Στην εποχή της COVID: Διακοπές με ασφάλεια by Εφημερίδα των Συντακτών

Με σοφία και σύνεση για καλοκαίρι χωρίς ατυχήματα

1 7. 7. 2 0 2 1

ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ

● Για να γίνουν οι θαλασσινές -και όχι μόνοδιακοπές ασφαλέστερες και πιο χαρούμενες τόσο για τους ηλικιωμένους όσο και για την οικογένεια και το περιβάλλον τους

υγεία & ζωή

ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

Η θάλασσα θεραπεύει, αλλά κρύβει και παγίδες

ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΣΤΟ ΕΞΟΧΙΚΟ

Μυοσκελετικοί κίνδυνοι και προφυλάξεις ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΣ

Αποσυμπίεση, χαλάρωση αλλά όχι και... ανεμελιά ● Οι συμβουλές που πρεπει να ακολουθήσουν οι καρδιοπαθείς την εποχή της πανδημίας

ΜΙΑ ΤΟΝΩΤΙΚΗ ΕΝΕΣΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Προσαρμοστείτε, ενημερωθείτε και φύγετε ● Οι διακοπές μας χαρίζουν ξεγνοιασιά, ωστόσο, σε συνθήκες πανδημίας, καλό είναι να έχουμε πάντα σε προτεραιότητα την ασφάλεια τη δική μας και των γύρω μας

Ε Ι Δ Ι Κ Η Ε Κ Δ Ο Σ Η Τ Η Σ « Ε Φ Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Σ Τ Ω Ν Σ Υ Ν ΤΑ Κ Τ Ω Ν »

● Πώς θα αποκομίσουμε τα ευεργετικά αποτελέσματα της κολύμβησης αποφεύγοντας τις παγίδες που κρύβει η θάλασσα

ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ CΟVID

Διακοπές με ασφάλεια ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΤΑΝΙ ΒΕΡΓΟΥ

17-18 Ιουλίου 2021

Της ΝΤΑΝΙ ΒΕΡΓΟΥ παγκόσμια ισότιμη πρόσβαση σε ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια είναι κρίσιμη για τον τερματισμό της πανδημίας COVID-19. Είναι πολύ ενθαρρυντικό να βλέπουμε πολλά εμβόλια να αποδεικνύονται αποτελεσματικά και να παράγονται σε μεγάλες ποσότητες. Τα ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια είναι ένα πλεονέκτημα που αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού - ανθρωπότητας εναντίον SARS-CoV-2. Για το άμεσο μέλλον, όμως, πρέπει όλοι -εμβολιασμένοι και ανεμβολίαστοι- να συνεχίσουμε να φοράμε μάσκες, να πλένουμε τα χέρια μας, να εξασφαλίζουμε καλό εξαερισμό σε εσωτερικούς χώρους, να κρατάμε αποστάσεις και να αποφεύγουμε τα πλήθη.

ΑΣΠΙΔΑ

Ο εμβολιασμός σώζει ζωές Προτεραιοποίηση ομάδων εμβολιασμού ● Υγειονομικοί και προσωπικό κοινωνικών υπηρεσιών ● Διαμένοντες και προσωπικό μονάδων φροντίδας ηλικιωμένων, δομών φροντίδας χρονίως πασχόντων και κέντρων αποκατάστασης ● Ατομα >60 ετών και άτομα με σοβαρά υποκείμενα νοσήματα ● Ατομα 18-60 ετών με ή χωρίς υποκείμενα νοσήματα ● Σε τελική φάση, στόχος είναι να εμβολιαστεί όλος ο ενήλικος πληθυσμός

Ο φόβος των μεταλλάξεων Γιατί χρειάζεται τόσο μεγάλη προσοχή και εγρήγορση, μεσούσης της εμβολιαστικής διαδικασίας; «Αν προκύψει κάποιο στέλεχος ανθεκτικό, αυτό κατά πάσα πιθανότητα θα προκύψει από τους εμβολιασμένους», εξηγεί ο Δημήτρης Θάνος, ακαδημαϊκός και πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ), που εποπτεύει το εθνικό δίκτυο γονιδιωματικής επιτήρησης του κορονοϊού στη χώρα. «Ο ιός από μόνος του δημιουργεί τυχαίες μεταλλάξεις. Ο εμβολιασμός λειτουργεί ως κρησάρα, εξοντώνει τη συντριπτική πλειονότητα των ιών, αλλά κάποιοι μπορεί να διαφύγουν». Ετσι, «ειδικά μετά τον εμβολιασμό, πρέπει να συνεχίσουμε να προσέχουμε. Να μη δώσουμε την ευκαιρία να επιλεχθεί κάποιο στέλεχος που ανθίσταται. Οσο περισσότεροι άνθρωποι μολύνονται τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες υπάρχουν για να δημιουργηθούν μεταλλάξεις και όσο πιο μεγάλος είναι ο αριθμός των μεταλλάξεων τόσο αυξάνεται η πιθανότητα κάποια από αυτές να είναι αυτή που δεν θέλουμε».

Ποιοι πρέπει οπωσδήποτε να εμβολιαστούν; Οι άνω των 60 ετών που είναι πλέον ευάλωτοι στην Сovid-19. Η Covid-19 κάνει μία σαφή ηλικιακή διάκριση όσον αφορά τη θνητότητα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πάνω από το 95% των θανάτων παγκοσμίως σημειώθηκαν σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών. Περισσότεροι από τους μισούς (50%) συνολικά θανάτους αφορούσαν άτομα ηλικίας 80 ετών και άνω. Οκτώ στους 10 θανάτους συμβαίνουν σε άτομα με τουλάχιστον ένα υποκεί-

Ο εμβολιασμός λειτουργεί ως κρησάρα, εξοντώνει τη συντριπτική πλειονότητα των ιών, αλλά κάποιοι μπορεί να διαφύγουν

μενο νόσημα και ειδικά σε άτομα με καρδιαγγειακή νόσο, υπέρταση και διαβήτη, όπως και μια σειρά άλλων χρόνιων παθήσεων που αφορούν στην πλειονότητά τους άτομα 60 ετών και άνω. Στη χώρα μας, σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), από τους σχεδόν 13.000 θανάτους που έχουν καταγραφεί, το 95,2% είχε υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω. Περισσότεροι δε από 8 στους 10 θανάτους (83,7%) που σημειώθηκαν από Covid-19 στη χώρα αφορούν τους άνω των 65 ετών. Η διάκριση λειτούργησε σαν οδηγός για την προτεραιοποίηση των εμβολιασμών από τις εθνικές επιτροπές

εμβολιασμών. Τι δείχνουν επιλεγμένες μελέτες από διάφορες χώρες; Η ηλικία των 80 ετών και πάνω, σύμφωνα με την πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, ομότιμη καθηγήτρια ΕΚΠΑ, Μαρία Θεοδωρίδου, ανεξάρτητα από άλλους υποκείμενους παράγοντες κινδύνου όπως άλλα νοσήματα, διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με τις υπόλοιπες ηλικίες (20 περίπου στην ηλικία 80+, 6,1 στην ηλικία 70-79). Το ανδρικό φύλο που και σε αυτό το λοιμώδες νόσημα φαίνεται ότι είναι ασθενές. Οι άνθρωποι με άλλα νοσήματα, με πρώτη τη μεταμόσχευση οργάνων. Ετσι, η πρώτη φάση του εμβολιασμού ήταν κοινή για όλες τις χώρες.

Αφορούσε τους άνω των 60 ετών -ξεκινώντας από τους 85+ και κατεβαίνοντας ανά πενταετία-, τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα (κατηγορίας Α) και τους υγειονομικούς, το προσωπικό των νοσοκομείων, όπως και το προσωπικό των μονάδων φροντίδας ηλικιωμένων, χρονίως πασχόντων, κέντρων αποκατάστασης. Η δεύτερη φάση αφορούσε τα άτομα 18-59 ετών με υποκείμενα νοσήματα (κατηγορίας Β), ενώ η τρίτη φάση τα υγιή άτομα 18-59 ετών. Πρόσφατα δε, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών ενέκρινε τη χορήγηση των εμβολίων mRNA, καθώς αυτά έχουν δοκιμαστεί στις μικρότερες ηλικίες, στους εφήβους 15-17 ετών.

Μην ξεχνάτε τα άλλα εμβόλια Η ΣΗΜΑΣΙΑ του εμβολιασμού στην εξάλειψη απειλητικών για τη ζωή νοσημάτων Κάθε χρόνο, 2-3 εκατομμύρια θάνατοι σε όλη την υφήλιο προλαμβάνονται μέσω του εμβολιασμού, ενώ 750.000 παιδιά σώζονται από αναπηρία, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Ακόμα, εκτιμάται ότι 1,5 εκατομμύριο θάνατοι παγκοσμίως μπορούν να αποφευχθούν, εάν αυξηθεί η εμβολιαστική κάλυψη. Συστάσεις Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών ● Εγκαιρος και πλήρης εμβολιασμός όλων των ηλικιακών ομάδων με τα προτεινόμενα από τα εθνικά προγράμματα εμβόλια. ● Αμεση συμπλήρωση των εμβολίων που καθυστέρησαν να χορηγηθούν. ● Εκτός των παιδιών και των εφήβων, απαραίτητος είναι και ο εμβολιασμός των ενηλί-

ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ

ΕΙΔΙΚΟ ΕΝΘΕΤΟ

υγεία & ζωή

κων και των εγκύων, καθώς και των ατόμων που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες.

Γιατί πρέπει Συλλογική ανοσία να εμβολιάζουμε τα παιδιά μας; Οταν εγώ και σχεδόν όλοι στην κοινότητά 1. Ιδιον όφελος. Για να μην αρρωστήσουν τα μου είμαστε άνοσοι σε μια μεταδοτική ασθέπαιδιά μας. νεια, δεν μπορεί να εξαπλωθεί εύκολα. Μαζί 2. Κοινό καλό - συλλογική ανοσία. Οσο αποτρέπουμε τον ιό ή το βακτήριο να περισσότεροι άνθρωποι εμβολιάζοφτάσει σε όλους όσοι δεν μπορούν νται σε μια ορισμένη κοινότητα, να εμβολιαστούν εναντίον του, τόσο η νόσος δεν μπορεί να συμπεριλαμβανομένων των Συμβουλευόμαστε εξαπλωθεί. πολύ μωρών για να εμβοτον γιατρό μας 3. Προστασία ευπαθών λιαστούν, των ατόμων με και ελέγχουμε ατόμων. Οσο η νόσος δεν παθήσεις υγείας ή των τα βιβλιάρια υγείας μπορεί να εξαπλωθεί, τόσο ατόμων που υποβάλγια την ανοσοποίηση μειώνονται οι πιθανότητες λονται σε θεραπείες, οι της οικογένειάς μας, να νοσήσουν οι έγκυοι και οποίες αποδυναμώνουν ώστε να βεβαιωθούμε τα έμβρυά τους, οι ασθενείς το ανοσοποιητικό τους ότι είμαστε όλοι πλήρως με σοβαρά χρόνια νοσήματα, σύστημα. προστατευμένοι

Νικόλας Βουλέλης

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΦΥΛΛΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ ΣΥΝΤΑΞΉΣ

Τάσος Παππάς

Σωτήρης Μανιάτης

οι καρδιοπαθείς, οι υπερήλικοι, οι καρκινοπαθείς υπό ανοσοκαταστολή.

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ

ART DIRECTOR

Κώστας Μανιμανάκης

Λουίζα Καραγεωργίου

ΚΕΙΜΕΝΑ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΉΣΉ

Ντάνι Βέργου danivergou@yahoo.com

Δημήτρης Φίλης

αθώς το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού έναντι της Covid-19 εξελίσσεται με γοργούς ρυθμούς στοχεύοντας, όπως υποδηλώνει και η ονομασία του, να μας επιστρέψει την ελευθερία που η Covid-19 μας στέρησε τόσο βίαια και ενώ διανύουμε την καλοκαιρινή περίοδο, αναπόφευκτα έρχεται σε πρώτο πλάνο η επιθυμία όλων για ταξίδια. Τι θα πρέπει να προσέξετε για να ταξιδέψετε με ασφάλεια και να αποφύγετε τυχόν κινδύνους; Αν σκοπεύετε να ταξιδέψετε, προγραμματίσετε το ταξίδι σας τουλάχιστον 2 εβδομάδες αφού ολοκληρώσετε τον εμβολιασμό σας! Οι πλήρως εμβολιασμένοι ταξιδιώτες είναι λιγότερο πιθανό να μολυνθούν και να μεταδώσουν τον SARS-CoV-2 και είναι δυνατόν να ταξιδέψουν με χαμηλό κίνδυνο για τους ίδιους εντός της χώρας. Εάν πάσχετε από πάθηση ή παίρνετε φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα, ενδέχεται να μην είστε πλήρως προστατευμένοι, ακόμα κι αν είστε πλήρως εμβολιασμένοι. Συζητήστε με τον γιατρό σας. Ακόμα και μετά τον εμβολιασμό, ίσως χρειαστεί να συνεχίσετε να λαμβάνετε όλες τις προφυλάξεις. Τι ισχύει για τους πλήρως εμβολιασμένους; ● Οι εξωτερικές ειδικά δραστηριότητες ενέχουν ελάχιστο κίνδυνο για τα πλήρως εμβολιασμένα άτομα. ● Τα πλήρως εμβολιασμένα άτομα έχουν μειωμένο κίνδυνο μετάδοσης SARS-CoV-2 σε άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί. ● Πλήρως εμβολιασμένα άτομα θα πρέπει να εξακολουθούν να υποβάλλονται σε Covid-test εάν εμφανίσουν συμπτώματα συμβατά με Covid-19. ● Τα πλήρως εμβολιασμένα άτομα θα πρέπει να μένουν σε απομόνωση αν βρεθούν θετικά για Covid-19 για 10 ημέρες ή αν εμφανίσουν συμπτώματα συμβατά με Covid-19. ● Τα πλήρως εμβολιασμένα άτομα πρέπει να συνεχίσουν να ακολουθούν τους ισχύοντες νόμους και κανόνες. Ο εμβολιασμός έναντι της Covid-19 καθιστά το ταξίδι ασφαλές και ανέμελο; Ο εμβολιασμός καθιστά το ταξίδι πολύ πιο ασφαλές για τους περισσότερους. Κανένα εμβόλιο όμως δεν προσφέρει 100% προστασία και κανένας δεν επιθυμεί να αναλάβει έστω και μικρό ρίσκο να μολυνθεί ο ίδιος ή να διασπείρει τoν ιό σε κάποιον που κινδυνεύει να νοσήσει βαριά. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει ακόμα και οι πλήρως εμβολιασμένοι να συνεχίσουν να λαμβάνουν τις προφυλάξεις τους σε δημόσιους χώρους - χρήση μάσκας, τήρηση αποστάσεων. Τα μέτρα προσφέρουν περαιτέρω προστασία στους εμβολιασθέντες. Για να γίνει αυτό καλά κατανοητό έχει χρησιμοποιηθεί το παράδειγμα της νεροποντής. Αν η πανδημία μπορεί να παρομοιαστεί με το να περπατάς μέσα σε μια νεροποντή, η χρήση μάσκας και η τήρηση ασφαλών αποστάσεων θα μπορούσαν να ιδωθούν ως ομπρέλα και μπότες. Ο εμβολιασμός μοιάζει

17-18 Ιουλίου 2021

υγεία & ζωή

ΜΗΝ ΥΠΟΤΙΜΑΤΕ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ

Ο εμβολιασμός είναι το αδιάβροχο Toυ ΕΥΆΓΓΕΛΟΥ ΦΡΆΓΚΟΥΛΗ*

Μερικά χρήσιμα tips για πιο ασφαλές ταξίδι Ποιες είναι οι πιο ασφαλείς επαφές σας με άλλους κατά το ταξίδι; ● Ασφαλέστερες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού είναι οι επαφές με τα μέλη της οικογένειάς σας και με πλήρως εμβολιασμένα άτομα. ● Λιγότερο ασφαλείς είναι οι επαφές σας με μη εμβολιασμένα άτομα που δεν προέρχονται από την οικογένειά σας. ● Αποφύγετε σε κάθε περίπτωση τα πλήθη και τον συνωστισμό!

με το αδιάβροχο. Σε μια δυνατή νεροποντή συνεχίζεις να χρησιμοποιείς την ομπρέλα και τις μπότες για να μη βραχείς, παρά το αδιάβροχο. Αν η βροχή περιοριστεί σε ψιχάλες μπορείς να αφήσεις πλέον την ομπρέλα. Εάν έχετε εμβολιαστεί πλήρως, ακολουθήστε τα παρακάτω μέτρα για να προστατεύσετε εσάς και τους άλλους όταν ταξιδεύετε: Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ● Φοράτε μάσκα που να καλύπτει τη μύτη και το στόμα σας σε αεροπλάνα, λεωφορεία, τρένα και άλλα μέσα μαζικής μεταφοράς, καθώς και σε κόμβους μεταφοράς, όπως αεροδρόμια και σταθμούς. ● Αποφύγετε τον συνωστισμό και προσπαθήστε να μένετε τουλάχιστον 2 μέτρα μακριά από όποιον δεν ταξιδεύει μαζί σας. ● Ακολουθήστε τις τρέχουσες συστάσεις και τους κανονισμούς για τη χρήση μάσκας και την τήρηση αποστάσεων. Μετά το ταξίδι ● Παρακολουθήστε τον εαυτό σας για εμφάνιση τυχόν συμπτωμάτων συμβατών με Covid-19. Απομονωθείτε και υποβληθείτε σε Covid-test εάν εμφανίσετε συμπτώματα. ● ΔΕΝ χρειάζεται να υποβληθείτε σε τεστ πριν ή μετά το ταξίδι ή σε αυτοαπομόνωση μετά το ταξίδι, εάν έχετε εμβολιαστεί πλήρως ή έχετε αναρρώσει από την Covid-19 τους τελευταίους 3 μήνες. ΜΗΝ ταξιδεύετε εάν εσείς ή κάποιος από τους συντρόφους σας στο ταξίδι: ● έχετε θετικό Covid-τεστ ή περιμένετε τα αποτελέσματα ενός τεστ ● είστε άρρωστος με συμπτώματα συμβατά με Covid-19 (ακόμα κι αν είστε πλήρως εμβολιασμένος ή έχετε αναρρώσει από Covid-19 στο παρελθόν) ● έχετε γνωστή έκθεση σε Covid-19, στενή επαφή τις τελευταίες 14 ημέρες με κάποιον που διαγνώστηκε με Covid-19. Ο τελευταίος περιορισμός δεν ισχύει για άτομα που είναι πλήρως εμβολιασμένα ή που έχουν αναρρώσει από Covid-19 τους τελευταίους 3 μήνες, τα οποία εξαιρούνται από την υποχρέωση αυτoαπομόνωσης μετά από έκθεση, εκτός κι αν εμφανίσουν συμπτώματα.

Ταξιδιώτες που σκέφτονται να ταξιδέψουν στο εξωτερικό θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην επιδημιολογική κατάσταση στους προορισμούς τους πριν ταξιδέψουν, καθώς το φορτίο της Covid-19 ποικίλλει παγκοσμίως, αλλά και λόγω της εξάπλωσης νέων επικίνδυνων στελεχών του ιού. Πλέον ανησυχητική τη στιγμή αυτή είναι η παραλλαγή «Δέλτα» που εξαπλώνεται ταχύτατα σε πολλές χώρες, παρουσιάζει μεγάλη μεταδοτικότητα και τα εμβόλια σχετικά μικρότερη δραστικότητα έναντι αυτής, ειδικά αν δεν έχει ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ελέγξετε πριν από το ταξίδι σας για να μη βρεθείτε αντιμέτωπος με οδυνηρές εκπλήξεις (π.χ. να μη σας επιτραπεί η είσοδος στη χώρα, να τεθείτε σε αυτοαπομόνωση κ.λπ.) ● την κατάσταση που επικρατεί στον προορισμό σας σε σχέση με την Covid-19 (επίπεδο διασποράς, διασπορά επικίνδυνων παραλλαγών κ.λπ.) ● τις τυχόν απαιτήσεις κατά την είσοδό σας στη χώρα προορισμού για τεστ, διάστημα καραντίνας κ.λπ. ● τις αντίστοιχες απαιτήσεις κατά την επιστροφή σας στην Ελλάδα από το εξωτερικό ● τα περιοριστικά μέτρα που ισχύουν στη χώρα προορισμού. Δεν εμβολιαστήκατε, αλλά πρέπει να ταξιδέψετε; Εάν δεν έχετε εμβολιαστεί ακόμη, αλλά πρέπει να ταξιδέψετε, καθυστερήστε το ταξίδι σας αν είναι δυνατόν έως ότου εμβολιαστείτε πλήρως. Εάν δεν είναι δυνατόν να καθυστερήσετε θα μπορούσατε να λάβετε τις ακόλουθες προφυλάξεις πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το ταξίδι, για να προστατεύσετε τους γύρω σας (αυτό δυνατόν να έχει ιδιαίτερη σημασία αν πρόκειται να συναντήσετε ένα ευπαθές άτομο): ● Υποβληθείτε σε Covid-τεστ (PCR ή τεστ Αντιγόνου) 1-3 ημέρες πριν από το ταξίδι σας. ● Υποβληθείτε ξανά σε τεστ 3-5 ημέρες μετά το ταξίδι σας και μείνετε σε αυτοαπομόνωση για 7 ολόκληρες ημέρες μετά το ταξίδι, ακόμα κι αν το αποτέλεσμα του τεστ είναι αρνητικό. Εάν

δεν υποβληθείτε σε τεστ, μείνετε σε αυτοαπομόνωση για 10 ημέρες μετά το ταξίδι. Ποιοι είναι οι ασφαλέστεροι τρόποι για να ταξιδέψετε; ● Ασφαλέστερα είναι τα σύντομα οδικά ταξίδια με μέλη της οικογένειάς σας ή πλήρως εμβολιασμένα άτομα με λίγες στάσεις στη διαδρομή. ● Εάν πρέπει να πετάξετε, επιλέξτε τις συντομότερες πτήσεις με τις λιγότερες ενδιάμεσες στάσεις. ● Λιγότερο ασφαλή είναι τα μεγαλύτερα ταξίδια με αυτοκίνητο με πολλές στάσεις στη διαδρομή ή τα ταξίδια με αυτοκίνητο με συνεπιβάτες που δεν έχουν εμβολιαστεί ή που δεν ανήκουν στην οικογένειά σας, καθώς και οι πτήσεις με ενδιάμεσες στάσεις. ● Αποφύγετε τα ταξίδια μεγάλων αποστάσεων με τρένα ή λεωφορεία και τις κρουαζιέρες. Ποια είναι η ασφαλέστερη διαμονή; ● Ασφαλέστερη είναι η διαμονή σε ένα ανεξάρτητο σπίτι με άτομα από την οικογένειά σας ή πλήρως εμβολιασμένα άτομα. ● Λιγότερο ασφαλής είναι η διαμονή σε ξενοδοχεία ή άλλες μονάδες με κοινόχρηστους χώρους για τους επισκέπτες ή στο σπίτι ενός συγγενούς ή φίλου που δεν έχει εμβολιαστεί. ● Αποφύγετε την κοινή χρήση χώρων ή μπάνιου με πολλά άτομα. Ποιο είναι το ασφαλέστερο φαγητό; ● Περισσότερο ασφαλές είναι να φέρετε το δικό σας φαγητό και ποτό ή να παραγγείλετε φαγητό εκτός. Φοράτε πάντα μάσκα όταν αλληλεπιδράτε με υπαλλήλους εστιατορίων. ● Λιγότερο ασφαλές είναι να φάτε στον εξωτερικό χώρο ενός εστιατορίου, όπου τηρούνται οι αποστάσεις ασφαλείας και οι σερβιτόροι και το υπόλοιπο προσωπικό φορούν με συνέπεια μάσκες. ● Αποφύγετε το φαγητό σε εσωτερικούς χώρους εστιατορίων που δεν αερίζονται καλά Τέλος, προσπαθήστε να επιλέξετε όσο το δυνατόν λιγότερο δημοφιλείς προορισμούς και λιγότερο δημοφιλείς χρονικές περιόδους για το ταξίδι σας. * MD, MSc, γενικός ιατρός / οικογενειακός ιατρός

ι διακοπές αποτελούν απαραίτητο συστατικό της καρδιαγγειακής μας υγείας. Οχι τόσο σωματικά όσο πνευματικά. O οργανισμός έχει ανάγκη τον βραδινό ύπνο για να ξεκουραστεί ο εγκέφαλος, καθώς και τη χαλάρωση μετά την ένταση για να ηρεμήσει. Ολες οι μορφές στρες έχουν δείξει πως αυξάνουν την καρδιαγγειακή θνησιμότητα. Η εποχή Covid έχει αποδειχτεί μία ιδιαίτερα στρεσογόνα περίοδος για τους ανθρώπους σε παγκόσμιο επίπεδο, κυρίως λόγω του μόνιμου άγχους να μην προσβληθούμε από τον ιό. Οι διακοπές είναι μια διαφυγή αλλά και ένας τρόπος να αποσυμπιεστούμε από την καθημερινότητα της πανδημίας, να βρούμε μια πνευματική ισορροπία και να χαλαρώσουμε. Οι καρδιοπαθείς χρειάζεται να ακολουθήσουν και την εποχή της πανδημίας κάποιες κλασικές συμβουλές: ● Μέτρηση πιέσεων με τη ζέστη για πιθανή μείωση των διουρητικών και γενικότερα των αντιυπερτασικών φαρμάκων. ● Ερώτηση στον καρδιολόγο για την επιλογή του τόπου των διακοπών. Για παράδειγμα, ένας εμφραγματίας προ μηνός δεν είναι σώφρον να κάνει διακοπές σε απομονωμένα νησιά που δεν διαθέτουν νοσοκομείο. ● Ερώτηση στον καρδιολόγο για τα φάρμακα που επιβάλλεται να έχουμε μαζί μας, για την ηλιοθεραπεία, για την κολύμβηση κτλ. Ιδιαίτερα στην πανδημία, δεδομένου ότι γνωρίζουμε πως οι καρδιαγγειακοί ασθενείς είναι πιο ευπαθείς αν προσβληθούν από τον ιό, η καλή ρύθμιση της υπέρτασης και της δυσλιπιδαιμίας είναι απ’ ό,τι φαίνεται ιδιαίτερα σημαντική για να θωρακίσουμε σε περίπτωση λοίμωξης το αγγειακό μας σύστημα από την Covid-19. Το κάπνισμα σίγουρα επιδεινώνει την κατάσταση των αγγείων και των πνευμόνων μας και μας στερεί πολύτιμες εφεδρείες αν χρειαστεί να παλέψουμε απέναντι στον κορονοϊό. Η παχυσαρκία επίσης φαίνεται να είναι ένας ιδιαίτερα επιβαρυντικός παράγοντας σε περίπτωση προσβολής από τον ιό. Διανύουμε μια περίοδο με καθημερινά αυξανόμενο αριθμό κρουσμάτων, προ των πυλών του τέταρτου επιδημικού κύματος του ιού. Το «διάλειμμα» για διακοπές μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντικό και ευεργετικό για μας αν προσπαθήσουμε να μεταβάλουμε όσα μας τροποποιούν τον κίνδυνο. Σίγουρα δεν μπορούμε να αλλάξουμε το φύλο και την ηλικία μας. Μπορούμε, όμως, να εμβολιαστούμε και σε κάθε περίπτωση (εμβολιασμένοι και ανεμβολίαστοι) να τηρούμε τα μέτρα της πανδημίας. Επιπλέον μπορούμε να διακόψουμε το κάπνισμα, να χάσουμε βάρος εφόσον είμαστε υπέρβαροι και να αυξήσουμε τη σωματική άσκηση θωρακίζοντας κατά το εφικτό τον οργανισμό μας.

17-18 Ιουλίου 2021

υγεία & ζωή

ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΓΙΑ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ

Αποσυμπίεση, χαλάρωση αλλά όχι και... ανεμελιά Toυ ΔΗΜΗΤΡΗ ΡΊΧΤΕΡ*

Μπορεί το καλοκαίρι να μειώνει τις πιθανότητες προσβολής από τον ιό, αλλά έχει μεγάλη σημασία να προσέχουμε τις στενές επαφές, να φοράμε μάσκα σε κλειστούς χώρους και να είμαστε προσεκτικοί στο να μη φέρνουμε τα χέρια στο στόμα και να τα απολυμαίνουμε συχνά

Για ποιο λόγο οι καρδιοπαθείς αποτελούν ομάδα αυξημένου κινδύνου δεν είναι απόλυτα σαφές. Πιθανόν διότι ο ιός αυτός προκαλεί διάχυτη φλεγμονή του ενδοθηλίου των αγγείων μας επιδεινώνοντας την υγεία όσων έχουν ήδη ταλαιπωρημένα αγγεία. Υπάρχουν και περιπτώσεις που αφορούν την απευθείας μυοκαρδιακή βλάβη λόγω της φλεγμονής, με επιδείνωση της υπάρχουσας καρδιακής παθολογίας, αρρυθμίες, οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, πνευμονικές αρτηριακές μικροθρομβώσεις και επιπλοκές. Εχει αποδειχτεί από τις

μέχρι τώρα μελέτες ότι ο υψηλότερος κίνδυνος υπάρχει στους ασθενείς που νόσησαν από τον ιό και είχαν αυξημένη τροπονίνη κατά την πορεία τους στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Φυσικά, μπορεί το καλοκαίρι να μειώνει τις πιθανότητες προσβολής από τον ιό λόγω του ότι είμαστε συνήθως σε εξωτερικούς χώρους, αλλά έχει μεγάλη σημασία διαχρονικά, με αυτή τη λοίμωξη, να προσέχουμε τις στενές επαφές μας, να φοράμε μάσκα σε κλειστούς χώρους - ειδικά αν δεν είμαστε εμβολιασμένοι. Ο ιός συνεχίζει την πορεία του,

δεν εξαφανίζεται. Θα υπάρξουν σύντομα καλοκαίρια που θα είμαστε πιο άνετοι και ανέμελοι να χαρούμε την πανέμορφη χώρα μας. Αυτό το καλοκαίρι δεν θα είναι ένα από αυτά. Πρέπει να συνεχίσουμε να είμαστε προσεκτικοί, διότι ο ιός δεν έφυγε και από τη συμπεριφορά μας εξαρτάται πως θα είναι ο επόμενος χειμώνας * MD, FESC, FAHA, διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής, Ευρωκλινική Αθηνών, μέλος Δ.Σ. Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας, πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Λιπιδολογίας

α ταξίδια με μωρά μπορούν να είναι πολύ ευχάριστα, ακόμα και κατά την Covid εποχή, από τη στιγμή που είμαστε ασφαλείς (εμβολιασμός, τήρηση μέτρων). Ειδικότερα, τον πρώτο χρόνο, τα μωρά είναι πολύ «εύκολοι» συν-ταξιδευτές που δεν σηκώνονται από τη θέση τους, δεν λύνουν τις ζώνες τους και δεν ρωτάνε κάθε 2 λεπτά «ακόμα δεν φτάσαμε;». Επιπλέον η βασική τους ανάγκη είναι να είναι μαζί με τη μαμά και τον μπαμπά, πράγμα που στις διακοπές θα έχουν σε αφθονία, οπότε συνήθως θα είναι και πολύ ήσυχα. Μην αναβάλλετε τις διακοπές σας, αν έχετε ένα νεογέννητο ή μωρό κάτω των δύο ετών. ■ Τα μωρά δεν έχουν ατζέντα και δεν εκφράζουν ακόμα τις προτιμήσεις τους. Αν έχετε και έναν μάρσιππο αγκαλιάς, χρησιμοποιήστε τον και θα έχετε ένα ολόκληρο απόγευμα να κάνετε ό,τι έχετε προγραμματίσει, χωρίς διαπραγματεύσεις. ■ Τα μωρά κοιμούνται πολλές ώρες. Θα κοιμηθούν στο καρότσι, στον μάρσιππο, σε μια ξαπλώστρα, σε έναν καναπέ (προσοχή, στην ασφάλεια!), όσο εσείς περνάτε καλά με την παρέα σας. ■ Δεν χρειάζονται πολλά για να είναι χαρούμενα. Θέλουν απλά να σας βλέπουν, ακόμα και αν εσείς κάνετε κάποια δραστηριότητα που τα επόμενα χρόνια θα βρίσκουν υπερβολικά βαρετή. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα χρειάζεται να κουβαλάτε μαζί και μία επιπλέον βαλίτσα με τα αγαπημένα παιχνίδια!! Στην πραγματικότητα, ο δρόμος των διακοπών με ένα μωρό δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Η προετοιμασία που προηγείται, ειδικά εάν είναι η πρώτη σας φορά, μπορεί να είναι πολύ στρεσογόνος. Παρακάτω, θα διαβάσετε μερικά tips για να γλιτώσετε λίγο χρόνο, κόπο και άγχος.

17-18 Ιουλίου 2021

Ενα μωρό, ειδικά κάτω των 6 μηνών, δύσκολα θα παραμείνει μέσα σε καρότσι αν δεν έχει οπτική επαφή με τους γονείς του. Ιδανικά, προμηθευτείτε έναν μάρσιππο αγκαλιάς

Mπάνιο στη θάλασσα Μη φοβηθείτε να βάλετε ένα μωρό στη θάλασσα μετά τις 40 μέρες και εφόσον το ίδιο το απολαμβάνει. Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει η κατάλληλη προφύλαξη από τον ήλιο, ότι η θάλασσα είναι καθαρή και το νερό δεν είναι πολύ κρύο. Μη βιάζεστε και, αν το μωρό δεν ανέχεται το νερό, μην επιμένετε. Μετά το μπάνιο, ξεπλύνετε το αλάτι με ένα ντους και σκουπίστε το καλά.

νών, δύσκολα θα παραμείνει μέσα σε καρότσι, αν δεν έχει οπτική επαφή με τους γονείς του. Ιδανικά, προμηθευτείτε έναν μάρσιππο αγκαλιάς, κυρίως για τις ώρες που είναι ξύπνιο, καθώς στην αγκαλιά των γονιών του θα έχετε ένα ήσυχο μωρό και θα μπορέσετε πιο εύκολα να απολαύσετε μια βόλτα.

Ταξιδεύοντας με το μωρό

Για την οργάνωση των διακοπών Ο προορισμός είναι ίσως το πρώτο βήμα, κάθε φορά που οργανώνουμε τις διακοπές μας. Για μια οικογένεια με ένα μωρό σίγουρα προστίθενται επιπλέον προϋποθέσεις από τις συνηθισμένες. Η κάθε οικογένεια μπορεί να κάνει τις δικές της επιλογές. Κάμπινγκ σε παραλία ή διαμονή σε ξενοδοχείο με όλες τις ανέσεις, κοντά στην Αθήνα ή σε κάποιο μικρό νησάκι, παραλία ή βουνό, οποιαδήποτε και αν είναι η προτίμησή σας με την κατάλληλη προετοιμασία θα μπορέσετε να την επισκεφθείτε, αρκεί να υπάρχει σε κοντινή απόσταση και εύκολα προσβάσιμη ιατρική βοήθεια (π.χ. Κέντρο Υγείας). Σχετικά με το ταξίδι για να φτάσετε στον προορισμό που επιλέξατε, τα μωρά έως 2 ετών περίπου είναι πολύ εύκολοι επιβάτες σε οποιοδήποτε μέσο. Απαραίτητο είναι να τηρούνται οι κανόνες ασφαλείας (π.χ. καθισματάκι

υγεία & ζωή

Tης ΕΙΡΗΝΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ*

αυτοκινήτου). Βεβαιωθείτε, επίσης, πως έχετε εξασφαλίσει τα απαραίτητα για τη φροντίδα ενός μωρού, τα οποία είναι η διατροφή, το άλλαγμα της πάνας και ο ύπνος. Η διαμονή εξαρτάται αποκλειστικά από εσάς και τις προτιμήσεις σας. Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός, εφόσον είστε καλά προετοιμασμένοι. Σε περίπτωση που ταξιδεύετε με ένα μωρό κάτω των 4 μηνών και δεν θηλάζετε, βεβαιωθείτε ότι υπάρχει η δυνατότητα αποστείρωσης των σκευών.

Για την περιποίηση του μωρού Νούμερο ένα μέριμνα για κάθε ταξιδιώτη που περνάει τις διακοπές του οπουδήποτε στην Ελλάδα, ειδικά αν αυτός ο ταξιδιώτης είναι κάτω από 2 ετών, είναι η προστασία από τον ήλιο. Η χρήση του αντιηλιακού στα ακάλυπτα μέρη του σώματος είναι απαραίτητη κάθε φορά που βγαίνουμε στον ήλιο. Προσοχή! Αναλόγως τους βαθμούς προστασίας, μην ξεχνάτε να το ανανεώνετε σε τακτά χρονικά διαστήματα. Επιπλέον, απαραίτητο καθημερινό αξεσουάρ, το καπέλο. Προτιμήστε φυσικά σκιερά

μέρη και όχι τις ομπρέλες θαλάσσης, από τις οποίες περνάει η ηλιακή ακτινοβολία, και επιλέξτε ώρες έκθεσης στον ήλιο λιγότερο επιβλαβείς, δηλαδή πριν από τις 11 το πρωί ή μετά τις 5 το απόγευμα. Καλή ενυδάτωση: Αν θηλάζετε, προετοιμαστείτε για επιπλέον θηλασμούς μέσα στην ημέρα. Προσοχή! Σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, απαγορεύεται η χορήγηση άλλων υγρών πέραν του γάλατος σε μωρά κάτω των 6 μηνών. Αν παρατηρήσετε σκουρόχρωμα ούρα ή μειωμένες πάνες σε σχέση με το συνηθισμένο, προσφέρετε περισσότερα υγρά στα μωρά που είναι άνω των 6 μηνών. Για τις βόλτες σας: Το μωρό μπαίνει πάντοτε στο αμάξι σε καθισματάκι αυτοκινήτου από 0 μηνών, είναι πάντα δεμένο στο καθισματάκι και το καθισματάκι πάντα σωστά δεμένο στο αμάξι. Αν η απόσταση είναι μεγάλη, υπολογίστε στάσεις περίπου κάθε 1μιση ώρα. Προσοχή στις υψηλές θερμοκρασίες μέσα στο αυτοκίνητο. Τα μωρά έχουν ανώριμο θερμορυθμιστικό σύστημα -αυτό σημαίνει πως ανεβάζουν πολύ εύκολα τη θερμοκρασία του σώματός τους και δεν μπορούν να τη ρυθμίσουν. Χρησιμοποιήστε κλιματιστικό μέσα στο αμάξι και ποτέ και για κανέναν λόγο μην αφήνετε ένα παιδί μέσα στο αμάξι μόνο του. Ενα μωρό, ειδικά κάτω των 6 μη-

■ Η διατροφή είναι ένας τομέας που οι ενήλικες δεν θα σκεφτούμε ιδιαίτερα, όταν προγραμματίζουμε τις διακοπές μας. Αν θηλάζετε αποκλειστικά και έχετε ένα μωρό κάτω των 6 μηνών, δεν χρειάζεται ούτε τώρα να σκεφτείτε πολλά πράγματα. Για τα παιδιά που δεν θηλάζουν ή έχουν ξεκινήσει τις στερεές τροφές, βεβαιωθείτε πως έχετε μαζί σας ό,τι χρειάζεστε, όπως αποστειρωτή, βραστήρα, μπιμπερό και απαραίτητα προμηθευτείτε φορητό ψυγειάκι για τη διατήρηση των τροφών στην παραλία. ■ Φτιάξτε το προσωπικό σας μικρό φαρμακείο. Αντικουνουπικά, αντιπυρετικά, αντισταμινικά, θερμόμετρο, κρέμα για τσιμπήματα από έντομα, κρέμα για εγκαύματα, ενυδατική λοσιόν για το δέρμα, αντιηλιακά, οινόπνευμα. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για οτιδήποτε επιπλέον χρειάζεται να το εξοπλίσετε. Γεμίστε τη βαλίτσα με περισσότερα ρούχα, πάνες και πετσετούλες από όσα πιστεύετε ότι θα χρειαστείτε, για να μην πλένετε στις διακοπές σας. Αλλάζετε συχνά τις πάνες, για να μην έχετε διαρροές και λερώνετε πολλά ρούχα. Μην ξεχάσετε να περάσετε καλά και να χαλαρώσετε με το μωρό σας. Γεμίστε τη ζωή σας με αναμνήσεις που θα κρατήσουν μια ζωή. Τα παιδιά μεγαλώνουν πολύ γρήγορα και μέσα στη ροή της καθημερινότητας συχνά δεν υπάρχει ο χρόνος για ποιοτική αλληλεπίδραση με το μωρό, κάτι που οι διακοπές προσφέρουν σε όλους. Οσο απολαμβάνετε εσείς τον χρόνο αυτόν, το ίδιο και άλλο τόσο τον απολαμβάνουν και τα μωράκια. Ξεκουράζονται και χαλαρώνουν μαζί με τους γονείς τους. * Μαία, MSc Προετοιμασία για τη γονεϊκότητα

υγεία & ζωή

17-18 Ιουλίου 2021

ΥΨΗΛΈΣ ΘΈΡΜΟΚΡΑΣΙΈΣ;

Σωστή ενυδάτωση, το «κλειδί» για την τόνωση του οργανισμού σου!

κίνδυνος αφυδάτωσης αυξάνεται σημαντικά με την αύξηση της θερμοκρασίας που παρατηρείται το καλοκαίρι. H αφυδάτωση προκαλείται, όταν ο οργανισμός προσλαμβάνει λιγότερα υγρά από αυτά που αποβάλλει. Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται άλλωστε από περίπου 60% νερό με το συγκεκριμένο ποσοστό να διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία, αλλά και το φύλο. Γιατί ηλεκτρολύτες;

Η σωστή ενυδάτωση δεν προϋποθέτει μόνο τη λήψη νερού αλλά και την ισορροπία των ηλεκτρολυτών στο σώμα μας καθώς τελικά είναι αυτοί που ρυθμίζουν την κατανομή του νερού στο σώμα και τη λειτουργία του μυϊκού και του νευρικού μας συστήματος. Είναι σημα-

ντικό να γνωρίζουμε ότι οι ηλεκτρολύτες αποτελούν στοιχεία που συμμετέχουν στη μεταφορά διαφόρων θρεπτικών συστατικών μέσα και έξω από τα κύτταρα, επηρεάζουν την πίεση και το pΗ του αίματος, τις μυϊκές συσπάσεις και τη μετάδοση νευρικών ερεθισμάτων. Αφυδάτωση & υψηλές θερμοκρασίες Η έκθεση στις υψηλές θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι μια κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση καθώς η ποσότητα υγρών και ηλεκτρολυτών που αποβάλλεται από το σώμα μέσω της εφίδρωσης είναι μεγαλύτερη. Η επαρκής πρόσληψη υγρών σε συνδυασμό με τις κατάλληλες ποσότητες ηλεκτρολυτών μπορεί να βοηθάει στην σωστή ενυδάτωση του οργανισμού.

Ενυδατώσου! Βάλε ένα almora στο νερό σου! Η καλή ενυδάτωση με τη χρήση συμπληρωμάτων ηλεκτρολυτών εξαρτάται πάνω από όλα από την επιλογή του κατάλληλου και πρωτίστως αξιόπιστου σκευάσματος. Με περισσότερα από 40 χρόνια συνεχούς παρουσίας σ το Ελληνικό Φαρμακείο, το almora PLUS® από την ELPEN είναι ο Νο 1 σε προτίμηση ηλεκτρολύτης στην ελληνική αγορά. To almora PLUS® Effervescent είναι συμπλήρωμα διατροφής σε αναβράζουσα μορφή με συνδυασμό Ηλεκτρολυτών (Na, K, Cl), Ψευδαργύρου (Zn), Μαγνησίου (Mg) και Δεξτρόζης. Η δράση του στοχεύει στην ενυδάτωση του οργανισμού και την ενίσχυση της φυσι-

ολογικής λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ποσότητα ψευδαργύρου που περιέχει ισοδυναμεί με το 100% της απαιτούμενης ημερήσιας πρόσληψης ενός υγιούς οργανισμού σύμφωνα με τις οδηγίες και τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων. Η σύνθεσή του περιλαμβάνει και μαγνήσιο, το οποίο συμβάλλει στην παραγωγή ενέργειας και στη φυσιολογική λειτουργία των μυών. To almora PLUS® Effervescent λαμβάνεται σε περιπτώσεις ήπιας αφυδάτωσης, αφυδάτωσης μετά από πυρετό, καθώς και μετά από ταξιδιωτική ναυτία. Διατίθεται σε αναβράζοντα δισκία με ευχάριστη γεύση λεμόνι.

εν υπάρχει αμφιβολία ότι τα παιδιά, έπειτα από όλα τα lockdown και την απομόνωση λόγω της πανδημίας, περιμένουν τις καλοκαιρινές διακοπές όσο κανείς άλλος. Πριν να ξεκινήσετε για διακοπές, ρίξτε μια ματιά στο βιβλιάριο υγείας των παιδιών και σιγουρευτείτε ότι δεν έχετε παραμελήσει να τους κάνετε κάποιο εμβόλιο. Στην περίπτωση αυτή, φροντίστε να το κάνετε άμεσα. Οσο, όμως, οι διακοπές τους προσφέρουν χαρά, ξεγνοιασιά, παιχνίδι στην ύπαιθρο κ.λπ., άλλο τόσο μπορεί να βάζουν σε κάποιον κίνδυνο, μικρότερο ή μεγαλύτερο, πολλά από αυτά. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η μετακίνηση και παραμονή σε μέρη που δεν είναι ο συνήθης τόπος κατοικίας, εγκυμονεί κινδύνους για ατυχήματα και τραυματισμούς. Τα πιο συχνά ατυχήματα είναι δήγματα εντόμων, αλλεργίες, δηλητηριάσεις, πτώσεις, τραυματισμοί, εγκαύματα, πνιγμοί, τροχαία ατυχήματα και, σπανιότερα, δήγματα φιδιών και σκορπιών. Το σπίτι του παππού και της γιαγιάς στο χωριό μπορεί να κρύβει παγίδες και κινδύνους για τα παιδιά των πόλεων. Μπορεί να υπάρχουν γεωργικά μηχανήματα και εργαλεία που η περιέργεια των παιδιών μπορεί να τα βάλει να ασχοληθούν μαζί τους και να προσπαθήσουν να τα χρησιμοποιήσουν. Υπάρχουν χώροι που μπορεί ο παππούς ή ο θείος να αποθηκεύουν διάφορα φυτοφάρμακα, επικίνδυνα στην επαφή, στην εισπνοή και την κατάποση. Τα παιδιά που ζουν στην επαρχία και σε αγροτόσπιτα είναι λίγο ώς πολύ εξοικειωμένα με το περιβάλλον αυτό και τους κινδύνους που αυτό εγκυμονεί. Τα παιδιά των πόλεων που θα κάνουν παρέα μαζί τους για να παίξουν, έχουν άγνοια των κινδύνων που κρύβονται μέσα και έξω από το σπίτι. Είναι πολύ συνηθισμένο ατύχημα το δάγκωμα από σφήκα του περίεργου 2χρονου, 3χρονου, πεντάχρονου ή και μεγαλύτερου παιδιού, που έβαλε το δάχτυλό του μέσα στη βρύση της αυλής του σπιτιού, αλλά δεν γνώριζε ότι οι σφήκες αγαπούν το νερό και μπαίνουν στις βρύσες. Ελέγξτε τον περιβάλλοντα χώρο, για να διαπιστώσετε ότι δεν υπάρχουν οικοδομικά υλικά, π.χ. ασβέστης, λάκκοι με νερό, πετρέλαιο, βενζίνη ή φυτοφάρμακα κ.λπ., που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνουν επικίνδυνα για την ασφάλεια και τη ζωή του παιδιού.

Διακοπές με βρέφος Για όλους εσάς, που θα πάτε διακοπές με ένα βρέφος, οι κίνδυνοι είναι εντελώς διαφορετικοί και θα πρέπει να τους γνωρίζετε πριν ξεκινήσετε, ώστε να είστε κατάλληλα προετοιμασμένοι. Ενα βρέφος αφυδατώνεται εύκολα και επομένως η θερμοκρασία του περιβάλλοντος ή μέσα στο αυτοκίνητο που θα ταξιδέψετε, καθώς και η ενυδάτωση είναι εξαιρετικά σημαντικοί παράγοντες, που πρέπει να

17-18 Ιουλίου 2021

εξασφαλιστούν. Τα βρέφη, μέχρι και την ηλικία των δύο ετών, δεν πρέπει να εκτίθενται άμεσα στον ήλιο και η χρήση κατάλληλου αντηλιακού είναι επιβεβλημένη. Για το ταξίδι με βρέφος, προτιμήστε να ταξιδέψετε τις πρώτες πρωινές ώρες. Τα βρέφη κάτω των δύο ετών ταξιδεύουν πάντοτε με το ειδικό κάθισμα αυτοκινήτου, που βλέπει προς τα πίσω και έχει στερεωθεί στο πίσω κάθισμα. Στην εξοχική κατοικία, στο ξενοδοχείο ή στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς, εξασφαλίστε όσο γίνεται περισσότερο συνθήκες διαμονής όπως αυτές ήταν στο σπίτι σας. Επειδή στην επαρχία υπάρχουν περισσότερα έντομα και τα βρέφη είναι πολύ πιο ευαίσθητα στα τσιμπήματα και τις μολύνσεις, εξασφαλίστε ότι τα έντομα δεν θα τα τσιμπήσουν με τη χρήση κουνουπιέρας αλλά και διαφόρων εντομοαπωθητικών. Τα συνήθη εντομοαπωθητικά σε κρέμες και σε συσκευές που λειτουργούν με παστίλιες ή υγρό, είναι ασφαλή και δεν υπάρχει κίνδυνος των παιδιών από τη χρήση τους. Η καλή φύλαξη και διαχείριση των τροφών για το βρέφος, αλλά και για όλους, είναι εξαιρετικά σημαντική, προκειμένου να αποφευχθούν λοιμώξεις του γαστρεντερικού. Σε περιοχές που το νερό της περιοχής είναι αμφιβόλου ποιότητας, πρέπει να χρησιμοποιείται εμφιαλωμένο. Τα βρέφη που είναι μεγαλύτερα των 2 μηνών, μπορούν να μπουν στη θάλασσα. Οι καταλληλότερες ώρες για να αποφύγετε εσείς και τα παιδιά σας τη βλαβερή ακτινοβολία του ήλιου είναι πριν από τις 11 το πρωί και μετά τις 3 το μεσημέρι. Πάντοτε, όμως, με τη χρήση καλού αντηλιακού με δείκτη πάνω από 15. Στα μεγαλύτερα παιδιά, επειδή έχουν μεγάλη κινητικότητα και περιέργεια, οι τραυματισμοί, οι πτώσεις, οι δηλητηριάσεις, τα εγκαύματα, οι πνιγμοί και τα τροχαία συμβαίνουν πού πιο συχνά. Το πρώτο που θα πρέπει να κάνετε, όταν φτάσετε στο μέρος των διακοπών, είναι να ελέγξετε τους χώρους μέσα και έξω από το σπίτι, για πιθανούς κινδύνους και παγίδες, που μπορεί να βάλουν σε κίνδυνο τη ζωή των παιδιών στις ηλικίες αυτές. Η συνεχής επίβλεψη του μικρού παιδιού μέσα αλλά και έξω από το σπίτι που κάνετε διακοπές, θα εξασφαλίσει σε υψηλό ποσοστό την ασφάλειά του, ιδίως αν αυτό είναι το σπίτι του παππού και της γιαγιάς στο χωριό.

Διακοπές με έφηβο Για τα μεγάλα παιδιά και τους εφήβους, οι κίνδυνοι που τα απειλούν είναι συνήθως οι δηλητηριάσεις, οι πτώσεις, ο πνιγμός στη θάλασσα ή σε ποτάμια, η κατανάλωση αλκοόλ και τα τροχαία ατυχήματα, ιδίως αν υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε αυτοκίνητα, τρακτέρ, μηχανάκια ή και ποδήλατα. Ενημερώστε τους νεαρούς έφηβους ότι είναι εξαιρετικά επικίνδυνο να καταναλώσουν αλκοόλ και στη συνέχεια να κολυμπούν, είτε στη θάλασσα είτε σε πισίνα.

υγεία & ζωή

ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

Οι παγίδες στην εξοχή

Κουτί φαρμακείου

Toυ ΚΏΣΤΑ Ι. ΝΤΑΛΟΎΚΑ*

Ολοι εσείς που θα επιλέξετε ως τόπο διακοπών απομονωμένες περιοχές, χωρίς κοντινή ιατροφαρμακευτική βοήθεια, φροντίστε, πέρα από το σύνηθες φαρμακευτικό υλικό που πρέπει να έχετε μαζί σας, να αγοράσετε από το φαρμακείο αντισταμινικό σε σιρόπι ή σε χάπια για τα μεγαλύτερα παιδιά, δύο ενέσεις Anapen (αδρεναλίνη) και ενέσιμη κορτιζόνη, για την περίπτωση που εμφανιστεί σοβαρό αναφυλακτικό επεισόδιο. Πολύ σπάνια, έχουν χαθεί παιδιά, γιατί δεν υπήρχε διαθέσιμη ενέσιμη αδρεναλίνη (Anapen), που κυριολεκτικά θα έσωζε τη ζωή τους. Οσοι έχετε παιδί που πάσχει από αλλεργίες, ζητήστε από τον αλλεργιολόγο να σας ενημερώσει περισσότερο για την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών και να σας συνταγογραφήσει την Anapen.

Πρόσβαση σε ιατρική βοήθεια

Οι διακοπές προσφέρουν στα παιδιά χαρά, ξεγνοιασιά, παιχνίδι στην ύπαιθρο, αλλά μπορεί και να τα βάζουν σε κάποιον κίνδυνο

Μια καλή τακτική είναι να φροντίσετε, πριν πάτε στις διακοπές, να ρωτήσετε να μάθετε αν υπάρχει και πού ιατρική βοήθεια, καθώς και τα τηλέφωνα και τις διευθύνσεις τους. Οσοι από εσάς έχετε μαζί σας βρέφος ή μικρό παιδί, προτιμήστε καλύτερα για τόπο διακοπών περιοχή με κοντινό νοσοκομείο και αποφύγετε το ελεύθερο κάμπινγκ.

Πρώτες βοήθειες Φροντίστε να ελέγξετε αν υπάρχει φύλαξη και επιτήρηση σε πισίνες και σε παραλίες και ενημερώστε τα παιδιά σας για τους κινδύνους του πνιγμού. Για μεγαλύτερη ασφάλεια των παιδιών, προτιμήστε παραλίες και πισίνες που υπάρχει ναυαγοσώστης. Μάθετε πρώτες βοήθειες. Για τραύματα που αιμορραγούν, πριν αναζητήσετε οποιαδήποτε βοήθεια,

φροντίστε να εφαρμόσετε πίεση για να σταματήσετε την αιμορραγία. Ακόμα και αν αυτή είναι μικρή. Παρακολουθήστε μαθήματα καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ), καθώς και πώς θα βοηθήσετε κάποιον στην περίπτωση πνιγμού. Αναζητήστε στο διαδίκτυο οδηγίες, ώστε να ενημερωθείτε τι θα κάνετε στην περίπτωση που κάποιο φίδι θα δαγκώσει κάποιον από εσάς. Πολλά από αυτά που γνωρίζατε πιθανόν δεν ισχύουν. Ρωτήστε τους ντόπιους να σας ενημερώσουν αν υπάρχουν επικίνδυνα φίδια στην περιοχή τους. Μην ανεβάζετε και πάτε βόλτα με το σκάφος παιδιά, χωρίς να τους φοράτε σωσίβιο. Γενικά, οι διακοπές είναι ευχάριστες για όλους αλλά περισσότερο για τα παιδιά. Οι κίνδυνοι είναι αρκετοί και κάποιες φορές πολύ σοβαροί. Φροντίστε τα παιδιά σας να τις χαρούν και να τις απολαύσουν όσο περισσότερο μπορούν, αλλά φροντίστε να είσαστε ενημερωμένοι και να έχετε λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να μειώσετε στο ελάχιστο τις πιθανότητες για σοβαρό ατύχημα. Μείνετε ενημερωμένοι. Φροντίστε να ακούτε τις ειδήσεις. Φροντίστε πριν ξεκινήσετε για διακοπές να έχετε εμβολιαστεί με ένα από τα εμβόλια Covid-19. Κρατάτε αποστάσεις εσείς και τα παιδιά σας και φοράτε τη μάσκα σε κλειστούς χώρους ή όπου υπάρχει συνωστισμός. Τα νεογέννητα, τα βρέφη και τα μικρά παιδιά χρειάζονται πολύ μεγαλύτερη προσοχή και επιτήρηση. Καλό καλοκαίρι σε όλους! * Παιδίατρος, εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων

υγεία & ζωή

17-18 Ιουλίου 2021

ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ

Διακοπές με σοφία και σύνεση ο καλοκαίρι που ακόμα διανύουμε δίνει τη δυνατότητα σε όλες ανεξαιρέτως τις ηλικίες να έχουν πρόσβαση στη θάλασσα, στην ύπαιθρο και στα διάφορα θέρετρα. Η τρίτη ηλικία, όπως καθορίζεται από το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Υγείας, αφορά τα άτομα από 70 ετών και άνω. Ουσιαστικά είναι η 3η φάση της ζωής του ανθρώπου που υποβάλλεται σε διάφορες εκφυλίσεις (φθορές), οι οποίες δεν σημαίνουν πάθηση αλλά αλλαγή βιολογική και βιοχημική. Αυτή η μετάβαση δεν σημαίνει γήρανση αλλά φυσιολογική και νομοτελειακή πορεία της ζωής. Αρα η ποιότητα της ζωής αυτής της φάσης εξαρτάται από την καλή λειτουργικότητα, την ψυχολογία και την αυτονομία. Αυτές πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη και να γίνουν σεβαστές όσον αφορά τις αντοχές και τις επιβαρύνσεις που υφίσταται ο οργανισμός τους και ιδιαίτερα το καλοκαίρι όπου δραστηριοποιούνται περισσότερο και πάνε για κολύμπι ή στην εξοχή. Ενα από τα συχνότερα στατιστικά που δείχνουν την ευαισθησία της τρίτης ηλικίας είναι οι πτώσεις και η αύξηση της νοσηρότητας και θνησιμότητας που κυμαίνονται στα ποσοστά 50%-65% και πλέον με προβάδισμα στη θνησιμότητα στους άντρες κατά 10%.

Παράγοντες πτώσεων ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ● Υγρή και γλιστερή επιφάνεια εδάφους και κακή υπόδηση (μεγάλο πάχος της σόλας) ● Σκάλες με κακό φωτισμό-κυκλικές ή ανισόπεδες ● Περπάτημα με τα χέρια στις τσέπες στον δρόμο ή στις σκάλες (για προστασία από την πτώση με το κεφάλι) ● Λακκούβες στον δρόμο-κακή προσβασιμότητα στους δημόσιους χώρους και στις παραλίες ● Κίνηση ανάμεσα στο πλήθος (σπρώξιμο) ● Απότομες και ασυνήθιστες περιστροφικές κινήσεις Οι διαταραχές ισορροπίας το καλοκαίρι αυξάνονται όταν συνοδεύονται με εκδρομές, μπάνια και άλλες δραστηριότητες και γι’ αυτόν τον λόγο υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα πτώσεων. Ιδιαίτερα στις διακοπές που συνδυάζονται με κολύμπι πρέπει να δοθεί βαρύνουσα σημασία στις ώρες, στον τρόπο καθώς και στην αναγκαία και συχνά σωτήρια συντροφιά κατά τη διάρκεια της κολύμβησης. Σημαντική είναι και η διαρκής επίβλεψή τους από κάποιον δικό τους άνθρωπο. Επιβάλλεται να κολυμπούν παράλληλα και κοντά στην ακτή για λόγους ασφάλειας και πρόληψης τυχόν κινδύνων.

Toυ ΓΙΩΡΓΟΥ ΓΟΥΔΕΒΕΝΟΥ*

Ιδιαίτερα στις διακοπές που συνδυάζονται με κολύμπι πρέπει να δοθεί βαρύνουσα σημασία στις ώρες, στον τρόπο καθώς και στην αναγκαία και συχνά σωτήρια συντροφιά κατά τη διάρκεια της κολύμβησης. Σημαντική είναι και η διαρκής επίβλεψη των ατόμων τρίτης ηλικίας από κάποιον δικό τους άνθρωπο

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ/ΕΝΔΟΓΕΝΉ ΑΙΤΙΑ ● Μυοσκελετικό σύστημα (πιο αδύναμο, δύσκαμπτο, οστεοαρθρίτιδες, παλαιοί τραυματισμοί, χειρουργεία σπονδυλικής στήλης και αρθρώσεων, κακή αποκατάσταση) ● Μειωμένο αντιληπτικό επίπεδο ● Αισθητηριακό επίπεδο (αιθουσιαίο σύστημα), μείωση της αφής ή της ακοής ● Ψυχολογία (stress, κατάθλιψη, κρίσεις πανικού) ● Γνωστικό επίπεδο (επεξεργασία σύνθετων πληροφοριών του αντιληπτικού συστήματος) ● Κακή όραση (διαφορά όρασης μεταξύ των ματιών), ίλιγγοι, ζαλάδες, οπτική οξύτητα, οπτική αντίθεση ●Νευρολογικές παθήσεις (Parkinson, τρόμος κ.λπ.) ● Ιδιοδεκτικότητα (αίσθηση του χώρου και του χρόνου κίνησης) ● Χρήση ορισμένων φαρμάκων ● Οστεοπόρωση ● Αστάθεια Στατιστικές μελέτες από το Κέντρο Ελέγχου Ασθενειών των ΗΠΑ (CDC) έδειξαν ότι: ● 1 στους 3 ηλικιωμένους πέφτει κάθε χρόνο αλλά το 50% το αναφέρει στον γιατρό του. ● Πέφτοντας μία φορά, διπλασιάζονται οι πιθανότητες και άλλων πτώσεων. ● 1 στις 5 πτώσεις προκαλεί σοβαρό τραυματισμό όπως κατάγματα στο

σώμα και κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. ● 95% των καταγμάτων ισχίου προκαλούνται από πλάγια πτώση. ● 80% των πτώσεων οφείλεται σε συνδυασμό των εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων. Μία άλλη έρευνα που έγινε από το Αυστραλιανό Ινστιτούτο Υγείας και Πρόνοιας (AIHW) έδειξε ότι οι πτώσεις σε ανθρώπους άνω των 65 είναι 3 φορές περισσότερες απ’ ό,τι στο ηλικιακό γκρουπ των 45-64. Από αυτές το 68% ήταν γυναίκες και το 32% άντρες. Τι αφορούν; Στατιστικά: ● 38% κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και κατάγματα αυχένα ● 36% Κατάγματα ισχίου ● 20% θώρακα και κοιλιακή χώρα ● 18% κατάγματα γονάτων και ποδοκνημικής ● 15% κατάγματα ώμου και άνω άκρων Παρότι οι γυναίκες υπερτερούν στατιστικά στις πτώσεις, η θνησιμότητα είναι μεγαλύτερη στους άντρες.

Ποιοι είναι οι τρόποι πρόληψης ● Συστηματική και εναρμονισμένη άσκηση σύμφωνα με την ηλικία και την κατάσταση υγείας ● Φυσικές δραστηριότητες - εξοικείωση στις σύνθετες λειτουργίες ● Συνθήκες ζωής, ευρυχωρία κίνησης στο σπίτι

● Προφύλαξη στο λουτρό, στα χαλιά και στο δάπεδο ● Εκπαίδευση με ασκήσεις ισορροπίας - βάδισης και ιδιοδεκτικότητας από τους ειδικούς φυσικοθεραπευτές ● Ειδικές σχολές εκπαίδευσης τρόπου πτώσεων όπως σε Β. Ευρώπη, ΗΠΑ και Αυστραλία ● Σε παθολογικές περιπτώσεις, συμβουλές και οδηγίες από τους ειδικούς γιατρούς (νευρολόγους, παθολόγους, γηριάτρους, ΩΡΛ) και φυσικοθεραπευτές ● Σεβασμός και ιδιαίτερη προσοχή από τους νεότερους στην κίνηση και μετακίνηση των ηλικιωμένων ● Τήρηση των οδηγιών και προφυλάξεων από τους αρμόδιους φορείς πρόληψης ● Εκτίμηση του δώρου της ζωής να μεγαλώνουμε και να γερνάμε ● Φιλοσοφικά να επιδιώκουμε το «φθορά με αρμονία» ● Ευγονομία - Υποδοχή της 4ης ηλικίας με ηρεμία, ψυχραιμία, σοφία και σύνεση Αν όλα αυτά ληφθούν υπόψη σίγουρα θα κάνουν τις θαλασσινές -και όχι μόνο- διακοπές ασφαλέστερες και πιο χαρούμενες τόσο για την τρίτη ηλικία όσο και για την οικογένεια και το περιβάλλον τους. Ας το προσπαθήσουμε λοιπόν! * DN, PT, MT, οστεοπαθητικός / φυσικοθεραπευτής

17-18 Ιουλίου 2021

υγεία & ζωή

Toυ ΓΙΏΡΓΟΥ ΓΟΥΔΈΒΈΝΟΥ*

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ

Μυοσκελετικοί κίνδυνοι και προφυλάξεις Το εξοχικό σπίτι με τις ασχολίες πάσης φύσεως θα βάλει μπροστά τη «μηχανή» του σώματος των ιδιοκτητών του, η οποία θα πρέπει να δουλέψει και να παράξει έργο ύστερα από 11 μήνες καθιστικής ή άλλης εργασίας. Ομως κρύβονται κάποιοι κίνδυνοι για το αγύμναστο σώμα

ι καλοκαιρινές διακοπές αυτά τα χρόνια συνδυάζονται με επισκέψεις στα εξοχικά ή στα πατρικά μας ή με ολιγοήμερες διακοπές στη θάλασσα ή στο βουνό. Η νοσταλγία των εξοχικών-πατρικών κατοικιών σε συνδυασμό με τις σκληρές, σημερινές, οικονομικές συνθήκες δίνουν ένα επιπλέον κίνητρο να περάσουμε ένα μικρό ή μεγαλύτερο διάστημα σε αυτά. Μετά από 11 μήνες υποχρεώσεων, άγχους και διαχείρισης οικονομικών και άλλων κρίσεων, τα εξοχικά-πατρικά δίνουν το αίσθημα της ασφάλειας, της ανάπαυσης και της «ασυλίας» που αποζητάμε για να ανακτήσουμε τις ψυχικές και σωματικές μας δυνάμεις για όλη την επόμενη χρονιά. Ας δούμε όμως την ενασχόλησή μας στους χώρους αυτούς και τι μπορεί να μη συμβεί αν λάβουμε τα μέτρα μας για κάποιους κινδύνους τραυματισμών ή κακώσεων του μυοσκελετικού συστήματός μας. Ενα μερεμέτι στο σπίτι, λίγο σκάψιμο στον κήπο του εξοχικού, λίγο βάψιμο και... κάποια στιγμή νιώθουμε ότι η «μηχανή» δεν τραβάει. Με την απότομη κινητοποίηση του (αγύμναστου) σώματος υπάρχει η πιθανότητα να πάθουμε και κάτι περισσότερο. Επο-

μένως, χρειάζεται προσοχή, εκ των προτέρων, και κάποιες γνώσεις, που τελικώς θα μας προφυλάξουν από κακοτοπιές και θα μας ικανοποιήσουν την ανάγκη της ψυχαγωγίας και της ανάπαυσης. Το «καταφύγιο» στο εξοχικό σπίτι με ασχολίες πάσης φύσεως θα βάλει μπροστά τη «μηχανή» του σώματος για να δουλέψει και να παράξει έργο, ίσως και να επιβεβαιώσει τις αντοχές μας ύστερα από 11 μήνες καθιστικής ή άλλης εργασίας και πιθανόν έτσι να εκτονωθεί το στρες μας με αυτόν τον τρόπο. Εχουμε, όμως, σκεφτεί αν κρύβονται κάποιοι κίνδυνοι για το αγύμναστο σώμα μας; Στατιστικές έρευνές για τις κακώσεις κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών σε ηλικίες 21 ετών και πάνω, που ανακοινώθηκαν από την Εθνική Υπηρεσία Εργασιακής Στατιστικής των ΗΠΑ (U.S. Bureau of Labor Statistics) σε διάρκεια 7 ετών, δείχνουν εξαιτίας ποιων ασχολιών συνέβησαν: ● Διάφορες επισκευές (σκάλες, ηλεκτρολογικές, υδραυλικές κτλ) 27,6% ● Μεταφορές και μετακινήσεις αντικειμένων 24,9% ● Κτισίματα-βαψίματα 20,8% ● Συντήρηση οικοσκευών 7,4% ● Καθαρισμοί χώρων κατοικίας 5,2% ● Γεωργικές, κτηνοτροφικές εργασί-

ες, κοπή ξυλείας 4,8% Εχει παρατηρηθεί ότι οι περισσότερες εξάρσεις πόνου της σπονδυλικής στήλης και των αρθρώσεων στην κατηγορία αυτών των ατόμων παρουσιάζονται στις διακοπές και αυτό, λόγω της ξαφνικής ενεργοποίησης των διαφόρων μυϊκών ομάδων και αρθρώσεων που «ξυπνούν» απότομα από την ατονία και την αδράνεια. Η άρση βαρών, το σκύψιμο ή το σπρώξιμο αντικειμένων αποτελεί εκλυτικό παράγοντα οσφυαλγίας (δηλαδή πόνου στη μέση). Ενα σύμπτωμα επώδυνο, μερικές φορές παροδικό και άλλες μακροχρόνιο και σοβαρό, με οδυνηρές συνέπειες (όπως δισκοπάθεια, ισχιαλγία κ.λπ.). Τα βαθιά καθίσματα για πολλή ώρα επιβαρύνουν την άρθρωση του γόνατος, όπως επίσης η στήριξη των γονάτων σε σκληρό έδαφος είναι πιθανόν να προκαλέσει βλάβη στην επιγονατιδο-μηριαία άρθρωση και στους τένοντες του γόνατος. Κύριος λόγος είναι τα μεγάλα μηχανικά φορτία ή οι πιέσεις που ασκούνται σε μη ελαστικά και αγύμναστα μέλη του σώματος, τα οποία δεν αντέχουν και τραυματίζονται. Ομως και οι πτώσεις μπορεί να προκαλέσουν ρήξεις συνδέσμων, μηνίσκου ή κατάγματα του γόνατος. Οι ίδιες θέσεις επιβαρύνουν και τις

αρθρώσεις των ισχίων, που δέχονται μεγάλα φορτία σε τέτοιες γωνίες, που δεν μπορούν να αντέξουν ακόμη και το σήκωμα ή το βάρος του ίδιου του σώματος. Επίσης, το ανώμαλο έδαφος και οι μη διαμορφωμένοι χώροι (οικοδομές, φρεάτια, σκάλες, πέτρες κ.λπ.) μπορεί να προκαλέσουν διάστρεμμα (στραμπούληγμα του αστραγάλου) της ποδοκνημικής άρθρωσης, με οδυνηρά αποτελέσματα, όπως ρήξεις ή διάταση των συνδέσμων, με πρήξιμο και πόνο, και σε πολύ σοβαρότερες περιπτώσεις ακόμη και κατάγματα των οστών της περιοχής αυτής. Οι ώμοι είναι άλλο ένα σημείο που συχνά υφίσταται κακώσεις, είτε λόγω πτώσεων είτε λόγω ανύψωσης βαρέων αντικειμένων πιο ψηλά από τις 90 μοίρες. Εδώ είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο σύγχρονος τρόπος εργασίας (υπολογιστές, κινητό, τηλεχειριστήρια κ.λπ.) σπάνια δίνει την ευκαιρία να σηκώνει ψηλά τα χέρια του ο σημερινός εργαζόμενος, με αποτέλεσμα ορισμένοι βαθείς μύες (οι σταθεροποιητές του ώμου) να ατροφούν και να γίνονται ευάλωτοι κι ευπαθείς στις κακώσεις ακόμη και με λίγο φορτίο, με συνέπεια τις τενοντοπάθειες, τις ρήξεις συνδέσμων ή μυών του ώμου, τις μετέπειτα λεγόμενες μετατραυμα-

υγεία & ζωή

τικές «περιαρθρίτιδες». Ο αγκώνας και ο καρπός (πηχαιοκαρπική) είναι σημεία στα οποία η υπέρχρηση εργαλείων, όπως κατσαβίδια, τανάλιες, φτυάρια κ.λπ., μπορεί να δημιουργήσει επικονδυλίτιδες, μυαλγίες και τενοντίτιδες. Τέλος, ακόμη ένα μέρος του σώματος που είναι ευπαθές είναι ο αυχένας, ιδιαίτερα όταν εκτείνεται το κεφάλι (προς τα πίσω) ή όταν στρίβει απότομα. Υπεύθυνο θεωρείται το γεγονός του διαρκούς σκυψίματος για πολλές ώρες στο γραφείο και στις διάφορες δουλειές του σημερινού ανθρώπου. Ακόμη και όταν περπατά, δεν ατενίζει ψηλά τόσο συχνά, με αποτέλεσμα να χάνεται ένα σημαντικό μέρος του εύρους κίνησης με κινήσεις προς τα πίσω (έκταση και στροφή), να γίνεται δύσκαμπτος ο αυχένας και εύκολα να υφίσταται κακώσεις, όπως μυϊκές συσπάσεις, που προκαλούν πόνο και που αργότερα «μετονομάζονται» αυχενικά σύνδρομα. Για αυτούς λοιπόν τους λόγους, προσοχή: ● Στον τρόπο έναρξης των διαφόρων δραστηριοτήτων. Αρχίστε από τα πολύ ελαφρά και απλά αντικείμενα, για «ζέσταμα». ● Μην υπερεκτιμάτε τις δυνάμεις σας, μην εξαντλείστε και ζητήστε από κάποιον να σας βοηθήσει, εάν είστε μόνος. ● Αν νιώσετε οξύ πόνο σε κάποιο σημείο του σώματός σας, σταματήστε και αμέσως συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. ● Αν ήδη έχετε ιστορικό πόνου ή κακώσεων στο μυοσκελετικό σας σύστημα, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας και ζητήστε από τον φυσικοθεραπευτή σας να αξιολογήσει τη μυϊκή σας κατάσταση, δηλαδή το εύρος κίνησης, την ελαστικότητα των μυών σας, την κατάσταση των αρθρώσεών σας, την αντοχή ή τη δύναμή σας, καθώς και πολλές άλλες εργονομικές συμβουλές, που θα σας φανούν πολύ χρήσιμες. Είναι συνήθως απλές, αλλά αποδεικνύονται σωτήριες πολύ συχνά. Στόχος είναι η πρόληψη, η ασφάλεια και η προνοητικότητα. Οπως, π.χ., ο τρόπος εργασίας και οι κινήσεις που πρέπει να αποφεύγετε, ο πιθανός εξοπλισμός που μπορεί να χρειαστείτε, π.χ. ζώνη οσφύος, επιγονατίδα ή ειδικά βοηθήματα, που μπορεί να σας προφυλάξουν και να μειώσουν σημαντικά τις πιθανότητες κάποιου «εργατικού» ατυχήματος, που μπορεί να σας στερήσει τη χαρά των καλοκαιρινών διακοπών. Επίσης, μπορεί να σας δοθεί ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων ανάλογα με το ιστορικό σας, κάνοντας τους μυς σας και το σώμα σας πιο δυνατό και πιο θωρακισμένο στις διάφορες κακώσεις ή παθήσεις που μπορεί να ελλοχεύουν στη φάση των διακοπών στο πατρικό ή το εξοχικό, των απαραιτήτων, αλλά και τόσο μικρών σε διάρκεια. * DN, PT, MT, οστεοπαθητικός/ φυσικοθεραπευτής

17-18 Ιουλίου 2021

7 ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΙ 1 ΜΥΣΤΙΚΟ

Η θάλασσα θεραπεύει αλλά κρύβει και παγίδες ι διακοπές έχουν ήδη αρχίσει και θα κρατήσουν μέχρι τέλος Αυγούστου για τον περισσότερο κόσμο. Η θάλασσα είναι η κατεξοχήν επιλογή του 80-90% του κόσμου, λόγω της προνομιακής γεωγραφικής θέσης της χώρας μας στη Μεσόγειο. Εκατοντάδες νησιά, ατέλειωτες παραλίες κι ακτές που αποτελούν πρόκληση-πρόσκληση για Ελληνες και ξένους. Εχει αποδέκτες όλες τις ηλικίες κι όλες τις κατηγορίες. Υγιών, ασθενών, αθλητών κι ερασιτεχνών, τόσο της ακρογιαλιάς όσο και του ψαρέματος, των θαλάσσιων σπορ και των σκαφών αναψυχής. Ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν οι άνθρωποι που μπορεί να πάσχουν από διάφορες παθήσεις του μυοσκελετικού ή κι άλλων συστημάτων. Εχοντας λοιπόν ίσο δικαίωμα στο κολύμπι, που άλλωστε τους «κάνει καλό», θα ήταν σοφό και σαφές να συμβουλευτούν τον γιατρό και τον φυσικοθεραπευτή τους για μεγαλύτερη ασφάλεια, σιγουριά και ωφέλεια ώστε να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα και να αποφύγουν τις παγίδες που κρύβει η θάλασσα.

7 συμβουλές

➊ Γιατί η θάλασσα «κάνει καλό»;

Η επαφή μας με το 75% της ιδιοσυστασίας μας ίσως επιδρά στην εμβρυακή μας μνήμη. Η άνωση βοηθά στην εκτέλεση πολλών κινήσεων και ασκήσεων που γίνονται εύκολα, ευχάριστα και ωφέλιμα, ενώ στη στεριά θα δυσκολευόμασταν να τις κάνουμε. ➋ Μπάνιο ή κολύμπι; Το μπάνιο είναι σαν βάπτισμα. Το κολύμπι είναι άσκηση που εκτός από τη σωματική εκγύμναση λειτουργεί και σαν ψυχική εκτόνωση. Πρέπει να κολυμπάμε όσο το δυνατόν με όλους τους τρόπους, αλλά πάντα με μικρά διαλείμματα και εναλλαγές για απόκτηση αντοχής και παράλληλα προς την ακτή για ασφάλεια. ➌ Παράπλευρα οφέλη της θάλασσας Σύσφιγξη του δέρματος, των μυών, καλύτερος συντονισμός των κινήσεων, ευκαμψία και ελαστικότητα των αρθρώσεων. Επίσης, επανατροφοδότηση ψυχής και νου και σύνδεσή τους με το ταλαιπωρημένο σώμα. Αδειασμα της σκέψης κι ανάκτηση της αισιοδοξίας και της ελευθερίας. Με μία λέξη: λύτρωση... ➍ Προετοιμασία για τη θάλασσα Αρχίζει από τη στεριά, λίγες ημέρες πριν με ήπιες ασκήσεις, κυρίως

Θα ήταν σοφό όσοι έχουν προβλήματα υγείας να συμβουλευτούν τον γιατρό και τον φυσικο θεραπευτή τους ώστε να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα από τη θάλασσα

διατάσεις των μυών, του κορμού και των άκρων, που θα μας προφυλάξουν από κράμπες, μυϊκές συσπάσεις και μικροτραυματισμούς. Φυσικός έλεγχος της προσβασιμότητας και της ασφάλειας της παραλίας. ➎ Τρόποι κολύμβησης Κάθε τρόπος έχει τη χαρά του και την ωφέλειά του. ● Υπτιο: Γυμνάζει κοιλιακούς, γλουτούς, τετρακέφαλους και τους μυς των άνω άκρων, κυρίως της ωμικής ζώνης. ΟΧΙ για όσους πάσχουν από οξείες φλεγμονώδεις μυοσκελετικές παθήσεις κυρίως στα άνω άκρα (π.χ. περιαρθρίτιδα των ώμων). ● Ελεύθερο ή κρόουλ: Γυμνάζει τους μυς του θώρακα, συντονίζει τους κοιλιακούς και τους ραχιαίους με την ωμοπλάτη. Βοηθά στην καρδιοαναπνευστική λειτουργία και συνιστάται στα άτομα με ήπιες μορφές αρθρίτιδας και μυοσυνδεσμικής οσφυαλγίας και ραχιαλγίας. ΟΧΙ για όσους πάσχουν από οξύ αυχενικό σύνδρομο και οξεία περιαρθρίτιδα ώμου. Πρέπει να γίνεται με κίνηση φυσική, ρυθμική και ομοιόμορφη. ● Πρόσθιο: Δίνει ελαστικότητα στις δύσκαμπτες αρθρώσεις. Ιδανικό στη σπονδυλοαρθρίτιδα, τη ραχιαλγία και αρθρίτιδες ώμων και γονάτων. Εξασκεί τους αναπνευστικούς μυς. ΟΧΙ για όσους πάσχουν από οξύ αυχενικό σύνδρομο και σπονδυλολίσθηση. ● Πεταλούδα: Είναι ο σκληρότερος τρόπος κολύμβησης. Γυμνάζει τον θώρακα, τους μηρούς, τους πνεύμονες και την καρδιά. Συνιστάται μόνο στους γνώστες της τεχνικής. ➏ Θαλάσσια σπορ και κίνδυνοι Τα θαλάσσια σπορ εμπεριέχουν

κινδύνους τραυματισμών - κυρίως διαστρέμματα, κακώσεις των ώμων, οξείες οσφυαλγίες και θλάσεις. Η υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων μας συχνά προκαλεί αναπάντεχους τραυματισμούς. Η χρήση προστατευτικών, όπως ζώνης ή επιδέσμου, προφυλάσσει. Επίσης, απαιτείται σεβασμός στον εαυτό μας, στους γύρω μας και στις απρόβλεπτες μεταλλάξεις της θάλασσας και του καιρού. Μερικές φορές τα σπορ αντί για χαρά σκορπούν τη λύπη. ➐ Φουσκωτά, τζετ-σκι, σκάφη κ.λπ. Ενέχουν κινδύνους; Ναι! Πολλούς και απρόβλεπτους. Κυρίως λόγω των επαναλαμβανόμενων δονήσεων που προκαλούν καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης και ιδιαίτερα της μέσης. Βοηθούν τα αντικραδασμικά καθίσματα, η εναλλαγή στάσεων, η αποφυγή μεγάλων κυμάτων και η καλή φυσική και ψυχική κατάσταση. Συχνά «ξυπνούν» παλιές κακώσεις και γι’ αυτό χρειάζεται καλή εκτίμηση των δυνατοτήτων μας καθώς και εκτίμηση των συνθηκών του καιρού και της θάλασσας. Χρειάζεται επίσης προσοχή για αποφυγή τραυματισμών στους λουόμενους.

➊ Mυστικό:

Θαλασσοθεραπεία Υπάρχουν πολλές κινήσεις και ασκήσεις μέσα στη θάλασσα που ωφελούν και θεραπεύουν. Η θάλασσα προσφέρει τη δυνατότητα επαναπροσδιορισμού της ψυχής και του νου. Αρκεί να μην την υποτιμήσουμε. Αλλωστε, και αυτή ανταποδίδει με τη... «δωρεάν θαλασσοθεραπεία». Ας την εκμεταλλευτούμε! Καλές και ήρεμες θάλασσες! Γ. ΓΟΥΔΕΒΕΝΟΣ

17-18 Ιουλίου 2021

υγεία & ζωή

ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΕΊΤΕ-ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΊΤΕ ΚΑΊ ΦΎΓΕΤΕ

Τονωτική ένεση στην ψυχική μας υγεία ανάγκη μας για διακοπές είναι τεράστια και αν μη τι άλλο φέτος μπορούμε έστω να ελπίζουμε ότι θα τα καταφέρουμε να περάσουμε μερικές μέρες μακριά από το επιπλέον άγχος και τις σκοτούρες που έχει επιφέρει στη ζωή μας η πανδημία. Πολλοί άνθρωποι ανυπομονούν να ξαναδούν επιτέλους τις οικογένειές τους και άλλα αγαπημένα τους πρόσωπα που στερήθηκαν όλον αυτόν τον καιρό. Οπως όλα δείχνουν μέχρι στιγμής, μπορούμε να βάλουμε τις διακοπές στο πρόγραμμα, αρκεί να δείξουμε μια σχετική ευελιξία και να οργανωθούμε σωστά, ειδικά αν έχουμε παιδιά. Ας μην ξεχνάμε ότι όσοι δεν είναι εμβολιασμένοι ή ο εμβολιασμός τους δεν έχει ολοκληρωθεί, παραμένουν ευάλωτοι απέναντι στον ιό και γι’ αυτό οι μετακινήσεις σε αυτές τις ομάδες θα πρέπει να γίνονται με πολύ μεγάλη προσοχή.

Ναι μεν, αλλά...

Tης ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΚΑΠΠΑΤΟΥ*

Γιατί οι διακοπές είναι τόσο σημαντικές; Οι διακοπές είναι πολύτιμες, τώρα όμως, μετά από τουλάχιστον έναν χρόνο αλλεπάλληλων λοκντάουν είναι ακόμα περισσότερο. Ερευνες που έχουν γίνει από την Αμερικανική Ενωση Ψυχολόγων αλλά και άλλους φορείς κατά καιρούς αποδεικνύουν ότι κατά τις διακοπές μειώνεται το στρες μας αφού απομακρυνόμαστε από τις πηγές που το προκαλούν. Μάλιστα, άλλες μελέτες που έχουν ασχοληθεί με τη σχέση του στρες και των διακοπών, έχουν καταλήξει ότι η ευεργετική τους επίδραση στον ύπνο και τη διάθεσή μας κρατά έως και 5 εβδομάδες μετά την επιστροφή μας (Strauss-Blascheetal. 2000) μειώνοντας την πιθανότητα και για εκδήλωση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων σε αυτό το διάστημα. Καναδική έρευνα (Hilbrecht&Smale, 2016), στην οποία συμμετείχαν πάνω από 3.000 εργαζόμενοι, έδειξε ότι οι διακοπές συνδέονταν με καλύτερη υγεία συνολικά και με αυξημένο ποσοστό ικανοποίησης από τη ζωή τους... Οι διακοπές μάς βοηθάνε να επανερχόμαστε με μεγαλύτερη όρεξη στις καθημερινές μας υποχρεώσεις και ως εκ τούτου να νιώθουμε πιο ευχαριστημένοι με τον εαυτό μας και τη ζωή μας, κάτι που έχει ευεργετική επίδραση και στις σχέσεις με τους γύρω μας και στον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα.

Σε μια περίοδο όπως αυτή όλοι νιώθουμε στερημένοι από την αίσθηση της ελευθερίας και της ξεγνοιασιάς. Λαχταράμε να ξαναβγούμε στον κόσμο, να δούμε ανθρώπους που αγαπάμε ή να γνωρίσουμε καινούργιους. Τα παιδιά δεν κρατιούνται, θέλουν να ξανανιώσουν τη ζωή τους να γίνεται κανονική, να παίξουν στην παραλία, να δουν παλιούς και νέους φίλους

Στη διάρκεια της πανδημίας τα ποσοστά άγχους, στρες ακόμα και κατάθλιψης εκτοξεύτηκαν διεθνώς, καθώς είδαμε τις ζωές μας να αλλάζουν ραγδαία από τη μια μέρα στην άλλη, να γίνονται αναγκαστικά πιο «έγκλειστες» και εσωστρεφείς. Το ίδιο συνέβη και με τα παιδιά που έχασαν τη ρουτίνα τους, την επαφή με τους φίλους τους και τις καθημερινές τους δραστηριότητες. Γι’ αυτό, ειδικά σε μια περίοδο όπως αυτή που όλοι νιώθουμε στερημένοι από την αίσθηση της ελευθερίας και της ξεγνοιασιάς, που λαχταράμε να ξαναβγούμε στον κόσμο, να δούμε ανθρώπους που αγαπάμε ή να γνωρίσουμε καινούργιους, που τα παιδιά αδημονούν να ξανανιώσουν τη ζωή τους να γίνεται κανονική, να παίξουν στην παραλία, να δουν παλιούς και νέους φίλους, καταλαβαίνουμε πόσο πιο μεγάλη ανάγκη νιώθουμε να ξεσκάσουμε. Παράλληλα όμως, κάποιοι από εμάς φοβούνται μήπως οι καλοκαιρινές τους εξορμήσεις έχουν δυσανάλογο τίμημα, ένας φόβος που φυσικά δεν μπορούμε να τον υποτιμήσουμε. Γι’ αυτό, προτού εκδράμετε, ίσως τα παρακάτω σας φανούν χρήσιμα. Προσαρμοστείτε ανάλογα με το πόσο ασφαλείς αισθάνεστε Μπορεί να ονειρεύεστε μακρινά ταξίδια ή να περάσετε κάποιες μέρες σε ένα δημοφιλές νησί, όμως αυτό μπορεί να σημαίνει πολύωρες διαδρομές σε καράβια, λεωφορεία και αεροπλάνα και συνωστισμό σε λιμάνια, παραλίες και εστιατόρια. Αν, λοιπόν, δεν νιώθετε ακόμα ασφαλείς, ίσως πρέπει να ξανασκεφτείτε τι θα κάνετε... Π.χ. να πάτε σε κάποιο λιγότερο τουριστικό μέρος ή σε κάποιο μέρος που να είναι προσβάσιμο με το αυτοκίνητο. Φυσικά πάντα υπάρχει η λύση του χωριού που είναι εκεί για σας, αν φυσικά υπάρχει. Ενημερωθείτε Πριν φύγετε για τον προορισμό σας, ενημερωθείτε όσο μπορείτε για την επιδημιολογική κατάσταση εκεί καθώς και τις παροχές υγείας που υπάρχουν σε περίπτωση που είτε εσείς είτε κάποιο μέλος της οικογένειάς σας χρειαστεί ιατρική βοήθεια. Επίσης, συνεννοηθείτε οικογενειακώς για τα μέτρα προστασίας που θα πρέπει να συνεχίσετε να τηρείτε απαρέγκλιτα. Χρήση μάσκας όπου συνιστάται, αποφυγή επαφής των χεριών με τη μάσκα, τα μάτια και τη μύτη μας, αποφυγή συνωστισμού, τήρηση απόστασης ασφαλεί-

ας, απαράβατοι κανόνες ατομικής υγιεινής (συχνό πλύσιμο χεριών ή χρήση αντισηπτικού κ.λπ.). Επιλέξτε τις συνθήκες διαμονής με τα σωστά κριτήρια Καλό είναι να νοικιάσετε κάποιο κατάλυμα που θα σας εξασφαλίζει τη μεγαλύτερη δυνατή απόσταση και ασφάλεια από άλλους ενοίκους. Αν επιλέξετε κάποιο all-inclusive πακέτο διακοπών σε κάποιον χώρο

που ενδεχομένως προσφέρει και δραστηριότητες για παιδιά, φροντίστε να ενημερωθείτε εξαρχής για το είδος των δραστηριοτήτων καθώς και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αυτές θα διεξάγονται. Βεβαιωθείτε επίσης, στο μέτρο του δυνατού, ότι το κατάλυμά σας πληροί τις υγειονομικές προδιαγραφές (συχνή καθαριότητα και απολύμανση τόσο στον χώρο διαμονής όσο και στους

υγεία & ζωή

17-18 Ιουλίου 2021

Ποιες είναι οι ανάγκες των παιδιών; BΑΣΙΚΉ ΑΝΑΓΚΉ των παιδιών στις διακοπές τους είναι να παίζουν και να νιώθουν χαλαρά. Aφήστε τα λοιπόν να κινηθούν, να αθληθούν και να γνωρίσουν άλλα παιδιά. Ετσι, εκτονώνονται, καλλιεργείται η άμιλλα, ενισχύεται η κοινωνικότητά τους και αναπτύσσεται η φαντασία τους. ● Θυμηθείτε ότι τα παιδιά περιμένουν να κάνουν πράγματα από κοινού με τους γονείς. Γι’ αυτό φροντίστε να παίξετε, να γελάσετε, να αστειευτείτε και να κολυμπήσετε μαζί. ● Είναι επίσης ευκαιρία να μάθουν για τη φύση, τη γεωγραφία και την ιστορία, αξιοποιώντας στοιχεία αντλημένα από τις εκδρομές σας. Ετσι η γνώση θα γίνει προσιτή και ευχάριστη. ● Προτρέψτε τα να χρησιμοποιούν τη φαντασία τους φτιάχνοντας κατασκευές με διάφορα υλικά που συλλέγετε μαζί από την εξοχή ή την παραλία, είτε ζωγραφίζοντας καθετί που τα εντυπωσιάζει. ● Για τις ώρες χαλάρωσης, προμηθευτείτε εκπαιδευτικά βιβλία με έξυπνα τεστ ανάγνωσης ή αριθμητικής, ή διασκεδαστικά παιχνίδια κατάλληλα για την ηλικία τους, χρώματα και μπλοκ ζωγραφικής κ.λπ. ● Προτρέψτε τα μεγαλύτερα παιδιά να κρατούν ημερολόγιο με τις δραστηριότητες της ημέρας, καθώς και τις νέες εμπειρίες που αποκτούν. ● Τα βιβλία αποτελούν μια πολύ καλή συντροφιά για τα μεγαλύτερα παιδιά, ιδίως αν βλέπουν ότι κι εσείς διαβάζετε. ● Mην ξεχνάτε τον εαυτό σας. Αφιερώστε πάντα λίγο χρόνο σε κάτι που σας αρέσει, όπως ψάρεμα, πεζοπορία ή διάβασμα.

Προσπαθήστε να… ● Μην είστε υπερβολικά αυστηροί με τα γεύματα, ούτε να κυνηγάτε διαρκώς τα παιδιά για να τα ταΐσετε. ● Μην τα πιέζετε να μελετούν τα μαθήματα της επόμενης τάξης ή να κάνουν επαναλήψεις. ● Μην τους υποδεικνύετε με τι να ασχοληθούν και μην τα πιέζετε να γράφουν ή να διαβάζουν. Απλώς, προτρέψτε τα να ασχοληθούν

κοινόχρηστους, τοποθέτηση αντισηπτικών, χρήση μάσκας στους κλειστούς χώρους κ.λπ.), ειδικά αν είστε φαν του κάμπινγκ, οπότε εκτός της σκηνής σας θα μοιράζεστε αναγκαστικά κάποιους χώρους με τους υπόλοιπους παραθεριστές. ● Μην ξεγελαστείτε από την ψευδαίσθηση ελευθερίας Οι διακοπές πάντα μας κάνουν να έχουμε αυτή την αίσθηση ξε-

γνοιασιάς και ελευθερίας. Και φυσικά αυτό είναι κάτι που πρέπει να απολαμβάνουμε στο μέγιστο όποτε έχουμε την ευκαιρία. Ωστόσο, σε συνθήκες όπως αυτή της πανδημίας, καλό είναι να έχουμε πάντα προτεραιότητα την ασφάλεια τη δική μας και των γύρω μας. Γι’ αυτό, στον τόπο των διακοπών σας συνεχίστε να τηρείτε τα μέτρα που συστήνουν οι ειδικοί.

με κάτι δημιουργικό, ενθαρρύνοντας τις προσπάθειές τους.

Οργανωθείτε, για να περάσετε τέλεια ● Αφήστε τα παιδιά να συμμετάσχουν στον σχεδιασμό του ταξιδιού. Θα αποκτήσουν προσμονή και είναι πιθανό να γλιτώσετε την γκρίνια τους στον δρόμο. ● Συζητήστε πού θα πάτε, από πού θα περάσετε, τι ρούχα θα πάρετε μαζί σας, τι μέρη θα δείτε, τι παιχνίδια και βιβλία θα πάρετε κ.ο.κ. ● Εφοδιαστείτε με προμήθειες. Τα παιδιά σίγουρα θα πεινάσουν στον δρόμο. Καλό είναι να υπάρχουν πρόχειρα κάποιο σάντουιτς, χυμός, ένα φρούτο. ● Φροντίστε το αυτοκίνητο να είναι κατάλληλα εξοπλισμένο και άνετο για τα παιδιά. Ειδικό καθισματάκι και σκίαστρα για τον ήλιο είναι απαραίτητα όταν ταξιδεύετε οικογενειακώς.● Κανονίστε εξαρχής τι στάσεις θα κάνετε και ενημερώστε τα παιδιά, για να μη σας ρωτάνε διαρκώς πότε θα σταματήσετε. ● Διαλέξτε για την αναχώρησή σας μια ώρα που θα είναι βολική για τα παιδιά, π.χ. νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ, ώστε να κοιμηθούν στο μεγαλύτερο μέρος του ταξιδιού.

Αν δεν πάτε διακοπές ● Προσπαθήστε να περνάτε χρόνο με τα παιδιά ● Πηγαίνετε μπάνιο στις κοντινές παραλίες οικογενειακά ή και με κάποια φιλική οικογένεια. ● Να ασχολείστε στην παραλία μαζί τους, παίξτε ομαδικά παιχνίδια κ.λπ. ● Δημιουργήστε ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα δραστηριοτήτων μαζί τους, π.χ. επισκέψεις σε ανοιχτούς αρχαιολογικούς χώρους, σε διαφορετικές παραλίες ή παιδικές χαρές, περιπάτους και εξερευνήσεις στη φύση, διάβασμα βιβλίων κ.λπ. ● Επιδιώξτε να συναντούν κάποιους φίλους τους που έχουν παραμείνει στην πόλη σας. ● Κανονίζετε όταν μπορείτε ημερήσιες εκδρομές κ.λπ. Καλές διακοπές σε όλους! * Ψυχολόγος - παιδοψυχολόγος

ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων HPV έχει αποδειχθεί ότι συνήθως -αλλά όχι πάντοτε- είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενος και περισσότερο από το 80% των σεξουαλικά ενεργών γυναικών έχει έρθει κάποια στιγμή σε επαφή μαζί του. Υπάρχουν πολλά είδη και μεταλλάξεις του ιού, ίσως άνω των 200, αλλά μόνο 150 γονότυποι έχουν μελετηθεί επαρκώς. Οι συνηθέστεροι τύποι είναι περίπου 40 και προσβάλλουν τους βλεννογόνους του γεννητικού συστήματος αλλά και τον πρωκτό, το στοματοφάρυγγα και το δέρμα.

17-18 Ιουλίου 2021

υγεία & ζωή

HPV ΛΟΙΜΩΞΗ ΚΑΙ ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ: ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΜΥΘΟΙ

Προφυλαχθείτε

Τι προκαλούν συνήθως; Οι ιοί αυτοί προκαλούν κονδυλώματα, μυρμηγκιές, θηλώματα αλλά και σοβαρότερες καταστάσεις, όπως είναι οι ενδοεπιθηλιακές αλλοιώσεις, που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκινογένεση, συνήθως τραχήλου μήτρας αλλά και πρωκτού, αιδοίου ή κόλπου σπανιότερα. Ολες όσες μολύνονται, θα πάθουν καρκίνο τραχήλου μήτρας; Οχι βέβαια. Μόνο ένα ποσοστό πολύ λιγότερο από το 1% (ίσως να προσεγγίζει ακόμη και το 1 στις χίλιες) όσων γυναικών έχουν μολυνθεί θα πάθει καρκίνο τραχήλου μήτρας και βέβαια εφόσον δεν αντιμετωπισθεί η προκαρκινική βλάβη που πάντοτε προηγείται. Βέβαια, αξίζει να τονίσουμε ότι, από όσες γυναίκες έπαθαν καρκίνο τραχήλου μήτρας, το 99,7% είχε μολυνθεί από τον HPV, όπως και μεγάλο ποσοστό όσων έχουν καρκίνο κόλπου, αιδοίου, πρωκτού αλλά και στοματοφάρυγγα. Η καρκινογένεση συνδέεται πιο πολύ με την επίμονη πολύχρονη παρουσία του ιού και την αναπαραγωγή του μέσα στα κύτταρα του τραχήλου και όχι με την απλή μόλυνση που πολλές φορές εξαφανίζεται χωρίς θεραπεία (αυτοκάθαρση). Η αυτοκάθαρση είναι συνάρτηση του τύπου του ιού, της βαρύτητας της βλάβης αλλά και της σεξουαλικής συμπεριφοράς. Πώς θα καταλάβει μια γυναίκα ότι έχει μολυνθεί και ποιες κινδυνεύουν περισσότερο; Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που η ίδια η γυναίκα θα παρατηρήσει κονδυλώματα ή μυρμηγκιές στα γεννητικά όργανα ή το δέρμα της, αλλά τις περισσότερες φορές η μόλυνση δεν γίνεται αντιληπτή, παρά μόνο από το κυτταρολογικό τεστ (Παπανικολάου), που πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο. Σήμερα, χρησιμοποιούμε την κυτταρολογία υγρής φάσης, που εντοπίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τα κύτταρα με παθολογικά χαρακτηριστικά, ενώ, εάν συνδυάζεται ως co- testing με HPV test, η ακρίβεια στη διάγνωση φθάνει το 98%. Υπάρχουν περισσότερο και λιγότερο επικίνδυνοι ιοί; Υπάρχουν ιοί που έχουν μεγάλη πιθανότητα να προκαλέσουν τραχηλική αλλά και άλλου είδους καρκινογένεση,

όπως τα ογκογόνα HIGH RISK στελέχη 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 53, 58, 59, 68, 73, 82, και άλλοι που έχουν μικρότερη, όπως τα LOW RISK στελέχη 6,11, που προκαλούν συνήθως τα κονδυλώματα. Οι ιοί 16, 18, 31, 33, 45 είναι οι πλέον συνηθισμένοι και επικίνδυνοι. Tου ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΜΠΙΛΙΡΆΚΗ*

Το προφυ λακτικό προστατεύει σε ποσοστό 70% περίπου για τα σεξουαλικώς μετα διδόμενα νοσήματα

Τι είδους θεραπεία εφαρμόζεται; Στην κονδυλωμάτωση εφαρμόζονται φαρμακευτικές τοπικά αλλά και άλλες ειδικές θεραπείες τοπικά, όπως LASER, κρυοπηξία, θερμοκαυτηρίαση κ.λπ. Στις ήπιες δυσπλαστικές βλάβες ακολουθείται παρακολούθηση και συντηρητικά αντιμετώπιση. Στις βαρείες δυσπλαστικές βλάβες (HGSIL) ακολουθείται συνήθως θεραπεία με LASER/LLETZ/LEEP και oι θεραπείες αυτές πρέπει να εφαρμόζονται από εξειδικευμένους στην κολποσκόπηση και παθολογία τραχήλου γυναικολόγους, διότι κάποιες από αυτές μπορεί έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη γονιμότητα, με την έννοια της αύξησης των ποσοστών προωρότητας στους τοκετούς. Η διακοπή του καπνίσματος, κάποιες βιταμίνες και προβιοτικά αλλά και η καλή άμυνα του οργανισμού συμβάλλουν στην υποχώρηση των ήδη υφιστάμενων βλαβών. Εκείνο που είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό είναι ότι θεραπεύουμε μόνο τη βλάβη που δημιουργείται και όχι τη μόλυνση από τον ιό, που προς το παρόν δεν θεραπεύεται, αν και υπάρχουν κάποια αντιικά φάρμακα, αλλά με φτωχά αποτελέσματα.

Υπάρχουν μέτρα προστασίας; Το προφυλακτικό προστατεύει σε ποσοστό 70% περίπου για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, αλλά παρέχει μέτρια σχετικά προστασία όσον αφορά τη μετάδοση του ιού HPV. Σε περίπτωση, όμως, που έχει γίνει ήδη θεραπεία, προστατεύει από τις υποτροπές. Γενικά συνιστάται η χρήση του όπως και η τήρηση των κανόνων υγιεινής (όχι χρήση κοινών εσωρούχων, πετσετών κ.λπ.). Υπάρχει εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου μήτρας; Από το 2017, είναι διαθέσιμο το εμβόλιο που καλύπτει 9 τύπους ιού HPV, τους 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 και 58, δηλαδή τους πλέον καρκινογόνους, αλλά και ταυτόχρονα προστατεύει και από τα κονδυλώματα. Μπορεί να χορηγηθεί σε ηλικίες 12 έως 15 ετών σε δύο δόσεις εντός εξαμήνου και σε μεγαλύτερα κορίτσια έως 18 ετών σε 3 δόσεις και είναι δωρεάν. Το εμβόλιο αυτό, δηλαδή το προφυλακτικό εμβόλιο, έχει ελάχιστες σοβαρές παρενέργειες και έχει λάβει έγκριση κυκλοφορίας από τους επίσημους οργανισμούς φαρμάκων της Ευρώπης και ΗΠΑ. Το εμβόλιο όμως αυτό δεν φαίνεται να προστατεύει όσες έχουν ήδη μολυνθεί και νοσούν από πάθηση που σχετίζεται με την παρουσία αυτών των ιών. Η τακτική παρακολούθηση, σε

συνδυασμό με τις σύγχρονες θεραπευτικές μεθόδους αλλά και το εμβόλιο, που αφορά κυρίως την επόμενη γενιά, δίνει την αισιοδοξία να πιστεύουμε ότι θα μειωθούν δραστικότατα οι θάνατοι από καρκίνο τραχήλου μήτρας, που σήμερα προσβάλλει περίπου 25.000 γυναίκες κάθε χρόνο, μόνο στην Ευρώπη. Εκείνο όμως που πρέπει να κρατήσετε στο μυαλό σας είναι ότι, παρά τις όποιες εξελίξεις στον τομέα της πρόληψης αλλά και της θεραπείας του καρκίνου τραχήλου μήτρας, δεν πρέπει ποτέ να αφήσουμε, ειδικά στις ηλικίες άνω των 25, τον ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο που περιλαμβάνει τεστ Παπανικολάου και πιθανόν κολποσκόπηση ή άλλες ειδικότερες εξετάσεις. Πρέπει να γνωρίζετε ότι ένα ποσοστό 10% από τα ΠΑΠ τέστ είναι παθολογικό και 1 στα χίλια θα δείξει κακοήθη νεοπλασία. Είναι παραδεκτό διεθνώς ότι η γυναίκα με δυσπλαστική βλάβη τραχήλου μήτρας, έστω και αν θεραπεύθηκε, έχει 5πλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου τραχήλου μήτρας τα επόμενα 20 χρόνια. Ο ετήσιος αυτός έλεγχος έχει σώσει εκατομμύρια γυναίκες μέχρι σήμερα. * Ιατρός, μαιευτήρας, χειρουργός γυναικολόγος, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, γ.γ. Ελληνικής Εταιρείας Παθολογίας Τραχήλου Μήτρας και Κολποσκόπησης HSCCP (www.hsccp.gr)

υγεία & ζωή

17-18 Ιουλίου 2021

Επιστημονικές εξελίξεις στη Νωτιαία Μυϊκή Ατροφία

έα ερευνητικά δεδομένα αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα του Νusinersen της Biogen στη θεραπεία της νωτιαίας μυϊκής ατροφίας (SMA). Τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν στο Συνέδριο Cure SMA 2021 ενισχύουν το ισχυρό κλινικό προφίλ της θεραπείας στη βελτίωση της ζωής των ατόμων με νωτιαία μυϊκή ατροφία (SMA) σε βάθος χρόνου. Τι έδειξαν οι μελέτες; • Μία -υπό έρευνα- υψηλότερη δόση του Nusinersen δύναται να οδηγήσει σε περαιτέρω βελτίωση της κινητικής λειτουργίας των ασθενών. • Μια ανάλυση της μελέτης NURTURE έδειξε ότι το 92% των ασθενών που έλαβαν θεραπεία προσυμπτωματικά, διατήρησαν την ικανότητα κατάποσης μετά από 4 έτη. • Η μακροχρόνια θεραπεία με nusinersen σε ασθενείς με SMA όψιμης έναρξης βελτίωσε τη διανυόμενη απόσταση βάδισης και μείωσε την κόπωση. «Η παρέμβαση με Νusinersen μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην πορεία της SMA», τόνισε

ο Alfred Sandrock Jr., M.D., Ph.D., επικεφαλής Ερευνας και Ανάπτυξης της Biogen, και πρόσθεσε: «Παραμένουμε επικεντρωμένοι στον στόχο μας να προσφέρουμε βελτιωμένα θεραπευτικά αποτελέσματα στους ασθενείς με SMA. Συνεχίζουμε να κατανοούμε καλύτερα και να διερευνούμε τις δυνατότητες του Νusinersen με τις νέες και υπό εξέλιξη παγκόσμιες κλινικές μελέτες μας».

Ποιο είναι το Νusinersen; Το Νusinersen είναι εγκεκριμένο για τη θεραπεία βρεφών, παιδιών και ενηλίκων με νωτιαία μυϊκή ατροφία (SMA) και είναι διαθέσιμο σε περισσότερες από 50 χώρες. Αποτελεί θεμελιώδη θεραπεία για την SMA, την οποία περισσότεροι από 11.000 ασθενείς έχουν λάβει παγκοσμίως. Το Νusinersen είναι ένα αντινοηματικό ολιγονουκλεοτίδιο

Τι είναι η SMA; Ή SMA είναι μια σπάνια, γενετική, νευρομυϊκή νόσος που προσβάλλει άτομα όλων των ηλικιών. Χαρακτηρίζεται από την απώλεια κινητικών νευρώνων στον νωτιαίο μυελό και το κατώτερο εγκεφαλικό στέλεχος, με αποτέλεσμα την εξελισσόμενη μυϊκή ατροφία και αδυναμία. Η SMA προκαλείται από το έλλειμμα παραγωγής της πρωτεΐνης επιβίωσης του κινητικού νευρώνα (SMN) λόγω βλάβης ή απουσίας του γονιδίου SMN1, με ένα εύρος βαρύτητας της νόσου. Κάποιοι ασθενείς με SMA μπορεί να μην είναι ποτέ σε θέση να καθίσουν. Κάποιοι μπορούν να καθίσουν, αλλά δεν περπατούν ποτέ, ενώ κάποιοι περπατούν, αλλά μπορεί να χάσουν αυτή την ικανότητα με την πάροδο του χρόνου. Χωρίς τη λήψη θεραπείας, τα παιδιά με την πιο σοβαρή μορφή SMA δεν αναμένεται να συμπληρώσουν το δεύτερο έτος ζωής. Η SMA εμφανίζεται σε μία ανά 11.000 γεννήσεις στις ΗΠΑ, αποτελεί κύρια γενετική αιτία θανάτου μεταξύ των βρεφών και είναι αιτία μεγάλου εύρους αναπηριών σε εφήβους και ενηλίκους.

(ASO) το οποίο στοχεύει την κύρια αιτία της SMA μέσω της συνεχούς αύξησης των επιπέδων της πλήρους μήκους πρωτεΐνης επιβίωσης του κινητικού νευρώνα (SMN) που παράγεται στον οργανισμό. Χορηγείται απευθείας στο κεντρικό νευρικό σύστημα, όπου εντοπίζονται οι κινητικοί νευρώνες, παρέχοντας θεραπεία στο σημείο όπου ξεκινά η νόσος. Το Νusinersen έχει επιδείξει σταθερή και διαχρονική αποτελεσματικότητα σε όλες τις ηλικίες και τους τύπους SMA, με ένα καλά εδραιωμένο προφίλ ασφάλειας που βασίζεται σε δεδομένα ασθενών που λάμβαναν θεραπεία για έως και 7 έτη, σε συνδυασμό με μια μεγάλη εμπειρία στην καθημερινή κλινική πρακτική. Το πρόγραμμα κλινικής ανάπτυξης του Νusinersen περιλαμβάνει 10 κλινικές μελέτες, στις οποίες έχουν ενταχθεί περισσότερα από 300 άτομα από ευρύ φάσμα πληθυσμών ασθενών, συμπεριλαμβανομένων δύο τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων μελετών (ENDEAR και CHERISH). Οι υπό εξέλιξη μελέτες SHINE και NURTURE αξιολογούν τις μακροχρόνιες επιδράσεις του Νusinersen.

Ποια είναι η Biogen; ΜΕ ΣΑΦΉ αποστολή να πρωτοπορεί στον τομέα των νευροεπιστημών, η Biogen ανακαλύπτει, αναπτύσσει και παρέχει καινοτόμες θεραπείες σε ολόκληρο τον κόσμο για άτομα που ζουν με σοβαρά νευρολογικά και νευροεκφυλιστικά νοσήματα, καθώς και παρεμφερείς παθήσεις. H Biogen είναι μία από τις πρώτες βιοτεχνολογικές εταιρείες παγκόσμιας εμβέλειας, ιδρύθηκε το 1978 από τους Charles Weissmann, Heinz Schaller, Kenneth Murray και τους νομπελίστες Walter Gilbert και Phillip Sharp. Η Biogen σήμερα διαθέτει κορυφαίο χαρτοφυλάκιο φαρμάκων για την αντιμετώπιση της πολλαπλής σκλήρυνσης, έχει κυκλοφορήσει στην αγορά την πρώτη εγκεκριμένη θεραπεία για τη νωτιαία μυϊκή ατροφία, διαθέτει βιο-ομοειδή προηγμένων βιολογικών φαρμάκων και εστιάζει στην ανάπτυξη ερευνητικών προγραμμάτων στην πολλαπλή σκλήρυνση και τη νευροανοσολογία, τη νόσο Alzheimer και την άνοια, τις νευρομυϊκές και κινητικές διαταραχές, την οφθαλμολογία, τη νευροψυχιατρική, την ανοσολογία, την οξεία νευρολογία και τον νευροπαθητικό πόνο.

17-18 Ιουλίου 2021

υγεία & ζωή

ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΩ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΗΜΑΔΙΑ; ΤΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΩ;

Aνίχνευση καρκίνου Της ΝΤΑΝΙ ΒΕΡΓΟΥ καρκίνος στις μέρες μας μπορεί να αντιμετωπιστεί στις περισσότερες περιπτώσεις. Για να θεραπευτεί, όμως, πρέπει η διάγνωση να γίνει σε πρώιμα στάδια της νόσου. Η διάγνωση των διαφόρων ειδών του καρκίνου δεν είναι εύκολη, τουλάχιστο στα πρώτα στάδια. Η ασυμπτωματική περίοδος μπορεί να διαρκέσει μήνες ή χρόνια. Υπάρχει, λοιπόν, ο κίνδυνος η διάγνωση της νόσου να γίνει όταν ο όγκος έχει επεκταθεί τοπικά ή και να έχει χορηγήσει μεταστάσεις. Κάθε ένδειξη (π.χ. επίμονος βήχας, αίμα στα κόπρανα) πρέπει να κινητοποιήσει το άτομο, για να αναζητήσει ιατρική βοήθεια. Η αναγνώριση ενός συμπτώματος μπορεί να αποτελεί το πρώτο βήμα για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου. Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι δεν δίνουν σημασία σε αυτά τα προειδοποιητικά σημεία. Πολλές φορές, καθυστερούν ακόμη και μήνες την επίσκεψη στον ιατρό, με αποτέλεσμα η πρόγνωση της νόσου να καθίσταται δυσχερέστερη. Ο ιατρός διαπιστώνει ή όχι συγκεκριμένα σημεία της νόσου, κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Αυτό προκύπτει από τα συμπτώματα, την κλινική εξέταση και το ιστορικό του ασθενούς. Στην υπηρεσία της διαγνώσεως του καρκίνου υπάρχουν πολλά μέσα. Οι εργαστηριακές εξετάσεις, όπως οι αναλύσεις αίματος, κυτταρολογικές, απεικονιστικές και ιστολογικές εξετάσεις, οδηγούν στη διάγνωση του καρκίνου.

Κλινική εξέταση και ιστορικό

Σημάδια & συμπτώματα του καρκίνου Οταν μία κακοήθης νεοπλασία αποκτήσει ένα ορισμένο μέγεθος, προκαλεί διάφορες εκδηλώσεις: πιέζει γειτονικούς ιστούς (συνεπώς μπορεί να προκαλεί πόνο), διηθεί γειτονικά αιμοφόρα αγγεία (μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία, να αποκτά τέτοιο μέγεθος που καθίσταται ψηλαφητή, να διαταράσσει τη φυσιολογική λειτουργία των οργάνων, με αποτέλεσμα την εμφάνιση δυσκολίας στην κατάποση, μεταβολής στη χροιά της φωνής κ.ά.). Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία έχει καταρτίσει έναν κατάλογο πρώιμων εκδηλώσεων, που θέτουν υποψίες για την ύπαρξη κακοήθειας: ■ Αλλαγές στη συμπεριφορά του εντέρου ή της κύστης, όπως μεταβολή στις κενώσεις ή δυσπεπτικά

φαινόμενα που επιμένουν. ■ Φλεγμονή του φάρυγγα που δεν υποχωρεί. ■ Ασυνήθεις αιμορραγίες που δεν επουλώνονται ή παθολογικό έκκριμα. ■ Ογκίδιο ή σκληρότητα οπουδήποτε στο δέρμα, όπως η σκλήρυνση ή διόγκωση στον μαστό ή σε άλλο σημείο του σώματος. ■ Δυσπεπτικά ενοχλήματα ή δυ-

σκολία κατάποσης. ■ Εμφανής αλλαγή σε σπίλο ή κρεατοελιά, όπως όταν μεγαλώνει ξαφνικά και πολλαπλασιάζεται. ■ Βήχας που συνεχίζεται για μεγάλο διάστημα ή βράχνιασμα της φωνής. ■ Μεγάλη απώλεια βάρους σε μικρό διάστημα. Βέβαια, όλα αυτά τα σημεία δεν σημαίνουν πάντα την ύπαρξη καρ-

κίνου. Ωστόσο, είναι μερικές από τις εκδηλώσεις του, γι' αυτό και η εμφάνισή τους πρέπει να δημιουργήσει υποψίες. Οπως και να έχει, οτιδήποτε παρατηρήσετε στον οργανισμό σας πέραν του συνηθισμένου ή φυσιολογικού, μη διστάσετε ούτε λεπτό. Επισκεφτείτε αμέσως τον γιατρό σας. Είναι μια απλή κίνηση, που όμως μπορεί να σας σώσει τη ζωή!

Εργαστηριακές εξετάσεις ■ Εξετάσεις αίματος Οι νεοπλασματικοί δείκτες είναι χημικές ουσίες, που παράγονται από διάφορες μορφές καρκίνου. Σε ορισμένες φλεγμονές μπορεί να εμφανιστούν σχετικά χαμηλά επίπεδα των δεικτών αυτών, αλλά οι νεοπλασίες των αντίστοιχων οργάνων συσχετίζονται με πολύ υψηλά επίπεδα. ■ Ακτινολογικός έλεγχος Ιδιαίτερα σημαντικός για τη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα (ακτινογραφία θώρακα), του πεπτικού (οισοφάγος, στόμαχος, έντερο) και μαστού (μαστογραφία).

■ Αξονική - Μαγνητική τομογραφία Σύγχρονες εξετάσεις με βάση τον μαγνητικό συντονισμό και με ποσοστό αποτυχίας ελάχιστο. Ενδείκνυται για όλες σχεδόν τις μορφές καρκίνων. ■ Υπερηχοτομογραφικός έλεγχος Είναι μια εύκολη και ανώδυνη μέθοδος με μεγάλο ποσοστό επιτυχίας στη διάγνωση. ■ Ραδιοϊσοτοπικός έλεγχος Γίνεται με ραδιενεργά ισότοπα και είναι πολύ χρήσιμη μέθοδος για τον εντοπισμό καρκίνων του ήπατος τυροειδούς νεφρού. ■ Κυτταρολογική εξέταση

Είναι η εξέταση εκκριμάτων (ούρα, γαστρικό υγρό κ.λπ.), που μετά την κατάλληλη επεξεργασία διαβαθμίζονται σε κλάσεις από το 1 (φυσιολογικά κύτταρα) μέχρι το 5 (καρκινικά κύτταρα). ■ Ιστολογική εξέταση Θέτει την τελική διάγνωση. Είναι απαραίτητη για την πρόγνωση και τη θεραπευτική αγωγή. ■ Ενδοσκοπήσεις Σημαντική βοήθεια στη διάγνωση σήμερα παρέχουν οι εξετάσεις με τα εύκαμπτα βρογχοσκόπια, κολονοσκόπια, γαστροσκόπια, που έχουν τη δυνατότητα να παίρνουν μικρά κομμάτια για ιστολογική εξέταση.

ΟΙ ΠΡΏΤΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ για την ύπαρξη μιας νεοπλασίας μπορεί να προκύψουν κατά την κλινική εξέταση του ασθενούς. Η πλήρης κλινική εξέταση αφορά το σύνολο των συστημάτων του οργανισμού και έχει στόχο την αποκάλυψη ενδείξεων μη φυσιολογικής λειτουργίας των οργάνων του σώματος. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται στις εξής περιοχές: ■ Εξέταση της ρινικής και της στοματικής κοιλότητας. ■ Εξέταση του λάρυγγα (λαρυγγοσκόπηση). ■ Ψηλάφηση των λεμφαδένων (τράχηλος, πάνω από την κλείδα, μασχάλες, βουβωνικές περιοχές). ■ Ψηλάφηση μαστών στις γυναίκες - όρχεων στους άνδρες. ■ Εξέταση της κοιλιάς. Το επιγάστριο ψηλαφείται προσεκτικά για διόγκωση κάποιου κοιλιακού οργάνου (ιδιαίτερα ήπατος ή σπληνός). ■ Γυναικολογική εξέταση. ■ Δακτυλική εξέταση από τον πρωκτό. Κατά την εξέταση, ο ιατρός συλλέγει πληροφορίες από τον ασθενή σχετικά με διάφορες λειτουργίες του οργανισμού. Μερικές ερωτήσεις μπορεί να είναι πιο ειδικές, π.χ.: ■ Είχατε βραχνάδα; ■ Παρατηρήσατε αίμα στα κόπρανα; ■ Είχατε δυσκοιλιότητα; ■ Παρατηρήσατε πρόβλημα στην κατάποση; ■ Είχατε ποτέ αιματηρή απόχρεμψη; Η θετική απάντηση οδηγεί σε ειδικότερη κλινική εξέταση και πιθανόν σε εξετάσεις αίματος ή ακτινολογικό έλεγχο. Υποπτα ευρήματα σε οποιοδήποτε σύστημα οδηγούν σε περαιτέρω εξετάσεις. Για παράδειγμα, η διόγκωση ενός τραχηλικού λεμφαδένα μπορεί να οφείλεται σε όγκο που έχει χορηγήσει μετάσταση από άλλο σημείο του σώματος. Συνεπώς, πρέπει να γίνει λεπτομερής έρευνα, ώστε να εντοπιστεί η πρωτοπαθής εστία. Ακόμα, γίνονται ερωτήσεις σχετικά με το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου, ιδιαίτερα των πλησιέστερων συγγενών (γονέων, παππούδων, θείων και αδελφών). Οι ερωτήσεις αυτές αποσκοπούν στον εντοπισμό καρκίνου με κληρονομική προδιάθεση.

υγεία & ζωή

17-18 Ιουλίου 2021

Δρεπανοκυτταρική νόσος δρεπανοκυτταρική νόσος είναι μια κληρονομική διαταραχή που έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή της αιμοσφαιρίνης S (ΗbS) αντί της φυσιολογικής HbA. Ο αριθμός των φορέων της νόσου σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας είναι αυξημένος. Ο έλεγχος με ειδικές εξετάσεις αίματος, ο οποίος γίνεται δωρεάν στις Μονάδες Πρόληψης Αιμοσφαιρινοπαθειών που βρίσκονται σε νοσοκομεία σε όλη την Ελλάδα, και η προγενετική συμβουλευτική είναι απαραίτητα για την πρόληψη γέννησης παιδιών με τη νόσο. H διαφορετική αιμοσφαιρίνη, που υπάρχει στα ερυθρά αιμοσφαίρια του ατόμου που πάσχει, πολυμερίζεται σε συνθήκες υποξίας και δημιουργεί δύσκαμπτα ερυθρά, τα οποία προσκολλώνται στο τοίχωμα μικρών αγγείων προκαλώντας απόφραξη και διακοπή της παροχής αίματος στους αντίστοιχους ιστούς. Οι περισσότεροι ασθενείς με δρεπανοκυτταρική νόσο έχουν αναιμία εξαιτίας της μειωμένης επιβίωσης των ερυθροκυττάρων τους (αυξημένη αιμόλυση). Οξέα επεισόδια επιδείνωσης της αναιμίας μπορεί να εμφανιστούν έπειτα από λοίμωξη (απλαστική κρίση), σπληνικό εγκλωβισμό, αιμολυτικό επεισόδιο (έπειτα από αγγειοαπόφραξη, λοίμωξη, οξεία ή επιβραδυνόμενη αιμολυτική αντίδραση ύστερα από μετάγγιση). Οι επιπλοκές της νόσου εμφανίζο-

Η Της ΔΈΣΠΟΙΝΑΣ ΠΑΝΤΈΛΙΔΟΥ, MD, PhD, αιματολόγου, διευθύντριας ΕΣΥ, ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ

νται από τη βρεφική και πρώιμη παιδική ηλικία με δακτυλίτιδα (διόγκωση και ερυθρότητα δακτύλων χεριών και ποδιών), σπληνικό εγκλωβισμό και αυξημένη ευαισθησία σε λοιμώξεις, όπως πνευμονία από πνευμονιόκοκκο, μηνιγγίτιδα από μηνιγγιτιδόκοκκο, οστεομυελίτιδα από σαλμονέλα κ.ά. Παιδιά με αυξημένη ταχύτητα αιματικής ροής στον εγκέφαλο είναι σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ). Συχνά τα ΑΕΕ δεν εμφανίζουν κλινικές εκδηλώσεις. Μετά το πρώτο ΑΕΕ ο κίνδυνος εμφάνισης νέου είναι αυξημένος. Οι συστηματικές μεταγγίσεις ελαττώνουν αποδεδειγμένα την επανεμφάνιση ΑΕΕ στα παιδιά. Η συχνότερη επιπλοκή της νόσου σε παιδιά και ενήλικες είναι το αγγειοαποφρακτικό επεισόδιο, που αποτελεί και την πρώτη αιτία ενδονοσοκομειακής νοσηλείας. Το οξύ θωρακικό σύνδρομο, που συχνά συνοδεύει το αγγειοαποφρακτικό επεισόδιο ιδιαίτερα στα παιδιά, αποτελεί σοβαρή επιπλοκή της νόσου και πρώτη αιτία θανάτου σε ασθενείς με δρεπανοκυτταρική νόσο. Η επαναλαμβανόμενη απόφραξη των μικρών αγγείων προκαλεί χρόνιες βλάβες σε διάφορα όργανα όπως πνεύμονες (πνευμονική υπέρταση), νεφρούς (λευκωματουρία, χρόνια νεφρική νόσος), οφθαλμούς (αμφιβληστροειδοπάθεια), οστά (άσηπτη νέκρωση κεφαλής μηριαίου ή βραχιονίου). Τα άτονα έλκη, που αποτελούν

επώδυνες βλάβες στην περιοχή της ποδοκνημικής και συχνά συνοδεύονται από οστεομυελίτιδα των οστών της περιοχής, ανευρίσκονται σε 1020% των ασθενών με δρεπανοκυτταρική νόσο, είναι δυσίατα και ανθεκτικά σε θεραπευτικές παρεμβάσεις. Οι συστηματικές μεταγγίσεις στις οποίες χρειάζεται να υποβληθούν κάποιοι ασθενείς λόγω χρόνιων επιπλοκών της νόσου (πρόληψη δεύτερου ΑΕΕ, αντιμετώπιση πνευμονικής υπέρτασης κ.ά.) οδηγούν σε αιμοσιδήρωση ήπατος και ανάγκη αποσιδήρωσης με υποδόριους ή από του στόματος χηλικούς παράγοντες. Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις στοχεύουν στην ελάττωση των αγγειοαποφρακτικών επεισοδίων, στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στην πρόληψη των επιπλοκών της νόσου. Παιδιά και ενήλικες πρέπει να ακολουθούν ένα ενημερωμένο πρόγραμμα αναγκαίων εμβολιασμών (πνευμονιόκοκκος, μηνιγγιτιδόκοκκος, αιμόφιλος influenza type B, ηπατίτιδα Β, ετησίως γρίπη), ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή προφύλαξή τους από λοιμογόνους παράγοντες. Προφύλαξη έναντι της πνευμονίας με αντιβιοτικά (πενικιλίνη) σε παιδιά μέχρι την ηλικία των 5 ετών τουλάχιστον και σε ενήλικες που έχουν υποβληθεί σε σπληνεκτομή. Η υδροξυουρία αποτελεί χημειοθεραπευτικό παράγοντα με πολλαπλές ωφέλιμες δράσεις σε ασθενείς

με δρεπανοκυτταρική νόσο (αύξηση HbF και αιματοκρίτη, ελάττωση των δρεπανοκυττάρων και της προσκόλλησής τους στο ενδοθήλιο, ελάττωση αριθμού λευκοκυττάρων, αύξηση ΝΟ, βελτίωση της λειτουργικότητας του ενδοθηλίου) και η καθημερινή λήψη του από το στόμα έχει ελαττώσει τη συχνότητα και τη βαρύτητα των επώδυνων επεισοδίων καθώς και την ανάγκη νοσοκομειακής νοσηλείας. Το μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι της p-σελεκτίνης αποτρέπει τη συγκόλληση των δρεπανοκυττάρων στο αγγειακό ενδοθήλιο με αποτέλεσμα την ελάττωση της αγγειοαπόφραξης και της άσηπτης φλεγμονής που προκαλείται από την απόφραξη-επαναιμάτωση. Σε κλινικές μελέτες χορηγούμενο ενδοφλεβίως μόνο του ή σε συνδυασμό με την υδροξυουρία έδειξε ελάττωση των αγγειοαποφρακτικών επεισοδίων και της ανάγκης νοσηλείας στο νοσοκομείο. Σε παιδιά ή νεαρούς ενήλικες με νόσο συνοδευόμενη από σοβαρές επιπλοκές που έχουν συγγενή δότη η αλλογενής μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων αποτελεί θεραπευτική επιλογή που στοχεύει σε πλήρη ίαση. Η γονιδιακή θεραπεία και η γονιδιακή επιδιόρθωση αποτελούν πολλά υποσχόμενες νέες θεραπευτικές παρεμβάσεις για τη νόσο, θα είναι διαθέσιμες και για ασθενείς που δεν έχουν συγγενή συμβατό δότη και στοχεύουν σε ίαση.

17-18 Ιουλίου 2021

υγεία & ζωή

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ

Η θεραπεία του καρκίνου ολλοί χρόνιοι καρκινοπαθείς ζουν κανονική ζωή, χωρίς υπολείμματα από τη νόσο τους! Σχεδόν οι μισοί διαγνωσθέντες καρκίνοι στις μέρες μας, χάρη στην πρόοδο της ιατρικής, θεραπεύονται. Για αρκετούς μάλιστα τύπους και περιπτώσεις, ο λόγος γίνεται πλέον για οριστική θεραπεία χωρίς την πιθανότητα υποτροπών, ενώ το μέλλον προδιαγράφεται λαμπρό για ακόμα περισσότερους. Ακόμη όμως και σε καρκίνους που στην παρούσα φάση χαρακτηρίζονται μη θεραπεύσιμοι, η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή συχνά προσφέρει τεράστια πλεονεκτήματα: ■ προσθέτει μήνες ή και χρόνια φυσιολογικής ζωής ■ και βελτιώνει σημαντικά την ποιότητά της, ελαττώνοντας ή και εξαφανίζοντας τα συμπτώματα όπως ο πόνος και εξασφαλίζοντας μια όσο το δυνατόν πιο φυσιολογική λειτουργία των δραστηριοτήτων του σώματος. Σε αρκετές περιπτώσεις, ο καρκίνος μπορεί να μην είναι πλήρως ιάσιμος, καθώς και άλλα χρόνια νοσήματα, όπως ο διαβήτης ή τα καρδιακά νοσήματα, για τα οποία δεν υπάρχει πλήρης ίαση. Οι ασθενείς βρίσκονται σε θεραπεία διά βίου αλλά ζουν μία φυσιολογική ζωή, ακόμα και με κάποιους περιορισμούς. Το ίδιο συμβαίνει και με μια μερίδα καρκινοπαθών. Για πολλά χρόνια, οι τρεις βασικές μέθοδοι που υπάρχουν στη θεραπευτική φαρέτρα για την αντιμετώπιση του καρκίνου είναι η χειρουργική θεραπεία, οι ακτινοβολίες και η χημειοθεραπεία. Σε αυτές έχουν προστεθεί η βιολογική θεραπεία και η ορμονοθεραπεία. Η αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνο απαιτεί συχνά συνδυασμό χειρουργικής επεμβάσεως, ακτινοθεραπείας και / ή συστηματικής θεραπείας. Η συστηματική θεραπεία του καρκίνου περιλαμβάνει τη χημειοθεραπεία, την ορμονοθεραπεία, την ανοσοθεραπεία και τις νεότερες θεραπευτικές μεθόδους. Οι δυνατότητες της συστηματικής θεραπείας αυξάνονται διαρκώς, καθώς νέα φάρμακα και νέες θεραπευτικές μέθοδοι έρχονται να προστεθούν στο οπλοστάσιο της ογκολογίας.

Θεραπευτικές επιλογές για τον καρκίνο ■ Χειρουργική Είναι η παλαιότερη και η πιο επιτυχής θεραπευτική μέθοδος.

Οι δυνατότητες της συστηματικής θεραπείας αυξάνονται διαρκώς, καθώς νέα φάρμακα και νέες θεραπευτικές μέθοδοι έρχονται να προστεθούν στο οπλοστάσιο της ογκολογίας

Αν είναι εφικτό να αφαιρεθεί ασφαλώς ο όγκος και να μην παραμείνουν καρκινικά υπολείμματα, μπορεί να επιτευχθεί πλήρης ίαση. Για να θεωρηθεί η χειρουργική επέμβαση ως η ορθότερη επιλογή, πρέπει να δοθεί απάντηση σε δύο θεμελιώδη ερωτήματα: Εντοπίζεται ο όγκος σε ένα μόνο σημείο; Αν είναι διάσπαρτος, η χειρουργική αντιμετώπιση ίσως αποδειχθεί επωφελής, ίσως όχι. Μπορούμε να αφαιρέσουμε τον όγκο χωρίς να βλάψουμε τα ζωτικά όργανα και χωρίς λειτουργικά προβλήματα; Ο καρκίνος του πνεύμονα ή του νεφρού είναι δυνατό να αφαιρεθεί, διότι τα δύο αυτά όργανα είναι διπλά, ο χειρουργός όμως δεν μπορεί να αφαιρέσει ολόκληρο το ήπαρ ή

➊ ➋

ζωτικά τμήματα του εγκεφάλου. Υπάρχουν δύο χειρουργικές προσεγγίσεις: Κατά τη διαδικασία σ' ένα στάδιο, μετά τη διαγνωστική βιοψία, αφαιρείται χειρουργικά ο όγκος, ενώ ο ασθενής παραμένει υπό γενική νάρκωση. Μετά την επέμβαση, εξετάζεται το ενδεχόμενο να εφαρμοστεί και άλλη θεραπευτική αγωγή, οπότε πρέπει να επιλεγεί η πιο αποτελεσματική ή ίσως η σειρά των θεραπευτικών μεθόδων, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν πολλές εφαρμόσιμες εναλλακτικές επιλογές. Κατά τη δεύτερη προσέγγιση, γίνεται μόνο βιοψία. Αν η βιοψία δείξει την ύπαρξη καρκίνου, τότε ασθενής και ιατρός σχεδιάζουν την οριστική θεραπευτική αγωγή. Αν επιλεγεί η χειρουργική, γίνεται η

κατάλληλη επέμβαση. ■ Ακτινοθεραπεία Στόχος της ακτινοθεραπείας είναι η υποχώρηση - σμίκρυνση ή η εξαφάνιση του όγκου. Με την ακτινοθεραπεία καταστρέφεται η γενετική δομή (DNA) των κυττάρων του όγκου και έτσι δεν αναπτύσσονται ούτε και διαιρούνται περαιτέρω. Η καταστροφή τους επιτυγχάνεται από μια δέσμη ακτίνων υψηλής ενέργειας, που κατευθύνονται απευθείας στον όγκο από ειδικό μηχάνημα (γραμμικός επιταχυντής ή κάποια πηγή ραδιενεργού υλικού), το οποίο βρίσκεται σε ορισμένη απόσταση από το σώμα (τηλεθεραπεία) ή ακόμα με ραδιενεργά υλικά, τα οποία τοποθετούνται μέσα ή κοντά στον όγκο (βραχυθεραπεία). Κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας, ο ασθενής δεν αισθάνεται πόνο ούτε άλλη δυσφορία. Η ακτινοβόληση μοιάζει με την ακτινογράφηση του θώρακα, με τη διαφορά ότι το μηχάνημα παραμένει για μερικά λεπτά και όχι για ένα δυο δευτερόλεπτα. Η ακτινοθεραπεία ως μονοθεραπεία μπορεί να είναι επαρκής θεραπεία για μερικές μορφές εντοπισμένων καρκίνων ή να αποτελεί μέρος θεραπευτικού σχήματος συνδυασμού μορφών αντικαρκινικής θεραπείας. ■ Χημειοθεραπεία Ο όρος που συχνά παρεξηγείται, υποδηλώνει μια μέθοδο θεραπείας με χημικές ουσίες (φάρμακα). Η θεραπεία του καρκίνου με 5-φθοροουρακίλη είναι χημειοθεραπεία. Ομως, το ίδιο συμβαίνει ουσιαστικά και με τη θεραπεία μιας λοίμωξης με πενικιλίνη ή μιας κεφαλαλγίας με δύο ασπιρίνες. Εντούτοις, όταν ο όρος χημειοθεραπεία αναφέρεται σε συνδυασμό με τη λέξη καρκίνος, προκαλεί πανικό. Συχνά ακούγονται αποκρουστικές ιστορίες για τις σοβαρές παρενέργειές της, οι οποίες μπορεί πράγματι σε κάποιες περιπτώσεις να είναι δυσάρεστες, αλλά συνήθως υπερτονίζονται. Γεγονός είναι ότι η ανοχή στους χημειοθεραπευτικούς παράγοντες

Συνέχεια στη σελίδα 22

17-18 Ιουλίου 2021

υγεία & ζωή

ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΚΑΡΚΊΝΟΥ

Οι θεραπευτικές επιλογές των ασθ Συνέχεια από τη σελίδα 20 ποικίλλει και δεν αποκλείεται κάποια άτομα να μην τους ανέχονται και καθόλου, η πλειονότητα όμως τους ανέχεται πολύ καλά. Ο ασθενής πρέπει να έχει υπόψη του ότι στη χημειοθεραπεία χρησιμοποιούνται πολλά φάρμακα, που δεν έχουν όλα εξίσου σοβαρές παρενέργειες. Επιπλέον, οι παρενέργειες μετριάζονται ή ρυθμίζονται με άλλα φάρμακα, όπως λόγου χάρη σε περίπτωση ναυτίας. Ας μην ξεχνάμε ότι γίνονται διαρκώς έρευνες για τη δημιουργία φαρμάκων και θεραπευτικών σχημάτων με τις κατά το δυνατόν μικρότερες πιθανότητες πρόκλησης παρενεργειών και ότι γίνονται σημαντικά βήματα προς αυτές τις κατευθύνσεις. Ενώ η χειρουργική και η ακτινοθεραπεία εφαρμόζονται για να θεραπεύσουν καρκίνους που αναπτύσσονται σε ορισμένη περιοχή, η χημειοθεραπεία εφαρμόζεται γενικότερα για καρκίνους οι οποίοι διασπείρονται, μέσω της αιματικής ροής ή του λεμφικού συστήματος, σε πολλά σημεία του σώματος, έχει δηλαδή συστηματική δράση. Στο παρελθόν, χρησιμοποιούσαν τη χημειοθεραπεία, μόνο όταν η χειρουργική και η ακτινοθεραπεία ήταν ατελέσφορες. Σήμερα, όμως, είναι η θεραπεία που προτιμάται για ορισμένες μορφές καρκίνου, συχνά δε εφαρμόζεται σε συνδυασμό με τις δύο άλλες, ιδιαίτερα για τους εντοπισμένους καρκίνους. ■ Μεταμόσχευση μυελού των οστών ή βλαστικών κυττάρων περιφερικού αίματος, μετά από επιθετική χημειοθεραπεία Αποσκοπεί στη χορήγηση χημειοθεραπείας σε υψηλές δόσεις και κατόπιν στην αποκατάσταση των αιμοποιητικών κυττάρων (που καταστράφηκαν κατά τη θεραπεία). Τα βλαστικά κύτταρα (πρόδρομα κύτταρα του αίματος) αφαιρούνται από τον μυελό των οστών ή το αίμα του ασθενή ή ενός δότη και ψύχονται για να διατηρηθούν. Οταν ολοκληρωθεί η χημειοθεραπεία, τα διατηρημένα βλαστικά κύτταρα επανεγχύονται στον ασθενή (ενδοφλεβίως). Υστερα από μικρό χρονικό διάστημα, τα βλαστικά κύτταρα αναπτύσσονται και αποκαθιστούν τα αιματικά κύτταρα του οργανισμού. ■ Ανοσοθεραπεία ή βιολογική θεραπεία Αποτελεί έναν σχετικά νέο τρόπο αντικαρκινικής θεραπείας. Σε σχετικές έρευνες αποδείχθηκε

Ας μην ξεχνάμε ότι γίνονται διαρκώς έρευνες για τη δημιουργία φαρμάκων και θεραπευτικών σχημάτων με τις κατά το δυνατόν μικρότερες πιθανότητες πρόκλησης παρενεργειών και ότι γίνονται σημαντικά βήματα προς αυτές τις κατευθύνσεις

ότι πλεονεκτεί σε αρκετά σημεία, επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα διαδραματίζει ούτως ή άλλως ουσιαστικό ρόλο, προστατεύοντας τον οργανισμό εναντίον του καρκίνου. Επιπλέον, το ανοσοποιητικό σύστημα συμβάλλει στην καταπολέμησή του, όταν αυτός έχει ήδη αναπτυχθεί. Το ανοσοποιητικό σύστημα αποτελείται από λευκά αιμοσφαίρια, μεταξύ των οποίων τα λεμφοκύτταρα, που δρουν ως αμυντικό σύστημα κατά των ξένων οργανισμών, όπως είναι τα βακτήρια και οι ιοί. Ενας ειδικός τύπος λεμφοκυττάρων, τα T κύτταρα, τα οποία παράγονται από τον θύμο αδένα, αποτελούν τον φυσικό δολοφόνο των ξένων κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων των καρκινικών. Ενα άλλο είδος λεμφοκυττάρων, τα Β λεμφοκύτταρα, παράγουν αντισώματα, αντιδρώντας στο ερέθισμα μιας εξωγενούς πρωτεΐνης. Τα Β λεμφοκύτταρα μπορούν επίσης να καταστρέψουν τα καρκινικά κύτταρα. Ενας άλλος τύπος λευκοκυττάρων, τα μονοκύτταρα, αλληλεπιδρά με τα κύτταρα T και Β, προάγοντας περαιτέρω την άμυνα του οργανισμού. Η βιολογική θεραπεία συνίσταται κυρίως σε χρήση ειδικών

πρωτεϊνών υψηλής καθαρότητας, κυρίως ιντερφερόνης και ιντερλευκίνης-2, για να ενεργοποιηθεί το ανοσοποιητικό σύστημα. Η ιδιότητα των λεμφοκυττάρων, που τα καθιστά ικανά να καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα, ενισχύεται,

όπως βλέπουμε, με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. ■ Συνδυασμένη και επικουρική θεραπεία Πριν από είκοσι χρόνια, οι συνηθισμένες μέθοδοι αντικαρκινικής θεραπείας ήταν μόνο

Ορμονοθεραπεία Η ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΊΑ είναι μια αντικαρκινική θεραπεία, που αναστέλλει την έκκριση ορμονών ή εμποδίζει τη δράση τους, δυσχεραίνοντας έτσι την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Οι ορμόνες είναι ουσίες που παράγονται από αδένες του σώματος και κυκλοφορούν στο αίμα. Η παρουσία ορισμένων ορμονών μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση ορισμένων τύπων καρκίνου. Εάν αποδεικνύεται εργαστηριακά ότι τα καρκινικά κύτταρα διαθέτουν θέσεις στις οποίες μπορούν να συνδεθούν οι ορμόνες (υποδοχείς), χρησιμοποιούνται κυρίως φάρμακα ή χειρουργική επέμβαση, για να μειωθεί η παραγωγή αυτών των ορμονών ή να ανασταλεί η δράση τους. Ορμονοθεραπεία με χορήγηση ορμονών ή αντι-ορμονών είτε χειρουργικοί ορμονικοί χειρισμοί (ωοθηκεκτομή ή ορχεκτομή) μπορούν να γίνουν σε όγκους που αποδεδειγμένα, έπειτα από ειδικές εξετάσεις, βρέθηκαν ορμονοευαίσθητοι, όπως π.χ. περιπτώσεις καρκίνου του μαστού ή του προστάτη. Κάποιες από αυτές τις θεραπείες ενέχουν μελλοντικούς κινδύνους, όπως η ανάπτυξη κάποιου δευτεροπαθούς όγκου, γι' αυτό και μετά τη θεραπεία υπάρχει παρακολούθηση του/της ασθενούς σε τακτά διαστήματα για την πρόληψη αυτού του ενδεχόμενου.

υγεία & ζωή

17-18 Ιουλίου 2021

ενών χειρουργική ή ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία, η επιλογή εξαρτιόταν δε από το στάδιο της νόσου. Επίσης, ήταν δυνατό να χρησιμοποιηθούν οι δύο ή και οι τρεις μέθοδοι θεραπείας, συνήθως όμως η καθεμία χωριστά και με τη σειρά που αναφέρθηκαν: χειρουργική, αν ο όγκος ήταν εντοπισμένος, η ακτινοθεραπεία, αν υπήρχε υποτροπή ή πιθανότητα υποτροπής και, στη συνέχεια, η χημειοθεραπεία, αν ο όγκος είχε προσβάλει ζωτικά όργανα ή είχε διασπαρεί τόσο μακριά από την πρωτοπαθή εστία, ώστε να αποκλείεται η χειρουργική επέμβαση και η ακτινοθεραπεία. Πρόσφατα, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην εφαρμογή συνδυασμένης ή πολυπαραγοντικής θεραπείας. Πολλοί επιθετικοί τρόποι αντικαρκινικής θεραπείας συνδυάζονται με δύο ή τρεις κλασικές θεραπευτικές μεθόδους. Ήδη έχουν τεθεί αρχές και κριτήρια για τα διάφορα αντικαρκινικά σχήματα και διενεργώνται διαρκώς μελέτες για τη βελτίωση και την καθιέρωση των πλέον αποτελεσματικών και με τις λιγότερες δυνατές παρενέργειες. Οταν οι όγκοι είναι μεγάλοι σε μέγεθος, τοπικά επιθετικοί και διηθούν παρακείμενους ιστούς, είναι δυνατόν της χειρουργικής αντιμετώπισης να προηγηθεί ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία (εισαγωγική - neoadjuvant θεραπεία). Με τον τρόπο αυτό, θα περιοριστεί η έκταση του όγκου (διαδικασία που καλείται υποσταδιοποίηση) και θα διευκολυνθεί η χειρουργική επέμβαση. Σε νοσοκομεία που διαθέτουν ειδικά ακτινοθεραπευτικά μηχανήματα, μερικές φορές στη διάρκεια της επέμβασης ο ασθενής υποβάλλεται σε διεγχειρητική ακτινοθεραπεία, για να καταστραφούν τα μη ορατά ή τα μικροσκοπικά κύτταρα του όγκου, τα οποία θα μπορούσαν να προκαλέσουν στο μέλλον κάποια υποτροπή. Ο ασθενής είναι δυνατόν να υποβληθεί είτε σε ακτινοθεραπεία ή και σε χημειοθεραπεία, μετά τη χειρουργική επέμβαση, ως επικουρική θεραπεία. Ή ακτινοθεραπεία συνήθως θα χρησιμοποιηθεί αν ο χειρουργός διαπιστώσει κατά την επέμβαση ότι ο όγκος έχει δώσει μεταστάσεις σε παρακείμενους ιστούς, οι οποίοι δεν είναι δυνατόν να αφαιρεθούν. Ή ακτινοθεραπεία συνδυάζεται με τη χημειοθεραπεία, για να προκληθεί πιο δυναμική αντικαρκινική δράση από εκείνη που θα προκαλούσε η καθεμία χωριστά. Για παράδειγμα, η ακτινοθεραπεία

είναι αποτελεσματικότερη κατά των μικρότερων όγκων, ενώ η χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται μερικές φορές για να εξασθενίσει τους όγκους πριν εφαρμοστεί η ακτινοθεραπεία. Διάφορα κλινικά πρωτόκολλα εφαρμόζουν και τις δύο μεθόδους μαζί ή διαδοχικά, με σκοπό να εκμεταλλευθούν την αυξημένη ευαισθησία του όγκου από την ταυτόχρονη χρήση αυτών των θεραπευτικών σχημάτων. Συνήθως, η συνδυασμένη θεραπεία δεν προκαλεί μεγαλύτερη τοξικότητα ή περισσότερες παρενέργειες και επιπλοκές απ' ό,τι κάθε θεραπεία χωριστά. Ισως, όμως, χρειαστεί να τροποποιηθεί η δοσολογία και των δύο, για να προληφθούν τυχόν μεγαλύτερες παρενέργειες. Κάτι τέτοιο μελετάται και αποφασίζεται από τη θεραπευτική ομάδα, με τη συγκατάθεση πάντα του ασθενούς. Οι νεότερες βιολογικές θεραπείες (ιντερφερόνη α, β και γ, ιντερλευκίνη και άλλα ερευνητικά προγράμματα) μπορεί να συνδυαστούν με την κλασική ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία κατά περίπτωση. Ή χημειοθεραπεία που χορηγείται μετά τη χειρουργική επέμβαση, αποκαλείται επικουρική ή συμπληρωματική θεραπεία. Σκοπός της είναι να καταστραφούν πλήρως τα όποια εναπομείναντα καρκινικά κύτταρα, τα οποία μπορεί να μην είναι ορατά στον χειρουργό και θα μπορούσαν να προκαλέσουν υποτροπή του όγκου. Ή εφαρμογή χημειοθεραπείας μετά τη χειρουργική επέμβαση είναι πλέον σχεδόν καθιερωμένη, μιας και έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να θεραπεύσει τελείως τους πολύ μικρούς όγκους. Πράγματι, η χημειοθεραπεία είναι δραστικότερη όταν οι όγκοι είναι τόσο μικροί, ώστε να μην είναι ορατοί. Ή ακτινοθεραπεία, ως επικουρική θεραπεία, χορηγείται επίσης μετά τη χειρουργική επέμβαση για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα που απομένουν. Ενα καλό παράδειγμα της χρησιμότητας της επικουρικής θεραπείας είναι ο καρκίνος του μαστού. Μελέτες απέδειξαν ότι μεγάλο ποσοστό γυναικών (πάνω από τις μισές γυναίκες στην προεμμηνοπαυσιακή περίοδο, και ειδικά με χαμηλού σταδίου καρκίνο) μπορούν να θεραπευθούν πλήρως με τις μεθόδους επικουρικής θεραπείας (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, ορμονοθεραπεία, μόνες τους ή σε συνδυασμό κατά περίπτωση), ενώ δίχως αυτήν θα είχαν ίσως παρουσιάσει υποτροπή.

ΖΉΣΕ ΤΉ ΝΕΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

ALTERLIFE Beauty Golden Hall ΣΕ ΕΝΑΝ ΞΕΧΩΡΙΣΤΌ ΧΩΡΌ, στο ALTERLIFE Beauty του Golden Hall, πραγματοποιήθηκε στις 21 - 26 Ιουνίου, μια εβδομάδα ομορφιάς και νεότητας, όπου γυναίκες και άνδρες κάθε ηλικίας επισκέφτηκαν τον νεοσύστατο χώρο, να γνωρίσουν τις νέες θεραπείες, τις υπηρεσίες αλλά και την υψηλή ποιότητα και αισθητική του νέου κέντρου. Ιδιαίτερα, παρουσιάστηκε η συνεργασία του ALTERLIFE Beauty με τη γαλλική εταιρεία καλλυντικών και θεραπειών ινστιτούτου Sothys Paris. Με αυτή την αφορμή, επιλεγμένες Beauty και Health Editors επισκέφτηκαν το ινστιτούτο αισθητικής του Golden Hall και έγινε παρουσίαση ολόκληρου του κέντρου, που φιλοδοξεί να γίνει πόλος έλξης και ενδιαφέροντος όλων όσοι επιδιώκουν καλύτερη εμφάνιση, με τα πιο σύγχρονα μέσα που διαθέτει η τεχνολογία και η κοσμητολογία. Η ALTERLIFE Beauty είναι το πρώτο ινστιτούτο αισθητικής της αλυσίδας ALTERLIFE, που ήδη διαθέτει 45 γυμναστήρια σε Ελλάδα και Κύπρο και θεωρείται ο leader του fitness στην Ελλάδα, με πάνω από 40.000 ενεργά μέλη. Εμπνευστές και συνδημιουργοί αυτού του ξεχωριστού χώρου είναι ο Απόστολος Βιτουλαδίτης, γενικός διευθυντής, και η Εφη Λαψάνα, υπεύθυνη Διασφάλισης Ποιότητας, με 20ετή επιτυχημένη πορεία στον χώρο της ομορφιάς και της ευεξίας, συνιδιοκτήτες, από το 2001, του Oxygen Plus στην Κέρκυρα, ενός πολυδύναμου κέντρου Ασκησης, Διατροφής και Αισθητικής. Το πολυβραβευμένο κέντρο αισθητικής, (Platinum Award, 2 Gold Awards @ Aesthetic Awards 2020) διαθέτει πλήρη τμήματα, LASER αποτρίχωσης, θεραπειών προσώπου, σώματος & spa, με εμπειρία σε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες αισθητικής. Το αποτέλεσμα του συνδυασμού της πολυετούς εμπειρίας, με την αναπτυξιακή δυναμική της αλυσίδας ALTERLIFE δημιούργησε το ALTERLIFE Beauty στο Golden Hall, το οποίο ολοκληρώθηκε τα Χριστούγεννα του 2019 και έχει στόχο να παρέχει ολοκληρωμένες υπηρεσίες ομορφιάς και ευεξίας, με υψηλή ποιότητα και αποτελεσματικότητα σε κάθε ενδιαφερόμενο μέλος ή μη της ALTERLIFE.

Στόχος είναι «μια ολοκληρωμένη εμπειρία φροντίδας και ταυτόχρονα αποτελέσματα με διάρκεια». Λειτουργεί πλήρες ινστιτούτο, με εξειδικευμένο προσωπικό και εξοπλισμό με νέες τεχνολογίες για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, ασφάλεια και άνεση του πελάτη. Διαθέτει τρία τμήματα: ● LASER αποτρίχωση με το Soprano Ice Platinum, το τελειότερο LASER αποτρίχωσης για οριστικό αποτέλεσμα και 5ετή γραπτή εγγύηση αποτελέσματος από την ALTERLIFE Beauty ● Θεραπείες σώματος (αδυνάτισμα, σύσφιγξη και αντιμετώπιση της κυτταρίτιδας) με συνδυασμό διατροφολογικής παρακολούθησης από έμπειρους ειδικούς και με τα τελειότερα μηχανήματα: Cryolipolysis Clatuu Alpha (μονοσυνεδρία) και το καινούργιο καινοτόμο μοντέλο της LPG Endermologie ● Θεραπείες προσώπου με τα προϊόντα της καταξιωμένης γαλλικής εταιρείας, με πάνω από 80 χρόνια ιστορίας στον χώρο της αισθητικής, Sothys Paris. Λίγα λόγια για την SOTHYS: Είναι μια από τις πλέον καταξιωμένες εταιρείες στον χώρο των επαγγελματικών προϊόντων ομορφιάς και των θεραπειών ινστιτούτου, με γαλλική προέλευση και δυναμική παρουσία στην Ελλάδα σε επιλεγμένα κέντρα αισθητικής, ιατρικής αισθητικής & SPA, για περισσότερα από 30 χρόνια. Εχει τεράστια τεχνογνωσία από το 1946, με δικά της εργαστήρια έρευνας σε φυσικά προϊόντα που παράγει η ίδια. Εχει πλήρεις σειρές θεραπειών για πρόσωπο, σώμα για γυναίκες και άνδρες! Το ALTERLIFE Beauty μπορεί να προσφέρει σε κάθε γυναίκα και άνδρα την απόλυτη εμπειρία φροντίδας και ομορφιάς, σε ένα περιβάλλον, το οποίο έχει σχεδιαστεί με βάση την εργονομία και την απόλαυση. Επισκεφτείτε το νέο hot spot στον 1o όροφο του Golden Hall (νέα πτέρυγα). Επιπλέον παροχή: Σε κάθε επισκέπτη ή πελάτη είναι εξασφαλισμένο για 2 ώρες δωρεάν parking στο Golden Hall, για κάθε επίσκεψη. Δυνατότητα online booking: https:// alterlifebeauty.gr/online-booking/ Γι α π λ η ρ ο φ ο ρ ί ες απ ε υ θ υ ν θ ε ί τ ε alterlifebeauty.gr ή στο τηλέφωνο 210 7102662.