XC Türk 01

1

İçindekiler s.5

Editörün Sözü

s.6

Haberiniz Var mı?

s.8

Yurtdışında Uçmak

s.14

Bir Pilotun Paramotor Deneyimi

s.18

Bayramönen Notları

s.23

Ajanda

s.24

Portre: Erdoğan Şanslı

s.26

Neden XC Turk?

s.28

Yamaçparaşütü Yarışları

s.34

Röportaj: Türkiye Sportif Havacılık Federasyonuna Merhaba!

s.37

AcroAttack ‘08

s.41

Yeni Başlayanlar ve Risk Alanlar

s.43

10. Avrupa Yamaçparaşütü Şampiyonası’nın Ardından.

s.46

2008 Türkiye Yamaçparaşütü Pilotlar Sıralaması.

s.50

Federasyonumuzun Kısa Tarihçesi

s.53

Kuralına Göre: Full Stall

XC Turk

3

Merhaba, Tertemiz ve yepyeni bir nefes gibi yayınımızın ilk sayısını, ilk sayfalarını aralıyoruz.

Gökyüzüne olan hayranlığımızı, bilgi, tecrübe ve teknikle harmanlıyor ve beğeninize sunuyoruz.

Türkiye’nin sportif havacılık –daha spesifik olarak yamaç paraşütü- konusunda başarılı ve tecrübeli sporcuları bu kez bilgi ve deneyimlerini gökyüzünde değil sözler ve teori üzerinde konuşturuyorlar.

Uçuş tekniklerinden, malzeme bilgisine, meteoroloji bilgisinden izlenimlere ve renkli röportajlara kadar geniş ve doyurucu yelpazesi ile yazarlarımız alt yapılarını sizinle paylaşıyorlar.

Meraklısına, tutkununa kısacası gökyüzünü aklından bir türlü çıkaramayanların beğenisine… Özgür ve Özgün Kalın

Ezgi Uzmansel editorezgi@xcturk.com

Özel teşekkür: XCTürk isminin fikir babası Yurdaer Etike’ye, yayınımızın internet adresini bizden hiçbir karşılık beklemeden bize tahsis eden Cenk Esener’e, Anakara’da bizimle görüşmeyi kabul eden ve bizi aydınlatan Spor ve Gençlik Genel Müdür Yardımcısı Yunus Akgül’e ve yayınımızın ilk sayısında bize katkıda bulunan herkese teşekkür ederiz

XC Turk

5

>>AVRUPA REKORU KIRILDI Karel Vejchodsky ( Arkadaşları ona Charlie diyor) 28 Temmuz’da, doğu batı rotasında gerçekleşen kal-

kışta, Çek Cumhuriyeti’nden Almanyaya 332.6 km olarak belirtilen uçuşu ile 327 km olan rekorunu kırdı.

Kısa kısa…

Toplam mesafe (dönüş noktası ile) 335.94 km Açık mesafe: 332.62 km Uçuş süresi: 7 saat 30 dakika Uçuş rotası: Çek Cumhuriyetin’den Almanya (Nurnberg) Hava durumu: Yer yer kümülüslerle karşılaştığını söyleyen pilot, başta rüzgardan endişeli olduğunu çünkü rüzgarın uzun mesafe için zayıf olsa da kapalı üçgen (closed triangle) için müsait olduğunu bildirmiş Kanatlar: Gradient/Avax XC2 ile Advence/Impress2 harnes. (Bu Avrupa standartlarındaki bir kanattır –EN C-)

6

XC Turk

Pilot’un verdiği demeçte, 2 başarısız kalkıştan sonra pilot Vitek Fedra ile beraber havalandıklarını ancak Vitek Fedra’nın herfırsatta yaptığı dönüşlerin kendisine zaman kaybettirdiğini bu sebepten diğer pilottan ayrıldığını öğleden sonra 16.00’ya kadar 200 km’ye ulaştığını o anda 300 km’nin de mümkün olabileceğini düşündüğünü ancak Alman hava sahasına girdiğinde bulutsuz ve kuru havanın kendisini bir an için tedirgin etmiş olsa da kuşlarla karşılaştığını ve onları takip ederek 2400 metreye tırmandığını ve istediği performansı bu aşamadan sonra kaydettiğini belirtiyor.

>>DİĞER YARIMKÜRE… “ Benim için sezon asla kapanmaz” diyorsanız.

Wanaka Yamaçparasütü Festivali 6. geleneksel Wanaka festivali 27 Aralık 2008- 10 Ocak 2009’da Yeni Zellanda’da gerçekleşecek. Wanaka, Cross-Country FAI Cat2 Yeni Zellandalı Yamaç paraşütçüleri ve en az 40 saat uçuş deneyimi olan bütün paraşütçülere açık.

Bogon Kupası 2009 Bogon Hanggliding kupası şampiyonası 14-22 Ocakta Avustralya-victoria’da gerçekleşiyor. Açık, sportif ve Bayanlar klasmanları olacak yarışmaya katılma bedeli eğer 10 Aralık 2008’e kadar başvurursanız 220 Avustralya doları. Bundan sonrası için 240 Avustralya doları. Online başvurmak da mümkün. www.xcflight.com

>>SEMİH SAYIR’DAN GÜZEL HABER Dünya Kupası Başkan Yardımcılığına Seçilen Semih Sayır’la görüştük.

XC Türk: Bizlerle seçim sürecini paylaşır mısınız?

Semih Sayır: Biz her sene yarışmaların sonunda, bir çeşit kurul toplantısı yapıyoruz. Tam olarak kurul toplantısı dememe sebebim, toplanan grubun sadece bağımsız pilotlardan oluşması. Biz, PWC gibi bir topluluk değiliz. Hatta, tam da bu yüzden

yönetim kurulu yerine teknik komite diyebiliriz. Yönetim grubunda olabilmek ya da aday olabilmek için de teknik komiteye seçilmeniz gerekiyor. Sizi bir yerlere taşıyanlar dünyanın dört bir yanından katılımcı olan pilotlar.

Ben teknik komitedeki, iki yıldır sürdürdüğüm görevim sona erdiğinden yeniden teknik komitede olmak için başvurdum bunu takiben başkanlığa adaylığımı koydum. Benimle beraber bir de Makedon aday vardı. O en çok oy alan kişiydi ben de yardımcılığa getirildim.

Bu olağan toplantının sonunda görevim iki yıl daha uzatıldı.

XC Türk: Bu görevde olma nedenlerinizi rica edebilir miyiz?

S.S.: Bunun pek çok sebebi var aslında. Öncelikle World cup Türkiye’ye ve Türkiye’deki Yamaçparaşütü sporu sahasına çok önem veriyorlar. Özellikle de Türkiye gibi yapılanma sürecinde olan ülkelere öncelik vermek istiyorlar. Buna hem çok seslilik adına hem de destek olmak adına öncelik veriyorlar. Çünkü gelişmekte olan ülkeleri WorldCup’a adapte etmek uzun vadede çok önemli. Üstelik bu sporun yapılanmakta olduğu ülkelerin şikayet ve istekleri bir İtalya, Fransa, İsviçre’den daha başka ve daha geniş.

Bununla beraber, WorldCup’un kaygısı, bu organizasyonu sadece yapılanmasını tamamlamış bir grup ülkeye mal etmemek. Bu spora emek veren, bu spor için çaba sarfeden ve gerçekten başarılı olan herkese kapılarını aralamak. Sanırım, benim de bunu temsil ettiğimi düşünüyorlar.

Semih Sayır’dan aldığımız bir diğer haber de, Bayramören’de 12-16 Ağustos 2009 tarihleri arasında Pre-PWC yapılacak. Bu da 2009 yılında, Türkiye’nin iki müsabakaya ev sahipliği yapması demek oluyor.

XC Turk

7

Yurdaer Etike

Yurt Dışında

Uçmak 8

XC Turk

Uçuş bölgesi çeşitliliği ve uzun uçuş sezonu itibariyle son derece şanslı bir coğrafyada yaşıyoruz. Deniz, kum, güneş ve gece hayatı ile uçuşu birleştirebileceğiniz Ölüdeniz, Kaş gibi yerlerin yanında; xc ve yarışma potansiyeli yüksek Denizli, Kayseri, Bayramören, Tokat vb. uçuş bölgelerine sahibiz. Ayrıca henüz farkına varılmamış onlarca potansiyel bölge keşfedilmeyi bekliyor.

Yamaç paraşütü açısından bu yüksek potansiyel, uçuşa yıllık 40-50 saat ayıran bir pilot için kısa sürede tüketilebilecek bir potansiyel değil. Yani ülkemiz, uçuşa ortalama zaman ayıran bir pilot için, farklı uçuş tecrübeleri ile uzun yıllar tatmin edici bir uçuş imkânı sunuyor.

Diğer taraftan, eğer çok uzun yıllardır uçuyorsanız ve yamaç paraşütüne hayatınızdan önemli bir zaman ayırıyorsanız; bir şeyleri değiştirme ihtiyacı hissetmeye başlamış olabilirsiniz. Farklı bir coğrafyada farklı insanlarla uçarken, o coğrafyanın tarihini ve kültürlerini keşfetmek .Ya da iş/eğitim vb. sebeplerle belli bir süre yurt dışına seyahat etmeniz söz konusu.

Bu sürede yamaç paraşütünüzden ayrı kalmak istemiyorsunuz. Peki ne yapmalı?

Yurt dışında uçma fikri ilk planda cazip gözükmekle birlikte, gerekli bilgilere sahip olunmadığında ve belli ön hazırlıklar yapılmadığında başınızı ağrıtabilecek sorunlar yaratabilir. Gittiğiniz ülkede uçuş izni, sigorta, lisans, uçuş bölgesine ilişkin bilgi, telsiz kullanımı vb. birçok konunun açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.

XC Turk

9

Eğer yurt dışında bir yarışma veya benzeri bir yamaç paraşütü organizasyonuna katılacaksanız, bu hususların önemli bir kısmı organizasyonun web sitesinde açıklanmaktadır. Açıklama getirilmeyen konularda ise organizatörle yazışarak gerekli bilgilere ulaşılabilir.

Diğer yandan, bireysel olarak veya grup halinde bir ülkeye uçuş merkezli bir seyahat planlıyorsanız bu konuları açıklığa kavuşturmanız gerekir. Genellikle gideceğiniz ülkedeki uçuş klüpleri ile seyahat öncesinde iletişim kurmak bu konularda önemli kolaylıklar sağlayabilir. İnternet üzerinden yapılacak araştırmalarla da oldukça faydalı bilgilere ulaşmak mümkün olabilir. Örneğin, www.paraglidingforum. com/viewtopic.php?t=17295 adresinde bazı ülkelerde bu konulardaki uygulamalara ilişkin bilgiler yer almaktadır.

Lisans/Pilot SeviyeKartı/Sertifika Ülkenin yasal otoritesinin temsilcilerine veya uçuşa gittiğiniz bölgedeki sorumlulara pilotaj seviyenizi ispat etmek için bir araçtır. Bazı FAI üyesi ülkeler FAI belgeleri konusunda ısrarcı olabilmektedir. İki farklı FAI belgesi sözkonusudur.

IPPI kartı (Uluslararası Pilot Seviye Kartı) ve FAI sporcu lisansı (Yarışmacıların kullandığı belge). Bu belgelere sahip değilseniz, ülkemizde federasyon yapılanmasının tamamlanmadığını belirterek muhatabınızı ikna etmeniz gerekebilir.

Klübünüzün sertifikası, uçuş kayıtlarınızı yazdığınız logbook ve Paraglidingforum’un Leonardo modülüne (Türkiye’de ypforum) yüklemiş olduğunuz xc uçuşları se10

XC Turk

viyenizi ispat etmek için işe yarayabilir. Ülke/Bölge Uçuş İzni Bir kısım ülkelerde uçuş yapabilmeniz için o ülkenin federasyonuna/klüpler birliğine üye olmanız gerekmektedir. Belli süreli veya yıllık olabilen bu üyelik için belli bir ücret tahsil edilmektedir. Bazı ülkelerde bu üyelik 3 şahıslara verilecek zararlar için sigorta teminatını da içermektedir.

daki riskleri teminat altına alan bir seyahat sigortası satın almanız da önerilir.

Hava Sahası Sınırlamaları Özellikle gideceğiniz ülkede cross country uçuşları yapmayı planlıyorsanız,

Ayrıca uçuş yapacağınız bazı bölgelerde kullanılan kalkış ve iniş alanları özel mülkiyet olabilmektedir. Bu alanlar o bölgeyi kullanan uçuş okulu veya klübü tarafından kiralanmakta veya satın alınmakta, sonrasında bu alanları kullananlardan belli ücretler tahsil edilmektedir. Üçüncü Şahıs Zarar Teminatlı Sigorta Gelişmiş ülkelerin büyük çoğunluğunda üçüncü şahıslara ve/veya mallarına vereceğiniz zararları kapsayan, minimum belli bir teminat gerektiren sigortanız olmadan uçmanız yasaktır.

Tıbbi Tedavi Teminatlı Sigorta Bulunduğunuz ülkede yamaç paraşütü ile herhangi bir kaza geçirmeniz durumunda ortaya çıkabilecek tedavi masraflarını karşılayacak bir sigorta teminatınızın olması son derece faydalıdır. Bazı ülkelerde bu tip bir teminat yasal gerekliliktir. Eğer Türkiye’de geçerli sigortanız varsa, poliçenizin yurt dışındaki riskleri de kapsadığını kontrol edip, ingilizce hazırlanmış bir kopyasını yanınızda bulundurmanız iyi olacaktır.

Diğer taraftan yamaç paraşütü dışın-

uçuş yapacağınız rotalardaki hava sahası sınırlamalarını bilmeniz ve uçuşunuzu bu sınırlamalar çerçevesinde planlamanız önemlidir. Bazı gelişmiş ülkelerin hava sahası sınırlamalarına ilişkin haritalar (VFR+GPS Charts) internet üzerinden satılmaktadır. (www.jeppesen.com) Bölge Bilgisi Uçuş bölgesine ilişkin bilgiler hem güvenlik hem de uçuş performansı açısından önem taşımaktadır. İnilmemesi gereken bir araziye inip, arazi sahibi tarafından silahla rehin alınmayla sonuçlanabilecek bir durumdan kısa bir bölge brifingi sayesinde kaçınmak mümkün olabilmektedir. Seyahat öncesi internet üzerinden planlanan uçuş bölgelerine XC Turk

11

ilişkin ön araştırma yapmak mümkündür. Örneğin, www.paraglidingearth.com web sayfası bu konuda iyi bir alternatiftir.

Telsiz Güvenlik, uçuş performansı ve retrive kolaylığı sağlaması açılarından telsiz yurt dışı uçuşlarda da önemli bir ekipmandır.

Diğer taraftan, bazı ülkelerde belli tip telsizleri kullanmak ve hatta bazı ülkelerde bu telsizleri ülkeye sokmak yasaktır. Ayrıca, çoğu ülkede yamaç paraşütü uçuşlarında kullanılmak üzere belirli frekanslar tahsis edilmiştir. Bu frekansların dışında kullanım yasadışıdır. Dolayısıyla, seyahat öncesi iyi bir araştırma hoş olmayan durumların ortaya çıkmasını engelleyecektir.

Uçakta Fazla Kilo Problemi Yurt dışı uçuşlarda bagaj kilo limiti çoğu havayolu şirketi tarafından 20 kg olarak belirlenmiştir ve fazla kilo için ekstra ücret ödemeniz gerekmektedir. Sadece uçuş ekipmanının 20 kg’dan fazla olduğu düşünüldüğünde ek maliyetle karşılaşmanız yüksek olasılıktır. Bazı havayolu şirketlerinin sportif ekipmanlar için istisnalar uygulaması sözkonusu olabilmektedir. Seyahat öncesinde bu hususun araştırılması ek maliyetin önüne geçebilir. Böyle bir uygulama yoksa, ana paraşüt çantanızı 20-25 kg arasında tutup, bir adet kabin içi bagaja diğer eşyalarını yerleştirmek işe yarayabilir. §

12

XC Turk

“TERS RÜZGAR” DİYE BİRŞEY

YOKTUR!

13

14

XC Turk

Erdoğan Şanslı

Bir Pilotun

Paramotor Deneyimi XC Turk

15

Değerli okuyucularımıza, bu ay Paramotor sporundan bahsetmek istiyorum.

Paramotoru önce dergilerden ve televizyonlardan tanımıştım ve ilk görüşte bu sporun ekonomik durumu çok da iyi olmayan birine göre bile olabileceğini anladım.

1998 yılında THK ve Paraşüt Milli Takımından ayrılmıştım ve skydiving’e devam etme şansım olmadığı için paramotor sporuyla ilgilenmeye başlamıştım. 1996 yılında Microlight sertifikamı almıştım ancak Microlight alacak olanağım yoktu ayrıca prosedürleri çok fazlaydı, ben de Paramotora yönelmiştim. 1998 yaz sezonunda Ölüdeniz’ de Focus Paragliding’ de çalışıyordum, o günkü uçuşlarım bitmişti ve evi16

XC Turk

me giderken nihayet Paramotorun kendisi Ölüdeniz’ e gelmişti. Ölüdeniz semalarında uçuşunu gördüm. Büyük bir hayranlıkla uçuşu seyrettikten sonra indiği yere gittim ve paramotorun sahibiyle tanıştım. Şansım yaver gitti, çünkü o paramotorun sahibi Fly Castelluccio Paramotor firmasının sahibi çıktı. Belli bir süre sohbet ettikten sonra Maurizio adındaki İtalyan pilota bu araçlarla çok ilgilendiğimi ve bir gün mutlaka bu makineden almak istediğimi söyledim ve bir deneme uçuşu yapıp yapamayacağımı sordum. Maurizio mesleğimi sordu ve ben de Focus Paragliding Pilotu olduğumu söyleyince pervanesini kırmamak şartıyla Paramotoruyla hemen uçabileceğimi söyledi. Bu espritüel yaklaşım bir

yana, İtalyan pilotun teklifimi kabul ettiğine inanamadım ve bu işin bu kadar kolay olması beni çok şaşırtmıştı. Çok kısa bir brifingle hemen paramotoru kuşandım, ilk Paramotor uçuşumu yaptım ve böylece Paramotor farkında olmadan hayatımın

dım, taşıma kolaylığının ne adar önemli olduğunu devamlı uçuşlara gidince gördüm. Yedek parça’nın önemini bir parça için aylarca bekledikten sonra gördüm.

Paramotor sporunun emniyet kurallarına uyulduğu takdirde bu sporun çok güvenli bir spor olduğunu keşfettim ve bu tecrübelerimizi İstanbul Paramotor Takımı diye adlandırdığım grubumuzun uçuşlarını internette yayınlayarak bu muhteşem sporun güzelliklerini sizlerle paylaşmaya

bir parçası oluverdi. Maurizio tatlininin son günü paramotorunu bana bıraktı, böylece ilk paramotoruma sahip oldum. Ben de Fly Castellucioyu elimden geldiği kadarıyla Türk insanına tanıtmaya çalıştım. İstanbul’daki ilk uçuşumda paramotoru hiç tanımazken sert bir rüzgarda kalkmayı denedim, ilk pervanemi kırdıktan ve pervanenin fiyatını öğrendikten sonra çok canımın acıdığını iyi hatırlıyorum… Böylece paramotorun sert rüzgarda uçmadığını pervane için yüklü bir miktar para ödeyerek ilk dersimi almış oldum. İtiş gücünün önemini sağlam bastırıcılara girince anla-

çalıştım. Tek başıma yüzlerce uçuş yaptım ancak arkadaşlarımla birlikte yaptığımız uçuşların yerini hiçbir şeyin dolduramayacağını keşfettim. İlhan Çakmak, Ali Kabaş, Ahmet Gürakın, Yusuf Memnun, Mehmet Çetinkaya, Turgut Elik, Kurtuluş Alıç, Bekir İçen, Eyüp sessiz, Erhan Öz, Erbil Kukiçin, Batı Sezer Türkiye’ deki beli Paramotor pilotları olup Almanya’ daki Paramotor pilot sayısı 6000 olduğunu kıyaslarsak bu sporun ülkemiz’de ne kadar geride olduğumuzu göstermektedir. Ben uçma hayali olan herkese bu sporu yapmalarını tavsiye ediyorum ancak emniyeti elden bırakmadan ve kendinizi riske atmadan.

XC Turk

17

Özay Zorlu

Bayramören Notları

Keşif Bayramören’i ilk olarak Tahsin abimizin memleketi olarak tanıdık. Kendisi her fırsatta bahsetti Bayramören’den.

Mükemmel uçuş koşullarını anlata anlata bitiremedi. Googlearth de bol bol XC planı yaptık, alternatif rotalar oluşturduk. Akın Gökbulut’a göre Türkiye mesafe rekoru’nun çıkabileceği 1-2 yerden biri olacaktı Bayramören. Ama birtürlü fırsat olmadı buradan uçmak.

Nihayet yarışma ve XC organizasyonu yüklü dolu bir 2008 bahar-yaz sezonu sonrasında, Tahsin Tekin’in büyük gayretleri 18

XC Turk

ile organize edilen sezonun 3. yarışı Bayramören XC Open ile bölgenin inanılmaz potansiyelini keşfetme şansı yakaladık.

Nerede bu Bayramören? Çankırı’ya bağlı, anayollardan uzak kalmış, Ilgaz sıradağlarının yanıbaşında, doğu batı doğrultusunda uzanan derin bir vadinin içerisinde yer alan, haylice ıssız bir ilçe.

Gece yarısı ilçe girişinde arabanın yan koltuğunda uyandığımda Bayramören tabelasındaki nüfusu 760 olarak okuyunca, birinin makara olsun diye sondan bir “sıfır” sildiğini düşünmüştüm. Ama yanıldı-

ğımı çok geçmeden anlayacaktım. Atıl duran, hastane, öğretmenevi, lojmanlar vs. ile büyümüşte küçülmüş biryerdi aslında.

Kim derdi ki azalan nüfus ve gözden uzak bu küçük ilçe, Yamaçparaşütü ile anılacak ve XC ateşiyle yanan pilotları mıknatıs gibi çekecek. İlk Uçuş , İlk Kros Vadi sisteminin içerisinde kalan Bayramörende biri kuzeye biri güneye, her ikiside vadi içerisine bakan 2 take off var.

Antrenman ve bölgeyi keşif amacıyla benim gibi erken gelen pilotlar ile ilk gün güney take off a çıkıyoruz. Hızlı bir hazırlık ardından 12:30 da havadayız. Rüzgar tahminleri dolayısıyla doğuya uçmaya karar veriyoruz. Semih ile ilk yarım saatte vadinin güney sırtları seviyesinde sürünerek

doğuya ilerliyoruz. 1 saat sonra vadinin güney sırtlarından koparak rotamızı güneye ve ardından Ilgaz istikametine doğru doğuya çeviriyoruz. Bayramören bize ilk tipik termalini burada tattırıyor. İnanılmaz stabil şekilde 7 m/sn hızla yükseliyoruz. Bulut tabanına varmak çok kısa sürüyor. Uçuşun en manzaralı kısmı da bulut

tabanından Ilgaz dağının doruklarını paralelindeki uçuşumuzda gerçekleşiyor.

Ilgaz ilçesini geçtikten sonra ormanlarla kaplı yüksek irtifalı Ilgaz dağlarının üze-

rine doğru uçuyoruz. Günün hedefi olan doğu yönünde 108. km deki Kargı’ya 42 km kala Tosya üzerine varıyoruz. Tosya stadını geçtikten sonra şehrin doğu yönündeki alçak sırtlardan kopan termikte yükselirken batıya doğru drift olduğumuz fark ederek, doğuya daha fazla gidemeyeceğimizi anlayıp Ilgaz’a geri dönmeye karar veriyoruz. Kalkıştan 4 saat 50 dk sonra sonra ağzımız kulaklarımızda Tosya-Ilgaz karayolu üzerinde bir tesise iniş yapıyoruz.

Yarışma ve Bayramören’de ilk tasklar Herhalde yarışmacıları ençok cezbeden şey de özellikle vadi içerisinden kopan ve vadi sırtlarını yalayarak bulut tabanına uzanan 7-8’lik termikler. Yarışma boyunca, varyo sesiyle tabiri caizse kendimizden geçtik. İlk task 55,7 km. Rotamız Kurşunlu ve Atkaracalar üzerinden Çerkeş. Daha ilk kilometrelerden Hilmi ve Yiğit ile görülmeye değer müthiş bir mücadele içerisine giriyoruz. Her termikte bir XC Turk

19

diğerimiz öne atılıyor ve liderliği ele geçiriyor. Gün sonunda kazanan Hilmi oluyor, Semih ve Yasin onu takip ediyor.

2. gün doğulu rüzgar beklentisiyle task vadi içerisinden doğu yönüne veriliyor: 62,9 km.

Kuzey take off tayız ve rüzgaraltında kalarak ancak termallerde kalkış yapabiliyoruz. Semih ile birlikte ilk termikte kalkan ve start alan grubu kaçırıp vadi ortasında ciddi patlama tehlikesi yaşıyoruz. Bulutlu bir gün ve bulutlar vadi boyunca doğuya uzanıyor. Dikkatli bir tarama sonrasında termallerle vadi seviyesini yukarı doğru geçiyoruz. Doğuya doğru uçuşumuzun 40 km sinde ön grubu yakalayıp rotayı güneye çeviriyoruz. Geçiyoruz geçmesine ama etraf patlamak üzere olan pilotlarla dolu. Herkez sürünüyor. Güneye doğru inen küçük bir vadi içerisinde arka rüzgarla süpürülerek son irtifamı da yiyiyorum. Neredeyse son yaklaşmaya girecekken güçlü bir termal bularak başarılı bir low save ardından 5-6 m/sn hızla sıkıştığım dar boğazdan çıkmaya başlıyorum. Az önce etrafta görünmeyen pilotlar , hızla yükseldiğimi görünce termale üşüşüyor.

Ardından yine müthiş bir kapışma… Bulutlar, Termaller... Kazanan yine Hilmi oluyor. Günün 2.’si Yurdaer 3. sü ise Semih.

Son task belkide yarışmanın en keyifli taskı. Uçuş rotamız, antrenman uçuşundaki gibi Ilgaz üzerinden Tosya. 73 km ile yarışmanın en uzun taskının ilk 1 saatlik bölümünü Semih ve Yiğit lider götürüyor.

Yurdaer, Hilmi Tuncay ve ben 5-6 km gerilerinden takip ediyoruz. Ilgaz civarlarında grup iyice dağılıyor, yanımda sadece Yur20

XC Turk

daer var. Diğerlerinin önümüzde ve hala havada olduğunu da düşünerek bazı termalleri cömertçe harcayarak hızlı uçuyoruz. Ilgaz ilçesini düşük irtifayla geçerek batıdan-doğuya aşmayı planladığımız 20 km’lik dağlık kesimin ilk sırt hattına tosluyoruz. Havanın çalışmaması için hiçbir sebep yok gibi ama birtürlü bizi kurtaracak termali bulamıyoruz. Yurdaer güneye doğru açılarak son kumarını da oynuyor ve kalan irtifasını da yiyerek iniyor. Yarım saat boyunca ordan çıkabilmek için savaşıyorum ve nihayet dağlık arazinin üzerinde gittikçe büyümeye başlayan bulutlara doğru bir yol bulup hızla tırmanmaya başlıyorum. Bulut tabanına ulaşır ulaşmaz, nefes kesen manzaranın da eşliğinde speede abanarak 20 km’lik dağlık kesimi 3000-3500 m. irtifayla neredeyse dümdüz uçarak geçiyorum. Gole 10 km kala ortalık çok sessiz , önümde ve arkamda kimseler görünmüyor. Önümde uçtuklarını düşündüğüm Semih ve Yiğit’in, uçuşun daha ilk bölümlerinde indiğini, gol yaptıktan sonra öğreneceğim. Gol noktası üzerine yerden 1700m. irtifayla geliyorum. Telsizle meet director ile konuşuyorum, ilk golü Tuncay yapmış ancak Yarışma’da en iyi doğrusal mesafeyi yapmak ve koyulan ödülü de almak için uçuşa doğu yönüne doğru devam etmiş. Gole 2. gelen Hilmi ve soğuk birasını biran önce yudumlamak için inişe geçmiş. Gole 3. olarak geldikten sonra iyi olan irtifamı da düşünerek doğrusal mesafede 1. lik için uçuşa devam ediyorum.

Doğu yönü bulutlu görünüyor ama fazla da çökmeden iyi bir süzülüşle 80. km lere zorlanmadan ulaşıyorum. Önümde olan Tuncay’ı görebilmek için ufku sürekli ta-

rıyorum. Uçuş rotamın 5-6 km güneyinde fazlaca irileşen ve kabaran bir cumulus bulutundan çiselemeye başlayan yağmurdan kaçmak için ufak tefek kaldırıcıları da pas geçerek doğu yönünde uzayarak iyice alçalıyorum. Son 200 m. de güneşin vurduğu az eğimli bir sırtta zayıf bir kaldırıcı bularak tutunmaya gayret ederken telsizden Tuncay’ın sesini duyuyorum. Sadece 1 km önümde inmiş ve kanadını topluyor.

Dönmekte olduğum zayıf termiği bırakarak Tuncay’ı geçmeye yetecek irtifamla düz bir süzülüşün ardından Tuncay’ın birkaçyüz metre önün inerek yarışmadaki en uzun doğrusal uçuşa imza atıyorum.

Kazananlar ve yıldızı parlayanlar Yarışmanın enlerinin ilk sıralarına kesinlikle bayan pilotları koymayı istiyorum.

Yıllardır iyi yarışma uçan bayan pilot yokluğundan yakınırdık. Ama artık başarılı bayan pilotlarımız var. Özellikle Nevin Şahinbeyoğlu ve Yasemin Yılmaz tebriği hak ediyorlar. Nevin ilk tasktaki golüyle Türkiye’de yarışmalarda gol yapan ilk bayan pilot ünvanını aldı. Yasemin ise 73 km lik zorlu 2. task da gol yapmayı başararak bir büyük başarıya imza atmış oldu. Ayşe Bayrak ve Tuba Küçük’ü de performansları ve yükselen grafiklerinden ötürü kutlamak gerek.

Diğer taraftan erkeklerde Hilmi İnce’yi bu sezon tutmak çok zor. Task ve yarışma birincilikleri ile sezonun tartışılmaz 1 numarası. 2-3 sezondur yarışma performansları yüksek pilotlar dışında yeni yeni pilotlarında yarışmalarda boy göstermesi ve gol noktalarında yeni yüzler görülmesi rekabeti arttıran bir etken olarak göze çarpıyor.

Podyum Keyifli ve çekişmeli bir yarışma ardından podyuma çıkan isimler şöyle: Erkekler 1- Hilmi İnce 2- Tuncay Tahtakın 3- Yılmaz Açıkgöz Bayanlar 1- Nevin Şahinbeyoğlu 2- Yasemin Yılmaz 3- Tuba Küçük Açık Mesafe: R. Özay Zorlu Teşekkür Bayramören’i uçuş camiasına kazandırmak için yoğun çaba sarfeden, Bayramören XC Open Yarışmasına organizatörlük yapan Tahsin Tekin’e, rekabeti arttırmak yarışma pilotlarını teşvik etmek için yarışmaya sponsor olan ve ödül koyan İsmail Işık’a ve yardımlarını bizlerden esirgemeyen misafirperver Bayramören halkı ve yöneticilerine bizlerden kocaman bir teşekkür gidiyor...

2009 Sezonunda Bayramören Böylesine güzel arazi yapısına sahip bir yer elbette artık XC Pilotlarının en uğrak yerlerinden biri olacak. 2009 ve takip eden yıllarda nüfus kaybeden ve gözden uzak kalan Bayramören’in adı yamaçparaşütü sporuyla, uzun mesafe uçuşlarıyla, rekorlarla ve ulusal-uluslar arası yarşmalarla anılacak. İlkinin müjdesini şimdiden XC Turk

21

verelim: Dünyanın en büyük yamaçparaşütü yarışma organizasyonu Paragliding World Cup, organizasyonun başkan yardımcısı Semih Sayır’ın da çabalarıyla, ön yarışmalarından birini 12-16 Ağustos’ta Bayramören de gerçekleştirmeye karar verdi. Bu yarışma ana yarışma olan World Cup ‘ın da habercisi demek. Tüm pilotları Pre PWC Bayramören’e bekliyoruz.

Yeni uçuşlar ve yarışmalarda görüşmek üzere.. www.venusairsports.com www.ozayzorlu.com

22

XC Turk

film UFUĞA YOLCULUK

kompakt ve hafif Ascent Vario’ya bayılacaksınız.

Thomas Latzel’in yeni filmi, Ufuğa Yolculuk’un premier’i 25 Ekim’de Münih’teki Arri sinemasında yapıldı.

Önceden haber verme özelliği: Okumak için zaman kaybetmezsiniz, çoğunlukla önceden bildirici ara yüzey sağlar.

Film, dünya çapındaki pilot Ewa Wisnierska’nın ilişkisini ve hayatı boyunca uçma hayalini kurduğunu fark etmesini sağladığı 69 yaşındaki Dorte Black ile yolculuğunu anlatıyor. Derin bir dürüstlükle tarif edilen, bir insan ve kişilik filmi.

Fragmanını www.reisezumhorizont.de adresinden izleyebilirsiniz.

KullanImI kolay: Büyük numara puntoları sayesinde okunması kolaydır. Sesini değiştirebilir ve daha ileri seviyede eklentilerle zenginleştirebilirken uçuş esnasında kontrolü kaybetmezsiniz.

Yeni Şeyler.

ASCENT VARIO Yamaç paraşütü ve yelken kanat pilot-

lar için özel olarak tasarımlanan bu ürün, ihtiyacınız olan her şeyi bir arada bulunduruyor. Üstelik bir saat gibi takabileceğiniz kadar küçük!

Hafif: Eğer iyi bir uzun yürüyüşü seviyorsanız ama aynı zamanda ekstra malzeme taşımaktan da nefret ediyorsanız bu

2009 WorldCup Takvimi

PRE PWC 12-16 Agustos tarihleri arasinda; BAYRAMÖRENDE… Amerikan WorldCup Governador Valadres, Brezilya/ 21-28 Mart Asya ve Avustralya WorldCup Mun Gylong, Kore/ 25 Nisan-2 Mayıs Avrupa WorldCup - Denizli, Türkiye 30 Mayıs-6 Haziran - Annecy, Fransa 13-20 Haziran - Buzet, Hırvatistan 11-18 Temmuz Asya, Amerika ve Avrupa WorldCup’ları PWCA Asya, Amerika ve Avrupa Şampiyonlarını belirleyecek.

WorldCup Super Finali - Poggio Bustone & Cornizzolo, İtalya 1-12 Eylül 2009

XC Turk

23

Erdoğan Şanslı

Bu ay dergimize portre bölümü için Erdoğan Şanslı konuk oluyor. Kendisi paramotor konusunda uzmanlaşmış bir pilot.

Dilerseniz onu biraz daha yakından tanıyalım.

Eroğan Şanslı Şumlu kasabasında doğdu. 1989’da Bulgaristan’dan Türkiye’ye göç etti. 1993’de THK Paraşüt Başlangıç Kursuna katılıp, 1994 1996 yılları arasında Paraşüt Milli Takımıyla atladı. 1000 atlayış tecrübesi var. 1996 ‘da Microlight (Motorlu Delta) ve Hanggliger (Delta) kurslarına katıldı. Microlight ile 600 saat uçuş tecrübesi var. 1997’de Ölüdeniz’de 24

XC Turk

Tandem Pilotu olarak işe başladı ve halen devam etmektedir. Bu konuda da 5000 uçuş tecrübesi mevcut. Ama onu durdurmak mümkün olmadı ve o, 2003’te Sam

Air Uçuş Okulunda uçuş eğitimi aldı. Şimdi, PPL Lisans sahibi. Üstelik 61 saat uçuş tecrübesi var. Aynı zamanda kendisi gibi, hava sporlarını fethetmek isteyen pek çok adaya, eğitim veriyor.

Kendine ait web sayfasında yalnızca başarılı uçuş kronolojisini değil, aynı zamanda gökyüzünden çekilmiş nefis fotoğrafları,videoları bulabilir; görüntülü uçuş teknikleri ve deneyimlerine de ulaşabilirsiniz. www.ppgtr.com adresi, eski bir tasarıma sahip olsa da size ilginç pek çok doküman ve görsel sunacaktır.

XC Turk

25

Neden

XC Türk?

Bir topluluk düşünün ki toplumsal eylem imkanlarının hepsine sahip ama bir arada hareket edemiyor, gücünü optimal düzeyde kullanamıyor olsun. Dışarıya karşı tek ses olamıyor, kendi iç sorunlarını bile çözmekten çok unutmayı veya ötelemeyi tercih ediyor olsun. Biraz tanıdık gelmiştir sanırım.

Türkiye’de sportif havacılıkla ilgilenenlerin ortak bir takım organizasyon sorunları var. Herkes az veya çok bunları biliyor. Çözüm anlamında adımlar atılıyor, bazı insanlar bu iş için kafa yoruyorlar. İyi – kötü bir şeyler yapılıyor. Zaman içerisinde sanıyoruz ki iyi yönde güzel gelişmeler olacaktır. Bahsettiğimiz güzel gelişmelerden birisi de camianın sesi olabilecek düzenli bir yayının çıkmasıdır. Resmi bir ağız olabilecek bir yayın, kapalı devre konuşma ve yazışmalarla kısır döngüye giren karar mekanizmalarımızı daha geniş toplum kitlelerine ulaştıracaktır. Bu amaçla bir yola çıktık.

Tek ses tek yürek olma yolunda atılması gerekli bir adımdı ve ciddi bir planlamaya ihtiyaç duyuluyordu. Çıkış tarihi olarak 2008 sezon başını hedeflemiştik ama iyi ekip kurmak, her şeyi eksiksiz organize etmek ve malzeme toplamak hiç kolay de26

XC Turk

Yasin Keçef

ğildi. Sonuçta her şeyi organize edip hazır olmamız sezon sonunu buldu. Aslında iyi de oldu. Tam hazır olmadan bu kadar büyük ve zahmetli bir işe girmiş olsak belki de düzenli devamlılık konusunda ciddi sıkıntılar yaşayacaktık. Evet, Kasım ayı başında birinci sayımızı çıkardık ama…

Tam da dünyada kriz varken nereden çıktı bu çalışma…

Para kazandırmayacak bir işle uğraşmak neden…

Kim destek olur ki böyle bir çalışmaya gibi olumsuz motivasyonların içinden sıyrılıp karşınıza çıkmış bulunuyoruz. Bunlar az da olsa bizim camiayı iyi tanımayan insanların projemizi ilk duyduklarında verdikleri olağan tepkilerdi. Haksız da sayılmazlardı aslında ama bu proje neredeyse bir yıldır üzerinde düşündüğümüz ve çalıştığımız bir işti. Bu aşamada geri dönmemiz söz konusu bile olamazdı. İlk fikir nasıl çıktı hatırlamıyorum ama sanırım Yamaşüt dergisinin sürekli çıkamamasından kaynaklı “nasıl yaparız” sorusuyla alakalı bir sonuç olsa gerek.

Yamaşüt dergisinin de tekrar çıkma hazırlıkları olduğunu biliyorum ve her zaman

olduğu gibi sonuna kadar destekliyorum.

Karşılıklı birer rakip olunmasından ziyade birbirini olumlu yönde destekleyen yayınlar olmasını ümit ediyorum. İsim konusunda camianın önde gelenleriyle yaptığımız görüşmelerde XCTürk isminin öne çıktığını gördük. Genel bir kabullenişti diyebiliriz aslında. Bu ismi ilk kullanan bildiğimiz kadarıyla Yahoo grupları içinde XCTurk grubunu kuran Yurdaer Etike’ydi. Cenk Esener ise www.xcturk. com adresini tescillemişti. Projemizden bahsettiğimizde her ikisi de çok sıcak yaklaştı ve ismi – adresi kullanma konusunda destek oldular. Buradan tekrar teşekkür ediyorum.

Yayınımızın formatı konusunda ise baştan beri online yayın düşündük. Çünkü internet yayıncılığı geleneksel yayıncılığı geçmeye başladı. Ulusal bir dergi 10-15 bin tirajlara ulaşırken, aynı derginin online versiyonu Yüzbinlerce tiraj yapabiliyor.

Yüksek çözünürlüklü fotoğraf, mizanpaj, montaj, film, kalıp, matbaa, kağıt, dağıtım, abonelik vs. masrafları da basılı yayınların olumsuz yönleri. Belli bir kesime hitap eden bir yayın sadece o kesim içinde okunurken iyi bir platformda yayınlanan online bir yayın hemen her kesimden insana ücretsiz veya bir çay parası fiyatına ulaşabiliyor. Yayınlanan içeriğe istenirse ses veya görüntü eklenmesi de mümkün. İleri de bunları da içeriklerimizde görebileceksiniz. Önümüzdeki beş yıl içerisinde online içeriklerin takip edilmesini kolaylaştıracak cihazlar da artacağı için, kağıt temelli yayınların gittikçe azalacağını bi-

liyoruz. Bu yüzden online başladık öyle devam edeceğiz. Eğer talep olursa yılda bir kez, o yılın içeriğinden özetler seçilmiş kaynak veya koleksiyon tarzında bir baskılı sürüm de çıkarabiliriz. İkinci sayımızda (Ocak-Şubat 2009) ilk sayımızın tirajını size açıklayacağız. İlk sayımızın iyi bir tiraj yakalaması çok önemli. Çünkü bu yayının daha iyi noktalara gelebilmesi reklam gelirlerine bağlı. Reklam gelirleri de doğrudan tirajla alakalı. Bu yüzden havacılık camiasından XCTürk’ü bilmeyenlere ulaşabilmek ve reklam alabilmek adına destek istiyoruz. Ayrıca yazılarınız ve fotoğraflarınızla da içeriklerimize katkı sağlayabilirsiniz. İkinci sayımızda daha da iyi içerikle karşınızda olmak dileğiyle, kanatlarınız rüzgarsız kalmasın…

XC Turk

27

Adem Hasgül

Yamaçparaşütü Yarışları Yamaçparaşütü dünyada yeni gelişmekte olan bir spor dalıdır. Sportif havacılık dalının şu anda en yaygın yapılan branşıdır. Bunun sebebi ise diğer sportif havacılık branşlarına göre daha ekonomik ve kolay yapılabilir olmasıdır. Dünyada her spor için geçerli olan yarışma ve kendini gösterme tutkusu yamaçparaşütünde de kendisini göstermiştir. Bunun için Yamaçparaşütü yapanlar bir araya gelip kendilerini göstermek için yarışmalar organize etmişler ve bunu daha olumlu şartlarda organize edebilmek için uluslar arası havacılık federasyonu FAI tarafından da yarışmaları organize edilmeye ve denetlenmeye başlanmıştır. İleriki aşamalarda yarışma dalları artırılmıştır. Yamaçparaşütünün yapılan hatalar karşısında insan hayatının tehlikeye girmesine sebep olabilen bir spor dalı olmasından dolayı ciddi kurallar koyulmuştur. Yarışmalarda en önemli unsur güvenlik tedbirleridir.

I. GİRİŞ Yamaçparaşütü yarışmaları dünyada üç kategoride yapılmaktadır. Bunlardan birincisi Akrobasi yarışmaları, ikincisi hedef yarışmaları, üçüncüsü ise Cross Country 28

XC Turk

adını verdiğimiz mesafe yarışmalarıdır.

Akrobasi yarışmalarında yarışmacılar havada yamaçparaşütü ile zor hareketler yapar ve buna göre puanlar alır. Akrobasi yarışmaları deniz veya göl üzerinde yapılır. Bu sayede pilotların güvenlikleri ön

planda tutulur. Hedef yarışmaları serbest paraşüt hedef yarışmalarına benzer ancak hedef büyüklüğü paraşütten daha fazladır.

Cross Country yarışmaları ise uzun mesafe uçuş yarışmalarıdır. Dünyada en yaygın yarışma kategorisidir. Mesafe yarışmalarında pilotların gidebildiği mesafe ve hızlarına bakılarak puanlama yapılır. Mesafe yarışmalarında hakemler yarışmaya daha fazla heyecan getirmek için yarışmacılara belirli bir rota ve hedef vererek yarışmayı zorlaştırırlar. Bu hedef ve rotaları yarışmacılar yarışmaya başlamadan birkaç saat önce öğrenirler. Yarışmacılar hakemlerin vermiş olduğu hedefe gitmeleri durumunda gol yapmış sayılırlar. Birden fazla pilotun gol yapması durumunda da en hızlı pilot en fazla puanı kazanır. Pilotların gol yapamaması durumunda kat ettikleri mesafe puan olarak işlenir. Puanlamada yarışmacıların ortalama uçuş mesafeleri

ve hızları esas alınarak özel bir puanlama yapılmaktadır. Bu nedenle yarışmacıların her uçuşu ve mesafesi farklı puanlar ile değerlendirilir. Bu nedenle bir pilot iki gün üst üste aynı mesafeyi yapsa bile farklı puanlar alabilir. Günümüz yarışmalarında pilotların uçuş yaptığı rotalar ve hedefe ulaşıp ulaşmadığını kontrol etmek

için elektronik cihazlar kullanılmaktadır.

Bunun için en uygun cihaz Global Positions System’dir (GPS). GPS’lerin özelliklerinden birisi olan tracklog alabilme özelliği kullanılarak yarışmacıların yaptıkları uçuşlar kayıt altına alınır. Belirli aralıklarla bulunulan noktalar GPS’lere kaydedilir. (Örneğin: 5 saniyede bir) Bu şekilde GPS’de bir rota oluşacaktır. Pilot yarışma boyunca GPS’ini açık tutup bu kayıtları almakla yükümlüdür. Yarışma sonunda pilot GPS’ini puanlama hakemine verir. Puanlama hakemi GPS’deki kayıtları bilgisayara aktararak pilotun yarışmada kendisine verilen rota üzerinde gidip gitmediğini ve yapmış olduğu hızı GPS’deki verilerden elde eder. Buna göre de puanlamasını yapar. GPS sayesinde pilotların yarışmalarda hile yapma durumu en aza indirilmiş olur.

I. MESAFE YARIŞMALARI Yamaçparaşütü yarışma dalları arasında en yaygın ve en popüler olan yarışma dalıdır. Ancak seyirci çekme konusunda akrobasi ve hedef dalları kadar başarılı değildir. Seyirci popülaritesi düşük olmasına rağmen yamaçparaşütü yapan pilotların en fazla zorlandıkları ve en fazla yetenek gerektiren bu dala sporcular daha fazla rağbet göstermektedir. Mesafe yarışmalarına katılan sporcuların muhakkak yedek paraşütü, kask, GPS ve telsizi bulunmalıdır. Yamaçparaşütü yerden yükselen sıcak havayı kullanarak yükselme yeteneği bulunan motorsuz bir hava taşıtıdır. Bu yapı kullanılarak yamaçparaşütünün mesafe kat etmesi sağlanır. Yamaçparaşütlerinin bir süzülme katsayısı vardır. Örneğin; 1/8 süzülme 1 metre irtifa kaybında XC Turk

29

8 metre ileri süzülüşü belirtir. Dolayısıyla kazanılan yükseklik yamaçparaşütünün ileri doğru süzülmesini doğrudan etkiler.

Yarışma temel olarak bir kalkış noktasından başlayıp bir iniş noktasında biten ve istendiği taktirde aralarda dönüş noktalarının verilebileceği bir parkurun tamamlanması ile gerçekleştirilir. Yarışma günü hakem heyeti yarışma parkuru üzerinde daha önceden belirlenmiş noktalar arasında günün hava şartlarını değerlendirerek bir parkur belirlerler. Ve bunu yarışmadan birkaç saat önce yarışmacılara duyururlar.

Pilotlar tepeden kalktıktan sonra yükselir, buradan iniş noktasına veya bir sonraki dönüş noktasına yönelirler. Görevi

ne GPS lerini verirler. Puanlama hakemi GPS kayıtlarını bilgisayara aktarıp uçuşları inceler. GPS kayıtlarından pilotların ne zaman ve ne kadar uçuş yaptıkları belli olur.

Mesafeler kimi zaman 100 km yi bulabilir.

Dünya şampiyonaları gibi yarışmacı kalitesi yüksek yarışmalarda pilotların yarıdan fazlası verilen parkuru tamamlarlar.

Yamaçparaşütü mesafe yarışmalarının yapılacağı yerler özenle seçilir. Yarışma yapılacak yerde muhakkak bir tepe bulunması gerekir. Bazı bölgelerde vinç sistemi ile kalkışlar yapılmakta ancak bu sistem pek tercih edilmemektedir. Yarışma yapılacak bölgede uygun bir tepenin olmasının yanında tepeye araç yolunun da bulunması ve kullanışlı olması çok önemlidir. Aynı zamanda bölgede tam teşekküllü bir hastane ve yarışma süresince bölgede hazır bulunacak bir sağlık ekibi zorunlu ihtiyaçlar arasındadır. Ciddi yarışmalarda ise ambulans helikopter zorunlu tutulmaktadır. İmkanlar Aslında ambulans helikopter her yarışmada kullanılması zorunlu olmasına rağmen kolay kullanılabilecek olmaması nedeniyle takip edilememektedir.

tamamladıklarında kendilerine mesafe ve hız puanı verilir. Kendilerine verilen görevi tamamlayıncaya kadar havada kalmaları ve yükseklik kazanmaları gerekmektedir.

Bu sayede görevi tamamlama ihtimalleri de yüksek olur. Ancak yarışmacıların bir kısmı görevi tamamlayamayarak parkurun arasına iniş yapabilirler. Bu durumda bu yarışmacılara sadece mesafe puanı verilir. Yarışmacılar yaptıkları uçuşları GPS yardımı ile kayıt altına alınır. Uçuşlarını tamamladıktan sonra puanlama hakemi-

Yarışmacılar yarışmaya kayıtlarını yaptırmadan önce sigorta yaptırmak zorundadırlar. Sigorta şahsi sigortanın yanında birde 3. şahıs mali mesuliyet sigortasını da içermelidir. Ciddi yarışmalarda bu şart aranmakatdır. Bunun anlamı yarışmacılar yarışma esnasında üçüncü bir şahısa zarar vermeleri durumunda sigortanın üçüncü şahsın zararını karşılamasını içerir. Bunun haricindeki klasik sigorta ise olmamasını dilediğimiz aksiliklerde devreye girmesi gereken bir unsurdur.

30

XC Turk

Bunların haricinde yarışmacılar uçtukları kanatların kayıtlarını ve uçuşa elverişlilik belgelerini yarışma organizatörlerine sunmakla yükümlüdürler. Yarışmacılar kanatlarına reklam alabilir böylece sponsor ihtiyaçlarını da bu yolla karşılamış olurlar.

II. ORGANİZASYON Uluslar arası havacılık federasyonunun (FAI) Yelkenkanat Yamaçparaşütü alt komisyonu (CIVL) yamaçparaşütü yarışmalarını 2 kategoride toplamıştır. 2 senede bir düzenlenen Dünya Şampiyonları ve Avrupa şampiyonası gibi kıtalararası şampiyonlarına CAT 1 (Kategori 1) olarak sınıflandırırken Diğer kendi onay verdiği

yarışmalara sie CAT 2(Kategori 2) olarak sınıflandırmıştır. CIVL ve doğal olarak FAI düzenli olarak dünya sırlamasını yayınlayarak bu spor yapan pilotların değerlendirilmesini sağlamaktadır. Pilotlar bu sıralamada yer edinmek için uluslar arası yarışmalara katılarak puan almakta ve dünya sıralamasında yer edinmeye çalışmaktadırlar. Bu sayede sponsor bulma, öğrenci bulma gibi getiriler ile kendilerini profesyonel bir şekilde bu sporla uğraşma imkanı veren ekonomik kazanç elde

etmektedirler. Tabi burada yarışmacılar kendilerine en yüksek puanları getirecek yarışmaları tercih etmektedirler. Burada en yüksek puan doğal olarak CAT 1 yarışmalar getirmektedir. Yarışmanın getirdiği puanın yüksek olması için yarışmaya katılan yarışmacıların dünya sıralamasında üst sıralarda olması önemli bir etkendir.

Bunun haricinde yarışmada 3 gün görev uçuşu yapılması, yarışmacı sayısının 80 ve üzerinde olması yarışmanın yüksek puan almasında etki eden diğer faktörlerdendir. Bu nedenle bazen bir bakarsınız bir yarışmanın 50 cisi ile diğer bir yarışmanın 2 cisi aynı uluslar arası puanı almıştır. Burada yarışma kalitesi devreye girdiği için bu tür farklılıkların olması gayet normaldir.

Bu tür yarışmalarda bazı özel kuruluşlar yarışma organizasyonlarını profesyonel bir şekilde yürütmektedir. Günümüzde Paragliding World Cup Association (PWCA) ve XC Open gibi özel kuruluşlar organizasyon yükünü alıp belirli bölgelerde yarışmalar düzenlemektedir. Bu yarışmalar istedikleri taktirde FAI onayı dediğimiz CAT 2 onayı alıp yarışmacılara FAI puanı verilmesini sağlayabilmektedir. PWCA gibi organizasyonlar FAI kuralları haricinde kurallar ve sistemler geliştirip bunları uygulayabilmektedir. Örneğin PWCA kendi puanlama sistemin yapıp bunu uygulamaktadır. FAI 2 kategoride yarışmaları sınıflandırırken PWCA 7 kategoride sınıflandırmaktadır.

Ve kendi organizasyonuna katılacak yarışmacıları seçerken bu sınıflandırmaya göre yaptığı sıralama ile pilotları seçmektedir.

Sonuç itibari ile özel bir organizasyon olXC Turk

31

masından dolayı bu tür yetkileri kendisinde bulunmakta ve kendisine göre sistem geliştirmektedir. Bazen FAI ile çeliştiği noktalar olmasına rağmen kendi sistemin kullanmaktadır. “Paragliding World Cup “ – “Yamaçparaşütü Dünya Kupası “ kelimesinden dolayı resmi bir oluşum olduğu düşünülmesi nedeniyle bazen karışıklıklar olabilmektedir. Ancak özel bir organizasyon olduğunun bilinmesinde fayda var. Şimdiye kadar PWCA nın Türkiyede 2 si Kayseri(2004 ve 2007) 1 i Erzincan(2002) olmak üzere 3 organizasyonu oldu. Birde bunlara Denizlide yapılacak olanı eklersek 4 olacak. Ayrıca bunlara test yarışmalarını ekleyecek olursak 4 test yarışması ile birlikte yapılan 7 organizasyon Türkiye için oldukça verimli geçen yarışmalar olmuştur.

Bir yarışma yapmak için öncelikle bölge için uygun ve verimli bir tarih aralığı belirlenir. Bu 1 günde olabilir 15 günde.

Bu da sizin yarışmanıza katılımı etkileyen bir faktördür. 15 günlük bir yarışma Dünya Şampiyonası gibi çok ciddi yarışmalarda kullanılırken daha küçük çaplı yarışmalarda 3 ile 7 gün arası bir tarih aralığı tercih edilmektedir. 15 gün zaman ayırmak için oldukça uzun bir süredir. Bu nedenle CAT 2 bir yarışmada tercih edilen bir zaman aralığı değildir. 3 günden az yarışmalarda otomatikman az puan vereceği için iyi pilotlar tarafından pek tercih edilmez.

Hava şartları ve diğer nedenlerden dolayı uçuş olmayabilecek günlerden dolay 5-6 günlük yarışmalar daha çok tercih edilir.

Ancak günümüzde özellikle hafta sonunu kapsayan 3 günlük yarışmalarında popü32

XC Turk

laritesi oldukça artmaktadır.

Yarışmalarda katılımcıların yarışmada emniyetli bir şekilde yarışabileceklerini bir şekilde ispatlamak zorundadırlar.

Dünyada bu lisans ile yapılmakta olmasına rağmen bazen bu yöntem yeterli olmamaktadır. Bu nedenle organizatörler ekstra taleplerde bulunabilirler. Bu yarışmayı yapacak organizatörlerin yetkisi içerindedir. Yarışmaya katılacak pilotlardan uçuş tecrübelerini isteyebilirler. Daha önce katıldıkları yarışma sonuçlarını ve derecelerini yetersiz bulup kendi organizasyonunda yarışmasını kabul etmeme hakkı organizatörlerde bulunmaktadır.

Organizatör katılımcı sayısını sınırlandırabilir. Önceden ilan etmek şartıyla kendisine göre kurallar koyabilir. Organizatör yarışmacılardan istediği donanımı da önceden ilan etmek zorundadır. Mesela hangi model GPS ler ile yarışmanın yapılacağı, ne tür telsizlerin kullanılacağı gibi.

Veya ekstradan başka donanımlar varsa bunların bilgilerini ilan etmelidir.

Yarışmaların başarılı olabilmesi için iyi bir ekip çalışması gerekmektedir. Bir organizatör, bir yarışma direktörü, bir kalkış hakemi veya sorumlusu ve kendisine yardımcı olacak birkaç görevli, bir iniş hakemi veya sorumlusu ve kendisine yardımcı olacak birkaç görevli, bir ulaşım sorumlusu ve kendisine yardımcı olacak göreviler, bir puanlama hakemi, bir ofis sorumlusu, tecrübeli bir sağlıkçı ve iyi bir meteorolojist. Bütün bunlar bir yarışmanın başarılı bir şekilde yapılmasını sağlayan ana unsurlardır. Bunların bulunmasının yanı sıra

bu ekibin birlikte çalışabilmesi başarıyı etkileyen en önemli unsurların başında gelmektedir.

Bunların haricinde en önemli unsur yarışma için gerekli bütçedir. Ülkemiz şartlarını göz önünde bulundurduğumuzda en büyük sıkıntımız bu konudadır. Hele birde Spor bakanlığına bağlı federasyonumuz olmaması nedeniyle (şimdi kağıt üzerinde federasyon kurulmuş olmasına rağmen aktif olmadığı için hala aynı durum geçerli ve ona göre hareket etmekteyiz) mevcut yasalara göre sponsorluk yasalarından yararlanamamamız nedeniyle ciddi sıkıntılar çekilmesi gayet doğaldır. Bu aşamada yerel yönetimlerin desteği gerçekten önemlidir. Şimdiye kadar organize ettiğim yarışmalarda yerel destekler saye-

sinde başarılı olduğumu inkar edemem. Özellikle son yıllarda Kayseri için Talas Belediyesi ve dolaysıyla Belediye Başkanımız Rıfat YILDIRIM’ın katkısı gerçekten büyük olmuştur. Her türlü yerel sorun ilk elden çözülmüş ve hiçbir aksaklığa izin verilmemiştir. Ben en azında kendi bölgemdeki yarışmalar için böyle bir imkanı bulabildiğim için şanslıyım.

Yarışma organizasyonunu ve yapısını bu şekilde açıkladıktan sonra daha teknik konulara geçmek doğru olacaktır. İlk seferde çok sıkıcı olmamak için burada ara verelim ve bir daha ki sefere de teknik olarak yarışmaları açıklarız.

Herkese keyifli uçuşlar.

Teknik Delege Xavier Murillo, Organizatör Adem Hasgül ve Talas Belediye Başkanı Rıfat Yıldırım.

XC Turk

33

Sportif Havacılık Federasyonuna

Merhaba!

Sportif havacılık federasyonunun uzun bir bekleyişin ardından resmi olarak kuruluşu, bu anı bekleyen pek çok sporcuyu sevindirirken yeni soruları da beraberinde getirdi… “Peki ya şimdi ne olacak?” sorusu bütün bu merak ve belirsizlik halini özetlerken, diğer yandan da bu soruları sormak için gerçek bir muhatap bulmak çok zor oluyordu. Bizler de bu belirsizliği bir nebze olsun dağıtmak aynı zamanda da hava sporlarıyla ilgilenen herkesin merakını bir parça gidermek için Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün kapısını çaldık ve konudan sorumlu kişi olan Gençlik ve Spor Genel Müdür Yardımcısı Yunus Akgül ile görüştük.

XC TURK: MERHABALAR SİZİ TANIYABİLİR MİYİZ? YUNUS AKGÜN: Hoş geldiniz, ben gençlik ve spor genel müdür yardımcısı Yunus Akgül, 6 yıldır bu görevi sürdürmekteyim.

XC TURK : SİZİN DE BİLDİĞİNİZ GİBİ, SPORTİF HAVACILIK FEDERASYONUMUZUN ÇİÇEĞİ BURNUNDA. UZUN YILLAR SÜREN UĞRAŞLARDAN SONRA GEÇTİĞİMİZ GÜNLERDE KURULDU LÜTFEN BİZİ BİR SPOR DALININ FEDERASYON ÇATISI ALTINDA OLMASININ AVANTAJLARI KO34

XC Turk

Ezgi Uzmansel

NUSUNDA AYDINLATIR MISINIZ? BİR SPORUN FEDERASYONLU OLMASI NE DEMEKTİR? Y.A: Federasyon, her şeyden önce bir sporun ve o sporun ilkelerinin kayıt altına alınması demektir. Özellikle yamaç paraşütü ile ilgili konuşacak olursak, Son zamanlarda ki, gazetelere de bakarsanız toplam üç paraşüt kazası var Ölüdeniz’de.

Bu kazalardan bir tanesi 2 ölümle sonuçlandı. Diğeri ucuz atlatıldı. Bu tip kazalar denetimsizlikten kaynaklanır diyebiliriz.

XC TURK: FEDERASYONLARIN KRİTİK BİR YERİ VAR O HALDE… Y.A: Elbette, Sporcunun durumu, kullandığı malzeme, bu malzemeyi kaç kez kullandığı, durumunun spor için yeterli olup olmadığı uygunluğu çeşitli yönergelere federasyon sayesinde bağlanır. Böylelikle, kulüpler denetlenir, camiadaki kişi ve kuruluşlar denetlenir bu sayede kazalar %100 önlenemese de getirilen disiplin sayesinde alınan önlemlerin etkisi artar ve bugün hava sporlarında yaşanan kazalar daha az yaşanır diye düşünüyorum XC TURK: FEDERASYONUN GETİRDİĞİ KURALLAR SADECE SINIRLANDIRMA

GETİRMEZ DEĞİL Mİ? STANDARTLARI DA YÜKSELTİR BU DA HERTÜRLÜ AKSAKLIĞI DURDURMA ETKİSİNE SAHİPTİR. SİZ NE DÜŞÜNÜYORSUNUZ? Y.A: Gerçekten de, federasyon, sadece denetim mekanizması olarak değil aynı zamanda uluslar arası bir tanınırlık sağlar.

Müsabakalarda ya da etkinliklerde varlığını resmi olarak ortaya koyabilmesini sağlar. Bu da ülkelere hem saygınlık hem de resmi tanınırlık kazandırır özet olarak. Çünkü ülkelerin etkinlikler bazında iletişime geçtikleri noktalar federasyonlardır, kişiler ya da özel kulüpler değil. Uluslararası kimlik kazanmak bizim uluslar arası federasyon ve kuruluşlarla ilişkilerimizi düzenleyecektir.

XC TURK : TÜRKİYEDE SPORTİF HAVACILIK İÇİN OLDUKÇA VERİMLİ BİR SAHA OLMASINA VE BU SPORU BAŞARIYLA YAPAN İNSANLAR BULUNMASINA RAĞMEN

BU SPORLARI ÇATISINA ALACAK BİR FEDERASYONUN KURULMASI NEDEN GECİKMİŞ OLABİLİR? Y.A: Havacılık federasyonu biraz daha özel bir olay. Diğer federasyonlarla ilgili yaptığımız şeyler aslında hep destekleyici yönde. Çünkü bizler göreve geldiğimizde, toplam olarak 38 federasyon vardı, bugün 58 federasyon var. Yani bizler bunu destekliyoruz. Bununla beraber federasyon kurmanın belli ölçütleri var, bir sporu yapan sporcu sayısına bakıyoruz, kulüplerin sayısına bakıyoruz, ülke insanının bu sporlara ilgisine bakıyoruz. Bütün bunları değerlendirdikten sonra federasyon kurulmasına karar veriyoruz, ancak havacılık sporları söz konusu olduğunda TÜRK HAVA KURUMU gerçeğini ve onun da ilkelerini göz ardı etmemiz mümkün olmadı. THK bugüne kadar –beğenmeyenler olsa da- havacılıkla ilgili bütün işlemleri yapmış ve bu konuya çok şey katmış bir kurum. Dolayısı ile THK ilkelerini dışlamadan federasyon oluşturulması gerekiyordu bizler de bunu gözetmeye çalıştık. Belli konularda ve ortak paydalarda anlaştık.

TC devleti, her türlü sportif faaliyeti Gençlik ve Spor genel müdürlüğüne vermiştir. Eğer havacılıkla ilgili bir sportif organizasyon söz konusu ise gençlik ve spor genel müdürlüğü bunu yapar, bunları da federasyonlar vasıtasıyla yapar. Az önce bahsettiğim alt yapılar vasıtası ile havacılık federasyonu kuruldu. Şimdi önümüzdeki günlerde de başkanlık seçimi yapılacak.

Yunus Akgül XC Turk

35

XC TURK : BİZE BU KONU HAKKINDA BİRAZ DAHA DETAYLI BİLGİ VERİR MİSİNİZ? BU SEÇİMLER NE ZAMAN YAPILACAK? CAMİANIN EN MERAK ETTİĞİ KONULARDAN BİRİSİ DE BU; FEDERASYON RESMİ OLARAK KURULDU AMA NE ZAMAN AKTİF HALE GELECEK? NE ZAMAN TÜZÜĞÜNÜ YOL HARİTASINI AÇIKLAYACAK?

ve tüzük oluşturulurken pek çok ilgili kuruluş işin içinde olacak. Her hangi sporun ilgili kuruluşu yalnızca gençlik ve spor genel müdürlüğü olacakken havacılık sporunun temasta olacağı pek çok kuruluş olacaktır.

Y.A: Şimdi bu röportajın gerçekleştiği 22 Ekim itibari ile düşünürsek; aşağı yukarı bir ay içerisinde seçimler yapılacak başkan ve yönetim kurulu belirlenecektir. Bu ekip de yol haritasını ve tüzükleri belirleyecektir. Ama havacılık sporları için, onları uzun bir yolun beklediğini söylemem yanlış olmaz, çünkü diğer sporlardan çok daha kapsamlı ve karışık. O kadar çok alanı kucaklıyor ki: Bunun içine milli güvenlik ilkeleri bile girebiliyor. Bu bakımdan içerik

Havacılık federasyonu çok zaman önce kurulmuş olması gereken bir federasyondu. Bana göre gecikmiş bir federasyon.

Ama zararın neresinden dönülürse kardır diyebiliriz. Çok ciddi çalışmalar, alınacak uzun mesafeler ve katedilecek yollar var ama ben sonrasının çok güzel olacağını düşünüyorum. Havacılık sporlarımızın nihayetinde kayıt altında olacak olmasından memnuniyetimi belirtmek istiyorum.

36

XC Turk

XC TURK : SON OLARAK SÖYLEMEK İSTEDİĞİNİZ BİR ŞEY VAR MI??

AC

8 0 ‘ K C A T T ROA

XC Turk

37

Her yıl beş ayrı yarışma organizasyonu şeklinde yapılan Dünya Yamaç Paraşütü Akrobasi Şampiyonası serisinin bir ayağı Ikarus Sportif Havacılık Yamaç Paraşütü Okulu organizasyonu ile Ölüdeniz de ACROATTACK08 adı ile gerçekleşti. Geçmiş yıllarda Ölüdeniz de benzeri akrobasi yarışmaları düzenlenmiş olmasına rağmen resmi bir Dünya Kupası ilk defa düzenlendi. Yarışmaya gelen kısa adı FAI olan Dünya Sportif Havacılık Federasyonu hakemleri Agustin Cima ( Arjantin ), Chris Geist (

Hakem Chris Geist

Pal Takat ve partneri Gabor Kezi de maalesef katılamadılar. Bu yıl akrobasi dalının yıldızları çok iyi bir sezon geçiren Hernan Pitocco ve Horacio Lorenz oldu. Pitocco ACROATTACK08 in birinciliğini alırken Horacio ise ikinci sırayı aldı. Horacio yeni uçmaya başladığı Sol firmasının en son akrobasi kanadı Supersonic modelini ilk olarak bu yarışma sırasında kullanmaya başladı ve alışmak için çok zaman bulamadan yarışmasına rağmen ikinci sırayı almakta zorlanmadı ne de olsa Roul un akrabası.

Mahony

Mercan

Almanya ), Cloudio Catteneo ( İsviçre ) ve Dünya sıralamsında ilk sıraları paylaşan pek çok pilot Ölüdeniz de muhteşem manevralarla izleyenleri büyüledi. Kanatlarını vücutlarının bir parçası gibi kullanan bu pilotları izlemek gerçekten büyük bir keyif.

Yarışmaya ikisi Türk olmak üzere toplam 14 sporcu katıldı. Akrobasinin muhteşem ikilisi Roul ve Felix Rodrigez kardeşler ise yarışma tarihlerinde her zamanki gibi senkronize olarak baba olmayı bekledikleri için gelemediler. Yine yarışmadan kısa süre önce ayak bileğini kıran Macar pilot 38

XC Turk

Yarışmanın Türk pilotları Mehmet Akkoç 9. ( Mahony) ve Mercan Günel 13. sıraları alarak bizi gururlandırdılar.

FAI onaylı her sene 5 veya 6 ayaklı Yamaç Paraşütü Akrobasi dalında kupa düzenlenmekte ve bu yarışmaların toplamında pilotların kazandıkları wprs ( World Pilot Ranking System) puanları Dünya sıralamasını belirliyor. Bir akrobasi yarışması düzenlemek için Ölüdeniz Babadağ Dünya nın en uygun yerlerinden biri. Öncelike zemin deniz olduğu için ve pilotların deniz üzerine geldiklerinde sahip olabildikleri yüksek irtifa sayesinde bir çok

manevrayı tek uçuşta yapmaları mümkün oluyor bu da yetenek ve performanslarını ortaya koymalarında çok önemli. Bunun gibi organizasyonlarla zaten haklı bir üne sahip Ölüdeniz i taçlandırmaya devam ederken yıllardır maalesef çözülemeyen sorunlarınında gündeme gelmesi için bu gibi önemli organzasyonlar çok iyi fırsatlar oluşturuyorlar.

Bu yarışmaya Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü ve Muğla Valiliği nin çok samimi destekleri oldu. Öncelikle Tanıtma Genel Müdürlüğü desteği sayesinde ilk defa bir Yamaç Paraşütü Akrobasi yarışması Eurosport 2 kanalında yayınlandı. Ülkemiz açısından önemli olmasının yanında Dünya çapında sporumuzun ilgi çekmesi ve tanıtılması için mükemmel bir fırsat yakalamış olduk.

Bu yarışmanın organizasyonu ve elde

edilen tanıtım fırsatları ile bir çok marka veya firmanın sporla tanıştırılması da sağlandı. Bu, önümüzdeki yarışma, festivaller gibi aktivitelerde daha çok sponsor veya destek bulabilmek ve başarılı sporcuların önünü açabilmek için çok önemli.

Yarışma ile ilgili hakemlerin FAI raporu gelecek yıllarda tekrarlanması için organizatörlerin teşvik edilmesi yönünde oldu ve başarılı olduğumuzu söyleyebiliriz. İlk yılın verdiği moralle birlikte bu yarışma-

XC Turk

39

nın önümüzdeki yıllarda Dünya Akrobasi Kupası serisinin sabit bir ayağı haline gelmesi için tüm motivasyona sahibiz. Yine bu yarışma ile ülkemizde de yeni akrobasi pilotlarının yetişmesi ve halen aktif sporcuların başarılarını perçinlemesini diliyoruz. Gelecek sene 16 – 19 Mayıs 2009 tarihleri arasında ACROATTACK09 da yine Ölüdeniz de buluşuyoruz. Yarışma web sitesi www.acroattack.net

Akrobasi yarışmaları nasıl yapılıyor kısa açıklama ; Yarışmacılar FAI kurallarına göre en iki geçerli görev uçuşu yapmak zorundular.

Her görev uçuşu öncesinde manevra listesinden koreografilerinde tercih ettikleri manevraları seçerek hakemlere teslim ediyorlar. En az üç adet FAI tarafından görevlendirilmiş hakem görev yapıyor ve her pilotun uçuşundan önce koreografi formunu elinde tutarak pilot performansını izliyor ve manevralara girişi, içindeki stabilite, çıkış ve estetiğini değerlendiriyor. Her manevranın FAI akrobasi komisyonu tarafından belirlenmiş zorluk puanları var. Ayrıca bir manevradan diğerine geçiş tarzı da yine standart olarak puanlandırılmış durumda. Manevraların yapılması dışında koreografi seçimi, estetik, irtifanın kullanımı ve iniş tarzı ayrıca puanlandırılıyor ve özel bir formülle katsayılarla çarpılarak toplam puanlar alınıyor. Görev uçuşlarından sonra da toplam puanlar ve sıralama ortaya çıkıyor.

40

XC Turk

M. Can Gül

Yeni Başlayanlar ve Risk Alanlar Acele davranmak, sabırsız davranmak sizi hedeflerinize ulaştırmaz aksine uzaklaştırır. Uçuşa yönelik tecrübeleri yaşayarak öğrenmiş kişiler olarak eğitmenlik kimliğimizde en büyük idealimiz bu tecrübeleri öğrencilere aktarabilmektir. Aceleci olan pilotlar biran önce istediklerine ulaşmak; heyecan verici deneyimleri yaşayacak anlara kavuşmak isterler. Çünkü her şey sanki burunlarının ucundadır ve pilot adayı “işte o adam yapıyor! işte tepe paraşütüm de var!” der. Bu onun için yeterli göründüğü anda aslında büyük bir risk alır. Zanneder ki bir şey olmaz, “Demek biraz riskin bir mahsuru yokmuş” diyebilir kolayca. Bir risk daha alır, şansı yaver gidince iyice inanır bir şey olmayacağına.

Etrafında bu konuda kendisine yapılan uyarılar sadece dış ses haline gelir. O bildiğini yapmaya devam eder ve sonra kaza % 95 bir görünürlükle gelir. Artık o istediği

noktaya ulaşması ne yazık ki çok kolay değildir. Çünkü şimdi bir de kazadan sonraki psikolojik travma ile uğraşacaktır. Hâlbuki biraz daha sabırlı davranmış olsa zaten istediği noktaya emin ve sağlıklı adımlarla varmış olacaktı. Belki biraz daha uzun sürecekti ama oraya bu istekle ve azimle ulaşması kaçınılmaz olacaktı .

Bu DHV1 mi DHV 1/2 ile uçan pilotların gelişiminde de rahatlıkla gözükür aslında.

DHV 1 ile uçan pilotlar genelde daha hızlı ilerler. Çünkü onların kanatla ilgili bir tedirginlikleri yoktur. Kendilerini yaptıkları işe veya göreve rahatça verirler, her hava koşulunda rahat uçarlar. Eğitim ilerledikçe sertleşen koşullara daha çabuk adapte olurlar. Ama DVH 1/2 ile uçan yeni pilot da kafasında bir soru işareti hep vardır “Acaba bir mi alsaydım?” diye bir sürünceme yaşayabilirler. “Acaba bu sert havada bu XC Turk

41

kanat nasıl davranacak ?” diyecek, o hava koşulundaki kanada iyice alışıncaya kadar ki süreç onun kendi gelişimini yavaşlatacaktır.

Güvenliği pilota bağlı bıçak sırtı bir spor olan yamaç paraşütü eğitiminiz boyunca prensipleri mümkün olduğunca konserve şekilde sizlere aktarmaya çalışıyoruz.

Uçuşlarınız boyunca da mümkün olduğunca yanınızda olmaya ve sizi gözlemeye devam ediyoruz. Sık sık uyarılar ile sizlere konserve yoğunluğunda verilen prensipleri hayatınızın bir parçası haline getirmenize yardımcı olmaya çalışıyoruz. Ama ne yazık ki bu prensipler çok hızlı verildikleri halde pilotların zihninde çok hızlı tepkimeye giremiyor.

Bazı prensipleri yaşamadan; sadece gözlemleyerek, etraftaki budalalıkları seyrederek de öğrenebilmek mümkün.

Ama bazen hiç tahmin etmediğiniz pilotlar hiç tahmin etmediğiniz tutumlar içine girebiliyor. Bazıları ise daha önceden öngörülebiliyor ve biz o zaman dua ediyoruz : “Umarım yaşaması muhtemel olayı hafif atlatır!” diye.

Peki risk alınmaz mı? Evet alınır. Risk muhakkak alınır. Ama risk alanları ikiye ayırmayı tercih ederim, bir budala olanlar, iki risk almayı stratejinin bir parçası kabul edenler. Eğer bir pilot yamaç paraşütünün tüm safhalarını hakkıyla geçmiş, yüksek tecrübeler edinmiş, kullandığı malzemeye ve uçulabilecek tüm hava koşullarına hakim bir pilot ise ve bu pilot risk almak istiyorsa bu pilot BENCE risk al42

XC Turk

maya uygundur. Çünkü “risk” onun hayata bir bakışıdır, yaptığı olay ise onun hayata bir cevabıdır. Bu adam tabi ki kendini zorlayacak, malzemeyi zorlayacak, koşulları zorlayacak, en büyük kişisel kazanımı damarlarında hızla akan kanın vücudun verdiği tatlı uyuşukluk ve gurur duygusunu yaşayacaktır. Çevresel kazanım ise bu pilotun risk alarak açtığı ufuktur. Bu adamlar olmasaydı şu anda bu kadar güvenli uçuşlar gerçekleştiremezdik, bunlar birer efsane olmaya aday kişilerdir.

Bir de budalalar vardır. Bu adam henüz bir şey değildir, ama kendini bir şey sanır, kendini bir başkasının yansıması gibi görür aynı kostümü giyer, aynı malzemeyi kullanır ama malzemesine hâkim değildir, uçuş koşulları ise takdir-i Allah’ın bu kişiye ne kadar hayat bahşettiği ile alakalıdır.

Adam muhtemelen kadercidir ve bana bir şey olmaz veya olacaksa olurcudur. Bu adam kimseye ben riski seviyorum demesin. Çünkü aslında o kendisini kandıran, etrafındakileri de kandırdığını sanan bir budaladır.

Lütfen korkmamaktan korkun. Güvenli uçmak, risk almamak sizi yavaşlatmayacak aksine hızlandıracak.

10. Avrupa Yamaçparaşütü Şampiyonasının Ardından 10. Avrupa Yamaç Paraşütü Şampiyonası 30 Haziran 13 Temmuz tarihleri arasında Sırbistan’ın Nis şehrinde yapıldı.

Yarışmayı Türk Milli Takımı olarak 28 ülke arasında 16. sırada tamamladık. 146 yarışmacının yer aldığı yarışmada bireysel sonuçlar ise şöyle gerçekleşti.

Hakan Cici (takım kaptanı) Yurdaer Etike 51, Hilmi İnce 60, Özay Zorlu 110, Savaş Kıroğlu 114, Cenk Uygun 126 1 Temmuz Yarışmanın ilk günü. Cb oluşumu ve sert rüzgar sebebiyle task pencere açılmadan iptal edildi.

2 Temmuz Güney pistinde pencere açıldıktan 10 dakika sonra rüzgar kuzeyden esmeye

Yurdaer Etike

başladı ve uzun süre değişmedi. 15 kadar pilot havadayken yaklaşık 130 pilot kalkma imkanı bulamadı. Task iptal edildi.

3 Temmuz Rüzgar KB estiğinden sadece 3 kanadın yan yana kalkış yapabildiği Fakir isimli kalkışın kullanılmasına karar verildi. Bu kalkıştan 146 pilotun kalkış yapıp adil bir şekilde yarışması mümkün değil. Kalkışta WPRS sıralamasına göre öncelik ve çoklu start kapısı uygulandı. Cenk’le birlikte daha önce az sayıda FAI yarışmasına katılmış olduğumuz için en sonlarda kalkma şansı bulduk. Zaten zayıf olan bir günde zaman geçtikçe artan cirrus bulutları sebebiyle son sıralarda kalkanlar daha da dezavantajlı duruma geldiler. Sadece iki pilotun gol yapabildiği ve 47. sırada tamamladığım 70.9 km’lik taskta Hilmi 42., Özay 52., Savaş abi ve Cenk 126. sıralarda yer aldı.

4 Temmuz XC Turk

43

Yağmur sebebiyle gün iptal edildi.

5 Temmuz Değişken koşullar ve limitlerin üzerindeki rüzgar sebebiyle gün iptal edildi.

6 Temmuz Kuzeyli rüzgar sebebiyle yine Fakir take-off’un kullanılması söz konusu. Bu sefer öncelik uygulaması yarışmadaki pozisyonumuza göre. 88 pilotun gol yaptığı 57.1 km’lik taskı 11. sırada bitirirken, Hilmi 6., Cenk 99., Özay 120., Savaş abi 137. sırada yer aldı.

7 Temmuz Limit üstü rüzgar ve yarışmaya imkan vermeyecek derecede düşük bulut tabanı sebebiyle gün iptal edildi.

8 Temmuz Yarışmanın sekizinci günü ilk defa ana take-off’dan yarışma şansı yakaladık. Güneyli rüzgarları karşılayan Relej isimli take off tüm yarışmacıların öncelik uygulanmadan kalkabileceği büyüklükte. Günün ilerleyen saatlerinde ufak bir cephe girişi beklenmekte. 56.9 km’lik task’ın ilk bölü44

XC Turk

münde şartlar oldukça zayıf olduğundan temkinli gitmek gerekirken, yaklaşan cephe sebebiyle task’ın durdurulması riski sözkonusu. Tahmin ettiğimiz üzere cephe sebebiyle task durduruldu. 81. sırada tamamladığım task’ı, Savaş abi 97., Cenk 107., Hilmi 119., Özay 121. sırada bitirdi.

9 Temmuz Kuzeyli sert rüzgar sebebiyle Fakir takeoff’da uzun bir bekleyişin ardından gün iptal edildi. Artık tüm yarışmacılar yukarıya hazırlıklı geliyor. Mayolarını, güneş şemsiyelerini, güneş kremlerini beraberinde getiren takımlar çoğunlukta. Take-off’da meditasyon veya yoga yapanların yanında, su tabancalarıyla su savaşı yapanlara rastlamak mümkün.

10 Temmuz Fakir take-off’dan 73.6 km’lik bir task için tüm yarışmacılar start aldı. İkinci turnpoint rüzgar altı tarafında kaldığı için rotor riski taşıyan bir bölge. Rüzgar sertleşip rotoru artırdığından task iptal edildi. Biz de ikinci turnpoint çevresinde heyecanlı zamanlar geçirdik.

11 Temmuz Organizasyon Relej take-off’u denedikten sonra yine Fakir take-off’u kullanma kararı aldı. 64,3 km uzunluğundaki taskın ilk yarısı çok hızlı uçulduktan sonra ikinci bölümde şartlar oldukça zayıfladığından can pazarı yaşanmaya başladı. Türk takımının tüm üyeleri bugün gol yaptı. 38. bitirdiğim task’da, Hilmi 66., Özay 74., Cenk 78., Savaş abi 81. sırayı aldı.

12 Temmuz Relej take-off’dan 51 km’lik bir task

belirlendi. Hilmi ve Özay ile birlikte ilk bölümde ilk onda götürdüğümüz task’da yaptığımız hatalar sonucu Hilmi ile orta sıralara düştük. Özay ise gole 1.5 km kısa kaldı. 123 pilotun gol yaptığı günde 59. sırada gole varırken, Hilmi 58., Savaş abi 98., Özay 124., Cenk 133. sırada yer aldı.

Genel podyum; 1) Greg Blondeau (Fransa) 2) Andy Aebi (İsviçre) 3) Jeremie Lager (Fransa) Bayanlar podyum; 1) Ewa Wisnierska (Almanya) 2) Anja Kroll (İsviçre) 3) Elisa Houdry (Fransa) Ülkeler podyum; 1) Fransa 2) İsviçre 3) İtalya XC Turk

45

2008 TÜRKİYE YAMAÇ PARAŞÜTÜ PİLOTLAR SIRALAMASI*

Akın Gökbulut

* geçici

Türkiye sıralamasında pilotların bir yıl içersinde yapılan yamaç paraşütü yarışmalarında elde ettikleri en iyi görev (task) puanlarının toplamı esas alınmaktadır.

2008 yılında Türkiye’de 5 adet herkese açık yarışma yapılmıştır.

1.Denizli XC Open & Universities Challenge : 15 – 19 Mayıs 2008 *Geçerli görev (task) sayısı : 3 2.Kayseri THK Championship Open : 07 – 13 Haziran 2008 *Geçerli görev (task) sayısı : 2 3.Şenyurt XC Open : 03 – 06 Temmuz 2008 *Geçerli görev (task) sayısı : 2 4.Bayramören XC Open : 21 – 24 Ağustos 2008 *Geçerli görev (task) sayısı : 3 5.Denizli Yamaşüt Open : 03 – 07 Eylül 2008 *Geçerli görev (task) sayısı : 5 Onaylanmış bu 5 yarışmada yapılan toplam geçerli görev (task) sayısına bağlı olarak görev-puan tablosunda belirtildiği sayıda puan sıralama için kullanılır. Yeterli 46

XC Turk

sayıda görev (task) uçmayan pilotlar için tamamlayıcı bir puan ilavesi yoktur.

Görev-Puan Tablosu Toplam Görev Sayısı Puan Sayısı 1,2,3 1 (1 ) 4,5 2 (1+1) 6,7 3 (2+1) 8,9 4 (3+1) 10,11 5 (4+1) 12,13 6 (5+1) 14,15 7 (6+1) 2008 toplam geçerli görev (task) sayısı : 15 Değerlendirmeye alınacak toplam puan sayısı : 7 (6+1) adet en yüksek görev (task) puanı Uluslararası yarışmalara katılımı desteklemek amacıyla en az kategori2 düzeyinde yurtdışı yarışmalarda yapılmış başarılı görev (task) uçuşları da puanlama sistemine dahil edilmiştir. Yurtdışı yarışmalardan en fazla 1 adet görev puanı kullanılabilmektedir. Yurtdışı puan kul-

lanılması durumunda değerlendirmeye alınacak toplam puan sayısı değişmez.

Pilotlar yurtdışı yarışmalardan aldıkları ve puanlamada kullanmak istedikleri en yüksek yarışma görevlerini beyan etmeli ve belgelendirmelidirler. Yurtdışı yarışmalardan sisteme dahil edilebilecek uçuş puanı yukarıdaki görev-puan tablosunda parantez içinde “+1” şeklinde gösterilmiştir. Aşagıdaki sıralamada ise yurtdışı yarışmalardan gelen puan 7.kolonda koyu renk ile işaretlenmiştir.

Puanlama sitemine katılan 5 yarışma da tüm sporculara açık olduğu için 2008

yılı sıralaması oluşturulurken herhangi bir Yarışma Kalite Çarpanı uygulanmamıştır.

Sporcuların tüm yarışmalara katılımı değerlendirmeye alınacak en yüksek görev (task) puanları açısından kendi avantajlarına olacaktır.

Aşağıdaki 2008 yılı Türkiye sıralaması PWCA (Paragliding World Cup Association)’a bildirilecek olup 2009 yılında yapılacak PWC yarışmalarına katılmak isteyen ve başvuran Türk Pilotların kabul edilme sıralamasını da belirlemiş olacaktır.

2008 PG PILOTS RANKING TURKIYE

Rank 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29

NAME Hilmi Semih Tuncay Yigit Ozay Hakan Yurdaer Yilmaz Abdullah Basat Cenk Ozgun Savas Yasin Bilal Umut Ozgur Mutlu Mehmet Umut Hakan Yasemin Ziya Tugba Baris Eren Mustafa Yasemin Serdar Ufuk

SURNAME INCE SAYIR TAHTAKIN YILDIRIM ZORLU AKCALAR ETIKE ACIKGOZ YILDIZ OKAY UYGUN BABUR KIROGLU GUNDOGAN KAYA AKTURK KURT DURSUN ASLAN IRTEM BOLAT HACIALIOGLU KUCUK TURA KIZILTUG BOZYER YILMAZ ILKER ASLAN

Highest Points 1 2 3 1000 1000 996 1000 976 968 1000 952 932 1000 882 870 968 920 904 970 882 781 914 899 839 812 787 670 955 772 695 769 683 553 827 725 562 673 655 535 938 779 501 762 748 740 813 563 545 984 866 730 556 555 551 889 715 714 837 600 432 881 841 538 785 556 437 821 693 663 556 486 429 586 575 436 799 650 262 819 473 358 600 522 480 571 400 398 534 414 400

4 981 961 884 863 752 772 691 666 658 526 361 525 205 477 537 540 432 687 409 0 392 549 426 371 232 264 223 319 359

5 949 911 826 835 749 762 628 645 534 441 335 441 179 238 324 147 414 235 339 0 353 382 386 327 223 223 222 299 223

6 935 869 826 831 693 738 535 589 490 424 270 384 0 223 298 0 398 0 298 0 311 0 314 290 205 216 221 232 210

7 930 996 826 936 778 580 790 569 482 371 543 263 864 213 246 0 342 0 289 927 311 0 300 259 179 148 210 223 206

Total 6791 6681 6246 6217 5764 5485 5296 4738 4586 3767 3623 3476 3466 3401 3326 3267 3248 3240 3204 3187 3145 3108 2897 2844 2550 2501 2478 2442 2346

XC Turk

47

30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 78 78 78 78 78 78

48

Mahmut Ogun Celal Ozgur Nevin Mevlut Ismail Yuksel Ayse David Selcuk Yasin Tamer Mercan Polat Kemal Sinan Tugrul Huseyin Ahmet Umit Avni Umut Gokhan Ertan Sinan Zafer Gokhan Harun Ahmet Murat Erhan Cemal Nihat Gokcen Emre Huseyin Esad Serhat Cihan Gorkem Salim Huseyin Fehmi Faruk Omur Kemal Olgu Taylan Samet Caglar Murat Ruth Yasemin Erol Cevahir Taner Ibrahim Cengiz Mustafa Huseyin Tayfun

XC Turk

GUCEL MORKOC KARA SEN SAHINBEYOGLU HOYRAZ ALKAN CAN BAYRAK ERKEK KECEF AKAN GUNEL AKYUZ KUTLU BESCI YORGANCIOGLU GUDENOGLU AYDEMIR OZAN AKCIL CAGLAYAN OZCAN BIYIKLI CEYHUN KARAKAS HANCI TEKEOGLU AKSOY AKBAS DIREKCI KONCA BUYUKBAS KARGIN SELEK GUNES YAZICI BULUNC SAHAN SAFAK BOZKURT AKKOR SABANCI GUVEN CEYLAN GUNGELEN BINICI EROL ASLANTAS DERINBAY DINCER OLGUN SAYMAZ TANRIVERDI YILMAZ

486 536 680 397 664 988 438 424 425 775 469 484 657 681 594 671 434 325 601 354 352 396 352 421 303 420 517 321 433 391 232 383 351 395 379 345 358 550 493 473 466 249 294 223 327 223 345 223 223 223 223 223 223 223 223

391 433 380 391 484 378 376 416 297 531 401 296 451 419 396 570 396 294 336 223 331 390 223 266 262 414 340 289 417 377 223 294 234 238 206 223 206 218 254 243 232 223 149 222 323 216 299 208 206 206 206 206 206 206 206

369 342 273 306 272 348 223 400 269 529 396 267 361 312 196 169 370 232 267 222 276 307 222 223 0 230 334 266 281 299 206 227 161 205 205 206 205 0 0 0 0 206 147 210 0 206 0 206 205 205 205 205 205 205 205

310 289 232 288 246 179 216 344 224 0 320 223 147 186 175 149 256 223 246 210 268 286 210 205 0 147 0 149 0 0 205 0 119 0 0 0 0 0 0 0 0 0 82 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

308 257 223 272 149 0 214 286 222 0 232 205 129 132 147 147 223 207 177 206 263 70 206 149 0 119 0 147 0 0 179 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

232 222 220 225 147 0 206 0 215 0 0 149 0 0 140 0 0 205 0 205 82 0 104 147 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

205 218 206 223 129 0 205 0 210 0 0 147 0 0 70 0 0 183 0 195 0 0 97 0 829 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

2301 2297 2214 2102 2091 1893 1878 1870 1862 1835 1818 1771 1745 1730 1718 1706 1679 1669 1627 1615 1572 1449 1414 1411 1394 1330 1191 1172 1131 1067 1045 904 865 838 790 774 769 768 747 716 698 678 672 655 650 645 644 637 634 634 634 634 634 634 634

85 86 87 88 89 90 91 92 92 92 95 96 97 97 97 97 97 97 97 97 97 97 107 108 109 109 109 109 113 114 115

Niyazi Levent Isa Sener Ahmet Erdem Meral Olcay Yavuz Baris Nazire Ismail Emre Filiz Derya Dervis Bahadir Unal Adil Kazim Cenk Ozgur Mustafa Ahmet Oguz Sedat Hamdi Halil Ahmet Serhat Sezai Mustafa Mehmet Eser

ALSANCAK TOPCU DAL BAYRAKTAR KARALAR BASTUG CALLI OZTURK SEVINC SIRIN KAVAL BAYAR BAKIR DEMIRCAY MAHMUTOGLU CIVAN DEMIRBAS GUR KARABAS KURU SARIGOL SAYMAZ TOPALOGLU KIRTULUKOGLU SIRAY AYGUN DAGLIOGLU OZEL SAHIN BATITURK KISMIR

389 615 0 263 149 259 232 222 222 222 223 223 206 206 206 232 232 232 232 232 232 232 354 104 232 223 223 223 210 104 130

232 0 0 232 147 222 216 210 210 210 206 205 205 205 205 179 179 179 179 179 179 179 0 97 0 0 0 0 0 75 0

0 0 0 0 119 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 75 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 70 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 592 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

621 615 592 495 485 481 448 432 432 432 429 428 411 411 411 411 411 411 411 411 411 411 354 276 232 223 223 223 210 179 130

XC Turk

49

Hakan Akçalar

Federasyonumuzun Kısa Tarihçesi Ülkemizde yamaçparaşütü ve yelkenkanat sporlarının tarihi 1980’li yıllara kadar gidiyor. O zamanlar tek tük bireysel faaliyetlerle ve yabancı pilotların ülkemizdeki faaliyetleriyle sınırlı kalırken, 90’lı yıllarda üniversite kulüplerinde bu sporların yaygınlaşması ile birlikte ivme kazandı. 1996 yılında THK’na ve üniversitelere bağlı olan çeşitli kuluplerden farklı olarak ilk gerçek anlamda bağımsız sivil toplum kuruluşu olan Albatros derneği kuruldu.

O zamana kadar kulup ve dernek gibi yerel ölçekte buluşan sporcular, ODTU havacılık topluluğunun e-mail listesinde buluşarak sporumuzun Türkiye ölçeğini kapsayan ilk platformunu oluşturdular. Bu platformun en önemli fonksiyonu, birbirlerinden farklı coğrafyalarda faaliyet gösteren grupların aralarında haberleşerek ortak faaliyetler gerçekleştirebilmeleri, çeşitli festival, şenlik, yarışma, vs organizasyonlarla tanışmaları ve kaynaşmaları oldu. Zaman içinde egroups ve son olarak da yahoogroups üzerine taşınan bu e-mail grubunda 1998 yıllarında sporumuz için bir federasyondan söz edilmeye başlandı.

Federasyon ile ilgili konuların diğer 50

XC Turk

konulardan ayrı ve sağlıklı bir ortamda olgunlaştırılabilmesi amacıyla, 2000 yılında SpinStall adında, dernek ve kuluplerin temsilcilerinden ve sporun duayenlerinden oluşan bir e-mail listesi oluşturuldu.

Böylece federasyon amaçlı Türkiye ölçekli ilk oluşum meydana gelmiş oldu. Bu oluşumun ilk meyvesi ise 9.2.2002 yılında ODTU’de gerçekleştirilen toplantı oldu.

Bu toplantıda çeşitli gruplar arasında ortak altyapı oluşturmak amacıyla ortak eğitim konu başlıkları belirlendi ve sporumuzun mevcut kanuni altyapısını meydana getiren SHY-6C yönetmeliği masaya yatırıldı. Hemen ardından 30.3.2002 tarihinde ikincisi gerçekleştirilen bu toplantıda çeşitli konularda çalışma komiteleri oluşturuldu ve SHY-6C yönetmeliğinin yerine önerilmek üzere sporumuzun ihtiyaçlarını karşılayacak bir yönetmelik taslağı üzerinde çalışıldı.

Bu süreçte SHY-6C yönetmeliğinin yasama ve yürütme yetkilerini elinde bulunduran SHGM ile yapılan görüşmeler sonucu THK’nun da alternatif bir yönetmelik hazırlamakta olduğu ortaya çıktı.

11.6.2002 tarihinde tarafları SHGM, THK ve bağımsız sporcuların temsilcileri olan bir toplantı gerçekleştirildi. Bu toplantının amacı, birbirinden bağımsız olarak hazırlanan iki ayrı yönetmelik taslağını hazırlayanlar arasında SHGM hakemliğinde eşgüdüm sağlanması ve ortak bir yönetmelik taslağı hazırlanması idi. Oluşturulan yönetmelik çalışma komisyonu ilk toplantısını 4.7.2002 tarihinde SHGM evsahipliğinde gerçekleştirdi. 23.7.2002 tarihinde ikinci toplantının da gerçekleşmesi, o tarihe dek gelinen en ileri noktayı oluşturdu, ancak maalesef 3. toplantıya evsahipliği yapacak olan THK temsilcilerinin son anda toplantıyı iptal etmeleri üzerine bu ümit verici çalışma da tarihe gömülmüş oldu.

Bundan sonraki bir - iki yıl boyunca yine ortak platformlarda federasyon, yönetmelik vesair konular konuşuldu ve olgunlaştırıldı. Zaman içinde kurulan dernekler ve kulüpler ile sporcuların daha sağlıklı temsil edildiği bir ortam meydana geldi. Bu ortamda, camiamız için bir dönüm noktası olan 9.5.2004 tarihinde ODTU’deki toplantı gerçekleştirildi. Bu toplantıya Türkiye’nin her köşesinden 25 farklı grubun temsilcileri katıldı. Bu toplantıda, sporumuz için federasyonun gerekliliği maddeler halinde ortaya konularak, amacı sporumuz adına bir federasyon kurulması için gerekli çalışmaları ve başvuruları yapmak olan bir komisyon seçildi.

Bu komisyon derhal çalışmalara başlayarak öncelikle temsil sorununu halletmek amacıyla, sporculardan bireysel ve

dernekler ve kuluplerden tüzel olarak, oluşturulan komisyonun kendileri adına federasyon kuruluşu amacıyla başvuru ve çalışma yapmaya yetkili olduğuna dair beyan yazıları toplandı. Aynı süreçte yurtiçi ve yurtdışında sporumuzla ilgili kurum ve kuruluşlardan destek yazıları alındı. Oluşturulan dosya ile birlikte 4.10.2004 tarihinde GSGM’ye komisyon olarak ilk ziyaret gerçekleştirildi. GSGM başdanışmanı ve hukuk müşaviri seviyelerinde temaslarda bulunuldu ve sporumuzun o güne kadar geldiği nokta ve mevcut potansiyeli ortaya konularak bu spor için bir federasyonun gerekliliği ve ihtiyacı anlatıldı. Bu görüşmeler sonucu ülkemizdeki potansiyelin yeterli olduğu ancak dernek ve kulüp şeklinde sivil örgütlenmenin yeterli olmadığı, bu yönde yeterli olgunluğa ulaşılması gerekliliği tarafımıza ifade edildi.

Bu görüşmeler ışığında komisyon çalışmalarını dernek ve kulüpleşmenin teşvik edilmesi yönünde yoğunlaştırdı.

Bu süreçte konunun önemli muhattaplarından biri olan THK’na 20.1.2005 tarihinde federasyon konusundaki çalışmalarımızı anlatan ve işbirliği talebimizi içeren bir yazı gönderildi. Bu yazıya maalesef 1.5.2005 tarihinde olumsuz bir cevap alındı. 3.5.2005 tarihinde THK genel sekreterinin daveti üzerine THK’na komisyon olarak ziyarette bulunuldu. THK Genel başkanının da katıldığı bu toplantıda genel olarak olarak olumlu bir hava yakalanmasına rağmen, THK’nun komisyonu tanımaması ve federasyon yetkisini tek başına taşıma iddiası neticesinde önemli XC Turk

51

bir işbirliği fırsatı kaçırılmış oldu. Çalışmalarına GSGM ile birlikte çizilen yol haritası ile devam eden komisyon,13.6.2005 tarihinde SHGM’ye de federasyon çalışmaları hakkında bir dosya sundu.

2.9.2005 tarihinde, GSGM’ye federasyon kurulması amacıyla resmi başvuru gerçekleştirildi. Asli görevini böylece tamamlayan komisyon GSGM ile temaslarını devamen sürdürerek çalışmaların sağlıklı birşekilde yürütülmesinde yardımcı oldu.

Camiayı biraraya toplayan en önemli organizasyon 15.9.2005 tarihinde başlayan Yamaşüt yarışması oldu. Takip eden senelerde de bu yarışma gelenekselleşerek devam etti.

Arkasında büyük bir desteği barındıran komisyon, GSGM MDK üyelerine sporumuzu tanıtıcı dosyalar göndererek farkındalık sağlanmasında rol oynadı. Komisyon son olarak 14.3.2006 tarihli duyurusunda yapılan çalışmaların bir özetini aktararak görevinin aslen sona erdiğini bildirdi.

GSGM bünyesinde yürütülen çalışmaların sonucunda 13.6.2008 tarihinde metnini aşağıda göreceğiniz federasyonumuzun kurulma kararının haberini aldık: “...

Havacılık alanında yamaç paraşütü,yelken kanat,balon ve benzeri spor dalları olmasına karşın, bu branşlarla ilgili faaliyetler genel müdürlüğümüzün dışında türk hava kurumu tarafından yerine getirilmeye çalışılmaktadır.

52

XC Turk

Sağlıklı bir toplumun oluşturulması içinsporda gelişmiş ülkelerde olduğu gibi,devletin öncülük ve yapısal düzenleme görevini yürütmesi gereklidir.

Bu cümleden hareketle dünya ülkelerinin belli bir temele oturtup uyguladığı spor branşlarını ülkemize adapte ederek yaygınlaştırılması amacıyla türkiye heve sporları federasyonunun kurulmasında yarar olduğu düşünülmektedir.

Gençlik Spor Genel Müdürlüğü merkez danışma kurulu 13.5.2008 tarihinde yapmış olduğu toplantıda, hava sporlarının yurt içi ve yurt dışı spor faaliyetlerini proğramlamak, spor faaliyetlerinin esaslarını tesbit etmek,yürütmek ve spor yapanların sayısının artırılması amacıyla Türk Hava Sporları Federasyonunun kurulmasına ve uluslararası hava sporları federasyonuna üye olunmasına karar verilmiştir. makamınızcada uysun görülbüğü takdirde 3289 sayılı kanunun10 maddesi gereğince Türkiye Hava Sporları Federasyonunun kurulmasını olurlarınıza arz ederim.” Şu anda halihazırda kurulması kararı alınmış olmasına rağmen federasyonumuz henüz fiilen hayata geçmiş değil.

GSGM’nin bu konuda atacağı adımları büyük bir heyecan ve umutla bekliyoruz.

Yukarıda kısaca özetlemeye çalıştığımız federasyonumuzun kısa tarihi ile ilgili detaylara ulaşmak için www.tyyf.org web sitesini ziyaret edebilirsiniz.

Pal Takats

Çeviren: Zebur Mercan

Full Stall Tanımlama: Full Stall (tüm kanadı stall yapmak) en önemli manevralardan birisidir, diğer acro numaralarını öğrenmek istiyorsanız, pratiğini çok yapmak zorunda olduğunuz bir şey.

Kesinlikle bunu çok kullanmak zorunda kalacaksınız! Bir çok kez hata yaptığınızda, kanadı kontrol altına almanın daha hızlı ve daha güvenli baksa bir yol yoktur. Kanadınızın sınırlarında öğrenmek çok önemlidir. Eğer full stall ile kendinize güveniyorsanız, çok daha güvenli uçar ve acro yaparsınız !

Hazırlık: Kolonların dolaşmasını önlemek için harnesinizi oturma pozisyonuna ayarlayın,göğüs kemerini mümkün olduğu kadar genişletin ve bacaklarınızı harnesin altına getirin.

Eğer frenler uzun ise bir kez elinize sarın.

Giriş: Kanadı nazik ve eşit bir şekilde frenleri çekerek hızını en aza indirin. Üzerinizde dengelendiği zaman (sallanmıyor artik),hemen frenleri mümkün oldu kadar çok aşağı çekin. Kanat üzerindeki tüm hava akimi durduğu için stall`a girip arkanıza doğru düşer. Korkmayın, sanki birisi sizi arkaya doğru çekiyormuş gibi hissedeceksiniz. Frenleri en azından kanadın altına geri sallanana kadar bırakmayın. İlk basta kanat darbeli bir şekilde hareket edecektir (çünkü frenleri çok derinde tutmaktasınız) bu şekilde full stall`u kontrol etmek oldukça zor. Dengelemek için frenleri yavaşça ve eşit bir şekilde dirsek hizasına kadar getirin (tabi ki bu gerçektende kanadın türüne ve fren uzunluk ayarlarına bağlıdır!) Kanadın sakinleşmesini fark edene kadar,artik darbeli değil,frenler bir anda çekilmiyor ve tutmak çok daha kolay.

Bu pozisyona dengeli full stall denir,simdi kanat çoğunlukla açık,sadece kanat uçları XC Turk

53

kapalı ve on tarafa bakmakta,arkaya doğru uçmakta(neredeyse bir Tail Slide gibi).

Bu noktayı bulabilmek biraz daha fazla pratik yapmayı gerektirebilir. Çıkış: Full stall sırasında eğer dengelenmediyse , kanat darbeli saldırmakta ve pilot kanadın altında biraz sallanmaktadır. Kanat tam üzerinizdeyken ya da biraz önde iken,siz hızlı bir şekilde frenleri çok az fren pozisyonu kalana kadar bırakıyorsunuz bunun ile birlikte kanat tekrar hava ile dolup hızlandığı için öne doğru saldırıyor.hemen kanat öne doğru daldığında, kapanmayı önlemek için dikkatli bir şekilde frenleyin. Durdurmak için ne kadar şiddetli öne doğru saldırırsa o kadar güçlü frenleri çekmelisiniz .

Dengeli stall`dan çıkmak çok kolay çünkü kanat başınızın üzerinde rahat olduğu için frenleri hızlı bir şekilde bırakıp öne doğru dalmayı frenleri nazikçe çekerek kontrol edin.

Eğer kanadın öne doğru asimetrik olarak saldıracağını görürseniz sadece hızlı olan tarafı (assagiya yakin olan taraf) yavaş olan taraf hızlanıp ayni hizaya gelene kadar frenleyin. Daha sonra her zamanki gibi frenleri eşit bir şekilde çekerek durdurun.

Tehlikeler!

Kanat stall`a girdiğinde sallanmadan dolayı,kanadınızdan daha ileriye doğru gideceksiniz(kanat sizden daha çabuk yavaşlamakta) ve bir kaç an için sizden çok 54

XC Turk

daha geride kalacak. KANAT ARKANIZDA İKEN ASLA VE ASLA FRENLERİ SALMAYIN, CÜNKÜ TAKİP EDEN ÖNE SALDIRMA ÇOK GÜÇLÜ OLABİLİR, KANADIN İÇİNE DAHİ DUŞEBİLİRSİNİZ!!! Nedenini hayal etmek kolay,kanat uçmaya başlayıp öne doğru çok şiddetli bir şekilde saldırır ayni anda sizde çok büyük bir açıyla geriye doğru sallanırsınız. Bu iki etki birlikte dinamik bir hareket oluşturur. Bu da kolaylıkla kanat içine düşebilecek kadar güçlü olabilir,hatta arkasına kadar! Full Stall failures videosunu video gallery `den izleyin.

Diğer olan şey de, frenlerin ağırlığından dolayı bir elinizin istemeden yukarı çekilmesi,(özellikle kanat darbeli bir şekilde davranırken). Bu durumda ne yapmayı seçmeye karar vermek zorunda kalacaksınız. Diğer freni hemen bırakıp full stalldan çıkışa başlayabilir ya da çabucak o freni geri çekebilirsiniz, ama yeterince hızlı değilseniz kanat hızlı bir şekilde Spin`e girer ve sonunda kolaylıkla kolonlarınız birbirine dolanabilir. Lütfen spin tehlikelerini dangers of Spin ve kolonların dolaşmasını da okuyunuz. Her neyse full stall sırasında frenlerin basıncı kanattan kanada değişir.

Belki de full stall`in en kritik olan bolumu çıkıştır. Kanadın düz hızı yok (hatta aslında kanat geriye doğru gitmekte!) hızlanmak zorundadır,dikkatli olun! Eğer kanat öne saldırdığında frenleri çok sert çekerseniz tekrar stall`a girebilir (genellikle asimetrik olarak!) ama yeterice fren çekmezseniz büyük kapanmalar ve kravat olabilir! Kravatlı kanat ile aşağıya doğru spiral`e başladığınızda,eğer altınızda yüz-

lerce metre yoksa,yedeğinizi atmaktan sakınmayın!

Eğer kanadınız çok kullanılmış ya da geçirgenliği kotu ise bu manevrayı denemeyin (yani,böyle kanatlarla hiç bir acro hareketi yapmayın), çünkü çıkışta kolaylıkla derin stall (parachutage)`a girebilirsiniz,özellikle frenleri çok yavaşça bırakırsanız, ve kanadın hızlanmasına izin vermezseniz! Ama bu olursa speed bar`ınızı itin,ya da hazır değilse kanadı hızlandırıp derin stall`dan çıkarmak için nazikçe “a” kolonlarını avucunuz ile öne doğru çekin.

www.justacro.com

XC Turk

55