De vergeten pionier

DANIELLE CASANOVA

DE VERGETEN PIONIER

Deze jonge Corsicaanse vrouw was een hevige verzetsstrijdster en zat in de concentratiekampen samen met bekende vrouwen van het antinazisme. Deze tandarts had ongelooflijk veel moed. Moed die vandaag nog steeds bewondering afdwingt.

Tekst Françoise-Marie Santucci

DANIELLE VINCENTELLA PERINI WORDT GEBOREN IN AJACCIO AAN HET BEGIN VAN DE TWINTIGSTE EEUW, IN EEN GEZIN VAN LINKSE LEERKRACHTEN. Ze is nog geen twintig wanneer ze naar Parijs trekt om er tandheelkunde te studeren. Ze wordt actief in de studentenbeweging en sluit zich aan bij de Jeunesses communistes, waar ze een van de leiders wordt. Begin jaren dertig trouwt ze met Laurent Casanova, een jonge Corsicaan die ze in Parijs heeft leren kennen. Ze gaat aan de slag in een kleine tandartsenpraktijk in de hoofdstad, maar blijft haar engagement trouw: ze neemt de leiding over de gloednieuwe Union des Jeunes Filles de France, die verbonden is aan de Jeunesses communistes. Hoofddoel: de gelijkheid van man en vrouw verdedigen, in de eerste plaats van mensen uit de arbeidersklasse. Maar dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit. Danielle Casanova duikt onder en verricht de ene dappere daad na de andere: ze zet vrouwennetwerken op, helpt de gewapende strijders en bevoorraadt mensen die door de Gestapo op de hielen worden gezeten. Tijdens een van die missies wordt ze gearresteerd. Na maanden van gevangenschap in Parijs en in de buitenwijken wordt ze in januari 1943 gedeporteerd met het befaamde ‘Konvooi van de 31.000’. De 230 vrouwen, bijna allemaal communistische verzetsstrijders, zingen bij aankomst in Auschwitz-Birkenau eensgezind en solidair de Marseillaise

De militante tijdens een voordracht, rond 1933-1935.

voordat ze hun kampnummer getatoeëerd krijgen – van 31625 tot 31854, vandaar de bijnaam van het konvooi. In het kamp blijkt er een tandarts nodig te zijn. Danielle Casanova stelt zich kandidaat. Onvermoeibaar maakt ze gebruik van haar ‘bevoorrechte’ status (lees: ze heeft het een tikje minder slecht dan de anderen) om haar vriendinnen in nood te helpen, door extra voedsel te regelen of ze aan minder zware taken te helpen. Onder hen zijn Marie-Claude VaillantCouturier, Maï Politzer en de schrijfster Charlotte Delbo (die verschillende essentiële werken zal publiceren over die verschrikkelijke jaren*). In mei 1945 keren slechts 49 van de 230 vrouwen terug naar Frankrijk. Danielle Casanova is daar niet bij, zij overlijdt op 9 mei 1943 aan tyfus. Bij de bevrijding wordt ze gevierd als een van de grootste Franse verzetsvrouwen. Heel wat straten, scholen en monumenten in Frankrijk zijn naar haar genoemd. (*) Niemand van ons zal terugkeren (uitg. Meulenhoff) en Le convoi du 24 janvier (éd. de Minuit).

8 000 000 000

De wereld zal op 15 november 2022 8 miljard mensen tellen, zo berekenden de Verenigde Naties (VN). “Hoewel de wetenschap en de gezondheidszorg de levensduur verlengen en de moeder- en kindersterfte drastisch terugdrongen, wat we moeten toejuichen, biedt dit cijfer ook een herinnering aan onze gedeelde verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor onze planeet”, zegt Antonio Guterres, secretaris-generaal van de VN. De wereldbevolking groeit momenteel tegen het traagste tempo sinds zeventig jaar. In 2020 daalde de groeiratio voor het eerst sinds 1960 onder de 1 procent. In België bedraagt de groei momenteel 0,54%. J.L.