ΕΦΣΥΝ ΔΕΘ 2023

ΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ

ΣΤΗ Ν.Α. ΕΥΡΩΠΗ

ΚΑΙ ΤΙΣ ΝΕΕΣ

ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ «ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ» ΚΕΙΜΕΝΑ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ

Με το βλέμμα στη γειτονιά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης σε μια κρίσιμη γεωπολιτικά συγκυρία ανοίγει τις πύλες της η 87η ΔΕΘ που αποτελεί και φέτος το μεγάλο οικονομικό φόρουμ με αναφορές σε όλες τις πτυχές του σύγχρονου γίγνεσθαι.

Με 1.500 εκθέτες, 18 διεθνείς συμμετοχές, τιμώμενη χώρα τη Βουλγαρία, 382 μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσω 49 επιμελητηρίων και εννέα θεματι-

κά αφιερώματα η 87η ΔΕΘ ανοίγει την

«ατζέντα» και παρουσιάζει τις νέες τάσεις απλώνοντας κι άλλο τα φτερά της

εξωστρέφειάς της. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι κρατικές διεθνείς συμμετοχές της φετινής διοργάνωσης είναι 18. Και βέβαια αυτά την ώρα που ετοιμάζεται η διαδικασία για την ανάπλαση όλης της έκτασης που θα οδηγήσει στη δημιουργία του Thessaloniki ConfEx Park.

Βιώσιμη ανάπτυξη-ισχυρή κοινωνία είναι το σύνθημα του υπουργείου Ανάπτυξης στη φετινή 87η ΔΕΘ, αναδει-

κνύοντας ακριβώς ότι η βιώσιμη

ανάπτυξη μπορεί να διασφαλίσει

μια ισχυρή και ανθεκτική κοινωνία. Η πρώτη ΔΕΘ της δεύτερης

θητείας της κυβέρνησης του Κυ-

ριάκου Μητσοτάκη βρίσκει την ελ-

ληνική οικονομία σε αισθητά καλύ-

τερη θέση απ’ ό,τι το 2019. Εν μέσω

κλίματος αβεβαιότητας σε διεθνές

επίπεδο που διαμορφώνουν από

τη μία η περιοριστική νομισματική

πολιτική και ο επίμονος πληθωρι-

σμός σε συγκεκριμένες κατηγορί-

ες αγαθών παρά την αποκλιμάκω-

ση του γενικού πληθωρισμού και

από την άλλη η γεωπολιτική κρίση,

η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε

σταθερή αναπτυξιακή τροχιά και

μάλιστα με ρυθμό μεγέθυνσης

διπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου

όρου.

Το επενδυτικό ενδιαφέρον πα-

ραμένει ισχυρό τόσο σε παραδο-

σιακά δυναμικούς τομείς της οικο-

νομίας, όπως τρόφιμα, real estate/

κατασκευές και τουρισμός, όσο και

σε δυναμικά αναπτυσσόμενους,

όπως ενέργεια, logistics, φάρμακα

και φυσικά τον τομέα τεχνολογίας

και επικοινωνιών (ΤΠΕ) με τις πολύ

μεγάλες επενδύσεις παγκόσμιων

κολοσσών τα τελευταία χρόνια. Αυτός είναι άλλωστε ο τομέας

της οικονομίας στον οποίο έχουν

πραγματοποιηθεί πολύ μεγάλες

επενδύσεις στη Θεσσαλονίκη τα

τελευταία 4 χρόνια και μάλιστα από

κολοσσούς παγκόσμιας εμβέλειας, όπως η Pfizer, η Cisco, η Deloitte, η Chubb. Αξιοποιώντας το δυναμικό οικοσύστημα καινοτομίας που αναπτύσσεται στη Θεσσαλονίκη, προχωρούμε τώρα στην πολύ μεγάλη επένδυση του Πάρκου Καινοτομίας 4ης Γενιάς ThessINTEC, για

το οποίο υπάρχει πολύ μεγάλο εν-

διαφέρον και από επενδυτές αλλά

και επιστήμονες του εξωτερικού.

Στρατηγική μας προτεραιότητα

είναι η περαιτέρω ανάπτυξη του

τομέα της έρευνας και της καινοτο-

μίας και κυρίως η αξιοποίηση της

έρευνας στην πραγματική οικονο-

μία. Στο πλαίσιο αυτό προωθούμε

την ανάπτυξη συνεργασιών και συ-

νεργειών μεταξύ των παγκόσμιων

κολοσσών που έχουν επενδύσει

στη Θεσσαλονίκη, των ελληνικών

επιχειρήσεων και ιδίως των start-

ups και βεβαίως της ακαδημαϊ-

κής-ερευνητικής κοινότητας. Σημαντικός παράγοντας προσέλκυσης επενδύσεων είναι και η βιομηχανία, τομέας ο οποίος κατατάσσεται στις δύο πρώτες επιλογές

των ξένων επενδυτών, σύμφωνα

με τα στοιχεία για τις ξένες άμεσες επενδύσεις της Τραπέζης της Ελλάδος. Καθώς μάλιστα η Μακεδονία και η Θράκη έχουν δυναμικό

Βιώσιμη ανάπτυξη, θεμέλιο για ισχυρή κοινωνία

αγροδιατροφικό τομέα, οι επενδύσεις στη μεταποίηση τροφίμων τίθενται εκ των πραγμάτων στην πρώτη γραμμή του επιχειρηματικού ενδιαφέροντος.

Ανάκαμψης και ΕΣΠΑ) όσο και εθνικών πόρων (Αναπτυξιακός Νόμος, Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης).

υπουργού Ανάπτυξης

Ιδιαίτερα ενθαρρυντική είναι και η αύξηση των εξαγωγών τροφίμων και αγροτικών προϊόντων στο πλαίσιο της γενικότερης αύξησης των ελληνικών εξαγωγών που έχουν ανέλθει στα ιστορικά υψηλά επίπεδα των 54-55 δισ. ευρώ. Η εξωστρέφεια συγκαταλέγεται στους κεντρικούς πυλώνες του νέου αναπτυξιακού υποδείγματος της ελληνικής οικονομίας και ως εκ τούτου βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα του υπουργείου Ανάπτυξης. Για την περαιτέρω ενίσχυση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων και δη των μικρομεσαίων καθώς και την πράσινη και ψηφιακή τους μετάβαση προχωρούμε στην αξιοποίηση τόσο ευρωπαϊκών (Ταμείο

Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι μόνο ένας στόχος, αλλά μια ανάγκη. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει

πολλές προκλήσεις, αλλά αυτές οι προκλήσεις μπορούν να μετατραπούν σε ευκαιρίες για τη

δημιουργία μιας πιο δίκαιης, πιο πράσινης και πιο

προοδευτικής κοινωνίας

Δίνουμε αυξημένα κίνητρα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ ενεργοποιούμε και νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για να διευκο-

λύνουμε την πρόσβασή τους στο

τραπεζικό σύστημα καθώς και την υλοποίηση επενδύσεων.

Επείγουσα προτεραιότητα στην

παρούσα συγκυρία είναι η στήριξη της κοινωνίας και ιδίως των πιο

ευάλωτων που πιέζονται από τον

πληθωρισμό που επιμένει σε συγκεκριμένες κατηγορίες αγαθών

και ιδίως στα τρόφιμα, καθώς και

η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς

και η τόνωση του υγιούς ανταγω-

νισμού προς όφελος των καταναλωτών.

Προς την κατεύθυνση «κλειδώσαμε» το μεικτό περιθώριο κέρ-

δους σε βασικά προϊόντα για τη

μέση οικογένεια στα επίπεδα του

2021, αυξήσαμε τις επιλογές για

τους καταναλωτές από το «Καλάθι

του Νοικοκυριού» εντάσσοντας και

επώνυμα προϊόντα, σχεδιάσαμε το

«Καλάθι των Μαθητών» για να μπο-

ρεί κάθε οικογένεια να προμηθευ-

τεί επώνυμα ποιοτικά σχολικά είδη

σε προσιτές τιμές και εντείνουμε

τους ελέγχους στην αγορά επιβάλ-

λοντας μεγάλα πρόστιμα. Συνολικά, εργαζόμαστε για τη δημιουργία ενός βιώσιμου, ανταγωνιστικού και καινοτόμου οικονομικού περιβάλλοντος που θα συμβάλει στην ανάπτυξη και την ευημερία της χώρας, με σεβασμό στο περιβάλλον και στις ανάγκες των πολιτών.

Συγχρόνως, πρέπει να ενισχύσουμε την κοινωνική συνοχή και την ισότητα. Γι' αυτόν τον λόγο προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε ότι κάθε πολίτης έχει πρόσβαση σε ικανοποιητικές υπηρεσίες και ευκαιρίες, ανεξαρτήτως της προέλευσής του ή της οικονομικής του κατάστασης.

Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι μόνο ένας στόχος, αλλά μια ανάγκη. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις, όμως αυτές οι προκλήσεις μπορούν να μετατραπούν σε ευκαιρίες για τη δημιουργία μιας πιο δίκαιης, πιο πράσινης και πιο προοδευτικής κοινωνίας. Με τη συνεργασία μας, την ενότητά μας και την αφοσίωσή μας στη βιώσιμη ανάπτυξη, πιστεύω ότι μπορούμε να οδηγήσουμε την Ελλάδα προς ένα φωτεινό και βιώσιμο μέλλον. Ας στηρίξουμε αυτή την κατεύθυνση με σθένος και αποφασιστικότητα.

Προβλήματα και προκλήσεις της ελληνικής οικονομίας

Εν αναμονή των εξαγγελιών του πρωθυ-

πουργού και των

αξιολογήσεων για

την ανάκτηση της

επενδυτικής βαθ-

μίδας, η ελληνική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη τόσο με πολλά

προβλήματα όσο και με πολλαπλές

προκλήσεις.

Η αύξηση

της χρηματοδότησης

των επιχειρήσεων σε συνδυασμό

με τη μείωση του κόστους δανεισμού αποτελούν ένα μόνιμο αίτημα του επιχειρηματικού κόσμου,

το οποίο δεν ικανοποιείται, παρά τις αλλεπάλληλες εξαγγελίες της

κυβέρνησης και τις συχνές ανακοι-

νώσεις των τραπεζών. Η διεύρυν-

ση του περιθωρίου μεταξύ επιτοκίου χορηγήσεων και καταθέσεων

καθιστά την πραγματικότητα της

αγοράς ακόμα πιο δύσκολη. Η εκτόξευση του ελλείμματος

του ισοζυγίου τρεχουσών συναλ-

λαγών το 2022 –ένας από τους δύο

βασικούς λόγους για τους οποίους

η χώρα οδηγήθηκε στα προγράμ-

ματα στήριξης– αποδεικνύει πως

λίγα πράγματα άλλαξαν μετά την

υπερδεκαετή κρίση και ότι παρά

τις αυξήσεις των εξαγωγών, η ελ-

ληνική οικονομία βασίζεται στις

εισαγωγές, τις υπηρεσίες και την

κατανάλωση.

Ακόμα και στην αξιοποίηση των

πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης

επικράτησε η ίδια λογική, ενώ τα

δάνεια του Ταμείου καταλήγουν σε

λίγες –και μεγάλες– επιχειρήσεις,

αφού λιγότερα από 500 αιτήματα

έχουν υποβληθεί, ενδεικτικό τού

για ποιους σχεδιάστηκε η αξιο-

ποίηση των πόρων από την κυ-

βέρνηση Μητσοτάκη. Το ΠΑΣΟΚ

πρότεινε έγκαιρα ρήτρα εγχώριας

προστιθέμενης αξίας και διάχυση

των πόρων στις πραγματικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, χωρίς

να εισακουστεί.

Σε δημοσιονομικό επίπεδο και

παρά τις διθυραμβικές ανακοινώ-

σεις του οικονομικού επιτελείου,

το κρατικό χρέος εκτοξεύθηκε επί

Ν.Δ. –ξεπερνώντας τα 400 δισ.

ευρώ– ενώ κρυφά ελλείμματα και

δημιουργική λογιστική με μεταθέ-

σεις πληρωμών προκαλούν εύλογα

ανησυχία για την πραγματική κα-

τάσταση της χώρας και πιθανούς

δημοσιονομικούς περιορισμούς

στο μέλλον. Οσο και αν η κυβέρ-

νηση πανηγυρίζει για τη μείωση

του λόγου δημοσίου χρέους προς

Toυ ΜΙΧΆΛΗ ΚΆΤΡΙΝΗ, κοινοβουλευτικού εκπροσώπου

ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, βουλευτή Ηλείας

Ολες οι επιλογές

της κυβέρνησης για

την καταπολέμηση

της ακρίβειας έχουν

αποτύχει, αφού

και το «Καλάθι του

Νοικοκυριού» δεν

έχει επιφέρει ούτε

καν σταθεροποίηση

των τιμών στα βασικά

είδη διατροφής και το

Market Pass αφορά

μόνο τα ευάλωτα

νοικοκυριά, τη

στιγμή που η μεσαία

τάξη πλήττεται

ανεπανόρθωτα

ΑΕΠ, το δημόσιο χρέος της χώρας παραμένει το υψηλότερο στην ευρωζώνη.

Το ιδιωτικό χρέος που ξεπερνά τα 270 δισ. ευρώ οδηγεί σε δεκάδες χιλιάδες πλειστηριασμούς, ακόμα και πρώτης κατοικίας, ενώ ο φορέας ακινήτων για τους ευάλωτους που ψηφίστηκε το 2020 πιθανολογείται ότι θα λειτουργήσει εντός του 2024, αφήνοντας εκτεθειμένους χιλιάδες πραγματικά αδύναμους δανειολήπτες. Οι συνεχόμενες και συνεχιζόμενες αυξήσεις επιτοκίων θα καταστήσουν ακόμα πιο δύσκολη την αποπληρωμή των δανείων με φυσική συνέπεια το «κοκκίνισμά» τους, ενώ οι ληξιπρόθεσμες οφειλές διαρκώς αυξάνονται. Οι προτάσεις του ΠΑΣΟΚ για 120 δόσεις για οφειλές σε Εφορία-ΕΦΚΑ με 30% κούρεμα εφόσον τηρείται η ρύθμιση δεν γίνονται αποδεκτές, παρά το ότι ο ίδιος ο εξωδικαστικός, για τον περιορισμένο αριθμό ρυθμίσεων που έχει πετύχει, οδηγεί σε «κούρεμα» άνω του 20% και διάρκεια αποπλη-

ρωμής πάνω από 200 μήνες.

Στο μέτωπο της καθημερινό-

τητας, η ακρίβεια –που πλέον έχει

μετατραπεί σε αισχροκέρδεια– και

ο πληθωρισμός –που πλέον έχει

μετατραπεί σε πληθωρισμό απλη-

στίας– διαβρώνουν νοικοκυριά και

επιχειρήσεις, με την κυβέρνηση να

επιλέγει τον ρόλο του παθητικού

θεατή.

Ολες οι επιλογές της κυβέρ-

νησης για την καταπολέμηση της

ακρίβειας έχουν αποτύχει, αφού

και το «Καλάθι του Νοικοκυριού»

δεν έχει επιφέρει ούτε καν σταθε-

ροποίηση των τιμών στα βασικά εί-

δη διατροφής και το Market Pass

αφορά μόνο τα ευάλωτα νοικοκυ-

ριά, τη στιγμή που η μεσαία τάξη

πλήττεται ανεπανόρθωτα.

Η τιμή της βενζίνης και οι λογαριασμοί ρεύματος ακολουθούν

ανοδική πορεία, οι έλεγχοι στην

αγορά απουσιάζουν, ενώ η κυβέρνηση αρνείται πεισματικά να μειώσει τον ΦΠΑ στα βασικά είδη διατροφής, όπως προτείνει το ΠΑΣΟΚ και έχει ήδη εφαρμοστεί σε άλλες

ευρωπαϊκές χώρες.

Στον τομέα των επενδύσεων κυριαρχούν το real estate και ο χρηματοπιστωτικός τομέας, με εμφανές το έλλειμμα των παραγωγικών επενδύσεων που θα είχαν εγχώρια προστιθέμενη αξία και καλά αμειβόμενες θέσεις. Για την κυβέρνηση, οι επιθετικές εξαγορές ακόμα και παραγωγικών ελληνικών επιχειρήσεων είναι «επενδυτική επιτυχία», χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για τη χώρα και την οικονομία, κάτι για το οποίο εγκαίρως έχει προειδοποιήσει η παράταξή μας.

Για εμάς στο ΠΑΣΟΚ, στόχο αποτελεί η ανάπτυξη που θα διαχέεται στους πολλούς, η παραγωγική οικονομία, η ενίσχυση της ελληνικής επιχειρηματικότητας και η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Δύσκολος συνδυασμός, ο οποίος καθίσταται ακόμα δυσκολότερος όταν απουσιάζει η πολιτική βούληση. Και η σημερινή κυβέρνηση είναι σαφές ότι δεν διαθέτει τέτοια βούληση.

Η

87η Διεθνής Εκθεση Θεσσαλονίκης

ετοιμάζεται να

ανοίξει τις πόρτες

της για άλλη μια

χρονιά και να υπο-

δεχθεί εκθέτες και επισκέπτες από

όλο τον κόσμο. Στην καθιερωμένη

εκθεσιακή εκδήλωση που αντικα-

τοπτρίζει τόσο τις εγχώριες όσο και

τις διεθνείς τάσεις θα πρωταγωνι-

στήσουν μεταξύ άλλων οι νέες τε-

χνολογίες και η καινοτομία, η ενέρ-

γεια, το περιβάλλον, ο τουρισμός, τα

logistics και η ηλεκτρονική διακυ-

βέρνηση. Πρόκειται για κομβικούς

τομείς για τους οποίους η Ελλάδα

προσφέρει ήδη αναπτυξιακές ευκαι-

ρίες, ενώ η ολιστική προσέγγιση που

έχει υιοθετηθεί από την κυβέρνηση

και τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μη-

τσοτάκη όχι μόνο έχει δώσει ώθηση

για ανάπτυξη αλλά έχει δημιουργή-

σει και ένα νέο επιχειρηματικό περιβάλλον.

Φέτος, λοιπόν, τιμώμενη χώρα

είναι η γειτονική Βουλγαρία, κρά-

τος-μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, η

οποία συμμετέχει συνεχόμενα από

την πρώτη ΔΕΘ το 1926. Μια χώρα με

μια αναπτυσσόμενη οικονομία που

έχει βελτιώσει τις συνθήκες διαβί-

ωσης, την ποιότητα των υπηρεσιών

στην αγορά της και η οποία διαθέτει

ένα φιλικό περιβάλλον προς την επι-

χειρηματικότητα και τις επενδύσεις, γεγονός που την καθιστά όχι μόνο έναν εταίρο με τον οποίο διατηρούμε πολύ καλές σχέσεις, αλλά και ένα

ευρωπαϊκό μέλος, με το οποίο, από

κοινού, στοχεύουμε στη σταθερό-

τητα και την ευημερία της περιοχής.

Στην κατεύθυνση αυτή φέτος στην

87η ΔΕΘ, η βουλγαρική συμμετο-

χή θα πλαισιωθεί από παράλληλες

εκδηλώσεις, με κορύφωση τη διοργάνωση του Ελληνοβουλγαρικού

Επιχειρηματικού Φόρουμ.

Στρατηγικές συνεργασίες

Οι στενές φιλικές σχέσεις που

διατηρεί η Βουλγαρία με την Ελ-

λάδα τα τελευταία χρόνια έχουν

δημιουργήσει θετικό αποτύπωμα

σε αρκετούς τομείς και συνεχίζουν

δυναμικά με τη σύναψη διμερών

συμφωνιών στρατηγικής σημασίας.

Από τη μία πλευρά, είναι αδιαμφι-

σβήτητη η μαζική αύξηση που κα-

ταγράφεται ιδιαίτερα την τελευταία

δεκαετία στον τουρισμό ανάμεσα

στις δύο χώρες. Οι παραθαλάσσιες

περιοχές της βόρειας Ελλάδας και

όχι μόνο κατακλύζονται κάθε χρόνο

από Βούλγαρους πολίτες, ιδιαίτερα

κατά τους θερινούς μήνες. Πολλοί

είναι εκείνοι, μάλιστα, που έχουν

αγοράσει οικόπεδα ή κατοικίες σε

πολλά χωριά κατά μήκος της πα-

ράκτιας περιοχής, καθώς στις πε-

ρισσότερες των περιπτώσεων η

απόσταση που τους χωρίζει από

τις κύριες κατοικίες τους στο νότιο

τμήμα της Βουλγαρίας είναι μόλις

δύο ώρες. Μεγάλη επισκεψιμότη-

Διαμορφώνοντας ένα κοινό όραμα

Του ΧΡΉΣΤΟΥ Δ. ΚΑΠΕΤΑΝΟΥ, βουλευτή Ν.Δ. Νομού Λάρισας

τα, όμως, παρουσιάζει καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και η πρωτεύουσα της Μακεδονίας μας, η πόλη της Θεσσαλονίκης, ενώ αντίστοιχα και οι Ελληνες αγαπούν να ταξιδεύουν στα χειμερινά θέρετρα της Βουλγαρίας και να απολαμβάνουν τις ανέσεις των βαλκανικών ξενοδοχείων αλλά και τα εδέσματα των παραδοσιακών εστιατορίων. Ενα μεγάλο κομμάτι του τουρισμού ωστόσο ανάμεσα στις δυο χώρες κατέχει ο θρησκευτικός τουρισμός με τις επισκέψεις στα μοναστήρια και τις εκκλησίες τόσο της Ελλάδας όσο και της Βουλγαρίας από οργανωμένα τουριστικά πρακτορεία που πληθαίνουν κάθε χρόνο. Από την άλλη πλευρά, σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο μπαίνει και ένα από τα μεγάλα στοιχήματα που ενώνει τις δυο χώρες της Βαλκανικής Χερσονήσου, που αφορά την ενεργειακή διασύνδεση. Μεταξύ αυτών είναι η συζήτηση που έχει ανοίξει για την κατασκευή αγωγού Αλεξανδρούπολη-Μπουργκάς με τον οποίο θα προμηθεύει η Ελλάδα

τη γειτονική Βουλγαρία και με πετρέλαιο, καθώς ήδη της διοχετεύει

φυσικό αέριο. Οπως όλα δείχνουν, αναμένουμε στο μέλλον σειρά διμερών συμφωνιών στο μέτωπο αυτό.

Σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις, δεν θα

πρέπει να ξεχνάμε ότι η αξία των ελληνικών επενδύσεων στη γειτονική

χωρά πλησιάζει τα 3 δισ. ευρώ.

Βέβαια, η πορεία της βουλγαρι-

κής οικονομίας εκτός από τον τρόπο

ζωής έχει επηρεάσει και τις διατρο-

φικές συνήθειες του γειτονικού μας

λαού.

Ενδεικτική είναι η αύξηση των

εξαγωγών που έχει παρατηρηθεί,

εποχικών και όχι μόνο προϊόντων

του πρωτογενούς τομέα, των οποί-

ων η Ελλάδα είναι παραγωγός. Η οι-

κονομική συνεργασία που επικρατεί

ανάμεσα στις δυο χώρες επιτρέπει

ακόμα και σε μικρούς παραγω-

γούς να εξάγουν μεγάλο ποσοστό

των αγαθών τους. Ίδιαίτερο ενδια-

φέρον παρουσιάζουν τα ελληνικά

ΠΟΠ-ΠΓΕ προϊόντα, με κορυφαίο

ελαιόλαδο. Επιπλέον, τα γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα τα οποία γνωρίζουν ταξιδεύοντας στη χώρα μας, αλλά και στις διάφορες εκθέσεις ποτών και τροφίμων που πραγματοποιούνται σε Ελλάδα και Βουλγαρία, καθώς και τα προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας, οι οίνοι και τα ελληνικά αποστάγματα δεν λείπουν από τις προτιμήσεις της βουλγαρικής αγοράς. Τα εξαγώγιμα αγαθά ωστόσο τα οποία παρουσιάζουν ραγδαία αύξηση είναι εκείνα που παράγει η μητέρα γη. Τα ελληνικά μήλα, τα σταφύλια, τα αχλάδια, τα ροδάκινα, αλλά και η πατάτα είναι μερικά από τα προϊόντα που χαίρουν ευρείας κατανάλωσης από τους γείτονές μας, ενισχύοντας ταυτόχρονα τον ελληνικό πρωτογενή τομέα. Το αποτέλεσμα είναι πως οι εξαγωγές των ελληνικών αγροκτηνοτροφικών προϊόντων στις χώρες των Βαλκανίων αλλά και της υπόλοιπης Ευρώπης δημιουργούν ακόμη ένα κίνητρο για την επιστροφή και την ενασχόληση των νέων μας με τον αγροτικό τομέα.

ΕΛΛΑΔΑ-ΒΟΥΛΓΑΡΊΑ

10

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Μεταρρυθμίσεις-κλειδιά για ανάπτυξη και ευημερία

Σήμερα, για πρώτη

φορά μετά από δεκα-

ετίες, καταγράφεται

μια πρόοδος στη βελ-

τίωση του επιχειρημα-

τικού περιβάλλοντος

η οποία έχει διάρκεια. Για να είναι

ανταγωνιστική στην προσέλκυση

επενδύσεων η χώρα δεν χρειάζε-

ται σε κάθε διάσταση του επιχει-

ρηματικού περιβάλλοντος να έχει

μία από τις καλύτερες προτάσεις.

Αρκεί να έχει μία πολύ ελκυστική

πρόταση σε κάποιες κρίσιμες δι-

αστάσεις και μια λογική πρόταση

στις άλλες, δηλαδή να μην υπάρ-

χουν πτυχές του επιχειρηματικού

περιβάλλοντος που λειτουργούν

εντελώς αποτρεπτικά προς τις

επενδύσεις και τελικά την ανά-

πτυξη.

Πριν από την επίσημη έναρξη

της ελληνικής κρίσης, το σημείο

εκκίνησης της χώρας ήταν πο-

λύ χαμηλό. Εκτοτε η πρόοδος σε

σημαντικά πεδία, όπως η αποκα-

τάσταση της πρόσβασης του ιδι-

ωτικού τομέα σε χρηματοδότη-

ση, η βελτίωση σε φορολογικούς

συντελεστές και σημαντικές πα-

ραμέτρους του φορολογικού συ-

στήματος για τις επιχειρήσεις, η

ψηφιοποίηση πολλών διεπαφών

του κράτους με τους πολίτες, το

νέο πλαίσιο για τη διαχείριση της

επιχειρηματικής αποτυχίας και το

νέο πλαίσιο για τη συνεργασία επι-

χειρήσεων και ερευνητικών ιδρυ-

μάτων, μεταξύ άλλων.

Τέτοιες μεταρρυθμίσεις έχουν

ήδη φέρει σημαντικά αποτελέσμα-

τα και έχουν βελτιώσει το επιχειρη-

ματικό περιβάλλον και παράλλη-

λα έχουν δώσει υπόσταση στην

αποκατάσταση της εμπιστοσύνης

στην ελληνική οικονομία.

Ομως μένει και πολλή δουλειά

να γίνει. Η Δικαιοσύνη είναι ένα πεδίο κρίσιμο, καθώς οι μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών δεν φαίνεται, τουλάχιστον για την ώρα, να έχουν προσφέρει τα αναμενόμενα

αποτελέσματα. Βέβαια υπάρχει το

ενδεχόμενο να προσεγγίζεται στα-

διακά μια κρίσιμη μάζα μεταρρυθ-

μίσεων και έργων ψηφιοποίησης

και έτσι να υπάρξει από ένα σημείο

κι ύστερα μια ταχεία πρόοδος. Για

την ώρα όμως η διεθνής επενδυ-

τική κοινότητα αναμένει τα ορατά

σημάδια βελτίωσης ώστε να πάψει

Του ΜΙΧΆΛΗ ΜΗΤΣΌΠΌΥΛΌΥ, διευθυντή ΣΕΒ, Τομέας Επιχειρηματικού

Περιβάλλοντος και Ρυθμιστικών Πολιτικών

Με την ολοκλήρωση

των ήδη

δρομολογημένων μεταρρυθμίσεων

σε αδειοδότηση

και χωροταξία, αναδεικνύεται ως

μείζονα πρόκληση για

τη χώρα ο συντονισμός

των έργων υποδομών,

καθώς και ο

συντονισμός των

πολιτικών για ενέργεια

και περιβάλλον

να τη θεωρεί σημαντικό αντικίνητρο για να επενδύσει κάποιος στην Ελλάδα.

Επίσης, παραμένει η ανάγκη για συνέχιση μεταρρυθμίσεων στο πεδίο της φορολογίας, με έμφαση

όχι μόνο την επιβάρυνση της εργασίας με ασφαλιστικές εισφορές και φόρους, αλλά και πτυχές του φορολογικού συστήματος για τις επιχειρήσεις. Προτείνεται έτσι η δυνατότητα ταχύτερης απόσβεσης επενδύσεων μηχανολογικού εξοπλισμού, η δυνατότητα συμψηφισμού ζημιών με τα κέρδη τουλάχιστον των 10 επόμενων ετών και η επίλυση ζητημάτων όπως αυτών που προκύπτουν από τον Κώδικα Χαρτοσήμου ενδεικτικά σε θέματα ενδο-ομιλικών χρηματοδοτήσεων.

Ειδικά η μείωση των επιβαρύνσεων στην εργασία καθώς και η μείωση της υπερ-προοδευτικότητας αυτής έχει κρίσιμη σημασία ώστε οι επενδύσεις που προσελκύονται να γίνουν έντασης υψηλής εξειδίκευσης. Η εργασία αυτή χαρακτηρίζεται από αυξημένη διεθνή κινητικότητα και από αμοιβές ετήσιου κόστους εργοδότη της τάξης τουλάχιστον 50-100.000 ευρώ, ένα ποσό που είναι κοντά στον μέσο όρο του κόστους εργοδότη των ανεπτυγμένων χωρών της Ε.Ε.

και του ΟΟΣΑ αλλά από διπλάσιο έως τετραπλάσιο του αντίστοιχου

ελληνικού μέσου όρου.

Η άρση της υπερ-προοδευτι-

κότητας της «σφήνας φόρων» θα

απομακρύνει ένα δομικό εμπόδιο

στην αύξηση των μισθών στη χώρα

μας και κατά προέκταση στην ανά-

κτηση του εδάφους που χάθηκε για

τους Ελληνες μισθωτούς στα χρό-

νια της κρίσης.

Τέλος, με δεδομένη την ολοκλή-

ρωση των ήδη δρομολογημένων

μεταρρυθμίσεων σε αδειοδότηση

και χωροταξία, αναδεικνύεται ως

μείζονα πρόκληση για τη χώρα ο

συντονισμός των έργων υποδομών

καθώς και ο συντονισμός των πολι-

τικών για ενέργεια και περιβάλλον.

Μόνο έτσι η χώρα μας μπορεί να

πετύχει το «ιερό δισκοπότηρο» της

εποχής μας, δηλαδή την ενίσχυση

της παραγωγικής βάσης ταυτό-

χρονα με την επίτευξη φιλόδοξων

στόχων για το περιβάλλον, το κλίμα

και τη βιοποικιλότητα. Ο συντονι-

σμός αυτός, όπως πλέον γίνεται

ορατό διεθνώς, είναι μια εξαιρετι-

κά δύσκολη άσκηση. Θα πρέπει οι

υποδομές να υποστηρίξουν τόσο

την υφιστάμενη παραγωγή όσο

και αυτήν που προσδοκά η χώρα

να προσελκύσει, σε κλάδους και

δραστηριότητες που θα ενδυνα-

μώσουν κρίσιμα τον παραγωγι-

κό ιστό και θα συμβάλουν στην

ανάπτυξη ειδικά της περιφέρειας

προσφέροντας ποιοτικές δουλειές.

Θα πρέπει επίσης η χώρα να καταφέρει να προσαρμόσει τάχιστα το ηλεκτρικό δίκτυο στις απαιτήσεις της ενεργειακής μετάβασης και να διασφαλίσει την αδειοδότηση και διασύνδεση ενός αποτελεσματικά σχεδιασμένου και χωροθετημένου μείγματος έργων ΑΠΕ. Για την επίτευξη του στόχου αυτού έχει ξεκινήσει ένας διεθνής ανταγωνισμός καθώς οι χώρες που θα τον πετύχουν πρώτες είναι και αυτές που θα έχουν την καλύτερη αναπτυξιακή προοπτική τα επόμενα χρόνια, με τους ουραγούς να κινδυνεύουν με μόνιμο εγκλωβισμό σε μια δεύτερη ταχύτητα ανάπτυξης.

Η επιτυχία της χώρας σε αυτόν τον αγώνα δρόμου αποτελεί και την προϋπόθεση για να έχει η χώρα καλές και πολλές δουλειές στο μέλλον, δηλαδή θα είναι κρίσιμη για καθοριστικές παραμέτρους ευημερίας και συνοχής. Αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την αναστροφή των δημογραφικών τάσεων και την αύξηση των εγχώριων εισοδημάτων με ρυθμούς ταχύτερους από των τιμών των εισαγόμενων προϊόντων. Είναι σίγουρα μια δύσκολη άσκηση, αλλά με επιστημονική τεκμηρίωση, σωστό σχεδιασμό και την υιοθέτηση διεθνών και ευρωπαϊκών βέλτιστων πρακτικών η χώρα μας μπορεί να τα καταφέρει.

Ημεγαλύτερη Διεθνής Εκθεση που διεξάγεται στη χώρα μας -και σίγουρα μία από τις πιο σημαντικές

των Βαλκανίων- έχει την έδρα της

εκτός Αττικής, στη Θεσσαλονίκη.

Και είναι ευτύχημα που συμβαίνει

κάτι τέτοιο, σε μια χώρα που συνο-

λικά δυστυχώς ακόμα και σήμερα

διακρίνεται για τον υδροκεφαλισμό

της. Για αυτόν τον λόγο, η ΔΕΘ μπο-

ρεί πραγματικά να γίνει εφαλτήριο

ώστε να ενισχυθεί η περιφερεια-

κή ανάπτυξη και να στηριχθούν οι

υγιείς παραγωγικές δυνάμεις και οι

επιχειρηματικές προσπάθειες που

διακρίνονται σε όλη την επικράτεια. Ιδίως μάλιστα η φετινή ΔΕΘ, που διοργανώνεται ενώ η Ελλάδα

προσπαθεί να επιστρέψει δυναμι-

κά, μετά από αλλεπάλληλες εγχώ-

ριες και διεθνείς κρίσεις.

Σε αυτή τη νέα εθνική προσπάθεια, οι επιχειρήσεις μας και ιδίως η βιομηχανία καλούνται να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο. Πρέπει όμως να υποστηριχθούν

στην πράξη, ώστε να μπορέσουν

με τη σειρά τους να συνεχίσουν να

προσφέρουν ουσιαστικά στον τό-

πο. Αυτή είναι μια πάγια θέση του

Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος.

Και η σημαντικότερη έμπρακτη

βοήθεια που μπορούν να έχουν

είναι η δημιουργία ενός σταθερού

και πραγματικά υποστηρικτικού

περιβάλλοντος μέσα στο οποίο να

δραστηριοποιούνται, το οποίο να

μην ευνοεί δυσανάλογα την πρωτεύουσα και να μην αφήνει πίσω

καμία περιφέρεια της χώρας.

Σήμερα, όμως, δυστυχώς, η τά-

ση στη χώρα μας είναι οι περιφερει-

ακές ανισότητες να διευρύνονται.

Τα προηγούμενα οκτώ χρόνια, βασικοί οικονομικοί και κοινωνικοί δείκτες επιδεινώθηκαν για όλες τις

περιφέρειες εκτός από την Αττική.

Για παράδειγμα, το ποσοστό ανεργί-

ας μειώθηκε κατά -8% στην Αττική

την οκταετία 2015-2022, ενώ στις

υπόλοιπες περιφέρειες είτε παρέ-

μεινε ίδιο είτε αυξήθηκε έως 2%.

Ενώ το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Δυτι-

κής Μακεδονίας έχει μειωθεί κατά

-16% σε σχέση με το κατά κεφαλήν

ΑΕΠ της Αττικής την επταετία 20152021. Παρόμοια εικόνα παρουσιάζουν και άλλοι κρίσιμοι δείκτες, όπως της ανταγωνιστικότητας και

της καινοτομίας.

Χρόνια τώρα, η περιφέρεια στην Ελλάδα έρχεται πάντα σε δεύτερη μοίρα. Αυτή είναι μια μεγάλη ελληνική παθογένεια. Είναι ώρα, λοιπόν, να αντιμετωπιστεί και να

επιτύχουμε την αναγκαία περιφερειακή σύγκλιση. Πώς μπορούμε

να το κάνουμε αυτό; Με μία καλά μελετημένη, στοχευμένη πολιτική περιφερειακής ανάπτυξης, για

τη βιώσιμη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων στη χώρα. Τα πρώτα, κρίσιμα βήματα είναι να

ώρα να στηριχθεί

πραγματικά η περιφέρεια

υποστηρίζεται συστηματικά και μακροπρόθεσμα η περιφέρεια με αποτελεσματική δημόσια διοίκηση, καλά πανεπιστήμια, καλά νοσοκομεία. Αυτά αποτελούν το μόνο ανάχωμα που μπορεί να υπάρξει στο εσωτερικό brain drain.

ενός ολοκληρωμένου σχεδίου και ο μόνος τρόπος προσέλκυσης νέ-

ων επενδύσεων. Τι άλλο πρέπει να κάνουμε;

μετασχηματισμού και πράσινης μετάβασης.

Της ΛΟΥΚΊΑΣ ΣΑΡΑΝΤΗ, προέδρου Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ)

Σε αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση, κεντρική θέση στη νέα περιφερειακή πολιτική πρέπει να έχει η ενίσχυση της ελληνικής βιομηχανίας και η επαναφορά της στην πρωτοπορία της ανάπτυξης. Ο τόπος χρειάζεται επενδύσεις ικανές να δημιουργήσουν νέες παραγωγικές μονάδες στην περιφέρεια, αλλά φυσικά και να στηρίξουν τη βιωσιμότητα των υφιστάμενων. Βέβαια, η ενίσχυση της ελληνικής περιφέρειας δεν αρκεί από μόνη της για τη στήριξη της βιομηχανίας μας. Είναι όμως η πιο κρίσιμη πολιτική επιλογή, μέρος

Σήμερα η τάση στη χώρα μας είναι οι περιφερειακές ανισότητες να διευρύνονται.

Τα προηγούμενα οκτώ χρόνια, βασικοί οικονομικοί

και κοινωνικοί δείκτες επιδεινώθηκαν για όλες τις

περιφέρειες εκτός από την Αττική

● Να επενδύσουμε ως χώρα στην εξωστρέφεια. Δηλαδή να στηρίξουμε τις επιχειρήσεις μας, να προασπίσουμε την ανταγωνιστικότητά μας, να προωθήσουμε τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

● Να διασφαλίσουμε την ενεργειακή μας επάρκεια. Ολοι πλέον έχουμε αντιληφθεί πόσο κρίσιμη είναι αυτή η παράμετρος.

● Να διευκολύνουμε την καινοτομία και τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή.

● Να αναβαθμίσουμε τις δυνατότητες του ανθρώπινου δυναμικού μας.

Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται πάντα και οι πρωτοβουλίες και προτάσεις του ΣΒΕ, με κύρια στόχευση να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες προκλήσεις των ημερών μας: η ενεργειακή κρίση, η ραγδαία άνοδος των επιτοκίων δανεισμού, ο υψηλός πληθωρισμός, η κάλυψη των ελλείψεων σε προσωπικό -ιδίως σε εργαζόμενους με τεχνι-

κές και ψηφιακές δεξιότητες- και η ανάληψη δράσεων ψηφιακού

Απαιτούνται στοχευμένες δράσεις βιομηχανικής πολιτικής που θα εισφέρουν θετικά στη μείωση του τεχνολογικού ελλείμματος, βελτίωση των διατάξεων που συνιστούν το ρυθμιστικό περιβάλλον για τη μεταποιητική δραστηριότητα. Και βέβαια, η επίλυση του μεγάλου προβλήματος της απονομής δικαιοσύνης, και ειδικά των υποθέσεων που αφορούν την επιχειρηματικότητα και την υλοποίηση επενδύσεων.

Ολα αυτά αποτελούν αναγκαίες συνθήκες για την προσαρμογή των επιχειρήσεών μας στα νέα δεδομένα του παγκόσμιου ανταγωνισμού. Η αφετηρία όμως είναι η ουσιαστική αναμόρφωση του παραγωγικού μας μοντέλου. Να πάψει η πατρίδα μας να είναι μια χώρα στην οποία τα πάντα περιστρέφονται γύρω από την Αθήνα - κάτι το οποίο τελικά βλάπτει και την ίδια την πρωτεύουσα. Να δοθεί προτεραιότητα στην περιφερειακή ανάπτυξη, να προχωρήσουν με θάρρος κι αποφασιστικότητα οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και να στηριχτεί η ελληνική βιομηχανία.

Οι «πολυ-κρίσεις», και ιδίως η πανδημική και η ενεργειακή κρίση, επέφεραν έντονες διακυμάνσεις στην ελληνική οικονομία, που σταδιακά μετατρέπονται σε (μάλλον) περισσότερο «φυσιολογικές» επιδόσεις, σε σχέση με τους βασικούς δείκτες της τελευταίας δεκαπενταετίας. Ως αποτέλεσμα, ο ρυθμός μεγέθυνσης του

ΑΕΠ (2,1%) είναι αρκετά χαμηλότερος από τον αντίστοιχο του 2022 (7,8%). Παράλληλα, η απομείωση

της οικονομικής δραστηριότητας

σε συνδυασμό με τον πληθωρι-

σμό (2,5% για τον Ιούλιο του 2023)

ενδέχεται τους επόμενους μήνες

να επιτείνουν την πίεση στις ΜμΕ.

Ηδη από τα τέλη του 2022, οι μι-

κρομεσαίες επιχειρήσεις έμοια-

ζαν «εγκλωβισμένες» στην τριπλή

παγίδα του χαμηλού κύκλου εργασιών, των αυξανόμενων χρεών και

του υψηλού λειτουργικού κόστους.

Επιπρόσθετα, οι αναδιανεμητικές

επιπτώσεις του πληθωρισμού φαί-

νεται πως επιτείνουν τον δυϊσμό

των επιχειρήσεων, καθώς τα περι-

θώρια κέρδους των μεγαλύτερων

επιχειρήσεων παρουσιάζουν ση-

μαντική αύξηση. Στη βάση αυτή,

η αντιμετώπιση του πληθωρισμού

είναι σημαντική τόσο από την άπο-

ψη της στήριξης των νοικοκυριών

όσο και από αυτήν της μείωσης

των πολλαπλών πιέσεων που δέ-

χονται οι ΜμΕ.

Οι ΜμΕ στην Ελλάδα είναι ένας

κρίσιμος κρίκος του οικοσυστήμα-

τος της επιχειρηματικότητας έχο-

ντας σημαντική συνεισφορά τόσο

στην απασχόληση όσο και στην προστιθέμενη αξία της ελληνικής οικονομίας. Το αποτύπωμα των ελληνικών ΜμΕ παραμένει, παρά τις

«πολυ-κρίσεις», ιδιαίτερα έντονο:

αποτελούν το 99,9% του συνόλου

των επιχειρήσεων, εισφέρουν το

82% (περίπου) της ιδιωτικής απα-

σχόλησης και παράγουν το 61,6%

της προστιθέμενης αξίας. Στη βάση

αυτή, ο ρόλος τους στη βελτίωση

της ανταγωνιστικότητας της ελλη-

νικής οικονομίας εξακολουθεί να

είναι σημαντικός. Η δε ενίσχυση

της εξωστρέφειας της ελληνικής

οικονομίας δεν μπορεί να επιτευ-

χθεί χωρίς την ενδυνάμωση της θέ-

σης των ΜμΕ. Ομως, η αναβάθμιση

της εξωστρέφειας των ελληνικών

ΜμΕ έχει καταστεί δύσκολη ακό-

μα και σε επίπεδο Κοινής Αγοράς

– Ευρωπαϊκής Ενωσης, δεδομένου

ότι οι ελληνικές εξαγωγές εξακο-

λουθούν να είναι αρκετά χαμηλό-

τερες από τον ευρωπαϊκό μέσο

όρο. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα

στοιχεία, οι ελληνικές ΜμΕ παρουσιάζουν υστερήσεις στον πράσινο

μετασχηματισμό τους, ασυνέχειες

στον ψηφιακό μετασχηματισμό και

δυσκολίες διάγνωσης των αναγκών

τους αναφορικά με τις δεξιότητες

δύσκολη εξίσωση για την επόμενη μέρα του επιχειρείν

των εργαζομένων τους. Η τριπλή

αυτή δυσκολία αποτελεί τροχοπέδη στη διαδικασία βελτίωσης της

εξωστρέφειάς τους. Μοναδική διέξοδος μοιάζει η βελτίωση της πρόσβασης των ΜμΕ στη χρηματοδό-

τηση, όπου η ελληνική οικονομία

παρουσιάζει εξαιρετικά χαμηλές

επιδόσεις.

όπως δείχνει και η Ετήσια Εκθεση Ελληνικού Εμπορίου για το 2022.

Η εξίσωση της εξωστρέφειας δεν μπορεί να λυθεί χωρίς την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης πρόκλησης. Οι πόροι του Ταμείου

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΑΝΙΚΑ, προέδρου ΕΣΕΕ

Ομως, η συγκυρία είναι εξαιρετικά δυσχερής. Η περιοριστική νομισματική πολιτική της αύξησης

των επιτοκίων δανεισμού δυσκολεύει την ήδη δύσκολη πρόσβαση των ελληνικών ΜμΕ στην τραπεζική χρηματοδότηση. Παράλληλα, η απουσία επενδυτικών κεφαλαίων ή η αργή υιοθέτηση εναλλακτικών χρηματοδοτικών εργαλείων όπως οι μικροπιστώσεις απομειώνουν τις πηγές χρηματοδότησης εξωθώντας τις ΜμΕ να χρησιμοποιούν τον τζίρο τους ως βασικό εργαλείο χρηματοδότησης των αναγκών τους,

Από τα τέλη του 2022, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έμοιαζαν «εγκλωβισμένες»

στην τριπλή παγίδα του χαμηλού κύκλου εργασιών, των αυξανόμενων χρεών και του υψηλού λειτουργικού κόστους

Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και της νέας προγραμματικής περιόδου του ΕΣΠΑ 2021-2027, μπορούν να εισφέρουν στον μετασχηματισμό της λειτουργίας των ΜμΕ βελτιώνοντας τη διεθνή αλλά και την περιφερειακή τους θέση. Η απορροφητικότητα των πόρων θα πρέπει να συνδυαστεί με την αναγκαιότητα του μετασχηματισμού

των παραγωγικών αλυσίδων αλλά

και με την υιοθέτηση κατάλληλων

κλαδικών πολιτικών. Για παράδειγμα, ο τουρισμός είναι, αυταπόδεικτα, ένας δυναμικός κλάδος για την ελληνική οικονομία. Ομως, με κατάλληλες κλαδικές πολιτικές και στοχευμένες παρεμβάσεις, θα πρέπει να ενισχυθεί η διασύνδεσή του με άλλους κλάδους, όπως η αγροδιατροφή και το εμπόριο. Αλλωστε, όπως έδειξε πρόσφατη έρευνα της

ΕΣΕΕ, το 47,6% των ξένων επισκεπτών που έρχονται στην Ελλάδα για

διακοπές δηλώνει πως είναι πάρα

πολύ ή πολύ πιθανό να αγοράσει ένα ελληνικό προϊόν στη χώρα του.

Το στοιχείο αυτό δείχνει τις δυνατότητες που έχουν οι micro εμπορικές τουριστικές επιχειρήσεις να καταστούν σε «μικρο-εξαγωγικές» επιχειρήσεις βελτιώνοντας την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας, ειδικά στην περιφέρεια. Ολα αυτά προϋποθέτουν γενναίες κλαδικές πολιτικές, ανακατεύθυνση της κατανομής των ευρωπαϊκών πόρων πέρα από τις δημοφιλείς επιδιώξεις της απορροφητικότητας, αλλά και δικτυώσεις επιχειρήσεων που θα μπορέσουν να εκμεταλλευτούν τα νέα ψηφιακά κανάλια διανομής των προϊόντων. Και το κυριότερο, απαιτεί να κατανοηθεί η ΜμΕ επιχειρηματικότητα ως μια κεντρική παράμετρος του ελληνικού αναπτυξιακού υποδείγματος, πέρα από αγκυλώσεις και ιδεοληψίες οι οποίες σε πολύ μεγάλο βαθμό συσκοτίζουν και εν τέλει υπονομεύουν το γενικό οικονομικό συμφέρον της χώρας. Στη φάση της όποιας ανάκαμψης είναι επιβεβλημένο να στηριχθούν οι υγιείς οικονομικές δυνάμεις της χώρας, οι οποίες εκπληρώνουν έναν σημαντικό κοινωνικο-οικονομικό ρόλο και αποτελούν παράγοντες σταθερότητας και κοινωνικής συνοχής.

ΜμΕ - ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ - ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ

Μια

EUROKINISSI

Ωρα πράξης η βελτίωση της δυναμικής των μικρομεσαίων

Ανταγωνιστικότητα και εξωστρέφεια

είναι έννοιες συνυφασμένες που

αποτελούν εκ των

βασικών στοιχεί-

ων για την επίλυση μιας «δύσκο-

λης εξίσωσης» για τη μικρομεσαία

επιχειρηματικότητα. Σε ένα ιδιαί-

τερα ρευστό διεθνώς οικονομικό

περιβάλλον δεν υπάρχει, πλέον, η πολυτέλεια του χρόνου για συζη-

τήσεις περί της ανταγωνιστικότη-

τας και της άσκησης εξωστρεφούς

πολιτικής από τις ΜμΕ, αλλά είναι

η «ώρα της πράξης». Η ώρα της

αξιοποίησης κάθε δυνατού εργα-

λείου που παρέχεται σήμερα και

που ο κόσμος του επιχειρείν κα-

λείται να χρησιμοποιήσει. Η κυ-

βέρνηση έχει στηρίξει ουσιαστι-

κά την πραγματική οικονομία, τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα

και έχω την αίσθηση ότι θα συνεχίσει να το πράττει, αξιοποιώντας

τον δημοσιονομικό χώρο, χωρίς να

θέτει σε κίνδυνο την πορεία της οικονομίας.

Μέχρι σήμερα, η μεγάλη πρό-

κληση για το ελληνικό επιχειρείν

ήταν η δημιουργία μιας ομαλής

ροής χρηματοδότησης για την επιχειρηματικότητα, η οποία δεν έχει πρόσβαση σε δανεισμό. Ωστόσο, στο διάστημα που πέρασε εμφανίστηκαν «εργαλεία» ικανά να «αποκαταστήσουν» αυτές τις ροές χρηματοδότησης, αλλά και να ανοίξουν την πρόσβαση στις επιχειρήσεις, υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι οι επιχειρήσεις αυτές θα τις χρησιμοποιήσουν επενδυτικά.

Ομως, η επόμενη, ή νέα αν θέ-

λετε, μεγάλη πρόκληση είναι ενώ-

πιόν μας. Δεν πρέπει να τρέφουμε

αυταπάτες. Και δεν μπορούμε να

φανταζόμαστε ότι, από τη μια στιγ-

μή στην άλλη, θα μετατραπούμε

σε μια οικονομία πολύ μεγάλων

επιχειρήσεων. Βέβαια, υπάρχουν

επιχειρήσεις οι οποίες μπορούν

να είναι πολύ γρήγορα αναπτυσσόμενες. Υπάρχουν επιχειρήσεις

που μπορεί να χτυπήσουν κάποιο

πλαφόν μεγέθους και να είναι απολύτως βιώσιμες και κερδοφόρες, χωρίς να έχουν την ανάγκη να επεκταθούν περισσότερο.

Και αυτή είναι η «νέα» πρόκληση. Να δημιουργηθεί εκείνο το πλαίσιο που θα επιτρέψει τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Οφείλουμε τώρα να ξεκολλήσουμε από ιδεοληψίες και λογικές οι οποίες έρχονται από το παρελθόν. Οφείλουμε να εμβαθύνουμε και να κατανοήσουμε καλύτερα τι συμβαίνει στην ελληνική οικονομία. Οφείλουμε να «ακτινογραφήσουμε», ώστε να καταγράψουμε ποιες είναι οι προκλήσεις, ποιες είναι οι δυσκολίες, γιατί υπάρχουν ακόμα μεγάλες δυσκολίες τις οποίες πρέπει να ξεπεράσουμε. Θα ακουστεί κοινότοπο, αλλά μόνο όταν έχουμε αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις που βελτιώνουν την παραγωγικότητά τους, θα έχουμε και καλύτερους μισθούς, που είναι το βασικό ζητούμενο για την επόμενη μέρα, για να αντιμετωπίσουμε και το κύμα της εισαγόμενης ακρίβειας, αλλά και για να μπορούμε να προσφέρουμε και στους εργαζόμενους μια καλύτερη προοπτική για τη δική τους επαγγελματική

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο

Πειραιώς διατηρεί, μεταξύ των κορυφαίων

θεμάτων της ατζέντας για τη στήριξη και

ανάπτυξη των επιχειρήσεων, το ζήτημα της

εξωστρέφειας, θεωρώντας το μείζονος σημασίας

για το αποτύπωμα, την παρουσία

των επιχειρήσεων στο πεδίο του ανταγωνισμού,

είτε στο εσωτερικό είτε διεθνώς

διαδρομή. Δεν θα κουραστώ να

επαναλαμβάνω ότι η οικονομία

είναι κυκλική. Οσο ισχυρότεροι οι

κρίκοι, τόσο ισχυρότερη η οικονομία απέναντι στους κλυδωνισμούς

της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ η

ανταγωνιστικότητα, όπως προανέφερα, είναι συνυφασμένη με την εξωστρέφεια.

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό

Επιμελητήριο Πειραιώς διατηρεί, μεταξύ των κορυφαίων θεμάτων

της ατζέντας για τη στήριξη και

ανάπτυξη των επιχειρήσεων, το ζήτημα της εξωστρέφειας, θεωρώντας το μείζονος σημασίας για

το αποτύπωμα, την παρουσία των

επιχειρήσεων στο πεδίο του αντα-

γωνισμού, είτε στο εσωτερικό είτε

διεθνώς. Και εδώ σπεύδω να σημειώσω ότι υπάρχουν «εργαλεία»

για την ανάπτυξη της εξωστρέφειας, αλλά και δοκιμασμένες πολι-

τικές που μπορούν να ακολουθη-

θούν.

Το καλό με τα ζητήματα που

αφορούν την εξωστρέφεια είναι

ότι αποτελούν πολιτικές άκρως

μετρήσιμες. Αλλά, ας δούμε έναν

εκ των δεικτών που δεν είναι άλ-

λος από τις εξαγωγές. Οφείλουμε

να παραδεχθούμε ότι η σημαντική

αύξηση των εξαγωγών είναι από-

δειξη ότι αποτελούν τον καθρέφτη

μιας ανταγωνιστικής οικονομίας.

Και έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε

να αναπτύξουμε έντονη εξαγωγική

δραστηριότητα σε παραγωγικούς,

αλλά και σε νέους τομείς.

Και βέβαια, ο δεύτερος σημαντικός δείκτης είναι η ελκυστικότητα της ελληνικής οικονομίας ως επενδυτικού προορισμού. Δεν στέκομαι μόνο στα απόλυτα νούμερα των άμεσων ξένων επενδύσεων που έχουν γίνει, αλλά και στις αποτιμήσεις των επενδυτών που ξεπέρασαν κατά πολύ τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις. Και τι μας λέει αυτό; Μα ότι πρέπει τάχιστα να βελτιώσουμε το επενδυτικό περιβάλλον παρέχοντας παράλληλα τη δυνατότητα ανάπτυξης συνεργιών σε πεδία τέτοια όπου οι εξαγωγικές δραστηριότητες θα έχουν μια winwin σχέση. Να το βελτιώσουμε κάνοντας άλματα ώστε να βρεθούμε μπροστά από τον ανταγωνισμό και όχι κάνοντας βήματα πίσω του. Υπάρχουν σαφή περιθώρια βελτίωσης του επενδυτικού κλίματος, τα οποία πρέπει να αξιοποιηθούν άμεσα, καθώς η γενικότερη οικονομική συγκυρία το επιτάσσει.

Αν κατορθώσουμε, λοιπόν, να θωρακίσουμε το οικονομικό μας περιβάλλον με εκείνες τις πολιτικές που θα επιτρέψουν τη βελτίωσή του μέσα στο πλαίσιο το οποίο κινούνται οι επιχειρήσεις, είναι «ηλίου φαεινότερο» ότι και νέες θέσεις εργασίας θα υπάρξουν και νέες επενδύσεις από το εσωτερικό και το εξωτερικό θα γίνουν και η ανταγωνιστικότητα, άρα και οι εξαγωγές, θα βελτιωθούν περαιτέρω. Είναι η ώρα να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη με τόλμη.

Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής υποδεικνύουν αδιαμφισβήτητα την ένταση των πολιτικών για την ενεργει-

ακή μετάβαση, απομακρύνοντας

τις ευρωπαϊκές οικονομίες από

μορφές ενέργειας που εκπέμπουν

αέρια του θερμοκηπίου. Στον από-

ηχο της πανδημίας Covid-19 και εν

συνεχεία της ρωσικής εισβολής

στην Ουκρανία ωστόσο, έγινε

κατανοητό ότι τα ορυκτά καύσιμα

εξακολουθούν να διαδραματίζουν

βασικό ρόλο στο μείγμα ενεργειακού εφοδιασμού, συμβάλλοντας

στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η βασική πρόκληση για τα κράτη-μέλη είναι η

εύρεση της χρυσής τομής μεταξύ

της ανάγκης για μείωση του ενεργειακού εφοδιασμού και αύξησης

της ενεργειακής διαφοροποίησης

και της ανάγκης για προσιτή, σταθερά διαθέσιμη ενέργεια.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ευρωπαϊκή στρατηγική για την παραγωγή, προμήθεια και χρήση της ενέργει-

ας είναι καθοριστικής σημασίας,

καθώς ο ενεργειακός μετασχημα-

τισμός θα πρέπει να σχεδιαστεί έτσι

ώστε να ακολουθήσει φιλόδοξους, αλλά ρεαλιστικούς στόχους, οι οποίοι θα λαμβάνουν υπ’ όψιν την

ενεργειακή διαφοροποίηση και

ασφάλεια για την ελαχιστοποίηση

του κινδύνου των ευρωπαϊκών οικονομιών.

Η Ελλάδα ενεργειακός κόμβος

στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά

σε μια μοναδική ευκαιρία να αναδειχθεί σε ενεργειακό κόμβο στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, στο πλαίσιο της διαφοροποίησης των

πηγών ενέργειας, της απεξάρτη-

σης της Ε.Ε. από το ρωσικό αέριο

και της επίτευξης του στόχου της Ευρωπαϊκής Ενωσης για netzero

έως το 2050.

Η στόχευση αυτή είναι ιδιαίτε-

ρα φιλόδοξη, καθώς οι προκλήσεις

που καλείται να αντιμετωπίσει η

ελληνική κυβέρνηση είναι μεγά-

λες. Η απεξάρτηση από τα ορυκτά

καύσιμα είναι όχι μόνο χρονοβόρα, αλλά και κοστοβόρα, και απαιτεί

άρση κοινωνικών αγκυλώσεων

και ενδεχομένως σύγκρουση με

εμπεδωμένα συμφέροντα. Οι νέες

επενδύσεις, απαραίτητες για τη μετάβαση σε φιλικότερες προς το περιβάλλον μορφές ενέργειας, όπως

οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

και το φυσικό αέριο, το οποίο συμπεριλαμβάνεται από την Ευρωπα-

ϊκή Ταξινομία στις επιλέξιμες δαπά-

νες για την επίτευξη του netzero ως

πράσινη επένδυση, απαιτούν ολοκληρωμένο σχεδιασμό, ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων και άμεση υλοποίηση με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος

ΜΙΑ ΕΥΚΑΙΡΙΑ

Ελληνοϊταλική συμμαχία για το φυσικό αέριο

Του CAV. AVV. ΙΩΆΝΝΗ ΤΣΆΜΙΧΆ, προέδρου του Ελληνοϊταλικού

Επιμελητηρίου Αθήνας

Ελλάδα και Ιταλία μπορούν

να επιταχύνουν την ενεργειακή μετάβαση, συμβάλλοντας

στην ενεργειακή

ασφάλεια της Ε.Ε.

και Ενέργειας θα πρέπει να αδράξει την ευκαιρία, αξιοποιώντας όλες τις διαθέσιμες δυνατότητες, ανοίγοντας τον δρόμο για σημαντικές επενδύσεις που θα φέρουν φυσικό αέριο στην Ελλάδα, μέρος του οποίου θα κατευθύνεται

στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και στην ηπειρωτική Ευρώπη, συμβάλλοντας καταλυτικά στην ενεργειακή

επάρκεια, και παράλληλα να δώσει προτεραιότητα στην αποθήκευση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άλλωστε από το 2019, με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, έχει υιοθετήσει τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον με όρους ESG, καθιστώντας μονόδρομο την αξιοποίηση πιο φιλικών προς το περιβάλλον μορφών ενέργειας, δεδομένων και των κεφαλαίων που διατίθενται για τον μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής

οικονομίας.

Οι γεωπολιτικές εξελίξεις, με τον

πόλεμο στην Ουκρανία, ανέδειξαν

τη σημασία του διασυνδετήριου

αγωγού φυσικού αερίου EastMed, καθώς αναμένεται να διασφαλίσει

τη σύνδεση των κοιτασμάτων αερί-

ου της Ανατολικής Μεσογείου, από

τις υπεράκτιες περιοχές του Ισρα-

ήλ μέσω της Κύπρου, της Κρήτης

και της ηπειρωτικής Ελλάδας στην

Ευρώπη, εξασφαλίζοντας πρόσβα-

ση στο κοίτασμα «Λεβιάθαν» - ένα

από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα

της περιοχής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο

ενισχύεται σημαντικά η ασφάλεια

της προμήθειας φυσικού αερίου

στην Ε.Ε. μέσω της διαφοροποίησης τόσο των πηγών όσο και των διαδρομών. Τα 1.900 χιλιόμετρα

του αγωγού EastMed ακολουθούν

υποθαλάσσια όδευση από το Ισραήλ προς την Κύπρο, στη συνέχεια προς τις ακτές της Κρήτης και μέσω της Πελοποννήσου και της Δυτικής Ελλάδας έως τις ακτές της Θεσπρωτίας και την Ιταλία μέσω του αγωγού «Ποσειδών».

Η ιταλική κυβέρνηση φέρεται να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την

κατασκευή του EastMed, ενώ η

ιταλική Edison μαζί με τη ΔΕΠΑ

εργάζονται για την προώθηση του

αγωγού EastMed, με τον διευθύνοντα σύμβουλο της πρώτης, Nicola Monti, να επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία ότι το έργο εντάσσεται

στη στρατηγική της Edison για ενίσχυση της μακροπρόθεσμης

συμβολής της στη στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης της Ε.Ε. Εντονο ενδιαφέρον για συμμετοχή στην

κατασκευή του αγωγού EastMed

έχουν επιδείξει κατά καιρούς

και άλλοι ιταλικοί όμιλοι, όπως

οι Renco SpA, Sicilsaldo-Nuova Ghizzoni.

Το ιταλικό ενδιαφέρον για επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία, με μεγάλους ιταλικούς ομίλους να δραστηριοποιούνται ενεργά διαμορφώνοντας τον ενεργειακό χάρτη της χώρας. Οι Edison, Enel Green Power, Eni, Snam, Terna μάλιστα φαίνεται ότι σχεδιάζουν να ενισχύσουν την παρουσία τους στη χώρα με επενδύσεις στην έξυπνη, την πράσινη και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μεταξύ άλλων, με τα υπάρχοντα δεδομένα, τα επενδυτικά πλάνα τους φαίνεται ότι επικεντρώνονται σε μεγάλες εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών και αιολικά πάρκα, με έμφαση στα offshore.

Εν αναμονή της ομιλίας του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ για τις προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης, η στρατηγική που θα ακολουθηθεί στον τομέα της ενέργειας εν πολλοίς θα καθορίσει αν η Ελλάδα θα αδράξει την ευκαιρία να αναδειχθεί σε ενεργειακό κόμβο στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, επιταχύνοντας παράλληλα τη μετάβαση της χώρας και της Ε.Ε. προς τη βιώσιμη ανάπτυξη.