IRISH HIGHER LEVEL

Fiúntas Nua covers all the requirements for Leaving Certificate Irish, Higher Level, including:

New exam guidelines, Updated notes, sample questions and answers for the poetry unit

New exam guidelines, Updated notes, sample questions and answers for the prose unit

Updated topics and essays/comprehensions for the composition/reading comprehension unit

New exam guidelines and Updated reading comprehensions for the extra reading comprehensions unit

Updated listening comprehensions in a dedicated unit

Updated exam questions and answers for the oral exam unit

Áiseanna Bain úsáid as na nótaí thíos chun na ceisteanna a fhreagairt.

Ceist Céard iad na háiseanna atá ar fáil do cheantar? Freagra Tá áiseanna iontacha mo cheantar. Tá ionad pobail in aice an tséipéil agus tá clubanna spóirt de gach saghas sa cheantar. Tá clubanna peile, dornálaíochta agus leadóige ann, chomh maith le hionad spóirt. Tá cúpla bialann agus leabharlann sa cheantar freisin.

3 Daoine a bhfuil meas agam orthu

Léamhthuiscint: Joanne O’Riordan agus Ellen Keane Léigh an sliocht seo a leanas agus freagair na ceisteanna a ghabhann leis. Tá an-mheas agam ar bheirt bhan óga diongbháilte, Joanne O’Riordan agus Ellen Keane. Labhróidh mé faoin ngníomhaí neamhspleách dána greannmhar ar dtús, Joanne. Rugadh Joanne gan géaga ar bith – siondróm Tetra- amelia a thugtar air agus níl ach seisear eile ar domhan a bhfuil an siondróm céanna orthu. Ar ndóigh, baineann a lán dúshlán le siondróm mar sin ach, in ainneoin na ndúshlán sin, caitheann Joanne saol gníomhach. Chuir muintir na hÉireann aithne ar Joanne, a rugadh in 1996, den chéad uair nuair a bhí sí 16 bliana d’aois. Bhí Enda Kenny ag canbhasáil don olltoghchán agus bhuail sí leis. Bhí ceamaraí teilifíse ann agus rinne siad taifeadadh ar an gcomhrá. Dúirt an polaiteoir léi nach ndéanfadh sé aon ghearradh san airgead a tugadh do na seirbhísí a bhí ag freastal ar dhaoine faoi mhíchumas dá mbeadh sé ina thaoiseach. Nuair a ghearr sé siar ar an maoiniú do na seirbhísí agus é ina thaoiseach, chuaigh Joanne ar an Late Late Show ag gearán agus bhí ar an rialtas na ciorruithe a athrú. Labhair sí freisin leis na Náisiúin Aontaithe faoin nuatheicneolaíocht agus d’iarr sí orthu róbat a thógáil di. Rinne sí staidéar ar an gcoireolaíocht gColáiste na hOllscoile, Corcaigh. Is iriseoir spóirt freisin leis an Irish Times. Ní trua ná moladh atá ag teastáil ó Joanne. Mar a dúirt sí féin, ‘ná tabhair bualadh bos dom toisc gur sháraigh mé na constaicí, bain na constaicí as mo bhealach’. Bean óg neamhspleách eile is ea an snámhaí Ellen Keane, an lúthchleasaí ab óige riamh a ghlac páirt sna Cluichí Parailimpeacha nó sna Cluichí Oilimpeacha nuair a bhí sí 13 bliana d’aois. Rugadh Ellen le lámh neamhfhorbartha agus ó bhí sí an-óg, is cuimhin léi daoine ag stánadh uirthi agus ar a lámh chlé, rud a chuir náire uirthi agus a chuir isteach go mór ar a féinmhuinín. Ba leasc léi dul amach ach ba é an linn snámha a tearmann agus mhothaigh sí sona sábháilte ann. Thraenáil sí go dian thar na blianta agus bhí rath ar an traenáil in 2021 nuair a bhuaigh sí bonn óir i snámh brollaigh 100 méadar na mban ag na Parailimpeacha i dTóiceo. Rinne sí éacht eile in 2022 nuair a bhain sí an dara háit amach sa chlár Dancing With The Stars, an chéad damhsóir faoi

238 Fiuntas ceap CL 2022.indd 238

Ceist An maith leat siopadóireacht?

Freagra Taitníonn siopadóireacht go mór liom. Nuair a thugann mo thuismitheoirí airgead dom, téim isteach sa chathair le mo chairde. Is aoibhinn liom éadaí spóirt agus tugaim aghaidh ar an siopa spóirt.