Cadencias, Manuel Portas by Xerais

Deseño da cuberta: Iván R. 1ª edición: marzo 2020 © Manuel Portas, 2020 © Edicións Xerais de Galicia, S. A. 2020 Dr. Marañón 12, 36211 Vigo xerais@xerais.gal xerais.gal blog.xerais.gal ISBN: 978-84-9121-627-8 Depósito legal: VG 72-2020 Reservados todos os dereitos. O contido desta obra está protexido pola lei, que prohibe a reprodución, plaxio, distribución ou comunicación pública, en todo ou en parte, dunha obra literaria, artística ou científica, ou a súa transformación, interpretación ou execución artística fixada en calquera tipo de soporte ou comunicada a través de calquera medio, sen a preceptiva autorización.

1979-2019 CORENTA ANOS DE XERAIS

Cadencias Manuel Portas

CADENCIA [ka’ðe ] s.f. 1. Repetición regular de sons ou movementos. 2. Distribución e combinación harmónica de acentos e pausas na prosa ou no verso. 3. Efecto que se produce con esa distribución. 4. Inflexión descendente da voz ao final dun período falado. 5. fig. Acento, entoación característica. 6. Sucesión de enlaces harmónicos que dan a impresión de repouso ou final de frase musical. 7. Ritmo, sucesión de sons diversos que caracterizan unha peza musical. 8. Medida do son que regula o movemento da persoa que baila. 9. Concordancia dos pasos do baile con esta medida. 10. Número de veces que algo se repite por unidade de tempo. ETIM. i. cadenza, id. VVAA (2009), GDXL. Vigo: Ed. Xerais

El apoia a cabeza sobre a súa man esquerda, mentres co dorso da dereita lle acariña levemente a pel. Faino pouco menos que ás escuras, en silencio, e con tanta delicadeza que nin sequera a dá rozado. Ela dorme cunha respiración lenta, profunda, allea á mirada e aos debuxos sutís que case non trazan na súa meixela aqueles dedos extremadamente suaves. Os labios –sobresalientes, tinxidos coa intensidade brusca dunha ferida, un ápice entreabertos no centro simétrico da boca– parecen rebentar nunha explosión sensual de tonalidades carmesís, en contraste coa palidez sincera e incontestábel, azulada mesmo, que na penumbra ostenta o seu perfil perfecto. El demórase abstraído na éxtase da súa beleza e ruborízase todo cando se descobre a si mesmo naquel feitizo da alborada, a luz penetrando con timidez polas regandixas irregulares das contras da xanela. Ao final, acaba tomando ar e, sen facer ruído, incorpórase con moito coidado para que as oscilacións que provocan as mudanzas de presión no colchón non a vaian acordar. Aínda así, ela, durmida, comeza a moverse e vira o seu corpo da esquerda para a dereita. O pómulo que permanecía oculto aparece agora sucado polas liñas caprichosas que lle

gravaron na pel as engurras da roupa da cama, as mans situadas con candidez por baixo da almofada, as pernas engruñadas, inmaculadas, en posición fetal. El aproveita aquel movemento inconsciente e termina de se erguer. Colle o pantalón do chan con moito sixilo. Faino con coidado, para que non caian as moedas que tintinan con sordina nun dos petos. Recolle tamén a camisa e o xersei, e mais os calcetíns, e os zapatos, e o reloxo que ficara deitado sobre a mesa de noite, e sae do cuarto para o salón, onde se ampara na nitidez do roibén para se vestir. A seguir, molla a cara na pía da cociña, que a billa do cuarto de baño fai demasiado barullo, e antes de marchar escolle a mazá máis fermosa do froiteiro. E volve ao dormitorio. Sen entrar, contémplaa outra vez desde o marco para gravar na memoria a lembranza a salgado daquela pel que saboreou até a extenuación. Un dos seus peitos repousa a contraluz sobre o brazo durmido coa redondez impecábel dunha bágoa. Non o pode evitar, tanta beleza conmóveo. Xa desde fóra, tira pola porta axudándose da chave para non quebrar o silencio que impera dentro do apartamento, e baixa as escaleiras como fai sempre, saltando os pasos de dous en dous. Na rúa, e con fruición, chántalle os dentes á mazá. Instintivamente, mira de entre todas para a xanela fechada do cuarto onde ela dorme, e tamén para o ceo limpo, e conclúe que é unha mañá como calquera outra, na que semella non pasar nada especial. Porén, para el si. Para os seus adentros si que pasa. Cando bota a andar pola rúa adiante e se mergulla no rebumbio trepidante da cidade, repítese como unha ladaíña que non vai volver máis.

Ela acorda cando o sol xa hai tempo que se esparexe con contundencia por riba das antenas e das azoteas. A luz, emboscada no exterior, encaracolada á espreita entre os arabescos da varanda rococó do balcón, derrámase agora pola estancia como unha torrenteira desbocada, inundándoo todo, xusto no preciso momento en que, con traballo, desde o bordo da cama, sen pousar os pés no chan, a moza afrouxa os pasadores das contras desta xanela caprichosamente alta, case tanto como os teitos do edificio que, de tan vello, xa perdeu a memoria da súa existencia. Nelas, nas contras, a brancura resplandece esmaltada e estremécese nos gonzos, renxendo. A luz crávaselle nos ollos. Nun acto reflexo, féchaos e protéxeos cunha man a modo de anteface. Polo menos será mediodía, calcula, atordada aínda, cando senta na esquina do colchón e sente nas plantas dos pés o frío seco das táboas do parqué. Espreguízase elevando os brazos como as pólas ansiosas dunha hedra. Cun trotar in crescendo, e amortecido, vénse achegando de fóra o xordo latexo da rúa. A noite transcorreu plácida. El abarcouna cos seus brazos rexos e fixeron o amor sen urxencias, coa lentitude mansa das

tartarugas, como levan facendo case todas as noites dos últimos meses, desde que unha tarde de chuvia, sen previo aviso, ela premeu no botón do interfono e subiu cos pés enchoupados, cun patético gorro de plástico e na man unha maleta. Era só de maneira provisional, dixera, entrementres non atopase un cuarto que poder alugar. Bocexa. Debe de ser mediodía e bocexa. A memoria do pracer que se resiste adherida á pel fai que se estremeza e o seu corpo cimbre como unha vara de abeleira. Mais non pode seguir recreándose nas lembranzas da noite. Deixa caer as tiras do camisón e a súa figura núa, estilizada, de formas delicadas, entra na ducha. Aos poucos, vaise borrando aquel mapa de recendos suxestivos ao mesmo ritmo que determina a esponxa. Unha sensualidade con reminiscencias adolescentes insinúaselle na boca cando enxaboa os bicos dos peitos que permanecen electrizados. Desde que chegou, no seu reloxo interno, todos os días son domingo. Ela, en Barcelona, é feliz. Malia todo, sabe que xa non pode seguir máis con aquela relaxación obstinada que a leva a deixarse absorber polo arrolo das pombas nos parques e polas caprichosas formas das copas dos pradairos, nun deambular adámico que a fai perderse na ruela máis anónima, no quinteiro máis recóndito, no recuncho máis afastado e marxinal. Os apuntamentos de varias materias amoréanse na mesa, que llos pasa Rosa, unha compañeira, e a familia, nos periódicos contactos telefónicos, teima en saber do resultado das probas cuadrimestrais na facultade. Con todo, resulta imposíbel non entregarse de cando en vez ao leve ondular das prazas e ao aroma intenso e húmido do Mediterráneo.

É xa pola noite. Subindo as escaleiras, el séntese terribelmente canso. É pola noite e así que abre a porta, ela sáltalle cos brazos abertos amarrándose á súa caluga e enroscándoselle á cintura coas súas sinuosas pernas trepadoras, coméndoo a beixos nun estourar de alegría próxima ao delirio infantil. Os mimos algareiros con que o recibe vanse tornando aos poucos máis e máis tenros, desarmando a escasa resistencia partisana que el urdira, de volta do traballo, naquel vagón de metro abarrotado doutros cansazos simétricos. Os reclamos candorosos das súas mostras de amor convértense nun ariete implacábel que derruba sen conmiseración os muros do seu exánime propósito de pasar páxina. Estaba vencido de antemán. Sabíao. Sabíao xa pola mañá, cando saíu da casa. Por moito que teimase, estaba convencido de que volvería, de que sucumbiría. El agacha como pode a súa derrota, a claudicación que supón o regreso a aquela casa que até hai pouco era o seu tobo íntimo e que agora mesmo xa non ten claro se o segue a ser. Os seus ollos menten, sorrín un sorriso esfarelado, próximo ao aceno hipócrita das carautas gregas, cando a afasta do seu corpo lentamente e a pousa como unha pluma soprada polo

vento xunto á mesa en que, con dúas candeas acesas, agarda unha cea tamizada polo tímido titubear dunha luz tremelicante. Sen que ela o perciba, el resístese. Non se resigna á celebración que o trece de cada mes conmemora a súa chegada. Nesta noite van cinco meses. Botou toda a mañá a cargar no lombo medios becerros, medios porcos, pernís completos, nun incesante trasfego de olor a sangue, desde os camións chegados do matadoiro até as carnizarías que se acugulan nunha zona do mercado de Santa Caterina. Hoxe foi luns e os luns os pedidos adoitan multiplicarse. Aínda que aos seus trinta anos mantén intactos os azos xuvenís, o esgotamento fai estragos na súa firmeza. Malia todo, cre que xa non debe agardar máis. —Temos que falar. Ela fica expectante, cun sorriso roto e co benxamín a medio escanciar na man, como se intuíse a gravidade do que lle vai dicir pola sombra con que el recobre as palabras. —Temos que falar… –repite, mesmo que desta volta na reiteración introduza algún que outro matiz subxuntivo. Non está seguro de nada. Cando ela se instalou temporalmente na casa, el aceptouna sen dubidar, coa hospitalidade a que obriga a orixe compartida. E tamén o desexo, non vai negalo agora. Sorprendido ao principio? Pois claro que si. Mais todo resultaba normal porque entendían a vida da mesma maneira. Mesmo así, a provisionalidade non é sinónimo de permanencia. Murcha moito antes. Até a pesar do cariño. Es moi nova, dille, sen ollar para ela. Aí fóra hai outros amores agardando.

Ela escóitao calada. A el cústalle barro e fariña arrancar, mais así que dá fiado o discurso que levaba tempo tecendo, non se detén nin para mirar a reacción que provoca no seu rostro, ocultando a mirada na sombra das súas mans, nas flores pintadas do prato que ten diante, nas minúsculas burbullas que soben nerviosas pola copa mediada de cava que ela lle vén de servir. Cando termina de falar, o eco das palabras fica pairando e ao pouco acaba por esmorecer, dando paso a un silencio mesto que invade todos os recunchos do predio. Como contrapunto, pola xanela sobe o rebumbio morno de voces e motores de todos os seráns. Ela chora só catro lágrimas contadas. Até para iso é discreta. Érguese devagar da cadeira en que o estivera a escoitar, inmóbil, e sae da sala como unha alma en pena. Viste os seus vaqueiros, pon unha camisola, a cazadora de coiro, calza os tenis e marcha sen dicir nada. El non a detén, sumido aínda na sorpresa de ser quen de verbalizar todo o que fora acumulando na recámara das entrañas ao longo dos últimos meses. Sería ilóxico tentar freala agora, pensa. Así que ela fecha a porta da entrada, xa se arrepinte.

Pese a que comeu só un bocata ao mediodía, pese a que a debilidade do desgaste físico lle provoca un evidente mareo, non é quen de baixar ao estómago nin sequera unha proba do que ela preparara, e cando vai para a cama, rendido, abatido, maldicindo por deixala ir daquela maneira, tampouco é capaz de pegar ollo. Séntese tan estúpido. Tan torpe. Daquela, remoe en espiral, mesturando lembranzas recentes con outras de hai uns anos. Por exemplo, na aldea, en Amieiro. Por exemplo, sendo el xa un mozote que comeza a ter sombra no bigote e ela só unha meniña. Pequenos retallos descontinuos que estralan como lóstregos, que duran na súa retina apenas un intre. Unha das poucas fotos que garda daquel tempo, as cores queimadas, el subido na bici, cun pé en terra, mirando fachendoso para a cámara –non recorda quen llela fixera– e ela sentada de paquete no portaequipaxes, as súas perniñas candorosas a derramárense a ambos os lados da estrutura de ferro, sorrindo cunha satisfacción inmensa, agarrada coas dúas mans ás faldras do seu xersei. Repasa a foto de memoria. Nin sequera lembra se a conserva. Igual todo comezou nese momento, de pequeniña. El, o seu veciño maior, o que vive na casa ao lado da súa, o mozo máis forte de todos os do lugar, a fascinación infantil polo heroe protector que a defende do resto da rapazada. Se foi xa daquela, el nin se decatou. Ou se cadra foi máis adiante, cando ela estaba xa no instituto e el volvía de Barcelona, urbanícola intruso, para pasar as festas coa familia, os estudos xa abandonados, sen que aínda os pais soubesen nada daquela decisión. Ou poida que fose máis recente, no verán de hai un par de anos, cando ela lle confesou que quería estudar arquitectura coma el e lle preguntou como era a facultade, se en verdade as matemáticas

da carreira eran tan complicadas, se custaba moito entender os profes que daban as clases en catalán, se vivir en Barcelona resultaba tan caro como dicían por aí. El respondéralle con ar de suficiencia doutoral, facéndose o interesante e improvisando sobre a marcha o que non daba recordado. Lembra agora a súa beleza incontestábel, a sutileza da pel, a explosión daquela gargallada xuvenil, os peitos inquietos, bulideiros, bailando libres por baixo dunha camisola que co desexo a el se lle antolla transparente. Xa non era unha cría, concluíra, extasiado, mentres se regalaba mirándoa, aguilloado pola emoción. Recorda que o seu corpo, inconscientemente insinuante, está a atraelo como un imán. Mais ela é a filla de Antón e de Sefa, veciños e amigos da casa, e reprime calquera conato de impulso luxurioso. Xa é día cando a sente chegar. Iso é o que a claridade certifica nas súas pálpebras enmourecidas. Escoita con nitidez a chave a rillar no fecho da porta, a lixeira queixa dalgunha táboa do chan, o rosmar xordo da roupa que roza a súa pel no momento en que se ispe. Con todo, ela non vén para a cama. É unha cuestión de compostura. De dignidade. Seguro que os últimos murmurios son os da manta con que se envolve no sofá. El está deitado de costas á porta aberta do cuarto, virado para a parede, e non ousa facer movemento ningún. Se reaccionase como pensaba, agora estaría levantándose, achegaríase onda ela e recolleríaa nos seus brazos para pousala na cama, e acariñaríaa con toda a delicadeza que puidese imaxinar. Deixaría que chorase un pranto maino no seu ombro protector e pediríalle perdón pola crueza das súas palabras. El non pretendía mancala. Todo o contrario. Só quería que fose

feliz. Que pintaba ela naquela casa, a vida escorréndolle por entre os dedos, atada a el, un home sen oficio nin beneficio, que mal gañaba para se alimentar descargando carne naquel mercado próximo ao barrio gótico? Ultimamente, a súa vida era tan insulsa que nin conversa tiña. Ela é nova, moi nova, demasiado nova para el. Aínda acaba de cumprir dezanove e el xa anda nos trinta. Non pode deixarse consumir nesta monotonía inerte. Mellor é deixáreno agora. Con el, a vida non ten futuro. Mais non. El non se vai mover. Xa buscará un día máis acaído para lle falar con acougo. Ten medo a meter a zoca e que a ferida volva sangrar outra vez. Ademais, a esta hora da mañá, a moi pouco xa para que soe a alarma do teléfono, despois de pasar a noite en branco, non lle queda ánimo para discutir con ela de amor, ou para se defender dos reproches do desamor, que para o caso vén sendo o mesmo. Igual ela aproveitou o irremediábel regreso na madrugada solitaria para recapacitar. E decidiu marchar. Ou quizá o determinase agora mesmo, ao entrar. Talvez, cando dun momento a outro comece a tocar e a vibrar o móbil, el se levante como se nada, como se non fose ela a que permanece deitada todo ao longo do sofá, coa manta cubríndoa, e se cadra el se asee, se vista, colla unha peza de froita, sen facer ruído, como fai sempre para non a acordar, e despois de toda a mañá movendo cuartos de vaca e costelares de porco dun lugar a outro do mercado, volva pola tarde á casa e ela xa non o estea esperando. Cos ollos fixos no branco cincento da parede, párase a pensar na posibilidade de que iso aconteza e, de repente, éntralle un pánico atroz.

Debe de ser a finais de xullo ou comezos de agosto. Cre lembrar que ao mediodía. En calquera caso, antes de xantar. O sol cae a chumbo e derrétese sen piedade sobre as súas cabezas. Ela pon unha man a modo de viseira para o mirar, para percorrerlle a pel bronceada da cara, os ollos medio fechados para evitar os excesos daquela luz portentosa. Sen se dar por aludido, ela dedícalle unha mirada oblicua e insinuante, concentrada na palla de herba seca que el fai rolar entre os seus dentes. —Si que peta o sol en Cataluña! –dille ela, só por dicir algo, antes de lle dar o par de bicos de rigor. Aqueles labios déixanlle nas meixelas reminiscencias de algo máis que un simple saúdo protocolario. El retira a palla da boca e tamén a beixa, mais faino con circunspección, e mesmo con certo retraemento, pasmado pola efervescencia daquela beleza que nin por asomo era quen de presentir. Chegou onte á noite de Barcelona. Non demorou nin cinco minutos, e así que entrou na casa, aínda co billete do avión dobrado no peto traseiro do pantalón, saudou a familia, deixou o bolsón da roupa na entrada do seu dormitorio e marchou cos amigos, que o foran buscar ao aeroporto e que agardaban

na eira co motor en marcha, dando impacientes e ostentosos aceleróns. Nin recorda a que hora volveu. Seguro que era ben tarde. Para evitar que o pai rosme, hoxe decidiu erguerse cedo e, case sen durmir, foi apañar algo de herba para os animais. Agora está subido no tractorico, termando do sono e da canseira, facendo un esforzo ímprobo para manter o tipo, coas mans apoiadas no volante, o repenicar do ralentí do chimpín castigando os seus tímpanos, e mirando para ela con certo ar de distante arrogancia. E tamén de sorpresa. A ela, el sempre lle chisca un ollo cando lle fala, como se responder as súas preguntas fose indefectibelmente afirmar, sentar cátedra, ditaminar verdades absolutas nas areas movedizas daquela fráxil adolescencia que devece por abrochar. Como se ela fose unha mocosa sen criterio para discernir sobre as cousas serias da vida, e el un home feito e dereito coa autoridade fachendosa dunha prolongada experiencia vital. Todo fachada. Estúpida fachada, conclúe agora, pasado o tempo. Se cadra a culpa é del, pensa desde a cama, ollando para a parede núa, cada vez máis branca pola luz crecente do amañecer, o espertador do teléfono a piques de soar. Poida que a profundidade de tanto desamparo como o que ela debe de estar a sentir teña que ver coa confianza cega que sempre depositou nel, con aquela contundencia altiva con que lle falaba e que ela bebía a grandes grolos. En especial, lembra ese día, os dous mirándose aos ollos, a piques de sufriren unha insolación. Está simplemente esplendorosa. Non creas, as matemáticas da carreira, se te esforzas un chisco, son bastante fáciles. Pouco máis que as do instituto, acrecenta. Como doado resulta tamén o catalán. Para un galego é moi fácil, sobre todo se sabes algo de francés. Estudaches francés? Non, que ti es de inglés. E se te afás

a facer de xantar na casa, vivir tampouco é tan caro. A min, por exemplo, non me sae tan caro. E por que queres ir estudar tan lonxe? Non podes tentalo na Coruña? A facultade ten bastante sona. Non, dille ela, cortante, coa firmeza e a determinación de o ter remoído infinidade de veces. Ti tampouco o fixeches. Preciso fuxir deste mundo de fungos. Coma ti. Entendo, dille el, sorprendido, tentando empatizar. Ademais, quero ir estudar a Barcelona. Xa está decidido. Quero facer como fixeches ti. El non di nada, o seu primeiro impulso é retrucarlle, responderlle coa verdade e desencantala de vez. Porén, no último momento, baixa os ollos. A estas alturas aínda garda en segredo a gran mentira dos seus estudos. Así poderasme axudar, conclúe ela, chiscándolle un ollo. E nese momento, falando con ela, é cando comprende que non pode ocultar o seu engano por máis tempo. Nin á familia, nin ao resto do mundo. Tampouco a ela. Está decidido a acabar dunha vez por todas con aquela falacia que co paso dos anos foi adquirindo dimensións medoñentas. Son xa varios cursos os que leva sen pisar a universidade, inventando notas, proclamando exames que non sabe sequera se se convocan. Obviamente, primeiro falará cos pais. Resolve facelo o último día de vacacións, xusto antes de volver, tampouco se vai amargar polo de agora. As consecuencias da detonación daquela confesión chegan até hoxe. De entrada, non puido volver pola dos pais. Van alá máis de dous anos. No Nadal pasado estivo para ir, mais comprendeu que, se aparecía por Amieiro sen previo aviso, a cousa podía acabar mal, e se optaba por se instalar na casa dalgún familiar, igual o pai se ía sentir máis aldraxado. Preferiu entón ficar en Barcelona, por moito que supuxese pasar as festas só.

Falar, fala de cando en vez coa nai –sabe que o pai nunca colle de primeiras o teléfono–, para dar sinais de vida e para se interesar por como lles vai. El, o pai, nunca pregunta. É Celsa quen o informa de que Manuel nin sequera menta o seu nome. Ignórao. Desterrouno do seu universo familiar. Séntese traizoado, doído. Coas súas mentiras, considera que ficou humillado diante de todo Amieiro. De feito, case non sae da casa, traballando seguido, e cando non, enredando co seu canivete en calquera garabullo. É consciente de que o fillo chama de cando en vez e non se quere interesar. Nin sequera vai á taberna. Tanto deslombarse para que lle quede todo a quen non o merece, di a nai que o pai remoe para si… Cando se pon a rosmar polo baixo, Celsa prefire deixalo e non lle dicir nada. Nese Nadal foi cando comezou a saír pola noite. Afogábao quedar só no apartamento naquelas datas, e aínda que terminase a xornada deslombado nunha época do ano de tanto trasfego no mercado, precisaba con urxencia ver xente, ter ao seu carón outros alentos, outras soidades, outras copas coas que brindar na barra de calquera pub descoñecido do Eixample, non importaba non ter motivo nin coñecer o interlocutor. Castigaba o corpo con alcol e sanduíches comprados na rúa e á mañá seguinte sempre lle custaba erguerse para ir traballar. Mais a mocidade terma co que lle boten e pola noite volvía saír outra vez. Foi daquela cando coñeceu a Elisa.

A Elisa a primeira vez que a viu fora un sábado calquera daquel Nadal, sobre as cinco da mañá, cando estaba a piques de fechar aquel pub decadente en que, non sabe como, indo xa de retirada, entrara por primeira vez para tomar a arrancadeira. Ninguén o agardaba na casa, así que tanto lle tiña botar media hora máis. O día seguinte era domingo e podería recuperar o sono atrasado. Na acústica cuadrofónica soaba un Lou Reed perfecto e a xenebra que lle serviran non parecía de garrafón. Desde a atalaia do seu escepticismo, o ambiente non resultaba desagradábel. Cando desconectaron a música, o oco que deixou o silencio veuno ocupar un ruído estridente de mesas e cadeiras que os camareiros se afanaban en arrastrar ostentosamente coa desculpa de faceren a limpeza. De maneira implícita, convidaban a ducia escasa de clientes que aínda quedaban dentro a que apurasen as bebidas e liscasen sen máis demora. Era a hora de fechar. Captada a sutil mensaxe, non por tácita menos explícita, ergueuse da banqueta alta en que sentara na barra e tirou da carteira un billete para pagar. Nese preciso momento fixouse nela.

Oculta das luces, permanecía sentada nun recuncho solitario que había ao fondo do local. Parecía estar bastante bebida. Comedida, iso si. Diríase mesmo que cunha discreción elegante. Apoiada cos cóbados nunha mesa minúscula, repasaba coa polpa do dedo índice o bordo do vaso de tubo onde un xintónico sen xeo agonizaba sen remisión. Estaba como ausente, como se non escoitase aquel balbordo estridente que estouraba como un bombardeo ao seu redor. Á espera de que o camareiro fose á caixa e lle trouxese o troco, aproveitou para contemplala devagar mentres saboreaba o último grolo. Media melena, mechas prateadas, colo de garza, entallada dentro dun esvelto vestido negro, a súa silueta permitía intuír unha muller de formas impecábeis. Polo que podía deducir, parecía unha moza de boa familia, da burguesía catalá de toda a vida, inaccesíbel para alguén coma el, a fin de contas un simple gañán que traballaba transportando carne dun lugar a outro dentro dun mercado de abastos. Resultou quizá só unha coincidencia, mais cando se dispuña a saír para a rúa cadrou preto dela xusto cando comezaba a cambalear e tropezaba nunha das mesas que se interpuñan no camiño do seu andar vacilante, a piques de se precipitar estrepitosamente ao chan. Foron os seus brazos áxiles os que, evitando o infortunio da rapaza, termaron do seu corpo practicamente no ar, antes de que fixese unha aterraxe forzosa entre os restos de varios vasos que se esnaquizaran coa caída. Ela mirouno agradecida desde o fondo dos seus ollos negros, acristalados polo alcol. Acto seguido, recolleu solícito o seu bolso e as cousas que levaba dentro e que ficaran ciscadas ao seu redor por mor da morrada, e púxollo na man ao mesmo tempo en que a mantiña en alzas para que non se volvese esboroar. Grazas, balbuciu ela, cunha voz quebrada, agarrándose

ao seu brazo para non perder de novo o equilibrio. Cando se separou del, pondo rumbo aos aseos, outra volta estivo para enfociñar e el máis unha vez evitou que acabase derramada polo chan. Mantendo aquel bolso na man, non sabía ben que facer, mentres agardaba pacientemente a que ela regresase. Cando volveu onda el, o seu rostro, aínda que refrescado na billa, mostraba unha palidez crítica, propia da embriaguez non superada. —Moi agradecida. Chámome Elisa –e despois dun intre que semellaba de reflexión, continuou–. Imos fóra. Preciso respirar. Se sigo aquí dentro, igual volvo botar os fígados pola boca. El acompañouna coa lentitude celmosa de quen pasea cun convalecente collido do brazo polos corredores dun hospital. Así, sen falar, andaron un cento de metros e acabaron sentando no primeiro paso da entrada dun edificio, con dúas atípicas plantas tropicais chantadas nuns maceteiros inmensos. Ao pé deles, un farol mal iluminaba a zona cunha luz moribunda. —Un pouco mellor? Ela afirmou coa cabeza, os ollos cravados nas baldosas da beirarrúa. —Vives lonxe? Se queres chamo por un taxi… —Non. Non chames. Se entro nun coche igual trouso o pouco que me queda no estómago –dixo, mentres ensaiaba un sorriso sarcástico–. Xa me encontro moito mellor. Marcha, anda, que xa é moi tarde. El fixo aceno de erguerse. No entanto, no último momento volveu sentar. —Non. Non estás ben e non vou deixarte aquí soa. Ademais, a estas horas da noite pola rúa anda xente moi pouco recomendábel…

—Coma min, por exemplo. —Ou coma min. E se eu fose un depravado? —Ti non es un depravado –sorriulle–. Ben se che ve… —En que? —Non sei. Nos ollos, talvez… –e volveuno mirar, desta volta demoradamente–. Sabes que es un tipo guapo? Riron os dous e, ao punto, volveron calar, ela fitando para o chan, el pondo os ollos nas rodas dun coche que ficaba por fronte deles, aparcado. Elisa tiña esa idade indefinida da muller que está de volta de todo. Mentres falaba, o rostro enchéraselle de expresividade e a súa beleza perdera a frialdade marmórea do primeiro momento en que a vira. A voz, potente, e algo rouca, poida que polos excesos daquela noite, contrastaba coa delicadeza con que modulaba as palabras. O vestido, que salientaba as súas curvas e que tanto o impresionara cando se fixara nela no pub, estaba sucio, luxado na parte baixa da faldra e algo mollado na cruz que converxía nos seus peitos. Ela captou aquela ollada e axiña se desculpou tapando cunha man pudorosa o escote. Para ela, fora aquela unha noite nefasta. Mais prefería non falar. Seguro que levaba unha pinta desastrosa, acrecentou, coqueta, alisando coas mans o vestido e recompondo o cabelo usando os dedos a modo de peite. —Non vivo moi lonxe. Se queres, podo preparar un café… Lembra que Elisa o mirou en silencio durante un intre que lle pareceu eterno. Ao final, cun sorriso breve, aceptou.