De Robin Hoods onder de thuisverzorgers

Hun slogan is Slow Care on a Fast Bike. “En dat is geen pr-slogan, we hebben die zelf bedacht”, zegt Flora Billiouw, oprichtster van Wheel of Care. Deze samenwerking tussen vroedvrouwen en verpleegkundigen biedt thuiszorg aan in en rond Brussel. “Wij zijn er voor elke Brusselaar, van – 9 maanden, tot + 99.”

Tekst Kim De Craene Foto’s Ringo Gomez-Jorge

Vroedvrouw Isaura Declerck staat vroeg op, om half zeven. Om kwart voor acht neemt ze de trein vanuit Aalst naar Brussel-Zuid, een half uur later komt ze aan op de Brede School Nieuwland in het hartje van de Marollen, waar Wheel of Care zijn hoofdkwartier heeft. Isaura maakt de visitetas en haar e-bike klaar, om negen uur staat haar eerste huisbezoek gepland. Vaak komt ze pas om elf uur ‘s avonds terug thuis. Isaura is zes maanden aan de slag bij de organisatie. “Hun waarden sluiten aan bij de mijne”, zegt ze. “De tijd nemen om patiënten bij te staan, de duurzaamheid van het fietsgebruik en de vrijheid die we hebben, is uniek. Als klassiek geschoolde vroedvrouw werk je volgens een vast stramien: je krijgt drie dagen om een mama en haar baby op te volgen, nadien stopt het. Hier volgen we de kinderen op tot ze één jaar zijn. Zo creëren we een echte en hechte band. We antwoorden altijd op mails en berichtjes, ook ’s nachts en in het weekend en zelfs op kakafoto’s, foto’s van moeders die ongerust zijn over de stoelgang van hun baby”, lacht Isaura. “Als je me vraagt naar één markante anekdote, kan ik niet kiezen. Voorlopig heb ik alleen maar mooie herinneringen. Wat me na ieder huisbezoek bijblijft, is warmte en dankbaarheid.”

WAUW-MOMENTEN

De organisatie viert dit jaar haar vijfde verjaardag.Het was Flora die in 2017Wheel of Care - lees We love Care - opstartte.“Tijdens mijn studies vroedvrouw had ik een eerste wauwmoment.Een zelfstandige vroedvrouw kwam op de school vertellen over haar werk.‘Wauw, je kan als vroedvrouw bij mensen thuis op bezoek’, dacht ik. Na die studies trok ik zo vaak mogelijk op missie: ik werkte in Congo, Kameroen en Rwanda. Ook na mijn studies Tropische Geneeskunde in Antwerpen deed ik vrijwilligerswerk in het buitenland. Die ervaringen zijn verrijkend: je leert er je plan trekken met de middelen die voorhanden zijn.” Na haar studies ging Flora op zoek naar een baan.Ze kon tijdelijk aan de slag als hoofdvroed- en verpleegkundige in de

1

1. De e-bikes werden speciaal gecustomized voor de organisatie. 2. Isaura en Flora rijden voorbij een muurtekening in Brussel-Noord, zeer toepasselijk. 3. De visitetas gaat mee op thuisbezoek. 4. Baby Bob is klaar voor het wegen.

3

2 4

WTC-torens in Brussel tijdens de opvangcrisis in 2016. “Er waren veel Afghaanse en Pakistaanse vluchtelingen die hulp nodig hadden. Dat was een tweede wauw-moment: ik moest niet naar het buitenland om kwetsbare mensen te helpen. Ik kon de job doen die ik graag deed, in mijn eigen land, in mijn eigen stad.” Na de opdracht startte Flora als zelfstandige vroedvrouw. “Ik had geen rijbewijs, deed alles met de fiets, dus waarom ook niet voor het werk? Het was vooral een ecologische keuze.Maar Brussel is op acht heuvels gebouwd: per fiets ondoenbaar. Voor de patiënten was het niet leuk dat ik bezweet aankwam. Ik was op het eind van de dag pompaf. Bovendien kon ik slechts een paar families per dag bezoeken. Dus ging ik op zoek naar een elektrische fiets. Niet zomaar één, het moest de beste zijn. Robuust, klein en makkelijk binnenshuis te nemen. Met een batterij die heel de dag mee ging en niet zou uitvallen in het midden van mijn bezoeken aan patiënten. Ik kwam uit bij de e-bikes metBosch-motor. Hier, een designstudio, customizede de e-bike: ze ontwierpen een ambulance op fietswielen. Nu kon ik wel acht bezoeken per dag doen én de tijd nemen voor de patiënten. Onze slogan is niet voor niets Slow Care on a Fast Bike. Dat is geen pr-slogan, we hebben die zelf bedacht.” •••

1. Flora rijdt langs het kanaal van Brussel, op weg naar een patiënt. 2. De levensechte plastic pop Jules wordt gebruikt in workshops die Wheel of Care organiseert voor jonge ouders. 3. Steeds in de aanslag: een fietshelm en drinkbus.

ASSERTIEVE OMA’S OP DE FIETS

De kenmerken van de organisatie zijn slow care, een warme zorgverlening en aandacht voor het duurzaam gebruik van materialen en vooral van transport. Flora legt uit: “We zouden slechts de helft van ons werk kunnen doen met de auto. Als automobilist verspeel je kostbare tijd door files en het zoeken naar parkeerplekken. Tijdens de spits rijden we met onze e-bike vaak langs auto’s van andere verpleegkundigen. Een bijkomend voordeel is dat we steeds op tijd komen omdat we onze routes en thuisbezoeken perfect kunnen plannen.” “Met de auto rijden in Brussel is gekkenwerk, maar fietsen is ook niet evident en best gevaarlijk”, gaat Isaura verder, “Je moet Brussel gewoon worden. Na enkele tegenslagen rijden we nu eerder als oma’s dan als kamikazes. Als assertieve oma’s, dat wel.” In Brussel heeft de mobiliteit de laatste jaren een positieve verandering gekend. In veel gemeenten werden fietspaden aangelegd en er staan op heel wat plekken verkeersborden en -lichten ten gunste van de fietser.

GEEN TABOES

Wheel of Care wil er zijn voor elke Brusselaar, van – 9 maanden tot + 99.

1 2

3

“Er zijn geen taboes: iedereen is welkom, ongeacht hun cultuur, waarden en normen”, vertelt Flora. “We zijn laagdrempelig. We werken volgens het Robin Hood-principe: de welgestelden betalen een deeltje mee voor de kwetsbaren. Zowat de helft van onze patiënten zorgt op die manier – met veel plezier - voor de andere helft. Idealiter zouden we structurele steun krijgen maar op onze subsidieaanvragen krijgen we meestal een negatief antwoord. Ook bijdragen van milde weldoeners zouden welkom zijn. Gelukkig sponsort Bosch eBike Systems ons jaarlijks sinds onze start in 2017. Het aanwerven van personeel verloopt niet altijd vlot, geeft Flora toe. “Weinig mensen willen nog aan de slag in de zorgsector. Deze job vraagt tijd en toewijding.Niet alle gewerkte uren worden betaald, enkel de huisbezoeken worden vergoed. Administratie zoals dossiers en planningen voorbereiden zijn voor eigen rekening”, weet Flora. Voor een huisbezoek van anderhalf uur tot twee uur betaalt het RIZIV maar één uur. Terwijl tijd net zo belangrijk is. “Vooral bij zorg voor oudere mensen is tijd belangrijk: je drinkt een kop koffie met hen en leert hun familie en omgeving kennen. Andere verpleegkundigen hebben zo weinig tijd dat, als patiënten niet uitgekleed klaarstaan als ze toekomen, ze niet worden gewassen. Triest maar de realiteit. Ook bij prille mama’s nemen we de tijd, om kraamtranen te laten vloeien en hen te begeleiden tijdens de borstvoeding.”

BRUSSEL EN DE REST VAN DE WERELD

De meesten van het team hebben daarnaast een vaste halftijdse job om rond te komen. Isaura niet: zij kiest volop voor Wheel of Care, ook al betekent dat een lager loon. “Een klassieke vroedvrouw verdient zo’n 1800 euro, ik verdien 1300 euro, als ik héél veel werk kom ik aan 1600 euro. Gelukkig neemt mijn partner een stukje van de huur – en huishoudkosten op zich.” Aan ambitie ontbreekt het de organisatie niet. “We hebben al veel verwezenlijkt en, naast vroedvrouwen en verpleegkundigen, ook anderen in dienst genomen. Zo hebben we ook een acupuncturiste, een psycholoog, een draagconsulente, een kinesist en een therapeute die een rebozo-ritueel en massages aanbiedt, goed voor 350 huisbezoeken per week. Onze droom is om onze diensten aan te bieden in alle Brusselse gemeenten en uit te breiden naar de grote Belgische steden. Misschien zelfs naar steden in Europa. Ik gun iedere mens ter wereld de zorg die wij verlenen”, besluit Flora.