‘Verbitterd geworden door het onmachtige gevecht’

vervolg van pagina 1

Helemaal aan het einde van het verhoor, als hij al is opgestaan, kijkt Nijhoff voorzitter Van der Lee recht in de ogen aan. ,,Er is op dit moment geen overheid voor de Groningers. Waar blijft die? Groningers smachten erom.”

De dag eindigt met oud-secretaris Susan Top van het Groninger Gasberaad. Zij krijgt direct de vraag hoe ze naar de verhoren van De Muinck en Nijhoff had geluisterd. Of die verhoren een beetje representatief zijn voor de rest van Groningen. ,,Meer dan je zou willen”, verzucht Top ,,Ik heb mij zorgen om meneer Nijhoff gemaakt omdat hij er bijna aan onderdoor ging. Ik heb veel te veel van dit soort gevallen gezien. Heel heftig. Daar is meneer Nijhoff geen uitzondering in.”

De vraag die de rechtbank aan Sijbrand Nijhoff stelde – ‘wilt u gerechtigheid of gelukkig worden’ – is een heftige vraag, zegt Top. ,,De rechter zag het wel scherp, maar een Groninger kan niet gelukkig zijn zonder gerechtigheid.”

Top zegt veelvuldig gezien te hebben dat mensen in ‘haar’ regio zijn afgehaakt in het hele proces. Zijn veranderd. Verbitterd geworden door het onmachtige gevecht dat ze moeten voeren. Die zich afvragen: Ten koste van wat gaan wij ons recht nog nemen? ,,Mensen die zich de vraag stelden: wat is het ons nog waard om door te vechten? In de overtuiging dat je gelijk hebt en er recht op hebt, maar ten koste van wat? Veel mensen nemen hun verlies. Dat is heel pijnlijk om te zien.”

Top vertelt dat ze zich vaak heeft afgevraagd waar de macht gebleven is. ,,Er waren zoveel partijen bij betrokken. Een probleem van velen, is een probleem van niemand.’’

Susan Top, de vrouw die bekend staat om haar ongekende dossierkennis en serene en rustige manier van het dossier uitleggen, liet van tijd tot tijd in het meer dan drie uur durende verhoor haar gevoel van onmacht blijken. Ze somde op een gegeven moment een greep aan adviezen van het Gasberaad op. ,,Niet een keer leidde dat tot een uitnodiging voor een gesprek.”

Meerdere keren breekt ze in tranen uit. Ze heeft het moeilijk als ze vertelt over de Groningers van wie het huis wél versterkt is. ,,Dat viel me zo tegen. Ze voelen zich schuldig.

Moeten zich verantwoorden naar hun familie. Ik ben niet een iemand tegengekomen die blij was.’’

De griffier brengt haar zakdoekjes.

De Muinck en Nijhoff vertellen over de oneerlijke strijd die zij en anderen moesten voeren. Over hoe een zware schoorsteen helemaal los lag van het plateau. Over baanderdeuren die ‘plots’ niet meer konden sluiten, gebinten van boerderijen die naar binnen zakten. Over hoe de lage grondwaterstand de schuld kreeg, maar dat het nooit aan de gaswinning kon liggen Hoe gespreksverslagen en bandopnames in een gesprek met ingenieursbureau Witteveen+Bos plotseling verdwenen. ,,Hier is zo gemanipuleerd. Weg bewijsmateriaal”, zei De Muinck.

Het bewijst Nijhoff één ding. De overheid wantrouwt de Groninger, die daardoor weer het geloof in de overheid en daarmee alle hoop is kwijtgeraakt. ,,Het wantrouwen naar de Groningers van de overheid… Er moet eerst een blik juristen bij. Zijn wij in Groningen niet eerlijk?”, klonk het retorisch

Top wenst de commissie veel sterkte en wijsheid toe. ,,In Groningen is men gestopt met hopen, maar het minste wat de commissie kan doen is de inwoners een vorm van erkenning geven. Dat zij toch niet gek waren.”