito frío. Seguramente a campá estaba entre os restos vomitados polo mar na praia no temporal de había dous días.

Abrigouno ben e levouno para casa.

Páxina 54

sOmBrAs no bErcE – A promesa Brais durmiu como non durmira nunha semana abrazado á súa campá.

Pola mañá cedo o timbre da porta despertouno. Era a patrulla de Protección Civil. Durante a noite aparecera un corpo na praia e estaban seguros que era Tono. Era preciso que a filla o recoñecese para poder entregarllo á familia e encher á fin o ataúde baleiro.

Desde o fondo do corredor Brais fixo soar a campá con todas as súas forzas.

-Díxencho mamá. O avó sempre cumpre as súas promesas.

Páxina 55

sOmBrAs no bErcE – Nela

Nela Roberto A. Rodrígues Mamá sempre lle advertía que non quería vela deambulando de noite pola casa.

'Iso é cousa de pantasmas. ' Dicía, coa severidade dunha mestra rigorosa. Despois arrimáballe agarimosamente as mantas á queixada, pousáballe un bico na fronte e saía do cuarto co seu apuro cotiá.

A pesar de que súa nai tiña un carácter roñón e intransixente Nela pensaba que non era mala muller. Tan só había que aprender a tourear aquela aresta punzante que tiña no seu feitío, aquel pronto explosivo.

Logo era todo dozura, como un carneiriño que lambe millo na palma da man.

Normalmente Nela obedecía. Era un meniña moi ben mandada. Tiña tan só cinco anos pero xa sabía que mellor era non facela anoxar.

Ademais, comprendíaa. Medio ano atrás seu pai abandonara a familia deixándoas soas á mercé dos caprichos da vida. Liscara con outra muller e non quixera saber máis nada delas. Se non fose pola axuda de

Páxina 56

sOmBrAs no bErcE – Nela seus avós non sabía como habían de saír adiante. Moito peor agora que súa irmá viñera ao mundo e súa nai non podía aínda ir traballar. Moitas veces Nela pensaba que a vida non era xusta, tan só tiña cinco anos pero esa convicción había xa tempo que lle daba voltas na cabeza.

En canto a súa nai se deitaba Nela pechaba os ollos e tentaba durmir.

De certo que devecía facelo porque, de quedar durmida de socato, en canto volvese a abrir as pálpebras sería xa día e podería ir xogar ao xardín. Mais moitas veces non podía coller o fío do sono. Entón quedaba por longo tempo esperta debaixo das mantas, buscando formas nas sombras que a escasa luz da noite creaba no teito do seu cuarto e tentando afastar a tentación de erguerse para facer algo.

A casa na que vivían era enorme. Na parte baixa un recibidor, unha cociña, un baño e un amplo salón ocupaban o espazo, namentres que o piso superior estaba repartido entre cinco cuartos e dous servizos. A casa tiña ademais faiado, soto e un cativo cuarto de ferramentas acaroado á fachada leste. Na parte traseira un inmenso xardín estendíase ata a ourela mesma do río Miño. Nel abundaban os carballos e os magnolios, as camelias, os tileiros, os pradairos, os buxos, os cipreses. Embaixo de todos eles unha mulida capa de herba estendíase como unha recendente alfombra. Naquela metade do verán adobiárase fachendosa cunha infinidade de flores silvestres.

Ademais de enorme a casa era vella. A última reforma fóralle feita corenta anos atrás. Pronto precisaría de que alguén botase man dela. O papel que decoraba as paredes desfacíase en grandes retallos e nas esquinas os borranchos que a humidade tinguía prosperaban como

Páxina 57

sOmBrAs no bErcE – Nela colonias de mofo. A cal dos teitos escunchábase e caía ao chan en placas abundantes. O piso, de madeira vella e acarunchada, ameazaba con desfacerse coa simple brisa que entraba por debaixo das fiestras.

Así e todo era unha casa fermosa, cando menos a Nela llo parecía. Por nada do mundo cambiaría aquela casa por un deses pisos modernos e cuadriculados nos que as súas amigas da escola vivían.

De súpeto sentiu á súa irmá chorar no berce. Logo de tanto deixar bulir o maxín Nela perdera a noción do tempo. Tratou de calcular os minutos que había que súa nai se deitara. Pensou que pasara xa media hora, tres cuartos como máximo, aínda que lle resultaba imposible determinalo. Decidiu esquecerse daquel asunto do tempo, á fin non tiña tanta importancia. Nela aguzou o ouvido na procura dalgún son que lle indicase que súa nai se erguera para acudir á súa irmá. Agardou un prolongado intre mais nada acontecía. No interior da casa tan só se escoitaban os laios estridentes da pequena e unha pingueira escoar constante na servizo do fondo.

En vista de que súa nai non espertaba Nela decidiu erguerse da cama e acudir ela mesma á súa irmá. Calzou as zapatillas e pasou as mans polo camisón para estirarlle as engurras. Abriu a gabeta da cómoda e colleu a lanterna que seu pai lle regalara semanas antes de abandonalas.

Prendeuna e comezou a camiñar cara ao cuarto de súa irmá pondo coidado ao pousar os pés. O chan de madeira renxía como unha fragata podre e ela non quería que a súa nai espertase e a sorprendese fóra da cama. De suceder así xa tiña unha bronca asegurada.

Pasou diante do cuarto de seus pais e dirixiu o feixe luminoso cara ao

Páxina 58

sOmBrAs no bErcE – Nela interior. Viu á súa nai profundamente durmida no leito. Nela mexeu a cabeza dun lado ao outro nun claro xesto reprobatorio. Dende que tomaba aquelas pastillas para durmir súa nai semellaba perder as forzas e, o que era peor, perdera tamén a ilusión pola vida.

Nela continuou avanzando no longo corredor, o cuarto da súa irmá quedaba na parte oposta. De súpeto o choro da cativa calou. Nela quedou parada por un intre, pensando que talvez a meniña acougase e ela podería regresar á cama. No entanto aquela maneira de esmorecerse o laio fíxoa desconfiar. Normalmente a súa irmá choraba por longo tempo e, antes de calar, saloucaba varias veces. Xamais calara daquela forma tan súbita, era como se alguén repentinamente lle tivese tapado a boca. Estrañada apurou os seus pasos, desta vez xa lle deu igual facer ruído ao pousar os pés.

Ao chegar ao cuarto da meniña Nela sorprendeuse de ver as cortinas balanceadas suavemente pola brisa. A fiestra estaba aberta. Nela enfocou o feixe de luz cara ao berce. Mexíase. Semellaba que alguén o estivese a empurrar había pouco tempo e continuase aínda a moverse coa inercia. De socato, a brisa medrou perceptiblemente de intensidade e mexeu as cortinas deixando á vista o peitoril da fiestra.

Nela dirixiu a luz da lanterna cara a el. Entón ficou arrepiada, petrificada, inmóbil, como se un lóstrego de xeo lle tivese atravesado as venas. Foi só un intre, unha efémera imaxe alumeada pola abrancazada luz da lanterna, mais Nela non tivo dúbidas da certeza daquilo que vira. Era o cabo do corpo dunha serpe, unha cola inmensa que fuxía a través da fiestra, seguramente asustada polo barullo dos seus pasos.

Páxina 59

sOmBrAs no bErcE – Nela Ao primeiro foi aquela a conclusión á que Nela chegou mais pronto outra posibilidade abriuse paso na súa mente, unha posibilidade pesada e demoledora como unha fervenza de ferro fundido. E se a serpe non fuxira? E se simplemente marchara levando aquilo que viñera buscar? Nela buliu ao berce da súa irmá, asomouse sobre as reixas de madeira e alumeou o fondo do interior. Alí só atopou a saba remexida sobre o colchón. Non estaba!

Rapidamente foi á fiestra. Temeu por un intre ao pensar que, se cadra, a serpe estivese agardando por ela fóra, quixo dar a volta e ir avisar a súa nai, mais sabía que de facelo perderíalle a pista ao ofidio e, por tanto, a posibilidade de recuperar a súa irmá. Asomouse ao van e entornou os ollos namentres procuraba coa luz da lanterna entre a herba. Fóra a escuridade era menor, aínda así facíase dificultoso centrar a vista en algo concreto. Nela ollou ao pavimento que rodeaba a casa e, de socato, viu á serpe claramente. Era enorme. Medía non menos de tres metros e movíase rápido, case que con violencia. Entón fixouse na súa parte central, alí onde o animal debería ter o ventre e viu un vulto mexerse nel. Tragáraa! Tragara á súa irmá!

Nela actuou entón por instinto, sen pensar, como se estivese a vivir nun soño. Premeu a lanterna entre os dentes, amarrouse con forza ao groso talo da roseira que ingría o muro da casa e comezou a descender cara ao xardín. Pouco lle importou agaduñar as mans coas espiñas da planta ou que o camisón escachase por mil lados ao ficar prendido das pólas. O importante era tentar salvar á pequena. Cumpría apurar, tiña que ceibala daquel corpo cilíndrico que a abafaba, daquela mortalla viva.

Páxina 60

sOmBrAs no bErcE – Nela Cando estaba a escasos dous metros do chan o talo da roseira escachou e Nela viuse caendo ao baleiro. Bateu con forza coas costas no pavimento. Deu unha boa pancada, unha lacerante dor comezou a rubirlle pola espiña dorsal. Aínda así tivo sorte porque a caluga foi bater contra o comezo da mulida herba quedando o impacto amortecido.

Nela incorporouse sen demora. Doíalle un mundo o costado esquerdo mais non tiña tempo de deterse a comprobar a gravidade do mal que se fixera. Cumpría apurar antes de que a serpe se perdese de vista.

Rapidamente recuperou a lanterna e botou a correr a través do xardín.

Ao primeiro avanzou por instinto, intuíndo a dirección que a serpe tomara, mais logo atopou o verdadeiro rastro da besta no chan.

A serpe era tan grande, tan cumprido o seu corpo que deixaba a herba esmagada ao reptar sobre ela. Logo dun intre a herba comezaba a encrequenarse e a adquirir a súa habitual posición, mais aquel efémero tempo era dabondo para que Nela fose atrás dela.

Alí está!

Viuna de súpeto, a unha distancia duns vinte metros. A serpe movíase rápida como un alustro, arrastrando o abdome cara ao río e guindando o corpo de esquerda a dereita, violento como un cable de alta tensión sobre charco inmenso. Nela turrou da súa vontade e apurou o paso. A pesar de que o réptil lle provocaba un medo inmenso non podía abandonar á súa irmá á súa sorte. Correu tan rápido como puido. As súas zapatillas pronto ficaron enchoupadas no orballo que refrescaba a herba.

Páxina 61

sOmBrAs no bErcE – Nela Namentres corría Nela tentaba pensar a forma de enfrontarse a semellante besta. Aínda que conseguise alcanzala non sabía como podería oporse a un animal catro veces maior que ela. Saír vitoriosa dunha loita frontal era un imposible. Precisaba dalgunha cousa copa que se defender. Nela daría gustosamente o brazo esquerdo a cambio dun arma de fogo. Tanto lle tiña que unha vez seu pai se negara a comprarlle unha pistola de plástico aducindo que os nenos non deben xogar con armas. Naquela noite, ante a visión da serpe inmensa, facíase preciso un arsenal enteiro.

A distancia entre ela e o réptil minguaba. A pesar de que a serpe era rápida Nela podía avanzar máis rápido grazas a que non tiña que arrastrarse na terra. Entón, ao pasar a carón do sebe que gardaba a pequena horta da casa, lembrou que de cotío a súa nai deixaba acaroada ao balado a pequena eixada de cavar os repolos.

Por aquí ten que estar.

Enfocou a cerrume de madeira esquecéndose por un intre da serpe. O aveño estaba no sitio exacto onde a súa nai adoitaba deixalo así que non lle custou moito tempo dar con el. Rapidamente meteuno debaixo do sobrazo esquerdo namentres que coa man libre apreixaba unha fouce que atopara, ao carón da eixada, espichada nun pau do cercado.

Agora vas ver!

Talvez foi o tacto da eixada quen lle deu valor, talvez a visión da súa irmá que asomaba no seu maxín, talvez as súas cousas a un tempo ou

Páxina 62

sOmBrAs no bErcE – Nela talvez ningunha. O caso foi que o seu espírito viuse incendiado por unha bafarada de carraxe ingobernable e a nena decidiu que aquel asunto tiña que acabar xa. Nela comezou a correr cega de rabia namentres berraba entolecida. A serpe sentiu aquela furia toda vir atrás dela e comezou a reptar máis rápido aínda. Xa non se sabía quen tiña máis medo das dúas.

A distancia recortábase a cada alancada mais a serpe non se viraba aínda. Nela podía distinguir xa con claridade o vulto no ventre do réptil.

Unha idea funesta como un corvo cruzou o seu pensamento. O vulto semellaba inerte, non se movía, talvez a súa irmá morrera xa abafada.

Entón sentiu como un sismo atravesaba o seu ser, un sismo de odio cego. Nela berrou con máis forza e correu máis veloz aínda. Os cinco metros que a separaban da serpe pronto se converteron en catro, e logo en tres, en dous, en un. Entón Nela brandiu a eixada na man e descargou un violento golpe contra a cola da serpe. Sentiu como a punta metálica do aveño traspasaba o corpo cilíndrico do réptil e se cravaba na terra. Entón a serpe deu un violento tirón, estricouse como un corda elástica tentado fuxir mais non puido. A eixaba suxeitábaa á terra irremediablemente. O ofidio facía forza cara adiante, tentando alcanzar a bocana da súa cova que se abría xa a escasos metros.

A piques estiveches de fuxir, eh condenada!

Ao escoitar as verbas da nena a serpe semellou acougar por un intre, mais logo deu a volta e incorporouse sobre o seu ventre. A cabeza alcanzou unha altura dun metro e medio, a serpe ficou encarada á nena.

Páxina 63

sOmBrAs no bErcE – Nela

'Devólveme á miña irmá e deixareite ir. ' Dixo Nela con sosego namentres pousaba un pé no mango da eixada. A serpe entornou os seus ollos de meniñas rachadas e abriu a boca

Páxina 64

sOmBrAs no bErcE – Nela deixando á vista os seus arrepiantes cabeiros. Logo amosou a súa lingua bífida e, deixando saír o aire do seu corpo, bufiñou como un gato alporizado.

'Devólvema ou morre! ' Nela ergueu ameazante a fouce sobre a súa testa namentres afundía co pé a eixada aínda máis na terra. A serpe emitiu outro bufiñar, desta vez foi un son ateigado de dor, sen dúbida o metal do aveño laceráballe a cola. Entón, como se soubese que estaba a mirar á morte cara a cara, como se comprendese que aquela nena de aparencia fráxil e feble era en realidade un demo impío, a serpe humillou a testa, pousouna no chan e comezou a empurrar do vulto que levaba do ventre. Rapidamente a irmá de Nela comezou a ascender o corpo do réptil e chegou á boca. Nela permanecía en silencio, mais por dentro suplicaba que a súa irmá conservase aínda a vida. A cabeciña do bebé asomou na gorxa da serpe e logo todo o corpo saíu da boca, entre os cabeiros, e caeu sobre a herba cuberto de baba. En canto o bebé sentiu o contacto co chan comezou a chorar. Nela suspirou de alivio mais non se deixou levar pola emoción. Aquilo non estaba aínda rematado. Coa frialdade dun carambo de xeo ergueu o pé e turrou do mango da eixada. O ferro do aveño saíu da terra e logo do corpo da serpe totalmente ensanguentado. O réptil ficou inmóbil por un intre.

E agora vaite, pero como te vexa outra vez roldando a nosa casa desfágote en mil rebandas cativas.

Entón a serpe, como alma que leva o demo, reptou cara á súa cova e perdeuse na negrura da terra.

Páxina 65

sOmBrAs no bErcE – Nela Nela axeonllouse para recoller á súa irmá do chan. Tomouna entre os brazos e apertouna fortemente contra o seu peito. O bebé, ao sentir o calor do corpo da nena, acougou de socato.

'Ai pequechiña, menos mal que estou eu aquí para ter conta de ti. ' Entón deu a volta e foi paseniño de regreso á súa casa, agarimando á súa irmá para que non rompese a chorar namentres tentaba non darlle conta á intensa dor que lle subía pola espiña. Namentres, a luz da lúa ía e viña entre o abano das nubes.

Cando chegou á casa trepou pola roseira novamente. A súa irmá era feble como un paxaro así que non lle custou moito uparse ata o primeiro piso. Entrou pola fiestra, deulle un bico ao bebé e deixouno no berce. Despois regresou ao seu cuarto cunhas ganas inmensas de deitarse.

Quitou as zapatillas e pousounas na alfombra. Abriu a gabeta para deixar a lanterna dentro. De súpeto viu fugazmente o seu reflexo no espello da porta do armario. Enfocou cara a el co feixe de luz. A estancia iluminouse totalmente, semellaba mesmo que estivese a amencer.

Nela ollou o seu camisón feito farrapos, o seu cabelo cuberto de follas e de anacos de arañeira, os seus pés cheos de terra, os seus brazos gaduñados e vertendo sangue. De socato pensou na súa nai e na desculpa que lle ía dar. Contarlle a verdadeira historia do acontecido, aquel enfrontamento coa serpe non era factible. Xamais a crería. Entón

Páxina 66

sOmBrAs no bErcE – Nela caeu na conta de que non había desculpa no mundo que puidese xustificar aquela desfeita. Estaba apañada.

Desta escarállame.

Páxina 67

sOmBrAs no bErcE – A miña cama

A miña cama Manuel Castiñeiras Carreira Gústame a miña cama. Como son pequeno paréceme moooi grande e pódome mover moito, e cando non son capaz de durmir, podo coller algúns xoguetes e enredar nela.

As sabas son moi suaves e cheiran moi ben, a miña nai di que é polo sua-vi-zan-te que usa, non sei que é iso, pero debe de ser algo máxico, porque non hai outras sabas coma as da miña cama.

Tamén me gusta moito o meu edredón de plumas, dáme mágoa polos paxaros que quedaron espidos para facelo, aínda que o meu papá díxome que lle volvían saír, non mo creo. Gústame porque é moi quentiño e non pesa nada, non coma as mantas de lá que usaba antes, ademais ás veces escápaselle algunha pluma pequeniña e suave, polas cos-tu-ras e é moi divertido velas voar polo aire.

Hoxe estou nervioso, teño que durmir axiña porque vén Papá Noel, e se estou esperto e me ve, non me traerá agasallos. Pero estou na miña cama, agustiño, quentiño, coas sabas suaves e frescas que lava a miña nai.

Páxina 68

sOmBrAs no bErcE – A miña cama *** Vin a Papá Noel en soños, pero ía de negro, non de vermello coma nos debuxos, pero aínda así é moi simpático, e tróuxome unha cama nova.

Non é tan grande coma a de antes, pero tanto me ten, porque me dixo que nunca máis tería problemas para durmir, nin me ía mover da miña nova cama.

Non ten sabas, pero ten un montón de pequenos coxíns brandiños, dunha tela moi suave e fresquiña. Díxome que se chamaba raso, gústame, aínda que non a lavou a miña nai porque non arrecende ao sua-vi-zan-te que usa ela. A miña nova cama cheira coma o coche do meu pai, cando ten o piñeiro de plástico pendurando do espello.

Tampouco ten nin manta ni edredón, pero díxome que non me facía falla, que tiña una tapa, para que non me entrará o frío, díxenlle que me parecía una parvada poñerlle unha tapa a una cama, el preguntoume por que, díxenlle, que se te erguías moi axiña para ir ao baño podías dar un bo croque, e fíxolle gracia e nos rimos.

Gústame a miña nova cama, non é coma a de antes, pero é moi cómoda para durmir.

Páxina 69

sOmBrAs no bErcE – A miña cama

Páxina 70

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno

Doces soños, pequeno Ariel Martínez Víctor sentouse no chan mirando a súa tía Marit, que se puxera cómoda sobre o sofá. Non a vía con moita frecuencia, de feito, era a terceira vez; vivía nalgunha cidade de Noruega co seu fillo, ao que nunca traía cando viña visitar o seu irmán, o pai de Víctor. Nunca quedaba máis de dous días, pero a súa visita sempre lograba deter a vida dos seus proxenitores. Víctor só tiña trece anos, pero eran suficientes para darse conta do silencio ríxido que se instalaba entre os seus pais despois de colgar o teléfono e anunciar a súa visita.

Descoñecía o motivo. A el, a súa tía parecíalle unha muller agradable, que sempre lle revolvía o floco e lle traía un sen fin de agasallos. Pero era coma se a súa presenza tinguise de gris o ánimo do seu pai. Parecía non ser quen de pronunciar máis de dúas frases de seguido, carentes de interese. Cando a tía Marit volvía deixar as súas vidas, o seu pai rodeábao cos seus brazos durante un longo anaco, e mirábao cos seus ollos azuis ata que o sorriso volvía curvar os seus beizos. Nunca mencionaban nada acerca da visita, e a vida volvía arrancar coma se

Páxina 71

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno alguén levantase o dedo da tecla de pausa.

Pero agora estaba aí. A tía Marit mirábao cos ollos do mesmo azul que os do seu pai, cun sorriso lixeiro sobre os beizos vermellos. Era a primeira vez que quedaban a soas. Os seus pais tiveran que acudir a unha urxencia na oficina na que traballaban. Por un momento quería pedirlles que o levasen con eles, sen dúbida influenciado polo estraño comportamento dos seus pais con respecto á súa tía. Pero ela puxéralle unha man sobre o ombro xusto antes de poder abrir a boca, despedindo os seus pais coa petición de non tardar moito, xa que era a última noite da súa visita e quería cear cedo. Pechou a porta antes de que Víctor puidese ver se o seu pai se volvía cara a el para cambiar de idea e levalo con eles.

-Por que nunca traes a Hâvar? –preguntou xogando cos cordóns das súas zapatillas deportivas.

-Gustaríame moito que vos coñecésedes –contestou Marit co seu estraño acento- , pero é unha viaxe moi longa e a súa saúde non é moi boa. Talvez poidades vir vós algún día.

-Non o creo –contestou Víctor e levouse unha man á boca arrepentido das súas palabras. Pero a súa tía sorriu.

-Non te preocupes, Víctor. O que pasa entre o teu pai e eu son cousas de maiores. Ti non tes a culpa.

-Pero que pasa entre vós? –preguntou animado pola afabilidade da súa tía.

Páxina 72

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno -O teu pai máis eu pasamos por momentos moi difíciles, pero querémonos moito, Víctor, creme. Mais hai un segredo...

-Un segredo?

-Un segredo, Víctor, que arrastra a nosa familia dende fai moitos anos, e que pesa sobre nós coma unha lousa.

-Que segredo, tía Marit? –quixo saber o neno posta toda a súa atención nela.

-Tes pesadelos, pequeno? Soñas con cousas estrañas que non podes entender? –a voz de Marit non trocaba xamais de ton nin de velocidade, nin sequera usaba a linguaxe corporal para darlle máis emoción ás súas palabras.

Víctor sorprendeuse, non entendeu como ela podía saber iso. Os pesadelos que sufría dende algún tempo eran tan absurdos que non llo contara a ninguén. Marit interpretou o seu silencio como un si e continuou: -Eu tamén os teño, e o teu pai, e todos os que levamos o mesmo sangue. Ese é o noso segredo, a nosa maldición. Oíches falar do “Sandman”, ou como dicides aquí, do “home de area?

Víctor sentiu unha picada seguida dun calafrío. Apenas atreveuse a negar coa cabeza. A súa tía observouno tranquila, coma se esperase esa reacción.

Páxina 73

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno -Segundo a mitoloxía é un homiño que ven polas noites para botar area máxica nos ollos dos nenos e así proporcionarlles soños –continuou-.

Pero eses soños non sempre son plácidos.

De pronto escoitouse a chave na porta e Marit levantouse dun salto para axeonllarse xunto ao seu sobriño. Colleulle a faciana entre as súas mans para cravarlle a súa mirada.

-Recorda isto, Víctor: xamais confíes nas palabras do Sandman!

Esa noite o silencio durante a cea estivo acompañado de olladas de preocupación por parte do seu pai. Víctor apenas puido comer, e non puido deixar de mirar a súa tía de esguello. De súpeto sentiu un desexo incontrolable de que marchase e os deixase en paz. Pero soubo que algo cambiara para sempre, e que fose o que fora, xa non había marcha atrás.

Cando se deitou a durmir, estivo tentado de pedirlle a súa nai que quedara con el un anaco, pero xa tiña trece anos. Era absurdo ter medo. Non existían os homiños que botaban area máxica nos ollos dos nenos. Odiaba a súa tía por terlle contado semellante parvada, por terlle falado de segredos, maldicións e pesadelos. Mañá tería marchado e lle pediría os seus pais que xamais a volvesen invitar.

Estaba seguro de que a ningún dos dous lle importaría.

Deu una morea de voltas na cama cos ollos abertos como pratos. Farto, ergueuse a por un vaso de auga. Ao pasar polo corredor chegáronlle unhas voces que discutían de forma acalorada. Recoñeceu o acento da

Páxina 74

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno súa tía e o ton angustiado do seu pai. Achegouse á porta case-aberta do despacho, amparándose na escuridade do corredor.

-Non podo crer que llo contaras! –exclamou o su pai tratando de non subir demasiado a voz.

-Xa cho expliquei, Rikard. Non podes protexelo da verdade para sempre. Que ías facer? Escondelo do mundo?

-Ía contarllo… ao meu modo, cando eu o decidise.

-Pode que para entón fora demasiado tarde. Sabes moi ben como comeza todo. O paso de neno a home. Contouche que xa ten pesadelos?

A pregunta da súa tía foi seguida dun longo silencio. Víctor achegouse máis á porta, mais na súa visión só entrou o alto estante repleto de libros.

-Dáste de conta, Rikard? Os pesadelos xa comezaron e só é cuestión de tempo que el se asome.

-Non! –ruxiu o seu pai. Oíuse un golpe coma se acabase de dar unha puñada sobre a mesa-. Se el entra nos soños do meu fillo é porque ti abriches a porta.

A súa tía Marit soltou unha gargallada irónica.

Páxina 75

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno -Non sexas cínico, irmán. Cres que Víctor non ía escoitar falar nunca do Sandman? Cres que te podías esconder en España, pero a lenda é universal. O teu fillo non está máis a salvo que o meo.

-Tres, catro anos –contestou o seu pai- , tres, catro anos para converterse en home e todo isto teríase acabado para el, se ti non tiveses mencionado ese maldito nome!

-Crece dunha vez, Rikard! –foi a primeira vez que Víctor escoitou a súa tía elevar a voz-. Non podes cometer o mesmo erro que os nosos pais.

O seu silencio foi a causa da morte do noso irmán.

-Discutimos isto mil veces.

-E mil veces direiche que a culpa da morte de Sven foi deles. Se lle tivesen dito a verdade, se lle tivesen advertido de que non crese nas falsas promesas…

-Crían que facían o mellor para nós, ao igual que as xeracións anteriores. É o que fixeron todos: sacrificar o maior de cada xeración para que os demais estivesen a salvo.

Volveu facerse un silencio incómodo ata que a súa tía estalou: -Xamais vou sacrificar o meu fillo! –entrou por uns segundos no campo de visión de Víctor, o seu rostro estaba vermello de furia.

-Entón non me digas como teño que protexer ao meu! Contácheslle a

Páxina 76

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno verdade a Víctor porque Hâvar está preto de pasar a idade crítica e o maldito insiste máis que nunca. Non é iso? Tes medo a que non soporte máis os pesadelos, e queres que o maldito se centre no meu fillo.

Víctor apartouse da porta tremendo. Pensou que dun momento a outro ían saír do despacho, pero a voz novamente sosegada da súa tía sorprendeuno: -Todos estes anos pensei que íamos atopar xuntos unha forma de loitar contra o destino dos nosos fillos. Só quedan eles dous. Podíamos ter tratado de enganar ao maldito dalgún xeito, pero vexo que segues sendo un covarde que só quere pechar os ollos e esperar a que todo pase. Pero isto non vai pasar Rikard. O que fixen… pode que xamais mo perdoe, pero era necesario. Un dos dous ten que loitar.

-Esta será a última vez que me ves. Cada un terá que vivir coa súa propia culpa e dor polo que poida pasar. Despídeme de Víctor.

O neno quixo marchar antes de que a súa tía chegase á porta, pero quedou conxelado ao sentir unha man sobre o ombro. Quixo berrar, pero o olor que desprendía a

persoa

ao seu

lado éralle

agradablemente familiar. A súa nai levouno ata o seu cuarto en silencio.

-Todo isto é verdade? –preguntou Víctor. Anicouse xunto a súa nai na cama.

-Si, meu neno, aínda que pareza o máis absurdo do mundo, é verdade.

Páxina 77

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno -Pero… por que está maldita a nosa familia? E quen é ese… ese homiño?

-Non sabemos a razón, cariño. É algo que ocorreu fai moito, moito tempo.

-Pero que lles fai aos nenos? Que lle fixo ao irmán de papá?

A súa nai levantoulle o queixo ata que os seus ollos atoparon os seus: -Non debes preocuparte por iso, Víctor. Se non o escoitas, se non cres nin unha soa palabra do que che diga ou prometa, non poderá facerche dano. Os pesadelos serán horribles durante os próximos anos, pero o teu pai axudarache a soportalos. Só tes que ser forte. Prométeme que xamais vas ir con el.

-Prométocho.

A súa tía xa non estaba cando Víctor se ergueu pola mañá. Tampouco o seu pai, que marchara traballar cedo. A súa nai non paraba de sorrirlle mentres lle servía o almorzo. Quedárase xunto a el durante toda a noite, e a súa faciana cansada evidenciaba o pouco que durmira.

Curiosamente, Víctor non tivera ningún pesadelo, claro que iso fora mérito da súa inquietude, que non lle permitira pechar os ollos durante a maior parte da noite.

Cando a súa nai o deixou no colexio, abriu a xanela do coche antes de marchar e Víctor puido ler nos seus beizos un: Prométemo! El puxo os

Páxina 78

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno ollos en branco e sorriu facendo un xesto afirmativo coa cabeza.

Tivo que loitar con todas as forzas para non quedar durmido durante as clases. Cando chegou a casa pola tarde, tombouse sobre a cama, disposto a matar as horas ata que chegara o seu pai xogando á consola portátil. Non quería quedar durmido para poder falar con el. Non quería quedar durmido para non ter pesadelos. De feito, dubidaba de que algunha vez volvese ser capaz de pechar os ollos. Pero as súas pálpebras pecháronse ao final.

Miles de imaxes que pasan a unha velocidade vertixinosa ante os seus ollos. Coma unha viaxe nunha montaña rusa desbocada, que se achega demasiado ao chan. Luces, risas, rostros estraños. De súpeto escuridade, silencio. Escoita a súa propia respiración, síntese andar.

Unha tenue luz, un enreixado. Mira cara ao chan detrás dos barrotes, e alí álzase, tímida, unha mirada triste cara a el.

-Quen es? –escóitase preguntar.

A luz gastada descobre un rostro e uns cabelos cinsentos dunha rapaza da súa idade.

-Non o lembro –dille con voz apagada-. El me fixo esquecer.

-El? –un calafrío.

A mirada da rapaza afástase para tratar de recuperar o perdido.

-A súa area cóbreo todo, ata que desaparece o mundo –di e levanta unha man chea de area fina que cae polos bordes cara ao chan-. Só sei

Páxina 79

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno que estou atrapada aquí, e que non me queda moito tempo- sinala co dedo unha fisura na parede pola que vai saíndo area miúda a cachón.

Xa cobre o chan, traspasando o enreixado, e vai alcanzando os seus pés. Afástase, pero a area avanza cara a el.

-Teño que saír de aquí! –di sen ver saída algunha.

-Si, lévame contigo! -a rapaza aférrase aos barrotes.

-Como?

-Só a súa morte pode liberarnos.

-Liberarnos? Cantos sodes?

-Xeracións de inocentes que pagamos polos erros dos nosos pais.

Nenos sacrificados para que irmáns e curmáns poidan vivir en paz.

Recorda. O seu tío ao que nunca coñeceu.

-Podo liberalo? Pode volver á casa?

-Claro! –di ela entusiasmada con bágoas nos ollos-. Todos nós poderemos regresar á casa, e todo rematará. Só necesitabamos que alguén fora valente por fin. Aquela porta –a man sae polo enreixado, indica cara a unha escuridade que se ilumina pouco a pouco.

Páxina 80

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno Descobre unha porta acolchada de veludo vermello.

-Alí agarda el, adormecido, ata que sae en busca do próximo neno. Oín que será esta noite, o teu curmán...

Outro calafrío. Non pode deixar de mirar cara a esa porta, que non quere abrir. A area chégalle ata o nocello. A rapaza salouca.

-Axúdanos! O saco de area está ao seu lado. Só tes que achegarte amodo e cando abra os ollos botarlle a súa propia area nos ollos.

Quedará cego, e a súa rabia matarao. Todo rematará, todos quedaremos liberados, e non haberá máis pesadelos –da súa nariz, da comisura dos seus beizos saen grans de area-. Date présa! –suplica.

Avanza ata a porta, arrastrando os pés pola area. As paredes rompen coa presión que empurra dende atrás. A súa man alcanza a porta.

O cuarto estaba escuro, o único foco de luz viña do crepitante fogo da cheminea. Non podía ver se había alguén sentado na cadeira de brazos ao acubillo da calor, pero ao seu carón había un saco de tea marrón.

Achegouse sentindo como o corazón lle saía pola boca. Cando deu o último paso e viu o corpo sentado alí quedou paralizado.

A rapaza de cabelos cinsentos levantou as pálpebras, pero non había nas cuncas máis que grumos de area mollada.

-Ola Hâvar –díxolle con voz lóbrega e sorriso de dentes afiados.

Páxina 81

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno O adolescente mirou o saco aberto, estirou a man, pero a rapaza abriu o puño e lanzoulle area aos ollos con precisión. A Hâvar só lle deu tempo de botarse as mans aos ollos antes de converterse nunha escultura de area fina.

A rapaza ergueuse da cadeira de brazos, ao tempo que o seu corpo tomou a forma dun home fraco, de cabelos raídos, cellas poboadas e ollos fríos e saltóns. Pasou polo estático corpo de Hâvar e lle deu un empuxón indiferente, de modo que este se desfixo nun montículo de area.

-Por que agora, Rikard? –preguntou.

O pai de Víctor saíu das sombras. Mirou a area aos pés da cadeira de brazos e afogou un salouco. Sentiu dor polo sobriño que non coñecera, pero máis profundo era a dor de saber que aquel montículo podía ter sido Víctor.

-A miña irmá traizooume.

-Só pretendía protexer o seu propio fillo, e ata agora fixérao moi ben -dixo o homiño-. Se non fora pola túa suxestión de enredar o rapaz coa promesa de devolver o teu irmán Sven á vida, posiblemente nunca o tería conseguido. Por que non se me terá ocorrido esa idea a min? –o home de area sinalou cara a uns frascos de cristal cheos de area sobre un estante-. Sven é ese de alí.

Páxina 82

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno

Rikard apertou os puños con forza mentres escoitaba a diabólica risa do monstro.

Páxina 83

sOmBrAs no bErcE – Doces soños, pequeno -A débeda queda saldada. Xa tes o sacrificio –Rikard non tivera outra alternativa. Hâvar tería pasado pronto da idade crítica, e o home de area tería fixado toda a súa atención en Víctor – unha vítima por cada xeración, esa era a maldición. Marit tiña razón niso de que non tería podido protexer a Víctor durante moito máis tempo. A lenda do home de area era un castigo que a súa familia levaba gravado coma unha tatuaxe a fogo. Non podía saber se Víctor era capaz de non caer nas artimañas do maligno, pero non lle dera tempo de previlo e un só pesadelo podía ser dabondo para facer que non volvese á casa nunca máis. Marit acusárao de covarde, e posiblemente tiña razón, posiblemente puideran atopar un modo de traizoar o pacto perverso que desangraba a súa familia. Mais o feito, feito estaba e á fin atrevérase a loitar por protexer aquilo que máis quería. Víctor non estaba a salvo dos pesadelos, nunca ninguén o estaba. El mesmo accedera a este fúnebre lugar mediante un pesadelo. Os pesadelos que non eran máis que momentos terriblemente reais. Pero o home de area xa tiña o seu sacrificio, e non tiña dereito a máis.

Rikard sentiu que se afastaba coma unha corrente de aire por unha xanela. O home de area díxolle adeus coa man, esparexendo grans de area ao seu arredor.

-Teño o meu sacrificio ata a próxima xeración. O teu neto, Rikard; xa non queda ninguén máis.

Páxina 84

sOmBrAs no bErcE - A pesca do caranguexo

A pesca do caranguexo Manuel Moledo - Mamá, esta noite Martín volveu pedirme durmir comigo na miña cama. Ficou mirándome toda a noite, pero non me atrevín a dicirlle que si.

A muller sorriu, triste. Xa ían tres días así. Foran moitos malos tragos para un neno tan pequeno, de só once anos.

«Peor trago pasou a coitada da nai».

As rudas mans de campesiña de Sara agarimaron o seu fillo. Que rápido medrara!. O rapaz enxugaba as bágoas coas sabas.

- Inda está aquí, meu rei?

- Non! Ou ti velo por aí? Pero pola noite si que estaba, e pedíame meterse na cama a durmir comigo, e collín medo.

Páxina 85

sOmBrAs no bErcE - A pesca do caranguexo Tal era a natureza da mente humana, pensou a muller coa súa aguda mente campesiña. Os vivos séntense culpables ó pensar nos mortos, senten gozar aínda da dozura do ar e da calor das raiolas do sol, do gosto da carne e do aroma das flores, cando o ser querido só sente o frío da tumba.

«Non te sintas mal fillo, ti non tes culpa de nada» queríalle dicir; pero pensou que igual inda era pequeno para entender certas cousas; e que era mellor dar outra solución.

- E por que tes medo, meu amor? Non era Martín o teu amigo e non durmistes xuntos moitas veces? El queríate moito e nunca che faría mal ningún O rapaz ficou pensativo, e logo asentiu, satisfeito. A súa nai bicouno e arroupouno.

- Hoxe é sábado. Podes durmir até o mediodía. Descansa.

Sara marchou e pechou a porta, apagando outra vez a luz. Pobre rapaz, pensaba, segado antes de tempo. Os nenos todos da aldea sufriran moito a súa morte. Onte leváranlle a coroa ó cemiterio, sós coma pediran; fora día de moito calor, e un deles desmaiárase. O resto, pobriños, deron en chorar e en chamar unha ambulancia polo móbil. A coroa demorárase, e o crego, descoñecedor do feito, recrimináraos duramente. Fora un día duro para os pícaros, e ó seu fillo viríalle ben descansar.

Páxina 86

sOmBrAs no bErcE - A pesca do caranguexo No seu cuarto, Arturiño pechou os ollos, e falou baixiño co rapaz que agardaba de pé o seu carón.

- Podes durmir comigo se queres, Martín- E dicindo isto, entraba no mundo dos soños.

Os caranguexos de río camiñaban, preguiceiros, arredor da navalliña que usaban os dous rapaces para pescalos. Empurrando un deles coa punta, lograron que se encirrara e agarrara con forza a folla, e sacárono desta forma. Arturiño meteuno nunha bolsa do Gadis, que Martín abría ante el. Era raro velo outra vez gordo e con todo o pelo.

- Martín. Xa non teño medo. Perdoa.

- Non pasa nada. A morte da medo, ó principio. É normal.

- Doe? - A morte? Non. So doe namentres que estás vivo.

- O crego dixo que ti seguro que ías o ceo.

- Espero que si. Pero antes teño algunha cousa que facer.

- Coma que?

- Coma ensinarche a pescar caranguexos. É unha promesa que te fixera.

Páxina 87

sOmBrAs no bErcE - A pesca do caranguexo - Está ben.

- Cando acordes, debes buscar unha navalla e levala todo o verao contigo. Prométemo.

- Prométocho. Pero non vale tamén un pau?

- Ti fai como eu che digo.

Cando encheron a bolsa, Arturo xa tiña dominada a técnica. Agora dáballe pena non poder leva-la pesca de verdade á casa.

- E para que nos valen agora? Cando acorde xa non os terei.

- Sempre podes ir ó río a coller máis.

Arturo colleu unha navalla e foi apañar caranguexos despois de almorzar ese día. Logo deixounos na cociña da casa e marchou ó salón para que a mamá os cociñara. No salón estaban os maiores a falar; a nai de Martín tamén estaba. Invisible, como son os nenos de dez anos cando os grandes falan de algo importante, escoitou toda a conversa.

- Ai! Só podo recordar ó meu pequerrecho dicindo «Papá, mamá, con todo o que vos quero e non vos vou poder volver ver máis» - E dicindo isto, choraba desconsolada. E as outras mulleres non sabían que dicir.

«Está no ceo agora» «era doce coma un chuchamel» «o picariño é un anxo agora».

Pola noite, Martín meteuse outra volta na cama con el.

Páxina 88

sOmBrAs no bErcE - A pesca do caranguexo - Por que non vas a visitar os teus pais? A eles gustaríaslle.

- Xa te digo que teño cousas que facer. Tiña que escoller unha persoa, e preferín vir contigo.

- Que imos facer hoxe?

- Hoxe voute ensinar a nadar.

- Iso non mo prometeras.

- Pero quero facelo.

E falando isto, quedaron durmidos os dous.

E despertaron na ribeira, e ambos nadaron felices no río; aprender os movementos da natación no soño era moi doado. A nai de Arturo nunca o quixera deixar nadar no río. Tiña medo de que afogara o seu pequeno. Pero era fantástico sentirse así, ingrávido, flotando na auga sen ningún esforzo.

Pasárono moi ben.

O día seguinte era Domigo e Arturiño foi a misa. Cando os rapaces presentaron unha desculpa pública ó crego por chegaren tarde o Venres ca coroa de Martín, o sacerdote, un home duns trinta anos, non puido aguantarse as lágrimas.

Páxina 89

sOmBrAs no bErcE - A pesca do caranguexo O sermón foi moi sentido. Moitos na igrexa choraban, mesmo os nenos do coro.

- Todos sabemos cal é a miña función aquí. Sen embargo, mesmo para un home de Deus, faise moi duro explicar a un pai e a unha nai porqué un rapaz ten que morrer, e ademais pasando tantos traballos.

E namentres falaba así, as bágoas esvarábanlle polas meixelas e mollaban a casula.

O único que non choraba era Arturo. Tomou nota do que dicía o crego.

Don Manuel era moi estrito na catequese, e ademais era un home bastante frío. Ós nenos dáballes moito respecto. Pero Arturo sabía que lle quería moito a todos, e que cando Martín caera enfermo, fora moitas veces a velo ó hospital na Coruña. Tamén unha vez que o vira na igrexa, para levarlle un misal que lle prestara a súa nai, atopara o crego de xeonllos, pregando con todas as súas forzas, apertando as mans entrelazadas contra a fronte con tal forza que lle quedaran as marcas.

Fora unha de esas veces que volvera dunha visita ó raparigo enfermo.

- Señor, lévame a min se precisas alguén, pero deixa o raparigo... murmurou ó erguerse.

E a primeira vez que Arturo fora consciente de que os adultos non o poden todo. E de que cando non o poden todo, o único que poden facer é chorar, pregar e pedir axuda a alguén máis grande. Como se fosen outra vez nenos. Impresionárase tanto que só acertara agacharse tralo confesionario, para que non o vise o sacerdote ó erguerse.

Páxina 90

sOmBrAs no bErcE - A pesca do caranguexo Cando esa noite se atopou con Martín, preguntoulle ó respecto.

- Martín, Por que Deus deixou que morreras? Eu sei que ti es bo.

- Morren moitos que son bos e moitos malos viven, Arturo. Eu non che podo explicar o porqué, porque non me é permitido falar.

- A Don Manuel gustaríalle sabelo. El tamén chorou moito.

- Non te apures por iso. Imos tirar pedras!

E ambos tiraron pedras moi felices, facéndoas saltar contra a superficie da auga. Unha, dúas, até oito veces cada tirada, en brincos cada vez máis miudiños. Ó final do día Martín deulle a Arturo un seixo afiado, pesado.

- Toma- díxolle.

- Non estará cando acorde.

- Podes ir buscalo ó río, onda collestes os caranguexos. Prométeme que o farás e que o gardarás sempre no peto para lembrarte de min, Arturiño.

- Prométocho.

- So podo visitareiche unha vez máis.

Páxina 91

sOmBrAs no bErcE - A pesca do caranguexo

Pรกxina 92

sOmBrAs no bErcE - A pesca do caranguexo - E cando será iso?

- Axiña. Ti garda a pedra para lembrarte de min. Non o esquezas.

E Arturiño foi busca-la pedra ó río, e gardouna nun peto, cedo pola mañá.

Dous días despois, o pai de Arturiño baixaba do cuarto do seu fillo ante os asombrados ollos da súa esposa e máis dos veciños que estaban na cociña e na porta da casa. O evento fora tan repentino e extraordinario,

que

a

xente

seguía

comentando,

asombrada,

namentres ían pouco a pouco marchando ás súas casas «Ben está o que ben acaba» «Foi un milagre de Deus» «Un anxo debeu coidar deles» «Miña nai, que susto máis grande, que espanto» falaban entre eles.

- Xa dorme - díxolle Tomás á súa muller, cando o último dos que marchaban pechou a cancela da casa.

Pola tardiña, pai e fillo chegaran, enchoupados, a casa. O coche quedara alá, no embalse; un xabaril fixera saír da pista a Tomás, que se precipitara, co seu fillo a bordo, as frías augas. Normalmente non acostumaba a levar ó rapaz con el de pesca; pero o raparigo facíalle tanta ilusión ir coller os caranguexos....

Inda trémulo pola experiencia, abrazouse á súa dona.

- Sabes, amor? Cando sentía afundir o Land Rover, maldicinme por levar ó rapaz comigo, pero ó final, foi unha sorte. Eu levaba todo o equipo na

Páxina 93

sOmBrAs no bErcE - A pesca do caranguexo maleta, e as portas non abrían. Nin sequera daba feito a soltar o cinto.

O rapaz pasoume a navalla para cortalo. E despois a pedra para romper o cristal. Mesmo sabe nadar, e iso que non lle ensinamos... de non ser por iso, ou de ir eu só... Pero, sabes o máis asombroso? Non tiña medo ningún. Nin sequera miraba para min; era como se tivese alguén ó lado dicíndolle que facer.

- Estaba xa a durmir?

- Si. falaba en soños. O pobriño chamaba por Martín, e dicíalle que volvera, que non quería que marchara para sempre. Os nervios, seguro...

- Pobre rapaz. Pobre nai. Agora podo entendelo mellor. Que cousa tan horrible debe ser perder un fillo.. e máis de tan mala enfermidade.

Maldita sexa; hai cartos para todo, pero non dabondo para investigar como salvar un neno.

E os dous ficaron na portela por onde saíran os veciños, mirando o ceo de verán, repleto de estrelas.

Cando Arturo espertou ó día seguinte, inda sentía as últimas palabras da conversa con Martín .

- Nunca pelexes cos teus pais. Trata de velos tódolos días. Prométemo.

- Prométocho.

Páxina 94

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento

Nariz de pemento Anna Raven -Queda moito?

Bertrán apoiara a cabeza no cristal da ventanilla do coche. Desde o asento de atrás todo era moito, moito, moito máis aburrido e os debuxos animados do DVD portátil perdían interese segundo gañaban melodías, ademais, xa empezaba a estar farto de tanta viaxe. Cando ían chegar á Casa Grande? Cando ía poder explorar todos os pasadizos segredos e cazar os lobishomes que moraban na vila? Bo era que xa se fixara na casa da cidade e aínda quedaban un par de noites para que a lúa fora un bo queixo de bóla, así que dispuña de moito tempo para investigar.

-Queda moito?- Insistira de novo, seica os seus pais, concentrados en ondas sonoras un tanto pasadas de moda, non o escoitaran á primeira.

-Xa case estamos.- Respondera desta vez seu pai, mirando de esguello para Sara, entretida co vaivén do turismo nesa estrada sinuosa pola que agora discorrían.

Con todo, Betrán non o crera. Non o mirara aos ollos cando llo dixera e

Páxina 95

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento mamá, que estes días só se ocupaba de Sara, tanto que semellaba tela máis pegada agora que cando a levaba no bandullo, tampouco dixera nada. Por riba de todo isto, cando preguntara o mesmo facía un anaco, seu pai dixéralle que estaban a chegar e o mesmo acontecera facía un chisco, pero anaco arriba, anaco abaixo, non daban chegado. Alí, amarrado con forza á súa cadeira, que era máis unha cárcere que un trono, miraba con curiosidade as paraxes salferidas de carballos, piñeiros, eucaliptos e lexións de fentos que ían deixando ás súas costas. Ver non é que vira moito. Seu pai sempre empregaba combustible para avións e adoitaban viaxar a fume de carozo, pero estaba certo de que, se se fixaba na cuneta, ou nas polas das árbores, albiscaría o rastro esquivo dalgún becho raro coma un indio das pradeiras tratando de lle dar caza ao último bisonte ou mesmo un trasgo co nariz de pemento coma aquel que saía na peli de mamá, que estaba chula pero daba un pouco de medo. O estudo preliminar da zona non ía mal, no chisquisís de tempo que pasara desde a súa última enquisa xeográfica atopara catro covas de mouras, dúas manadas de lobos máxicos coa pelaxe verde agachados onda o río, prestos a loitar polo dominio da beira dereita, mellor para a caza; unha avoa de loito cun corvo no ombreiro que recollía garabullos onda unha silveira e media ducia de porcos bravos cos colmillos dourados coma o sol. O malo era que non daba atopado nin trasgos, nin indios. Nada había nesa fraga fóra do habitual.

-Bertrán! - Berrara seu pai desde o asento do condutor.- Atende, que vas pensando nas musarañas!

Betrán, por moito que llas mentaban, nunca na vida dera visto

Páxina 96

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento musarañas pero, pola información que tiña, supuña que serían unha sorte de ratas negras de oito patas nativas da horta dos avós e veciñas dos gamusinos.

-Que pasa?

-Que xa estamos chegando, ho! Non ves a casa? Tanta leria con cando iamos chegar e agora non che interesa!

-A ver! -De súpeto, botándose para adiante todo o que o cinto de seguridade lle permitía, esquecera as súas pescudas da foresta e fixara toda a súa atención na maxestosa casona de pedra con cheminea, xardín e columbios propios na que estaban entrando. Tiña moitas fiestras e dous tobogáns, dous! E tamén tiña un galpón grande coma un campo de fútbol. Alí foi onde o seu pai aparcara o coche e saíra falar cunha muller que lle dera unhas chaves, e todo sen sacalo da parte de atrás!

-Mamáaaaaa!

-Que queres, Bertorella?

-Quero saír xa.

Súa nai suspirara, non debía ter moita gana de leria.

-Xa saímos agora, veña, logo tanta presa tes?

Páxina 97

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento -Teño.

-Por que?

-Porque teño que facer pis. -A resposta saíralle sen pensala aínda que, a dicir verdade, non fora tan mala, igual até lle podía sacar proveito.

-Anda, aguanta un pouco, vale?

-Vale.

Un pouco, un pouco, un pouco... xa!

-E que non me aguanto!

-Demo de rapaz! Non tes paradeiro!

Como xa era habitual, ante a insinuación da nai, botou as mans á cabeza na procura dos cornos delatores (o que podía fardar na escola cun par de cornos!), pero non atopou nada. Aínda así, entre queixas e pequenas reprimendas conseguira que súa nai o ceibara no patio da casa e lle indicara que había un baño ao pasar a porta principal, a da cociña de ferro, á dereita. El, o do baño, entendérao ben, pero non esta teima de chamarlle demo sen razón aparente.

O caso, sexa como for, era que xa conseguira o que quería. Sara, papá e mamá quedaran no galpón e el era libre para explorar. Que marabillas escondería ese agochadoiro? Co grande que era, polo menos tres ou

Páxina 98

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento catro mundos máis grande que o seu piso, de seguro que había pantasmas, pasadizos ocultos e tesouros enterrados. Iso como mínimo!

Con paso firme e apertando as pernas de cando en vez para que non sospeitaran del foi cara o portón da cociña de ferro. O postigo tiña unha laxa ben grande deitada á entrada da estanza cun debuxo gravado nela dunha muller con corpo de cadela e unha morea de cadeliños deitados ao seu carón. Non estaba moi ben feito e a mullercadela non levaba roupa. Ademais tiña a cabeza moi grande e os cadeliños eran todos canciños, ningún tiña cabeza de neno. Igual non eran fillos dela. Era una imaxe feísima. Con todo, pensou que pisar nos cadeliños non estaba ben e chimpou ao outro lado do umbral cun “zuuumb” xordo e potente. Nas pelis de debuxos ese tipo de aterraxes provocaban o repiqueteo da louza nos chineiros, pero a el nunca lle pasara iso. Se non contamos que, no cole, unha vez, lle dixera a Marta que si lle pasara na casa dos avós e que fora un terremoto tan forte que caeran as paredes e quedaran sen casa, e por iso agora o avó Lois e a avoa Xiña vivían con eles.

A cociña era bastante grande. Tiña unha caixa de ferro enorme e dentro da caixa había lume alaranxado e vivo, lanzando lapelas a través de minúsculas fendas entre as soldaduras. Tamén había un mesado grande revestido de azulexos con debuxos de follas pegado á caixa e un banco grande para gabear nel e mirala desde arriba. Mentres o facía fixárase en que non había tele nin iPod station nesa cociña e que, a diferencia da música ou os cartoons que se ouvían na da súa casa, aquí só se escoitaba unha melodía descarada de “cliquiticlaques” e “shushushuises” que proviñan do interior da caixa de ferro.

Páxina 99

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento Vista desde arriba, era espectacular.

Tratábase dun rectángulo grande coma un mapa, con moitos círculos, un arredor doutros, que acababan nun buratiño de luz vermella e amarela. Era o máis bonito que vira nun ano!

No mesado viu tamén un pao de ferro longo cun garfo retorto na punta. Agora o “cliquitichackshuish-shuish-cliquit” do lume parecíalle relaxante e, dalgún xeito, semellante ás ondas do mar. Cun pé no banco e outro sobre a mesa de azulexo enarborou o seu gancho e lanzou finta tras finta, golpe mortal tras golpe mortal e estocada tras estocada cara un corsario imaxinario que o seguira desde a cidade no seu barco que podía ir polas nubes, e que cobizaba os valiosos rubís gardados polas brasas da cociña. Fora unha batalla dura. Durante dúas ocasións estivera a piques de perder o equilibrio e, contra o final, nun inesperado

desenvolvemento

dos

acontecementos,

o

Capitán

Ollopercebe, temido bucaneiro dos mares sur-sureste-con-forza-tres-acatro, case o desarmara cunha sutil manobra de dobre-culleretainvertida moi típica da escola de esgrima italiana. Afortunadamente, a pericia de Bertrán e a súa mestría coas armas fixeran que o ben prevalecera na súa continua loita contra o mal e agora o ganchoespada servíalle para turrar do círculo máis pequeno da caixa e revelar os arelados rubís do tesouro.

O garfo retorto encaixaba ben. Para turrar con máis forza agarrara o mango coas dúas mans e deixara caer o corpo un pouquiño cara atrás.

Ao chirrido de metal contra metal acompañárao un incremento de “shuishes” e unha inmensa lapela de ouro líquido que chegara até o

Páxina 100

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento teito da cociña e o deixara coa boca aberta e o cu pegado ao banco de madeira. A columna de lume bailara na punta do pé e estoupara en millóns de chispas alaranxadas para formar o rostro dun home vello e espeluxado, con frondosa barba e simpático bigote. Os seus ollos baleiros fitaban a Bertrán e as súas mans de frouma emborrallada estiráranse para revolverlle un pouco o pelo ao rapaz, chamuscándollo nas puntas.

-Atrás!

Increpara o noso heroe ao tempo que buscaba a súa arma coa man mala, a dereita.

-Atrás, rufián! Santo e seña!

O home de lume bufou con rabia, enchendo o cuarto de luz e calor cun bramido de piñas consumidas e asubíos do máis cru inverno e Bertrán, temendo por unha vez estar a se enfrontar a un inimigo para o que polo dagora non estaba preparado, botara a correr a cegas cara a única saída que vira naquela explosión de partículas do mesmísimo Sol: a porta do terreo. Cunha habilidade similar á dun aventureiro de carreira choutou a través da porta e rodou polo chan de terra e herba, verde e fresquiña, para apagar as chamas que lle prenderan nos baixos do pantalón e na cazadora de cowboy. Na súa retirada, que non fuxida, perdera o sabre pirata. Malo sería que entre os tomates e os amorogos o fora precisar!

-Pssst! -Escoitara ás súas costas. Presto para superar un novo perigo

Páxina 101

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento xirárase coa velocidade dos artistas marciais e atopárase de fuciños co inofensivo verdor das pementeiras, pesadas e cabizbaixas, lucindo os seus pouco favorecedores froitos de cor brillante e esbaradiza coma a cera.

-Pstt! Ei, ti! -Voltara escoitar, desta vez ao outro lado.

Nada, alí non había nada. Unhas cantas herbas, unhas verzas, uns fatos de xudías medrando por paos altos como as canas de pescar dos nenos americanos cando van ao río, algo de pirixel, un outro algo de anís... pero nada que puidera falar tan alto.

-Oes, onde estás? -Dixera. Bertrán sabía que, ás veces, era boa cousa dar o primeiro paso.

Quedara moi quedo, caladiño, agardando escoita calquera son que delatara a aquel ser que o estaba a espiar. Pero nada. Nada de nada.

Nin sequera o chío dos paxaros, nin o ladrido dos cans nas leiras. De súpeto, sen saber como, uns ollos enormes, da cor do granito que tiña mamá na cociña apareceran xusto diante del. Os ollos, curiosamente, non estaban sós senón que viñan integrados nunha faciana enorme e separados por un nariz de pemento que case tocaba o seu. Malia enormidade da cabeza o corpo que había embaixo era pequeno, practicamente igual que o seu de tamaño, pero non puidera miralo moito porque atenderlle á cara, e máis concretamente a eses ollos de pedra e a ao nariz-pemento, ocupáballe toda a atención. Ao pouco tamén se decatou de que por baixo do nariz tiña unha boca moi pequena que parecía famenta. Agora que a abría coma para lle falar

Páxina 102

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento podía ver os minúsculos e puntiagudos dentes que lle agromaban das encías cor viño e sentir o alento fétido a peixe podre e boas lembranzas que emanaba da súa gorxa escura e cavernosa. De seguro que, se quixera, sería quen de papar unha vaca enteira dun bocado.

Algo ía dicir, mágoa que xusto no momento no que empezaba a mover a lingua de trapo suxo e húmido para debullar a primeira palabra a voz da nai de Bertrán ecoara por toda a horta cun coñecido ton de enfado que non presaxiaba nada bo.

-Bertrán, que fas?

-Nada! -Apresurárase a dicir. Nada era o que facía normalmente. Era un código para maiores porque total cando facía “algo” nunca lles parecía ben.

-Pasapadentro!

Ganas de entrar á casa non tiña ningunhas pero como o berro de mamá espantara ao cabezudo pementeiro pensara que, de todas todas, era mellor facerlle caso e non se meter en líos.

-Vou...

Máis tarde, cando lle ensinaron o seu cuarto, moi contento se puxera ao ver que a fiestra daba á horta e que, ben disimulado entre as pementeiras, podía distinguir a un espécime de boa raza entre dúas pedras de granito que non perdía detalle dos acenos que el lle facía a

Páxina 103

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento través do cristal. Estaba decidido. En canto puidera, había voltar ao terreo.

-Seguro que non queres que che deixe a porta aberta e a luz do corredor acesa?

-Que non, mamá, que xa non teño medo, xa son grande.

Súa nai, con Sara no colo, mirara para el durante un bo anaco, con xesto serio.

-Que sexas grande non significa que sexas todopoderoso; os grandes, ás veces, tamén precisamos que haxa luz nas tebras.

Nunca a vira pórse tan filosófica. Era raro nela, nesa muller que sempre levaba présa e non lle prestaba atención ás cousas extraordinarias da vida como as pedras con ollos ou a xente que vive nas estanterías do supermercado.

-Non teño medo. -Insistira, seguro en aparencia desas súas palabras.

-Dacordo logo. Semella que ademais de grande es tamén valente. Boas noites, rémora!

-Boas noites, ma!

Pechou a porta tras dela e a habitación ficou nunha penumbra tristeira e cargada de electricidade. A acubillo naquela cama de profundo renxer agardou un monte de tempo a que os maiores se deitaran e, por

Páxina 104

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento fin, na casona das vacacións, reinara o silencio. Agora, o único que lle quedaba, era ser listo e non cometer ningún erro. Era tempo de se pór en marcha.

Tirou as mantas para atrás e puxo as botas gordas, colleu dúas bufandas e envolveu os pés nelas para facer menos barullo e, moi a modiño, que o elástico ruxía que daba gusto, baixou da cama. En canto o fixo ficou moi quedo, escoitando na escuridade, por sorte ninguén se decatara, non había mouros na costa. Colleu o seu chuvasqueiro amarelo, un foco que lle regalara o avó, unha guía de aves nocturnas por se acaso, unha pedra que atopara no parque preto da casa e que tiña un furado no medio (e que sempre lle trouxera boa sorte), dous chicles de fresa aceda e o móbil que lle collera a mamá do bolso antes, por se se perdía, que un era aventureiro pero no parvo. Unha vez totalmente equipado, encamiñouse cara a porta.

Este momento era crucial no seu plan, se o pillaban agora podía darse por perdido.

Respirou profundamente e colleu folgos para xirar o picaporte con moito tino, coma estivera practicando durante toda a tarde, seguindo o ritmo dunha desas cancións que lle aprenderan no cole, na clase de inglés.

“Oranges and lemmons, say the bells of St Clements” Tirando con coidado pero con forza, dun xeito decidido para reducir o tempo no que a porta chirriaría ao ser aberta.

Páxina 105

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento “You owe me five forthings, say the bells of St Martins” Agora tocaba non se mover, nin sequera respirar, para que non o descubriran. Ao lonxe podía ouvir os ronquidos do pai e os rudiños que facía Sara ao durmir, falando en soños.

“When will you pay me, say the bells of Old Bailey” De momento todo ía ben. A continuación tocaba baixar as escaleiras de madeira. A dona da casa deixara unha lámpada acesa na planta baixa e vía os chanzos sen problemas. Os catro primeiros tiña que baixalos pola esquerda, e despois un polo medio e dar un salto de tres chanzos que cruxían unha barbaridade.

“When I´ll go rich, say the bells of Stepney” Xa casi estaba na meta final. Na caixa de ferro da cociña as brasas brillaban con forza e os “shuishes” cantaruxaban acompañados por preguiceiros “clickclaks” no lecer do lume. Ao velo todo tan tranquilo Betrán lembrara unha historia que lera na biblioteca na que o lume era un agasallo que os deuses lle deran aos homes para loitar contra o mal e, instintivamente, levara a man ao peto do chuvasqueiro onde gardara o foco do avó. A portiña da caixa de ferro ficara entreaberta e dentro os rubís refulxían na noite. Un foco non era rival para un rubí, así que abrira a caixa onde metera a pila de petaca e a sacara para lle facer sitio á pedra preciosa do agasallo dos deuses, empurrándoa co sabregancho para non se queimar. Era pequeniña pero daba moito calor, e unha luz moi bonita. Definitivamente, levar lume era moito mellor que

Páxina 106

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento levar un foco.

“I do not know, says the great bell of Bow” A última fronteira era a porta da horta, asegurada cun pecho de ferro dos de panca que facía moitísimo ruído. Tiña que levantalo dunha vez e abrir de golpe. Para concentrarse mellor deixara de cantar a melodía británica na súa cabeza, mordera un pouco a lingua, como sempre que tiña que realizar unha tarefa de grande precisión, e asegurara o peche coa man dereita e o tirador coa esquerda. ´Á de tres. Unha, dúas...

E...

Tres!

CLONKONK! Shuish-shis-clik-shish...

Contou mentalmente até dous elefantes sen que pasara nada.

Conseguirao, estaba fóra.

O terreo, de noite, era moi distinto a como o vira polo día. Para empezar case non tiña cores. Era todo prateado e as pedriñas das corredoiras parecían canicas das que lle mercaba a tía Luci na tenda boa de xoguetes, a que tiña os trompos e as figuras de cabaleiros e dragóns. Agarimando o interruptor do foco coa xema do dedo índice botou a andar cara a parcela dos pementos ao tempo que retomaba as

Páxina 107

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento súas labores líricas internas.

“Here comes a candle to light up your bed” Xusto baixo a última planta puido adiviñar a chepa retorta e encurvada do

cabezudo

contra

unha

maceta

grande

e

sen

froito.

-Psst! -Dixéralle ao chegar onda el e, desta vez, o que ficara sobresaltado fora o trasgo de nariz de pemento, que deixara de traballar inmediatamente no que estaba a facer e dera un chimpo altísimo, froito do susto de morte que acabara de papar. Tal meneo dera que parecía que aquel cabezón seu lle ía escapar do enclenque corpiño que sostiña e adquirir vida propia! Cando mirou para Bertrán o pemento parecía unha berenxena e os ollos refulxíanlle coma pequenas estrelas.

-Arre demo! Deixa á xente traballar en paz! Como se nota que os señoritos durmides de noite!

-Falas con voz de curuxa.

Bertrán non estaba moi certo de por que lle dixera o que lle dixera pero

parecíalle

que

o

demo

falaba

con

voz

de

curuxa.

-Ti falas coma un parvo.

-Eu non son parvo! -Retrucara o neno, ofendidísimo pola insinuación da fada.

Páxina 108

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento -Nin eu unha curuxa. Unha vez que todo está aclarado... Vas quedar aí toda a noite ou tes pensado axudar?

-Axudar en que?

O trasgo apartou cara a dereita. No chan, deitada sobre un leito de terra, follas e esterco, unha bonequiña de cabeza de cebola, envolta en vellos trapos, remexía as súas mans e o seu corpiño contra as raíces dos pementos. Bertrán viu como, baixo a xentil luz da lúa, ese corpo encebolado empezaba a se definir coas súas perniñas, os braciños, os dedos e as dedas e o rostro xuvenil dunha meniña en miniatura, branquiña e de ollos claros.

-Esta quen é?

O homiño cabezón collera á nena nos seus brazos peludos e fortes, pasándolla a Bertrán, que non sabía moi ben como sostela, dado que na casa nunca lle deixaban coller a Sara. No seu colo, a bonequiña xeitosa, cuberta a cabeza de xiada bautismal, deixara de se revolver e de chorar.

-É unha moura. Unha pequena. Gústaslle ben polo que parece. Apúrate, temos que levala á lagoa da Lúa.

Había moitas preguntas que a Bertrán lle gustaría facerlle pero antes de que puidera empezar a falar o trasgo xa se puxera en camiño. O fardo que levaba no colo mirábao con curiosidade a través duns olliños de estrelas azuis bonitiños, inocentes e afoutos.

Páxina 109

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento -Para ser unha moura, es ben paliducha!

-Corre que non imos chegar! -Berrara nariz de pemento xusto antes de escalar o balado e saltalo cara os loureiros e silentes piñeiros do outro lado.

-Agar... Agarda!

Bertrán botou a correr. O vulto que levaba quentiño nos brazos era moi difícil de carretar sen que se lle caera pero non se podía arriscar a perdelo no medio da mesta fraga sobre todo, sabendo como sabía, da existencia de criaturas vixiantes con ollos pequenos e malvados, ávidos de devorar todo aquelo que perderamos por non o coidar ben. Moitas veces pensou que o seu guía desaparecera, mais pronto podía ver o reflexo dunha boina de berenxena despuntar entre as pedras, captando o refulxir da lúa de inverno, e sabía por onde tiña que seguir.

-Apura, neno, apura!

E Bertrán apuraba. Sacaba folgos de onde sabía que nunca os tivera, sentindo o acre e cobrizo sabor do sangue na súa boca e unha dor intensa no peito, abafándoo, afogándoo nun océano escuro de brasas e pedriñas que moito pesaban xa na súa cabeza. Cando a piques estaba de desfalecer, viu como o trasgo paraba dunha vez, xirando as súas retortas perniñas dentro do amplo pantalón, para lle dar a benvida a unha pequena lagoa de augas quedas e prateadas na que sete lobatos bebían sen descanso, lixados os seus fuciños cunha lama marrón escura, seca e podre na súa belida pelaxe gris.

Páxina 110

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento

-Xa chegamos. -Dixera o anano, que encollera de tamaño polo esforzo da camiñata.- Déixaa aquí. Ía soltar á moura que levaba no colo cando o gruñido dos lobatos, erguendo os ollos brillantes de amarela ferocidade do espello da auga, metéralle un pouco de medo e acabara apertando á pequena aínda máis forte contra el.

Páxina 111

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento -Díxenche que a soltaras!

Insistira o goblin, acompañando a súa increpación cun golpe de pao de buxo, rápido e certeiro na parte de atrás dos xeonllos do neno. Nunca tal dor sentira. Combinada coa presión no seu peito que agora, ao ver os exquisitos fíos de tea de araña que saían dos dedos da nena e atravesaban o chuvasqueiro amarelo e a súa propia carne, rodeando e apresando o corazón en cada latexo, cada vez máis feble a medida que a nena de cebolas se voltaba máis humana e máis morocha, tiña unha boa explicación, caeu ao chan de narices, soterrando ao parasito baixo o seu corpiño frío e canso.

Non pasa ren, non pasa ren. Cantas outras veces for a presa do mal, dos viláns que ameazaban con destruír o mundo coñecido? Algo podería facer, de seguro que podía recurrir a algunha arma segreda que acabaría coa fartura de innomeables falcatruadas dos habitantes desta fedorenta fraga.

-Eu quedo coa pel, é doce, e branda e suaviña. -Escoitou falar a nariz de pemento, relamendo os purulentos beizos colmados do pulgón e os vermes.- Xa vou vello, e ando farto de vestir a ialma con estes... estes froitos que xa nin saben como sabían antes! Fuxe de aí demo! Fuxe!

Que a pel é miña e quéroa conservar sen rachaduras!

-Logo nós comeremos a súa carne. -Dixera outra voz ao lonxe, ou era que el estaba moi lonxe deles arestora? Unha voz rouca e aínda máis discordante, unha voz cargada de noxo e dunha fame negra, máis que a propia morte.– Levamos moito tempo agardando por el, a auga repiquetea no noso bandullo pero non nos sacia, anano. Bota para

Páxina 112

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento atrás! O neno é noso.

A voz gruñira nese mundo tan afastado da lene respiración de Bertrán, coma se saltara sobre algo ou sobre alguén, afundindo dentes afiados coma coitelos en algo verde, frío e brando. A pouca luz que aínda podía percibir a través de estreitas fendas no seu mirar foise apagando, pouco a pouco, extinguindo o ar, acabando con todo nunha montaña de tebras na néboa e cheiro a bravú. Pechou os ollos, coma para durmir, escoitando un conto nun país alén da súa consciencia, no que irmáns de sangue loitaban pola comida que nunca chegaba ao lar e a súa nai, vella e cruel, mais nai, mandábaos parar e calar, exhortándoos á cautela. “Como non o protexeron? Que hai de malo nel? Como chegou aquí?” Preguntaba, e o irmán maís vello, sumiso, temeroso da ira da matriarca, contaba a historia dun meniño que saltara unha laxa de pedra e abrira a porta aos monstros, sen dubidar, sen temer, sen mirar atrás. “Seguro que non trouxo axuda de ninguén?” Insistía ela, agora calmada, excitada pola promesa dunha nova ánima que condenar no seu exército da boa xente. “Non, veu so; sen facho nin arma. Pola súa vontade, miña dona. Veu so”.

“Shuish...” susurrou a lembranza dunha caixa de ferro nos poucos miolos que lle quedaban a Bertrán. “Shuish-cuik-chack”, chamou o rubí que aínda gardaba na caixa de latón do foco do peto. “Shuish-achackchack...”

-Estás ben, Betrán? Estás ben? Tes frío? Que facías fora da cama?

Díchesme un susto de morte! -Falaba entre salaios outra nai, a súa, claro, a súa nai.- Puideches morrer alí fora no incendio! Que neno!

Páxina 113

sOmBrAs no bErcE – Nariz de pemento Demo de neno! Non mo volvas facer, oíches? Nunca na vida, entendiches? Nunca na vida!

Asentiu. De súpeto, despois do amencer laranxa e quente, todo se fixera moi intenso e sentíase indescriptiblemente feliz. A muller que o apertaba con cariño abrasador, saloucando de carraxe e ledicia, apartárase un pouco del para lle agarimar a faciana cos beizos, repetindo unha e outra vez que nunca máis fuxira da casa. El, agora, sabía que non o ía voltar facer, xa sufrira as consecuencias moito tempo atrás, nunha noite distinta na que saíra á fraga na procura do seu pai e os grises fachos enguliran o vermello lume da vila. El quixera morrer alí, con eles, mais vivira cunha raíña cruel que non o deixara medrar, que o vestira de verzas para mantelo ao seu carón. Pero agora, de volta nunha familia de verdade, cun pai e cunha nai, non o había volver facer.

Por última vez xirou a cabeza cara a fraga, albiscando a sombra dun par de pedras de cuarzo a observalo con medo e tristura, separadas por unha ventrelluda alcachofa. Sorriulle a nariz de alcachofa e tornou a vista cara a súa nai, apertándoa con forza, sentindo a vida da carne fluíndo nel, disfrutando, por fin, desa nova pel tan suave e quentiña.

Páxina 114

sOmBrAs no bErcE – O tesouro

O tesouro Fernando Pérez Barral Soñou unha noite con especial realismo.

Soñou cun acantilado de duro perfil que nos días de sol arroxaba a súa sombra sobre a praia de area negra; co mar embravecido e co vento arrincando nubes de orballo das cristas das ondas.

Puxo na escena a un cativo que, sentado nunhas rochas contra as que batía o mar unha e outra vez, escoitaba sorrinte aquelas verbas que unicamente os pequenos poden ouvir; namentres que nas súas mans deixaba unha caixiña de madeira, un cofre entre os seus dedos, que sostiña con firmeza, abríndoa constantemente para asegurarse de que o tesouro que alí gardaba non escapara das oxidadas bisagras.

A marea comezou a subir amodiño primeiro e con terribles ruxidos despois, reclamando palmo a palmo o espazo que compartía ca area. A brisa zoaba nas covas que o seu alento e a lingua da auga crearan na parede do acantilado, anunciando que máis cedo que tarde os peixes volverían a nadar nelas. O neno non ignorou a advertencia.

Ergueuse, desafiando unha última vez a esa furia que tantos homes

Páxina 115

sOmBrAs no bErcE – O tesouro temen, e baixou con coidado de non se mancar, sempre ca súa caixa debaixo do brazo. Nada máis pousalos pés no chan, botou a correr cara as feridas na pedra, e cando chegou, aínda alasando, posou o paquete ó seu carón e empezou a cavar. Xa tiña un bo burato cando, canso de tanta actividade, mirou ó seu redor buscando a aprobación dos seus homes, curtidos lobos de mar, corsarios temibles con os que acababa de roubar unha morea de ouro e xoias dos galeóns españois, que asentiron solemnemente cando o capitán de todos eles deixou tan prezada carga no fondo do buraco. O neno pechou os puños e levounos ós cadrís ( coma lle vira facer tantas veces ós maiores) e, despois de soterralas riquezas, estreitou a man do contramestre Dalton, felicitándose mutuamente polo botín conseguido.

- Noraboa, capitán- dixo o vello -, un gran traballo.

- Gracias, señor Dalton, abofé que eses galeóns puxéronnolo difícilsorriu.

- É certo, é certo- respondeu con igual xúbilo-. E dígame, capitán, que facemos agora que xa soterrámolo tesouro?

- Pois... non o sei- murmurou, encolléndose de ombros.

- Non o sabe?- preguntou perplexo.

- Non, inda non cheguei a esa parte no libro que me está a ler mamá, sabe?- contestou contrariado.

Páxina 116

sOmBrAs no bErcE – O tesouro - Oh, vale...- asentiu-. Ben... cales son as súas ordes entón, capitán?

- Estamos seguros de que o tesouro segue no seu sitio?- inquiriu, sinalando as pedras.

- Supoño que si.

- Xa sei, señor Dalton. Que os homes saquen o cofre para que poidamos ver se todo está como ten que estar e despois... despois...

Despois podemos soterralo noutro sitio!- puxo os puños en xarra outra vez, totalmente pagado de si mesmo-. Si, iso faremos, non vaia ser que nolo rouben.

- À orde, capitán- cadrouse, gritando para que se movesen aqueles lacazáns que os observaban apampados.

O neno mirou ó seu redor e, despois de facer un xesto como se estivese sinalando a alguén, axeonllouse e púxose a cavar de novo. Tiña as xemas adormecidas pola fricción continuada da area e das pedriñas que se agochaban nela cando rañou a tapa da caixa.

- Sacádeo de aí, papóns!- exclamou no seu papel de capitán mentres descubría a madeira-. Subídeo! Imos ver se non perdemos nada.

Colleuna con coidado pero, cando ía a abrilo, a falta de sensibilidade nos dedos xogoulle unha mala pasada, e co peche xa vencido, os dobróns e as xoias caeron como unha fervenza, espallándose por todas

Páxina 117

sOmBrAs no bErcE – O tesouro partes.

- Estúpidos!- gritou ó arrepoñerse, sorrindo maliciosamente sabéndose a salvo de calquera castigo por pronunciar aquela palabra-. Recollede todo agora mesmo, espero polo voso ben que non falte nin unha soa moeda!

Así foi, pero aínda que había moitos ollos buscando as riquezas, moito máis tardaron en reunilas todas e devolvelas á caixa. Contado e comprobado, o tesouro mudouse dun burato (que se deixou aberto para que outros piratas pensasen que alí xa non quedaba nada) a un novo e dese a un terceiro. Esta operación, repetida un total de cinco veces, deu cos corsarios nun punto da cova á que case non acadaba a luz, convencido o capitán de que ninguén chegaría ata alí.

- Moi ben, señor Dalton- dixo, secándose a suor-, por fin remataron.

- Si, capitán, non era sen tempo.

- Ten razón- asentiu-, vai sendo hora de que marchemos que xa case é noite e teño… algo de fame.

O rapaz xirouse, asegurándose de que recordaría as pedras que marcaban o derradeiro acocho da caixa, e botou a andar. Aloxárase uns cantos pasos cando notou un frío húmido filtrándoselle nos tenis e o rumor do mar, ata entón inaudible, que comezou a medrar non interior da caverna como se estivese satisfeito de verse descuberto.

Páxina 118

sOmBrAs no bErcE – O tesouro Un calafrío estremeceulle o corpo ó entender o que estaba a pasar.

Tanto tempo perdera nos seus xogos que a marea, provocada polo seu desafío nas rochas, seguírao dende a praia e agora tíñao acurralado naquela boca de pedra.

Sen poder facer outra cousa, botou a correr cara adiante, chapuzando violentamente, ferindo á súa inimiga para escapar. Avanzou case dando saltos mentres o mar seguía entrando. Xa estaba mergullado ata a cintura e aínda non vía a saída da cova, abriu a boca para gritar pedindo axuda e unha onda de triunfal escuma branca derribouno, levándoo con ela. Pasou uns segundos ca cabeza debaixo da auga pero conseguiu sacala, tusindo os grandes sorbos que tragara. O susto foi grande, suficiente para convencelo de que afogaría antes de chegar á entrada, así que desfixo o camiño e, abríndose en arcadas por mor do salitre, volveu á escuridade.

O cativo, morto de medo, recollía as pernas cos brazos, apertando os xeonllos contra o peito e chorando en silencio, escoitando as risas dun mar ledo por unha doce vitoria.

De cando en cando arrastrábase cara atrás, asustado polos agarimos de burla das ondas que morrían ós seus pés, e finalmente, mollado de arriba a abaixo, acabou retirándose a unha negrura que lle asustaba tanto como o seu encerro, atopando unha abertura na rocha á que trepou, afastándose da auga.

O neno recostouse contra unha das palmeiras daquela illa na que naufragara. Ollaba cara o negro océano que o rodeaba sen ver nada,

Páxina 119

sOmBrAs no bErcE – O tesouro nin sequera as estrelas brillaban no ceo. A tormenta que os levou a pique inda non pasara, senón que arreciaba, e os lóstregos tardaron pouco en iluminalo ceo cunha luz azul e branca (por fortuna as longas follas da árbore tropical bastarían para protexelo da chuvia). Pensou logo nos seus homes, seguramente mortos a varias brazas de profundidade, e, en especial, no señor Dalton, decatándose de que, de súpeto, estaba só. Cerrou con máis forza os brazos ó redor das pernas e saloucando (polos corsarios, non de medo) ficou durmido. *** Soñou cun grupo de homes que chegaban á praia que a marea xa devolvía.

Soñou cas súas facianas preocupadas e marcadas polo tempo, o Sol e, sobre todo, o mar; cos puños pechados e cos ombros tensos. Algúns fumaban e outros non, pero todos podían velo bafo que deixaba o seu alento nas rápidas rachas de vento. Vestiunos con pesados abrigos para protexelos do frío e da auga e calzounos con botas altas de goma.

Buscaban algo ou, mellor dito, a alguén, pois aínda en soños podía escoitalos gritar e gritar un nome. Un deles, adiantándose ós demais, chegou a unha cova e se meteu dentro co corazón na gorxa.

- Alfonso!- unha voz forte e grosa resoou nas paredes da mazmorra-.

Alfonso, estás ahí?- volveu soar. Tan claro foi o eco que despertou de golpe ó solitario prisioneiro que quedaba nas esquecidas celas.

Páxina 120

sOmBrAs no bErcE – O tesouro Non sabía canto tempo levaba encerrado nin por que, pero si sabía que estaba

esfameado, sedento e enfermo. Levantouse

amodiño,

espantando ás ratas que roían a pouca comida que lle daban, e achegouse ós barrotes.

- Alfonso!- chamárono outra vez pero, aínda que tentaba contestar, non tiña forzas para falar-. Polo amor de Deus, rapaz, se estás aí dime algo!

- Aquí…- dixo cun rouco suspiro.

- Alfonso!?- os pasos do cabaleiro dirixíronse cara ó calabozo e o reo puido vela armadura de cor negra do seu salvador-. Meu neno, pero que facías aquí!?- preguntou, abrindo a porta.

- Teño frío…

- Atopei ó rapaz!- berrou o campión, colléndoo en brazos para sacalo da cela-. Aquí, axuda!- seguía gritando mentres corría polo andadeiro.

- Marcial atopou ó neno!- dixo outro home dende fóra do castelo-.

Traede unhas mantas e avisade ó médico!

O prisioneiro abriu os ollos un chisco e a claridade de chumbo das nubes obrigoulle a pechalos. Cando o tentou de novo, pese a que so foi un intre, quedou abraiado polos fermosos plastróns que portaban aqueles guerreiros. Non sabía quen eran, pero sorriu, protexido pola capa dun deles, e volveu a durmir.

Páxina 121

sOmBrAs no bErcE – O tesouro Aliviados polo fin da busca, os veciños arrouparon ó neno e saíron da praia, perseguidos polas ameazas de sal daquel íntimo inimigo.

Camiñaron a grandes zancadas, conscientes de que cada minuto contaba, e non afrouxaron o paso nin sequera cando viron aparecela casa na que unha nai agardaba a volta do seu fillo.

- Abride!- berrou un dos homes, golpeando a porta.

- Atopastes ó neno!?- respondeu unha voz feminina que saía ó encontro da comitiva-. Gracias a Deus, gracias a Deus!- dixo, correndo a ver o estado do pequeno vulto que levaban-. Pilar, Pilar, que traen ó teu Alfonso!- exclamou, arrincando uns xemidos de alegría do interior da casa.

- Déixate de parvadas, muller!- increpoulle un deles-. Que non ves que temos que pasalo dentro?

- Tedes razón, vou agora mesmo á casa de don Estaban.

- Xa mandamos a Souto- respondeulle, esquivando a curiosidade das mulleres-. Pasade todas para dentro- dixo con gravidade, mirando directamente ós ollos que levaban chorando todo día-. Secádeo e metédeo na cama, o médico ha de estar a chegar.

- Moitas gracias, Xurxo- saloucou, apartando a manta para vela cara do rapaz-, moitas gracias.

- Non tes que dalas- respondeu cun sorriso, seguindo ó resto dos

Páxina 122

sOmBrAs no bErcE – O tesouro homes á cociña, onde quentarían os ósos e agardarían noticias.

Pilar, axudada polas veciñas, levou ó neno á súa habitación, sacoulle a roupa, secouno, púxolle outra quentada ó lume e meteuno na cama.

Pasoulle os dedos pola cabeza e bicouno na fronte, sentando ó carón da cama ante as miradas silenciosas das demais. Tacitamente unidas polo sentir dunha nai, esperaron. *** Pensou que o soño rematara, dando por sentado o final da historia.

Deu unha volta, acomodándose para seguir durmindo, e decatouse de que estaba nun erro cando viu o fume, tan abundante que nin o vento era capaz de dispersalo, saíndo da cheminea daquela casa que, cría, deixara atrás.

A imaxe dun home miúdo e delgado, máis ben un pau de vasoira vestido cun traxe, zapatos e abrigo, irrumpeu na súa cabeza. Camiñaba na compaña doutro veciño pero non se dirixían palabra, todo o que tiñan que dicirse podía esperar.

Tocaron á porta e lles abriron con rapidez, recibíndoos con xestos de alegría e alivio, pero tamén de resignación. O doutor foi despoxado da chaqueta e guiado á habitación na que descansaba o neno sen perder un minuto. Subiron, fixérono pasar baixo os ollos suplicantes das mulleres e, por un instante, algo tremeu no seu interior.

- Don Estaban- dixo a nai, separándose por primeira vez do rapaz-,

Páxina 123

sOmBrAs no bErcE – O tesouro moitas gracias por vires tan axiña.

- A ver- comezou coma se non escoitara, pousando o maletín de coiro negro ós pés da cama-, dígalle a todas estas mulleres que saian de aquí, vostede pode ficar se quere, pero isto non é un espectáculo.

- Non se poña así, doutor- respondeu unha delas-, so estábamos agardando por vostede para que Pilar non estivese soa, xa marchamos.

A voz penetrante do vampiro fixo que a súa vítima se revolvese no leito, sacándoo do sono da febre. Abriu os ollos con moito esforzo e chegou a ver como aquel ser negro, pálido e pequeno, empregando os poderes propios da súa condición, ordenaba ás mulleres saír da habitación sen que puidesen negarse; enganando á súa pobre nai, que non podía facer nada por axudalo. El, incapaz de se defender, parecía selo único que vía a ese home como o que realmente era. Estaba novamente só.

- Estás esperto, meu rei?- preguntou ela, achegándose.

- Mellor así- sentenciou, poñéndose ó lado do enfermo-. Ola, Alfonso, como estás?

Sentiu que a forza se lle escapaba cando o vampiro, invulnerable, indetectable sorriu ó alzarse sobre el. Nunha especie de xogo do gato e o rato, ensinou os longos caninos cos que estaba listo para alimentarse, deixándolle claro que non podería escapar. So necesitaba que a súa nai mirase para outro lado, distraela un momento, e o demo con pel de

Páxina 124

sOmBrAs no bErcE – O tesouro home chucharíalle todo o sangue.

- Non está por falar hoxe, verdade?- dixo, acariciando a fronte enchoupada.

- É iso, Alfonso, ou é que tes vergoña? A ver…- e sen dicir máis levantou as mans e posounas, frías e húmidas, na súa gorxa, palpando a carne con descaro, seguramente escollendo o mellor lugar, deténdose especialmente debaixo das mandíbulas como se algo alí lle chamase a atención.

- Doe…- xemeu nunha desesperada sinal que a súa nai non soubo ver.

- Xa vexo…- murmurou o monstro, apertando os labios e engurrando o queixo con desgusto.

- Que ten?- interrogou a muller, visiblemente afectada pola cara do médico.

- Mire- baixou a voz-, o neno seguramente se mollou e, despois de pasar case todo o día na cova, húmido e co frío que vai, colleu unha boa infección. Ten os ganglios da gorxa moi inchados, tusiu algo?

- Si, tose bastante, pero é seca, non arrinca nada.

- Ben…- rañou na cabeza, adicándolle unha mirada fugaz ó neno. Pola súa banda, o cativo deuse conta dos ollos inxectados en sangue que o estudaron e soubo que, por algunha razón, o vampiro non o tocaría de

Páxina 125

sOmBrAs no bErcE – O tesouro momento-. Imos facer unha cousa- suspirou, sacando un caderno no que se puxo a escribir-, vaille dar este xarope, unha cullerada despois de cada comida, e tamén estas pastillas unha vez ó día. Se empeora, chame por min.

- Moitas gracias, doutor, que lle debo?- dixo, levando a man ó peto.

- Nada- respondeu, colléndolle o brazo-, non me debe nada.

- Deus llelo pague, don Esteban- falou cun fío de voz, dándolle dous bicos.

- Non pasa nada, so quero ver a este rapaz correndo outra vez por aívolveu a ensinar os cabeiros, longos como puñais, para darlle énfase á ameaza velada-. Deixádeo descansar e abrigádeo. En fin, mellórate pronto, eh?- saudouno con uns dedos que remataban en unllas que máis semellaban gadoupas de ave de rapina, xogando con elas no marco da porta antes de que a pecharan tras el.

- Xa oíches, meu ben- díxolle, gardando o papel no peto do mandil-, dentro de pouco sandarás.

- Mai… teño medo- murmurou, sentindo os aloumiños que ela lle daba como liñas de lume branco queimándolle a pel.

- Non digas parvadas- contestou, dándolle outro bico-, tes que ser valente- arroupouno, tendo coidado de que estivese ben tapado-. Vou despedir ós veciños, deseguida volvo, vale?

Páxina 126

sOmBrAs no bErcE – O tesouro - Mai…- protestou.

- Vaia susto nos deches, Alfonso- dixo como para si mesma, mergullada nos ollos do neno-, es igual có teu pai, sabes? Dorme e tenta descansar un pouco, anda- e saíu.

Tan asustado como canso, o rapaz tomou, sen embargo, a determinación de agardar polo monstro que lle acababa de visitar.

Estaba convencido de que non ía deixalas cousas así, que volvería a capturalo, e el estaría esperto cando iso sucedera. Pese ó seu empeño, non pasara media hora e xa durmía, dando voltas e máis voltas, sufrindo terroríficos pesadelos provocados pola enfermidade. *** Soñou que o neno espertaba, pero el non fixo nada. Alleo a el, o pequeno seguía soñando os seus propios soños e semellaba estar moi lonxe para collelo.

Intrigado, penetrou no escenario que non quería cambiar e silencioso, coma unha serpe arrastrándose por unha toupeira, deslizouse no interior do enfermo. Soubo entón co neno, puidese escoitala ou non, pensaba na conversa que a súa nai mantiña nese mesmo intre cas mulleres que quedaban na casa.

- Como vas facer, Pilar?- preguntoulle unha, delatada a súa ocupación polo longo nariz que lle sobresaía da cara.

Páxina 127

sOmBrAs no bErcE – O tesouro - Non te preocupes, xa sacarei os cartos de onde poida- contestou, mirando sen velo papel que tiña diante-. Así teña que pasar sen comer.

- É unha desgracia, filliña- dixo outra, negando ca cabeza-. Ter que pasar por isto ti soa, sen un home que te valla…

- Si- sentenciou a primeira-, se o teu Andrés seguise connosco, non terías que pasar por estes apuros, Pilariña.

- Apañarémonos- respondeulles cun ton que non souberon identificar-.

Gracias pola vosa axuda e por facerme compaña, pero será mellor que marchedes.

- Igual tes razón- comprenderon a un tempo-. Queres que te traiamos algo?

- Non, estaremos ben, de verdade- dixo, escoltándoas ata á porta.

- Cóidate moito, eh? Queira Deus que o neno mellore pronto.

- Gracias por todo- sorriu cortés.

- Xa te deixamos- bicárona-, se non empeora este tempo, mañá fágoche unha visita.

- De acordo, tende coidado- despediunas, aliviada de velas marchar polo camiño, xa falando polo baixiño entre elas sen facerlle caso á treboada que lles caía enriba. Ela empurrou a porta e, segundo

Páxina 128

sOmBrAs no bErcE – O tesouro pechaba, permitiu que as bágoas agromaran dela pero sen soltar un só salaio, tremendo de rabia.

Enxugou a cara uns minutos despois, recompoñéndose. Alisou a roupa, arranxou o pelo e, como prometera, regresou onda o seu fillo.

Achegouse a el e, constatando que descansaba, acercou unha cadeira ó leito e sentou nela. Indefectiblemente, ela mesma quedou durmida.

Alfonso incorporouse ó escoitar o ronquido feble da súa nai. Mirouna cunha fonda piedade, agradecendo sen falar o sacrificio que estaba disposta a facer. Quixo dicirlle que todo ía saír ben, que non precisaba aquelas cousas das que falara o vampiro, que xa estaba curado.

- Fillo- chamárono dende o outro lado do cuarto.

- Papá!- estalou o neno, iluminado ó seu rostro cando atopou ó seu pai que sorría con dozura.

- Non fales tan alto, vas espertar á túa nai- reprendeulle, poñendo un dedo diante dos beizos-. Como estás?

- O médico di que estou enfermo- explicou, poñendo unha man no peito.

- Así que enfermaches- dixo cun xesto de desgusto-. Que andarías facendo?

- Estaba…- comezou, buscando as palabras xustas para que non lle

Páxina 129

sOmBrAs no bErcE – O tesouro rifase.

- A ver, conta.

- Fun á praia e… estaba soterrando un tesouro que xuntei e… subiu a marea e…

- Mollácheste.

- Si. - Non pasa nada- riu, enchendo a habitación co seu sorriso-, xa cho dixo a túa nai, es coma min.

- Non me vas rifar?- preguntou inocente.

- Non, Alfonso, porque ti xa sabes o que fixeches mal, non si?

- Si…- baixou a cabeza, avergonzado, pero de contado a levantou outra vez, impelido pola curiosidade-. Papá, onde estabas?

- Como que onde estaba- contestou con falsa indignación-, onde cres ti? Estaba aquí, Alfonso.

- Pero hai moito que non nos víamos, papá.

- Iso non impide que sempre estivese ó voso lado, fillo- respondeu, e os seus ollos pasaron do neno á muller-. Como está a túa nai?

Páxina 130

sOmBrAs no bErcE – O tesouro - Estivo chorando.

- Por que?

- Non temos cartos para pagalas medicinas que manda o médico e está preocupada- dixo con culpabilidade.

- Que non tedes cartos?- preguntou contrariado-. Acabas de dicirme que enfermaches por soterrar un tesouro.

- É verdade!- exclamou, case saltando da cama.

- Entón, por que non vimos a buscalo?- concluíu, poñendo o sombreiro de feltro negro que sempre levaba-. Veña, a que estás agardando?

Vamos, bule!

- Si!- o cativo apresurouse a saír da cama, facendo o menor ruído posible. Vestiuse a toda présa, calzou as botas de auga e abrigouse canto puido. O seu pai, sen deixar de míralo, esperaba de pé xunto a porta, abríndoa cando estiveron listos para marchar.

Alfonso doulle un bico á súa nai e, da man do que fora como el, camiñou en dirección á praia. *** Espertou moi axitado, o corazón batíalle forte no peito e a suor rosáballe a fronte. O soño fora longo e vívido. Non sabía se chamalo

Páxina 131

sOmBrAs no bErcE – O tesouro pesadelo, pero a noite deixárao baldado.

Levou ás mans á cara, fregando os ollos con avidez. Cando as chispas brancas e azuis se apartaron, prendeu a luz e apartou o edredón.

Destemperado, tremendo de frío, acercouse ó escritorio no que repousaba unha vella e castigada caixiña de madeira que atopara na praia aquela mañá.

Suspirou ostentosamente e, cunha reverencia que non chegou a entender, abriu a tapa e ficou uns minutos contemplando o brillante aceiro cromado dunha morea de puntas, parafusos e torcas que, non se explicaba como, non se oxidaran.

Páxina 132

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida

Voz cosida David Botana Un vello busca algo desesperadamente. Atópase nunha habitación que noutrora foi unha enfermería. O lugar onde ir cando tes dor, agora non é máis que outra parcela do mesmo inferno.

Avanza lentamente, son moitos os atrancos que lle dificultan a busca: A luz, que vai e ven nun agónico e arrítmico pulso.

A noite, que cobre todo co seu manto silencioso.

A lúa, que se agocha tralas nubes, espantada polo que acaba de pasar.

O corazón do home, que latexa baixo a batuta do caos que rexe todo o seu arredor; ora excitado, ora angustiado, ora satisfeito, ora aterrado, ora... culpable.

Nada está no seu sitio, todo fica tirado na desorde propia das batallas; ou mesmo das matanzas. Os corpos de dúas enfermeiras atrancan o chan, facendo difícil inda o andar. Unha é a de sorriso luminoso, a de carácter decidido e xenuinamente bondadoso. A outra é a do mirar esquivo e trato brusco, a que refuxiaba o seu ferido corazón tralos muros da indiferenza e a sequidade. Agora xa non son máis que carne

Páxina 133

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida morta, aberta, rota. A pena que sente polas dúas fai que as bagoas filtren ó seu mirar, e co mirar velado é moito máis difícil buscar e, por suposto, atopar.

Tras revisar un botiquín que fica esparruñado polo chan, a súa tenacidade obtén a ansiada recompensa. Acércase a un espello fendido que fica colgado enriba dunha solitaria pía branca. Alí, deposita o seu botín mentres se observa abraiado; non se recoñece, dáse medo. Abre a billa da que, tras un titubeo, sae auga. O vello suspira aliviado, pois temía que o mesmo sangue chegase ás veas do desolado edificio.

Despois de lavar a cara, e de apertar os ollos coas mans abertas durante uns minutos, consegue serenarse. Tras volverse a mirar no fendido cristal, a criatura que aparece do outro lado xa se asemella algo ó que el fora un día, non había tanto. Fica satisfeito e tranquilo con esa face, con esas emocións. Son as que busca atar para sempre; polo ben de todos.

Sostén coas mans sereas unha agulla mailo seu fío, era iso o que buscaba con tanta urxencia. Enfía o estilete con moito coidado, paseniño. Mírase outra vez ó espello. Coa man esquerda separa o extremo da comisura do mesmo lado. Con forza e determinación, perfora o beizo de abaixo para arriba coa agulla. A dor é intensa pero purificante. O sangue esvara polo fío que cruza a carne aberta.

A primeira puntada trae imaxes, recordos e emocións. A súa cabeza funciona desa maneira. Non é un ser normal, nunca o foi, por iso sufriu e gozou tanto coa vida; por iso agora están todos mortos.

Páxina 134

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida Unha luz que se filtra por unha fenda. O empurrón agarimoso da que sabe que é a súa nai. Un tacto gomoso que o colle por unha perna, coma un saco. Unha palmada no cu, sentir a dor, sentir a vida; ser feliz por ter nacido e comezar a rir, rir sen parar de ledicia con ese primeiro alento. Ver as caras da xente ó redor, sorprendidas e contaxiadas coa súa risa, sen seren capaces conter a gargallada, poñéndose moradas pola falla de aire. Parar para observalos mellor, un tanto preocupado, velos coller aire, estrañados, desconcertados, perturbados. Todos se mostran así no seu interior, el pode velo, sempre puido, sempre poderá; son os seus dons. A única que fica inda alegre, tralo paso da risa de ledicia que cantou nada máis nacer, a única cuxo interior segue a brillar co seu nacemento, é ela. A nai que o trouxo á vida e alimentou, a que máis o quixo, a que primeiro o oíu falar.

A inexorable agulla toca o sensible beizo superior por abaixo, nesa parte que da tantas cóxegas. Antes de sentilas, preme con forza e atravesa tamén o de arriba. A lazada vermella une os dous beizos.

Agora pode saborealo sangue que escorrega polo fío deica súa boca.

As imaxes seguen a traspasar a súa mente.

A casa fermosa, paredes de luz, cheirar a brisa fresca. Correr dun lado para outro prendido coa curiosidade dos nenos, descubrindo un mundo en cada recuncho coa súa poderosa mirada. Rodearse por horas do poderoso espectáculo da natureza, embriagador, tranquilizador, seguro na súa caótica orde. Entender e atender a cada faceta da xema que é a existencia, e gozar coa súa incrible diversidade e complexidade.

Cada folla xirada polo vento falaba para el mil e unha cancións distintas. A cara de ledicia de nai, a súa luz, o seu agarimo a súa

Páxina 135

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida complicidade coa risa del, a fatiga, ás veces, tras tanto cariño. O rostro tristeiro de pai, ollar dentro del que nunca fora neno, que pasara dor e humillación neses anos. Achar como, tras contaxialo do seu amor coa fala da ledicia, este se sentía humillado, desconfiado, violento, gris.

Despois as rifas entre os dous, sempre con el de tema, sempre cos seus dons de fondo.

Agora toca tirar para comprobar se o nó é fiable. Así o fai. O fío navega por dentro da carne mollada xuntando con forza un beizo contra o outro. Doe moito máis que facelos buracos. Sabe que as imaxes que veñan agora tamén serán de profunda dor.

Nenos, moitos nenos. Risas por todos os lados, e choros tamén. O abraio de ver tanta vida agromar, tantos sentimentos puros e violentos inda formándose: curiosidade, enerxía, ledicia pura, violencia desatada, crueldade... a escola era un sitio fascinante.

Ser incapaz de aprender nada. Como ía perder o tempo memorizando eses

símbolos,

esas

torpes

palabras

que

non

expresaban

absolutamente nada da complexidade do mundo? Como podía poñerlle nome ó neno gordo que era forte, duro e violento, pero que tamén estaba só e triste? Como podía acoutar nunha verba todo o que era a rapariga de pelo longo e mirar misterioso que sentaba diante del?

Como dar sentido a unha unha galaxia cun só garabato? El só tiña o sorriso, e con el facía felices a todos os que o rodeaban. A todos menos a un.

Pelexas na casa, moitas máis e moito máis fortes. O medo de pai, a súa

Páxina 136

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida inseguridade xa era un odio xenuíno e contaxioso. Falaba con esa negrura na boca ó oído de nai, e esta miraba para el, triste, con preguntas na face que el só podía responder coa risa. Decidir, así pois, aprender. Decidir que faría unha palabra para nai, un agasallo propio para agradecerlle o impagable feito de traelo a ese mundo de luz e ledicia.

A verba non podía ser sinxela, tiña que apresar en cada sílaba, en cada caída e subida de ton, todo o que sentía por ela, todo o que ela significaba para el; metería luz, amor, frescura, ledicia, caricias, olor de nai, comida e cancións; metería todo o bo que puidese coller nun só golpe de ar. Demostraríalle así que sabía falar despois de todo, faría fuxir esa sombra do seu corazón e, con sorte, do de pai tamén.

Unha luz acéndese na enfermería e, tras un breve tintíneo, volve a fuxir aterrada. O vello exhala, mírase e descobre bagoas nos ollos. Só unha puntada, e tantos recordos á cabeza. Non sabe se poderá seguir, as pernas tremen por momentos. A agulla baixa con violencia tentando desta maneira evitar as imaxes. Non funciona. Xeme; o edificio tamén.

A cara de media lúa de nai, tan fermosa. Sorrirlle e facerlle saber con sinais que ten algo para ela. Vela achegarse, sorprendida e contenta. A súa orella, prendida do seu olor. Cóxegas nos beizos ó rozar co seu suave pelo. Un abrazo, a súa calor. O latido maino do seu corazón.

Ceibar con dozura, coa boca de neno, medio bisbada, só para ela, a verba creada. Sentir o torrente de emocións desencadeadas por esa poderosa detonación. As bagoas escorregando pola cara de nai,

Páxina 137

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida iluminada coa felicidade, risas sen control, o corazón tronando desbocado no seu fráxil peito. Verse levantado no ar, alzado e zarandeado, bicado e agarimado. Achar a pai de esguello, no medio dese tolo xirar, notar o seu medo e desconcerto. Oíla dicir moitas cousas apresuradas, tentando corresponder o seu falar con ese idioma defectuoso e basto. O seu corazón da un poderoso golpe que semella eterno, logo para, algo vai mal. A voz que sae entre saloucos da súa boca, inda que seguen a ser palabras de amor e dozura, están tinguidas dunha profunda dor física. O frío faise con ela, notalo nos membros que xa non fan forza. De todo o que fora só queda o olor, a súa luz vaise co último alento.

A ira vermella de pai, que o separa con forza dela. A súa violencia mentres lle pega e o maldice unha e outra vez. Ficar no chan aterrado, sen entender o que está a pasar. Velo abrazala; chorando coma o meniño que nunca, ou se cadra sempre, fora; coa voz rouca, tan rota coma a alma. Entendelo todo, darse conta do que acababa de pasar, comprender que foi el co seu amor, saber que dera a morte en pago da vida.

Pranto, pranto de tristura infinita, por primeira vez na súa vida. Chorar, saloucar, berrar de pena, ollar a pai acompañalo, sentir como todo o seu redor chora con el, a casa, os animais, as plantas, o ar, mesmo o ceo chora coa auga da chuvia. Mirar a pai e sentir por unha vez na vida conectar con el, descubrir o sentimento que os une. Velo morrer, poida que con agradecemento no mirar, matalo tamén sen sequera poder evitalo. Matar a nai coa ledicia e a pai coa tristura.

Páxina 138

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida O vello abre os ollos, asolagados de bagoas. Está apoiado cunha man na pía, mentres coa outra, mantén a agulla ensanguentada. Tres puntadas loucas cruzan a súa boca, apresuradas e mal dadas, tres golpes de cega paixón. Descansa un pouco, sabe que o peor xa pasou, inda queda boca por coser, moita carne por furar, pero os recordos que virán agora non son tan negros; polo menos deica o final. Colle azo de novo, recomponse, xa case non quedan bagoas por gastar. Baixa a agulla decidido e calmo. Como calmas son as imaxes que seguen.

Dor inmensa, tanta e tan xunta que racha algo no seu ser. Vida vexetal: comer, respirar, purgar... Ir de un lado para outro mentres o corpo medra, sempre arrodeado de xente vestida de branco, sempre o mesmo olor. Reter tan só algún fragmento deses anos, sentimentos ou imaxes poderosas e fugaces: unha man seca pola idade que lle acariña a cara con tenrura, un rapaz doente de ira que berra e tira todo impotente, os ollos fermosos pero extraviados dunha nena delgada que se ve gorda... velo pasar todo por diante, inconexo, sen forma; como lembrado por unha árbore, á que non lle importan nada os diminutos chíos das criaturas fugaces.

A razón e a memoria que volven; e con elas a pena eterna. As ganas de berrar e chorar que agora si acompañan ese segundo nacer. Decidir, por primeira vez, calar, sabedor de que pode mancar a alguén e iso é o último que el, inda neno, quere. Cambiar o entorno, a xente de branco decide que pode saír de onde estaba. Descubrir con sorpresa o corpo grande e poderoso que o acompaña, os novos sentidos e emocións que bulen pola súa cabeza e, sobre todo, polas entrañas. Tirarse ó camiño perseguindo o mundo, devoralo todo cos ollos sen ousar xa nunca máis

Páxina 139

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida abrila boca.

Se tivese cumprido esa promesa, agora podería prescindir da agulla e do forte fío. O edificio seguiría con vida, alimentado pola xente que habitaba dentro. O vello pensa iso mentres cose, sentíndose triste pero calmo, pois as imaxes que o acompañan, no xa monótono traballo, son fermosas.

O mundo, as súas xentes, a auga, o vento, a area, o odio, o amor; todo é fermoso para eses poderosos ollos de vagabundo, todo é fermoso para alguén que xa non se permite o luxo máis que de observar. Milleiros de quilómetros percorridos, centos de miles de instantes irrepetibles, decenas de centos de sensacións: sabores, sentimentos, medos, soños... todo iso conforma o calmo océano de imaxes no que boia a súa mente. Verse camiñar sen rumbo, sempre na procura do calor, pois nunca quixo vestir máis que farrapos. A xente que pasa indiferente por diante dos seus ollos, os poucos que reparan nel pronto o esquecen, pois el así o quere e así o fai saber cun sinxelo bisbar. Pensar en todas as veces que se refuxiou no cálido seo da natureza, na compaña dos seres que actúan por instinto, na reverencia que, sen abrir a boca, causaba neles; pois sabían, dalgunha maneira, que el non era un home, que era outra cousa, algo calado e inofensivo, unha árbore que camiña, mira, escoita, entende e sente.

A agulla boga paseniño e con facilidade polo rio de carne que son os seus beizos. Arriba, abaixo; non hai dor.

O frío da vellez e da morte. A enfermidade cazárao lonxe da calor, os

Páxina 140

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida seus gastados pes non deran escapado do inverno. Esta aniñara coma un verme no seu febre corpo e estaba a devoralo por dentro, ante a impotencia do seu luído sangue. Ver pasar soamente o ceo, ter fame e sede, e pensar que estaba ben; o feito de coñecer e entender tanta fermosura ben daba unha vida por pagada. Lembrar a cara de nai, a de pai, todos os olores da casiña, o calor da cociña. Sentir achegarse algo que non é nada.

Unha cara diante del, preocupada. Unhas luces azuis e vermellas. Xente de branco, cun olor familiar, que o recolle e o mete nalgún sitio onde xa non fai tanto frío. Algo que entra no seu torrente sanguíneo e trae a calor consigo escorrentando a doenza. Espertar de novo nun lugar de brancas paredes, dirixido por esas xentes de branco que se adican a curar e a coidar. Un edificio onde se atenden doentes de corpo intacto, pobres almas feridas na razón, desesperados que, dunha forma parecida á del, non sintonizan coa xente normal. Un refuxio para anciáns que, coma el tamén, viron os seu corpo e mente esmagado polo tempo, e esperan a morte tentando evitar a terrible dor e o negro frío que esta trae. Unha forte sensación de familiaridade que o abraza, atópase, a fin de contas no único fogar que tivera realmente.

A baba cae preguiceira pola comisura entreaberta, mesturada co sangue que flúe sen descanso. Límpase cun anaco de gasa mentres colle aire e repousa un anaco. Bebe un groliño de auga, a última cousa que entrará no seu vello estómago. Namentres, pensa no edificio, nese lugar onde tanto ben se fixo, nese lugar que agora fica completamente morto, inerte, desolado; tanto coma a xente que había dentro.

Páxina 141

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida Decidir abrir unha chisca a billa da súa voz, pois os doentes do entendemento precisan un falar que derrube as barreiras que os illan, e os vellos pregan por unha nana tibia que enchoupe o seu canso ser. Ir así, coa cautela do bondadoso neno que evita danalas cousas pequenas co seu andar, abrindo pouco a pouco esa boca selada. Un pequeno chiar de paxaro que consegue agromala risa onde nunca a houbera, un pouco de calor falada que afasta por un día a terrible dor dos mortos en vida, unha pequena onda no ar que escorrenta as pantasmas soñadas polas mentes rotas... A súa voz colouse por todas as fendas dese santuario, coma un pequeno rio subterráneo que non ten realmente forza; non empuxa, nin desgasta, nin corroe; só atravesa todo coa tranquilidade do seu constante vagar. E a xente de dentro, os doentes, os anciáns, inda os curandeiros, foron felices sen chegar nunca a saber de onde proviña esta felicidade. Sorrir coma un neno outra vez, pensar que igual se podía ir perdoando polo mal feito.

Estes amables recordos fan que se debuxe un pequeno sorriso nos beizos cosidos do vello. A visión dese aceno deforme, desa grotesca fenda sanguenta case fechada, azúa a determinación do home por rematar o traballo. Só quedan un par de puntadas, as que máis dor van traer, as máis difíciles de dar. A agulla toca o beizo inferior e o vello segue a lembrar.

Vela chegar e ficar sorprendido de que; á súa idade, despois de tanto camiño percorrido e mundo visto; a fermosura dunha moza o puidese cativar. Pero ficaba rota, case máis morta que viva. Pálida, esvaída, tan triste que o mero feito de mirala por dentro lle daba ganas de chorar.

Poida que lle lembrase algo a súa nai, poida que o conmovese a súa

Páxina 142

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida soidade; ou ó mellor, ó recuperar por fin certa plenitude como persoa, o espírito demandase algo de compaña e felicidade. O caso é que só podía pensar no seu mirar perdido. Achegarse pouco a pouco para tentar saber do seu pesar e poder facer algo para amañalo, pensando na volta a esos beizos do sorriso fuxitivo.

Nun principio pasear soamente ó seu carón, pois ela desconfiaba de todo o mundo, pero sobre todo dos homes. Logo, ir probando algunha verba con ela, de lonxe, bisbada ó vento que corría na súa dirección: A ledicia facíalle tanto mal como a seu pobre pai; deducir con isto que padecera de nena.

Os aloumiños alertaban a súa desconfianza; saber así que fora traizoada por falso amor.

Tentalo coa sensualidade dun cálido suspiro, xa que ás veces calmar o desexo do corpo axuda a curar a mente; cometer o meirande erro de todos, pois ante a voluptuosidade dese puro desexo cantado, ela tivo medo, e chorou, e tremeu, e padeceu coa mente ateigada de negros recordos. Fuxiu a un lugar afastado dentro dela, arrodeouse de cantos muros puido construír, e tardou moito tempo en volver pasear.

Comprender desta maneira que a rapaza fora ferida no corpo e no amor, moi profundamente, moitas veces e moi cedo. Determinar que nunca podería acercarse á súa pel e aceptalo, pois cría poder tocar o ceo con só un lene sorriso de ledicia desa fermosa boca.

Cantar todos os días decidido e coa boca ben aberta, agochándose nos

Páxina 143

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida tons baixos e na quietude da noite. Facer vibrar o ar, o cal fai tremer a masa de estrutura da mole branca, o que fai que a nana semelle cantada polo propio edificio. Espantar desta maneira os pesadelos de todos os doentes, pero, sobre todo, os demos persoais do único anhelo do seu pensar. Conseguir desta maneira que a rapaza bonita volvese pasear. Vela calma de espírito, cos ollos limpos de mal sono, e sentirse feliz por

tela axudado. Animarse a camiñar tan preto dela como

alcance da voz lle permitise, e falarlle ó vento de cousas tranquilas; así ela foi consciente do eterno baile das árbores co ar, da tranquila pelexa da auga coas rochas, da atarefada felicidade dos animais ceibes, da sincronía do respirar e o andar co mesmo xirar do inmenso mundo.

Sentila mellorar inda máis, baixo o abeiro do seu cantar, e coller o azo preciso para achegarse xa de todo.

Sentar o seu carón, un día deses nos que o sol infunde valor, e ousar mirala a eses ollos esquivos. Verse reflectido nas escuras e curiosas meniñas, antes pozos de amarga tristura. Deixar saír unha amable risa da boca, suave, coa cantidade xusta de ledicia para non magoala de ningunha maneira. Ela ri con el, tranquila, aliviada por fin, como se lle quitaran o peso dun mundo enorme dos ombreiros, recoñecendo cal é a fonte de todo o seu ben. Mirarse e entenderse durante unha breve eternidade de felicidade. Dar a vida por pagada con esa soa mirada.

A suor perla a cabeza do vello, a man treme insegura. Sabe o que vai vir agora, sabe que virá inda que non remate o traballo que o trouxo a esa habitación ferida. Así que pecha os ollos con forza, a man avanza cega de guía pero con certeira determinación A dor é como un golpe seco, ven seguido dunha luz branca e máis imaxes, imaxes que non quere que

Páxina 144

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida sexan súas xa nunca máis.

Pasear xuntos. Ela cun calmo sorriso no rostro; el co xesto pleno da xente feliz. Ela fala pouco, sempre de cousas pequenas e aparentemente sen importancia; escoitala e sorrirlle de cando en cando, ceibo de todo medo e coidado. Ela senta no seu banco e fálalle co mirar durante horas; ficar ó seu carón, devorando o seu mirar por un intre para logo cantar miudiño, só para ela, todo o que viu na súa vida.

Separarse á tardiña, rozar os dedos das mans; chega con iso, non fai falla máis.

Os cambios que chegan, un día imposible de precisar polo seu estraño pensar. O home vello de bata branca e mirada tranquila, aquel que dirixía ese lugar con paciencia e cariño, marcha, aparecendo no seu lugar outro home, máis novo, de mirada intensa e fría, que non agarda por ninguén, que só busca o seu reflexo na mirada dos demais. Con el veñen outros inda peores, que non se adican a curar nin a coidar, xente eternamente insatisfeita, mal pagada; xente cruel: Un gordo que súa sempre e ten o mirar tan extraviado coma o corazón.

Outro delgado e nervioso, de rexos brazos feitos para o seu único pracer, feitos para pegar.

Un alto e graúdo, tanto que parece unha árbore, de pesados pes e mans, mirada feroz e despreocupada, sanguinario líder de manada.

Dous máis que apenas se teñen mente, dous máis que son o que ven

Páxina 145

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida nos outros.

Sentir perigo neses homes novos. Cantar inda máis, cantar todas as noites sen descanso unha nana de tranquilidade, poida que así nada pasase, poida que así as feras que habitan nos seus corazóns durmisen tranquilas.

A agulla entra con violencia no beizo superior e todo ven á cabeza do vello con claridade.

Espertar confuso, despois de durmir placidamente tras ser derrotado por un duro día de inverno. Tratar de lembrar se esa noite cantou coma as demais, darse conta alarmado de que non o fixo e sentir unha punzada de culpa, e algo máis, poida que medo. Decidir ir ver como está a criatura pola que vive e, polo menos, falarlle ó oído nos seus soños para que a noite non sexa perdida.

Ordenarlle á porta da habitación onde dorme que se abra, ordenarlle á enfermeira de garda que esqueza velo pasar, ordenarlle o ar que cale o seu pisar e á luz que non ouse sequera miralo. Chegar, coma a sombra dunha pantasma, ó corredor onde está a porta que conduce a ela. Ver a porta aberta, oír ruído dentro. Ser consciente de que algo malo está a pasar e apurar a entrar, esquecéndose coa urxencia de tapar o seu andar co falar. Ver alí a esa nova xente, os que chegaron un día esquecido co novo patrón. Fan coro arredor da cama da rapaza, rin, súan, apestan, esperan a súa quenda. O líder da manada traballa con xesto tranquilo. A rapaza do seu querer ten a cabeza xirada, inerte; un rítmico vaivén acompaña o seu mirar velado. Sentir a súa mente lonxe,

Páxina 146

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida nun lugar remoto e perdido, onde a súa voz nunca podería chegar .

O home de anchos ombros acaba o que está facer, descobre ó vello petrificado na porta e bérralle unhas palabras, invítao a acercarse. Os outros cólleno e, sen deixaren de rir, póñeno diante dela. Ofrécenlla aberta de pernas, sucia da súa semente, morta por dentro. Empúxano enriba con violencia. Caer sobre o fráxil corpo espido. Mirar eses ollos inzados de bagoas e, só por un intre, achar algo dela, unha faísca de luz no pozo da escura loucura, unha pequena chama de intelixencia que se aferra con paixón á beira do seu mirar. Pide clemencia, prega soamente por deixar de sentir dor, berra coas meniñas polo descanso eterno.

Achegarse e abrazala forte, lembrando aquela primeira palabra que tivera feito para súa ben querida nai. Quitarlle o amor de fillo, engadirlle as cen mil cores da súa longa vida, darlle a voluptuosidade do fogo e do mar, cribala por unha longa noite clara de estrelas, abanala no ar da mañá, tallala co profundo ton do seu amor tardío e perfecto, imbuíla de todo o bo e fermoso do seu ser; dar todo o que xa non tiña ningún sentido sen ela. Ceibala preto da súa tenra orella, da mesma maneira que fixera moito tempo atrás cun amor parecido. Ollar o seu mirar intenso, alegre, vivo, feliz, cheo da luz que só teñen os nenos ós que lle deixan ser nenos, como dúas estrelas que nacen para brillar da maneira máis pura só por uns intres. Vela morrer, coa cara limpa da pena e o sufrimento que mandaron na súa vida.

Sentir algo que nunca sentira; ira, vermello, lume frío, negrura.

Erguerse e mirar o home graúdo que inda fica cos pantalóns baixados.

Abrir a boca e ceibar no ar toda a morte e a dor que arde nos seus pulmóns. Ollar como o líder da manada de torpes lobos estoupa en mil

Páxina 147

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida anacos ensanguentados, ver ó gordo que está o seu carón caer co cerebro completamente licuado, sentir como o delgado compañeiro de recios brazos morre co corazón esmagado, ser consciente da terrible dor baixo a que os dous homes sen mente padecen ata deixaren de respirar. Pensar no efémero das súas mortes, na insignificancia que estas supoñen ante a súa inmensa dor. A vinganza nesa xente é tan breve que non consegue calmar ese intenso incendio que prendeu nas súas entrañas. É tan grande o seu mal, que segue a berrar con todas as súas forzas, como nunca fixera antes. O esqueleto do edificio, o seu querido compañeiro nos bos tempos de curar e coidar, leva ese laio por todas partes e fai que todos os de dentro sexan partícipes desa dor: a xente demasiado boa para entendelo cae fulminada cun ricto de angustia na face, son os máis afortunados; os que manteñen algunha negrura na alma vena medrar ata atopárense no medio do inferno, perdendo a razón para sempre e esixindo sangue; os que estaban completamente tolos, convértense nos diaños que os atormentan nas noites de lúa chea, e piden moito máis que sangue. Abrir todas as portas de dentro, fechar ben as de fora. Deixar que o inferno arda avivado polo seu soprar doente.

O vello ergue a cabeza, a última puntada aparece groseira no extremo dereito da súa cara, a lazada está dada con enerxía; o traballo está feito. Non é moi limpo, un zurcido tan errático como o devir da súa vida. Pero o fío é sólido; non volverá abrila boca, nin curar, nin matar, nin amar.

A terrible noite marcha espantada por un caloroso amencer, coma se nunca pasase nada. O vello sae do inferno e deixa que a brisa da mañá

Páxina 148

sOmBrAs no bErcE – Voz cosida acariñe as doentes feridas dos seus beizos. Non hai xa dor na súa alma, nin culpa, nin nada. Na súa cabeza só queda a necesidade de atopar un bo sitio para acubillarse, embaixo dunha árbore xeitosa que lle dea sombra polo día e o deixe miralas estrelas pola noite, que teña terra húmida para acomodalo corpo e onde sopre unha brisa fresca con recendo a verdío; un lugar onde poder descansar ó fin.

Páxina 149

sOmBrAs no bErcE – Anara

Anara Maruxa Martínez Esta é a historia dunha nena que levaba unha vida normal. Levou cinco anos de vida normal. Ata que todo cambiou... e a partir de aí a súa historia fíxose interesante.

O nome desta nena era Anara. Vivía cos seus pais na súa pequena casa, nunha vila de tamaño mediano, non estaba nin lonxe da costa nin lonxe da capital. Todo era bastante cómodo, todo era normal, incluso previsible. A súa zona segura era ampla, nin sequera había moitos accidentes de tráfico. Os meniños xogaban felices nos xardíns de diante dos porches.

Anara non tiña can nin gato, nin coello nin peixiños, aínda que lle tería gustado. Nin sequera tiña irmáns pequenos ou maiores, nin curmáns próximos. Xogaba cos outros cativos na escola e paraba pola rúa para acariñar cans que os donos estaban a pasear. Ás veces, na casa, ela soa mirábase no espello e parecíalle non estar mirando nada. Non era que non vise, os seus ollos estaban sans, a vista funcionáballe. Non era que o espello estivese suxo, nel reflectíase a súa pel rosada e con meixelas cheas de pencas, o cabelo da cor das

Páxina 150

sOmBrAs no bErcE – Anara noces, lixeiramente ensortellado e os ollos verdes e tristes coma as mazás tabardillas. Anara sabía que todo iso aparecía na superficie vidrosa, sabía que ese era o seu rostro pero cando quedaba parada, en silencio, fitando a súa imaxe no espello, seguía sen ver nada; alomenos nada que poder chamar realidade.

Tiña a impresión de estar do outro lado, de que neste mundo algo non funcionaba. Sentía que todos os que coñecía lle estaban a gastar unha broma e en calquera momento lle desvelarían unha certeza que lle daría a volta á situación. Pero iso non chegaba a pasar nunca. E Anara contaba día tras día dos seus cinco anos pensando que se aquilo era a vida non era para tanto. Non a rodeaban desgrazas ou males, en absoluto. Pero non a daba abandonado a sensación de que a verdade non era aquela. Chegou a pensar que era posible que todos estivésemos dacordo en vivir unha mentira. Que, a falta dunha cousa diferente no espello, esa podería ser a nosa mellor opción. Cando chegaba a esta conclusión, deitada na camiña e a escuras durante a noite, botaba un pequeno suspiro, viraba cara ao lado uns corenta e cinco graos e botábase a durmir dunha forma un tanto apática, coma quen non quere soñar.

Unha noite que non chovía e había lúa nova, xa todos durmían, Anara espertou sobresaltada cunha sensación de desasosego. Crera escoitar un ruído -tiña moi bo ouvido-, mais non daba identificado a orixe exacta do son. Pero algo estaba claro: entrara na casa algún tipo de intruso.

O seu pequeno tamaño permitiulle a Anara escapar do seu cuarto e agocharse onde non a atopasen. Desde un armario do corredor puido

Páxina 151

sOmBrAs no bErcE – Anara observar como tres homes con sacos ían ao seu cuarto a buscala. Ao atopar a cama baleira ficaron desconcertados, fixéronse xestos en silencio e marcharon. Anara tivo que actuar con decisións rápidas e optou por que aquel non era un sitio seguro. Sabía -igual que saben os gatos- entrar no garaxe da casa do seu veciño Brais, que tamén era compañeiro da escola. E decidiu agocharse alí, nun recuncho cómodo no que estaba a salvo. Non sabía por canto tempo o faría, a súa intuición dicíalle que era un bo lugar polo de agora. A súa intuición era como os pensamentos en forma de autoconsellos nos que sempre confiaba e atinaba. Era como mirar un espello que si lle estaba a dicir algo.

Ao día seguinte quixo volver para a súa casa e contarlles aos seus pais o que acontecera. Cando entrou e se topou con eles non a podían ver, era como se non existise. Ela faláballes e tocábaos e eles non reaccionaban, seguían ao seu. Anara, moi sobresaltada, correu cara ao seu cuarto. Alí xa non había ningún obxecto que a lembrara, ningunha foto

tampouco

pola

casa

adiante.

A

súa

vida

simplemente

desaparecera. Asustada, pensou que o mellor que podía facer era volver agocharse no soto do amigo Brais, alí pensaría nalgo.

Cando só pasaran tres días, outra vez pola noite, Anara espertou coa mesma desacougante sensación. Desta vez os tres homes entraran na casa do seu veciño, xusto un andar máis arriba de onde ela se ocultaba.

A operación fora discreta, non houbera berros, nin golpes, só silencio. E Anara observou como Brais era levado nunha saca ao ombreiro. Tiña que seguilos e averiguar cara a onde ían con el.

Páxina 152

sOmBrAs no bErcE – Anara Brais non se remexía nin chíaba, era posible que estivese durmido ou drogado. Os tres homes camiñaban pola rúa e, de súpeto, pasou ao seu carón un coche patrulla da policía. Malia que o comportamento daqueles estraños individuos era algo máis ca sospeitoso, os axentes da lei nin pousaron os ollos sobre eles, coma se fosen invisibles. E Anara decatouse de que algo alleo a este mundo acontecía con aqueles seres.

Debía seguilos, averiguar a onde o levaban e para que. Non entendía por que ninguén se alarmaba do modo de actuar de aquel trío, movíanse pola cidade coma animais obedientes a un depredador maior.

Anara seguiunos, paseniño, por entre as rúas cotiás da súa vila e aínda máis alá, onde só fora a bordo dun coche. E incluso seguiu camiñando sen quitarlles o ollo de enriba moito máis alá, onde a estrada quedara esquecida e xa nin as especies de árbores que atopaba lle resultaban familiares. Podía ir tras eles incansable, sen comer e sen durmir, non notaba o frío ou a calor e ignoraba se era día ou noite. Anara non sabía sequera canto tempo levaba camiñando, só sentía que aquilo -fose o que fose- era unha senda que levaba á verdade.

Seguíndoos logo de bastante vexetación, chegaron a unha fraga onde a luz era gris e fría e non se oía o cantar de ningún animaliño nin o escorregar do río. E Anara viunos entrar nunha choupana e ficou queda, sentou detrás dunha rocha de modo que podía albiscar o que acontecía sen perigo de ser vista. Pero tampouco é que presenciase moito, só que a saca que levaba a Brais saía baleira no ombreiro dun dos homes, e os tres continuaron camiñando xuntos entre as árbores apagadas.

Páxina 153

sOmBrAs no bErcE – Anara Anara tiña que decidir se entrar na choupana ou se seguir aqueles individuos. Ela tiña que saber o que pasara co seu veciño Brais, así que se achegou todo o sixilosa que puido e apegou o nariz miúdo contra un dos vidros suxos. Alí puido contemplar algo que lle fixo arrefriar o corazón, todo o seu mundo fora unha cruel mentira e agora o sabía.

Anara contemplou a unha vella sentada a unha mesa rillando nunha man pequena, unha man de neno, igual a calquera das súas. Seguiu observando e viu o corpo de Brais nun espeto na lareira, aberto en canle e facéndose ás brasas, coma un leitón. Pareceulle horroroso, o seu cerebro case pensou na viabilidade de salvalo, ou incluso de recuperar o seu corpo para devolverllo aos seus pais e darlle un enterro digno, pero o perigo de enfrontarse soa a aquela muller era inasumible e, ao fitar o rostro do neno, viuno en paz, coma se durmise.

Trala atroz visión decidiu marchar daquel lugar, lembrando todo canto vira para axudarse a si mesma a sobrevivir, pero agora tería que pasar a buscar un sitio onde gorecerse e ter as necesidades básicas cubertas.

Logo de camiñar durante un percorrido e un tempo indeterminados, Anara chegou a un prado, situouse nunha parte alta desde a que puido ver unha casa con leiras e corte. Ese podería ser un bo lugar para agocharse e conseguir alimento.

Observaría os movementos dos habitantes, os seus horarios, e faría por achegarse e durmir ao calor e a cuberto, poder apañar algo de comer e sentir que, dalgún xeito, aínda non abandonara de todo a civilización. E con paciencia observou ata que chegou o momento de probar sorte e intentar entrar no galpón.

Páxina 154

sOmBrAs no bErcE – Anara Camiñou con certo sixilo, froito do receo que lle provocaban as persoas, máis perigosas ca calquera besta. De que a acollesen naquela aldea dependía a súa supervivencia. Ningunha carga sería, traballaría arreo, comería pouco e se queixaría nada. Era tan doado salvala! Anara movía os seus pés, coas diminutas deportivas cheas de lama e rabuñadas polas xestas, avanzando coma quen quere ter fe, coma quen vai ofrecido nunha procesión porque os médicos xa non poden facer máis, pero non porque pense que ese será o remedio, senón por unha lamentable falta de opcións.

Chegando a carón da herba ensilada asomouse ladrando un can de palleiro e parou a uns cantos metros da nena indicándolle que non seguise. Un home maior saiu ao aviso do animal para ver o que pasaba, á marxe das engurras e o andar encorvado víaselle forte e cargaba cunha escopeta de caza no lombo.

-”Thor! Que foi?”

Anara ficaba queda, intentando respirar.

-”Ti quen es? “ -”Señor, eu ... só estaba buscando cobixo. Vai frío... e levo días andando.”

-”Marcha de aquí!”

-”Pero...”

Páxina 155

sOmBrAs no bErcE – Anara -”Que lisques! Aquí xa nos abonda co que temos.”

-”Señor, chámome Anara. Uns homes intentaron levarme da miña casa e fuxín. Levo días andando e cheguei aquí esgotada. Desde o alto non se ve nada máis e xa non me poden as pernas. “ -”Vas marchar porque se non vou repartirte entre os gatos e as galiñas.

Como te volva ver nas miñas leiras non hei ter miramentos!”

Anara deuse a volta e marchou, nos seus diminutos ombreiros pesaba un abatemento que a evadía, como se a súa alma caese ao chan e atravesase os fentos e a terra ata ficar atrapada nunha especie de submundo miserable. Cada pé, que se movía só, buscando que aquel ancián non a fixese penso, camiñaba coma unha sombra na humidade.

Soa no bosque, fitando no escuro e fondo, Anara non podía entender apenas nada do que a rodeaba. As cousas que lle aconteceran non encaixaban, alomenos non dun modo no que ela puidese permanecer en paz. Na fraga espesa, imposible de orientarse, buscaba, nun derradeiro intento por sobrevivir, a orixe da auga. Nalgures debería haber un río, regato ou lagoa que lle devolvese a oportunidade que merecía para vivir. E entre o tacto da humidade no aire, o recendo da herba e o musgo mollados e o repenicar das pingueiras nas rochas, Anara chegou a unha poza, onde repousou deitada á beira, e se deixou levar polo esgotamento.

Logo de beber un algo e durmir todo canto lle saíu, Anara sentíase máis esperta e con iniciativa. Decidira seguir o curso do río cara ao seu

Páxina 156

sOmBrAs no bErcE – Anara nacemento, mais aínda estaba feble. Intentando incorporarse sentiu un pequeno ruído ó seu carón, era unha landra que caía de entre as mans dun esquío desde o alto dunha ponla. E, ao mirar cara a landra, Anara viu, xusto ao lado, unha pequena cestiña de corres chea de figos, alí disposta para ela. Non dubidou en tomar o alimento que ben precisaba, doce e cheo da vida que lle fora chuchada por tan acedas experiencias acaídas nos últimos días.

Pasaba xornada a xornada camiñando río arriba, e semellaba que nunca ía chegar ao nacemento do curso da auga. Durmía na ribeira acochándose como podía e sempre amencía cunha cestiña chea de amoras, cereixas, noces,... que a axudaban a ir tirando. Estes froitos algo especial tiñan que lle subían a moral, alixeirábanlle o paso e esvaecían a dor das bochas dos pés. Desde que comía o contido destas cestiñas misteriosas tampouco notaba o frío, aínda que chovese e se lle mollara a roupa toda, os farrapos que lle quedaban. Tamén notara que a temperatura era sempre unha estraña calor agradable pero non lle molestaba a pouca luz do sol que lle chegaba entre as ponlas mestas dos ameneiros. Era coma se a calor saíse do solo, coma se a terra mesma estivese chamando por Anara desde que a alimentaba cos seus froitos ofrecidos.

E chegou o momento no que despois de tanto camiñar Anara acadou a fonte, algo tiña que haber alí que fixese que todo tivese sentido. En toda a súa curta existencia foran os últimos días, ela soa xunto o río e alimentada de froitos silvestres, os instantes nos que se sentira máis sá e mellor acollida. E, aínda así, seguía tendo o impulso de querer subir ata chegar ao manancial. E foi xusto ao alcanzalo que sentiu que a

Páxina 157

sOmBrAs no bErcE – Anara invadían coma unhas vibracións por todo o corpo, logo aparecía unha queda calma. Ficou en silencio un bo anaco observando o penedo case totémico, sobre el esvaraba a auga formando unha película transparente delicada e fermosa. Baixo a auga escorregando podía verse brillar con ansia a superficie da rocha toda cuberta de musgo, latexando con forza ao tempo que expulsaba unha cor esmeralda que só podía hipnotizar. Anara achegouse ata notar na pel do seu rostro que a rocha, a auga e todo aquel altar emanaba unha calor embriagadora. Uliscou repetidamente co seu diminuto nariz aquela estraña fonte de pracer e confort. Logo, presa dunha paz que pensaba que só os mortos podían ter, coas pequenas mans atravesou a auga quente e tocou o musgo tenro para comezar a arrincalo e devoralo cunha paixón pausada. Estaba alí para ela, o mesmo ca o río e ca as cestas de froita. Anara sentiu un acougo tal que se enroscou sobre si mesma e se deitou a durmir, xusto á beira do manancial.

Cando espertou sentíase feliz e áxil, cómoda e descansada. Ergueuse e observou a poza da fonte, a fermosa superficie cristalina, que semellaba chamala. E foi mirándose nela cando descubriu que sobre a súa cabeza apareceran dous pequenos cornos de cervo. Non os notara ata que se viu reflectida na auga, entón botou a man á cabeza e confirmou que alí estaban. Sentíase estrañamente cómoda con eles, coma se ata ese momento lle tivesen faltado e ela nin se decatase.

Anara, neste instante, xa sentía que podía correr polo monte libremente, fora da acollida protectora da ribeira na que se mantivera ata ese momento. Notaba que sabía orientarse desde calquera lugar e a enerxía fluía polo seu interior veloz coma os rápidos dun río bravo.

Páxina 158

sOmBrAs no bErcE – Anara

Era pola mañá e, antes do medio día, percorrendo a chimpos o monte abaixo, chegou á granxa na que a ameazaran días antes. O seu olfacto

Páxina 159

sOmBrAs no bErcE – Anara agora era sobrehumano, podía localizar o que ela quixera. Nas aforas do terreo puido observar o vello, agora xa non o temía e, logo de observalo un anaco, pareceulle tan miserable a súa existencia que non quixo ensinarlle nada. Podía mostrarlle o ruín que fora con ela deixándoa á súa sorte indefensa e soa como estaba. Pensou que aquel individuo, incapaz da máis mínima compaixón, non merecía agora que ela se molestase sequera en falarlle. Marchou galopando pola fraga.

Máis lonxe chegou a un sitio que recoñeceu, a choupana da anciá á que levaran o seu amigo Brais. Anara notaba agora un formigueo polo corpo, coma unha chamada de atención aos seus sentidos. Ela agora tiña facultades das que antes non dispuña, xa non era un ser indefenso nun medio hostil, estaba adaptada ao entorno. E sentía que algo lle quedara pendente a última vez que axexara por aquela xanela...

Volveu achegarse sixilosa á pequena vivenda e mirou a través do vidro.

Desta vez non albiscou ningún anaco de carne humana, nin lume aceso, nin mostra algunha de vida. Nin sequera viu a anciá. Anara foi cara a porta e botou a súa pequena man ao picaporte, xirouno e empurrou con forza e firmeza, pero de vagar. Escoitouse un queixume, coma se a madeira e as xuntas lle falasen, advertíndoa do perigo e da súa condición vulnerable.

-”Anara, estábate agardando. “ A anciá que comía nenos estaba alí, xusto sentada nunha cadeira diante da fiestra pola que ela mirara segundos antes. A vella posuía estraños poderes, notábase no aire, como caía pesado sobre as pálpebras, como

Páxina 160

sOmBrAs no bErcE – Anara aceleraba o pulso e como ulía... a unha macabra mestura de podremia e xofre.

Anara sempre fora moi espelida e, naqueles apenas segundos, déralle tempo a cavilar sobre o estúpida que fora volvendo alí, créndose forte só porque era máis áxil, rápida e confiada sobre o terreo. Aquela muller... aquel ser... tiña capacidades que ela nin entendía. E sabía o seu nome. Dixo que a estivera agardando... Naquel preciso instante Anara soubo que non podería fuxir, estaba á mercé do que a misteriosa señora dispuxera, se quería comela nada ía poder facer por evitalo. Tal resignación se apoderou dela que nin forzas sentiu para implorar pola súa vida, que era o único que estaría na súa man, a pregaria.

-”Escoita, non tes que temerme. O meu nome é Metheria, sobre esa mesa deixo un escrito para uns amigos -coñécelos, son tres e viñeches ata aquí seguíndoos-, podes lelo e volvelo deixar pousado no seu sitio despois. Gústame ser ordenada. Dixen que te agardaba porque eu te convoquei, sabía que eles podían fallar pero que, aínda así, ti si atoparías igualmente o camiño. Son moi maior xa, máis do que podes imaxinar. E levo tempo cansa dun mundo do que xa nada máis me queda por coñecer nin experimentar.

O que eu quero só ti podes darmo, a paz final. “ -”Eu? Eu non podo matala, señora. Sei que é mala pero...”

-”Anara, sei que sentes que non podes danarme. Mais fun eu quen te convocou para que viñeras a min, para que atoparas a túa verdadeira natureza e con ela puideses axudarme. Non hai maneira de que te

Páxina 161

sOmBrAs no bErcE – Anara negues, acabarás facéndoo. Non te preocupes polas armas, tes fermosas hastas duras e afiadas e eu non hei facer resistencia ningunha. Só achégate, firme, e a miña carne antiga e branda deixarase cravar na túa cornamenta aínda nova. “ Anara obedeceu, en silencio. Foi moi rápido e silencioso. Non sentiu pracer, nin medo, nin rexeitamento. Cando a vella Metheria xa morrera, empurrou para separala de si e deixouna caer no chan, xunto aos seus pés. Logo, sen saber como ou por que, Anara botou a man a un dos seus cornos, untando os dedos co sangue da meiga. Levouno aos beizos e saboreouno con aire triunfal. Xa non era ela. Sabía que, unha vez probado o sangue, a inocencia perdíase para sempre.

Páxina 162

Texto

Relato

Santiago Bergantiños

Ilustración

Xosé Duncan A nena descalza

Xosé Duncan

Xosé Duncan A avelaíña azul

Jorge Emilio Bóveda

Jorge Emilio Bóveda Le Fígado ou a sorpresa

Fátima Mª García Doval (Minina de Cheshire)

David Fajardo López A promesa

Roberto A. Rodrígues

Xosé Duncan Nela

Manuel Castiñeiras Carreira

Silvia Pazos Hermida A miña cama

Ariel Martínez

Jelocre Doces soños, pequeno

Manuel Moledo (o Kuruñés)

Jorge Couceiro A pesca do caranguexo

Anna Raven

Antón Taboada Nariz de pemento

Fernando Pérez Barral

Xosé Duncan O tesouro

David Botana

David Botana Voz cosida

Maruxa Martínez

Olga Gorbunova Anara

Páxina 163

Os 'grafistas'

Griall Bravo A nosa marabillosa portada

José Angel Ares As 'cabezas' parlantes

David Fajardo López A nosa fantástica contraportada

Páxina 164

As cabezas pensantes desta aventura

Griall Bravo Un galego atrapado en Madrid (mal burato para vivir... dígocho eu...).

Reparto o meu tempo entre a ilustración, outras artes varias, tódalas variantes de frikismo coñecidas polo home e o Rock & Roll.

Santiago Bergantinhos Nado no lugar no que en pouco vai haber un burato negro (Ferrol), estudante modelo nos seus anos mozos e, logo daquilo, modelo do que non debe ser un estudante.

Xosé Duncan Pouco bo se pode dicir dunha mente que mostra ese sorriso tan afable (excesivamente afable) e logo discorre todo o que escribe coa intención de causar o maior desasosego posible no lector.

Jorge Emilio Bóveda Son un escritor que nos anacos libres é humano social afeccionado. Logo de autoeditarme os primeiros libros, comezaron a editarme: no 2010 'A vila das ánimas', 'A xanela escura' no 2011 e 'A habitación secreta' no 2012.

Páxina 165

As cabezas de parte do equipo Fátima Mª García Doval (Minina de Cheshire) Tecedora de contos e costureira de historias.

Roberto A. Rodrígues Un anaco de este home queda entre estas páxinas. Prégase laven ben as mans antes de comezar a ler.

Manuel Castiñeiras Carreira “Casti” deambula polas escuras estradas dos relatos minúsculos onde cada palabra conta e cada frase é unha historia pero, aínda así, sempre terá espazo para un 'FIN'.

Ariel Martínez Eu só transcribo as historias que un tolo mete na miña cabeza. Di que a que contou neste libro lla escoitou ao propio home de area. Pobriño...

Páxina 166

As cabezas pensantes desta aventura

Manuel Moledo (o Kuruñés) Un que soña, que lle gusta compartir os seus soños, e que agradece infinitamente a todos aqueles que soñaron para el.

Anna Raven Anna é unha física escritora que fai barquiños en papel de estraza, por se aparecen as baleas.

Antón Taboada Antón é un biólogo pintor que captura as teas de araña dos nosos soños en tinta e cor

Fernando Pérez Barral Ola! Son Maruxa Martínez e podo confirmar que Fernando Pérez Barral non é exactamente Mary Poppins no que se refire ó trato cos cativos. Prefire os zombies, os orcos e o café con tabaco.

Páxina 167

As cabezas de parte do equipo David Botana Ola. Son a caricatura de David Botana.

Ata súa moza me prefire a min. Saúdos.

Maruxa Martínez Maruxa dedícase a escribir bios sobre autores e ilustradoras cómplices de crimes e tamén relatos para poder dicir que colaborou no libro. Coitada criatura ...

Olga Gorbunova Son Maruxa Martinez (outra vez) e pedinlle a Olga, descendente dunha antiga caste de cosacos, que rexeitase matar bechos en filmes apocalípticos para facer esta fermosa ilustración. Cre que os zombies poden agardar.

José Angel Ares Ola, son Duncan e só podo dar as grazas a este grande artista, con mirada de pícaro e porte de super-heroe, que atrapou a alma de cada un de nós nestas cabezas.

Páxina 168

Despedida

Agardamos que estes recordos da nosa nenez vos fixeran lembrar aquela época, menos afastada no tempo do que parece, na que a nosa mente estaba cuberta polo húmido e fresco manto da maxia. Onde cada paso que dábamos semellaba estar exposto a mil perigos, a mil aventuras, a mil aprendizaxes.

Se con algunha destas historias logramos facervos desexar ser nenos de novo, teremos conseguido o noso propósito. Se con algún destes pesadelos logramos facervos pensar que vivides nunha madurez segura, protexida polas normas de esta sociedade conformista, teremos que tentalo de novo con máis forza.

Deica logo, O equipo de sOmBrAs no bErcE

Podedes falar coa xente de sOmBrAs en http://www.facebook.com/SombrasNoBerce

Páxina 169