Archimedes vol 2 - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ #2 by arch

διµηνιαία ηλεκτρονική ενηµερωτική τεχνική έκδοση

τεχνολογικές εξελίξεις θεσμικό - κανονιστικό πλαίσιο επαγγελματικά θέματα κρίσεις - απόψεις - σχόλια

ΤΕΥΧΟΣ 2 : ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Στο τεύχος αυτό:

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Θεόδ. Βουδικλάρης

ΑΠΟΨΕΙΣ - ΣΧΟΛΙΑ - ΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

tv@e-archimedes.gr

Ευάγγ. Λυρούδίας

Ταφόπλακα στο Χωροταξικό Σχέδιο µε το περί δασών ν/σ

el@e-archimedes.gr

Βάιος Σελλούντος

∆ηµ. Κοτσώνης, Πολ. Μηχ.

bs@e-archimedes.gr

Νίκος Μαρσέλλος

∆ηµοσθένης προς Αθηναίους

nm@e-archimedes.gr

Ινδία: Πράσινο φως για δύο τεράστια ηλιακά πάρκα -- Το µεγαλύτερο ηλιακό πάρκο της Νέας Υόρκης παίρνει τη θέση τεράστιας χωµατερής -- Εγκαίνια για το µεγαλύτερο ηλιακό πάρκο στην Ιαπωνία

Παν. Αναγνωστόπουλος pa@e-archimedes.gr

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ Θεόδ. Βουδικλάρης Ευάγγ. Λυρούδιας

ΑΡΘΡΑ

∆IEYΘΥΝΣΗ ΕΚ∆ΟΣΗΣ Βάιος Σελλούντος

Το περιβάλλον της ανάπτυξης

∆ΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Το τζαµί της Αθήνας

Νίκος Μαρσέλλος

Θ. Γ. Βουδικλάρης, Πολ. Μηχ.

ΕΤΟΙΜΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ: Παραλείψεις και προτάσεις

∆ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙ∆ΑΣ www.e-archimedes.gr

Νίκος Μαρσέλλος, Πολ. Μηχ.

Παν. Αναγνωστόπουλος

ΤΖΑΚΙΑ: Η οικολογική διάσταση Β.Η. Σελλούντος, Μ-Η Μηχ.

ΕΚ∆ΟΤΗΣ

Σήραγγα Βάσης Σαιν Γκοτάρ

ΣΕΛΚΑ-4Μ Ε.Π.Ε.

Παν. Αναγνωστόπουλος, Πολ. Μηχ.

ΑΦΜ 999989717 Τζωρτζ 20 22, Πλ. Κάνιγγος 10682 Αθήνα τηλ. 210 38 38 386 fax 210 38 38 417 e-mail: tekdotiki@ath.forthnet.gr info@e-archimedes.gr

Λαµπτήρες πυράκτωσης: τέλος! Β.Η. Σελλούντος, Μ-Η Μηχ.

Περιβαλλοντικός Σχεδιασµός και Πιστοποιηµένα Προϊόντα Ευανθία Μοστρού, Αρχιτέκτων

Το "οικοδοµείν" δεν µπορεί να είναι "παρεργο"

ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ - ΣΥΝ∆ΡΟΜΕΣ Τιµή πώλησης τεύχους Ετήσια συνδροµή ∆ιετής συνδροµή

(6 τεύχη) (12 τεύχη)

2€ 10 € 16 €

(6 τεύχη) (12 τεύχη)

6€ 10 €

(6 τεύχη) (12 τεύχη)

20 € 30 €

Εταιρειών Ετήσια συνδροµή ∆ιετής συνδροµή

Το εµπόριο των χρήσεων γης και το µαύρο χρήµα ∆ηµ. Κοτσώνης, Πολ. Μηχ.

Σπουδαστές, εκπαιδευτικοί, άνεργοι Ετήσια συνδροµή ∆ιετής συνδροµή

Παν. Αναγνωστόπουλος, Πολ. Μηχ.

Τα δηµοσιευόµενα κείµενα απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους.

Εγκαταστάσεις µετατροπής κυµατικής ενέργειας σε ηλεκτρική Παν. Αναγνωστόπουλος, Πολ. Μηχ

ΕΥΡΩΚΛΑΣΕΙΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ Παν. Αναγνωστόπουλος, Πολ. Μηχ

Ένα νέφος αποριών και ερωτηµατικών για τον Σύλλογο Πολιτικών Μηχ/κών Ελλάδος Θ. Γ. Βουδικλάρης, Πολ. Μηχ.

Η στρατηγική της "ενσωµατωµένης διατήρησης", στην Ευρωπαϊκή Σύµβαση του Τοπίου . Γιάννης Κλ. Ζερβός, Αρχιτέκτων

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Η ΕΚ∆ΟΣΗ ΜΑΣ Όπως ήδη αναφέραµε και στο προηγούµενο τεύχος µας, µετά από την διετή και πλέον λειτουργία της ενηµερωτικής ιστοσελίδας www.e-archimedes.gr αποφασίσαµε να προχωρήσουµε και στην έκδοση ηλεκτρονικού περιοδικού. Βασική διαφορά µεταξύ ιστοσελίδας και περιοδικού (το οποίο θα είναι δηµινιαίο) είναι ότι η µεν ιστοσελίδα σχεδιάστηκε και θα παραµείνει δωρεάν προσβάσιµη σε όλους τους ενδιαφερόµενους, ενώ το περιοδικό θα είναι προσιτό και διαθέσιµο κυρίως σε συνδροµητές. Μετά δηλαδή τα πρώτα δωρεάν τεύχη θα απαιτείται ένα µικρό, σχεδόν συµβολικό, αντίτιµο για την ανάγνωση ή το κατέβασµα ενός τεύχους (2 €) ή ετήσια συνδροµή για τα 6 τεύχη 10 €. Νοείται ότι όσοι λαµβάνουν το τεύχος χωρίς να το ζητήσουν, ουδεµία οικονοµική υποχρέωση έχουν. Το ηλεκτρονικό αυτό περιοδικό θα επιχειρήσει να καλύψει υπάρχοντα κενά στην τεχνική ενηµέρωση, τα οποία πολλαπλασιάστηκαν µε την αναστολή έκδοσης επιτυχηµένων και έγκυρων εντύπων, λόγω της µεγάλης οικονοµικής κρίσης. Για την διατήρηση των δαπανών έκδοσης σε χαµηλό επίπεδο επελέγη η ηλεκτρονική µορφή, η οποία είναι µειωµένου κόστους και παράλληλα κερδίζει έδαφος καθηµερινά σε παγκόσµιο επίπεδο. Με το µικρό τίµηµα που προαναφέραµε και την αρθρογραφία, τόσο της Συντακτικής Επιτροπής, όσο και πολλών άλλων υψηλής στάθµης συναδέλφων Τεχνικών, ελπίζουµε ότι το περιοδικό µας θα επιβιώσει. Σ' αυτό θα συµβάλουν πιθανές διαφηµιστικές καταχωρήσεις και χορηγίες που θα καλύψουν έξοδα συγκέντρωσης και διαµόρφωσης της ύλης, γραµµατειακής υποστήριξης, ηλεκτρονικής φιλοξενίας κ.ά. Ποιά όµως είναι η διαφορά ιστοσελίδας και περιοδικού; Για την ιστοσελίδα µας, για όσους ίσως δεν την γνωρίζουν, γίνεται ειδική αναφορά στις επόµενες σελίδες. Στο περιοδικό θα δοθεί περισσότερη έµφαση στην έγκυρη παρουσίαση της τεχνικής επικαιρότητας, την επιστηµονική και επαγγελµατική ενηµέρωση των τεχνικών, αλλά και την µαχητική αρθρογραφία για όσα συµβαίνουν και επιδρούν στην επιστηµονική και επαγγελµατική πορεία τους. Παράλληλα θα ασχοληθούµε µε οικονοµικά, κοινωνικά, εθνικά, ακόµη και πολιτικά θέµατα, µε όσο µπορούµε µεγαλύτερη αντικειµενικότητα και εικονοκλαστική διάθεση, όπως άλλωστε εγγυάται η πολύχρονη και πολύπλευρη δράση των µελών της Συντακτικής Επιτροπής και των επώνυµων αρθρογράφων µας. Η Συντακτική επιτροπή δεν πρόκειται ποτέ να ασκήσει λογοκρισία αλλά και δεν προτίθεται να φιλοξενήσει άρθρα υβριστικά, εµπαθή, αµφίβολης εγκυρότητας ή διαφηµιστικής προβολής. Αντίθετα φιλοδοξούµε να εξελιχθεί ο σε ουσιαστικό ελεύθερο βήµα καλόπιστης, εποικοδοµητικής (ίσως και σκληρής) κριτικής προς όλες τις κατευθύνσεις, χωρίς µονοµέρειες και δογµατισµούς. Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Οι αναγνώστες µας µπορούν να κατεβάσουν ή να διαβάσουν on-line το 1ο τεύχος στις ακόλουθες διευθύνσεις: http://www.edipt.gr//free/201431815651_31.pdf

(µορφή PDF)

http://issuu.com/e-archimedes/docs/arch_mag_vol_1 (µορφή FLIP)

ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ... Σχόλια, προτάσεις, υποδείξεις, συνεργασίες (άρθρα, φωτογραφίες) που θα µας βοηθήσουν να οριστικοποιήσουµε την µορφή και να εµπλουτίσουµε τα περιεχόµενα και την ύλη του περιοδικού. Κάθε καλόπιστη υπόδειξη και πρόταση θα εξεταστεί πολύ προσεκτικά από την συντακτική & την εκδοτική επιτροπή. ∆εν πρέπει ακόµη να αγνοηθεί ότι κάθε διαφηµιστική καταχώρηση και κάθε συνδροµή, υπηρετούν την ανεξαρτησία και την βελτίωση της έκδοσής µας.

Η παρουσίαση της έκδοσής µας επαναλαµβάνεται και στο τεύχος αυτό, το οποίο προωθείται και σε αρκετούς νέους αποδέκτες.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Προς τιµή του µεγάλου Τεχνικού προγόνου µας, του ΑΡΧΙΜΗ∆Η, ο δικτυακός τόπος ονοµάσθηκε:

www.e-archimedes.gr Την ανάπτυξη, επιµέλεια και εποπτεία του δικτυακού τόπου ανέλαβε πενταµελής επιτροπή, αποτελούµενη από τους εξής Μηχανικούς:

•

Ενας τεχνολογικός -και όχι µόνονδικτυακός τόπος!

•

Τα θέµατα που απασχολούν και ενδιαφέρουν τον Τεχνικό Κόσµο είναι πολυποίκιλα, ενώ τόσο η τεχνολογία και οι καινοτοµίες, όσο και το θεσµικό πλαίσιο που αφορά όλα τα στάδια υλοποίησης των έργων εξελίσσονται µε ταχείς ρυθµούς.

•

Απαιτείται ως εκ τούτου όχι µόνον συνεχής ενηµέρωση, αλλά και εύκολα προσπελάσιµες πηγές πληροφόρησης επί τεχνικών και κανονιστικών θεµάτων. Υπάρχουν µετά και όλα αυτά τα θέµατα και προβλήµατα που αντιµετωπίζει ο Τεχνικός Κόσµος (θεσµικά, επαγγελµατικά, τεχνολογικά κλπ) για την αντιµετώπιση των οποίων οι λύσεις δεν είναι µονοσήµαντες και οι απόψεις διαφέρουν. Θέµατα που έπρεπε να έχουν επιλυθεί προ πολλού χρονίζουν, µέτρα που έχουν ληφθεί αποδείχθηκαν αναποτελεσµατικά ή έχουν οδηγήσει σε νέα προβλήµατα... Οι Τεχνικοί έχουν απόψεις και αρκετοί θα ήθελαν να τις διατυπώσουν δηµόσια, κατά τρόπο άµεσο και ευχερή. Με αυτές τις αρχικές σκέψεις, µια "ανήσυχη" οµάδα Μηχανικών αποφάσισε την δηµιουργία ενός νέου δικτυακού τόπου µε φιλόδοξους στόχους:

• ενηµέρωση των Τεχνικών επί ποικιλίας θεµάτων που τους ενδιαφέρουν • on-line παροχή χρησίµων τεχνικών πληροφοριών και στοιχείων • παρουσίαση τεχνολογικών εξελίξεων και καινοτοµιών • προβολή ενυπογράφων απόψεων και προτάσεων επί θεµάτων που αφορούν τους Τεχνικούς όλων των κατηγοριών • συνεχής διεύρυνση του θεµατολογίου µε άρθρα, εκθέσεις, αναλύσεις, παρουσίαση εφαρµογών, νοµικά κείµενα, κρίσεις, απόψεις, σχόλια • παροχή χρησίµων στοιχείων και πληροφοριών προς τους σπουδαστές που εκπονούν διάφορες εργασίες

•

Θεόδωρο Βουδικλάρη, Πολ. Μηχ., τ. Πρόεδρο του ΣΠΜΕ και του ΙΟΚ Ευάγγελο Λυρούδια, ∆ρ Αρχ. Μηχ., τ. Πρόεδρο του ΣΑ∆ΑΣ - ΠΕΑ Βάιο Σελλούντο, Μ-Η Μηχ., εκδότη, τ. Πρόεδρο της Ε∆ΙΠΤ Νίκο Μαρσέλλο, Πολ. Μηχ., στέλεχος ποιοτικού ελέγχου Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο, Πολ. Μηχ., τ. σύµβουλο του ΙΟΚ [σύντοµα βιογραφικά τους σηµειώµατα υπάρχουν στην ιστοσελίδα]

Παράλληλα έχει εξασφαλισθεί η συνεργασία καταξιωµένων Μηχανικών και λοιπών Επιστηµόνων (µεταξύ των οποίων Πανεπιστηµιακοί, στελέχη εταιρειών, σύµβουλοι κλπ), των οποίων ο κατάλογος συνεχώς διευρύνεται. Το περιεχόµενο της ιστοσελίδας εµπλουτίζεται διαρκώς µε κείµενα συνεργατών και µελών του forum, ενδιαφέροντα έντυπα που αναρτώνται κατόπιν αδείας των εκδοτών τους, κανονιστικές διατάξεις κλπ. Περιλαµβάνεται βάση δεδοµένων προµηθευτών ανά προϊόν/υλικό (έχουν ήδη καταχωρηθεί πάνω από 700) µε δυνατότητα απ’ ευθείας σύνδεσης µε την ιστολελίδα τους, καθώς και µεγάλη συλλογή ενδιαφερόντων slides και video. Παρέχεται επίσης η δυνατότητα αναζήτησης µε λέξη-κλειδί σε όλα τα κείµενα που περιλαµβάνονται στην data base της ιστοσελίδας. Η ιστοσελίδα www.e-archimedes.gr είναι ανοικτή! Οι επισκέπτες µας έχουν την δυνατότητα σχολιασµού των αναρτηµένων κειµένων, αλλά και υποβολής δικών τους κειµένων προς ανάρτηση. Στόχος της Εποπτικής Επιτροπής του site είναι η φιλοξενία επωνύµων σχολίων, απόψεων και προτάσεων, στα όρια βέβαια της ευπρέπειας που αρµόζει στους Τεχνικούς. Με την συνδροµή και υποστήριξη των συνεργατών και των επισκεπτών της ιστοσελίδας, το www.e-archimedes.gr µπορεί σίγουρα να αποτελέσει έναν πραγµατικά χρήσιµο δικτυακό χώρο για τους Τεχνικούς.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

ΑΠΟΨΕΙΣ, ΣΧΟΛΙΑ, ΤΕΧΝΙΚΑ ΝΕΑ

Απλώς η ευχέρεια αυτή θα επιτρέψει την εξορθολογισµό των οικιστικών συνθηκών της χώρας, θα εξαφανίσει την οικιστική παρανοµία και θα µειώσει την ανάγκη για επεκτάσεις της οικιστικής γης (στην οποία συµπεριλαµβάνεται και η έκταση των παραγωγικών µονάδων).

Ταφόπλακα στο Χωροταξικό Σχέδιο µε το περί δασών ν/σ

Προς άρση κάθε αντιρρήσεως επί των ανωτέρω επισηµαίνεται ότι την στιγµή που η οικιστική έκταση δεν καταλαµβάνει περισσότερο από το 4,50% του Εθνικού Εδάφους (το 94% καταλαµβάνουν οι δασικές και γεωργικές εκτάσεις), στην Γερµανία η έκταση που καταλαµβάνουν οι πόλεις και οι οικισµοί της ανέρχεται στο 18,60% του εθνικού χώρου της, στην Ολλανδία στο 24,70% και στο Βέλγιο στο 26,24%!

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος ανέλαβε, µεταξύ άλλων, την αρµοδιότητα επί της ∆ασικής Πολιτικής, προκειµένου να αντιµετωπίζεται σφαιρικά η Προστασία του Περιβάλλοντος και ο Χωροταξικός Σχεδιασµός για την Ανάπτυξη της Οικονοµίας στη Χώρα, µακριά από επιστηµονικές εµµονές, υπερβολές αλλά και υποβολιµαίες διαστρεβλώσεις.

Καταφαίνεται λοιπόν και δι΄ αυτού ο παραλογισµός του ν/σ και των πολιτικολογούντων των περιβαλλοντικών οργανώσεων, µε την εµµονή τους στην απαγόρευση της χρησιµοποιήσεως δασικών εκτάσεων και βοσκοτόπων, αλλά ακόµη και δασών, για την Εξυπηρέτηση των Αναγκών της ανάπτυξης στη Χωρα.

Όµως µε το ν/σ περί δασών και δασικών εκτάσεων, το οποίο δηµοσιεύθηκε, απαγορεύεται κάθε αλλαγή της χρήση των δασικών εκτάσεων και των βοσκοτόπων µε αποτέλεσµα να καθίσταται αδύνατη η Ανάπτυξη στη Χώρας, αλλά και η Πολεοδοµική Ανόρθωση της.

Τέλος είναι καιρός να καταργηθούν οι αντισυνταγµατικές διατάξεις που "µπήκαν" µε το ν. 998/1979, δηλαδή του υπέρ του κράτους τεκµηρίου ιδιοκτησίας επί δασών και βοσκοτόπων, να επανέλθει ο καθορισµός της εννοίας της δασικής έκτασης σύµφωνα µε όσα θέσπισε ο ∆ασικός Κώδικας του 1929 (Ελευθέριος Βενιζέλος !), που είναι απολύτως ορθολογικός και να επιτραπεί η χωρίς καµιά δέσµευση χρήση των βοσκοτόπων και των δασικών εκτάσεων κρατικών και ιδιωτικών, αλλά και των δασών .

Ποία είναι η έκταση εκείνη την οποία θα καταλάβουν οι παραγωγικές µονάδες και η οικιστική γη επί του συνόλου των δασικών εκτάσεων και των βοσκοτόπων; Και ακόµη: Ποιοί είναι εκείνοι οι βοσκότοποι, η αλλαγή της χρήσης των οποίων θα ανατρέψει την περιβαλλοντική ισορροπία στη Χωρα; Πόσοι απ΄ αυτούς είναι κατάλληλοι για οικιστική ή άλλη αξιοποίηση και σε πόσα εν πάσει περιπτώσει τετραγωνικά χιλιόµετρα ανέρχονται οι εκτάσεις τους, που η οικοπεδοποίηση τους θα ανατρέψει την οικιστική ισορροπία του Εθνικού Χώρου; Πόσα εκατοµµύρια Έλληνες θα σπεύσουν να αγοράσουν οικόπεδα;

∆ηµήτριος Κοτσώνης, Πολιτικός Μηχανικός

∆ΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΠΡΟΣ ΑΘΗΝΑΙΟΥΣ ΣΑ ΝΑ ΜΗΝ ΠΕΡΑΣΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ!! Οι ελληνικές πόλεις νοσούν.

Ακόµη και αν σπεύσουν οι µισοί Έλληνες να αγοράσουν οικόπεδα, η συνολική επιφένειά τους είναι µόλις 500 m2 x 5.000.000 / 1.000.000 = 2.500 km2, δηλαδή ούτε το 2,00% της συνολικής εκτάσεως της Χώρας! Και φυσικά ούτε ελάχιστο ποσοστό από αυτά τα 2.500 km2 δεν θα αλλάξει χρήση, αφού αντιστοιχεί στο 50% της έκτασης που σήµερα καταλαµβάνει η οικιστική γη στη Χωρα, ενώ, όχι πέντε εκατοµµύρια Έλληνες αλλά ούτε ένα, δεν έχει ανάγκη από οικόπεδο.

Οι πολιτευόµενοι και διαχειριστές των κοινών δωροδοκούνται και εξαγοράζονται. Κι όσο για τη µεγάλη µάζα των πολιτών, είτε δεν αντιλαµβάνονται τα όσα διαπράττουν οι κυβερνώντες, είτε τα αντιλαµβάνονται αλλά δεν αντιδρούν, βυθισµένοι όπως είναι στη ραστώνη και την άνεση της καθηµερινότητας.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Από τούτη την αρρώστια έχουν προσβληθεί παντού οι πάντες - απλώς, ο καθένας τρέφει την ψευδαίσθηση ότι η συµφορά δεν θα χτυπήσει τη δική του πόρτα, αλλά θα διασφαλίσει τα δικά του συµφέροντα εκµεταλλευόµενος τους κινδύνους των άλλων (...)

Ινδία: Πράσινο φως για δύο τεράστια ηλιακά πάρκα

Κι ενώ κανονικά όλες οι συζητήσεις γίνονται πριν απ' τα όποια γεγονότα, εσείς διαβουλεύεστε πάντα κατόπιν εορτής (...) Αφήσατε όλον αυτό τον καιρό να κυλήσει µε συνεχείς αναβολές, µετάθεση των ελπίδων σας σε άλλους, αλληλοκατηγορίες και καταγγελίες. Αυτά συνεχίζετε να κάνετε και σήµερα (...) Όλοι πρέπει να εξοργίζεστε εξίσου όταν βλέπετε ότι πολύ εύκολα κινδυνεύουν να κακοποιηθούν οι πιο φτωχοί και αδύναµοι πολίτες, ενώ οι βδελυροί και πλούσιοι µπορούν να αδικοπραγούν ατιµωρητί και να εξαγοράζουν πρόσωπα για να εκβιάζουν καταστάσεις (...) Στρέψτε το βλέµµα προς τους σηµερινούς πολιτικούς: άλλοι από φτωχοί έγιναν πάµπλουτοι, άλλοι από άσηµοι χόρτασαν τιµές, ορισµένοι έφτιαξαν σπίτια δίπλα στα οποία τα δηµόσια οικοδοµήµατα είναι πιο σεµνά, κι όσο ο πλούτος της πόλης ελαττωνόταν, τόσο ο δικός τους αύξανε(...) ∆εν είναι ασφαλώς ένα και δύο τα αίτια ένεκα των οποίων έφθασαν τα πράγµατα εδώ. Αλλά την κύρια αιτία θα τη βρείτε στο πρόσωπο εκείνων που προτιµούν να σας είναι ευχάριστοι παρά να σας συµβουλεύουν ορθά. Απ' αυτούς, πολλοί προσπαθούν να συντηρούν τη σηµερινή κατάσταση γιατί αντλούν από αυτή δηµοτικότητα και εξουσία - κι έτσι ούτε οι ίδιοι προνοούν για το αύριο, ούτε νοιάζονται για το αν εσείς προνοείτε (...) Βρίσκονται σε τέτοια εγκατάλειψη και σε τέτοια χάλια τα πράγµατα, ώστε ακόµη όσοι µιλούν από τούτο το βήµα πρότειναν συνειδητά τα πιο βλαβερά µέτρα κι εσείς τα ψηφίζατε, πάλι δεν θα µπορούσαµε να βρεθούµε σε χειρότερη θέση (...)

Η Ινδία ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να κατασκευάσει ηλιακό πάρκο ισχύος 4.000MW, το οποίο θα εκτείνεται σε 77 τετραγωνικά χιλιόµετρα. Η κατασκευή του αναµένεται να διαρκέσει 7 χρόνια και να στοιχίσει 4,4 δισεκατοµµύρια δολάρια. Η κυβέρνηση του ινδικού κρατιδίου Τζαµού και Κασµίρ έδωσε το πράσινο φως για την κατασκευή δύο τεράστιων ηλιακών εγκαταστάσεων, ισχύος 5.000 και 2.500 MW, τα οποία πιθανότατα θα διαχωρίζονται σε πολλά µικρότερα ηλιακά πάρκα. Σηµειώνεται ότι το µεγαλύτερο ηλιακό πάρκο στον κόσµο σήµερα βρίσκεται στην Καλιφόρνια και έχει ισχύ 550 MW. Το µνηµόνιο συνεννόησης υπεγράφη την περασµένη εβδοµάδα, παρουσία υψηλόβαθµων αξιωµατούχων, ανάµεσά τους και του υπουργού Νέας και Ανανεώσιµης Ενέργειας της Ινδίας. Ο Φαρούκ Αµπντουλά δήλωσε ότι µόνο η περιοχή Λαντάχ, όπου θα κατασκευαστεί το µεγαλύτερο από τα δύο πάρκα, θα µπορούσε να υποστηρίξει έργα συνολικής ισχύος τουλάχιστον 30.000MW. Η Ινδία µοιάζει να έχει πάρει πολύ στα σοβαρά το θέµα "ηλιακή ενέργεια". Μόλις τον περασµένο µήνα ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να κατασκευάσει ηλιακό πάρκο ισχύος 4.000MW, το οποίο θα εκτείνεται σε 77 km2. Η κατασκευή του αναµένεται να διαρκέσει 7 χρόνια και να στοιχίσει 4,4 δισεκατοµµύρια δολάρια. Εκτός από το πολύ υψηλό κόστος, που σηµαίνει ότι θα χρειαστεί έξωθεν βοήθεια, εκφράζονται φόβοι και για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του έργου, κοντά στους υδροβιότοπους της προστατευόµενης λίµνης Σαµπχάρ. Πρόσφατα πάντως, αναλυτές προέβλεπαν ότι η ανάπτυξη της αγοράς ηλιακής ενέργειας στη χώρα θα επιβραδυνθεί φέτος λόγω καθυστερήσεων στην εφαρµογή προαναγγελθέντων σχεδίων. Επισήµως, η Ινδία φιλοδοξεί να εγκαταστήσει 1,1GW από ηλιακά πάρκα µέσα στο οικονοµικό έτος 2013-2014, στο πλαίσιο του απώτερου στόχου των 20GW µέχρι το 2022. Ωστόσο, πολλά πάρκα έχουν µείνει στα χαρτιά και κανένα δεν αναµένεται να τεθεί σε λειτουργία µέχρι το 2015.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Το µεγαλύτερο ηλιακό πάρκο της Νέας Υόρκης παίρνει τη θέση τεράστιας χωµατερής

Το πάρκο εκτείνεται σε µια περιοχή 1,27 εκατοµ. m2 και αποτελείται από σχεδόν 300.000 πάνελς, ικανά να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες 22.000 νοικοκυριών. Την ώρα που οι Ιάπωνες αναζητούν λύσεις για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών τους στο µέλλον, στη σκιά της πυρηνικής καταστροφής στη Φουκουσίµα, η Kyocera ολοκλήρωσε το µεγαλύτερο ηλιακό πάρκο στη χώρα, ισχύος 70MW. Το πάρκο εκτείνεται σε µια περιοχή 1,27 εκατοµ. m2 και αποτελείται από σχεδόν 300.000 πάνελ, ικανά να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες 22.000 νοικοκυριών.

Τα έργα πρόκειται να αρχίσουν το καλοκαίρι του 2015 µε την τοποθέτηση σε µία έκταση 190 στρεµµάτων 30.000-35.000 πάνελ υψηλής απόδοσης και συνολικής ισχύος 10MW, ικανών να καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες σχεδόν 2.000 σπιτιών, σύµφωνα µε τον ∆ήµαρχο. Οι αρχές της Νέας Υόρκης σχεδιάζουν να παραχωρήσουν το χώρο, όπου κάποτε βρισκόταν η µεγαλύτερη χωµατερή στον κόσµο, για την κατασκευή του µεγαλύτερου ηλιακού πάρκου στην πόλη. Την ανακοίνωση έκανε ο ∆ήµαρχος Μάικλ Μπλούµπεργκ, διευκρινίζοντας ότι το έργο ανέλαβε η ιδιωτική εταιρεία SunEdison. "Το Freshkills ήταν κάποτε η µεγαλύτερη χωµατερή του κόσµου. Σύντοµα θα είναι ένα από τα µεγαλύτερα πάρκα στην πόλη και η τοποθεσία του µεγαλύτερου ηλιακού πάρκου που έχει δηµιουργηθεί ποτέ στα πέντε διαµερίσµατα", δήλωσε ο Μπλούµπεργκ. Τα έργα πρόκειται να αρχίσουν το καλοκαίρι του 2015 µε την τοποθέτηση σε µία έκταση 190 στρεµµάτων 30.000-35.000 πάνελ υψηλής απόδοσης και συνολικής ισχύος 10MW, ικανών να καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες σχεδόν 2.000 σπιτιών, σύµφωνα µε το δήµαρχο. Θα αυξήσουν το δυναµικό της πόλης από ανανεώσιµες πηγές κατά 50%.

Εγκαίνια για το µεγαλύτερο ηλιακό πάρκο στην Ιαπωνία

Το ρεύµα θα πωλείται από τις διαχειρίστριες εταίρείες (Kyocera Solar Corporation και Kyodenko) στον τοπικό πάροχο Kyushu Electric Power Co µε βάση το ιαπωνικό πρόγραµµα feed-in tariff, το οποίο ουσιαστικά αναγκάζει τους παρόχους να αγοράζουν το 100% του ρεύµατος που διαθέτουν από συγκεκριµένες µονάδες ΑΠΕ. H µονάδα Kagoshima Nanatsujima βρίσκεται στην περιφέρεια Καγκοσίµα της νοτιοδυτικής Ιαπωνίας, η οποία θεωρείται ιδανική για την παραγωγή ενέργειας από τον ήλιο, καθώς έχει έναν από τους µεγαλύτερους µέσους όρους ηµερών ηλιοφάνειας στη χώρα. Η περιοχή έχει επίσης πολλά ηφαίστεια και βρέχεται από τη θάλασσα, γεγονός που την καθιστά ακόµη πιο ελκυστική για οµίλους ΑΠΕ. "Θα θέλαµε να συµβάλουµε στην ανάπτυξη και τηn βελτίωση των ανθρώπινων κοινωνιών µέσω ενός νέου τύπου παραγωγής ενέργειας από την Καγκοσίµα, την τοποθεσία, όπου πολλοί θαρραλέοι σαµουράι προκάλεσαν το παλαιό πολιτικό και κοινωνικό καθεστώς, κατά τη δεκαετία του 1860, προκειµένου να µεταρρυθµίσουν τη χώρα", δήλωσε κατά την τελετή των εγκαινίων της µονάδας ο πρόεδρός της Νόµπουο Κιταµούρα. Σύµφωνα µε τα τελευταία στοιχεία, από τον περασµένο Αύγουστο, η ηλιακή αγορά της Ιαπωνίας απαρτίζεται κατά κύριο λόγο από φωτοβολταϊκά συστήµατα στέγης, σε ποσοστό 89%. Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, έπεται και συνέχεια στις µεγάλες εγκαταστάσεις, καθώς η νέα ενεργειακή στρατηγική της χώρας δίνει µεγαλύτερη έµφαση στις ΑΠΕ, µε ορισµένους αναλυτές να προβλέπουν αύξηση της ισχύος στα 19GW µέσα στα επόµενα δύο χρόνια.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Το περιβάλλον της ανάπτυξης Θ. Γ. Βουδικλάρης Πολιτικός Μηχανικός

Υποθέτω ότι δεν χρειάζεται να αποδείξω ότι δεν µπορούµε να επιχειρούµε και να περιµένουµε ανάπτυξη χωρίς την εξασφάλιση ενέργειας, και συµφωνώ ότι η ανάπτυξη πρέπει να είναι "πράσινη", µε τη µικρότερη δυνατή βλάβη στο περιβάλλον. Η σχέση µεταξύ ενέργειας και περιβάλλοντος είναι, πράγµατι, λεπτή.

Έχουµε πλέον ξεπεράσει την κρίση και βρισκόµαστε στο στάδιο της ανάκαµψης. Θα επιθυµούσαµε βέβαια να έχουµε πιο χειροπιαστές αποδείξεις ή, έστω ενδείξεις, αλλά ας µην είµαστε απαιτητικοί, δύσπιστοι και δύστροποι. Πρόκειται για κυβερνητική διαπίστωση που δεν επιδέχεται αµφιβολίες. Και πάντως ένα πολύ σηµαντικό δείγµα, ότι βρισκόµαστε στον δρόµο της ελπίδας, είναι το ενδιαφέρον µας για το περιβάλλον, για την προστασία του, η "πράσινη ανάπτυξη" είναι η µόνιµη φροντίδα µας. Τέτοια ανάπτυξη θέλουµε, όχι "ότι κι ότι".

Έχουµε παρακολουθήσει, προσφάτως, στις εφηµερίδες το πρόβληµα που αντιµετωπίζει η βιοµηχανία για την εξασφάλιση ενέργειας σε λογικές τιµές, µε αιχµή της πληροφόρησης τον κίνδυνο να κλείσουν τα χαλυβουργεία µας (π.χ. η Χαλυβουργική) λόγω κόστους ηλεκτρικού ρεύµατος. Προσωπικώς, τον κίνδυνο τον είχα πληροφορηθεί πολύ νωρίτερα (ως µέλος του Συντονιστικού Οργάνου του ΤΕΕ για τα δοµικά υλικά) από τις κραυγές αγωνίας που εξέπεµπε η "Ένωση Χαλυβουργιών Ελλάδος".

Γιατί, έτσι έγινε αυτή η ανόρθωση και η ανάκαµψη που απολαµβάνουµε: µε την ανάπτυξη. Με τον τρόπο που συνιστούσαν, από την αρχή, όλοι. Η υπόδειξη, η συµβουλή απ' όλους όσους ασχολούνται µε τα οικονοµικά ήταν αταλάντευτη: µόνο µε την ανάπτυξη θα µειώσουµε την ανεργία, θα βελτιώσουµε τους µισθούς, θα αυξήσουµε τις συντάξεις, θα µειώσουµε τους φόρους, θα "ανοίξουµε" δουλειές, θα προσλάβουµε υπαλλήλους.

Το ηλεκτρικό ρεύµα αποτελεί για τις εγχώριες χαλυβουργίες το 35% του συνολικού κόστους µεταποίησης, και είναι τουλάχιστον 50% ακριβότερο1 από το µέσο κόστος των ανταγωνιστριών βιοµηχανιών της Ε.Ε. Η ακριβή τιµή του ρεύµατος µειώνει την ανταγωνιστικότητα, ελαττώνει ή και εξαφανίζει τις δυνατότητες των εξαγωγών, που είναι η µοναδική λύση επιβιώσεως αυτών των βιοµηχανιών, σε µια χώρα που έπαψε να εκτελεί έργα, δηµόσια και ιδιωτικά.

Προσχωρήσαµε σ' αυτή τη δηµιουργική διαδικασία, απαρνηθήκαµε τη νοοτροπία των πελατειακών σχέσεων, ξεπεράσαµε τις αδυναµίες της ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης και.... νάµαστε! Άλλωστε, πώς εξασφαλίσαµε πρωτογενές πλεόνασµα; Τώρα όµως, ας ξυπνήσουµε απ' το όνειρο. Η φροντίδα µας για το περιβάλλον είναι αναµφίβολη, αλλά για το δικό µας περιβάλλον, το οικογενειακό, το οικονοµικό, των φίλων µας, των πελατών µας. Το φυσικό περιβάλλον µας ενδιαφέρει να αναπτυχθεί, για να κρύψουµε στα φυλλώµατά του το "άλλο".

Η ∆ΕΗ διαθέτει ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο στη Μεσοχώρα, στον άνω ρου του ποταµού Αχελώου, µε ισχύ 161,6 MW (δύο µονάδες των 80 MW και µία των 1,6 MW), τελειωµένο, έτοιµο να λειτουργήσει από το 2001, ικανό να παράγει 384 GWh ενέργειας το χρόνο, που κόστισε περί τα 400 εκατοµ. ευρώ σε σηµερινές τιµές.

Και φυσικά το περιβάλλον του κόµµατος. Έχουµε να διορίσουµε τα µέλη του που δεν κατάφεραν να εκλεγούν, ώστε να σιτίζονται (και αυτά) στο "πρυτανείον". Οι άνθρωποι πρέπει να ζήσουν και δεν ξέρουν καµµιά δουλειά να κάνουν, όλη τους τη ζωή υπηρετούσαν το κόµµα. Θα τους εγκαταλείψουµε; Να τους διορίσουµε, λοιπόν, επί κεφαλής κάποιου από τους ∆ηµόσιους Οργανισµούς, αυτούς που θα µας εξασφαλίσουν την ανάπτυξη -- διπλό το όφελος -- µη ρωτάτε τίνος την ανάπτυξη. Θα παρουσιάσω ένα (πραγµατικό) παράδειγµα για να δείτε πώς αντιλαµβάνεται το κράτος µας το περιβάλλον, την ανάπτυξη και τη µεταξύ τους σχέση.

Το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας για τις Ελληνικές χαλυβουργίες, και για λειτουργία τους µόνο κατά τη νύχτα (για λόγους νυκτερινού τιµολογίου), ανέρχεται σε 77 € ανά MWh, ενώ οι αντίστοιχες τιµές είναι στην Ιταλία 30 - 35 € ανά MWh, στη Γερµανία 35 40 € ανά MWh, στη Γαλλία 40 - 46 € ανά MWh και στη Βουλγαρία 46 € ανά MWh.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Κανένας (καµµία κυβέρνηση) δεν αποφασίζει να πατήσει τα κουµπιά που θα το θέσουν σε λειτουργία, γιατί κάποιοι περιβαλλοντολόγοι και το Συµβούλιο Επικρατείας θεωρούν ότι αυτό θα έχει καταστροφικές συνέπειες στο περιβάλλον. Κανένας σοφός οικονοµολόγος, µέχρι σήµερα, δεν έχει υπολογίσει πόσο κοστίζουν οι 384 GWh ενέργειας το χρόνο, οικονοµικώς, λειτουργικώς, αναπτυξιακώς, αλλά ακόµη στρατηγικώς και πολιτικώς (αφού αγοράζουµε και εξαρτιόµαστε από τους γείτονες), πόσα λεφτά έχουµε πληρώσει εν τω µεταξύ (επί 13 χρόνια) στην Τουρκία και την Αλβανία, και πιο είναι το ετήσιο κόστος εξυπηρετήσεως των "θαµµένων" κεφαλαίων κατασκευής. Κατά τα λοιπά (δηλώνουµε ότι) κάνουµε ειλικρινή αγώνα για ανάκαµψη και ανάπτυξη, ξεζουµίζοντας τους µισθούς και τις συντάξεις.

Το σύστηµα ταµιευτήρων Aχελώου - Θεσσαλίας και των 2 έργων εκτροπής

Ο χειρισµός του θέµατος για το συγκεκριµένο έργο, για λόγους δήθεν οικολογικούς, είναι απολύτως παράλογος, αφού το φράγµα, ο αγωγός προσαγωγής και ο σταθµός παραγωγής έχουν ήδη κατασκευασθεί. Αποµένει να σχηµατισθεί η λίµνη πίσω από το φράγµα (ο ταµιευτήρας), να ισορροπήσουν οι οικολογικές συνθήκες, και το νερό αντί να συνεχίσει να τρέχει ανεκµετάλλευτο µέσα από τη σήραγγα εκτροπής, να πηγαίνει στον σταθµό παραγωγής και να παράγει ηλεκτρικό ρεύµα. Η αµαρτία του έργου είναι ότι βρίσκεται στον Αχελώο, το όνοµα του οποίου είναι απλώς συνδεδεµένο (και καταραµένο) µε τις αποφάσεις του Συµβουλίου Επικρατείας που αφορούν την εκτροπή κάποιου τµήµατος της παροχής του προς τη Θεσσαλία. 2

Κουτσογιάννης, ∆., Αποτίµηση του επιφανειακού υδατικού δυναµικού και των δυνατοτήτων εκµετάλλευσής του στη λεκάνη του Αχελώου και τη Θεσσαλία, Κεφ. 5 της Μελέτης υδατικών συστηµάτων, Συνολική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της Εκτροπής Αχελώου, Αθήνα, 1995.

Καµµία απολύτως λειτουργική σχέση δεν έχει το φράγµα της Μεσοχώρας µε τα έργα της εκτροπής του Αχελώου στη Θεσσαλία, αρκεί να κοιτάξει κανείς στον χάρτη τις θέσεις και την απόσταση των σχετικών έργων. ∆εν υπάρχει ούτε ένας σκεπτόµενος άνθρωπος στα αρµόδια Υπουργεία ικανός να το καταλάβει και να πάρει (ή να εισηγηθεί) την απόφαση για το πάτηµα των κουµπιών;

∆υστυχώς τα µέλη του Συµβουλίου Επικρατείας καλούνται να λάβουν αποφάσεις επί θεµάτων τεχνικών και οικολογίας, ίσως χωρίς επαρκή πληροφόρηση ή ενηµέρωση. Γύρω από το αντικείµενο της ενέργειας κινούνται τεράστια συµφέροντα, που µπορούν να "υποστηρίξουν" κάποιους "ειδικούς", που θα υποστηρίξουν ότι τους ζητηθεί, ότι τους υπαγορεύσουν. Η κατάταξη των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) κατά σειρά βλάβης ή προστασίας του περιβάλλοντος έχει παρουσιασθεί πολλές φορές, κατά πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Σε ποια θέση κατατάσσει το επίσηµο Ελληνικό κράτος τις υδατοπτώσεις; Ποιος παίρνει την πολιτική απόφαση για την προτίµηση των φωτοβολταϊκών ή του πετρελαίου ή των υδροηλεκτρικών ή της πυρηνικής ενέργειας; Με τί κριτήρια; Πόσο µετράει η απεξάρτηση από ξένα συµφέροντα, από ξένη τεχνολογία, από ξένα προϊόντα; Κάτι δεν πάει καλά, πρέπει να ανησυχούµε και να γρηγορούµε. Η ∆ΕΗ διαθέτει επί του ποταµού Αχελώου άλλο ένα έργο, το ηµιτελές έργο της Συκιάς, που είναι το έργο κεφαλής για την εκτροπή τµήµατος της παροχής του Αχελώου προς τη Θεσσαλία. Επί 30 χρόνια βρίσκονται και εκεί "θαµµένα" περί τα 500 εκατ. ευρώ, εν αναµονή της οριστικοποιήσεως των µελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και των τελικών αποφάσεων του ΣτΕ. Η κατασκευή όµως θα µπορούσε να περαιωθεί και το έργο να λειτουργήσει ως καθαρώς υδροηλεκτρικό, ακόµα και αν δεν εγκριθεί ποτέ η εκτροπή του Αχελώου προς Θεσσαλία. Αρκεί ένα απλό κλείσιµο των θυροφραγµάτων που προβλέπονται στην είσοδο της σήραγγας εκτροπής προς Θεσσαλία. Αυτό θα εσήµαινε προσθήκη άλλων 126,5 MW στο σύστηµα και επαύξηση της ετήσιας παραγωγής ενέργειας κατά 530 GWh. Άλλη µία ανεκµετάλλευτη δυνατότητα να αυξήσουµε τη διατιθέµενη ενέργεια και να κάνουµε ένα βήµα προς την ανάπτυξη.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Αλλά, κατάντη της Συκιάς, επί του Αχελώου, προβλέπεται επίσης να κατασκευασθεί στο Αυλάκι ένα ακόµη υδροηλεκτρικό έργο, από ιδιώτη επενδυτή, ώριµο προς έναρξη κατασκευής, που υποκύπτει και αυτό στις αναστολές που δηµιουργεί το όνοµα του Αχελώου, οι αντιλήψεις των οικολόγων και οι αποφάσεις του ΣτΕ. Αυτό θα µπορούσε να προσθέσει ακόµη 90 MW ισχύος στο σύστηµα και ετήσια παραγωγή ενέργειας άλλες 380 GWh.

Έτσι θα αξιοποιούσαµε τις υδροδυναµικές δυνατότητες του Αχελώου σε όλο του το µήκος, εξασφαλίζοντας ετησίως πρόσθετη ενέργεια 1300 GWh, περίπου, και κάνοντας, πραγµατικά, ένα σωστό, µεγάλο βήµα προς την ανάκαµψη από την κρίση, και προς την κατεύθυνση της προόδου. Ας ελπίσουµε ότι οι τεχνοκράτες της ∆ιοίκησης και οι σύµβουλοι της κυβέρνησης θα αξιωθούν να κάνουν λίγες προσθέσεις και µερικούς πολλαπλασιασµούς, για να αντιληφθούν πόσο µεγάλη ζηµιά γίνεται από την άρνηση ή την αδιαφορία τους για την εφαρµογή αυτών των ορθολογικών λύσεων του συνολικού προβλήµατος και από την καθυστέρηση λήψεως αυτονόητων αποφάσεων. Προκαλεί κατάπληξη, και δηµιουργεί ανησυχίες και ερωτηµατικά, η προσπάθεια των οικολόγων να πείσουν την Πολιτεία και την Κοινή Γνώµη, ότι τα φράγµατα και οι ταµιευτήρες προκαλούν βλάβη στο περιβάλλον. Είναι σε θέση να επικαλεσθούν κάθε είδους υπερβολή, ακόµα και ότι "πνίγονται" µέσα στον ταµιευτήρα τα δέντρα της περιοχής που καλύπτει. Οι επισηµάνσεις τους για τους κινδύνους από τη ρύπανση και οι εύκολες διαλέξεις για την ατµόσφαιρα, τα πουλιά και τα λουλούδια, λειτουργούν ως υπνωτικό στην κοινή γνώµη, που δεν έχει τις γνώσεις για να αξιολογήσει την ορθότητα των σχετικών προτάσεων, που είναι πάντα υπερβολικές και αρνητικές -- να µη γίνεται τίποτα. Και ασφαλώς δεν είναι πάντα σε θέση να διαβάσει "ανάµεσα" από τις γραµµές των κειµένων, για να κρατήσει επιφυλάξεις για τις υποδείξεις. Ο ταµιευτήρας µεταβάλλει βέβαια το οικολογικό σύστηµα της περιοχής, συνήθως όµως προς το καλύτερο, ο ισολογισµός οφέλους - βλάβης είναι πάντα υπέρ της δηµιουργίας του.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Η λίµνη Πλαστήρα έχει δηµιουργήσει ένα µαγευτικό περιβάλλον που προσελκύει παραθεριστές και τουρίστες, βελτίωσε το οικοσύστηµα της περιοχής (ή και δηµιούργησε ένα καλύτερο), κατά κανένα τρόπο δεν το έβλαψε και, σίγουρα, δεν το κατέστρεψε. Οικολόγοι πρέπει να είµαστε όλοι µας, χωρίς όµως να απεµπολήσουµε τη λογική µας και χωρίς να χάσουµε το µέτρο. Η αλήθεια είναι ότι η πρόοδος και η ανάπτυξη δεν νοούνται χωρίς ενέργεια. Είναι επίσης αλήθεια ότι οι πηγές από τις οποίες παίρνουµε σήµερα το µεγαλύτερο ποσοστό της χρησιµοποιούµενης ενέργειας (πετρέλαιο, άνθρακες, φυσικό αέριο, πυρηνική ενέργεια) είναι βλαπτικές για το περιβάλλον, σε µικρότερο ή µεγαλύτερο βαθµό. Είναι, εποµένως, αναγκαίο να στραφούµε προς πηγές καθόλου ή λιγώτερο βλαπτικές, η στροφή προς τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), τον ήλιο, τον άνεµο και το νερό είναι απολύτως ενδεδειγµένη.

Απόψεις µεγάλων υδροηλεκτρικών έργων στην Ελλάδα

Ο υπερχειλιστης του φράγµατος Καστρακίου

Σε όλο τον κόσµο τα υδροηλεκτρικά έργα θεωρούνται ως η καλύτερη πηγή καθαρής, ανανεώσιµης ενέργειας και, όλες οι χώρες, προσπαθούν, και έχουν πετύχει, να εκµεταλλευτούν και την τελευταία σταγόνα νερού για την παραγωγή υδροδυναµικής ενέργειας, στη Γερµανία κατά 100%, στη Γαλλία 97%, στην Ιταλία 95%, στην Ισπανία 88% κ.ο.κ. Η Ελλάδα βρίσκεται στο 31%, περιφρονεί αυτόν τον τρόπο αποκτήσεως καθαρής ενέργειας, αδιαφορεί για τη βελτίωση του ποσοστού της και προτιµάει να αγοράζει φωτοβολταϊκά. Για να κινείται το εµπόριο, µε όλα τα συναφή (και πιο άµεσα) πλεονεκτήµατα. Ας επισηµάνουµε ότι τα υδροδυναµικά έργα έχουν το πρόσθετο πλεονέκτηµα να συνδυάζονται µε τις άλλες µορφές ανανεώσιµης ενέργειας (π.χ. της αιολικής), σε υβριδικό έργο αντλησο-ταµίευσης, για την αποθήκευση της παραγόµενης ενέργειας και τη ρύθµιση της καταναλώσεώς της.

Το φράγµα Πουρνάρι ΙΙ

Χωρίς αµφιβολία, οι υδατοπτώσεις είναι η πιο "πράσινη ενέργεια", το νερό µπορεί να πρασινίσει τα πάντα, εκτός ίσως από τους "πράσινους". Τελευταίο: Αυτές τις απλές και τρανταχτές αλήθειες θα έπρεπε να τις υπερασπίζεται ο τεχνικός σύµβουλος του κράτους και τα συλλογικά όργανα των µηχανικών. Αυτοί έπρεπε να συνεγείρουν την κοινή γνώµη, για να απαιτεί από την εκάστοτε κυβέρνηση την λήψη αποφάσεων και την εφαρµογή ενεργειών που αποβλέπουν στο συµφέρον της χώρας και µόνον. Θα έπρεπε, ... αν υπήρχαν. Το φράγµα Θησαυρός - Πλατανόβρυση

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Το τζαµί της Αθήνας Θ. Γ. Βουδικλάρης Πολιτικός Μηχανικός

Τα "λαµπάκια" µου άναψαν, για δεύτερη φορά, µε τη δηµοσίευση των προκλητικών προθέσεων του κυρίου Ερντογάν να κάνει τζαµί την Αγιά-Σοφιά.

Την αντίθεσή του σε µια ενδεχόµενη µετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέµενος εξέφρασε και πάλι ο Οικουµενικός Πατριάρχης Βαρθολοµαίος επισηµαίνοντας πως µια τέτοια ενέργεια θα προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις όλων των Χριστιανών του κόσµου.

Προσφάτως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάνθηκε, πάλι, ότι οι χώροι λατρείας κάθε θρησκείας, µε ιδιαίτερη αναφορά στην Αγιά-Σοφιά, πρέπει σε κάθε χώρα να διατηρήσουν τη λειτουργία για την οποία δηµιουργήθηκαν ή να γίνουν (κατ' ανοχήν) µουσεία. Ο Πατριάρχης, που τελεί υπό κατοχήν, είχε το θάρρος να αντιταχθεί δηµόσια, οι ντόπιοι "ελεύθεροι ραγιάδες" εσιώπησαν. Οι κυβερνήσεις όλων των χωρών του κόσµου έχουν επισηµάνει τις επιθέσεις εναντίον των χριστιανών και των χριστιανικών ναών και έχουν εκφράσει τη δυσφορία και την ανησυχία τους. Μόνο εµείς είµαστε πιο ..... τι άραγε; Θεωρώ απολύτως άστοχη την απόφαση της Ελληνικής Κυβερνήσεως, και απολύτως ξένη προς τις διαθέσεις και τις επιθυµίες του ελληνικού λαού, να κατασκευάσει, µε δαπάνες του Έλληνα φορολογούµενου, µεγάλο, πολυτελές τζαµί στην Αθήνα. Οι χώρες και οι κυβερνήσεις τους, ασκούν πολιτική µε βάση τα συµφέροντά τους και την εξασφάλιση αµοιβαιότητας, και όχι για να αποδείξουν ότι δεν είναι ρατσιστικές. Υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι γι' αυτή την απόδειξη, δεν έχουµε λόγο να δείχνουµε κόµπλεξ. Εξυπηρετεί τα συµφέροντα του λαού και της χώρας µας η εγκατάσταση στην Αθήνα µιας πηγής ανωµαλίας και επεισοδίων; Είναι βέβαιο ότι ο Ερντογάν και η Τουρκία δεν συγκινούνται από την επίδειξη πολιτισµού και καλής διαθέσεως. Η νοοτροπία και η επιδίωξη του απολίτιστου (και επηρµένου) χωριάτη είναι "να σ' ανέβει στο κρεβάτι", την ευγένεια και τον πολιτισµό δεν τα καταλαβαίνει, τα θεωρεί αδυναµία, και φόβο, και αναγνώριση της ανωτερότητάς του. Μη σπαταλάς τον χρόνο σου, την ηρεµία σου και τα λεφτά σου µαζί του, µαταιοπονείς, δεν θα τον βελτιώσεις. Και, κυρίως, µη µπαίνεις σε κινδύνους.

Αντί να καταγράψω επιχειρήµατα για τους ισχυρισµούς µου θα αντιγράψω τις απόψεις που κατέθεσε ο γνωστός καθηγητής Σαράντος Καργάκος σε τηλεοπτική εκποµπή, στην οποία τον κάλεσαν, που τις ασπάζοµαι απολύτως. "Πρώτον, σέβοµαι τις θρησκευτικές ευαισθησίες και τις θρησκευτικές ανάγκες παντός ανθρώπου, αλλ’ αφελώς διερωτώµαι: σε ποιούς θα ανήκει θρησκευτικά το εν λόγω τζαµί; Στους Σουνίτες ἤ στους Σιίτες; Ή, µήπως, σε κάποια άλλη από τίς δεκάδες µουσουλµανικές σέχτες; Οι άνθρωποι αυτοί δεν µπορούν να µονοιάσουν στις χώρες τους και θα µονοιάσουν στην Ελλάδα; Μήπως υπάρχει κίνδυνος να έχουµε φαινόµενα Βαγδάτης; ∆εύτερον, εν ηµέραις κρίσεως, όταν δεν έχουµε χρήµατα να επισκευάσουµε και να αποκαταστήσουµε την Μητρόπολη (15 χρόνια είναι γιαπί), µας περισσεύουν λεφτά για να φτιάξουµε πολυτελές τζαµί; Τρίτον, ποιά εκκλησία των Αθηνών διαθέτει την οικοπεδική έκταση που θα διαθέτει το υπό ανέγερση τζαµί; (Όπως µε έχουν πληροφορήσει απόστρατοι αξιωµατικοί του Πολεµικού Ναυτικού, στο οποίο ανήκε ο χώρος, πρόκειται για µια έκταση 20-23 στρεµµάτων. Ίσως να κάνουν λάθος. Αλλά τον χώρο τον έχω επισκεφθεί και είναι εξαιρετικά ευρύς). Τέταρτον, ο εισερχόµενος στην Αθήνα µέσω της Ιεράς Οδού και της Λεωφόρου Καβάλας, πρώτα θα βλέπει το τζαµί και µετά την Ακρόπολη. Ποια εντύπωση θα προκαλεί στον ξένον επισκέπτη, όταν θα βλέπει στις πύλες των Αθηνών το συναθροισµένο πλήθος των µουσουλµάνων; Αφήνω την απάντηση στον αναγνώστη. Πέµπτον, πόσο κοστολογήθηκε η εκχωρηθείσα από το Πολεµικό Ναυτικό οικοπεδική έκταση; Και ποιοί ήσαν οι υπογράψαντες πολιτικοί και στρατιωτικοί; Μήπως κάποιος εξ αυτών φιλοξενείται ή πρέπει να φιλοξενηθεί στον Κορυδαλλό; ∆ιότι, όπως, µου έχουν εκµυστηρευθεί παλαιοί αξιωµατικοί του Πολεµικού Ναυτικού, η έκταση δόθηκε «µπίρ παρά». Στο ένα πέµπτο της αξίας της! Έκτον, το και σοβαρότερο: Τι θα συµβεί αν κάποιος χριστιανός θρησκοµανής ή κάποιος χουλιγκάνος ή (αυτό κυρίως) κάποιος προβοκάτορας γράψει κάποια νύκτα κάτι αισχρό για τη µουσουλµανική θρησκεία ή φτιάξει µια καρικατούρα του Μωάµεθ; ∆εν θα ξεσηκωθεί εναντίον µας όλο το Ισλάµ; Εδώ οι εγχώριοι βάρβαροι δεν σέβονται τα πιο ιερά µας µνηµεία και θα σεβασθούν το τζαµί; Μήπως κάτι τέτοιες βλακώδεις ή προβοκατόρικες ενέργειες, θα δίνουν το πρόσχηµα στην Τουρκία (διότι αυτή ουσιαστικά θα είναι ο διαφεντευτής του τζαµιού), να επεµβαίνει στα εσωτερικά µας;

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Ας θυµηθούµε τι έγινε το 1955 µε κάποια αισχρογραφήµατα στη φερόµενη ως οικία του Κεµάλ στη Θεσσαλονίκη. Ξεσηκώθηκαν τα άγνωµα πλήθη της Πόλης και αφάνισαν καθετί χριστιανικό στην Βασιλεύουσα. Από καταστήµατα µέχρι τάφους. Και κάτι που δεν πρόφθασα να πω: Ακούω να λέγεται ότι θα αναβαθµισθεί η περιοχή χάρη στο τζαµί. Οι λέγοντες αυτό, χωρίς να έχουν πρόθεση να κάνουν χιούµορ, αυτό τελικά πετυχαίνουν. Αν θέλουµε αναβάθµιση της περιοχής, θα µπορούσαµε στο χώρο αυτό να µεταφέρουµε τον κρυµµένο κάπου στο Ζάππειο ανδριάντα του Καραϊσκάκη, που έδωσε στο χώρο αυτό την πρώτη του µάχη στην Αττική (Μάχη Χαϊδαρίου, 6-8 Αυγούστου 1826) και ο οποίος την επόµενη χρονιά έδωσε τη ζωή του για την ελευθερία των Αθηνών. Και κάτι σαν επίλογος: ∆ιαλαλούµε “urbi et orbi” ότι η Αθήνα είναι η πόλη που γέννησε τη δηµοκρατία. Αυτός που θεµελίωσε τη δηµοκρατία ήταν ο Κλεισθένης. Ανδριάντας του Κλεισθένη δεν υπάρχει πουθενά στην Αθήνα. Μήπως είναι καιρός να στηθεί εκεί που πρόκειται να φτιαχτεί το τζαµί; Έτσι οι ξένοι (και οι εντόπιοι), που φθάνουν στην Αθήνα, θα θυµούνται ότι στην πόλη αυτή γεννήθηκε η δηµοκρατία και όχι το... Ισλάµ !" Η πρώτη φορά που µου "άναψαν τα λαµπάκια" ήταν όταν ο Υπουργός ΠΟΜΕ∆Ι κ. Χρυσοχοΐδης δήλωσε την ευτυχία του που βρέθηκε, επί τέλους, ανάδοχος για το έργο, και τη χαρά του που αυτό το έργο θα εκτελεσθεί κατά τη διάρκεια της θητείας του. Το τζαµί. Η αυταρέσκειά του.... σπάει τζάµι. Σ' αυτό το επίπεδο περιορίζει τις αρµοδιότητες και τις υποχρεώσεις του, και τη συµµετοχή του στην ανάκαµψη.

Πρέπει να ζητήσει συγνώµη γιατί µετείχε, αδιαµαρτύρητα, σε µια βουλή που απήλλαξε πρώην συναδέλφους του από τη βαρειά κατηγορία της κλοπής. Πρέπει να γνωρίζει πόσο πιο µεγάλη "αµαρτία" είναι η κλοπή καθ' εαυτήν, από τη φορολογική απόκρυψη των κλοπιµαίων. Και πάντως, ο κ. Υπουργός έχει να κάνει πολλή και σπουδαία δουλειά για να ανορθώσει και να εξυψώσει το Υπουργείο του, µε σπουδαιότερη, ίσως, το να δικαιολογήσει την ύπαρξή του, µε εξασφάλιση πιστώσεων για τις δηµόσιες επενδύσεις, και για την εξόφληση των εκτελεσθέντων και απλήρωτων έργων, αυτών που του δίνουν την ψευδαίσθηση "πρωτογενούς πλεονάσµατος" ή ίσως το δικαίωµα προσποιήσεως "πρωτογενούς πλεονάσµατος". Ας µου επιτρέψει ο κ. Υπουργός να του θυµίσω ότι το Υπουργείο του δεν έκανε τίποτα, ούτε κατά τη θητεία του, για την ένταξη της Ελληνικής ιπτάµενης τέφρας στο σχετικό Ευρωπαϊκό Πρότυπο, για το οποίον είχα απασχολήσει µε αναφορές µου τον προκάτοχό του, και για το οποίον είχαν συνηγορήσει στον ηµερήσιο τύπο και άλλοι, γνωρίζοντες. Ελπίζω να µη θεωρεί ότι η αποχώρηση του προκατόχου του "διέγραψε" το θέµα. Για να περιορισθώ µόνο σε ενέργειες απλές, εύκολες, που δεν απαιτούσαν παρά µόνο το ενδιαφέρον, και που δεν έγιναν. Ας µου επιτρέψει επίσης να τον ενηµερώσω ότι υπάρχουν σήµερα πολλοί που ανησυχούν για επικείµενα προβλήµατα στην ύδρευση της Αθήνας, κάτι που είναι µόνο ένα κοµµάτι από το γενικώτερο πρόβληµα της διαχείρισης των υδατικών πόρων, για το οποίο έχει, και εκείνος, σηµαντικό µερίδιο αρµοδιότητας και ευθύνης.

Μήπως ξέρει ο κ. Υπουργός έστω και µία µουσουλµανική χώρα που να επέτρεψε το χτίσιµο χριστιανικού ναού;

Ας φροντίσει να προσευχηθεί στο τζαµί, να τον αξιώσει ο Αλλάχ, να κάνει ένα (µικρό έστω) βήµα προς τη σωστή κατεύθυνση, σ' αυτά τα σηµαντικά έργα. Ας µην αρκεσθεί στο τζαµί. Αλλά αυτά τα σηµαντικά έργα αξίζουν µια ιδιαίτερη επισήµανση και προβολή. Ο κ. Υπουργός, λοιπόν, έπρεπε να έχει δηλώσει προ πολλού τη θλίψη του, επειδή δεν αντελήφθη το πάρτυ που γινόταν, τόσα χρόνια, δίπλα του.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

ΕΤΟΙΜΟ ΣΚΥΡΟ∆ΕΜΑ: Παραλείψεις και προτάσεις Νίκος Μαρσέλλος Πολ. Μηχ/κός ΕΜΠ

1. Ιστορικό α) Το 1985, 30 χρόνια µετά το Β∆/54, τέθηκε σε εφαρµογή ο Κανονισµός Τεχνολογίας Σκυροδέµατος ΚΤΣ-85 (ΦΕΚ 266Β / 9.5.85). Ο χώρος του σκυροδέµατος έχασε την πρώτη αυτή ευκαιρία ενηµέρωσης για τη βελτίωση της ποιότητας του υλικού: ποσοστό εφαρµογής του ΚΤΣ ούτε 15% … β) Το 1997, 12 χρόνια µετά, έγινε η Αναθεώρηση του ΚΤΣ-85, µε την έκδοση του ΚΤΣ-97 (ΦΕΚ 315Β / 17.4.97). Ο χώρος έχασε και την δεύτερη ευκαιρία: ούτε 40 από τις 400 Εταιρείες Ετοίµου Σκυροδέµατος δεν εφάρµόζαν τις ∆ιατάξεις του ΚΤΣ-97, που συνοψίζονται, κατ' ελάχιστον, στα περίφηµα "πέντε Μ", δηλαδή: •

Μηχανικός- υπεύθυνος Παραγωγής και Ποιότητος στη Μονάδα

•

Μίξερ βιαίας αναµίξεως και Καταγραφικό

ε) Το 2006 έγινε η πρώτη προσπάθεια αναθεώρησης του ΚΤΣ-97, χωρίς αποτέλεσµα. Το 2012 συστάθηκε Επιτροπή για τη δεύτερη προσπάθεια (ΦΕΚ 111/ΥΟ∆∆/13.3.12), ενώ στις 24.2.2011, ολοκληρώθηκε το τελικό, επίσηµο, ενοποιηµένο κείµενο για το Ευρωπαϊκό Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 206-1 και το Εθνικό Προσάρτηµα (National Annex) για το σκυρόδεµα. στ) Το 2012 θεσµοθετήθηκαν 440 Ελληνικές Τεχνικές Προδιαγραφές - ETEΠ, (ΦΕΚ 2221Β / 30.7.2012), µεταξύ των οποίων 10 ΕΤΕΠ που αφορούν τις κατασκευές από σκυρόδεµα (πλήρης κατάλογος των ΕΤΕΠ έχει αναρτηθεί και στον ιστότοπο www.e-archimedes.gr) Όπως φαίνεται, από Νόµους και Προδιαγραφές πάµε καλά! Εφαρµογή τους δεν βλέπουµε να γίνεται !! Ας δούµε παρακάτω µερικές πιθανές αιτίες.

2. Προτάσεις για την εφαρµογή της Νοµοθεσίας α) Η µη εφαρµογή των κειµένων κανονιστικών διατάξεων που αφορούν το σκυρόδεµα πρέπει κατ' αρχήν να αποδοθεί στην άγνοια της ύπαρξης των Κανονισµών, Προτύπων ΕΛΟΤ ΕΝ, Προδιαγραφών (ΕΤΕΠ) κλπ. από µεγάλο, δυστυχώς, ποσοστό των εµπλεκοµένων στην κατασκευή των έργων.

µε printer για όλες τις zυγίσεις •

Μελέτες συνθέσεως σκυροδέµατος στο εργαστήριο της µονάδας

•

Μητρώα αντοχής - διαγράµµατα, θεωρηµένα από ΚΕ∆Ε/ΠΕ∆Ε

• Μinimum περιεκτικότητα τσιµέντου 270 kg/m3 και 330 kg/m3 στις παραθαλάσσιες ζώνες, και τήρηση του µεγίστου λόγου Ν/Τ. γ) Το 2001 θεσπίσθηκε ο Κανονισµός διενεργείας ελέγχων ποιότητος Υλικών και Έργων (ΦΕΚ 332Β / 28.3.2001) και εκδόθηκε το Π.∆/121 (ΦΕΚ 112 Α / 6.6.01), που προβλέπει επιβολή προστίµων µέχρι 25.000.000 δρχ (75.000 €), σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων του άρθρου 21 του Ν. 1418/84 "∆ηµόσια έργα και συναφείς ρυθµίσεις". Ούτε τότε η Πολιτεία µπόρεσε να επιβάλει την συµµόρφωση. Ελάχιστοι έλεγχοι από το ΚΕ∆Ε -ούτε 40 συνολικά-, αφού δεν ειχε φροντίσει η Πολιτεία να δώσει στα αρµόδια Κρατικά όργανα τα µέσα και την στελέχωση για την εφαρµογή των Νόµων που αυτή είχε εκδώσει. δ) Το 2002 έγινε η εναρµόνιση του ΚΤΣ-97 µε το Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 197-1 για τα τσιµέντα και κατά το 2008 έγινε υποχρεωτική η σήµανση CE για τα αδρανη (ΕΛΟΤ ΕΝ 12620) και τα πρόσθετα (ΕΛΟΤ ΕΝ 934-2).

Πρώτη η Πολιτεία θα έπρεπε να φροντίσει να ενηµερώσει τους χρήστες Μηχανικούς για τις απαιτήσεις και υποχρεώσεις που απορρέουν από όλα αυτά τα κανονιστικά κείµενα, και να της συµπαρασταθούν τα ΑΕΙ, το ΤΕΕ, ο ΣΠΜΕ και οι λοιποί αρµόδιοι φορείς. Σηµαντικό ρόλο όφειλαν, επίσης, να παίξουν, τόσο η Τσιµεντοβιοµηχανία και ο ΣΕΒΕΣ (Σύνδεσµος Ελληνικών Βιοµηχανιών Ετοίµου Σκυροδέµατος), όσο και οι εταιρείες προσµίκτων προσθέτων, τα λατοµεία αδρανών και οι λοιποί προµηθευτές υλικών / προϊόντων που ενσωµατώνονται στις κατασκευές από σκυρόδεµα. β) Η µη τήρηση των διατάξεων στα Έργα από τους Μηχανικούς, Εργολήπτες αλλά και Επιβλέποντες, πρέπει να αποδοθεί και στην έλλειψη ελέγχου, στην αδυναµία ή/και ανεπάρκεια του ΚΕ∆Ε και των ΠΕ∆Ε να διενεργούν τις προβλεπόµενες επιθεωρήσεις των Μονάδων Παραγωγής Σκυροδέµατος και των Λατοµείων, λόγω έλλειψης στελεχών, µέσων ή/και πολιτικής βούλησης .... Ο ΣΠΜΕ, κατά την περίοδο 1990-1993, επί Προεδρίας Θ. Βουδικλάρη, πραγµατοποίησε Ηµερίδες Τεχνολογίας Σκυροδέµατος σε πολλές πόλεις, αρχικά µε ίδια µέσα και στην συνέχεια σε συνεργασία µε το ΤΕΕ.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Συνολικά οργανώθηκαν 85 Ηµερίδες σε πάνω από 35 πόλεις, µε µεγάλη προσέλευση των Μηχανικών. Η Τσιµεντοβιοµηχανία περιορίσθηκε στην οργάνωση Ηµερίδων σε πέντε µόνον πόλεις (την περίοδο 2000-2002) µε αντικείµενο, κατά κύριο λόγο, τις πρόσθετες απαιτήσεις για τα σκυροδέµατα που των έργων σε παραθαλάσσιες περιοχές (Αθήνα, Θεσ/νικη, Πατρα, Καβάλα, Ηράκλειο). ∆υστυχώς η πρωτοβουλία αυτή δεν είχε συνέχεια ... Το Ελληνικό Τµήµα Σκυροδέµατος (ΕΤΣ) του ΤΕΕ δραστηριοποιήθηκε στον τοµέα της ενηµέρωσης µε την διοργάνωση Συνεδρίων Σκυροδέµατος (Κέρκυρα-94, Κύπρος-97, Ρέθυµνο-99, Κως-03, Αλεξανδρούπολη-06, Κύπρος-09). Μέχρι εκεί ... ∆ηλαδή, επί οκτώ ολόκληρα έτη, από το 2006 µέχρι σήµερα, καµµιά απολύτως ουσιαστική ενηµερωτική εκδήλωση δεν έχει πραγµατοποιηθεί στην χώρα, παρά τον συνεχή καταιγισµό µε νέες κανονιστικές διατάξεις στον χώρο του σκυροδέµατος!

Επιπρόσθετα, πρέπει και η Πολιτεία να µεριµνήσει για τον εξοπλισµό των κρατικών Εργαστηρίων, την διαπίστευσή τους κατά ΕΝ ISO 17025, την στελέχωσή τους µε επιστηµονικό και εργαστηριακό προσωπικό και την διενέργεια συνεχών ελέγχων και την επιβολή ποινών στους παραβάτες. Τέλος κάποτε πρεπει και τα ΑΕΙ να αρχίσουν να διδάσκουν τον ΚΤΣ, το ΕΝ 206-1, τις ΕΤΕΠ και τα θέµατα Τυποποίησης - Πιστοποίησης - Σήµανσης CE. Ελπίζω µε το κείµενο αυτό να ευαισθητοποιηθούν οι εµπλεκόµενοι (stakeholders), να ξεκινήσει ένας ουσιαστικός διάλογος για την εφαρµογή των Κανονισµών Τεχνολογίας Σκυροδέµατος ΕΤΕΠ και ΕΝ, αλλά και να προωθηθούν δράσεις για την ενηµέρωση και επιµόρφωση των Μηχανικών. Οι γείτονες, µας έχουν περάσει παρασάγγας. Αρκεί να επισκεφθεί κανείς την ιστοσελίδα του Τουρκικού ΣΕΒΕΣ (εµείς πλέον δεν έχουµε κάν ΣΕΒΕΣ ... ) http://www.thbb.org

Λες και η ενηµέρωση µέχρι το 2006 είχε καλύψει όλες τις ανάγκες, του παρελθόντος και ...του µέλλοντος. Σήµερα, παρά την παρατεταµένη περίοδο οικονιµικής κρίσεως και δυσπραγίας, η ανάγκη για την ενηµέρωση επί των Κανονισµών και την εφαρµογή τους παραµένει επιτακτική και απαιτείται χάραξη στρατηγικής. Είναι ρεαλιστικό και εφικτό να αναληφθούν άµεσα πρωτοβουλίες από τους Φορείς των εµπλεκοµένων µε την κατασκευή έργων από σκυρόδεµα, ενδεικτικώς των βιοµηχανιών τσιµέντου, του ΤΕΕ, του ΣΠΜΕ, του ΕΛΟΤ (και άλλων) για τον συντονισµό και επενέναρξη κάποιων από τις παραπάνω ενέργειες. Αλλωστε τα αντικείµενα για τα οποία απαιτείται ουσιαστική ενηµέρωση είναι πλέον αρκετά: ΕΛΟΤ ΕΝ 206-1, ΕΛΟΤ ΕΝ 197-1 ΕΛΟΤ ΕΝ 12620, ΕΛΟΤ ΕΝ 934-2 ΕΛΟΤ ΕΝ 1504 (επισκευές δοµηµάτων από σκυρόδεµα) ΕΤΕΠ ΚΤΣ- 97, ΣΧΕ∆ΙΟ Αναθεώρησης ΚΤΣ-2014, ΦΕΚ 332Β / 28.3.01 (περί ελέγχων µονάδων παραγωγής) Σήµανση CE, Οδηγία 89/106, Κανονισµός 305/2011 Παρόµοιες πρωτοβουλίες µπορούν επίσης να αναλάβουν και οι Εργοληπτικές Οργανώσεις (ΣΑΤΕ, ΠΕ∆ΜΕ∆Ε κλπ.), οι Μελετητές (ΣΕΓΜ), οι Φορείς Πιστοποίησης (Hellascert, ΤÜV κλπ.).

Ας επισκεφθεί ακόµη κανείς και την ιστοσελίδα της ERMCO (Ευρωπαϊκή Ενωση Παραγωγών Ετοίµου Σκυροδέµατος): www.ermco.eu

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

ΤΖΑΚΙΑ: Η οικολογική διάσταση Παρουσίαση: Β.Η. Σελλούντος

Η σχετικά αυξηµένες ποσότητες ρύπων µε την προσαύξηση των ρύπων από τα τζάκια τον χειµώνα και την αυξηµένη υγρασία, τις ηµέρες άπνοιας2 δηµιούργησαν δολοφονικό περιβάλλον το οποίο επικράτησε διεθνώς να ονοµάζεται “smog”.

Από το υπό έκδοση βιβλίο “1001 ΤΖΑΚΙΑ” Για τα τζάκια έχουν λεχθεί πολλές ακρότητες σχετικά µε την οικολογική συµπεριφορά τους. Οι κατασκευαστές τζακιών, αλλά και πολλές οικολογικές οργανώσεις χαρακτηρίζουν τα τζάκια “οικολογική µορφή θέρµανσης” επειδή χρησιµοποιούν ως καύσιµο ένα ανακυκλούµενο φυσικό προϊόν, το ξύλο ή και καύσιµα αέρια. Αντίθετα είναι πολλοί οι οποίοι εστιάζουν στη ρυπογόνα πλευρά της λειτουργίας του τζακιού, επισηµαίνοντα ότι προσθέτει στην ατµόσφαιρα διοξείδιο του άνθρακα και ευθύνεται σε σηµαντικό βαθµό για τη χειµερινή αιθαλοµίχλη των πόλεων. Οι αντίπαλοι της οικολογικής διάστασης των τζακιών αναφέρουν χαρακτηριστικά την αποδεδειγµένη εµφάνιση αιθαλοµίχλης (smog) τη χειµερινή περίοδο στις µεγάλες και πολυάνθρωπες πόλεις. Ιδιαίτερα χαρακτηριστική1 είναι η περίπτωση του Λονδίνου το 1952 (5 έως 9 ∆εκεµβριου).

Οι βιοµηχανικές καύσεις αποδίδουν τεράστιες ποσότητες CO2 στην ατµόσφαιρα καθ΄όλη τη διάρκεια του έτους

Φαινόµενα smog επισηµάνθηκαν στο Λονδίνο, το Los Angeles, τη Νέα Υόρκη, το Πεκίνο, την Μόσχα, την Πόλη του Μεξικό, και πάρα πολλές άλλες πόλεις και βιοµηχανικές περιοχές. Κορυφαία εµφάνιση θεωρείται το φονικό νέφος του Λονδίνου τον ∆εκέµβριο του 1952. Είναι χαρακτηριστικές οι αναφορές στο “Great Smog of 1952" στο Λονδίνο, οπότε τις πέντε ηµέρες που κράτησε πέθαναν από πνευµονικές νόσους περισσότεροι από 4.000 Λονδρέζοι και άλλοι τόσοι τις αµέσως επόµενες ηµέρες.

Φωτογραφίες από το Λονδίνο κατα τις κρίσιµες ηµέρες του 1952 (www.wikimedia.org)

Αν κάποιος αναζητήσει ιστορικά την εµφάνιση αιθαλοµίχλης (smog) θα χρειαστεί να ανατρέξει στην περίοδο µετά την βιοµηχανική επανάσταση (τέλος 19ου και αρχές 20ου αιώνα). Η µεγάλη καύση κάρβουνου στη ραγδαία αναπτυσσόµενη βιοµηχανία πρόσθεσε στην ατµόσφαιρα µεγάλες ποσότητες αιωρούµενων σωµατιδίων, δηλαδή αιθαλοµίχλης.

Κορυφαίες καταγεγραµµένες περιπτώσεις εµφάνισης smog στο Λονδίνο - ∆εκέµβριος 1873. Παρατηρήθηκε αύξηση θανάτων κατά 40 % - Ιανουάριος 1880 - Φεβρουάριος 1882 - ∆εκέµβριος 1891 - ∆εκέµβριος 1892 - Νοέµβριος 1948 - ∆εκέµβριος 1952

Smog στην γνωστή πλατεία Τιανανµέν του Πεκίνου την 1η Απριλίου 2006, (www.commons.wikimedia.org).

Πρέπει εδώ να διευκρινιστεί ότι για την εµφάνιση αιθαλοµίχλης δεν είναι βασική αιτία οι καύσεις στα τζάκια. Τα αίτια ξεκινούν από την αυξηµένη έκλυση ρύπων από τη βιοµηχανία και τα οχήµατα. 'Οταν σ΄αυτές τις αιτίες προστεθούν οι χειµερινές καύσεις στα τζάκια, αυξηµένη υγρασία και απουσία ισχυρών αερίων ρευµάτων (άπνοια) προκύπτει συσσώρευση αιθαλοµίχλης (φαινόµενο smog).

Για την εµφάνιση smog πρέπει να συνυπάρχουν άπνοια και υγρασία

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Εποµένως πρέπει σε κάθε περίπτωση, µε νηφαλιότητα και σοβαρότητα, να εξετάζονται όλα τα διαθέσιµα στοιχεία και να αναζητούνται ρεαλιστικές λύσεις που συνδυάζουν την εξυπηρέτηση των ανθρωπίνων αναγκών µε το ελάχιστο δυνατόν περιβαλλοντικό κόστος. Όσοι π. χ. έσπευσαν να “αναθεµατήσουν” τα τζάκια δεν σκέφθηκαν ποτέ πόσους νεκρούς θα µπορούσαµε να έχουµε από την πλήρη έλλειψη θέρµανσης των πτωχότερων νοικοκυριών.

Αίτια και προϋποθέσεις εµφάνισης ατµοσφαιρικού νέφους ρύπανσης (www.mahoningvalleyair.org): 1. Απνοια και αυξηµένη θερµοκρασία σε υψηλότερα στρώµατα της ατµόσφαιρας 2. Θερµός αέρας παγιδεύει ψυχρές αέριες µάζες κοντά στο έδαφος. 3. Αναστροφή και παγίδευση καυσαερίων κοντά στην επιφάσνεια, 4. Βουνά ή άλλα εµπόδια δυσκολεύουν τη ροή του αέρα και τη διάχυση της ρύπανσης.

Πάντως οι καύσεις στα τζάκια προσθέτουν µεγάλες ποσότητες µονοξειδίου και διοξειδίου του άνθρακα, οξείδια του αζώτου, ενώσεις του θείου και όζον στο περιβάλλον3. Οι ποσότητες των εκλυόµενων ρύπων µειώνονται κατά πολύ στα πλέον σύγχρονα τζάκια (“κλειστά” ή “θερµοδυναµικά”) όπως και µε τη χρήση βελτιωµένων στερεών καυσίµων ή αερίων καυσίµων, αντί καυσοξύλων ή και άνθρακα. Το 1962 εµφανίστηκε, έντονα για τελευταία φορά, το smog του Λονδίνου και 750 Λονδρέζοι πέθαναν. 'Εκτοτε η κατάσταση βελτιώθηκε σηµαντικά Η ειδική αυστηρή φιλοπεριβαλλοντική νοµοθεσία που εφαρµόσθηκε στην Αγγλία την περίοδο 1956 - 1962 βελτίωσε σηµαντικά την ατµόσφαιρα του Λονδίνου.

Χιουµοριστική αντιµετώπιση της Αθηναϊκής αιθαλοµίχλης στον τύπο, σε συνδυασµό µε σηµαντικά κοινωνικά προβλήµατα

ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΑΙΩΡΟΥΜΕΝΩΝ ΣΩΜΑΤΙ∆ΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΚΑΥΣΕΙΣ Ανοικτό τζάκι καυσοξύλων 30 g/h Σόµπα καυσοξύλων 23 g/h Λέβητας pellet 2,4 g/h Λέβητας πετρελαίου 0,02 g/h Λέβητας Φυσικού αερίου 0,001 g/h

Τα όσα περιβαλλοντικά προβλήµατα έχουν προκύψει την τελευταία περίοδο από τις καύσεις στα τζάκια δεν δικαιολογούν την υστερία και τις ακρότητες που κυριάρχησαν στα Ελληνικά Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης στις αρχές του 2013. Κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα έχει και οικολογικό κόστος πράγµα που πρέπει να αντιµετωπίζεται µε επιστηµονική σοβαρότητα και ρεαλιστική συνεκτίµηση όλων των δεδοµένων.

Κατά το φονικό smog στο Λονδίνο το 1952 υπολογίσθηκε ότι συγκεντρώθηκαν στην ατµόσφαιρα 1.000 ton µικροσωµατιδίων καύσης, 2.000 ton διοξειδίου του άνθρακα, 140 ton υδροχλωρικού οξέως, 370 ton διοξειδίου του θείου από τους οποίους προέκυψαν 800 ton θειικού οξέος.

Η επιβάρυνση της ατµόσφαιρας από δίαφορα µέσα θέρµανσης (www.matrix24.gr)

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ

Σήραγγα Βάσης Σαιν Γκοτάρ Gotthard Base Tunnel (GBT) Παρουσίαση: Παν. Αναγνωστόπουλος, Π-Μ

Κατά τον Ελβετό υπουργό Μεταφορών, Μόριτς Λόιενµπεργκερ, "το Σαιν Γκοτάρ θα µείνει για πάντα ένα εκπληκτικό και µεγαλειώδες µνηµείο, µε το οποίο θα συγκρίνονται όλες οι σήραγγες". Για το εντυπωσιακό αυτό έργο χρειάστηκαν σχεδόν 15 χρόνια εργασιών, στη διάρκεια των οποίων έγινε εκσκαφή 24 εκατ. τόνων βράχου, απασχολήθηκαν 2.500 άτοµα δέκα διαφορετικών εθνοτήτων και δαπανήθηκαν 7,5 δις Ελβετικά Φράγκα. Η διάτρηση των τελευταίων εκατοστών του τούνελ ολοκληρώθηκε σε επίσηµη τελετή, παρουσία Ελβετών και ξένων επισήµων, αλλά και υπό το βλέµµα των υπουργών Μεταφορών της Ε.Ε. που παρακολούθησαν τη διαδικασία από το Λουξεµβούργο µέσω ζωντανής σύνδεσης. Οι τεχνικοί που δούλευαν στις δύο απέναντι πλευρές της σήραγγας έσφιξαν τα χέρια για πρώτη φορά κουβαλώντας µαζί τους τις φωτογραφίες των οκτώ συναδέλφων τους που έχασαν τη ζωή τους στη διάρκεια της κατασκευαστικής προσπάθειας. Το τούνελ του Γκοτάρ, που θα δοθεί στην κυκλοφορία το 2017, θα εκθρονίσει την ιαπωνική σιδηροδροµική σήραγγα του Σεϊκάν, µήκους 53,8 km, η οποία συνδέει τα νησιά Χονσού και Χοκάιντο. Η κατασκευή τς σήραγγας εγκρίθηκε από τους Ελβετούς µε δηµοφήφισµα που έγινε το 1994. Βασικό ρόλο στην επιλογή αυτή των Ελβετών έπαιξαν οι ανησυχίες τους για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τον µεγάλο αριθµό οχηµάτων που κινούνται στους δρόµους των Αλπεων.

Η διάνοιξη της µεγαλύτερης σιδηροδροµικής σήραγγας του κόσµου ολοκληρώθηκε πρόσφατα στις Αλπεις, εξασφαλίζοντας στην Ελβετία ένα ρεκόρ και δίνοντας νέα ώθηση στις ευρωπαϊκές σιδηροδροµικές µεταφορές. Οταν στην Ελλάδα "ξηλώνουν" τις ράγες των τρένων, η Ελβετία επιτυγχάνει παγκόσµιο ρεκόρ "τρυπώντας" 57 km στον ορεινό όγκο Γκοτάρ και εγκαινιάζοντας τη νέα εποχή των ευρωπαϊκών σιδηροδροµικών µεταφορών. H σήραγγα του Σαιν Γκοτάρ, από το όνοµα του ορεινού όγκου τον οποίο διαπερνά, θα συνδέει τη Ζυρίχη µε το Μιλάνο σε µόλις 2:40 (µία ώρα λιγότερο από σήµερα) µε επιβατικά τρένα που θα φτάνουν τα 250 km/h και εµπορικές αµαξοστοιχίες που θα φτάνουν τα 170 km/h. Παρέχοντας την δυνατότητα διέλευσης µέχρι και 300 τρένων την ηµέρα, το τούνελ θα δώσει ανάσα στην κυκλοφορία στις αλπικές οδικές αρτηρίες που συνδέουν τη βόρεια Ευρώπη µε την Ιταλία, οι οποίες έχουν επιβαρυνθεί σηµαντικά µετά το 1980.

Το Πέρασµα του Σαν Γκοτάρντο βρίσκεται στον οµώνυµο ορεινό όγκο (οι γαλλόφωνοι Ελβετοί τον αποκαλούν Σεν Γκοτάρ και οι γερµανόφωνοι Ζανκτ Γκόταρντ ή Ζανκτ Γκόντεχαρντ) ο οποίος αποτελεί το φυσικό όριο ανάµεσα στο βόρειο και στο νότιο τµήµα των Αλπεων. Γνωστό από την αρχαιότητα, το Πέρασµα είναι σήµερα µία από τις σηµαντικότερες αν όχι η σηµαντικότερη δίοδος κυκλοφορίας ανάµεσα στη Βόρεια και στη Νότια Ευρώπη. Από το πέρασµα περνάει ο πιο σύντοµος δρόµος που ενώνει τη Ζυρίχη µε το Μιλάνο, το Αµβούργο µε τη Σικελία. Οι δύο µοναδικές οδοί που υπάρχουν αυτή τη στιγµή είναι ένα σιδηροδροµικό τούνελ που κατασκευάστηκε το 1880 και ένα τούνελ ταχείας κυκλοφορίας αυτοκινήτων µήκους 17 km (το δεύτερο µεγαλύτερο στον πλανήτη) που ολοκληρώθηκε το 1980. H Ελβετία έχει µακρά παράδοση στην κατασκευή σηράγγων. H ορεινή χώρα είναι σκαµµένη µε ένα δίκτυο από περίπου 900 τούνελ που διευκολύνουν την επικοινωνία τόσο στο εσωτερικό της όσο και µε τον έξω κόσµο.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Το παλιό τούνελ του Σαν Γκοτάρ, όταν είχε κατασκευαστεί πριν από 120 και πλέον χρόνια, ήταν το µεγαλύτερο στον κόσµο. Οι ελβετικές αρχές ανακτούν τώρα αυτά τα πρωτεία ανοίγοντας ένα νέο τούνελ χαµηλότερα, στη βάση του βουνού. Το υπεραιωνόβιο σιδηροδροµικό τούνελ, σε υψόµετρο 1.100 m, δεν µπορεί να εξυπηρετήσει τις σύγχρονες απαιτήσεις. Για να το περάσουν, τα τρένα πρέπει να "σπρώχνονται" από µία ή και δύο επιπλέον µηχανές και δεν µπορούν να ξεπερνούν το βάρος των δύο τόνων. Ως αποτέλεσµα η µεταφορά του κύριου όγκου των εµπορευµάτων µεταξύ Βορρά και Νότου γίνεται µε µεγάλα φορτηγά τα οποία επιβαρύνουν υπερβολικά τον αυτοκινητόδροµο, τον καθαρό αέρα των Αλπεων και το περιβάλλον. Το νέο τούνελ ή Τούνελ Βάσης του Σαν Γκοτάρντο διέρχεται σε υψόµετρο κατά 600 m χαµηλότερο από το ήδη υπάρχον και πέραν του ότι θα επιτρέπει τη δίοδο σε φορτηγά τρένα µέχρι και 4.000 τόνων και σε επιβατικά τρένα µεγάλης ταχύτητας, θα λύσει και το πρόβληµα της κακο-καιρίας και των χιονοστιβάδων που συχνά διακό-πτουν την κυκλοφορία στο ύψος του Περάσµατος τον χειµώνα. Χωροθετείται µεταξύ του Ερτσφελντ του καντονιού Ούρι και του Μπόντιο του καντονιού του Τιτσίνο. H Alptransit, θυγατρική των Ελβετικών Σιδηροδρόµων η οποία έχει αναλάβει την κατασκευή του νέου τούνελ, κάλεσε προς βοήθεια για την επίτευξη του δύσκολου έργου ειδικούς από όλον τον κόσµο. Οι µηχανές διάνοιξης σηράγγων (ΤΒΜ), η Χάιντι και η Σίσι ήταν Γερµανικής κατασκευής, ενώ ανθρακωρύχοι από πολλές χώρες έχουν απασχοληθεί στο έργο. H χάραξη της της σήραγγας µελετήθηκε από Ελβετούς ειδικούς, γνώστες της µορφολογίας του εδάφους και του υπεδάφους της περιοχής. Για να αποφεύγονται τα ωστικά κύµατα από τη διασταύρωση των αµαξοστοιχιών (οι οποίες προβλέπεται ότι θα κινούνται µε 250 km/h), η σήραγγα αποτελείται από δύο "σωλήνες", οι οποίοι επικοινωνούν µεταξύ τους µε µια κάθετη στοά ανά 325 m περίπου, για την εξασφάλιση οδών διαφυγής σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Λόγω των γεωτεχνικών χαρακτηριστικών του υπεδάφους η χάραξη της σήραγγας είναι σχήµατος S. H διάνοιξη των σηράγγων και των βοηθητικών στοών ξεκίνησε από πέντε σηµεία ταυτοχρόνως. Εκτός από τα δύο άκρα του τούνελ, στο Ερστφελντ στη βόρεια πλευρά του βουνού και στο Γκόντιο στη νότια, ενδιάµεσες προσπελάσεις προς τις σήραγγες, διανοίχθηκαν στο Φάιντο του Τιτσίνο, στο Σεντρούν του Γκριζόν και στο Αµστεγκ του Ούρι.

Στο Σεντρούν διανοίχθηκαν δύο φρέατα βάθους 800 m που φθάνουν ως το τούνελ. Εδώ αρχικά είχε προγραµµατιστεί να κατασκευαστεί υπέργειος σταθµός, ο οποίος θα συνέδεε το τούνελ µε το τοπικό σιδηροδροµικό δίκτυο. Τελικώς ο σταθµός θα είναι υπόγειος και οι επιβάτες θα µπορούν να ανεβαίνουν µε ανελκυστήρες στο Σεντρούν, από όπου θα υπάρχει σύνδεση µε λεωφορεία. Κατά τον σχεδιασµό του έργου υπήρξε προβληµατισµός για τους σχηµατισµούς του µαλακού εύθριπτου δολοµίτη που επικρατούν στην περιοχή, όµως κατά την διάνοιξη διαπιστώθηκε ότι σταµατούν πιο ψηλά από την στάθµη διάνοιξης. Συναντήθηκε όµως µια ιδιαίτερα προβληµατική ζώνη µε µαλακά πετρώµατα, στον ορεινό όγκο του Τάβετσερ, κάτω από το χιονοδροµικό κέντρο του Σεµπρούν, στην οποία δεν ήταν εφικτή η χρήση των ΤΒΜ. Εδώ ανέλαβε δράση µια εταιρεία χρυσωρυχείων από τη Νότια Αφρική, η οποία άνοιξε δύο φρέατα προσπέλασης από την επιφάνεια µέχρι την στάθµη του τούνελ και συνέχισε την διάτρηση µε χρήση εκρηκτικών ή/και ελαφρό διατρητικό εξοπλισµό στα πολύ επικίνδυνα σηµεία.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Το περιοδικό µας δίνει εξαιρετική σηµασία στην έγκυρη και ολοκληρωµένη ενηµερωση των Τεχνικών σε θέµατα καθηµερινού ενδιαφέροντος, Στο πλαίσιο αυτό προχωρούµε στην επιλογή και παρουσίαση θεµάτων που µπορεί να φαίνονται πολύ απλά αλλά σε πολλούς είναι εν µέρει γνωστά και όχι µε πληρότητα. Στην προσπάθεια αυτή ελπίζουµε ότι θα έχουµε βοήθεια (µε προτάσεις και άρθρα) από αναγνώστες και φίλους µας.

Λαµπτήρες πυράκτωσης: τέλος! Παρουσίαση: Βάϊος Σελλούντος Πηγή: ιστοσελίδες της ΕΕ

Από την 1η ΣΕΠ 2012, σταµάτησε η παραγωγή αλλά και η εισαγωγή λαµπτήρων πυρακτώσεως 25-40W στις χώρες της Ε.Ε.(η τελευταία κατηγορία λαµπτήρων πυρακτώσεως που είχε αποµείνει), σε εφαρµογή των διατάξεων του Κανονισµού (ΕΚ) 244/2009 της Επιτροπής. Η ΕΕ αποφάσισε να καταργήσει σταδιακά τους συµβατικούς λαµπτήρες πυράκτωσης, για να µειωθούν οι εκποµπές CO2 (κατά περίπου 15 εκατοµµύρια τόνους ετησίως). Ο φωτισµός αντιπροσωπεύει περίπου το ένα πέµπτο της οικιακής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.

Λαµπτήρες αλογόνου και βελτιωµένοι λαµπτήρες πυράκτωσης ενεργειακής κατηγορίας C Οι λαµπτήρες αλογόνου οικιακής τάσης δεν πληρούν τις νέες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης για τους οικιακούς λαµπτήρες (σε αντίθεση µε τους λαµπτήρες αλογόνου χαµηλής τάσης). Ωστόσο, κυκλοφορούν ήδη στην αγορά εναλλακτικά προϊόντα, οπότε οι καταναλωτές µπορούν να επιλέξουν µεταξύ δύο τύπων λαµπτήρων αλογόνου µε ξένο (Xn). Με τη χρήση ξένου, οι λάµπες αλογόνου καταναλώνουν 20 έως 25 % λιγότερη ενέργεια παράγοντας το ίδιο φως σε σχέση µε τους καλύτερους συµβατικούς λαµπτήρες πυράκτωσης. Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι: 1. Εκτός από τη χρήση ξένου, η υποδοχή και οι διαστάσεις των λαµπτήρων αλογόνου νέας γενιάς είναι ίδιες µε αυτές των συµβατικών λαµπτήρων αλογόνου. Μπορούν, συνεπώς, να χρησιµοποιηθούν µόνο σε φωτιστικά που έχουν ειδική υποδοχή για λαµπτήρες αλογόνου. Οι λαµπτήρες αυτοί αλογόνου θα εξακολουθήσουν να διατίθενται στην αγορά και µετά το 2016 για χρήση σε φωτιστικά µε τέτοιου είδους υποδοχή.

Οι αποδοτικότερες τεχνολογίες φωτισµού καταναλώνουν έως και 5 φορές λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια σε σχέση µε τις λιγότερο αποδοτικές Οι λαµπτήρες εξοικονόµησης ενέργειας µπορούν να µειώσουν τη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ενός νοικοκυριού κατά 10-15%, εξοικονοµώντας σε επίπεδο ΕΕ περίπου 40 δισεκατοµµύρια κιλοβατώρες ετησίως (που ισοδυναµούν κατά προσέγγιση µε την ετήσια κατανάλωση της Ρουµανίας). Πριν από τη θέσπιση των νέων κανόνων (το 2009) οι ενεργοβόροι λαµπτήρες αντιπροσώπευαν περίπου 75% των λαµπτήρων φωτισµού στην ΕΕ (2,1 δισεκατοµµύρια σε σύνολο 3,9 δισεκατοµµυρίων λαµπτήρων). Με την κατάργηση των συµβατικών λαµπτήρων πυράκτωσης στην αγορά της ΕΕ, το 2012, οι επιλογές όσον αφορά τους λαµπτήρες είναι πολλές:

2. Στους βελτιωµένους λαµπτήρες πυράκτωσης µε τεχνολογία αλογόνου, η βελτιωµένη κάψουλα αλογόνου τοποθετείται µέσα σε γυάλινο περίβληµα, ώστε το τελικό αποτέλεσµα να έχει την όψη ενός κλασικού λαµπτήρα πυράκτωσης µε συµβατικό κάλυκα. Με τον τρόπο αυτό, µπορούν να χρησιµοποιούνται αντί των συµβατικών λαµπτήρων πυράκτωσης. Οι βελτιωµένοι λαµπτήρες πυράκτωσης κατηγορίας C θα βελτιωθούν περαιτέρω ώστε να υπαχθούν στην κατηγορία B ή A από το 2016 και µετά. Και οι δύο τύποι παράγουν φως ισοδύναµης ποιότητας µε τους συµβατικούς λαµπτήρες πυράκτωσης, αλλά, µε κανονική χρήση, έχουν τη διπλάσια διάρκεια ζωής (2 χρόνια).

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Οι λαµπτήρες αυτοί είναι πλήρως συµβατοί σε µέγεθος µε τα υπάρχοντα φωτιστικά και έχουν τη δυνατότητα αυξοµείωσης της έντασης εάν χρησιµοποιηθούν µε ροοστατικό διακόπτη.

Λαµπτήρες αλογόνου και βελτιωµένοι λαµπτήρες πυράκτωσης ενεργειακής κατηγορίας B Με ειδικό επίχρισµα για ανάκλαση της υπεριώδους ακτινοβολίας, η ενεργειακή απόδοση αυξάνεται πάνω από 45% σε σχέση µε τους καλύτερους συµβατικούς λαµπτήρες πυράκτωσης. Αυτό όµως είναι εφικτό µόνο σε λαµπτήρες χαµηλής τάσης. Για να χρησιµοποιηθεί αυτή η τεχνολογία σε λαµπτήρες οικιακής τάσης απαιτείται µετασχηµατιστής.

Ο µετασχηµατιστής µπορεί να είναι πρόσθετο εξάρτηµα ή ενσωµατωµένος στο φωτιστικό. Μπορεί επίσης να είναι ενσωµατωµένος στον ίδιο τον λαµπτήρα, οπότε αυτός µπορεί να αντικαταστήσει τους συµβατικούς λαµπτήρες πυράκτωσης του φωτιστικού. Όπως και στην περίπτωση των λαµπτήρων κατηγορίας C, στο εµπόριο υπάρχουν τόσο κάψουλες µε ειδική υποδοχή όσο και βελτιωµένοι λαµπτήρες πυράκτωσης κατηγορίας Β. Οι βελτιωµένοι οικονοµικοί λαµπτήρες πυράκτωσης κατηγορίας B κυκλοφορούν, επί του παρόντος, σε ισχείς µέχρι τις αντίστοιχες ενός συµβατικού λαµπτήρα πυράκτωσης των 60W.

Οι λαµπτήρες αυτού του τύπου έχουν διάρκεια ζωής µέχρι 3000 ώρες, δηλαδή τριπλάσια απ΄ ό,τι οι συµβατικοί λαµπτήρες πυράκτωσης, και η έντασή τους µπορεί να αυξοµειώνεται µε οποιονδήποτε ροοστάτη.

Συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού Συχνά ταυτίζουµε τους ενεργειακά αποδοτικούς λαµπτήρες µε τους συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού (CFL). Υπάρχουν, όµως, και πολλοί άλλοι τύποι λαµπτήρων χαµηλής κατανάλωσης ενέργειας. Οι συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού χρησιµοποιούνται ήδη ευρέως λόγω της πολύ υψηλής αποδοτικότητάς τους από το 1980 και είναι γνωστοί για τη µεγάλη διάρκεια ζωής και την υψηλή τους αποδοτικότητα. Ένας λαµπτήρας φθορισµού µικρού µεγέθους καταναλώνει περίπου 65 έως 80% λιγότερη ενέργεια, παράγοντας το ίδιο φως σε σχέση µε τους καλύτερους συµβατικούς λαµπτήρες πυράκτωσης.

Οι συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού διατίθενται επίσης µε εξωτερικό περίβληµα, το οποίο κρύβει τις λυχνίες αερίου, κάνοντάς τους να µοιάζουν ακόµη περισσότερο µε συνηθισµένους λαµπτήρες πυράκτωσης. Οι συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού έχουν διάρκεια ζωής από 6.000 έως 15.000 ώρες, ανάλογα µε τον τύπο και τη χρήση τους. Η διάρκεια ζωής των λαµπτήρων πυράκτωσης είναι µόνο 1.000 ώρες περίπου. Οι συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού είναι γνωστοί και ως "οικονοµικοί λαµπτήρες" ακριβώς λόγω της µεγάλης αποδοτικότητας και διάρκειας ζωής τους.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Επειδή όµως έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, οι λαµπτήρες αυτοί πρέπει να επιλέγονται προσεκτικά ανάλογα µε τη χρήση για την οποία προορίζονται.

∆ιαδραστικός οδηγός Παρέχει οδηγίες για το πώς µπορείτε να επιλέξετε κατάλληλο λαµπτήρα για τα φωτιστικά σας. Αν θέλετε να αντικαταστήσετε έναν βιδωτό λαµπτήρα ή λαµπτήρα τύπου µπαγιονέτ, χρησιµοποιείστε αυτόν τον οδηγό για να βρείτε τον κατάλληλο λαµπτήρα υψηλής ενεργειακής απόδοσης για το φωτιστικό σας και µετά εκτυπώστε τη σελίδα για να τη δείξετε στο κατάστηµα. Οι εναλλακτικοί αυτοί λαµπτήρες µπορούν να χρησιµοποιηθούν και σε φωτιστικά - αντίκες. Χάρη στη νοµοθεσία της ΕΕ, καταργούνται επίσης σταδιακά οι ενεργοβόρες "κάψουλες" και οι επιµήκεις λαµπτήρες φθορισµού. Οι νέοι αποδοτικότεροι λαµπτήρες έχουν ακριβώς την ίδια όψη και λειτουργία µε τους παλιούς. Οι πληροφορίες που θα αναγράφονται στη συσκευασία του νέου προϊόντος και οι λογαριασµοί ηλεκτρικού ρεύµατος θα περιγράφουν µε σαφήνεια τις επιπτώσεις αυτού του µέτρου. Ωστόσο, αν χρησιµοποιείτε λαµπτήρες αλογόνου, θα ήταν ίσως καλή ιδέα να αντικαταστήσετε τα φωτιστικά στο σπίτι σας και να χρησιµοποιείτε ενεργειακά αποδοτικότερους λαµπτήρες, όπως οι συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού. Οι λαµπτήρες µε ανακλαστήρα ("ανακλαστικοί" λαµπτήρες) φωτίζουν προς µια συγκεκριµένη κατεύθυνση. Για τον τύπο αυτό των λαµπτήρων έχουν πρόσφατα θεσπιστεί νέες απαιτήσεις ως προς την ενεργειακή απόδοση. Οι λαµπτήρες ειδικής χρήσης περιλαµβάνουν τους υπέρυθρους λαµπτήρες, τους λαµπτήρες για ενυδρεία και τους λαµπτήρες που χρησιµοποιούνται σε οικιακές συσκευές, όπως οι φούρνοι και τα ψυγεία. Οι λαµπτήρες αυτοί θα εξακολουθήσουν να διατίθενται στα καταστήµατα. Όταν αγοράζετε τέτοιους λαµπτήρες, να αναζητάτε στη συσκευασία πληροφορίες σχετικά µε τα χαρακτηριστικά που τους καθιστούν κατάλληλους γι' αυτές τις ειδικές χρήσεις.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Ορισµένοι λαµπτήρες δεν είναι κατάλληλοι για τον φωτισµό του σπιτιού, π.χ. οι χρωµατιστοί λαµπτήρες, οι λαµπτήρες υπεριώδους φωτός ή οι λαµπτήρες που παράγουν πολύ δυνατό ή πολύ χαµηλό φως. Οι λαµπτήρες αυτοί δεν επηρεάζονται από το µέτρο και θα εξακολουθήσουν να διατίθενται στα καταστήµατα.

Οι λαµπτήρες LED δεν περιέχουν υδράργυρο.

Τι πρέπει να προσέχουµε στην συσκευασία; Τι σηµαίνουν οι πληροφορίες για το προϊόν στη συσκευασία των λαµπτήρων:

Φωτεινότητα (σε lumen) Η µέτρηση των επιδόσεων των λαµπτήρων σε lumen επιτρέπει την άµεση σύγκριση της ποσότητας του παραγόµενου φωτός (που είναι άλλωστε και ο σκοπός του λαµπτήρα).

LED Οι δίοδοι φωτοεκποµπής ή LED, γνωστές για τη χρήση τους σε διάφορα είδη ηλεκτρονικού εξοπλισµού, χρησιµοποιούνται ολοένα περισσότερο στον οικιακό φωτισµό. Το αρκτικόλεξο LED προέρχεται από τις αγγλικές λέξεις "Light Emission Diode " (δίοδος εκποµπής φωτός) και πρόκειται για µια τεχνολογία που αναπτύσσεται ραγδαία. Η απόδοσή τους σε εφαρµογές φωτισµού είναι ισάξια των λαµπτήρων φθορισµού µικρού µεγέθους, ενώ η διάρκεια ζωής τους είναι ακόµη µεγαλύτερη.

Οι λαµπτήρες LED για οικιακό φωτισµό είναι νέα προϊόντα, αλλά έχουν ήδη αποδείξει ότι µπορούν να αντικαταστήσουν αποτελεσµατικά τόσο τους διαφανείς όσο και τους ηµιδιαφανείς λαµπτήρες πυράκτωσης ισχύος έως 60 . Ο τύπος αυτός λαµπτήρα µπορεί να αντικαταστήσει στο εγγύς µέλλον όλο το φάσµα των λαµπτήρων. Οι λαµπτήρες LED καταναλώνουν έως και 80% λιγότερη ενέργεια από τους λαµπτήρες πυρά κτωσης.

Οι συγκρίσεις που βασίζονται στην ισχύ (Watt) δεν έχουν πλέον νόηµα και µπορεί µάλιστα να είναι και παραπλανητικές. Τα 1300-1400 lumen ισοδυναµούν µε έναν λαµπτήρα πυράκτωσης 100W, τα 920-970 lumen µε λαµπτήρα 75W, τα 700-750 lumen µε λαµπτήρα 60W, τα 410-430 lumen µε λαµπτήρα 40W και τα 220-230 lumen µε λαµπτήρα 25W.

Ενεργειακή απόδοση Ο κανονισµός καταργεί σταδιακά τους λαµπτήρες µε τη µικρότερη ενεργειακή απόδοση. Ωστόσο, θα πρέπει πάντα να ελέγχετε το σήµα ενεργειακής απόδοσης, καθώς εξακολουθούν να υπάρχουν µεγάλες διαφορές ανάλογα µε τον τύπο του λαµπτήρα. Για την ίδια φωτεινότητα, ένας λαµπτήρας φθορισµού µικρού µεγέθους (κατηγορία Α) χρειάζεται µόλις το 1/3 της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει ένας βελτιωµένος λαµπτήρας πυράκτωσης (κατηγορία C). Μπορείτε να εξοικονοµήσετε αρκετά χρήµατα, αν επιλέγετε πάντα λαµπτήρες µέγιστης αποδοτικότητας.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 ∆ιάρκεια ζωής Η διάρκεια ζωής ενός λαµπτήρα εκφράζεται σε ώρες λειτουργίας µέχρι την αχρήστευσή του. Η µέση διάρκεια χρήσης ενός λαµπτήρα είναι 1.000 ώρες ετησίως, αριθµός που προκύπτει µε 3 ώρες λειτουργίας κατά µέσο όρο ηµερησίως. Όταν µια λάµπα µένει συνέχεια αναµµένη καίγεται πιο γρήγορα, ενώ αν χρησιµοποιείται περιστασιακά διαρκεί περισσότερο. Στην περίπτωση ορισµένων λαµπτήρων φθορισµού, η διάρκεια ζωής τους επηρεάζεται επίσης από το πόσες φορές ανάβουν και σβήνουν (βλ. αριθµός κύκλων λειτουργίας).

Στην περίπτωση αυτή η διάρκεια ζωής τους ενδέχεται να είναι µικρότερη από αυτή που αναγράφεται στη συσκευασία. Υπάρχουν όµως εξειδικευµένοι συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού που µπορούν να αντέξουν µέχρι και 1 εκατοµ. αναβοσβησίµατα, και είναι η σωστή επιλογή για τέτοιους χώρους. Άλλοι τύποι λαµπτήρων δεν επηρεάζονται από τη συχνότητα χρήσης (π.χ. οι βελτιωµένοι λαµπτήρες πυράκτωσης).

Η διάρκεια ζωής των λαµπτήρων µπορεί να ποικίλλει από 1.000 ώρες για τους συµβατικούς λαµπτήρες πυράκτωσης µέχρι 15.000 ώρες για τους καλύτερους συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού και LED. Μεγαλύτερη διάρκεια ζωής σηµαίνει µεγαλύτερη ευκολία, αφού οι λαµπτήρες θα αντικαθίστανται πιο σπάνια. Αυτό πρέπει να λαµβάνεται υπόψη και όταν συγκρίνετε τις τιµές των εναλλακτικών προϊόντων.

Χρώµα φωτός (θερµοκρασία χρώµατος)

Χρόνος προθέρµανσης

Αν και οι λαµπτήρες πυράκτωσης παράγουν πάντα το ίδιο χρώµα φωτός ("ζεστό λευκό"), οι συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού και οι λαµπτήρες LED έχουν µεγάλη ποικιλία θερµο-κρασιών χρώµατος (σε Kelvin). Αυτή η ποικιλία είναι χρήσιµη για ορισµένες χρήσεις. Επιλέξτε θερµοκρασία χρώµατος 2700 °K (" ζεστό λευκό") για χαλάρωση και περισσότερο από 4000 °K ή "ψυχρό λευκό" για εργασία.

Αυτή η πληροφορία είναι ιδιαιτέρως σηµαντική για τους συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού. Οι απλοί συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού καθυστερούν λίγο περισσότερο να ανάψουν και να φτάσουν στο µέγιστο της φωτεινότητάς τους σε σχέση µε τους λαµπτήρες άλλων τεχνολογιών (έως 2 δευτερόλεπτα για το άναµµα και έως 60 δευτερόλεπτα για να φτάσουν το 60% της φωτεινότητάς τους). Υπάρχουν επίσης εξειδικευµένοι συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού που ανάβουν σχεδόν εξίσου γρήγορα µε τους λαµπτήρες άλλων τύπων (π.χ. οι βελτιωµένοι λαµπτήρες πυράκτωσης).

Μέγιστος αριθµός κύκλων λειτουργίας Αυτή η πληροφορία είναι ιδιαιτέρως σηµαντική για τους συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού. Οι απλοί συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού (3000-6000 κύκλοι λειτουργίας) δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται σε χώρους όπου το φως αναβοσβήνει συχνά, δηλαδή περισσότερες από τρεις φορές κατά µέσο όρο την ηµέρα, π.χ. τουαλέτα ή διάδροµος µε φωτοκύτταρο.

Αυξοµείωση έντασης φωτός Πρέπει πάντα να αναζητάτε αυτό το εικονίδιο όταν αγοράζετε συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού και LED, διότι πολλοί από αυτούς δεν δέχονται τους συνηθισµένους ροοστάτες (dimmer).

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Υπάρχουν ωστόσο συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού και LED µε δυνατότητα αυξοµείωσης έντασης του φωτός, ενώ οι βελτιωµένοι λαµπτήρες πυράκτωσης µπορούν πάντα να χρησιµοποιηθούν και µε ροοστάτη.

Θερµοκρασία λειτουργίας Οι συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού και οι λαµπτήρες LED είναι πιο ευαίσθητοι στη θερµοκρασία από ό,τι οι συνηθισµένοι λαµπτήρες πυράκτωσης. Είναι σηµαντικό να επιλέξετε έναν λαµπτήρα ο οποίος θα λειτουργεί καλά στις θερµοκρασίες που επικρατούν στον συγκεκριµένο χώρο σας. Για φώτα εξωτερικών χώρων σε περιοχές µε βαρύ χειµώνα, είναι καλύτερα να επιλέξετε έναν λαµπτήρα που δεν επηρεάζεται από την παγωνιά γιατί, σε αντίθετη περίπτωση, το παραγόµενο φως µπορεί να µειωθεί τις κρύες νύχτες.

∆ιαστάσεις λαµπτήρα Αν αποφασίσετε να αγοράσετε λαµπτήρα διαφορετικής τεχνολογίας για το ίδιο φωτιστικό, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι ο νέος λαµπτήρας ταιριάζει στην υποδοχή.

H ιστορία του λαµπτήρα πυράκτωσης µε λίγα λόγια Μέσα σε λίγα χρόνια, οι συµβατικοί λαµπτήρες πυράκτωσης θα έχουν αντικατασταθεί από ενεργειακά αποδοτικούς λαµπτήρες. Ήλθε λοιπόν η στιγµή για µια µικρή αναδροµή στο παρελθόν. Οι λαµπτήρες πυράκτωσης αποτελούν τη βασική πηγή τεχνητού φωτισµού στα σπίτια µας από τότε που εφευρέθηκαν τον 19ο αιώνα. Τα πρώτα βήµατα για την εφεύρεση αυτή έγιναν από τον Bρετανό Warren de la Rue το 1840, ο οποίος πειραµατίστηκε µε την παραγωγή φωτός µέσω της διέλευσης ηλεκτρικού ρεύµατος από µια πλατινένια ταινία. Το 1879 ο Edison διέθεσε για πρώτη φορά στην αγορά λαµπτήρες µε νήµα πυράκτωσης από άνθρακα. Στις αρχές του 20ου αιώνα εµφανίστηκε το νήµα από βολφράµιο, εφεύρεση της ουγγρικής εταιρείας, το οποίο έκτοτε χρησιµοποιείται στους λαµπτήρες πυράκτωσης.

Τώρα που οι παραδοσιακοί λαµπτήρες πυράκτωσης µε απλό νήµα και αδρανές αέριο καταργούνται λόγω της µη αποδοτικής λειτουργίας τους, θα αντικατασταθούν από νέους βελτιωµένους λαµπτήρες πυράκτωσης παρόµοιους στην όψη αλλά ενεργειακά αποδοτικότερους. Το νήµα τους βρίσκεται µέσα σε µια κάψουλα που περιέχει αέριο αλογόνου και η οποία µε τη σειρά της τοποθετείται µέσα σε γυάλινο περίβληµα.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Οι δύο βασικοί τύποι αυτού του λαµπτήρα περιλαµβάνονται στους βελτιωµένους λαµπτήρες πυράκτωσης κατηγορίας C και B.

Ο υδράργυρος δεν απελευθερώνεται στο περιβάλλον όσο ο λαµπτήρας λειτουργεί και εφόσον δεν σπάσει.

Τι κάνουµε τους καµένους συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού και τους λαµπτήρες LED;

Αν σπάσει, είναι πιθανό να απελευθερωθούν 5 mg υδραργύρου το πολύ (ποσότητα όση η µύτη ενός στυλό διαρκείας περίπου). Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι τα θερµόµετρα παλιάς τεχνολογίας περιείχαν περίπου 500 mg υδραργύρου.

Αυτοί οι λαµπτήρες περιέχουν περίπλοκες ηλεκτρονικές διατάξεις και δεν πρέπει να καταλήγουν στον κάδο µε τα καθηµερινά οικιακά απορρίµµατα. Αυτό δηλώνει το εικονίδιο του διαγραµµένου κάδου στη συσκευασία. Πρέπει να επιστρέφονται σε κάποιο από τα καταστήµατα πώλησης τέτοιων προϊόντων ή να παραδίδονται σε άλλο φορέα συλλογής άχρηστου ηλεκτρονικού εξοπλισµού (ανάλογα µε τη χώρα).

Τι κάνουµε τους καµένους οικονοµικούς λαµπτήρες Οι οικονοµικοί λαµπτήρες είναι εξίσου εύκολοι στη χρήση τους µε τους λαµπτήρες πυράκτωσης.

Καλό είναι να αερίσετε το δωµάτιο και µετά να µαζέψετε τα θραύσµατα µε υγρό πανί. Πρέπει να αποφεύγετε την επαφή των θραυσµάτων µε το δέρµα και δεν πρέπει να χρησιµοποιείτε ηλεκτρική σκούπα για να καθαρίσετε. Μπορείτε να αγοράζετε συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού µε άθραυστο περίβληµα, έτσι ώστε να µην υπάρχει κίνδυνος διαρροής υδραργύρου. Μπορείτε επίσης να επιλέγετε εναλλακτικούς τύπους λαµπτήρα, όπως βελτιωµένους λαµπτήρες πυράκτωσης µε αλογόνο ή λαµπτήρες LED που δεν περιέχουν υδράργυρο.

Ώστόσο, όταν δεν λειτουργούν πλέον, χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή.

Τι κάνουµε τους καµένους συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού και τους λαµπτήρες LED;

Φωτισµός κτιρίων

Τι πρέπει να κάνετε αν σπάσει ένας συµπαγής λαµπτήρας φθορισµού; Σε αντίθεση µε τους λαµπτήρες LED και τους περισσότερους τύπους λαµπτήρων που χρησιµοποιούνται συνήθως για οικιακή χρήση, οι συµπαγείς λαµπτήρες φθορισµού περιέχουν υδράργυρο.

Emerson College, Los Angeles

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Περιβαλλοντικός Σχεδιασµός και Πιστοποιηµένα Προϊόντα Από την κ. Ευανθία Μοστρού, Αρχιτέκτονα Το παρόν κείµενο προέρχεται από ερευνητική εργασία της κ. Ε. Μοστρού στο Εργαστήριο Αρχιτεκτονικής Τεχνολογίας του Α.Π.Θ. υπό την επίβλεψη του κ. Εµµ. Τζεκάκη, καθηγητή της Aρχιτεκτονικής Tεχνολογίας

Ο Κανονισµος Προϊόντων ∆οµικών Κατασκευών (305/2011/ΕΕ), µετεξέλιξη της Οδηγίας για τα «Προϊόντα ∆οµικών Κατασκευών» (89/106/ΕΕ) καθιερώνει µια κοινή τεχνική γλώσσα, που αποτελείται από τα εναρµονισµένα πρότυπα και τις Ευρωπαϊκές τεχνικές εγκρίσεις, µέσω της οποίας οι κατασκευαστές µπορούν να εκφράσουν τις αποδόσεις των προϊόντων που θέτουν σε κυκλοφορία στην αγορά. Ο Κανονισµός 305/2011/ΕΕ αναφέρεται σε σειρά υποχρεώσεων: συγκρότηση διαπιστευµένων φορέων και οικονοµικών εργαλείων, εξασφάλιση πιστότητας, συµµόρφωση µε πιστοποίηση, λήψη µέτρων από πλευράς. κρατών µελών κ.α. ∆ηµιουργεί, ωστόσο, και µια σειρά ευκαιριών: ελεύθερη διακίνηση προϊόντων CE, άµεση πρόσβαση στην ενιαία εσωτερική αγορά, θεµιτός ανταγωνισµός, διαφάνεια, εποπτεία, δηµιουργία βάσης δεδοµένων για µηχανικούς, έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση κ.α., που, τελικά, συµβάλλουν στην ανάπτυξη της Κοινοτικής (και κατά συνέπεια και της Ελληνικής) κατασκευαστικής βιοµηχανίας, µε την δηµιουργία κατασκευών υψηλής ποιότητας και ταυτόχρονα χαµηλής ενεργειακής κατανάλωσης.

Ο Κανονισµός υλοποιείται µε τη Σήµανση Συµµόρφωσης CE, ένα «εµπορικό διαβατήριο ασφαλείας» που εξασφαλίζει ουσιώδεις απαιτήσεις υγείας και ασφάλειας και την ∆ήλωση Επιδόσεων του προϊόντος/υλικού. Η εφαρµογή του, υποχρεωτική σε διάφορες οµάδες προϊόντων, προστατεύει την Ευρωπαϊκή Αγορά έναντι του αθέµιτου ανταγωνισµού, στοχεύει στην δηµιουργία εναρµονισµένου συστήµατος γενικών κανόνων στον κατασκευαστικό τοµέα, σχετίζεται άµεσα µε τα περιβαλλοντικά ζητήµατα, ενώ εξασφαλίζει στην περίπτωση της Ελάδας την συµµετοχή της χώρας στην αγορά στην σηµερινή δύσκολη συγκυρία.

Επιπλέον, παρέχει στους ∆ηµόσιους Φορείς µια ενιαία, ελεγχόµενη διαδικασία, σχετίζεται µε την εξοικονόµηση κόστους στην παραγωγή, και, τέλος, προστατεύει τον εκάστοτε παραγωγό ή κατασκευαστή έναντι αστικής ευθύνης, εξασφαλίζοντας την εµπιστοσύνη των καταναλωτών προς τα διατιθέµενα προϊόντα.

Η εφαρµογή της Σήµανσης σχετίζεται άµεσα µε τα ευρωπαϊκά πρότυπα, εναρµονισµένα και µη, καθώς και τους κοινοποιηµένους φορείς, που διακρίνονται σε οργανισµούς πιστοποίησης, επιθεώρησης και ελέγχου, καθώς και εργαστήρια δοκιµών. Ωστόσο, υφίστανται σηµαντικές προϋποθέσεις, όπως η συνειδητοποίηση της ευθύνης και των πλεονεκτηµάτων της συµµόρφωσης από πλευράς παραγωγών, η αποκλειστική χρήση πιστοποιηµένων προϊόντων, η σύσταση δικτύου φορέων και εργαστηρίων, η συµµετοχή κάθε ενδιαφερόµενου στη διαδικασία διαβούλευσης, κατάθεσης προτάσεων και λήψης σχετικών αποφάσεων και, φυσικά, η ουσιαστική διάθεση ενασχόλησης, ώστε να καλυφθεί το έλλειµµα της Πολιτείας προς τους πολίτες και την Ε.Ε.

Η ευκολία µε την οποία τα περισσότερα δοµικά προϊόντα χαρακτηρίζονται "οικολογικά" δεν προϋποθέτει οπωσδήποτε την ύπαρξη ορισµένων κοινά αποδεκτών ή θεσµοθετηµένων χαρακτηριστικών, ούτε διασφαλίζει τον καταναλωτή ως προς τις συγκεκριµένες ιδιότητες του προϊόντος.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Τα κράτη µέλη φροντίζουν να απαγορεύεται η τοποθέτηση σε προϊόντα ή στη συσκευασία τους άλλων σηµάτων που υπάρχει κίνδυνος να εκληφθούν ως σήµατα CE. Η Σήµανση CE θα πρέπει να είναι η µόνη σήµανση συµµόρφωσης του προϊόντος µε την κοινοτική νοµοθεσία εναρµό-νισης. Είναι, πάντως, δυνατό να εφαρµοστούν και άλλες σηµάνσεις, οι οποίες δεν καλύπτονται από την κοινοτική νοµοθεσία εναρµόνισης, εφ' όσον βελτιώνουν την προστασία των καταναλωτών. ∆ιαπιστώνεται, λοιπόν, η ύπαρξη ενός ανοµοιόµορφου πλαισίου σήµανσης των δοµικών προϊόντων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.

Στην Ευρώπη, εφαρµόζεται πιλοτικά το κοινοτικό έργο GREEN-IT "Πράσινη πρωτοβουλία για ενεργειακά αποδοτικά οικολογικά προϊόντα στη βιοµηχανία δόµησης", το οποίο χρησιµοποιεί την ενεργειακή σήµανση των προϊόντων µε κριτήρια ενεργειακής συµπεριφοράς "Ε2 Pilot", αναφερόµενο σε συγκεκριµένες οµάδες δοµικών προϊόντων. Στόχος είναι η δηµιουργία ενιαίας βάσης δεδοµένων για τη βελτίωση της ευρωπαϊκής αγοράς στον κτιριακό τοµέα και την συµµόρφωση µε τις νέες θεσµικές απαιτήσεις για Ενεργειακά Αποδοτικά Κτίρια.

Ενδεικτικά αναφέρονται:

Ευρωπαϊκό οικολογικό σήµα "ευρωπαϊκό λουλούδι" (από το 1992)

Ο "σκανδιναβικός κύκνος" στις χώρες της Σκανδιναβίας (από το 1989)

Ο "γαλάζιος άγγελος" στη Γερµανία (από το 1977)

"NF - Environnement" στη Γαλλία (από το 1992

Η πιστοποίηση των δοµικών προϊόντων συνδέεται άµεσα µε το ευρύτερο ζήτηµα του περιβαλλοντικού σχεδιασµού. Σήµερα, η πλανητική αλλαγή είναι µετρήσιµη (παρά την αποσπασµατικότητα των δεδοµένων), εκτιµήσιµη (παρά τη αβεβαιότητα των προγνώσεων), εξελισσόµενη (παρά τη βραδύτητα -για τα µέτρα των ανθρώπινων αισθήσεων- της εκδήλωσής της) και επικίνδυνη (παρά τη εφησυχάζουσα στάση των σύγχρονων κοινωνιών). Συνεπώς, αναγκαία κρίνεται η ανατροπή του κυρίαρχου χωροβόρου και ενεργοβόρου µοντέλου, µε την βελτίωση του σχεδιασµού νέων και υφιστάµενων κτιρίων, διατηρητέων και µη, την αναθεώρηση του τρόπου χρησιµοποίησης της ενέργειας σε αυτά, καθώς και την στροφή προς περισσότερο καθαρές και ανανεώσιµες µορφές ενέργειας.

Σε πολλές χώρες της Ε.Ε. παρατηρείται πλήρης απουσία οποιουδήποτε τύπου σήµανσης εκτός του CE. Τονίζεται εν προκειµένω η ανάγκη δηµιουργίας σχεδίου ενεργειακής σήµανσης, όπως για παράδειγµα το "Energy Star", το οποίο εφαρµόζεται εκτός Ε.Ε. στον κτιριακό τοµέα και παρέχει έναν αποτελεσµατικό τρόπο βελτίωσης των συνθηκών αγοράς και καλύτερης ενηµέρωσης του καταναλωτή.

Τα επόµενα χρόνια αναµένεται να κυριαρχήσουν τα κτίρια χαµηλής ενεργειακής κατανάλωσης, ενώ, µε την εξάντληση των συµβατικών καυσίµων, θα σηµειωθεί στροφή προς την πυρηνική ενέργεια, τις κυψέλες υδρογόνου και τις ΑΠΕ.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Ωστόσο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο επιχειρείται µια περισσότερο "οικονοµική" προσέγγιση της βιωσιµότητας, µε βασικό στόχο την "εσωτερίκευση" του εξωτερικού κόστους αγοράς ενέργειας και την δηµιουργία ενός ισχυρού ανταγωνιστικού προφίλ. Ο περιβαλλοντικός σχεδιασµός διαχειρίζεται το εξωτερικό περιβάλλον, το περίβληµα και το εσωτερικό περιβάλλον ενός κτιρίου ως προς τα τοπικά κλιµατικά δεδοµένα, τα γεωγραφικά και γεωλογικά χαρακτηριστικά, καθώς και άλλες συνθήκες, µε στόχο την δηµιουργία υψηλού επιπέδου άνεσης του χρήστη.

Στην υπηρεσία του σχεδιασµού τίθεται ένα σύνολο µεθόδων και εργαλείων, που συµβάλλουν στην επίτευξη των στόχων, υπολογίζουν το βαθµό στον οποίο αυτοί επιτυγχάνονται και, γενικότερα, καθοδηγούν την διαδικασία µε γνώµονα την ορθή περιβαλλοντική διαχείριση.

Αντίστοιχα, ο Αρχιτέκτονας καλείται σήµερα να προσαρµόσει τον παραδοσιακό του ρόλο στις νέες ανάγκες, ενσωµατώνοντας τις αρχές του περιβαλλοντικού στον αρχιτεκτονικό σχεδιασµό, προασπίζοντας το φυσικό πλούτο και σεβόµενος την σχετική νοµοθεσία. Επιπλέον, να επιδιώκει την καλύτερη δυνατή λύση και όχι απλώς την λιγότερο επιβλαβή, θέτοντας συνεχώς υψηλότερους στόχους για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσµάτων. Επίσης, να συνεργάζεται ουσιαστικά µε επιστήµονες άλλων ειδικοτήτων, να διαθέτει ολοκληρωµένη γνώση των τεχνικών, των συστηµάτων, και των επιπτώσεων του σχεδιασµού, καθώς και να συµβάλει δηµιουργικά στην αλλαγή συνηθειών ενεργειακής κατανάλωσης και περιβαλλοντικής διαχείρισης.

Αν και η µέριµνα της φυσικής προστασίας ενυπήρχε πάντοτε στο πεδίο της Αρχιτεκτονικής, σήµερα αυτή καλείται να αντιµετωπίσει το κτίριο ως µια ευφυή επιδερµίδα, έναν προσαρµοστικό ελεγκτή της σχέσης του µε το περιβάλλον. Από "εδώ και χθες" η Αρχιτεκτονική οφείλει να συνειδητοποιήσει ότι η προσαρµογή του κτιρίου στο περιβάλλον κρίνεται απαραίτητη για την επιβίωσή του, εξυπηρετώντας σύγχρονες και µελλοντικές ανάγκες. Ακόµη, να µελετά παραδείγµατα περιβαλλοντικού σχεδιασµού, να σέβεται τις ανάγκες κάθε χρήστη, να συµβάλει στη µείωση του ανθρώπινου αποτυπώµατος και, γενικά, να διαφυλάττει το χώρο. Επιπλέον, να µένει ανεπηρέαστη από πολιτικές "αποκέντρωσης και διαµοιρασµού" της εξουσίας και των πόρων. Και ακόµη και εκεί όπου "ηττάται κατά κράτος", να συνεχίζει να µάχεται για την εκπλήρωση της κοινωνικής και περιβαλλοντικής αποστολής της.

Εν κατακλείδι, οφείλει να κατανοήσει πως µε την απαξίωση του ρόλου του, καταδικάζει ευρύτερα σύνολα να ζήσουν σε ένα υποβαθµισµένο οικιστικό περιβάλλον.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Το "οικοδοµείν" δεν µπορεί να είναι "πάρεργο"

Η µελέτη του έργου εκπονήθηκε από την εταιρεία Ε.& Λ. Λυρούδιας Ε.Π.Ε., Τατοϊου 122, Ν. Ερυθραία 146-71 Αττική.

Παρουσίαση: Π. Αναγνωστόπουλος, Π-Μ

Ο ΝΟΚ (Νέος Οικοδοµικός Κανονισµός) είναι αρκετά πολύπλοκος ... Η σύλληψη του περιγράµµατος του κτιρίου µε βάση τους ισχύοντες εκάστοτε όρους δόµησης, τις λειτουργικές και αισθητικές απαιτήσεις της κατασκευής, την βελτιστοποίηση του ηλιασµού και της σκίασης κλπ, και στην συνέχεια ο αρχιτεκτονικός σχεδιασµός του κτιρίου αποτελούν ουσιώδεις παράγοντες για την επιτυχή υλοποίηση ενός οικοδοµικού έργου. Η σύνθεση όλων αυτών απαιτεί εξειδικευµένες σπουδές και γνώσεις που κατά κανόνα δεν διαθέτουν (ή δεν έχουν αποκτήσει) οι περισσότεροι από αυτούς που έχουν ως πάρεργο το "οικοδοµείν" (οι υπάρχουσες εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα). Η διαµόρφωση του κτιρίου στον χώρο αποτελεί µια µεθοδολογική προσέγγιση η οποία µε βάση την κεντρική ιδέα των εµπνευστών του ΝΟΚ συνίσταται στην µαθηµατική σχέση:

Vολ =

∫ f(x, y, x) dx⋅dy⋅dz

δηλαδή την έννοια του συνολικού όγκου. Εντός του προκύπτοντος εκάστοτε περιγράµµατος οι ασκούντες την Αρχιτεκτονική έχουν την δυνατότητα να τοποθετούν ελεύθερα το κτίριο, τηρώντας τους ισχύοντες όρους εκµετάλλευσης του οικοπέδου (τόσος συντελεστής δόµησης, όσος το Κράτος µπορεί να εξυπηρετήσει µε τις υποδοµές που µπορεί να παράσχει). Ολες οι ειδικότητες της οικοδοµής και των υποδοµών µπορούν (και πρέπει) να ασκούν το επάγγελµά τους για την υλοποίηση ενός κτιρίου, χωρίς αυτό βέβαια να σηµαίνει "όλα για όλους". Ο σχεδιασµός του δοµηµένου περιβάλλοντος δεν µπορεί να βασίζεται σε διατάξεις παροχής δικαιωµάτων σε διάφορους τεχνικούς - επιστηµονικούς κλάδους ... Η τοποθέτηση ενός κτιρίου στον χώρο, σύµφωνα µε τον ΝΟΚ, µε πλήρη αξιοποίηση των ισχυόντων όρων δόµησης απαιτεί πάντοτε εµπεριστατωµένη µελέτη, πλήρη ανάλυση ... και αρκετή δουλειά. Παρουσιάζεται στην συνέχεια µια "δύσκολη περίπτωση": εξαόροφη πολυκατοικία µε υπόγειο χώρο στάθµευσης και ισόγειο Ιερό Ναό, σε γωνιακό οικόπεδο.

Αποσπάσµατα και χαρακτηριστικές λεπτοµέρειες της µελέτης αυτής παρατίθενται ως υπόδειγµα, αφ' ενός µεν πλήρους ανάλυσης και αξιοποίησης των όρων δόµησης βάσει ΝΟΚ, και αφ' ετέρου ως παράδειγµα πληρότητας φακέλου υποβολής στην Πολεοδοµία.

∆ΟΜΗ Η σύνθεση του όγκου της πολυκατοικίας µε τον όγκο του Ι.Ν. πραγµατοποιήθηκε λαµβάνοντας υπόψιν το γωνιακό οικόπεδο. Στόχος ήταν αφ’ενός η χωροθέτηση του Ι.Ν. στην εξωτερική γωνία του οικοπέδου για την εξυπηρέτηση της προσβασιµότητάς του, όσο και η δηµιουργία µιας εσωτερικής αυλής για την εκτόνωση των υπαίθριων δραστηριοτήτων του. Παράλληλα, στόχος ήταν ήταν η χωροθέτηση του κορµού της κατακόρυφης κίνησης (του κλιµακοστασίου) της πολυκατοκίας σε κοµβικό σηµείο ούτως ώστε να µπορεί να οργανωθεί αρθρωτά πέριξ αυτού η διάταξη των διαµερισµάτων δίνοντας τη δυνατότητα για σύνθεση κατά κανόνα διαµπερών διαµερισµάτων κατά κλιµακωτή διάταξη η οποία εξυπηρετεί στον καλύτερο ηλιασµό και αερισµό των λόγω προσανατολισµού, περιορίζοντας το δυτικό προσανατολισµό στον ακάλυπτο χώρο που διαµορφώνεται στην εσωτερική γωνία του οικοπέδου.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Τρισδιάστατη φωτορεαλιστική απεικόνιση ∆ιάγραµµα κάλυψης - δενδροφύτευσης περιβάλλοντος χώρου

ΜΟΡΦΗ Οι αισθητικές-µορφολογικές αναζητήσεις γίνονται µε βασικό κριτήριο τη λειτουργική ένταξη των όγκων στο αστικό περιβάλλον της περιοχής η οποία όµως διακρίνεται από πυκνή δόµηση, συµπαγείς όγκους, άρα επιζητείται µια αντίληψη για διακριτικότερη παρουσία µέσα στο περιβάλλον και αποτελεσµατικότερο χειρισµό του φωτός µέσω της κατασκευαστικής λογικής και της αισθητικής του συνόλου.

Ο Ι.Ν. είναι σταυροειδής εγγεγραµµένος µε τρούλο, µε επέκταση τρικλίτου βασιλικής ούτως ώστε να λειτουργεί ως χαρακτηριστικό διδακτικό παράδειγµα της εξέλιξης της ναοδοµίας από την τρίκλιτη βασιλική σε µεταγενέστερες µορφές οι οποίες όµως µπορούν να συνοµιλήσουν µε µορφές µοντέρνας αρχιτεκτονικής. Μια µονόκλιτος βασιλική θα µπορούσε έτσι κι αλλιώς να αποτελέσει ένα τυπικό ιδιωτικό ναό στην καρδιά µιας άµορφης µικροαστικής συνοικίας. Εν τούτοις, επιλέχθηκε να χρησιµοποιηθεί η αρχιτεκτονική έκφραση της εξέλιξης της ναοδοµίας ούτως ώστε να αποτελέσει ένα κίνητρο µορφολογικού προβληµατισµού µέσα στα πλαίσια της ναοδοµίας που η σύγχρονη ελληνορθόδοξη παράδοση απαιτει και επιβάλλει. Η κύρια είσοδος του ναού βρίσκεται εντός της εσωτερικής αυλής του οικοπέδου, ενώ υπάρχει η δυνατότητα εκτόνωσης µέσω δεύτερης εξόδου από το ναό σε υπερυψωµένο σε σχέση µε το δρόµο(οδός Σουρή) φυτεµένο χώρο.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η αρχιτεκτονική σύνθεση της πολυκατοικίας ακολουθεί το λεξιλόγιο της µοντέρνας αρχιτεκτονικής, οργανωµένη εξαρχής σε τετραγωνικό κάναβο (3.60 x 3.60) ο οποίος διατηρήθηκε ως αρχική αφετηρία σχεδιασµού, καταρχάς για την οργάνωση του Φέροντος Οργανισµού (δοκοί-υποστυλώµατα) και κατά δεύτερον για την εξασφάλιση των απαραίτητων «ολισθήσεων» στο συµπαγή συνολικό όγκο για τη σύνθεση εξωστών-χώρων διηµέρευσης µε κατάλληλο φωτισµό-αερισµό.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Ο Φέρων Οργανισµός του Ι.Ν. έχει απλώς εξασφαλίσει την αντισεισµική συµπεριφορά της εκκλησίας. Κατά τα λοιπά, υιοθετήθηκε η σύµπτυξη παραδοσιακών τρόπων ναοδοµίας µε σύγχρονες µεθόδους ελαφριάς κατασκευής (ξύλινη οροφή διαρθρωµένη από ζεύγη ζευκτών που στηρίζουν τον τρούλο, ο οποίος ως αυτόνοµη µονάδα κατασκευάζεται από µεταλλικό σκελετό µε πλήρωση από τσιµεντοσανίδα). Η επικάλυψη των στεγών του Ι.Ν. γίνεται µε φύλλα ψευδαργύρου τα οποία µε την προσθήκη τιτανίου και χαλκού, αποκτούν άριστες µηχανικές ιδιότητες και εξαιρετική διαµορφωσιµότητα.

Τα κράµατα τιτανιούχου ψευδαργύρου λόγω ιδιοτήτων και χρώµατος επιτυγχάνουν να προσδώσουν στη σύνθεση του Ι.Ν. τον υπαινιγµό σύµπτυξης µοντέρνας αρχιτεκτονικής και παραδοσιακής ναοδοµίας, όπως ήταν και ο αρχικός στόχος. Το µπλε- γκρι χρώµα τους και η υπερδιπλάσια διάρκεια ζωής τους , σε σχέση µε άλλα µέταλλα προσοµοιάζουσας αισθητικής, αποτέλεσαν συγκριτικό πλεονέκτηµα στην επιλογή της εφαρµογής τους.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΥΠΑΙΘΡΙΟΥ ΧΩΡΟΥΠΡΟΣΒΑΣΕΩΝ Η ανάδειξη του όγκου της εκκλησίας οδήγησε στη συνθετική επιλογή της τοποθέτησής της σε ύψος 45 cm από την ισόγεια στάθµη του οικοπέδου (ύψος 3 σκαλοπατιών) και την αντίστοιχη δηµιουργία ενός εξώστη κυρίας εισόδου µέσα στην εσωτερική αυλή του οικοπέδου. Ο διάδροµος πρόσβασης από την είσοδο στο οικόπεδο (οδός Ευρυπίδου) µέχρι την είσοδο του εξώστη και κατ’επέκταση του Ι.Ν. είναι πλακοστρωµένος αλλά αποτελεί τµήµα της φυτεµένης κατά τ’άλλα αυλής η οποία διαµορφώνεται πάνω από την οροφή του Β’ Υπογείου. Για την εξυπηρέτηση των απηθηκευτικών αναγκών του Ι.Ν. σχεδιάστηκε υπόγειος χώρος αντίστοιχου περιγράµµατος και ανεξάρτητης πρόσβασης από τη Β πλευρά του οικοπέδου, µέσω βοηθητικής κλίµακας που προσαρτάται στη Β πλευρά του Ιερού Ναού.

Τοµή 2 - 2

Ο δευτερεύων υπαίθριος χώρος της εκκλησίας µε αποκλειστική χρήση διαµορφώνεται επίσης στη Β πλευρά του Ναού, η πρόσβαση σε αυτόν γίνεται µέσω δευτερεύουσας συµµετρικής (µε αυτήν της εισόδου) θύρας και αποετελεί έναν υπερυψωµένο φυτεµένο κήπο µεταξύ της cours anglais που διαµορφώνεται για την πρόσβαση στο υπόγειο της εκκλησίας και του χώρου εισόδου των αυτοκινήτων στον υπόγειο χώρο στάθµευσης της πολυκατοικίας (ράµπα γκαράζ).

Οψη Α

Τοµή 1 - 1

Οψη Β

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Ενόργανη Εκτίµηση Σεισµικής Επικινδυνότητας των Κατασκευών από την TÜV Rheinland Hellas Η TÜV Rheinland Hellas, προσαρµοσµένη στα δεδοµένα της ιδιαίτερα σεισµογενούς Χώρας µας, δίνει τώρα τη δυνατότητα να αξιολογήσουµε τα κτίριά µας και για να διαπιστώσουµε το βαθµό της στατικής τους επάρκειας, προτείνοντας την υπηρεσία εκτίµησης της σεισµικής επικινδυνότητας των κατασκευών µε τη µέθοδο EQ-Fast. Η εν λόγω υπηρεσία συνίσταται σε µη - καταστροφική ενόργανη µέθοδο εκτίµησης σεισµικού κινδύνου, η οποία υπολογίζει αξιόπιστους ποσοτικούς δείκτες για την πραγµατική αναµενόµενη αντισεισµική συµπεριφορά του κτιρίου, βασισµένη στις συστάσεις του Ευρωκώδικα 8, για τις µεθόδους µέτρησης της ευπάθειας των κτιρίων. Παρέχεται, έτσι, η δυνατότητα εκτίµησης µιας κατασκευής ΠΡΙΝ τη σεισµική δόνηση αλλά και ΜΕΤΑ από αυτήν, αφού είναι εξαιρετικά χρήσιµη επίσης η εκτίµηση της κατάστασης ενός ακινήτου µετά από έναν ισχυρό σεισµό. Η διαδικασία αυτή παρέχει τη δυνατότητα ελέγχου της αποτελεσµατικότητας των όποιων δοµικών επεµβάσεων ενίσχυσης µετά από σεισµούς ή ακόµη και µετά από επεµβάσεις προσθηκών, επεκτάσεων και γενικότερα τροποποιήσεων σε κάποια κατασκευή. Το EQ-Fast είναι ένα µοναδικό εργαλείο το οποίο αναπτύχθηκε για να καλύψει τις ανάγκες τόσο των ιδιοκτητών κτιρίων όσο και των µηχανικών, µε τα εξής ειδικά χαρακτηριστικά: • • •

Η διαδικασία διαρκεί µερικές ώρες και συνίσταται σε οπτικό και ενόργανο έλεγχο. Τα αποτελέσµατα είναι ιδιαιτέρως γρήγορα και αξιόπιστα. Μέτρηση της ιδιοσυχνότητας του κτιρίου και του εδάφους στο οποίο εδράζεται, προκειµένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχει συντονισµός µεταξύ τους, µε χρήση ειδικής συσκευής µέτρησης ιδιοσυχνοτήτων.

•

Η εξειδικευµένη αυτή µέθοδος µπορεί να εφαρµοστεί σε έως και 15 διαφορετικούς τύπους κτιρίων. Το τελικό προϊόν ανάλυσης, αποτελείται από : Αναλυτική τεχνική έκθεση αναφοράς της στατικής κατάστασης του κτιρίου (Report). Βεβαίωση για την κατηγοριοποίηση του κτιρίου σε κλάση επικινδυνότητας ανάλογα µε τα αποτελέσµατα της τεχνικής έκθεσης, 4 κατηγορίες σεισµικής διακινδύνευσης: Α (χαµηλού κινδύνου), Β (αποδεκτού κινδύνου), Γ (υψηλού κινδύνου), ∆ (πολύ υψηλού κινδύνου).

H TÜV Rheinland Hellas είναι µέλος του TÜV Rheinland Group, µε ηγετική θέση στον Παγκόσµιο Χάρτη των Πιστοποιήσεων και Επιθεωρήσεων και 140 χρόνια εµπειρίας στο χώρο. TÜV RHEINLAND HELLAS A.E. ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΟΣ & ∆ΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ, 19200 ΕΛΕΥΣΙΝΑ, ΤΗΛ: 210 5562130, Fax: 210 5565155, e-mail: tuv@gr.tuv.com , www.tuv.com www.tuvgreece.gr

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Το εµπόριο των χρήσεων γης και το µαύρο χρήµα Του ∆ΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΟΤΣΩΝΗ, Πολ. Μηχ.

Οι ρυθµίσεις για τις χρήσεις γης υποκρύπτουν τεράστιο πολεοδοµικό, οικονοµικό και φορολογικό σκάνδαλο. ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ Περιβάλλοντος έδωσε στη δηµοσιότητα σχέδιο προεδρικού διατάγµατος, µε το οποίο προτίθεται να τροποποιήσει την κατηγοριοποίηση - οµαδοποίηση των «χρήσεων γης».

Οικιστικές συνθήκες Επιβάλλεται ακόµη οι διάφορες περιοχές των πόλεων να διαρθρώνονται µε τρόπο, ώστε να µη γειτνιάζουν περιοχές µε µεγάλη διαφορά οικιστικής φόρτισης. ∆ηλαδή δεν πρέπει να γειτνιάζουν περιοχές αµιγούς κατοικίας µε περιοχές βιοµηχανιών ή υπερτοπικών χρήσεων και λειτουργιών που απευθύνονται στην ευρύτερη περιφέρεια (συναθροίσεως µεγάλου όγκου, µεγάλα εµπορικά κέντρα κ.λπ.), διότι αυτό ανατρέπει τις ήπιες οικιστικές συνθήκες που έχει αποφασιστεί, µε την πολεοδοµική µελέτη, να επικρατούν σε αυτές τις περιοχές. Αντιθέτως η µετάβαση από περιοχές χαµηλής οχλήσεως σε περιοχές υψηλής οχλήσεως πρέπει να γίνεται προοδευτικά, διά της παρεµβολής κατηγοριών χρήσεων χαµηλότερης οχλήσεως, άλλως πρέπει να παρεµβάλλεται ικανός χώρος που θα επιτρέπει την απόσβεση της όχλησης και φυσικά µέριµνα και σχεδιασµός για την αποτροπή των συνεπειών εξ αυτής της γειτνιάσεως, π.χ. πρέπει οι οδοί προσπελάσεως σε µια βιοµηχανική περιοχή ή σε µια περιοχή υπερτοπικών λειτουργιών ούτε να διέρχονται από περιοχή αµιγούς κατοικίας, αλλά ούτε να αποτελούν τις οδούς οριοθετήσεώς της.

∆ηλαδή προβλέπει τη συγκέντρωση σε οµάδες των διάφορων λειτουργιών που αναπτύσσονται σε µία πόλη, έτσι ώστε αφού χωρίσει την πόλη σε διακεκριµένες περιοχές, να καθορίσει σε κάθε µία από αυτές τις περιοχές τις λειτουργίες µιας µόνον κατηγορίαςοµάδας, που επιτρέπονται να εγκατασταθούν σε αυτήν, ώστε να µη συνυπάρχουν (και να µη γειτνιάζουν) κτήρια µε χρήσεις (λειτουργίες) οι οποίες δεν συµβαδίζουν µεταξύ τους. Κατηγορίες χρήσεων Φυσικά µε την πολεοδοµική µελέτη κάθε περιοχή της πόλεως (πολεοδοµική ενότητα) διαµορφώνεται και εξοπλίζεται µε εκείνα τα πολεοδοµικά χαρακτηριστικά και εφόδια τα οποία την καθιστούν ικανή για την εγκατάσταση των λειτουργιών µιας και µόνο συγκεκριµένης κατηγορίας. (Π.χ. µέγεθος κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, σχολεία, νηπιαγωγεία, εκκλησίες, πράσινο, πλατείες, νοσηλευτικές µονάδες κ.λπ.). Συνεπώς στις περιοχές της πόλης που θα επιτρέπεται η εγκατάσταση µόνο κατοικιών (περιοχή αµιγούς κατοικίας) δεν θα επιτρέπεται και η λειτουργία βιοµηχανιών, αφού αυτό θα καθιστούσε αφόρητη και κατ' ουσία αδύνατη τη ζωή των κατοίκων. Επιπροσθέτως δεν θα είναι ικανή, αυτή η περιοχή αµιγούς κατοικίας, να δεχθεί την εγκατάσταση λειτουργιών που ανήκουν σε άλλη κατηγορία, αφού ο πολεοδοµικός εξοπλισµός της δεν µπορεί να εξυπηρετήσει τις ειδικότερες πολεοδοµικές ανάγκες αυτής της κατηγορίας.

Αυτές οι πολεοδοµικές δεσµεύσεις δεν είναι καινούργιες και ακολουθούν την πολεοδοµική επιστήµη από της συστάσεώς της, αφού συνεπάγονται τον ορθολογισµό στον οποίο οφείλει να υπακούει η πολεοδοµία (βλ. τους οικισµούς Π. Ψυχικού, Φιλοθέης, Κηφισιάς κ.λπ., που δηµιουργήθηκαν πριν από τη δεκαετία του '30, στους οποίους καθορίστηκαν όροι δοµήσεως που επιβεβαιώνονται πλήρως από την σύγχρονη πολεοδοµική επιστήµη). Στο Π.∆. του ΥΠΕΚΑ περιλαµβάνεται διάταξη, που δεν έχει καµία σχέση µε την κατηγοριοποίηση των χρήσεων - λειτουργιών, αλλά αυθαίρετα και ξεκοµµένα καθορίζει ότι «επί των οδών του βασικού οδικού δικτύου της Αθήνας θα επιτρέπεται η εγκατάσταση µεγάλων εµπορικών κέντρων-πολυχώρων ψυχαγωγίας (πολυκινηµατογράφοι) και θεµατικών πάρκων (τα γνωστά τεράστια λούνα παρκ) και µάλιστα χωρίς καµία ειδικότερη δέσµευση και χωρίς να καθορίζεται και σε ποιο βάθος πόσων οικοδοµικών τετραγώνων από αυτούς τους δρόµους θα επιτρέπεται αυτό. Το µήκος όµως του βασικού οδικού δικτύου της Αθήνας, δηλαδή οι δρόµοι από τους οποίους διέρχονται λεωφορεία, είναι τεράστιο και το µεγαλύτερο κοµµάτι του διέρχεται ή διασχίζει περιοχές αµιγούς κατοικίας, που στο µεγαλύτερο µέρος τους είναι ήδη διαµορφωµένες αποκλειστικά µε χρήση κατοικίας. Συνεπώς τυχόν εγκατάσταση σε αυτές τις περιοχές µεγάλων εµπορικών κέντρων κ.λπ. υπερτοπικών χρήσεων θα καταστρέψει τις ήπιες οικιστικές συνθήκες που επικρατούν σε αυτές και θα καταστήσει αδύνατη τη διαβίωση των κατοίκων τους.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Ετσι θα σπεύσουν οι πάντες να ωφεληθούν από τις υπεραξίες που δηµιουργεί αυτή η µετατροπή των χρήσεων και να δηµιουργήσουν µεγάλα εµπορικά κέντρα, που θα αποτελειώσουν το εµπορικό - ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας και θα εξαρθρώσει τον οικιστικό ιστό των προαστίων, επεκτείνοντας έτσι την καταστροφή των οικιστικών συνθηκών των κατοίκων σε ακόµη µεγαλύτερη έκταση, που συνεπάγεται και την καταστροφή και απαξίωση της περιουσίας τους. Η ρύθµιση αυτή είναι και αντιεπιστηµονική, διότι η διαµόρφωση της φυσιογνωµίας µιας πόλης, µιας περιοχής της, ενός προαστίου ή ενός οικισµού δεν µπορεί να καθορίζεται από το νοµοθέτη, αλλά από την πολεοδοµική επιστήµη που καθορίζει τις οικιστικές συνθήκες για την οποία την προορίζει και από τις αρχές της βιώσιµης ανάπτυξης, που επιβάλλουν ένα ελάχιστο οικιστικής φόρτισης και στάθµης οχλήσεως στις περιοχές κατοικιών, ώστε να καθίσταται δυνατή η διαβίωση των πολιτών. Σε αντίθεση µε την ανωτέρω διάταξη, στο ν/σ για το Νέο Ρυθµιστικό Σχέδιο της Αθήνας επισηµαινόταν ότι αυτή η µεταβολή δηµιουργεί υπεραξία την οποία πρέπει να εισπράξουν οι δήµοι και να τη χρησιµοποιήσουν για έργα που θα αντιµετωπίσουν την οικιστική επιβάρυνση την οποία θα προκαλέσει αυτή η µετατροπή (εάν και εφ' όσον τούτο ήταν δυνατόν να επιτευχθεί).

Η υπεραξία αυτή αποτελεί µαύρο χρήµα και σκάνδαλο που, στη συγκεκριµένη περίπτωση, δεν χρειάζεται η Βουλή για να το νοµοθετήσει, έφτασε ένας Μανδαρίνος για να το "προσθέσει" σε ένα Π.∆., που δεν περνάει από τη Βουλή, και ένας υπουργός, που δεν "καταλαβαίνει" τις τραγικές συνέπειες που έχει για την υγεία και την περιουσία των κατοίκων της Αθήνας. Εξακολουθώντας όµως η κυβέρνηση την πρακτική του παρελθόντος, κατά την οποία θεσπίζονταν διατάξεις που δηµιουργούσαν οικονοµικά σκάνδαλα και επιδεικνύοντας τόσο οσφυοκαµπτισµό στη διαπλοκή και, αν θέλετε, στις απαιτήσεις του ξένου κεφαλαίου, οδηγούµαστε στην απόλυτη καταστροφή, αφού ενώπιον αυτών το µόνο που ενδιαφέρει τους ντόπιους και ξένους «επενδυτές» είναι αυτά που θα αρπάξουν πριν από την κατάρρευση. Και όλα αυτά τη στιγµή που καταδυναστεύεται ο λαός από τέτοιες πολιτικές πρακτικές, που η συνέχισή τους θα οδηγήσει σε εθνική καταστροφή! Το παρόν άρθρο έχει δηµοσιευθεί στις 9 Μαρτίου 2014 στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία

Νίκου Μαρσέλλου

Συγκεκριµένα µε αυτό το ν/σ προτεινόταν η θέσπιση ταυτόσηµης διάταξης, µε την οποία επιτρεπόταν η µετατροπή των ισχυουσών χρήσεων γης επί ολοκλήρου της εντός σχεδίου περιοχής της πρωτεύουσας σε υπερτοπικές χρήσεις, προκειµένου να επιτρέπεται η εγκατάσταση µεγάλων εµπορικών κέντρων, χώρων αναψυχής και θεµατικών πάρκων, αδιακρίτως και χωρίς καµία δέσµευση. Στην εισηγητική όµως έκθεση αυτού του ν/σ επισηµαινόταν ότι αυτή η µεταβολή των ισχυουσών «χρήσεων γης» δηµιουργεί υπεραξία (σ.σ. οικοπεδική) και προτεινόταν η είσπραξη αυτής της «υπεραξίας» από τους δήµους, για τη δηµιουργία έργων αντιµετωπίσεως της προκαλούµενης οικιστικής επιδείνωσης! Φυσικά µε αυτό το ν/σ δεν επιβάλλονταν µέτρα για τον προσδιορισµό αυτής της υπεραξίας ούτε µέτρα για τον τρόπο εισπράξεώς της, ώστε να παραµένει απροσδιόριστη και ανείσπρακτη, αφού δεν υπάρχει σχετική νοµοθετική ρύθµιση.

Μαύρο χρήµα Περιλαµβάνει cd-rom Είναι εποµένως φανερό το τεράστιο πολεοδοµικό, οικονοµικό και φορολογικό σκάνδαλο που κρύβεται πίσω από τη ρύθµιση, αφού, λόγω των «αδυναµιών» του πολεοδοµικού και φορολογικού καθεστώτος, δεν αποκαλύπτεται, δεν προσδιορίζεται και συνεπώς δεν φορολογείται αυτό το τεράστιο κέρδος.

∆ιαθεση:

http://www.dedemadis.gr

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΚΥΜΑΤΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΕ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ Παρουσίαση: Παν. Αναγνωστόπουλος, Π-Μ

Το διαθέσιµο δυναµικό Το κυµατικό ενεργειακό δυναµικό γύρω από τις Βρετανικές νήσους υπερβαίνει το τριπλάσιο της ηλεκτρικής ισχύος που διαθέτει σήµερα το διασυνδεδεµένο σύστηµα του Ηνωµένου Βασιλείου. Είναι δε τεχνικώς εφικτό, µε την υπάρχουσα τεχνολογία, µια µη ευκαταφρόνητη ποσότητα του δυναµικού αυτού να µετατραπεί σε ηλεκτρική ενέργεια. Η τεχνικώς και οικονοµικώς απολήψιµη ενέργεια έχει εκτιµηθεί στις 50-90 TWh ετησίως, ή 14-26% της σηµερινής κατανάλωσης στο Η.Β.. Και δεν είναι µόνον η Μεγ. Βρετανία. Οι δυτικές ακτές της Ευρώπης κατά µήκος του Ατλαντικού διαθέτουν σηµαντικό αριθµό καταλλήλων θέσεων αξιοποίησης της κυµατικής ενεργείας στα ανοικτά της Ιρλανδίας, της Γαλλίας, της Ισπανιας της Πορτογαλίας και της Νορβηγίας. Κατάλληλες θέσεις εντοπίζονται επίσης στις ακτογραµµές της Βόρειας και Νότιας Αµερικής, της Νότιας Αφρικής, της Αυστραλίας και της Ν. Ζηλανδίας. Γενικώς, όλες οι περιοχές µε ετήσια δυναµικοτητα άνω των 15 kW ανά µέτρο (βλπ. Χάρτη Κυµατικού ∆υναµικού) παρέχουν την δυνατότητα οικονοµικής παραφωγής ενεργείας.

Οπως φαίνεται από τον Χάρτη, το όριο αυτό αποκλείει περιοχές όπως η Μεσόγειος και οι Μεγάλες Λίµνες στην Βόρειοα Αµερική, παρά το γεγονός ότι οι θύελλες σεν σπανίζουν στις περιοχές αυτές.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Η πρώτη "κυµατική φάρµα" των ΗΠΑ εγκαθίσταται στα ανοικτά τουOregon

Εχει εξασφαλισθεί αδειοδότηση για την επέκταση της φάρµας και την εγκατάσταση κυµατικών µονάδων ισχύος 50 MW.

Η εταιρεία Ocean Power Technologies (ΟΡΤ), µε έδρα στο New Jersey, εγκαθιστά στα ανοικτά της ακτής Reedsport του Oregon, σε απόσταση 2,5 µίλια από τν ξηρά, δέκα τεράστιες ''σηµαδούρες'' µονάδες µετατροπής της κυµατικής ενεργείας σε ηλεκτρική (power buoys) τύπου ΡΒ150. Οι ''σηµαδούρες'' έχους ύψος 45 m (150 feet), διάµετρο 12 m (40 feet) και ζυγίζυν περίπου 100 ton έκαστος. Ενας πλωρήρας που βρίσκεται στο εσωτερικό της ''σηµαδούρας'' ανεβοκατεβαίνει µε τον κυµατισµό και κινεί υδραυλική αντλία, η οποία οδηγεί την ηλεκτρογεννήτρια. Οι µονάδες συνδέονται µε υποθαλάσσιο υποσταθµό και στην συνέχεια µέσω υποβρυχίου καλωδίου µε το χερσαίο δίκτυο ΑΠΕ της εταιρείας Pacific Northwest.

Οι µονάδες PB150 PowerBuoy® της ΟΤΡ παρέχουν µεγίστη συνεχή ισχύ (max sustained generating capacity) 150 kW. Με βάση τα στοιχεία µετρήσεων των κυµατισµών στην περιοχή ή ''φάρµα'' µπορεί να παράγει 4.100 MWh τον χρόνο, ''εξοικονοµώντας'' την έκλυση 2.110 ton διοξειδίου του άνθρακα στην ατµόσφαιρα.

PB150 PowerBuoy® της ΟΤΡ

Μια φάρµα των 10 MW µε µονάδες OPT απαιτεί θαλάσσιο χώρο 300 στρ. (0,125 km2).

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Τα PowerBuoy® περιέχουν αισθητήρες που καταγράφουν συνεχώς την λειτουργία των διαφόρων υποσυστηµάτων της µονάδας και του ωκεάνιου περιβάλλοντος. Τα δεδοµένα µεταδίδονται σε πραγµατικό χρόνο στην ξηρά. Στην περίπτωση πολύ υψηλών κυµατισµών το σύστηµα ''κλειδώνει'' αυτόµατα και διακόπτεται η παραγωγή ενεργείας. Οταν οι κυµατισµοί επενέλθουν σε κανονικά επίπεδα η µονάδα τίθεται ξανά σε λειτουργία αυτόµατα. Οι ''σηµαδούρες'' τοποθετούνται σε αρκετή απόσταση µεταξύ τους για την µεγιστοποίηση της της αποληψιµότητας ενεργείας. Είναι απλές, στιβαρές κατασκευές από χάλυβα. Απαιτούν συνήθη ναύδετα για την αγκύρωσή τους. Η εγκατάσταση είναι απλή και δεν απαιτούνται παρά συνήθη πλωτά µέσα και εξοπλισµός. Μπορούν να συνδυασθούν για την ανάπτυξη εγκαταστάσεως ισχύος 100 MW ή µεγαλύτερης Οι µονάδες PB150 PowerBuoy έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Λειτουργούν µε ύψος κυµάτων από 1,5 έως 7,0 m. Το σύστηµα αγκύρωσης της OPT και η δοµή των PowerBuoy επιτρέπουν την λειτουργία υπό διάφορες συνθήκες κυµατισµού, παλιρριακών φαινοµένων και ρευµάτων Οι µονάδες PB150 διαµορφώνονται συνήθως σε σε σύο ή τρείς σειρές για την µείωση του απαιτουµένου χώρου εγκατάστασης της ''φάρµας''. Παρέχουν µέγιστη συνεχή ισχύ 150 kW µε συντελεστή φορτίου από -0.9 έως +0.9. Οι τυπικοί συντελεστές εκµετάλλευσης των PB150 κυµαίνονται µεταξύ 30% και 50%, ανάλογα µε την θέση εγκατάστασης. Οι µονάδες παρέχουν υψηλής ποιότητας ηλεκτρική ισχύ (grid quality) και συνοδεύονται από πιστοποίηση ανεξαρτήτου φορέα για συµµόρφωση µε τις ισχύουσες προδιαγραφές διασύνδεσης µε τα δίκτυα διαµοµής, Οι µονάδες διαθέτουν συστήµατα µεταγωγής δεδοµένων µε οπτικές ίνες και σύστηµα SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition). Τον Ιανουάριο του 2011, η OPT έλαβε πιστοποίηση από το Lloyd’s Register για τις µονάδες PB150.

PB150 PowerBuoy® της ΟΤΡ

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Σύγκριση τεχνολογιών OPT PowerBuoy®

Φωτοβολταϊκά

Αιολικά

Βιοµάζα

Φυσικό αέριο και άνθρακας

Ενεργειακή πυκνότητα

High. approx. 1000 x denser than wind

Χαµηλή µέτρια

Χαµηλή

Μέτρια

Πολύ υψηλή

Προβλεψιµότητα

Υψηλή: ακριβείς προβλέψεις αρκετών ηµερών

Μέτρια

Χαµηλή, εκτός από µερικές θέσεις

Καθοριζόµενη, εξαρτάται από την πρώτη ύλη

Καθοριζόµενη

30% - 45%

10% - 20%

25% - 35%

50% - 90%

Μέτρια

Υψηλή

Πολύ υψηλή

Εκτεταµένος χώρος

Περιορισµένες για µεγάλες µονάδες

Μέτριες

Σηµαντικές. Οι διαδικασίες αδειοδότησης µπορεί να είναι χρονοβόρες.

15¢*

24 - 34¢

8 -16¢

14 - 20¢

4 - 7¢

Συντελ. φορτίου Αισθητική όχληση

Χωρικές απαιτήσεις

Ελάχιστη: τα PowerBuoys Περιορισµένη δεν φαίνονται από την ξηρά

Κόστος παραγωγής ανά kWh *

Τιµή που δίνει η ΟΡΤ για εγκατάσταση 400 PowerBuoys

H µονάδα Wave Hub Η µονάδα Wave Hub (''κυµατικός κόµβος'', Underwater Substation Pod USP) παρέχει την δυνατότητα κοινής χρήσης των θαλασσίων υποδοµών από συστοιχία µονάδων µετατροπής της κυµατικής ενέργειας σε ηλεκτρική. Μονάδα επίδειξης/αξιολόγησης έχει εγκατασταθεί στην βόρεια ακτή της Κορνουάλης στην νοτιοδυτική Αγγλία στον πυθµένα της θάλασσας σε απόσταση 16 km από την ακτή. Ο βάρους 12 ton κόµβος συνδέεται µε το ηλεκτρικό δίκτυο της Μεγ. Βρετανίας µέσω υποβρυχίου καλωδίου µήκους 25 km και βάρους 1.300 ton, υπό τάση 11kV. Η αδειοδότηση του έργου έχει δοθεί για περίοδο 25 ετων σε θαλάσσια περιοχή επιφανείας 8,0 km2, µε εξαιρετικά κυµατικά χαρακτηριστικά. Εχουν εξασφαλισθεί εγκρίσεις για ηλεκτροπαραγωγή απο κυµατική ενέργεια, ισχύος έως 20 MW. ∆ιατίθενται προς παραχώρηση τέσσερα ανεξάρτητα αγκυροβόλια ικανότητας 4-5 MW. Το Wave Hub µπορεί µελλοντικά να αναβαθµισθεί ευχερώς στα 50 MW, όταν θα έχει αναπτυχθεί ο εξοπλισµός που επιτρέπει την λειτουργία του υποβρυχίου καλωδίου στα 33 kV.

∆υνατότητες Η µονάδα USP µπορεί να διασυνδέσει έως 10 θαλάσσιες µονάδες ηλεκτροπαραγωγής σε ενιαίο αγωγό µεταφοράς (π.χ. µονάδες που αξιοποιούν την παλιρροιακή, την κυµατική και την αιολική ενέργεια). Η µονάδα είναι σχεδιασµένη ώστε να ανυψώνει τις χαληλές τάσεις εξόδου των θαλασσίων µονάδων σε µέση τάση 11 - 15 kV, συµβατή µε τα χερσαία δίκτυα µεταφοράς.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Εκτός από τις δυνατότητες αναβάθµισης, το USP εξασφαλίζει πλήρη τηλε-έλεγχο µέσω συστήµατος SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) που επιτρέπει τον εκ του µακρόθεν χειρισµό των διατάξεων παρακολούθησης και ασφαλείας του συστήµατος. Το σύστηµα σχεδιάσθηκε έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα κινούµενα στοιχεία και διαθέτει εφεδρικές υποµονάδες του κρίσµου εξοπλισµού (redundancy) για την εξασφάλιση υψηλής αξιοπιστίας και την ελάττωση του κόστους συντήρησης. Το USP µπορεί επίσης να λειτουργήσει και ως κόµβος διανοµής χερσαίας ενεργείας (step-down capabilities) για παράκτιες δραστηριότητες, όπως εγκαταστάσεις υποθαλάσσιας αποθήκευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου και µονάδες θαλασσίων υδροπονικών καλλιεργειών.

∆οκιµή µονάδας USP στην Ισπανία

Εγκατάσταση PB150 PowerBuoy στην Σκωτία Μονάδα PB150 PowerBuoy εγκαταστάθηκε επιτυχώς στην Σκωτία στις 15 Απριλίου 2011 από την εταιρεία Global Maritime Scotland Ltd, την Εταιρεία Λιµένος Invergordon Ltd και την OPT, µε την υποστήριξη της Υπηρεσίας Λιµένων του Cromarty Firth.

Μεταφορά µονάδας USP στην προκυµαία

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Βάση συναρµολόγησης του PB150

Οι δοκιµές ανοικτής θάλασσας διεξάγονται σε περιοχή σε απόσταση περίπου 33 µιλίων από τις ακτές του Invergordon, στα βορειοανατολικά της Σκωτίας και προβλέπεται να διαρκέσουν περί τους τρείς µήνες. Προβλέπεται διεξοδικός λειτουργικός έλεγχος, παρακολούθηση της δοµικής συµπεριφοράς της µονάδας και ναυδέτου στην δράση των κυµατισµών και καταγραφή των επιδόσεων της εγκατεστηµένης γεννήτριας.

Μεταφορά του στελέχους της µονάδας

Ειδικός πλωτήρας ποντισµένος στην περιχή της µονάδας καταγράφει και εκπέµπει αναλυτικά τα χαρακτηριστικά των κυµάτων. Τα στοιχεία που συλλέγονται από το PowerBuoy λαµβάνονται ασύρµατα σε πραγµατικό χρόνο (real-time) από µηχανικούς της OPT στο Ην. Βασ. και τις ΗΠΑ για ανάλυση και επεξεργασία.

Η µονάδα PB150 πλήρως συναρµολογηµένη

Συναρµολόγηση του πλωτήρα του PB150

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Οι δοκιµές αυτές του συστήµατος and US Coast Guard search and rescue operations. Με την θαλάσσια δοκιµή των αισθητήρων του LEAP θα συναχθούν συµπεράσµατα τόσο για την λειτουργίια του συστήµατος ραντάρ, όσο και για τις δυνατότητες της αξιοποίησης της τεχνολογίας της OPT για την τροφοδότηση αποµακρυσµένων εγκαταστάσεων.

Μονάδα PB150 στην προκυµαία στο Cromarty Firth

Εγκατάσταση της µονάδας LEAP PowerBuoy από σκάφος της Αµερικανικής Ακτοφυλακής

Kaneohe Bay, Oahu, Hawaii - Project at Marine Corps Base Hawaii (MCBH) Σκοπός του προγράµµατος

Ρυµούλκυση της µονάδας στην θέση πόντισης

Αυτόµοµη µονάδα PowerBuoy στο New Jersey

Η επίδειξη των δυνατοτήτων της κυµατικής ενεργείας στην µείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίµων από το Ναυτικό των ΗΠΑ, σε συµµόργωση µε ∆ιαταγή 13423, βάσει της οποίας which requires half of το ήµισυ των ενεργειακών αναγκών πρέπει να καλύπτεται από ανανεώσιµες πηγές.

Η τελευταία εγκατάσταση της OPT είναι µια αυτόνοµη µονάδα PowerBuoy® στο πλαίσιο του προγράµµατος LEAP (Littoral Expeditionary Autonomous PowerBuoy) του Αµερικανικού Ναυτικού για την ασφάλεια των ακτών και την ναυτική επιτήρηση. Η µονάδα ενσωµατώνει συστοιχίες συσσωρευτών και είναι σηµαντικά µικρότερη και περισσότερο συµπαγής από τα συστήµατα PowerBuoy. Αποσκοπεί στην τροφοδοσία µεµονωµένων συστηµάτων ναυτικής επιτήρησης και ελέγχου, ανοικτής θάλασσας. Η µονάδα LEAP ρυµουλκήθηκε στην θέση εγκατάστασης, 20 nm στα ανοικτά του New Jersey από πλοίο της Αµερικανικής Ακτοφυλακής τον Αύγουστο του 2011 για την εκτέλεση δοκιµών. Συνδέθηκε µε το δίκτυο επιγείων ραντάρ του Πανεπιστηµίου Rutgers, το οποίο παρέχει κυµατογραφικά στοιχεία στην Εθθνική Ωκεανογραφική και Ατµοσφαιρική Υπηρεσία των ΗΠΑ (National Oceanographic and Atmospheric Administration, NOAA) και την Ακτοφυλακή για τις επιχειρήσεις εντοπισµού - διάσωσης.

Πρόσφατη δραστηριότητα Το Οκτώβριο του 2008 η Ocean Power Technologies, Inc. άρχισε τις δοκιµές του τρίτου PowerBuoy® στην Βάση Πεζοναυτών της Χαβάης (MCBH), στον κόλπο Kaneohe.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Το PowerBuoy PB40 εγκαταστάθηκε σε θέση απέχουσα 0,75 nm από την ακτή, βάθους θάλασσας 30 m. Πρόκειται για συµπαγή κατασκευή διαµέτρου 3,60 m και µήκους 16,5 m, µε βυθιζόµενο το µεγαλύτερο µέρος της και περιορισµένο οπτικό αποτύπωµα.

Περιβαλλοντική εκτίµηση Η εγκατάσταση κυµατικής ενέργειας της OPT στο Oahu υπήρξε αντικείµενο λεπτοµερούς περιβαλλοντικής αξιολόγησης από ανεξάρτητο γραφείο περιβαλλοντικών µελετών, σύµφωνα µε τις προδιαγραφές ΝΕΡΑ (National Environment Policy Act). Εξετάσθηκαν οι πιθανές επιπτώσεις στον πυθµένα, την ιχθυοπανίδα, τους βενθικούς οργανισµούς, την ποιότητα του νερού κλπ. Από την διερεύνηση αυτή προέκυψε ότι δεν υπάρχουν επιπτώσεις (Finding Of No Significant Impact, FONSI), τράγµα που συνιστά την βέλτιστη περιβαλλοντική αξιολόγηση. Τα αποτελέσµατα της έρευνας αυτής εντάχθηκαν σε έκθεση του Υπουργείου Ενεργείας (Department of Energy) των ΗΠΑ προς το Κογκρέσσο µε τίτλο "Ενδεχόµενες Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις Θαλασσίων και Υδροκινητικών Τεχνολογιών" (“Potential Environmental Effects of Marine and Hydrokinetic Technologies”).

PB500 PowerTower™ Η εταιρεία OPT αναπτύσσει επίσης το σύστηµα PowerTower™, ένα PowerBuoy εγκατεστηµένης ισχύος άνω των 500 kW, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία που απέκτησε από τις µικρότερες µονάδες. Οι δοκιµές αξιολόγησης του συστήµατος προβλέπονται εντός του 2014. Το Υπουργείο Ενεργείας των ΗΠΑ (US Department of Energy, DOE) η Αναπτυξιακή Εταιρεία Ν.∆. Περιοχών του Ην. Βασιλείου (SWRDA) συµµετέχουν στην χρηµατοδότηση ανάπυξης του PB500. Η επιτυχής ολοκλήρωση της ανάπτυξης του συστήµατος αναµένεται ότι θα δώσει µεγάλη ώθηση στην εµπορική αξιοποίηση της τεχνολογίας της ΟΡΤ.

Χερσαία κυµατική µονάδα ηλεκτροπαραγωγής στο Islay της Σκωτίας

1. Θάλαµος "σύλληψης¨κυµάτων στην µετωπική επιφάνεια του βράχου 2. Οι παλιρροιακές δυνάµεις ωθούν το νερό στον θάλαµο 3. Ο αέρας συµπιέζεται και αποσυµπιέζεται από την ταλαντούµενη στήλη ύδατος 4. Οι ριπές του αέρα κινούν τουρµπίνα Wells και µε τον τρόπο αυτό παράγεται ενέργεια

Αρχή λειτουργίας Ο σταθµός του Islay σχεδιάσθηκε από την εταιρεία Wavegen και ερευνητές του Βασιλικού Πανεπίστηµίου του Belfast µε χρηµατοδότηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Φέρει την ονοµασία Limpet 500 (Land Installed Marine Powered Energy Transformer) και θα συνεισφέρει ισχύ 500 kW στο δίκτυο του νησιού. Ο σταθµός Limpet κατασκευάσθηκε µε βάση τα πορίσµατα δεκαετούς προγράµµατος ερευνών, το οποίο περιελάµβανε την κατασκευή µονάδας επιδείξεως ισχύος 75 kWe. Η µονάδα κυµατικής ενεργείας περιλαµβάνει δύο βασικά µέρη: - Τον συλλέκτη κυµατικής ενεργείας - Την στροβιλογεννήτρια Ο συλλέκτης κυµατικής ενεργείας αποτελείται από επικλινές κέλυφος από οπλισµένο σκυρόδεµα κατασκευασµένο στην µετωπική επιφάνεια του βράχου, µε άνοιγµα επαρκών διαστάσεων για την απρόσκοπτη είσοδο και απόσυρση του κυµατισµού στον κεντρικό θάλαµο. Με την είσοδο του κύµατος στον θάλαµο ανυψώνεται η στάθµη του νερού συµπιέζοντας τον περιεχόµενο αέρα. Ο συµπιεσµένος αυτός αέρα οδηγείται µέσω "φυσητήρα" σε τουρµπίνα Wells (σπό το όνοµα του καθηγητή Alan Wells του Queen's University).

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Η τουρµπίνα έχει σχεδιασθεί έτσι ώστε να στρέφεται µε την αυτή φορά, ανεξαρτήτως της κατευθύνσεως ροής του αέρα. Καθώς το νερό µέσα στον θάλαµο υποχωρεί µε την απόσυρση του κύµατος, ο αέρας αναρροφάται υπό πίεση, παρέχοντας στην τουρµπίνα κινητήριο δύναµη. Αυτή η συνεχής ροή του αέρα προς τις δύο διευθύνσεις, η οποία δηµιουργείται από ην ταλαντούµενη στήλη ύδατος, παρέχει επαρκή κινητήριο δύναµη στην τουρµπίνα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η µονάδα Limpet στο Islay περιλαµβάνει µια ταλαντούµενη επικλινή στήλη ύδατος (inclined oscillating water column OWC), η οποία συγκοινωνεί µε το παράκτιο κυµατικό πεδίο. Το βάθος του νερού στην είσοδο του OWC κυµαίνεται περί τα 7,0 µέτρα. Ο σχεδιασµός του θαµάµου αέρα είναι κρίσιµος παράγων για την βελτιστοποίηση της µετατροπής της κυµατικής ενέρηειας σε πνευµατική, όπως εξίσου σηµαντική είναι και η σύνδεση των τουρµπινών µε τον θάλαµο αέρα. Η µονάδα έχει σχεδιασθεί και βελτιστοποιηθεί για µέση ετήσια επίδοση µεταξύ 15 και 25 kW/m ύψους κυµατισµού. Η στήλη του νερού τροφοδοτεί δύο ζεύγη στροβιλογεννητριών ισχύος 250 kW, παρέχοντας συνολική εγκατεστηµένη ισχύ 500 kW. Ο σχεδιασµός του Limpet επιτρέπει την ευχερή κατασκευή και εγκατάσταση της µονάδας. Η µονάδα είναι χαµηλού προφίλ και περιορισµένου οπτικού ίχνους, µε αποτέλεσµα να µην δηµιουργεί σηµαντικές επιπτώσεις στην αισθητική της ακτογραµµής.

Πρόκειται για βιώσιµη λύση; Η εταιρεία Wavegen ισχυρίζεται ότι το κυµατικό ενεργειακό δυµανικό των Βρετανικών ακτών υπερκαλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας! Επιπρόσθετα, οι υποστηρικτές των ανανεωσίµων πηγών ενεγείας αναφέρουν ότι έρευνες έχουν δείξει ότι η τιθάσσευση µόλις του 0,1% της ενεργείας των ωκεανών µπορεί να καλύψει στο 5πλάσιο τις παγκόσµιες ενεργειακές ανάγκες, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι το δυναµικό αυτό θα είναι οικονοµικώς εκµεταλλεύσιµο. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε µεγάλης κλίµακας κυµατικές µονάδες, στις ακτές ή στην ανοικτή θάλασσα, αλλά η σχετική τεχνολογία βρίσκεται ακόµη σε αρχικό στάδιο. Ωστόσο η κατασκευή µεγάλης κλίµακας παρακτίων κυµατικών σταθµών, εκτιµάται ότι θα προσκρούσει σε προβλήµατα ανάλογα αυτών που αντιµετωπίσθηκαν µε τα αιολικά πάρκα, τα οποία δέχθηκαν σε αρκετές περιπτώσεις ισχυρές πιέσεις από οργανωµένες οµάδες που κατήγγειλαν την αισθητική υποβάθµιση του περιβάλλοντος από τις ανεµογεννήτριες. Οι υποστηρικτές της κυµατικής ενέργειας είναι της άποψης ότι η λύση δεν είναι οι τεράστιες µονάδες, αλλά ο συνδυασµός παρακτίων και ανοικτής θάλασσας µονάδων (διαφορετικής τεχνολογίας), για την κάλυψη τοπικών και περιφερειακών αναγκών. Φέρουν ως επιχείρηµα ότι οι κυµατικές µονάδες µπορούν να ενταχθούν στον σχεδιασµό κρηπιδωµάτων και κυµατοθραυστών, εξασφαλίζοντας µε τον τρόπο αυτό διπλό όφελος.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

ΕΥΡΩΚΛΑΣΕΙΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ

ΚΛΙΜΑΚΑ

Επιµέλεια: Παν. Αναγνωστόπουλος, Πολ. Μηχ.

Τρίτο κριτήριο: παραγωγή καιοµένων σταγονιδίων (production of burning drops)

δεν πέφτουν καιόµενες σταγόνες

πέφτουν καιόµενες σταγόνες

πέφτουν πολλές καιόµενες σταγόνες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Μια από τις ουσιώδεις απαιτήσεις (essential requirements) της Κοινοτικής Οδηγίας για τα δοµικά υλικά 89/106, και συγκεκριµένα η υπ΄ αριθ. 2, αφορά την ασφάλεια σε περίπτωση πυρκαγιάς και ειδικότερα την ανταπόκριση στην φωτιά. Η συµπεριφορά των υλικών στην φωτιά καθορίζεται µε βάση την κλάση ανταπόκρισης στην φωτιά (fire reaction class), η οποία προσδιορίζει την αναφλεξιµότητα του υλικού και την συµβολή του στην εξέλιξη της πυρκαγιάς. Οι κλάσεις ανταπόκρισης στην φωτιά τυποποιούνται σύµφωνα µε το εναρµονισµένο Ευρωπαϊκό Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 13501-1: Κατάταξη των προϊόντων και στοιχείων δοµικών κατασκευών ως προς την αντίδραση στην φωτιά. Μέρος 1: Ταξινόµηση βάσει δεδοµένων από δοκιµές αντίδρασης στην φωτιά

∆ΕΙΚΤΕΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΩΝ ΕΥΡΩΚΛΑΣΕΩΝ

2.1 Πρώτο κριτήριο: ευφλεξιµότητα (αναφλεξιµότητα) Προβλέπονται τρεις τύποι δοκιµών που ανταποκρίνονται στα ακόλουθα τρία σενάρια.

Σενάριο 1

Αναφλεξιµότητα υπό έκθεση του υλικού σε µικρή φλόγα. ∆οκιµή µικρής φωτιάς (small flame test) κατά ΕΛΟΤ ΕΝ 11925-2

Σενάριο 2

Αναφλεξιµότητα και καύση υλικού υπό έκθεση σε µεµονωµένη καιόµενη εστία (π.χ. καλάθι αχρήστων ή καρέκλα). Η φωτιά µπορεί να εξελιχθεί σε διάφορους βαθµούς, µέχρι του σταδίου της γενικής ανάφλεξης

και φέροντα µε την ονοµασία ΕΥΡΩΚΛΑΣΕΙΣ (EUROCLASSES). Η ανταπόκριση των δοµικών υλικών στην φωτιά προδιορίζεται µε τα ακόλουθα τρία κριτήρια:

1 Πρώτο κριτήριο: η έννοια της ευφλεκτότητας (ευφλεξιµότητα, flammability)

∆οκιµή SBI: Single Burning Item: µεµονωµένο καιόµενο αντικείµενο.

Σενάριο 3

Χρόνος έναυσης, διάδοσης της φωτιάς και πυρικό φορτίο (ενεργειακή συνεισφορά στο πυρικό συµβάν). Αφορά την µέτρηση της εκλυόµενης θερµότητας από το υλικό και της δυνατότητας συµµετοχής του στην διάδοση της φωτιάς (µέχρι την φάση γενικής ανάφλεξης)

2 ∆εύτερο κριτήριο: έκλυση καπνού (S από το smoke release) δεν εκλύεται καπνός

εκλύεται καπνός

υψηλή έκλυση καπνού

πρόκειται για νέο κριτήριο, που εισάγεται µε το Ευρωπαϊκό Πρότυπο

Έκθεση του προϊόντος σε συνθήκες γενικής ανάφλεξης Το σενάριο σχεδιάζεται για την αξιολόγηση των επιδόσεων του προιοντος υπό συνθήκες µέγιστης θερµοκρασίας (π.χ. συνθήκες γενικής ανάφλεξης στον χώρο έκθεσης) Θερµιδοµετρική δοκιµή (calorimetric bomb)

Πως προκύπτουν οι ΕΥΡΩΚΛΑΣΕΙΣ από τα ανωτέρω σενάρια;

ΚΛΙΜΑΚΑ s1

πρόκειται για νέο κριτήριο, που εισάγεται µε το Ευρωπαϊκό Πρότυπο

Σενάριο 1

ΚΛΑΣΗ F

Το προϊόν δεν υφίσταται δοκιµή ή δεν κατατάσσεται σε κάποια από τις ακόλουθες κατηγορίες.

ΚΛΑΣΗ Ε

Η αντοχή στην θερµότητα είναι πολύ χαµηλή

ΛΟΙΠΕΣ ΚΛΑΣΕΙΣ

Το υλικό δεν αναφλέγεται κατά την δοκιµή µικρής φλόγας

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

ΚΛΑΣΕΙΣ B, C, D

Σενάριο 2

ΚΛΑΣΗ D

Οι τρεις κλάσεις αντιπροσωπεύουν διάφορες στάθµες ανταπόκρισης του προϊόντος όταν εκτεθεί σε µεµονωµένη εστία πυρός. Η κατάταξη βασίζεται στην ικανότητα του υλικού να παρεµποδίζει την διάδοση της φωτιάς µέχρι την έναρξη της φάσης της γενικής ανάφλεξης. ∆ηλ. όταν το υλικό αρχίζει να καίεται, ελέγχεται κατά πόσον συντελεί στην γενική ανάφλεξη, και αν τούτο συµβαίνει, σε πόσο χρόνο επέρχεται. Εκτελείται η δοκιµή SBI και προσδιορίζεται η διάδοση του πυρός και το πυρικό φορτίο (ενεργειακή συµµετοχή του προϊόντος στην φωτιά).

υλικά που εκλύουν σηµαντικές ποσότητες

s3 καπνού.

2.3 Τρίτο κριτήριο: εκτίναξη σωµατιδίων (καύτρες) Υλικά κατά την καυση των οποίων παρατηρείται εκτίναξη καιοµένων σωµατιδίων, µπορούν να προκαλέσουν την ανάπτυξη δευτερογενών εστιών πυρός. Επιπρόσθετα δηµιουργούν σοβαρούς κινδύνους για τους επιχειρούντες πυροσβέστες και µπορούν να προκαλέσουν σοβαρά εγκαύµατα. Ορίζονται τρεις κλάσεις απόκρισης των υλικών:

∆εν επέρχεται γενική ανάφλεξη κατά τα πρώτα δύο λεπτά (2 min) της δοκιµής

δεν παράγονται καιόµενα σωµατίδια

τα εκτινασσόµενα σωµατίδια δεν µένουν αναµµένα για περισσότερο από 10 δευτερόλεπτα

σωµατίδια προκαλούν ανάφλεξη χαρτιού κατά την εκτέλεση δοκιµής µικρής φωτιάς.

ΚΛΑΣΗ C

∆εν επέρχεται γενική ανάφλεξη κατά τα πρώτα δέκα λεπτά (10min) της δοκιµής

ΚΛΑΣΗ Β

∆εν επέρχεται γενική ανάφλεξη κατά τα πρώτα είκοσι λεπτά (20 min) της δοκιµής

Οι Ευρωκλάσεις έχουν εφαρµογή µόνον στα δοµικά υλικά.

ΚΛΑΣΕΙΣ Α1, Α2

Πρόκειται για αδρανή υλικά (σκυρόδεµα, γυαλί, µέταλλα, κεραµικά κλπ) τα οποία συµβάλλουν ελάχιστα στο πυρικό συµβάν υπό συνθήκες γενικής ανάφλεξης

2.2 ∆εύτερο κριτήριο: καπνός Επισηµαίνεται ότι η συµπεριφορά του υλικού κατά την έκθεση του στην φωτιά δεν αποτελεί τον µοναδικό προβληµατισµό. Στα πυρικά συµβάντα είναι βασικής σηµασίας τόσο η ασφαλής αποµάκρυνση των ενοίκων όσο και η προσπελασιµότητα των πυροσβεστών και του εξοπλισµού τους. Ως εκ τούτο η έκλυση καπνού από τα καιόµενα υλικά είναι υψίστης σηµασίας. Ορίζονται τρεις στάθµες ανταπόκρισης των προϊόντων:

υλικά που εκλύουν καπνό, αλλά µε µικρό

s2 ρυθµό αύξησης της έκλυσης

υλικά χαρακτηριζόµενα από περιορισµένο ρυθµό αύξησης του εκλυοµένου καπνού και, γενικώς, από περιορισµένη συνολική έκλυση καπνού.

ΟΙ ΕΥΡΩΚΛΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ∆ΙΑΦΟΡΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΧΩΡΕΣ

Οι Κανονισµοί πυρασφάλειας στις περισσότερες Ευρωπαϊκές Χώρες δεν έχουν ακόµη εναρµονισθεί σύµφωνα µε τις Ευρωκλάσεις. Παρατίθεται πίνακας Ευρωκλάσεων υλικών καταλλήλων για δοµικά στοιχεία πλην δαπέδων. αναφλεξιµότητα

καπνός αποσπώµενα

Α1 Α2

Α2

s1 s2 s3

d1 d0 d1

s1 s2 s3

d0 d1

s1 s2 s3

d0 d1

s1 s2 s3

d0 d1

Αδρανή υλικά

Συνθετικά υλικά

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Ο δείκτης TSP υποδηλώνει την συνολική ποσότητα του καπνού που εκλύεται κατά τα δέκα πρώτα λεπτά της δοκιµής και προκύπτει από ολοκλήρωση των καµπυλών παραγωγής καπνού.

Όπως προκύπτει από τον πίνακα, δεν επιτρέπονται υλικά κατηγοριών Ε και F ως προς την αναφλεξιµότητα και d2 ως προς τα αποσπώµενα καιόµενα σωµατίδια. Π.χ. η καλύτερη δυνατή Ευρωκλάση προϊόντων κατασκευασµένων από συνθετικά υλικά είναι η:

(TSP: αρχικά Total Smoke Production: Συνολική παραγωγή καπνού)

δεν προκαλείται γενική ανάφλεξη στα 20 min (δοκιµή SDI)

ΚΑΤΑΤΑΞΗ

πολύ περιορισµένη έκλυση καπνού

Κλάση s1

δεν παράγονται αποσπώµενα σωµατίδια (καύτρες)

SMOGRA ≤30m2/s2 TSP ≤50m2

Κλάση s2

SMOGRA ≤180m2/s2 TSP ≤200m2

Κλάση s3

Υλικά που δεν εντάσσονται στις κλάσεις S1 και S2

Τέτοια προϊόντα είναι λ.χ. τα παραγόµενα από C-PVC

ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΦΩΤΙΑ, ∆ΕΙΚΤΕΣ ΚΛΑΣΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ & ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ∆ΟΚΙΜΗΣ SBI

Παραγωγη καιοµενων σταγονιδιων ή σωµατιδιων (καύτρες)

Έκλυση θερµότητας - µετάδοση πυρός ΚΑΤΑΤΑΞΗ

Ορίζονται δύο δείκτες: FIGRA σε Watts/ sec (W/s) THR σε Mega joules

Κλάση d0

10 λεπτά µετά την έναρξη της δοκιµής δεν παράγονται καιόµενα σταγονίδια ή σωµατίδια

Κλάση d1

εντός του 10 λέπτου από την έναρξη της δοκιµής παράγονται καύτρες αλλά δεν µένουν αναµµένες για περισσότερο από 10 sec.

Κλάση d2

εντάσσονται τα προϊόντα που δεν έχουν χαρακτηρισθεί κλάσεως d0 ή d1

Ο δείκτης FIGRA υποδηλώνει τον ρυθµό ανάπτυξης της φωτιάς (FIGRA: αρχικά Fire Growth Rate) Ο δείκτης THR υποδηλώνει την συνολική ποσότητα θερµότητος που εκλύεται κατά τα πρώτα δέκα λεπτά της δοκιµής και προκύπτει από την ολοκλήρωση των καµπυλών ρυθµού έκλυσης θερµότητος. THR: αρχικά Total Heat Release: συνολική έκλυση θερµότητας

ΚΑΤΑΤΑΞΗ Α1 και Α2

5 Αδρανή υλικά από γυαλί, λίθοι, µέταλλα, κεραµικά, σκυρόδεµα

FIGRA <120 W/s, THR < 7,5 MJ

FIGRA <250 W/s, THR < 15 MJ

FIGRA<750 W/s, THR χωρίς όρια

Έκλυση καπνού Ορίζονται δύο δείκτες: SMOGRA σε m2/ s2 TSP σε m2 Ο δείκτης SMOGRΑ υποδηλώνει τον ρυθµό αύξησης της έκλυτης καπνού (SMOGRA: αρχικά Smoke Growth Rate)

Η ∆ΟΚΙΜΗ ΜΙΚΡΗΣ ΦΛΟΓΑΣ κατά ΕΝ 11925-3 (small flame test)

Αποτελεί την δοκιµή πρώτου σταδίου. Όλα τα προϊόντα πρέπει να ”περάσουν” από το στάδιο αυτό, προκειµένου στην συνέχεια να αξιολογηθούν σε µεγαλύτερη κλίµακα. Πρόκειται για δοκιµή προεπιλογής, για τον αποκλεισµό υλικών χαµηλής επίδοσης ως προς την πυραντίσταση /πυραντοχή. Ως πηγή πυρός χρησιµοποιείται µικρός καυστήρας ή αναπτήρας. Το δοκίµιο εκτίθεται στην φωτιά κατ΄ αρχήν επί 15 sec και στην συνέχεια επί 30 sec. Όταν η φλόγα επιβάλλεται επί 15 sec η καθ΄ ύψος µετάδοσή της στο δοκίµιο δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 150 mm από την κεφαλή του καυστήρα σε χρόνο µικρότερο των 20 sec από την έναρξη της δοκιµής. Εάν τούτο συµβεί, το υλικό κατατάσσεται στην κατηγορία F, αλλιώς κατατάσσεται στην κατηγορία Ε.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Σε δεύτερη φάση το δοκίµιο υποβάλλεται σε πρόσθετη έκθεση επί διπλάσιο χρόνο αυτήν την φορά. Εάν δεν παρατηρηθεί υπέρβαση της γραµµής των 150 mm σε χρόνο ίσες προς 60 sec από την έναρξη της δοκιµής, συνεχίζεται η αξιολόγηση του υλικού µε την δοκιµή SBI (Single Burning Item: Μεµονοµένου Καιοµένου Αντικείµενου) προκειµένου αυτό να καταταχθεί σε µία των κατηγοριών B,C,ή D.

Η ∆ΟΚΙΜΗ ΜΕΜΟΝΟΜΕΝΟΥ ΚΑΙΟΜΕΝΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ (SBI) κατά ΕΝ 13823

Οι διαδικασίες της δοκιµής SBI διαµορφώθηκαν και προδιαγράφηκαν εξ ολοκλήρου στην Ευρώπη προκειµένου να αποτελέσουν την βάση εκτίµησης των ΕΥΡΩΚΛΑΣΕΩΝ των δοµικών υλικών. Κατά την δοκιµή αυτή δηµιουργούνται οι συνθήκες που αντιστοιχούν στην έκθεση του προϊόντος ή υλικού σε φωτιά ”στην γωνία του δωµατίου”, που θεωρείται ως η πλέον δυσµενής περίπτωση. Προς τούτο συναρµολογούνται υπό ορθή γωνία δύο πετάσµατα (πάνελς), ύψους 1,50 m και πλάτος 0,50 και 1,00 m αντίστοιχα. Γραµµική πηγή φλόγας µήκους 1,00 m και ισχύος 30 kW εφαρµόζεται στην γωνία των πετασµάτων. Επάνω από αυτή την ”γωνία δοκιµής” εγκαθίσταται χοάνη για την παραλαβή των καυσαερίων, προς ανάλυση και µέτρηση του θερµικού περιεχοµένου και του καπνού συναρτήσει του χρόνου. Κατά την διάρκεια της δοκιµής ελέγχεται επίσης η δηµιουργία αποσπωµένων καιοµένων σωµατιδίων ή σταγόνων (καύτρες) για την εκτίµηση του κινδύνου µετάδοσης της φωτιάς µέσω αυτών. Η δοκιµή διαρκεί συνολικά 21 min. Κατά τα πρώτα δύο λεπτά τίθεται σε λειτουργία ο εξοπλισµός και γίνονται οι αρχικές µετρήσεις. Μετά το δεύτερο λεπτό ενεργοποιείται βοηθητικός καυστήρας επί τρία λεπτά για την βαθµονόµηση της θερµιδοµετρικής ροής και τον προσδιορισµό της θερµιδοµετρικής βάσης αναφοράς. Μετά το πέµπτο λεπτό ο κύριος καυστήρας τίθεται σε λειτουργία στην γωνία δοκιµών και καίει µέχρι την συµπλήρωση του 21ου λεπτού, οπότε τίθεται εκτός λειτουργίας. Κατά το χρονικό αυτό διάστηµα γίνονται µετρήσεις της θερµότητος που εκλύεται από την καύση του υλικού και της φύσης και ποσότητος του παραγοµένου καπνού. Η παραγόµενη θερµότητα από τον καυστήρα έχει υπολογισθεί κατά το στάδιο της θερµιδοµετρικής βαθµονόµησης.

Οι βασικές παράµετροι αξιολόγησης (η εκλυόµενη θερµότητα και η µείωση της ορατότητας µε την εξέλιξη της δοκιµής) καταγράφονται από σύστηµα αισθητήρων και οι σχετικοί υπολογισµοί γίνονται µε βάση συγκεκριµένη µεθοδολογία, σύµφωνα µε το Πρότυπο ΕΝ 13823.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Ένα νέφος αποριών και ερωτηµατικών για τον Σύλλογο Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος Θ. Γ. Βουδικλάρης Πολιτικός Μηχανικός

1. Προσφάτως, στις 10 Μαρτίου 2014, ο ΣΠΜΕ είχε την "απολογιστική" Γενική Συνέλευση που προηγείται των εκλογών. Ήταν η δεύτερη επανάληψη, κατά την οποία για την επίτευξη απαρτίας απαιτείται η παρουσία του 1/5 των ταµειακώς εν τάξει µελών και, πάντως, τουλάχιστον διακοσίων. Έγινε ένσταση απαρτίας και µετρήθηκαν περί τους 60 παρόντες, η απαρτία δεν επιτεύχθηκε. Πόσα χρόνια έχει να επιτευχθεί απαρτία σε ΓΣ του ΣΠΜΕ; 2. Κατά το άρθρο 16 του Καταστατικού η σύγκληση της ΓΣ και οι ηµεροµηνίες πρέπει να δηµοσιεύονται σε 2 τουλάχιστον ηµερήσιες εφηµερίδες των Αθηνών. Έγινε αυτή η δηµοσίευση και σε ποιες εφηµερίδες; Ποιος πήρε την απόφαση αγνοήσεως του Καταστατικού; Πώς ειδοποιήθηκαν 20.000 (τουλάχιστον) µέλη για τη ΓΣ; Επιλεκτικά; Αναρτήθηκε γνωστοποίηση στην ιστοσελίδα του ΣΠΜΕ; Είναι ή δεν είναι επιθυµητή η απαρτία; Είναι ή δεν είναι επιθυµητή η συµµετοχή όλων;

3. Κατά το άρθρο 13 του καταστατικού του Συλλόγου πρέπει να γίνεται µία Γενική Συνέλευση το χρόνο. Έγινε ΓΣ κατά το 2013 και, αν όχι, γιατί; ποιος πήρε αυτή την απόφαση;

4. Σ΄ αυτήν την πρόσφατη ΓΣ κυκλοφόρησε ένας έντυπος, 1000 - 1200 λέξεων, "Συνοπτικός Απολογισµός Πεπραγµένων" της θητείας από τον Ιούλιο 2012 µέχρι τον Φεβρουάριο 2014. Κυκλοφόρησε επίσης και ο Οικονοµικός Απολογισµός για την περίοδο από 1-1-2012 µέχρι 7-3-2014. Γιατί αυτά τα κείµενα δεν αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του Συλλόγου µερικές µέρες νωρίτερα, ώστε να µπορούν όλοι οι συνάδελφοι να σχηµατίσουν γνώµη για τη δραστηριότητα και την οικονοµική διαχείριση του κρινοµένου ∆Σ και να είναι σε θέση να κάνουν κριτική;

5. Ο Απολογισµός έπρεπε να έχει εγκριθεί από το ∆Σ και έπρεπε να έχουν καταγραφεί σ' αυτόν και οι ενδεχόµενες διαφορετικές απόψεις και αντιρρήσεις. Κάτι τέτοιο δεν αναφέρεται και, ακόµη, δεν υπογράφεται και δεν φέρει ούτε την (ανεπαρκή) σηµείωση "Εκ του ∆Σ". Ποιος "υπογράφει" τον Απολογισµό; Ποιος βεβαιώνει την αλήθεια του; Ποιος τον προτείνει στη ΓΣ για έγκριση και αποδοχή;

6. Ο Οικονοµικός Απολογισµός σύγκειται από µία µόνο σελίδα, µε απλοϊκή σύνθεση. ∆εν υπογράφεται από κανένα εκ των αρµοδίων για τη σύνταξή του, Λογιστή - Ταµία - ∆ιαχειρίστρια. ∆εν υπογράφεται επίσης από κανένα από τα αιρετά µέλη της Εξελεγκτικής Επιτροπής. Υπάρχει κάποιος που να αναλαµβάνει την ευθύνη για την ορθή οικονοµική διαχείριση κατά τη θητεία του κρινοµένου ∆Σ; Υπάρχει λόγος αποφυγής της υπογραφής από όλους όσοι είναι αρµόδιοι και υπεύθυνοι; Ποιος προτείνει στη ΓΣ την έγκρισή του για την απαλλαγή του ∆Σ από τις ευθύνες; Έγινε ή όχι έλεγχος από την Εξελεγκτική Επιτροπή και, αν όχι, γιατί; Τα µέλη της Εξελεγκτικής Επιτροής ήταν παρόντα στη Γενική Συνέλευση;

7. Στον "Απολογισµό" αναγράφεται ότι κατά τη διάρκεια της συνολικής θητείας έγιναν 12 συνεδριάσεις του ∆Σ, χωρίς να αναφέρει αν και σε πόσες επιτεύχθηκε απαρτία, και ποια απαρτία. Το Καταστατικό του Συλλόγου όµως, στο άρθρο 31, ορίζει ότι πρέπει να γίνονται δύο συνεδριάσεις το µήνα, τουλάχιστον. Ο Πρόεδρος συγκαλούσε το ∆Σ όπως ορίζει το Καταστατικό και, αν όχι, γιατί; Λειτουργούσε το ∆Σ και ο Σύλλογος κατά τον τρόπο που ορίζει το Καταστατικό του και ο νόµος ή όχι; Αυτό που ο Απολογισµός ονοµάζει "δραστηριότητα" πώς επιτεύχθηκε, ποιος το πέτυχε; Εν αγνοία του ∆Σ λειτουργούσε ο Σύλλογος; Σε ποια Ηµερήσια ∆ιάταξη του ∆Σ ήταν γραµµένη η συζήτηση και η απόφαση για τις παραβιάσεις του Καταστατικού που προαναφέρθηκαν; Ποιος αποδέχθηκε την παραβίαση; Για ποιον "Σύλλογο" µιλούµε µε τέτοιες συνθήκες;

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 8. Στον "Απολογισµό", στο Κεφάλαιο "ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΠΜΕ" αναγράφεται, σε µία µόνο γραµµή, "ΑΘΗΝΑ 25/26-5-2013: ∆ιεθνές Συνέδριο Re-engineering Greece". Ούτε λέξη παραπάνω για ένα ∆ιεθνές Συνέδριο, µε θέµα που το ερµηνεύει ο καθένας κατά τη γνώµη του, αφού ποτέ δεν δηµοσιεύθηκε διακήρυξη - πρόσκληση συµµετοχής, η οποία θα το προσδιόριζε επαρκώς. Η ανακοίνωση - γνωστοποίηση του Συνεδρίου φαίνεται ότι γινόταν µε αποστολή προσωπικών e-mail. Προσωπικώς, η Ανακοίνωση µου στάλθηκε για πρώτη φορά στις 16-5-2023, ώρα 7:11 µµ, µε τη σηµείωση "Σύντοµα θα είναι διαθέσιµο και το πλήρες πρόγραµµα του συνεδρίου". Στις 215-2013, ώρα 8:18 µ.µ. µου στάλθηκε το "Πρόγραµµα Συνεδρίου (υπό ∆ιαµόρφωση)" και στις 24-5-2013 µου στάλθηκε το (τελικό) Πρόγραµµα ενός ∆ιεθνούς Συνεδρίου που άρχιζε στις 25-5-2013. Η σοβαρότητα των ενεργειών είναι προφανής. Στο ΤΕΕ υπάρχει εγκεκριµένος "Κανονισµός ∆ιεξαγωγής Συνεδρίων" στον οποίο ρυθµίζονται όλα τα θέµατα που αφορούν το αντικείµενο, ήτοι, ενδεικτικώς, ο σκοπός, η γένεση, η Οργανωτική Επιτροπή, η Επιστηµονική Επιτροπή, ο Προϋπολογισµός, η Ανακοίνωση, η Οικονοµική Παρακολούθηση, οι χορηγίες, τα Συµπεράσµατα του συνεδρίου και ο Απολογισµός. Γιατί δεν τηρήθηκε ο Κανονισµός Συνεδρίων του ΤΕΕ; Με ποιον τρόπο καλύφθηκαν όλες οι προαναφερόµενες ανάγκες και ικανοποιήθηκαν οι σχετικές απαιτήσεις; Σε ποιά συνεδρίαση του ∆Σ ελήφθη η απόφαση για το συνέδριο; Ποιος το εισηγήθηκε; Ποιος ήταν ο Προϋπολογισµός; Ποια ήταν η Οργανωτική Επιτροπή; Πώς επελέγησαν οι εισηγητές και ποιος έκρινε τις εισηγήσεις; Ποια ήταν η συµµετοχή του ∆Σ στις αποφάσεις; Πόσοι παρακολούθησαν το συνέδριο και πόσοι εξ αυτών ήταν µηχανικοί; Γιατί δεν ανακοινώθηκαν τα Συµπεράσµατα του συνεδρίου; Γιατί δεν έγινε ή δεν ανακοινώθηκε ο Απολογισµός; Γιατί δεν αναρτήθηκαν οι, ασφαλώς εµπεριστατωµένες, εισηγήσεις που θα πετύχουν το re-engineering στη χώρα;

9. Στη Γενική Συνέλευση της 3-3-2014 κυκλοφόρησε η πληροφορία που είχε δηµοσιευθεί στη εφηµερίδα ΠΟΝΤΙΚΙ, ότι το Συνέδριο χρηµατοδοτήθηκε "µε 40.000 ευρώ συνολικά, από κοινοτικούς πόρους του Επιχειρησιακού Προγράµµατος Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη (ΕΠΠΕΡΑΑ), που προορίζονται για δράσεις ευαισθητοποίησης του κοινού σε περιβαλλοντικά θέµατα". Στον Οικονοµικό Απολογισµό δεν αναγράφεται τέτοιο Έσοδο, ούτε Έξοδα του συνεδρίου. Στην "αφίσα" που κυκλοφόρησε αναγράφονται χορηγοί, χωρίς να αναφέρονται οι χορηγίες στον Οικονοµικό Απολογισµό. Εκτός αυτού, στο άρθρο 35 του Καταστατικού του ΣΠΜΕ, ορίζεται ότι "κάθε είσπραξη θα γίνεται µε έκδοση διπλοτύπου αποδείξεως, από µπλοκ θεωρούµενο σε κάθε σελίδα, µονογραφόµενο από τον Πρόεδρο και υπογραφόµενο από τον ταµία. Έγινε πράγµατι επιχορήγηση 40.000 € από το Ευρωπαϊκό Πρόγραµµα και, αν ναι, γιατί δεν αναφέρεται στον Απολογισµό; Από ποιους και ποιο ήταν το ύψος των χορηγιών; Σε ποιον Λογαριασµό του ΣΠΜΕ κατατέθηκαν ή ποιος έκανε την είσπραξη της επιδότησης και των χορηγιών; Ποιος έχει ή πού είναι η διπλότυπη απόδειξη εισπράξεως; Κανένα έξοδο δεν έγινε στο συνέδριο; πώς δεν αναφέρεται τίποτα; Ποιες ενέργειες έγιναν για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση του κοινού; Η ευαισθητοποίηση του κοινού για το περιβάλλον είναι το re-engineering;

10. Στη Γενική Συνέλευση κυκλοφόρησε επιστολή του ΣΠΜΕ προς το ∆Σ του Ιδρύµατος Ωνάση για την παραχώρηση του χώρου φιλοξενίας στη Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών της "εκδήλωσης", η οποία αναφέρεται και ως "µεγάλο συνέδριο" και "µε ξένους προσκεκληµένους κυρίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση". Η επιστολή υπογράφεται µόνο από τον Πρόεδρο του ∆Σ, παρά το ότι το άρθρο 32 του Καταστατικού ορίζει ότι τα έγγραφα του Συλλόγου υπογράφονται από τον Πρόεδρο και τον Γενικό Γραµµατέα. Ο Πρόεδρος αγνόησε τον Γεν. Γραµµατέα ή εκείνος αρνήθηκε να υπογράψει; Το Καταστατικό δηµιουργεί συνδικαλιστικές και ηθικές και νοµικές υποχρεώσεις ή παραβιάζεται οποτεδήποτε κατά τις επιθυµίες του Προέδρου;

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Το ∆Σ είχε γνώση της επιστολής, την είχε εγκρίνει; Η "εκδήλωση" ήταν συνέδριο του ΣΠΜΕ ή προσωπική πράξη προβολής και επιδιώξεων του Προέδρου; Ο Πρόεδρος θεωρεί τον Σύλλογο προσωπική του υπόθεση; Ποια ήταν η απάντηση στο αίτηµα;

Είναι σαφές ότι τα ερωτήµατα για τον τρόπο λειτουργίας του ΣΠΜΕ είναι ήδη πολλά. Και είναι ενδεχόµενο να γίνουν περισσότερα, όταν αυτά απαντηθούν, ή ακόµα και αν δεν απαντηθούν Στο κείµενο του Απολογισµού το µεγαλύτερο κοµµάτι είναι η διατύπωση Αρχών και Στόχων του Συλλόγου (ή και ευχών), που ασφαλώς δεν αποτελεί δραστηριότητα.

Οι απαντήσεις, που πρέπει να δοθούν στα ερωτήµατα, ελπίζουµε και ευχόµαστε, να συµφωνούν µε τις Αρχές που διακηρύχθηκαν.

Έφτιαξε τα αυγά του στην καινούργια ηλεκτρική κουζίνα (made in KOREA) Εφαγε λίγο τυρί Gooda (Ολλανδίας) και Μilner (Γερµανίας) µαζί µε λουκάνικο (Φρανκφούρτης) και ντοµάτα (Ισραηλ) Μετά δυο µήλα (Χιλής) και ένα πορτοκαλι (Αργεντινής) Έριξε µία µατιά στο laptop του (made in JAPAN) και ήλεγξε τα e-mails του κοιτάζοντας συγχρόνως το ρολόι του (made in TAIWAN). Μετά κλείδωσε την πόρτα (made in CANADA), ενεργοποίησε το συναγερµό (made in USA), µπήκε στο αυτοκίνητό του (made in SPAIN), το γέµισε µε βενζίνη (exported from SAUDI ARABIA)

και συνέχισε το ψάξιµο για µια καλή δουλειά στην ΕΛΛΑ∆Α.

Αραγε τι φταίει; Ο Γιάννης άρχισε την ηµέρα του νωρίς βάζοντας το ξυπνητήρι του (made in SWITZERLAND) για τις 6 το πρωί ... Σηκώθηκε από το κρεβάτι του (made in SWEDEN) Έφτιαξε τον καφέ του (product of BRASIL) Ξυρίστηκε µε την ηλεκτρική του µηχανή (made in GERMANY) Έβαλε αποσµητικό (made in BELGIUM), έβαλε το πουκάµισό του (made in TURKEY), τα jeans του µε φίρµα (made in SRI LANKA), κάλτσες (made in EGYPT), και παπούτσια (made in ITALY)

Στο τέλος µιάς ακόµα άκαρπης και αποκαρδιωτικής προσπάθειας για εύρεση εργασίας και αφού εκτύπωσε µερικά ακόµα αντίγραφα συστατικών επιστολών σε εκτυπωτή (made in MALAYSIA), ο Γιάννης αποφάσισε να ξεκουραστεί λίγο. Έβαλε τις παντόφλες του (made in BRAZIL), άνοιξε µια µπύρα (made in ENGLAND), έφαγε µια µπριζόλα (produced in BULGARIA), και άνοιξε την τηλεόραση (made in INDONESIA).

Καθώς παρακολουθούσε τα ΤΟΥΡΚΙΚΑ σίριαλ προσπαθούσε να σκεφτεί τι διάολο φταίει και δεν µπορεί να βρει µια δουλειά στην ΕΛΛΑ∆Α ...

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Πεντελικό Τοπίο, φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον σε αλληλοεξάρτηση.

Η στρατηγική της "ενσωµατωµένης διατήρησης"6, στην Ευρωπαϊκή Σύµβαση του Τοπίου7. Εισήγηση του κ. Γιάννη Κλ. Ζερβού στην Ηµερίδα των ”Οικολόγων Πράσινων” : ”Η πολιτισµική διάσταση του Τοπίου” . Τεχνόπολις ∆ήµου Αθηναίων, Γκάζι, 3 Μαΐου 2011.

Το 1972 δηµοσιεύτηκε ένα βιβλίο, πού έκανε αίσθηση σε παγκόσµιο επίπεδο και ανάγκασε τη διεθνή κοινότητα να θέσει τα θέµατα προστασίας σε άµεση σχέση µε τα θέµατα της ανάπτυξης. Το βιβλίο µε τίτλο "The limits to growth" 8, ήταν αποτέλεσµα ενός ερευνητικού προγράµµατος του M.I.T., που προώθησε το "Club της Ρώµης", µία οµάδα επιχειρηµατιών, διανοουµένων και επιστηµόνων. Το πρόγραµµα βασίστηκε στην προσοµοίωση ενός µαθηµατικού µοντέλου, που στην τρίτη του εφαρµογή, την λεγόµενη "World 3", προέβλεπε ότι η βιοµηχανική και η δηµογραφική ανάπτυξη της ανθρωπότητας θα ξεπερνούσε σε λίγες µόνον δεκαετίες την φέρουσα ικανότητα του παγκόσµιου περιβάλλοντος.

6 7

Integrated Conservation - Conservation Intégrée Conservazione Integrata N.3827/2010, Κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύµβασης του Τοπίου. «Τα όρια της µεγέθυνσης-ανάπτυξης» - DONELLA MEADOWS, JORGEN RANDERS, DENNIS MEADOWS, WILLIAM W.BEHRENS, The limits to growth, 1972.

∆εν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, στην Στοκχόλµη, τον Ιούνιο του 1972 πραγµατοποιήθηκε η ”Συνδιάσκεψη των Ηνωµένων Εθνών για το Ανθρώπινο Περιβάλλον”9 και τον Νοέµβριο του ιδίου έτους, στην γενική συνέλευση της UNESCO στο Παρίσι, υπογράφηκε η "Σύµβαση για την προστασία της Παγκόσµιας Πολιτιστικής και Φυσικής κληρονοµιάς"10. Από τότε η 5η Ιουνίου καθιερώθηκε παγκοσµίως σαν ηµέρα για το περιβάλλον. Από τότε, διατυπώθηκε ρητά η αναγκαιότητα της διεθνούς συνεργασίας, µεταξύ ανεπτυγµένων και µη ανεπτυγµένων κρατών µελών του ΟΗΕ, µε κύριο σκοπό να καταστήσουν την παγκόσµια οικονοµική και κοινωνική ανάπτυξη ισόρροπη και συµβατή µε την προστασία και τη βελτίωση του Ανθρώπινου Περιβάλλοντος, που αποτελείται από το φυσικό (natural) και το ανθρωπογενές (manmade) σε αλληλεξάρτηση. Από τότε, τα κράτη µέλη του ΟΗΕ συµφώνησαν ότι "πρέπει να υιοθετηθεί στον αναπτυξιακό σχεδιασµό µία προσέγγιση ενσωµάτωσης και συντονισµού" 11 όλων των επί µέρους τοµέων, για µία πιο ορθολογική διαχείριση των πόρων του πλανήτη, µε στόχο τη µεγιστοποίηση του κοινωνικού, οικονοµικού και περιβαλλοντικού οφέλους, "για τις παρούσες και τις µελλοντικές γενιές"12.

10 11

Η Συνδιάσκεψη κατέληξε µε τη ∆ιακήρυξη: Declaration of the United Nations Conference on the Human Environment-Stockholm 1972. Ν.1126/81. Declaration of the U. Ν. Conference on the Human Environment-Stockholm 1972.Principle 13. Ό.π.,παρ. 6, Principle 1,2.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Από τότε διατυπώθηκαν οι βασικές συνιστώσες της έννοιας της Αειφορίας, πολύ πριν την δηµοφιλή διατύπωση της "επιτροπής Brundtland", το 198713. ∆ηλαδή, από το 1972 ξεκίνησε η προσπάθεια εφαρµογής της στρατηγικής για την "αειφόρο ανάπτυξη"14. Σε αυτή τη στρατηγική ”ενσωµατώνεται”, µε πρωτεύοντα ρόλο, η ”διατήρηση της ακίνητης πολιτιστικής και φυσικής κληρονοµιάς”, µέσω του χωροταξικού και του πολεοδοµικού σχεδιασµού. Η υπογραφή της σύµβασης για τη διατήρηση της ”παγκόσµιας αξίας” πολιτιστικής και φυσικής κληρονοµιάς, στο Παρίσι το 1972, αποτελεί το πρώτο δεσµευτικό βήµα σε παγκόσµιο επίπεδο στον τοµέα του πολιτισµού και στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής. Επικαλούµενοι το άρθρο 28 του Συντάγµατος, θα προσπαθήσουµε ν’ αποδείξουµε ότι το ανθρωπογενές σκέλος της Ευρωπαϊκής Σύµβασης του Τοπίου επιβάλει την υιοθέτηση της στρατηγικής της ”ενσωµατωµένης διατήρησης”15, µια και η εν λόγω σύµβαση βασίζεται ρητά σε άλλες τρείς συµβάσεις, που η χώρα µας έχει επίσης κυρώσει και οι οποίες µε τη σειρά τους είναι δοµηµένες στην λογική της συγκεκριµένης στρατηγικής. Σύµφωνα µε τις 4 συνολικά συµβάσεις και τα επιστηµονικά κείµενα αρχών που τις στηρίζουν, το σύνολο της ακίνητης πολιτιστικής και φυσικής κληρονοµιάς, αρχιτεκτονικής και αρχαιολογικής, για να διατηρηθεί και ν’ αξιοποιηθεί πρέπει να ενσωµατωθεί στο σύγχρονο κοινωνικό και οικονοµικό περιβάλλον, µέσω των χωροταξικών και πολεοδοµικών εργαλείων. Αυτά τα εργαλεία είναι απαραίτητα για τον έλεγχο των ”δράσεων16” και των ”αλληλοεπιδράσεων17” µεταξύ των ”φυσικών και/ή ανθρώπινων παραγόντων18” που έχουν σαν αποτέλεσµα τη διαµόρφωση του χαρακτήρα του Τοπίου, που τελικά γίνεται αντιληπτός από τον άνθρωπο.

17 18

“Sustainable development is development that meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs”. Τίτλος εισήγησης, Our common future. Πρόεδρος της WCED, επιτροπής του ΟΗΕ για το περιβάλλον και την ανάπτυξη, ήταν η τότε πρωθυπουργός της Νορβηγίας, Gro Harlen Brundtland. Sustainable Development - Développement Durable – Sviluppo Sostenibile. Γιάννης Κλ. Ζερβός – «∆ιευκρινίσεις γύρω από την “ενσωµατωµένη διατήρηση”, της ακίνητης πολιτιστικής και φυσικής κληρονοµιάς, στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης». Εισήγηση στην προσυνεδριακή ηµερίδα του 11ου πανελληνίου αρχιτεκτονικού συνεδρίου. Πνευµατικό κέντρο του ∆ήµου Αθηναίων, 12 Μαρτίου 2010. N.3827/2010, Κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύµβασης του Τοπίου. N.3827/2010. N.3827/2010.

Χωρίς αυτά τα εργαλεία δεν είναι δυνατή η προστασία, η διαχείριση, πόσο µάλλον η αποκατάσταση και η δηµιουργία Τοπίων. ∆εν είναι εφικτή η διαχείριση της µεγάλης κλίµακας εάν δεν υπάρχουν εργαλεία ικανού ελέγχου σε όλες τις κλίµακες του σχεδιασµού. Το Συµβούλιο της Ευρώπης το έχει αντιληφθεί και κήρυξε το έτος 1975, ”Ευρωπαϊκό Έτος για την Αρχιτεκτονική”. Αµέσως µετά, αποφασίζει την σύνταξη του ”Ευρωπαϊκού Χάρτη για την Αρχιτεκτονική Κληρονοµιά”19, τον οποίο παρουσιάζει το 1975 στο Amsterdam όπου έγινε το τελικό συνέδριο, το οποίο κατέληξε µε την γνωστή ”∆ιακήρυξη”20. Το Συµβούλιο της Ευρώπης σε αυτό τον Ευρωπαϊκό Χάρτη και στη ∆ιακήρυξη του Amsterdam, δηλώνει ότι προωθεί µε αποφασιστικότητα µία κοινή Ευρωπαϊκή πολιτική για την Αρχιτεκτονική Κληρονοµιά, η οποία βασίζεται ρητά στις αρχές της ”Ενσωµατωµένης ∆ιατήρησης”, δηλαδή της ενσωµάτωσης της κληρονοµιάς στην κοινωνική ζωή και στα αναπτυξιακά σχήµατα µέσω του χωροταξικού και πολεοδοµικού σχεδιασµού. Η ∆ιακήρυξη του Amsterdam δεν ακυρώνει το πνεύµα του Χάρτη των Αθηνών ούτε εκείνο του Χάρτη της Βενετίας. Αντίθετα, διευρύνει το πεδίο της αρχιτεκτονικής διατήρησης ”σε βασικό στόχο του σχεδιασµού των πόλεων και της υπαίθρου21” Η ∆ιακήρυξη του Amsterdam βασίζεται στην επικράτηση δύο νέων αρχών: Στην αρχή της σφαιρικής προστασίας22 και στην αρχή της ενσωµάτωσης της διατήρησης στο χωροταξικό και πολεοδοµικό σχεδιασµό. 23 Η αρχή της σφαιρικής (global) και όχι συνολικής (total) προστασίας της ακίνητης κληρονοµιάς, βασίζεται στην κριτική αναγνώριση, ιεράρχηση και επιλογή των αξιών, αισθητικών και ιστορικών, διότι δεν είναι δυνατή η ολική, γενικευµένη, αδιάκριτη διατήρηση των πάντων, εφ’ όσον εξ ορισµού, οι διαθέσιµοι οικονοµικοί πόροι είναι πάντα πεπερασµένοι. Η αρχή της ”ενσωµατωµένης διατήρησης” (integrated conservation), όπως είπαµε, βασίζεται στην έννοια της ενσωµάτωσης της διατήρησης στ’ αναπτυξιακά σχήµατα, µέσω του χωροταξικού και πολεοδοµικού σχεδιασµού.

19 20

21 22

1975 - European Charter of the Architectural Heritage The Declaration of Amsterdam, CONGRESS ON THE EUROPEAN ARCITECTURAL HERITAGE, 2125 October 1975. op. cit. Roberto Di Stefano – Il recupero dei valori, σ. 27.Edizioni Scientifiche Italiane, 1979. op.cit., σ. 27.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 ∆ηλαδή το σύνολο της ακίνητης πολιτιστικής κληρονοµιάς, αρχιτεκτονικής και αρχαιολογικής, για να µπορέσει να διατηρηθεί και ν’ αξιοποιηθεί, πρέπει να ενσωµατωθεί στο πλαίσιο της κοινωνικής και οικονοµικής ζωής.

Το 1931 σύµφωνα µε τις αρχές του Χάρτη των Αθηνών29 η προστασία ήτανε ”Παθητική”30, δηλαδή, για το κοινωνικό όφελος, το δηµόσιο, υποχρέωνε τον ιδιοκτήτη να επωµίζεται το κόστος της διατήρησης του πολιτιστικού αγαθού.

”Η αξιολόγηση για τη διατήρηση των κτιρίων δεν πρέπει να γίνεται µόνο µε βάση την πολιτιστική αξία τους αλλά και την αξία χρήσης τους. Τα κοινωνικά προβλήµατα της ενσωµατωµένης διατήρησης24, µπορούν να τεθούν σωστά µόνο µε την ταυτόχρονη αναφορά και στις δύο αυτές κλίµακες αξιών25”.

Από το 1964 σύµφωνα µε τις αρχές του Χάρτη της Βενετίας31 η προστασία εξελίχθηκε σε ”Ενεργητική”32.

Εδώ βρίσκεται η ουσία της εξέλιξης της έννοιας του ”Μνηµείου”, σ’ εκείνη του ”Πολιτιστικού Αγαθού26”. Η πολιτιστική αξία, συνάρτηση παραµέτρων µετρήσιµων (tangible) και µη µετρήσιµων (intangible), δεν πρέπει µόνο να καταναλώνει οικονοµικούς πόρους για να διατηρηθεί, αλλά µέσω της κατάλληλης χρήσης, να παράγει πόρους προς όφελος της κοινωνίας.

Η διατήρηση, δεν αρκεί να είναι ”παθητική”33, αλλά ούτε απλά ”ενεργητική”34, πρέπει να ενσωµατώνεται σαν παραγωγική διαδικασία στον πολυτοµεακό αναπτυξιακό σχεδιασµό και ν’ αποτελεί µία από τις κύριες συνιστώσες του. ∆εν αρκεί το κράτος να αναγκάζει τούς ιδιώτες να διατηρούν µνηµεία µε έξοδα και θυσίες προσωπικές ούτε αρκεί να τους προσφέρει κίνητρα.

Εδώ η έννοια της διατήρησης αυτής καθ’ εαυτής αλλάζει. Η αποκατάσταση δεν είναι πλέον µία πράξη συντήρησης, αλλά µία πράξη µετασχηµατισµού, µία παραγωγική διαδικασία27.

Η διατήρηση αποκτά το πραγµατικό της νόηµα µόνον εάν ενσωµατώνεται στο πλαίσιο µίας κοινωνικής και οικονοµικής πολιτικής για το δοµηµένο περιβάλλον, που ν’ αφορά στην αποκατάσταση όχι µόνο των ιστορικών κέντρων, αλλά και στην δηµιουργία καινούργιων περιοχών, καθώς και στην εξυγίανση περιοχών που δεν έχουν καµµία ιστορική ή καλλιτεχνική αξία.

Η αποκατάσταση, σαν διαδικασία µετασχηµατισµού και ένταξης του πολιτιστικού αγαθού, µέσω της κατάλληλης χρήσης, σ’ ένα σύγχρονο κοινωνικό και οικονοµικό περιβάλλον, πρέπει να είναι σε θέση να παράγει κοινωνική και οικονοµική υπεραξία. ”Η στρατηγική της ενσωµατωµένης διατήρησης είναι η συνδυασµένη δράση των τεχνικών της αποκατάστασης και της αναζήτησης της κατάλληλης χρήσης”28. Με αυτό τον τρόπο το µνηµείο µετασχηµατίζεται σε πολιτιστικό αγαθό. Ένας µη ανανεώσιµος πόρος, που λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηρι-στικών του είναι αναντικατάστατος, µε την εξεύρεση της κατάλληλης, δηλαδή σύγχρονης και χωρίς κατανάλωση χρήσης του, είναι σε θέση να προσφέρει πολιτιστικό, αλλά συγχρόνως και οικονοµικό όφελος.

∆ηλαδή η προστασία ασκείται από τον ιδιώτη στην περιουσία του, αλλά µε την οικονοµική βοήθεια του κράτους, µε τη µορφή κινήτρων.

Εποµένως, σύµφωνα µε τις αρχές της ∆ιακήρυξης του Amsterdam η ”ενσωµατωµένη διατήρηση”35, ασκείται σφαιρικά, στο σύνολο της δηµόσιας και της ιδιωτικής περιουσίας, από τον δηµόσιο και τον ιδιωτικό τοµέα, που µεταξύ τους είναι σε πλήρη συντονισµό. Ο συντονισµός αυτός επιτυγχάνεται µέσω του σχεδιασµού. Ο ”αειφόρος αναπτυξιακός σχεδιασµός”36, χωροταξικός και πολεοδοµικός, πρέπει να είναι ολοκληρωµένος, δηλαδή να είναι σε θέση να ενσωµατώνει όλες της τοµεακές πολιτικές, µεταξύ των οποίων πρωτεύοντα ρόλο έχει η πολιτική διατήρησης και αξιοποίησης της ακίνητης πολιτιστικής και φυσικής κληρονοµιάς. 29 30 31

27 28

Integrated Conservation – Conservation Intégrée – Conservazione Integrata. 1975 -The Declaration of Amsterdam, CONGRESS ON THE EUROPEAN ARCITECTURAL HERITAGE, 21-25 October 1975,σελ.4/8. Η εξέλιξη της αντίληψης της «∆ιατήρησης», από το Χάρτη των Αθηνών του 1931, στην Ευρωπαϊκή Σύµβαση του Τοπίου του 2000. Εισήγηση Γιάννη Κλ. Ζερβού στο 11ο Πανελλήνιο συνέδριο αρχιτεκτόνων, Ζάππειο µέγαρο 17-20 Μαρτίου. Roberto Di Stefano, op. cit., σ. 40. Οp.cit., σελ. 42.

32 33

34 35 36

1931 – The Athens Charter Roberto Di Stefano, op. cit., σ. 35. 1964 – The Venice Charter ROBERTO DI STEFANO, op. cit, σ. 35, 36. Γιάννης Κλ. Ζερβός – «∆ιευκρινίσεις γύρω από την “ενσωµατωµένη διατήρηση”, της ακίνητης πολιτιστικής και φυσικής κληρονοµιάς, στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης». Εισήγηση στην προσυνεδριακή ηµερίδα του 11ου πανελληνίου αρχιτεκτονικού συνεδρίου. Πνευµατικό κέντρο του ∆ήµου Αθηναίων, 12 Μαρτίου 2010. Γιάννης Κλ. Ζερβός – op. cit. Γιάννης Κλ. Ζερβός - op. cit. Sustainable Development - Développement Durable – Sviluppo Sostenibile.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Για την Ελλάδα η κληρονοµιά αυτή αποτελεί ασύγκριτο πλεονέκτηµα. Η εννοιολογική διαδροµή, από το µεµονωµένο µνηµείο, τη σηµειακή προστασία και την παθητική διατήρηση του Χάρτη των Αθηνών του 1931, µέσω του Χάρτη της Βενετίας το 1964 και της Συνδιάσκεψης των Ην. Εθνών για το Ανθρώπινο Περιβάλλον του 1972, κατέληξε, στην ∆ιακήρυξη του Amsterdam το 1975 για την οποία "η ανεπανάληπτη αρχιτεκτονική της Ευρώπης, κοινή κληρονοµιά όλων των λαών της"37 και ”αναπόσπαστο µέρος της πολιτιστικής κληρονοµιάς όλου του κόσµου"38, αντιµετωπίζεται σαν ενιαίο σύνολο ακίνητων πολιτιστικών αγαθών, µέρος του ανθρωπογενούς αλλά και του φυσικού περιβάλλοντος, που πρέπει να προστατευθεί σφαιρικά, να διατηρηθεί σαν µη ανανεώσιµος πόρος και ν’ αξιοποιηθεί µέσω της ενσωµάτωσής της στον αειφόρο αναπτυξιακό, χωροταξικό και πολεοδοµικό σχεδιασµό µε σκοπό την παραγωγή κοινωνικής και οικονοµικής υπεραξίας. Στην ίδια εννοιολογική βάση το ∆ιεθνές Συµβούλιο Μνηµείων και Τοποθεσιών (ICOMOS), συµπληρώνει το Χάρτη της Βενετίας του 1964, µε τον "∆ιεθνή Χάρτη των ιστορικών πόλεων και αστικών περιοχών"39, το 1987 στη Washington. Πράγµατι κι εδώ δηλώνεται, όπως και στη ∆ιακήρυξη του Amsterdam, ότι: "Η διατήρηση των ιστορικών πόλεων και άλλων ιστορικών αστικών περιοχών, για να είναι όσο το δυνατόν αποτελεσµατική, οφείλει ν’ αποτελεί αναπόσπαστο τµήµα συνεκτικών πολιτικών οικονοµικής και κοινωνικής ανάπτυξης και του πολεοδοµικού και περιφε40 ρειακού σχεδιασµού όλων των επιπέδων" .

Για τη διαφύλαξη των ιστορικών πόλεων και των ιστορικών αστικών περιοχών συντάσσεται : 41

•

”Σχέδιο διατήρησης” , που προσδιορίζει τα µέτρα και τα

•

”…απαραίτητα στάδια για την προστασία, συντήρηση και αποκατάσταση τέτοιου είδους πόλεων και περιοχών, όπως και για την ανάπτυξη και την αρµονική προσαρµογή τους 42 στη σύγχρονη ζωή" .

38 39

41 42

The Declaration of Amsterdam. CONGRESS ON THE EUROPEAN ARCHITECTURAL HERITAGE 21 - 25 October 1975. op. cit. Charter For The Of Historic Towns And Urban Areas, (Washington Charter - 1987). Op.cit., Principles And Objectives - 1. In order to be most effective, the conservation of historic towns and other historic urban areas should be an integral part of coherent policies of economic and social development and of urban and regional planning at every level. Op.cit. Methods And Instruments - 5, 6

Op.cit., Preamble And Definitions.

Το πρώτο σχέδιο προστασίας-διατήρησης συντάχθηκε το 1988 για το ιστορικό κέντρο της Νεαπόλεως της Ιταλίας43. Με συγκεκριµένες αναλύσεις σκοπιµότητας και επιπτώσεων44, κοινωνικο - οικονοµικών και πολιτισµικών, το Σχέδιο ∆ιατήρησης προσδιορίζει τον αριθµό των κατοίκων, των δραστηριοτήτων και των υποδοµών που µπορεί να δεχθεί µία συγκεκριµένη ιστορική περιοχή ή ιστορική πόλη, µε την ίδια λογική του άρθρου 5 του Χάρτη της Βενετίας, όπου η κατάλληλη χρήση πρέπει να είναι συµβατή µε το κτίριο και όχι το κτίριο να προσαρµόζεται βίαια σε συγκεκριµένη νέα χρήση. Οι αναλύσεις επιπτώσεων προσεγγίζουν τα ζητήµατα της κτιριακής και πολεοδοµικής αποκατάστασης αξιολογώντας πρώτα το βαθµό προστασίας κάθε κτιριακής ή πολεοδοµικής οντότητας. Κατόπιν, οι αναλύσεις επιπτώσεων, προσεγγίζουν και υπολογίζουν το ”κοινωνικό κόστος ευκαιρίας”, (social opportunity cost) 45, που λαµβάνει υπ’ όψη δείκτες κοινωνικού κόστους / ωφέλους. Το ιδιωτικό, επιχειρηµατικό κόστος ευκαιρίας βασίζεται συνήθως σε µία καθαρά κερδοσκοπική λογική. Η επιστήµη της αποκατάστασης, κτιριακών, πολεοδοµικών ή τοπιακών µνηµείων, προτάσσει την εκπλήρωση κυρίως των πνευµατικών αναγκών, για ένα ποιοτικά ψηλότερο επίπεδο διαβίωσης του ανθρώπου46. Η πολεοδοµική επιστήµη προτάσσει την εκπλήρωση κυρίως των υλικών και αµιγώς λειτουργικών αναγκών. Τα δύο αυτά επιστηµονικά πεδία είναι διακριτά αλλά πρέπει να συγκλίνουν. Οι πολεοδοµικές µελέτες πρέπει να λαµβάνουν υπ’ όψη τα σχέδια διατήρησης και αντιστρόφως. Η διεθνής επιστηµονική κοινότητα το έχει αντιληφθεί47. Το πρώτο θεσµικό βήµα, σε παγκόσµιο επίπεδο, στην κατεύθυνση αυτής της στρατηγικής, όπως είπαµε νωρίτερα, είχε γίνει τον Νοέµβριο του 1972, στην γενική συνέλευση της UNESCO στο Παρίσι, όταν υπογράφηκε η ”Σύµβαση για την προστασία της Παγκόσµιας Πολιτιστικής και Φυσικής κληρονοµιάς”48. Αυτή η ”παγκόσµιας αξίας” κληρονοµιά, όσον αφορά το ανθρωπογενές, πολιτιστικό σκέλος της, ορίσθηκε, στο άρθρο 1, σε:

44 45 46

Roberto Di Stefano, La Carta delle citta storiche e il piano di salvaguardia per Napoli, RESTAURO 9899-100/1988, Edizioni Scientifiche Italiane. Op.cit., σελ.140. Op. cit. σελ. 178. Op. cit., σελ. 171. “Il progetto urbanistico…..Il progetto di restauro urbanistico….” Capri-Napoli 1988 / Atti del colloquio internazionale / Metodi di valutazione nella pianificazione urbana e territoriale, teoria e casi di studio / Consiglio Nazionale delle Ricerche. Ν. 1126/81. Σύµβαση της UNESCO για την προστασία της παγκόσµιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονοµιάς ,Παρίσι 1972,.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 • • •

”µνηµεία…”, σε ”σύνολα οικοδοµηµάτων…”, και σε ”τοπία”, όπου µε τον όρο τοπία εννοούνται ”έργα του ανθρώπου ή συνδυασµός έργων του 49 ανθρώπου και της φύσης…” .

στο άρθρο 2,όσον αφορά το αµιγώς φυσικό σκέλος ορίσθηκε, σε: • • •

”φυσικά µνηµεία…”, σε ”γεωλογικούς ή φυσιογραφικούς σχηµατισµούς 50 και σε ”φυσικά τοπία…” .

Το 1985 η σύµβαση της Γρανάδας52 στο πρώτο της άρθρο ορίζει την αρχιτεκτονική κληρονοµιά της Ευρώπης σε: • • •

Με το άρθρο 10 της σύµβασης: •

Σύµφωνα µε το άρθρο 4:

…”η υποχρέωσις όπως πραγµατοποιηθεί ο προσδιορισµός, η προστασία, η συντήρησις, η αξιοποίησις , και η µεταβίβασις εις τας µελλούσας γενεάς της πολιτιστικής και φυσικής κληρονοµίας της αναφεροµένης εις τα άρθρα 1 και 2 και κειµένης επί του εδάφους του”.

2. ......................................... 3. Θα καθιστούν τη συντήρηση, την αναβίωση και την ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς, σηµαντικότατο στοιχείο της πολιτιστικής ,περιβαλλοντικής και χωροταξικής πολιτικής…”

Σύµφωνα µε το άρθρο 5: •

…”Τα Κράτη Μέλη της παρούσης συµβάσεως θα προσπαθήσουν εν τω µέτρω του δυνατού : α) να υιοθετήσουν γενικήν πολιτικήν αποσκοπούσαν εις το να δώσουν εις την πολιτιστικήν και φυσικήν κληρονοµίαν λειτουργικότητα τινα εις τα πλαίσια της κοινωνικής ζωής και να εντάξουν την προστασίαν αυτής της κληρονοµίας εις τα σχέδια του γενικού προγραµµατισµού…”

Το 1976 ξεκίνησε η διαδικασία προετοιµασίας για τη θεσµοθέτηση αυτής της στρατηγικής σ’ Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ”Απόφαση (76) 28”51 του Συµβουλίου της Ευρώπης, αφορά την προσαρµογή των νόµων και των κανονισµών στις απαιτήσεις της ”ενσωµατωµένης διατήρησης” της Αρχιτεκτονικής Κληρονοµιάς. Για την υλοποίηση αυτής της κοινής Ευρωπαϊκής πολιτικής, τα κράτη µέλη, µε γνώµονα το δηµόσιο συµφέρον, προτρέπονται να προωθήσουν αλλαγές στη νοµοθεσία, την οικονοµία, την διοίκηση και την εκπαίδευση. Η περιβαλλοντική αντίληψη και η στρατηγική, που αντιµετωπίζει το ακίνητο ανθρωπογενές από κοινού µε το φυσικό περιβάλλον σαν ενιαίο σύνολο, επιβεβαιώνεται θεσµικά εννέα χρόνια αργότερα.

Η σύµβαση της Γρανάδας εκφράζει πλήρως την Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πολιτική, στον τοµέα της Αρχιτεκτονικής Κληρονοµιάς. Στην αιτιολογική έκθεση53 χαρακτηρίζεται σαν ”…κορύφωση και σταθµός αφετηρίας…”. Κορύφωση, ως ”…νοµική επικύρωση σε διεθνές επίπεδο της 20ετούς Ευρωπαϊκής συνεργασίας στα θέµατα της Αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς…”. Σταθµός αφετηρίας, διότι ”…αποτελεί ένα νέο πλαίσιο για την συνεργασία των κρατών µελών του Συµβουλίου…”, ώστε ”…τα κράτη µέλη να προσαρµόσουν στα εθνικά συστήµατα των νόµων και των κανονισµών στις απαιτήσεις της ενσωµατωµένης διατήρησης”. Με αυτή την ”καινούργια” λογική της Ενσωµατωµένης ∆ιατήρησης, δηλαδή στο πνεύµα της ∆ιακήρυξης του Amsterdam, το Συµβούλιο της Ευρώπης αισθάνεται την ανάγκη να επικαιροποιήσει, τη Σύµβαση του Λονδίνου για την Αρχαιολογική κληρονοµιά54, που το ίδιο το Συµβούλιο είχε θεσπίσει το 1969.

53 49 50 51

Ν 1126/81, άρθρο 1. Ν 1126/81, άρθρο 2. Resolution (76) 28, COUNSIL OF EUROPE COMITEE OF MINISTERS.

”...Κάθε συµβαλλόµενος υποχρεώνεται να υιοθετήσει πολιτικές ενσωµατωµένης διατήρησης, (integrated conservation policies), οι οποίες : 1. Θα τοποθετούν την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς µεταξύ των ουσιαστικών στόχων του χωροταξικούκαι πολεοδοµικού σχεδιασµού και θα εξασφαλίζουν ότι η επιταγή αυτή θα ληφθεί υπόψη στα διάφορα στάδια της εκπόνησης ρυθµιστικών σχεδίων και στις διαδικασίες έγκρισης εργασιών.

Κάθε κράτος µέλος, που έχει κυρώσει τη σύµβαση του 1972, αναγνωρίζει ότι ανήκει εις αυτό κατά κύριο λόγο: •

”µνηµεία”, ”αρχιτεκτονικά σύνολα” ”τόπους: σύνθετα έργα του ανθρώπου και της φύσης, εν µέρει κτισµένα”.

Convention for the Protection of the Architectural Heritage of Europe,Granada, 3.X.1985/ ETS – 121, Explanatory Report, Convention of the Protection of the Architectural Heritage of Europe, GRANADA 3/10/1985.

N.1127/81, Convention – Européene pour la Protection du Patrimoine Archéologique 1969.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014 Το 1992 στη Valletta της Μάλτας, ανοίγει σε υπογραφές η ”Σύµβαση για την Αρχαιολογική Κληρονοµιά της Ευρώπης, (αναθεωρηµένη)”55.

•

Σύµφωνα µε το άρθρο 1, παρ. 2 της αναθεωρηµένης σύµβασης: •

"Θεωρούνται ως στοιχεία της αρχαιολογικής κληρονοµιάς όλα τα κατάλοιπα και αντικείµενα καθώς και άλλα ίχνη ανθρώπινης υπάρξεως από το παρελθόν των οποίων συγχρόνως: i)

η διαφύλαξη και η µελέτη επιτρέπει την ανάπλαση της ιστορίας του ανθρώπου και της σχέσεώς του µε το φυσικό περιβάλλον,

ii) οι κύριες πηγές πληροφορίας είναι οι ανασκαφές, οι ανακαλύψεις αλλά και κάθε άλλη µέθοδος έρευνας του ανθρώπινου γένους και του περιβάλλοντός του, και

Η Ελλάδα κύρωσε πρόσφατα την σύµβαση για το τοπίο. Η ”Ευρωπαϊκή Σύµβαση του Τοπίου”57, το κείµενο της οποίας µπορεί σε πρώτη ανάγνωση να θεωρηθεί αόριστο, δηλώνεται στο Προοίµιό της ότι, βασίζεται ρητά : •

iii) η θέση εντοπίζεται σε οποιαδήποτε περιοχή εµπίπτει στη δικαιοδοσία των Συµβαλλοµένων."

Η σύµβαση αφιερώνει το άρθρο 5 στην ”ενσωµατωµένη διατήρηση της αρχαιολογικής κληρονοµιάς”, (integrated conservation of the archaeological heritage), και διευκρινίζει ότι: •

Kάθε συµβαλλόµενος αναλαµβάνει την υποχρέωση: i)

να επιδιώξει το συµβιβασµό και το συνδυασµό των αντίστοιχων αναγκών της αρχαιολογίας και του αναπτυξιακού σχεδιασµού…”.

ιι) να εξασφαλίσει µία συστηµατική συνεργασία µεταξύ αρχαιολόγων, πολεοδόµων και

χωροτακτών…” Η σύµβαση της Γρανάδας και η σύµβαση της Βαλέττας - Μάλτας θεσµοθετούν την Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πολιτική για την Ακίνητη Κληρονοµιά, δηλαδή την Αρχιτεκτονική και την Αρχαιολογική. •

Οι δύο αυτές συµβάσεις βασίζονται στους ορισµούς και την µεθοδολογία της σύµβασης του 1972 για την "παγκοσµίου αξίας" κληρονοµιά. Βασίζονται και στον Χάρτη της Βενετίας, του οποίου η "νοµική δεσµευτικότητα" έχει επιση-µανθεί από το 1995, ως ερµηνευτικό συµπλη-ρωµατικό κειµένο της συνθήκης της Γρανάδας56.

•

Προέκταση και επικύρωση των αρχών του Χάρτη της Βενετίας είναι ο Χάρτης των Ιστορικών Πόλεων και Ιστορικών Αστικών Περιοχών, Washington (1987).

Οι δύο αυτές συµβάσεις, εκφράζουν τις αρχές της ∆ιακήρυξης του Amsterdam, δηλαδή της ενσωµάτωσης της διατήρησης της ακίνητης πολιτιστικής κληρονοµιάς της Ευρώπης στον αναπτυξιακό σχεδιασµό, µε σκοπό την παραγωγή κοινωνικής και οικονοµικής υπεραξίας.

”… στα νοµικά κείµενα πού υφίστανται σε διεθνές επίπεδο στον τοµέα της προστασίας και της διαχείρισης της φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς, του περιφερειακού και χωροταξικού σχεδιασµού, της τοπικής αυτοδιοίκησης και διασυνοριακής συνεργασίας ... ",

Γιά το φυσικό περιβάλλον, βασίζεται στη διεθνή σύµβαση της Βέρνης (1979), για την άγρια φύση και τους φυσικούς οικοτόπους58. Βασίζεται επίσης στη σύµβαση του Ρίο (1992), για τη βιοποικιλότητα 59. Οι δύο αυτές συµβάσεις, εκτός των άλλων, συµβάλουν αποφασιστικά στον καθορισµό των χρήσεων γης. Όσον αφορά το ανθρωπογενές περιβάλλον, έχουν ληφθεί υπ’ όψη και οι τρείς συµβάσεις που διέπουν αποκλειστικά την Ακίνητη Πολιτιστική και Φυσική Κληρονοµιά, δηλαδή η σύµβαση της Γρανάδας(1985) για την Αρχιτεκτονική60, η σύµβαση της Βαλλέττα - Μάλτας (1992) για την Αρχαιολογική61 και η σύµβαση των Παρισίων (1972) για την παγκοσµίου αξίας κληρονοµιά 62. Εννοιολογικά, οι τρεις παραπάνω συµβάσεις, εποµένως και το σκέλος του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Σύµβασης του Τοπίου, είδαµε ότι βασίζονται στη στρατηγική της ενσωµάτωσης της διατήρησης στον αειφόρο αναπτυξιακό σχεδιασµό, µέσω των χωροταξικών και πολεοδοµικών εργαλείων.

N.3827/2010, Κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύµβασης του Τοπίου.

Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats, Bern, 19.IX.1979

European Convention on the Protection of the Archeological Heritage (Revised), Valletta, Malta, 1992 Ν. 3378/05 {ΦΕΚ 203/ΑΥ19.8.2005). «Κύρωσης της Ευρωπαϊκής Σύµβασης για την προστασία της αρχαιολογικής κληρονοµιάς (αναθεωρηµένη)».

Convention on Biological Diversity, Rio de Janeiro, 5 June 1992

Ν. 2039/92 , Σύµβαση της Γρανάδας (1985).

Ν .3378/05 , Σύµβαση της Βαλλέττα, Μάλτα, (1992).

ΒΑΣΙΛΗΣ Κ. ∆ΩΡΟΒΙΝΗΣ, Η νοµική δεσµευτικότητα του Χάρτη της Βενετίας, Αρχιτεκτονικά Θέµατα 29 1995, σ. 35.

Ν. 1126/81, Σύµβαση της UNESCO για την προστασία της παγκόσµιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονοµιάς, Παρίσι 1972,.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Εποµένως η οποιαδήποτε "Πολιτική"63 αποσκοπούσα, για τους σκοπούς της σύµβασης, στην προστασία, στη διαχείριση ή στο σχεδιασµό "Τοπίων" δεν είναι δυνατό ν’ αγνοήσει τα εργαλεία που διέπουν την προστασία , τη διαχείριση και τον σχεδιασµό της Ακίνητης πολιτιστικής και φυσικής κληρονοµιάς από την κλίµακα του µεµονωµένου ”Μνηµείου” και του ”Συνόλου”, µέχρι την κλίµακα του ”Τόπου” και του ”Τοπίου”.

Γιάννης Κλ. Ζερβός, Αρχιτέκτων Μηχανικός zervosioanklean@teemail.gr

Το ζήτηµα για τη χώρα µας είναι ότι αυτού του είδους τα εργαλεία δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε. 64 ∆εκατέσσερα χρόνια µετά 2508/97, ο σχεδιασµός σε των µελετών ΓΠΣ και πολεοδοµική οργάνωση του προβληµατικός.

τον Οικιστικό Νόµο επίπεδο ΟΤΑ µέσω ΣΧΟΟΑΠ για την χώρου, είναι σοβαρά

•

Μέχρι το τέλος του 2009 είχαν προκηρυχθεί µελέτες για 376 από τους 910 ΟΤΑ της χώρας, πλήν της Περιφέρειας της Αττικής.

•

Ανατέθηκαν 295 µελέτες.

•

Εχουν εγκριθεί συνολικά 40 µελέτες, αριθµός που αποτελεί το 10,6% των µελετών που προκηρύχθηκαν και µόλις το 4,4% των 910 ΟΤΑ.

Όµως, το γεγονός αυτό αποτελεί θέµα για µια άλλη εισήγηση. 63

N.3827/2010, Κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύµβασης του Τοπίου. Άρθρο 1- Ορισµοί. . "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"- Οικιστική αναρχία λόγω ΓΟΚ Γιώργος Λιάλιος

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1951. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήµιο "Federico II", στη Napoli της Ιταλίας. Ελεύθερος επαγγελµατίας. Μέλος του ∆.Σ. του ΣΑ∆ΑΣ - ΠΕΑ. Μέλος της Μόνιµης Επιτροπής Θεµάτων Πολιτισµού & Πολιτιστικής Κληρονοµιάς του ΤΕΕ. Τέως µέλος του ∆.Σ. του Ελληνικού Τµήµατος ICOMOS. Έχει συνυπογράψει τον διεθνή χάρτη αρχών για την διατήρηση των τοιχογραφιών. ICOMOS Principles for the preservation and conservation-restoration of Wall Paintings, Copenhagen, Thessaloniki, Victoria Falls 2003

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΦΕΥΓΟΥΝ Αποχαιρετισµός: Ο Τάκης ∆εσποτόπουλος ... έφυγε. Τάκη µας, ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μέχρι εδώ ηταν λοιπόν. Με προσωπικό σου δύσκολο αγώνα, αλλά και της οικογένειας σου καθώς και των γιατρών στο ΛΑΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ, (ειδικά και ονοµαστικά), αποφύγαµε και αναβάλαµε εδώ και αρκετές µερες - µεχρι σήµερα-, τον αναπόφευκτο αποχαιρετισµό. Όση λογική και πίστη κι΄αν έχεις, ο θάνατος πάντα έχει πόνο λύπη δάκρυα και στεναγµό. Η αποχώρησή σου, "γυρνάει πισω την ταινία” στην αρχή, εκεί που συναντήθηκες µε τον καθενα από µας. Ενώ αντίστοιχα, καθενας από µας, µε την δική του ιστορία, ξετυλίγει στο µυαλό του άλλο κουβαρι, µε άλλο χρώµα και άλλη διαδροµή.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ Συνέθεσες Τάκη µας, τη διαδροµή, πρός την αθανασία σου, µε την οικογένεια σου, την Βάλη, την Άννα τον γαµπρό σου που λατρευες, και την πολυαγαπηµενη εγγονή σου. Τίµησες την Ιστορια της οικογένειας των προγόνων σου, που ειχε παίξει σηµαντικό ρόλο στην απελευθέρωση και την επανάσταση του 21. Ησουνα απ αυτούς που προχωρούν οδηγούµενοι απο αξίες και ακολουθούν παραδόσεις. Στην καθηµερινή σου συναλλαγή και διαπραγµατευόµενος πάντα σε αγαστή συνεργασία µε τον αδελφό σου Βασίλη, άντεξες Τακη µου µεσα στην ανθρωποφάγο εποχή µας, παντα "εν τω κόσµω" και όχι "εκ του κόσµου", µε οτι αυτό φιλοσοφικά και θεολογικά µπορεί να συνεπάγεται. ∆εν ακολούθησες το συρµό και ξερουµε όλοι ποσο δύσκολο ηταν και παραµένει, µε αυτά που βλέπουµε άναυδοι να συµβαίνουν γύρω µας.

Ο ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ Σαν επαγγελµατίας αρχιτέκτονας εκπροσώπησες µε συνέπεια το Μοντέρνο Κίνηµα, όπου το απέρριτο και το λιτό, αποτελούν τη συνέχεια των Ελληνικών κλασικών αξιών, ενώ η απόλυτη εµµονή σου στην κατασκευαστική ευρηµατικότητα, θύµιζαν στους νεώτερους το χρέος, εκτός του σχεδίου και του στυλ, την υποχρέωση για την κατασκευάσιµη Αρχιτεκτονική. Ήσουν ο ευπατριδης της Αισθητικής κατα την έκφραση των φίλων σου. Κάπου στην αρχή της καριέρας σου ήσουν επιµελητής στην έδρα των συνθέσεων στην Αρχιτεκτονική του ΕΜΠ. Όλοι θυµούνται οτι ο λόγος σου και η επικοινωνία µε τους νεώτερους είχε απόλυτη συνάφεια µε τον µοντερνισµό. Απλές, καθαρές, λειτουργικές, κατανοητές γραµµές, κατασκευές και φράσεις. Οδηγός σου ηταν παντα το σωστό το ορθό. Έννοια που τον τελευταίο καιρό συγχέεται µε το νόµιµο και το ηθικό. Εσένα Τάκη µου σε απασχολούσε και αναζητουσες πάντα το σωστό.

Ο ΣΑ∆ΑΣ - ΠΕΑ Ως άνθρωπος του κόσµου, Είχες πάντα επίγνωση της πολιτικής και κατ' επέκταση της οικονοµικής αξίας της Αρχιτεκτονικής. Μεσα απο το ΣΑ∆ΑΣ ανεπτυξες µια συνεχή παρουσία στο συνδικαλισµό δηλαδή την εκπροσώπηση µιας επιστηµονικής οµάδας και ως επιστήµονας αναζήτησες το ορθό για την κοινωνία και τους συναδέλφους σου. Αντιπρόεδρος του ΣΑ∆ΑΣ και κατα τις συµφωνίες και τα ήθη της εποχής παρ' ολίγον πρόεδρος. Στο ΤΕΕ ήσουν πάντα παρών στις εξετάσεις ασκήσεως επαγγέλµατος. Οι νέοι ήταν για σένα παράθυρο στις Σχολές και την εξέλιξη της σπουδής του Αρχιτέκτονα στην Ελλάδα και τα άλλα κράτη όπου τα ελληνόπουλα σπουδάζουν Αρχιτεκτονική. Στις ΕΠΑΕ παρακολουθούσες την αγορά της Αρχιτεκτονικής στην προσπάθεια να διασφαλίζεται η ποιότητα στην εικόνα των κτιρίων και των πόλεων, Η γνώση σου σε ολα αυτά τα επίπεδα δηµιουργούσαν τις προϋποθέσεις να είσαι ο Αληθινός Σύµβουλος, οι αδέκαστος συνδικαλιστής, ο σεµνός επιστήµονας που προσέφερε πάντα χωρίς να διεκδικεί ίποτα για τον εαυτό του, ταπεινές αντιπαροχές. Στις διεθνείς εκπροσωπήσεις ήσουν µια σοβαρή παρουσία που τιµούσε τον κλάδο στα διεθνή επαγγελµατικά φόρουµ.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ

Τάκη µου, Ήσουνα ο φίλος µου, που δεν είχα µυστικά. Ηξερες "τα πάντα" για µένα, γιατι η αγάπη σου και η παιδικότητά σου, δηµιουργούσε την βάση για µιά αληθινή επικοινωνία για καθε τι δηµιουργικό. Ήσουνα µπροστά από την εποχή σου και ως Αρχιτέκτονας αλλά και ως πολίτης, µε το χρέος της συµµετοχής στα κοινά. Ήσουνα δάσκαλος γιατί έδινες µε αγάπη ευκαιρίες σε κατάλληλους νεώτερους να αναπτύξουν τις δυνατότητές τους για το κοινό καλό. Τέλος ήσουν το καλό µας ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ, το ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ πρόσωπο της Παράταξης και πλείστων συναδέλφων αρχιτεκτόνων. Καλό Παράδεισο ΤΑΚΗ µου, ελπίζω να µην αισθανεσαι µοναξιά εκει που πας και για όσους γνώριζαν το πηγαίο χιούµορ σου, ας µου επιτραπεί να συµπληρώσω .... Καλή αντάµωση σε ουράνια συµπόσια όπου φαντάζοµαι δεν θα απαγορεύονται τα "γνωστα" επίγεια γευµατα που ολοι υποσχόµασταν να διοργανώσουµε αλλά δεν προλάβαµε να ολοκληρώσουµε..... Θα σε θυµόµαστε µε χαρα και ψυχική ανάταση ... Καλή Αντάµωση ΤΑΚΟΥΛΗ ΜΑΣ.

Ευάγγελος Λυρούδιας

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Ο βαθµός προστασίας των περιβληµάτων των ηλεκτρικών συσκευών από τις περιβαλλοντικές δράσεις, ευρύτερα γνωστός ως κώδικας ή βαθµός IP (από το International Protection) προσδιορίζεται µε σειρά προτύπων δοκιµών που καθορίζονται στο διεθνές πρότυπο IEC 60529 (International Electrotechnical Commission) και το ισοδύναµό του Ευρωπαϊκό ΕΝ 60529. Η κωδικοποίηση είναι της µορφής

IPxy.

• Το πρώτο ψηφίο (x) δηλώνει τον βαθµό προστασίας του χειριστή από την επαφή µε ηλεκτροφόρα ή κινούµενα µέρη της συσκευής και της ίδιας της συσκευής από την διείσδυση αντικειµένων (επαφή και είσοδος ξένων σωµάτων). • Το δεύτερο ψηφίο (y) δηλώνει τον βαθµό προστασίας της συσκευής από την διείσδυση νερού. Ο βαθµός προστασίας ΙΡ κωδικοποιείται ως εξής:

Προστασία έναντι στερεών σωµάτων Protection against solid bodies

Προστασία έναντι υγρών Protection against liquids

Καµία ιδιαίτερη προστασία No protection

Προστασία έναντι στερεών Φ > 50 mm Protected against solid bodies Φ > 50mm Αντικείµενα µεγάλου µεγέθους. Καµία προστασία έναντι επαφής µε το χέρι.

Προστασία έναντι νερού που στάζει κατακόρυφα Protected against dripping water ∆εν προκύπτουν επιβλαβή αποτελέσµατα όσο η συσκευή είναι στη θέση της.

Προστασία έναντι στερεών Φ > 12 mm Protected against dripping water Φ > 12 mm Αντικείµενα µεσαίου µεγέθους. Προστασία έναντι επαφής µε τα δάχτυλα και παροµοίου µεγέθους αντικείµενα.

Προστασία έναντι σταγόνων νερού υπό κλίση ± 15° Protected against spraying water of ±15° angle ∆εν προκύπτουν επιβλαβή αποτελέσµατα εάν στην συσκευή δωθεί κλίση µέχρι και 15° ώς προς την κατακόρυφο.

Προστασία έναντι στερεών Φ > 2,5 mm Protected against solid bodies Φ > 2,5 mm Αντικείµενα µικρού µεγέθους. Προστασία έναντι επαφής µε εργαλεία, καλώδια ή παρόµοια αντικείµενα, πάχους > 2,5 mm

Προστασία έναντι ψεκασµού νερού υπό γωνία ± 60° Protected against spraying water of ±60° angle ∆εν προκύπτουν επιβλαβή αποτελέσµατα εάν στην συσκευή δωθεί κλίση µέχρι και 60° ώς προς την κατακόρυφο.

Προστασία έναντι στερεών Φ > 1 mm Protected against solid bodies Φ > 1 mm Σώµατα µεγέθους κόκκου. Προστασία έναντι επαφής µε εργαλεία, καλώδια ή παρόµοια αντικείµενα, πάχους > 1 mm

Προστασία έναντι γενικού ψεκασµού Protected against splashing water ∆εν προκύπτουν επιβλαβή αποτελέσµατα, ανεξάρτητα από την κατεύθυνση που πέφτει το νερό στην συσκευή.

ΤΕΥΧΟΣ 2 ΜΑΡ - ΑΠΡ 2014

Προστασία έναντι στερεών σωµάτων Protection against solid bodies

Προστασία έναντι σκόνης (περιορισµένη διείσδυση) Protected against dust (limited ingress) Προστασία έναντι βλαβερών επικάθισεων σκόνης. Η είσοδος σκόνης δεν αποτρέπεται πλήρως, αλλά οι ποσότητες που εισέρχονται δεν προκαλούν δυσλειτουργία της συσκευής.

Στεγανό έναντι σκόνης Protected against dust (dust tight) Απόλυτη προστασία από ξένα σώµατα και από επαφή οποιουδήποτε είδους.

Προστασία έναντι υγρών Protection against liquids

Προστασία έναντι νερού που εκτοξεύεται στην συσκευή. Protected against water jets ∆εν προκύπτουν επιβλαβή αποτελέσµατα, ανεξάρτητα από την κατεύθυνση που πέφτει το νερό στην συσκευή.

Προστασία έναντι νερού που εκτοξεύεται µε πίεση στη συσκευή ή κατάσταση έντονης θαλασσοταραχής. Protected against heavy seas ∆εν εισέρχεται νερό στην συσκευή σε ποσότητα ικανή να επιφέρει επιβλαβή αποτελέσµατα

Προστασία έναντι βύθισης σε νερό, σε συγκεκριµένο βάθος και για συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα. Protected against immersion ∆εν εισέρχεται νερό στην συσκευή σε ποσότητα ικανή να επιφέρει επιβλαβή αποτελέσµατα.

Προστασία έναντι βύθισης σε νερό, σε συγκεκριµένο βάθος και για απεριόριστο χρονικό διάστηµα Protected against submersion Η κατηγορία 8 συνήθως σηµαίνει ότι η συσκευή είναι αδιάβροχη. Υπό συγκεκριµένες συνθήκες όµως µπορεί να υπάρχει είσοδος νερού στη συσκευή, όχι όµως σε ποσότητα ικανή να επιφέρει επιβλαβή αποτελέσµατα.

Επισκεφθείτε το www.e-archimedes.gr