D O N D E R D A G 2 6 N O V E M B E R 2 015
MAGNESIUM Een essentieel en vergeten mineraal >> 6 Scholieren maken bewegingsspel waar ieder kind moe van wordt >> 5
‘Onze’ afvallers maken na een half jaar de balans op >> 10
Leeftijdskorting € 10,-
per levensjaar
designed by Olivier made in Holland
Voor iedere trap een passende traplift, ook meerdere verdiepingen
Comfortabel luxe stoel met veiligheidsgordel
Eenvoudige bediening op de armleuning
Stijlvol zitten zonder rugpijn Speciaal ontwikkeld voor mensen met rugklachten 100% op de juiste maat d.m.v. de 3d-scan Verstelbare rug- en voetenbank voor relaxhouding Modern, fris en luchtig design 100% Nederlands fabrikaat
Slimme plaatsing op de trap met behoud van loopruimte Fluisterstille en krachtige elektromotor
Profiteer van extra inkoopvoordeel: Nu € 300,- korting
Gratis brochure? Bel gerust 088 - 848 00 00 Of bezoek www.vitalis.nl
Veilig en comfortabel de trap op en af Langer zelfstandig thuis blijven wonen voelt nog prettiger wanneer u ook veilig de trap op en af kunt. Wanneer u ouder wordt kan traplopen wat lastiger worden. De luxe trapliften van Vitalis helpen u om weer met een veilig gevoel de trap op en af te gaan. Bestelt u nu uw traplift bij Vitalis, dan plaatsen wij deze nog in 2015, wel zo veilig.
Rekenvoorbeeld: Leeftijd 60 jaar 65 jaar 70 jaar 75 jaar 80 jaar
Uw voordeel 60 x € 10,- = € 600,65 x € 10,- = € 650,70 x € 10,- = € 700,75 x € 10,- = € 750,80 x € 10,- = € 800,-
Uw traplift plaatsen wij nog in 2015* ✁
Ja, stuur mij een brochure Traplift
Aréo
Naam ______________________________________________________
Nu € 500,- EXTRA korting op een traplift van ThyssenKrupp. Vraag onze adviseur naar de voorwaarden.
Adres ______________________________________________________ Postcode ________________Plaats _____________________________ Telefoon ____________________________________________________ Stuur gratis naar: Antw.nr. 1071, 9200 VB Drachten TR_Areo_LCDVHN_wk48
Deze acties zijn geldig t/m 31 december 2015 en gelden niet in combinatie met andere lopende acties en aanbiedingen. *Plaatsing in 2015 is alleen mogelijk voor geselecteerde modellen.
GEZONDHEID&CO KORT FORUM OP ONZE SITE
RIJDENDE PSYCHIATERS Mieke Draijer en Jan Verhoeff: ,,We hebben elkaars deskundigheid nodig.’’
FOTO ALLIADE
Psychiatrische problemen bij ouderen en verstandelijk gehandicapten vragen om een deskundigheid die tot voor kort maar mondjesmaat aanwezig was.
De redactie van Gezondheid & Co krijgt regelmatig vragen van lezers over allerlei onderwerpen die te maken hebben met gezondheid en welzijn. Die leggen wij voor aan deskundigen en zo komen de antwoorden boven tafel. Zie ook onze vaste rubriek Vraag & Antwoord die deze week op pagina 9 staat. Met de installatie van een forum op de website van Gezondheid &Co hopen we de de afstand tussen vragenstellers, ervaringsdeskundigen en medische professionals te verkleinen. Zij kunnen via het forum rechtstreeks contact met elkaar leggen. Bovendien kunnen andere lezers met misschien wel dezelfde vragen profiteren van de kennis die op het forum is gedeeld en daar eventueel hun eigen ervaringen aan toevoegen. Hierdoor ontstaat een levendige community waar mensen elkaar kunnen helpen en van elkaar kunnen leren over allerlei onderwerpen De knop om op het forum te komen staat in de menubalk op onze website www.gezondheidenco.nl en u kunt ook direct naar: forum.gezondheidenco.nl
Hans Willems
M
an (88), het lopen gaat niet meer zo gemakkelijk, komt door een ongelukkig geplaatste stoel ten val en valt daarna ten prooi aan verwarring en geheugenverlies. Vrouw (54) met syndroom van Down, woont in beschermde woonvorm, maar past steeds vaker voor dagbesteding en trekt zich in somberheid terug op haar kamer. Voor Ouderenpsychiatrie Friesland (OPF) twee situaties waar mogelijk door deskundige inzet en goed overleg met andere behandelaars nog gezondheidswinst is te behalen. Het is precies de reden waarom de specialistische zorginstelling sinds enkele maanden dochter is van Alliade, die met instellingen als Talant en Meriant zorg verleent aan vele honderden ouderen en mensen met een beperking. Jan Verhoeff, een van de drie psychiaters van OPF, en Mieke Draijer, directeur medische zaken bij Alliade, zijn enthousiast over de bundeling van krachten. ,,We vullen elkaar perfect aan.’’ Alliade had zelf ook psychiaters in dienst kunnen nemen, maar de constructie met OPF als dochterbedrijf is bewust gekozen. ,,Een zekere afstand is goed om de blik fris te houden.’’ Ouderenpsychiatrie Friesland heeft een heel directe werkwijze, met korte lijnen naar verwijzers als huisartsen, de patiënten en hun omgeving. ,,We gaan altijd naar de patiënt toe om ter plekke te kijken. Je ziet en hoort dan meer dan bij een gesprek in een steriel kamertje van de polikliniek. Bovendien is het voor de patiënten en hun omgeving een uitkomst. Niemand hoeft er een vrije middag voor te nemen. ’’ Ouderenzorg wordt steeds complexer. Mensen worden ouder, maar hebben dan vaak op hogere leeftijd meervoudige problemen. ,,Voor ons kan OPF veel betekenen in zowel de woonzorgcentra als de woonvormen voor verstandelijk gehandicapten’’, zegt Mieke Draijer. ,,Wij hebben extra kennis
nodig. Zowel bij ouderen als bij gehandicapten doen zich vaker psychiatrische kwalen voor. We vinden het belangrijk dat mensen wel in hun eigen omgeving blijven wonen, of dat nu thuis is of in een woonzorgcentrum. Dus liever geen opnames in een instelling of zo.’’ Psychiatrische zorg voor mensen met een verstandelijke beperking is nog betrekkelijk nieuw. Draijer: ,,Het klinkt hard, maar vroeger had je weinig cliënten boven de vijftig. Door meer kennis en betere zorg worden verstandelijk gehandicapten gemiddeld genomen nu veel ouder, maar dat betekent ook dat ze hele specifieke ouderenzorg nodig hebben. Talant speelt daar op in met gedragsdeskundigen en andere specialisten, maar de
Specialistische zorg ouderen en gehandicapten ouderenpsychiaters krijgen nu ook steeds vaker een rol.’’ ,,Makkelijk is het niet altijd. De combinatie van een lichamelijke en of geestelijke beperking met een psychische kwaal, leidt tot complexe situaties. Alleen al het vaststellen of er bijvoorbeeld sprake is van dementie of depressiviteit, is soms al lastig’’, zegt Verhoeff. Ouderenpsychiatrie Friesland is een jonge organisatie. In 2010 namen drie psychiaters die elkaar kenden als collega’s bij GGZ Friesland het initiatief om voor zichzelf te beginnen. Hun drijfveer was de wens om ouderenpsychiatrie op een betere manier vorm te geven. Er is nog weinig onderzoek omdat dit een betrekkelijk nieuw terrein is. ,,Heel vaak werd gedacht dat somberheid of psychische ver-
wardheid bij de ouderdom hoorde, maar dat hoeft lang niet altijd zo te zijn. We zijn specialist, maar ook gewoon basisarts die basale dingen doet. Je doktersneus zegt soms meteen al dat het niet pluis is. Om te beginnen let je op de drie d’s: dementie, delier en depressie, de meest voorkomende psychiatrische stoornissen bij ouderen.’’ ,,Ligt het probleem dieper, dan kom je er niet met vaste protocollen. Ouderenpsychiatrie vraagt om maatwerk. Standaardantwoorden werken niet. Je moet creatief zijn, de theorie paraat hebben, maar altijd inspelen op mens en situatie. Het beeld kan zeer wisselend zijn. Ouderen kunnen verward zijn door psychische problemen, maar het kan net zo goed het gevolg zijn van een blaasontsteking.’’ ,,De kwetsbaarheid is groot. De thuiszorg of het personeel in woonzorgcentra zien mensen elke dag en hebben een belangrijke signaleringsfunctie. Hoe eerder ze aan de bel trekken, des te sneller we kunnen interveniëren. Vaak is het ook de huisarts of de specialist ouderengeneeskunde die tegen problemen aanloopt en psychiatrische hulp inroept.’’ Draijer: ,,Er gaan belletjes rinkelen bij gedragsproblemen, relatieproblemen, als mensen gaan spoken of agressie vertonen. Soms is er een heel simpele aanpassing nodig, bijvoorbeeld in de medicatie of de verzorging. Soms is er ook niet meer zoveel aan te doen, en zetten we er vooral op in om te voorkomen dat problemen erger worden.’’ De behandelmogelijkheden die er wel zijn vat Verhoeff samen met de twee p’s: pillen en praten. ,,We doen altijd zelf de intake om een goed beeld te krijgen van de patiënt. Daarna overleggen we met andere zorgverleners, de familie, mantelzorgers. We kijken wat er kan, heel pragmatisch en praktisch. Goed coördineren, want voor je het weet vliegen de behandelaars in en uit en wordt de verwarring alleen maar groter.’’
COLOFON De bijlage Gezondheid&Co verschijnt elke twee weken. De volgende bijlage verschijnt op 10 december. Eindredactie Marja Boonstra, Gerda Douma, Roel Snijder, Theo Zandstra, Janna Zuiderveld Art director & vormgeving Alie Veenhuizen Coverfoto Kees van de Veen Redactie Gezondheid&Co Arend van Wijngaarden 050 - 5844433 arend.van.wijngaarden@dvhn.nl Hans Willems 058 - 2845423 hans.willems@lc.nl Advertentieverkoop Rianne Marissen 050 - 5844466 rianne.marissen@ndcmediagroep.nl www.gezondheidenco.nl
L E E U WA R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 2 6 N O V E M B E R 2 015 3
Berino Haarwerken Grou
HAARVERLIES OF DUNNER WORDEND HAAR?
Gezondheid vormt een belangrijke bijdrage voor ons dagelijks geluk. We staan steeds vaker stil bij gezonde voeding, afvallen, sporten, ontspanning, ziektes, zorg, en meer. Kortom: het thema GEZONDHEID staat volop in de belangstelling.
maak uw haar dikker, voller
Dagblad van het Noorden en Leeuwarder Courant brengen regelmatig de special Gezondheid&Co uit, en de weekbladen van NDC mediagroep bevatten wekelijks de speciale pagina Gezondheid&Co. Daarnaast trekt de website van www.gezondheidenco.nl maandelijks meer dan 100.000 unieke bezoekers. Wilt u met uw bedrijf adverteren in één van de uitgaven of op de website van Gezondheid & Co, neem dan contact op met ons team van Gezondheid&Co: T: 050 - 58 444 66. E: rianne.marissen@ndcmediagroep.nl
GRATIS HOOFHUID EN HAARANALYSE Spreekuur op 1 december hoofdvestiging Grou en op 2 en 3 december in het Medisch Centrum Leeuwarden
Bel nu 0566 - 62 02 33 Wij kunnen d.m.v. onze unieke haaranalyse computer uitleggen wat voor u de mogelijkheden zijn tot herstel en meer haargroei van uw eigen haar. Wij zijn ook gespecialiseerd in het aanmeten van borstprotheses en lingerie
Hoofdvestiging Grou Biensma 28, 9001 22 Grou T: 0566 - 62 02 33 Email: info@berino.nl Vestiging Medisch Centrum Leeuwarden Henri Dunantweg 2, 8934 AD Leeuwarden T: 06 - 30 34 54 22 • b.g.g. T: 06 - 22 99 98 41 www.berinohaarwerken.nl
Tjaarda’s Winterarrangement
Even tijd voor jezelf met
Het winterarrangement bestaat uit:
• • • • •
ontvangst om 09:30 uur met koffie en thee gebruik van saunafaciliteiten gebruik van 2 badlakens peeling met zeezout en etherische oliën tijdens elke douche lunch in de brasserie
Behandelingen • gezichtsbehandeling ‘de Luxe’ (50 minuten) • nek-schouder-rug hotstone massage
✁
Lezersactie kking
Prijs ¤ 75,- p.p.* * (op vrijdag/zaterdag en zondag rekenen wij een toeslag van € 7,50 p.p.) Wij zijn geopend van donderdag tot en met maandag. Damesdagen zijn op elke maandag.
Nieuw! BADKLEDINGDAG,
elke laatste donderdag van de maand!
Gratis handparaffine pa t.w.v. ¤ 10,- p.p.
ement) (tijdens het winterarrang
max. 4 personen Deze bon is geldig voor ari 2016 Actie geldig t/m 29 febru jaarda.nl E-mail: reserveringen@t Telefoon: 0513 433533 Oranjewoud, Wellness & Spa Tjaarda 8453 WH Oranjewoud Koningin Julianaweg 98,
Wellness & Spa Tjaarda Oranjewoud, Koningin Julianaweg 98, 8453 WH Oranjewoud • www.tjaarda.nl
Technasiumleerlingen van RSG De Borgen in Leek werken aan een model van het door hen bedachte bewegingsspel: Niek Hendriks, Niels Daas, Jonas Linschoten en Tom de Voogd.
FOTO GEERT JOB SEVINK
Bewegen is van groot belang. Zeker voor kinderen. Maar hoe zorg je ervoor dat kinderen genoeg bewegen? Ook de iets minder handige kinderen, en kinderen met een beperking? Laat scholieren zelf een spel bedenken waarbij elk kind meedoet en moe wordt. Jean Paul Taffijn
BEWEGEN IS KINDERSPEL MET BLOCK-SMOCK
E
en paar weken nog en dan moeten Jonas Linschoten (14), Tom de Voogd (14), Niels Daas (14) en Niek Hendriks (14) hun spel presenteren. Niet zo maar een spel. De vier derdejaars Technasiumleerlingen van RSG De Borgen in Leek wonnen de eerste editie van Het beste beweegspel. ,,Het is gebaseerd op het spel James Bond dat wij op de basisschool deden’’, vertelt Tom de Voogd. In revalidatiecentrum Beatrixoord in Haren, onderdeel van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), weten ze hoe belangrijk zo’n spel kan zijn. Hier worden kinderen geholpen met een beperking, kinderen die moeite hebben met voldoende bewegen. En ook kinderen die niet zo goed zijn in spellen met beweging. ,,We kennen allemaal de kinderen die iets onhandiger zijn, die vaker iets omstoten of laten vallen, die als laatste worden gekozen met gym. De wat ernstiger gevallen komen bij ons’’, legt Michiel Kahmann uit. Hij is teammanager Kinderrevalidatie. De aandacht is speciaal gericht op de laatstgenoemde groep. De tekortkoming heeft sinds korte tijd zelfs een naam: DCD (developmental coordination disorder). Kahmann: ,,Vroeger namen we gewoon voor lief dat deze groep wat minder handig is. Tegenwoordig proberen we iets daaraan te doen. Dat moet ook. Kinderen die niet zo goed zijn in spel en sport gaan steeds minder bewegen. Hun zelfvertrouwen heeft eronder te lijden, net als hun fysieke gesteldheid.’’
Daarin kan het spel Block-Smock verandering brengen. Op een simpele en doeltreffende manier – precies de reden waarom de leerlingen uit Leek hun bedachte spel mogen verfijnen. Misschien wordt het spel zelfs op de markt gebracht door een partner uit het bedrijfsleven. In elk geval gaan scholen ermee werken. Jonas Linschoten: ,,Het komt erop neer dat de ene groep kinderen moet proberen blokjes van de ene naar de andere kant van de zaal te brengen. In het midden staat de andere groep
Rolstoelers nemen de makkelijke route met foamballen, die probeert de blokjeslopers af te gooien.’’ Het goede van het concept is dat kinderen van alle fysieke niveaus kunnen meedoen. Rolstoelers nemen de makkelijke route en kunnen onderweg schuilen achter kasten. Sportievelingen proberen de moeilijke weg, vlak langs de ballengooiers. ,,Het is niet makkelijk om iets te verzinnen dat elk kind in beweging krijgt’’, weet Kahmann. ,,Wij dachten: waarom laten we het de kinderen niet bedenken? Zij moeten er per slot van rekening zelf mee werken en het leuk vinden. Daarom schreven we vorig jaar deze prijsvraag uit. Alle deelnemers moesten op een A4’tje en in een filmpje hun idee presenteren.’’
Het is niet gemakkelijk om je in te leven in de wereld van minder beperkten, geven de bedenkers toe. Daarom is Block-Smock de afgelopen maanden een paar keer wat aangepast. Het kan nu in kleine en grote zalen worden gespeeld, binnen en buiten. De ballengooiers in het midden moeten zittend werpen als de beperkte kinderen hun blokjes proberen over te brengen. De vier bedenkers hebben het spel getest. Op school en vorige week vrijdag op Beatrixoord. Niels Daas: ,,Zo zien we steeds dat we kleine dingen kunnen bijschaven.’’ Half december presenteren ze hun spel aan een afvaardiging van hoge heren van onder meer het Healthy Ageing Network. Dus steken ze nu nog uren per week in het vervolmaken van de maquette en de speluitleg op papier. Niek Hendriks: ,,Het zou natuurlijk tof zijn als Block-Smock beschikbaar komt in een mooie spelkit met alle attributen en een handleiding.’’ De eerste editie van Het Beste Beweegspel was een succes. Zozeer dat de tweede editie in aantocht is. Binnenkort is de aftrap. Kahmann: ,,We gaan nu nog meer scholen benaderen en misschien ook wel verenigingen. Wij zijn ervan overtuigd dat het Beweegspel iets betekent in de aanpak van DCD. Dit is gewoon goed voor alle kinderen.’’ Op www.hetbestebeweegspel.nl staat alle informatie betreffende aanmelding voor de tweede editie. Op deze website is ook meer te vinden over doel en inhoud.
L E E U WA R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 2 6 N O V E M B E R 2 015 5
Magnesium en afgeleide producten uit Veendam.
FOTO’S KEES VAN DE VEEN
HET VERGETEN MINERAAL Van sommige vitaminen en mineralen krijgen we te weinig binnen, zoals magnesium. Dit mineraal speelt een essentiële rol bij honderden processen in ons lijf. Desondanks wordt dit mineraal vaak vergeten. Sybylle Kroon
6 L E E U WA R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 2 6 N O V E M B E R 2 015
’M
agnesium staat in de top drie van stoffen die essentieel zijn voor de mens’’, aldus Jaap van Slooten, directeur van Zechsal in Veendam. ,,Naast water en zuurstof zou ook magnesium iets heel vanzelfsprekends moeten zijn, maar dat is het niet. Er is vanuit de reguliere zorg nog weinig aandacht voor de werking en het belang van dit mineraal. Samen met calcium is het van cruciaal belang voor onder meer ons zenuwstelsel, de bloeddruk en spierwerking. Het is bovendien een ontstresser, het zorgt voor ontspanning in lichaam en geest.’’ Magnesium krijg je via voeding binnen, maar vaak is dat niet voldoende. Van Slooten: ,,In de banaan die Björn Borg vroeger in de pauzes van zijn tenniswedstrijden at, zat veel meer magnesium dan in de banaan die Roger Federer tegenwoordig eet. De afname in groenten, bijvoorbeeld wortelen, is in vijftig jaar 75 procent. Dat er minder magnesium in onze voeding zit, heeft te maken met de verarming van de aarde, raffinagetech-
Jaap van Slooten.
‘Het gehalte in groenten is 75 procent afgenomen’
nieken en bereidingswijze.’’ Een tekort aan magnesium kan zich op allerlei manieren manifesteren. Vermoeidheid, hoofdpijn, stijve spieren, kramp, slapeloosheid, rusteloze benen en overmatig transpireren zijn een paar van de aandoeningen waar je last van kunt krijgen. Dat heeft alles te maken met de verhouding tussen calcium en magnesium op celniveau. Calcium zorgt voor aanspanning van spiercellen en magnesium voor de ontspanning. Als er geen balans tussen die twee mineralen is, kan een teveel aan calcium ertoe leiden dat de spiercellen te veel zijn aangespannen, met alle gevolgen van dien.’’ Ook mentaal kunnen zich problemen voordoen, zoals overgevoeligheid, verwarring, depressie en vergeetachtigheid. ,,Daarnaast is aangetoond dat magnesium voor kinderen met ADHD een natuurlijk alternatief is voor vaak zware medicatie. Daar komt nog bij dat die medicatie het magnesium in het lichaam juist afbreekt’’, aldus Van Slooten. Een veelgebruikte manier om het
VOEDING
SUIKERZIEKTE
D
De zuiverste bron ter wereld magnesiumtekort aan te vullen is door pillen of poeders te slikken. ,,Maar in de maag en het vervolgtraject van de spijsvertering wordt al een groot deel van het magnesium afgebroken en dat plas je dus weer uit. Beter is het om magnesium via de huid te laten opnemen, het komt dan veel sneller op de plek waar het moet zijn: in de ruimte tussen de cellen, onze eigen interne oceaan, stelt Van Slooten. Deze zogeheten ‘interstitiële’ ruimte heeft dezelfde samenstelling als de oersoep en de zee, met als belangrijkste elementen: water, zuurstof en magnesium.
Van Slooten: ,,Hoewel opname via de huid wetenschappelijk nog wel discussie oplevert, tonen de positieve ervaringen wereldwijd van patiënten, sporters, masseurs, therapeuten en gelukkig ook steeds meer reguliere zorgverleners aan dat het wel degelijk werkt om met je voeten in een magnesiumbadje te zitten, aangedane spieren in te smeren met magnesiumolie of te inhaleren met stoom. Niet voor niks stuurden we vroeger mensen met vage klachten naar de kust om te kuren en te ontspannen, dit vanwege de gezonde, magnesiumrijke zeelucht.’’
Voedingsmiddelen De ADH (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) voor magnesium is 350 mg voor vrouwen en 400 mg voor mannen. Dit zijn minimale hoeveelheden. Behoefte is altijd individueel. Sporters en zwangere vrouwen bijvoorbeeld hebben meer magnesium nodig. Het mineraal zit in diverse voedingsmiddelen zoals bananen, groene groenten, noten, zaden, avocado en donkere chocola.
Wie niet genoeg magnesium denkt binnen te krijgen via voeding, kan supplementen gebruiken. Dat kan oraal (pillen en poeders) en via de huid (vlokken, olie, gel). Er zijn verschillende soorten magnesium. Magnesiumchloride (MgCl2) wordt gezien als de verbinding die het best in het lichaam wordt opgenomen. Meer informatie: www.zechsal.eu
Zechsal is een bedrijf uit Veendam dat functionele, alledaagse producten maakt van magnesiumchloride (MgCl2), zoals olie, gel, deodorant, crème en vlokken. Dat magnesium wordt gewonnen net onder Veendam, Tripscompagnie om precies te zijn. De bron ligt op1600 meter diepte: de 250 miljoen jaar oude Zechsteinzee. Uit diverse onderzoeken blijkt dat dit de zuiverste bron ter wereld is. Zuiverder dan bijvoorbeeld de Dode Zee, omdat hij niet blootstaat aan vervuiling en zure regen. Bovendien komt het Oost-Groninger magnesium in hogere concentraties voor. Het bedrijf Nedmag wint het magnesium uit de mijn in Tripscompagnie. Bijna alles (98 procent) wordt industrieel verwerkt in onder meer brandwerende middelen. Alleen heel zuivere ladingen zijn volgens een speciaal winningsprocedé geschikt voor toepassingen bij mens en dier. Zechsal (gestart in 2010) koopt deze grondstof in en verwerkt het tot producten die geschikt zijn voor menselijk gebruik. Inmiddels worden de Zechsalproducten in tien landen verkocht. In de buurt van de magnesiummijn heeft de gemeente Veendam grond in het bezit, dat nog geen bestemming heeft. Woningbouw is mogelijk, maar een kuuroord behoort ook tot de mogelijkheden, zegt een woordvoerder. Het is nog toekomstmuziek, maar als er genoeg investeerders zich melden, dan is het wellicht mogelijk om bij Tripscompagnie te drijven zoals in de Dode Zee. Daarmee zou Oost-Groningen zich (verder) kunnen ontwikkelen tot de kuurregio van Nederland.
e explosieve toename van diabetes type 2 wereldwijd baart ernstig zorgen. Diabetes type 2 is een stofwisselingsziekte waarbij de verwerking van koolhydraten gestoord is. Er kunnen ernstige complicaties ontstaan, zoals blindheid, nierfunctieverlies, hart- en herseninfarcten, beenamputaties en ga zo maar door. Uiteindelijk kan men er aan overlijden. Het is dus niet onschuldig. Werd vroeger diabetes type 2 ‘ouderdomsdiabetes’ genoemd omdat je het meestal kreeg op hoge(re) leeftijd, tegenwoordig blijkt dat volwassenen al vanaf hun 45ste levensjaar een kans van 1 op 3 hebben op diabetes type 2. Die kans is zelfs 1 op 2 bij mensen die veel te zwaar zijn. Meer dan de helft van alle Nederlandse volwassenen heeft overgewicht, dus reken maar uit hoeveel risico u zelf loopt. Daarnaast komt het in bepaalde families vaker voor. Wat kunt u nu zelf doen om het risico op diabetes type 2 te verkleinen? Zorg allereerst voor een gezond gewicht. Blijf daarnaast niet stil zitten maar wordt actief. Elke dag dertig minuten een stevige wandeling maken verkleint al het risico. Maar wat het meeste effect heeft is het aantal koolhydraten in uw voeding drastisch te verminderen. Onder de term ‘koolhydraten’ vallen alle suikers in onze voeding, zowel de toegevoegde als de natuurlijke. Het maakt het lichaam niet uit of het suiker nu uit het glas sinas komt of uit het versgeperste sinaasappelsap. Suiker is suiker, en er zijn meer dan vijftig gedaantes. Al die soorten worden, op de onverteerbare vezels na, verwerkt tot uiteindelijk glucose. Dat glucose stroomt in ons bloed en dan noemen we het bloedsuiker. Een overdaad aan suikers zijn ons voedingspatroon binnen geslopen. En deze sluipsuikers geven hoge, vaak torenhoge, bloedsuikers. Dat richt in ons lichaam schade aan. Ga dus beperken aan de ‘poort’ (de mond dus) en minder met suiker. Dat helpt echt. Misschien moeten we diabetes type 2 maar weer suikerziekte noemen.
JANET NOOME (DIËTIST)
L E E U WA R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 2 6 N O V E M B E R 2 015 7
VERMOEIDE, GESPANNEN (KUIT)SPIEREN, SCHOUDERS EN NEK?
forum.gezondheidenco.nl
Magnesium werkt bij kuitkrampen, alle soorten spierpijn, onrustige benen, en zelfs bij hoofdpijn vanuit de stijve schouders en nek. Ideaal voor na het sporten, het ontspant direct de spieren. Het poeder bevat Magnesium carbonaat, wanneer het gemengd wordt met water reageert dit met het citroenzuur en wordt omgezet in citraat: dit is de best opneembare vorm van Magnesium. De capsules bevatten naast Magnesium tevens L-Tryptofaan: repareert en kalmeert bij (langdurige) stress en spanning.
2JEe
VOORDEEL PRODUCT
€2
20
7.95
5.95
60 capsules
14.95
12.95 Voorheen DA Prinse n
‘t Winckeltje
Molenplein 9, Heerenveen 0513 – 624182
De Pepermolen
Oude Doelensteeg 1-3, Leeuwarden 058 – 2150336
De lekkerste verse maaltijden
Sneek
Galigastraat 1, Sneek 0515 – 230266
Werkman
Kl. Breedstraat 3, Dokkum 0519 – 292497
Bolsward
Snekerpoort 19, Bolsward 0515 – 573307
Franeker
Voorstraat 15, Franeker 0517 – 396300
Op uw gemak n genieten van ee tijd l a a m e d r e ie r a v ge • Ruim 40 jaar ervaring • Bezorging aan huis • Geen abonnement • Altijd een vertrouwd gezicht • Iedere dag uw eigen maaltijd samenstellen
KOELVERSE MAALTIJDEN - DIEPVRIESMAALTIJDEN - WARME MAALTIJDEN - BOODSCHAPPENSERVICE Van Smaak | Richterlaan 5 | 9207 JT Drachten | t 088 511 5400 info@vansmaak.nl | www.vansmaak.nl
VRAAG & ANTWOORD
De vorige Vraag & Antwoord zorgde voor veel reacties van vrouwen in de overgang. Deze week behandelen we nog een overgangsvraag. En kunnen mensen dingen herinneren die ze gezegd hebben tijdens een psychose? Gezondheid&Co gaat op zoek naar de antwoorden. Carina Twerda
A
kke Sprik uit Pingjum heeft ook een vraag over de menopauze. Bestaat er speciaal beddengoed dat beter is voor de overgang? Ik leg de vraag voor aan ‘Beddoloog’ Ruurd van der Velde uit Winsum (Frl). ,,Beddengoed is natuurlijk wel van belang, maar ook de matras is een bepalende factor in het ’verhaal’ van temperatuurwisselingen.” Wat al veel scheelt is een goed dekbed, met het oog op een goede vocht- en warmteregulatie. ,,Er zijn tegenwoordig zelfs dekbedden met ’climate control’. Hierin is outlast verwerkt, dat de temperatuur reguleert.” Outlast bestaat uit bolletjes paraffine, wasachtige componenten uit aardolie, die smelten tussen 18 en 35 graden Celsius. Iemand die ’s avonds in bed kruipt, heeft een lichaamstemperatuur die iets hoger is dan de smelttemperatuur van een deel van de vulling. Het dekbed voelt daarom in eerste instantie koud aan. Het lichaam geeft warmte af aan het dekbed waardoor de paraffine smelt. Naarmate de slaap vordert, als de stofwisseling in een lagere versnelling schakelt en het lichaam afkoelt, gaat warmte de andere kant op. De gesmolten
paraffine stolt. De warmte die daarbij vrijkomt, voorkomt verdere afkoeling. In de Verenigde Staten wordt het zelfs al gebruikt voor bekleding van stoelen en skikleding. Maar volgens Van der Velde moet de combinatie matras-dekbed-hoeslaken ook in goede verhouding zijn. ,,Je kunt nog zo’n goed ventilerend matras hebben, als je vervolgens onder een dekbed gaat liggen met onvoldoende vocht- en warmteregulerende eigenschappen helpt het nog niet.” L. Boersma uit Hoogezand wil iets weten over een geestelijke stoornis: Kunnen mensen zich dingen herinneren die ze gezegd hebben tijdens een psychose? Rikus Knegtering, psychiater bij de TOPGGZ afdeling voor psychoses bij Lentis in Groningen en het UMCG geeft het antwoord: ,,Mensen kunnen in periodes van verwardheid stemmen horen die er feitelijk niet zijn. Sommige mensen zijn ook achterdochtig en angstig. Vaak zijn er ook problemen met concentreren, goed nadenken en problemen oplossen. We spreken bij deze symptomen van psychotische symptomen.’’
,,Als zo’n periode van psychosen voorbij is kan een deel van de mensen zich weinig meer van de symptomen herinneren. Vaak vinden mensen het ook beschamend of beangstigend om aan stemmen en andere psychotische symptomen herinnerd te worden. Ze zijn blij dat het voorbij is.’’ ,,Een deel van de mensen kan zich nadien de stemmen goed herinneren en wil of kan er wel over vertellen. Een kleine groep mensen heeft voortdurend periodes met stemmen maar functioneert verder maatschappelijk gezien goed en lijdt er niet ernstig onder.’’ ,,Afhankelijk van de oorzaak van de stemmen en hoeveel last iemand ervan heeft kan
een behandeling gegeven worden, soms met medicatie, soms met psychotherapie, soms ook door mensen slim met hun stemmen te leren omgaan. Zo is er een app ontwikkeld, ‘temstem’, die door middel van speciale taalspelletjes de taalgebieden van de hersenen met iets anders bezig laat zijn dan met de stemmen. Misschien iets om eens naar te kijken.’’ Heeft u ook een vraag voor Carina of wilt u reageren? Of bent u specialist en wilt u meewerken aan deze rubriek? Stuur dan een mail naar gezondheidenco@ndcmediagroep.nl. Kijk ook eens op http://forum.gezondheidenco.nl.
RECEPT
AVOCADO-EISALADE
D
e avocado is typisch zo’n vrucht waarvan veel mensen niet weten wat ze ermee kunnen. Zelf eet ik minstens een keer per week een avocado, meestal gewoon op een boterham met wat peper en zout. Maar wil je er echt een feestje van maken of ben je niet overtuigd van de fijne smaak van avocado? Probeer dan deze salade. Behalve dat deze salade ontzettend lekker is en weer eens wat anders, is avocado ook erg gezond. De groene vruchten zitten vol met gezonde vetten, vezels, vitamines en mineralen. Een supervrucht.
Benodigdheden – 1 rijpe avocado; – 1 ei; – 2 eetlepels magere kwark of yoghurt; – 5 kerstomaatjes; – 1 augurk; – paprikapoeder; – peper; – zout Bereidingswijze Kook het ei hard. Snijd intussen de avocado en de augurk in stukjes, en de tomaatjes in kwarten. Een avocado pak je zo aan: snijd de vrucht in de
lengte rondom, tot óp de pit. Draai of trek de helften van elkaar en verwijder de pit. Schep met een lepel het vruchtvlees uit de schil. Maak een saus van kwark of yoghurt: schep in een schaaltje en voeg de stukjes augurk toe. Breng op smaak met paprikapoeder, peper en zout. Daarna mogen de stukjes avocado en de kwart tomaatjes erbij. Roer alles door elkaar. Zodra de kooktijd van het ei is verstreken, snijd je dit ook in stukjes. Voeg tot slot het ei toe aan je salade. Eet smakelijk! JOLANDA GERRITSMA
L E E U WA R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 2 6 N O V E M B E R 2 015 9
DE AFVALLERS
AFVALLERS MAKEN BALANS OP Ruim een half jaar lang volgden we Richard Vranken uit Assen en Rolf Jansen uit Havelte in hun strijd tegen overgewicht. In de slotaflevering van de serie De Afvallers maken ze de balans op. Daniëlle Molenaar
O
pgetogen en met een optimistische kijk op de toekomst. Zo staat Richard Vranken (47), getrouwd en vader van vier kinderen, in het leven. ,,Ik begin mijn draai te vinden, ook met eten.” Hij voelt zich een stuk fitter dan toen zijn weegschaal nog 150 kilo aangaf. ,,Ik ben 50 kilo kwijt. Dat is bijna een compleet persoon. Ik heb daarvan voordeel bij alles wat ik doe. Door het goede najaarsweer zijn mijn reumaklachten wat verminderd. Dat komt ook doordat ik nu even op een stabiel gewicht zit. Na maanden van fors afvallen schijnt dat normaal te zijn.” De Assenaar heeft dit voorjaar een gastric bypass ondergaan, een operatie waarbij ook zijn maag is verkleind. Hij is erg tevreden met het resultaat. Na een paar maanden had hij wat lichte complicaties: een misselijk en vol gevoel na het eten. ,,Dumping noemen ze dat. Bijna iedereen die deze operatie heeft gehad, krijgt ermee te maken. Ik heb nu geen last meer. Ik weet ondertussen heel goed wat ik wel en niet moet eten of drinken en in welk tempo.” Vranken hoopt dit jaar nog onder de 100 kilo te komen. Zijn uiteindelijke streefgewicht ligt tussen de 85 en 90 kilo. Het is een gewicht dat past bij zijn lengte van bijna 2 meter. Desgevraagd heeft hij adviezen voor mensen die ook te kampen hebben met ernstig overgewicht. Op nummer 1: trek je vooral niets aan van goedbedoelde dieetadviezen van anderen. ,,Voor ik geopereerd werd en ook daarna, kreeg ik allerlei tips over wat ik wel of niet zou moeten eten. Ten eerste heb ik nooit extreem veel of vet gegeten. Bovendien heb ik voor de operatie echt alle mogelijke diëten geprobeerd. Als mensen mij toch ongevraagd tips geven, zeg ik nu vaak: ’Bedankt, als ik advies nodig heb, vraag ik het wel’.”
Vranken benadrukt dat mensen zich moeten realiseren dat een operatie echt een laatste redmiddel is om een gezond gewicht te bereiken. ,,Je moet eerst alle alternatieven proberen. Als niets werkt, zoals bij mij, dan kan een operatie een goede oplossing zijn. Voordat je het doet, moet je voor jezelf goed nagaan of je het fysiek en mentaal aankunt. Het is iets definitiefs. Ook je directe omgeving, de naaste familie, moet erachter staan. Mijn gezin heeft me gesteund. Je zit je hele leven eraan vast.” In zijn geval is de keuze voor een operatie zonder twijfel een goede geweest. ,,Door de reuma kon ik nauwelijks bewegen en zeker niet sporten. Daardoor ben ik aangekomen, niet doordat ik extreem veel of slecht at.” Een operatie alleen is niet voldoende, benadrukt Vranken. ,,Er zijn mensen die na een
Trek je vooral niets aan van goedbedoelde dieetadviezen van anderen operatie op een gegeven moment toch veel meer gaan eten. Dan kom je weer aan. Ik moet mijn levenlang mijn eetpatroon aanpassen. Daar heb ik geen moeite mee. Nooit gehad eigenlijk.” Over enige tijd, als de reuma het toelaat, hoopt Vranken meer te gaan sporten. Hij loopt nu al meer dan ooit. Op de veel langere termijn hoopt hij op zoek te kunnen naar een baan. De Assenaar is timmerman en was projectleider in de bouw. ,,Ik zou mijn kennis graag overdragen als leermeester op een school. Voor nu staat mijn gezondheid voorop.”
FOTO PEPIJN VAN DEN BROEKE
10 L E E U WA R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 2 6 N O V E M B E R 2 015
‘REGELMATIG ETEN, SPORTEN EN BEWEGEN’
B
asisschoolleraar Rolf Jansen (35) uit Havelte gooide een jaar geleden het roer om. Met behulp van de Obesitaspoli in Meppel en met steun van zijn vriendin en kleuterzoon is hij de strijd aangegaan met zijn overgewicht. Op het dieptepunt was Jansen 145 kilo zwaar. Hoe anders is dat nu. De onderwijzer is tientallen kilo’s lichter. Hij is zeer tevreden en fitter dan ooit. ,,Ik val nog steeds af. Pasgeleden heb ik me nog gewogen. Toen was er weer 2 kilo af. In totaal ben ik nu 32,5 kilo lichter. Mijn aanpak is vooral geweest: regelmatig eten, sporten en bewegen. Ik zorg dat ik elke dag boven de 7500 stappen kom, het liefst meer.” Jansen volgt geen hongerdieet. ,,Ik eet zes maaltijden per dag. Ik zorg dat ik onder de 2000 kilocalorieën blijf. Ik probeer ook bewust te eten. In vergelijking met vroeger eet ik veel meer groente en fruit en een stuk minder aardappels en rijst. En ik neem ook eiwitrijk voedsel. Het gaat om balans en om leefstijl. Ik eet gevarieerd, zodat ik alle nodige voedingstoffen binnen krijg. Maar ik eet wel met mate.” De inwoner van Havelte heeft al flink wat mislukte afvalpogingen achter de rug. ,,Al die diëten helpen niet bij mensen met ernstig overgewicht. Daarvan ben ik overtuigd. Eten is geen oplossing voor verdriet of frustratie. En een quick fix bestaat niet. Het is echt de leefstijl die je moet veranderen.” Al die tijd heeft Jansen, zo vertelt hij, geen honger gehad. ,,Ik heb natuurlijk aanpassingen gedaan in mijn voedingspatroon. In de avond neem ik geen koekje tussendoor en ook geen bakje chips. In plaats daarvan neem ik komkommer, kipfilet of yoghurt. Als ik uit eten ga, geniet ik ook gewoon. Maar ook dan maak ik keuzes. Ik neem geen ’mixed grill extra groot’ en geen driegangenmenu. Het is een voor-
gerecht of een nagerecht.” Thuis draait de sapmachine op volle toeren. ,,Ik ben heel fanatiek geworden met smoothies. Alle mogelijke combinaties maak ik. Van banaan, mango tot bleekselderij en zelfs boerenkool. Dan krijg je een beetje pit erin. Ik begin elke dag met een smoothie. Zo krijg ik allemaal fruit binnen terwijl ik dat nooit lekker vond. En ook heel veel vitamines.” Waar hij op het dieptepunt van zijn overgewichtperiode soms een paar emmers ijs van Ben & Jerry’s per week naar binnen werkte,
Al die diëten helpen niet bij mensen met ernstig overgewicht houdt hij het nu op af en toe een klein ijsje. ,,Het zijn natuurlijk caloriebommen. Ik vind ijs nog steeds erg lekker. Ik koop nu soms een klein bakje. Op zo’n manier is het best wel vol te houden.” Jansen krijgt veel positieve reacties. ,,Achteraf was het geen opoffering. Door een beetje extra inspanning kun je ver komen. Ik hoop dat mensen die het zat zijn om veel te dik te zijn, net als ik een gezondere keuze maken. Het kan gewoon. Het levert je zoveel op.’’ ,,Of ik een gouden tip heb? Ik denk dat het belangrijkste is dat je jezelf niet in de weg moeten zitten. Neem die stap en pak het aan! Daarmee doe je jezelf en je omgeving heel veel plezier. Mijn lijf zit me niet meer in de weg. Ik heb geen lichamelijke ongemakken meer en ben veel energieker. Dat wens ik iedereen toe.”
FOTO RENS HOOYENGA
L E E U WA R D E R C O U R A N T D O N D E R D A G 2 6 N O V E M B E R 2 015 11
BEETSTERZWAAG Schoonheidssalon Ans * VPL (laser) definitieve ontharing Nieuw! Permanente make-up en Wimper extensions Hoofdstraat 36 9244 CN Beetsterzwaag Tel. 0512 - 38 24 18 drogisterijenschoonheidssalon@ hotmail.com www.ans-schoonheidssalon.nl
BERLIKUM Salon Grietje * ook permanente make-up Buorren 76 9041 BD Berlikum Tel. 0518 - 46 17 44 info@salongrietje.nl www.salongrietje.nl
DRACHTEN Schoonheidssalon Barbara *Elektrisch epileren Eikesingel 25 9203 NW Drachten Tel. 0512 - 51 98 10 mbajager@kpnmail.nl
DRONRYP Beautysalon Pure Wellness * Microdermabrasie, bindweefselmassage, huidverbetering, gezichtsbehandelingen. Nieuw! elektrisch ontharen Skoallânswei 21 9035 BS Dronryp Mob. 06 - 46063436 www.beautysalonpurewellness.nl
FRANEKER Schoonheidssalon Lucia Rijke ervaring Zuiderkade 33 8801 MK Franeker. Tel. 0517 - 39 50 34 www.wellnessinstituutLucia.nl
HARLINGEN Huidstudio Harlingen *Acne behandelingen, anti-aging, permanente make-up, overmatige haargroei, afslanken etc. Bildtstraat 13 8861 SN Harlingen Tel. 0517 - 41 44 63 www.huidstudioharlingen.nl info@huidstudioharlingen.nl
HEERENVEEN Schoonheidsinstituut De Beautyline *Gespecialiseerd in: Huidverbetering, Permanent Make-up, Proslimelt (afslanken), IPL(definitief ontharing), Gelnagels, Dermabrasie, cadeaubonnen. Jan Mankeslaan 80 8442 HS Heerenveen Tel. 0513 - 62 74 00 www.debeautyline.nl debeautyline@planet.nl
JUTRIJP
MAKKUM
Schoonheidscentrum Jutrijp *Schoonheidsbehandelingen, Behandelingen voor Huidverbetering, Dermabrasie, Medische Schoonheidscorrecties etc. Riperwei 30 A 8623 XN Jutrpijp Tel. 0515 - 44 26 90 www.schoonheidscentrumjutrijp.nl info@schoonheidscentrumjutrijp.nl
LEEUWARDEN Schoonheidssalon Beauty Style *Huidverbetering, Permanente make-up & pedicure Marnixstraat 39 8913 GV Leeuwarden Tel. 058 - 212 09 22 info@schoonheidssalonbeautystyle.nl www.salonbeautystyle.nl
LEEUWARDEN Schoonheidssalon AloĂŤ *Specialist in huidverbetering, tattoo verwijdering, permanente make-up Nieuw! Japanse face-lift massage. Emmakade 11 NZ 8921 AD Leeuwarden Tel. 058 - 215 31 89 info@salonaloe.nl www.salonaloe.nl www.beauterie.com
Schoonheidsinstituut Karin Koornstra *Gediplomeerd in Elektrisch ontharen, IPL/Laser, Acne en Lymfedrainage (Werkt voor alle zorgverzekeringen) T-away (verwijderen van Couperose, Bloedblaasjes, Ouderdomsvlekken), Anti-Aging/Microneedling en Bindweefselmassage kuren. Engwierderlaan 5, 8754 JE Makkum Tel. 0515 - 23 23 00 info@karinkoornstra.nl www.karinkoornstra.nl
Oudemirdum Synergie Salon Joyce van Deuveren *Elektrisch ontharen, Huidverbetering & Anti-Aging, Micro needling, Dep. Vavin- Pier Auge - Dr. Eckstein - Chi, astrologische adviezen, astrotherapie en spirituele astrologie De Bugel 15, 8567 KA Oudemirdum Tel. 0514 - 57 27 08 info@synergie-salon.nl www.synergie-salon.nl
SNEEK Schoonheidssalon Beauty Style Sandra * Schoonheidsbehandelingen Westereems 4-B, 8602CR Sneek Tel. 0515 - 43 25 26 www.beautystyle.nl info@beautystyle.nl
SNEEK Spa Wellness Sneek * Huidverbetering, Nail & Pedicure spa, Kapsalon, Permanente makeup, Zonnecentrum en Sauna. Westereems 10 8602 CR Sneek Tel. 0515 - 43 17 40 info@spawellnesssneek.nl www.spawellnesssneek.nl
SURHUISTERVEEN G&W Gezondheidsdrogist Helfrich Schoonheidssalon en Pedicure *Specialisatie: Pedicurebehandelingen bij Diabetes en Reuma (=Risicovoet)en aan huis De Kolk 16 Surhuisterveen Tel. 0512 - 36 12 95 www.drogisterijhelfrich.nl
WOLVEGA Beau Linda *Specialisatie: AcnĂŠ-behandelingen, Huidverbetering, PMU en IPL (definitief ontharen) Grindweg 124 A 8471 EM Wolvega Tel. 06 - 21820840 www.beaulinda.nl info@beaulinda.nl
Tijd om te stralen. Ga naar een ANBOS-schoonheidsspecialist! De feestdagen komen eraan en dan wil jij er natuurlijk op en top uitzien! De ANBOS-schoonheidsspecialist bij jou in de buurt helpt je graag om stralend voor de dag te komen! www.anbos.nl/zoekschoonheidsspecialist Wist je dat: - een regelmatig bezoek aan de ANBOS-schoonheidsspecialist voor goede doorbloeding en minder huidoneffenheden zorgt? Hierdoor ziet je gezicht er kleurrijker en stralender uit! - je gespecialiseerde behandelingen tegen acne, RYHUEHKDULQJ PDDU RRN FDPRXĂ€ DJH YHUJRHG NXQW NULMJHQ" Bekijk hiervoor je polisvoorwaarden! - er altijd een ANBOS-schoonheidsspecialist bij jou in de buurt zit? Kijk op www.anbos.nl/zoekschoonheidsspecialist, maak snel een afspraak en straal!