1
Amanda Gorman / Spoken word Is ze een stijlicoon, met haar knallend gele Prada-jas die zo mooi kleurde bij haar getinte huid? Of het beste wat de dichtkunst kon overkomen? Met haar gedreven voordracht van haar eigen The Hill We Climb, bij de inauguratie van de Amerikaanse president Joe Biden, zette ze het genre spoken word (= poëzie hardop) wereldwijd op de kaart, rechtstreeks en wereldwijd de huiskamer in. Spoken word raakt vaak aan kwesties van ras en identiteit, het wordt ook in Nederland veel beoefend door mensen ‘van kleur’. Maar daar komt ook weer gedonder van, dat zag je tien rijmwoorden van te voren aankomen. De Nederlandse en de Friese vertaling van The Hill We Climb gingen allebei gepaard met rumoer. Intussen buigt Michelle Samba, sensitivity reader (verplicht door Gormans literaire agentschap) bij de Friese vertaling van Friduwih Riemersma, zich over Gormans kinderboek Change Sings, in het Fries. Kleurloos is anders. (JH)
4
Max Verstappen snappen Max Verstappen is niet alleen de kartonnen jongen die in de Jumbo-supermarkt staat, hij is ook autoracer. Alle Nederlanders hebben het over hem. Waarom? Max Verstappen won de Formule 1 (autoracen), en is de jongste kampioen (24 jaar) ooit. Is Max Verstappen dan Nederlands? Hij is in België geboren, maar voelt zich Nederlander. Net als zijn vader Jos, ook autoracer. Ik hoor alleen maar jargon. Poleposition, bandenstrategie, pitstop, safety car, DRS. Poleposition: mag je vooraan staan bij de start. Bandenstrategie: zachte, halfharde of juist stevige banden gebruiken. Die wissel je tijdens een pitstop. Safety car: als een racewagen botst, springen de splinters koolstofvezel alle kanten uit. Tijdens het opruimen moeten de wagens achter een safety car rijden. DRS: flap achterop die open en dicht kan. Met die flap open rijd je sneller, maar het mag niet overal. Verdient Max Verstappen goed? Los van het geld van Jumbo en sponsors krijgt hij dit jaar 25 miljoen dollar basisloon, en dan een miljoen per gewonnen race. De wereldtitel levert hem een bonus van tussen de 7 en 10 miljoen dollar op. Heeft Max Verstappen een vriendin? Sinds een jaar, het Braziliaans model en blogger Kelly Piquet. Ook haar vader, Nelson, was autoracer. (AW) 5
Scrooge / Vrekken Ebenezer Scrooge, hoofdpersonage uit de ultieme kerstnovelle A Christmas Carol van Charles Dickens en verpersoonlijking van de knieperd. Geconfronteerd met zijn vrekkigheid door de geesten van ‘Christmas Past’, ‘Christmas Present’ en ‘Christmas Yet to Come’, komt hij tot inkeer. Jeroen van Koningsbrugge speelde Scrooge in de live-uitzending van Omroep Max, vorige week. Funfact: Oom Dagobert heet in het Engels Scrooge McDuck Krijg je tafelgenoten stil met deze quote: ‘De gierigaard mist zowel wat hij heeft als wat hij niet heeft’ (Publilius Syrus) Of imponeer ze met Dante-kennis: ,,Wist je dat Dante de verkwisters en de zuinigerds dezelfde plek geeft in de hel?’’ (Canto 7) (EvdM)
6
Oerol Het Oerol-festival, elk jaar op Terschelling, heeft de nodige clichébeelden moeten overwinnen. Eerst de ‘afgezakte spijkerbroeken’ waar Oerol-oprichter Joop Mulder destijds tegen te hoop liep: drankzuchtige feestneuzen die voor overlast zorgden. Toen de kunstzinnig angehauchte middelbare dames met bloemenkransjes om hun fietsstuur – ook niet ideaal als toekomstbeeld. Oerol zet al decennia in op grensverleggend theater, vaak speciaal gebouwd op de fraaie locaties ter plekke. In het Oerol van deze eeuw worden experiment en sociaal engagement steeds belangrijker. Spoken word, Black Lives Matter: het gaat ergens over. Dat er zo nieuwe publieksgroepen worden aangeboord is natuurlijk mooi meegenomen. De laatste twee edities waren noodgedwongen op het computerscherm. Creatief, maar niet zo meeslepend als locatietheater ter plekke. Dan liever slierten middelbare dames op bloemetjesfietsen. (JH) 7
Taylor Swift Fearless en Red, miljoenen anderen op aarde werden extatisch bij het zien van deze titels. Met name door het bijschrift: Taylor’s Version. Het fenomeen Taylor Swift bracht begin dit jaar haar tweede album Fearless, en afgelopen november haar vierde plaat Red opnieuw uit. Dit deed zij na een langslepend juridisch conflict met platenbaas Scooter Braun. Braun eigende zich de rechten van Swift’s oude platen toe. Maar, doordat de composities het intellectuele eigendom zijn van Taylor, bracht zij de albums alsnog uit. Zo werd de zangeres toch de rechtmatige eigenaar van haar nieuwe, oude albums. Een revolutie in een industrie die al decennia in handen is van platenbazen en labels. Gesprekstip positief: ‘Geweldig dat Taylor Swift een grote platenbaas in zijn hemd zet. Een schoolvoorbeeld van women’s empowerment!’ Gesprekstip negatief: ‘Taylor Swift maakt alleen muziek voor single witte vrouwen’ (TD) 8
Vlees ,,Wat vieren we eigenlijk met kerst?”- ,,De geboorte van Jezus toch?” - ,,Ja, maar wat betekent dat?” - ,,God die via zijn zoon op aarde kwam of zoiets. Proost trouwens.” - ,,De vleeswording van God, heb ik ooit eens ergens gelezen.” - ,,Klinkt wel erg plastisch.” - ,,Christenen eten zijn lichaam en drinken zijn bloed tijdens de eucharistie. Iets met navolging en zo.” - ,,Doe mij maar een hertenbiefstukje.” - ,,Kan dat nog wel, vlees eten?” - ,,Kom op, het is kerst, En we gedenken de vleeswording van God, hoor ik net.”- ,,Nee, even serieus. Hadden we niet vegan gemoeten dit jaar? Dierenwelzijn is toch belangrijk?” - ,,Zeker, maar over plantenwelzijn hoor je die vleeshaters nooit.” - ,,Precies! Ook planten en schimmels zijn intelligente levende wezens.” - ,,Maar die lijden geen pijn, toch?” - ,,Hoe weet jij dat nou? Kun jij je inleven in een champignon? Dat is een totaal andere levensvorm.” - ,,Nou…” ,,Ik bedoel maar! Filosofisch gezien is dat veganisme heel kortzichtig.” - ,,En het milieu dan?” - ,,Oké, daar heb je een punt.” - ,,Dat bedoelen christenen ook met die navolging, geloof ik.” - ,,Goed, morgen beginnen we.” (JvS)
9
Abdulrazak Gurnah / Nobelprijzen Het comité van de Nobelprijs voor literatuur maakt er een sport van jaarlijks een verrassender winnaar dan Bob Dylan te kiezen. Afgelopen jaar lukte het met Abdulrazak Gurnah (1948), een in Tanzania geboren schrijver die sinds de jaren zestig in het Verenigd Koninkrijk woont. Tot dusver verscheen één boek van zijn hand in het Nederlands, Paradijs uit 1994. Deze roman vertelt over een plattelandsjongen die in de stad arriveert nadat hij is meegegeven aan een koopman omdat zijn vader een schuld niet kon inlossen. In zijn werk doorgrondt Gurnah ‘op een compromisloze en medelevende manier de effecten van het kolonialisme en beschrijft hij het lot van de vluchtelingen in de golf tussen culturen en continenten’. Hij heeft een lekker pennetje, maar moet het niet hebben van zijn sfeertekeningen. Komt het gesprek op Nederlandse Nobelprijskandidaten, mijdt dan de uitgekauwde namen Cees Nooteboom en Arnon Grunberg. Beweer liever dat Abdelkader Benali geen kans maakt omdat Johan Huizinga de prijs ook al werd onthouden. (JvR) 10
TOP2000 / speeltip Leuk hoor die Top2000, met vrijwel elk jaar Bohemian Rhapsody op één, soms afgewisseld met een pushplaat van de organisatie (Avond van BdG, Rollercoaster van DV). Dat kan anders. Alle dinergasten stellen voor zichzelf in stilte een Top10 samen, met één beperking: niks mag in de Top2000 voorkomen. Is het lijstje klaar, dan licht iedereen haar of zijn keuze toe, om beurten, één voor één. Na die eerste ronde volgt er een groepsdiscussie over nummer 10. Net niet fel genoeg om het voorgerecht te bederven. Dan stemt iedereen op een van de nummers 10, het zelf gekozen nummer uitgezonderd. Elke stem voor een gekozen lied is een punt voor de indiener. Vooraf wordt met dobbelstenen bepaald wie de puntentelling bijhoudt. Wie het minste aantal ogen gooit wint. Wint, want dit levert één punt op. Na ronde 10 is 9 aan de beurt enzovoort. De winnaar mag de kerstboom kaal eten, als deze nog overeind staat, de verliezer moet de vaatwasser inpakken. En uit. (EN)
11
Thuis uit eten Als je niet naar een restaurant kunt kan het restaurant altijd nog naar jou komen. Menige horecazaak sloot zich aan bij Thuisbezorgd en dat soort diensten, anders stapte de baas zelf in de auto. De verpakkingswarenindustrie vaart wel bij zo’n ontwikkeling, terwijl je een flauwe afspiegeling van de restaurantervaring op tafel zet. Weinig verfijnde gerechten worden beter van zo’n bezorgtocht. Dan kun je misschien beter een kok inhuren om in je eigen keuken aan de slag te gaan, terwijl jij aan het borrelen slaat. Beter: leer zelf goed koken, durf wat, maak eens wat nieuws, doe een gang of wat, dek de tafel feestelijk en zorg zo voor de ultieme, bevredigende thuis-uit-eten-ervaring. (JH)
12
Bob Dylan / MeToo Een 68-jarige vrouw klaagde de Amerikaanse zanger Bob Dylan dit jaar aan. The voice of a generation, zoals Dylan (80) wordt genoemd, zou haar in 1965 hebben gedrogeerd, mishandeld en misbruikt. Ze eist schadevergoeding. Zelf ontkent de zanger de beschuldigingen. ‘Niet waar’, liet zijn woordvoerder weten. Een Nobelprijswinaar die wordt beticht van seksueel misbruik, wat gebeurd zou zijn in het Chelsea Hotel in Manhattan. Daar was in die tijd meer loos. Ook Janis Joplin en Leonard Cohen waarden er rond. ‘I remember you well in the Chelsea Hotel’, zou u nu zachtjes kunnen zingen. Dat is van Cohen. Of zeg: ,,Dylan is niet het enige pop-icoon dat in MeToo verstrikt raakte. Kijk naar R. Kelly en Ryan Adams.’’ Eventueel kunt u Michael Jackson noemen. Maar het is beter een lied aan te heffen. Verzuchtendfilosofisch: ‘The answer my friend is blowing in the wind’. Of vilein, met priemende blik: ‘Oh, the times, they are a-changin’. Kan iedereen meedoen (KvS)
14
Frida Kahlo In het Drents Museum in Assen is een tentoonstelling over Frida Kahlo, nog tot maart. Niet gezien? Geen nood. Iedereen heeft wel eens een portret van haar gezien: een streng kijkende Mexicaanse, die leefde van 1907 tot 1954. Opvallend: haar wenkbrauw(en). De kritiek op de tentoonstelling is, dat haar werk ondersneeuwt bij alle aandacht voor haar moeilijke leven. Zoals Trouw schreef: Het is bijzonder dat de 28 schilderijen van Kahlo in Nederland te zien zijn. Heel jammer dat we die niet kunnen zien zonder geconfronteerd te worden met de inhoud van haar garderobe, medicijnkastje en baarmoeder. Toch meepraten? Voor de hand ligt: ,,Geweldig dat dit werk hier te zien is.’’ Kritisch is: ,,Is er eens een tentoonstelling over een vrouwelijke kunstenaar, ligt de nadruk op alle moeilijkheden die ze had.’’ Ronduit vilein: ,,Ze moet een kapitaal uitgegeven hebben aan medische zorg, maar voor een epileertang was ze te zuinig.’’ (AW)
15
Chansons Alles wat Matthijs van Nieuwkerk met zijn handen aanraakt, verandert in goud. Zo ook het Franse levenslied. Jarenlang ondergesneeuwd door Amerikaanse en Engelse popmuziek, nu populair dankzij Chansons! dat hij presenteert met knuffelbrabo Rob Kemps. Funfact: Rob Kemps werd vier jaar geleden beroemd als Snollebollekes, met carnavalsplaat Links, rechts. Voor de snob: ,,Ik heb Formidable van Thomas Oliemans en Amsterdam Sinfonietta geluisterd, maar een klassieke bariton kan toch niet op tegen het rauwe origineel van Stromae.’’ Voor de early adopter: ,,Van Nieuwkerk en Kemps strijken met de eer, maar het zijn Vic van de Reijt en Wende Snijders die aan het begin van deze eeuw de chansons weer op de kaart hebben gezet.’’ Voor de afmaker: ,,Als je Huilen is voor jou te laat in het Frans vertaalt klinkt het ook indrukwekkend: Pleurer - c’est trop tard pour toi.’’ (EvdM) 16
Eurovisie Songfestival / Abba Het Eurovisie Songfestival werd afgelopen jaar gehouden in Rotterdam, want in 2019 heeft de Nederlandse Duncan Laurence gewonnen met Arcade. Dit jaar won de groep Måneskin met Zitti e buoni. Die komt uit Italië, daarom is het volgend jaar mei in Turijn. Voor Nederland doet zangeres S10 (Stien den Hollander) mee. Inhoudelijk: ,,Als ze in het Nederlands gaat zingen, eindigt Nederland niet/wel hoog.’’
Afleidend: ,,Ik kijk nooit naar het Eurovisie Songfestival. Dat is alleen voor homo’s’’
17
Nostalgisch: ,,Abba, Teach-In en Lenny Kuhr, dat was muziek! Het is nu alleen nog maar show. Wanneer komt er een Teach-In reünie?’’ (AW)
Hiphop Elke keer dat een drillrapper met een mes zwaait en een concurrent dodelijk raakt, heb je weer gezeik over de gevaren van hiphop. Helaas komt dat vaak voor, zodat we het er aan de kersttafel even over hebben. Woorden, trefzeker uitgesproken in meeslepende ritmische cadansen, en beats, de muzikale basis van het genre, kunnen vlijmscherp zijn, point taken. Maar ze doden niet. Dat doen messen en vuurwapens, of liever de onbesuisde types daarachter. Inderdaad, het wil in hiphop (en zeker in gangsterrap en drillrap) wel eens gaan over geweld, maar het is raar, om niet te zeggen racistisch, om dat uit te willen bannen en de films van Quentin Tarantino dan weer niet. Maar misschien moeten we na de wandaden van Adolf Hitler ook de schilderkunst verbieden. Voor het geval dat. (Pas op: iets met de Tweede Wereldoorlog of nazi’s vergelijken kan gevoelig liggen) (JH)
Beste schrijver / speeltip Speur in de boekenkast, of op internet, naar zoveel mogelijk schrijvers die door hun uitgever worden aangeprezen als ‘een van de beste auteurs van zijn generatie’. Of ‘haar generatie’ natuurlijk. Wie er als eerste tien heeft is winnaar. Je moet er snel bij zijn, want een schrijver is zelden níet de beste van zijn of haar generatie. Ooit werd op de redactie een boek bezorgd waarvan de achterflap pronkte met ‘een van de meest onderschatte onbekende schrijvers van zijn generatie’. (EN)
19
Kunst In Nederland vinden ‘we’ kunst niet belangrijk, wil het verhaal. Kijk maar naar het gemak waarmee theaters en zalen tijdens de coronacrisis zijn gesloten en festivals werden afgelast. Tel daarbij op de geringe aandacht voor onderbetaalde zzp’ers. Coronasteun daargelaten trekken Rijk, provincies en gemeenten samen jaarlijks 3 miljard euro uit voor kunst en cultuur. Johan Rudolf Thorbecke kreeg in 1862 de handen op elkaar voor het adagium dat ‘de regering geen oordelaar is van wetenschap en kunst’. Maar geld is nooit gratis, er wordt wat terugverwacht. Een bijdrage aan het toerisme, handel, doelgroepen. Hulp bij bewustwording, educatie en diversiteit. Kunst is belangrijk, vooral als het op korte termijn nut heeft. Vader van het steunstelsel voor kunst en cultuur is NSB-lid Tobie Goedewaagen. Die nam in 1942 het initiatief voor een stimulerend kunstbeleid met subsidiegelden. Na de oorlog, na het tientje van Lieftinck, werd zijn systeem enthousiast voortgezet. (Pas op: iets met de Tweede Wereldoorlog of nazi’s vergelijken kan gevoelig liggen) (JvR)
20
21
Vaccinaties Tijdens een kerstdiner een netelig onderwerp: vaccinaties. Er is een kans dat aan tafel zowel mensen zitten die menen dat covid niet veel voorstelt als mensen die zich voor het eerst weer buiten de deur wagen, uit angst voor besmetting. Voorkom dan maar eens dat gasten elkaar met de pasteitjes bekogelen. Daarom wat afleidingstips, mocht het die kant uitgaan. ,,Als je een aspirientje neemt weet je toch ook niet wat erin zit?’’ ,,Trouwens, die Doutzen Kroes ziet er niet meer zo goed uit als tien jaar geleden. Is ze nog wel model, weet iemand dat?’’ ,,Dat hoort juist bij wetenschap, dat je steeds betere en nieuwere inzichten krijgt.’’ ,,Trouwens, die Hugo de Jonge zou die baard weer moeten afscheren, vind je niet? Dat zijn vrouw daar niks van zegt.’’ ,,Een Elfstedentocht, dat zou goed zijn om iedereen weer een met elkaar te laten voelen!’’ ,,Trouwens, die Mark Rutte, zou die misschien toch homo zijn? Of non-binair?’’ (Pas op: iets met de Tweede Wereldoorlog of nazi’s vergelijken kan gevoelig liggen, zeker bij dit onderwerp) (AW) 22
Bitcoin Het was not done in gezelschap de smartphone op tafel te leggen, maar het mag weer. Want: bitcoin. De toekomst van ons geld staat op het spel. We moeten het nieuws scherp in de gaten houden omdat het even veranderlijk als verwarrend is. Daar slechts een beperkt aantal bitcoins gemined kan worden, nog twee miljoen exemplaren wordt beweerd, kan deze crypto volgens ‘briljante wiskundigen’ als Bert en Peter Slagter nooit de plek van het normale geld innemen. Wat bitcoin volgens de Slagtertjes wel kan, is als vluchtheuvel dienen in hectischer financieel verkeer. Gevolg is dat bitcoin zo begerenswaardig wordt (duur, dus) dat je het beter nooit kunt verkopen. Zo geredeneerd is Bitcoin als een beloofde plaats in het paradijs. Tegen briljante wiskundigen valt weinig in te brengen. Het beste is begripvol knikken en denken: ‘ja, het zal’ en ‘is er nog iets te drinken’. Neem geen snoep aan van vreemden. Controleer altijd je bankrekening. (JvR)
23
Jazz Muziek voor nagelbijters. En bij normale mensen gaan de nagels er ook aan als ze per ongeluk worden blootgesteld aan die nerveuze friemelmuziek. Jazz is dus een groot probleem, dat alleen opgelost kan worden door er serieus naar te luisteren. Dat wordt helaas te weinig gedaan, zodat de meeste jazzmuzikanten op een houtje moeten bijten - ook als hun instrument van koper of ander materiaal is. Jazz is, bij vlagen tenminste, de mooiste muziek ooit. Het is muziek van het moment, vanwege de grote rol van improvisatie, en op zijn mooist ook voor de eeuwigheid. Jazz kan een rol spelen bij sociale en rassenstrijd, jazz kan helpen bij het bestormen van de kosmos en het bereiken van spirituele verlichting. Soms kun je er zelfs op dansen (de oorspronkelijke functie, in de bordelen van New Orleans). Zeg maar rustig yezz tegen jazz. Vingers knippen is niet verplicht. (JH)
24
Squid Game De populairste Netflix-serie aller tijden. De bloederigste ook. In elke aflevering wordt een kinderspelletje gespeeld waarbij de uitvallers worden afgeknald. Of ze sterven een gruwelijke dood. Hoe kun je daar met goed fatsoen naar kijken? Dat gaat gevraagd worden. Dan kun je zeggen: Het is een ijzersterke analyse van het kapitalisme. De spelletjes symboliseren een systeem waarin geld allesbepalend is en alleen winnaars meetellen. Maar – hoe subtiel! – in Squid Game zijn de helden losers: mensen met schulden, criminelen, beschadigde mensen, vluchtelingen, arme sloebers – de marginalen.’’ Juist de losers blijken echte mensen te zijn (al acteren ze nog zo overdreven, in Europese ogen). Met slechte en goede kanten. De ultieme held (de ultieme loser dus) overwint omdat hij zijn menselijkheid behoudt, terwijl de (gezichtloze) organisators en toeschouwers die allang verloren zijn. De superrijken die toekijken (en wij als tv-kijkers misschien ook wel) zijn levende doden, die steeds heftiger prikkels nodig hebben om nog iets te voelen. Maar er is hoop, dankzij de losers. De kerstgedachte is niet ver weg. (JvS)
25
Woordenboekspel / Speeltip Zodra de Kerstpuzzel van Dr. Denker af is storten we ons op het Woordenboekspel. Dat is wegens geheide kerstpret hard toe aan een revival. Nodig: een woordenboek (Nederlands), spelers en blanco papiertjes plus pennen. Eén speler zoekt een woord op waarvan hij/zij denkt: hiervan raadt niemand de betekenis. Deze spelleider leest dat woord voor en gaat na of niemand het kent. Daarna schrijven de anderen een verzonnen omschrijving op een papiertje, in de hoop dat straks de rest denkt dat hun definitie de juiste is. Inleveren bij de spelleider. Deze schrijft de juiste definitie op een papiertje. Het is handig als de spelleider alle ‘inzendingen’ eerst rustig tot zich neemt alvorens ze voor te lezen (inclusief de echte), om niet in een lachstuip te schieten. Doet de rest later wel. Na een voorleesronde, met uitgestreken smoel, en genummerd, noteert iedereen het nummer van zijn/haar keuze. De spelleider inventariseert de score. Raadt een speler de juiste betekenis: punt! Elke stem voor een verzonnen betekenis: punt voor de bedenker! Zo was ‘guil’ ooit goed voor vijf punten. Iedereen dacht dat ‘vloeibaar hars’ de correcte definitie was (in werkelijkheid ‘afgeleefd paard’). Na zijn beurt geeft de spelleider het woordenboek door aan de volgende. Enzovoort. Kerstbluf de luxe. (EN) 26
Britney Spears Het was hommeles in huize Spears. Fans van Britney Spears zagen via Instagram vreemde berichten voorbijkomen en kregen het idee dat er iets aan de hand was met de superster. Wat? Britney voelde zich beklemd omdat haar leven werd bepaald door toezichthouders, en vooral door haar vader. Papa kreeg de titel ‘toezichthouder’ na een mentale inzinking van zijn dochter in 2008 (ter herinnering: toen Britney haar hoofd kaalschoor). De toezichthouders bepaalden wat zij wel en niet mocht plaatsen op sociale media en mocht doen in het dagelijks leven. In september 2021 gaf haar vader het toezichthouderschap op en Britney kreeg haar zelfbeschikking terug. Gesprekstip positief: ‘Gelukkig mag Britney alles weer doen. Hopelijk brengt ze een nieuw meesterwerk uit als Hit me baby one more time.’ Gesprekstip afkappend: ‘Ah die Britney was sowieso al zo gek als een deur.’ (TD)
27
Herman Koch De nieuwe van Herman Koch, wat vond u daarvan? Nee niet die van dat diner of dat zomerhuis, maar over die filmmaker, iets met Sophia, met die appel op de voorkant. Wie een inhoudelijke analyse wil omzeilen maar toch mee wil praten, gooit het dan snel over een andere boeg. ,,Hij heeft maar geluk, die Koch, dat zijn nieuwe boek werd gepubliceerd vlak voordat de grote papiercrisis begon. Er is te weinig papier. Uitgevers zitten met hun handen in het haar. Een tweede druk van een boek is al een lastige kwestie, daar zijn wachttijden voor. Al het papier wordt gebruikt voor pizzadozen en kartonnen pakketten van bol.com en Amazon.’’ Hier: hoofdschudden en bezorgd kijken. Deze formule kunt u ook op andere literaire romans, non-fictieverhalen en dichtbundels toepassen. Eigenlijk op alles van papier. Niet gelezen? Begin over het papiertekort. (KvS)
28
Pokémon Sinds 1997 houdt Pokémon generaties kinderen in zijn greep met een uitdijend universum van tekenfilms, strips, kaarten en games. Onder basisschoolleerlingen is een levendige ruilhandel in kaarten waar de Flippo-rage bij verbleekt. Funfact: Wat is de duurste Pokémon-kaart aller tijden? De Pikachu Ilustrator Promo Card bracht 224.500 dollar op bij een New Yorkse veiling in 2019. Na de derde (of vierde) fles wijn: Zet het Magicarp-lied in: ‘Totally pathetic, unreliable, etc.’ Thuis oefenen. (EvdM)
29
Klimaatverandering Met een gesprek over het klimaat kunnen we alle kanten op. Een paar dooddoeners instuderen, en u komt de avond zonder kleerscheuren door. Optie A: Er moet iets gebeuren. ,,Je kunt zeggen wat je wilt, maar we hebben de laatste jaren veel bosbranden, overstromingen, uitbarstingen.’’ - ,,Moeten we niet eens kritischer kijken naar de boeren in dit land’’ ,,Ook al is het een druppel op de gloeiende plaat, ik let op wat ik koop.’’ - ,,Wij hebben zonnepanelen.’’ Optie B: Overdrijf niet zo. ,,Die ouders van Greta Thunberg, wat zijn dat voor mensen?’’ - ,,Het is veel te makkelijk de boeren overal de schuld van te geven.’’ - ,,Als de wereldleiders er in Glasgow al niet echt uitkomen, wat moet ons kleine landje dan?’’ - ,,Denk je dat arme mensen zonnepanelen kunnen betalen?’’ (AW)
30
Het jaar nul ,,Wisten jullie dat Jezus al vier was in het jaar nul?” ,,Dat kan toch niet?” ,,Jazeker, hij is waarschijnlijk geboren in het jaar vijf voor Christus. Herodes de Grote leefde immers nog en die stierf in vier voor Christus.” ,,Christus is dus van vijf voor Christus? Bizar.” ,,Precies. En eigenlijk heette hij niet Jezus maar Jesjoea, want hij sprak Aramees. Een heel gewone Joodse naam destijds, die ‘God is redding’ betekent.” ,,En hoe zit het met dat ’Christus’?” ,,Dat is een titel, die ‘Gezalfde’ betekent, net als Messias. Zalving was een teken van goddelijke uitverkiezing.” ,,Nou ja, als al die verhalen in de Bijbel kloppen… Was er niet een dominee die beweerde dat Jezus een mythische figuur is die nooit echt heeft bestaan?’’ ,,Onzin. Een negentiende-eeuws theorietje met antisemitische wortels dat allang is weerlegd. Er zijn meer geschreven bronnen over Jezus dan over Alexander de Grote. Of wil je beweren dat die nooit op aarde heeft rondgelopen?” ,,Laat maar. Ik neem er nog eentje op Jesjoea’s geboorte.” (JvS)
31
Colofon Dit blufboekje is gemaakt door de cultuurredacteuren van de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden: Asing Walthaus, Elisabeth Post, Eric Nederkoorn, Esther van der Meer, Gitte Brugman, Jacob Haagsma, Janna Zuiderveld, Job van Schaik, Joep van Ruiten, Kirsten van Santen en Thijs Dierdorp. Vormgeving: Alie Veenhuizen Plakken en knippen: Uzelf! Goed gedaan! Een prettig kerstavonddinergesprek gewenst. Denk erom: niet met volle mond praten en voor een prettig gesprek is het verstandig, om zaken niet onnodig met de Tweede Wereldoorlog te vergelijken. Die was echt anders. Een laatste tip: valt het gesprek stil of gaat het de verkeerde kant op: maak een complimentje aan de kok(s) en de gastheer/gastvrouw. 32