2015 10 01 dvhn gezondheid drenthe by dvhn

D O N D E R D A G 1 O K T O B E R 2 015

LAATSTE LEVENSFASE Palliatief team heeft aandacht voor de patiënt >> 3

Serie De Afvallers: de kilo’s vliegen er af bij Richard en Rolf >> 4

Vraag & antwoord: alternatief voor slagroom en medical taping >> 7

2 donderdag 1 oktober 2015 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

MOGELIJKE INDICATIES:

OSTEOPATHIE:

- RUG- en NEKKLACHTEN

Op zoek naar, en behandelen van, de oorzaak

- BUIKKLACHTEN - PDS - HUILBABY - HOOFDPIJN - MIGRAINE

Palliatieve terminale thuiszorg, indien gewenst zelfs 24 uur per dag Allerzorg Drenthe heeft zich gespecialiseerd in het leveren van zorg aan huis tijdens de laatste levensfase, palliatieve terminale zorg. Deze zorg is ook gericht op familie en naasten. Wij creëren rust en ruimte, zodat thuis waardig afscheid kan worden genomen.

- VERMOEIDHEID Hoofdstraat 33 | 7751 GA Dalen | 0524 - 55 33 93 osteopathie@pmcdalen.nl | www.pmcdalen.nl

De cliënt houdt de regie! Wij werken met vaste en kleine teams en staan daarmee borg voor optimaal en persoonlijk contact. Het team stemt de benodigde zorg volledig af op de wensen en behoeften van de cliënt en diens naasten, waarbij de cliënt de regie behoudt.

persoonlijke wensen staan centraal

Jenny Louissen

Gespecialiseerde verpleegkundigen en verzorgenden Allerzorg Drenthe werkt met gespecialiseerde verpleegkundigen en verzorgenden. Allerzorg kijkt naar wat wel kan, niet naar wat onmogelijk lijkt. Indien gewenst zet het specialistenteam een pomp in voor pijnbestrijding en/ of sedatie. Wij onderhouden goede contacten met ketenpartners (huisartsen, apotheek, begeleiding, vrijwilligers terminale zorg, collega thuiszorgorganisaties) en nemen deel aan palliatieve netwerken in heel Drenthe.

Mobiel 06-10 31 20 36

Allerzorg Drenthe is specialist in palliatieve terminale zorg thuis!

Dingspelstraat Jenny Louissen4a

Fax 0591-65 Mobiel 06-10 31 81 20 31 36

Tel. 0591 - 649293 7841 CJ Sleen

www.uitvaartzorglouissen.nl info@uitvaartzorglouissen.nl

7841 CJ Sleen 4a Dingspelstraat

Tel. 0591 - 649293

info@uitvaartzorglouissen.nl Fax 0591-65 81 31

•

www.uitvaartzorglouissen.nl

dag en nacht bereikbaar

ADVERTORIAL

EEN LAATSTE RUSTPLAATS ZELF KIEZEN

Steeds meer mensen kiezen ervoor om de zaken rondom hun overlijden vroegtijdig te regelen. Bijvoorbeeld door het reserveren van een graf in een natuurgebied. Ze kiezen daar hun eigen plek in de natuur, met eeuwigdurende grafrust. Daarmee zijn zaken goed geregeld voor de nabestaanden. Die worden niet geconfronteerd met onderhoud of aﬂopen van het grafrecht. Een voorbeeld van zo’n natuurbegraafplaats is Hillig Meer in Eext Hier wordt veel zorg en aandacht besteed aan behoud van oorspronkelijke ﬂora en fauna. Door een graf te reserveren op Hillig Meer draagt u direct bij aan het in stand houden van natuur voor toekomstige generaties. Het eeuwigdurende grafrecht beschermt het bos en de opbrengsten uit de natuurbegraafplaats komen direct ten goede aan het beheer van het natuurgebied. PRETTIG GEREGELD VOOR NABESTAANDEN Een natuurgraf is een bijzondere plek in een prachtige omgeving met een eeuwenoude begraaftraditie waar nabestaanden altijd naar terug kunnen keren. Hier gedenkt u uw dierbaren en ervaart u de troostende kracht van natuur hoe en wanneer u dat wilt. U hoeft zich geen

zorgen te maken over het onderhoud van het graf. Op Hillig Meer is dat goed geregeld. EEN UITVAART REGELEN Er komt veel kijken bij het regelen van een uitvaart. Daarom werken mensen vaak samen met een uitvaartverzorger. Dat is op Hillig Meer ook gebruikelijk. U kunt tijdens een uitvaart gebruik maken van het sfeervolle

ontvangsthuis. Een warme en intieme plek met mooie zichtlijnen over het landgoed. Midden op de begraafplaats is er de karakteristieke openlucht boskapel voor een ceremonie midden in de natuur. Natuurbegraafplaats Hillig Meer is dagelijks geopend. Elke 1e en 3e zondag is er een rondleiding om 14:00 uur.

INFORMATIEMIDDAG OVER LEVENSEINDE Op Hillig Meer kunt u een graf reserveren midden in de Drentse Natuur. Maar er is meer dat u bij leven al kunt regelen. Rondom uw nalatenschap bijvoorbeeld. Hierover verzorgen we samen met Rinette de Jong, partner van Cretio, een lezing op 24 oktober 2015 in het ontvangsthuis. De lezing gaat over alles wat u nu al kunt regelen om uw levenseinde met minder zorgen tegemoet te zien. De lezing start om 14:00 uur. Vanaf circa 15.00 uur is er, voor belangstellenden, een rondleiding over het terrein van de natuurbegraafplaats. De middag eindigt rond 16.30 uur. U kunt zich voor deze informatiemiddag aanmelden via www.hilligmeer.nl en anders telefonisch via 0592-260944

GEZONDHEID&CO KORT

GRONINGERS EN FRIEZEN MEEST TEVREDEN OVER ZORG

Internist-oncoloog Annette van der Velden en verpleegkundig specialist Gertruud van der Werff: ,,Veel mensen kunnen in hun laatste fase nog heel erg genieten van de kleine dingen.’’ FOTO CORNÉ SPARIDAENS

r zijn mensen die niets van ze willen weten. Het palliatief team? ,,Nee, daar is het nog lang niet ernstig genoeg voor, horen verpleegkundig specialist Gertruud van der Werff en internist-oncoloog Annette van der Velden dan. ,,Sommige patiënten zijn nog niet zo ver. Soms zijn ze bang voor de dood. Of ze willen gewoon doorleven zoals ze altijd deden, zolang het nog kan.’’ Regelmatig vinden patiënten ondanks de vergevorderde kanker dat ze door moeten ‘vechten’. ,,Die oorlogstaal, van ‘geef nooit op’. Dat kan heel pijnlijk zijn’’, zegt Van der Werff. ,,Mensen zien kanker soms als een ziekte waar je tegen moet strijden. Maar soms is het ook de familie die het niet wil accepteren, die vinden dat je een loser bent als je aanvaardt dat de dood er aan komt.’’ Terwijl dat de situatie erger kan maken. ,,Het accepteren kan ook rust geven en soms zelfs het leven verlengen. De stress kan wegvallen op het moment dat het niet meer hóeft.’’ Vrijwel ieder ziekenhuis heeft tegenwoordig een palliatief team van artsen en verpleegkundigen, psychologen en geestelijk verzorgers, dat de hele situatie van patiënten in hun laatste levensfase bekijkt. Het palliatief team van het Martini Ziekenhuis was 12,5 jaar geleden een van de eerste. Van der Werff en Van der Velden weten waar ze over praten. ,,Als je nog genezing nastreeft ga je toch anders met de dingen om. In de palliatieve fase heb je meer aandacht voor de patiënt achter de ziekte.’’ Voor de vraag of een patiënt in aanmerking moet komen voor palliatieve zorg geldt tegenwoordig een standaard-vraag, de surprisequestion: Zou u verbaasd zijn als de patiënt binnen een jaar overleden is? Als het antwoord van de behandelaar ‘nee’ is, dan komt het palliatief team in beeld. Om te praten over wat de patiënt en zijn familie nog willen in de laatste levensfase. En om klachten en angsten te bespreken en behandelen. Veel mensen hebben angst. ,,Angst voor de pijn, angst om naasten achter te laten en angst voor wat er komt na de dood. Aan de pijn is tegenwoordig vrij veel te doen. Met goede pijnbestrijding, met name morfine, is de meeste ernstige pijn wel weg te nemen. Bij 80 tot 90 procent van de patiënten, maar dus niet bij iedereen. Over problemen op het thuisfront

JE KUNT MAAR ÉÉN KEER STERVEN Vrijwel elk ziekenhuis heeft tegenwoordig een palliatief team en het Martini Ziekenhuis in Groningen was 12,5 jaar geleden een van de eerste. Als genezing niet meer lukt, kunnen artsen en verpleegkundigen nog genoeg betekenen. Arend van Wijngaarden

kan je praten, met de thuiszorg kan je bespreken wat er thuis nodig is. En voor de angst voor wat er na de dood is, kunnen geestelijk verzorgers in beeld komen. Er zijn vele soorten patiënten. ,,De een wil zoveel mogelijk behandelingen en operaties tot op de dag voor de dood. De ander wil vooral zo lang mogelijk samen blijven met zijn partner. Dat betekent veel voor welke behandeling je kiest.’’ Die wensen legt het team vast. ,,Is het bijvoorbeeld de wens van de patiënt om nog naar het ziekenhuis te gaan als er iets mis gaat. Of wil iemand per se thuis blijven? Daar moet je van te voren over nagedacht hebben.’’ Bij de meeste mensen die de dood in de ogen kijken komen vergelijkbare problemen voor. Pijn, benauwdheid, onrust en vermoeidheid. Tegen pijn is veel te doen en door pijnstillers of rustgevende middelen is benauwdheid ook goed te behandelen. ,,Veel mensen zijn bang om te stikken. Terwijl in werkelijkheid maar heel weinig mensen echt sterven doordat ze stikken. Benauwdheid hangt vaak samen met stress en angst.’’ Zo is er ook vaak de misselijkheid en het algehele gevoel van vermoeidheid. ,,We kijken eerst wat de oorzaak is. Soms is het een bijwerking van andere medicijnen, soms zit het in het maag-darmkanaal. Maar soms zit het ook in het hoofd. Tegen de meeste symptomen kunnen we wel wat inzetten.’’ Dat is dan ook het belangrijkste doel van het palliatief team: zorgen dat de laatste levensfase comfortabeler wordt. ,,Je kunt maar een keer sterven, je kunt het niet over doen als het niet goed ging. Maar de manier waarop jij dood gaat, betekent ook veel voor je naasten. Als jij veel pijn lijdt in je laatste dagen, is de kans groot dat zij daar ook bang voor worden als hun dood in zicht komt.’’ Vaak moeten ze ook het gesprek aan over euthanasie of palliatieve sedatie. ,,In het begin zeggen mensen nog dat ze het niet zo ver willen laten komen dat ze aftakelen, dat ze er op tijd een eind aan willen hebben. Maar als het dan een keer zo ver is, hebben mensen vaak hun grenzen verlegd. Veel mensen kunnen in die laatste fase nog heel erg genieten van kleine dingen. Van bezoek, van even liggen in het zonnetje.’’

De inwoners van Groningen zijn het meest te spreken over het aanbod van gezondheidszorg in hun provincie, op de voet gevolgd door de Friezen. In Zeeland is de bevolking het meest kritisch over de gezondheidszorg. Drenthe staat op de twee-na-laatste plaats qua tevredenheid. Dit blijkt uit merkenonderzoek van Hendrik Beerda Consultancy onder 6850 ondervraagden. Over de hele linie krijgen Nederlanders wat meer vertrouwen in de kwaliteit van ziekenhuiszorg. Aan de andere kant stelt de Nederlander de grootschaligheid van ziekenhuizen na fusies niet op prijs en daalt vooral op gastvrijheid de score. ,,Het vertrouwen in artsen en verpleegkundigen neemt toe maar de steeds groter wordende ziekenhuiscomplexen worden ervaren als een labyrint’’, zegt merkadviseur Hendrik Beerda. Van de Groningers is 63 procent goed te spreken over de ziekenhuiszorg. ,,De trots op het UMCG is groot en voor het Martini Ziekenhuis is ook veel waardering’’, zegt Beerda. Van de Friezen heeft 62 procent vertrouwen in de eigen ziekenhuizen. In Drenthe waardeert slechts 55 procent de eigen ziekenhuizen en in Zeeland is dat maar 41 procent.

COLOFON De bijlage Gezondheid&Co verschijnt elke twee weken. De volgende bijlage verschijnt op donderdag 15 oktober. Eindredactie Gerda Douma, Roel Snijder, Janna Zuiderveld Art director & vormgeving Alie Veenhuizen Coverfoto Shutterstock Redactie Gezondheid&Co Arend van Wijngaarden 050 - 5844433 arend.van.wijngaarden@dvhn.nl Hans Willems 058 - 2845423 hans.willems@lc.nl Advertentieverkoop Rianne Marissen 050 - 5844466 rianne.marissen@ndcmediagroep.nl www.gezondheidenco.nl

DA G B L A D VA N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 1 O KT O B E R 2 015 3

DE AFVALLERS

Samen willen Richard Vranken uit Assen en Rolf Jansen uit Havelte bijna 100 kilo kwijt. In de serie De Afvallers volgen we hun strijd tegen overgewicht. In deel 6 vertellen de mannen hoe het ze in de zomermaanden verging. Daniëlle Molenaar

STRIJD TEGEN KILO’S Richard Vranken is 50 kilo lichter.

FOTO JASPAR MOULIJN

‘BELEVING VAN ETEN HEEL ANDERS’ ij de 47-jarige Richard Vranken zijn de kilo’s er afgevlogen. Hij heeft in april een complexe maagoperatie, een gastric bypass, ondergaan. Een forse ingreep, die zijn leven voorgoed heeft veranderd. ,,Het gaat netjes. Ik heb heel af en toe een beetje last. Twee keer was het extreem, maar iedereen met een gastric bypass heeft dat wel eens gehad. Door de omleiding van de maag kan eten heel verkeerd vallen. Begin vorige maand heb ik dat heel erg gehad. Ik had geen rare dingen of grote hoeveelheden gegeten. Het viel gewoon verkeerd. Je hebt het gevoel alsof je over moet geven en krijgt vreselijke krampen.” Vranken heeft toch geen seconde spijt van de operatie. De Assenaar is reumapatiënt, waardoor hij niet fanatiek kan sporten. Hij weegt nu 108 kilo. Dat betekent dat hij 50 kilo lichter is. Al voor de operatie was Vranken bijna 17 kilo afgevallen door een preoperatief zeer streng dieet. Hij wordt begeleid door de obesitaspoli in Meppel en is geopereerd in Lelystad. ,,Over het gewichtsverlies ben ik tevreden. Helaas heb ik toch weer behoorlijke last van de reuma gekregen. Het speelt meer op. Dat komt volgens mijn reumatoloog ook mede door het afvallen. Als ik straks op een stabiel gewicht zit, verwacht de arts dat het

beter gaat.” Hij voelt wel dat zijn conditie vooruitgaat. ,,Ik merk dat bewegen, traplopen en bukken veel beter gaat. Ik heb veel nieuwe broeken in een kleinere maat gekocht. Oude shirts en blouses van acht jaar terug kan ik nog wel aan. Broeken niet. Die passen niet meer. Afvallen bij de buik gaat duidelijk minder snel dan de rest van het lichaam.’’ Vranken stoort zich aan de vooroordelen die bestaan over de maagoperatie die hij onderging. ,,Mensen denken te lichtvaardig over een gastric bypass. Ze denken dat het dan geen moeite kost. Je moet continu opletten wat je eet. Ik kan nu maar kleine hoeveelheden eten, in meer momenten op de dag. Het is niet makkelijk, ik ben nu meer bezig met eten dan ik ooit was. Ik heb het er wel voor over. Het is niet voor even, maar voor heel mijn leven.” ,,De beleving van eten is heel anders geworden. Laatst aten we pizza. Ik kan dan hooguit twee puntjes en een beetje sla nemen. Als iedereen nog aan het eten is, zit ik al lang vol.’’ ,,Ik was een tijdje terug met mijn zoontje ergens een hapje eten. Na een paar happen had ik genoeg. Hij zat nog te eten en mijn bord lag nog vol. Medewerkers van de bediening kwamen al vragen of er iets mis was.”

4 DA G B L A D VA N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 1 O KT O B E R 2 015

Rolf Jansen heeft zijn leefstijl veranderd.

FOTO GERRIT BOER

‘HET GAAT BIJNA VANZELF’ et lukte onderwijzer Rolf Jansen (35) ruim een jaar geleden niet meer om op een normale manier zijn veters te strikken. ,,Ik kon alleen nog zijwaarts strikken. Helemaal voorover bukken ging niet meer, mijn buik zat in de weg.” De ergernis en de schaamte daarover heeft hem, zegt hij nu terugkijkend, het laatste zetje gegeven om zijn overgewicht aan te pakken. En dat is goed gelukt. De basisschoolleraar uit Havelte is bijna 30 kilo lichter. Hij weegt nu 118 kilo. Hij is eind september vorig jaar met hulp van de obesitaspoli in Meppel begonnen om zijn overgewicht aan te pakken, vooral door veel meer te bewegen. ,,Het gaat nog steeds goed. Er zit nog steeds vooruitgang in, al gaat het langzamer.” Ook in de zomervakantie is hij erin geslaagd om af te vallen. ,,Ik was er zelf bang voor dat het in de vakantieperiode moeilijk zou worden. De regelmaat van je werk is weg. Je voeding en bewegen is ook ingesteld op die dagelijkse routine. Het is gelukkig zonder veel moeite toch heel goed gegaan.” Op reis zijn Jansen en zijn vriendin en kleuterzoon niet geweest. ,,Mijn vriendin heeft net een andere baan. We hebben daarom een jaartje overgeslagen. We hadden wel feestjes en de barbecue ging daarbij ook met

regelmaat aan. Ik heb ook best af toe wat biertjes gedronken en vlees gegeten. Dat heb ik daarna steeds goed opgevangen door extra te bewegen en matiger te eten.” Hij heeft een jaar lang begeleiding gehad van de obesitaspoli. ,,Het is een lastige stap om te maken. Ik ben heel blij dat ik het gedaan heb. Vooral aan de begeleiding met het sporten heb ik veel gehad. Het gaat nu bijna vanzelf. Ik heb ook het vertrouwen dat ik het alleen kan. Ik ga naar de sportschool in Havelte. Daar bieden ze ook goede begeleiding.” Het grootste verschil met eerdere afvalpogingen is dat Jansen geen streng dieet volgt. Hij heeft zijn eetpatroon niet extreem aangepast. ,,Ik eet wel gewoon rijst of aardappelen en heel af en toe ook een gebakje. Een streng dieet houd je echt niet een heel jaar vol. Het gaat om een leefstijlverandering.” Zijn veters gewoon strikken, kan hij al lang weer. ,,Ik ben 18 centimeter buikomvang kwijt en voel me hartstikke fit. Dat vind ik veel belangrijker nog dan het verlies van al die kilo’s.” Jansen hoopt dat mensen met ernstig overgewicht geïnspireerd raken door zijn verhaal. ,,Wat ik kan, kan iemand anders ook. Ik ben openhartig over mijn ervaringen, omdat ik andere mensen wil laten zien dat er echt iets aan is te doen.”

VOEDING

ZORG OP HET ERF

METEN IS WETEN

Een jaar geleden verviel de vergunningsplicht voor een mantelzorgwoning op eigen erf. Het loopt nog niet storm.

‘I

Hans Willems

De zorgunit bij de ’slimme woning’ van Van Wijnen in Gorredijk.

emonstratiemodellen zijn er al zo’n tien jaar, het aantal gerealiseerde mantelzorgwoningen loopt hooguit in de tientallen. De investering schrikt toch af, vermoedt men in bouwkringen. Maar de belangstelling neemt wel toe. De mantelzorgwoning is er in veel varianten. Geschakeld, als duohuis, als kangoeroewoning. Maar wanneer het om een tijdelijke voorziening gaat, moet vooral gedacht worden aan een verplaatsbare unit die betrekkelijk eenvoudig een plek krijgt in de tuin of op het erf. Gommers Houtbouw in Kollumerzwaag maakte dit voorjaar een model van 4,5 bij 9 meter. Binnenkort wordt het eerste exemplaar geplaatst in Lutjegast. Op beurzen in Leeuwarden en Groningen trok Gommers er veel aandacht mee, maar dat vertaalt zich nog niet in bestellingen, zegt directeur Tjipco Gommers. Fokko Dam uit Goutum werkt als zelfstandig adviseur voor Gommers en is ook betrokken bij het echtpaar in Lutjegast dat de primeur heeft. ,,De man heeft alzheimer in het beginstadium. Het echtpaar gaat in de aanbouw wonen en hun dochter met haar man kopen hun huis. De gemeente is al akkoord met deze constructie.’’ Dam heeft al heel wat gesprekken gevoerd met mensen die belangstelling tonen voor een mantelzorgwoning. ,,Maar meestal gaat het dan om situaties waarin nu nog geen extra zorg nodig is. En daarvoor geldt de vergunningvrije aanbouw niet. Je krijgt alleen toestemming als er een medische noodzaak is.’’ PRIMEUR Eindhoven had zeven jaar geleden de primeur. De stad die wel vaker aan de weg timmert met innovaties gaf een inwoner de vrijheid om zijn moeder in zijn tuin te laten wonen zodat hij zelf de dagelijkse zorg voor de dementerende vrouw op zich kon nemen. Vergelijkbare initiatieven liepen in andere gemeenten juist stuk op regeltjes. In enkele gevallen draaide het zelfs uit op slepende gerechtelijke procedures. Sinds vorig jaar november staat het iedereen vrij op eigen erf een tijdelijke voorziening

te bouwen/plaatsen voor de zorg aan een familielid. Natuurlijk zijn er nog wel wat voorwaarden, maar kabinet en Kamer willen ruim baan geven. Smart Homes, ook al uit Eindhoven, heeft veel ervaring met bouwkundige en technologische oplossingen voor zorgbehoevenden en hun omgeving. De ’slimste woning’ die het instituut liet ontwerpen stond als onderdeel van een tour door Nederland in 2005 en 2006 in Dokkum, en daar werd toen ook een mantelzorgunit bij geplaatst. Fokko Dam is ervan overtuigd dat de mantelzorgwoning een succes wordt. ,,Je wilt het liefst in eigen omgeving blijven, ook bij ziekte of handicap.’’ In eenvoudige vorm (slaapkamer en badkamer voor de zorgbehoevende) kost de unit bij Gommers ongeveer 60.000 euro. Voor een ruimere opzet loopt dat bedrag op tot 80.000 of 90.000 euro. COMFORTABEL In Nij Beets is bij groepsaccommodatie Samsara een vakantiehuis als mantelzorgwoning in gebruik. De Zuid-Afrikaanse remigrant Ruurd Stobbe heeft er een prettig thuis en krijgt waar

FOTO JILMER POSTMA

nodig steun van de familie die Samsara exploiteert. Vorig jaar betrad ook Van Wijnen uit Gorredijk de markt. Aan de Ra’anana, een rustige straat met eengezinswoningen, werd een bestaand huis omgebouwd waar chronisch zieken, gehandicapten of terminale patiënten comfortabel en van alle zorg voorzien kunnen wonen. Onderdeel ervan is een zorgunit in de tuin. ’Fijn wonen’, heet de Gorredijkster modelwoning, waarvoor Van Wijnen samenwerking zocht met De Friesland Zorgverzekeraar, woningcorporatie Elkien en zorgorganisatie De Friese Wouden. Ook de gemeente Opsterland haakte aan, onder meer met het oog op de vergrijzing die de gemeente te wachten staat. Als de demografische voorspellingen niet bedriegen stijgt het aantal 65-plussers in Opsterland van 27 procent nu tot 42 procent in 2030. Onvermijdelijk zal dat leiden tot een toenemende behoefte aan zorg aan huis. Met Fijn wonen willen de participerende partijen de komende maanden uitzoeken hoe hun aanpak betaalbaar kan worden gemaakt voor mensen met een smalle beurs.

De regels Wilt u als mantelzorger dichter bij degene wonen voor wie u zorgt? Dan kunt u ervoor kiezen om een mantelzorgwoning bij of aan uw eigen huis te laten bouwen. Sinds 1 november 2014 is daar geen vergunning meer voor nodig. Een mantelzorgwoning is een zelfstandige woning op het terrein van uw eigen huis. Deze woning is bedoeld voor degene die u verzorgt. Maar u kunt ook zelf in een mantelzorgwoning wonen. In dat geval woont degene die u verzorgt in het bijbehorende huis. U kunt een kant-en-klare mantelzorgwoning in uw tuin laten

plaatsen of hiervoor een aanbouw aan uw huis laten bouwen. Ook kunt u een bestaand bouwwerk bij uw huis, bijvoorbeeld een garage, om laten bouwen tot mantelzorgwoning. Er gelden wel regels: • U moet voldoen aan de algemene voorwaarden voor bijbehorende bouwwerken. Dit zijn regels voor onder meer de omvang en de plaats van het bouwwerk. • U moet voldoen aan het Bouwbesluit, waarin eisen staan over bijvoorbeeld veiligheid, gezondheid, milieu en isolatie. Een aannemer weet hier alles

van, maar u kunt de eisen ook zelf nalezen in het Bouwbesluit 2012. • De mantelzorgwoning mag bewoond worden door maximaal één huishouden. Dit huishouden mag bestaan uit maximaal twee personen, van wie minstens één persoon mantelzorg ontvangt of verleent. • Bij twijfels over de mantelzorgrelatie kan de gemeente vragen om een verklaring van een huisarts, wijkverpleegkundige of andere deskundige persoon of instantie. (Bron: Mezzo, ondersteuning van mantelzorgers, www.mezzo.nl)

k heb de weegschaal naar de zolder verbannen want ik kan daar niet mee omgaan”, zei een cliënte. ,,Weg met die weegschaal’’, zeg ik. Ik zie haar gezicht opklaren. ,,Serieus?” Ja, want wat zegt het gewicht ons. Iets over je gezondheid? Klopt dat wel? Met ons gewicht in kilogrammen en lichaamslengte in meters kunnen we onze zogenaamde Body Mass Index (BMI) uitrekenen. Met het getal dat uit dat rekensommetje komt wordt een schatting gemaakt van mogelijke gezondheidsrisico’s. Zo wordt een BMI tussen de 19 en 25 als een gezond gewicht gezien. Terwijl een BMI boven de 30 aangeeft dat je obesitas hebt. Maar is dit wel zo’n betrouwbaar getal? Ik vind van niet. Het zegt namelijk helemaal nièts over de samenstelling van het lichaam zelf. Want wat we willen weten is hoeveel buikvet iemand heeft. Veel buikvet rondom de organen is risicovol. En dat zegt wèl iets over onze gezondheid. Zo zag ik laatst een cliënt, verhuizer van beroep. Hij was van het type aangeklede spierbundel. Na weging kwamen we samen tot de conclusie dat hij bijna in aanmerking zou komen voor een maagverkleining. Een hilarisch moment. Want deze man had namelijk geen grammetje vet te veel. Hij had gewoon erg veel spieren en die zijn zwaarder dan vet. Dat verklaarde zijn hoge BMI. De BMI uitrekenen zegt dus niet veel. Een meer betrouwbare meting met oog op gezondheidsrisico’s is de middelomtrek. Pak een meetlint en zet uw handen in uw zij met de duimen naar de rugkant. De plek waar de duim zit neemt u als uitgangspunt voor de denkbeeldige lijn rond de taille. Dat is de meetplek. Bent u een man met een middelomtrek tussen de 79 en 94 centimeter? Dan heeft u een gezond gewicht. Voor vrouwen geldt een taille tussen de 68 en 80 centimeter. Zowel minder als meer centimeters zijn niet oké. Maar pas op: gezond gewicht is niet synoniem aan gezondheid. Moraal van dit verhaal? Wegen zegt Weinig en Taillemeten is Weten! JANET NOOME (DIËTISTE)

DA G B L A D VA N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 1 O KT O B E R 2 015 5

FOTO MARCEL JURIAN DE JONG

‘Je bent niet alleen op de wereld’ Na een bewogen loopbaan als rechercheur en eigenaar van een beveiligingsfirma besloot Ulfert Molenhuis uit Groningen zich in te zetten voor Slachtofferhulp. Hij kwam geregeld bij gezinnen over de vloer waar de frituurpan, tussen twee enorme flessen cola, op tafel stond. ,,Ik dacht: dit moet anders kunnen.” Inmiddels werkt hij meer dan zestig uur per week als voorzitter van de Voedselbank.

et is vrijdagmiddag één uur. In de loods van de Voedselbank in Groningen schuifelen tientallen klanten langs de vrieskisten met vlees, de dozen met verse groenten en de schappen met pasta, rijst en broodbeleg. Ulfert Molenhuis loopt mee met een jonge vrouw in een verschoten spijkerpak. ,,Wil je brood mee’’, vraagt hij. De vrouw knikt. Hij legt brood in het winkelwagentje. ,,Tandpasta?” Dat heeft ze nog. Tegen de tijd dat Molenhuis en de vrouw het magazijn door zijn, is de boodschappenwagen flink gevuld. Deze mevrouw kan weer even vooruit. Zou ze weten dat ze net geholpen is door de man die zich, ruimschoots de pensioensgerechtigde leeftijd gepasseerd, dag in dag het vuur uit de sloffen loopt voor de Voedselbank? Die met busjes de Groningse vestigingen van de Jumbo laat afrijden om goederen die nog net niet over datum zijn op te halen? Die zes dagen per week de voorraad in de loods van de Voedselbank in de gaten houdt? Zes dagen in de week is de voorzitter van de Voedselbank te vinden in deze loods. De zevende dag is hij altijd wel ergens in een kerk te vinden. Niet zozeer om te bidden, maar vooral om geld en goederen los te praten. Heb uw naaste lief als uzelf, is het motto in iedere kerk. Molenhuis biedt gelovigen de mogelijkheid dit motto handen en voeten te geven. Het nieuwste project: Het Toentje. Op een terrein van een woningbouwcorporatie ploegde hij met de vrijwilligers een braakliggend stuk grond om. Dat

Mens, wat ben je mooi. Dat mogen we best wat vaker beseffen. Daarom zet Menzis mensen in de schijnwerpers die ons inspireren om het mooiste uit onszelf te halen. Wie Ulfert Molenhuis (67) Mooi mens omdat hij zich ruim 60 uur per week inzet voor de Voedselbank Groningen. Met het project ‘Toentje’ voorziet de Voedselbank cliënten van verse groente en fruit.

Help ons nog veel meer mooie mensen te in de schijnwerpers te zetten. Tip jouw mooie mens! Stuur de redactie een mail naar mooimens@ndcmediagroep.nl. Of laat het ons weten via Twitter met #MooiMens.

was ruim een jaar geleden. Nu ziet het groen van de snijbonen, boerenkool, radijs, mais en komkommers. Verse groente. Een enorme luxe als je met drie kinderen rond moet komen van 20 euro per week. De kinderen. Daarvoor doet Molenhuis het vooral. Molenhuis is bepaald geen watje – hij was als rechercheur betrokken bij grote moord- en drugszaken, had een beveiligingsbedrijf en was enige tijd beveiliger van Prins Bernhard. Als iemand zichzelf in de nesten werkt, is dat voor een deel zijn eigen schuld, vindt hij. Maar als er kinderen in het spel zijn, wordt het een ander verhaal. Zij kunnen er niets aan doen. En armoede zet kinderen op enorme achterstand. Ze durven geen vriendjes mee naar huis te nemen, ze worden geremd in hun sociale ontwikkeling, leerprestaties blijven achter omdat het hoofd van vader of moeder niet bepaald naar voorlezen staat. Dubbeltjes zijn het eigenlijk. Dubbeltjes die niet snel kwartjes zullen worden. Van huis uit kreeg Molenhuis mee dat niemand alleen op de wereld is en dat je mensen moet helpen die het minder hebben. Dat probeert hij. Zijn hoofd staat nooit stil. Het Toentje is mooi. De vrijwilligers zijn mooi. De betrokkenheid van lokale ondernemers is mooi. Maar er is nog een wereld te winnen. Gelukkig merkt hij dat steeds meer mensen bereid zijn om iets te geven aan de Voedselbank. De mensen uit Groningen zijn betrokken, ze delen. Nu maar hopen dat de Voedselbank ooit de deuren kan sluiten en Molenhuis eindelijk met pensioen kan.

VRAAG & ANTWOORD

Wat is een goed alternatief voor slagroom en welk soort tape hebben sporters op hun lichaam geplakt? De redactie van Gezondheid & Co krijgt regelmatig vragen binnen van lezers. Carina Twerda gaat op zoek naar de antwoorden.

tape ondersteunt weefsels en gewrichten in hun functioneren. De bewegingsvrijheid en de doorbloeding van het weefsel blijven intact. Spieren verzorgen mede de toevoer van bloed en de afvoer van afvalstoffen door het lichaam. Normale spieractiviteit verbetert de weefseldoorbloeding en bevordert zo het herstel.’’ Volgens Sterk kunnen spieren die niet goed functioneren veel klachten en aandoeningen geven. ,,Met de tape kunnen gebruikers op een natuurlijke wijze bewegen. Terwijl er wordt gesport of gewerkt, werkt het lichaam zelf aan het herstel. Gewone (witte) sporttape heeft als doel de bewegingsmogelijkheden van een spier of van een gewricht te beperken. De druk die deze tape geeft heeft als nadelig gevolg dat de bloedtoevoer en de lymfeafvoer beperkt worden waardoor herstel van de blessure onnodig langer duurt.’’ Vaak worden meerdere kleuren tape gebruikt om de spieren te onderscheiden. ,,De kleur maakt in de westerse wereld niet uit. In Oosterse landen heeft elke kleur wel een onderliggend doel bij de behandeling van een kwetsuur. Afhankelijk van de gebruikte techniek en de huid kan de tape tussen de vier en tien dagen blijven zitten.’’

Carina Twerda

Op de vraag in de vorige Gezondheid & Co over of je huid kan verkleuren door het eten van veel wortels kwam een reactie van Lydy van der Poel uit Franeker. ,,In Duitsland geven de ouders al op vrij jonge leeftijd, vanaf vier maanden, hun kind een paar theelepels wortelsap door het flesje melk heen. Vanwege de vitamine, en de baby’s krijgen er een gezond (bruinig) kleurtje door. Het is echt waar. Ik kan het weten, omdat wij langer dan elf jaar in Duitsland gewoond hebben.’’

annie Bakker uit Groningen is gek op koken. Het valt haar op dat er soms in recepten staat dat er room of slagroom toegevoegd moet worden. Ze vraagt zich af of dat wel zo gezond is en of er niet een vervanger is? We stelden de vraag aan diëtiste Janet Noome uit Emmen. ,,Deze vraag is waarschijnlijk gesteld door iemand die de vetarme voedingsadviezen ter harte neemt of in elk geval op de calorieën wil letten: room is een eerlijk product maar wel calorierijk. Het melkvet is verzadigd maar niet ongezond. (Slag)room

wordt meestal toegevoegd om een gerecht of saus ‘op smaak af te maken’. En daarin ligt ook al het antwoord besloten: je wilt de smaak verhogen. Meestal volstaat al een scheut room of slagroom.’’ ,,Room kun je zowel in hartige als in zoete, en in warme als in koude gerechten gebruiken. Er zijn ook roomsoorten met minder vet, zoals koksroom, room culinair en kookroom. Deze producten bevatten een bindmiddel als gedeeltelijke vervanger van het vet. Daardoor bevatten ze

minder calorieën. Welk product je dus kiest kun je laten afhangen van de gewenste smaak en hoe belangrijk je het vindt om een product minder vet te maken in verband met de calorieën.’’ Jan de Jong uit Bolsward zag deze zomer verschillende sporters met tape op de armen of benen. Hij vraagt zich af waar die tape voor is en of de kleur ook een betekenis heeft. ,,Dit is een speciale tape die gebruikt wordt voor behandeling of ter voorkoming van een blessure’’, legt Alle Sterk van Impuls Fysiotherapie in Sint Annaparochie uit. ,,Deze methode heet medical taping. De gekleurde

Heeft u ook een vraag, wilt u reageren of bent u specialist of deskundige en wilt u meewerken aan deze rubriek? Stuur dan een mail naar gezondheidenco@ndcmediagroep.nl

RECEPT

CITROENTAART

aart is lekker maar helaas niet echt verantwoord. De vele suikers, boter en toevoegingen maken het nu niet echt tot een gezonde traktatie. Een taart zelf maken houdt vaak in dat we naar een kanten-klaar pakket grijpen waar wat poederzakjes inzitten. De inhoud van de zakjes meng je met water en bij de kant en klare bodemkruimels voeg je boter toe. Even de koelkast in en klaar is je ‘zelfgemaakte’ taart. Dit kan anders! Hier een recept voor een heerlijke, frisse citroenkwarktaart. Je hebt maar weinig ingrediënten nodig en in een mum van tijd is hij klaar. In plaats van kwark heb ik in dit recept gebruik gemaakt van Griekse

yoghurt. Deze yoghurt is wat milder van smaak dan kwark. De bodem bestaat uit noten, voor een lekkere crunchy bite. Ingrediënten 40 gram gemengde ongezouten noten 50 gram dadels 10 gram kokosolie = 1 eetlepel 2 gelatineblaadjes 300 gram Griekse yoghurt 1 à 2 schijfjes citroen (hangt ervan af hoe zuur je het wilt) 2 eetlepels honing Bereidingswijze De noten en dadels malen in de keukenmachine tot alles wat fijner is.

Doe de (gesmolten) kokosolie erbij en meng dit erdoor. Bekleed de springvorm (ik heb gebruik gemaakt van een mini taartbodem van 12 cm.) met bakpapier en

doe het mengsel hierin. Druk de bodem lichtjes aan en zet hem in de koelkast. Week de gelatineblaadjes in koud water (minimaal 5 minuten). Meng de

honing door de yoghurt en knijp er 1 à 2 schijfjes citroen boven uit. Pak een pannetje en verwarm een kleine hoeveelheid van het yoghurtmengsel. Knijp het water uit de gelatineblaadjes en laat de blaadjes oplossen in de opgewarmde yoghurt. Het mengsel mag vervolgens weer bij de rest van de yoghurt. Roer het even goed door. Giet het yoghurtmengsel op de notenbodem en laat het tenminste 2 uur opstijven in de koelkast. Let op: Als je een grote taart gaat maken, laat dan de taart minstens 3 uur opstijven in de koelkast.

JOLANDA GERRITSMA

DA G B L A D VA N H E T N O O R D E N D O N D E R D A G 1 O KT O B E R 2 015 7

Teun Botterweg, Rotterdam

BETER HOREN BEGINT MET EEN EERLIJK VERHAAL “Op Curaçao ben ik geboren. Er zaten daar toen veel Chinezen. Die gaven ons vuurwerk. Zware knallen, vonden we echt prachtig! Maar toen had je nog geen gehoorbescherming. Later werd mijn gehoor dan ook merkbaar slechter. Destijds was er volgens de KNOarts niets aan te doen. Met de jaren werd het steeds irritanter, voor mezelf en mijn omgeving. Totdat een vriend me uiteindelijk naar Beter Horen stuurde.

De audicien zei eerlijk: u kunt niet alles verwachten, maar neemt u deze eens een tijdje op proef. Zo kreeg ik na ruim dertig jaar slechthorendheid mijn eerste hoortoestellen. Een openbaring! Ik hoor weer van alles. Ja, het kan altijd nog verfijnder. Maar nu kan ik in elk geval mijn werk als vrijwilliger in Blijdorp goed blijven doen. Want ik houd wel van planten, maar ik ga er mooi niet achter zitten.”

We zeggen het maar liever eerlijk. U krijgt uw gehoor niet helemaal terug. Maar onze audiciens zoeken net zo lang door tot u 100% tevreden bent. Als dé hoorspecialist hebben wij daarvoor de mensen en middelen in huis. Wilt u ook beter horen? Begin dan met ons gratis boekje ‘Een eerlijk verhaal’. De complete gids voor alle mensen die twijfelen aan hun gehoor. Vraag het aan op beterhoren.nl. Of ga naar een winkel bij u in de buurt en doe meteen een gratis hoortest. Welkom!

> Dé gids voor iedereen die beter wil horen. Gratis!

Lees het verhaal van Teun Botterweg (71) op beterhoren.nl

Beter horen begint met