Google Docs & Spreadsheets สนับสนุนการเรียนการสอนผานเครือขายอินเตอรเน็ต Google Docs & Spreadsheets เปนเว็บไซตหนึง่ ของการ ใหบริการในเว็บไซด Google ที่ไดรับความนิยม และมีสถิติการเรียกใชงาน สูง ในกลุมคนที่ใช web 2.0 ในการสรางเครือขายการสื่อสารและเรียนรู รวมกันบนระบบเครือขายอินเตอรเน็ต หรือเปนเครื่องมือที่เรียกอีกอยาง หนึง่ วา เปนเครื่องมือในกลุม เทคโนโลยีเครือขายเชิงสังคมสัมพันธ (Social Networking Technology) หลายทานทีย่ ังไมเคยเขาใชบริการคงสงสัยวา เว็บไซด Google Docs & Spreadsheets เปนเว็บไซตที่ใหบริการอะไร มี ความสามารถอะไรไดที่สามารถนํามาชวยในการสรางสังคมแหงการเรียนรู รวมกันในระบบการศึกษาได Google Docs & Spreadsheets ทําอะไรไดบาง กลาวไดวา มหาวิทยาลัยตางประเทศรวมทัง้ ในประเทศไทย ใช Google Docs & Spreadsheets เปนชองทางในการติดตอสื่อสารกันของ นักศึกษาในการทํารายงานกลุมและการแสดงความคิดเห็นรวมกัน ผาน ระบบการเรียนการสอน online ดวยความสามารถของโปรแกรมที่ใชงานบน เว็บไดฟรี ระบบการจัดการ การบันทึกและเก็บไฟลประเภทประมวลผลคํา (word processing) และตารางคํานวณ (spread sheet) ที่ใหผูใชสามารถ เผยแพรและเปดโอกาสใหสมาชิกในกลุมหรือบุคคลอื่น ๆ ที่ไดรับอนุญาต เขามาปรับแกไขเอกสารและเขาบัญชีการใชในเว็บไซตดงั กลาว ไดทกุ เวลา จากเครื่องคอมพิวเตอรของแตละคนที่เชื่อมตอระบบอินเทอรเน็ต ทําใหการ ทํารายงานมีความเปนไปไดสะดวกมากยิง่ ขึ้น
-2-
การทํางานของเว็บไซด Google Docs & Spreadsheets สามารถทํางานพื้นฐานทุก ประเภทไดอยางงายดาย รวมถึงการทํารายการสัญลักษณแสดงหัวขอยอย การเรียงลําดับตาม คอลัมน การเพิ่มตาราง รูปภาพ ขอคิดเห็น สูตร การเปลี่ยนแปลงแบบอักษร และอื่น ๆ ที่มี ลักษณะคลายกับโปรแกรม Microsoft word และ Excel โดย Upload ไฟลเอกสาร (word documents) นามสกุล Word documents, OpenOffice, RTF, HTML or text ,.xls, .csv, and .ods formatted data มาทําบนเว็บได เหนือจากนี้ Google Docs & Spreadsheets ยังมี ความสามารถในการใหบริการ edit, view, publish, download อีกดวย เมื่อผูเรียนตองการสรางเครือขายหรือกลุม ผูทํางานรวมกัน เจาของงานสามารถสง ไปรษณียอิเล็กทรอนิกส (e-mail) ไปยังบุคคลอื่น ๆ ในกลุม ผานฟงกชั่น invite หลังจากบุคคล ตาง ๆ ไดรับการเชื้อเชิญจากไปรษณียอิเล็กทรอนิกสแลวมีการตอบรับ ก็จะสามารถเขาอานงาน จากไฟล และสามารถแกไขงานได โดยเมื่อมีบุคคลนั้น ๆ เขามาแกไขงานในไฟล เว็บไซต Google Docs & Spreadsheets จะบันทึกวามีบคุ คลใดเขามาแกไขงาน ในไฟล รวมถึงให รายละเอียดวามีการแกไขสิ่งใด เกิดขึ้น ณ วันและเวลาใด เมื่อปรับแกไขเรียบรอยแลว ผูใช สามารถบันทึกไฟลไดเปนหลายรูปแบบ ทั้งไฟลนามสกุล html, rtf, doc, และ pdf สามารถบันทึก ออกมาเปนไฟลปกติ ทีน่ าํ ไปใชกับเครื่องคอมพิวเตอรที่ไมไดเชื่อมตออินเทอรเน็ตก็ได แต เนื่องจากเว็บไซตดังกลาว มีผูเขาใชบริการเปนจํานวนมาก เว็บไซด Google จึงมีขอจํากัดเรื่อง ขนาดของไฟล และจํานวนไฟล คือ • ขนาดของไฟลเอกสาร (word documents) แตละไฟล ที่สามารถใชไดคือ 500 k และ อาจมีขนาดใหญไดถึง 2 MB (รวมถึงภาพประกอบที่มอี ยูในไฟลเอกสารแลว) ผูใชแตละคนจะมี พื้นที่จํากัดจํานวนไฟลเอกสารอยูที่ 1,000 ไฟล และ 1,000 ภาพ • ขนาดของไฟลตารางคํานวณ (spreadsheet) ที่สามารถใชไดคือ มีจํานวนแถวไมเกิน 10,000 แถว (rows) หรือจํานวนคอลัมนไมเกิน 256 คอลัมน(columns) หรือมีจํานวนไมเกิน 20 แผนงาน (sheets) อยางใดอยางหนึ่ง ผูใชแตละคนจะมีพื้นที่จาํ กัดจํานวนไฟลตารางคํานวณอยูท ี่ 100 ไฟล เริ่มตนการใชงาน Google Docs & Spreadsheets วิธีการเขา ใช Google Docs & Spreadsheets มี 2 กรณี คือ 1. กรณีที่ใชบริการ e-mail ของ gmail อยูแลว 2. กรณีที่ใชบริการ e-mail ที่อื่น ๆ อยู 1. กรณีที่ใชบริการ e-mail ของ gmail อยูแลว 1.1 เปดเว็บไซต Google Docs & Spreadsheets โดยพิมพ URL ดังนี้ http://docs.google.com
-3-
1.2 พิมพ username และ password ที่เคยใชกับ gmail ในหนา log in ไดทันที
2. กรณีที่ใชบริการ e-mail ที่อื่น ๆ อยู 2.1 เปดเว็บไซต Google Docs & Spreadsheets โดยพิมพ URL ดังนี้ http://docs.google.com
2.2 สังเกตทีข่ างใตพนื้ ที่ log in จะเขียนวา Don’t have a Google Account? Get Started ให คลิกเมาสที่ตรง Get Started จะเขาสูหนาดังนี้
-4-
2.3 เมื่อเขาสูหนาสรางบัญชีการใช ผูสมัครใชบริการจะตองกรอกขอมูล 2 สวนคือ 1) ขอมูลที่จําเปนในการสรางบัญชี อันไดแก e-mail ที่ใชบริการประจําอยูแลว และการ กําหนดรหัสผาน ซึ่งเปนรหัสผานในการนํา e-mail จากที่อื่นมาใชกับบริการ Google Docs & Spreadsheets ไมเกี่ยวกับรหัสผานเดิมที่ใชอยูกับ e-mail นั้น ๆ ที่ Your current email address: ใหใส e-mail จากที่อื่นหรือที่ใชบริการประจําอยูแลว ที่ Choose a password: และ Re-enter password: ใหกําหนด รหัสผานใหม ซึง่ ไม เกี่ยวของกับรหัสผานของ e-mail ที่ใชอยูเดิม
2) การตกลงยอมรับเงื่อนไขของ Google Docs & Spreadsheets ที่ Word Verification: Type the characters you see in the picture below ให พิมพตวั อักษรตามที่ปรากฎ หลังจากนัน้ ให คลิกปุมนี้ เพื่อยอมรับขอตกลง 2.4 เมื่อคลิกปุม I accept Create my account แลว ในขั้นตอนนี้ทางเว็บไซต Google Docs & Spreadsheet จะสงอีเมลไปยังอีเมลทเี่ ราไดสมัครใชบริการ ใหเปดอีเมลที่สมัครดูวามีอีเมลสง มาจากทาง Google หรือไม
-5-
2.5 ถามีอีเมล เมื่อเปดดู จะพบหนาตาอีเมลดังนี้ คลิกที่ URL นี้ เพื่อยืนยันการใช
2.6 เมื่อคลิก URL ดังกลาวแลว Browser จะเปดเว็บขึ้นมา ปรากฏดังภาพ แสดงวายืนยันการ ใชเรียบรอยแลว
เมื่อเสร็จสิ้นการสมัคร และทําความคุน เคยกับ Google Docs & Spreadsheet ไปแลว ที นี้ เรามาทดลองใชงานกัน เมื่อ Sign in แลวจะเขาสูห นาหลัก ในสวนนี้มเี มนูหลักที่ตองพิจารณา ดังนี้
1. ที่เมนูบาร ที่ Settings เปนการปรับคาตาง ๆ ดังนี้
-6-
- General เปนการปรับคา Language , time zone, Display name, Blog settings และ Old Writely Documents - RSS feeds ปรับคาสวนตางๆ ตามแตผูใช หลังจากเซทคาตาง ๆ ตามตองการแลวใหคลิก save ทีห่ นาจอจะประกอบไปดวยเมนูตา ง ๆ ดังนี้ - สราง (New ) ใชสําหรับการสรางเอกสารขึ้นมาใหม สรางสเปรตชีตขึ้นมาใหม หรือ จะ สรางโฟลเดอรใหมขึ้นมาใชงาน - อัพโหลด (Upload) ใชในการอัพโหลดไฟลตาง ๆ ขึ้นไปจัดเก็บในพืน้ ทีก่ ารทํางานทีม่ ีอยู แตขนาดไฟลที่จะอัพโหลดขึ้นไปตองมีขนาดไมเกิน 500 KB - ใชงานรวมกัน (Share) เชิญใหบุคคลอื่นเขามาใชงานเอกสารฉบับนี้รวมกัน - ยายไปที่ (Move to) ใชสําหรับยายเอกสารที่สรางขึ้นมาไปจัดเก็บยัง โฟลเดอรที่ไดทําการ สรางไวแลว เพื่อจัดระเบียบของเอกสาร - ซอน (Hide) ใชสําหรับซอนเอกสารที่ไมตองการใหเห็น - ลบ (Delete) ใชสําหรับลบเอกสารทีส่ รางไว - เปลี่ยนชือ่ (Rename) การเปลีย่ นชือ่ เอกสารที่มีอยู - ดําเนินการเพิ่ม (More actions) ก็จะเปนการจัดการขอมูลของเอกสารเพิม่ เติมตาง ๆ เชน บันทึกใหออกมาเปนรูปแบบของเอกสารที่เปน word PDF RTF Open- Document เอกสาร HTML หรือเอกสารที่เปนขอความอยางเดียว (.txt) หรือสามารถที่จะสงออกไปเผยแพรบน internet การสรางเอกสาร เปนการเปดเอกสารขึ้นมาใหม เพื่อใชในการพิมพเอกสาร โดยไปที่เมนู สราง ->เอกสาร ก็จะได หนาตาง ดังรูป
-7-
ในหนาตางการสรางเอกสาร เริ่มตนเอกสารก็จะเปนชื่อไฟลวา "ไมมีชื่อ" ในตัวโปรแกรมก็จะมี เครื่องมือที่สําคัญ ๆ สําหรับการใชงานมาพรอมอยูแลว เชน ตัวหนา ตัวเอียง ขีดเสนใต การแทรก รูป จาก link จากรูปที่อยูในเครื่อง คลายกับการใชโปรแกรม Microsoft word การสรางสเปรดชีต เปนการเปดเอกสารที่เปดขึน้ มาใหมเพื่อใชในการจัดการกับเอกสารที่อยูในรูปแบบของ ตาราง โดยไปที่เมนู สราง ->สเปรดชีต ก็จะไดหนาตางดังรูป
เมื่อเปดเอกสารขึ้นมาใหมกจ็ ะไดหนาตางของโปรแกรมโดยชื่อเอกสารก็จะเปน "สเปรดชีต ที่ยงั ไมไดบันทึก" ในการทํางานก็จะมีเครื่องมือตาง ๆ มาใหใชงานเชน การเรียงลําดับขอมูล สูตร ในการใชงานเชน การหาคาสูงสุด (Max) การหาคาต่ําสุด (Min) การหาผลรวม (sum) การนับ จํานวน (count) เปนตน สามารถใสสีขอความ สีของตาราง รวมไปถึงการสรางแผนภูมิตาง ๆ ได คลายกับการทํางานในโปรแกรม Microsoft excel สําหรับวิธีการบันทึกเมื่อทําการสรางเอกสารใน 2 ลักษณะเสร็จเรียบรอยแลว ใหใชคําสั่ง Save หรือ Save & Close จากคําสั่งดานขวามือ หรือหากตองการบันทึกไฟล แลวนําไปใชที่อนื่ แบบ offline ใหคลิกที่คาํ สั่ง File จะมีคําสั่งยอยออกมาใหเลือกรูปแบบเพือ่ บันทึกไฟลเปน นามสกุล ตามความตองการ หากผูใชตองการเปลีย่ นชื่อไฟลในการสรางงานใน 2 ลักษณะ ใหนาํ เมาสมาวางที่ชื่อ ไมมีชื่อ/ Untitled ดานซายมือ คลิก 1 ครั้งเพื่อเปลีย่ นชื่อ จะมีหนาตางเล็กปรากฏออกมาใหพิมพชื่อไฟลที่ ตองการ
-8-
เมื่อพิมพชื่อเอกสารตามที่ตอ งการแลว ใหคลิก OK เปนอันเสร็จสิ้นการแกไขชื่อไฟล
การเชิญใหบคุ คลอื่นเขามาอานและแกไขงาน เมื่อตองการใหบุคคลอื่น ๆ เขามาอานและแกไขไฟลงานได ดําเนินการดังนี้
1. ดับเบิลคลิกที่ไฟลเอกสารที่ตองการแลกเปลี่ยนและอนุญาตใหบุคคลอื่นเขามาแกไขได 2. เมื่อเขาสูห นา Edit ของไฟลเอกสารดังกลาวแลว สังเกตที่คําสัง่ ทางดานขวา คือ ใชงานรวมกัน (share)
-9-
ที่เมนูใชงานรวมกัน (share) มีคําสั่งตาง ๆ ดังนี้ - คําสั่ง ใชงานรวมกับผูอื่น เปนการเปดโอกาสใหบุคคลอื่น เขามาแกไขงานของเราได จัด วาเปนการทํางานรวมกัน - คําสัง่ สงอีเมลเปนไฟลแนบ เปนการสงเอกสารไปยังบุคคลอื่น ๆ เปนไฟลเอกสารแนบ ในอีเมล - คําสั่ง เผยแพรเปนหนาเว็บ เปนการเผยแพรงานออกไปทางอินเทอรเน็ต ในขั้นนีเ้ ปน การเผยแพรสสู าธารณชนผานทางอินเทอรเน็ตนัน้ เอง - แสดงเปนหนาเว็บ จะเปนการแสดงตัวอยางใหดู 3. คลิกที่คําสัง่ ใชงานรวมกับผูอื่น ซึ่งเราจําเปนตองสงจดหมายเชิญแจงใหบุคคลนั้น ๆ ทราบวา เขาไดรับสิทธิในการเขาชม และหรือทัง้ ชมและสามารถแกไขไดดวย
ที่ เชิญบุคคลอื่น ใหคลิกเลือกสิทธิของบุคคลอื่น ที่จะเขามา หลังจากนัน้ ใหพิมพอีเมลของ บุคคลที่ตองการใหสิทธิเขามาชม โดยพิมพตอ ๆ กัน แลวคั่นดวยเครื่องหมายจุลภาค ( , ) 4. เมื่อพิมพอเี มลเรียบรอยแลว คลิกที่ปมุ เชิญผูทาํ งานรวมกัน/เชิญผูดู ทางระบบจะจัดสงอีเมล อัตโนมัติออกไปยังรายชื่อดังกลาว ในขั้นตอนนี้ระบบจะเปดโอกาสใหผใู ช หรือเจาของไฟลงาน ได พิมพขอความเชื้อเชิญเพื่อแจงใหบุคคลตาง ๆ ไดทราบ ดังภาพ
หากเราเปนบุคคลที่ไดรบั การเชิญใหเปนผูทํางานรวมกันหรือผูดู ะเขาไปแกไขได โดยวิธีการดังนี้ 1. หลังจากทีเ่ จาของงานไดสงจดหมายเชิญชวน แลว บุคคลที่เปนผูท าํ งานรวมกัน/ผูดู จะไดรับ อีเมล
-10-
2. คลิกที่ URL ที่ระบุไวในอีเมลเพื่อเขาสูห นาเว็บไซตของเอกสารดังกลาว
3. เมื่อ ผูทาํ งานรวมกัน เขาสูหนาเว็บจะปรากฎดังรูป
4. คลิกที่ แกไขหนานี้ (ถาคุณไดรับสิทธิ์) จะเขาสูหนาเว็บ Google Docs & Spreadsheets ให ผูใชปฏิบัติตามวิธที ี่ไดกลาวไปเมื่อขางตน วาคุณมีอีเมลของ gmail อยูแลว หรือคุณไมมี หากไมมี ใหสมัครตามวิธีการของมีอีเมลของที่อนื่ ทีไ่ ดกลาวไปแลว 5. เมื่อ Log in เขามาแลว จะเขาสูหนาเอกสาร Edit ซึ่งสามารถแกไขไดโดยการพิมพลงไปใน Text box หรือแกไขงานโดยใชคําสั่งยอยทีม่ ีอยูใน word processing เมื่อแกไขเรียบรอยแลว ให คลิกคําสั่ง Save ที่ดานขวามือทุกครั้ง กอนออกจากเว็บดังกลาว
-11-
เทานี้ก็เปนอันเสร็จสิ้นวิธกี ารทํางานอยางงายของเว็บไซด Google Docs & Spreadsheets เกี่ยวกับการทําเอกสารรวมกันบนระบบเครือขายอินเตอรเน็ต ทานอาจารยและ นิสิตก็สามารถนําไปใชสนับสนุนการเรียนการสอน หรือการทํางานรวมกันหรือแสดงความคิดเห็น ของกลุมคนในองคกรไดอีกชองทางหนึง่ ------------------------------------------------แหลงอางอิง http://docs.google.com จัดโดย โครงการพัฒนานวัตกรรมการศึกษาสมัยใหม (พบ.1-03-35) งานเทคโนโลยีการศึกษา ฝายแพทยศาสตรศึกษา หรือเขาศึกษาเอกสารไดที่ http://www.meded.nu.ac.th/