2016 02 24 dvhn hoogezand sappemeer by dvhn

GRONINGEN 첸 첸 첸

JAARGANG 14 NR. 282 왎 UITGAVE NDC MEDIAGROEP 왎 € 1,75

De Hooge Meeren Hoezo crisis? >> 16/17

woensdag 24 februari 2016

Roel Wolthuis Op de helling >> 29

D N A Z E G O O H R E E M SAPPE Van Aletta Jacobs tot het Zuidlaardermeer Hoogezand-Sappemeer, dat is een gemeente met moderne scheepsbouw aan het Winschoterdiep, maar ook met de Historische Scheepswerf Wolthuis. Een gemeente met wereldwijd actieve industrie, maar ook met een nijvere locale middenstand. De komst van een vernieuwd Kielzog was voor de redactie van Dagblad van het Noorden aanleiding voor een speciale editie, die gratis huis-aan-huis verspreid wordt. Met daarin onder meer het antwoord op de vraag wat Aletta Jacobs de jeugd van tegenwoordig nog zegt, waarom Hoogezand-Sappemeer een van de beste platenzaken van Nederland kent en wat de ambities zijn aan de oevers van het Zuidlaardermeer. Een speciale krant die doet wat Dagblad van het Noorden dagelijks probeert te doen: de lezer bijpraten over alles wat er in zijn of haar omgeving gebeurt. Rob de Kam, chef redactie Groningen

www.dvhn.nl

Oetra Gopal vecht voor haar idealen >> 9 Duizend jaar oude saus is een wereldmerk >> 25

WWW.DVHN.NL 왎 24 UUR NIEUWS

HOOGEZAND-SAPPEMEER

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Colofon Dagblad van Hoogezand-Sappemeer is eenmalige uitgevave van Dagblad van het Noorden ter gelegenheid van de bouw van het nieuwe Kielzog, huis aan huis verspreid in de gemeente Hoogezand-Sappemeer. Met bijdragen van: Jacques J. d’Ancona, Carlien Bootsma, Louis van Kelckhoven, Pauline van Kempen, Lyanne Levy, Ina Reitzema, Herman Sandman, Jean-Paul Taffijn, Erik van der Veen. Fotografie: Pepijn van den Broeke, archief Dennis F. Beek, Carlien Bootsma, Historische Vereniging Hoogezand-Sappemeer, Pauline van Kempen, Corné Sparidaens, Harrie Tielman, Kees van de Veen, Duncan Wijting. Infographics: Michel Brandsma en Janneke van der Heide. Vormgeving: Simon Winter. Eindredactie en samenstelling: Rob de Kam en Louis van Kelckhoven. Reageren? Stuur een e-mail naar groningen@dvhn.nl

HET NIEUWE KIELZOG

Personeel van het Kielzog op de trap in de nieuwbouw.

FOTO DUNCAN WIJTING

Open dag verplaatst, ambities op schema De verschijning van Dagblad van Hoogezand-Sappemeer dreigde, om een voor de gemeente passende beeldspraak te gebruiken, tussen wal en schip te geraken. De verschijningsdatum was oorspronkelijk gekoppeld aan de, wat wordt genoemd, Spic & Span opening die aanstaande zaterdag plaats zou vinden. Dat zou een open dag worden voor alle inwoners in een glanzend gepoetst Kielzog, met daarin theater, grand café, openbare bibliotheek en kunstencentrum. Nog even niet. De Spic & Span opening komt er later dit jaar alsnog. Bouwwethouder Marco Metscher vindt het ontwerp van architectenbureau Zwarte Hond ‘in het echt nog veel mooier dan op papier’. ,,De inspiratiebronnen, scheepsbouw en tuinbouw zijn in het uiteindelijke ontwerp duidelijk te herkennen.’’ De afbeelding bij de ingang, op de oversteek, is gebaseerd op de tropische plant Heliconia. Deze plant kent wel twee honderd verschijningsvormen en staat symbool voor de multiculturele bevolking van Hoogezand-Sappemeer. ,,Ondanks flinke bezuinigingen hebben wij onze culturele voorzieningen in een prachtig gebouw weten te behouden’’, zegt Oetra Gopal als wethouder van cultuur. ,,De reuring die wij als gemeente zoeken heb ik de afgelo-

pen weken als bezoeker van het theater zelf ervaren.’’ De nieuwe openbare bibliotheek is volgens de laatste inzichten ingericht. ,,Het voorbije jaar hebben we de bibliotheek op school verder vormgegeven’’, zegt Gopal, ,,en aan vier scholen schoolschrijvers verbonden. Daarnaast willen we inzetten op de samenwerking met ondernemers en de buurten en wijken in.’’ Hoogezand-Sappemeer wil al jaren het centrum, het Stadshart, voor bezoekers aantrekkelijker maken. ,,Voor onze inwoners, maar ook voor bezoekers’’, zegt wethouder Ger Lindeman. ,,Eind jaren negentig zijn we met ondernemers begonnen met verbeteringen in en rond De Hooge Meeren. Daarbij is ook nadrukkelijk gekeken naar de inrichting van het plein, want eigenlijk heeft de ruimte tussen het winkelcentrum en gemeentehuis/Kielzog nooit de functie en uitstraling gekregen die het kan hebben.’’ Lindeman: ,,Voor het plein, zowel aan de voor- als de achterzijde, is met bewoners en ondernemers een ontwerp gemaakt. Als gemeentebestuur hopen wij dat onze inwoners van hun nieuwe plein gaan houden en er vaak gebruik van zullen maken. Op de termijn gaan we aan de slag met het gebied rond het spoor en de Kerkstraat.’’

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Speelgoed uit de toekomst Spelend vaardigheden bijleren die kinderen verder helpen in de 21ste eeuw. Het is het doel van het eLAB in de bibliotheek in het Kielzog. CARLIEN BOOTSMA

rik Hulst (45) laat de spanning nog even oplopen. Hij heeft een gekleurde doos in zijn handen. Om hem heen op de tribune in het Kielzog zit een groep kinderen uit Hoogezand-Sappemeer. Hulst is een van de initiatiefnemers van het eLAB in de nieuwe bibliotheek. Het eLAB wordt een plek waar kinderen zich kunnen uitleven met ‘speelgoed uit de toekomst’. Wanneer de doos geopend wordt komt er een blauwe robot uit. De reactie van de kinderen is wisselend: ,,Zit er een camera in?’’, ,,Wat kan ‘ie allemaal?’’, ,,Wat eng! Hij rijdt!’’ Anniek Schollema (9) is meteen verliefd op de kleine Engelstalige robot. ,,I like the way you hold me’’, vertrouwt de robot het blonde meisje toe. Anniek bekijkt de robot van alle kanten, wat ze er precies mee moet doen weet ze niet zo goed. Erik Hulst, mediacoach bij de bieb in Hoogezand-Sappemeer, legt uit dat de robot programmeerbaar is via een Ipad. ,,Zo kunnen kinderen een parcours uitzetten, dat helpt ze bij het inschatten van afstanden en het leert ze vooruit denken.’’ Dit soort speelgoed koop je niet bij de Bart Smit, zegt Hulst. Hij wijst op de spullen om hem heen. Een 3D pen, een uitvinderskit, een setje om elektronische verbindingen mee te maken en programmeerbaar Lego. Het is een middel om kinderen en jongeren vaardigheden bij te brengen die ze in de 21ste eeuw nodig hebben. ,,De tijd van nu vraagt dat je bepaalde dingen kunt’’, zegt Anneke Tiddens (52) consulent leesbevordering en informatie vaardigheden bij Biblionet Groningen. ,,Denk aan informatie beoordelen op kwaliteit,

oplossingsgericht denken en sociale media inschatten op waarde.’’ Het is slechts een greep uit de voordelen die ze noemt. Hoogezand-Sappemeer loopt voorop in de ontwikkeling van het eLAB. Het eerste LAB zit in Alphen aan de Rijn, in Hoogezand wordt binnenkort het tweede LAB geopend. Dat de behoefte er is, is volgens Tiddens en Hulst duidelijk. Tiddens hoort regelmatig van schooldirecteuren dat ze die vaardigheden graag bijbrengen, maar daar geen tijd of middelen voor hebben. Het elab springt in dat gat door samen te werken met scholen, maar ook door een plek te zijn waar kinderen kunnen ontdekken. ,,Deze beweging is onontbeerlijk’’, zegt Hulst. De wereld verandert en de manier waarop we leren verandert mee. ,,Neem de stofzuiger als voorbeeld. Dat ding wordt ook steeds slimmer. Straks kun je je eigen stofzuiger programmeren zodat je er niet steeds achteraan hoeft te lopen.’’ Hoe de toekomst er precies uitziet weet niemand, waar kinderen later mee te maken krijgen ook niet. ,,Maar dat educatie voorop staat is duidelijk.’’ Hulst: ,,We stomen ze niet klaar om allemaal programmeurs te worden, maar we leggen de basis voor de toekomst.’’ Het eLAB heeft op woensdagmiddag en zaterdag workshops waar iedereen welkom is. Het eLAB is nog niet geopend, de ruimte wordt nog ingericht. Het kan Hulst en Tiddens niet snel genoeg gaan. ,,Wij kunnen niet wachten.’’

Erik Hulst (rechts), op de linkerpagina van boven naar beneden: Cavan Djojowarso (7), Aleyna Harsodrono (11), Anniek Schollema (9). FOTO’S CARLIEN BOOTSMA

We stomen de kinderen niet klaar programmeurs te worden, maar we leggen de basis voor de toekomst

HOOGEZAND-SAPPEMEER

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Elkaar versterken Nina Hiddema, direcveel regiotheaters teur Theater Geert Teis in Groningen zijn, in Stadskanaal (628 laat staan te veel, stoelen), is nog niet in want we zitten elhet vernieuwde Kielzog kaar niet in de geweest. ,,Maar het is weg. Wij zijn collevanzelfsprekend goed ga’s. Op gezette tijdat er wordt geïnvesden komen we bij teerd. Alle theaters hebelkaar, hebben het ben bestaansrecht en er over, stemmen theaters in de regio verde programmesterken elkaar. Een ring op elkaar af theater maakt mensen Nina Hiddema en verwijzen we bewust dat zoiets, een naar elkaar.’’ Hidtheater, überhaupt bestaat. Vin- dema zegt er niets van te merken den ze in het ene theater geen dat in Winschoten De Klinker dit voorstelling van hun gading, dan seizoen weer draait. ,,Ik draai met zoeken ze het wel bij een theater tien procent meer bezoekers een in de buurt. Het is niet zo dat er prima seizoen.’’

Bonja Koers (Assen 1963) werkt vanaf het eerste uur voor het Kielzog. Dat veranderde van sociaal-cultureel gebouw (‘Het was allemaal ontzettend knullig’) naar een echt theater/kunstencentrum. ‘Wij voegen echt iets toe aan wat er al is.’

Jaloers op theatercafé Leo Hegge is directeur het wel een gemisvan De Klinker in Winte kans dat de schoten en vervulde theaterzaal niet is eenzelfde functie vijf gemoderniseerd.’’ jaar lang bij het Kielzog. Hegge draagt het Hegge bezocht het nieupersoneel van het we Kielzog bij de voorKielzog een warm stelling van Slagerij van hart toe. ,,Ik heb in Kampen en toonde zich heel Nederland in aangenaam verrast. ,,Jatheaters gewerkt, loers ben ik op theatermaar nergens zulcafé (Grand Café, red.). ke fijne mensen De sfeer is heel goed ge- Leo Hegge ontmoet als in troffen, ik vind het café Groningen. Zowel in Hoogezand-Sappemeer mooi- bij het Kielzog als nu in de Kliner dan dat in Winschoten. Het ker. Misschien komt het doordat kunstencentrum en de muziek- ze hier ook wonen en werken, school zullen wel varen bij deze maar de mensen zijn hartelijk en vernieuwbouwoperatie. Ik vind verschrikkelijk betrokken.’’

Positief beinvloeden Geweest is hij er nog ven in het theater niet, maar directeur Daof na de voorstelniël Wever van De Moling in het cenlenberg in Delfzijl heeft trum, maar ook de afspraak al wel geomdat theaterpumaakt. Wever noemt bliek het gedrag het nieuwe Kielzog een van andere menhele goede investering. sen op straat posi,,Het hebben van een tief eïnvloed. Het theater is ontzettend beis belangrijk dat langrijk voor de leefamateurverenibaarheid van een plaats. gingen een plek Of het nu gaat om Win- Daniël Wever hebben waar zij schoten, Stadskanaal, met hun producVeendam, Delfzijl of Hoogezand- ties uit de voeten kunnen. Door je Sappemeer: het hebben van een theater ook voor amateur podiplek voor podiumkunsten beïn- umkunsten open te stellen, wordt vloedt in hoge mate de leefbaar- het van de mensen. Dat ben je als heid. Omdat mensen geld uitge- theaterdirectie ook verplicht.’’

Aanbod schept vraag Simon Scholtens, theakeuze voor de terdirecteur van Van Besteen formidabel resteyn in Veendam, en met de gezellighield aan het begin van heid zit het ook het seizoen 2015/2016 wel goed. ,,Dat de zijn hart vast. De Klinker theaterzaal niet is in Winschoten was weer veranderd vind ik in vol bedrijf, en het wel een gemiste Kielzog stond op het kans.’’ Net als het punt van opengaan. ,,Ik Kielzog zijn amadacht: als ik het bezoeteur podiumkunkersverlies beperk tot sten ook belangtien procent, dan doe ik Simon Scholtens rijk voor Van Berehet ervoor. Wat blijkt? steyn. ,,UitvoerinWe zitten nu op plus tien procent! gen van de muziekschool en Dat aanbod vraag schept blijkt operettevereniging zorgen voor maar weer eens waar.’’. Scholtens volle zalen. De Koopavondconheeft het Kielzog bekeken en zegt certen in de foyer trekken veel het gebouw mooi te vinden, de mensen.’’

LOUIS VAN KELCKHOVEN

oit zocht een vrachtwagenchauffeur er naar de ingang. De trucker zag de witte blokkendoos, het pas opgeleverde gemeentehuis annex sociaal-cultureel gebouw in Hoogezand-Sappemeer aan voor een wegrestaurant. Dat was in de eerste helft van de jaren tachtig van de vorige eeuw. Ook HoogezandSappemeer ontkwam niet aan de zachte rimram en kreeg een sociaalcultureel, en alsof dat nog niet genoeg was, multifunctioneel gebouw. Voor de naamgeving werd vanzelfsprekend een prijsvraag uitgeschreven en daaruit kwam de naam ’t Kielzog. Met apostrofje en een kleine t. ,,En een vreselijk logo’’, zegt Bonja Koers, ,,daar viel niet mee te werken.’’ In het kader van een werkverruimende maatregel kwam Koers er per 1 augustus 1984 voor twintig uur per week te werken. Omdat er snel een programmaboekje in elkaar gedraaid moest worden, presteerde ze het om de eerste week evenveel overuren te maken. ,,Het was niet te doen in twintig uur.’’ In januari 1986 kwam de geboren Assense (1963), nu woont ze in Froombosch, vast in dienst van het Kielzog. ,,Dertig jaar dit jaar, op de kop af, maar ik heb niet de indruk dat ik altijd voor hetzelfde bedrijf heb gewerkt.’’ Sociaal-cultureel gebouw ’t Kielzog was bedoeld als podium voor amateurkunst, maar de verleiding was groot om ook professionele artiesten naar Hoogezand-Sappemeer te halen. Er werden vijfentwintig voorstellingen geregeld en met Martien Vossen improviseerde Koers een programmaboekje. ,,Het was allemaal ontzettend knullig, ook door dat foeilelijke logo, Martien en ik hebben het boekje deels zelf moeten bezorgen.’’ Een amateuristisch programmaboekje met klinkende namen zoals Mini en Maxi en Tineke Schouten. ,,Dat eerste seizoen was echt pionieren, aan het eind wisten we precies hoe het niet moest. Het Hoogezandster theater had een vlakke vloer waar 470 stoelen konden staan. Het voordoek was oranjewit en deed pijn aan je ogen, terwijl de zaal heel licht van kleur was met grijze friesen en poten. Het was niet om aan te zien’’, zegt Koers, die soms naar Winschoten reed om een volgspot te lenen van de Rolschaatsvereniging Winschoten.

Herman Finkers stond meerdere keren in het Kielzog.

FOTO ANP/ALEXANDER SCHIPPERS

Snakken naar Het eerste professionele optreden was het theaterstuk Zes uur, niet later! met Alexander van Heteren en André van den Heuvel, toen bekend van de slogan ‘de NMB denkt met u mee’. ,,Vierenzestig bezoekers’’, weet Koers nog. ,,Die zaal was in de beginjaren een drama. Toen Jack Spijkerman met cabaret Dubbel & Dwars in ’t Kielzog stond, zei hij dat een dergelijke zaal, met grijze friesen en poten op het toneel, met de grond gelijk gemaakt zou moeten worden. Hele aardige vent trouwens, die Spijkerman.’’ Met Ineke Flik als coördinator en Bert Kosmeijer, die als directeur van de muziekschool de aanzet gaf tot het kunstencentrum waar muziek, zang, dans en toneel worden onderwezen, liep het aantal voorstellingen op tot ruim zeventig per seizoen. ’t Kielzog begon naam te maken en onderscheidde zich door streektaalmanifestaties. Zo begon de Vriendenclub van Wia Buze aan een langjarige reeks concerten met La Buze in het Hoogezandster theater en kreeg het Tuutjefloitersfestival vorm. Een soortement vervolg op het Tuutjefloitersfestival vindt plaats op 14 mei met het eerste Aigenhaimers en Vrumde Vogels. ,,Iets vocaals, De Troebadoers, iets instrumentaals, het orkest Harm’s Farm en dichter Henk Puister voor het verbale deel.

Alle smoezen gehoord om niet in de rij te hoeven staan Daaraan koppelen we de Vrumde Vogelbokaal, die dit jaar voor het eerst wordt uitgereikt aan iemand die zich verdienstelijk heeft gemaakt voor de streek of de streektaal. Die bokaal wordt jaarlijks in Hoogezand-Sappemeer nieuw gemaakt en ziet er dus geen jaar hetzelfde uit.’’ In de jaren negentig werd ’t Kielzog een centrum voor kunst en cultuur. Er kwam een nieuw logo en Richard Bakker begon met beeldende kunst- en danscursussen in de dependance aan de Thorbeckelaan. Koers herinnert zich hoe Mini & Maxi hun voorstelling Sprakeloos voor een uitverkocht huis speelden. ,,Een klassieker.’’ Jasperina de Jong met De gekkin van de gracht. De altijd populaire voorstellingen van ’t Oal Volk en Toneelgroep Het Volk. Koers weet nog hoe ze ooit aan het eind van de werkdag een zwerver voor de ingang van het theater dacht te zien liggen. Het bleek een fan van Herman Finkers die zijn kaartjes niet mis wilde lopen. Ze heeft inmiddels

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

COLUMN

Kielzog als baken

alledaagse zaken

Bonja Koers.

FOTO DUNCAN WIJTING

alle smoezen al gehoord om niet voor een kaartje in de rij te hoeven staan. ,,Kunt u mij niet matsen?, vroegen ze dan. Dan zei ik: dan moet ik iedereen matsen. Antwoord: ik ben niet iedereen. Ik weer: dat zegt ook iedereen.’’ Onder artiesten was de nazit na afloop van de voorstelling in het theatercafé van ’t Kielzog legendarisch. ,,Onze accommodatie is niet ingericht op professionele voorstellingen en dus moesten gezelschappen

soms een beetje improviseren. Toneelmeester/technicus Jaap de Boer was daar een ster in, die wist altijd een oplossing te bedenken. Doordat het soms wat behelpen was ontstond achter de coulissen een losse sfeer. In ’t Kielzog ging het immers net altijd een beetje anders. Dat was onze charme en de onder theatertechnici wereldberoemde Kielzoggehaktbal maakte veel goed.’’ Leo Hegge, nu directeur van De Klinker in Winschoten, kwam op het

lumineuze idee om de muren van het theater zwart te spuiten, waardoor de voorstellingen beter konden worden uitgelicht. Hegge tekende ook voor de eerste grote verbouwing in 2008, waardoor het Kielzog, zoals het inmiddels was gaan heten, een aparte ingang kreeg. Voordien deelden het gemeentehuis en het theater dezelfde ingang. Na de totstandkoming van het Huis voor Cultuur delen gemeentehuis en theater overigens weer de ingang. Als alle medewerkers van het Kielzog kijkt ook Bonja Koers uit naar het moment waarop ‘alles weer gewoon’ is. ,,Deze plaats verdient een eigen theater. Naar ons idee voegen wij ook echt iets toe aan wat er al is. Dat mag je niet vergelijken met de theaters in Stad. Een publiek dat grotendeels uit studenten bestaat is avontuurlijker ingesteld. Hoogezand-Sappemeer is meer behoudend. Dat is geen waardeoordeel, maar een gegeven. Daarom programmeren wij tachtig procent wat het publiek graag ziet en twintig procent is wat avontuurlijker. Dat zijn vaak voorstellingen die meer publiek verdienen. Het is een voordeel wanneer je hier langere tijd werkt. Dat je de doelgroep kent en mensen soms kunt overhalen een minder voor de hand liggende voorstelling te bezoeken.’’

elden, hoogst zelden moet ik aan Wychen denken. Dat beschouw ik niet als een gemis of een tekortkoming. Toch beheerst dit Gelderse vlekje in de buurt van Nijmegen me, sinds ik op 16 januari in het theater van Hoogezand de voorstelling Wie is Loesje? van Opera Zuid zag. Gore porties sneeuwvlokken sloegen me in het gezicht, terwijl ik vallensbang – de uitdrukking hoorde ik jaren geleden van Gerard Cox – behoedzaam door de smurrie schuifelde en langs onheilspellend hekwerk de hoofdingang van een indrukwekkend, onaards gebouw bereikte. Ik kende het niet, voelde me ontheemd, zocht naar de beelden van wat vele jaren vertrouwd was op die plek. Toen dacht ik: het zal toch niet… Het zal in Hoogezand toch niet zo gaan als in Wychen, waar een ambitieus nieuw theater glorieus verrees. Het stond er nog maar kort, toen ze er achter kwamen dat theater maken geld kost. Dat kwam uit de lucht vallen als een griepepidemie. De bloedrode financiële cijfers werden beschouwd als een onbeschofte tegenvaller en wat gebeurde? Het voortvarende gemeentebestuur kreeg de raadszaal mee. Weg met dat geldverslindende theater, we stoppen. We sluiten… Het zal toch niet… Nee, het ligt anders. Bovendien, zo zit Hoogezand niet in elkaar en Sappemeer evenmin. Met optimisme gaan ze de nieuwe tijd tegemoet. Hoewel, je kunt geen mens wijsmaken dat het opzichtige gebouw Het Kielzog heet, terwijl het theater zal blijven bestaan onder de naam Kielzog (zonder ’t of Het). Na de verbouwing van de nieuwbouw staat het nieuwe gemeentelijk centrum er. Het omarmt het oude Yolanda Mergler theater als een vriendelijke reus. Voorlopig staat het vast dat het intieme huiskamerschouwburgje met zijn steile tribune zijn identiteit behoudt. Dat is mooi en anderzijds een beetje jammer, want het is aan een grondige modernisering toe. De feiten. Wat je mag weten is dat het toneel ongeveer het smalste van Nederland is en dat er in de coulissen en op het zijtoneel nauwelijks uitloopruimte is voor zangers, cabaretiers en acteurs, al janken ze van geluk dat de kleedkamers nieuw zijn en de regendouches voorzien van een prachtige betegeling. Waar je als gegeven echter niet omheen kunt, is dat het ontbreken van een kap voor het hijsen van de decors het onmogelijk maakt om er voorstellingen van enige omvang te brengen. Bovendien zou een artiestenfoyer geen luxe zijn. Dit beweer ik niet om de feestelijke stemming pissig te verpesten. Maar Ede Staal had niet in alles gelijk, toen hij zijn advies lanceerde: Zo mouwe het holden. We hangen aan de ongecompliceerde, nostalgische sfeer van toen. Maar er is meer. Ik zat niet alleen vele keren als recensent in de zaal van (‘t) Kielzog, ik heb er programma’s gepresenteerd met Wia Buze als topsoliste, met brassbands van allure en andere coryfeeën. Ik stond op dat toneel, en was bekender dan een nieuwkomer, mijn copresentator Humberto Tan… Van heimweegevoelens heb ik totaal geen last. Gelukkig niet. Hopelijk slaat Yolanda Mergler als theaterdirecteur haar slag in de richting van de toekomst. Ze heeft het in zich, ze zit vol ideeen en is niet te beroerd om diverse lastige aspecten aan te pakken. Een handige programmering is daarvan een onderdeel. Eenvoudig wordt het niet… Misschien hanteert zij een tekst van Paul van Vliet als baken. ‘In de optocht door de tijd begin je zo vaak opnieuw.’ JACQUES J. D’ANCONA

woensdag 24 februari 2016

Veerkamp

Spectaculaire panneninruilactie* Een unieke kans om nu uw gebruikte pannen in te ruilen voor hoogwaardige roestvrijstalen pannen!

mannenmode

Voor uw oude pan krijgt u 30 euro terug!

CARL GROSS

STONES

*Deze Deze actie is geldig bij aankoop van een: steelpan · kookpan · koekenpan · braadpan · snelkookpan

*GELDIG TOT 5 MAART 2016

bugatti Damsterdiep 14, 9711 SK Groningen

m.e.n.s.

www.reitsma-groningen.nl

GRATIS JURIDISCH SPREEKUUR iedere maandag van 16.30 tot 17.30 uur

CAVELLO

Het spreekuur wordt wekelijks gehouden bij Medisch Centrum Gorecht, gevestigd aan Gorecht Oost 169 te Hoogezand. Als u op genoemd tijdstip niet kunt, kan er ook een afspraak op een ander tijdstip worden gemaakt. Hiervoor kunt u contact opnemen met ons kantoor te Hoogezand bereikbaar op telefoonnummer 0598 - 427 111.

2016

O.a.: • Familierecht • Strafrecht • Sociaal Zekerheidsrecht (UWV/WWB) Arbeidsrecht • Schuldsanering

Hoogezand Hoofdstraat 87 Tel. 0598 - 427 111

Winschoten Nassaustraat 30a Tel. 0597 - 433 999

Appingedam Stationsweg 4 Tel. 0596 - 670 505

Stadskanaal Navolaan 15 Tel. 0599 - 760 100

Sluiskade 51 HOOGEZAND Winkelcentrum Martenshoek

0598 393880 veerkampmannenmode.nl

www.slinkmandegraaf.nl • info@slinkmandegraaf.nl

GRATIS METING DE BESTE MERKEN GEDEGEN ADVIES SLAAP GARANTIE

Kom naar Winsum voor het definitieve slaapadvies

SLAPEN ZAL NOOIT

MEER HETZELFDE ZIJN! TIP

Maak een afspraak

Professionele slaapvoorlichting 1

Meten

Met onze geavanceerde meetsystemen worden de verhoudingen van uw lichaam gemeten.

Advies

U krijgt advies in de keuze van type bed, bodem en matras en het juiste kussen. Het bed kan daarbij verschillend worden samengesteld voor u en uw partner.

Kiezen

U kiest met ons advies het juiste en mooiste bed uit onze grote collectie kwaliteitsbedden, matrassen en bodems. Gegarandeerd goed.

aapmeting voor een bed dat bij u p l s s i t ast! Gra

Gezond slapen Duurzaam comfort Eerste klas service

Het Aanleg 7 • 9951 SJ Winsum • 0595 44 43 44 • www.geertsemaslaapcomfort.nl

Hoogezand-Sappemeer:

Ideaal voor ondernemers Onder de rook van stad Groningen ligt Hoogezand-Sappemeer. Direct aan de A7, de verbinding met de Randstad en Duitsland, heeft de gemeente een ideale ligging voor bedrijven. De gemeente heeft diverse vestigingslocaties, voor zowel MKB als grotere industrie.

Hoogezand-Sappemeer is een veelzijdige industriegemeente met een gevarieerd woningaanbod. De gemeente heeft diverse winkelcentra, sport- en recreatievoorzieningen. Hoogezand-Sappemeer is een belangrijke werkgelegenheidsgemeente in de provincie Groningen. Opvallend is de aanwezigheid van een aantal grote (internationale) technologisch hoogwaardige industriële bedrijven.

Karakteristiek zijn de aan het Winschoterdiep gelegen scheepswerven. Rondom al deze vestigingen opereert een netwerk van toeleverende en verzorgende bedrijven. Goed netwerk Ondernemen vraagt sowieso om een goed netwerk. Want ondernemen doe je nooit alleen. Natuurlijk ken je je collega’s, maar je wilt

bijvoorbeeld ook compleet geïnformeerd zijn over het invullen van je vacatures of een andere bedrijfskavel of advies krijgen over de mogelijkheden van uitbreiden. Dan kun je terecht bij het Werkgeversteam voor vragen over personeelsvraagstukken of bij het team EZ van de gemeente voor alle andere ondernemersvragen. Zij stellen zich hieronder aan je voor.

bwri voor werk en inkomen

Werkgeversteam

Team Economische Zaken

Het werkgeversteam is onderdeel van het Bedrijf Voor Werk, Reintegratie en Inkomen (BWRI). Het BWRI is de uitvoeringsorganisatie van de participatiewet voor de gemeenten Hoogezand-Sappemeer en Slochteren.

Als ondernemer kom je regelmatig in aanraking met de gemeente. Het Team Economische Zaken helpt je met al je vragen.

Het Werkgeversteam bestaat uit ervaren accountmanagers met een brede kennis van de lokale en regionale arbeidsmarkt. Zij weten wat er speelt binnen deze markt en kunnen werkgevers snel en vakkundig van dienst zijn. Zij zijn in staat om vraag en aanbod op een praktische en doeltreffende manier samen te brengen.

Wil je uitbreiden? Zoek je bedrijfsruimte? Wil je een bedrijfskavel kopen? Ben je op zoek naar financiering? Heb je een vraag over nieuwe bedrijfsactiviteiten? Zoek je contacten in Duitsland? Voor alle bedrijfsvragen kun je terecht bij het team EZ.

Wat kunnen we voor je doen? • Werving / selectie personeel • SROI • Afspraakbanen • Uitleg verschillende subsidieregelingen • Detacheringen • Outplacement

Wie zitten er in het team EZ? • Hans Holtkamp bedrijvencontactfunctionaris • Ineke Flik relatiebeheer • Loes Heeling beleidsmedewerker EZ • Linda Hoekstra beleidsmedewerker Recreatie en Toerisme / Detailhandel / Land- en tuinbouw

Wie zitten er in het werkgeversteam? • Richard Foet | 06-41713567 r.foet@hoogezand-sappemeer.nl • Annette Bolt | 06-55797037 a.bolt@bwri.nl • Jan Dijkhuis | 06-10327895 j.dijkhuis@hoogezand-sappemeer.nl

Geïnteresseerd? We komen graag langs om persoonlijk kennis te maken en jouw bedrijf te leren kennen. www.bwri.nl

Algemeen directeur Michiel Van der Stel en medewerker Rolf Remeijer

Telefoon: 0598-37 37 37 en vraag naar één van de medewerkers. Wil je op de hoogte blijven van het laatste nieuws? Meld je dan aan voor de EZ nieuwsbrief op www.hoogezand-sappemeer.nl/ondernemen

Jan Dijkhuis, Annette Bolt en Richard Foet

“Het Werkgeversteam is goed bereikbaar, informatief en oplossingsgericht. Ga gewoon in gesprek en dan denken ze met je mee over de inzet van je eigen of van nieuw personeel.” Michiel Van der Stel, Algemeen directeur Van Ginkel-groep

Arnold Mennega en Richard Wildeman aan het werk als schilder bij Eska Graphic Board

Scheepsbouw Hoogezand Sappemeer

Foto’s Marg Schuiling en gemeente Hoogezand-Sappemeer

HOOGEZAND-SAPPEMEER

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Onderwijs en opvang Soort

Aantal

basisscholen* ● kinderdagverblijven ● buitenschoolse opvangen ● peuterspeelzalen ● gastouderbureaus ● scholen voor voortgezet onderwijs ● speciale basisscholen

18 13 6 5 4 2 1

●

*2.900 leerlingen basisonderwijs

‘Zonder Aletta zaten wij nu kleren te maken’ Elke dag fietsen ze naar school, volgen ze lessen en komen ze samen in de kantine. Maar wat weten de leerlingen van het Aletta Jacobs College in Hoogezand over de vrouw naar wie hun school is vernoemd?

KROPSWOLDE/MEERWIJCK

Verkeer wordt groeiend probleem op Woldweg Zesentwintig jaar geleden, Jan Sporrel was net in Meerwijck komen wonen, ging hij op een avond de deur uit. Even kijken bij de Dorpsvereniging Kropswolde/ Meerwijck. ,,Laat je nergens inpraten’’, riep zijn vrouw hem nog na. Toen Sporrel thuiskwam was hij voorzitter en is dat tot op de dag van vandaag gebleven. Sporrel is het enige bestuurslid dat in Meerwijck woont. ,,De rest woont allemaal aan de Woldweg in Kropswolde. De mensen in Meerwijck zijn meer op zichzelf. Ze werken, gaan ’s morgens op tijd weg en komen laat thuis. Die doen weinig aan het dorpsgebeuren. Aan de Woldweg zijn de mensen meer betrokken bij dorp.’’ De Dorpsvereniging Kropswolde/Meerwijck telt 252 leden. Wie zich er vestigt kan rekenen op een bezoekje van Sporrel. ,,Nieuwe inwoners moet je persoonlijk benaderen, alleen zo lukt het om nieuwe leden te werven. Veel mensen zijn slapend lid, maar vaak wel trouw. ,,Wanneer mensen naar een flat of appartement gaan blijven ze vaak wel lid.’’ En blijven, voor zover mogelijk, deelnamen aan de activiteiten. Zo is er de traditionele Nieuwjaarvisite in het Kropshuus, de toneeluitvoering, dit jaar door Violeria uit Westerbroek, de grote paasbrunch op tweede Paasdag, gevolgd door het neutenschaiten. Wie dat laatste minder makkelijk afgaat kan sjoelen. ,,Zo blijft er ook voor de wat minder mobiele leden iets te beleven.’’ Dan zijn er de traditionele fietstocht in augustus, met barbecue

bij De Rietzoom, Sinterklaas, de spooktocht en de Dodenherdenking bij de kerk van Kropswolde, georganiseerd door het 4 mei comité. ,,Daar komen zo’n 250 mensen op af’’, zegt Sporrel. Bij de kerk in Kropswolde zijn vijf oorlogsvliegers begraven. Een dagtaak heeft Sporrel niet aan het voorzitterschap. Hij verzorgt rondleidingen op de Historische Scheepswerf Wolthuis en leest bij gelegenheid voor op de openbare Walstraschool in Kropswolde, waar zowel kinderen uit Kropswolde als Meerwijck zitten. Een groeiend probleem is het doorgaande verkeer op de Woldweg in Kropswolde. De Woldweg is een sluiproute tussen de A7 en de A28. ,,Met name sinds de A28 open afritten heeft bij Vries, maken veel vrachtwagenchauffeurs daar gebruik van’’, weet Sporrel. ,,Vaak bewust, maar buitenlandse chauffeurs die gebruikmaken van navigatie worden vanaf de A7 door Kropswolde, De Groeve en Zuidlaren naar de A28 geleid.’’ Daarnaast zijn er de forensen die van en naar Groningen rijden. ,,Behalve dat het zorgt voor geluidsoverlast wordt de weg er ook niet veiliger op.’’ Een of twee keer per jaar vergaderen vertegenwoordigers van de dorpen gezamenlijk. Kropswolde/Meerwijck, Westerbroek/Waterhuizen, Foxhol en Kiel-Windeweer komen op wisselende locaties bij elkaar te spreken over zaken als jeugd, woningbouw, openbaar vervoer, krimp en, sinds enige tijd, aardbevingen.

Jan Sporrel aan de Woldweg in Kropswolde.

FOTO DUNCAN WIJTING

De jeugd van tegenwoordig over Aletta Jacobs: ,,Zij was de eerste vrouw in Nederland die ging studeren.’’ V.l.n.r.: Naomi Gernaat, Shannen Verkaik, Sara Ajouaou en Chelsea Redjosetiko. FOTO DUNCAN WIJTING

LYANNE LEVY

et is lang geleden dat Aletta Jacobs als eerste vrouw studeerde aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 1871 om precies te zijn. Wat kunnen leerlingen van het naar haar vernoemde Aletta Jacobs College in Hoogezand-Sappemeer 145 jaar later over de eerste vrouwelijke arts van Nederland vertellen? In de kantine neemt Jolanda Klunder, medewerker van de middelbare school, de proef op de som. ,,Weet jij wie Aletta Jacobs was?’’, vraagt ze aan een leerling. ,,De eerste vrouw die ging studeren. Ze werd arts.’’ ,,Dat valt mij nog mee. Ik denk dat veel leerlingen minder over haar kunnen vertellen’’, zegt Klunder. Om de bewustwording rond Aletta Jacobs te vergroten, heeft de school een Aletta-dag voor de brugklas in het leven geroepen. ,,Rond haar verjaardag op 9 februari organiseren we workshops en praten we met de leerlingen. We willen dat ze nadenken over wat Aletta voor ons heeft betekend’’, vertelt Klunder. Nikkie Postma (14) en Maartje Polling (15) zitten in klas 3 vmbo van het Aletta Jacobs College. Nu ze erover nadenken, vinden ze het best gek dat ze de vrouw naar wie hun school vernoemd is nauwelijks kennen. ,,Dat wij niks over haar leven weten is ernstig’’, zegt Nikkie. Ze vervolgt: ,,Ze was de eerste vrouw in Nederland die ging studeren. Het is al zo lang geleden. Het is nu normaal dat meisjes naar school mogen.’’ ,,Het lijkt mij naar om alleen met jongens in de klas te zitten’’, vertelt

‘Als ik naar gitaarles fiets, kom ik langs het huis waar ze geboren is’ Nikkie. Maartje lijkt het wel wat. ,,Ik vind het stoer.’’ Dat de leerlingen weinig kunnen vertellen over Jacobs, daar was Klunder al bang voor. ,,In 2013 organiseerden twee leerlingen in het kader van hun profielwerkstuk lezingen en workshops voor alle leerlingen uit de derde klas havo en vwo. Toen kwamen we erachter dat veel van deze leerlingen niet wisten wie Aletta Jacobs was en wat zij heeft betekend voor de positie van de vrouw’’, vertelt Klunder. Sara Ajouaou (15) kent Aletta Jacobs wel. ,,Door haar zitten wij hier. Ze kwam op voor de rechten van vrouwen’’, zegt Sara. ,,Als zij er niet was geweest, zaten wij nu kleren te maken en konden we niet naar school.’’ Met haar klasgenoten Shannen Verkaik (15), Naomi Gernaat (15) en Chelsea Redjosetiko (15) is Sara in de kantine. Ze hebben een tussenuur. ,,Aletta Jacobs woonde hier, ze was dokter. Vorig jaar zijn we met de klas naar een musical over haar leven geweest’’, zegt Chelsea. Ze vervolgt: ,,Volgens mij is ze later naar Amsterdam verhuisd.’’ ,,Ik dacht dat ik veel over haar

wist’’, zegt Nikkie. ,,Met mijn moeder heb ik over haar gesproken. Twee jaar geleden was er een Aletta-dag, maar daar heb ik niet veel van onthouden. Zou de school roze zijn omdat het haar lievelingskleur was?’’ Het tussenuur van de derdeklassers is voorbij. Ze moeten weer naar de volgende les en een stroom eerste- en tweedeklas leerlingen vult de kantine voor de lunchpauze. Janine Soeters (13) zit in klas 2 vmbo. Ze kan veel vertellen over Jacobs. ,,Ze was de eerste vrouwelijke dokter en kwam voor vrouwenrechten op. Ze wilde dat meisjes studieen stemrecht kregen. Het is dapper wat ze heeft gedaan. Deze school is een eerbetoon aan haar.’’ Felix Reitzma (12) wil net aan zijn broodje beginnen, wanneer hem gevraagd wordt wat hij weet over de vrouw naar wie zijn school is vernoemd. Hij moet er even over na denken. ,,Als ik naar gitaarles fiets, kom ik langs het huis waar ze geboren is.’’ Over Aletta Jacobs 9 februari 1854: Geboren te Sappemeer, Groningen. 1870: Behaalt diploma leerling-apotheker. 1870-1871: Volgt vakken aan de Hoogere Burgerschool in Sappemeer. 1871-1878: Na toestemming van minister Thorbecke mag Aletta medicijnen studeren aan de Rijksuniversiteit Groningen. 1878: Behaalt in Amsterdam haar diploma en wordt eerste vrouwelijke arts in Nederland. 1879-1904: Huisarts in Amsterdam 10 augustus 1929: Overlijdt in Baarn.

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Oetra Gopal vecht voor haar idealen Voldoen aan verwachtingen. Altijd weer een strijd voor wethouder Oetra Gopal (GroenLinks). Ze werd ooit uitgehuwelijkt, maar vecht nu voor haar eigen idealen. CARLIEN BOOTSMA

oze waterlelies. Dat is wat wethouder Oetra Gopal (51) zich nog goed herinnert van haar jeugd in NieuwNickerie, Suriname. Het was er warm, de aarde zwart en vruchtbaar. Oetra Gopal groeide op langs een kanaal met hoge palmbomen aan beide zijden. Tientallen roze waterlelies dobberden op het water. Haar oma gooide regelmatig een zelfgemaakte hengel uit in het kanaal. Ze zat dan op een klein stoeltje uren naar het water te turen. In haar mondhoek een sigaret. Oetra’s oma rookte, een gewoonte die maar weinig vrouwen in haar omgeving hadden. Vooral voor jongere vrouwen was dit niet gepast. Het boeide Oetra hoe het kon dat haar oma dingen wel mocht doen en anderen niet. In Oetra’s Hindoestaanse cultuur zorgt familie voor elkaar. Positief of negatief, familie helpt elkaar en bemoeit zich met de zaken van een ander. Als klein meisje woonde ze samen met haar familie op één erf. Haar tante en oma waren haar buren. Oetra’s zus woonde een paar jaar bij haar oma in huis om de oude vrouw gezelschap te houden en te helpen. Het is achteraf gezien bijzonder, zegt Oetra nu, hoe het kan lopen. Haar zus had zich daardoor heel anders ontwikkeld. Zij koos in haar latere leven gerichter voor zichzelf. En werd niet uitgehuwelijkt. Oetra wel. Uithuwelijken was gebruikelijk in die tijd. Ook haar ouders waren verplicht aan elkaar verbonden. Ze hadden er als kind niet veel over te zeggen. Het was geen goed huwelijk. Haar moeder verhuisde in 1974 van Suriname naar Nederland, haar oudste zoon achterna. Ze nam alleen Oetra’s broertje mee en vertrok. Vader bleef in Suriname achter met drie meiden. Oetra werd twee jaar later met haar twee zussen naar Nederland gehaald. Ze verhuisden van de ene op de andere dag: ’s Middags kwam het telefoontje van haar moeder uit Foxhol en de volgende dag waren ze onderweg naar het vliegveld in Paramaribo. Het ging allemaal zo snel dat Oetra geen afscheid kon nemen van haar schoolvrienden. Het was een omslag voor de jonge Oetra. Suriname was gemoedelijk en warm. De familie Gopal had het daar weliswaar niet breed, maar had ook weinig te klagen. Oetra’s eerste dag op de basisschool in Hoogezand kan ze zich nog goed herinneren. Het was november, het had gesneeuwd en het was koud. Oetra stond in een rood jurkje op het schoolplein, blote benen gestoken in schoenen met kleine hakjes. Ze kreeg daardoor meteen het gevoel anders te zijn, er niet tussen te passen. In Suriname zat ze in de vijfde klas, in Nederland begon ze in de zesde. Ze had het zwaar op school. Halve dagen les in Suriname was niet te vergelijken met het onderwijs in Nederland. Oetra werkte hard om op niveau te komen. Ze was creatief en had haar eigen manieren om dingen op te lossen. Zoals bij die ene huiswerkopdracht over afkortingen. Van een woordenboek had ze nog nooit ge-

GroenLinks-wethouder Oetra Gopal: ,,Meedoen begint met meepraten.’’

hoord, dus verzon ze zelf de betekenissen. Toen ze de antwoorden in de klas moest vertellen, bleek het allemaal niet te kloppen. Ook toen merkte ze dat ze anders was. Volgens Hindoestaans gebruik werd Oetra uitgehuwelijkt. Zeer tegen haar zin. Na veel innerlijke strijd stapte ze uiteindelijk uit het gekunstelde huwelijk. Het heeft haar leven getekend. De Hindoestaanse cultuur van voor elkaar zorgen vindt ze prachtig. Maar ze realiseert zich ook dat het mensen in een keurslijf dwingt. En dat beklemt. Ze moet nu hard werken om bepaalde mechanismen te doorbreken. Nederland kent minder sociale controle. Maar juist wel weer een groot

FOTO DUNCAN WIJTING

maatschappelijk vangnet, een allesverzorgende overheid. Ze ziet een welvarend land, maar schrikt ook van de armoede, problemen met jeugd en geweld in huiselijke kring. Vooral dat laatste ziet ze als een groot maatschappelijk vraagstuk, verborgen achter de voordeur. Het is een terugkerend probleem zegt ze, waarin de ellende vaak aan het nageslacht wordt doorgeven. Ze wil dit vanuit haar rol als wethouder bij de horens pakken. Vrijheid, gelijkwaardigheid en veiligheid. Het zijn steekwoorden in Oetra’s leven. Ze heeft er hard voor moeten vechten. Als kind, als puber maar nu als vijftiger nog. Het dreef haar naar de politiek. Oetra werkte

vijftien jaar in de re-integratiesector in Drenthe, waar veel geld in omging. Als ze bekeek hoeveel mensen daadwerkelijk een baan kregen, bleef ze achter met een onvervuld gevoel. Ze was verbaasd over de manier waarop gemeenten geld rondpompten, zonder dat ze strak stuurden op resultaat. Ze wilde zelf de handen aan de knoppen hebben en werd in 2006 lid van GroenLinks. Vier jaar later werd ze wethouder zonder ooit raadslid te zijn geweest. Het gebrek aan politieke vlieguren speelt Oetra soms parten. Ze maakt fouten, heeft leerpunten. Maar bovenal heeft ze plezier in haar werk. Sinds 2014 heeft de wethouder jeugdhulp in haar portefeuille. Uit

ervaring heeft ze geleerd hoe het niet moet. Oetra ziet nu hoe belangrijk het is dat beide ouders hun kinderen begeleiden. Oetra wil mensen helpen, in contact staan met inwoners van Hoogezand-Sappemeer. Ze wil ze meer zeggenschap geven, daar zet ze op in. Zoals bij jeugdhulp, door jongeren te vragen naar hun ervaring en hier ook wat mee te doen. Haar motto is ‘meedoen begint met meepraten’. Er wordt niet alleen naar de jeugd gekeken, ook ouders zijn belangrijk, hebben een grote verantwoordelijkheid. Oetra put uit eigen ervaring. De gedachte om uitgehuwelijkt te worden was voor haar als jonge vrouw onverteerbaar en ze stapte naar de huisarts. Die verwees haar door naar een psycholoog. Maar die kon haar ‘vanwege haar culturele achtergrond niet helpen’. Achteraf denkt ze dat de huisarts met haar moeder had moeten praten. Dan was haar mogelijk veel ellende bespaard gebleven. Oetra hoopt dat hulpverleners zich realiseren welke rol zij kunnen en soms ook moeten spelen. Kleine ingrepen kunnen van grote betekenis kan zijn. Ze put inspiratie uit de levens van wereldverbeteraars als Gandhi en Nelson Mandela. De vreedzame manier waarop zij dingen hebben bereikt in India en Afrika, zonder wapens, slechts met woorden. Zelf moet ze soms naar de juiste woorden zoeken. In de raad bijvoorbeeld, als de oppositie kritisch is. De kennis heeft ze allemaal in huis, zegt ze. De woorden weten alleen niet altijd hun weg te vinden. Oetra voelt zich soms achtervolgd door haar beperktere woordenschat en gebrek aan politieke ervaring. Haar leerschool is openbaar, iedereen kijkt mee. Een beetje wijzer nu, wil ze haar tweede termijn in de politiek anders insteken. Gerichtere keuzes, niet meer alleen anderen het naar de zin maken. Eerder wilde ze niets liever dan een goede dochter, vrouw, moeder, collega en een goede wethouder zijn. Dat bleek een valkuil. Oetra is op zoek naar balans tussen wat de buitenwereld wil en wat ze zelf wil. Ze zoekt erkenning en waardering. De wethouder rijdt iedere dag langs het ouderlijk huis van Aletta Jacobs, de vrouw die zo belangrijk is geweest voor de emancipatie van vrouwen. Zelf wil ze ook iemand zijn die een beweging inzet. In de hoop dat anderen daar iets aan hebben. ‘Doe niet zo idealistisch’, hoort ze vaak van haar omgeving. Oetra ziet dat anders. Wie bij zichzelf begint en een aantal mensen meekrijgt, zet zomaar een verandering in gang, hoe klein ook. Daarin gelooft ze heilig.

Oetra Gopal (51) Functie: wethouder GroenLinks kunst, cultuur en monumenten, bibliotheek, reiniging, afval, composteerterrein, mileu, energie en duurzaamheid, waterketen, jeugdzorg, OGGZ, maatschappelijke opvang, aanpak huiselijk geweld, emancipatie en ontwikkelingssamenwerking. Geboren: Nieuw-Nickera, Suriname Oetra is ongehuwd en heeft een dochter van 18 en een zoon van 27

woensdag 24 februari 2016

Meekijken bij:

zO g ! l e i K t e h d van n a t s f a p O O Op l

DE REENSCHE COMPAGNIE

meer dan wonen alleen...

woon centrum voor ouderen www.reenschecompagnie.nl sgrens Bij ons geen inkomen sociale huurwoning NOORDERSTRAAT 91, 9611 AC SAPPEMEER | (0598) 39 00 23

Tak van Poortvlietstraat 361 9602 PJ Hoogezand Telefoon (0598) 32 26 64 e-mail: info@reenschecompagnie.nl

www.vanderkleioptiek.nl

Familie Faber gastvrij sinds 1901 Hotel Restaurant

Hoe groen wil je wonen?! Hoogezand Centrum

3 Gangen Theater menu Vraag nu informatie aan bij de gemeente Loppersum

RESERVEER UW KAVEL Inschrijven: 22 februari t/m 1 april

ZATERDAG 19 MAART 10:00 - 14:00 uur gemeentehuis, Loppersum

LOPPERSUM VIJF KAVELS MET VRIJ UITZICHT van 739 m² tot 794 m² / € 135,- per m²

“BOUWMARKT” Stel al uw vragen over duurzaamheid, bestemmingsplan en aardbevingsbestendig bouwen!

Contactgegevens Molenweg 12, 9919 AH Loppersum Telefoon: 0596-548200

proeverij van voorgerechten + Keuze hoofdgerecht vlees of vis + dessert van de chef

€ 22,50

Geldig t/m 31/5 - maandag t/m vrijdag - reserveren gewenst

Meer info zie: Meint Veningastraat 123, 9601 KE Hoogezand

gemeente@loppersum.nl www.loppersum.nl

www.hotelfaber.nl - tel. 0598-393336

feliciteert HET HUIS

VAN CULTUUR EN BESTUUR

met de heropening!

Zondag 28 maart

XXL KOOPZONDAG

Gratis parkeren

Alle openingstijden van winkelcentrum de Hooge Meeren vindt u op: dehoogemeeren.nl

HOOGEZAND-SAPPEMEER

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Erkennen schade is de helft van het verhaal CARLIEN BOOTSMA

Familie Pathuis woont aan Venus. Hun huis heeft net als de rest van de wijk aardbevingsschade. Die schade afgehandeld krijgen blijkt niet ingewikkeld, maar stelt het geduld wel op de proef.

oogezand is thuis voor familie Pathuis. Menuchem, Monique en hun twee kinderen Tamara (15) en Joram (11) hebben het er naar hun zin. Ze wonen nu bijna dertien jaar in hun huis aan Venus in Woldwijck, Hoogezand. Een wijk met nette straten, betegelde voortuinen en zonnepanelen op de daken. Menuchem, donker haar, stoppelbaardje en geruite blouse, zet een kopje koffie op de stroom van de zonnepanelen. Een voordeel van de aardbevingsschade die ze een aantal maanden geleden ontdekten. In de winter van 2015 zag Monique kleine haarscheurtjes in de voorgevel. Het bleek door de aardbevingen te komen. Menuchem vertelt erover aan de keukentafel. Voor hem op tafel ligt een A4’tje. ,,De schade melden is heel eenvoudig’’, zegt hij. ,,Ik heb hier één pdf waarop staat de schade is toegekend. Het is dus niet een hele papierwinkel. Maar je moet wel geduld hebben.’’ Hij lacht. Toen de schade bij de familie Pathuis werd ontdekt, waarschuwde Menuchem ook de buren. Zij bleken na inspectie ook schade te hebben. Pathuis staat regelmatig een babbeltje te maken op straat. Het is niet zo dat het in de straat alleen maar over de aardbevingsschade gaat. ,,Het beheerst ons leven niet.’’ Wat nu als Menuchem dertien jaar geleden had geweten dat de aardbevingen Hoogezand zouden aantasten, waren ze dan ergens anders gaan wonen? Menuchem denkt lang na. ,,Nee dat denk ik niet. Wat als, ja, dat is achteraf moeilijk te zeggen. Ik denk dat als iemand mij dertien jaar geleden had verteld dat hier aardbevingen zouden zijn, ik diegene in zijn gezicht had uitgelachen.’’ Wat dertien jaar geleden misschien onwerkelijk leek, is nu wel de realiteit. ,,We hebben de laatste aardbeving hier goed gevoeld. Ik hoorde een harde knal. Alsof er

Menuchem Pathuis.

iets op zolder omviel of een straaljager overvloog.’’ De aardbeving was midden op de dag en de kinderen vroegen zich af wat er aan de hand was. Dat was nu een aardbeving, zei ik.’’ Hij haalt zijn schouders er over op. ,,Leuk is het niet natuurlijk, maar het is niet alsof het huis onbewoonbaar is verklaard. We zijn nog altijd veilig.’’ Heel anders is het voor de bewoners van oude boerderijen die door de aardbevingen op instorten staan, benadrukt hij. Menuchem meldde de schade aan zijn huis op internet, via de website van Centrum Veilig Wonen. ,,Dat was zo gebeurd.’’ Een tijd later kwam er een ‘mannetje’ van de NAM langs. ,,Die ging heel grondig te werk. De beste man maakte overal foto’s van en nam de tijd.’’ Menuchem laat op zijn computer het rapport zien dat uiteindelijk werd toegestuurd. Het zestien pagina’s tellende document is erg gedetailleerd. Met foto’s waarop de schade met een rode streep nog eens aangezet wordt. Niet te missen. ,,Als je ziet hoe grondig dit gebeurt, dan snap ik wel dat het even wat langer duurt’’, zegt Menuchem. ,,Ik kan me voorstellen dat ze het bij de NAM ontzettend druk hebben met het verwerken van schade van alle Groningers.’’ Na ontvangst van het rapport mocht de familie Pathuis kiezen: geld uitgekeerd krijgen of alle schade laten herstellen. Ze hebben voor de tweede optie gekozen. ,,Je hoort wel eens van die verhalen dat mensen veel duurder uit zijn als ze zelf een aannemer in de arm nemen. Die extra kosten mag je dan zelf betalen.’’ De Pathuizen wilden de schade gewoon hersteld hebben, zonder al te veel poespas. Het gezin is nog altijd in afwachting tot het huis hersteld wordt. ,,Het is dan wel weer heel toevallig dat de aannemer ineens langskwam toen ik hier met de zonnepanelenman aan tafel zat. Ik was in gesprek, dus had weinig tijd voor de aannemer.’’ De zonnepanelen liggen ondertussen op het dak, met dank aan subsidie van de NAM, maar de schade is nog niet hersteld. ,,Ik blijf er gewoon achteraan bellen, het moet vanzelf wel eens goed komen.’’ En wat nu als het huis hersteld is, en de volgende aardbeving veroorzaakt opnieuw schade? ,,Dan beginnen we het hele riedeltje gewoon weer van voren af aan.’’

FOTO DUNCAN WIJTING

Een nieuwe deur Een kat ligt in het etalageraam, tussen posters van Bob Dylan en Enya. De deur gaat moeilijk open. Het is een oude deur. De sfeer bij muziekwinkel Evelyn Novacek is huiselijk. Platen verkopen blijft een ambacht. HERMAN SANDMAN

het is zo verleidelijk om in de kleine platenzaak een statement tegen de moderne tijd te zien. Evelyn Novacek als laatste, vertrouwde, baken in het almaar uitdijende aanbod op het wereldwijde web. Helaas voor romantici. Ook in Hoogezand-Sappemeer geldt: handel is handel. De bij de winkel horende webshop en sites tellen duizenden kavels. Cd’s, dvd’s en sinds 2009 ook weer elpees. Met de hand ingevoerd door eigenaresse Marjolein Van Dam-Wolbrink, dat wel. Muziek verkopen blijft een ambacht. Een zaterdagmiddag. Zus Lia springt, zoals wel vaker, bij. Ze staat in de winkel als de deur opengaat. Althans, na even doordrukken. Het is een oude deur en de onderkant klemt. Een man komt binnen en zegt: ,,Ik mout even mien dvd ophoalen. Marjolein wait er van. Michiel de Ruyter, ja.’’ Marjolein weet er inderdaad van. Zoals ze dat van elke bestelling weet. Lia hoeft niet naar achteren om te vragen waar de box klaarligt. Zuslief komt er direct aan en vindt, nog net niet blindelings, het pakketje. Dat klinkt gemakkelijker dan het is, want in de kleine winkel bevinden zich veertigduizend artikelen. Aan de andere kant verwacht je het van iemand die 365 dagen per jaar met haar zaak bezig is. Er zijn tijden geweest dat ze hele zondagen op Marktplaats zat. De advertenties op die site gaan er immers na drie maanden weer af. Daarom bouwde Marjolein zelf maar een website: ,,Als je alles eigenhandig moet doen, word je heel inventief. Naast evelynnovacek.nl hebben we ook cdenlp.nl en lpencd.nl, voor als iemand het verkeerd intikt, en ook als je er .com of .eu achter zet kom je bij onze site.’’ Het wordt drukker, deze zaterdag. De zussen staan naast elkaar en bijna als in symfonie klinken de stemmen om en om. ,,Zit in een kartonnetje.’’ ,,Dat moet het worden?’’ ,,D’r staan drie nummers meer op dan op de gewone.’’ ,,Dat is dan 9,99 euro.’’ ,,Lukt dat zo, of moet er even een tasje om?’’ ,,Had je al een spaarkaart?’’ Een eigen platenzaak is een klassieke droom. Films zijn er over ge-

maakt. Waarin de eigenaar annex freak annex dude een encyclopedische kennis inzake obscure bandjes en bootlegs tentoonspreidt. Zo willen we allemaal zijn. Het is de ultieme jongensdroom, naast die van profvoetballer, gitarist en vooruit: een eigen boekwinkel voor de brillo’s. Marjolein rolde er volgens eigen zeggen ‘gewoon’ in. Ze stond als dertienjarige al in de winkel. Bij haar vader. Toen haar ouders het rustiger aan deden, namen zij en haar vriend Jan de zaak over. De twee zijn al lang en breed getrouwd, maar manlief staat niet meer in de winkel. Zijn gezondheid ligt dwars. Aldus is Marjolein sinds mensenheugenis het gezicht van Evelyn Novacek. Uit haar mond klinkt ‘gewoon ingerold’ daarom als een te mager excuus om het zo lang vol te houden, tegen alle trends en recessies in. Na even aandringen: ,,Nu ja, je moet het wel leuk vinden.’’ Ze is, ondanks het meebuigen met de moderne tijd, van een uitstervend ras. Evelyn Novacek blijkt een van de laatste plekken waarin platen verkopen een vak is. Zoveel zijn er in de 21ste eeuw niet meer. Aan de jaarlijkse verkiezing van de Platenzaken

Top Tien van website De Platendraaier doen nog maar 180 vergelijkbare winkels in Nederland mee. Klanten mogen stemmen en Evelyn Novacek eindigt steevast hoog. In 2015 op nummer zes, het jaar daarvoor op de vijfde plaats. Marjolein somt de collega’s op: ,,Hekman in Winschoten, Elpee, Swingmaster, Plato en De Jongens van Hemmes in Stad, dat is het wel in deze provincie. In Assen heb je nog Vanderveen.’’ De winkel is klein, vol en getuigt van liefde voor muziek en muziekcultuur. Niet alleen cd en elpee zijn te koop, ook T-shirts, koffergrammofoons, ukeleles, gitaarsnaren en boeken. Voor het raam hangen posters van Dylan en Enya, waaronder de kat Sheeba ligt te slapen. Boven de dvdkast beeltenissen van Rembrandt en Maria Callas en supergrote elpeehoezen zijn boven de platenbakken gespijkerd: Triggerfinger en Beth Hart. Hoog op de achtermuur een aankondiging van de Veenhoes Sessies van De Troubadours. Want de platenzaak fungeert regelmatig ook als podium. Voor live optredens, zogeheten instore concerten, van regionale en nationale artiesten. Het is improviseren in de beperkte ruimte, maar iedereen

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

voor een oude platenzaak Een bijzondere vrouw Evelyn Novacek (1894-1979) was niet haar werkelijke naam, maar een artiestennaam. De bedenker was impresario Max van Gelder, die haar zaken behartigde. De reden was dat er al een andere artiest Nowak heette. Ze kwam uit een muzikale familie. Johann Nowak vluchtte in de negentiende eeuw lopend, met accordeon en drumstel op de rug, van Tsjechië naar Nederland. Hij vestigde zich in de Amsterdamse Jordaan als reparateur van strijken blaasinstrumenten, trouwde een Nederlandse vrouw en ze kregen zes kinderen, waaronder Evelyn. Het meisje leerde van haar zes jaar oudere broer Johann vioolspelen. Toen hij op achttienjarige leeftijd overleed, nam Evelyn zijn plaats in het orkestje in dat in carnavalstijd op tournee ging door Duitsland. Het werd het begin van een lange carrière. Ze maakte als violiste deel uit van diverse orkesten, begon op 21-jarige leeftijd in Dordrecht haar eigen gezelschap; ‘Evelyn Novacek en haar orkest’, en werd ook de eerste vrouwelijke saxofonist van Nederland. Bij een optreden in zaal Frigge in Groningen ontmoette ze Emo Wiertsema. De architect en tekenleraar op de technische school zou haar tweede echtgenoot worden. Met hem verhuisde ze naar Hoogezand en Novacek opende er, op 22 mei 1937, aan de Hoofdstraat, een winkel in geluidsdragers en muziekinstrumenten. Het assortiment werd later uitgebreid met 78-toerenplaten, bladmuziek en grammofoonnaalden. In de oorlog, toen alles schaars was, moest een klant eerst een plaat inleveren eer er een nieuwe gekocht mocht worden. In de jaren vijftig werd de omslag naar elpees, ep’s en singles gemaakt en in 1956 volgde verhuizing naar de huidige locatie

HERMAN SANDMAN

Marjolein van Dam wil graag een zo breed mogelijk assortiment voeren.

‘Je moet je overal in specialiseren’ komt graag naar de Meint Veningastraat: Jan Henk de Groot, Bert Hadders en zijn Nozems, Tim Knol, Tangarine, Erwin de Vries. Een nieuwe klant, een nieuwe vraag: ,,Nemen jullie ook tweedehands cd’s aan?’’ ,,Nee. Sorry.’’ ,,Ik moet eerst even die meneer van net mailen. Hij heeft zijn portemonnee laten liggen.’’ Dan, een vader en zoon. Ze kent het jongetje: Sem. Die heeft ze twee jaar in de klas gehad, op de Theo Thijssenschool. Toen het een tijdje moeilijk ging met de winkel, werkte Marjolein bij. De twee willen een cd voor mama. Van Justin Bieber. ,,Het gaat nu goed, maar we hebben jaren gehad dat we het hoofd met kunst- en vliegwerk boven water hielden. We zeiden steeds: het keerpunt komt. Maar het was zwaar. In die tijd hielden vergelijkbare zaken het voor gezien. Ons voordeel is: het is een goedkope locatie, het is

FOTO: CORNÉ SPARIDAENS

een eigen pand en we wonen hier. We krijgen trouwens een nieuwe deur, had ik dat al verteld?’’ Het geheim van het succes? Als ze is uitgelachen en de vraag toch serieus blijkt, volgt een betoog dat hout snijdt. Althans, áls er een recept is, dan zouden dit inderdaad de ingrediënten zijn: ,,Je moet iedereen van dienst kunnen zijn. Niet alleen hardrock of dance, je moet je overal in specialiseren. Daarin lijk ik op mijn vader. Ik wil graag van alles zo veel mogelijk neerzetten, oftewel een zo breed mogelijk assortiment bieden.’’ Wat ook helpt: ze houdt van muziek. En van mensen die met een blij gevoel de winkel uit gaan. Met muziek die zij leuk vinden, niet de muziek die Marjolein Van Dam-Wolbrink leuk vindt. Al blijft het leuk om over muziek te praten, mensen te adviseren. Daarbij kan ze haar creativiteit kwijt in de etalage, op de website, op de posters van de instore concerten. Een klant is na 10 minuten terug: ,,Ik zit in de auto en ik denk: die heb ik volgens mij al, ik weet het eigenlijk wel zeker.’’ Marjolein: ,,Ik dacht ook al: zal wel voor een ander zijn.’’

Joop Nowak achter de toonbank.

EIGEN FOTO

Evelyn Novacek aan de Meint Veningastraat. Joop, zoon van Evelyn en eveneens musicus, nam de zaak in 1970 over. Met zijn vrouw Tinie zette hij de traditie voort, breidde het assortiment opnieuw fors uit en vergrootte de winkel. In 1983 volgde een nieuwe mijlpaal toen de cd zijn intrede deed en het vinyl uit de schappen verdrong. Evelyn Novacek hoorde bij de eerste winkels in Nederland die cd’s verkochten. Philips had speciale kasten voor hen ontwikkeld, waar een eerste aanbod in kwam te staan. Er kwam ook een filiaal in Delfzijl bij. Die werd gerund door dochter Marjolein en haar vriend Jan. Toen Joop en Tinie het in 1988 rustiger aan deden, werd de vestiging in de Noord-Groningse havenstad van de hand gedaan en namen Marjolein en Jan de zaak in Hoogezand over.

woensdag 24 februari 2016

Bij aankoop van min. 1 kilo Oorspronck (Noord-Hollands kaas)

Gratis een pond vers gebrande pinda’s (t.w.v. e2,95)

Gezond én

doeltreffend afvallen met blijvend resultaat! >

Winkelcentrum De Hooge Meeren Gorecht-Oost 56 | Hoogezand Wees www.kaashuiswrongel.nl

slim: koop ruim in!

Gratis e end vrijblijv r figuu analyse

> > > > >

Gericht afslanken bij taille, buik, heupen, dijen en andere probleemplaatsen Vermindering van cellulitis Conditieverbetering door bewegingstherapie Verkrijgen van een strakke, frisse huid Afvallen in een ontspannen, gezellige sfeer Ook geschikt voor vrouwen met reuma of andere gewrichtsproblemen.

Unieke TFM warmtes cabine

FELICITEERT! > > >

Als cultuurschool is het dr. Aletta Jacobs College erg blij met een Huis voor Cultuur in Hoogezand. De bibliotheek, het kunstencentrum en het theater; altijd dicht in de buurt om mee samen te werken of met onze leerlingen te bezoeken.

Géén crashdiëten, shakes of pillen! Nieuwe, gezonde levensstijl Unieke combinatie van beweging, gezonde voeding en deskundige, persoonlijke begeleiding.

Afslankstudio www.womensline.nl info@womensline.nl

Waterstraat 137 - Delfzijl - Telefoon (0596) 856451 Hoofdstraat 54 - Hoogezand - Telefoon (0598) 723098

woensdag 24 februari 2016

AVIATOR 2 PTR995-VDB

BIJ AANKOOP VANAF E 149,-

SLUISKADE 53

HOOGEZAND

TEL. 0598 380142

WWW.LOODS51.NL

BARE METAL 2 PTR975-BOI

COMMANDER 2 PTR985-BBW

OP = OP

GRATIS PME FRAGRANCE BOX T.W.V. E 49,-

ACTIE GELDIG T/M 12 MAART

Altijd in de buurt • Buurt- en wijkwerk • Jeugd- en Jongerenwerk • Maatschappelijk Werk • Meldpunt Zorg en overlast • Ouderenwerk • Steunpunt Mantelzorg • Steunpunt Vrijwilligerswerk

Verlengde Stationsweg 8-10 T 050 3145279 Zuidlaren

/pinedesignwonen

meubelen in diverse stijlen & woonaccessoires www.pinedesign.nl

Laan v.d. Sport 2, Postbus 396, 9600 AJ Hoogezand T 0598-36 49 00 www.kwartierzorgenwelzijn.nl

HOOGEZAND-SAPPEMEER

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Banen Onderverdeling van in totaal 11.607 banen (cijfers 2014) Industrie

4.692

Handel

1.785 1.611

Zorg Onderwijs

660

Zakelijke dienstverlening

656

Overheid

438

Transport

418

Bouw

363

Overige dienstverlening

359

Landbouw Horeca Financiële Instellingen

Er zijn in totaal 1.910 bedrijven gevestigd in de gemeente Hoogezand-Sappemeer

266 217 142 © DvhN 230216 | Janneke van der Heide

Alles onder één dak

FOXHOL

‘Wij houden de boel met elkaar leefbaar’ In zijn Jaap Westerdieplezing 2015 noemde Daan Hulsebos Foxhol ‘een dorp met een rijke historie en met interessante inwoners’. Volgens Hulsebos is de naam Foxhol afgeleid van Vossesholl. In 1841 liet Willem Albert Scholten, Nederlands eerste grootindustrieel en stichter en grondlegger van de Nederlandse aardappelmeelindustrie, er zijn eerste fabriek bouwen aan het Foxholstermeer. Foxhol kwam de voorbije jaren soms vervelend in het nieuws. Het dorp zou de grootste biovergister van Europa krijgen. Op enig moment kwamen er 540 zienswijzen binnen. Door een oud en niet meer geldig bestemmingsplan van Hoogezand-Sappemeer kon het kwaad worden geweerd. De Werkgroep Dorpsbeheer Foxhol maakt zich sterk voor het verbeteren van de leefbaarheid van Foxhol. Met een felicitatiedienst, een zes keer per jaar verschijnende dorpskrant, de aanleg van een jeu-de-boulesbaan. Op het sportpark wordt de aanleg van een outdoor fitnesspark voorbereid. ,,Wij zijn in Foxhol allergisch voor stank’’, zegt Henk Brons, voorzitter van de Werkgroep

Dorpsbeheer Foxhol (WDF). ,,Vroeger werkten mensen in Foxhol bij Avebe, Scholte of Koninklijke Scholte Honig en was het credo: Wiens brood men eet, diens woord men spreekt. Anno 2016 speelt dat minder en zoeken bewoners en bedrijven van Foxhol samen naar een balans tussen leefbaarheid en bedrijvigheid.’’ Brons noemt het dorp nu heel erg toegankelijk. ,,Vroeger was dat wat minder. Generaties woonden en werkten in Foxhol. Voor mensen van buitenaf was het vaak moeilijk om er tussen te komen. Dat gaat gemakkelijker, zeker als het om gezinnen met jonge kinderen gaat. De bevolking vergrijst, ook in Foxhol, en wij zijn op zoek naar jonge gezinnen.’’ Foxhol is kindvriendelijk, er is een aparte peuterspeelplek in de speeltuin en kinderen zijn belangrijk om de W.A. Scholtenschool open te kunnen houden. Een dorpsschool, maar wel de eerste met een drie D-printer. ,,De school staat voor de leefbaarheid van het dorp. Wij onderscheiden ons als gemeenschap doordat we met elkaar de boel netjes en op orde houden.’’

Henk Brons maakt zich sterk voor Foxhol.

FOTO DUNCAN WIJTING

De crisis trekt zware sporen in de Nederlandse winkelstraten. Maar in De Hooge Meeren blijft het druk. Niet met funshoppen of andere gekkigheid, maar ‘gewoon’ met een breed winkelaanbod onder één verwarmd dak. En gratis parkeren.

ERIK VAN DER VEEN

‘R

óósje!’’ Een kleine broze vrouw wordt als een langverloren vriendin begroet als ze met haar rollator aan komt schuifelen bij het ‘ouwelullenbankje’ voor de C&A. Al jaren komt ze hier even buurten na haar wekelijkse rondje boodschappen. Ze komt er speciaal voor met de taxi uit Groningen. De ene keer voor een hemdje van de Zeeman, de andere keer een crèmepje bij Etos of Kruidvat of even wat kleine dingetjes bij de Albert Heijn. Maar de vaste ‘bankzitters’ hebben haar al zeker een half jaar niet gezien. ,,Roos, ik heb je gemist’’, zegt Harrie Steenhuis, de joviale spil van het stel. ,,Waar wás je, hoe ís het?’’ ,,Vreselijk’’, zegt Roos. ,,Ik ben gevallen, jongens. Alles kapot, ik heb tijden in het ziekenhuis gelegen.’’ Opbeurende woorden van de bankzitters kunnen Roos niet opvrolijken. ,,We noemen haar zo omdat ze altijd zo’n fleurige bloem in het haar draagt’’, verklapt Steenhuis. ,,Hoe heet je eigenlijk echt?’’, vraagt hij. ,,Angelina Folkers’’, zegt ‘Roos’. Steenhuis hoort er van op na al die jaren. ,,Goh!’’ Het gemoedelijke tafereeltje typeert de sfeer in De Hooge Meeren, vinden de mannen. Minstens een keer per week ‘vergaderen’ ze hier in het winkelcentrum. Steenhuis zit er soms nog vaker. ,,Als mijn vrouw boodschappen moet doen ga ik vaak even mee. Dan wacht ik hier tot ze klaar is. Dat past mij precies.’’ De robuuste oud-badmeester heeft altijd

‘Als je op nieuwe winkels gaat zitten wachten, komen ze niet’

aanspraak want hij kent half Hoogezand en half Hoogezand kent hem. ,,Elke woensdagmiddag hou ik spreekuur. Soms staan er wel zes scootmobielen om me heen.’’ Het winkelcentrum heeft een belangrijke sociale rol, dat durft Steenhuis gerust zo te stellen. ,,Het haalt ouderen uit het isolement. Zeker als je alleen bent, verdrijft een praatje de eenzaamheid.’’ De mannen hebben net beslist wie de nieuwe trainer van FC Groningen moet worden. ,,Dick Lukkien: een jongen van de club.’’ Soms gaat het over de ernstige zaken in het leven, ziekte of lichamelijk ongemak. Maar vaker wordt er gewoon slap geouwehoerd, bekent Steenhuis. ,,Gewoon een beetje flauwekul maken met elkaar: gezellig. Je zit hier warm en droog – ook wat waard met dit hondenweer. En we zijn hier toch niemand tot last?’’ Ondertussen trekken drommen shoppers langs het ‘ouwelullenbankje’. Het is druk deze woensdag in De Hooge Meeren. De vrije schoolmiddag en straffe wind en regen drijven vooral veel moeders en grootouders naar Hoogezand met de (klein)kinderen. Even een middagje letterlijk onder de pannen. Dat trekt.

Crisis en internet hebben in de Nederlandse winkelstraten een ware kaalslag veroorzaakt, maar klanten én winkeliers blijven De Hooge Meeren trouw. Daar is door de gezamenlijke ondernemers dan ook hard aan gewerkt, zegt voorzitter Koos Hensen van de winkeliersvereniging De Hooge Meeren. ,,Natuurlijk, de malaise in de detailhandel heeft ook ons geraakt. Maar als je bedenkt dat het gemiddeld besteedbaar inkomen in Nederland sinds 2008 15 procent is gedaald, dan is de ‘schade’ bij ons nog relatief bescheiden. Er zijn hier en daar zaken weggevallen, maar de Lidl is juist in vloeroppervlak verdubbeld. Wel op een nieuwe plek in het centrum zodat de oude locatie nu leeg staat.’’ Als eigenaar van Hema-winkels in Hoogezand, Eelde en Zuidlaren kan Hensen vergelijken. Tegen het economisch tij in heeft De Hooge Meeren de omzetten de afgelopen jaren kunnen stabiliseren, constateert hij. ,,Als je onze omzetontwikkeling afzet tegen andere koopcentra in de regio als Veendam of Winschoten dan doen wij het in Hoogezand gewoon goed.’’ Ook de leegstand heeft in De Hooge Meeren geen dramatische vormen aangenomen, benadrukt Hensen. Van de 23.000 vierkante meter winkeloppervlak staat nu 3 procent leeg. ,,Terwijl de vastgoedmarkt een leegstand van 6 procent als wenselijk beschouwt want dan kun je interessante nieuwkomers altijd inpassen. Wij zitten wij daar dus ruim onder.’’ Wat ook weer niet wil zeggen

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Ondertussen in… Martenshoek Ooit was het de poort van Stad naar Veenkoloniën. Maar waar ooit water was, ligt nu een zee van parkeerplaatsen. Dat trekt uit verre omstreken klanten naar Winkelcentrum Martenshoek. Tussen ‘grote broer’ De Hooge Meeren en Stad heeft het koopcentrum zich een stabiele plek verworven, zegt voorzitter Gerda Smit van de winkeliersvereniging. Zo’n dertig zaken zijn er gevestigd, slechts één winkel staat leeg. De enige Action in de wijde omtrek is een grote trekker. En er is nog veel meer te koop dan de dagelijkse boodschap, van fietsspecialist tot Surinaamse toko. En ook voor evenementen als de jaarlijkse ‘7 Kilometer van Martenshoek’ stroomt het publiek van ver toe, zegt Smit. ,,Wij zijn veel meer dan een puur buurtcentrum.’’

Ondertussen in... Sappemeer

Warm, droog, gratis parkeren en alles te koop wat een mens nodig heeft: ondanks de crisis blijft het druk in De Hooge Meeren.

dat er nog een paar procent bij mogen want niets jaagt klanten zo hard weg als dichtgeplakte winkelpuien: ,,Leegstand is killing.’’ De sleutel tot de stabiele prestaties ligt vooral in groei in noordelijke richting. Met name uit buurgemeenten Slochteren en Menterwolde trekt De Hooge Meeren nu veel meer klanten naar Hoogezand dan nog maar een paar jaar geleden, stelt Hensen. ,,Alles ten noorden van de A7: dat is onze groeimarkt’’, verklaart de winkeliersvoorzitter. ,,Wat we uit eigen gemeente zijn verloren door de koopkrachtdaling, hebben we daar kunnen compenseren.’’ Die ontwikkeling houdt De Hooge Meeren volgens Hensen ook interessant voor nieuwe ‘spelers’ die het winkelaanbod verder kunnen versterken. De winkeliersvereniging gaat zelf de boer op om nieuwe formules naar Hoogezand te halen. ,,Als je gaat zitten wachten, komt het niet’’’, zegt Hensen. ,,Alleen is het knap lastig op dit moment. Ook grote retailketens als V&D en Macintosh vallen nu om. Bovendien zit de kredietkraan bij de banken vrijwel dicht, zeker voor het midden- en kleinbedrijf.’’ Toch ziet de winkeliersvereniging kansen voor versterking. ,,Er zijn serieuze contacten en gesprekken met mogelijke nieuwkomers’’, zegt Hensen. Details geeft hij nog niet prijs. ,,Maar ik verwacht binnen een halfjaar meer duidelijkheid. Al is er niks zeker zolang de handtekening niet staat.’’ En het speelveld kan ook zo maar weer veranderen. Als Assen zijn geplande outletcenter krijgt, zal

ook Hoogezand het voelen. Hensen en co beraden zich dan ook op verzet, samen met andere koopcentra in de regio. ,,Zeventig procent van de klanten van zo’n outlet komt uit een straal van een halfuur rijden. Dat zijn dus ook ónze klanten.’’ De Hooge Meeren zou een trekker van formaat zeer verwelkomen, zegt Hensen. En nee, dan moeten we niet denken aan de exclusieve pakkenmaker Hugo Boss of andere ‘highstreet’-formules waarvan de Hoogezandster gemeentebestuurders ooit hardop droomden toen ze aan het werk togen met een nieuw stadshart. ,,Zulke topmerken kiezen hooguit voor Groningen,’’ weet Hensen. Wij hebben hier niet de markt om met de Stad te concurreren. Bij ons vind je alles wat je in het dagelijks leven nodig hebt – van levensmiddelen tot T-shirt – onder één dak, in een prettige ambiance en met 1200 gratis parkeerplaatsen. Dáár ligt onze markt.’’ Waarmee Hensen allerminst een kat wil uitdelen aan de politiek. Integendeel: hij is zeer te spreken over de metamorfose die Kielzog en gemeentehuis hebben ondergaan. Anderhalf jaar lang keek hij vanaf zijn kantoor op de eerste verdieping aan de zuidkant van De Hooge Meeren uit op een bouwput, maar Hensen is enthousiast over het plein dat het winkelcentrum nu verbindt met het fonkelnieuwe Huis voor Cultuur en het bestaande gemeentehuis. ,,Als straks ook de bomen zijn geplant en de horeca zet ‘s zomers de terrassen buiten, staat hier echt iets waar Hoogezand trots op mag zijn.’’

FOTO’S DUNCAN WIJTING

Ze zouden toch niet degraderen tot het voeteneindje? In Sappemeer stonden de winkeliers niet te juichen toen begin jaren zeventig De Hooge Meeren de deuren opende. Als dat nieuwe paradepaardje ze maar niet de kop ging kosten. Maar bijna een halve eeuw later is het tegendeel gebeurd, constateert voorzitter Bert van Rotterdam van de winkeliersvereniging. Zelfs tegen de economische malaise in heeft Winkelstraat Sappemeer zich heruitgevonden. Vooral de concentratie van drie supermarkten trekt klanten tot uit Zuidbroek. Het ‘foodplein’ dat daar rond is gegroeid houdt de loop erin op ‘Sapmeer’. Op een kleine dertig winkels staan er drie leeg, onderstreept Van Rotterdam. ,,Alles kan altijd beter, maar je zult ons niet horen mopperen.’’

Roel en Elnet Venema, Veendam

Eltjo Kuiper en Mina Panneman, Hoogezand

Hilda, Appingedam

,,Waarom we speciaal naar Hoogezand komen? De meeste winkels hier zitten ook wel bij ons in Veendam, maar je wilt wel eens een keer wat anders, hè. We wisselen het wel vaker af. De ene keer Assen, de andere keer Stadskanaal. Of Emmen, daar komen we ook wel. We trekken er vaak even op uit, gewoon voor de aardigheid op de vrije woensdagmiddag - we werken beiden in het onderwijs. Wat fijn is aan De Hooge Meeren is dat het een divers winkelaanbod heeft en dat alles overdekt is. Dat is prettig winkelen, zeker als het slecht weer is. We komen niet met een specifiek doel. Hoewel we wel vaak even binnenlopen bij modezaak New for Men. Leuke zaak, goeie bediening, eerlijke adviezen en ze sturen een mailtje als er iets nieuws binnen komt wat van onze gading zou kunnen zijn. We komen er graag: Roel heeft een klantenkaart.’’

,,We winkelen hier zeker eens in de week, en Mina nog wel vaker. Je kunt hier alles vinden wat je nodig hebt en alles is overdekt. Je hoeft niet in regen en wind van winkel naar winkel. Bij de Albert Heijn loop je zo met je volle karretje de parkeergarage in om je boodschappen in de kofferbak te laden. De Hooge Meeren staat niet voor niks heel goed aangeschreven in de wijde regio. Zorgcentra organiseren zelfs uitjes voor hun bewoners hier naartoe. Tot uit Appingedam komen de oudjes per bus voor een middagje winkelen. Favoriete winkels? Ja, de kaasboer is goed: daar komen we vaak. Er zijn de laatste tijd wel wat lege winkels bijgekomen maar dat heb je overal. De mensen houden overal de hand op de knip en naar wat ik hoor blijven de huurprijzen gepeperd, Dat moet je als winkelier wel kunnen ophoesten.’’

,,We zijn even een middagje winkelen met mijn ouders en de kinderen, Opa is nu met mijn zoon bij de speelgooedwinkel, dus die zijn voorlopig wel even zoet. Kunnen de dames lekker even mode kijken. We hebben net een rompertje gekocht voor ons dochtertje Mijs, hier in de buggy. Zelf kom ik hier heel af en toe, maar mijn ouders veel vaker. Vooral als ze oppassen op de kleinkinderen. Zeker als het zo regent als nu, is het heel prettig dat hier alles overdekt is. We hebben geen specifieke winkels waar we voor komen. Er zit hier eigenlijk van alles. Ook wel zaken die we in Appingedam ook hebben, zoals de Blokker of de Hema ofzo. Maar hier zit dat allemaal bij elkaar, en alles onder één dak. Daarmee hebben ze hier volgens mij wel een goede naam opgebouwd in de regio. Ook van collega’s op het werk hoor ik positieve verhalen over De Hooge Meeren .’’

woensdag 24 februari 2016

"APSolar is gespecialiseerd in advies en installatie van zonnestroom systemen en zonneboilers. Wij leveren voor betaalbare prijzen zonnestroom systemen met deskundig advies. APSolar begeleidt u tijdens het proces van advies op maat tot aan de daadwerkelijke levering van zonnestroom." HOOGEZAND – Sinds kort gevestigd op een nieuwe locatie in de bebouwde kom van Hoogezand-Sappemeer om zo de klant nóg beter van dienst te kunnen zijn; APSolar is gespecialiseerd in zonne-energie en is een bedrijf waar ouderwetse service nog steeds voorop staat . In de showroom kunnen klanten de zonnepanelen en bijbehorende materialen bekijken, aanraken, beleven. Er is een groot magazijn aanwezig waar een grote voorraad staat, daardoor is snelle levering vrijwel gegarandeerd. Het bedrijf aan de Meint Veningastraat 87 in Hoogezand is circa 10 jaar geleden gestart door Jorch Kiewiet met als doel duurzame energie voor iedereen bereikbaar te maken. Inmiddels is APSolar uitgegroeid tot een bedrijf met bijna dertig werknemers, die samen zo’n honderdvijftig tot tweehonderd panelen per dag plaatsen. APSolar onderscheidt zich van andere bedrijven door een jarenlange ervaring. De gedreven mensen weten wat wel werkt en wat niet werkt, welk materiaal het beste is voor een bepaald dak en waar de panelen of de zonneboilers het beste geplaatst kunnen worden. APSolar bedient zowel de particuliere als de zakelijke markt. Binnen twee tot vier weken na het geven van de opdracht worden de panelen en boilers geplaatst. APSolar hecht grote waarde aan veiligheid gecombineerd met kwaliteit. APSolar kiest voor kwalitatief uitmun-

131x192

Uw evenement ook in de agenda?

T S I L A I C E P

S U C AC

● Motorﬁets-, Scooter- en Bromﬁetsaccu’s

GRATIS A

CCU-DY EN STAR NAMO TMOTOR TEST

● Grasmaaieraccu’s ● Semi-tractie accu’s voor boot, camper of caravan ● Hagen Budget-startaccu’s ● Exide Excel Startaccu’s ● Exide Premium Startaccu’s

HOOGEZAND

AUTOSHOP

FITTING STATION

Industrieweg 29 9601 LJ Hoogezand Telefoon 0598 - 391120

www.autorevista.nl

De meest complete autoshop in Groningen, Hoogezand, Winschoten en Drachten

tend en uiteraard ook zeer duurzaam materiaal. De kabels die gebruikt worden zijn bijvoorbeeld standaard dikker dan normaliter gebruikelijk is en het montagemateriaal is grotendeels door APSolar zelf ontwikkeld, mede daardoor krijgt de klant standaard ook 10 jaar all-in garantie. Deze garantie geldt voor de panelen, de omvormer, alle bijbehorende materialen maar ook op de manuren. Het geldt eigenlijk voor alles wat met de zonnepanelen te maken heeft. Met het plaatsen van zonnepanelen kunnen klanten flink besparen op hun energierekening. Een gemiddelde zonnestroomset verdient zichzelf in zo’n 6 tot 8 jaar terug. Dit betekent dus een rendement van circa 13 tot 18 procent, ter vergelijking; Op een gemiddelde spaarrekening bij een bank ontvangt de klant zo’n 0,6 procent rente op jaarbasis. De verwachte levensduur van een paneel is circa 35 jaar, na de terugverdientijd heeft de klant dus nog heel lang een flink financieel voordeel van de zonnestroomset. Voor meer informatie kunt u altijd bellen met 0598-713921, mailen naar info@apsolar.nl of kom geheel vrijblijvend langs in ons kantoor met showroom aan de Meint Veningastraat 87 te Hoogezand. Uiteraard is het ook mogelijk dat wij geheel vrijblijvend thuis langs komen om ter plaatse de meest gunstige mogelijkheden te bekijken. Kijk voor referenties en meer informatie ook eens op www.apsolar.nl

Ga naar: www.uitservice.nl

Zon, regen of sneeuw? ? Altijd veilig op weg! Goodyear Vector 4S Gen.2 195/65R15 91T 205/55R16 91H

€ 80 per stuk € 95 per stuk

Prijs bij aankoop van 4 banden Andere maten op aanvraag Prijzen inclusief balanceren, monteren, verwijderingsbijdrage en BTW

De ideale band voor ieder seizoen! A. Plesmanlaan 1-V (0598) 392424 Bedrijventerrein Rengerspark Kolham

Het Sociaal Team, in úw wijk! Wat doet het Sociaal Team?

Waarvoor naar het Sociaal Team? Wat hebt u nodig om prettig te kunnen wonen en leven, als het bijvoorbeeld gaat om uzelf, uw gezin of uw partner? Of om wat er speelt in uw straat of buurt? Het Sociaal Team kan u hiermee helpen of ondersteunen. In het dagelijkse leven, in de omgang met andere mensen, lopen we allemaal wel eens ergens tegen aan, hebben we allemaal wel eens vragen. Vaak kunnen familie, buren of vrienden meedenken over een oplossing. Soms is er meer nodig, dan kunt u naar het Sociaal Team met uw probleem of vraag. v

rmatie Meer info

ekaar.nl m p o n e w www.bou

Het Sociaal Team bestaat uit verschillende medewerkers. Mensen van het maatschappelijk werk, het opbouwwerk, de jeugdhulpverlening, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo), de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) en Werk en Inkomen. Een medewerker gaat met u in gesprek, om te horen wat er speelt. Het kan gaan om bijvoorbeeld: • de opvoeding van uw kinderen • werk • omgaan met een beperking, psychische problemen of ouderdom • indicatiestellingen en beschikkingen • wat er aan de hand is in de buurt of met uw buren De mensen van het Sociaal Team zijn goed op de hoogte van wat er in de wijk gebeurt. U kunt altijd bellen of een afspraak maken. e SSamen met u bekijken we hoe het probleem aan te pakken. Het Sociaal Team werkt samen met allerlei organisaties, bijvoorbeeld: politie, scholen, gemeente, woningbouwb ccorporaties, huisartsen en ook met wijken buurtorganisaties. Gezamenlijk zorgen we ervoor dat kennis en deskundigheid G dichtbij is. d

Sociaal Team West (Gorecht tot en met Spoorstraat Kieldiep, Martenshoek, Foxhol, Westerbroek en Waterhuizen) Van der Duyn van Maasdamweg 218 (pastorie Vredekerk) 9602 VT Hoogezand (0598) 729 802 sociaalteamwest@hoogezand-sappemeer.nl Sociaal Team Oost (Sappemeer, Noorderpark, Vosholen, Boswijk en Kalkwijk-Zuid) Rembrandtlaan 12 9601 XC Hoogezand (0598) 729 801 sociaalteamoost@hoogezand-sappemeer.nl Sociaal Team Zuid (Woldwijck, De Dreven, Kiel-Windeweer en Kropswolde) Melkweg 145 9602 JE Hoogezand (0598) 729 800 sociaalteamzuid@hoogezand-sappemeer.nl

HOOGEZAND-SAPPEMEER

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Pendelen Woont in Hoogezand-Sappemeer, werkt in: 1.300 Hoogezand-Sappemeer

1.100

Groningen (stad) Groningen (rest)

6.000

1.600

Totaal 14.500

Elders Drenthe Slochteren Menterwolde

Het theater van een flamboyante man met ideeën

4.000

400

100

LULA/KALKWIJK

Drukte kun je altijd nog opzoeken Het is stil op Lula/Kalkwijk en niet alleen omdat het maandagmorgen is. Berend Niewold vindt het prima. ,,Een rustig plekje wordt steeds moeilijker om te vinden. Drukte kun je altijd nog opzoeken.’’ Niewold werd er in 1943 geboren. ,,Ik heb in de oorlog negen maanden ondergedoken gezeten. Daarna heb ik mij nog zes uur verzet.’’ Daverende lach. Verzet of niet: uiteindelijk moet het Niewold toch zijn bevallen: 72 jaar later woont hij nog de boerderij op Kalkwijk 92. Op de plaats die ooit bekend stond als het gehucht Lula. In de zeventiende eeuw zochten doopsgezinde Zwitsers er een veilig heenkomen. Hun geschiedenis leeft voor in familienamen als Frutiger, Leutscher, Ruchti en Schabel. In 1647 werd het Kalkwijkster diep gegraven. Het streekje Lula/ Kalkwijk liep vanaf de huidige Veendammerweg door tot oude Winschoterdiep dat dwars door Hoogezand-Sappemeer stroomde. Midden zeventiende eeuw werd ook de Kielsterachterweg aangelegd. Een zwarte weg. Het was de bedoeling dat de pioniers van het veen aan de achterweg zouden gaan wonen. Ze kozen voor de waterweg. De weg over water was in de Veenkoloniën generatieslang de beste weg. In 1968 werd het Kalkwijksterdiep gedempt. Niewold was daar niet rouwig om. ,,Welnee, het dempen van het diep betekende vooruitgang. Het was een beleve-

nis. Wel jammer dat we geen fuiken meer konden zetten. Wat in het kanaal zwom was immers van ons allemaal. Wij woonden aan wat landskant werd genoemd, de kant van het kanaal waar geen doorgaande weg was. Onze boerderij was alleen via een draaigie (een klein bruggetje, red.) te bereiken. Na de demping konden er vrachtwagens bij onze boerderij komen en konden we kippen en varkens houden.’’ Het schooltje op Lula/Kalkwijk mag dan zijn gesloten, het café ingestort, de bouwval met hekken afgeschermd: toch kent het streekje een bloeiende dorpsgemeenschap. Bewonersorganisatie het Kalkwijksterlint houdt schuurfeesten met sprekers in de loods van Koos Joosten en elk jaar is er een paasvuur met bier en gehaktballen. De tijd dat kinderen met Sint Maarten op een boerenwagen langs de huizen werden gereden is voorbij. ,,Er wonen hier bijna geen kinderen meer, daarvoor moeten er eerst weer jonge mensen komen.’’ Lula/Kalkwijk telt nog een paar actieve boeren, meest veehouders. ,,In de jaren negentig verkochten heel veel boeren hun land. De sanering van de landbouw ging heel snel.’’ Zelf verkocht Niewold zijn land acht jaar geleden. ,,Daarna zijn mijn vrouw en ik gaan reizen, ik had tenslotte al mijn vakantiedagen opgespaard.’’ Opnieuw een daverende lach.

Berend Nieuwold op Lula/Kalkwijk.

FOTO DUNCAN WIJTING

De naam Centrum Theater doet veel mensen nog altijd glimlachen. Omdat ze er misschien voor het eerst afspraken met dat meisje of die jongen waarmee ze later zouden trouwen. Omdat ze er Cuby + Blizzards hoorden, Rob de Nijs of Status Quo. Veertig jaar hebben ontelbaar veel mensen plezier gehad aan de Noorderstraat in Sappemeer. LOUIS VAN KELCKHOVEN

p de hoek van de Noorderstraat en Slochterstraat in Sappemeer staat het appartementengebouw Noorderborgh. Beneden bevindt zich de winkel van Jopie Jong woninginrichting. De h in Noorderborgh maakt het een beetje deftig, alsof de naam wil verwijzen naar devilla die ooit op deze plek stond. In de tijd dat het Oude Winschoterdiep nog dwars door Hoogezand-Sappemeer stroomde, de wegen niet waren verhard en bomen de huizen beschermden tegen zomers zonlicht. De villa was van de dames Bakker, daarna Huize Edzes. In de Tweede Wereldoorlog zaten er Duitsers, tot 1953 was het een filiaal van kantoorboekhandel Atlanta. Daarna stond het een aantal jaren leeg, totdat Jaap Milius het kocht en door architect Wichtertjes uit Sappemeer tot bioscoop met 600 stoelen liet verbouwen: het Centrum Theater. Dat ook als poptempel bekend zou worden en met drie bars en een jeugdsoos, De Blokhut, uitgroeide tot allround uitgaanscentrum. Het was een waagstuk om een bioscoop te openen terwijl de televisie sterk in opkomst was. Wat het er niet gemakkelijker op maakte, was dat de bioscoop van Ome Jaap, zoals Jaap Milius liefkozend door zijn clientèle werd genoemd, niet bepaald in het bruisende hart van de gemeente lag. De naam Centrum Theater toont misschien wel Milius’ bijzondere gevoel voor humor: als het geen centrum was, dan maakte hij het centrum: Centrum Theater. Evita was de laatste film die er op maandag 3 maart 1997 werd vertoond. Veertig jaar na de opening in 1956. ,,Jaap was een man met ideeën, misschien wel meer entertainer dan zakenman’’, zegt zijn schoondochter Elly Milius-Wuijster (68). Eenmaal per maand was er een filmbeurs voor bioscoopexploitanten, waar Jaap de gangmaker was.’’ ,,Opa Jaap was een buitenbeentje’’, lacht kleindochter Petra Milius (42). De flamboyante zakenman met ideeën zag al snel hoe de bioscoopzaal, die een heel groot podium had, het was een echte theaterzaal, beter benut kon worden. Corry en de Rekels, The Blue Diamonds en, wat later, Cuby + Blizzards in één programma met Focus. Petra: ,,Opa Jaap begreep dat er met muziek meer geld te verdienen was dan door alleen films te vertonen. Soms werd er op zater-

Onder het hele gebouw aan de Noorderstraat zaten kelders dagavond geen film gedraaid, maar speelde een bandje. Jaap had goede contacten met Jan Beijering uit Vlagtwedde.’’ Al snel had het Centrum Theater drie bars. ,,Dat was een goede manier om mensen na een film of concert vast te houden.’’ ,,Het vermaak was vroeger niet in de stad’’, zegt Elly. ,,Als je in de jaren zestig iets wilde beleven ging je de provincie in. Zaaleigenaren verzonnen van alles om maar mensen over de vloer te krijgen. In de provincie gebeurde het: De Gouden Leeuw in Zuidlaren, Tivoli in Siddeburen, Centrum Theater in Sappemeer. In Hoogezand kon je ’s avonds een kanon afschieten, maar in Sappemeer stonden de auto’s rijen dik geparkeerd.’’ Openbare filmvoorstellingen kennen een lange geschiedenis in Hoogezand-Sappemeer. Al in 1912 vertoonde kermisexploitant Carl Welte films bij Hotel Faber. De eerste bioscoop was gevestigd aan de Hoofdstraat, nabij het toenmalige gemeentehuis. Dat pand werd in 1918 verkocht aan Gerrit Jan Milius, de vader van Jaap. Directeuren van scheepswerven in Hoogezand probeerden de verkoop van de bioscoop te voorkomen. Zij waren bang dat hun werknemers door regelmatig bioscoopbezoek verwilderden. Jaap Milius was naar verluidt een kleurrijk figuur, vol sterke verhalen

en droge humor. Radio Noord-presentator Okki Smit, groeide op in Sappemeer en herinnert zich Milius als een flamboyante man: ,,Hij was een knappe man met gevoel voor stijl. Als je het lef had om midden jaren zestig in een open sportwagen door de Veenkoloniën te rijden, dan durfde je wel wat.’’ Dat extravagante bleek ook wel uit de inrichting van Milius’ filmtheater. Vanuit de zaal gezien stonden rechts naast het doek de GaumontKalee-projectoren uit het gesloten Grand Theatre in Groningen. Links was een fontein geplaatst waaruit voor de voorstelling sprankelend water stroomde. Het plafond was een donkerblauwe hemel met lichtgevende sterren. Milius maakte er iets van. Was het doek in het begin een witgekalkte muur, afgedekt door een goudgekleurde gordijnen, later hing er een halfrond projectiescherm met gaatjes; halfrond om meer diepte aan het beeld te geven en door de gaatjes kwam de Dolby Surround Sound over de hoofden van het publiek de zaal in. Petra: ,,Met Top Gun was dat prachtig, die straaljagers vlogen zó over je hoofd.’’ Midden jaren zestig kocht Jaap Milius een noodwachtkamer van het oude RKZ in Groningen. ,,Een glazen ruimte’’, weet Petra. ,,Opa Jaap vroeg bij de gemeente een vergunning om het als fietsenstalling naast zijn bioscoop te mogen zetten. Toen het er eenmaal stond werden er wanden omheen gezet, waarna het als bar werd ingericht.’’ Dat werd De Blokhut. Met visnetten, schaars verlichte zitjes en een kleine dansvloer de ontmoetingsplek voor alternatieve jongeren. In de hal van het Centrum Theater bevond zich popcentrum

Okki Smit op de hoek Noorderstraat/Slochterstraat.

FOTO DUNCAN WIJTING

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Het Centrum Theater aan de Noorderstraat in Sappemeer, op de voorgrond stroomt het Oude Winschoterdiep. Boemerang, waar dj Jan van Dijk plaatjes draaide voor de jeugd. Okki Smit woonde als jochie in de Burgemeester Jonkerenstraat in Sappemeer, een steenworp afstand van Mulius’ vermaakscentrum. ,,Ik weet nog dat ik op een zondagmiddag in de Noorderstraat stond te kijken hoe roadies spullen van The Pretty Things inladen. Er kwam eentje naar buiten met een kapotgeslagen gitaar, zag mij staan en gaf mij de gitaar.’’ Voordat Smit van zijn verbazing was bekomen griste een voorbijganger de gitaar uit zijn handen. ,,Tot zover mijn carrière als gitarist.’’ Het was voor Smit de eerste kennismaking met een wereld die voor hem als opgroeiende puber zo belangrijk zou worden. ,,De bioscoop, maar zeker ook De Blokhut en popcentrum Boemerang, voorzagen in een behoefte. Er was verder ook niet zoveel. De kerken deden wel iets voor de eigen jeugd, maar voor een alternatief, jong publiek was er niets en daarin voorzag Milius met films

en muziek en een plek waar de jeugd elkaar kon ontmoeten.’’ Smit zegt nog vaak mensen tegen te komen die in het Centrum Theater in Sappemeer concerten bezochten. ,,Ze kwamen op de Puch of Thomos wie weet waar vandaan.’’ In 1985 ging Milius met pensioen en deed de zaak over aan zijn zoon André en diens vrouw Elly. ,,Wij woonden toen in Roden en stonden voor de keus: de bioscoop overnemen of verhuizen naar Nieuwegein . We gingen naar Hoogezand-Sappemeer.’’ Toen zat de klad in het Centrum Theater. Alleen in het weekend werden er films vertoond en vaak niet de meest hoogstaande: vechtfilms en titels als: Kom met je waldhoorn tussen mijn Alpen. Erotiek met een kleine e uit Oostenrijk. André en zijn schoonvader Fré Wuijster zetten er samen de schouders onder en knapten het pand op. Voor de toen elfjarige Petra Milius was het Centrum Theater één grote speeltuin. ,,Onder het hele gebouw

Villa van de Dames Bakker, later verbouwd tot bioscoop.

FOTO HVHS

FOTO HISTORISCHE VERENIGING HOOGEZAND-SAPPEMEER (HVHS)

Zaal van het Centrum Theater met service op het balkon. bevonden zich kelders en daar stond van alles: van biljarttafels tot flipperkasten en van opa Jaap mocht altijd alles.’’ Later zou Petra een half jaar besteden aan het archiveren van krantenknipsels en foto’s. ,,Ikzelf heb herinneringen vanaf 1985 en kende het verleden alleen uit verhalen, maar toen begon ik mij af te vragen wat is hier eigenlijk gebeurd?’’ In 1988 werd op de plaats van De Blokhut een tweede bioscoopzaal gebouwd: Centrum 2. ,,Met één zaal redde je het niet meer, dan kwam je niet in aanmerking voor premières.’’ Het concept van de servicebioscoop, dat was bedacht door Jaap en de broers Theo en Abel Abeln, werd ook in deze zaal toegepast. De grote zaal was al in 1980 deels omgebouwd tot servicebioscoop. Bezoekers zaten niet meer in het roetduister, maar werden bijgelicht met schemerlampen. Na een druk op de knop namde bediening de bestelling op. ,,Mijn ouders waren er goed in om zich te onderscheiden’’, zegt Petra. ,,De bezoekers kenden mijn ouders,

FOTO HVHS

er was herkenning, ze deden hun best om het hun klanten naar de zin te maken. De bioscoop had beenruimte toen dat nog lang niet vanzelfsprekend was en er was een bar voor een gezellige nazit.’’ Het niveau van de film steeg, evenals het aantal voorstellingen. Eenmaal in de veertien dagen draaide de Filmliga in het Centrum Theater, waarmee een heel nieuw publiek over de vloer kwam. André en Elly waren er druk mee. ,,Een goede bioscoop was vroeger een familiebedrijf, een stamkroeg met persoonlijke aandacht voor de klant. Elly verkocht de kaartjes en deed de administratie. André scheurde de kaartjes, draaide daarna de film en sprintte vervolgens naar beneden om achter de bar te gaan staan.’’ Petra Milius herinnert zich hoe zij en haar broer op zaterdagavond boven de bioscoop naar de Weekendkwis zaten te kijken. ,,Dan moesten we opeens als de wiedeweerga naar beneden, de zaal opruimen voor de tweede avondvoorstelling. Asbakjes legen,

lege flesjes en zakjes opruimen, even snel een veger erdoor voordat de mensen de zaal binnenmochten.’’ André Milius, derde generatie bioscoopexploitanten in HoogezandSappemeer, overleed volkomen onverwacht in december 1991 op 44-jarige leeftijd. Dochter Petra was toen 17 jaar en zat in het eerste jaar van Hotelschool. ,,Ik ben er nog altijd trots op dat ik de naam Milius draag. O, van de bioscoop?, reageren de mensen dan. Ik had best de vierde generatie Milius met een bioscoop in Hoogezand-Sappemeer willen zijn, maar ik zou de tijd niet mee hebben gehad. Een bioscoop is vandaag de dag laden en lossen. Het draaien van films is geautomatiseerd en de distributeurs bepalen wie welke films mag draaien. Vroeger waren bioscoopexploitanten kleine zelfstandigen. Nu zijn het grote concerns met heel veel doeken. Ik had op die locatie niet kunnen uitbreiden, wat noodzakelijk zou zijn geweest, maar bovenal begon de gemeente alles naar het centrum te trekken. Tenminste, wat zij als centrum zagen, terwijl van oudsher horecaondernemers zich in Sappemeer vestigden: Struvé, Avenue, ’t Pierement zijn nog altijd betekenisvolle namen voor veel mensen.’’ De familie Milius verkocht het bedrijf in 1992 aan de familie Bruinsma. In januari 1997 verschenen de eerste berichten in de pers over een naderende sluiting van het eens zo gerenommeerde theater. Maandag 3 maart ging het doek na de voorstelling van “Evita” voor de laatste maal dicht. Dit verhaal kwam tot stand met medewerking van de Historische Vereniging Hoogezand-Sappemeer en Janneke Hessing in het bijzonder.

woensdag 24 februari 2016

Inloopspreekuur ook zaterdag 2 april!

Kom bij ons langs met uw woonvragen

en weet hoe groot u kunt dromen.

Maandelijks Hypotheek Inloopspreekuur in Hoogezand Weten of uw droomhuis ook financieel haalbaar is? Klaas Gerard Wijnja, Kishan Siekman en Ronald Folkerts geven inzicht in uw maandelijkse woonlasten en hoe u zich online goed kunt oriĂŤnteren. Maandag 21 maart, 18 april, 23 (!) mei, 20 juni en 18 juli. Van 16.00 tot 20.00 uur.

Locatie: Kerkstraat 150 in Hoogezand Een aandeel in elkaar

Het adres voor al u op maat gemaakte taarten, cupcakes en koekjes. En voor gezellige feestpartijen en creatieve workshops. Meint veningastraat 84 | 9601 KH Hoogezand | 0598 - 760 132

4 cupcakes halen is 3 betalen met paasdecoratie. Deze actie is geldig van 24 februari tot en met zaterdag 26 maart 2016.

woensdag 24 februari 2016

Zaterdag 16 januari 2016 opende Le Chique Creatief aan de Meint veningastraat 84 in Hoogezand haar deuren. Een heerlijke witte winterse dag. Maar ondanks de sneeuw was het nog een drukke dag geworden. Iedereen kon gezellig na de rondleiding heerlijke lekkernijen eten. En na afloop werden er cupcakes en kadobonnen uitgedeeld.

WIJ VERKOPEN HUIZEN GEEN PRAATJES

Voor de kinderen was er een kleurplaatactie in 3 leeftijdscategoriën. Deze mochten ze kleuren en versieren en inleveren tot vrijdag 12 februari. Het was moeilijk te kiezen wie de winnaars werden. Iedereen had enorm zijn best gedaan. Uiteindelijk hebben oma en dochter de winnaars uitgekozen. Zaterdag 13 februari was het zover alle 9 winnaars mochten hun knutselpakket komen ophalen.Tevens werdt er aan de eerste prijs winnaars een kadobon uitgedeeld voor een 6 persoons cupcake workshop. Deze leuke cadeautjes werden allemaal uitgedeeld door Jill. Het adres voor al u op maat gemaakte taarten, cupcakes en koekjes. En voor gezellige workshops en feestpartijen. Meint veningastraat 84, 9601 KH Hoogezand, 0598 - 760132 Geopend van dinsdags tot en met zaterdags van 9.00 uur tot 17.00 uur

Paasactie vanille cupcakes met paasdecoratie 4 halen 3 betalen. Deze actie is geldig van 24 februari tot en met zaterdag 26 maart 2016.

Hoofdstraat 1 9601 EA Hoogezand 0598 - 39 88 66 dewit@garantiemakelaars.nl

Van een Garantiemakelaar mag je meer verwachten.

Revalideren in Hoogezand ‘Mensen maken de afdeling, niet een gebouw’

Dhr Kiewiet (70) uit Hoogezand kreeg een nieuw ellebooggewricht ‘Na mijn operatie stelde de verpleegkundige in het ziekenhuis voor om te revalideren in ZINN locatie De Burcht. Ik wist niet dat De Burcht hier zo modern op ingericht is. Vanaf dag één voelde ik me er thuis. Fijne mensen en een goede sfeer. Leidinggevende, vrijwilligers, stagiaires, verzorgenden en de fysiotherapeut hielpen me waar ze konden en het eten was heerlijk en goed verzorgd. Als revalidant word je gestimuleerd zoveel mogelijk zelf te doen, zoals het ophalen van je eigen ontbijt. Fijn dat ik nu weet dat je zo prettig kunt revalideren, lekker dicht bij huis.’

De Burcht: revalidatie, wonen en welzijn Revalidatie In de Burcht kunt u wonen met zorg, maar ook revalideren in een vriendelijke en veilige omgeving. Voorzien van alle comfort en moderne technieken. Samen werken aan uw herstel Een deskundig team gespecialiseerd in de zorg voor 55+ers behandelt u tijdens uw revalidatie na een ziekenhuisopname. Voor u niet alleen alle zorg dicht bij elkaar, maar ook zorgvuldig georganiseerd.

Fysiotherapie nodig? Onze fysiotherapeuten zijn gespecialiseerd in ouderdomsproblematiek en de daarbij voor u passende behandeling. Ook als u niet in De Burcht woont kunt u bij hen terecht.

Activiteiten & voorzieningen U bent welkom voor een lunch of warme maaltijd in het gezellige restaurant. Er worden diverse activiteiten georganiseerd. Variërend van bingo, muzikale optredens en uitstapjes tot het Alzheimer Café. Ook een bezoek aan de kapper en het winkeltje is mogelijk.

‘De liefdevolle en professionele zorg waardeer ik zeer’ ZINN locatie De Burcht Dichtbij huis revalideren Gemoedelijke sfeer Restaurant Welzijnsactiviteiten Modern wonen met zorg

clientenservice@zinnzorg.nl

050-5852000

www.zinnzorg.nl

HOOGEZAND-SAPPEMEER

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Oppervlakte Oppervlakte in hectares

Agrarisch terrein (semi) Bebouwd terrein

4.365

640 Totaal

7.700

Natuur en recreatie

De tering naar de nering zetten

230

Binnenwater

1.200

Verkeer

865 © DvhN 230216 | Janneke van der Heide

Hoogezand-Sappemeer is een werkgemeente met naar verhouding veel maakindustrie. Wethouder van economische zaken, Erik Drenth, opgeleid tot theoloog en journalist, vertelt wat de gemeente wel en niet kan doen voor werkgelegenheid. LOUIS VAN KELCKHOVEN

U KIEL-WINDEWEER

Wie er eenmaal woont gaat er niet meer weg Voor wie het zoekt biedt Kiel-Windeweer rust, ruimte en stilte. Wie wat meer reuring belieft vindt in datzelfde Kiel-windeweer bedrijvigheid en saamhorigheid. Zegt Anka Kremer van de Vereniging Plaatselijke Belangen Kiel-Windeweer (VPBK). De geboren Stadjer woont zestien jaar in het dorp en zegt er nooit meer weg te willen. ,,Kiel-Windeweer biedt een totale dorpsbelevenis van rust en saamhorigheid. Niets moet en bijna alles mag. Uit recent belevingsonderzoek blijkt dat de mensen in het dorp graag op zichzelf zijn, maar ook zondermeer voor een ander klaar staan wanneer er iets aan de hand is.’’ Zo steeg na een wervingsactie het aantal burgerhulpverleners van 0 naar 33. Zij volgden een reanimatie- en een zes minutencursus en Hoogezand-Sappemeer bedeelde het dorp met twee defibrillatoren en een derde komt eraan. Uit datzelfde onderzoek komen de Amshoff en het Kieldiep naar voren als de kroonjuwelen. Kiel-Windeweer telt grofweg 900 inwoners, verdeelt over 350 huishoudens. Er is het dorpshuis Het Woldhuus, de Sportvereniging Kiel-Windeweer (SVK), die met Koningsdag voor het tweede achtereenvolgende jaar een mudrun organiseert, en het paasvuur dat mensen van heinde en verre naar het dorp lokt.

De meeste inwoners zijn er tussen de vijftig en zestig jaar. Dat zal een van de redenen zijn waarom de openbare basisschool, de J. Albrondaschool, het moeilijk heeft. ,,De school is een heikel punt, die willen we ontzettend graag houden’’, zegt Kremer, ,,maar daarvoor zijn kinderen nodig.’’ Aan de andere kant van het spectrum staat de leegstaande koekfabriek van Barkhuis, ideaal voor ouderenhuisvesting. Ouderen met elkaar onder één dak, want wie eenmaal in Kiel-Windeweer woont wil daar niet meer weg. Als Veenkoloniaal lintdorp strekt Kiel-Windeweer zich uit langs het Kieldiep. Kremer: ,,Een vrolijk en druk dorpje, waar eigenlijk alles is. Veel lokale ondernemers, wat wijst op een ondernemende bevolking, een zorgboerderij en in de donkere decemberdagen is er natuurlijk de beroemde Kerstroute en niet te vergeten een hele enge spooktocht. Als Kremer dan toch één puntje van kritiek mag noemen: het wil in de vroege ochtenduren en na zonsondergang nog wel eens donker zijn in Kiel-Windeweer. ,,Daarom raadt de Vereniging Plaatselijke Belangen hondenbezitters aan om lichtgevende hesjes te dragen als ze in het donker de hond uitlaten.’’

Anka Kremer aan het Kieldiep in Kiel-Windeweer.

FOTO DUNCAN WIJTING

it buurtgesprekken in aanloop naar de gemeentelijke herindeling blijkt dat werkgelegenheid door bewoners belangrijk wordt gevonden. Hoogezand-Sappemeer is wat wordt genoemd een werkgemeente, maar wat kan de lokale overheid doen om nieuwe banen te scheppen? ,,Heel weinig’’, zegt Erik Drenth (32) sinds de verkiezingen van 2014 wethouder van ondermeer economische zaken in Hoogezand-Sappemeer. ,,De lokale overheid kan nieuwe werkgelegenheid weinig beïnvloeden. Dat kan misschien door met veel geld over de brug te komen. Geld dat er niet is, dus moet het gemeentebestuur voorwaarden scheppen.’’ Veel problemen in zijn economische portefeuille ontstaan, zo heeft Drenth vastgesteld, door gebrekkige communicatie. ,,Vaak helpt het wanneer je zelf begint met communiceren. Soms volstaat een telefoontje om de zaak vlot te trekken. Dat geeft dan wel weer voldoening als zoiets blijkt te helpen.’’ Hoogezand-Sappemeer telt 11.500 banen, dat zijn er vijfhonderd minder dan voor de economische crisis. ,,Onze gemeente heeft relatief veel maakindustrie en bij maakindustrie zie je dat mensen aan de onderkant van de markt relatief snel hun baan kwijt raken. Bij een economische crisis zijn de dalen in de maakindustrie even diep, maar ze duren korter. Maakindustrie herstelt zich sneller van de crisis.’’ Op de muur in de gang naar Drenths werkkamer op het gemeentehuis van Hoogezand-Sappemeer prijzen bedrijven middels een groot herdenkingsbord het goede vestigingsklimaat. ,,In 1962 al’’, lacht Drenth. In het verleden, toen het voor Zweedse bedrijven interessant was om zich in Nederland te vestigen, reisden burgemeesters uit Hoogezand-Sappemeer naar Zweden om bedrijven binnen te halen. ,,Trelleborg, Mölnlycke, tegenwoordig SCA, zijn grote namen die destijds zijn binnengehaald.’’ Vanzelfsprekend is HoogezandSappemeer ook scheepsbouw. De scheepswerven hebben het tij de laatste jaren weer mee. Drenth noemt kwaliteit en vernieuwingszin als belangrijke aanjagers. Veel personeel op de werven langs het Winschoterdiep komt uit Oost-Europa waar scholen een traditionele technische opleiding aanbieden. Behalve wethouder van economische zaken heeft Drenth ook onderwijs in zijn portefeuille. ,,Wij zoeken naar manieren om datgene wat de arbeidsmarkt vraagt en wat de scholen aanbieden meer op elkaar af te stemmen. Je moet ook realistisch zijn en vaststellen dat dit geen zaken zijn die snel worden opgelost.’’ Zelf studeerde Erik Drenth theologie en journalistiek. Sinds 2007 is hij

Wethouder Erik Drenth van o.a. economische zaken.

Lokale overheid als verbindende schakel lid van het CDA. ,,Tot mijn vierentwintigste was ik partijloos.’’ In 2010 stond hij op de kandidatenlijst voor het CDA in Hoogezand-Sappemeer. Werd fractievertegenwoordiger en ontdekte dat lokale politiek erg leuk kan zijn. ,,Wat ik feitelijk wel wist. Als twaalfjarige verzamelde ik verkiezingsprogramma’s. Dat moet toch wel een beetje een voorteken zijn geweest. Ik kan altijd enorm genieten van een goed politiek debat.’’ Vier jaar later werd Drenth lijsttrekker voor de christendemocraten in Hoogezand-Sappemeer. Voor hij wethouder werd werkte hij in online marketing. Hij heeft gemerkt dat de lokale overheid soms meer op het proces, dan op het doel zit. ,,Soms kan het nodig zijn om dat proces te versnellen. Bijvoorbeeld door bedrijven de helpende hand toe te steken op het terrein van ruimtelijke ordening en vergunningen aanvragen.’’ Als wethouder van economische zaken stelt Drenth , zoals gezegd, zich ten doel bestaande werkgele-

FOTO DUNCAN WIJTING

genheid binnen de lokale economie te versterken en mogelijkheden te creëren voor ondernemers. ,,Het economisch actieprogramma HSconnect, Hoogezand-Sappemeer verbindt, geeft de stand van zaken weer. Het is een economische foto, maar geeft ook aan wat de lokale overheid kan doen door zich als verbindende schakel op te stellen.’’ Het blijft niet alleen bij woorden. Het college van B en W stelt bovenop het bestaande budget van 70.000 euro, jaarlijks 80.000 euro extra beschikbaar voor het stimuleren van de lokale economie. Jaarlijks worden 40 werkbezoeken bij plaatselijke bedrijven afgelegd, vinden vijftien netwerkbijeenkomsten plaats en wordt wanneer dat zo uitkomt een digitale nieuwsbrief verstuurd. ,,Met minder geld de boel toch bij elkaar houden’’, dat past bij mijn stijl van besturen. Wat dat aangaat is dit een hele bijzondere periode om wethouder te zijn. De gemeentelijke herindeling met Slochteren en Menterwolde zit eraan te komen, tekorten van de rijksoverheid landen bij de gemeenten: voor mij is het een uitdaging om met elkaar als bestuurders in deze tijd te kunnen doen wat we kunnen. De tering naar de nering zetten, dat is misschien wel mijn stijl.’’

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Een stukje Japan in Nederland is het. Een beetje Oosters in Sappemeer. Kikkoman maakt aan de Vosholen al bijna 20 jaar sojasaus voor heel Europa. En elk jaar komen er meer liters uit de fabriek. JEAN-PAUL TAFFIJN

e eigen spiegelbeeld. Die zie je als je op de grond kijkt in de fabriek. In elke gang, in elke hal, in elke ruimte. Brandschoon is het er. Typisch. ,,In Japan liggen de eisen als het gaat om kwaliteit, veiligheid, en ook hygiëne nog hoger dan in Europa. Wij werken hier volgens de Japanse norm’’, vertelt Jan Hekman. Hij is HR-manager in de fabriek. Nederlanders die volgens Japanse normen werken aan een eeuwenoud product uit het land van de rijzende zon. Een Japans bedrijf dat bezig is de Europese markt te veroveren vanuit Sappemeer. Met cultuurverschillen, met internationale kansen en regionale voordelen, met een ongekende groei. Dit is Kikkoman. Wat heb je nodig? Sojabonen, tarwe, zout en water. Voeg er een speciale schimmel aan toe en klaar ben je. Klinkt simpel, maar zo makkelijk is het nou net niet. Een half jaar duurt het van de binnenkomst van de grondstoffen tot het bottelen van de sojasaus. Een precisiewerk is het. Exact de juiste temperatuur, de juiste zuurstoftoevoer, de juiste timing, voldoende geduld. Het is roosteren, verhitten, mengen, fermenteren, rijpen en uitpersen. Kikkoman, wereldwijd een van de grotere producenten van sojasaus, opende in 1997 de fabriek aan de Vosholen. Het bedrijf had al productielocaties in Japan, Singapore en de VS en voorzag een groei in Europa. In de VS was er een stevige aanwas in de vraag en het verkoopkantoor voor Europa in Düsseldorf merkte dat ook dit werelddeel toe was aan meer sojasaus. In Sappemeer wordt intussen jaarlijks ongeveer 23 miljoen liter gebrouwen om gedistribueerd te worden over veertig landen. In Europa vooral, maar ook wat in Afrika.

Duizend jaren oude saus Sojasaus wordt waarschijnlijk al duizenden jaren gebruikt. Voor het eerst gebeurde dat in China, waar al bekend was dat zout geschikt is om producten te conserveren. Rijstkorrels en zout water werden er gemengd met sojabonen en het fermentatieproces moet op gang zijn gekomen, waarna een dappere ziel na een tijd het goedje durfde te proeven. De methode waaide over naar Japan, waar de meest voorkomende variant die met graan in plaats van rijst werd. Het productieproces is in de loop van de eeuwen in wezen onveranderd gebleven.

Masashi Kasuga, general manager bij Kikkoman Sappemeer.

FOTO DUNCAN WIJTING

Japanse oertraditie in de praktijk aan de Vosholen ,,Elk Europees land heeft een eigen eetcultuur. Dat maakt het best lastig om de hele markt te veroveren’’, vertelt Masashi Kasuga. Hij is sinds acht maanden general manager in Sappemeer. ,,Maar we merken dat steeds meer sojasaus gebruikt wordt. Niet alleen in de Oosterse keuken, maar ook in de Westerse. Noem het fusion.’’ Kikkoman maakt in Sappemeer de traditionele sojasaus, en ook een reeks afgeleide producten. Saus met minder zout, teryaki in vele soorten en meer. Kasuga is één van de vier Japanners binnen het bedrijf in Sappemeer. De andere ongeveer tachtig medewerkers komen uit de omgeving. En dat is precies wat de gemeente Hoogezand-Sappemeer gehoopt had toen zij de lap grond waarop de fabriek staat voor een symbolisch bedrag overdeed aan Kikkoman. ,,Volgens mij was dat een goed besluit’’, zegt Hekman. ,,We zijn sinds die tijd 600 procent gegroeid, hebben al een paar keer uitgebreid. Behalve de mensen die bij ons werken heeft dat bedrijven in de omgeving veel werk bezorgd.’’ Een rondleiding door de fabriek voelt als een tour door een levend museum. Het pad voor bezoekers gaat langs alle stadia van de productie. Inclusief doorkijkramen en informatieborden. Zo is pas goed te zien wat een ingewikkeld proces het maken van sojasaus is. Wat een ambacht, wat een kunst. Hekman: ,,Dit is in Japan heel gewoon. Daar speelt Kikkoman een rol in de hele samenleving. Het bedrijf doet op grote schaal aan het onderwijzen van

Vriendelijkheid en schoon water overtuigden schooljeugd in voedsel, traditionele eetgewoontes en wat dies meer zij. Dan is het logisch dat je je fabrieken zo inricht dat je er excursies kan aanbieden.’’ Het Japanse concern zocht eind jaren negentig een locatie die Europa kon bedienen. Dan heb je een miljoen opties, en kom je in hier uit. Zou Oost-Europa vanwege de lagere lonen niet logischer zijn geweest? Of een plek aan de kust, handig vanwege de toevoer van grondstoffen? Hoe kom je er als bestuurder in Tokyo bij om juist in Sappemeer neer te strijken? ,,Dat we hier zo hartelijk ontvangen werden was belangrijk’’, zegt Kasuga. Daarmee doelt hij op het gemeentebestuur dat per se de multi-

national aan zich wilde binden. Kikkoman nam 15 hectare grond af van de gemeente, waarvan de helft nu bebouwd is. Maar er is meer. ,,Water is een belangrijk onderdeel van onze sauzen. En het water is hier van uitstekende kwaliteit.’’ De toevoer van sojabonen, die via Rotterdam uit Zuid-Amerika komen en tarwe, dat in Duitsland groeit, is naar Sappemeer makkelijk te doen. De vrachtwagens met sauzen rijden andersom via de A7 heel Europa door. En dan zijn er nog historische, emotionele gronden om voor Nederland te kiezen. In de zestiende eeuw waren het de Hollanders die als eerste westerlingen handel gingen drijven met het tot dan toe gesloten Japan. Dat is in ons land minder bekend dan daar. Natuurlijk heeft deze geschiedenis niet de doorslag gegeven, maar zij heeft Nederland wel een bekend land gemaakt in Japan. Pure geografische strategie is er ook. Hekman: ,,Nederland en Duitsland zijn voor Kikkoman nog altijd de belangrijkste markten in Europa.

Een goed, lang leven gewenst De naam Kikkoman heeft een bijzondere betekenis, zoals veel Japanse namen. ’Kikko’ betekent schildpadpantser en ’man’ betekent 10.000. Volgens een Japanse sage leven schildpadden 10.000 jaar en symboliseren zij geluk, succes en een lang leven - dus alles wat een onderneming zich maar wensen kan. Vanuit deze gedachte ontstond vele jaren geleden niet alleen de naam ’Kikkoman’, maar ook het logo. De karakteristieke zeshoek (hexagoon) bestaat uit een gestileerd schildpadpantser en het Japanse Kanji-karakter voor het getal 10.000.

Kikkoman Aspergillus Al vanaf het allereerste begin, in 1630, maakt Kikkoman gebruik van een speciale schimmel die zorgt voor het ideale fermentatieproces van de sojasaus. Die schimmel, die de naam Kikkoman Aspergillus heeft meegekregen, is het geheime ingrediënt van de saus. Het zorgt mede voor de typische smaak, geur en kleur. Het hele productieproces en de rol van de Kikkoman Aspergillus daarin is prachtig weergegeven op de website van Kikkoman.

Hoewel Rusland volop in opkomst is. Over het hele continent stijgt het gebruik van sojasaus nog altijd. Dat komt puur door de kwaliteit van ons product. Natuurlijk gebrouwen.’’ Masashi Kasuga moet ervoor zorgen dat de groeiende vraag beantwoord kan worden. En dat gaat hoe dan ook betekenen dat er de komende jaren bijgebouwd wordt in Sappemeer. En het levert ongetwijfeld meer werkgelegenheid op. ,,De komende vijf jaar ben ik hier sowieso’’, zegt Kasuga, die verrast werd door de Nederlandse eetcultuur. ,,Rijker dan ik had verwacht, eerlijk gezegd. Rauwe vis zelfs.’’ Ja, hij heeft al een harinkje geproefd. Vindt hij lekker. Maar vooral de Hollandse kaas bevalt hem. ,,Gronings Roem is mijn favoriet. En nee, die dip ik niet in de sojasaus.’’

Nieu

s Gort a18tjiaar T

woensdag 24 februari 2016

Ruim wonen met voorzieningen dichtbij Internos 1 Rembrandtlaan 74 t/m 192

Alliance, Frans Halsstraat Hoogezand Wilt u graag gelijkvloers en ruim wonen met voorzieningen dichtbij? Zonnehuisgroep Noord heeft in de groene wijk Noorderpark appartementen met 1 of 2 slaapkamers beschikbaar in appartementencomplex Alliance. De appartementen zijn ruim, licht en levensloopbestendig. Het gebouw met 60 appartementen ligt in een groene omgeving met alle voorzieningen op loopafstand en een bushalte aan de overkant. In Alliance is een recreatiezaal waar regelmatig leuke activiteiten georganiseerd worden. Tevens zijn er koﬃekamers zodat u andere bewoners kunt ontmoeten voor gezamenlijke activiteiten en gezelligheid. Wij heten u van harte welkom als nieuwe bewoner! Zorg en service dichtbij Zonnehuisgroep Noord heeft services waar u tegen betaling gebruik van kunt maken, zoals maaltijdbezorging aan huis. Ook hebben de gespecialiseerde medewerkers van Zonnehuis Thuis een kantoor in Alliance. Zo is de thuiszorg vertrouwd dichtbij, mocht u het nodig hebben. Huurtoeslag Afhankelijk van uw vermogen en inkomen is voor de meeste appartementen huurtoeslag mogelijk.

www.zonnehuisgroepnoord.nl

Internos 1 en 2 Hoogezand

Internos 2 Jacob van Ruysdaelstraat 50 t/m 138

Wilt u graag wonen in een ruim appartement met balkon of terras? Dat kan! Wij heten u van harte welkom als nieuwe bewoner van Internos! Internos 1 en 2 zijn twee gebouwen die met elkaar zijn verbonden. Beide complexen hebben een eigen recreatiezaal zodat u andere bewoners kunt ontmoeten voor gezamenlijke activiteiten en gezelligheid. Wilt u graag een bezichtiging? Neemt u dan voor het maken van een afspraak contact op via 0900 686 0 686 of mail naar contact@zonnehuisgroepnoord.nl Interesse? Kijk voor meer informatie op onze website: www.zonnehuisgroepnoord.nl of bel gerust naar 0900 686 0 686.

vertrouwd dichtbij

Zonnepanelen aanbieding Bijvoorbeeld complete set van 4000 euro: Complete set van 12 zwarte panelen Volledig geïnstalleerd! Zwarte zonnepanelen 270Wp JASolar (Top 5 merk) Uw lokale zonnepanelen installateur Omvormer Growatt Montagemateriaal voor dakpannen Stroomopbrengst: 2916 kWh/jaar Inkomsten: 670 euro per jaar 10 jaar garantie all-in

Neem vandaag contact op voor een vrijblijvend advies bij u thuis. Of bezoek onze showroom in Hoogezand.

APSolar, Meint Veningastraat 87, 9601 KD, Hoogezand

www.apsolar.nl • (0598) 71 39 21

HOOGEZAND-SAPPEMEER

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Bevolking (2016) 34.334

Totaal Vrouw

17.379

Man

16.955 © DvhN 230216 | Janneke van der Heide

Groen Rijksmonument behoeft opknapbeurt Buurtcomité Oosterpark maakt zich sterk voor de renovatie van het Oosterpark. Meer dan de helft van de bomen en struiken in het groene, tachtig jaar oude Rijksmonument verkeert in de laatste levensfase. LOUIS VAN KELCKHOVEN

WESTERBROEK/WATERHUIZEN

Dorpsgemeenschap met fruitboomgaard Westerbroek en Waterhuizen worden vaak in één adem genoemd, maar eigenlijk hebben ze niet zoveel met elkaar. Tussen die twee is het leven en laten leven. Rudy Sinnema, voorzitter van dorpsvereniging Westerbroek: ,,In Westerbroek is saamhorigheid normaal. Mensen hebben oog voor elkaar, zonder zich aan elkaar op te dringen. Kleine kinderen kunnen veilig buiten spelen. In het hart van het dorp staat een prachtig dorpshuis dat op de nominatie staat om volledig te worden verbouwd en gemoderniseerd.’’ Het dorp bestond al in de dertiende eeuw en heette toen nog Broke. Dat betekent laag, moerassig land. Op 31 mei 1808 ontstond de gemeente Westerbroek met daarin de dorpen Kropswolde, Engelbert, Middelbert en Noorddijk. De hoofdplaats was Westerbroek. In 1811 is de gemeente Westerbroek opgeheven. Sindsdien valt Westerbroek onder de gemeente Hoogezand en later HoogezandSappemeer. Een dorp ook met een rijk verenigingsleven. De voetbalvereniging van Westerbroek bestaat in 2016 al 95 jaar. De belangen van het dorp worden behartigd door een enthousiaste dorpsvereniging en de werkgroep ‘maakbaar Westerbroek’ zet zich voortdurend in voor het behouden en verbeteren van de leefbaarheid. De beschermde natuur van

Westerbroek noemt Sinnema een verademing. ,,Heerlijk om uren door de natuur te wandelen, met of zonder hondje, met alleen het geluid van vogels en dieren. Tijdens zo’n wandeling kan het zomaar gebeuren dat reeën of een vos je pad kruisen.’’ Behalve historie, verenigingsleven en natuur kent Westerbroek ook nog de uit een bewonersinitiatief ontstane appelgaard. ,,Een grote fruitboomgaard waar bewoners meerdere keren per jaar samen komen om met elkaar onderhoud te plegen, appels te plukken of gezellig wat te eten en te drinken.’’ De dorpsvereniging van Westerbroek heeft het initiatief genomen om in het hart van het dorp een aantal nieuwe woningen te laten bouwen. Sinnema: ,,Dat worden redelijk geprijsde, duurzame woningen waar ook mensen met een wat kleinere beurs voor in aanmerking komen. Wie interesse heeft kan contact opnemen met de dorpsvereniging van Westerbroek.’’ ,,Het gemeentebestuur van Hoogezand-Sappemeer beseft het belang van een basisschool in Westerbroek’’, aldus Sinnema. ,,De bewoners van Westerbroek vertrouwen erop dat college en raad het juiste besluit zullen nemen, zodat in de toekomst de kinderen uit Westerbroek in hun eigen dorp naar de basisschool kunnen.’’

Rudy Sinnema met dochter Wisanne op de arm in de fraaie omgeving van Westerbroek. FOTO DUNCAN WIJTING

et is één van de pareltjes: het Oosterpark in Hoogezand-Sappemeer. Een park in zwierige Engelse landschapsstijl, veelvormige vijvers, kronkelpaden en doordachte beplanting. Rijksmonument. Aangelegd in de jaren dertig van de vorige eeuw. Officieel door de bekende tuinarchitect Jan Vroom (1893-1958), maar in Hoogezand-Sappemeer zeggen ze dat het de eigen, plaatselijk niet minder bekende, gemeentearchitect Marcus Westerling (18901960) was. Feit is dat het tachtig jaar oude groene monument anno 2016 in een slechte staat verkeert en toe is aan een fikse opknapbeurt. Vanaf het station Hoogezand-Sappemeer loopt de reiziger door de centrale dubbele laan, geflankeerd door hoge Italiaanse populieren, door het park de bebouwing in. ,,Stel je voor dat je in de jaren vijftig met de trein in Hoogezand-Sappemeer aankwam en je stapte hier uit’’ , zegt Wim Rozema. ,,Die mensen moeten wel gedacht hebben: waar zijn we terechtgekomen? De grandeur van het Oosterpark is zo on-Gronings!’’ Rozema is secretaris van de Historische Vereniging Hoogezand-Sappemeer en bewoner van het Oosterpark. Als zodanig maakt hij deel uit van het gelijknamige buurtcomité en maakt hij zich met Harte Ebels en Elzo de Visser sterk voor een grootscheepse renovatie van het park. ,,De essentie van groen is dat sommige struiken en bomen na verloop van tijd afsterven of verpieteren, terwijl andere exemplaren woekeren.’’ ,,De acht bestuursleden van het buurtcomité, dat om en nabij de 250 huishoudens rondom het park vertegenwoordigt, hebben verschillen-

de ijzers in het vuur’’, zegt Harte Ebels. ,,Activiteiten, zoals de populaire buurtbarbecue en het inventariseren van ergernissen onder de buurtbewoners. Er is een werkgroep die probeert de geluidsoverlast van de naast de wijk gelegen spoorbaan aan te laten pakken. De renovatie van het Oosterpark is onze grootste kluif. We hebben het park, dat is ontworpen voor de bewoners van Hoogezand-Sappemeer, de afgelopen jaren hard achteruit zien gaan. ’’ In 2014 trok het buurtcomité bij Hoogezand-Sappemeer aan de bel. Er is vanuit de gemeente meer aandacht gekomen voor het Oosterpark. De gemeente liet een gespecialiseerd bureau een tuinhistorisch onderzoek van tachtig pagina’s schrijven. Daarin is de ontstaansgeschiedenis beschreven en worden aanbevelingen gedaan voor het herstel. De gemeente daagde de bewoners uit: of ze zelf ook iets zouden kunnen doen voor het park. Het buurtcomité heeft dit met hulp van de Nederlandse Tuinenstichting opgepakt en e Koninklijke Nederlandsche Heidemaatschappij (KNHM) bereid gevonden zich in te spannen voor het herstel van het Oosterpark. De KNHM ondersteunt het buurtcomité met kennis en een financiële bijdrage voor het ontwerpen van een herstelplan. In dat herstelplan worden ook gedachten vanuit de buurt aangaande het toekomst en bestemming van

De grandeur van het Oosterpark is opvallend on-Gronings

het park meegenomen. Ebels: ,,Daarover zijn twee buurtavonden geweest in café De Tibbe. Ook de buurtagent is betrokken vanwege de veiligheid. We zitten hier bij het station Hoogezand-Sappemeer. Daar gebeurt ook nog wel eens wat.’’ Uit het gemeentearchief dook Rozema de originele beplantingsschema’s op. De Visser: ,,Het park is aangelegd met zichtlijnen, hoge en lage beplanting en perken met bloeiende planten. Doordat het park een Rijksmonument is, is de gemeente verplicht het goed te onderhouden. De provincie houdt daarop toezicht. Door meer aandacht te vestigen op het Oosterpark, willen we de gemeente aanzetten tot een investering en het werven van fondsen.’’ De renovatie van het Oosterpark wordt geen goedkope aangelegenheid. De Visser: ,,Er moeten volwassen bomen en struiken worden aangeplant. Jong spul is geen optie, want dan is het hele beeld van het park weg. Er zullen passende lantaarnpalen en bij de stijl van het park passend straatmeubilair moeten komen. Tegelijkertijd moeten we rekening houden met de status van Rijksmonument, wat betekent dat je niet zomaar iets kunt doen. Dat laatste speelt ook bij de gedachte om als bewoners zelf het park mede te onderhouden: zoveel vrijheid heb je nu ook weer niet." Het herstelplan wordt over niet al te lange tijd aangeboden aan het college van B en W en de gemeenteraad. Die heeft het groenstructuurplan vastgesteld en het Oosterpark daarin de hoogste prioriteit gegeven. Ambtenaren werken aan een beleidsplan aan de hand waarvan het budget wordt verdeeld. Voor het zomerreces wil het buurtcomité Oosterpark een principe uitspraak van de gemeenteraad.

Wim Rozema, Harte Ebels en Elzo de Visser (v.l.n.r.) in het Oosterpark in Sappemeer.

FOTO: DUNCAN WIJTING

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Een leven lang op de helling

Roel Wolthuis heeft zich na de sluiting sterk gemaakt voor het behoud van de unieke familiewerf.

Zijn baard is de droom van elke hipster. Maar Roel Wolthuis (1940) is niet van het moderne. Hij bewaakt de oude tijd. Op de werf in Sappemeer die zijn naam draagt, is de klok lang geleden gestopt met tikken. HERMAN SANDMAN

ij wijst op een draaibank, op een staande boor, een zaagmachine. Van een veel te recent bouwjaar: ,,Maar ja, de jongens vinden dat wel mooi. Kunnen ze een beetje prutsen.’’ Roel Wolthuis loopt liever door naar de hoogbejaarde knipschaar en ponsmachine. Knikt naar mallen en ander gereedschap waarmee op Werf Wolthuis sinds mensenheugenis schepen gerepareerd worden: ,,Dat is wel origineel.’’ Hij groeide er op, woonde en werkte er zijn hele leven en bedong, bij de verkoop, dat hij tot zijn dood in het bijbehorende huis mag blijven wonen: ,,Of mijn vrouw Mattie en ik moeten zelf anders willen. Maar ik

zie me niet op een flat zitten. Geld is belangrijk, maar wat ik belangrijker vond was dat de werf behouden bleef. Dat is geregeld.’’ Werf Wolthuis is de enige overgebleven, oudste, ambachtelijke werf in de Veenkoloniën. Inmiddels een Rijksmonument. De werkplaats stamt uit omstreeks 1890 en heeft een ingebouwd kantoor. De machines zijn even oud, de hellingschuur is van 1800 en de dwarshelling van 1921. Er is sindsdien weinig veranderd. Schepen worden er niet meer gerepareerd. Het is nu een museum, waar rondleidingen worden verzorgd. Door de ‘jongens’, die af en toe ook in de werkplaats ‘prutsen’. Het officiële adres is Noorderstraat 308, maar volgens de archieven heette het Stadsplaats no. 15 in Sappemeer, op de hoek van het Heerendiep (Winschoterdiep) en het Borgercompagniesterdiep, waar in ieder geval sinds 1691 een werf staat. Of de toenmalige pachter, Feijte Feites, zelf schepen maakt is niet bekend, wel dat Jan Oomkes er tussen 1705 en 1739 schnabben en tasken voor het vervoer van turf bouwde. De werf kende verschillende eigenaren, van Andries Jans, Berent Willems en Compagnie, Klaas Jan Mulder, Albert Thiessens, Roelf Feddes Berg, diens zonen en daarna de broers J.A. en H.A. Smit. De opstallen kwamen in 1922 in handen van de familie Wolthuis. Geen, zoals op de website is te lezen, ‘nieuwkomers in de scheepsbouw’. Albert en zijn zoons Lucas, Harm en Menso hadden al tientallen jaren een werf in Kleinemeer en tot 1922 een aan het Kieldiep. Nadat pa zich terugtrok namen Harm en Menso

FOTO DUNCAN WIJTING

Zo vrij als een vogeltje, hard werken, ja, dat vond ik prettig het over en in 1935, op een moment dat het niet heel goed ging, kocht Lucas, de opa van Roel, het weer van zijn broers. De naam veranderde in L. Wolthuis en Zonen. Daarna ging het over naar Lucas’ zoon Albert en diens zoon, Roel, loopt er sinds zijn jongste jeugd: ,,Na de lagere school ging ik naar de ambachtsschool aan de Houtmanstraat in Hoogezand. Op mijn twaalfde hielp ik mijn vader al. De slingerpons bedienen, platen kloppen. Onderhoud is simpel werk. Gaandeweg leerde ik het vak. Meer dan dat. Ik kon niet zo goed rekenen, maar mijn vader bracht me dat bij. Uitrekenen wat karweien kostten, prijsopgaven. Daar kwam je snel achter.’’ Roel Wolthuis werd in 1978 officieel eigenaar. Het geslacht Wolthuis bouwde geen schepen. Onderhoud werd er gepleegd en later, eind jaren vijftig, gingen ze ook vaartuigen verlengen: ,,Een beste flikkerij. We deden een stuk of 25, tot het in de jaren zestig in een keer gedaan was. Motoren repareren was een stap te ver. Dat deed Gorter voor ons.’’ Wat hem is bijgebleven is de les van zijn vader: denk erom, goed werk afleveren. Dan kun je bestaan. Bij geknoei komt niemand terug: ,,Geen rotte klinken gebruiken, niet over roest heen teren, eerst schoon-

maken, dat soort dingen. Op zeker moment hoorde ik van een schipper dat in Amsterdam werd gezegd dat Werf Wolthuis goed werk verrichtte. Een schip verlengen kostte hier 1800 gulden, elders deden ze het voor 1600, maar het advies luidde: ga naar Sappemeer. Nog geen twee jaar later vroeg ik 2000 gulden. Mijn vader zei: nu ben je verkeerd bezig, nu komt er niemand meer. Ik heb het nog nooit zo druk gehad.’’ Hij was de middelste in het gezin van vijf kinderen en de enige die interesse had in het werk: ,,Ik ben geen student. Ik wilde niet naar school, ik wilde gewoon op de helling, met ijzer werken, met schepen. Op zeker moment kun je dan niet meer zonder. Met mensen omgaan vond ik leuk, het contact met de schippers. Je was zo vrij als een vogeltje. Hard werken, ja, dat vond ik prettig.’’ In deze regio was de werf toen al een unicum. Nieuwbouw was er genoeg, reparatie weinig. De dichtstbijzijnde vergelijkbare bedrijven waren in Delfzijl en Stadskanaal. Wat de locatie in Sappemeer als voordeel had was dat het op de route lag tussen de stad Groningen en Duitsland. Toen Roel Wolthuis eigenaar werd, had hij de tijd tegen. De verbinding met het Winschoterdiep werd steeds slechter bevaarbaar. De gemeente Hoogezand-Sappemeer wilde dat deel van het Oude Winschoterdiep dempen. In 1984 verloor de werf definitief de verbinding met open vaarwater. Het Borgercompagniesterdiep bleef open, vooral als afwateringskanaal voor de landerijen en de kassen, maar de deur ging in 1985 definitief dicht. Wolthuis bleef er wonen en toog

aan de slag bij anderen. Onder meer bij Niestern Sander: ,,Dat was helemaal niks. Ik werkte te hard. Er moesten drie platen klaarliggen, had ik er tien klaar. Moest ik beloven het rustig aan te doen. Ga maar een beetje op de werf rondkijken, hoorde ik dan. Hield ik niet lang vol. Zeecontainers repareren, heb ik ook gedaan. En aanhangwagens maken, Of onderstellen voor olietrailers voor boeren. Kantellorry’s voor scheepswerf Pattje, maakte ik ook. O ja, en ik heb voetbalclub HS ’88 opgericht.’’ Wolthuis heeft zich na de sluiting altijd sterk gemaakt voor behoud van de unieke locatie. Hij werd vanaf 2000 bijgestaan door Historische Scheepswerf Hoogezand-Sappemeer. In 2006 is de werf verkocht aan het Groninger Monumentenfonds. Daarmee werd het voortbestaan van de werf als museum gewaarborgd. Wat de stichting onder meer beoogt is een nieuwe verbinding met het Winschoterdiep, middels de aan de andere kant van de Noorderstraat gelegen haven. Hoever het daarmee staat, weet Wolthuis niet: ,,Zou mooi zijn. Dan kun je de helling verhuren aan jonge schippers die hun boot zelf repareren. Alles is hier. Dan verdien je een paar centen en dan kun je dit op de been houden.’’ Wolthuis zelf doet geen rondleidingen meer: ,,Nee, die jongens kunnen dat net zo goed. Ik vind het best zo. Mijn vrouw en ik zijn veel weg met de camper. Van Noorwegen naar Spanje en van IJsland tot Portugal, heel Europa door. Nee, ik heb zelf nooit een opvolger gehad. Mijn zoon Albert zei altijd: ,Wat moet ik met die ouwe rommel?’’’

woensdag 24 februari 2016

Berend van Lente

Verzekerd bij:

Contra-expertise / schadebegeleiding

Noorderstraat 388A 9611AW Sappemeer

wij helpen u graag!

06 - 46603986 info@berendvanlente.nl

Hoogezand: Industrieweg 14. T (0598) 38 04 00 | Groningen: Osloweg 128. T (050) 541 46 62

www.dijkemasautoglas.nl

www.berendvanlente.nl Actie is geldig t/m 05-03-2016

BLOUSE 29.95

SLIJTERIJ

14.95

WIJNERIJ [new arrivals]

go wild

Meint Veningastraat 5 Tel. 0598-395714

~ Wilde items, wilde prijzen! Ben jij al klaar voor het voorjaar?

info@alwijn.nl www.alwijn.nl

shoeby.nl

~ Winkelcentrum De Hooge Meeren, Hoogezand

OPEEN HUIS VOORJAAR 2016 O D mooiste vooorjaarsmode vindt u in Nieuwe Pekela. Zoals altijd ontvangen De fie en gebak. Vanaf 14.00 uur zijn er doorlopende modeflitsen. wij u met koffi w

Dus kom gezellig kijken en passen op: woensDag - 2 maarT 10.00 - 17.00 uur frank wAlder

DonDerDag - 3 maarT 10.00 - 17.00 uur

vrijDag - 4 maarT 10.00 - 17.00 uur Albatrosstraat b72 • Nie Nieuwe we Pekela • tel. 0597-645 235

www.tunteler.nl

MERKEN O.A.: bEtty bARclAy bIANcA cREENStONE DOlcE VItA DREAMStAR ElISA cAVAlEttI FRANK WAlDER GARDEUR GElcO GERRy WEbER JUSt WHItE RAbE RObERtO SARtO SOMMERMANN StUDIO ANNElOES tAIFUN UNO DUE ZERRES

Belastingaangifte... Uw belastingaangifte moet weer worden ingevuld. Moeilijk? Welnee! Als u contact met ons opneemt, nemen wij u het werk uit handen en gaat u wellicht minder belasting betalen! Ook bij een eenvoudige aangifte. Belastingzaken... ons dagelijkse werk! Wacht niet tot het laatste moment, maak nu een afspraak...

Belastingaangifte... Alle belastingaangiften Bedrijfsoverdracht

Huwelijkse voorwaarden Testamentvormen

Deskundige Verzorging & advisering

Schenken en erven

Uw belastingaangifte moet weer worden ingevuld. Financiële planning

Bernd Zinger Peppeling 45 9603 HK Hoogezand 06-48103074 b.zinger@cijfermeester.nl

Moeilijk? Welnee! Als u contact met ons opneemt, nemen wij u het werk uit handen en gaat u wellicht minder belasting betalen! Ook bij een eenvoudige aangifte. Belastingzaken... ons dagelijkse werk! Wacht niet tot het laatste moment, maak nu een afspraak...

Groen van Prinstererstraat 10 9602 VK Hoogezand Telefoon: 0598-854386 Mobiel: 06-23873387 e-mail: info@kloppers-advies.nl

  



                       



 

  



Administratieve- en fiscale dienstverlening voor ondernemer & particulier. O.a. aangifte inkomstenbelasting, omzetbelasting, verzorgen en bijhouden van uw financiële administratie, toeslagen, fiscale adviezen, Kijk voor meer informatie op samenstellen jaarrekeningen, online administratie etc. www.administratiekantoorkamping.nl

            

            

Hoofdstraat 31, 9601 EA Hoogezand. (0598) 854444 06-27870909 info@administratiekantoorkamping.nl www.administratiekantoorkamping.nl

Oosterlaan 26 9905 PZ Holwierde tel 0596-680279

PERSOONLIJKE AANDACHT

� ��

Voor meer informatie www.DubbeldAdministratie.nl

Vos&Benedick

Administratiekantoor Wijkstraat 21, 9901 AE Appingedam tel: 0596-682345, info@vobe.nl www.vobe.nl

• Financiële administratie • Salarisadministratie • Rapportages en jaarrekeningen • Belastingaangiften

HOOGEZAND-SAPPEMEER

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Uitkeringen Aantal uitkeringen in 2015, volgens de indeling uit 2014 373 WAO/WIA

1.400 1.080 Werkloosheid

10% 1.070

WWB (bijstand) Wajong WW WSW (sociale werkvoorziening)

BEELDEN VAN EEN GEMEENTE

Twee markante dorpsgenoten (1999), Lode Bok en Jan Neuze, Noorderstraat Sappemeer, ontwerp van J. Muyen, gemaakt bij firma Borcherts. Bok en Neuze waren twee zwervers die elkaar na hun omzwervingen aan de oever van het Winschoterdiep plachten te treffen. FOTO DUNCAN WIJTING

De Boeg (1970), ontwerp van Nico Bulder, na diens dood uitgevoerd door Ger Piek. Het Boegmonument werd geplaatst aan de Meint Veningastraat in Hoogezand naar aanleiding van het dempen van het Winschoterdiep. FOTO DUNCAN WIJTING

Vissende man (1990), bronzen beeld van Gosse Dam aan het Kieldiep in Kiel-Windeweer. Geplaatst naar aanleiding van de reconstructie van het dorp. Kiel-Windeweer is een beschermd dorpsgezicht. FOTO DUNCAN WIJTING

Het nieuwe recreëren Grootse plannen voor het Zuidlaardermeer. Komend jaar wordt ruim drie ton geïnvesteerd aan de noordkant in een opknapbeurt en recreatieve voorzieningen. Als opmaat naar een veel groter plan. Ondernemers zien hun inspanningen beloond. ,,Dit meer wordt een prachtige trekpleister: Recreatie in combinatie met natuur.’’

Voor de zeearend naar Lauwersoog? Ik zie ze hier regelmatig overvliegen Ontwikkelingsplan De projecten aan de noordzijde maken onderdeel uit van een groot ontwikkelingsplan voor het hele meer, waarin fietsen en wandelen en de watergebonden recreatie centraal staan. In de toekomst willen de ondernemers het fietsrondje Zuidlaardermeer letterlijk dichter langs het meer laten lopen. Het meer is nu amper te zien op de route. En ze pleiten ook voor een fietspad op de dijk langs de Hunze, van De Groeve naar Meerzicht, en van Noordlaren naar Palingrokerij Vos, ook over de dijk. Verder voorziet het plan in kanoroutes en de aanleg van een recreatie-eiland bij Leinewijk.

INA REITZEMA

e noordzijde van het Zuidlaardermeer ziet er over een jaar heel anders uit. Grote delen van de beschoeiing worden vervangen, er komen nieuwe steigers en andere voorzieningen om recreanten meer vertier te bieden. De plannen komen uit de koker van de recreatie- en horecabedrijven aan het water. En hebben de steun van betrokken overheden, waterschap en - heel belangrijk - natuurorganisaties. Het overgrote deel van de oeverlanden is officieel natuurgebied. Ongeveer 20 procent is bestemd voor recreatie. ,,Een mooi gebied. Maar ook heel gevoelig. We werken heel nauw samen met natuurorganisaties’’, schetst Roos Renting van Party Ships & Trips de situatie. Hij en de andere noordelijke ondernemers lichten hun plannen graag toe. Er is lange tijd in goed overleg aan het grote projectplan gewerkt, onder de vleugels van Recreatieschap Drenthe. Nu de provincie Groningen heeft toegezegd de helft van het ruim drie ton kostende deelplan voor de noordkant te financieren en de drie gemeenten Hoogezand-Sappemeer, Haren en Tynaarlo de andere helft hebben gereserveerd, durven de ondernemers te geloven in hun mooie plannen. De eerste fase kan beginnen. In restaurant en partycentrum Rietzoom vouwt Petry de Vries van Kampeerterrein Meerwijck, een van de drijvende krachten achter de grote revitalisering, een grote plankaart uit. De ondiepe Noordlaardervaart wordt uitgebaggerd. ,,Zestig centimeter diep wordt het daar’’, weet Renting. ,,Dan kom ik er met mijn rondvaartboot ook net door.’’ De oude verrotte steigers bij de monding worden vervangen door een lange steiger van vijftig meter. Ook bij het gemaal in de Oostpolder bij Onnen komt een steiger, evenals bij de uitkijktoeren in die polder. ,,Heel mooi. Dan kunnen mensen even van de boot af voor een kijkje over het gebied.’’ Ook bij het strand in Meerwijck staat het nodige te gebeuren. De kapotte beschoeiing van het schiereilandje bij Strandpaviljoen Meerwijck en de naastgelegen camping wordt vervangen en de landtong wordt doorgetrokken met een grote aanlegplaats met zijarmen. ,,Dat wordt een soort breekdam, om te voorkomen dat het zandstrand wegspoelt’’, aldus campingeigena-

resse De Vries. Vanaf daar wordt een loopsteiger doorgetrokken naar het strand bij het paviljoen, waardoor een hoekje strand wordt afgesloten voor vaartuigen. ,,Een rustig hoekje voor kleine kinderen.’’ Bij het outdoorbedrijf op het strand is een permanent speelveld voor activiteiten voorzien. Neem hierbij de plannen voor het naastgelegen naaktstrandje en de metamorfose is compleet, zo menen de ondernemers. Het naaktstrandje dat tot hun ergernis in trek is als homo-ontmoetingsplek, krijgt een nieuwe inrichting. De naastgelegen beboste landtong richting woonwijk Meerwijck krijgt een open structuur

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

op en rond het Zuidlaardermeer met zichtlijnen naar het meer. ,,Een hele verbetering’’, constateert De Vries tevreden. Dit schept ook ruimte voor activiteiten als een blote voetenpad en een beverroute. Dat laatste is vooral een langgekoesterde wens van John Stalman, eigenaar van Allround Watersport Meerwijck (jachthaven). ,,Als je hier rondfietst zie je door bevers afgeknabbelde takken en bomen. Prachtig. Voor de zeearend naar Lauwersoog? Hoezo? Ik zie ze hier regelmatig overvliegen. Er woont een stel in dit gebied. Hier kun je de natuur beleven. Dat is onze kracht.’’ De natuur rond het meer van 600

hectare is volop in ontwikkeling. Vanwege de grote natuurwaarden hebben het Zuidlaardermeer en de omliggende polders het Europese predicaat Natura 2000. Dit keurmerk wijst de beste broedgebieden aan voor bepaalde soorten, in dit geval met name de roerdomp, smient en kolgans, maar ook het porseleinhoen. Het beheer moet erop gericht zijn om deze moerasvogels in stand te houden. Daarvoor zijn de afgelopen jaren al natte moeraspolders rondom het meer ontwikkeld. Het Groninger Landschap is eind januari een project gestart om het leefgebied van de roerdomp op het Zuidlaardermeer zelf te verbeteren.

De rietvelden van het Zuidlaardermeer waren te droog en worden verlaagd. Ook komen er grote waterpartijen bij, waarvan ook meerdere moerasvogelsoorten profiteren, evenals de otter. Jaren geleden stonden ondernemers en vooral Het Groninger Landschap en haar Drentse broertje op gespannen voet met elkaar vanwege de verschillende belangen. Maar nu zijn alle betrokken partijen ervan overtuigd dat ze elkaar heel hard nodig hebben om het gebied uit te dragen. Renting: ,,Het Zuidlaardermeer onderscheidt zich van andere wateren als het Paterswoldsemeer door

(Vlnr) Andries Berg, John Stalman, Roos Renting, Petry de Vries en Carin Jorritsma.

FOTO: DUNCAN WIJTING

de grote hoeveelheid aan natuur. Terwijl er toch voldoende recreatiemogelijkheden zijn. Dat hoeft elkaar niet te bijten. Wij willen elkaar juist versterken.’’ De noordelijke ondernemers van het Zuidlaardermeer hebben de afgelopen jaren stuk voor stuk flink geïnvesteerd in de ontwikkeling van hun eigen bedrijf. Kampeerterrein Meerwijck is een moderne gezinscamping, die naast caravanplekken ook trekkershutten verhuurt. Er zijn nieuwe sport- en speelplaatsen en een in westernstijl ingericht dorpsplein. Strandpaviljoen Meerwijck is opnieuw ingericht en eigenaar Jack

Mellens etaleert zijn bedrijf als podium voor kunst en jong muziektalent. De uitgewoonde Rietzoom heeft een complete metamorfose ondergaan. Het cafégedeelte en de dancing zijn helemaal vernieuwd. De grote jachthaven van Allround Watersport is opgeknapt en uitgebreid met een winkel en tankstation voor bootjesmensen. En ook het hooggelegen restaurant De Leine, met uitzicht over het meer, timmert aan de weg. De ondernemers zien hun inspanningen beloond. ,,Eindelijk wordt er ook geïnvesteerd in de openbare infrastructuur’’, zegt Stalman. ,,Daar is jarenlang veel te weinig aan gedaan. Maar gelukkig staan recreatie en toerisme nu hoog op de agenda bij in ieder geval Hoogezand-Sappemeer. De gemeente ziet wat wij doen en doet nu mee. Het Zuidlaardermeergebied is een kruispunt van vaarwegen en fietsen wandelpaden. Met een beetje meer energie en investeringen kun je heel veel oogsten. Toerisme is een belangrijke economische motor met uitstraling naar het hele gebied.’’ De exploitanten zien elkaar niet als concurrenten. In tegendeel. ,,We vullen elkaar juist aan’’, zegt Andries Berg van de Rietzoom. ,,De camping trekt publiek hierheen en dat kan zich vermaken op onze feesten.’’ Extra vertier werkt, is de ervaring van de ondernemers. ,,Bij ons plannen gasten hun vakantie rond bijvoorbeeld Swing-In Zuidlaardermeer van de gezamenlijke horecabedrijven’’, aldus eigenaresse van de camping. ,,We moeten dagjesmensen motiveren om een hele week te blijven.’’ Een aantal jaren geleden is de vaarroute naar Oost-Groningen gerealiseerd, maar de bekendheid daarvan laat nog te wensen over. ,,Veel klanten die bij ons aanmeren hebben geen idee van de vaarmogelijkheden’’, zegt Carin Jorritsma van De Leine. ,,Groningen, Blauwe Stad, de Turfroute naar Oost-Groningen en naar Drenthe. Je kunt overal heen, maar dan moet je het wel weten.’’ Daarom wordt gewerkt aan wegwijzerborden en een nieuwe uitgebreide vaarkaart. ,,We moeten groot denken’’, zegt De Vries. ,,Wat maakt dit gebied bijzonder. Mensen komen niet meer alleen maar voor een camping of een leuke dancing of natuur. Je moet gezamenlijk een verhaal te vertellen hebben.’’ Daarom investeert zij liever in de deelname van een fietsroute dan in een advertentie van haar bedrijf in een gids. ,,We moeten samen het hele gebied promoten.’’

woensdag 24 februari 2016

Meint Veningastraat 132 Hoogezand Tel: 0598-392551

CD - DVD - VINYL

Winkel en webwinkel Dé muziekspecialist!

www.cdenlp.nl

cd’s vinyl lp’s (nieuw en 2 hands) vinyl singles (nieuw en 2 hands) e

Dagvers gebak is sneller op, dus bestel het van tevoren, in de winkel of op hema.nl

dvd’s miniatuurgitaren gitaarsnaren

WWW.CDENLP.NL

Mokka-slagroomtaart* (8 personen)

8.-

Slagroomtaart* (8 personen)

Slagroomtaart XL*

(15 personen)

Bespaar tot wel € 400,op uw energierekening

12.50

GRO

ener

OTST E

giev

rgeli van N jker eder la n d

Vergelijk met uw postcode zelf de goedkoopste energiepakketten op uw adres. Met de gratis Gaslicht.com overstapservice, bereikbaar op 050-2111450, stapt u over zonder gedoe.

Bereken snel hoeveel u kunt besparen

Van maandag 29 februari tot en met vrijdag 4 maart 2016 Tijdstip: 10.00-12.00 uur Entree: e 12,00 Abonnementhouders: e 4,00 OPGAVE KAN VANAF MAANDG 15 FEBRUARI!

www.dekalkwijck.nl Tel. (0598) 350 310

* De decoratie kan gedurende het jaar wisselen

HEMA Hoogezand - Gorecht-Oost 232 Winkelcentrum De Hooge Meeren

8.-

Gewichtloos slapen bij Bosma Bedden Winschoten

Sla uw slag OP=OP! ONTSPANNENDE MASSAGE

DRAADLOZE AFSTANDSBEDIENING

- Kies uit drie intensiteitsniveaus voor gepersonaliseerd comfort

- Eenvoudige, gemakkelijk te begrijpen, oplichtende knoppen

- Stel de tijdsduur van een massage in op 10, 20 of 30 minuten - Afzonderlijke hoofden voetmassage ontspant uw hele lichaam

RUIMTEBESPARENDE FUNCTIE - Wanneer u de bedbodem verstelt, schuift de onderkant mee,

MET SLECHTS ÉÉN DRUK OP DE KNOP ZERO G BEDIENEN

waardoor uw nachtkastje altijd binnen handbereik is

- Ervaar de ideale houding om in te ontspannen, met slechts één druk

TRAPLOZE VERSTELMOGELIJKHEDEN

op de knop verdwijnen druk en stress

- Volledig verstelbare ligstand voor aangepaste ondersteuning in elke houding

COMPLEET ZERO G BEDSYSTEEM:

- Vlakke houding met één druk op de knop

2x bedbodem Zero G, 2x pootset in chroom, hoofdbord en keuze uit matrassen ‘Cloud’ of ‘Sensation’ 21 cm dikte. Kleur zwart.

180x200: €6342,-

€4975,- |

2016

180x210: €6542,-

€5175,-

Showroommodellen!

Bij ons ligt het al 50 jaar nèt even anders! 2016

bosmabeddenwinschoten.nl Winschoten • Transportbaan 28 • (0597) 43 21 21 • winschoten@bosmabedden.nl • www.bosmabeddenwinschoten.nl

HOOGEZAND-SAPPEMEER

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Oude foto’s en nieuwe verhalen Oude foto’s uit de hoogtijdagen van de scheepsbouw in Hoogezand-Sappemeer zijn de inspiratiebron voor het kunstproject Watervloot. André, Johanna, Anita en Rikus van der Wal bestieren de diervoederwinkel in Sappemeer met z’n vieren. FOTO DUNCAN WIJTING

Een combi van diervoer én eieren: best logisch ANITA PEPPING

Op het eerste gezicht lijkt het een wonderlijke combi: een bedrijf in diervoeder en tuinplanten dat ook tienduizenden eieren verhandelt. Wie zich echter verdiept in de geschiedenis van familiebedrijf Van der Wal in Sappemeer vindt de combinatie een stuk minder vreemd.

chter in de winkel aan de Kees de Haanstraat vergapen kinderen zich aan Stamper. Hoog in de kooi ‘lacht’ de witte tortelduif op commando, tot groot plezier van de jeugd. Als er geen klanten in de winkel zijn, mag de vogel rondvliegen. Het is het enige dier in de zaak, maar de vogel is absoluut niet te koop. Er worden geen dieren verkocht in de diervoederzaak van de familie Van der Wal. En ook geen hondenbench. Uit principe, want een hond hoor je niet op te sluiten. Wat ze wel verkopen is voer. Veel voer. Brokjes voor knaagdieren, vogelzaad, voer voor honden en katten, grote balen paardenvoer, kippenvoer, schapenvoer, eigenlijk alles wat dieren naar binnen werken. Zelfs voor Alpaca’s. Het waren de ouders van Anita van der Wal-Sloot (69) die in 1938 een bedrijf in veevoer begonnen: A. Sloot Fourage aan de Hoofdstraat 53, ter hoogte van de huidige Rembrandtlaan. Daar werd het voer zelf gemalen en dat was best logisch voor een molenaarsdochter die samen met een voormalige kweker een ideaal koppel vormden om zelf veevoer te maken. Als dochter hielp Anita al vroeg mee om zakjes voer af te wegen, zodat haar vader ze bij de boeren met paard en wagen langs kon brengen. Op zijn rondjes met veevoer langs boerderijen in de regio werden hem vaak eieren aangeboden door de kippenboeren. ,,Dat werden steeds meer en voor hij het wist was vader een eierverzamelaar’’, zegt Anita. De eieren werden in de winkel verkocht of gingen in houten kisten naar de inkoopcentrale in de stad Groningen. Rikus van der Wal (69) zat in die tijd vanuit zijn geboorteplaats Nieuwolda in de strohandel, maar nadat de fabrieken sloten koos hij voor het diervoederbedrijf van

zijn schoonouders. Samen met Anita nam hij de zaak in 1972 over. De bijbehorende eierhandel bleek hem op het lijf geschreven. “Vroeger kwam ik bij een heleboel verschillende boeren om eieren op te halen, nu bij minder omdat die allemaal veel meer kippen hebben,” zegt Rikus. Tienduizenden verpakte eieren komen via Van der Wal terecht bij bakkers, hotels, verzorgingshuizen en horecagelegenheden. ,,Maar ik verkoop ook nog bij particulieren aan de deur hoor. Elke donderdag en vrijdag komt de eierboer langs. Ik heb klanten die al vijftig jaar onze eieren eten’’, zegt de eierboer. ,,Een ei is zo’n mooi product en het wordt wereldwijd gegeten. Er is zoveel over te vertellen.’’ Trots laat hij de nieuwe eiersorteerder zien die na de verbouwing achterin een koele ruimte staat. Op de band liggen de eieren die naar gewicht in het juiste bakje rollen: S, M, L of XL. De beide kinderen van Rikus en Anita, dochter Johanna (40) en zoon André (33), zijn inmiddels mede-eigenaar van het bedrijf. Na zijn hbo-bedrijfskunde ging André als administrateur bij een ander bedrijf aan het werk en dat doet hij nog twee dagen per week. Eerst de benen onder de tafel bij een ander, luidde het advies van zijn ouders. Johanna stapte op haar 18de al in de zaak en combineert haar werk met het moederschap. Met z’n vieren hebben ze de zeggenschap over het bedrijf en dat gaat zonder strubbelingen, zeggen ze. Ruzie kennen ze niet, maar dat komt omdat ieder precies weet waar zijn of haar kracht ligt. Daar hoeft niet over vergaderd te worden. Rikus is van de eieren, Anita meer van de administratie en samen met Johanna en André is zij dagelijks in de winkel van 250 vierkante meter groot die afgelopen najaar verbouwd is. In het voorjaar is het assortiment zoals elk jaar uitgebreid met tuinzaden, groente- en perkplanten. Ook een overblijfsel van de oprichter. Die was hobbykweker en de stekjes van zomerbloeiers die hij overhield, bood hij te koop aan. Volgens André zijn de tuinartikelen steeds verder uitgebreid, ondanks de verkoop in grote bouwmarkten. ,,Ze kopen ze blijkbaar toch liever bij ons, want wij hebben verstand van tuinen, dieren én eieren.’’

PAULINE VAN KEMPEN

en rijtje schoolkinderen in Kropswolde, 1893, door de lens van meester Henricus Jacobus Leo Kloosterhuis. De foto hangt al jaren op het prikbord van Marije van der Heide (46) uit Kropswolde, omdat hij zo tot haar verbeelding spreekt. Het is er eentje uit een reeks van zestig die in de Groninger Archieven wordt bewaard. ,,Met zo’n bakbeest van een camera ging Kloosterhuis de omgeving af’’, verklaart het bestuurslid van de stichting Watervloot. ,,Zijn foto’s geven een prachtig beeld van hoe het hier ruim honderd jaar geleden was.’’ Het zette haar aan tot een speurtocht in het archief van HoogezandSappemeer naar foto’s uit diezelfde periode, en dan vooral op en rond het water, de hoogtijdagen van de scheepsvaart in de plaats aan het Winschoterdiep. ,,Ik weet nog heel goed de verbijstering die ik voelde toen ik voor het eerst in Hoogezand kwam en die enorme zeeschepen ineens in het Groninger land zag liggen. Hoe kan het dat zo ver van zee zeeschepen worden gebouwd?’’ In 2005 organiseerde de stichting voor het eerst het evenement ‘Watervloot’ in en rond Martenshoek in Hoogezand, waarbij de presentatie van historische schepen wordt gekoppeld aan culturele activiteiten. Na de successen van locatietheater als ‘Casco’ en ‘De W. A. Scholten’ stond er voor deze zomer weer iets kleinschaligers op het programma. De foto’s die Van der Heide vond in het archief, inspireerden haar tot het plan om amateurkunstenaars naar aanleiding hiervan aan het werk te zetten. Alles mag, als het aan haar ligt: een kort verhaal, een muziekstuk, film, dans, theater, een animatie, een gerecht, een schilderij. De resultaten worden door een

Marije van der Heide

Hoe kan het dat zover van zee zeeschepen worden gebouwd? professionele kunstenaar tot een geheel verbonden, dat in het weekeinde van 7 en 8 juli in woningen, tuinen en bedrijven rond Martenshoek te zien zal zijn. Als een ‘ode’ aan de geschiedenis, maar ook aan de twee uitverkoren fotografen: Harmannus Johannes Jozefus Conens (18781950) en Jan Koeneman (1914-1996). ,,Dat is mijn vader!’’, reageerde voorzitter Wim Koeneman van de stichting verrast, toen Van der Heide haar plan aan haar medebestuursleden presenteerde. Hij bleek stapels fotoalbums en zelfs nog een ouderwetse camera geërfd te hebben. ,,Voor mij hebben ze geen emotio-

nele waarde, ik ken de mensen die er op staan niet. Maar ik vind de foto’s heel mooi’’, zegt de in Drenthe opgegroeide Van der Heide terwijl ze door een van de albums bladert die ze mocht lenen. ,,Die compositie! Ik ben geen fotograaf, maar door mijn studie kunstgeschiedenis heb ik wel leren kijken.’’ Eén foto koos ze uit om zelf mee aan de slag te gaan: een dienstmeisje dat met een opengeslagen boek in de vensterbank poseert. Ze scande de foto, kleurde het rokje van het meisje en bloem in haar haar roze en drukte hem af op een lap stof. Met de naaimachine borduurt ze er een tekst bij. Het is maar een voorbeeld van waar oude foto’s toe kunnen leiden. Op een informatieavond medio januari over het project meldden zich al zo’n vijftien belangstellenden met ideeën. Vooral schilders, maar ook een viltkunstenares uit Kloosterburen. Basisschool Het Ruimteschip en het Dr. Aletta Jacobs College doen mee, met kunstencentrum het Kielzog is Van der Heide in overleg. Spannend is nog of er voldoende subsidie binnenkomt om een professionele kunstenaar te kunnen betalen. ,,Een tentoonstelling komt er sowieso, maar we willen meer dan dat’’, zegt Van der Heide. ,,Het is het belangrijk dat je weet waar je vandaan komt, maar daar houdt het niet mee op. Het gaat er ook om wat dat met jou doet. Waarom kies je juist die foto en wat doe je er mee? Die verhalen, die willen we laten zien.’’ Watervloot Het evenement Watervloot vindt dit jaar plaats op vrijdag 7 en zaterdag 8 juli in en rond de Martenshoek in Hoogezand. Er worden circa vijftig historische schepen verwacht. Deelnemers aan het kunstproject kunnen zich nog tot begin maart aanmelden via: marije.watervloot@gmail.com

Tewaterlating van een schip in het Winschoterdiep bij scheepswerf G. J. van der Werff aan de Zuiderstraat, later Hoofdstraat, Hoogezand, 1925. FOTO H.J.J. CONENS/GEMEENTEARCHIEF HOOGEZAND-SAPPEMEER

HOOGEZAND-SAPPEMEER

woensdag 24 februari 2016 DAGBLAD VAN HET NOORDEN

Voorzitter Ronald Udo van Mixed Hockeyclub Dash : ,,Het is een vereniging, dat betekent dat je het samen doet, naar elkaar luistert, maar ook dat het leuk blijft.’’

FOTO: DUNCAN WIJTING

Familievereniging met Blauwe Jas Mixed Hockey Club Dash koppelt prestatiehockey aan breedtesport. ,,Dit is een vereniging waar we de dingen met elkaar doen.’’ LOUIS VAN KELCKHOVEN

ixed Hockey Club (MHC) Dash uit Hoogezand-Sappemeer is met 530 leden de vijfde hockeyclub in Noord-Nederland. ,,Maar klein genoeg om elkaar nog te kennen.’’ Vijf jaar geleden bedroeg het ledental nog pakweg de helft. ,,Dash is een bijzondere vereniging’’, zegt voorzitter Ronald Udo. ,,Een sportvereniging waar voor iedereen plaats is op zijn of haar eigen niveau. Een vereniging waar we de dingen met elkaar doen.’’

Een vereniging ook waar prestatiehockey wordt gekoppeld aan breedtesport. ,,De kracht van de prestatie benutten over de hele breedte van de vereniging’’, noemt Udo dat. Hij noemt Dash een familievereniging met ambitie. ,,En dat betekent niet meer dan dat je het binnen de vereniging met elkaar gezellig hebt en sportief bent.’’ Verwacht van Udo geen sombere verhalen over tanende ledenaantallen, een schrijnend gebrek aan vrijwilligers of bestuurders. ,,Alle ouders doen mee en als gevolg daarvan telt de club 200 vrijwilligers, mensen die zich verantwoordelijk voelen.’’ In 2012 ontving MHC Dash van de Koninklijke Nederlandse Hockeybond (KNHB) de bestuurderstrofee voor het beste beleid. Want bij Dash hoeven de ouders niet op 20 meter van het veld te staan, zoals bij sommige amateurvoetbalverenigingen het geval is. Wij hebben de Blauwe Jas’’, zegt Udo. ,,Hij is de gastheer van de vereniging die als dat nodig is mensen aanspreekt op hun gedrag. Daardoor is het bij ons rustiger langs de lijn.’’ Dat hockey een elitaire sport zou zijn, daar wil Udo niet aan. ,,Er zijn misschien wel elitaire mensen lid,

maar niet meer dan van een zwemof voetbalclub. Hockey heeft enorm gewonnen aan populariteit door de prestaties van de Nederlandse mannen- en vrouwenteams op Europees en wereldniveau. ,,Zien hockeyen doet hockeyen. Twee jaar geleden hebben we een proef gedaan met vader- en moederhockey. Voor wie betrokken is bij de vereniging, maar eigenlijk geen idee heeft wat de sport inhoudt. Tot onze verbazing stonden er 75 ouders op het veld.’’ Op televisie zien mensen dat hockey ook voor publiek een aantrekkelijke sport is. ,,Het is een hele snelle sport geworden, doordat de spelregels zijn aangepast, de sticks lichter zijn geworden en de velden zijn aangepast. Dash heeft twee velden, een daarvan is een waterveld: een speelveld waarover een minuscuul laagje water ligt, waardoor de bal als het ware over het water glijdt en het spel aan snelheid wint.’’ Dit jaar bestaat MHC Dash 85 jaar. ,,Dat vieren we met een groot lustrumfeest. Zoals het woord al zegt, doen we dat elke vijf jaar op Hemelvaartsdag. Maar aangezien Hemelvaartsdag dit jaar samenvalt met Bevrijdingsdag, doen we dat op 10 en 11 juni.’’ De voorbije tijd is er geïnves-

Hockey elitair? Er zijn misschien wel elitaire mensen lid teerd in het verenigingsgebouw en omdat de gemeente voor een vereniging ook al lang niet meer de kip met de gouden eieren is, heeft Dash een accommodatieplan opgesteld. ,,Het sportpark verslonst en dat gaan we met elkaar aanpakken. Het aanzien verbeteren en een nieuwe fietsenstalling en entree bouwen.’’ Opvallend vindt Udo dat tijdens de lustrumfeesten veel oud-leden en - bestuurders terugkeren naar de club. ,,Inmiddels hebben ze een camping in Frankrijk, of wonen ze in Canada, maar eenmaal in de vijf jaar komen ze naar Hoogezand-Sappemeer om oude vrienden te ontmoeten, bij te praten, maar ook om te zien hoe de vereniging zich ontwikkelt.’’ Udo: ,,Als bestuurders werken wij aan een plan dat Dash 2020 heet: hoe moet de vereniging er dan uitzien? Vasthouden en kwaliteit bren-

gen door goede coaches en trainers op te leiden, onze eigen opleidingslijn, de vereniging op een heel hoog niveau neerzetten, maar vooral ook: hoe houden we dat bij elkaar?’’ Daarvoor heeft Udo een slogan: Dash voor iedereen, voor ieder één taak. ,,Voor onze vrijwilligers houden we het werk zo behapbaar. Zo is het takenpakket van de secretaris verdeeld over vier of vijf mensen. Iedereen doet wat en daardoor blijft het voor iedereen leuk. Het is een vereniging. Dat betekent dat je het samen doet, naar elkaar luistert, maar zeker ook dat het leuk moet blijven.’’ Zo biedt de hockeyclub niet alleen de mogelijkheid om te hockeyen, maar kunnen mensen zich binnen de vereniging zelf ontwikkelen. Jeugdbestuur leert besturen, maar ook: hoe sta ik in de maatschappij. ,,Jongeren leren een vereniging besturen, betrokken te zijn, verantwoord feesten te organiseren en in goede banen te leiden.’’ Bij alle voorspoed en plannen is het uiteindelijke doel niet om Dash zo groot mogelijk te laten groeien. ,,Wij hebben de kwantiteitsdoelstelling al lang geleden losgelaten’’, zegt Udo. ,,Wij gaan voor kwaliteit.’’

woensdag 24 februari 2016

HEERLIJKE SEIZOENSOPENING! Tijd om de tuin in te richten!

Profiteer nog van een leuke februaribonus!

Nieuw! Prachtige terrasoverkappingen en tuinkamers Meer dan duizend lounge- en diningsets, parasols en kussens

DINING... EN LOUNGE!

Kom heerlijk genieten met een lekker hapje en drankje!

7 dagen per week geopend!

GENOMINEERD VOOR BESTE TUINMEUBELWINKEL 2016 NEDERLAND

2016

LOUNGEENTUINMEUBELEN.COM GROOTSTE COLLECTIE VAN NEDERLAND – SNEL UIT VOORRAAD LEVERBAAR!

SUPERCAMP

KONINGSWEG 8 (

OOSTERHOOGEBRUG) • GRONINGEN •

050-5420054

In alles kwaliteit!

Vertrekdata: 23 juni en 25 september 2016.

9-daagse vliegvakantie Lissabon - Algarve DEZE VAKANTIE NAAR PORTUGAL IS EEN PERFECTE ‘STAD EN STRAND’ COMBINATIEREIS. U MAAKT KENNIS MET DE PRACHTIGE STAD LISSABON EN AANSLUITEND GENIET U AAN DE ALGARVE VAN EEN HEERLIJKE (STRAND)VAKANTIE MET AANTREKKELIJKE EXCURSIEMOGELIJKHEDEN. Wij brengen u met een comfortabele touringcar naar Eindhoven Airport. U vliegt met Transavia naar Lissabon, waar u de eerste 3 nachten doorbrengt. Op de tweede dag maken we onder leiding van een gids een citytour door Lissabon en maakt u kennis met de hoogtepunten van de stad. De vierde dag vertrekken we rond ca. 16.00 uur met de touringcar uit Lissabon en rijden via een mooie route naar Carvoeiro aan de Algarve (ca. 2,5 uur). De laatste dag vliegt u vanaf Faro weer terug naar Eindhoven. De touringcar staat klaar om u terug te brengen naar uw opstapplaats. Gaat u mee met deze goed verzorgde en zonnige lezersreis? INFORMATIE EN RESERVEREN Voor meer informatie of het boeken van deze prachtige reis, gaat u naar www.surprisingholland.nl of u neemt telefonisch contact op via 0592 - 331129. Een e-mail sturen kan ook: info@surprisingholland.nl. U vindt deze reis ook op www.dvhn.nl/reizen.

Inclusief citytour Lissabon!

INBEGREPEN - koffie of thee met iets lekkers op de heenweg in de touringcar - heenvlucht Eindhoven Lissabon (Transavia) - terugvlucht Faro - Eindhoven (Transavia) - 10 kg handbagage en 20 kg ruimbagage - luchthavenbelasting en veiligheidstoeslag - vervoer van vliegveld Lissabon naar Hotel Roma*** - 3x overnachting op basis van logies en ontbijt (in een 2-persoonskamer) - diner 1e dag in Hotel Roma inclusief een glas wijn of fris - citytour Lissabon per comfortabele touringcar met een Engels sprekende gids - vervoer van Lissabon naar Carvoeiro (Algarve) - 5 x overnachting in Hotel Mirachoro Praia**** in een 2-persoonskamer - 5 x uitgebreid ontbijtbuffet - diner 1e dag in Hotel Mirachoro Praia inclusief een glas wijn of fris - oriëntatiewandeling van Hotel Mirachoro Praia naar Carvoeiro o.l.v. onze begeleiding - een Surprising Holland gastdame- of heer gedurende de hele reis

www.dvhn.nl/reizen

LEZERSPRIJS V.A.

€ 940,-

p.p.

Vertrekdatum 25 september 2016 € 965,- p.p. Prijs op basis van een 2-persoonskamer. Toeslag 1-persoonskamer € 174,-.

NEEM EEN PROEFABONNEMENT OP DAGBLAD VAN HET NOORDEN U ontvangt 6 dagen in de week de krant inclusief de extra dikke weekenduitgave op zaterdag. Daarnaast krijgt u toegang tot de app DVHN Krant en interessante online dossiers. Ook profiteert u van extraâ&#x20AC;&#x2122;s en voordeel.

GA NU NAAR PROEF.DVHN.NL

HET ABONNEMENT DAT ELKE DAG BETER WORDT