ΕΦΣΥΝ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2023 by Εφημερίδα των Συντακτών

Βιώσιµη Ανάπτυξη

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ «ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ»

25-26 | 11 | 2023

ΚΕΙΜΕΝΑ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ

▪ Χρηματοδότηση και δείκτες βιωσιμότητας ▪ Δίκαιη μετάβαση ▪ ΜμΕ και αειφόρος ανάπτυξη ▪ Το δημογραφικό αφυπνίζει τις επιχειρήσεις ▪ Το κλίμα απειλεί τον πρωτογενή τομέα ▪ Η καινοτομία ξεκλειδώνει τη βιωσιμότητα ▪ Αειφόρος γεωργία ▪ Τουρισμός και περιβαλλοντικές προκλήσεις ▪ Πράσινη ενέργεια, έξυπνες τεχνολογίες, βιώσιμες πόλεις

Σε σταυροδρόµι οι επιχειρήσεις Τα νέα προτάγµατα σε κοινωνία και περιβάλλον

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

Τα νέα προτάγματα για τις επιχειρήσεις σ τάθμιση, με σ υν τεταγμέ νο τρ όπο, του συνολικού αποτυπώματος κάθε ε ται ρείας ή επιχειρηματικού φορέα είναι όρος στη σύγχρονη οικονομία. Βέβαια, «βαρόμετρο» συνεισφοράς είναι, πέρα από εμβληματικές πρωτοβουλίες για απόδοση μερίσματος ανάπτυξης στην κοινωνία, και η στήριξη δράσεων ανθεκτικότητας της οικονομίας και του κοινωνικού ιστού, ο απόλυτος σεβασμός της έννομης τάξης, των κοινωνικών δικαιωμάτων των εργαζομένων και κατ’ επέκταση των πολιτών αλλά και των βασικών αρχών εταιρικής διακυβέρνησης, σε σχέση με εσωτερικές λειτουργίες και την εμπέδωση κανόνων διαφάνειας. Παράλληλα, με όλα τούτα, η «συντεταγμένη του περιβάλλοντος» και πιο συγκεκριμένα η διαδικασία μετασχηματισμού του επιχειρείν πάνω σε βάσεις αειφορίας πλέον είναι αδήριτη.

Την εκδήλωση άνοιξαν οι κυρίες Σοφία Εφραίμογλου-Κουνενάκη, πρόεδρος του ΕΒΕΑ, και Λήδα Κοντογιάννη, πρόεδρος της Ελληνικής Λέσχης Μη Εκτελεστικών Μελών Διοικητικών Συμβουλίων (NED Club), ενώ στη συνέχεια εκτενή αναφορά στο θέμα της εκδήλωσης έκανε ο κ. Χαράλαμπος Αντωνίου, Partner, Tax στην PwC Ελβετίας.

Εκδοση της «Εφημερίδας των Συντακτών» Νοέμβριος 2023 ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

Σωτήρης Μανιάτης ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Γιάννης Κιμπουρόπουλος ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΦΥΛΛΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ

Τάσος Παππάς ART DIRECTOR

Λουίζα Καραγεωργίου

ΑΥ Τ Ό Ε Π Ι Σ Η Μ Α Ι Ν Ε Ι κ αι το Climate Governance Initiative Greece (CGIG), το ελληνικό παράρτημα της διεθνούς οργάνωσης που έχει ιδρυθεί κάτω από την ηγεσία του World Economic Forum, με έδρα το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και έχει στόχο να συμβάλει με τις δικές του δυνάμεις στη γενικότερη προσπάθεια που είναι σε π λήρη εξέλιξη με στόχο την υιοθέτηση των στόχων για την κλιματική αλλαγή. Μάλιστα, το CGIG, με δράση και στη χώρα μας, έχει αναπτύξει και το πλαίσιο Αρχών Κλιματικής Διακυβέρνησης. Αποτελεί δίκτυο με 24 εθνικές οργανώσεις και πάνω από 100.000 μέλη ανά τον κόσμο και σήμερα τρία σχεδόν χρόνια μετά την ίδρυσή του σε διεθνές επίπεδο έχουν δημιουργηθεί παραρτήματα CGI σε όλο τον κόσμο, εκ των οποίων το CGI Greece είναι το 22ο. Η αποστολή της οργάνωσης, όπως έχει αναφέρει η Μαρίνα Νιφόρος, ιδρύτρια και πρόεδρος του CGIG, είναι να βοηθήσει στην επιμόρφωση και τη γενικότερη στήριξη των διοικητικών συμβουλίων με εργαλεία για την αποτελεσματική αντιμετώπιση και διακυβέρνησης των θεμάτων κλιματικής αλλαγής και της στρατηγικής των εταιρειών για τη διασφάλιση μιας δίκαιης και αποτελεσματικής μετάβασης που επιτυγχάνει τους στόχους της Συμ-

φωνίας του Παρισιού. Βέβαια, οι δράσεις στήριξης της κοινωνίας δεν περιορίζονται στο περιβάλλον πλέον αλλά και έχουν αναφορά σε μεγάλα ζητήματα, όπως η παροχή ευκαιριών εργασίας και εκπαίδευσης σε νέους, η στήριξη προσπαθειών για την αντιμετώπιση της δημογραφικής συρρίκνωσης, η περιβαλλοντική θωράκιση. Αλλη μια παράμετρος, στη μετά Covid-19 εποχή, όπου η οικονομία φεύγει από ένα περιβάλλον «ανοχής» μεγάλων επιδοτήσεων και τα δημοσιονομικά δοκιμάζονται από τα υψηλά επιτόκια είναι η φορολογική συμμόρφωση. Να σημειωθεί ότι τον ρόλο της φορολογικής διακυβέρνησης αλλά και τον τρόπο που αυτή ενσωματώνεται στις απαιτήσεις της βιωσιμότητας ανέδειξε η εκδήλωση που πραγματοποίησε το The Non-Executive’s Directors’ Club in Greece (NED Club) σε συνεργασία με το ΕΒΕΑ και τη συμμετοχή της PwC Ελλάδας. ΣΤΌ ΠΛΑΙΣΙΌ της εκδήλωσης, η οποία πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 7 Νοεμβρίου στο «Κέντρο Επιχειρηματικότητας Κωνσταντίνος Μίχαλος» οι παρευρισκόμενοι, μέλη του NED Club αλλά και κορυφαία στελέχη της αγοράς ενημερώθηκαν για τη σύνδεση της φορολογικής διακυβέρνησης με τις απαιτήσεις των κριτηρίων ESG και ειδικότερα αυτών της βιωσιμότητας.

Τα θέματα φορολογικής διακυβέρνησης θα πρέπει να βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα μιας σύγχρονης επιχείρησης. Το νέο φορολογικό πλαίσιο δημιουργεί προκλήσεις για έναν οργανισμό, αλλά είναι βέβαιο ότι αυτές αποτελούν ταυτόχρονα και μια σημαντική ευκαιρία για έναν ευρύτερο μετασχηματισμό

ΑΝΑ ΛΥ ΤΙΚ Α, σ την παρουσίασή του με θέμα «Φορολογική Διακυβέρνηση» ο κ. Χαράλαμπος Αντωνίου ανέδειξε την άμεση συσχέτιση της φορολογίας και με τα τρία σκέλη των κριτηρίων ESG και συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στους περιβαλλοντικούς φόρους και τα κίνητρα, στο κοινωνικό αποτύπωμα των εταιρειών, καθώς και σε θέματα διακυβέρνησης, στον τρόπο με τον οποίο δηλαδή οι οργανισμοί διαχειρίζονται τις φορολογικές τους υποθέσεις. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις τέσσερις διαστάσεις που διέπουν ένα πλαίσιο φορολογικής διακυβέρνησης, με στόχο την πλήρη κάλυψη των αναγκών αλλά και την ανταπόκριση σ τις προσδοκίες των ενδιαφερομένων. Οι εν λόγω διαστάσεις είναι η φορολογική στρατηγική και ηγεσία, οι φορολογικές λειτουργίες, ο φορολογικός κίνδυνος και έλεγχος και η φορολογική διαφάνεια. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασής του, ο κ. Αντωνίου αναφέρθηκε, επίσης, στα δεδομένα που ισχύουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση τόσο ως προς το ρυθμιστικό πλαίσιο όσο και ως προς τις σχετικές αναφορές, ενώ εστίασε σε ζητήματα φορολογικής διαφάνειας σε σχέση με τις πρωτοβουλίες που συνδέονται με το ESG. ΌΛΌΚΛΗΡΏΝΌΝΤΑΣ την παρουσίασή του, ο κ. Αντωνίου σημείωσε «Τα θέματα φορολογικής διακυβέρνησης θα πρέπει να βρίσκονται υψηλά στην agenda της σύγχρονης επιχείρησης. Το νέο φορολογικό πλαίσιο, που διαμορφώνεται γύρω από τα κριτήρια ESG, σίγουρα δημιουργεί προκ λήσεις για έναν οργανισμό, αλλά είναι βέβαιο ότι αυτές αποτελούν ταυτόχρονα και μια σημαντική ευκαιρία για έναν ευρύτερο μετασχηματισμό, η οποία θα συμβάλει ώστε η επιχείρηση να ανταποκρίνεται με επιτυχία στις προσδοκίες των μετόχων, των επενδυτών και όλων των άλλων ενδιαφερομένων μερών».

4 ε την εικόνα δημογ ρ αφ ι κ ή ς σ υ ρ ρ ί κνωσης του πληθυσμού να προκαλεί τρόμο, είναι προ φανές ότι δράσεις στήριξης στην κατεύθυνση της δημογραφικής ανάπτυξης της χώρας, αλλά και του ελληνισμού, με την ευρύτερη έννοια, είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητες, συνισ τώντας μια έμπρακτη απόδειξη κοινωνικής υπευθυνότητας για τις εταιρείες και τους φορείς. Να σημειωθεί ότι με βάση όσα αναφέρει η Eurostat με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του Παιδιού στην Ελλάδα, μόλις το 10% των ελληνικών οικογενειών έχουν τρία ή περισσότερα παιδιά το 2022. Σύμφωνα με τη Eurostat, μεταξύ των νοικοκυριών με παιδιά στην Ελλάδα, περίπου το 48% έχει ένα παιδί, το 35% δύο παιδιά και το 17% τρία παιδιά. Την ίδια ώρα, ανά λυσ η τ ης Eurobank αναφέρει ότι η μακροχρόνια επίδοση της Ελλάδας στο πεδίο της οικονομίας (και όχι μόνο) αντιμετωπίζει σημαντικούς περιορισμούς από το τρέχον δημογραφικό πρόβλημα (υπογεννητικότητα και γήρανση του πληθυσμού) το οποίο ασκεί αρνητικές επιδράσεις στον δυνητικό ρυθμό μεγέθυνσης. Οπως σημειώνει χαρακτηριστικά, απαιτείται σήμερα να εφαρμοστούν οι κατάλληλες πολιτικές (π.χ. κίνητρα για την αύξηση του ρυθμού των γεννήσεων), έτσι ώστε το πρόβλημα να αμβλυνθεί στο μέλλον. Ηδη, η Eurobank τρέχει εδώ και δύο χρόνια μια ευρείας κλίμακας πρωτοβουλία για το δημογραφικό. Οπως μάλιστα έχει αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας, Φωκίων Καραβίας, μέχρι σήμερα, μέσω του προγράμματος «Μπροσ τά για την Οικογένεια» έχουν γεννηθεί με εξωσωματική γονιμοποίηση 20 παιδιά σε όλη την Ελλάδα, πολλά από τα οποία σε ακριτικά νησιά, ενώ 12 εγκυμοσύνες βρίσκονται σε εξέλιξη σε Β. Αιγαίο και Δωδεκάνησα. Παράλληλα, υλοποιήθηκε πρόγραμμα δημιουργίας θέσεων απασχόλησης στο EuroPhone Banking, με πρώτη εφαρμογή στην περιοχή του Εβρου, όπου εξασφαλίστηκαν 45 θέσεις εργασίας. Ανάλογη δράση υλοποιείται και για μόνιμους κατοίκους του ΒΑ Αιγαίου με επιπλέον 30 θέσεις εργασίας, ενώ, μεταξύ άλλων, σε συνεργασία με τη ΜΚΟ Αποστολή, ξεκίνησε πιλοτικά η τοποθέτηση παιδαγωγών σε πολύ μικρά νησιά, με πρώτους σταθμούς τον Αγ. Ευστράτιο, το Καστελόριζο και τις Οινούσσες. Επιπλέον, έχουν διατεθεί σχεδόν 600 βρεφικά πακέτα με είδη πρώτης ανάγκης για τον 1ο χρόνο του μωρού.

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΑΠΟ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ

Εταιρική δράση για το δημογραφικό

Ο ελληνισμός της Πόλης Στην πρόκληση ανάσχεσης της συρρίκνωσης του ελληνισμού σε μια από τις ιστορικές και με μεγάλο συμβολισμό και σημασία εστίες του, την Κωνσταντινούπολη, απαντά πρωτοβουλία του ιδρυτή του πρώτου ελληνικού «μονόκερου» (unicorn), δηλαδή εταιρείας με αποτίμηση που ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ και ήδη έχει βάλει πλώρη για να γίνει decacorn, δηλαδή να ξεπεράσει σε αποτίμηση τα 10 δισ. ευρώ, του Βύρωνος Νικολαΐδη, με καταγωγή από τη Χαλκηδόνα, απόφοιτο του Ζωγραφείου. Ο κ. Νικολαΐδης, ήδη, υλοποιεί σειρά δράσεων στήριξης της Ρωμιοσύνης. Μετά τον πρώτο κύκλο υποτροφιών σε μεταπτυχιακούς φοιτητές με καταγωγή από την Πόλη, την Ιμβρο και την Τένεδο για τη συνέχιση των σπουδών τους, που αναμένεται να έχει τον δεύτερο κύκλο της τον ερχόμενο Απρίλιο, τη δημιουργία παιδότοπου, το κυοφορούμενο πλάνο για ψηφιακό εξ αποστάσεως πρόγραμμα ελληνομάθειας σε κατοίκους της Πόλης, που δεν μιλούν τη γλώσσα, ο ιδιοκτήτης της Peoplecert προχώρησε στην αποκατάσταση ενός ιστορικού ναού της Κωνσταντινούπολης, της Παναγίας του Μπαλί-

Μεταξύ άλλων, στόχος είναι και η «ανασυγκρότηση» του ελληνικού στοιχείου της Πόλης, που έχει συρρικνωθεί μόλις στα 2.000 άτομα, από 20.000 που ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1970, πριν από το κύμα φυγής μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο

νου, που το Σάββατο 11 Νοεμβρίου, ανήμερα του Αγίου Μηνά, είχε τα θυρανοίξιά της, σε ειδική τελετή, όπου χοροστάτησε η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος. Οπως, μάλιστα, είπε στην ομιλία του, μετά τη Θεία Λειτουργία, ο Παναγιώτατος, «η ανέγερση, η καλή διατήρηση και η παράδοση στις επερχόμενες γενεές των ιερών Ναών της πίστεώς μας και των ευαγών ιδρυμάτων του ευσεβούς Γένους μας αποτελεί οφειλή εκ των πρωτίσ των, η οποία βαρύνει όλους μας». Στη συνέχεια επαίνεσε τον κ. Νικολαΐδη για όλα όσα προσέφερε στον ναό αυτό, αλλά και γενικότερα προσφέρει σ την ομογέ νεια, δίνον τας έ να μοναδικής συμβολικής αξίας δώρο, τον τρούλο της Αγίας Σοφίας στον κ. Νικολαΐδη. «Η Ομογένειά μας βιώνει την Ανάστασή της και αποδεικνύει ότι έχει βαθιές ρίζες στην πατρώα γη» ανέφερε κατά τον χαιρετισμό του στην τελετή ο πρόεδρος του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου Συμεών Σολταρίδης, ευχαριστώντας τον κ. Νικολαΐδη για τη συνεισφορά του που αναμένεται να συνεχιστεί και στην αναστήλωση κι άλλων κτιρίων του εν λόγω ιερού συγκροτήματος. « Στ η σ η μ ε ρ ι ν ή δ ρ α μ α τ ι κ ή

συγκυρία, έχουν ιδιαίτερη συμβολική σημασία πρωτοβουλίες που αναδεικνύουν την αρμονική συνύπαρξη θρησκειών» τόνισε απ’ την πλευρά του ο Βύρων Νικολαΐδης και πρόσθεσε: «Αισθάνομαι βαθιά ευγνώμων για την ευκαιρία να συνεισφέρω σ τη διατήρηση και αποκατάσταση ενός σημαντικού κομματιού της ιστορίας του ελληνισμού σ την Πόλη. Η επαναλειτουργία του Ιερού Ναού της Παναγίας του Μπαλίνου συνιστά πράξη διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και ένα χρέος προσωπικά για εμένα. Είναι ένα έργο που ενώνει το χθες με το σήμερα, δημιουργεί μια πολιτιστική γέφυρα αγάπης, σεβασμού και συνύπαρξης των ανθρώπων. Νιώθω ευλογημένος που αξιώθηκα να επιστρέψω στην Πόλη λίγο από την αγάπη που μου έμαθε και μου έδωσε». Ο ίδιος, μάλιστα, με αφορμή τα θυρανοίξια, σε συζητήσεις εξέφρασε την ισχυρή βούλησή του να εισφέρει σ την «ανασυγκρότηση» του ελληνικού σ τοιχείου της Πόλης, που έχει συρρικνωθεί μόλις στα 2.000 άτομα περίπου, από 20.000 που ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1970, πριν από το κύμα φυγής μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΕΡΕΥΝΑ

Αμοιβές στελεχών με βάση στόχους ESG επιτυχημένη προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης από τις ελληνικές επιχειρήσεις εξαρτάται σε καθορισ τικό βαθμό από την ύπαρξη αποτελεσματικής εταιρικής διακυβέρνησης. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της έρευνας της ΕΥ, Long-Term Value and Corporate Governance Survey Ελλάδα 2023. Η έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε μεταξύ 7 και 27 Φεβρουαρίου 2023, κατέγραψε τις απόψεις 100 διευθυντικών στελεχών και μελών διοικητικών συμβουλίων ελληνικών επιχειρήσεων. Η χάραξη των πολιτικών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αποτελεί σε μεγάλο βαθμό ευθύνη των εθνικών κυβερνήσεων. Ωστόσο η υλοποίηση των πολιτικών αυτών και η επίτευξη ουσιαστικής προόδου εναπόκεινται κυρίως στις επιχειρήσεις, οι οποίες καλούνται να στραφούν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοσή τους και να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την παραγωγή αποβλήτων. Παράλληλα είναι απαραίτητο να επενδύσουν στην καινοτομία και να αξιοποιήσουν τη σχέση τους με τους καταναλωτές, για να τους εκπαιδεύσουν σχετικά με τη σημασία των βιώσιμων επιλογών και να ενθαρρύνουν την υπεύθυνη κατανάλωση. Σε αυτό το περιβάλλον το 92% των στελεχών που συμμετείχαν στην έρευνα της EY δήλωσαν ότι σκοπεύουν να αυξήσουν τις επενδύσεις τους για την υλοποίηση της στρατηγικής ESG της επιχείρησής τους τον επόμενο χρόνο. Οι επιχειρήσεις που επενδύουν σε δράσεις για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής δεν δημιουργούν απλώς περισσότερη αξία για τον πλανήτη, την κοινωνία, τους πελάτες και τους εργαζόμενους, αλλά δημιουργούν παράλληλα και μακροπρόθεσμη χρηματοοικονομική αξία για τις ίδιες και βελτιώνουν την κεφαλαιοποίησή τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 72% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα -και το 69% σε αντίστοιχη έρευνα που διεξήχθη σε 15 ευρωπαϊκές χώρες- ανέφεραν ότι οι επενδύσεις αυτές έχουν θετική χρηματοοικονομική επίδραση στον οργανισμό τους. Αντίστοιχα, σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα της EY, Sustainable Value Study Ελλάδα 2023, 45% των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι αποκόμισαν υψηλότερη χρηματοοικονομική αξία από τις πρωτοβουλίες τους για το κλίμα σε σχέση με τις προσδοκίες τους. Η EY περιγράφει τον μηχανισμό αυτό ως «value-led sustainability», δηλαδή βιώσιμη ανάπτυξη που προκύπτει από πολιτικές οι οποίες χαράσσονται με γνώμονα τη δημιουργία ευρύτερης αξίας.

την ενσωμάτωση πρόσθετων και διαφορετικών δεξιοτήτων και εμπειριών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων του διοικητικού συμβουλίου.

Εξισορρόπηση βραχυπρόθεσμων στόχων με τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις και τη βιώσιμη ανάπτυξη Ωστόσο είναι γεγονός ότι οι μακροπρόθεσμες επενδύσεις για τη βιώσιμη ανάπτυ-

Υπεύθυνη διακυβέρνηση ● Σχεδιασμός της πολιτικής αμοιβών των στελεχών με βάση στόχους ESG. ● Επιλογή των δεικτών μέτρησης ESG που είναι σημαντικοί και σχετικοί με τον οργανισμό. ● Εξασφάλιση αναλογικής συμμετοχής των επιμέρους δεικτών ESG στη διαμόρφωση των μεταβλητών αμοιβών των στελεχών. ● Τακτική επανεξέταση και επικαιροποίηση των δεικτών και της συμβολής τους στην πολιτική αμοιβών των στελεχών. ● Σαφής προσδιορισμός του αντίκτυπου που επιδιώκει να έχει ο οργανισμός μέσω των δράσεών του για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Αυθεντική διακυβέρνηση ξη δεν είναι πάντα συμβατές με τους βραχυπρόθεσμους στόχους ενός οργανισμού. Σε αυτή την κατεύθυνση το 93% των συμμετεχόντων στη χώρα μας -έναντι 67% στο ευρωπαϊκό δείγμα- διαπιστώνουν ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές απόψεων εντός της ηγετικής τους ομάδας σχετικά με τον τρόπο εξισορρόπησης των βραχυπρόθεσμων στόχων με τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις και τη βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ 87% (64% στο ευρωπαϊκό δείγμα) αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν πιέσεις για βραχυπρόθεσμα κέρδη από τους επενδυτές. Η έρευνα της EY επιβεβαιώνει ότι η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης με γνώμονα τη δημιουργία ευρύτερης αξίας εξαρτάται σε καθοριστικό βαθμό από την ύπαρξη αποτελεσματικής εταιρικής διακυβέρνησης και εντοπίζει περιθώρια βελτίωσης ως προς τις δυνατότητες των διοικητικών συμβουλίων να ασκούν εποπτεία στην εφαρμογή πρακτικών ESG. Σημειώνεται ότι τα στελέχη των ελληνικών επιχειρήσεων εμφανίζονται πιο ικανοποιημένα για τον ενεργό ρόλο των διοικητικών συμβουλίων τους στις δράσεις τους για το κλίμα σε σχέση με τους ομολόγους τους στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Η σημασία της εταιρικής διακυβέρνησης Ωστόσο σημαντικά ποσοστά των ερωτώμενων δεν θεωρούν ότι τα διοικητικά συμβούλιά τους είναι «εξαιρετικά αποτελεσματικά» σε θέματα όπως ο έλεγχος της διοίκησης της εταιρείας σχετικά με τα σχέδιά της για το κλίμα (70%), η εποπτεία που ασκούν όσον αφορά την εκτέλεση και την πρόοδο έναντι των δεσμεύσεων για το κλίμα (54%) και η αλληλεπίδρασή τους με τους μετόχους για τα σχέδια και τις δράσεις για το κλίμα (61%). Με αυτά τα δεδομένα μόνο το 27% των

ερωτώμενων εκτιμούν ότι το ESG έχει ενσωματωθεί πλήρως στις δομές αλλά και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων του διοικητικού συμβουλίου. Αντίστοιχα το 56% πιστεύουν ότι απαιτούνται περαιτέρω αλλαγές περιορισμένης έκτασης και 17% ότι απαιτούνται σημαντικές αλλαγές για την πληρέστερη ενσωμάτωση του ESG. Η έρευνα διαπιστώνει ότι απαιτείται σαφέστερος καθορισμός των αρμοδιοτήτων και των ευθυνών των μελών του διοικητικού συμβουλίου σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Καταγράφει επίσης τους εσωτερικούς παράγοντες που επιδρούν στην ικανότητα των επιχειρήσεων να δημιουργούν μακροπρόθεσμη αξία μέσω μιας ισχυρής στρατηγικής ESG, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και τα μέτρα που λαμβάνουν για την πληρέστερη ενσωμάτωση του ESG στις δομές και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Κεντρικό συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι, για να μπορέσουν οι επιχειρήσεις να ανταποκριθούν στον ρόλο τους για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, απαιτείται συστηματική, υπεύθυνη και αυθεντική διακυβέρνηση. Εξειδικεύοντας περαιτέρω τις πρωτοβουλίες που πρέπει να αναλάβουν οι επιχειρήσεις στην κατεύθυνση αυτή, η έρευνα παρουσιάζει μια σειρά από προτάσεις.

Συστηματική διακυβέρνηση ● Ενσωμάτωση πρακτικών βιώσιμης ανάπτυξης στις δομές στρατηγικής και διακυβέρνησης, ώστε να αποτελεί στοιχείο της καθημερινότητας του διοικητικού συμβουλίου και των αρμόδιων επιτροπών. ● Σε περίπτωση ανάθεσης της εποπτείας σε μια «επιτροπή βιώσιμης ανάπτυξης» θα πρέπει να είναι απόλυτα σαφείς ο σκοπός και οι αρμοδιότητές της, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο δημιουργεί αξία. ● Αναζήτηση δημιουργικών τρόπων για

● Διερεύνηση της πιθανότητας για ανάθεση στον οικονομικό διευθυντή/CFO και την οικονομική διεύθυνση της ευθύνης για την ανταπόκριση του οργανισμού της απαιτήσεις της Οδηγίας CSRD και την υποβολή εκθέσεων σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Αναφοράς Βιωσιμότητας. ● Διεξαγωγή συστηματικής αξιολόγησης σημαντικότητας για τον εντοπισμό των πιο ουσιαστικών δεικτών μέτρησης ESG, οι οποίοι θα πρέπει να επικοινωνούνται συστηματικά. ● Επιβεβαίωση της ύπαρξης των μηχανισμών διαχείρισης κινδύνου και των εσωτερικών ελέγχων για τις αναγκαίες μετρήσεις με βάση τους δείκτες επίδοσης και την παρακολούθηση τυχόν επακόλουθων επιπτώσεων στις οικονομικές καταστάσεις. Σχολιάζοντας τα συμπεράσματα της έρευνας ο Γιώργος Παπαδημητρίου, διευθύνων σύμβουλος της ΕΥ Ελλάδος, δήλωσε: «Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι υπόθεση όλων μας. Ωστόσο, στο τέλος της ημέρας, οι επιχειρήσεις είναι αυτές που καλούνται να αναλάβουν τις πιο κρίσιμες πρωτοβουλίες, να επενδύσουν στις νέες τεχνολογίες και να αλλάξουν δραστικά τον τρόπο λειτουργίας τους για να βελτιώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Αν το κάνουν, δεν δημιουργούν απλώς περισσότερη αξία για τα ενδιαφερόμενα μέρη τους, αλλά δημιουργούν παράλληλα και μακροπρόθεσμη χρηματοοικονομική αξία για τις ίδιες. Για ν' ανταποκριθούν σε αυτή την ευθύνη θα πρέπει ενισχύσουν τις δομές της εταιρικής διακυβέρνησής τους, ούτως ώστε να ευθυγραμμιστούν μέτοχοι, διοικητικά συμβούλια και ηγεσία. Κυρίως όμως απαραίτητη προϋπόθεση σε αυτό το ταξίδι είναι να αξιολογήσουν την πράσινη μετάβαση ως ευκαιρία και όχι απλώς ως μια υποχρέωση συμμόρφωσης ή και απειλή».

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΑΝΑΚΎΚΛΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ: ΠΩΣ Η ΚΎΚΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΑΝΟΙΓΕΙ ΝΕΟ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΎΛΙΚΩΝ

Το παράδειγμα της Τήλου ραγε μπορεί η ανακύκλωση και η κυκλική οικονομία να αποτελέσουν έναυσμα για δημιουργικές συμπράξεις μεταξύ καλλιτεχνών και τοπικών κοινωνιών; Είναι δυνατόν η σύγχρονη τέχνη, η αρχιτεκτονική και ο βιομηχανικός σ χεδιασμός να εμπνεύσουν ιδέες και πιθανές λύσεις για την αξιοποίηση μη ανακυκλώσιμων υλικών; Με ποιο τρόπο απόβλητα και άχρηστα αντικείμενα μπορούν να αποκτήσουν δεύτερη ζωή με όχημα την τέχνη; Πώς συνδυάζεται η δημιουργική χαρτογράφηση πρώτων υλών και βασικών αναγκών της περιφέρειας με την εμπέδωση των αρχών της αειφορίας και επαναχρησιμοποίησης; Εχοντας θέσει από πολύ νωρίς τους παραπάνω περιβαλλοντικούς προβληματισμούς στο επίκεντρο του καλλιτεχνικού προγραμματισμού τού Polygreen Culture & Art Initiative (PCAI), το 2021, ως καλ λιτε χ νική διευθύν τρια του οργανισμού, είχα την ευκαιρία να σχεδιάσω και να επιμεληθώ ένα πρωτότυπο πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών με έμφαση στη σύζευξη της κυκλικής οικονομίας με την καλλιτεχνική δημιουργία. Το ρηξικέλευθο αυτό πρόγραμμα, με θέμα τη διαχείριση αποβλήτων σ την Τήλο, λαμβάνει χώρα σ το π λαίσιο του ε γ χειρήματος Polygreen Just Go Zero Tilos: ένα καινοτόμο περιβαλλοντικό πλάνο το οποίο αναπτύσσει λύσεις για την προώθηση της βιωσιμότητας και της κυκλικής οικονομίας και κατέστησε την Τήλο το πρώτο πιστοποιημένο νησί μηδενικών αποβλήτων.

Οι αρχές Με διεθνή περιβαλλοντική και καλλιτεχνική δραστηριότητα εδώ και 10 χρόνια περίπου, ο οργανισμός PCAI αποτελεί την πολιτισ τική πρωτοβουλία του ομίλου εταιρειών Polygreen. Ενας όμιλος ο οποίος παρέχει ολοκληρωμένες και καινοτόμες λύσεις κυκλικής οικονομίας, διαχείρισης και ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων καθώς και αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης. Οραμα του Αθανάσιου Πολυχρονόπουλου, CEO του ομί λου Polygreen και ιδρυτή του PCAI, η ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης της κοινωνίας σχεδιάζοντας και υλοποιώντας καινοτόμες πρωτοβουλίες και στοχευμένα προγράμματα εκπαίδευσης, όπως

το Just Go Zero Tilos. Η κυκλικότητα, η περιβαλλοντική αφύπνιση και η προώθηση της αειφορίας και της βιωσιμότητας βρίσκονται στον κεντρικό άξονα όλων των δράσεων του πολιτιστικού οργανισμού PCAI, είτε πρόκειται για αναθέσεις σε καλλιτέχνες, προγράμματα φιλοξενίας εικαστικών, εκθέσεις, επιτελέσεις, συνέδρια ή εκπαιδευτικά εργαστήρια. Οι αρχές της ανακύκλωσης, της επαναχρησιμοποίησης και της δημιουργικής αξιοποίησης υλικών αποτελούν άλλωστε τους βασικούς πυλώνες σχεδιασμού, εφαρμογής και ανάπτυξης για τα artist residencies στο νησί της Τήλου. Οι εκάστοτε δημιουργοί κατά την παραμονή τους έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν το πρόγραμμα κυκλικής οικονομίας που υλοποιεί ο όμιλος Polygreen στο ακριτικό νησί, να μελετήσουν την αλυσίδα διαχείρισης και το σύστημα διαλογής απορριμμάτων, να διερευνήσουν και να χαρτογραφήσουν τις συνήθειες και τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών και να επιστρατεύσουν ως πρώτη ύλη μη ανακυκλώσιμα και επαναχρησιμοποιούμενα υλικά, τα οποία συγκεντρώνονται καθημερινά στο Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας (3Κ) της Τήλου. Απαραίτητη συνιστώσα του προγράμματος είναι επίσης η δημιουργική αλληλεπίδραση με την κοινότητα, τους φορείς, την ιστορία, τη χειροτεχνία και τις λαογραφικές παραδόσεις του ακριτικού νησιού. Μέσα από open studio days, εκπαιδευτικά εργαστήρια, παρουσιάσεις και εκθέσεις για τους κατοίκους και τους μαθητές της Τήλου οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες επιδιώκουν την κατανόηση των οικολογικών ζητημάτων, επιστρατεύοντας τις δημιουργικές δυνατότητες και τα εργαλεία που προσφέρει η τέχνη. Μάλιστα η δημιουργική επαναχρησιμοποίηση υλικών με σκοπό τη δημιουργία έργων σύγχρονης τέχνης αλλά και χρηστικών αντικειμένων design αποτέλεσε τα σημεία-κλειδιά για τον πρώτο κύκλο φιλοξενίας καλλιτεχνών στην Τήλο το 2022. Μαζί με τους the New Raw, το στούντιο έρευνας και σχεδιασμού με έδρα το Ρότερνταμ που φιλοδοξεί να δώσει νέα ζωή σε ό,τι σήμερα θεωρούμε «απόρριμμα» μέσα από τη ρομποτική και τις ψηφιακές μεθόδους σχεδιασμού και κατασκευής, και τους Hypercomf, το εικαστικό δίδυμο με διεπιστημονική εννοιολογική ταυτότητα που ερευνά τις σ χέσεις μεταξύ

φύσης και πολιτισμού, βιομηχανίας και επιστήμης, καταστήσαμε σαφές πως η επιτυχία στους στόχους που θέτει η κυκλική οικονομία πρέπει να έχει διεπιστημονικό υπόβαθρο. Της ΚΙΚΑΣ ΚΥΡΙΑΚΑΚΟΥ

Οι αρχές της ανακύκλωσης, της επαναχρησιμοποίησης και της δημιουργικής αξιοποίησης υλικών αποτελούν τους βασικούς πυλώνες σχεδιασμού

Συπράξεις Τα απ ο τ ε λ έ σ μ α τα απ ό τ η ν πρώτη χρονιά υλοποίησης του προγράμματος ήταν εμφανή. Η μεγάλη πρόκληση για την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινότητας είχε πλέον εκπληρωθεί. Ωστόσο τέτοιου είδους καινοτόμες πρακτικές για να είναι ουσιαστικά αποτελεσματικές οφείλουν να εξελίσσονται και να έχουν συνέχεια στον χρόνο. Συνεπώς στη δεύτερη χρονιά τού Tilos Artist Residency, το 2023, θεωρήσαμε θεμελιώδες να σ υμπράξουμε με φορείς με τους οποίους μοιραζόμασ τε το ίδιο όραμα, πιστεύοντας πως μόνο μέσω έμπρακτων συνεργασιών μπορούμε να εκπληρώσουμε τον στόχο για ένα βιωσιμότερο μέλλον. Ετσι ξεκίνησε η νέα συνεργασία του PCAI με το British Council Greece, έναν σημαντικό πολιτισ τικό και εκπαιδευτικό φορέα ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένο σε ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας. Με τη Μαρία Παπαϊωάν-

νου, Head of Arts του Βρετανικού Συμβουλίου, προσκαλέσαμε τους Λονδρέζους RESOLVΕ στη φετινή εκδοχή του προγράμματος. Πρόκειται για μια καταξιωμένη κολεκτίβα με εκθέσεις σ τα μουσεία V&A και Barbican μεταξύ άλλων και με εξειδίκευση σε έργα αρχιτεκτονικού και αστικού σχεδιασμού με επίκεντρο την κοινότητα. Οι Βρετανοί δημιουργοί κατάφεραν κατά την παραμονή τους να ενεργοποιήσουν την κοινότητα και να συνεργαστούν δημιουργικά με τα σχολεία και την τοπική αυτοδιοίκηση, χαρτογραφώντας το ταξίδι των υλικών στο νησί και δημιουργώντας πρωτότυπα έργα τέχνης από αντικείμενα προς απόρριψη. Στόχος μας είναι πλέον το καινοτόμο αυτό καλλιτεχνικό πρόγραμμα να επεκτείνει την εφαρμογή του και να δώσει το έναυσμα σε περαιτέρω διεθνείς εικαστικούς και σχεδιαστές να συνυπάρξουν δημιουργικά με τις τοπικές κοινότητες και την αυτοδιοίκηση, επισ τρατεύοντας την τέχ νη ως αξιοποιήσιμο εργαλείο βιώσιμης πρακτικής και ανάπτυξης. *Καλλιτεχνική διευθύντρια Polygreen Culture & Art Initiative (PCAI)

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΠΛΑΤΦΌΡΜΕΣ ΚΑΙ ΜΙΚΡΌΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Διευκολύνσεις αλλά και ερωτήματα έλευση της «ψηφιακής εποχής» συμπίπτει τα τε λευταία χ ρόνια με μι α ιδι αί τε ρ α ταρ α χώδη περίοδο για την ελληνική οικονομία, η οποία χαρακτηρίστηκε από μια μακρόχρονη οικονομική κρίση. Η σχεδόν δεκαετής κρίση που χτύπησε με σφοδρότητα τη χώρα μας, ιδίως τα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα και τις μικρές επιχειρήσεις, μετά από ένα σύντομο «διάλειμμα ανοδικών προσδοκιών» ακολουθήθηκε, με αφετηρία τις αρχές του 2020, από νέες κρίσεις με εκτεταμένες αρνητικές συνέπειες στην επιχειρηματική ζωή της χώρας. Η οικονομική ύφεση είναι παρούσα σε πολλά επίπεδα και όψεις της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, χωρίς να είναι ακόμη γνωστή η διάρκεια, η έκταση και το βάθος της. Κατά συνέπεια, σε μια ιστορική περίοδο που οι οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις αποτυπώνονται ραγδαίες σε παγκόσμιο επίπεδο, το ευρύτερο σύνολο των μικρών επιχειρήσεων της χώρας διεξάγει έναν αγώνα επιβίωσης και συνεχιζόμενης αβεβαιότητας μέσα σε ένα άκρως ανταγωνιστικό διεθνοποιημένο περιβάλλον. Είναι προφανές ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποκτάει σήμε-

ρα ιδιαίτερα αυξημένο ενδιαφέρον για τις μικρές επιχειρήσεις. Είναι γεγονός επίσης ότι οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις προσφέρουν καινούργιες τεχνικές δυνατότητες και επιχειρηματικές ευκαιρίες. Εντούτοις, οι τεχνολογικές αλλαγές επιφυλάσσουν μεταβολές που τροποποιούν τον τρόπο που οι μικρές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται, ενώ πλαισιώνονται από οικονομικές τάσεις που μετασχηματίζονται τάχιστα αλλά και από ένα επιχειρηματικό και χρηματοοικονομικό περιβάλλον που δεν εμφανίζεται πάντα πρόσφορο. Ως εκ τούτου, είναι εύλογα και ποικίλα τα ερωτήματα που προκύπτουν ως προς τις επιδράσεις που οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις αναμένεται να επιφέρουν στον άμεσο ορίζοντα των μικρών επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο αυτό η δεδομένη χρονική στιγμή αποτελεί μια καλή ευκαιρία να αναδείξουμε τις βασικότερες πτυχές και προεκτάσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας, με ιδιαίτερη έμφαση και προσήλωση στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις. Είναι γεγονός πως έχουν γίνει σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα όσον αφορά την ψηφιοποίηση υπηρεσιών και συνολικά την ψηφιακή μετάβαση, τόσο σε επίπεδο κεντρικής διοίκη-

Του Π. ΡΑΒΑΝΗ*

Είναι εύλογα και ποικίλα τα ερωτήματα που προκύπτουν ως προς τις επιδράσεις που οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις αναμένεται να έχουν στον άμεσο ορίζοντα των μικρών επιχειρήσεων

σης όσο και αυτοδιοίκησης. Η βάση των ψηφιακών εργαλείων που έχουν υλοποιηθεί ώς σήμερα συγκεντρώνεται, ως γνωστόν, στην πύλη «gov.gr», τη μοναδική πύλη πρόσβασης σε διαδικασίες της δημόσιας διοίκησης, με τα θετικά και τα αρνητικά της στοιχεία. Εχοντας ως Επιμελητήριο την εμπειρία συμμετοχής στη διαδικασία διαμόρφωσης του ΓΕΜΗ, θεωρούμε ότι το σύνολο των υποχρεώσεων των επιχειρήσεων απέναντι στη διοίκηση, τα επιμελητήρια, τα ασφαλιστικά ταμεία, το Δημόσιο και την Τοπική Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να πραγματοποιείται ψηφιακά με τον ελάχιστο δυνατό φόρτο για τις επιχειρήσεις. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει το Δημόσιο να ψηφιοποιήσει το σύνολο των υπηρεσιών που αφορούν τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Η ψηφιακή παροχή των υπηρεσιών αυτών θα πρέπει να παρέχεται πρωτίστως μέσω ασφαλών προγραμματισ τικών διεπαφών προς τις επιχειρήσεις, ώστε να επιτυγχάνεται η ολοκλήρωσή τους με τα συσ τήματα πληροφοριακής υποστήριξης που διαθέτουν. Πληροφοριακά συστήματα που υποστηρίζουν διαδικασίες συναλλαγών B2B, B2G, B2C, ειδικά σε ό,τι αφορά ΓΕΜΗ, ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ, ΕΡΓΑΝΗ, ΔΥΠΑ, Πρωτοδικείο και «NotifyBusiness», τα οποία αποτε-

λούν συστήματα που εξυπηρετούν την ίδρυση, αδειοδότηση, μεταβίβαση και εποπτεία της λειτουργίας των επιχειρήσεων μέσω ψηφιακών διεπαφών για ασφαλή και επαληθεύσιμη πραγματοποίηση συναλλαγών. Η υλοποίηση της αρχής «μόνον άπαξ» από τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του Δημοσίου συντελεί στην κατεύθυνση αυτή και πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα. Σ ε αυ τ ή τ η νέα οικονομικ ή πραγματικότητα, οι μικρές επιχειρήσεις θα εξακολουθήσουν να διαδραματίζουν τον κρίσιμο και πολυεπίπεδο οικονομικό, αναπτυξιακό και κοινωνικό τους ρόλο. Αντιστοίχως, το ΒΕΑ θα συνεχίσει να υπηρετεί το έργο της συστηματικής παρακολούθησης των οικονομικών, επιχειρηματικών και τεχνολογικών εξελίξεων σε διεθνές και εγχώριο επίπεδο, να αποτυπώνει τις πραγματικές ανάγκες των μικρών επιχειρήσεων, καθώς και να αναδεικνύει τεκμηριωμένες θέσεις και προτάσεις πολιτικών υποστήριξής τους. Προς αυτή την κατεύθυνση, το ΒΕΑ συνεχίζει σταθερά να διαθέτει όλες τις δυνάμεις του για την ενίσχυση της κρίσιμης αυτής αποστολής. *Ο Παύλος Ραβάνης είναι πρόεδρος του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου της Αθήνας

ε μια σειρά από στοχευμένες κινήσεις η διοίκηση της ΔΕΗ προχωρά στην επόμενη μέρα υλοποιώντας τη στρατηγική της, που έχει, με βάση τη διοίκηση, τρεις πυλώνες, την πράσινη ανάπτυξη, την ψηφιοποίηση όλων των λειτουργιών και την πελατοκεντρικότητα. Στο πλαίσιο αυτό, πριν από λίγες εβδομάδες, η ΔΕΗ ολοκλήρωσε την εξαγορά των δραστηριοτήτων της Enel Ρουμανίας με την απόκτηση ενός σημαντικού χαρτοφυλακίου ΑΠΕ (τόσο έργων σε λειτουργία όσο και έργων σε διαδικασία ωρίμανσης). Οπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση για το «τυπικό κλείσιμο» της εξαγοράς για τη ΔΕΗ, η κίνηση αυτή αποτελεί ορόσημο για τη στρατηγική ανάπτυξης της ΔΕΗ. Πέρα από την απόκτηση ενός σημαντικού χαρτοφυλακίου ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η ΔΕΗ αποκτά σημαντικές δραστηριότητες διανομής και εμπορίας, όπου οι εξαγορασθείσες εταιρείες κατέχουν ηγετική θέση στην αγορά της Ρουμανίας. Μεταξύ, άλλων, τα οφέλη της ΔΕΗ από την εξαγορά συνοψίζονται στα εξής: ● Η Ρυθμιζόμενη Περιουσιακή Βάση της Διανομής θα αυξηθεί κατά 1,15 δισ. ευρώ σημειώνοντας αύξηση δηλαδή κατά 40%. Πρέπει να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος του EBITDA των δραστηριοτήτων της ENELστη Ρουμανία προέρχεται από τη δραστηριότητα της διανομής, η οποία είναι ρυθμιζόμενη και εξ ορισμού πολύ σταθερή, επομένως θα έχει θετικό αντίκτυπο στο EBITDA του ομίλου της ΔΕΗ ● Στη δραστηριότητα της προμήθειας, η ΔΕΗ αποκτά επιπλέον 3,2 εκατομμύρια πελάτες και έτσι ο συνολικός αριθμός των πελατών της θα προσεγγίσει τα 9 εκατ. ● Στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα προστεθούν περίπου 0,5 GW εγκατεστημένης ισχύος σε λειτουργία και περίπου 5 GW έργων προς ανάπτυξη με αποτέλεσμα η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των ΑΠΕ του Ομίλου (υδροηλεκτρικά, αιολικά, φωτοβολταϊκά κ.λπ.) να αυξηθεί σε περίπου 4,4 GW έναντι 3,5 GW στο τέλος του 2022. Οσον αφορά τα προς ανάπτυξη έργα, η συνολική ισχύς τους θα αυξηθεί κατά 50% σε περίπου 15 GW. Αλλωστε, όπως είχε πει ο επικεφαλής της εταιρείας, Γιώργος Στάσσης, η συγκεκριμένη εξαγορά θα προσθέσει «πράσινο EBITDA» στη ΔΕΗ, αναθεωρώντας παράλληλα τον στόχο για τα EBIDTA του 2023 από 1,1 σε 1,2 δισ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι η Enel Romania είναι ένας από τους μεγαλύτερους ιδιώτες επενδυτές στον ενεργειακό τομέα στη Ρουμανία. Απασχολεί περίπου 3.100 υπαλλήλους και εξυπηρετεί περισσότερους από 3 εκατομμύρια

∆ΕΗ: ΟΙ ∆ΥΟ ΚΟΜΒΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ

Με το βλέµµα στην επόµενη µέρα στη χώρα, με εγκατεστημένη ισχύ 534 MW και αδειοδοτημένα έργα 5.000 MW.

Η λιανική

Το κτίριο ∆ιοίκησης στο Βουκουρέστι

Αιολικό πάρκο στην περιοχή Moldova Noua, νοτιοδυτική Ρουµανία

πελάτες. Είναι νούμερο 1 σε ΑΠΕ με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 600 MW και με επιπλέον 5 GW σε πορεία υλοποίησης, κάτι που ταιριάζει απόλυτα με τη

στρατηγική της ΔEΗ. Στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου η εταιρεία έχει 3,1 εκατομμύρια πελάτες και 81 καταστήματα σε όλη τη χώρα. Κα-

τέχει το δίκτυο διανομής σε τρεις περιφέρειες της χώρας, Βουκουρέστι, που αποτελεί μακράν την πιο σημαντική περιφέρεια της χώρας, και Banat και Dobrogea. Διανέμει, έτσι, ενέργεια στο 1/3 περίπου της Ρουμανίας με πάνω από 133.000 χλμ. δικτύου, ενώ έχει ήδη εγκαταστήσει πάνω από 1,4 εκατ. έξυπνους μετρητές σε σπίτια και επιχειρήσεις. Η Enel Energie και η Enel Energie Muntenia είναι από τους κύριους προμηθευτές ενέργειας στη χώρα και η προσφορά τους περιλαμβάνει ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο, αλλά και παροχή υπηρεσιών. Η Enel Green Power Romania είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

Παράλληλα, η ΔΕΗ «τρέχει» την ανάπτυξή της στα δίκτυα λιανικής, είτε με τη μέθοδο της δικαιόχρησης, είτε με αναμόρφωση των δικών της καταστημάτων, αλλά και με την εξαγορά της εταιρείας Κωτσόβολος. Αλλωστε η εταιρεία επιδιώκει να έχει πελατοκεντρική προσέγγιση, από όλα τα κανάλια πωλήσεών της, κι έτσι η απόκτηση της Κωτσόβολος εξυπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο το στρατηγικό της σχέδιο, καθώς έτσι θα εντάξει 95 σημεία δικτύου με πανελλαδική κάλυψη, με 25 μεγάλα καταστήματα και με εξειδικευμένο προσωπικό πάνω σε θέματα σπιτιού. Οπως έχει αναφερθεί από την εταιρεία, η συμφωνία για εξαγορά της Κωτσόβολος αποτελεί για τη ΔΕΗ μια στρατηγική κίνηση μετασχηματισμού, σε μια αγορά που αλλάζει σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς η εποχή της ενεργειακής μετάβασης και του νέου εξηλεκτρισμού δημιουργεί έναν ολόκληρο νέο κόσμο λύσεων για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Με την εξαγορά της Κωτσόβολος η ΔΕΗ προχωράει ακόμη γρηγορότερα στον μετασχηματισμό της σε έναν ολοκληρωμένο πάροχο προϊόντων και υπηρεσιών. Επιπλέον του εκτεταμένου δικτύου φυσικών καταστημάτων, η Κωτσόβολος διαθέτει ένα ολοκληρωμένο, πανελλαδικό δίκτυο εφοδιαστικής αλυσίδας, με δικές της αποθήκες, ιδιόκτητο στόλο οχημάτων και ένα μεγάλο δίκτυο συνεργατών για εγκαταστάσεις των συσκευών. Οπως χαρακτηριστικά τόνισε, δε, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗ, κ. Γεώργιος Στάσσης, «Με την ολοκλήρωση της συμφωνίας η ΔΕΗ θα είναι μία άλλη εταιρεία: Ενας ολοκληρωμένος, πελατοκεντρικός πάροχος προϊόντων και υπηρεσιών σε ψηφιακό και φυσικό επίπεδο. Η εξαγορά της Κωτσόβολος, ως μέρος του επενδυτικού μας πλάνου ύψους 9 δισ. ευρώ, επιταχύνει σημαντικά την υλοποίηση του επιχειρησιακού μας σχεδιασμού». Σημειώνεται ότι η εξαγορά της Κωτσόβολος θα φέρει εξοικονόμηση ποσού περίπου 100 εκατ. ευρώ, το οποίο, σύμφωνα με το επενδυτικό πλάνο, προοριζόταν για τη δημιουργία δικτύου logistics και υποδομών μεταφορών αλλά και συστημάτων πληροφορικής για διαχείριση αυτών.

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Οδηγός οι ψηφιακές δεξιότητες 21ος αιώνας σηματοδοτείται από έναν ραγδαία εξελισσόμενο ψηφιακό με τασ χ ηματισμό, ο οποίος διαμορφώνει μια νέα πραγματικότητα σε κάθε έκφανση της ζωής μας. Οι ψηφιακές δεξιότητες αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία ως η κλειδαριά που ξεκλειδώνει την αναπτυξιακή πορεία της χώρας μας και συμβάλλουν καθοριστικά στη διαμόρφωση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου. Επιπλέον, δε, οι ψηφιακές δεξιότητες δεν αφορούν πλέον μόνο την επιστημονική κοινότητα ή το τεχνολογικό οικοσύστημα. Συνιστούν τον βασικό πυλώνα για καθέναν από εμάς, καθώς η καθημερινότητά μας διαμορφώνεται από την ψηφιακή τεχνολογία. Η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε, να προσαρμοζόμαστε και να αλληλεπιδρούμε με την τεχνολογία καθίσταται ουσιαστική. Από τη χρήση κοινωνικών μέσων έως τη διαχείριση μεγάλου όγκου δεδομένων, οι ψηφιακές δεξιότητες καθορίζουν την ικανότητά μας να συμμετέχουμε στη σύγχρονη κοινωνία.

Η επανάσταση της κοινωνίας και της οικονομίας Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν αφορά μόνο την εισαγωγή νέων τεχνολογιών. Αποτελεί μια ολοκληρωμένη αναθεώρηση των διαδικασιών, των μοντέλων εργασίας και της συνολικής στρατηγικής σε κάθε τομέα. Από το επιχειρηματικό περιβάλλον, μέχρι τον δημόσιο τομέα και την εκπαίδευση, ο ψηφιακός μετασχηματισμός δρομολογεί ριζικές αλλαγές. Οι επιχειρήσεις καλούνται να είναι εκείνες που πρωτοστατούν στην υιοθέτηση καινοτομιών, ενώ η πολιτεία οφείλει να δημιουργεί το πλαίσιο που θα ευνοεί αυτήν την αλλαγή. Στον ψηφιακό μετασχηματισμό, οι πολίτες γίνονται ενεργοί παράγοντες, ενώ η σύνδεση ανάμεσα στους ανθρώπους, τις δεξιότητές τους και τις ψηφιακές καινοτομίες γίνεται καθοριστική. Στον δρόμο προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό, η ανάπτυξη δεν αποτελεί μια απλή οικονομική παράμετρο. Είναι η δημιουργία μιας κοινωνίας που εκτιμά τη γνώση, προωθεί τη διαρκή εκπαίδευση και υιοθετεί μια νέα κουλτούρα. Οι ψηφιακές δεξιότητες αναδεικνύονται ως ο διαμεσολαβητής της κοινωνίας με τον ψηφιακό

μετασχηματισμό. Είναι το κλειδί που ανοίγει τον δρόμο προς το νέο παραγωγικό μοντέλο, όπου η καινοτομία, η ευελιξία και η αειφορία καθίστανται θεμελιώδεις αρχές. Σε έναν κόσμο όπου η τεχνολογία εντάσσεται σε συνεχείς εξελικτικούς κύκλους, οι ψηφιακές δεξιότητες και ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένοι. Η ανάπτυξη μιας χώρας στον 21ο αιώνα δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τη συμμετοχή, την κατανόηση και την υιοθέτηση αυτών των κρίσιμων παραγόντων. Οι ψηφιακές δεξιότητες δεν είναι απλώς επιπλέον γνώση, αλλά ο δρόμος για μια πιο φωτεινή, καινοτόμο και βιώσιμη κοινωνία. Οι ψηφιακές δεξιότητες αντιπροσωπεύουν πλέον πολύ περισσότερα από μια απλή προσθήκη γνώσης για τους εργαζόμενους. Αποτελούν μια συμπεριληπτική πλατφόρμα που τοποθετεί το ανθρώπινο δυναμικό στην πρωτοπορία του παραγωγικού μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας. Παράλληλα, η εξέλιξη της αντίληψής μας για τις ψηφιακές δεξιότητες έχει επηρεάσει τις εκπαιδευτικές μεθόδους που υιοθετούνται από πολιτεία, οργανισμούς και επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η αντιμετώπιση των ψηφιακών δεξιοτήτων εξελίσσεται προς μια ολισ τική προσέγγιση, απαραίτητη στο σύγχρονο περιβάλλον της κοινωνίας, της οικονομίας και της γνώσης. Η καινοτομική σκέψη και η τεχνολογική εξέλιξη αναδεικνύονται

Της ΕΛΕΝΑΣ ΠΡΑΣΣΑΚΗ*

Η δέσμευση στη διαρκή μάθηση με έμφαση στην τεχνολογία και τις επιχειρηματικές δεξιότητες, σε συνδυασμό με την κοινωνική συνείδηση, αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα για την επιτυχία του επαγγελματία του μέλλοντος

ως βασικοί πυλώνες αυτής της προσέγγισης. Σε αυτό το πλαίσιο, η δέσμευση στη διαρκή μάθηση με έμφαση στην τεχνολογία και τις επιχειρηματικές δεξιότητες, σε συνδυασμό με την κοινωνική συνείδηση, αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα για την επιτυχία του επαγγελματία του μέλλοντος. Ωστόσο, απαιτείται επίσ ης σ υνεργασία μεταξύ θεσμικών και επιχειρηματικών φορέων με κοινό όραμα και συνεννόηση για την προώθηση της καινοτομίας και του ψηφιακού μετασχηματισμού. Στη Cisco, κινούμασ τε προς αυτήν την κατεύθυνση με το Πρόγραμμα ανάπ τ υξης ψηφιακών δεξιοτήτων Cisco Networking Academy (netacad.com), το οποίο αποτελεί μέρος της ολοκληρωμένης στρατηγικής μας για την ε νίσ χυση του ψηφιακού με τασχηματισμού. Το πρόγραμμα, μέσω της πλατφόρμας Skills for All (skillsforall.com), διαθέτει εκπαιδευτικό υλικό που επιτρέπει σε όλους να αποκτήσουν ψηφιακές δεξιότητες. Η εκπαίδευση περιλαμβάνει ευρεία γκάμα μαθημάτων, προετοιμάζοντας τους συμμετέχοντες για τις προκλήσεις της ζωής και της επαγγελματικής τους σ ταδιοδρομίας. Το πρόγραμμα ανάπτυξης ψηφιακών δεξιοτήτων Cisco Networking Academy έχει επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα παγκοσμίως, εκπαιδεύοντας από το 1997 20,5 εκατομμύρια σπουδαστές σε 190 χώρες, διαθέτοντας 11.700 επίσημες ακαδημίες παγκοσμίως και περισσότερους

από 29.700 πιστοποιημένους εκπαιδευτές. Εχει καταφέρει να προσφέρει ευκαιρίες εκπαίδευσης, σε παγκόσμιο επίπεδο, με αποτέλεσμα το 95% των φοιτητών να κατέχει εργασία ή νέα εκπαιδευτική προοπτική. Στην Ελλάδα, οι συνεργασίες και οι ακαδημίες της Cisco καλύπτουν το σύνολο της επικράτειας, προσεγγίζοντας τις 100, με περισσότερους από 60 πιστοποιημένους εκπαιδευτές, 22.000 και πλέον πιστοποιημένους αποφοίτους, ενώ οι εγγεγραμμένοι σπουδασ τές ξεπερνούν τους 4.500. Αυτά τα αριθμητικά στοιχεία αποτυπώνουν τη συνεχή αφοσίωση της Cisco σ την εκπαίδευση και την προώθησ η των ψηφιακών δεξιοτήτων, δημιουργώντας μια κοινότητα επαγ γελματιών που συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας. Εν μέσω των συνεχώς μεταβαλλόμενων επαγγελματικών απαιτήσεων, είναι αναγκαίο ένα υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο προετοιμάζει τους συμμετέχοντες με ουσιαστική γνώση και δυνατότητα προσαρμογής. Είμαστε πεπεισμένοι ότι η πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικούς πόρους είναι βασική για τη δημιουργία ενός εργατικού δυναμικού που θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. *Marketing & Communications Manager Country Digital Acceleration, Greece, Balkans, Cyprus & Malta

ε ισχυρή στρατηγική δέσμευση να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην πορεία προς τη βιώσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, η Τράπεζα Πειραιώς υλοποιεί μια συνεκτική πολιτική για την «πράσινη» μετάβαση τόσο σε ό,τι αφορά τις ίδιες τις δραστηριότητές της όσο και σε ό,τι αφορά την υποστήριξη της μετάβασης για τους πελάτες της, εταιρικούς και ιδιώτες. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα μεγάλο μέρος των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών πόρων (που ανέρχονται σε περίπου €87 δισ. για την περίοδο 2021-2027) θα κατευθυνθεί στη χρηματοδότηση της πράσινης οικονομίας και της ενεργειακής μετάβασης της χώρας καθώς εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν σημαντικές επενδύσεις που κυμαίνονται στα €500 δισ. έως το 2050.

Η στρατηγική για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής Η στρατηγική του Ομίλου για την κλιματική αλλαγή είναι εναρμονισμένη με τη Συμφωνία του Παρισιού, τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) και τις Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής και δίνει έμφαση σε 4 κατευθύνσεις: ● Μηδενικές εκπομπές (netzero) στη λειτουργία του οργανισμού, με την παρακολούθηση και διαχείριση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, με επενδύσεις σε αποδοτικές λύσεις στη λειτουργία του και με προμήθεια του 100% της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ για τα κτίριά του. ● Μηδενικές εκπομπές στο χαρτοφυλάκιό του έως το 2050 ή και νωρίτερα, εστιάζοντας στους τομείς που χαρακτηρίζονται ως υψηλής έντασης άνθρακα και ευθυγραμμίζοντας τις δανειοδοτήσεις με κλιματικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους και λύσεις. ● Υποστήριξη και συμβουλευτική των πελατών σύμφωνα με μία οικονομία ανθρακικά ουδέτερη και θετική για τη φύση, με την επιτάχυνση της πράσινης οικονομίας, τη χρηματοδότηση της μετάβασης και πρωτοποριακή χρηματοδότηση για νέες τεχνολογίες και επιχειρηματικά μοντέλα. ● Διαχείριση κλιματικών κινδύνων και κινδύνων περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης (ESG), με την πλήρη ενσωμάτωση κλιματικών και περιβαλλοντικών κινδύνων στο πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων, υποστηρίζοντας και συμβουλεύοντας τους πελάτες προκειμένου να προστατεύσουν τις επιχειρήσεις τους από περιβαλλοντικούς και κλιματικούς κινδύνους και χρηματοδοτώντας τη μετάβασή τους. Στο πλαίσιο της ESG στρα-

ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Υποστηρίζει ολοκληρωμένα την πράσινη μετάβαση και αναλαμβάνει δράσεις για την κλιματική αλλαγή Η Τράπεζα Πειραιώς συμπεριλήφθηκε στη λίστα Europe’s Climate Leaders των Financial Times για το 2023 όσον αφορά τις επιδόσεις της για τη διαχείριση της κλιματικής αλλαγής. Είναι η μόνη ελληνική εταιρεία που το επιτυγχάνει για τρίτη συνεχή χρονιά και η μόνη ελληνική τράπεζα στη λίστα, λόγω της αποτελεσμα τικότητάς της στη μείωση των εκπομπών CO2 από τη λειτουργία της κατά την περίοδο 20162021.

τηγικής του, ο Ομιλος Πειραιώς προωθεί την Υπεύθυνη και Βιώσιμη Τραπεζική, υιοθετώντας κριτήρια ESG και έχει ξεκινήσει το Εργο Ενεργειακής Μετάβασης (Energy Transition Plan) που θα υποστηρίξει τους πελάτες του να κινηθούν σε μία οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

Μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος Με βάση ένα πλαίσιο στοχευμένων «πράσινων» πολιτικών, η Τράπεζα σε ό,τι αφορά τις ίδιες τις δραστηριότητές της έχει πετύχει: ● Εκπομπές 4,1 εκατ. τόνων CO2 που δεν εκλύονται ετησίως λόγω των χρηματοδοτήσεών της σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. ● Η συνολική ισχύς των έργων ΑΠΕ που έχουν χρηματοδοτηθεί από την Τράπεζα ανέρχεται σε 2,1 GW. ● Εχει 40.600 «πράσινους» πελάτες. ● Τα εγκεκριμένα πιστωτικά όρια πράσινης χρηματοδότησης ανέρχονται σε €2,4 δισ. ● Παράλληλα, ο Ομιλος έχει δεσμευτεί να προμηθεύεται την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνει για τη λειτουργία των κτιρίων του κατά 100% αποκλειστικά από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με αποτέλεσμα να πετυχαίνει μηδενικές εκπομπές της

κατηγορίας Scope 2 από το 2020 και εφεξής. Παράλληλα, η Τράπεζα έχει θέσει μακροπρόθεσμους στόχους, με έτος βάσης το 2019: ● 50% μείωση της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2030. ● 50% μείωση της συνολικής κατανάλωσης χαρτιού έως το 2030. Η Τράπεζα, επίσης, επιλέγει προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον, όπως χαρτί πιστοποιημένο κατά FSC (Συμβούλιο Διαχείρισης Δασών), ανακυκλωμένα αναλώσιμα είδη και λαμπτήρες χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης. Παράλληλα, ο ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός (οθόνες, laptop και ανακατασκευασμένα μοντέλα υπολογιστών) αντικαθίσταται σταδιακά με συσκευές χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης (ετικέτα energy star) και με laptop νέας γενιάς. Επίσης, στο πλαίσιο δράσεων μείωσης πλαστικού, η Τράπεζα Πειραιώς εισήγαγε το 2021, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τις οικολογικές και σύγχρονες νέες κάρτες, κατασκευασμένες από 99% ανακυκλωμένα υλικά (PVC) που μπορούν να ανακυκλωθούν ξανά, διατηρώντας όλα τα πρότυπα ασφαλείας και τις προδιαγραφές αντοχής που διαθέτουν και τα συμβατικά πλαστικά καρτών. Μέσω της χρήσης του ανακυκλωμένου PVC βελτιώνεται το ανθρα-

κικό αποτύπωμα της Τράπεζας, μειώνοντας τις εκπομπές CO2 κατά 80% ανά κάρτα σε σχέση με τα συμβατικά μη ανακυκλωμένα πλαστικά, που αντιστοιχεί σε εξοικονόμηση 25,4 τόνων CO2 ετησίως.

Για την προστασία της βιοποικιλότητας Η προστασία της βιοποικιλότητας βρίσκεται πλέον μεταξύ των προτεραιοτήτων κάθε πολιτικής για την προστασία του περιβάλλοντος, την κλιματική αλλαγή και εν τέλει την βιώσιμη ανάπτυξη. Η Πειραιώς συμμετέχει σε διεθνείς πρωτοβουλίες για τη χρηματοδότηση και προστασία της βιοποικιλότητας. Συμμετέχει ενεργά στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα «Βιοποικιλότητα και Επιχειρηματικότητα» (EU Business and Biodiversity Platform), στην οποία παρέχεται η δυνατότητα για συνεχή στρατηγικό διάλογο στο θέμα της διασύνδεσης της επιχειρηματικότητας με τη βιοποικιλότητα και το φυσικό κεφάλαιο στην Ε.Ε. Επίσης υπέγραψε το 2020 τη διεθνή «Δέσμευση για Χρηματοδότηση της Βιοποικιλότητας» προκειμένου να τεθούν στόχοι έως το 2024 για την ενίσχυση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που προστατεύουν το φυσικό περιβάλλον, αντιστρέφοντας την απώλεια της βιοποικιλότητας.

14 ροβληματισμός επικρατεί στην αγορά καθώς αναμένεται να οριστικοποιηθεί το σχέδιο κανονισμού της Ε.Ε. για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασίας (γνωστός και ως PPWR - Packaging and Packaging Waste Regulation). Η νομοθετική αυτή πράξη, καθώς συμπεριλαμβάνει απαιτήσεις για τους σταθμούς αναπλήρωσης, τις απαγορεύσεις για τη συσκευασία σειράς προϊόντων και την αναπλήρωση για διάφορες μορφές συσκευασίας, θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στον τρόπο παραγωγής και χρήσης των συσκευασιών σειράς προϊόντων, εξ ου και θα πρέπει να γίνει με τον πλέον ορθό τρόπο. Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση όσα αναφέρει σε ανακοίνωσή της με αφορμή τις επεξεργασίες που γίνονται στο Ευρωκοινοβούλιο η EuroCommerce, που εκπροσωπεί πέντε εκατ. επιχειρήσεις λιανικής και χονδρικής, «η επιλογή της βέλτιστης συσκευασίας θα πρέπει να βασίζεται σε εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που καλύπτει ολόκληρη την αλυσίδα αξίας και βασικούς όρους και έννοιες, όπως ελάχιστος αριθμός ανακύκλωσης, απαιτήσεις επαναχρησιμοποίησης, συγκέντρωση και απόσταση διανομής, που πρέπει να διευκρινιστεί, ώστε να επιτραπεί η βελτιστοποίηση της αποθήκευσης και της διαδικασίας διανομής». «Να αποφευχθούν οι περιορισμοί για τη συσκευασία φρέσκων φρούτων και λαχανικών. Οι απαγορεύσεις συσκευασίας δεν είναι η σωστή λύση για την αντιμετώπιση των πολλών, συχνά αντικρουόμενων παραγόντων που καθορίζουν την επιλογή της βέλτιστης συσκευασίας ή ακόμα και την ανάγκη για καθόλου συσκευασία. Επομένως αυτός ο περιορισμός θα πρέπει να διαγραφεί από την πρόταση», προσθέτει η EuroCommerce, τονίζοντας ότι «οι έμποροι λιανικής και χονδρικής υποστηρίζουν την εναρμονισμένη επισήμανση στις συσκευασίες, καθώς αυτό συμβάλλει στη δημιουργία ενός νέου κανόνα όπου όλοι οι πολίτες της Ε.Ε. θα γνωρίζουν πώς να απορρίπτουν κατάλληλα τις συσκευασίες τους. Χρειάζονται σαφείς, αναλογικοί ρόλοι και ευθύνες για όλους τους φορείς σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού όσον αφορά τις υποχρεώσεις τους και την επισήμανση σύμφωνα με τις δραστηριότητες υπό τον έλεγχό τους και τουλάχιστον 36 μήνες για να προετοιμαστούν οι επιχειρήσεις. Ωστόσο στη συγκεκριμένη περίπτωση ετικετών για συστήματα επιστροφής πληρωμής με μια λειτουργία ασφαλείας, αυτές οι ετικέτες θα πρέπει να επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται χωρίς χρονικό περιορισμό». «Οι έμποροι λιανικής και χονδρικής πώλησης στην Ε.Ε.-27 χρειάζονται εναρμονισμένους κανόνες και ρεαλιστικές λύσεις για τη συσκευασία προϊόντων, που πρέπει να λειτουργούν καλύτερα για τα καταστήματα και προϊόντα, αλλά και να διευκολύνουν τους καταναλωτές» αναφέρει από την πλευρά του σε ανακοίνωσή του το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά και ο πρόεδρός του Βασίλης Κορκίδης, που σημειώνει ότι «η ευρωπαϊκή αγορά ζητά έναν άμεσα εφαρμοστέο κανονισμό με σαφώς καθορισμένους, εναρμονισμένους κανόνες σε επίπεδο Ε.Ε. για την αποφυγή αποκλίσεων μεταξύ των κρατών-μελών και τη δημιουργία μιας εναρμονισμένης ενιαίας αγοράς για τα απόβλητα με καλύτερη διαχείριση και ανακύκλωση». «Η διαδικασία θα πρέπει να καταλήξει σε μια νομοθεσία που να διασφαλίζει ότι η ελεύ-

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΎΚΛΩΣΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΣΎΣΚΕΎΑΣΙΕΣ

Ο προβληματισμός της αγοράς ρούμενων φιαλών -ένα μοντέλο που δεν είναι πάντα η καλύτερη λύση από περιβαλλοντική άποψη και που δεν αντικατοπτρίζει τον τρόπο που οι καταναλωτές καταναλώνουν τα προϊόντα μας σήμερα;» σημειώνει ο γενικός διευθυντής της UNESDA και αναφέρει ότι «θα πρέπει εκείνα τα συστήματα ανακύκλωσης που λειτουργούν αποδοτικά να στηριχτούν».

Προτάσεις

θερη κυκλοφορία των αγαθών δεν θα διαταραχθεί ούτε από τα υπάρχοντα και σε καλή λειτουργία συστήματα, ούτε από όσα παρέχουν τη δυνατότητα ανακύκλωσης, επαναχρησιμοποίησης περιεχομένου και απαιτήσεις πρόληψης απορριμμάτων» υπογραμμίζει ο κ. Κορκίδης. Σε άρθρο-παρέμβαση στο Politico ο Nicholas Hodac, γενικός διευθυντής της Ενωσης Ευρωπαϊκών Συνδέσμων Βιομηχανιών Αναψυκτικών (UNESDA SOFT DRINKS EUROPE), υπογραμμίζει ότι «χωρίς νομοθεσία για τις συσκευασίες που να υποστηρίζει την επαναχρησιμοποίηση, την επαναπλήρωση και την ανακύκλωση ως συμπληρωματικές λύσεις, η βιομηχανία αντιμετωπίζει μεγάλες δυσκολίες στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών της σε σχέση με την κυκλικότητα, θέτοντας ενδεχομένως σε σοβαρό κίνδυνο το μέλλον των σημερινών αποτελεσματικών συστημάτων ανακύκλωσης». «Αρκετά από τα υπό συζήτηση προτεινόμενα μέτρα απλώς δεν είναι ρεαλιστικά, ειδικά όσον αφορά την επαναχρησιμοποίηση και την επαναπλήρωση», τονίζει ο Nicholas Hodac, που προσθέτει ότι το νέο πλαίσιο θα πρέπει να ενισχύσει «τις επιτυχημένες προσπάθειες που καταβάλλουν οι παραγωγοί ποτών σχετικά με συσκευασίες που προάγουν την κυκλικότητα. Θεωρούμε ότι δεν είναι αυτό που πραγματικά θέλει η Ε.Ε.» συμπληρώνει με νόημα και υπογραμμίζει: «Για χρόνια ο κλάδος μας -η ευρωπαϊκή βιομηχανία αναψυκτικών- έχει επενδύσει σημαντικά στη συλλογή και την ανακύκλωση των συσκευασιών της και πρόσφατα ανέλαβε τολμηρές δεσμεύσεις σε σχέση με την κυκλικότητα. Τι μέλλει γενέσθαι με όλες αυτές τις σημαντικές ενέργειες; Γιατί πρέπει οι παραγωγοί ποτών (μεταξύ αυτών εκατοντάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις) να υποχρεωθούν να κάνουν τεράστιες επενδύσεις στην επαναχρησιμοποίηση, όταν η Ε.Ε. δεν έχει καν αξιολογήσει σωστά τις ακριβείς συνθήκες υπό τις οποίες η επέκταση των επαναχρησιμοποιούμενων λύσεων θα μπορούσε να αποφέρει τα επιθυμητά οφέλη; Είναι κρίσιμο να διασφαλιστεί η συμπληρωματικότητα μεταξύ ανακύκλωσης, επαναχρησι-

μοποίησης και επαναπλήρωσης στον κανονισμό PPWR». Παράλληλα ο κ. Hodac σημειώνει ότι «η αύξηση των στόχων επαναχρησιμοποίησης και επαναπλήρωσης χωρίς περαιτέρω εκτίμηση των επιπτώσεων και της δυνατότητας στα κράτη-μέλη να υπερβαίνουν αυτούς τους στόχους δεν είναι η κατάλληλη προσέγγιση». Παράλληλα εστιάζει στον κίνδυνο κατακερματισμού της ενιαίας αγοράς της Ε.Ε. από προτάσεις για θέσπιση ρυθμίσεων ευελιξίας ανά κράτος-μέλος. «Θα οδηγήσει σε ένα συνονθύλευμα εθνικών στόχων που θα επηρεάσει την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και θα καταστήσει τον προγραμματισμό επενδυτικών πλάνων ανεφάρμοστο για τις εταιρείες. Να σεβαστούμε την ενιαία αγορά και να παρέχουμε στους παραγωγούς τα απαραίτητα μέσα και την ευελιξία να επενδύσουν στο καλύτερο δυνατό μείγμα συσκευασίας» αναφέρει.

Το κόστος Οπως τονίζει ο Nicholas Hodac, βάσει μελέτης της PwC, η μετάβαση σε 10% αναπληρούμενη συσκευασία PET από το 2030 στην Ε.Ε. εκτιμάται ότι θα κοστίσει περισσότερα από 16 δισ. ευρώ, καλώντας τους εμπλεκόμενους να διατηρήσουν τους στόχους επαναχρησιμοποίησης και αναπλήρωσης σε συστήματα που επιτρέπουν την επαναπλήρωση συσκευασιών. «Σήμερα οι καταναλωτές έχουν στη διάθεσή τους μεγάλη ποικιλία από επαναχρησιμοποιούμενες λύσεις. Δεν ζουν πλέον σε έναν κόσμο όπου η παραδοσιακή επιστρεφόμενη αναπληρούμενη φιάλη είναι το μόνο σύστημα για επαναχρησιμοποίηση και επαναπλήρωση. Χρησιμοποιούν πολλές καινοτόμες λύσεις ακόμα και χωρίς συσκευασία, όπως οικιακοί ψύκτες αναψυκτικού και σταθμοί αναπλήρωσης σε καταστήματα, ξενοδοχεία και στην καφεστίαση, λύσεις που ανταποκρίνονται στις νέες ανάγκες για βιώσιμη κατανάλωση και συμβάλλουν στη μείωση των συσκευασιών. Γιατί λοιπόν να μην ενθαρρύνουμε την καινοτομία; Γιατί να πιέζονται οι βιομηχανίες ποτών να επικεντρώσουν τις επενδύσεις τους στην επαναχρησιμοποίηση μόνο παραδοσιακών επιστρεφόμενων αναπλη-

Ο κ. Hodac επισημαίνει ότι «όπως αναγνωρίζεται από την Επιτροπή Βιομηχανίας, Ερευνας και Ενέργειας (ITRE) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι επαναχρησιμοποιούμενες και αναπληρούμενες λύσεις δεν θα αποφέρουν θετικά περιβαλλοντικά οφέλη σε όλες τις περιπτώσεις και για όλες τις συσκευασίες. Ως εκ τούτου είναι σημαντικό να παρέχεται κάποια μορφή εξαίρεσης όταν πληρούνται ορισμένα περιβαλλοντικά κριτήρια διαχείρισης αποβλήτων προκειμένου να αποφευχθούν ανεπιθύμητες επιπτώσεις σε υφιστάμενα συστήματα κυκλικότητας που λειτουργούν σωστά και να διασφαλιστεί η συμπληρωματικότητα των επαναχρησιμοποιούμενων, αναπληρούμενων και ανακυκλώσιμων συστημάτων. »Οσον αφορά τη συλλογή συσκευασιών, ο κλάδος μας πρέπει να επιτύχει τους στόχους υποχρεωτικής συλλογής, και για να τους επιτύχουμε χρειαζόμαστε αποτελεσματικά συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων προκειμένου να αυξήσουμε τη συλλογή και την ανακύκλωση των συσκευασιών μας. Τα συστήματα επιστροφής εγγύησης ή αλλιώς συστήματα εγγυοδοσίας (DRS) μπορούν να μας βοηθήσουν να κάνουμε ακριβώς αυτό, όπως φαίνεται σε χώρες με συστήματα DRS όπου τα ποσοστά συλλογής συχνά ξεπερνούν το 90%. Καλούμε τους φορείς λήψης αποφάσεων της Ε.Ε. να απορρίψουν προτάσεις που προωθούν τα συστήματα επιστροφής εγγύησης σε εθελοντική βάση, αλλά φυσικά να διατηρήσουν τη δυνατότητα εξαίρεσης για χώρες-μέλη που επιτυγχάνουν ποσοστό συλλογής τουλάχιστον 90% με άλλους τρόπους. Ζητάμε επίσης από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να συμπληρώσουν και να προσαρμόσουν τη λίστα ελάχιστων απαιτήσεων για καλά σχεδιασμένα συστήματα DRS, συμπεριλαμβάνοντας αφενός το δικαίωμα για προτεραιότητα στην πρόσβαση σε ορισμένες πρώτες ύλες για ανακύκλωση και αφετέρου υποστηρίζοντας μη κερδοσκοπικά συστήματα DRS της βιομηχανίας. »Ο κλάδος μας πρέπει επίσης να εκπληρώσει τους φιλόδοξους στόχους σε σχέση με το ανακυκλωμένο περιεχόμενο. Μπορούμε να τους επιτύχουμε μόνο εάν οι ευρωβουλευτές και τα κράτη-μέλη νομοθετήσουν το δικαίωμα για προτεραιότητα στην πρόσβαση σε ορισμένες πρώτες ύλες για ανακύκλωση που προέρχονται από συσκευασίες που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα. Αυτό θα παρέχει στη βιομηχανία μας την πρόσβαση σε επαρκή ανακυκλωμένα υλικά και θα επιτρέψει την ανακύκλωση “κλειστού βρόχου”, που σημαίνει διαρκή προμήθεια, χρήση και ανακύκλωση του υλικού κατά την παραγωγή».

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΔΙΚΑΙΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ

Οι στόχοι για νέο πλαίσιο ον Ιούλιο του 2023, η Ε.Ε. υιοθέτησε με την έκδοση Κανονιστικής Πράξης Εφ αρμογ ής το π ρ ώτο μέρος του ευρωπαϊκού προτύπου για την αναφορά και τη δημοσιοποίηση των πληροφοριών που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα, οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική. Η απόφαση αυτή, αν και επικρίθηκε έντονα κυρίως από τις ομάδες πίεσης συγκεκριμένων συμφερόντων, αποτελεί έναν μεγάλο σταθμό στην προσπάθεια για μια δίκαιη, πράσινη μετάβαση, όπως διατυπώνεται από την Ευρωπαϊκή «Πράσινη» Συμφωνία (2019). Από το 2000, όταν για πρώτη φορά η έννοια της βιωσιμότητας και της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης αποτυπώνονται αφενός στην Ευρωπαϊκή Συνθήκη της Λισαβόνας και αφετέρου στην πρωτοβουλία του τότε γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Kofi Anan για την εθελοντική δέσμευση των πολυεθνικών εταιρειών στις εννέα αρχές του Οικουμενικού Συμφώνου αρχικά και μετέπειτα δέκα, δύο αντίθετες τάσεις συγκρούονταν σχετικά με την ενσωμάτωση των αρχών της βιωσιμότητας και της κοινωνικής ευθύνης στο επιχειρηματικό μοντέλο. Η εθελοντική προσέγγιση με αιτιολογική βάση την παραδοχή κυρίως των απόψεων του νεοφιλελευ-

θερισμού για την αυτορύθμιση της παγκόσμιας αγοράς και των τοπικών αγορών στις ανάγκες που καθορίζονται από την ελεύθερη αγορά και ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών και η υποχρεωτική επιβολή σχετικών με την βιωσιμότητα κανόνων και προτύπων που θα επιβάλλουν έναν ενιαίο και κοινά αποδεκτό τρόπο συμπεριφοράς και λειτουργίας των επιχειρήσεων ανεξαρτήτως του κλάδου και της φύσης της δραστηριότητάς τους σε τοπικό ή διεθνές επίπεδο. ΜΕ ΤΗ ΓΌΝΙΜΗ εμπειρία των τελευταίων τριάντα χρόνων σε διεθνές αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι σαφές ότι καμία επιχείρηση δεν μπορεί να ελπίζει ότι θα είναι βιώσιμη και ανθεκτική σε βάθος χρόνου, λειτουργώντας σε συνθήκες που δημιουργούν ολοένα και μεγαλύτερη κοινωνική ανισότητα, φτώχεια, υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και αδιαφάνεια. Η δημιουργία μιας κοινής γλώσσας και για τις επιχειρήσεις, αλλά και για τους επενδυτές, τους καταναλωτές και τους πολίτες, για το τι ορίζεται ως βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο και πώς αυτό λειτουργεί διασφαλίζοντας την κοινωνική, την περιβαλλοντική και την οικονομική βιωσιμότητα ήταν ένα από τα ζητήματα εξαρχής

Της ΜΑΡΙΑΣ ΑΛΕΞΙΌΥ*

Από τις αρχές του 2000 έχουν καταγραφεί πολλές –εθελοντικές πάντα– πρωτοβουλίες για την ενσωμάτωση των αρχών της βιωσιμότητας και της κοινωνικής ευθύνης από τις επιχειρήσεις. Η συνεχής αύξηση του αριθμού των ετήσιων απολογισμών βιωσιμότητας που δημοσιεύονται κάθε χρόνο είναι ένα από τα σημεία που αναδεικνύουν την τάση αυτή σε παγκόσμια κλίμακα. Επίσης, περισσότερα από 1.000 πρότυπα για τη σύνταξη απολογισμών εταιρικής βιωσιμότητας έχουν σήμερα καταγραφεί επίσημα προκειμένου να εξυπηρετήσουν την ανάγκη για περισσότερη διαφάνεια και λογοδοσία σε διεθνές, σε τοπικό και σε κλαδικό επίπεδο. ΤΌ 2015 η υιοθέτηση από τον ΟΗΕ των παγκόσμιων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης 2030 έθεσε τα θεμέλια για μια κοινή γλώσσα μεταξύ των διαφορετικών και «συγκρουόμενων» αναγκαστικά συμφερόντων σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Ο Στόχος 12 για την υπεύθυνη παραγωγή και κατανάλωση περιλαμβάνει τη διαφάνεια και τη λογοδοσία των μεγάλων κατ’ αρχάς επιχειρήσεων που έχουν και παγκόσμια επίδραση με το επιχειρηματικό μοντέλο και τις πρακτικές που ακολουθούν είναι μεν εθελοντικός, αλλά αποτελεί ταυτό-

χρονα και μια αυτονόητη «υποχρέωση». To World Economic Forum αναπτύσσοντας επίσημα τη θεωρία του καπιταλισμού των συμ-μετόχων (Stakeholder Capitalism) εισηγήθηκε την αποδοχή και ενός κοινού συστήματος μέτρησης της ολικής απόδοσης των επενδύσεων με συνεκτίμηση των υπαρκτών, αλλά και των πιθανών κινδύνων αρνητικής επίδρασης στην κοινωνία, στους ανθρώπους και στο περιβάλλον. Η εφαρμογή της θεωρίας της «τριπλής βάσης» αξιολόγησης (κέρδος - profit, κοινωνία - people και περιβάλλον - planet) εξελίχθηκε στην ολιστική προσέγγιση των κριτηρίων ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία, Διακυβέρνηση). Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και την αναθεώρηση του διεθνούς πλαισίου για τον χρηματοπιστωτικό κίνδυνο, αποφάσισε να θεμελιώσει τις δικές της δεσμεύσεις για την επίτευξη των παγκόσμιων Στόχων του 2030 και της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα ( 2015), με – πρωτοποριακές για πολλούς, καταστροφικές για άλλους– πολιτικές και αυστηρούς νέους κανονισμούς που αφορούν μεταξύ άλλων την εταιρική διαφάνεια και τη λογοδοσία. Η ανάγκη δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού προτύπου αναφοράς πληροφοριών

Βιώσιμη Ανάπτυξη | 25-26 Νοεμβρίου 2023 εταιρικής βιωσιμότητας και προς τους μετόχους, αλλά και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, επιβεβαιώθηκε με τη μελέτη σχετικά με την εφαρμογή της σχετικής Οδηγίας του 2014. Η Οδηγία αυτή προέβλεπε την υποχρέωση συμπερίληψης των πληροφοριών αυτών είτε στους ετήσιους απολογισμούς της διοίκησης των μεγάλων (άνω των 500 εργαζομένων) και εισηγμένων στην κεφαλαιαγορά ή δημόσιου χαρακτήρα επιχειρήσεων, είτε σε άλλους απολογισμούς ή σχετικές δημοσιεύσεις διαθέσιμες προς τους συμ-μετόχους τους. Η σ υ ν έ π εια μ ε τ ην οποία οι 16.000 περίπου επιχειρήσεις εντός της Ε.Ε. που κλήθηκαν και ανταποκρίθηκαν στις υποχρεώσεις που προέβλεπε η οδηγία αυτή ήταν ελάχιστη και δεν πληρούσε τα βασικά κριτήρια επάρκειας και ποιότητας των περιεχομένων των δημοσιοποιήσεων αυτών. Οπως επίσης και την αρχή της «συμμόρφωσης ή επεξήγησης» (comply or explain) που έδινε τη δυνατότητα στην επιχείρηση να τεκμηριώσει με ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα το πώς η επιχείρηση εφαρμόζει βασικές αρχές και εθελοντικά πρότυπα όπως το GRI ή άλλα συναφή, που είχε υιοθετήσει και όφειλε να ακολουθεί στις ετήσιες δημοσιοποιήσεις της.

θέμα για τη βιωσιμότητα, πως η επιχείρηση λαμβάνει υπόψη της και τη μακροχρόνια επίδρασή της στην κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα όπως και σε σχέση με την οικονομική βιωσιμότητα. Πρώτη φορά η αποτίμηση των άυλων κεφαλαίων συμπεριλαμβάνεται στο ισοζύγιο της παραγόμενης αξίας και συνδέεται με τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας ή με τις «αντιφάσεις», δηλαδή τα ζητήματα για τα οποία η εταιρεία καλείται δημόσια να λογοδοτήσει και στα οποία δεν έχει παραθέσει επαρκείς και συνεπείς με τις δεσμεύσεις της πληροφορίες και δεδομένα.

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ αυτών των κινδύνων, η Ε.Ε. επιβάλλει την επέκταση του ευρωπαϊκού προτύπου με κλαδικά πρότυπα για 41 συνολικά κύριες δραστηριότητες που αφορούν το σύνολο της οικονομίας και αυτό αναμένεται να ολοκληρωθεί με την συμβολή των συμ-μετόχων σε ομάδες διαβούλευσης και εργασίας που έχει αναλάβει να συντονίσει για τον σκοπό αυτό το EFRAG, στο Συμβούλιο στο οποίο έχει ανατεθεί η ανάπτυξη των Ευρωπαϊκών Λογιστικών Προτύπων Βιωσιμότητας. Το σύνολο του σχεδίου για την υλοποίηση των ευρωπαϊκών προτύπων αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2028 με την ένταξη και των μεγάλων εξωκοινοτικών εταιρειών στο ίδιο πλαίσιο δημοσιοποίησης των εταιρικών πληροφοριών βιωσιμότητας.

Η ΝΕΑ ΟΔΗΓΙΑ της E.E. υποχρεώνει τόσο τις παραγωγικές εταιρείες όσο και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χρηματοπιστωτικό τομέα να εφαρμόζουν το ευρωπαϊκό πρότυπο και να χρησιμοποιούν κατ’ επέκταση μια κοινή γλώσσα, με κοινό τρόπο και ορισμούς αποτύπωσης των ουσιωδών θεμάτων και αποτίμησης των συναφών κινδύνων και ευκαιριών, με κοινούς επίσης δείκτες μέτρησης και σύγκρισης αναλογικά και διαφορετικά για κάθε κλάδο, μέγεθος και κατηγορία επιχείρησης. Δύο είναι οι καινοτομίες που εισηγείται το νέο ευρωπαϊκό πρότυπο και οι σχετικές με τη δημοσιοποίηση των πληροφοριών Οδηγίες: η διπλή αξιολόγηση των ουσιωδών θεμάτων και η αναλογικότητα της επίδρασης στη μέτρηση και σύγκριση των αποτελεσμάτων για κάθε περίπτωση. Οι δύο αυτές αρχές περιγράφονται αναλυτικά στο πρώτο μέρος του ευρωπαϊκού προτύπου και στη σχετική Οδηγία που δημοσιεύθηκε από το EFRAG για την εφαρμογή της αρχής της διπλής αξιολόγησης ουσιωδών θεμάτων. Επίσης περιλαμβάνονται στην απόφαση για τη δημιουργία του δεύτερου μέρους του ευρωπαϊκού προτύπου που αφορά τις υποχρεώσεις που προβλέπει η Οδηγία CSRD για τις ΜμΕ, δηλαδή όσες είναι είτε εισηγμένες με περισσότερους από 50 εργαζόμενους είτε δραστηριοποιούνται στον χρηματοπιστωτικό τομέα.

ΩΣΤΟΣΟ, τα επόμενα δύο χρόνια, που αποτελούν περίοδο προσαρμογής των μεγάλων και πιο ώριμων επιχειρήσεων στην εφαρμογή του πρώτου μέρους του ευρωπαϊκού προτύπου, θα συμβάλει στη δημιουργία μιας νέας ιστορικής βάσης δεδομένων σε κοινούς δείκτες μέτρησης και ειδικά σε τομείς που αφορούν τη διακυβέρνηση της βιωσιμότητας και τις κοινωνικές επιπτώσεις που έως σήμερα δεν είχαν μετρηθεί και αποτυπωθεί. Η έλλειψη μέχρι σήμερα μιας κοινής γλώσσας για τον προσδιορισμό της επίδρασης από την οικονομική δραστηριότητα σε τρεις διαστάσεις με ενιαίο τρόπο σαφήνειας για το τι είναι ουσιώδες

ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ του ευρωπαϊκού προτύπου, όπως έχει ήδη προσδιορισθεί, θα αφορά το σύνολο των λοιπών επιχειρήσεων, οι οποίες παρόλο που δεν εμπίπτουν στα προβλεπόμενα τόσο από την προηγούμενη Οδηγία για τη μη χρηματοπιστωτική πληροφόρηση όσο και από τη νέα Οδηγία (CSRD), οδηγούνται είτε από τον ανταγωνισμό εντός της αγοράς που λειτουργούν είτε από τους βασικούς συνεργάτες τους (τράπεζες, οι ασφαλιστικές εταιρείες, οι μεγάλοι πελάτες), στη δημοσιοποίηση σχετικών με τη βιωσιμότητα πληροφοριών. Στην περίπτωση αυτών των εταιρειών ο κίνδυνος μη αναλογικής επιβάρυνσης με αυστηρότερα πρό-

διασφαλίζεται ξεχωριστά. Ο σεβασμός των δικαιωμάτων των συμ-μετόχων για ειλικρινή, ουσιαστική και τεκμηριωμένη πληροφόρηση ενισχύεται τόσο από την άσκηση της δέουσας επιμέλειας για τη βιωσιμότητα στην αλυσίδα αξίας όσο και από την τυποποίηση των μεθόδων καταγραφής και περιγραφής των πληροφοριών με σαφήνεια και τεκμηρίωση.

Καμία επιχείρηση δεν μπορεί να ελπίζει ότι θα είναι βιώσιμη και ανθεκτική σε βάθος χρόνου λειτουργώντας σε συνθήκες που δημιουργούν ολοένα και μεγαλύτερη κοινωνική ανισότητα, φτώχεια, υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και αδιαφάνεια

τυπα και απαιτήσεις για τη δημοσιοποίηση των πληροφοριών προς τους συμ-μετόχους είναι αυξημένος, προσθέτοντας λειτουργικό κόστος, γραφειοκρατία και αδυναμία διαχείρισής τους από τη μικρή και μεσαία επιχείρηση. Για τον σκοπό αυτό η Ε.Ε. δέχθηκε τις εισηγήσεις των συμ-μετόχων και υιοθέτησε τον τρίτο πυλώνα του ευρωπαϊκού προτύπου ως εθελοντικό για όλες τις επιχειρήσεις που οδηγούνται στην ενσωμάτωση των στόχων της βιώσιμης και δίκαιης ανάπτυξης που έχει θέσει η Ε.Ε. για το 2030 και μετά από αυτό το ορόσημο το 2050. Η μετάβαση οφείλει να είναι συμπεριληπτική και οι ΜμΕ που δεν εντάσσονται άμεσα στα προβλεπόμενα από την Οδηγία σχετικά με τη δημοσιοποίηση των εταιρικών πληροφοριών για τη βιωσιμότητα ξεπερνούν τα 23 εκατ. επιχειρήσεις και οι οποίες εκπροσωπούν και την πλειοψηφία του δυναμικού εντός της Ε.Ε. σήμερα. Η διάρθρωση του ευρωπαϊκού προτύπου σε τρεις πυλώνες, με κοινές αρχές και ανεξαρτησία εφαρμογής ανάλογα με τις ανάγκες ή τις υποχρεώσεις της επιχείρησης, αποτελεί μια ολοκληρωμένη, συνεπή και καινοτόμα πρόταση που εξασφαλίζει την αρχή της αναλογικότητας λαμβάνοντας υπόψη ότι ο εθελοντικός πυλώνας έχει καταρτισθεί με προσέγγιση από τη «βάση προς τα πάνω», δηλαδή έτσι ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες των ίδιων των ΜμΕ. Η ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ των στόχων της διαφάνειας και της καταπολέμησης των αθέμιτων πρακτικών παραπληροφόρησης και παραπλάνησης των ενδιαφερομένων συμ-μετόχων είναι κοινή σε όλο το εύρος του ευρωπαϊκού προτύπου και σε κάθε πυλώνα

ΠΟΛΛΑ ΝΕΑ παραδείγματα παραπληροφόρησης του επενδυτικού κοινού συνδέονται ωστόσο με το σημαντικό έλλειμμα ωριμότητας σε όλο το εύρος της αγοράς της παροχής υπηρεσιών σχετικών με την εταιρική βιωσιμότητα και την αξιολόγησή της είτε απευθύνονται στους επενδυτές είτε απευθύνονται στις επιχειρήσεις. Η δημοσίευση αξιολογήσεων και κατάταξης των επιχειρήσεων σε δείκτες βιωσιμότητας που υποστηρίζονται από μεθοδολογικές προσεγγίσεις που δεν είναι συνεπείς με τις αρχές που περιγράφουν και τα εθελοντικά πρότυπα, αλλά ακόμη πιο αναλυτικά πλέον το ευρωπαϊκό πρότυπο είναι πηγή υψηλού κινδύνου green washing και social washing. Το νέο ευρωπαϊκό πρότυπο αναμένεται να αυξήσει τον βαθμό δυσκολίας προσωρινά για τις ώριμες επιχειρήσεις που έχουν ήδη επενδύσει στην αλλαγή του επιχειρηματικού μοντέλου τους, αλλά θα αποτελέσει πρόκληση για την εσωτερική αγορά σε ό,τι αφορά τη σύγκριση μεταξύ των κοινών δεικτών βιωσιμότητας που συνδέονται με το ενιαίο σύστημα βιώσιμης χρηματοδότησης. Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ πρόσβασης στις σχετικές με ουσιώδη θέματα πληροφορίες μέσω της ψηφιοποίησης των εταιρικών δεδομένων και η σύγκριση κατά κλάδο και βαθμό πιθανής έστω επίδρασης μιας εταιρείας θα είναι εφικτή στο μέλλον και αυτό σίγουρα θα βοηθήσει πολλαπλά και τις ίδιες τις επιχειρήσεις να λειτουργήσουν πιο αποτελεσματικά. Η Ε.Ε. αποκτά ένα σημαντικό προβάδισμα, προτάσσοντας μια πιο ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη πρόταση σχετικά με την επίτευξη των δεσμεύσεων που και οι άλλες χώρες-μέλη του ΟΗΕ έχουν υιοθετήσει, ταυτόχρονα αλλάζει για να μπορέσει να βελτιώσει την ανθεκτικότητα της οικονομίας της στο μέλλον. Αυτός είναι ο απώτερος στόχος με δεδομένη τη γνώση που παρέχουν τα επιστημονικά δεδομένα σε σχέση με τα όρια ανοχής τόσο σε πλανητικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. *Η Μαρία Αλεξίου είναι πρόεδρος Δ.Σ. CSR HELLAS, αντιπρόεδρος Δ.Σ., CSR Europe και μέλος της Ομάδας Εργασίας για τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα στις ΜμΕ του Οργανισμού EFRAG

18 σ χέσ η του κ λάδου κλωστοϋφαντουργίας και ενδύματος με τη βιωσιμότητα ως μέρος μιας νέας στρατηγικής προσέγγισης ξεκινά να μεταβάλλεται με την Πράσινη Συμφωνία όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της δέσμευσης για αντιμετώπιση των προβλημάτων της κλιματικής αλλαγής με μηδενισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, μέσα από σειρά μελετών αναδεικνύει ότι ο κλάδος θα χρειαστεί να εφαρμόσει νέες πρακτικές. Οι πρακτικές αυτές θα πρέπει να μπορούν να μεταβάλουν το μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης, που σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης εφαρμόζεται για 30 και πλέον χρόνια, αντιμετωπίζοντας σειρά με γάλων προβλημάτων στο κοινωνικό (συνθήκες απασχόλησης, ανθρώπινα δικαιώματα, greenwashing κ.λπ.) και περιβαλλοντικό πεδίο (υδάτινοι πόροι, ρύπανση, χημικά, υπερκατανάλωση, microplastics κ.ά.), προκειμένου να συμβάλει ενεργά και κατ’ αναλογία στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης. Το 2020, μέσα από το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, η Επιτροπή ανακοινώνει την ευρωπαϊκή στρατηγική για βιώσιμα και κυκλικά κλωσ τοϋφαντουργικά προϊόντα. Στο πλαίσιο της στρατηγικής αυτής, εξαγγέλθηκε και η καμπάνια επανεξέτασης των τάσεων (ReSet the Trend Campaign) προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν οι Ευρωπαίοι πολίτες και καταναλωτές για τη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική και να συμμετάσχουν ενεργά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργούνται από το φαινόμενο της «ταχείας μόδας» (fast fashion).

Οι προκλήσεις των ΜμΕ στον κλάδο της μόδας Σειρά μελετών και ερευνών (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΟΟΣ Α, Διεθνής Οργανισμός Εργασίας, ακαδημαϊκή κοινότητα, μεγάλες διεθνείς ΜΚΟ κ.ά.) αναδεικνύουν τις εξής προκλήσεις: ● Ταχεία μόδα (fast fashion) και χαμηλό εργατικό κόστος, το οποίο επιτυγχάνεται με τη μεταφορά της παραγωγής σε χώρες όχι μόνο με πολύ χαμηλά επίπεδα αμοιβών αλλά και συνθηκών κοινωνικού dumping, όπως κατέδειξε η κατάρρευση, στις 24 Απριλίου 2013, του πολυώροφου κτιρίου Rana Plaza στην πόλη Σαβάρ του Μπανγκλαντές, που φιλοξενούσε εταιρείες κατασκευής ενδυμάτων για λογαριασμό μεγάλων πολυεθνικών αλυσίδων ένδυσης. ● Γενικότερη κουλτούρα των καταναλωτών λόγω του σ χε τικά χαμηλού επιπέδου ευαισθητοποίησής τους στα θέματα βιωσι-

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

Η βιωσιμότητα συναντά τις επιχειρήσεις μόδας του κλάδου, που συχνά είναι πολύπλοκες και αδιαφανείς σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, υγιεινής και ασφάλειας και γενικότερων συνθηκών παραγωγής.

Οι ελληνικές ΜμΕ μόδας μέσα από το πρόγραμμα ECOFASHION

Tης ΜΑΡΊΝΑΣ ΚΥΒΈΛΟΥ*

μότητας και της σχέσης των συνθηκών παραγωγής ενδυμάτων με τα επίπεδα τιμών των προϊόντων ένδυσης, με αποτέλεσμα να διαπιστώνεται ότι μοναδικό σχεδόν κριτήριο στις επιλογές τους στην αγορά ενδυμάτων αποτελεί η τιμή. Εξαίρεση αποτελούν οι καταναλωτές που ανήκουν στις γενιές των millennials και Generation Z, που σύμφωνα με πολύ πρόσφατη παγκόσμια έρευνα σε δείγμα μεγαλύτερο των 22.000 καταναλωτών δηλώνουν διατεθειμένοι να πληρώσουν ακριβότερη τιμή για ένα προϊόν ένδυσης που έχει παραχθεί σε συνθήκες συμβατές με τα θέματα βιωσιμότητας. Παράλ ληλα, διαπισ τώνε ται έλλειψη ενημέρωσης των καταναλωτών για τη δική τους δυνατότητα ενεργού συμβολής στην αντιμετώπιση προβλημάτων παγκόσμιας κλίμακας, όπως η κλιματική αλλαγή, η υπερκατανάλωση

αγαθών και ενδυμάτων, η μικρή κλίμακα επαναχρησιμοποίησης προϊόντων ένδυσης με απόρριψη ενδυμάτων αντί για ενίσχυση πρωτοβουλιών ανακύκλωσης και κυκλικής οικονομίας. ● Επιπτώσεις στο περιβάλλον καθώς ο τομέας αποτελεί, σύμφωνα με σειρά σχετικών μελετών και ερευνών, έναν από τους μεγαλύτερους ρυπαντές μεταξύ των τομέων επιχειρηματικής δραστηριότητας, εξαιτίας των συνθηκών και μεθόδων παραγωγής υφασμάτων και ενδυμάτων με μεγάλο αποτύπωμα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, χρήση συνθετικών ινών, χημικών και άλλων ουσιών, υπερκατανάλωση νερού αλλά και λόγω της μη κατάλληλης επεξεργασίας αποβλήτων ειδικά σε κάποιες από τις χώρες παραγωγής. ● Ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα, καθώς στην αλυσίδα αξίας του κ λάδου παραγωγής ενδυμάτων παρατηρούνται συχνά φαινόμενα παραβίασης των στοιχειωδών ανθρώπινων και εργασιακών δικαιωμάτων, όπως η καταναγκαστική εργασία, το πολύ χαμηλό επίπεδο αμοιβής των εργαζομένων, η παιδική εργασία, τα εξουθενωτικά ωράρια εργασίας, η ανασφάλιστη εργασία κ.ά. ● Αδυναμία στα θέματα διαφάνειας στις εφοδιαστικές αλυσίδες

Πόσο εύκολο είναι τελικά όμως για μια μικρή επιχείρηση του κλάδου της μόδας να προσαρμοστεί στη φιλοσοφία και τις αρχές της βιωσιμότητας και να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό του fast fashion, που έχει ως βασικό όπλο τη χαμηλότερη τιμή; Στην πρόκληση αυτή κλήθηκε να απαντήσει το ευρωπαϊκό πρόγραμμα που υλοποιεί από τον Νοέμβριο του 2022 το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας ως επικεφαλής εταιρικού σχήματος μαζί με τους 5 εταίρους του. Το πρόγραμμα EcoFashionEU επικεντρώνεται κυρίως σε πολύ μικρές επιχειρήσεις (1-9 εργαζόμενοι) και μικρές (10-49 εργαζόμενοι) στον κλάδο της μόδας, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο μέσος όρος απασχόλησης των 1.278 ελληνικών ΜμΕ του κλάδου είναι 8,58 εργαζόμενοι ανά επιχείρηση. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν 4 μικρές επιχειρήσεις του κλάδου της μόδας, οι ΑΤΗΙΝΕΑ-Μ. Καραμιχάλης ΑΒΕΕ, Christiana Vardakou, Pepper Vally και A Place to Dress Strangers. Κοινή πεποίθηση των τεσσάρων αυτών ΜμΕ είναι ότι στο νέο επιχειρηματικό περιβάλλον η υιοθέτηση των αρχών της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και της Βιωσιμότητας αποτελεί ουσιαστικά sine qua non προϋπόθεση για την επιβίωσή τους απέναντι στον ανταγωνισμό των μεγάλων αλυσίδων προϊόντων ένδυσης της «ταχείας μόδας». Από την πλευρά μας στο CSR HELLAS, ως επιστημονικός συνεργάτης του προγράμματος, κληθήκαμε: ● να αποτυπώσουμε τις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ΜμΕ του χώρου της μόδας σήμερα, τόσο συνολικά όσο και ειδικά στον τομέα της βιωσιμότητας ● να αναζητήσουμε και να καταγράψουμε καλές πρακτικές εφαρμογής αρχών και στρατηγικής ΕΚΕ και βιωσιμότητας στη λειτουργία επιχειρήσεων μόδας από την Ελλάδα και το εξωτερικό ● να αξιολογήσουμε και να αναδεί-

ξουμε τα κριτήρια ESG για αυτές τις καλές πρακτικές ● να διαμορφώσουμε έναν οδηγό βιωσιμότητας για μικρές επιχειρήσεις μόδας ● να δημιουργήσουμε ένα εργαλείο αυτο-αξιολόγησης για χρήση από τις ΜμΕ μόδας ως προς το επίπεδο στο οποίο βρίσκονται σχετικά με την εφαρμογή αρχών και πρακτικών ΕΚΕ και βιωσιμότητας ● να εκπονήσουμε και να υλοποιήσουμε ειδικό πρόγραμμα κατάρτισης, διάρκειας 35 ωρών, για ΜμΕ μόδας. Στόχος του προγράμματος είναι η δυνατότητα προετοιμασίας μικρών επιχειρήσεων της μόδας αφού εκπαιδευτούν και αξιολογηθούν με ένα νέο εργαλείο προκειμένου να ενσωματώσουν τις αρχές της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας και της βιώσιμης μόδας, παράλληλα δε η ανάληψη καμπάνιας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των καταναλωτών στα θέματα βιωσιμότητας και τη συνάφειά τους με τα επίπεδα τιμών των προϊόντων ένδυσης. Το πρόγραμμα, το οποίο συγχρηματοδοτείται από τον ευρωπαϊκό οργανισμό EISMEA, αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Μάιο του 2024. Οι μικρές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο της βιώσιμης μόδας ουσιαστικά ξεκινούν με ένα ανταγωνιστικό μειονέκτημα ως προς τα επίπεδα τιμών σε σχέση με εκείνα των μεγάλων αλυσίδων fast fashion, που είναι σε θέση να προσφέρουν μεγάλη ποικιλία προϊόντων σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές. Ωστόσο, αυτές οι ΜμΕ, που έχουν υιοθετήσει και δεσμευτεί σ τις αρχές της ΕΚΕ/ Βιωσιμότητας, φαίνεται να έχουν στη διάθεσή τους την απαραίτητη πίστη και καινοτομία που χρειάζεται ώστε να μετατρέψουν την αδυναμία τους σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, ικανό να τις ξεχωρίσει από το πλήθος. Αυτό ήδη υποστηρίζεται και από την πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος που δείχνει ότι οι επιχειρήσεις που υιοθετούν τις αρχές αυτές στον τρόπο λειτουργίας τους, διαμορφώνουν νέα στρατηγική και προσεγγίζουν με τρόπο διαφορετικό την επιχειρηματική τους δράση. *CSR HELLAS Network Officer και μέλος της ομάδας έργου προγράμματος EcoFashion

20 ι εποχές που διανύουμε χαρακτηρίζονται από αλλεπάλληλες κρίσεις (PERMACRISIS – όρος που καθιερώθηκε πρόσφατα για να περιγράψει την αστάθεια, την ανασφάλεια σε όλους τους τομείς) που απειλούν και την πρωτογενή παραγωγή. Τόσο οι περιβαλλοντικές όσο και οι οικονομικές κρίσεις επηρεάζουν την ομαλή τροφοδότηση της αγοράς με την πρώτη ύλη των τροφίμων, την ίδια την παραγωγή τροφίμων αλλά και την Εθνική Οικονομία. Επακόλουθο των μεγάλων διαταραχών της τροφοδοσίας και της μειωμένης παραγωγής είναι η μεγιστοποίηση της τιμής λιανικής στα σημεία πώλησης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι αυτά του ελαιολάδου και της φέτας. Για την ομαλή συνέχιση της παραγωγής και την επάρκεια στην τροφοδοσία των καταναλωτών, βασική προϋπόθεση είναι η μείωσ η των διακ υμάνσ εων σ τ ην τροφοδοσία και κυρίως η διασφάλιση της σταθερότητας του εισοδήματος και της βιωσιμότητας των ίδιων των παραγωγών. Ολα τα οργανωμέ να κ ράτ η μεριμνούν για την επισιτισ τική ασφάλεια των πολιτών με τη λήψη μέτρων για την ενθάρρυνση και τη στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής. Σε μια προσέγγιση κόστους - οφέλους, η λήψη μέτρων σ την κατεύθυνση της αύξησης της παραγωγής λειτουργεί θετικά και για την Εθνική Οικονομία. Είναι πρωταρχικό μέλημα για μια οργανωμένη κοινότητα να δοθούν κίνητρα να παραμένει ο πληθυσμός στην ύπαιθρο, να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας, να συγκρατηθούν οι τιμές ώστε να απολαμβάνει ο καταναλωτής ποιοτικά προϊόντα σε τιμές που αντέχει το βαλάντιό του. Τα μέτρα διασφάλισης της παραγωγής οφείλουν να εντάσσονται σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο «Αειφόρου Γεωργίας». Το ολοκληρωμένο σχέδιο πρέπει να διέπεται από συγκεκριμένες αρχές και κανόνες ώστε να αποφεύγεται η σπατάλη πόρων και να επιτυγχάνεται το μέγιστο όφελος, που είναι η επάρκεια πρώτης γεωργικής ύλης και η βιωσιμότητα των παραγωγών. Οι άξονες πάνω στους οποίους θα κινηθεί ένα τέτοιο σχέδιο είναι οι ακόλουθοι: ● Μηχανισμοί αναπλήρωσης του εισοδήματος των παραγωγών ύστερα από φυσικές καταστροφές. Η αστάθεια των συνθηκών παραγωγής αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα ανασφάλειας των παραγωγών και τη συχνότερη αιτία εγκατάλειψης της υπαίθρου (https://farmres.eu/wp-content/ u p l o a d s / 2 0 2 3 /03 / FA R M R e s Summary-Report_v7.pdf). Ο ΕΛΓΑ

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑ

Η παραγωγή τροφής και το μέλλον των παραγωγών είναι ένας τέτοιος μηχανισμός που χρειάζεται μια γενναία μεταρρύθμιση που να καλύπτει τις σύγχρονες απαιτήσεις. ● Μείωση του κόστους παραγωγής. Η παρέμβαση της πολιτείας πρέπει να κατευθύνεται σε καθοριστικής σημασίας παράγοντες για την ομαλή συνέχιση της παραγωγής: στη μείωση του κόστους παραγωγής, στη διασφάλιση επάρκειας εργατικών χεριών και στην εξάλειψη φαινομένων εκμετάλλευσης των παραγωγών. ● Αλυσίδες αξίας για τη μεγιστοποίηση του οφέλους τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους καταναλωτές. Τα συλλογικά σχήματα μπορούν να λειτουργήσουν δυναμικά στην παράκαμψη κρίκων που επιβαρύνουν με κόσ τος τη γραμμή από την παραγωγή στην κατανάλωση. ● Αρδευτικές και αντιπλημμυρικές υποδομές για την άρδευση των καλλιεργούμενων εκτάσεων με τη μεγιστοποίηση της εξοικονόμησης υδάτινων πόρων. Ταυτόχρονα με τον σχεδιασμό και την άμεση κατασκευή μικρότερων και μεγαλύτερων ταμιευτήρων νερού, απαιτείται η κατασκευή νέων και ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΑΡΑΧΩΒΙΤΗ*

αρδευτικών δικτύων ώστε να ελαχιστοποιούνται οι απώλειες και να είναι δυνατή η ανάπτυξη σύγχρονων και ελεγχόμενων συστημάτων άρδευσης. ● Καθιέρωση καινοτομίας και σύγχρονων τεχνολογιών στη γεωργία. Τα επιτεύγματα της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης τόσο στον τομέα του λογισμικού (software) όσο και των εφαρμογών (hardware) συμβάλλουν τα μέγισ τα τόσο σ την πρόληψη όσο και σ την αντιμετώπιση εχθρών και ασθενειών, στην εξοικονόμηση πόρων, στην προστασία του περιβάλλοντος και τελικά στη δημιουργία ασφαλέστερων τροφίμων για τον καταναλωτή. ● Εκπαίδευση και κατάρτιση των αγροτών πάνω στις νέες τεχνικές καλλιέργειας, τη χρήση της τεχνολογίας, την επαφή με τα αποτελέσματα της γεωργικής έρευνας που παράγεται στα δημόσια Πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα της χώρας μας. Η ανάπτυξη νέων ποικιλιών προσαρμοσμένων στις νέες κλιματικές προκλήσεις και νέων τεχνικών προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή είναι τα βασικά ζητούμενα και βρίσκονται στο επίκεντρο της σύγχρονης γεωτεχνι-

κής επιστήμης. Για την εκκίνηση του σχεδίου «Αειφόρος Γεωργία» απαιτούνται, βεβαίως, πόροι, τόσο οικονομικοί όσο και ανθρωπογενείς. Στους οικονομικούς πόρους κυρίαρχη θέση έχει το ταμείο της Νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ). Για να καταστούν αποτελεσματικοί και να μη μιλάμε ξανά για «χαμένες ευκαιρίες» χρειάζεται άμεσα ο ανασχεδιασμός του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου (ΕΣΣ) και του Ταμείου Ανάκαμψης με προσανατολισμό στους πιο πάνω άξονες υπό το πρίσμα της κλιματικής και οικονομικής κρίσης. Σχετικά με τους ανθρωπογενείς πόρους, προέχει ο συνδυασμός γνώσης και πολιτικής βούλησης που δυστυχώς πολύ σπάνια είδαμε να συμμαχούν. Καθώς οι κρίσεις είναι αλλεπάλληλες και ραγδαίες, η ανάληψη δράσης είναι επιτακτική. «Το μόνο που πρέπει να αποφασίσουμε είναι τι θα κάνουμε με τον χρόνο που μας έχει δοθεί» (J. R. R. Tolkien, Αγγλος συγγραφέας). *Γεωπόνος MSc, μελετητήςσύμβουλος επιχειρήσεων, πρ. υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

Βιώσιμη Ανάπτυξη | 25-26 Νοεμβρίου 2023

Οικοδομώντας ένα βιώσιμο μέλλον για τον ΟΦΕΤ και την αλυσίδα αξίας του

α τελευταία χρόνια, στο επιχειρηματικό τοπίο έχουν επέλθει σημαντικοί μετασχηματισμοί, με τη βιωσιμότητα και τις υπεύθυνες επιχειρηματικές πρακτικές να βρίσκονται στο επίκεντρο. Οι περιβαλλοντικές, κοινωνικές και διακυβερνητικές προσεγ γίσεις των επιχειρήσεων έχουν γίνει αναπόσπαστο μέρος των εταιρικών στρατηγικών, παράλληλα με τις δεσμεύσεις για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων και την επίτευξη θετικού αντίκτυπου. Με οδηγό τους Παγκόσμιους Στόχους των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τις Δέκα Αρχές του UN Global Compact, o Ομιλος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη (ΟΦΕΤ) έχει εντάξει τα ζητήματα ESG στην επιχειρηματική του στρατηγική αναγνωρίζοντας τον ρόλο τους στην καινοτομία, την ανθεκτικότητα, την ανταγωνιστικότητα και στη δημιουργία αξίας στη σφαίρα επιρροής. Βασικά στοιχεία της στρατηγικής και της δέσμευσης στη βιώσιμη ανάπτυξη του ΟΦΕΤ αποτελούν η συνεργασία με τα ενδιαφερόμενα μέρη στους ESG πυλώνες, η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων και η αναγνώριση των ουσιαστικών θεμάτων που αφορούν τη βιωσιμότητα, η ανάληψη στοχευμένης δράσης, η ενσωμάτωση των πρωτοβουλιών στην καθημερινή λειτουργία και η δημοσιοποίηση της προόδου. Σε όλη αυτή τη διαδικασία η επίδειξη τολμηρής και αποφασιστικής ηγεσίας από την CEO του ΟΦΕΤ, Ιουλία Τσέτη –πρόεδρο επίσης του UN Global Compact Network Greece– είναι καθοριστικής σημασίας. Αντιμετωπίζοντας ολιστικά και στοχευμένα τη βιώσιμη ανάπτυξη, ο ΟΦΕΤ θέτει συγκεκριμένους στόχους και υιοθετεί πρακτικές σε όλες τις δραστηριότητές του, από τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας μέχρι τον σχεδιασμό και την παραγωγή προϊόντων. Ως προς την κλιματική ουδετερότητα, εστιάζει στη μείωση του περιβαλλοντικού και ενεργειακού αποτυπώματός του και επενδύει στην κυκλική οικονομία και την καινοτομία. Από τα μεγάλα περιβαλλοντικά προγράμματα που υλοποιεί με παράκτιους και υποβρύχιους καθαρισμούς σε ελληνικά νησιά, μέχρι την ενεργειακή της πολιτική σε όλες τις μονάδες και τα γραφεία, η οποία χαρακτηρίζεται από υπευθυνότητα, καινοτομία και πρωτοπόρες λύσεις, η συνεισφορά για τον πράσινο μετασχηματισμό και την αει-

Η Ιουλία Τσέτη είναι πρόεδρος & CEO του ΟΦΕΤ, φαρμακοποιός MSc, επίτιμη δρ Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ, γενική γραμματέας Δ.Σ. του ΣΕΒ και πρόεδρος του UN Global Compact Network Greece φόρο ανάπτυξη είναι τεράστια. Βαρύτητα δίνεται, εξίσου, στο κοινωνικό κεφάλαιο καθώς ο ΟΦΕΤ ενεργεί ως ένα ζωντανό κύτταρο της κοινωνίας μέσα στην οποία δρασ τ ηρι οποιείται. Από την ενδυνάμωση των νέων ε ργαζομ έν ω ν, τ η ν υποσ τ ήρι -

ξη νέων ερευνητών, τη δημιουργία μιας εταιρικής κουλτούρας με όρους συμπερίληψης και ισότητας φύλων μέχρι τη συνεργασία με ακαδημαϊκά ιδρύματα, τοπικές κοινότητες και φορείς για την υλοποίηση πρωτοβουλιών που εξυπηρετούν την ανάπ τυξη, την εκπαί-

δευση και την υγεία. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι: Το Ιδρυμα ΑΜΚΕ Κ ΛΕΩΝ ΤΣΕΤΗΣ, που αποτελεί στήριγμα για τις νέες γενιές επιστημόνων, θέλοντας να στείλει ισχυρό μήνυμα να παραμείνουν οι νέοι άνθρωποι σ την Ελλάδα και να αντιστρέψουν το κλίμα της μετανάστευσης. Η Εξέλιξη Ζωής: Φορέας κοινωνικού χαρακτήρα που αποσκοπεί στην υποστήριξη και αυτονόμηση εφήβων (1618 ετών) και νεαρών ενηλίκων (18-25 ετών), που προέρχονται από περιβάλλοντα ιδρυματικής περίθαλψης, μέσα από προγράμματα εκπαιδευτικής κατάρτισης, ψυχοκοινωνικής ενδυνάμωσης και τη συμμετοχή τους σε αθλητικές και πολιτιστικές δράσεις. Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΖΩΗΣ, με επισκέψεις σε απομακρυσμένες και άγονες περιοχές και συνεργασία με κατά τόπους Ιατρικούς και Οδοντιατρικούς Συλλόγους και με την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία. Το SCIENCE ON THE GO - Το Κινητό εργαστήριο επιστήμης, όπου οι επιστήμονες του Ομίλου διδάσκουν το knowhow σκευασμάτων (όπως δημιουργία στοματικών διαλυμάτων, συμπληρωμάτων διατροφής κ.λπ.) ανά την Ελλάδα. Οι εθελοντικές αιμοδοσίες, η ενίσ χυση σ το Α ΛΜΑ ΖΩΗΣ αλ λά και η υποστήριξη της Οργάνωσης BE LIVE, όπου ο ΟΦΕΤ πρωτοστατεί και βοηθά υπογόνιμα ζευγάρια να κάνουν πράξη το όνειρό τους για τη δημιουργία οικογένειας. Ο ΟΦΕΤ, με προμετωπίδα το ηθικό επιχειρείν και τη διαφάνεια, έχει αναπτύξει πολιτικές και κανονισμούς μηδενικής ανοχής σε συμπεριφορές που καταπατούν τις 10 Αρχές των Ηνωμένων Εθνών, τηρώντας τα υψηλότερα πρότυπα συμπεριφοράς και συμμόρφωσης. Με π ρ ο σ ή λω σ η σ τ ην π ρ ακ τι κ ή εφαρμογή και τη δημοσιοποίηση των ESG στόχων, ο ΟΦΕΤ επικυρώνει τη δέσμευσή του στη δημιουργία ενός βιώσιμου μέλλοντος. Για τον Ομιλο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη η υιοθέτηση της βιώσιμης ανάπτυξης δεν αποτελεί απλώς ευθύνη ή ευθυγράμμιση με κανονιστικές απαιτήσεις, αλλά και ευκαιρία για τη δημιουργία διαρκούς αξίας για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η βιωσιμότητα είναι πρωταρχικής σημασίας, διαμορφώνει το όραμα του ΟΦΕΤ και έχει ενσωματωθεί στο εταιρικό DNA του.

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

«Στο κάδρο» τα μεγάλα ρίσκα από τις περιβαλλοντικές απειλές ι εμπειρίες του περασμένου καλοκαιριού διαμορφώνουν έναν πολυσύνθετο «καμβά» αβεβαιοτήτων όπου εγγράφεται και ο τουρισμός. Είναι προφανές ότι με παρούσα την αλλαγή του κλίματος και με ζητήματα όπως η ανεξέλεγκτη δόμηση ή τα ποσοστά δόμησης, η απουσία χρήσεων γης και οργανωμένου χωροταξικού σχεδιασμού, η διαχείριση δασών, με βάση τους ειδικούς και στελέχη της αγοράς, τροφοδοτείται το «σπιράλ ρίσκου» για τα επόμενα χρόνια. Ειδικά το ζήτημα της χωροταξίας και της διαχείρισης της εκτός σχεδίου δόμησης λειτουργεί, όπως καταφάνηκε, σαν βόμβα στην Ελλάδα, με σημαντικές προεκτάσεις και σε θέματα βιωσιμότητας. Χαρακτηριστικές οι αναφορές ειδικής μελέτης του ΣΕΒ πριν από δύο χρόνια, ότι «η υλοποίηση του Συστήματος Χωρικού Σχεδιασμού μέσα από τα νέα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, καθώς και μέσα από τα αναθεωρημένα Ειδικά και Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια, θα μετασχηματίσει τον τρόπο με τον οποίο το σύνολο των δραστηριοτήτων χωροθετείται, αδειοδοτείται και εγκαθίσταται». Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, «οι επερχόμενες αλλαγές στον σχεδιασμό του χώρου, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα αναπαράγουν τα διαχρονικά προβλήματα και τις παθογένειες που ο ΣΕΒ έχει επισημάνει, απαιτούν σε άμεσο χρόνο την εισαγωγή ενός συντονισμένου και συνεχούς μηχανισμού παρακολούθησης και αξιολόγησης, ο οποίος, προκειμένου να έχει έναν ολοκληρωμένο και επιστημονικά ισχυρό χαρακτήρα, προτείνεται να αποτελέσει ένα εξειδικευμένο Παρατηρητήριο Χωρικού Σχεδιασμού».

Το υπουργείο Τουρισμού Στο φόντο των νέων αυτών προκλήσεων μια νέα στρατηγική, που προτάσσει τη βιωσιμότητα και προϋποθέτει συνολική αναθεώρηση του τι είναι τουρισμός, υλοποιεί η ηγεσία του υπουργείου Τουρισμού, που πλέον «ξεφεύγει» από τη «δουλεία» των επιδόσεων και της καταγραφής αφίξεων κ.λπ., και επιχειρεί να φωτίσει λύσεις για τα μεγάλα προβλήματα του κλάδου που, λόγω της σημασίας του για την εθνική οικονομία και την ελληνική κοινωνία, αποτελούν και κεντρικά πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα. Στο πλαίσιο αυτό, τα εργασιακά, χωροταξικά θέματα αλλά και τα όσα συμβαίνουν με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις αλλά και τη διαχείριση των προορισμών κυριαρχούν στην ατζέντα. Η με βιώσιμο τρόπο αύξηση της συνεισφοράς του ελληνικού τουρισμού στην εθνική οικονομία και η αδήριτη ανάγκη για αλλαγή του τουριστικού μοντέλου στην

Η αλλαγή του κλίματος, η ανεξέλεγκτη δόμηση ή τα ποσοστά δόμησης, η απουσία χρήσεων γης και οργανωμένου χωροταξικού σχεδιασμού και η διαχείριση δασών τροφοδοτούν το «σπιράλ ρίσκου» κατεύθυνση της αειφορίας είναι επίσης οι προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει όλος ο κλάδος. Στόχος θα πρέπει να είναι η ανάπτυξη των τουριστικών μεγεθών να προκύψει μέσα από μια διαδικασία βιωσιμότητας και ανάδειξης νέων μοντέλων τουρισμού, όπως ο οικολογικός τουρισμός –ecotourism– με έμφαση στη μικρή κλίμακα ως προς την παρέμβαση στο περιβάλλον και στον σεβασμό των τοπικών οικοσυστημάτων.

Ο ΣΕΤΕ Στο πλαίσιο αυτό, ο γενικός γραμματέας του ΣΕΤΕ και πρόεδρος του ΙΝΣΕΤΕ, Γιώργος Βερνίκος, σε συνέντευξη Τύπου με αφορμή την παρουσίαση έκθεσης της Considerate Group για το ΙΝΣΕΤΕ για τον βιώσιμο τουρισμό στην Ελλάδα, έστειλε το μήνυμα:

«Πληθαίνουν και οι φωνές για το πού ακριβώς πάμε και με ποιον τρόπο». Με βάση, πάντως, παράγοντες του κλάδου, υπάρχουν ακόμη αδράνειες, ειδικά σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, σε σχέση με την περαιτέρω εξέλιξη του κλάδου και τη δέσμευση όλων στις βιώσιμες τουριστικές πρακτικές. «Η ανάπτυξη και το περιβάλλον είναι δύο θέματα συγκρουσιακά, γεγονός που καθιστά το πρόβλημα πιο σύνθετο», εξήγησε σχετικά ο κ. Βερνίκος, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι έκρυθμες συνθήκες, οικονομικές και γεωπολιτικές, στρέφουν το ενδιαφέρον των τουριστικών επιχειρήσεων αποκλειστικά στην αύξηση των εσόδων στο τέλος της χρονιάς. Με αυτή τη βραχυπρόθεσμη στόχευση, η μακροημέρευση του κλάδου τίθεται εν αμφιβόλω, ειδικά όταν οι συνθήκες εξομαλυνθούν. Αυτός είναι και ο λόγος που η ηγετική ομάδα του ΣΕΤΕ, σε αγαστή συνεργασία με το υπουργείο, βάζει σε προτεραιότητα τη βιωσιμότητα, ενεργοποιώντας εκ νέου, το επόμενο διάστημα, δράσεις ενημέρωσης των μελών της. Στόχος είναι η ενημέρωση αυτή να ενεργοποιήσει ακόμη περισσότερους εμπλεκόμενους φορείς ώστε να κινητοποιηθούν προκειμένου να γίνει η μετάβαση από μια προσέγγιση που απλώς δεν είναι επιβλαβής, σε μια προσέγγιση που έχει αμιγώς θετικό αντίκτυπo.

Οι μικροί και οι μεγάλοι Κομβικό, βέβαια, για μια «διάχυση» νέων προσεγγίσεων με αιχμή την αειφορία

είναι η πρόσβαση σε χρηματοδότηση και σε σχετικά εργαλεία, ειδικά για τις μικρές επιχειρήσεις. Στη μεγάλη κλίμακα, πάντως, όμιλοι, όπως ο Ομι λος Ανδρεάδη, το Metaxa Hospitality Group, ο Ομιλος TEMEΣ με την Costa Navarino, η Grivalia, υλοποιούν τέτοια σχέδια και αναπτύσσουν εκθέσεις βιωσιμότητας σε ετήσια βάση. Εμβληματική, άλλωστε, είναι η δράση της ΤΕΜΕΣ στην Costa Navarino, π.χ. σε θέματα διαχείρισης υδάτων, που αποτελεί λαμπρό παράδειγμα προς μίμηση, αλλά και στην προώθηση δράσεων για μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, με 80% αποκλιμάκωση στις λειτουργικές εκπομπές ρύπων για το 2022 (σε σχέση με το 2019), και με ενέργειες που περιλαμβάνουν: την προμήθεια ηλεκ τρικού ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές μέσω πιστοποιητικών προέλευσης, τη μείωση χρήσης LPG καθώς και τη μείωση κατανάλωσης ενέργειας/ανά διανυκτέρευση. Αλλά και ο Ομιλος Calilo προτάσσει τη μειωμένη δόμηση σε σχέση με το δικαίωμα που παρέχει ο νόμος στις εκτάσεις που κατέχει στην Ιο, ως απάντηση στα προτάγματα των καιρών και στις έντονες ανησυχίες της τοπικής κοινωνίας. Μάλιστα τα επενδυτικά σχέδια ύψους 200 εκατ. ευρώ, όπως αναφέρεται, έχουν τροποποιηθεί ώστε να εναρμονιστούν με τις απαιτήσεις του ΣτΕ. Επίσης, όπως αναφέρεται, ο Ομιλος έχει προχωρήσει σε πρωτοβουλίες για την εξοικονόμηση νερού και ενέργειας στις εγκαταστάσεις των επιχειρήσεών του, έχει σύστημα παροχής αλμυρού νερού στις κολυμβητικές δεξαμενές, πραγματοποιεί δράσεις κυκλικής οικονομίας, ενώ διαθέτει συστήματα για την τριτοβάθμια επεξεργασία λυμάτων και τον διαχωρισμό ανακυκλώσιμων υλικών. Εχει εγκαταστήσει δεξαμενές συλλογής βρόχινου νερού για τις ανάγκες των επιχειρήσεών του Ομίλου (8.500 κ.μ.) έτσι ώστε να μην επιβαρύνεται το δίκτυο του νησιού και έχει τοποθετήσει υπόγεια καλωδίωση για την αποφυγή πυρκαγιάς. Στα άμεσα πλάνα του, δε, όπως αναφέρεται, και σε απάντηση της κριτικής που δέχεται, είναι η προώθηση ανάλυσης βιωσιμότητας του προορισμού και η δημιουργία Παρατηρητηρίου για τη Μέτρηση του Περιβαλλοντικού Αποτυπώματός του, Παρατηρητηρίου για τη Διάσωση Υγροβιότοπων και Παρατηρητηρίου Πτηνών (bird-watching) σε συνεργασία με εξειδικευμένη Μη Κυβερνητική Οργάνωση και σε συντονισμό με τους αρμόδιους φορείς, στην περιοχή προστασίας στο Πικρί Νερό, που συνορεύει με το Καταφύγιο Αγριας Ζωής.

24 ι δραματικές επιπτώσ εις τ ης κ αται γ ίδ ας «Daniel» σ τη Θεσσαλία, σ την καρδιά της αγροτικής Ε λ λάδας, αποτέλεσαν ένα γεγονός που συγκλόνισε, λόγω, πρώτιστα, των απωλειών σε ανθρώπινες ζωές, αλλά και βέβαια ένεκα και των πρωτόγνωρων καταστροφών στις υποδομές, στις καλλιέργειες και στις περιουσίες των κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι καλούνται ουσιαστικά να ξαναχτίσουν τις ζωές τους από την αρχή. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Θεσσαλία αποτελεί μία από τις βασικές περιοχές γεωργικής παραγωγής σ τη χώρα. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2020 το αγροτικό ΑΕΠ στη Θεσσαλία προσέγγισε το 1 δισ. ευρώ και αντιστοιχούσε στο 14% της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στη χώρα από γεωργία, κτηνοτροφία και αλιεία. Σε εθνικό επίπεδο, η Θεσσαλία παράγει το 1/3 της χώρας σε βασικά δημητριακά, είναι πρώτη στην παραγωγή βιομηχανικών φυτών, όπως βαμβάκι και τομάτες, παράγει το 19% κτηνοτροφικών φυτών και αποτελεί τη μεγαλύτερη μελισσοκομική περιφέρεια. Είναι προφανές ότι η πρόσφατη καταστροφή πλήττει σημαντικά το ΑΕΠ της Θεσσαλίας, μέσω τόσο του προκαλούμενου ελλείμματος στη γεωργική παραγωγή όσο και της συνεπακόλουθης υποχώρησης της μεταποιητικής, αλλά και γενικότερα οικονομικής και εμπορικής δραστηριότητας στο τρόφιμο, λόγω έλλειψης πρώτων υλών, καταστροφής εξοπλισμού και εγκαταστάσεων. Ηδη, πάν τως, φορείς έχουν ενεργοποιηθεί ώσ τε να γίνει η συνδιαμόρφωση μιας σειράς από πολιτικές που θα θωρακίσουν την κοινωνία και την οικονομία της περιοχής, προτάσσοντας το στόχο της ανθεκτικότητας. Στο πλαίσιο αυτό, μάλιστα, ο φορέας Νέα Γεωργία Νέα Γενιά, απηύθυνε πρόσκ ληση σ το δίκτυο των συνεργατών της, προκειμένου να συμμετάσχουν στη συλλογική έκδοση με τίτλο: Μετά την καταιγίδα: Τα βήματα ανασυγκρότησης του αγροδιατροφικού τομέα της Θεσσαλίας, στον απόηχο του «Daniel». Στόχος της έκδοσης είναι να αποτελέσει το βήμα, ώστε οι ηγέτες, γνώστες και επαγγελματίες του κ λάδου να μοιρασ τούν τις προτάσεις τους αναφορικά με τις αναγκαίες ενέργειες που πρέπει να πραγματοποιηθούν, προκειμένου να ανασυγκροτηθεί ο παραγωγικός ιστός του Θεσσαλικού κάμπου και να μπει σε τροχιά ανάκαμψης. «Η κατασ τροφή από την κα-

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Σε σταυροδρόμι η Θεσσαλία

ταιγίδα “Daniel” αποτέλεσε ένα ιστορικό σημείο καμπής. Η χώρα μας για πρώτη φορά χτυπήθηκε με τέτοια σφοδρότητα από την κ λιματική κ ρίσ η. Ανθρώπινες ζωές χάθηκαν, χιλιάδες συμπολίτες μας απώλεσαν μέσα σε μια σ τιγμή την περιουσία τους και τον βιοπορισμό τους. Σημαντικές ασ τικές και περιφερειακές υποδομές αποσαθρώθηκαν, ενώ η οικολογική ισορροπία της περιοχής διαταράχθηκε σημαντικά. Ταυτόχρονα, δέχτηκε ισχυρό π λήγμα έ να σ ημαν τικό τμήμα του παραγωγικού ιστού της πατρίδας μας, καθώς το αγροτικό ΑΕΠ στη Θεσσαλία προσεγγίζει το 1 δισ. ευρώ και αποτελεί το 14% της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στη χώρα από γεωργία, κτηνοτροφία και αλιεία. Ενδεικτικά, η Θεσσαλία παράγει το 1/3 των βασικών δημητριακών της χώρας και άνω του 50% των βασικών οσπρίων, είναι πρώτη σε παραγωγή βιομηχανικών φυτών (βαμβάκι, τομάτες) και παράγει το 19% των κτηνοτροφικών φυτών και το 36% του πρόβειου κρέατος, ενώ πρέπει να υπογραμμιστεί ότι αποτελεί τη μεγαλύτερη μελισσοκομική περιφέρεια. Η Θεσσαλία, επίσης, επηρεάζει την παραγωγική ικανότητα και άλλων Περιφερειών και κλάδων της οικονομίας, καθώς τροφοδοτεί με ζωοτροφές την κτηνοτροφία και με πρώτες ύλες τη βιομηχανία της μεταποίησης», σχολιάζει η CEO του Οργανισμού Νέα Γεωργία Νέα Γένια, Εφη Λαζαρίδου. Συ ν ε χ ί ζον τας ε πισ ημαί ν ει:

Η CEO του Οργανισμού Νέα Γεωργία Νέα Γένια, Εφη Λαζαρίδου

Σε έναν συλλογικό τόμο γίνεται μια πρώτη προσπάθεια να καταγραφούν όσο πιο αναλυτικά πτυχές των συνεπειών της καταιγίδας «Daniel», καθώς και να προταθούν ενέργειες προς άμβλυνση των συνεπειών της και τη δημιουργία προοπτικών ανασυγκρότησης

«Απέναντί μας έχουμε, λοιπόν, έ να σοβαρό φάσμα κινδύνων. Με ταξύ αυ τών, τον φόβο τ ης οριστικής απώλειας μέρους της αγροκτηνοτροφικής παραγωγικής δυνατότητας της χώρας μας, τον φόβο μιας πιθανής επισιτιστικής κρίσης και, βέβαια, σε τοπικό επίπεδο, την απειλή αποδυνάμωσης του κοινωνικού ιστού της Θεσσαλίας από ενδεχόμενη έξοδο των κατοίκων της από την περιοχή και εγκατάλειψη των παραγωγικών τους δραστηριοτήτων. Οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε κάτι πρωτόγνωρο σε μέγεθος και ότι το εγχείρημα αποκατάστασης των ζημιών που προκάλεσε το βίαιο αυτό φυσικό φαινόμενο είναι τιτάνιων διαστάσεων. Εμείς στη Νέα Γεωργία Νέα Γενιά, υπηρετώντας τον αγροδιατροφικό τομέα με προσήλωση και συστηματικότητα εδώ και πέντε χρόνια, γνωρίζουμε τι σημαίνει για τις ζωές των πληγέντων η κατασ τροφή που επήλθε. Δεν υπάρχει χρόνος. Τα νοητικά και υλικά κεφάλαια που διαθέτει η χώρα είναι αναγκαίο να επικεντρωθούν στην ουσιαστική αποκατάσ ταση της Θεσσαλίας. Με αυτό τον σκοπό δημιουργήθηκε ένας συλλογικός τόμος από το δίκτυο συνεργατών του οργανισμού μας, ως μια πρώτη προσπάθεια να καταγραφούν όσο γίνεται πιο αναλυτικά πτυχές των συνεπειών της καταιγίδας “Daniel”, καθώς και να προταθούν ενέργειες προς άμβλυνση των συνεπειών της και τη δημιουργία προοπτικών ανασυγκρότησης».

Τι πρέπει να γίνει: Στο πλαίσιο αυτό μια σειρά από προτάσεις έχουν κατατεθεί. Μεταξύ άλλων προτείνεται η άμεση αντιμετώπιση της άμεσης απειλής εσωτερικής μετανάστευσης και ερημοποίησης των περιοχών που πλήγηκαν. Αιχμή, όπως αναφέρεται, μπορεί να είναι τα εξής πεδία: ● Εκπαίδευση και διάχ υση σε κλιματικά έξυπνες πρακτικές ανά κλάδο προτεραιότητας σε κάθε περιφέρεια. ● Οριζόντια εκπαίδευση παραγωγών σε θέματα προετοιμασίας, πρόληψης, αντιμετώπισης και διαχείρισης φυσικών καταστροφών όσον αφορά το ζωικό και φυτικό κεφάλαιο, τον εξοπλισμό και τις επαγγελματικές υποδομές τους. ● Προώθηση της συνεργατικής

κουλτούρας με την ενδυνάμωση των ήδη υπαρχουσών ομάδων παραγωγών και συνεταιρισμών και την ένταξη περισσότερων παραγωγών σε αυτούς, καθώς και τη σ τήριξη δημιουργίας νέων. Με τον τρόπο αυτό, θα εξασφαλιστούν οικονομίες κλίμακος, θα δημιουργηθούν ασφαλέσ τερες οικονομικές και εμπορικές συνθήκες και θα αναπτυχθούν περισσότερες ευκαιρίες απασχόλησης. ● Επανασχεδιασμός του συστήματος γεωργικών ασφαλίσεων, ώστε να δίνει έμφαση όχι μόνο στη διαδικασία των αποζημιώσεων, αλλά και στην προώθηση των ενεργειών πρόληψης των καταστροφών.

Αιγοπροβατοτροφία Ειδικής μέριμνας οφείλουν να τύχουν οι κτηνοτρόφοι, προκειμένου να μην οδηγηθούν σ την εγκατάλειψη του επαγγέλματος. Ειδικά όσοι για δεύτερη φορά πλήττονται μέσα σε λίγα χρόνια. Σημειώνε ται ότι ο κ λάδος της αιγοπροβατοτροφίας της Θεσσαλίας τροφοδοτεί με 19,4% του πρόβειου γάλακτος και 13,7% του αιγείου γάλακτος (ΕΛΣΤΑΤ, 2019) την παραγωγή φέτας, ενός προϊόντος-πρεσβευτή της χώρας. Οι πρωτοβουλίες είναι σκόπιμο να περιλαμβάνουν: ● Αμεση κτηνιατρική μέριμνα και παροχή ζωοτροφών στις πληγείσες εκμεταλλεύσεις όπου επέζησε ζωικό κεφάλαιο, προκειμένου αυτό να διασωθεί. Ελλοχεύουν κίνδυνοι από το στρες των ζώων και από ασθένειες, λόγω των δυσμενών συνθηκών που επικρατούν ακόμη. ● Αναπ λήρωσ η ζωικού κεφαλαίου και ζωοτροφών σίτισ ής του για ικανό χρονικό διάστημα, ώστε να επανεκκινήσουν οι πληγείσες φάρμες. Είναι ανάγκη να αξιολογηθεί άμεσα η δυνατότητα αναπλήρωσης με εντός Ελλάδας αγοραπωλησίες ή να διερευνηθεί ενδεχόμενο διακρατικών συμφωνιών για διευκόλυνση εισαγωγών ζωικού κεφαλαίου από όμορες χώρες. ● Συμβουλευτική υποσ τήριξη τόσο σε τε χ νικά θέματα σ την εκτροφή (ευζωία/αναπαραγωγή/ γαλακτοπαραγωγή) όσο και στην επιχειρηματική διαχείριση των εκμεταλλεύσεων, προκειμένου να καταστούν γρήγορα οικονομικά βιώσιμες. ● Ιδρυση και λειτουργία οργανωμένων κτηνοτροφικών πάρκων.

26 αράπλευρα της εκτόξευσ ης του κόσ τους παραγωγής, λόγω, κυρίως, της ενέργειας, έρχεται να προστεθεί, ένεκα και των κλιματικών αλλαγών η επισιτιστική απειλή. Ουσιαστικά, η επάρκεια τροφίμων θα είναι η επόμενη μεγάλη πρόκληση, συνέχεια του πληθωρισμού, σύμφωνα με όσα, χαρακτηριστικά, ανέφερε ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Βespoke, σε πάνελ συζήτησης με θέμα «Αγορά και ασύμμετρες απειλές», στο πλαίσιο του συνεδρίου του Κύκλου Ιδεών «Η Ελλάδα Μετά». Ηδη, όπως είπε, «έχουμε τα πρώτα σημάδια μέσα από τις υπερβολικές αυξήσεις των τιμών στα αγαθά της γεωργίας, αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή». Εξήγησε πως αυτό σημαίνει ότι «σταδιακά περνάμε στο δεύτερο στάδιο, όπου από τις υψηλές τιμές θα περάσουμε στην έλλειψη αγαθών». Παράλληλα, με βάση όσα καταγράφηκαν σε έρευνα με τίτλο «Η Φωνή των Αγροτών» («Farmer Voice»), που διενεργήθηκε σε 800 παραγωγούς 8 κρατών του πλανήτη από ανεξάρτητη εταιρεία και παρουσιάστηκε σε εκδήλωση, τον Σεπτέμβριο, στα κεντρικά γραφεία της Bayer στο Μάνχαϊμ της Γερμανίας, η ενέργεια και τα κόστη που επιφέρει στα εφόδια αποτελούν μεγάλο «πονοκέφαλο» για τους αγρότες, όπως και το κλίμα. Οπως αναφέρθηκε, πάντως, 1 στους 6 αγρότες την τελευταία διετία είχαν απώλειες πάνω από το 25% στο εισόδημά τους, εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Επίσης, 4 στους 10 δηλώνουν ότι θα αλλάξουν καλλιέργεια ακριβώς λόγω της κλιματικής αλλαγής και 1 στους 3 αναμένει να συνεχιστεί η έντονη μεταβλητότητα στις τιμές. Τέσσερις στους 5 αγρότες λαμβάνουν ήδη μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ προσδοκούν πολλά από την καινοτομία και την ψηφιακή γεωργία. Σύμφωνα με την έρευνα, την τελευταία διετία η απώλεια εισοδήματος στους αγρότες λόγω της κλιματικής αλλαγής υπολογίζεται κατά μέσο όρο στο 15,7%, ενώ το 73% των αγροτών παρατηρεί αυξημένες εντομολογικές προσβολές και περισσότερες ασθένειες στις καλλιέργειές τους. Η κατάσταση αυτή βέβαια έχει σημάνει «συναγερμό», όσο κι αν οι διαδικασίες ενεργοποίησης για δράση στον κλάδο της πρωτογενούς παραγωγής, ειδικά στην Ελλάδα, είναι αργές. Ηδη, πάντως, με βάση την προαναφερόμενη έρευνα, το 80% των ερωτηθέντων απάντησε ότι είτε έχει ήδη πάρει μέτρα είτε προτίθεται να πάρει προς αυτήν την κατεύθυνση. Το 43%, όπως

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΤΑ «ΑΝΑΧΏΜΑΤΑ»

Το κλίμα απειλεί την επισιτιστική ασφάλεια

ειπώθηκε, χρησιμοποιεί ή προτίθεται να χρησιμοποιήσει καλλιέργειες κάλυψης (cover crops), το 37 % χρησιμοποιεί «καθαρή» ενέργεια ή βιοκαύσιμα και το 33% καινοτόμο πολλαπλασιαστικό υλικό για να μειώσει τη χρήση λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Επιπρόσθετα, το 54% εφαρμόζει ή πρόκειται να εφαρμόσει μέτρα για να προστατέψει τα ωφέλιμα έντομα στη γη του.

Απώλειες εισοδήματος Μάλιστα το 40% των ερωτηθέντων αναμένει να καλλιεργεί πιο ανθεκτικές ποικιλίες, το 39% εκτιμά ότι θα αλλάξει καλλιέργειες, το 37% αναμένει μειωμένες αποδόσεις, το 34% μεγαλύτερη μεταβλητότητα στις τιμές, το 30% αυξημένες εντομολογικές προσβολές, το 28% μεγαλύτερη απώλεια παραγωγής. Καταγράφεται, πάντως, κι ένα 3% που αναμένει αυξημένο εισόδημα από τα δικαιώματα άνθρακα.

Νέες πρακτικές Με βάση, πάντως, τα στοιχεία της έρευνας, οι αγρότες εστιάζουν σ την καινοτομία, καθώς, πάνω από τους μισούς (53%) εκτιμούν ότι οι καλλιέργειές τους θα ωφεληθούν από βελτιωμένους σπόρους και ποικιλίες που θα προσαρμόζονται καλύτερα στα ακραία καιρικά

Οι υπερβολικές αυξήσεις των τιμών στα αγαθά της γεωργίας είναι μόνο η αρχή. Σταδιακά περνάμε στο δεύτερο στάδιο, όπου από τις υψηλές τιμές θα περάσουμε στην έλλειψη αγαθών

φαινόμενα. Επίσης, το 50% κρίνει αναγκαία την καινοτομία στα προϊόντα φυτοπροστασίας και το 42% στην άρδευση. Οπως αναφέρεται, η αποτελεσματική χρήση της γης, η διεύρυνση του χαρτοφυλακίου των καλλιεργειών και η καλύτερη υγεία του εδάφους θεωρούνται οι πιο σημαντικοί δρόμοι για την επιτυχία. Ιδιαίτερη σημασία αποδίδουν στην ψηφιακή γεωργία καθώς στο σύνολό τους είτε χρησιμοποιούν ήδη είτε προτίθεται να χρησιμοποιήσουν στο μέλλον τουλάχιστον μία εφαρμογή ψηφιακής γεωργίας: ● Το 54% εστιάζει στην αξιοποίηση εικόνων από drones και δορυφόρους καθώς και τη χρήση ψηφιακών χαρτών και ηλεκτρονικών εργαλείων οργάνωσης της καλλιέργειας. ● Το 50% στην ψηφιακή διαχείριση εισροών και εκροών. ● Το 45% στις ηλεκτρονικές αγορές εφοδίων και πωλήσεις προϊόντων.

Ο ρόλος της αναγεννητικής γεωργίας Στο φόντο αυτό, ο ρόλος της λεγόμενης αναγεννητικής γεωργίας φαντάζει κομβικός. «Οι αγρότες βιώνουν ήδη τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα χωράφια τους και ταυτόχρονα

έχουν ρόλο-κλειδί στο να αντιμετωπιστεί αυτή η τεράστια πρόκληση. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικό να ακούσουμε τη φωνή τους», σχολίασε το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Bayer AG και πρόεδρος του Τομέα Επιστήμης Γεωργίας, Rodrigo Santos, κατά την παρουσίαση της έρευνας, και υπογράμμισε: «Οι απώλειες που καταγράφονται σ’ αυτήν την έρευνα αναδεικνύουν ξεκάθαρα τους κινδύνους που εγκυμονεί η κλιματική αλλαγή για τη διατροφική ασφάλεια σε παγκόσμιο επίπεδο. Με τον παγκόσμιο πληθυσμό να αυξάνεται, τα αποτελέσματα της έρευνας πρέπει να αποτελέσουν τον καταλύτη για τη στροφή στην αναγεννητική γεωργία». Μάλιστα, μιλώντας στο Agricola, τόνισε ότι τέτοιες πρακτικές μπορεί να αποτελέσουν ευκαιρία ενόψει και της ανασυγκρότησης της Θεσσαλίας μετά τις τελευταίες καταστροφές. Συνολικά, όπως τόνισε, αποτελούν λύσεις για τις απειλές που αντιμετωπίζει όλη η Μεσόγειος, η οποία βρίσκεται στη δίνη αυτού του «κλιματικού κυκλώνα».

Στο Λασίθι Αξίζει να σημειωθεί ότι σ το Λασίθι ήδη τρέχει μια σημαντική προσπάθεια, από το Metaxa Hospitality Group και τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Οροπεδίου Λασιθίου. Πρόκειται για το ολοκληρωμένο πρόγραμμα με τίτλο «Αναγεννητική Γεωργία για το Οροπέδιο Λασιθίου και τους Ανθρώπους του | Προς έναν Βιώσιμο διατροφικό προορισμό». Το πρόγραμμα βασίζεται στις αρχές της Αναγεννητικής Γεωργίας και περιλαμβάνει τη συμμετοχή καλλιεργητών-μελών του Αγροτικού Συνεταιρισμού Οροπεδίου Λασιθίου, οι οποίοι ενημερώνονται και εκπαιδεύονται σε αυτήν τη βιώσιμη μορφή καλλιέργειας, που πρώτη φορά πραγματοποιείται στην περιοχή. Μάλιστα, τα προϊόντα που παράγονται με αυτές τις καλλιέργειες ενσωματώνονται πλήρως στη γαστρονομική εμπειρία των ξενοδοχείων του Metaxa Hospitality Group, σε Κρήτη και Σαντορίνη, διασφαλίζοντας παράλληλα το εισόδημα των παραγωγών και επενδύοντας στον προορισμό και την υγεία του εδάφους.

ια τη Novartis Hellas, η υπευθυνότητα και η βιωσιμότητα αποτελούν αναγκαία συστατικά για τη μακροπρόθεσμη επιχειρηματική της επιτυχία και βρίσκονται στον πυρήνα της εταιρικής στρατηγικής. Παραμένοντας πιστή στην ανθρωποκεντρική της φιλοσοφία, η Novartis υλοποιεί με συνέπεια πρωτοβουλίες και δράσεις με σκοπό να υποστηρίζει τους συνανθρώπους μας σε ανάγκη στις τοπικές κοινωνίες όπου δραστηριοποιείται, ενώ εφαρμόζει και μια αποτελεσματική περιβαλλοντική πολιτική απελευθερώνοντας τη δύναμη των ανθρώπων της μέσω του εθελοντισμού.

NOVARTIS HELLAS

Πρωτοβουλίες με επίκεντρο τον άνθρωπο, την κοινωνία και το περιβάλλον και ειδών πρώτης ανάγκης προς τις ευάλωτες ομάδες που επλήγησαν από τις πλημμύρες. Ταυτόχρονα, η Novartis Hellas βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τους αρμόδιους φορείς που εμπλέκονται στην αλυσίδα διακίνησης των φαρμάκων στη Θεσσαλία (π.χ. υγειονομικές αρχές, κοινωνικά φαρμακεία, φαρμακαποθήκες κ.ά.) και λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα ανθρωπιστικής βοήθειας για να διασφαλίσει την απρόσκοπτη πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες τους.

Στο πλευρό των πληγέντων της Θεσσαλίας Με υψηλό αίσθημα ευθύνης και αλληλεγγύης, η Novartis Hellas προχώρησε έμπρακτα στην υποστήριξη των πληγέντων από τις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία, μέσα από ένα ευρύ σύνολο δράσεων. Από την πρώτη στιγμή, οι εργαζόμενοι της Novartis Hellas σε συνεργασία με την εθελοντική οργάνωση «Humanity Greece» συνέλεξαν είδη πρώτης ανάγκης για τις πληγείσες περιοχές. Παράλληλα ενεργοποιήθηκε η πλατφόρμα εθελοντικής βοήθειας της μητρικής εταιρείας για την κινητοποίηση και δυνατότητα προσφοράς όλων των εργαζομένων διεθνώς σε Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς που επιχειρούν στην περιοχή. Η εταιρεία προχώρησε επίσης σε χρηματική δωρεά στον ανθρωπιστικό και εθελοντικό οργανισμό «Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός», στην ιατρική ανθρωπιστική μη κυβερνητική οργάνωση «Γιατροί του Κόσμου – Ελληνική Αντιπροσωπεία» και στην αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Emfasis Non-Profit», για να υποστηρίξει την παροχή υγειονομικής φροντίδας

Με υψηλό αίσθημα ευθύνης και αλληλεγγύης, η Novartis Hellas προχώρησε έμπρακτα στην υποστήριξη των πληγέντων από τις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία, μέσα από ένα ευρύ σύνολο δράσεων

Προώθηση του εθελοντισμού για το περιβάλλον Η προστασία του περιβάλλοντος και η υγεία του πλανήτη είναι άμεσα συνδεδεμένες με τον σκοπό της εταιρείας να βελτιώνει και να επεκτείνει τη ζωή των ανθρώπων. Βασική έκφραση αυτής της δέσμευσης είναι η προαγωγή της ιδέας του εθελοντισμού και η ενεργός συμμετοχή των εργαζομένων σε δράσεις και πρωτοβουλίες που έχουν στο επίκεντρο τον άνθρωπο, την κοινωνία και το περιβάλλον. Σε αυτό το πλαίσιο, η Novartis

Hellas, σε συνεργασία με την Περιβαλλοντική Οργάνωση για την Προστασία των Υδάτινων Οικοσυστημάτων iSea, πραγματοποίησε εθελοντική δράση καθαρισμού του υγροτόπου στην περιοχή των Λεγραινών. Οι εργαζόμενοι της εταιρείας, υπό την καθοδήγηση των εξειδικευμένων μελών της Οργάνωσης, συγκέντρωσαν περισσότερα από 60 κιλά απορριμμάτων, συμβάλλοντας ενεργά στην αναδιαμόρφωση του θαλάσσιου και παράκτιου οικοσυστήματος της περιοχής. Ταυτόχρονα, με στόχο τη συνεχή μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των δραστηριοτήτων της, η εταιρεία έχει απομακρύνει ήδη τα πλαστικά μιας χρήσης από τις εγκαταστάσεις της μέσω της δράσης «Novartis Plastic Free Workplace», ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η αντικατάσταση του εταιρικού στόλου με ηλεκτρικά και φιλικά προς το περιβάλλον οχήματα νέας τεχνολογίας. Οι πρωτοβουλίες εντάσσονται στο πλαίσιο των γενικότερων δεσμεύσεων που θέτει η εταιρεία σε παγκόσμιο επίπεδο για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα καθώς και στους στόχους της σε τοπικό επίπεδο σε θέματα Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Εταιρικής Διακυβέρνησης (ESG) για το 2025-2030, προκειμένου να εξασφαλίσει ένα καλύτερο και βιώσιμο μέλλον για τις νεότερες γενιές.

28 ε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, με τις προκλήσεις που επιφέρει η κ λιματική, ε νεργειακή, αλλά και γεωπολιτική κρίση σήμερα, η ενίσχυση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού τομέα, συνδέεται μεταξύ άλλων και με την ταχύτερη ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών και εφαρμογών ευφυούς γεωργίας, προκειμένου τα γεωργικά συστήματα να προσαρμόζονται στην κλιματική αλλαγή και να στηρίζουν τη βιοποικιλότητα μέσω της βελτιστοποίησης και υπεύθυνης χρήσης διαθέσιμων πόρων, νερού, ενέργειας και γης. Η σημασία της ψηφιακής γεωργίας για τη φυτοπροστασία του μέλλοντος με στόχο τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας και επάρκειας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο πιάτο», τέθηκε στο επίκεντρο του περιφερειακού συνεδρίου AgriBusiness Forum 2023 που διοργάνωσε ο Ελληνικός Σύνδεσμος Φυτοπροστασίας (ΕΣΥΦ) στις 3-4-5 Νοεμβρίου στη Λεπτοκαρυά Πιερίας με θέμα «Η φυτοπροστασία καταλύτης για το μετασχηματισμό των αγροδιατροφικών συστημάτων στην ψηφιακή και πράσινη εποχή», με τη συμμετοχή περίπου 45 ομιλητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό από τον ακαδημαϊκό και επιχειρηματικό χώρο, εκπροσώπων της κεντρικής κυβέρνησης, της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και φορέων αγροτικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Κοινός τόπος μεταξύ των ομιλητών ήταν η αναγκαιότητα της πρόσβασης σε μια πλήρη εργαλειοθήκη λύσεων προστασίας των καλ λιεργειών, σ υμπερι λαμβανομένων εργαλείων συμβατικής (conventional) γεωργίας (συμβατικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα και λιπάσματα) για τους παραγωγούς, με έμφαση στην υπεύθυνη χρήση τους, ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των στόχων της βιώσιμης γεωργίας. Η επένδυση στην καινοτομία της φυτοπροσ τασίας οδηγεί τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο μοντέλο αγροτικής ανάπτυξης Σύμφωνα με τους ομι λητές του συνεδρίου, μέσω σύγχρονων εφαρμογών ψηφιακής γεωργίας (π.χ. αγρομετεωρολογικοί σταθμοί, αισθητήρες, συνδεσιμότητα σ τη γεωργία κ.ά.), η εφαρμογή της φυτοπροστασίας γίνεται αποτε λεσματικότερη, η γεωργική παραγωγικότητα αυξάνει και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της γεωργίας μειώνονται σημαντικά, σε ευθυγράμμιση με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας της Ε.Ε. Για παράδειγμα, νέες τεχνικές

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

ΨΗΦΙΑΚΗ ΚΑΙ ΠΡΑΣΙΝΗ ΕΠΟΧΗ

Το μέλλον της γεωργίας γονιδιακής επεξεργασίας μεταξύ χρωμοσωμάτων φυτικών κυττάρων (New Genomic TechniquesN G Ts) σ υ μ β ά λ λ ο υ ν σ τ ο ν μετασχηματισμό της φυτοπροστασίας, βελτιώνουν την απόδοση και απλουστεύουν τη συγκομιδή των παραγωγών, συμβάλλοντας ταυτόχρονα σε πιο υγιείς καλλιέργειες, υψηλότερης διατροφικής αξίας για τον καταναλωτή. Τα ψηφιακά εργαλεία επιτρέπουν στους αγρότες τη συλλογή και ανάλυση επιτόπιων δεδομένων, βοηθώντας τους να λαμβάνουν πιο ενημερωμένες αποφάσεις διαχείρισης στο χωράφι. Στο π λαίσιο του σ υνεδρίου, αναδείχθηκε ακριβώς αυτή η σημασία καινοτόμων, εναλλακτικών πρακτικών φυτοπροστασίας για το μέλλον, όπως τα βιοφυτοπροστατευτικά (βιοχημικά, μικροβιακά φυτοφάρμακα και φυτικά ενσωματωμένα προστατευτικά) με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση και εξάλειψη των ζιζανίων. Σε αυτό το επίπεδο, ο ρόλος της Ε.Ε. είναι ιδιαίτερα σημαντικός, προκειμένου να προβεί σε συλλογικές ενέργειες που διασφαλίζουν την ταχεία διαθεσιμότητα των βιοφυτοπροστατευτικών στην ευρωπαϊκή αγορά.

Δράσεις-μέτρα για τη φυτοπροστασία του μέλλοντος

Τα ψηφιακά εργαλεία επιτρέπουν στους αγρότες τη συλλογή και ανάλυση επιτόπιων δεδομένων, βοηθώντας τους να λαμβάνουν πιο ενημερωμένες αποφάσεις διαχείρισης στο χωράφι

Με γνώμονα το γεγονός ότι η στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» προτείνει στόχους για μείωση κατά 50% στη συνολική χρήση χ ημικών φυτοπροσ τατε υτικών προϊόντων και κατά 50% μείωση στη χρήση των πιο επικίνδυνων από αυτά έως το 2030, η ανάγκη πληρέστερης ενημέρωσης της κοινωνίας και κατάρτισης των αγροτών σχετικά με τις σύγχρονες τεχνικές γεωργίας και τις νέες πρακτικές φυτοπροστασίας, η τεχνική υποστήριξη και παροχή κινήτρων σε γεωργούς, οι εφαρμογές και τα οφέλη της γεωργίας διατήρησης, αποτελούν βασικά μέτρα για την αποτελεσματική εφαρμογή βιώσιμων πρακτικών σ τη φυτοπροσ τασία του μέλλοντος. Στο πλαίσιο του Συνεδρίου του ΕΣΥΦ, αναδείχθηκε επιπλέον ο σημαίνων ρόλος κυβερνήσεων και θεσμικών οργάνων της Ε.Ε., σε επίπεδο παροχής χρηματοδότησης για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των αγροτών σε ψηφιακές τεχνολογίες και εφαρμογές ακριβείας στη γεωργία.

Φυτοπροστασία του μέλλοντος: έμφαση στην οικολογία με αποτελεσματικό τρόπο Η ενσωμάτωση ψηφιακών τεχνολογιών και εφαρμογών ακριβείας στη γεωργία (precision agriculture), βοηθά τους αγρότες-γεωργούς να υιοθετήσουν πιο βιώσιμες πρακτικές, όπως η μείωση της άροσης, η ακριβέστερη χρήση φυτοπροστασίας και λιπασμάτων, αλλά και η εφαρμογή περιβαλλοντικών πρακτικών γεωργίας διατήρησης εδαφών (conservation agriculture), προκειμένου να μεγιστοποιείται η απόδοση της συγκομιδής, να μειώνονται οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, να αυξάνεται η εξοικονόμηση ενέργειας και να βελτιώνεται η βιοποικιλότητα των σύγχρονων οικοσυστημάτων.

Βιώσιμη Ανάπτυξη | 25-26 Νοεμβρίου 2023

Πράσινη ενέργεια, έξυπνες τεχνολογίες, βιώσιμες πόλεις Του ΣΠΥΡΟΥ ΝΙΚΗΤΑ ΤΣΑΜΙΧΑ* προσπάθεια για ένα πιο βιώσιμο και περιβαλλοντικά υπεύθυνο μέλλον φέρνει τη σύζευξη της βιωσιμότητας, της πράσινης ενέργειας και της τεχνολογίας στο επίκεντρο. Ολες οι χώρες πλέον αποσκοπούν σε μια πράσινη ενεργειακή μετάβαση, με την Ελλάδα να βρίσκεται στο κατώφλι μιας ενεργειακής επανάστασης. Η βιωσιμότητα, στον πυρήνα της, αφορά τη διασφάλιση της ικανοποίησης των αναγκών του παρόντος, χωρίς να διακυβεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες. Είναι μια ευγενής επιδίωξη που απαιτεί επανεξέταση της προσέγγισής μας στη διαχείριση των πόρων και την παραγωγή ενέργειας, όπως με την προώθηση χρήσης ηλεκτρικών αυτοκινήτων και ΜΜM. Η πράσινη ενέργεια, βασικός πυλώνας της αειφορίας, περιλαμβάνει την αξιοποίηση φυσικών πόρων όπως ήλιος, νερό, άνεμος και γεωθερμία για την παραγωγή ενέργειας με ταυτόχρονη ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Αυτή η βιώσιμη προσέγγιση δεν είναι μόνο περιβαλλοντικά υπεύθυνη αλλά και οικονομικά υγιής. Η Ελλάδα, με τις άφθονες πηγές καθαρής ανανεώσιμης ενέργειας, όπως το ηλιακό φως και οι παράκτιοι αιολικοί πόροι της, είναι σε προνομιακή θέση. Καθώς οραματιζόμαστε λοιπόν ένα μέλλον όπου η αειφόρος παραγωγή ενέργειας και η διαχείριση των πόρων θα έχουν ηγετική θέση, γίνεται φανερό ότι αυτός ο μετασχηματισμός δεν θα είναι εφικτός χωρίς την ενσωμάτωση προηγμένης τεχνολογίας. Οι λύσεις αιχμής, όπως υπεράκτια αιολικά ή πλωτά πάρκα, ενεργειακοί μετατροπείς κυμάτων, έξυπνοι κάδοι και αισθητήρες πράσινου χώρου, είναι απαραίτητες για τη μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας, τη βελτιστοποίηση της κατανομής των πόρων και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης στη χώρα. Μέσω της ηθικής αξιοποίησης της τεχνολογίας δίνεται η ευκαιρία να δημιουργηθούν έξυπνες συμπεριληπτικές πόλεις που θα επαναπροσδιορίζουν την αστική διαβίωση. Η έννοια των έξυπνων πόλεων κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος παγκοσμίως. Σημαντικό παράδειγμα η πόλη του Αμστερνταμ που έχει εφαρμόσει έξυπνα συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας και στάθμευσης, όπως και χρήση της τεχνολογίας Internet of Things για την παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα, αλλά και άμεσης ενημέρωσης των πολιτών. Αυτά τα αστικά κέντρα έχουν σχεδιαστεί ώστε να είναι αποδοτικά, φιλικά προς το περιβάλλον και τεχνολογικά προηγμένα, με αποτέλεσμα να βελτιστοποιούν τη χρήση ενέργειας, να μειώνουν τα απόβλητα και να βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των

κατοίκων τους. Η επιδίωξη της Ελλάδας για έξυπνες πόλεις ευθυγραμμίζεται απόλυτα με το παγκόσμιο κίνημα για βιώσιμη ανάπτυξη. Στο εν λόγω κίνημα οι βιομηχανικοί κόμβοι αποτελούν κρίσιμα στοιχεία των βιώσιμων έξυπνων πόλεων και διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων. Η ενσωμάτωση τεχνολογιών δέσμευσης, αξιοποίησης και αποθήκευσης άνθρακα (CCUS) και βιοενέργειας με δέσμευση και αξιοποίηση άνθρακα (BECCUS) συμβάλλουν καθοριστικά στη μείωση, δέσμευση και αποθήκευση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από βιομηχανικές διεργασίες και την παραγωγή ενέργειας, όπως και δημιουργεί νέες ευκαιρίες για τη βιώσιμη διαχείριση των πόρων. Η αξιοποίηση του άνθρακα μπορεί να περιλαμβάνει τη μετατροπή του σε πολύτιμα προϊόντα, όπως χημικά, καύσιμα ή δομικά υλικά, συμβάλλοντας σε μια κυκλική οικονομία. Η εφαρμογή αυτών των τεχνολογιών στην Ελλάδα υπόσχεται προσβασιμότητα σε καθαρό αέρα και ενέργεια. Η εκμετάλλευση των ελληνικών βιομηχανικών κόμβων και των άφθονων ανανεώσιμων πόρων διευ-

κολύνει την υιοθεσία πρακτικών CCUS, BECCUS και αξιοποίησης του άνθρακα, προωθώντας τελικά τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια. Αναγνωρίζοντας τις παραπάνω εξελίξεις, μια νεοσύστατη ελληνική συμβουλευτική σε θέματα βιωσιμότητας, η Energon Green Solutions, όχι μόνο ευθυγραμμίζεται με τις νέες επιτακτικές περιβαλλοντικές ανάγκες, αλλά αναδεικνύεται σε καινοτόμα στον τομέα της πανευρωπαϊκά. Η εταιρεία, η οποία ιδρύθηκε το 2021 από δύο αδέλφια, φοιτητές, τον Σπύρο Νικήτα Τσαμίχα (νομικό) και τον Μάριο-Φωκά Τσαμίχα (οικονομολόγο), παράλληλα με τις σπουδές τους, με στόχο τον επαναπροσδιορισμό της ανθρώπινης διαβίωσης μέσω της δημιουργίας βιώσιμων πόλεων και πρακτικών, αναδείχθηκε πρώτη στον διαγωνισμό 2023 Idea Competition του Πανεπιστημίου του Μάαστριχτ, λαμβάνοντας χρηματικό έπαθλο από τον οργανισμό Universiteitsfonds Limburg/Swol για την εφαρμογή Πανεπιστημιακών Ψηφιακών Εξυπνων Βοηθών (University Artificial Virtual Assistant / Chatbot). Στόχος των ψηφιακών βοηθών είναι η ορθή κατεύθυνση και απάντηση σε ερω-

τήσεις χρηστών (πολίτες, φοιτητές, εργαζόμενοι, προσωπικό) μέσω αυτοματοποιημένης βελτιστοποίησης και επεξεργασίας δεδομένων. Η ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αξιοποίηση δεδομένων αποσκοπεί στη διαφάνεια, τη μείωση κόστους και την αποτελεσματικότερη υιοθέτηση νέων βιώσιμων στρατηγικών. Αξιοποιώντας καινοτόμες τεχνολογίες και τη νομική εμπειρογνωμοσύνη, η Energon Green Solutions των αδελφών Τσαμίχα είναι αφοσιωμένη στο να βοηθήσει τις επιχειρήσεις, τις βιομηχανίες και τους κυβερνητικούς φορείς να εναρμονιστούν απρόσκοπτα με νέες πράσινες πρακτικές. Από την πλοήγηση σε πολύπλοκα ρυθμιστικά τοπία και κανονιστική συμμόρφωση έως την εφαρμογή βιώσιμων ενεργειακών λύσεων, δύο νέοι άνθρωποι ονειρεύτηκαν μέσω της Energon Green Solutions να παρέχουν μια ολιστική προσέγγιση της συμβουλευτικής, προωθώντας την υπεύθυνη διαχείριση των πόρων και την υιοθέτηση της πράσινης ενέργειας. Και το πραγματοποίησαν. *Νομικός σύμβουλος, συνιδρυτής Energon Green Solutions

25-26 Νοεμβρίου 2023

| Βιώσιμη Ανάπτυξη

Η ΔΙΟΠΑΣ απλώνει τα δίχτυα της Της ΣΤΕΛΊΝΑΣ ΜΑΡΓΑΡΊΤΊΔΟΥ

«Ε

χε τα μάτια σου ανοιχτά βράδυ πρωί γιατί μπροστά σου πάντα απ λώνε ται έ να δίχτυ…» σύμφωνα με τους στίχους του Νίκου Γκάτσου. Για την οικογέ νεια του Ιωακείμ Διαμαντίδη, που ξεκίνησε το εμπόριο διχτυών το 1958 για να προμηθεύει αρχικά τους ψαράδες της περιοχής, τα δίχτυα δεν είναι απλώς ένα προϊόν. Είναι συνυφασμένα με την περιοχή που μέχρι και σήμερα έχει την έδρα της η εταιρεία, τη Νέα Μηχανιώνα, με την κουλτούρα και την ψυχή γενικότερα αυτής της χώρας που για αιώνες ζει από και μέσα στη θάλασσα. Η εταιρεία ονομάζεται Δίοπας Α.Ε. προς τιμήν του ιδρυτή της, ο οποίος είχε αυτόν τον βαθμό στο Ναυτικό. Σήμερα είναι μια καθετοποιημέ νη μονάδα παραγωγής και εμπορίας διχτυών που εξειδικεύεται στο δίχτυ και στις κατασκευές του. Εχει τη δυνατότητα να παράγει δίχτυα για ιχθυοκαλλιέργειες, αλιεία, αθλητισμό, δίχτυα σκίασης και αντιανεμικά και προσαρμόζει το προϊόν ανάλογα με τις απαιτήσεις του κάθε πελάτη. Εξάγει τα προϊόν τα της σ τα Βαλκάνια, την Ευρώπη, τις βόρειες χώρες και τη Μέση Ανατολή.

Η καινοτομία κάνει τη διαφορά Η νέα γενιά της οικογενειακής επιχείρησης δεν μένει στις εισαγωγές των νάιλον πλέον διχτυών από το εξωτερικό. Ασχολείται και με τη με ταποίησή τους. Κατασκευάζει για πρώτη φορά δίχτυα με κόμπο και κατέχει διεθνή πιστοποίηση και εργαστήριο δοκιμής αντοχής τους. Μέσω ειδικού λογισμικού γίνεται η ανάλυση, ο σχεδιασμός και η προσομοίωση της συμπεριφοράς των διχτυών στη θάλασσα με τελικό στόχο τη μείωση της κατανάλωση καυσίμων έως και 20%. Από τη δεκαετία του '90 ξεκίνησε την κατασκευή διχτυοκλωβών και τον εμποτισμό των διχτυών με αντιρρυπαντικά υλικά. Η εταιρεία θεωρείται η πρώτη που προχώρησε στην παραγωγή διχτυών με κόμπο στην Ελλάδα. Από το 2014 καθετοποίησε πλήρως την παραγωγή της και παράγει δικά της δίχτυα. Αυτό που κάνει τη διαφορά στην εταιρεία είναι ότι επενδύει διαρκώς στην καινοτομία και ότι

Μονάδα επεξεργασίας Δίοπας ● Δίοπας Α.Ε. 3 ● Δίοπας Α.Ε. 4 Με πρώτη ύλη το νήμα και με την κατάλληλη επεξεργασία παράγεται το δίχτυ. Στη συνέχεια περνά στο τμήμα μεταποίησης όπου γίνονται οι κατάλληλες παρεμβάσεις ανάλογα με τις απαιτήσεις των πελατών. Η Δίοπας Α.Ε. είναι πιστοποιημένη κατά ISO 9001:2015 και έχει πλήρες εργαστήριο δοκιμής της αντοχής των διχτυών που κατασκευάζει όσον αφορά τον εφελκυσμό και την τριβή.

αντλεί τα ερευνητικά αποτελέσματα, για να τα εντάξει στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξής της δημιουργώντας νέα φιλικά σ το περιβάλλον προϊόντα.

Eco Net: το δίχτυπυραμίδα που προστατεύει τα ψάρια Πολύτιμη ήταν η συμβολή του Πανεπισ τημίου Κρήτης και του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) για τη δημιουργία του διχ τυού-πυραμίδα. Πρόκειται για μια διεθνώς κατοχυρωμένη πατέντα, μια απλή κατασκευή που μπορεί αποδεδειγμένα να αυξήσει τον πληθυσμό των ψαριών αφού τα προστατεύει, επιτρέπει στα νέα ψάρια να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν χωρίς να γίνουν τροφή για μεγαλύτερα. Το καινοτόμο δίχτυ έχει αποδείξει έπειτα από πειράματα ότι όχι απλώς λειτουργεί, αλλά μπορεί να διπλασιάσει τον πληθυσμό των ψαριών στις θάλασσες.

Coatfish: Καθαρά δίχτυα Στην παράκτια αλιεία χρησιμοποιούνται δίχτυα και στατικά αλιευτικά εργαλεία, τα οποία έχουν τη τάση να συσσωρεύουν αρκετή ποσότητα βιομάζας. Ετσι συγκεντρώνονται πάνω στα δίχτυα θαλάσσιοι οργανισμοί που δεν χρειάζονται. Το δίχτυ επιβαρύνεται με επιπλέον βάρος και υπάρχει ο κίνδυνος να παραμείνει στον βυθό ως Ghost Net. Το νέου τύπου δίχτυ Coatfish, εμποτισμέ-

νο με αντιρρυπαντική τεχνολογία παραμένει καθαρό και ανυψώνεται με ασφάλεια, γιατί τα δίχτυα είναι πιο ελαφρά αφού δεν μεταφέρουν παραπάνω βάρος.

στην κατασκευή νέων διχτυών για την παράκτια αλιεία εμποτισμένα με νέα καινοτόμα υλικά, που μειώνουν τις επιθέσεις των δελφινιών σε αυτά.

Δίχτυα για τη μείωση κατανάλωσης καυσίμων

Ενυδρείο… από ανακυκλωμένα δίχτυα

Ειδικό νήμα με το οποίο κατασκευάζονται τα αλεξίσφαιρα γιλέκα χρησιμοποίησε το 2016 η εταιρεία, για να κατασκευάσει δίχτυα πολύ πιο ελαφρά από αυτά που χρησιμοποιούνται στην αγορά. Τα «αλεξίσφαιρα» δίχτυα, όπως ονομάστηκαν, λόγω του μειωμένου βάρους τους συμβάλλουν στη μείωση κατανάλωσης καυσίμων των αλιευτικών κατά 20-30%. Η Δίοπας Α.Ε. ακόμη, σε συνεργασία με το Διεθνές Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, έχει προχωρήσει

Στις εγκαταστάσεις της εταιρείας, που καλύπτουν 10.000 τ.μ., αναμένεται να λειτουργήσει ένα πρότυπο ενυδρείο το οποίο θα εκτείνεται σε μια έκταση 2.000 τ.μ. και ο χαρακτήρας του θα είναι επιμορφωτικός, τουριστικός και ερευνητικός. Το ενυδρείο, που σύμφωνα με την εταιρεία θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2024, θα είναι επισκέψιμο. Σε αυτό θα μπορεί να δει κανείς από κοντά πώς λειτουργεί μια μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας αλλά και

Βιώσιμη Ανάπτυξη | 25-26 Νοεμβρίου 2023

Η Δίοπας κατασκευάζει δίχτυα για κάθε χρήση. Οι εξαγωγές γίνονται σε Βαλκάνια, Ευρώπη, βόρειες χώρες και Μέση Ανατολή

«Η Κρήτη της Γνώσης και της Παραγωγής» Μια εμβληματική πρωτοβουλία

Η εταιρεία κατασκευάζει δίχτυα για την αλιεία, τις ιχθυοκαλλιέργειες, για αθλητικές εγκαταστάσεις, σκίαση κ.λπ. πώς γίνεται η ανακύκλωση των διχτυών. Στο ενυδρείο θα λειτουργεί και καφετέρια με θέα τον Θερμαϊκό και τον Ολυμπο, ενώ όλα τα έπιπλά του θα είναι κατασκευασμένα από ανακυκλωμένα δίχτυα.

Healthy Seas και ανακυκλώσιμα δίχτυα Σε συνεργασία με τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Healthy Seas, η οποία δραστηριοποιείται από το 2013 στη συλλογή των διχτυών που έχουν εγκαταλειφθεί στον βυθό της θάλασσας, η Δίοπας Α.Ε. συλλέγει τα παλιά δίχτυα από τις ελληνικές θάλασσες και τα στέλνει στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για ανακύκλωση. Τα δίχτυα και κυρίως το νάιλον που περιέχουν γίνονται μέρος της κυκλικής οικονομίας. Ανακυκλώνονται σε νήμα

από την εταιρεία ECONYL και από αυτά παράγονται κυρίως ρούχα. Περισσότεροι από 640.000 τόνοι διχτυών αλιείας βρίσκονται ε γκαταλειμμέ νοι σε θάλασσες και ωκεανούς του πλανήτη, δημιουργώντας παγίδες θανάτου για τα πλάσματα που ζουν στο νερό. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2021 και το 2022 ανακτήθηκαν από τον θαλάσσιο χώρο της Ιθάκης 100 τόνοι θαλάσσιων απορριμμάτων, μια ποσότητα ρύπανσης ορατής από το Διάστημα, που προκλήθηκε από εγκαταλειμμένο ιχθυοτροφείο. Στα μελλοντικά σχέδια της εταιρείας είναι και η παραγωγή ανακυκλωμένου νήματος από παλιά δίχτυα, όπως εξηγεί η Marketing & Project Coordinator της Δίοπας Α.Ε., Μάγδα Διαμαντίδου. ● https://diopas.com/

ΓΙΑ ΔΕΎΤΕΡΗ συνεχή χρονιά, η Περιφέρεια Κρήτης διοργανώνει το Τριήμερο Καινοτομίας «InnoDays - Η Κρήτη της Γνώσης και της Παραγωγής». Στα InnoDays συμμετέχουν περίπου 160 εκθέτες, από επιχειρήσεις, ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα του νησιού, συνεργατικά παραγωγικά σχήματα (clusters), κόμβους καινοτομίας, αλλά και άλλοι φορείς καινοτομίας. Ειδικότερα η όλη πρωτοβουλία, όπως αναφέρει ο αρμόδιος αντιπεριφερειάρχης Αντώνης Παπαδεράκης, έχει πολλαπλό στόχο. «Πρωτίστως είναι η περαιτέρω ωρίμανση και η εμβάθυνση των δεσμών και των κοινών δράσεων επιχειρήσεων και ακαδημαϊκών ερευνητικών ιδρυμάτων, ώστε να προκύψει το κατάλληλο γόνιμο έδαφος για την καλλιέργεια καινοτόμων λύσεων και προτάσεων ώστε η Περιφέρεια Κρήτης να καταστεί παραγωγικός κόμβος διαφοροποιημένων προϊόντων/υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας», αναφέρει ο κ. Παπαδεράκης και προσθέτει ότι η διάχυση καλών πρακτικών από πρωτοπόρες καινοτόμες επιχειρήσεις σε όλο το παραγωγικό σύστημα είναι κεντρικός άξονας δράσης της Περιφέρειας και του Παρατηρητηρίου Καινοτόμου Επιχειρηματικότητας, που εργάζεται, σταθερά, με ειδική, μάλιστα,

«αναφορά» στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά και στην ενεργοποίηση της κοινωνίας και ιδιαίτερα των νέων στην αναζήτηση νέων ιδεών και πρακτικών για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η κοινωνία. «Είναι αυτό, δηλαδή, που αναφέρεται ως κοινωνική καινοτομία η οποία ενσωματώνει στον όρο καινοτομία και τη δημιουργία ευρύτερης κοινωνικής αξίας πέραν της οικονομικής», τονίζει ο κ. Παπαδεράκης. Υπενθυμίζεται ότι στην περσινή, πρώτη, διοργάνωση τα νούμερα ήταν παραπάνω από εντυπωσιακά, καθώς συμμετείχαν 130 εκθέτες, 5.000 επισκέπτες, 54 ομιλητές και συμμετέχοντες σε πάνελ συζήτησης, 9 ομάδες έλαβαν μέρος σε διαγωνισμό καινοτομίας και 52 υποβληθέντα αιτήματα για Β2Β συναντήσεις. «Η εμπέδωση και η ανάπτυξη εκείνων των παραγωγικών σ χέσεων έρευνας και καινοτομίας που θα καταστήσουν την Περιφέρεια Κρήτης πρωτοπόρα στον ανασχηματισμό του παραγωγικού υποδείγματος προς την κατεύθυνση της δίκαιης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης είναι ο στρατηγικός στόχος της όλης προσπάθειας», αναφέρει ο Αντώνης Παπαδεράκης με αιχμή τη φετινή εκδήλωση.