maken van de mooiste natuurfoto’s over de hele wereld
Wereldwijd zijn er diverse toplocaties om natuur te fotograferen. Maar welke voorbereidingen tref je? Wat neem je mee? En hoe ga je daar te werk?
Edwin Giesbers
Professioneel fotograaf Edwin Giesbers neemt ons mee op een fotografische reis en legt vanuit zijn jarenlange ervaring als natuurfotograaf van alles uit over deze boeiende vorm van fotografie. Van de big five in Tanzania, mensapen in Oeganda en reptielen in Griekenland tot gekleurde kameleons en dansende lemuren in Madagaskar en ijzige beelden van pinguïns en blauwe ijsbergen op Antarctica.
Edwin Giesbers werkt als natuurfotograaf. Zijn foto’s worden gepubliceerd in vooraanstaande tijdschriften als National Geographic Magazine, BBC Wildlife en Terre Sauvage. Van Antarctica tot Borneo: voor zijn reportages reist hij de hele wereld over. Edwins foto’s zijn regelmatig bekroond bij toonaangevende internationale wedstrijden. Zo won hij meerdere eerste prijzen bij de European Nature Photographer of the Year en Nature’s Best in de VS.
Handboek natuurfotografie op reis
Een praktische gids voor het
Handboek Edwin Giesbers natuurfotografie op reis Fotograferen op de mooiste bestemmingen ter wereld
Inhoud 1 VOORBEREIDING Onderzoek en planning Vliegen en bagage 15 Reisorganisaties 16 Gidsen 17 Apparatuur 18 Opslag van foto’s 29
4 MADAGASKAR – EEN BIOLOGISCHE SCHATKIST 14 Inleiding 72 Nationale parken 73 Fotograferen op Madagaskar 74 Dansende lemuren 76 Kameleonfotografie 78 Vliegende hondfotografie 80 Hagedissenfotografie 81 Ringstaartmakifotografie 82 Indrifotografie 86 Kikkerfotografie in de nacht 87 Praktische informatie 88
2 BORNEO – OP AVONTUUR IN DE JUNGLE Inleiding 32 Fotograferen op Borneo 32 Fauna en flora 33 Fotografie in de tropen 34 Visueel acclimatiseren 36 Spotlichtmeting 38 Orang-oetanfotografie 39 De zeldzame Hollander van Borneo Fotografie andere apensoorten 43 Grootste bloem ter wereld 44 Spiegelvoorontspanning 45 Baardzwijn en groothoek 47 Praktische informatie 48
5 EILANDEN VOL ZEEVOGELS Inleiding Farne-eilanden 92 Inleiding Helgoland en Düne 93 Bezoek aan de Farne-eilanden 94 Fotografie op de Farne-eilanden 95 Bezoek aan Helgoland 100 Bezoek aan Düne 101 Fotograferen op Helgoland en Düne 102 Praktische informatie Farne-eilanden 108 Praktische informatie Helgoland en Düne 109
42
3 ANTARCTICA – HET BLAUWE CONTINENT 6 OEGANDA – DE PAREL VAN AFRIKA Inleiding 52 Highlights van Antarctica 53 Op reis naar Antarctica 55 Fotograferen in koude omstandigheden en op zee 56 Fotograferen op Antarctica 58 Tussen de pinguins 59 De onderwaterreuzen van Antarctica 66 Landschap en hyperfocale afstand 67 Praktische informatie 68
Inleiding 112 Nationale parken 113 Gorillafotografie 115 Fotograferen in Oeganda 118 Boottrip Murchison Falls 120 Op zoek naar chimpansees 122 Regel van derden 123 Dier tegen oranje lucht 124 Blauw uurtje 126 Praktische informatie 128
9
7 OOSTENRIJK – INDRUKWEKKENDE NATUUR Inleiding 132 Highlights in de Alpen 133 Fotograferen in Hohe Tauern National Park 134 Vlinderfotografie 138 Steenbokkenfotografie 142 Alpenmarmottenfotografie 144 Praktische informatie 148
8 TANZANIA – HET AFRIKAGEVOEL
Highlights Fuerteventura 194 Fotograferen op Fuerteventura 196 Natuur is overal 198 Eekhoornfotografie 199 Edelhertenfotografie in Jaegersborg 202 Praktische informatie Fuerteventura 208 Praktische informatie Jaegersborg 209
11 COSTA RICA – ECOTOERISME IN OPTIMA FORMA Inleiding 212 Nationale en privéparken 213 Fauna van Costa Rica 215 Fotograferen in Costa Rica 217 Vorm en lijn 220 Parasolmieren 221 Overlevenden uit de prehistorie 222 Kolibriefotografie 224 Geelvleugelarafotografie 226 Praktische informatie 228
Inleiding 152 De mooiste parken 153 Op safari: algemene groepsreis of fotoreis 154 Dieren fotograferen in Afrika 155 Wildebeest in tegenlicht 158 Polarisatiefiltergebruik 159 Zebra’s met grijsverloopfilter 160 Zwart-witfotografie 162 Praktische informatie 168
12 VAN ORCHIDEE TOT LAURIERBOS – BIJZONDERE EILANDEN 9 LESBOS – VOGELS EN BIJZONDERE REPTIELEN
Inleiding Kreta 232 Inleiding Madeira 233 Orchideeën van Kreta 234 Orchideeënfotografie 235 Natuur op Madeira 242 Sprookjesbos van Fanal 243 Fotografie met compactcamera’s 245 Praktische informatie Kreta 248 Praktische informatie Madeira 249
Inleiding 172 Hotspots op Lesbos 173 Fauna van Lesbos 174 Vogelfotografie 176 Buffer, deel 1 180 Buffer, deel 2 181 Bijzondere reptielen 182 Praktische informatie 188
Biografie 251 Dankwoord 252 Fotoverantwoording Register 253
10 VAN WOESTIJNPIRAAT TOT KONING VAN HET BOS Inleiding Fuerteventura 192 Inleiding Jaegersborg 193
11
252
Accu’s In het analoge tijdperk werd er nog met mechanische camera’s gefotografeerd die onafhankelijk van batterijen waren. Alleen voor de lichtmeter had je een batterij nodig, maar menig fotograaf kon de diafragma/sluitertijd aardig schatten. Hoe anders is dat nu, zonder accu werkt er helemaal niks meer. Het is daarom raadzaam een reservelader te overwegen, omdat ook een lader defect kan raken. En dat wil je niet als je op reis bent. Ooit maakte ik in een tented camp in de Ngorongoro Conservation Area mee dat door het opnieuw opstarten van het aggregaat – in gebruik voor de stroomvoorziening – door een piekspanning diverse laders sneuvelden. En uiteraard waren daar in de middle of nowhere geen fotozaken om even een nieuwe lader te kopen. De hoeveelheid accu’s de ik meeneem is afhankelijk van de tijd tussen de oplaadmogelijkheden tijdens de reis. Uiteraard moet je rekening houden met temperatuurinvloeden die ervoor zorgen dat accu’s minder lang per lading meegaan. Ook verliest een accu naarmate deze langer in gebruik is zijn capaciteit. Het type Li-ion wordt het meest ge-
bruikt in de moderne camera’s vanwege hun grote capaciteit. Ik maak alleen gebruik van de accu’s van het cameramerk, in mijn geval is dat Nikon. In de originele accu’s zit een stukje elektronica dat belangrijk is voor een veilige en correcte lading van de accu. Het beschermt ook tegen overbelasting. Ook kun je hiermee in het menu van de camera zien hoeveel voeding erin zit en wat de resterende levensduur is. Mijn ervaring met veel goedkopere, niet-originele accu’s is slecht. De levensduur van diverse imitatiemerken bleek veel korter en bovendien kon ik per lading veel minder beelden maken. Bij reizen waarbij je veel in de auto zit, is het ook handig een acculader van 12 volt voor het laden via de auto bij je te hebben. Voor plekken waar het laden van de accu gedurende langere tijd niet mogelijk is, kan ook extra batterijgrip voor de camera de moeite waard zijn – hierin kunnen de originele accu’s van de camera gebruikt worden. In plaats van een accu zijn ook de standaard AA-batterijen te gebruiken. Ze zijn natuurlijk niet economisch en milieuvriendelijk, maar een groot voordeel is wel dat je ze in elke uithoek op de wereld kunt kopen.
Grondeekhoorn op Fuerteventura inspecteert de Lowepro-fotorugtas.
HANDBOEK NATUURFOTOGRAFIE OP REIS
28
Opslag van foto’s In principe neem ik zoveel geheugenkaarten mee dat ik tot het einde kan fotograferen zonder de kaarten te formatteren om ze weer opnieuw te gebruiken. Maar ik neem ook altijd een laptop mee met een externe portable harde schijf. Ook gaat er een kleinere, reserve notebook mee. Iedere avond na een dag fotograferen maak ik een backup van de kaarten. Mocht er iets met de kaarten gebeuren, dan staan de beelden in ieder geval nog op de harde schijven. Om het risico van verlies of diefstal te spreiden, bewaar ik de kaarten in mijn fotorugtas, de harde schijf ligt in de kluis van de hotelkamer of lodge. Veiligheid voor alles natuurlijk. Een bijkomend voordeel van de laptop is de directe feedback. Door in alle rust de beelden op het grotere scherm van de laptop te bekijken, krijg je een goed idee van de dagproductie en kom je misschien op nieuwe ideeën voor fotografische benaderingen. Of misschien is de hele serie van een bepaalde diersoort niet naar wens en besluit je de dag erop voor de herkansing te gaan. Iets wat je misschien niet had gedaan als je de beelden niet bekeken zou hebben. In de regel wis ik geen foto’s tijdens mijn reis omdat ik dat liever thuis beoordeel. Pas thuis en na enkele weken ga ik in alle rust de beelden selecteren. Dan heb ik er meer afstand van kunnen nemen en kan ik wat makkelijker de minder geslaagde verwijderen. Ook komt het soms voor dat juist een bepaald beeld naderhand wel ‘werkt’, terwijl ik er in eerste instantie niet zo tevreden over was. Bij het uitzoeken van de beelden pas ik de positieve selectie toe en markeer ik deze. Vervolgens selecteer ik in één keer de beelden die ik niet op de harde schijf wil bewaren en verwijder ze. Het percentage beelden dat ik verwijder ligt gemiddeld tussen de 70 en 80 procent. Het loont dus wel er even voor te gaan zitten.
29
Opslag buiten de deur Vraag een fotograaf na een reis wat hij niet wil verliezen en het antwoord is altijd ‘mijn portable harde schijf met beelden van de reis’. Inderdaad, beelden zijn onvervangbaar omdat het identieke moment zich natuurlijk niet meer voordoet. Maar wat te doen bij thuiskomst? Uiteraard worden de bestanden van de reis netjes op externe harde schijven vanaf de portable harde schijf opgeslagen. Maar het is goed een back-up daarvan buiten de deur te bewaren. Op de zaak, bij familie of een goede vriend. Want een harde schijf heeft een beperkte levensduur en er komt een dag dat de schijf zich niet meer laat openen. Weg beelden! Ook kan er thuis brand uitbreken of ingebroken worden. Allemaal redenen niet te lang te wachten met de back-up buiten de deur.
Laptop en reservelaptop voor op reis.
VOORBEREIDING
Visueel acclimatiseren Je kunt bij het reizen naar een mooie bestemming verschillende doelen hebben. Bijvoorbeeld zoveel mogelijk onderwerpen op zoveel mogelijk plekken zien en fotograferen. Of proberen wat meer diepgang in je fotografie te creëren – dat laatste werkt het best als je op de reisbestemming niet te veel van A naar B reist. Ik probeer over het algemeen de reistijd in het betreffende land te beperken en bezoek dan ook maar twee of drie nationale parken in plaats van bijvoorbeeld tien. Intensief reizen op een plek als Borneo kost veel tijd en energie en dat gaat ten koste van de fotografie. Voor goede fotografie moet je goed in je vel zitten en genoeg energie hebben. Ook kun je dan beter de omgeving in alle rust op je in laten werken, ik noem dat ‘visueel acclimatiseren’. In eerste instantie lijkt er bijna
geen leven in de jungle te zijn, althans op het oog, want geluiden hoor je overal om je heen. Door rustig de omgeving in je op te nemen en op je in te laten werken zul je steeds meer onderwerpen ontdekken waar je in het begin overheen keek, van prachtige insecten tot bijzondere reptielen en kikkers. Hiervoor moet je tijd reserveren en langer in maar één nationaal park verblijven. Door het ontbreken van de tijdsdruk om weer naar een andere plek te reizen neem je ook meer tijd om jouw onderwerp te leren ‘kennen’, waardoor ook de kwaliteit van de beelden verbetert. Deze werkwijze geeft mij ook de mogelijkheid een of twee diersoorten uitgebreider te belichten. Zo kan er binnen een gebiedsreportage ook een compleet verhaal ontstaan over een diersoort.
Giant Forest Scorpion (Heterometrus longimanus), Sarawak. (SLR-camera APS-C, 90 mm, 1/640 s, F/9.0, 800 ISO, hand)
Elbowed Pierrot Butterfly (Pycnophallium elna), Sarawak. (SLR-camera APS-C, 90 mm, 1/250 s, F/8.0, 400 ISO, invulflits, hand)
Licht en vlinders Licht hebben we als fotograaf nodig om beeld te maken. En juist dat licht levert in de jungle de nodige problemen op voor de fotograaf. De lichtomstandigheden zijn verre van ideaal. Allereerst is het mooie uurtje dat wij in de lage landen kennen – het mooie en zachte licht vlak na zonsopkomst en vlak voor zonsondergang – teruggebracht tot een minuut of tien. Door de ligging dichter bij de evenaar is de zon op een eiland als Borneo heel snel op en weer onder. Daarnaast is er door het dichte bladerdek bijzonder weinig licht. Schroom niet om met de huidige generatie digitale camera’s een hogere ISO te gebruiken om op veilige sluitertijden uit te komen. Een flitser is ook onontbeerlijk omdat de lichtcontrasten heel groot zijn. Bevindt je onderwerp zich in de schaduw, dan is het gebruik van de flitser aan te raden. Het flitslicht zorgt dan voor wat meer
37
kleur en contrast in je onderwerp en verkleint het verschil tussen licht en schaduw. Op een kleine afstand van het onderwerp – van een paar meter of minder – is de ingebouwde flitser goed te gebruiken. Bij een grotere afstand is een externe flitser aan te bevelen omdat deze een groter richtgetal heeft en daardoor een grotere afstand kan overbruggen. De vlinders op de foto zaten op een steen in de schaduw van het bladerdek om mineralen op te nemen. Door heel voorzichtig over de grond naar ze toe te sluipen kon ik genoeg dichtbij komen voor een beeldvullende opname. Het zonlicht scheen op de achtergrond en zorgde voor een te groot contrast. Door de ingebouwde flitser als invulflits (zie blz. 26) te gebruiken kon ik het contrastverschil kleiner maken waardoor ook de vlinders in de schaduw beter belicht werden.
BORNEO – OP AVONTUUR IN DE JUNGLE
Orang-oetan (Pongo pygmaeus), Sarawak. (SLR-camera APS-C, 500 mm, 1/200 s, F/7.1, 800 ISO, statief)
Orang-oetan close-up Op het terrein van het opvangcentrum voor orang-oetans in Semenggoh is het maken van prachtige beelden van deze mensapen mogelijk. Twee keer per dag kun je daar terecht tijdens de voedingsperiode. Aan het begin van een bezoek in Semenggoh geven de medewerkers nog de noodzakelijke adviezen: eten en drinken in de rugzak vanwege mogelijk al te opdringerige apen en als een orang-oetan toch je camera te pakken krijgt is het raadzaam hem zelf niet terug te pakken maar dit aan de verzorgers over te laten. Een orang-oetan is namelijk ongeveer zevenmaal sterker dan de mens – de winnaar van het ‘camerariemtrekken’ staat dus bij voorbaat vast. Ik bezocht het opvangcentrum diverse keren en vond het ieder keer weer prachtig. Eén dag kan ik me nog goed herinneren. Eenmaal aangekomen bij het voederplateau ging ik rustig op een omgevallen boomstam zitten. Er waren nog geen apen te bekennen. Mijn blik zocht gespannen de rand van de jungle af. De verzorgers legden al het fruit, dat ze in manden meedroegen, neer op
41
het voedselplateau. Een aantal verzorgers begon hard te schreeuwen, ze riepen de namen van de verschillende orang-oetans. Na enige tijd wachten zagen we hoog in de bomen wat beweging en hoorden we geluiden uit de jungle van knakkende takken. Orang-oetans! Een voor een kwamen ze van alle kanten door de bomen aanzwaaien. Dichterbij gekomen keken ze ons met vragende ogen aan, alsof ze zich bewust waren van de dreiging die boven hun voortbestaan hangt. Een groot imposant mannetje genaamd Ritchie kwam met zijn massieve lijf door het struikgewas aanlopen. Hij is het alfamannetje en leeft solitair van de vrouwtjes. Ooit is hij, toen hij zes maanden oud was, hij door een journalist van een illegale wildlifehandelaar gered. Nu leeft hij weer in vrijheid in de jungle van Semenggoh. Door het gezicht links in beeld op te nemen met een deel van zijn vacht rechts, zonder achtergrond, is een rustig en indringend beeld gecreëerd van deze imposante mensaap.
BORNEO – OP AVONTUUR IN DE JUNGLE
De zeldzame Hollander van Borneo De neusaap komt alleen voor op Borneo en wordt helaas ernstig in zijn voortbestaan bedreigd. Je vindt deze apensoort vooral in de nabijheid van water; in kustbossen en langs de vele rivieren op Borneo. De aap is een prima zwemmer en heeft ook zwemvliezen tussen zijn tenen. Wellicht de beste plek om neusapen te fotograferen is het Bako National Park in Sarawak. In de mangrovebossen bij de kust vlak bij de lodges zijn met grote regelmaat een flinke groep neusapen te observeren. Over het algemeen wat later in de namiddag, als het wat koeler wordt, komen ze uit de jungle naar de mangroven waar ze zich dan tegoed doen aan de bladeren. Uit recent Japans onderzoek is gebleken dat deze apen hun net opgegeten blad uitbraken om het vervolgens weer op te eten. Dus ’s werelds eerste herkauwende primaat!
Tijdens mijn verblijf bezocht deze groep zelfs voor enkele uren de nabijgelegen bomen in de jungle bij het dorp en kon ik op enkele meters deze zeldzame apen fotograferen. Een buitenkansje! Ik probeerde vooral om het dichterbijgelegen bladerdek in beeld mee te nemen om daarmee meer diepte te creëren en meer sfeer aan het beeld mee te geven. Overigens dankt de neusaap zijn naam aan de enorme neus die de volwassen mannetjes hebben. De vrouwtjes hebben een meer bescheiden neus, maar hebben wel een voorkeur voor mannetjes met de grootste neus ... size does matter! In Maleisië noemt men de neusaap ‘Orang Belanda’ dat Nederlandse mens betekent. De oorsprong van die benaming komt door de associatie in Maleisië met de eerste Nederlandse scheepslui en missiepaters – deze mannen hadden kennelijk vaak een dikke buik en een grote neus en deden denken aan de neusaap. Of je daar als Nederlander blij mee moet zijn is natuurlijk de vraag!
Neusaap (Nasalis larvatus), Sarawak. (SLR-camera APS-C, 500 mm, 1/320 s, F/6.3, 500 ISO, hand)
HANDBOEK NATUURFOTOGRAFIE OP REIS
42
Kameleonfotografie De Parsons kameleon is de grootste kameleon met een lengte van maar liefst zeventig centimeter. Het dier heeft uitpuilende ogen die onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen en zo een zichthoek creĂŤren van 360 graden, en een uitschuifbare tong die tweederde van de lichaamslengte heeft waarmee het insecten kan vangen. De tong is elastisch en wordt door er lucht in te pompen uit de bek geschoten. Dit gebeurt ongelooflijk snel, in een halve seconde. Het uiteinde van de tong fungeert als een soort zuignapje waarmee vacuĂźm kan worden gezogen. Hierdoor blijft het insect aan de tong zitten en een fractie van een seconde later zit het in de bek van de kameleon. Kameleons lijken zo op het oog gemakkelijk te vinden, maar dat valt in de jungle behoorlijk tegen. Ze bewegen minimaal en door het kleurpatroon gaan ze op in de omgeving. Pas bij ontdekking veranderen ook de kleuren.
Deze nog jonge Parsons kameleon werd door onze gids Maurice van Association Mitsinjo gespot. Omdat het een bewolkte dag was, ideaal voor een groothoek door het ontbreken van harde schaduwen, besloot ik het dier in zijn omgeving te fotograferen. Het geringe licht leverde een langzame sluitertijd op waardoor ik genoodzaakt was mijn statief te gebruiken. Een groot voordeel van kameleons is dat ze niet of bijna niet bewegen als ze eenmaal ontdekt zijn. Daardoor kon ik toch een scherp beeld van de kameleon maken ondanks de langzame tijd van 1/10 s. Om trillingsonscherpte door het opklappen van de spiegel te voorkomen, heb ik de spiegelvoorontspanning gebruikt en tevens een draadontspanner.
Parsons kameleon, (Chamaeleo parsonii), Analamazoatra Forest. (SLR-camera APS-C, 16 mm, 1/10 s, F/5.0, 400 ISO, invulflits, statief)
HANDBOEK NATUURFOTOGRAFIE OP REIS
78
Parsons kameleon (Chamaeleo parsonii), Analamazoatra Forest. (SLR-camera APS-C, 105 mm, 1/640 s, F/8.0, 400 ISO, hand)
Kameleon close-up Een groot voordeel van dieren die van dichtbij goed te benaderen en te fotograferen zijn, is dat je dan meerdere fotografische benaderingen kunt toepassen. Denk bijvoorbeeld aan een groothoekbeeld of een portretbeeld. Ook de kameleons op Madagaskar laten zich buitengewoon goed van dichtbij observeren en fotograferen. Bij de Parsons kameleon vond ik het oog en de verschillende kleurvlakken op het lichaam bijzonder boeiend. Door met het macro-objectief dichterbij te gaan, kon ik de achtergrond buiten beeld houden en alleen het oog met een deel van het lichaam fotograferen. Hierdoor won het beeld aan zeggingskracht zonder de storende elementen op de achtergrond zoals takjes of blad. De enige moeilijkheid was nog het oog goed af te
79
beelden. Kameleons zijn de enige dieren die hun ogen onafhankelijk van elkaar kunnen bewegen, een groot voordeel als ze jagen op prooidieren doordat ze stereoscopisch waarnemen en diepte en afstand goed kunnen bepalen. Het oog waarop ik had scherpgesteld, ging dus ook heen en weer van mij naar zijn omgeving. Het was een kwestie van wachten op het moment dat het dier in de lens keek voordat ik de ontspanknop kon indrukken. Na diverse pogingen waarin ik net te laat was, lukte het gelukkig om het beeld op deze bladzijde te maken.
MADAGASKAR – EEN BIOLOGISCHE SCHATKIST
Alpenmarmottenfotografie De alpenmarmotten hebben een gedrongen bouw met een grote kop en kleine poten. Door de zeer dikke vetlaag hebben ze een goede voedselreserve om door de winter heen te komen. De winterslaap loopt van oktober tot april. Zijn hoogste gewicht bereikt hij in september en komt dan op vier kilogram met een lengte van ongeveer 55 centimeter. De dieren leven in een familiegroep hoog in de bergen boven de boomgrens in een diep gangenstelsel. Ze zijn dagactief en komen tevoorschijn bij zonsopkomst. Een groep kan uit drie tot twintig dieren bestaan waarbij het dominante paartje voor de nakomelingen zorgt. Tijdens mijn bezoek aan Hohe Tauern heb ik enkele weken de alpenmarmotten gevolgd. Op veel plekken in de Alpen komen de marmotten voor en normaal gesproken zijn ze redelijk schuw. Maar niet in dit nationale park. In de omgeving van het bezoekerscentrum Kaiser-Franz-Josefs-Höhe leven
verschillende groepen marmotten die aan de bezoekers gewend zijn. Zo gebeurde het regelmatig dat als ik eventjes een pauze nam om wat te eten, de marmotten bij mij op schoot sprongen om te kijken of ik wat brood wilde afstaan. Het centrum is goed bereikbaar via de Grossglockner Hochalpenstraße en ligt op een hoogte van 2.369 meter. Van daaruit heb je uitzicht op de hoogste berg van Oostenrijk, de Grossglockner en tevens op de langste gletsjer van Oostenrijk, de Pasterze. Vanuit het bezoekerscentrum zijn een aantal wandelingen uitgestippeld en eentje voert je naar beneden waar je de Pasterzegletsjer van dichtbij kunt bekijken.
Tip Voor de toegang via de Grossglockner Hochalpenstraße moet je een dagkaart aanschaffen. Wil je de alpenmarmotten vaker dan twee keer bezoeken dan is een maandkaart voordeliger.
Alpenmarmot (Marmota marmota), Hohe Tauern National Park. (SLR-camera APS-C, 16 mm, 1/320 s, F/6.3, 250 ISO, hand)
HANDBOEK NATUURFOTOGRAFIE OP REIS
144
Alpenmarmotten (Marmota marmota), Hohe Tauern National Park. (SLR-camera APS-C, 116 mm, 1/3200 s, F/5.6, 200 ISO, hand)
Alpenmarmotten van dichtbij Omdat de marmotten niet schuw waren, had ik meer fotografische mogelijkheden. Normaal gesproken gebruik ik voor wildlifefotografie mijn grote en zware Nikon 4.0 /200-400 mm AF VRlens, maar voor de hanteerbaarheid koos ik de lichtere Nikon 2.8 /70-200 mm AF VR. Deze lens kon ik gemakkelijker uit de hand gebruiken. Zo was ik beter in staat op situaties bij de marmotten te reageren en kon ik sneller veranderen van positie en niveau. Mijn favoriete positie, laag bij de grond op ooghoogte met de marmot, kon ik snel innemen. In dit soort situaties gebruik ik ook hoekzoekers. Dit accessoire zorgt ervoor dat ik gemakkelijker door mijn zoeker kan kijken. Net als veel andere lenzen is de 70/200 mm uitgerust met een beeldstabilisator. Hiermee worden kleine bewegingen van mij die onscherpte kun-
nen veroorzaken gecorrigeerd. Omdat de dieren pas enige tijd na zonsopgang verschijnen was er genoeg licht om te werken met lage ISO’s als 200 en 400. Het nadeel was wel dat ik niet met het prachtige eerste of laatste licht kon schieten. Ik zorgde ervoor dat ik al in het gebied was als de marmotten nog niet wakker waren. Zodra ze uit hun holen kwamen, was het geweldig leuk om allerlei gedrag te observeren en te fotograferen als geeuwen, spelen en uitrekken. Ook hielden ze vaak een soort speelkwartiertje waarbij verschillende dieren achter elkaar aan renden en met elkaar gingen duelleren. De marmotten namen ook dikwijls hun kenmerkende houding aan: op de achterpoten tegenover elkaar staan en dan proberen de ander om te duwen. Heel fotogeniek!
145
OOSTENRIJK – INDRUKWEKKENDE NATUUR
Natuur op Madeira Madeira is ook wel bekend als het bloemeneiland en omschrijvingen als ‘eiland van de eeuwige lente’ en ‘drijvende tuinen in de Atlantische Oceaan’ geven meteen al aan dat het er voor de natuurliefhebber goed toeven is. En dan gaat het vooral om de flora, want de fauna is in mindere mate op Madeira vertegenwoordigd. Vrijwel het gehele jaar is het eiland een paradijs vol bloemen. Maar ook landschappelijk is Madeira een juweel. Er is een grote variatie in verschillende landschappen: hoogvlakten, woestijnachtige rotslandschappen maar ook veel groene bergen. De bergen doen denken aan de Alpen en de steile kusten behoren tot de meest indrukwekkende van de wereld. Maar liefst twee derde van het eiland is beschermd natuurgebied. Op Madeira komen 43 broedvogels voor. Al met al dus niet veel soorten, maar één soort die je haast niet kunt missen is een vogel die endemisch is
voor Madeira, de Madeiravink. Hij liet zich regelmatig zien tijdens onze wandelingen en reizen op Madeira; diverse exemplaren kwamen polshoogten nemen tot op één meter afstand.
Laurierbos Het laurierbos is een bijzonder relict en ooit – vijftien tot veertig miljoen jaar geleden – bedekte dit type bos grote delen van Zuid-Europa. Door de ijstijd zijn nagenoeg alle laurierbossen verdwenen en nu vind je ze alleen nog op de Azoren, een aantal Canarische eilanden en vooral op Madeira. Het bos hier is dermate bijzonder dat het in 1999 door UNESCO is uitgeroepen tot werelderfgoed en een beschermde status heeft. Het laurierbos op Madeira is ongeveer 15.000 hectare groot en verkeert in een uitstekende staat; ongeveer 90 procent is primair bos.
Madeiravink (Fringilla coelebs maderensis), Ribeiro frio. (compactcamera, 25 mm (117 mm SLR-equivalent), 1/1000 s, F/3.5, 200 ISO, hand)
HANDBOEK NATUURFOTOGRAFIE OP REIS
242
Laurierbos (Laurisilva spec.), Fanal. (SLR FX camera, 24 mm, 1/400 s, F14.0, 800 ISO, +1 EV, statief)
Sprookjesbos van Fanal Een van de mooiste plekken waar ik ooit gewandeld heb is het sprookjesbos van Fanal. Hier in het midden van het laurierbos op Madeira bevindt zich op een heuvel een plek waar prachtige oude laurierbomen staan die wel meer dan 600 jaar oud zijn. De bomen zijn begroeid met zeldzame mossen en epifyten. De plek heeft iets magisch, wat versterkt wordt door de mistflarden die vanuit zee over het gebied heen trekken. Je wandelt met regelmaat tussen de wolken, waarbij af en toe de zon doorkomt. Dit zorgt voor zeer fotogenieke situaties want het landschap verandert hierdoor voortdurend. Sta je het ene moment in dichte mist met een uitzicht van een tiental meters, het volgende moment wordt de omgeving verlicht door de zon. Maar vooral mist is kenmerkend voor dit gebied en geeft je als fotograaf de mogelijkheid tot het maken van prachtige sfeerbeelden.
Je vindt Fanal aan de noordzijde van het eiland op het plateau van Paul da Serra. Het beste bereik je Fanal door vanuit Porto Moniz via Ribeira da Janela met de auto het plateau op te rijden. Na veertien kilometer zie je aan de linkerkant van de weg een stenen huisje en een parkeerplaats. Direct achter de parkeerplaats bevindt zich Fanal. Op een zonnige dag zijn de oude bomen van de wegkant al te zien, maar op een mistige dag zijn deze aan het zicht onttrokken.
243
VAN ORCHIDEE TOT LAURIERBOS – BIJZONDERE EILANDEN
maken van de mooiste natuurfoto’s over de hele wereld
Wereldwijd zijn er diverse toplocaties om natuur te fotograferen. Maar welke voorbereidingen tref je? Wat neem je mee? En hoe ga je daar te werk?
Edwin Giesbers
Professioneel fotograaf Edwin Giesbers neemt ons mee op een fotografische reis en legt vanuit zijn jarenlange ervaring als natuurfotograaf van alles uit over deze boeiende vorm van fotografie. Van de big five in Tanzania, mensapen in Oeganda en reptielen in Griekenland tot gekleurde kameleons en dansende lemuren in Madagaskar en ijzige beelden van pinguïns en blauwe ijsbergen op Antarctica.
Edwin Giesbers werkt als natuurfotograaf. Zijn foto’s worden gepubliceerd in vooraanstaande tijdschriften als National Geographic Magazine, BBC Wildlife en Terre Sauvage. Van Antarctica tot Borneo: voor zijn reportages reist hij de hele wereld over. Edwins foto’s zijn regelmatig bekroond bij toonaangevende internationale wedstrijden. Zo won hij meerdere eerste prijzen bij de European Nature Photographer of the Year en Nature’s Best in de VS.
Handboek natuurfotografie op reis
Een praktische gids voor het
Handboek Edwin Giesbers natuurfotografie op reis Fotograferen op de mooiste bestemmingen ter wereld