9
ΕΥΧΕΣ γαπητές αναγνώστριες και αναγνώστες της «Εφημερίδας των Συντακτών» (αυτής της δημιουργικής όασης μέσα στην έρημο του ευτελούς και κίτρινου Τύπου), Αγαπητές φίλες και φίλοι, συναδέλφισσες και συνάδελφοι εκπαιδευτικοί,μια δύσκολη χρονιά έμεινε πίσω μας και μια καινούργια χρονιά ξεκινάει… Θα θέλαμε πολύ να γράψουμε ότι ξεκινάει με χαρά, ξεγνοιασιά και ελπίδα για μια καλύτερη ζωή αλλά θα ήταν ψέμα, γιατί η καρδιά μας είναι βαριά. Γιατί είναι πολλά τα μαύρα και σκοτεινά σύννεφα που μαζεύτηκαν πάνω απ’ τα κεφάλια των απλών ανθρώπων σ’ όλο τον κόσμο - κι απ’ τα δικά μας κεφάλια. Από πού να ξεκινήσει κανείς και πού να τελειώσει… Τα ξέρετε. Εμείς οι εκπαιδευτικοί, οι δασκάλες και οι δάσκαλοι σ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης αντλούμε δύναμη και ελπίδα και χαρά από την επαφή μας με τον ανθό της κοινωνίας μας, τα παιδιά. Και έχουμε την τύχη να μπορούμε να βρούμε στη δουλειά μας νόημα, απαντοχή και στήριξη στις αναποδιές και τις δυσκολίες του βίου μας. Σκεφτήκαμε να γράψουμε στο ένθετο που κρατάτε στα χέρια σας τις ευχές μας για τη νέα χρονιά, έτσι όπως αυθόρμητα, ανακατωμένα και χωρίς ιεράρχηση τις εξέφρασε ο καθένας/η καθεμία μας. Είναι γραμμένες σε πρώτο πρόσωπο αλλά εκφράζουν όλες/όλους μας. Ετσι, λοιπόν: Εύχομαι να σπάσουν τα τσιμέντα και οι αυλές των σχολείων μας να γεμίσουν χώμα για να παίζουν τα παιδιά και να φυτεύουν λουλούδια! Εύχομαι τα 40.000 παιδιά (προσφυγόπουλα - μεταναστόπουλα - Ρομά), που εδώ στην Ελλάδα είναι εκτός εκπαιδευτικών δομών, να γεμίσουν τις τάξεις μας και τα σχολεία μας, όπως το δικαιούνται σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Εύχομαι οι φασίστες, οι ψεκασμένοι, οι χουντικοί να λιγοστέψουν. Να δουν «το φως το αληθινόν» και να αλλάξουν ρότα. Εύχομαι τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα να βρίσκουν ανοιχτή την αγκαλιά των γονιών τους και οι γονείς τους ανοιχτή την αγκαλιά της κοινωνίας που ζουν. Εύχομαι τα σχολεία να ξεδιπλώνουν τη δημιουργικότητα των μαθητών/τριών και όχι την τάση για καταστροφή. Εύχομαι όλοι εμείς οι δάσκαλοι/ες, παρά τις πιέσεις και την αμφισβήτηση από την κοινωνία, να συνεχίζουμε να εμπνέουμε και να βοηθάμε τα παιδιά απ’ όπου κι αν προέρχονται... Εύχομαι όλα τα παιδιά να έχουν ένα φωτεινό χαμόγελο στα χείλη τους. Εύχομαι τα σχολεία να μετατραπούν σε χώρους που τα παιδιά θα έρχονται με χαρά..., την ίδια με την οποία ξεκινούν αλλά τη χάνουν στην πορεία. Εύχομαι κάθε αυλή σχολείου να μετατραπεί από τα ίδια τα παιδιά σε τόπο παιχνιδιού και κάθε βιβλιοθήκη σχολείου να είναι μια ανοιχτή αγκαλιά που να τα προσκαλεί. Εύχομαι τα σχολεία να είναι συνεργατικά και όχι ανταγωνιστικά μεταξύ τους. Εύχομαι να δούμε τα ζώα μέσα στα σχολεία, όπως ήταν κάποτε.
Α
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ
4|1|2022 AP PHOTO/PETROS GIANNAKOURIS
ΕΙΔΙΚΗ ΕΚ ΔΟΣΗ ΤΗΣ «ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ»
Η Zachra από το Αφγανιστάν παίζει με τον έξι μηνών αδερφό της Mohhamed Toho καθώς βρίσκουν καταφύγιο κοντά στον κατεστραμμένο καταυλισμό προσφύγων και μεταναστών στη Μόρια, στο νησί της Λέσβου, Ελλάδα, Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 2020
Τρίτη 4 Ιανουαρίου 2022
| 20
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ
Εύχομαι να σκεφτόμαστε περισσότερο οι άνθρωποι ότι όλα τα ζώα χαίρονται, φοβούνται, πονάνε, υποφέρουν, αγαπάνε – όχι μόνο ο σκύλος και η γάτα μας. Και ότι δίπλα μας, στις πόλεις και στα χωριά μας, αφήνουμε να λειτουργούν τα κολαστήρια της βιομηχανικής εκτροφής των ζώων που προορίζονται για το πιάτο μας. Εύχομαι να βγει από την αναστολή το άρθρο 46 του ν. 1566/85 για τον σχολικό συνεταιρισμό. Εύχομαι όλες οι φυλακές να αποκτήσουν σχολεία και να ανοίγουν πιο πολλά σχολεία για να κλείνουν οι φυλακές. Εύχομαι μια μέρα τα παιδιά να διαλέγουν τους γονείς τους και να γίνεται σεβαστή η γνώμη τους. Εύχομαι το κράτος να στηρίξει τη δημόσια εκπαίδευση και η ειδική αγωγή να βρει τη θέση που της αξίζει για να ελαφρυνθεί ο γολγοθάς των παιδιών και των οικογενειών τους. Εύχομαι μια μέρα οι δασκάλες και οι δάσκαλοι να γνωρίζονται με τα παιδιά έξω από το σχολείο πριν τα δουν στην τάξη τους. Εύχομαι να πάρει η εξουσία το μάθημα της πανδημίας και να έχει εφεξής το κάθε σχολείο μια υπαίθρια τάξη. Εύχομαι μια μέρα να τραβιούνται φωτογραφίες για το ημερολόγιο της τάξης με συναίνεση όλων των γονιών. Εύχομαι η άποψη των παιδιών να λαμβάνεται πραγματικά υπόψη και εμείς οι ενήλικες να μην τους επιβάλλουμε τη δική μας. Εύχομαι οι άνθρωποι να μην καίνε βιβλία. Εύχομαι να σταματήσει η κακοποίηση παιδιών και γυναικών παγκοσμίως. Εύχομαι το σώμα να είναι ένας τόπος χαράς μέσα στις σχολικές δομές και η ντροπή και η άγνοια να εξαλείφονται. Εύχομαι η αγάπη για τη γνώση να μένει ως πυλώνας για τις κοινότητές μας. Εύχομαι να έχουν όλοι οι άνθρωποι ίσες ευκαιρίες να προοδεύουν και να προσφέρουν. Εύχομαι οι σχολικές κοινότητες να είναι τόπος μοιράσματος και κουράγιου για τις μαθήτριες και τους μαθητές που το έχουν ανάγκη. Εύχομαι το γέλιο να ακούγεται από όλες τις σχολικές τάξεις και τις αίθουσες διδασκόντων. Φίλες και φίλοι, ξέρουμε καλά ότι οι ευχές και τα όνειρα δεν πραγματοποιούνται από μόνα τους. Να είμαστε, να είσαστε καλά να τα παλεύουμε!
Τα δικαιώματα του παιδιού Του ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ *
ε μια εποχή οικονομικής, υγειονομικής και κοινωνικής κρίσης το πολιτικο-οικονομικό σύστημα παλεύει να σώσει την «αξιοπρέπειά του» μέσω της επιβολής και της καταστολής, καταπατώντας τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το εκπαιδευτικό σύστημα ως μέρος του κρατικού μηχανισμού προσφέρει γνώσεις και καλλιεργεί δεξιότητες, ώστε ο/η μαθητής/τρια ως μελλοντικός/ή πολίτης να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ανάγκες και απαιτήσεις του σύγχρονου καπιταλισμού. Το σχολείο, όμως, είναι μια κοινότητα με ποικιλία στις ηλικιακές ομάδες, στα ενδιαφέροντα, στην κοινωνική και οικονομική διαστρωμάτωση, στην εθνική και θρησκευτική ταυτότητα. Συγχρόνως, επειδή είναι και ένα μεγάλο κομμάτι της παιδικότητάς μας και της διαμόρφωσης της προσωπικότητάς μας, οφείλει να λειτουργεί ως χώρος που θα δέχεται το καινούργιο, θα δημιουργεί τις συνθήκες για εμπνευσμένες δράσεις, δεν θα κάνει διακρίσεις και θα αγκαλιάζει τα μέλη του δίνοντάς τους ευκαιρίες για ελεύθερη σκέψη και έκφραση. Με τον τρόπο αυτό η γνώση δεν αποτελεί εφόδιο μόνο για την επαγγελματική αποκατάσταση, αλλά βοηθάει τους μαθητές και τις μαθήτριες να διαμορφώσουν τη συνείδησή τους, να οραματιστούν και να μετασχηματίσουν την κοινωνική πραγματικότητα. «Tα παιδιά έχουν άποψη, μπορούν να την εκφράσουν ή πρέπει να κάνουν ό,τι τους λένε οι μεγάλοι, γιατί αυτοί ξέρουν;» Με αυτό το ερώτημα ξεκίνησαν επτά συναντήσεις με μαθήτριες και μαθητές της Α' τάξης του 7ου Γυμνασίου Καλλιθέας, στο πλαίσιο του νέου πολυσυζητημένου μαθήματος «Εργαστήρια Δεξιοτήτων» για το οποίο υπάρχει εύλογα σκεπτικισμός. Αποφασίσαμε, ωστόσο, να αξιοποιήσουμε αυτές τις διδακτικές ώρες για να παίξουμε και να ζωγραφίσουμε, να συζητήσουμε για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα του παιδιού. Το 1989 θεσπίστηκε η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία περιλαµβάνει το σύνολο των ανθρωπίνων δικαιωµάτων για τα παιδιά και αναφέρεται σε συγκεκριµένες βασικές αρχές, όπως είναι η αντιµετώπιση των διακρίσεων, η αφοσίωση στα συµφέροντα και στο όφελος του παιδιού, το δικαίωµα
Σ
Καλή Χρονιά!
7Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ
ΥΓΕΙΑ – ΧΑΡΑ – ΠΡΟΚΟΠΗ – ΕΙΡΗΝΗ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ! Η Συντακτική Επιτροπή Βογανάτσης Δαμιανός - Δημοπούλου Φωτεινή - Μπαλτάς Μπάμπης - Μπάρκα Κατερίνα - Παούρη Κατερίνα - Παπαδόπουλος Χάρης - Σπήτα Βίκυ. (Επικοινωνήστε μαζί μας και στείλτε μας τα κείμενά σας για δημοσίευση στο μέιλ: periodikofreinet@gmail.com)
|
7Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ
2
στη ζωή, στην επιβίωση και στην ανάπτυξη, ο σεβασµός στις οπτικές και αντιλήψεις των παιδιών που μέσα από το δικό τους πρίσμα βιώνουν και ερμηνεύουν τα γεγονότα, συχνά διαφορετικά από την αντίστοιχη προσέγγιση και οπτική των ενηλίκων. Δώσαμε, λοιπόν, τον λόγο στα παιδιά και διερευνήσαμε τις απόψεις τους για τις διακρίσεις, τα έμφυλα στερεότυπα, τον ρατσισμό, τη βία σωματική και λεκτική, τη διαφορετικότητα, την ισότητα. Αρχικά, κάποια παιχνίδια ενεργητικής ακρόασης και εμπιστοσύνης μάς βοήθησαν στο δέσιμο της ομάδας και στη συνέχεια γνωριστήκαμε αφού καθίσαμε σε κύκλο, λέγοντας το όνομά μας και ένα δικαίωμα που πιστεύουμε ότι κάθε παιδί πρέπει να έχει. Στη 2η συνάντηση η πρώτη δραστηριότητα ήταν εμπνευσμένη από το θέατρο–εικόνα του Βοal και τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες των 2 ή 3. Η κάθε ομάδα με τα σώματά τους δημιούργησε μια ακίνητη εικόνα που αναπαριστούσε μια δυσάρεστη κατάσταση. Κάποιο από τα υπόλοιπα παιδιά μπορούσε να σηκωθεί, να παρέμβει και να αλλάξει την εικόνα σε
μια επιθυμητή κατάσταση της αρεσκείας του, προτείνοντας παράλληλα ιδέες για το πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτή η μετάβαση. Μετά συζητήσαμε σε κύκλο τι μας αρέσει στο σχολείο αυτές τις πρώτες μέρες, τι μας ενοχλεί, τι αισθανόμαστε όταν ερχόμαστε στο σχολείο, πώς αισθανόμαστε όταν γυρνάμε σπίτι, προσπαθώντας να εκμαιεύσουμε ποιο δικαίωμά μας καταπατάται μες στη ρουτίνα της καθημερινότητας. Στις επόμενες τρεις συναντήσεις πραγματοποιήσαμε την πρώτη μας συνέλευση τμήματος και τα παιδιά πρότειναν ιδέες, έθεσαν προβλήματα της σχολικής τους καθημερινότητας, τους δόθηκε χώρος και χρόνος να εκφραστούν, να επικοινωνήσουν. Παράλληλα, φιλοξενήσαμε στον χώρο του σχολείου μας την ομάδα «Αρνίτσι Μπίτσι» και παρακολουθήσαμε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τα εμπόδια που θέτουν τα έμφυλα στερεότυπα αλλά και για το πώς αυτά μπορούν να ξεπεραστούν. Τα παιδιά έμαθαν για τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού, παίρνοντας πληροφορίες και από το αντίστοιχο βίντεο της Διεθνούς Αμνηστίας. Ολοκληρώνοντας το εργαστήριο, δόθηκαν στα παιδιά κάποιες εικόνες που έδειχναν ανθρώπους μεγάλους και μικρούς να βιώνουν καταστάσεις καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, απάντησαν σε κάποιες ερωτήσεις και ζωγράφισαν ή περιέγραψαν το μέλλον αυτών των ανθρώπων όπως θα ήθελαν να είναι. Επίσης, με το υλικό που είχε μαζευτεί δημιούργησαν ανά τμήμα το δικό τους κολάζ. Η ενασχόληση με τα ανθρώπινα δικαιώματα προφανώς δεν εξαντλείται με ένα «μάθημα». Κάτι που διαπίστωσαν τα παιδιά ήταν ότι πολύ πιο εύκολα λέμε και ισχυριζόμαστε «σωστές» γνώμες, παρά τις κάνουμε πράξη. Το να προσπαθούμε όμως να εκφράζουμε αυτό που πραγματικά θέλουμε, νιώθοντας παράλληλα τους άλλους/τις άλλες και δείχνοντας τον απαραίτητο σεβασμό στις ιδιαιτερότητές τους, είναι από μόνο του πολύ σημαντικό και καθόλου αυτονόητο. *Φυσικός, 7ο Γυμνάσιο Καλλιθέας
|
Τρίτη 4 Ιανουαρίου 2022
21 |
3
Το Δίκτυο Συνεργατικών Σχολείων Χανίων Tης ΜΑΡΙΛΕΝΑΣ ΓΕΩΡΓΑΝΤΑ*
ομάδα του Δικτύου Συνεργατικών Σχολείων Χανίων αποτελεί έναν ζωντανό πυρήνα συνάντησης και συμπόρευσης εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας, όλων των ειδικοτήτων. Κοινό παρονομαστή μας αποτελεί ο καθημερινός διάλογος, η ανταλλαγή και συναλλαγή με το περιβάλλον του εκπαιδευτικού, του/της μαθητή/τριας σε διαρκή αλληλεπίδραση με την κοινωνία. Οι συναντήσεις μας γίνονται κάθε μήνα και πρόκειται για ανοιχτό κάλεσμα σε όλους/ες τους/τις εκπαιδευτικούς. Σε στενή συνεργασία βρίσκεται με την παιδαγωγική ομάδα «Το Σκασιαρχείο- Πειραματικοί ψηλαφισμοί για ένα σχολείο της κοινότητας», η οποία δημιούργησε το πρώτο Δίκτυο Συνεργατικών Σχολείων με την παιδαγωγική Freinet στην Ελλάδα, τη σχολική χρονιά 2015-2016. Σκοπός του δικτύου είναι να δημιουργήσουμε μια «μικρή κιβωτό» ιδεών και παιδαγωγικών αντιλήψεων για ένα σχολείο ελεύθερο, ανοιχτό και συνεργατικό με την παιδαγωγική Φρενέ: ▪ με έμφαση στις δεξιότητες έκφρασης, επικοινωνίας και συνεργασίας ▪με την καλλιτεχνική έκφραση και τον κινηματογράφο ▪με το τυπογραφείο και τα σχολικά έντυπα (σχολική εφημερίδα, Μ. βιβλία) ▪με τη συνεταιριστική κοινότητα τάξης και με τα μαθητικά συμβούλια σε κεντρικό ρόλο για τη λειτουργία της τάξης και του σχολείου, με τα παιδιά να βιώνουν τη δημοκρατία στο σχολείο τους, να συνδιαμορφώνουν το περιβάλλον τους ▪με τις δράσεις τους και ▪με τα παιδιά να είναι οι ενεργοί, υπεύθυνοι και χειραφετημένοι πολίτες τού σήμερα και του αύριο. Η οργάνωση του δικτύου και η μεθοδολογία που ακολουθούμε έχουν ως εξής: με βάση την παραπάνω σκοποθεσία υπάρχει μέριμνα σε κάθε μηνιαία συνάντηση να πραγματοποιούνται βιωματικά εργαστήρια από μέλη του δικτύου, του «Σκασιαρχείου», συνεργαζόμενους φορείς, μεμονωμένα άτομα που εξειδικεύονται σε κάποιον τομέα (π.χ. μη βίαιη επικοινωνία, φιλοσοφία για παιδιά, μέθοδος του Walt
Η Τι να γιορτάζω στο σχολείο Του ΧΑΡΗ ΟΝΟΥΦΡΙΟΥ *
ρεις είναι οι ημερομηνίες που γιορτάζουμε στα σχολεία στη χώρα μας και έχουν να κάνουν και οι τρεις με έννοιες όπως η ελευθερία και η ειρήνη: η 28η Οκτωβρίου, η 25η Μαρτίου και η 17η Νοεμβρίου. Δεν θα εστιάσω το τι πραγματικά γιορτάζουμε τότε και το κυριότερο πώς το γιορτάζουμε, αλλά στο γεγονός. Γιατί να μη γιορτάζουμε άλλα γεγονότα στα σχολεία μας; Ενα παράδειγμα είναι η έναρξη της σχολικής χρονιάς. Για ποιο λόγο δηλαδή να μην είναι γιορτή το γεγονός πως τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας θα αλληλεπιδράσουν για πρώτη φορά σε ένα σχολικό περιβάλλον, για ποιο λόγο να μη γιορτάζεται η εισαγωγή των νηπίων στο Δημοτικό, τα πρωτάκια μας, που θα γνωρίσουν ένα εντελώς διαφορετικό σχολικό πλαίσιο; Το ίδιο ισχύει και για το Γυμνάσιο, το περιβάλλον στο οποίο θα γνωρίσουν πέρα απ’ όλα τα άλλα και την εφηβεία... τους πρώτους έρωτες, τις πρώτες σχέσεις. Και γενικά γιατί να μην εντάξουμε στα σχολεία μας ημερομηνίες-ορόσημα των αλλαγών στη ζωή των παιδιών; Τα Χριστούγεννα, για παράδειγμα, αντί να έχουν συνδυαστεί με τα δώρα και τις διακοπές θα μπορούσαν να ταυτιστούν ως έννοια με την αλλαγή, την αλλαγή του χρόνου αλλά και τη δική μας. Να εισαγάγουμε έννοιες όπως της εσωτερικής αλλαγής, τον στόχο για την ένταξη μιας νέας δράσης στη χρονιά που έρχεται και αυτό με κάποιον τρόπο να εντάσσεται στο Πρόγραμμα Σπουδών και όχι να εξαρτάται από την ατομική προσπάθεια ή έμπνευση του εκάστοτε εκπαιδευτικού. Σε μια δράση που είχε πραγματοποιηθεί στον χώρο που εργάζομαι ως εκπαιδευτικός, στην ερώτηση που τέθηκε στα παιδιά «τι θα θέλατε να γιορτάζουμε στο σχολείο;» πήραμε απαντήσεις όπως «την ημέρα των lego», «την ημέρα που έφυγε ο κορονοϊός», «την ημέρα του ρεπό του μπαμπά - της μαμάς», «ημέρα βόλτας», «ημέρα σκύλου» και άλλες πολύ όμορφες προτάσεις. Με τρία παραδείγματα τα παιδιά μάς δεί-
Τ
χνουν τις δικές τους ανάγκες… ανάγκη για παιχνίδι (lego), ανάγκη για επαφή, αλληλεπίδραση αλλά και αφορμή για υγιεινή διατροφή και αυτοεξυπηρέτηση σε καθαριότητα (κορονοϊός), ανάγκη να βλέπουν τους γονείς τους (ρεπό). Επαναπροσδιορίζοντας το τι θα πρέπει να μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο (και αφού ως εκπαιδευτικοί καθημερινά καλούμαστε να καλύψουμε και ανάγκες πέραν του γνωστικού αντικειμένου) θα μπορούσαμε να εντάξουμε στο πρόγραμμα και τις δικές μας γιορτές. Γιορτές στις οποίες δεν θα γίνεται μάθημα αλλά θα υπάρχει εκδήλωση, με καλεσμένους, με μουσική, με χάπενινγκ. Φανταστείτε για παράδειγμα τη Μέρα της Εγκυμοσύνης, η οποία μπορεί να συνδυαστεί με τον ερχομό ενός παιδιού και το θέμα αυτό να δουλευτεί στις προσχολικές ηλικίες με τα μικρά αδερφάκια, τη ζήλια, την αποδοχή κ.λπ. Στις πιο μεγάλες ηλικίες, σε Δημοτικό και Γυμνάσιο η εστίαση να γίνεται στο θέμα της έναρξης της περιόδου των κοριτσιών, που αποτελεί μια σημαντική αλλαγή στη ζωή τους, και στα Λύκεια να γίνεται εστίαση στο θέμα του σεξ, των μεταδιδόμενων νοσημάτων κ.λπ. Η Ημέρα του Ταξιδιού να συνδυάζεται με μια εκδρομή, να συζητάμε για τη σπουδαιότητα του να ταξιδεύεις, να γνωρίζεις άλλες κουλτούρες, άλλους ανθρώπους, να βιώνει το παιδί μια διαφορετική καθημερινότητα σ’ ένα άλλο περιβάλλον. Να γνωρίζει άλλη φύση, άλλα αρώματα στην ατμόσφαιρα, άλλα φαγητά. Να γιορτάζουμε ως εκπαιδευτικοί και ως κοινότητα μαζί με τους μαθητές και τις μαθήτριές μας! Να είναι ανοιχτά τα σχολεία σε αυτές τις γιορτές! Μάθημα να μη γίνεται σε αίθουσες, αλλά να βιώνεται από τα παιδιά. Γενικά η γιορτή να μην είναι το γεγονός πως δεν έχουμε μάθημα αλλά το «τι μάθημα θα ζήσουμε». *Νηπιαγωγός και υπεύθυνος σε Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης
Disney για επίλυση προβλημάτων). Μαθαίνουμε και εμείς. Αλλάζουμε μέσα από την πράξη για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε τους μαθητές μας να χαράξουν τα δικά τους προσωπικά μονοπάτια οικοδόμησης της γνώσης, δημιουργίας σχέσεων και εμβάθυνσης σε σχέση με τον εαυτό τους. Συγκεκριμένα, λαμβάνουν χώρα οι παρακάτω ενέργειες που συμφωνούν με το δημοκρατικό και φιλελεύθερο πνεύμα της παιδαγωγικής Φρενέ. Α) Οι εκπαιδευτικοί του δικτύου συγκροτούν παιδαγωγικές-συντονιστικές ομάδες με στόχο τη θεωρητική και πρακτική κατάρτιση σε θέματα παιδαγωγικής Φρενέ και την ανταλλαγή εμπειριών και καλών πρακτικών. Επίσης, συμμετέχουμε σε ειδικές βιωματικές επιμορφωτικές συναντήσεις-ημερίδες, που μας προσφέρουν τα εφόδια για να μπορέσουμε να μεταφέρουμε τις δεξιότητές μας στους μαθητές/ τριες. Β) Σε επίπεδο σχολείου, συνεργάζονται με την εκπαιδευτική κοινότητα (εκπαιδευτικοί, μαθητές/τριες, γονείς) ώστε να εφαρμόζουμε τη συνεργατική μάθηση με τις αρχές της παιδαγωγικής Φρενέ. Γ) Παρουσιάζουμε πρακτικές και απόψεις της δουλειάς που πραγματοποιήσαμε. Δ) Το δίκτυο υλοποιείται με την εθελοντική συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων. Η οργάνωση, ο συντονισμός και η συνεργασία γίνονται περιοδικά από όλα τα μέλη του δικτύου, δημοκρατικά, ισότιμα και χωρίς ιεραρχική δομή. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με τη σύμφωνη γνώμη των μελών του δικτύου. Oι άνθρωποι μέσα στο δίκτυο ακολουθούν τις αρχές της Θεσμικής Παιδαγωγικής, εννοώντας ότι αντιμετωπίζονται ισότιμα, λαμβάνουν πρωτοβουλίες, επιλέγουν ελεύθερα, σέβονται και βοηθούν ο ένας τον άλλο. Αλλάζοντας ο/η εκπαιδευτικός, αλλάζει και ο τρόπος προσέγγισης των μαθητών/ τριών. Οι μαθητές/τριες τοποθετούν στη φαρέτρα τους εργαλεία, εμπειρίες και μπορούν να τολμήσουν να περπατήσουν σε νέους δρόμους. * Μέλος του Δικτύου Συνεργατικών Σχολείων Χανίων
4
Τρίτη 4 Ιανουαρίου 2022
| 22
|
Του ΧΡΗΣΤΟΥ Δ. ΤΟΥΡΤΟΥΡΑ *
ελληνική κυβέρνηση, συντασσόμενη απόλυτα με το όλο πλαίσιο του παγκόσμιου νεοφιλελεύθερου (καπιταλιστικού) μοντέλου της αγοράς, επιδίδεται σε επιβολές ανορθολογικών κατά βάση μέτρων ακραίας καταστολής και κυνικού, ρατσιστικού ολοκληρωτισμού, πάντα στο πλαίσιο μιας δήθεν αντιμετώπισης της γενικευμένης πανδημίας, στο όνομα της οποίας οτιδήποτε ακραίο και αντιλαϊκό φαντάζει καλοδεχούμενο και επιτρεπτό. Από το κάδρο της λεηλασίας δεν θα μπορούσε να λείπει η εκπαίδευση. Ετσι, στο πλαίσιο μιας εξαντλητικά εργαλειοποιημένης από το πολιτικό σύστημα πανδημίας, ο κοινωνικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης περιστέλλεται βίαια και φιλοτεχνείται το ιδιωτικό προφίλ της σε νομικά πλαίσια ακραίου συντηρητισμού με μπόλικη ιστορική δυσοσμία και πατροπαράδοτη σκουριά. Ο πρόσφατα ψηφισμένος, απόλυτα αντιπαιδαγωγικός νόμος σχετικά με την εκπαιδευτική αξιολόγηση, την οποία μετ’ επιτάσεως προωθεί και απαιτεί να εφαρμόσει η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας της χώρας μας, αποτελεί παραλλαγμένη εκδοχή παλαιότερων νομοθετημάτων (βλ. νόμους 1304/82 και 1566/85), σε ένα πλαίσιο ακόμη πιο συντηρητικό, γραφειοκρατικά δομημένο «από τα έξω» και «από τα πάνω προς τα κάτω» και με ενισχυμένο το ιερατείο των αξιολογητών. Ο νέος νόμος 4823/ΦΕΚ 136/3-82021, Τεύχος Α', περί της «Αναβάθμισης του σχολείου, της ενδυνάμωσης των εκπαιδευτικών και άλλων διατάξεων», προβλέπει αυθαίρετες κατά βάση αξιολογήσεις των εκπαιδευτικών στη βάση της παρακολούθησης από στελέχη της εκπαίδευσης μίας ή δύο διδασκαλιών κατά περίπτωση και με δείκτες ιδιαίτερα προβληματικούς όσον αφορά την εξασφάλιση μετρήσιμων αποτελεσμάτων. Αναφέρω ενδεικτικά τον δείκτη που μετρά την «επιστημονική εγκυρότητα της διδασκαλίας» ή εκείνον που αφορά την υιοθέτηση ή όχι από τον/την εκπαιδευτικό «ομαδοσυνεργατικών δράσεων και συμμετοχικών διδακτικών στρατηγικών/τεχνικών (…), τον εποικοδομητικό διάλογο και την αξιοποίηση εναλλακτικών μορφών αξιολόγησης και ανατροφοδότησης των μαθητών» ή, τέλος, εκείνον που εστιάζει στη «μέτρηση του επιτυχούς μετασχηματισμού του γνωστικού αντικειμένου σε σχολική γνώση».
Η
Το σχολείο της αγοράς, μέσω της εκπαιδευτικής αξιολόγησης, και στην Ελλάδα Γίνονται αντιληπτές από τα παραπάνω η ασάφεια και η γενικότερη αδυναμία μέτρησης όλων αυτών των θεμελιωδών, κατά τα άλλα, ζητημάτων κατά την παιδαγωγική διαδικασία, αρκεί να θυμηθεί κανείς ότι πρόκειται για διαστάσεις της διδασκαλίας που όλες τους ευδοκιμούν κάτω από πολλές προϋποθέσεις, ενώ τα αποτελέσματά τους δεν δύναται να διαγνωστούν μέσα από την προχειρότητα μίας ή δύο παρακολουθήσεων εξωτερικών παρατηρητών. Οσοι και όσες έχουν ασχοληθεί σοβαρά με την εκπαίδευση, αναγνωρίζουν τη μέγιστη υποκρισία και αναζητούν τα αληθινά κίνητρα, τις κρυφές στοχεύσεις και τα μείζονα διακυβεύματα μιας πολιτικής εξουσίας που μόνον την κοινωνία των πολιτών δεν σέβεται και δεν υπηρετεί. Τολμώ να πω ότι το όλο πνεύμα του νόμου κατατείνει σε τιμωρητικές πρακτικές κοινωνικού ελέγχου και χειραγώγησης ενός ολόκληρου κλάδου που, προφανώς, βολεύει να τελεί σε ομηρία. Προς επίρρωση αυτού, παραπέμπω στο άρθρο 78 του νόμου (Περί αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης του έργου των εκπαιδευτικών…), όπου περιγράφεται η διαδικασία που ακολουθείται στην περίπτωση που ένας εκπαιδευτικός δεχτεί αρνητική αξιολόγηση. Η απουσία, ωστόσο, κάποιας σχετικής αναφοράς στο
μέλλον όσων εκπαιδευτικών θα αξιολογηθούν και για δεύτερη φορά αρνητικά, δηλώνει εκκωφαντικά τις προθέσεις της πολιτείας όσον αφορά το μείζον ζήτημα της μονιμότητας των υπαλλήλων της. Το τελικό επίχρισμα στο οικοδόμημα του «εκπαιδευτικού πανοπτισμού» που επιχειρείται, προστίθεται με τη «διενέργεια εθνικών εξετάσεων» στη Γλώσσα και τα Μαθηματικά στην τελευταία τάξη του Δημοτικού και του Γυμνασίου. Στα αποτελέσματα των εξετάσεων αυτών στοιχειοθετείται η αποσάθρωση του δημόσιου σχολείου και η μετάβαση στο επιχειρηματικό εκπαιδευτικό μοντέλο της ελεύθερης αγοράς. Πρόκειται ακριβώς για εκείνο το σχολείο που επέβαλε η Οικονομική Σχολή του Σικάγου και ο γκουρού της ελεύθερης οικονομίας και του «δόγματος του σοκ», Μίλτον Φρίντμαν, πρωτίστως στη Χιλή του Πινοσέτ μετά τη δολοφονία του Αλιέντε και σε δεύτερο χρόνο στις ΗΠΑ επί Ρίγκαν και επί Θάτσερ στην Αγγλία. Τα καταστροφικά αποτελέσματα των συγκεκριμένων πολιτικών στα εκπαιδευτικά συστήματα των παραπάνω χωρών έχουν επιμελώς περιγραφεί στην ογκωδέστατη σχετική διε-
θνή βιβλιογραφία και, ώς ένα σημείο μάλιστα, από τους ίδιους επιστήμονες που συμμετείχαν ενεργά στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των συγκεκριμένων προγραμμάτων. Αναφέρεται, μεταξύ πολλών άλλων, ότι τα σχολεία κατέληξαν να ανταγωνίζονται άγρια μεταξύ τους, σε μια προσπάθεια προσέλκυσης των «καλύτερων» μαθητών και μαθητριών που θα ήταν ικανοί και ικανές να τους δώσουν προβάδισμα στις εθνικές εξετάσεις και να τα κατατάξουν υψηλότερα στις εκάστοτε εθνικές λίστες, μέσω των οποίων θα μπο-
ρούσαν να αντλήσουν πόρους από επιχειρηματικούς μεσάζοντες που θα αναλάμβαναν την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων τους, διαφημίζοντας βεβαίως τα δικά του προϊόντα ο καθένας. Υπό αυτήν την έννοια, κατέληξαν τα σχολεία να επιλέγουν τον μαθητικό τους πληθυσμό και όχι το αντίστροφο, βάθυνε το χάσμα των ήδη υφιστάμενων κοινωνικών ανισοτήτων μεταξύ των οικογενειών των μαθητών και μαθητριών, καταστρατηγήθηκε κάθε αρχή ισότιμης επιλογής και φοίτησης στο σχολείο ή πρόσβασης στα τριτοβάθμια ιδρύματα, μειώθηκε η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης στα εναπομείναντα κρατικά επιδοτούμενα δημόσια σχολεία και καθιερώθηκε ως νόρμα η φοίτηση στην ιδιωτική εκπαίδευση. Τα αποκαλούμενα «κακά» σχολεία αφήνονταν στην προκαθορισμένη μοίρα τους, υποχρηματοδοτούνταν, δεν επιλέγονταν από τους γονείς για τα παιδιά τους και τελικά αναστελλόταν η λειτουργία τους οι δε εκπαιδευτικοί τους απολύονταν. Τα παραπάνω δεδομένα ανάγκασαν τους ειδικούς να μιλούν για αποηθικοποίηση δασκάλων και μαθητών, προώθηση μιας παραλυτικής κουλτούρας «διδασκαλίας για τις εξετάσεις» και ενθάρρυνση των σχολείων για υιοθέτηση των εξεταστικών συστημάτων, προκειμένου να αποφύγουν οικονομικές και άλλες ποινές. Στο μεταξύ, οι μαθητές και οι μαθήτριες εγκατέλειπαν τα εφαρμοσμένα αυτά προγράμματα και οι δάσκαλοι και οι δασκάλες εγκατέλειπαν το επάγγελμα σε ανησυχητικά ποσοστά. Τα αναμενόμενα δε θετικά αποτελέσματα στον αλφαβητισμό και τα μαθηματικά δεν κατακτήθηκαν ποτέ, ενώ η μέριμνα για τις τέχνες και τις ανθρωπιστικές σπουδές είχε παντελώς εξαφανιστεί. Ωστόσο, παρά τις έντονες και συνεχείς διαμαρτυρίες του εκπαιδευτικού κόσμου, του μαθητικού πληθυσμού και των συλλόγων των γονέων στις διάφορες χώρες που υιοθέτησαν το νεοφιλελεύθερο δόγμα στην εκπαίδευση (π.χ. ΗΠΑ, Αγγλία και Χιλή), οι πολιτικές παρέμειναν στο ίδιο μήκος κύματος της αδιαλλαξίας και της αγριότητας προς καθετί δημόσιο και κοινωνικό. Ιδιαίτερα ανησυχητικό καθίσταται, λοιπόν, το γεγονός ότι η υπουργός Παιδείας της χώρας μας φλερτάρει με τη δεδηλωμένη αυτή αποτυχία, την οποία έχει, ωστόσο, αναγορεύσει σε μείζον διακύβευμα της πολιτικής θητείας της. Ξεχνά, ωστόσο, η κ. υπουργός ότι όταν η Ιστορία επαναλαμβάνεται, δεν μπορεί να είναι παρά ένα σκώμμα. *Αναπληρωτής καθηγητής Παιδαγωγικής, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης