19 |3 |2022
Α της Ι Ν Α Ρ Θ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
4
●
8 Μάρτη Δεν είναι μέρα γιορτής
● Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση στη Νορβηγία
● Η επικοινωνία ως μάθημα στα σχολεία
ΕΙΔΙΚΗ ΕΚ ΔΟΣΗ ΤΗΣ «ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ»
● Απορρίπτοντας την υπαρξιακή ματαιότητα της νεοφιλελεύθερης ζωής
● Η τάξη ως γέφυρα μεταξύ των πολιτισμών
Εμείς έχουμε πόλεμο με το μίσος Σκίτσο του Μιχάλη Κουντούρη
● Σκέψεις και μαρτυρίες για τη νέα νομοθεσία απόδοσης της ελληνικής ιθαγένειας
19-20 Μαρτίου 2022
| 26
AP PHOTO / THANASSIS STAVRAKIS
2
ς ε ί ρ υ τ ρ α μ ι α κ ς ι ε Σκέψ για τη νέα νομοθεσία απόδοσης της ελληνικής ιθαγένειας Του ΚΏΣΤΑ ΚΟΚΟΣΗ Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών Πειραιά φόσον γίνει αποδεκτό πως όταν κάποιος, μετά από δεκαετίες διαβίωσης, εργασίας και συμμόρφωσης στους φορολογικούς, κοινωνικούς και άλλους όρους ενός τόπου, δικαιούται να γίνει πλήρες μέλος του με τα κοινά δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών, η απονομή της ιθαγένειας πρέπει να αποτελεί φυσιολογική και απλή κατάληξη για την ένταξη των μεταναστών στη συγκεκριμένη κοινωνία. Αλλιώς ειπωμένο, η διερεύνηση για τον μετανάστη που ζητά ιθαγένεια του κατά πόσο «συμμορφώνεται» και έχει ενσωματωθεί και αφομοιώσει τα ήθη, έθιμα και νόμιμα του τόπου θα πρέπει να γίνει λογικά και ομαλά. Η γνώση και κατανόηση της γλώσσας σίγουρα αποτελεί βασικό κριτήριο, αν και όχι αποκλειστικό. Η εξακρίβωση της ελληνομάθειας των αλλογενών μεταναστών δεν νοείται να ανατρέχει σε εξεζητημένους κανόνες που παραπέμπουν σε ακαδημαϊκές εξετάσεις. Είναι παράδοξο να ζητείται από εξεταζόμενο για τους πολιτικούς θεσμούς της χώρας να γνωρίζει τις συνέπειες της δίκης του αρχηγού του κράτους. Ισως να υπάρχει σύγχυση ότι σε τέτοιες εξετάσεις κρίνονται επί πτυχίω Νομικής και όχι αιτούμενοι πολιτογράφηση. Στο άλλο άκρο η γνώση ονομάτων συνθετών ή εκτελεστών τραγουδιστών από μουσικά συγκροτήματα παρελθόντων χρόνων μάλλον ξεφεύγει από τα τεκμήρια περί «εντάξεως» των υποψηφίων στην ελληνική πολιτιστική παράδοση. Αξίζει λοιπόν να σχολιαστούν οι καινούργιοι όροι απόκτησης της ιθαγένειας, με την ελπίδα να αλλάξει το πρόσφατο δυσνόητο, αν όχι ακατανόητο, θεσμικό πλαίσιο. Ας ακουστούν
Ε Εκδοση της «Εφημερίδας των Συντακτών» Μάρτιος 2022 ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
Νικόλας Βουλέλης ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
Σωτήρης Μανιάτης ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΦΥΛΛΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ
Τάσος Παππάς ART DIRECTOR
Λουίζα Καραγεωργίου ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ
Στέφανος Γούλατης
οι ίδιοι οι αιτούντες που προετοιμάστηκαν ή ετοιμάζονται σε ειδικό Τμήμα του Ανοιχτού Σχολείου Μεταναστών Πειραιά για τη δοκιμασία της ελληνομάθειας για κτήση της ελληνικής υπηκοότητας. Με βάση τον νόμο του Απριλίου του 2021 (Ν.4735/20) και την αντίστοιχη απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών για την ελληνομάθεια «οι ερωτήσεις (εννοείται: που αναρτήθηκαν) ήταν πιο δύσκολες και από το επίπεδο Β2 Ελληνομάθειας. Ισως ήταν επιπέδου δυσκολίας Γ1. Απαιτεί πολύ διάβασμα, ενώ -ίσως επειδή ήταν η πρώτη φορά- κατέληξα να φύγω από το εξεταστικό κέντρο από τις 8 το πρωί στις 8 το βράδυ» (Αννα). «Χρειάζονται για μελέτη μέχρι και 2 ώρες την ημέρα. Πλην όμως τόσο η ηλικία όσο και οι υποχρεώσεις στη δουλειά με 10ωρη απασχόληση, στο σπίτι, με τα παιδιά, κάνουν τις εξετάσεις υπερβολικά δύσκολες. Δεν πρόκειται για θέματα της καθημερινότητας, πέρα από τις μεγάλες δυσκολίες στο λεξιλόγιο των ερωτήσεων» (Ντρίτα). H Βίλντα συμφωνεί: «Οι ερωτήσεις, ιδίως στου Πολιτικούς Θεσμούς, απαιτούν πολλή μελέτη, πολύ χρόνο». Η ηλικία φαίνεται να είναι καθοριστικός παράγοντας σε βάρος των εξεταζομένων. «Το άγχος από τη δουλειά και τη φροντίδα των παιδιών σού διασπά την προσοχή» (Βουλνέτ), σημείο που συμφωνεί και η Βίλντα. Σε ορισμένες κατηγορίες ερωτήσεων οι απαντήσεις μόνο με απομνημόνευση εξασφαλίζονται. «Η ελληνική γλώσσα είναι πολύ δύσκολη. Τα θέματα είναι ζόρικα ιδίως στη Γεωγραφία, Ιστορία στους Θεσμούς, με απίθανες και δευτερεύουσας σημασίας λεπτομέρει-
|
Θρανία της αλληλεγγύης
ες» (Παναγιώτα). Για την Αουρόρα οι εξετάσεις με τον παλαιό τρόπο «ήταν πιο εύκολες, αλλά τώρα η μίξη π.χ. Βενιζέλου, Μικρασιατικής Καταστροφής και των τότε πρωθυπουργών από τη μία με τους τραγουδιστές από την άλλη, σε αποσυντονίζει και μπερδεύει, ιδίως όταν οι εξετάζοντες στην Επιτροπή της Περιφέρειας σε ρωτούν απανωτά, περνώντας αστραπιαία από το ένα θέμα στο άλλο». Την ίδια εμπειρία έχει και ο Βουλνέτ: «Μου ζήτησαν να διαβάσω απόκομμα εφημερίδας με ακατανόητο λεξιλόγιο. Εκεί ξέχασα και δεν απάντησα σε σχετική με τον Καμμένο ερώτηση. Κόπηκα». «Είμαι 28 χρόνια στην Ελλάδα. Τα παιδιά μου έχουν ταυτότητα, εγώ κι ο άντρας μου όχι. Δούλευα καθαρίστρια στο 10ο Λύκειο Πειραιά. Επειδή -είπαν- τα σχολεία πέρασαν στους δήμους τώρα, με σταμάτησαν απ’ τη δουλειά επειδή δεν έχω υπηκοότητα» (Παναγιώτα). «Για το ένα παιδί μου, που είναι μαθητής, η υπηκοότητα δεν δόθηκε για μικρό μόνο διάστημα από τον απαιτούμενο χρόνο. Από το 2019 υπέβαλα για τα παιδιά αίτηση υπηκοότητας και ακόμα εξετάζονται. Οι αρμόδιοι μας απαντούν πως τώρα ερευνώνται τα αιτήματα του 2017-18. Ομως συγγενείς μου στην Αγγλία με 5ετή παραμονή και κάποιες ερωτήσεις που τους υπέβαλαν, πήραν ταυτότητα» (Βουλνέτ). «Υπάρχουν κάποιοι επώνυμοι που παίρνουν την υπηκοότητα, γιατί;» (Παναγιώτα). «Χρειάζονται "γνωριμίες"» (Βουλνέτ). Προβλήματα δημιουργούνται και με τον ΑΜΚ Α και τη διαδικασία ανανέωσης της άδειας παραμονής. «Σαν λήγει η άδεια, παύει και η ασφάλιση, προκύπτουν θέματα με την Εφορία και την εξασφάλιση των ημερομισθίων. Είναι ασύλληπτη η ταλαιπωρία για ανανέωση. Παλιότερα ξενυχτάγαμε έξω από τις Αρχές για να έχουμε προτεραιότητα, πέρα από την καταβολή τελών κάθε 5ετία, 10ετία που και τούτη άλλαξε πια και θα ανανεώνεται όχι αορίστως αλλά για μικρό χρονικό διάστημα» (Βουλνέτ). Αλλο σοβαρό πρόβλημα αποτελεί ο καθορισμός νέων ελάχιστων ορίων στα ετήσια εισοδήματα. Για το 2020, με την επιδημία σε έξαρση και τις περισσότερες δουλειές κλειστές για σημαντικό διάστημα, προκειμένου να εγκριθεί η εξέταση της αότησης ιθαγένειας απαιτείται να αποδειχτεί ετήσιο εισόδημα 9.800 ευρώ σε οικογένεια με 2 παιδιά, δηλ. τουλάχιστον 816 ευρώ μηνιαίως όταν έχει παύσει η απασχόληση και τα επιδόματα ΟΑΕΔ. Η Αννα λέει: «Με μονογονεϊκή οικογένεια και 17ετή γιό συντηρούμαι χωρίς κανένα επίδομα και μου ζητείται ετήσιο εισόδημα 8.250 ευρώ, αλλά η σύνταξη χηρείας μου δεν φτάνει το όριο. Τι να κάνω;» Επίσης «με 26 χρόνια στην Ελλάδα, χήρα εδώ και 12 χρόνια, με 10ετή άδεια παραμονής έχω δύο κόρες: η πρώτη φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και η άλλη θα δώσει πανελλήνιες. Θέλει την Ιατρική. Παίρνω 680 ευρώ τον μήνα και ζητούν 700 για παράβολο στην Ιθαγένεια. Η φορολογική μου δήλωση μόλις ξεπερνά τα 10.000 τον χρόνο. Πώς να τα καταφέρω; Δεν είναι λογικά αυτά που ζητούν» (Βίλντα). Η ίδια πάντως δεν χάνει τις ελπίδες της: «Ευελπιστώ πως το ελληνικό κράτος θα τα βελτιώσει». Αυτά είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα που καθιστούν την κτήση της ελληνικής υπηκοότητας απαγορευτική. Ακόμα περισσότερα προβλήματα όμως υποφώσκουν πέρα από και ενάντια σε κάθε δημοσιονομική, μεταναστευτική, πολιτιστική, ανθρωπιστική ή έστω απλή λογική.
Θρανία της αλληλεγγύης
|
19-20 Μαρτίου 2022
27 |
Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση στη Νορβηγία Των ELLEN MØLLER και KONSTANTIN ALTHER Ενωση Σχολείων του Οσλο Μετάφραση: ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΈΩΡΓΟΥΛΗΣ Εναλλακτικό Πολιτιστικό Εργαστήρι της Κέρκυρας
Η Τέα θέλει να γίνει ηλεκτροσυγκολλήτρια
Η
Τέα είναι μια ήσυχη δεκαεξάχρονη κοπέλα. Πέρσι τελείωσε το Γυμνάσιο περνώντας τις εξετάσεις, όμως δεν είχε τη δυνατότητα να συνεχίσει με σπουδές Γενικού Λυκείου που οδηγούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ετσι επέλεξε να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης και τώρα βρίσκεται στο πρώτο στάδιο της τεχνικής της εκπαίδευσης. Το πρόγραμμα που ξεκίνησε να παρακολουθεί διαρκεί τέσσερα χρόνια -δύο χρόνια σχολικής εκπαίδευσης και δύο χρόνια επαγγελματικής μαθητείας- και μετά θα πρέπει να δώσει εξετάσεις για να αποκτήσει το πιστοποιητικό της ειδικευμένης εργάτριας.
Θεωρία και πρακτική μαζί από την αρχή Η Τέα είναι χαρούμενη με το σχολείο της. Υπάρχουν άλλα δύο κορίτσια στην τάξη της και η εβδομάδα τους έχει μεγάλη ποικιλία. Εχουν έντεκα ώρες γενικών μαθημάτων, όπου περιλαμβάνεται και η γυμναστική. Δύο μέρες είναι αφιερωμένες στα εργαστήρια του σχολείου, όπου κάνουν εισαγωγικά μαθήματα χειρισμού τόρνου και φρέζας, ηλεκτροσυγκόλλησης και σιδηρουργίας καθώς και πρακτικά μαθήματα υδραυλικής και συστημάτων πεπιεσμένου αέρα. Επιπρόσθετα, μία μέρα προορίζεται για την ειδίκευσή τους: ηλεκτροσυγκόλληση στην περίπτωση της Τέα.
Οι νομοθετικές προβλέψεις για τη μαθητεία είναι αυστηρές Η εκπαίδευση των μαθητευόμενων επιχορηγείται από το κράτος και οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις είναι αυστηρές. Το εργαστήριο θα πρέπει να λάβει ειδική έγκριση και ένα συμβόλαιο μαθητείας θα πρέπει να υπογραφεί και να περάσει από επίσημη διαδικασία έγκρισης επίσης, ενώ η ποιότητα της εκπαίδευσης ελέγχεται από τις τοπικές αρχές μέσω μιας επιτροπής όπου εκπροσωπούνται η εργοδοσία, το εργατικό προσωπικό και η δημοτική αρχή. Οι μισθοί των μαθητευόμενων κατά τον πρώτο χρόνο ισοδυναμούν με το 30% της πληρωμής των ειδικευμένων επαγγελματιών, ενώ αυξάνονται στο 80% τον δεύτερο χρόνο. Στη συνέχεια ακολουθούν οι εξετάσεις, που οργανώνονται από τις τοπικές αρχές και εστιάζουν στην πρακτική του επαγγέλματος. Υπάρχουν περίπου 200 προγράμματα σπουδών και κάθε χρόνο περίπου 30.000 μαθητευόμενες/οι γίνονται κάτοχοι της πιστοποίησης. Στο Οσλο μάλιστα λαμβάνει χώρα μια επίσημη τελετή στο Δημαρχείο, όπου καλούνται οι οικογένειες των πτυχιούχων.
Η Τέα στο εργαστήριο
Επιλογή επαγγελματικού προσανατολισμού από νωρίς Κατά μεγάλο μέρος το νορβηγικό εκπαιδευτικό μοντέλο μπορεί να αξιολογηθεί θετικά. Το δικαίωμα στην ελεύθερη ανώτερη εκπαίδευση είναι καθολικό και ισοδυναμεί είτε με τρία χρόνια προετοιμασίας για πανεπιστημιακές σπουδές είτε με δύο χρόνια κατάρτισης και δύο χρόνια μαθητείας για την απόκτηση επαγγελματικής πιστοποίησης. Αυτό σημαίνει πως όσοι/ες αποφασίζουν να παρακολουθήσουν τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης επιλέγουν την πορεία της σταδιοδρομίας τους στην ηλικία των 15-16 χρόνων. Ταυτόχρονα τα εν λόγω προγράμματα και τα επαγγέλματα που συνδέονται με αυτά στη Νορβηγία αποτελούν το κατεξοχήν πεδίο όπου κυριαρχεί ο έμφυλος διαχωρισμός. Αυτό ισχύει και για το πεδίο που έχει επιλέξει η Τέα: κατά τη δεκαετία του 1970 υπήρχε μεγάλη ζήτηση για εργασίες ηλεκτροσυγκόλλησης στις πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου της Βόρειας Θάλασσας, με αποτέλεσμα να προσληφθούν και αρκετές ενήλικες γυναίκες. Τώρα το ποσοστό των γυναικών του κλά-
Τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και τα επαγγέλματα που συνδέονται με αυτά αποτελούν το κατεξοχήν πεδίο όπου κυριαρχεί ο έμφυλος διαχωρισμός δου έχει πέσει στο 5% και δεν είναι εύκολο για τους νέους ανθρώπους να αψηφήσουν το εμπόδιο του έμφυλου στερεότυπου, όταν μάλιστα είναι ακόμη τόσο νεαρές/οι. Θα θέλαμε λοιπόν να ευχηθούμε να επεκταθεί το δικαίωμα στην επαγγελματική κατάρτιση, έτσι ώστε κάθε άνθρωπος να μπορεί να συμμετέχει σ’ αυτή, ακόμα και στις πιο μεγάλες ηλικίες, ανεξάρτητα από τα προγράμματα ανώτερης εκπαίδευσης που έχει παρακολουθήσει πιο πριν.
3
Ταυτότητα ΤΟ ΔΊΚΤΥΟ ΑΛΛΗΛΈΓΓΥΩΝ ΣΧΟΛΈΊΩΝ είναι ένα εγχείρημα συντονισμού, συνεργασίας και σύμπραξης δομών που ασχολούνται με την εκπαίδευση, απαντώντας σε ένα φάσμα εκπαιδευτικών αναγκών, όπως είναι η προετοιμασία για τις πανελλαδικές, ενισχυτικά μαθήματα, η εκμάθηση ξένων γλωσσών, η εκμάθηση ελληνικής γλώσσας, αλλά και καλλιτεχνικά μαθήματα, σε σύνδεση με τις τοπικές κοινότητες. Από την Αθήνα και τον Πειραιά μέχρι τη Χίο και από τη Θεσσαλονίκη και την Ξάνθη μέχρι την Κέρκυρα, τα Αλληλέγγυα Σχολεία συγκροτούν ένα πολύμορφο δίκτυο κοινοτήτων μάθησης, που προτάσσει τη δημοκρατία, την κοινωνική ενδυνάμωση και τη συλλογικότητα απέναντι στον ατομικισμό και την αδράνεια.
ΔΊΚΤΥΟ ΑΛΛΗΛΈΓΓΥΩΝ ΣΧΟΛΈΊΩΝ ▪ Θεσσαλονίκη: Μαθήματα για Ολους Έτεροτοπίας ▪ Θεσσαλονίκη: Δίκτυο εθελοντών Albatros ▪ Κερατσίνι: Σχολείο Αλληλεγγύης Κερατσινίου ▪ Κέρκυρα: Έναλλακτικό Πολιτιστικό Έργαστήρι ▪ Μοσχάτο: Αλληλέγγυο Σχολείο Μεσοποταμίας ▪ Πειραιάς: Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών Πειραιά ▪ Ταύρος: Αλληλέγγυο Σχολείο Ταύρου ▪ Χίος: Αλληλέγγυο Κοινωνικό Φροντιστήριο Χίου
4
| 28
19-20 Μαρτίου 2022
|
Θρανία της αλληλεγγύης
Εμείς έχουμε πόλεμο με το Τ ο ξημέρωμα της 24ης Φεβρουαρίου, η Ευρώπη ξύπνησε για να δει τον εφιάλτη του πολέμου να ζωντανεύει ξανά. Οσο και να πιστεύαμε ότι ο Δυτικός κόσμος μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο δεν θα ξαναζήσει τη βία, τον ξεριζωμό, το σκοτάδι, η πραγματικότητα μας διαψεύδει. Στην Ουκρανία βρίσκεται σε εξέλιξη μια μεγάλη πολεμική σύρραξη. Η ένταση που έχει δημιουργηθεί από το 2014 στην περιοχή, με τους ανταγωνισμούς Ρωσίας και ΝΑΤΟ να δημιουργούν πόλωση στο εσωτερικό της χώρας, όπου ακροδεξιές οργανώσεις εμφανίζονται ισχυροποιημένες, κλιμακώθηκε με την εισβολή των ρωσικών δυνάμεων. Σε μια εποχή που η επικαιρότητα είναι κατεκλυσμένη με θάνατο και ενώ οι πρόσφυγες που φθάνουν κυνηγημένοι από τον ισλαμικό κόσμο αναζητούν ακόμα το πλαίσιο προστασίας που δικαιούνται, μια νέα ανθρωπιστική κρίση εκδηλώνεται στη γειτονιά μας. Ο λαός πληρώνει τις συνέπειες των πολεμικών αναμετρήσεων. Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ήδη εγκαταλείψει την Ουκρανία, αναζητώντας έναν ασφαλή τόπο για να συνεχίσουν τις ζωές τους. Χιλιάδες από αυτούς βρίσκονται στην Ελλάδα. Η χώρα μας θα δεχτεί ξανά ένα κύμα προσφύγων στα βόρεια σύνορά της μετά τη δεκαετία του ''90, όταν για πρώΑνθρωποι που τη φορά υποδέχτηκε προσφυγικές ροές έχουν ζήσει και έχουν από τα Βαλκάνια. εργαστεί για πολλά χρόνια Η Ευρωπαϊκή Ενωστη χώρα θα πρέπει να ση και η ελληνική περάσουν από μια σειρά κυβέρνηση δηλώνουν την ευαισθηδύσκολων διαδικασιών σία τους για όσα για να αποκτήσουν συμβαίνουν στην την ελληνική Ουκρανία και μιλάνε με λόγια συμπάθειας ιθαγένεια για τον ουκρανικό λαό. Οι διαβεβαιώσεις των επίσημων φορέων για τη μέριμνα που θα ληφθεί δημιουργούν πολλές αμφιβολίες για την υλοποίησή τους με βάση τόσο την πρόσφατη όσο και την πρότερη εμπειρία. Μπροστά σε όσα παρακολουθούμε να συμβαίνουν, έρχονται και οι αναμνήσεις των συμμαθητών από την Αλβανία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία να ακούνε για ώρες τους δασκάλους και τους μαθητές χωρίς να καταλαβαίνουν, να κοκκινίζουν με τα περίεργα βλέμματα των άλλων παιδιών και να παλεύουν μέσα σε αυτή την ανισότητα να μάθουν Από την εκδήλωση «Η παιδεία ως αναφαίρετο δικαίωμα μεταναστών και προσφύγων», Ιούνιος 2015 να μιλάνε, να διαβάζουν, να γράφουν και να μπορούν να ονειρεύονται. Παλεύοντας σε αντίξοες συνθήκες κατάφεραν πολλοί από ισότιμους πολίτες και δεν τους αναγνωρίζει Ο νέος νόμος βάζει μεγαλύτερους φραγαυτούς να σπουδάσουν στα ελληνικά παίσα δικαιώματα. Ανθρωποι που έχουν ζήσει μούς, προσθέτοντας εισοδηματικά κριτήνεπιστήμια, άλλα και όσοι από αυτούς δεν και έχουν εργαστεί για πολλά χρόνια στη χώρια. Για τους εργάτες γης, που δουλεύουν σπούδασαν, έφτιαξαν τις ζωές τους στην ρα, έχουν αναπτύξει κοινωνικούς και προπολλές φορές σε απάνθρωπες συνθήκες, η Ελλάδα. σωπικούς δεσμούς θα πρέπει να περάσουν προοπτική νομιμοποίησης και κατοχύρωΑκόμα και μετά από τόσες δοκιμασίες, με από μια σειρά χρονοβόρων και δύσκολων σης εργασιακών δικαιωμάτων απομακρύίδιες υποχρεώσεις και αγωνίες με τους ντόδιαδικασιών για να αποκτήσουν την ελληνεται μετά και τις συμφωνίες της ελληνικής πιους, το ελληνικό κράτος δεν τους θεωρεί νική ιθαγένεια. κυβέρνησης με το Μπαγκλαντές και το Πα-
κιστάν, με τις οποίες ορίζεται ότι αυτοί οι άνθρωποι θα φεύγουν από τη χώρα τους μήνες που δεν έχουν εργασία και υποχρεώνονται να φύγουν οριστικά μετά από πέντε χρόνια. Οι αντιφάσεις είναι ακόμα μεγαλύτερες, αν αναλογιστούμε τη στάση της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά και της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στους πρόσφυγες από τη Συρία ή το Αφγανιστάν. Την ίδια ώρα που οι αρμόδιοι υπουργοί μιλάνε για στήριξη στους πρόσφυγες της Ουκρανίας, οι ίδιοι κρατάνε σκληρή στάση απέναντι σε όσους φτάνουν από την Ασία και την Αφρική, εφαρμόζοντας πολιτική αποτροπής. Αυτή η πολιτική προωθείται και από την κοινή δήλωση Ευρώπης-Τουρκίας, που αφαιρεί το δικαίωμα διεθνούς προστασίας σε ανθρώπους που έρχονται από αυτές τις περιοχές, αφού, όταν περνάνε απέναντι από την Τουρκία ή τη Λιβύη, χάνουν την προσφυγική τους ιδιότητα. Οσοι αιτούντες άσυλο βρίσκονται ήδη στη χώρα μας, στα προσφυγικά καμπ ή σε άλλες δομές, ουσιαστικά αποκλείονται από την εκπαίδευση. Οι καθυστερήσεις και οι ελλείψεις στην οργάνωση των τάξεων υποδοχής και την πρόσληψη διδακτικού προσωπικού δημιουργούν εμπόδια, τα οποία εντάθηκαν ιδιαίτερα την περίοδο της τηλεκπαίδευσης, χωρίς να έχει
Θρανία της αλληλεγγύης
|
19-20 Μαρτίου 2022
29 |
5
εξασφαλιστεί ούτε η τεχνική ούτε η γλωσσική υποστήριξη για αυτούς τους μαθητές. Παρ' όλο που η παροχή πρόσβασης στην εκπαίδευση είναι υποχρέωση της ελληνικής πολιτείας, που αφορά και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων μεταναστών και προσφύγων αλλά και την ομαλή κοινωνική τους ένταξη, μετά από 30 χρόνια εξακολουθεί να μην υπάρχει ένα συνεκτικό, ολιστικό
πλαίσιο στήριξης των αναγκών μαθητών με προσφυγικό ή μεταναστευτικό προφίλ. Ενα τέτοιο πλαίσιο θα περιλάμβανε τεχνικές υποδομές, ειδική επιμόρφωση για το διδακτικό προσωπικό, προσλήψεις εκπαιδευτικών και σχολικών ψυχολόγων, αναθεώρηση του σχολικού προγράμματος σε μια πολυπολιτισμική προσέγγιση. Σε όλα αυτά τα χρόνια, υπάρχουν λαμπρά παραδείγματα από πρωτοβουλίες εθελοντών. Στα μέσα της δεκαετίας του '90, τα σχολεία μεταναστών δημιουργήθηκαν ως κοινωνικοί χώροι στους οποίους η εκμάθηση της γλώσσας συνυπήρχε με την κοινή καθημερινότητα των ανθρώπων. Ομως και στα δημόσια σχολεία υπήρχαν πρωτοβουλίες συλλόγων διδασκόντων, με πιο γνωστό παράδειγμα αυτό του δημοτικού σχολείου της Γκράβας, οι οποίοι αντιμετώπισαν και τις αντιδράσεις ακόμα και δικαστικά, χωρίς τη στήριξη της πολιτείας. Από αυτόν το σπόρο μπολιάστηκαν και οι πρωτοβουλίες των αλληλέγγυων σχολείων που δημιουργήθηκαν την περίοδο της οικονομικής κρίσης για να καλύψουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες που δεν χωρούν στο σχολικό πρόγραμμα, λειτουργώντας δημοκρατικά, με αμοιβαίο σεβασμό και μέσα από τη δημιουργική συνύπαρξη, χωρίς διαχωρισμούς και ιεραρχίες. Η ειρήνη και η αλληλεγγύη είναι τα δικά μας όπλα. Η φετινή παγκόσμια ημέρα κατά του ρατσισμού και του φασισμού βάζει στο επίκεντρο τη συζήτηση για την αυταξία της ανθρώπινης ζωής χωρίς διαχωρισμούς.
Παρόλο που η παροχή πρόσβασης στην εκπαίδευση είναι υποχρέωση της ελληνικής πολιτείας, εξακολουθεί να μην υπάρχει ένα συνεκτικό, ολιστικό πλαίσιο στήριξης των αναγκών μαθητών με προσφυγικό ή μεταναστευτικό προφίλ
Η Ταμάρα, πρόσφυγας από την Ουκρανία και ο γιος της Νικίτα σε εκθεσιακό κέντρο στη Μολδαβία που έχει μετατραπεί σε χώρο φιλοξενίας προσφύγων
AP PHOTO / SERGEI GRITS
Παιδιά οικογενειών που εγκατέλειψαν την Ουκρανία εξαιτίας του πολέμου ζωγραφίζουν σε εκθεσιακό κέντρο στη Μολδαβία που έχει μετατραπεί σε χώρο φιλοξενίας προσφύγων
AP PHOTO / SERGEI GRITS
μίσος
Η επικοινωνία ως μάθημα στα σχολεία Του ΓΙΏΡΓΟΥ ΜΗΧΙΏΤΗ Ενήλικος μαθητής των μαθημάτων σχεδίου-σκίτσου, Αλληλέγγυο Σχολείο Μεσοποταμίας
Η ΑΠΟΚΤΗΣΗ γνώσεων είναι βασικός στόχος του σχολείου. Ωστόσο χρειάζεται να εστιάζει και στην ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, οι οποίες θα ενδυναμώσουν τα παιδιά ώστε να γίνουν ενεργοί και υπεύθυνοι πολίτες. Αν και γίνονται κάποιες προσπάθειες μέσα από πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών, ακόμα υπάρχει κενό. Το ίδιο το σχολείο δεν δίνει έμφαση στο να μάθει στα παιδιά πώς να επικοινωνούν λειτουργικά μεταξύ τους. Αποτέλεσμα είναι να εμφανίζονται συμπεριφορές βίας. Το bullying δεν ήρθε ουρανοκατέβατο στα σχολεία μας. Βρήκε πρόσφορο έδαφος, την έλλειψη ενός πλαισίου στο οποίο τα παιδιά μαθαίνουν να συμπεριφέρονται με σεβασμό και αλληλοεκτίμηση. Πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό; Με μια σειρά μαθημάτων -τα οποία θα μπορούσαν να έχουν τη μορφή παιχνιδιού- μέσα από τα οποία τα παιδιά να αντιλαμβάνονται ότι υπάρχουν κι άλλοι τρόποι επικοινωνίας εκτός της βίας.
Επικοινωνιακά παιχνίδια Κάποια παιχνίδια εναλλαγής ρόλων. Το να περνάνε όλα τα παιδιά από τον ρόλο του θύματος μπορεί να τα ευαισθητοποιήσει, πριν το υπόλοιπο περιβάλλον τα βάλει στον ρόλο του θύτη.
Παιχνίδια αλληλεγγύης Τα περισσότερα παιχνίδια στο σχολείο είναι παιχνίδια ανταγωνισμού. Αντ’ αυτού, θα μπορούσαν να υπάρχουν παιχνίδια που να χρειάζονται όλα τα παιδιά για να ολοκληρωθούν. Το να μοιραστούν σε όλα τα παιδιά κομμάτια ενός παζλ είναι κάτι που θα τα διδάξει ότι πρέπει να συνεργαστούν όλα μαζί για να το καταφέρουν.
Παιχνίδια ορίων Ενα παιχνίδι τετραγώνων, στο οποίο θα υπάρχει ποινή όταν παραβιαστεί ένα απαγορευμένο τετράγωνο, θα βοηθήσει τα παιδιά να μάθουν να αυτοσυγκρατούνται, αλλά και ότι έχουν πολλαπλές επιλογές να φτάνουν στον προορισμό τους χωρίς να παραβιάζουν τα όρια των άλλων.
Οικόσιτα ζώα στο σχολείο Η παρουσία μιας γάτας ή ενός σκύλου -ή ενός καναρινιού- σε μια τάξη μαθαίνει στα παιδιά να συνυπάρχουν με τα ζώα και να βιώνουν την αγάπη. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να εισαχθούν καινοτόμα μαθήματα που να βοηθήσουν την επικοινωνία των παιδιών μέσα στα σχολεία. Η εκπαιδευτική κοινότητα οφείλει κατά τη γνώμη μου να διεκδικήσει ένα πιο λειτουργικό σχολείο για τα παιδιά.
6
19-20 Μαρτίου 2022
| 30
|
Θρανία της αλληλεγγύης
Απορρίπτοντας την υπαρξιακή ματαιότητα της νεοφιλελεύθερης ζωής* Του ΝΙΛ ΒΑΛΕΛΙ (NEIL VALLELLY)
EINSTEIN FOUNTAIN-ULM, WIKIMEDIA COMMONS
Ε
πί αιώνες, οικονομολόγοι και φιλόσοφοι έχουν αναλύσει τη σημασία του οφέλους: πώς διαμορφώνει τον καταμερισμό της εργασίας, επηρεάζει τις επιλογές των καταναλωτών και συνεισφέρει στις αντιλήψεις περί καλής ζωής ή κοινού καλού. Οι ωφελιμιστές φιλόσοφοι, όπως ο Τζέρεμι Μπένθαμ και ο Τζον Στιούαρτ Μιλ, μας είπαν ότι η μεγιστοποίηση του οφέλους –δηλαδή, της χρησιμότητας ενός αντικειμένου και της δυνατότητάς του να προκαλέσει ευχαρίστηση ή να μειώσει τον πόνο– είναι το μαγικό συστατικό της ευτυχίας. Οι οικονομολόγοι, από τους κλασικούς ώς τους νεοκλασικούς και τους νεοφιλελεύθερους, έχουν θεωρήσει τα άτομα και τους καταναλωτές ως ορθολογικούς «μεγιστοποιητές οφέλους» και ο Καρλ Μαρξ μάς υπενθύμισε ότι «τίποτα δεν μπορεί να έχει αξία χωρίς, κατ' αρχάς, να είναι ένα ωφέλιμο αντικείμενο». [...] Αλλά το όφελος δεν είναι κάτι που υπάρχει εκ φύσεως. Δεν είναι μια ουδέτερη ή αντικειμενική έννοια. Το όφελος αποτελεί πάντοτε αποτέλεσμα των κοινωνικών σχέσεων, κατασκευάζεται πολιτικά και περιπλέκεται βαθιά μέσα στις εξουσιαστικές δομές μιας κοινωνίας. Αρα, το ερώτημα δεν αφορά τόσο το «τι είναι χρήσιμο» όσο το «πώς κάτι ορίζεται ως χρήσιμο και ποιος το κρίνει αυτό». [...] Αν οι καπιταλιστές έχουν την εξουσία μιας κοινωνίας, τότε είναι εύκολο να δούμε πώς ο ωφελιμισμός συμπίπτει με απόψεις περί παραγωγής και συσσώρευσης, επειδή διαδικασίες όπως η οικονομική αύξηση (growth), το εμπόριο και η δημιουργία πλούτου, υπό τις καπιταλιστικές συνθήκες, θα εδραιωθούν πολιτικά ως οι πιο χρήσιμες πορείες δράσης με σκοπό τόσο την ατομική όσο και την κοινωνική ευτυχία. Α λλά αν το όφελος οριζόταν με διαφορετικούς τρόπους, όπως, π.χ., στη βάση των ισχυρών κοινωνικών δεσμών, της καθολικής πρόνοιας, των μη ιεραρχικών μορφών πολιτικής και της περιβαλλοντικής προστασίας, τότε η μεγιστοποίηση του οφέλους θα έδειχνε πολύ διαφορετική. [...] Η ωφελιμιστική φαντασίωση ενός κόσμου μεγιστοποιητών οφέ-
λους οι οποίοι, σκεπτόμενοι ορθολογικά, επιδιώκουν τη συσσώρευση του χρήματος και συνεισφέρουν έτσι στο συνολικό, ασφαλές και υγιές κοινό όφελος, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν έχει πραγματοποιηθεί. Αντ' αυτού, ειδικά στην περίπτωση της νεοφιλελεύθερης μετάλλαξης του καπιταλισμού, έχει προκύψει μια κοινωνία ατομιστών, οι οποίοι βλέπουν τη μεγιστοποίηση του οφέλους ως ένα ανταγωνιστικό εγχείρημα, όπου επιχειρείται η ελαχιστοποίηση κάθε ευθύνης για το κοινό όφελος. Η πρακτική της μεγιστοποίησης του οφέλους, μακράν του να μας οδηγεί προς μια πιο εξισωτική κοινωνία, μας έχει κατ’ ουσίαν παγιδέψει εντός μιας καταστροφικής σχέσης με το κεφάλαιο. [...] Το παράδειγμα του σύγχρονου πανεπιστημίου μπορεί να βοηθήσει στη διασάφηση του πλαισίου όπου αναπτύσσεται η έννοια της ωφελιμιστικής ματαιότητας. Το πανεπιστήμιο, τώρα, είναι εξαρτημένο από έναν τεράστιο στρατό περιστασιακού και επικουρικού διδακτικού προσωπικού, κατά βάση μεταπτυχιακών φοιτητών και ευκαιριακά απασχολούμενων μεταδιδακτορικών εργαζομένων, χωρίς τους οποίους θα είχε καταρρεύσει.
Παρά ταύτα, το προσωπικό αυτό αντιμετωπίζεται συστηματικά με περιφρόνηση από τις πανεπιστημιακές ιεραρχίες και υπόκειται στην εκμετάλλευση των βραχυπρόθεσμων εργασιακών συμβάσεων, οι οποίες σπανίως καλύπτουν το σύνολο των πραγματικών ωρών εργασίας. Ομως, για να αποκτήσουν μια σταθερή ακαδημαϊκή εργασία πλήρους απασχόλησης –κάτι που γίνεται όλο και πιο σπάνιο για κάποιους επιστημονικούς κλάδους, ιδιαίτερα στις ανθρωπιστικές επιστήμες–, αυτοί οι εργαζόμενοι απαιτείται όχι μόνο να συσσωρεύσουν όσο περισσότερη διδακτική εμπειρία είναι δυνατόν, αλλά επίσης και να δημοσιεύουν ασταμάτητα την έρευνά τους, την οποία, φυσικά, κάνουν κατά τον ελεύθερο χρόνο τους και μάλιστα πολύ συχνά χωρίς πρόσβαση στις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες. Με άλλα λόγια, τους επιβάλλεται να μεγιστοποιήσουν το όφελός τους όσο πιο πολύ γίνεται, με την ισχνή ελπίδα ότι αυτό μπορεί να τους προσφέρει μια ασφαλή δουλειά στο μέλλον. Για –πολύ– λίγους εκλεκτούς, αυτή η σταθερή εργασία πλήρους απασχόλησης γίνεται πραγματικότητα. Ομως, για τη συντριπτική πλειονότητα, η προσπάθεια να κάνεις τον εαυτό σου «χρήσιμο», οδηγεί στην
παγίδα ενός κύκλου βραχυπρόθεσμων συμβάσεων, με πολύ χαμηλές πληρωμές και καμία απολύτως προοπτική. Οι διοικήσεις γνωρίζουν ότι αυτό το διανοητικό πρεκαριάτο δεν έχει πολλές επιλογές, πλην της μεγιστοποίησης του οφέλους κι έτσι μπορούν να εκμεταλλεύονται την εργασία του πληρώνοντας όλο και λιγότερο για το διδακτικό έργο, ενώ εξακολουθούν να καρπώνονται σταθερά την εισροή φοιτητ(ρι)ών και διδάκτρων. Αρα, είναι σαφές ότι η αποδοχή της πρακτικής της μεγιστοποίησης του οφέλους από αυτό το διανοητικό πρεκαριάτο μπορεί μερικές φορές να οδηγεί στην ατομική ευημερία υπό τη μορφή μιας μόνιμης θέσης εργασίας, όμως επίσης παγιώνει τις συνθήκες που καθιστούν αδύνατη την ευημερία της συντριπτικής πλειονότητας. [...] Το πανεπιστήμιο δεν είναι το μόνο παράδειγμα της λογικής της ματαιoφελιμιστικής συνθήκης. O νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός φαίνεται να δουλεύει καλύτερα, όταν πολλές από τις πράξεις μας καθίσ ταν ται μάταιες, όχι μόνο επειδή είμαστε ανίκανοι να αμφισβητήσουμε την ηγεμονία του, αλλά επίσης επειδή, μέσα στην απεγνωσμένη προσπάθειά μας να μεγιστοποιήσουμε το όφελος για να βελτιώσουμε την ατομική κοινωνική και οικονομική κατάστασή μας, ταυτόχρονα εσωτερικεύουμε τις ορθολογικές πεποιθήσεις περί αυτάρκειας, προσωπικής ευθύνης και ανταγωνισμού, οι οποίες διαλύουν κάθε μορφή κοινωνικής αλληλεγγύης. [...] Σ’ όλα τα προαναφερθέντα πρέπει να προστεθεί και η υπαρξιακή ματαιότητα της νεοφιλελεύθερης ζωής, όπου αντιμετωπίζουμε τόσο τεράστιες πολιτικές και περιβαλλοντικές ανισότητες και καταστροφές, που είναι σχεδόν αδύνατο να μη νιώσουμε ότι η προσπάθεια καταπολέμησης των προβλημάτων αυτών είναι μάταιη. Η πολυπλοκότητα αυτών των ζητημάτων και η χαμαιλεοντικά αποκεντρωμένη τους φύση επίσης συνεπάγονται ότι οι περισσότεροι από εμάς δεν κατανοούν, π.χ., πώς λειτουργεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα, πώς γίνεται η συλλογή, αποθήκευση και χρήση των δεδομένων ή ποια είναι η μικροβιολογία των ιών. Για τον λόγο αυτόν, δεν γνωρίζουμε ποιος ή τι ευθύνεται για τις χρηματοπιστωτικές κρίσεις,
τις παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής και τις πανδημίες. Είναι πολύ πιο εύκολο να ρίξουμε τις ευθύνες στη μετανάστευση, στις ελίτ ή ακόμη και στη μετανεωτερική εποχή. Η ματαιότητα, μεταμφιεσμένη ως όφελος, αποτελεί την ουσία του νεοφιλελεύθερου μετασχηματισμού της καθημερινής ζωής. Συνεχώς δεχόμαστε προτροπές να αναλάβουμε περισσότερο τις προσωπικές μας ευθύνες ως άτομα, να κάνουμε συνετές επενδύσεις στον εαυτό μας και να στραγγίξουμε και την τελευταία σταγόνα οφέλους από κάθε ευκαιρία που μας δίνεται. Ταυτόχρονα, οι κοινωνικές και οικονομικές δομές που μπορούν να υποστηρίξουν τέτοιες ατομικές προσπάθειες μεγιστοποίησης του οφέλους αποδιαρθρώνονται και υποβαθμίζονται ξανά και ξανά και το αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος είναι ότι ο ωφελιμισμός της ματαιότητας έχει γίνει η κυρίαρχη ανθρώπινη κατάσταση των αρχών του 21ου αιώνα, όπου περιπτώσεις ατομικής επιδίωξης της μεγιστοποίησης του οφέλους χρησιμοποιούνται ως παραδείγματα για να μας πείσουν όλες/ους ότι δεν χρειαζόμαστε ισχυρές κοινωνικές υποδομές ή καλύτερα οικονομικά μέτρα προστασίας. Υποστηρίζω, λοιπόν, ότι η αναγνώριση της ματαιότητας που μοιραζόμαστε μπορεί να γίνει η βάση ενός νέου συλλογικού πολιτικού υποκειμένου, του προλεταριάτου του ματαιοφελιμισμού, μέσω του οποίου μπορούμε ν’ αρχίσουμε να παλεύουμε για την ανάκτηση του οφέλους από τα χέρια των καταστροφικών δυνάμεων του νεοφιλελευθερισμού. Δηώ Ανδρέου, Γεωργία Αντωνίου, Μαρία Αντωνίου, Αργύρης Γεωργουλής, Ειρήνη Καζιάνη, Βάσω Κοντοδήμου, Ιωάννα Μακρυγιάννη Συλλογικό έργο της Ομάδας Μετάφρασης του Εναλλακτικού Πολιτιστικού Εργαστηρίου της Κέρκυρας * Αποσπάσματα από το βιβλίο του κοινωνικού και πολιτικού επισ τήμονα Νιλ Βάλελι, με τίτλο Futilitarianism: Neoliberalism and the Production of Uselessness («Ματαιοφελιμισμός: Ο νεοφιλελευθερισμός και η παραγωγή της αχρηστίας»). Δημοσιεύτηκαν στο διαδικτυακό περιοδικό ROAR, το οποίο εστιάζει στις όψεις του παγκόσμιου αγώνα για αληθινή –δηλαδή άμεση– δημοκρατία, στη διεύθυνση: https:// roarmag.org/essays/futilitarianismvallely-excerpt/
Θρανία της αλληλεγγύης
|
19-20 Μαρτίου 2022
31 |
7
Της ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΚΟΛΙΑΡΑΚΗ Εθελόντρια εκπαιδευτικός Αλληλέγγυο Σχολείο Μεσοποταμίας
έρα από την αγωνία που επιφέρει η υγειονομική ανασφάλεια λόγω της Covid-19, η επιστροφή στις τάξεις έφερε μεγάλη ανακούφιση στη σχολική κοινότητα. Η επαναφορά των μαθητών στην «κανονικότητα» ήταν αναγκαία όχι μόνο για την πρόοδο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αλλά -κυρίως- για την ομαλή συνέχιση της ανάπτυξης της προσωπικότητάς τους. Η τάξη αποτελεί ταυτόχρονα μια συμπυκνωμένη και ωμή απεικόνιση της τωρινής κοινωνίας, αλλά και ένα δείγμα της κοινωνίας του αύριο. Το σχολείο, ως ένας από τους βασικούς ιδεολογικούς μηχανισμούς, συμβάλλει καθοριστικά στη διαμόρφωση των μελλοντικών ενηλίκων. Ο ρατσισμός, η μισαλλοδοξία και η ξενοφοβία είναι μερικές από τις προβληματικές αντιλήψεις της κοινωνίας που δεν θα μπορούσαν να μην κάνουν την εμφάνισή τους και στα σχολεία. Παρ’ όλα αυτά, η συνύπαρξη πληθώρας κοινωνικών ομάδων από διαφορετικές πολιτισμικές καταβολές προωθεί την ανάπτυξη μιας πολυπολιτισμικής συνείδησης. Για τα προσφυγόπουλα και τα παιδιά μεταναστών η απουσία από το σχολείο και η έλλειψη κοινωνικοποίησης με άλλους μαθητές είχε ακόμη πιο σοβαρές συνέπειες. «Μόλις ήρθαμε στην Ελλάδα ξεκίνησε η πανδημία και έτσι δεν μπορούσα καν να μιλήσω με τους συμμαθητές μου όλον αυτόν τον καιρό. Στο σπίτι μιλάμε μόνο αραβικά». Η Σ. κατάγεται από το Ιράκ και έχει μάθει τα λίγα ελληνικά που ξέρει μόνη της. Εχει πάντα στο κινητό της το google translate ανοιχτό για να τη βοηθάει να επικοινωνεί. Παρ’ όλα αυτά το σχολείο την αντιμετωπίζει ως ίση με τους άλλους μαθητές. Αξιολογείται για τις γνώσεις και τις ικανότητές της τη στιγμή που δεν γνωρίζει καν τον πρωταρχικό κώδικα επικοινωνίας της χώρας στην οποία ζει. «Εχω τόσα στο μυαλό μου, όμως δεν ξέρω πώς να τα πω» είπε μια μέρα η Κ. από την Αίγυπτο, μια μαθήτρια που παλεύει με φοβερή επιμονή και προσωπική προσπάθεια να μάθει τα ελληνικά. Αλλωστε αυτός είναι και ο μόνος τρόπος, αφού καμία πρόβλεψη δεν υπάρχει από το εκπαιδευτικό σύστημα για να μπορέσουν οι μετανάστες και οι πρόσφυγες να ενταχθούν σε αυτό. Από την άλλη όσο το σχολείο δεν προσπαθεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των μαθητών, οι διαφορετικοί πολιτισμοί που συναντιούνται μέσα στην τάξη δημιουργούν μια μοναδική συμφωνία που καλύπτει κάθε ρατσιστική, μισαλλόδοξη και εθνικιστική φωνή. Πολύ συχνά τα παιδιά ανταλλάζουν μεταξύ τους εικόνες της πατρίδας τους, όψεις της κουλτούρας τους, εμπειρίες μιας άλλης ζωής. Οι μεν έχουν ανάγκη να μοιραστούν τις μνήμες τους εκφράζοντας άλλοτε νοσταλγία και άλλοτε ανακού-
Π
Η τάξη ως γέφυρα μεταξύ των πολιτισμών φιση που αυτές ανήκουν στο παρελθόν. Οι δε ρωτούν με ενδιαφέρον όλα αυτά τα οποία δεν θα διδαχτούν ποτέ μέσα από τα σχολικά τους βιβλία, γνωρίζοντας μέσα απ’ τα μάτια του συμμαθητή ή της συμμαθήτριάς τους έναν λαό που μέχρι πρότινος τους ήταν «ξένος». Οσο αυτοί οι διαφορετικοί πολιτισμοί συνδιαλέγονται μεταξύ τους, ανακαλύπτουν τα κοινά χαρακτηριστικά τους και εξερευνούν τις διαφορές τους καταρρίπτοντας τα στερεότυπα και αφήνοντας στο περιθώριο τις κυρίαρχες προκαταλήψεις. Αυτή η δυναμική διαδικασία επιδρά καθοριστικά στην αντίληψη των παιδιών θέτοντας ως βάση τον σεβασμό στη διαφορετικότητα, στοιχείο αναγκαίο για την
Οσο αυτοί οι διαφορετικοί πολιτισμοί συνδιαλέγονται μεταξύ τους, ανακαλύπτουν τα κοινά χαρακτηριστικά τους και εξερευνούν τις διαφορές τους καταρρίπτοντας τα στερεότυπα
άμβλυνση των διακρίσεων όλων των ειδών. Η επιβολή της υιοθέτησης της ελληνικής κουλτούρας από τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, χωρίς μάλιστα να έχει υπάρξει ουσιαστική μέριμνα για την εγκόλπωσή τους στην κοινωνία, ενισχύει τις ανισότητες και ρίχνει λίπασμα στις μισαλλόδοξες αντιλήψεις, που -ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι- βρίσκονται βαθιά ριζωμένες στην κοινωνία. Ομως όπως το νερό πάντα προχωράει μπροστά και πάντα βρίσκει δρόμους, έτσι και οι πολιτισμοί καταφέρνουν και συναντιούνται και δημιουργούν από μόνοι τους γέφυρες για την ειρηνική συνύπαρξη των λαών και τη δημιουργία μιας πολύχρωμης, πολυπολιτισμικής κοινωνίας που τους χωράει όλους.
8
19-20 Μαρτίου 2022
| 32
|
Θρανία της αλληλεγγύης
Δεν είναι μέρα γιορτής Γράφω αυτό το κείμενο το πρωί της 8ης Μάρτη. Το πρωινό μια παγκόσμιας μέρας που απέχει πολύ ακόμη από το να είναι γιορτή.
Θ
υμάμαι ο πατέρας μου έφερνε λουλούδια στη μητέρα μου κάθε τέτοια μέρα. Από τότε πέρασαν χρόνια και δυστυχώς στο μυαλό μου δεν έχω τη συγκεκριμένη μέρα ως μέρα γιορτής, αλλά μέρα υπόμνησης και διεκδίκησης για όλα όσα ακόμα δεν μας επιτρέπουν να γιορτάζουμε, η ανισότητα στους μισθούς, η ανισότητα στις σχέσεις. Πατριαρχία, γυναικοκτονία, έμφυλη βία, κακοποίηση, βιασμός, μερικές από τις λέξεις που εισέβαλαν στη ζωή πολλών γυναικών βίαια, είτε γιατί οι ίδιες είμαστε θύματα, είτε γιατί μια φίλη μας, μια συνάδελφος, μια γειτόνισσα είναι θύμα. Γιατί χρειάστηκε να πάμε σε ένα νοσοκομείο. Να βρούμε μια δικηγόρο, ένα σπίτι να φιλοξενήσει μια γυναίκα με το παιδί της που κρύβεται. Να μαζέψουμε χρήματα για τα δικαστικά έξοδα μιας γυναίκας που προσέφυγε στη Δικαιοσύνη. Πολλές γυναίκες άνοιξαν ξανά φεμινιστικά βιβλία. Διάβασαν, οργανώθηκαν, μπήκαν σε συλλογικό-
Της ΕΛΕΥΘΕΡΊΑΣ ΚΟΥΜΑΝΤΟΥ Δημοσιογράφος
Διαδηλώτρια φωνάζει συνθήματα σε συγκέντρωση με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στο Καράκας της Βενεζουέλας
τητες, συσπειρώθηκαν και έγιναν δίχτυ ασφαλείας γύρω από τα θύματα. Ο όρος γυναικοκτονία βρέθηκε στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης που πολλές φορές εξελίχθηκε ακόμη και σε διαμάχη. Αυτή η μάχη κερδήθηκε και πια ο όρος έχει επικρατήσει στη δημόσια σφαίρα, ακόμη και στα mainstream ΜΜΕ. Μια μάχη όμως που κερδήθηκε με πολύ πόνο και αίμα. Μένει η άλλη μάχη, αυτή της νομικής κατοχύρωσης του όρου. Το 2021 είχαμε σχεδόν κάθε μήνα και μία γυναικοκτονία. Μια δολοφονημένη γυναίκα από το χέρι του πρώην ή νυν συντρόφου/συζύγου της. Του άντρα που είχε στο παρελθόν ερωτευτεί και πολλές φορές πιθανόν να είχε αποκτήσει και παιδιά μαζί του. Τους πρώτους μήνες του 2022 έχουμε ήδη δυο καταγεγραμμένες γυναικοκτονίες. Κάθε φορά που δημοσιοποιείται μια σχετική είδηση, τα social media κατακλύζονται από παροτρύνσεις
να μορφώσουμε τους γιους μας, να μορφώσουμε τα παιδιά μας. Κάθε φορά έχω την αγωνία για το πώς μεγαλώνω τον γιο μου. Η αλήθεια είναι ότι έχουμε μιλήσει πολύ και έχω προσπαθήσει να εξηγήσω όλους αυτούς τους δύσκολους όρους που πονάνε. Αλλά μιλήσαμε και για τους όρους αλληλεγγύη, στήριξη, ενδυνάμωση. Είπαμε ότι πιστεύουμε τα θύματα, τα στηρίζουμε και απλώνουμε το χέρι σε όποιο κορίτσι, όποια γ υναίκα, όποια θηλυκότητα έχει ανάγκη. Δεν ξέρω αν αυτό φτάνει. Πάντα έχω σ το πίσω μέρος του μυαλού μου ότι χρειάζεται παραπάνω δουλειά. Πιο οργανωμένη. Προετοιμασμένη από ειδικούς που θα έχουν επεξεργαστεί τις πληροφορίες οι οποίες αφορούν τις ανθρώπινες σχέσεις με τέτοιο τρόπο που θα είναι κατανοητές από τα παιδιά. Που θα φτάνουν μέσω σχετικών σχολικών
Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε δει κακοποιητικο λόγο και από τους ίδιους τους διδάσκοντες, οπότε σίγουρα και οι ίδιοι χρειάζονται επιμόρφωση
προγραμμάτων σε όλα τα παιδιά. Που θα γίνουν κτήμα όλων των παιδιών ανεξαρτήτως οικογενειακού περιβάλλοντος. Ανεξαρτήτως των στερεοτύπων που κινείται η κάθε οικογένεια. Βέβαια δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε δει κακοποιητικο λόγο και από τους ίδιους τους διδάσκοντες, οπότε σίγουρα και οι ίδιοι χρειάζονται επιμόρφωση. Οχι μόνο για το τι θα κληθούν να διδάξουν οι ίδιοι, αλλά και για να μπορούν να εντοπίσουν σημάδια πραγματικά και ψυχολογικά σε παιδιά που τυχόν χρειάζονται βοήθεια. Η σχολική αίθουσα δεν είναι μόνο ένας χώρος που εξυπηρετεί τις ανάγκες της εκπαίδευσης. Είναι ένας χώρος συμπερίληψης που μπορεί και πρέπει να λειτουργεί εκπαιδευτικά, δημιουργικά και προστατευτικά για όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, όπως προσπαθούν να λειτουργήσουν π.χ. τα αλληλέγγυα σχολεία. Στις αίθουσες των αλληλέγγυων σχολείων μαθητές και δάσκαλοι ή καθηγητές δεν συνυπάρχουν απλώς καταρρίπτοντας κοινωνικά στερεότυπα, αλλά συμπορεύονται δημιουργώντας μια σχολική κοινότητα που θα θέλαμε όλοι οι γονείς να γνωρίσουν τα παιδιά μας.
AP PHOTO/ARIANA CUBILLOS
8 ΜΑΡΤΗ