20 6|12|202 2
21Ο NΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΕΙΔΙΚΗ ΕΚ ΔΟΣΗ ΤΗΣ «ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ»
ΜΙΑ ΤΑΞΗ ΦΡΕΝΕ ώς μπορεί να είναι μια τάξη Φρενέ; Ερώτηση δύσκολη, αλλά και προκλητική. Τα υλικά μιας συνεργατικής τάξης αφορούν τον συντονισμό των αισθήσεων των παιδιών, την αφή, τις γλώσσες, την αρχιτεκτονική της τάξης, την κίνηση, την εναλλαγή μέσα/ έξω, την επιτέλεση της μάθησης με τη συγκίνηση, καθώς και το τρίπτυχο «τάξη - αυλή - κοινότητα». Ο κόσμος των υλικών αντισταθμίζει και διορθώνει τις ανισότητες, τη φτώχεια, το μονοδιάστατο cognito και τα επιστημολογικά εμπόδια στη μάθηση. Η στιγμή της διόρ-
Π
θωσης του κόσμου είναι αυτή του συμβουλίου της τάξης, της άμεσης δημοκρατίας των παιδιών που κάνουν τη δική τους κυβέρνηση. Σε κάθε συμβούλιο τα παιδιά αποφασίζουν και ρυθμίζουν όλα τα ζητήματα που ανακύπτουν από τη ζωή στον μικρόκοσμο της τάξης και του σχολείου τους. Μοιράζονται ρόλους και υπευθυνότητες μεταξύ τους. Στιγμή δημοκρατίας αποτελεί και η συνάντηση μεταξύ παιδιών που δεν γνωρίζονται από πριν, όπως και παιδιών με ενήλικες, με σκοπό την αναβίωση της ιστορικής μνήμης - όπως αυτό που συνέβη και φέτος στον αύλειο χώρο του Πολυτεχνείου. Εκεί το «Σκασιαρχείο» οργάνωσε ένα διήμερο δράσεων για μικρούς και μεγάλους - και στο ένθετο αυτό διαβάζουμε την εμπειρία μιας τάξης που μαζί με τη δασκάλα τους επισκέφθηκαν τον χώρο και συμμετείχαν στα δρώμενα. Η αρχιτεκτονική και η ιστορία του κάθε κτιρίου ενεργοποιεί όχι μόνο τους χώρους του αλλά και παράγει κίνηση, (ν)ομάδες και διαδρομές εντός και εκτός σχολείου. Δηλαδή με την παιδαγωγική Φρενέ καλούμαστε να συνενώσουμε φαινομενικά διακριτούς χώρους, όπως μεταξύ άλλων: την τάξη, τα τμήματα ένταξης και υποδοχής, την υπαίθρια τάξη, τον κήπο του σχολείου, την αυλή, την κοινότητα.
Συμμετείχαμε ως μέλη του «Σκασιαρχείου» και εκπαιδευτικοί της δημόσιας εκπαίδευσης στην 3η Μπιενάλε της Νέας Αγωγής που έλαβε χώρα στις Βρυξέλλες τον Οκτώβρη του 2022. Μια επετειακή συνάντηση για τον εορτασμό των 100 χρόνων από το Διεθνές Συνέδριο του Καλέ το 1921 και την ίδρυση της Διεθνούς Ενωσης της Νέας Αγωγής. «Οι... διαδρομές ενός κειμένου» ήταν ένα εργαστήριο το οποίο εμψύχωσαν οι εκπαιδευτικοί του «Σκασιαρχείου» που ταξίδεψαν στις Βρυξέλλες και το οποίο στηριζόταν στην ελεύθερη έκφραση στα πεδία του λόγου και της έκφρασης μέσα από το θέατρο. Για να επικοινωνήσουν τα υποκείμενα μέσα στον κάθε χώρο -αλλά και μεταξύ τους- καλούμαστε να καταργήσουμε την έδρα, δημιουργώντας μια συνεργατική τάξη όπου η εργασία και η συνεργασία προκύπτουν από την εφαρμογή των τεχνικών Φρενέ και ρυθμίζονται από το συμβούλιο της τάξης: η αλληλογραφία, το ραδιόφωνο, το τυπογραφείο, η βιβλιοθήκη, ο συνεταιρισμός, ο κινηματογράφος, το θέατρο, τα διάφορα πρότζεκτ – όλα έχουν τη θέση τους και αξιοποιούνται σε μια τέτοια τάξη. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ
2
Τρίτη 6 Δεκεμβρίου 2022
| 20
|
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ Του PEYMAN*
Αν και σε μία κατά Φουκό ερμηνεία θα λέγαμε εύκολα ότι τόσο το σχολείο όσο και ο προσφυγικός καταυλισμός αποτελούν ιδρυματικούς χώρους, για τον Peyman και την οικογένειά του, που ζουν στην Ελλάδα εδώ και 6 χρόνια κυνηγώντας το όνειρο της άδειας παραμονής, η σχολική κοινότητα αποτελεί έναν χώρο μεγαλύτερης ισότητας, έναν χώρο επικοινωνίας. Διαβάζουμε λοιπόν στο Ενθετο την ιστορία του Peyman, ενός μαθητή από το Αφγανιστάν που φοιτά στο 1ο ΓΕΛ Κιλκίς, και μοιραζόμαστε τα όνειρά του και τις αγωνίες του. Ο Peyman μέσα από την τέχνη καταφέρνει να υπερβεί, έστω και μερικώς, τα σύνορα του καταυλισμού της Νέας Καβάλας όπου ζει. Και η ιστορία του, μία ανάμεσα σε εκατοντάδες αντίστοιχες ιστορίες ξένων παιδιών, έφτασε σε μας μέσα από το κανάλι της ομάδας «Σχολεία Για Ολους - Υποστήριξη Παιδιών Προσφύγων στα Ελληνικά Σχολεία». Εμείς οι άνθρωποι της εκπαίδευσης οφείλουμε να δημιουργούμε συνεργατικά περιβάλλοντα μάθησης με σκοπό την πρόληψη και τη διαμεσολάβηση. Για να δώσουμε σε όλα τα παιδιά και περισσότερο σε κάθε αόρατο παιδί και την οικογένειά του την ευκαιρία να βρουν τον δρόμο τους και να ασκήσουν τα δικαιώματά τους, που τόσο συχνά μένουν στα χαρτιά. Οφείλουμε να αναδεικνύουμε συνεχώς τη σημαντικότητα του τρίπτυχου «τάξη - αυλή - κοινότητα», έχοντας συνείδηση της ιστορικής-ταξικής σημασίας γεγονότων που η συνέχειά τους φτάνει στο σήμερα. Οι κακοποιητικές παιδουπόλεις της βασίλισσας Φρειδερίκης, τα παρεκκλησιαστικά «φιλανθρωπικά» ιδρύματα που άνθησαν μέσα στη χούντα, η βιομηχανία των τεκνοθεσιών που ποτέ δεν έπαψε να ακμάζει, η δολοφονία ενός παιδιού, του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου (για την οποία, 14 χρόνια μετά, δεν έχει αποδοθεί ακόμα δικαιοσύνη) είναι κάποιοι ελάχιστοι κρίκοι σε μια μακριά αλυσίδα που φτάνει στην κάθε «Κιβωτό», που περιέχει στο DNA της, όπως όλες οι ιδρυματικές «προνοιακές» δομές, την κακοποίηση των πιο αδικημένων, των εγκλείστων που έπεσαν στην ανάγκη της. Απαιτούμε κοινωνική πολιτική, κοινωνικό κράτος, κοινωνικές υπηρεσίες που να λειτουργούν σωστά και όχι προσχηματικά, για να στηρίξουν, ψυχολογικά αλλά πρωτίστως υλικά, όλες εκείνες τις οικογένειες που δυσκολεύονται, στα περιθώρια αυτού του ανάλγητου συστήματος, και όλα εκείνα τα παιδιά που πέρα από τις εύκολες εξαγγελίες είναι αφημένα στη μοίρα τους, στα χέρια «φιλανθρώπων» και «ιερών πατέρων» που εμπορεύονται την αλληλεγγύη. Η παιδαγωγική μπορεί και οφείλει να είναι παράγοντας κοινωνικού μετασχηματισμού. Εχουμε συνείδηση ότι μπορεί να αλλάξει η μοίρα κάποιων παιδιών που η ζωή τα έφερε στην τάξη μας – και αυτό είναι μια βαριά ατομική ευθύνη για μας τους εκπαιδευτικούς. Αλλά έχουμε επίσης συνείδηση ότι υπάρχει ένα ευρύτερο πλαίσιο, πολιτικό και κοινωνικό, εντός του οποίου εγγράφεται και καθορίζεται η λειτουργία του σχολείου. Αγωνιζόμαστε λοιπόν και στα δύο επίπεδα: συλλογικό και ατομικό. «Αλλάζουμε την κοινωνία για να αλλάξουμε το σχολείο. Και αλλάζουμε το σχολείο για να αλλάξουμε την κοινωνία». Η παιδαγωγική Φρενέ μάς δίνει τα εργαλεία να στοχαστούμε όλα αυτά και να τα παλέψουμε. Να τι είναι μια συνεργατική τάξη Φρενέ! Η Συντακτική Επιτροπή Βογανάτσης Δαμιανός - Δημοπούλου Φωτεινή - Μπαλτάς Μπάμπης - Μπάρκα Κατερίνα - Παούρη Κατερίνα - Παπαδόπουλος Χάρης Σπήτα Βίκυ Επικοινωνήστε μαζί μας και στείλτε μας τα κείμενά σας για δημοσίευση στο εξής email: periodikofreinet@gmail.com
Το «Σχολεία Για Ολους - Υποστήριξη Παιδιών Προσφύγων στα Ελληνικά Σχολεία» (https:// schoolsforall.org/) υποστηρίζει επιμορφωτικά σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με τάξεις υποδοχής, προκειμένου να καλλιεργηθεί ένα ασφαλές και συμπεριληπτικό σχολικό περιβάλλον, ικανό να παρέχει ποιοτική εκπαίδευση σε όλους τους μαθητές. Γν ω ρ ί σ α μ ε Η κύρια αγωνία τον Peyman ως μας είναι ότι μαθητή του 1ου ΓΕΛ Κιλκίς, ενός ακόμα δεν εκ των σχολείων καταφέραμε να του δικτύου Σχοπάρουμε άδεια λεία Για Ολους, την περσινή σχοπαραμονής λική χρονιά. Η διαδρ ο στην Ελλάδα μή τού Peyman και αυτό (P 3ymon) και πραγματικά με η άνθηση του ανησυχεί γιατί ταλέ ν του του αποτελούν ένα έχουν περάσει παράδειγμα των ιδιαίτερων ικαπέντε χρόνια νοτήτων, ενδιαφερόντων και δυνατοτήτων κάθε μαθητή και μαθήτριας, τα οποία αποτελούν πλούτο για κάθε σχολική κοινότητα. Αυτή η πληθώρα δυνατοτήτων μπορεί να πραγματωθεί πλήρως μόνο σε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο.
Ενα όνειρο που θέλει να γίνει πραγματικότητα Το όνομά μου είναι Peyman. Κατάγομαι από το Αφγανιστάν και μετακομίσαμε στην Ελλάδα στα τέλη του 2017. Είμαστε εδώ πέντε χρόνια. Από τότε που έφτασα στην Ελλάδα είχα την ευκαιρία να αρχίσω να πηγαίνω ξανά σχολείο. Ενα από τα σχολεία στο οποίο φοιτούσα είναι το 1ο Λύκειο Κιλκίς. Στο σχολείο ένιωθα ευπρόσδεκτος και δεν αισθανόμουν πια ως νεοφερμένος. Οι καθηγητές μου προσπαθούσαν να με στηρίξουν και είχα κάνει φίλους. Ξεκίνησα να ζωγραφίζω το 2018, στην Ελλάδα, χρησιμοποιώντας βασικά δια-
Η ιστορία του Peyman: ένα ταξίδι από το Αφγανιστάν στην Ελλάδα θέσιμα υλικά που ήταν φτιαγμένα για παιδιά, όπως μολύβια σκίτσου και ακουαρέλα. Μου δόθηκαν τα υλικά από το προσωπικό στη Δομή της Δράμας, αλλά και στο Κιλκίς, από τους ανθρώπους της Omnes, του συλλόγου που φιλοξένησε την οικογένειά μου. Η Omnes με στήριξε επίσης σε τρεις συμμετοχές μου σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Αρχισα να δουλεύω πιο συστηματικά το 2019, όταν πήρα στα χέρια μου πιο επαγγελματικά υλικά για να βελτιώσω περαιτέρω τις καλλιτεχνικές μου δεξιότητες. Πρόσφατα, άρχισα επίσης να μαθαίνω ψηφιακό σχέδιο και ενδιαφέρομαι και για το animation. Αυτή τη στιγμή ζούμε σε έναν καταυλισμό που ονομάζεται «Νέα Καβάλα» και η διαβίωση είναι κάπως δύσκολη εδώ, αλλά παρέχουν φαγητό, νερό και ένα μέρος για να ζήσω, οπότε δεν μπορώ πραγματικά να παραπονεθώ γι’ αυτό. Υπάρχουν μαθήματα για άτομα κάθε ηλικίας και όλοι μπορούν να συμμετέχουν, όπως για την ελληνική γλώσσα, τα αγγλικά και
τα γερμανικά, νομίζω. Η κύρια αγωνία μας είναι ότι ακόμα δεν καταφέραμε να πάρουμε άδεια παραμονής στην Ελλάδα και αυτό πραγματικά με ανησυχεί γιατί έχουν περάσει πέντε χρόνια και όλοι οι φίλοι που ξέρω έχουν φύγει και νιώθω σαν να έχουμε κολλήσει εδώ όλο αυτό το διάστημα. Θα ήταν ένα όνειρο που θα γινόταν πραγματικότητα αν λαμβάναμε ένα μήνυμα που θα μας έλεγε ότι επιτέλους την έχουμε. Ενα από τα άλλα μου όνειρα είναι να κάνω σχέδια ρούχων. Εφτιαξα ένα σχέδιο μόνος μου και το τύπωσα σε ένα Hoodie, βγήκε πολύ καλό, αλλά θέλω να βελτιωθώ περισσότερο και να φτιάξω το δικό μου brand. Θα ήθελα πολύ να συνεργαστώ με άλλες γνωστές μάρκες ρούχων για να φτιάξω κάτι μοναδικά ξεχωριστό, ώστε να με θυμούνται οι άνθρωποι γι’ αυτό. Θέλω να με θυμούνται ως σπουδαίο καλλιτέχνη και ελπίζω οι άνθρωποι να εκτιμούν την τέχνη μου. Ενα έργο μου που ξεχωρίζω είναι το «Δεν θα περάσεις». Αντλησα έμπνευση από τους θεούς και τα πλάσματα που υπάρχουν στην ελληνική μυθολογία. Με μύησε στην ελληνική μυθολογία ένας φίλος στο σχολείο και μου είπε ότι υπάρχουν πολλά που θα μπορούσα να μάθω από αυτήν και μάλιστα να τα αξιοποιήσω στη ζωγραφική μου. Μετά από λίγο καιρό έφτιαξα το «You Shall Not Pass» και το χάρισα στο σχολείο μου (το οποίο τώρα βρίσκεται στην τάξη Β1). Ο Κέρβερος είναι ο φύλακας των πυλών του Κάτω Κόσμου και προστατεύει αυτές τις πύλες από την είσοδο οποιουδήποτε θνητού και από εκεί πήρα το όνομα για το έργο μου. *Μαθητής στο 1ο ΓΕΛ Κιλκίς
(Το βίντεο δημιουργίας του «Δεν θα περάσεις» είναι διαθέσιμο εδώ https://www. youtube.com/watch?v=gXQQzUKt2HU. Περισσότερα έργα του νεαρού καλλιτέχνη στον λογαριασμό του στο Instagram: @P3YMON)
|
Τρίτη 6 Δεκεμβρίου 2022
21 |
3
Η Στ' τάξη του 4ου Δημοτικού Σχολείου Πετρούπολης στο Πολυτεχνείο ση, συντονίστρια Εκπαιδευτικού Εργου, μια φωτογραφία με τη συγγραφέα Ζωρζ Σαρρή ανεβασμένη στη στέγη του Πανεπιστημίου Αθηνών και την ημέρα της απελευθέρωσης από τους Γερμανούς ανεβάζει στον ιστό του ιδρύματος την ελληνική σημαία. Μοιράσαμε τις εφημερίδες μας στους φοιτητές και ήμασταν όλοι πολύ ενθουσιασμένοι. (Ι.Χ.) Στη συνέχεια όμως τα λόγια από τα κείμενα και τα ποιήματα από τη μέρα αυτή και η μουσική που ακουγόταν σε όλο τον χώρο μάς έκαναν να συγκινηθούμε και να σκεφτούμε πόσο θάρρος χρειάστηκαν τα παιδιά αυτά για να αντισταθούν στη δικτατορία. Ηταν μια πολύ ωραία εμπειρία και ο καθένας από εμάς άνοιξε την καρδιά του. (Χ.Μ.) Διαβάσαμε τα ποιήματα που οι ίδιοι είχαμε γράψει και εκφράσαμε τη γνώμη μας για τη δημοκρατία. Μαζί μας ήταν και ο κύριος Γιώργος ο δάσκαλος τη μουσικής και η κυρία Ολυμπία η δασκάλα της Α2 τάξης με την οποία συνεργαζόμαστε.(Σ.Μ.) Πήγαμε εκεί για να γιορτάσουμε τα γενέθλια της Αννας, η οποία δεν πρόλαβε να τα χαρεί με τους φίλους και τους συγγενείς της λόγω της δικτατορίας. Ετσι, μέσω μιας ζωντανής ραδιοφωνικής εκπομπής, κάναμε μια γιορτή προς τιμήν της. Μόλις φτάσαμε ήμασταν όλοι πολύ ενθουσιασμένοι και ευτυχισμένοι που θα βλέπαμε από κοντά τον χώρο που όλο αυτόν τον καιρό διαβάζαμε και ακούγαμε από κείμενα και ιστορίες. (Α.Σ.) Η συγκεκριμένη εμπειρία με γέμισε χαρά και συγκίνηση γιατί μας δόθηκε η ευκαιρία να μπούμε σε έναν χώρο όπου πριν από 49 χρόνια είχαν σκοτωθεί νέοι άνθρωποι για να είμαστε εμείς ελεύθεροι σήμερα. (Μ.Κ.) Διαβάσαμε τα ποιήματά μας, συζητήσαμε τι είναι για εμάς δημοκρατία, γιορτάσαμε τα γενέθλια της Αννας! Περάσαμε πολύ ωραία και ελπίζουμε να μας δοθεί πάλι η ευκαιρία να κάνουμε κάτι τόσο δημιουργικό! (Στ.Α.)
Tης ΠΑΝΑΓΙΏΤΑΣ ΣΙΌΛΑ*
έξοδος του σχολείου στην κοινότητα δημιουργεί την ευκαιρία για πλήθος αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στα παιδιά και το κοινωνικό γίγνεσθαι/περιβάλλον. Η άμεση σύνδεση των παιδιών με πρόσωπα, κτίρια, μνημεία τα οδηγεί σε μια νοητική παρακολούθηση της εξέλιξης των αξιών, των ιδεών, των ειδών διακυβέρνησης της υφιστάμενης (σε κάθε χρονική περίοδο) πραγματικότητας, όπως αυτή διαμορφώνεται μέσα από ένα συνονθύλευμα ιστορικών γεγονότων.
Η
ΌΙ ΜΑΘΗΤΈΣ/ΤΡΙΈΣ της Στ3 τάξης του 4ου Δημοτικού Σχολείου Πετρούπολης «Ιωάννης Καποδίστριας» προσέγγισαν τα ιστορικά γεγονότα του Πολυτεχνείου μέσα από τη λογοτεχνία. Διάβασαν το βιβλίο της Ζωρζ Σαρρή «Τα γενέθλια» και μέσα από βιωματικά εργαστήρια και τεχνικές θεάτρου «μπήκαν σε ρόλο» και «ζωντάνεψαν» την Αννα, τη μικρή ηρωίδα του βιβλίου. Αποτύπωσαν τις σκέψεις της, τις ανησυχίες της, εξέφρασαν τα συναισθήματά της, παρακολούθησαν τις μεγάλες αλλαγές στη ζωή της κατά την περίοδο της δικτατορίας και κατάφεραν μέσα από τις αφηγήσεις της να γνωρίσουν πώς άλλαξε η ζωή πολλών ανθρώπων στη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου. Ηταν μια πολύ Στη συνέχεια, θέλοντας να ωραία εμπειρία αφουγκραστούν τα συναισθήματα και τις σκέψεις και ο καθένας των εμπλεκομένων ασχοαπό εμάς άνοιξε λήθηκαν με τη δημοκρατία. Ζωγράφισαν τι σημαίνει για την καρδιά του τον καθένα δημοκρατία και με την τεχνική «ανοιχτό παράθυρο» έψαξαν έξω στον κόσμο να βρουν πού υπάρχει η δική τους δημοκρατία, την οποία και αποτύπωσαν με κείμενο και ζωγραφιές. Η δραστηριότητα ολοκληρώθηκε με παρουσιάσεις στην ολομέλεια με τη δημιουργία εφημερίδας και ραδιοφωνικής εκπομπής. Στις 15 Νοεμβρίου 2022 εκπαιδευτικοί, παιδιά και γονείς επισκέφθηκαν τον ιστορικό χώρο του Πολυτεχνείου μαζί με τις ομάδες Βιβλιοθήκης, Κοινωνικής Παιδαγωγικής & Ραδιοφώνου του «Σκασιαρχείου». Τα παιδιά ξεναγήθηκαν στον χώρο και προσέγγισαν την ιστορική μνήμη μέσα από τη συμμετοχή τους σε ραδιοφωνικές εκπομπές, καθώς και εργαστήρια χαρακτικής και κολάζ. Τα παιδιά στα κείμενά τους περιγράφουν την εμπειρία που έζησαν: Μια πρόσφατη και πολύ δυνατή εμπειρία που έζησα ήταν η επίσκεψη με την τάξη μου στον χώρο του Πολυτεχνείου. Με αφορμή την 49η επέτειο από την εξέγερση στο Πολυτεχνείο, η δασκάλα μας κ. Παναγιώτα Σιόλα και εμείς αποφασίσαμε να οργανώσουμε μια ραδιοφωνική εκπομπή για να τιμήσουμε τους αγωνιζόμενους φοιτητές. Οταν φτάσαμε εκεί τίποτα δεν θύμιζε αυτή
τη θλιβερή μέρα παρά μόνο η παλιά, σκουριασμένη και τσαλακωμένη από τα τανκς πόρτα και το μνημείο που είναι αφιερωμένο στους ήρωες που πέθαναν. (Χ.Μ.) ΜΌΛΙΣ ΦΤΑΣΑΜΈ παρακολουθήσαμε το χρονικό της εξέγερσης μέσα από μια έκθεση με φωτογραφίες, ξεναγηθήκαμε στο κτίριο της Αρχιτεκτονικής από τον κ. Μπάμπη Μπαλτά και αργότερα μπήκαμε σε ρόλο, φτιάξαμε πλακάτ με συνθήματα
για να νιώσουμε τον παλμό και την αγωνιστικότητα των φοιτητών. Επίσης τυπώσαμε σε εργαστήρι χαρακτικής το σήμα της ειρήνης και άλλες εικόνες σχετικές με την επέτειο. (Β.Σ.) Η ραδιοφωνική μας εκπομπή από τις Ραδιοπεριπέτειες, το μαθητικό μας ραδιόφωνο, βγήκε στον αέρα και συζητήσαμε ζωντανά για όλα αυτά που είχαμε δουλέψει στην τάξη. Ξεχωριστή νότα συγκίνησης ήταν το δώρο που μας έδωσε η κ. Τσιαμπά-
ΗΤΑΝ ΠΌΛΎ ΏΡΑΙΑ η εμπειρία του Πολυτεχνείου και θα μου μείνει αξέχαστη! Περάσαμε όλοι υπέροχα και φανταστικά! Μάθαμε πολλές πληροφορίες, πήραμε πολλές γνώσεις και ζήσαμε πολλές όμορφες στιγμές! Ελπίζω να καταφέρω να πάω ξανά! (Α.Στ.) Εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς έζησαν μια όμορφη εμπειρία μέσα σε κλίμα συνεργασίας, αποδοχής και ενθουσιασμού, που περικλείει όλο το νόημα και το μήνυμα της εξέγερσης. Εκαναν ένα ταξίδι στον χρόνο και είδαν την ιστορία της νεότερης Ελλάδας πίσω από την ιστορία της Αννας. Εκαναν ραδιοφωνική εκπομπή στο Πολυτεχνείο δημιουργώντας μια γέφυρα ανάμεσα στο χτες και το σήμερα. Τίμησαν τη μνήμη των φοιτητών με τα κείμενα και τα ποιήματά τους, ενώ ταυτόχρονα επικοινωνούσαν με τους πολίτες και τους φοιτητές απολαμβάνοντας το δώρο της Δημοκρατίας! Δασκάλα, μέλος του «Σκασιαρχείου»
4
| 22
Της ΜΑΡΊΑΣ ΖΑΧΑΡΟΠΟΎΛΟΎ* και ΚΑΤΕΡΊΝΑΣ ΠΑΟΎΡΗ** πιενάλε Νέας Αγωγής. Επετειακή. 100 χρόνια μετά το Διεθνές Συνέδριο στο Καλέ και την ίδρυση της Διεθνούς Ενωσης της Νέας Αγωγής, με τις ιερές μορφές της Νέας Αγωγής για το έργο των οποίων διδασκόμασταν στα έδρανα του Πανεπιστημίου και ονειρευόμασταν, εμπνεόμασταν για τις τάξεις που θα είχαμε στο μέλλον. Με ενθουσιασμό προτείναμε να συμμετάσχουμε ως εκπρόσωποι του «Σκασιαρχείου». Μια Μπιενάλε που μας καλούσε να συναντηθούμε, να έρθουμε αντιμέτωποι, να ανταλλάξουμε, να συζητήσουμε, να μοιραστούμε. Σε διεθνές επίπεδο πια. Αρχικά, εργασίες για το Μανιφέστο, συζητήσεις, συγκλίσεις, ανταλλαγές, μοίρασμα. Μα λίγο καιρό πριν ταξιδέψουμε για Βρυξέλλες, η λαχτάρα έγινε αγωνία: «Μα πού θα πάμε εμείς; Τι έχουμε να πούμε εμείς;» και ο Freinet και ο Oury ήδη είχαν δώσει την απάντηση σ’ εμάς αυτή τη φορά και όχι στους μαθητές τους: «Ο καθένας με τη ζώνη του, όλοι έχουν μια θέση στην ομάδα». Και αυτό μας καθησύχασε. Θα πάμε με τη ζώνη μας και θα μοιραστούμε αυτό που κάνουμε. Φτάσαμε στον χώΜια συνάντηση ρο του Πανεπιστημίου όπου θα φιλοξενούανθρώπων από νταν η Μπιενάλε, το τόσα διαφορετικά βράδυ, τραβώντας τις αποσκευές μας. Εκεί, μέρη της γης που η υποδοχή από τον όμως μοιράζονται Francois, τον Simon, ήταν τόσο μεγάλη που κοινές ιδέες ξεχάσαμε την κούραγια την εκπαίδευση, σή μας. Στο τραπέζι μας έρχονταν άνθρωτον κόσμο, ποι που συναντούτα δικαιώματα σαμε πρώτη φορά, κουβεντιάζαμε όμως των παιδιών σαν παλιοί γνώριμοι. Νιώσαμε τι σημαίνει να μοιράζεσαι αξίες και όραμα όταν μπορείς να συνομιλήσεις με ανθρώπους που μπορεί να σας χωρίζουν χιλιάδες χιλιόμετρα, όμως σας ενώνουν τόσες κοινές αντιλήψεις. Την επόμενη μέρα η πρώτη αίσθηση ήταν ότι η Μπιενάλε ήταν μια μεγάλη γιορτή. Μια συνάντηση ανθρώπων από τόσα διαφορετικά μέρη της Γης, που όμως μοιράζονται κοινές ιδέες για την εκπαίδευση, τον κόσμο, τα δικαιώματα των παιδιών. Με μεγάλη χαρά και ενθουσιασμό συναντηθήκαμε ξανά διά ζώσης, ύστερα από τα χρόνια του εγκλεισμού, και με μεγάλη λαχτάρα βιώσαμε πάλι την εμπειρία οι άνθρωποι να συναντιούνται και να είναι μαζί. Η 3η Μπιενάλε Νέας Αγωγής στις Βρυξέλλες είχε επομένως κι έναν χαρακτήρα συνύπαρξης και μοιράσματος βιωμάτων. Ημασταν μαζί στους χώρους του Πανεπιστημίου, μοιραστήκαμε ξανά το ίδιο φαγητό και κουβεντιάσαμε με ανθρώπους στο ίδιο τραπέζι. Το πρόγραμμα ήταν γεμάτο, γεμάτο πολύ, σαν να ήθελε να χωρέσει όλα όσα δεν μπορέσαμε να μοιραστούμε τα προηγούμενα χρόνια. Πολλά και διαφορετικά εργαστήρια και να μην προλαβαίνεις να είσαι παντού. Εργαστήρια, συζητήσεις, ώρες συλλογικού στοχασμού και τοποθέτησης, ώρες αντιπαράθεσης, αναστοχασμού, δη-
Μ
Τρίτη 6 Δεκεμβρίου 2022
|
Το «Σκασιαρχείο» στην Μπιενάλε της Νέας Αγωγής
μιουργίας και συλλογικής αναζήτησης των συγκλίσεων στην πρακτική και στη σκέψη, στις αρχές και στις αξίες μας. Σ ΤΊΣ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ συζητήσεις (débats) διερωτηθήκαμε, συνδιαλεχτήκαμε και εργαστήκαμε συνεργατικά για να τοποθετηθούμε πάνω σε καίρια ζητήματα και στις αρχές που είχαν διατυπωθεί στο Μανιφέστο. Στα εργαστήρια (atelies) συμμετείχαμε στην πράξη σε πρακτικές που στηρίζουν και υποστηρίζουν τις αρχές του Μανιφέστου, ενώ υπήρξαν χρόνος και χώρος για γνωριμία με τους άλλους συμμετέχοντες όπου δόθηκε η ευκαιρία για σχεδιασμό νέων συνεργασιών και ανταλλαγή απόψεων. Ενα πρόγραμμα εξαιρετικά πυκνό, με ώρες στοχασμού και πράξης, αναστοχασμού και έξοδο στην κοινότητα, ανατροφοδότησης και γνωριμίας με νέες και παλαιότερες εκδόσεις βιβλίων, ώρες ψυχαγωγίας, δημιουργίας και διασκέδασης: γνωρίσαμε τις Βρυξέλλες, παρακολουθήσαμε συναυ-
λίες και θεατρική παράσταση, φτιάξαμε οριγκάμι, είδαμε εκθέσεις, ήρθαμε σε επαφή με συναδέλφους από άλλες χώρες και εργαστήκαμε, φάγαμε και ήπιαμε μαζί. Οι δυο ομιλίες που πλαισίωσαν την Μπιενάλε, η εναρκτήρια και η πανηγυρική του κλεισίματος, έδωσαν το στίγμα της Νέας Αγωγής: ανθρωπισμός, δικαιώματα και συνεχής αγώνας για να τα πετύχουμε. O Bernard Charlot στην εναρκτήρια ομιλία του μίλησε για την ανάγκη μιας Ανθρωπολογοπαιδαγωγικής και ο Philippe Meirieu διατύπωσε τους προβληματισμούς και τις προοπτικές της Νέας Αγωγής δίνοντας το στίγμα της και υπογραμμίζοντας την πολιτική διάσταση της Παιδαγωγικής. ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΊΟ «Οι… διαδρομές ενός κειμένου», με το οποίο συμμετείχαμε ως μέλη του «Σκασιαρχείου» και εκπαιδευτικοί της δημόσιας εκπαίδευσης, ήταν ένα εργαστήριο που στηριζόταν στην ελεύθερη έκφραση και στην ουσία αποτελεί την καθημερινότητα της συνεργατικής τάξης και
ίχνος της πρακτικής μας. Ξεκινήσαμε από μια ήδη υπάρχουσα τεχνική, το ελεύθερο κείμενο, και δημιουργήσαμε νέες δυνατότητες γι' αυτόν τον θεσμό μέσα από νέες στιγμές δουλειάς. Η ελεύθερη έκφραση μέσω των λέξεων του γραπτού λόγου μετουσιώθηκε στη θεατρική μορφή της σε σώμα, ήχους, εικόνες, κίνηση. Το θέατρο στη συνεργατική τάξη, έτσι όπως το δουλεύουμε καθημερινά, γίνεται τόπος πράξης όπου ελεύθερα εκφραζόμαστε, δημιουργούμε συνεργατικά, αναλύουμε τις πιθανές επιλογές και παίρνουμε τεκμηριωμένες και ηθικές αποφάσεις, αποκτώντας βίωμα δημοκρατίας και πολιτειότητας όπου αναδεικνύεται η πολιτική διάσταση των επιλογών και των αποφάσεων. Οι συμμετέχοντες στο εργαστήριο συμμετείχαν ενεργά και με ενθουσιασμό για το θέμα. Καίρια ήταν η συνθήκη που έγινε ερώτημα, πρόκληση, πρόταση και συναπόφαση για τον τρόπο υπερπήδησης των εμποδίων που θέτει η διαφορά της γλώσσας στη συνεργασία και τη συν-δημιουργία μεταξύ των ανθρώπων κι αν τελικά υπάρχουν τρόποι επικοινωνίας που υπερβαίνουν τα όρια της γλώσσας. Για ακόμα μια φορά η επιθυμία στάθηκε το εφαλτήριο και το όχημα. Από τα σχόλια ιδιαίτερη σημασία είχε για μας η έκφραση της επιθυμίας να υλοποιήσουν οι συνάδελφοι στις τάξεις τους την πρακτική στην οποία συμμετείχαν. Χωρίς αμφιβολία, το εργαστήριο που εμψυχώσαμε ήταν μια υπέροχη συνάντηση ανθρώπων από όλη τη Γη. Στην αρχή άγνωστοι μεταξύ μας και στο τέλος να αποχαιρετιόμαστε σαν παλιοί γνώριμοι που μοιράστηκαν κάτι πολύ βαθύ δικό τους (leur intimité). Στις αποσκευές της επιστροφής πήραμε το μήνυμα πως όσο συναντιούνται οι άνθρωποι, το μέλλον προβλέπεται μαχητικό και γι’ αυτό ελπιδοφόρο! Και τελικά δεν είμαστε λίγοι, ούτε είναι λίγα αυτά που κάνουμε! * Θεατρολόγος, εκπαιδευτικός, Μαράσλειο ΠΔΣΠΑ, μέλος του «Σκασιαρχείου», **Δασκάλα, Μαράσλειο ΠΔΣΠΑ, μέλος του «Σκασιαρχείου»