ΕΦΣΥΝ ΥΓΕΙΑ ΟΚΤ 23 by Εφημερίδα των Συντακτών

Μια δύσκολη αλλαγή με πολλά θετικά ● Μια σειρά ανεπιθύμητων συμπτωμάτων, όπως εξάψεις, κολπική ξηρότητα, εναλλαγές της διάθεσης, αραίωση μαλλιών, διαταραχές ύπνου συνοδεύουν την εμμηνόπαυση. Ο κατάλογος είναι μακρύς, αλλά η εμμηνόπαυση μπορεί να έχει και θετικό αντίκτυπο στη ζωή σας

2 9.1 0. 2 0 2 3

ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ

υγεία & ζωή

● Πόνος στις αρθρώσεις και πώς να τον αντιμετωπίσετε

ΚΑΡΚΊΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

Μη σας τρομάζει Μια επίμονη νικηφόρα μάχη

Ο προδιαβήτης είναι μια διαταραχή του μεταβολισμού που έχει ως αποτέλεσμα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα να είναι πάνω από τα φυσιολογικά όρια, αλλά κάτω από τα καθορισμένα όρια του σακχαρώδους διαβήτη. Τα άτομα που βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση θεωρείται ότι έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης του διαβήτη σε ένα βάθος χρόνου 2 έως 10 έτη

ΨΩΡΊΑΣΗ

Στενές οι σχέσεις της με την αρτηριακή πίεση και τη διατροφή Με την ψωρίαση σχετίζεται η υπέρταση ή η υψηλή αρτηριακή πίεση, που είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για καρδιακές παθήσεις. Ο γιατρός σας θα σας συμβουλέψει τι ακριβώς να κάνετε. Σημαντικός παράγοντας είναι επίσης και η διατροφή

Ε Ι Δ Ι Κ Η Ε Κ Δ Ο Σ Η Τ Η Σ « Ε Φ Η Μ Ε Ρ Ί Δ Α Σ Τ Ω Ν Σ Υ Ν ΤΑ Κ Τ Ω Ν »

Μήπως είστε στον προθάλαμο του διαβήτη;

27-29 Οκτωβρίου 2023

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ

α όργανα και οι ιστοί του ανθρώπινου σώματος αποτελούνται από μικρές υπομονάδες που ονομάζονται κύτταρα. Ο καρκίνος είναι μια διαταραχή-ασθένεια αυτών των κυττάρων. Παρ’ όλο που τα κύτταρά του από κάθε μέρος του σώματος μπορεί να διαφέρουν και να λειτουργούν διαφορετικά, τα πιο πολλά επιδιορθώνουν και αναπαράγουν τον εαυτό τους με τον ίδιο τρόπο. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα κύτταρα διαιρούνται με οργανωμένο και ελεγχόμενο τρόπο. Ωστόσο για κάποιο λόγο όταν η διαδικασία αυτή βγαίνει εκτός ελέγχου, τα κύτταρα συνεχίζουν να διαιρούνται και σχηματίζεται ένα μόρφωμα μαστού. Τα μορφώματα μαστού συνήθως σχηματίζονται από υπερανάπτυξη των κυττάρων που επικαλύπτουν τους πόρους του μαζικού παρεγχύματος. Αυτά μπορεί να είναι είτε καλοήθη είτε κακοήθη. Σε μια καλοήθη νεοπλασία τα κύτταρα αναπτύσσονται ανώμαλα και σχηματίζουν ένα μόρφωμα, αλλά δεν επεκτείνονται σε άλλα τμήματα του σώματος και δεν είναι καρκίνος. Ο πιο συχνός τύπος καλοήθους νεοπλασίας λέγεται ινοαδένωμα. Σε πολλές περιπτώσεις αυξημένου μεγέθους αυτών μπορεί να χρειάζεται η χειρουργική αφαίρεσή τους για επιβεβαίωση της διάγνωσης. Καμία άλλη πρόσθετη θεραπεία δεν απαιτείται. Σε περίπτωση κακοήθους νεοπλασίας, τα καρκινικά κύτταρα έχουν τη δυνατότητα να εξαπλώνονται στο μαζικό παρέγχυμα αν αφεθούν χωρίς θεραπεία. Για παράδειγμα, αν ο κακοήθης όγκος στον μαστό δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να εξαπλωθεί στον μυ κάτω από το μαζικό παρέγχυμα, είτε στο δέρμα που καλύπτει τον μαστό. Σε κάποιες περιπτώσεις τα καρκινικά κύτταρα μεταναστεύουν από την πρωτοπαθή εστία και εξαπλώνονται σε άλλα όργανα στο σώμα. Η μετακίνησή τους μπορεί να γίνει είτε αιματογενώς είτε λεμφογενώς. Οταν αυτά τα κύτταρα προσεγγίσουν μια νέα περιοχή, μπορεί να αρχίσουν να διαιρούνται και να σχηματίσουν μια νέα κακοήθη εστία. Αυτή τότε ονομάζεται δευτεροπαθής ή μεταστατική εστία. Ο καρκίνος του μαστού αναπτύσσεται όταν τα κύτταρα μέσα στους πόρους και στα λόβια του μαζικού παρεγχύματος γίνονται καρκινικά. Αν το πρόβλημα αντιμετωπιστεί σε πρώιμο στάδιο, τότε ο καρκίνος του μαστού μπορεί να θεραπευτεί. Αν ο καρκίνος μεταναστεύσει σε άλλα όργανα, συνήθως δεν μπορεί να θεραπευτεί πλήρως, αλλά μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά για μεγάλο χρονικό διάστημα.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 4

↘

Κλειδί, η έγκαιρη διάγνωση Τι προκαλεί τη νόσο Γράφει ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΦΛΕΣΣΑΣ Γενικός χειρουργός μαστολόγος MD, PhD, MSc, FEBS, FACS , Διευθυντής Γ' Χειρουργικής Κλινικής Μαστού στο «Ερρίκος Ντυνάν» Hospital Center, iflessas.gr

Αιτίες και παράγοντες κινδύνου Δεν ξέρουμε τι προκαλεί τον καρκίνο του μαστού. Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητές σας να νοσήσετε. ΗΛΙΚΙΑ Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού αυξάνεται με την ηλικία. Αν είχατε καρκίνο ή άλλες παθήσεις του μαστού πριν. ΟΡΜΟΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Η έκθεση σε οιστρογόνα και προγεστερόνη για μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού σας. Ο ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ Οσοι πίνουν περισσότερο από δύο μονάδες αλκοόλ την ημέρα εδώ και πολλά χρόνια, το υπερβολικό βάρος και το κάπνισμα σε μεγάλο βαθμό. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Μόνο το 5-10% των καρκίνων του μαστού πιστεύεται ότι προκαλείται από ένα κληρονομούμενο γονίδιο καρκίνου του μαστού. Συζητήστε με τον γιατρό σας αν ανησυχείτε για το οικογενειακό ιστορικό. Ο καρκίνος του μαστού δεν είναι μεταδοτική ασθένεια και δεν μπορεί να μεταδοθεί σε άλλους ανθρώπους.

Αν το πρόβλημα αντιμετωπιστεί σε πρώιμο στάδιο, τότε ο καρκίνος του μαστού μπορεί να θεραπευτεί. Αν ο καρκίνος μεταναστεύσει σε άλλα όργανα, συνήθως δεν μπορεί να θεραπευτεί πλήρως, αλλά μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά για μεγάλο χρονικό διάστημα ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ ΣΥΝΤΑΞΉΣ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΦΥΛΛΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ

Γιάννης Κιμπουρόπουλος

Τάσος Παππάς

Σωτήρης Μανιάτης ΕΙΔΙΚΟ ΕΝΘΕΤΟ

υγεία & ζωή

ΚΕΙΜΕΝΑ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

ART DIRECTOR

Ντάνι Βέργου

Λουίζα Καραγεωργίου

danivergou@yahoo.com

ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΉΣΉ

Βίκυ Σιώμου

την κλινική θα δείτε έναν ειδικό χειρουργό μαστού. Θα σας ρωτήσει αν είχατε τυχόν προβλήματα στον μαστό σας πριν και για το πιθανό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου. Ο ειδικός θα εξετάσει τους μαστούς σας και τις μασχαλιαίες χώρες. Θα σας εξηγήσουν ποιο είδος ελέγχου χρειάζεστε. Η μαστογραφία είναι μια εφαρμογή χαμηλής δόσης ακτίνων Χ στο στήθος σας. Ο ακτινολόγος σάς τοποθετεί έτσι ώστε το στήθος σας να πιέζεται ελαφρά από ένα πλαστικό πίεστρο. Αυτό κρατά το στήθος ακίνητο ώστε να ληφθεί σαφής εικόνα. Μπορεί να είναι δυσάρεστο και λίγο επίπονο, αλλά δεν διαρκεί πολύ. Εχετε δύο μαστογραφίες σε κάθε μαστό. Οι μαστογραφίες γίνονται συνήθως μόνο για τις γυναίκες άνω των 40 ετών, ωστόσο η πρώτη μαστογραφία μπορεί να πραγματοποιηθεί από την ηλικία των 35 ετών. Το υπερηχογράφημα του μαστού σας χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να δημιουργήσει μια εικόνα του μαστού. Θα σας ζητηθεί να αφαιρέσετε τον στηθόδεσμό σας και να ξαπλώσετε σε έναν καναπέ με το χέρι πάνω από το κεφάλι. Ο γιατρός που κάνει τη σάρωση βάζει ένα τζελ στον μαστό σας και πραγματοποιεί κινήσεις με μια μικρή συσκευή χειρός γύρω από τον μαστό σας. Μια εικόνα του εσωτερικού του

27-29 Οκτωβρίου 2023

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ

Οι εξετάσεις στην κλινική μαστού

Οι μαστογραφίες γίνονται συνήθως μόνο για τις γυναίκες άνω των 40 ετών, ωστόσο η πρώτη μαστογραφία μπορεί να πραγματοποιηθεί από την ηλικία των 35 ετών

μαστού εμφανίζεται στην οθόνη. Χρειάζονται μόνο λίγα λεπτά και δεν υπάρχει καθόλου επιβάρυνση στον οργανισμό. Είναι ιδανική εξέταση για γυναίκες κάτω των 40. Η κυτταρολογική εξέταση με λεπτή βελόνα (FNA) είναι ένα απλό τεστ που γίνεται στο ακτινολογικό τμήμα ή στην κλινική μαστού. Ο γιατρός την πραγματοποιεί είτε κλινικά είτε με καθοδήγηση μέσω υπερήχων για να βεβαιωθεί ότι τα κύτταρα που λαμβάνονται είναι από τη σωστή περιοχή. Χρησιμοποιώντας μία λεπτή βελόνα, ο γιατρός θα πάρει μερικά κύτταρα από την περιοχή του μορφώματος σε μία σύριγγα. Το δείγμα αποστέλλεται στο εργαστήριο για να ελέγξει αν τυχόν ανευρίσκονται καρκινικά κύτταρα. Μπορεί να νιώσετε άβολα όταν γίνει είσοδος της βελόνας, αλλά συνήθως το αίσθημα παρέρχεται γρήγορα. Μπορεί να αισθανθείτε πόνο για μερικές μέρες μετά, λαμβάνοντας όμως κάποια ήπια παυσίπονα το συγκεκριμένο αίσθημα θα παρέλθει.

Υπερηχογράφημα και FNA των λεμφαδένων Υπάρχει επίσης περίπτωση να κάνετε ένα υπερηχογράφημα που απεικονίζει τους λεμφαδένες στη μασχάλη. Εάν οποιοσδήποτε από τους λεμφαδένες είναι διογκωμένος ή έχει ύποπτη υπερηχοτομογραφική εικόνα στον υπέρηχο μαστού, ο γιατρός θα πραγματοποιήσει μια FNA.

Βιοψία Αυτό είναι όταν ένα μικρό κομμάτι ιστού που αφαιρείται από μια ύποπτη περιοχή αποστέλλεται για παθολογοανατομική εξέταση στο μικροσκόπιο. Υπάρχουν διάφορα είδη βιοψίας. Ο χειρουργός σας ή ο νοσηλευτής του τμήματος μαστού μπορεί να εξηγήσει τι τύπου βιοψία θα κάνετε. Επειτα από μια βιοψία το στήθος σας μπορεί να είναι μελανιασμένο και να αισθάνεστε πόνο για λίγες μέρες. Μπορείτε να λάβετε απλά παυσίπονα. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 6

↘

υγεία & ζωή

Περαιτέρω εξετάσεις Εάν ο καρκίνος του μαστού έχει επιβεβαιωθεί, τότε μπορεί να κάνετε κάποιες άλλες εξετάσεις για να προετοιμαστεί μια χειρουργική επέμβαση. Οι δοκιμές αυτές περιλαμβάνουν: ● Εξετάσεις αίματος ● Ακτινογραφία θώρακα ● Μαγνητική τομογραφία ● Αξονική τομογραφία

Συμπτώματα Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν: ● Ενα ψηλαφητό ογκίδιο του μαστού ● Αλλαγή στο μέγεθος ή το σχήμα του μαστού ● Εισολκή του δέρματος ή πάχυνση των ιστών του μαστού ● Εισολκή θηλής ● Εξάνθημα στη θηλή ● Εκκριμα από τη θηλή, οίδημα ή ένα μόρφωμα στη μασχάλη

27-29 Οκτωβρίου 2023

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ

υγεία & ζωή

Θεραπεία ανάλογα με τον τύπο πιο κοινός τύπος καρκίνου του μαστού είναι ο πορογενής διηθητικός καρκίνος του μαστού. Υπάρχουν διάφορες άλλες μορφές καρκίνου του μαστού, αλλά αντιμετωπίζονται με παρόμοιους τρόπους. Η γνώση του σταδίου και του βαθμού διαφοροποίησης του καρκίνου βοηθά τους γιατρούς να αποφασίσουν τη σωστή θεραπεία.

● Βαθμός διαφοροποίησης 1 (χαμηλού βαθμού) – Τα καρκινικά κύτταρα μοιάζουν με τα φυσιολογικά κύτταρα και αναπτύσσονται πολύ αργά. ● Βαθμός 2 (μετρίου βαθμού) – Τα καρκινικά κύτταρα φαίνονται πιο ανώμαλα και παρουσιάζουν ελαφρώς ταχύτερη ανάπτυξη. ● Βαθμός 3 (υψηλής διαφοροποίησης) – Τα καρκινικά κύτταρα είναι πολύ διαφορετικά από τα φυσιολογικά κύτταρα και έχουν την τάση να αναπτύσσονται γρήγορα.

Βαθμός διαφοροποίησης του καρκίνου του μαστού Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να χωριστεί σε τέσσερα στάδια: ● Στάδιο 1: ο καρκίνος είναι μικρός και βρίσκεται μόνο στον μαστό. ● Στάδιο 2 ή 3: ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε περιοχές γύρω από τον μαστό. ● Στάδιο 4: ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος. Η κατάταξη δείχνει πώς τα καρκινικά κύτταρα φαίνονται κάτω από το μικροσκόπιο σε σύγκριση με τα κανονικά κύτταρα του μαστού.

Υποδοχείς ορμονών

Η γνώση του σταδίου και του βαθμού διαφοροποίησης του καρκίνου βοηθά τους γιατρούς να αποφασίσουν τη σωστή θεραπεία

Ορμόνες υπάρχουν φυσικά στο σώμα. Μερικά κύτταρα καρκίνου του μαστού έχουν υποδοχείς που επιτρέπουν στις ορμόνες οιστρογόνων και της προγεστερόνης να συνδεθούν με το καρκινικό κύτταρο. Εάν υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός των υποδοχέων οιστρογόνου είναι γνωστός ως θετικός υποδοχέας οιστρογόνου ή ER θετικός καρκίνος του μαστού. Αν όχι, αυτό είναι γνωστός ως καρκίνος του μαστού αρνητικός στους υποδοχείς οιστρο-

γόνων. Πολλοί ER θετικοί καρκίνοι του μαστού ανταποκρίνονται καλά σε ορμονικές θεραπείες.

Παράμετροι

Υποδοχείς πρωτεΐνης Μερικοί καρκίνοι του μαστού έχουν θετικούς υποδοχείς για την πρωτεΐνη HER2. Οι καρκίνοι που έχουν υψηλά επίπεδα αυτών των υποδοχέων ονομάζονται HER2 θετικοί καρκίνοι του μαστού. Ανταποκρίνονται καλά στη θεραπεία με trastuzumab, το οποίο είναι κοινώς γνωστό ως Herceptin®. Είναι σημαντικό να μιλήσετε για οποιαδήποτε θεραπεία με τον γιατρό σας, έτσι ώστε να κατανοήσετε τι σημαίνει. Είναι μια καλή ιδέα να πάρετε μαζί σας κάποιον που μπορεί να μιλήσει τη γλώσσα σας. Η κύρια θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού είναι η χειρουργική επέμβαση. Αλλες θεραπείες που μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο του καρκίνου είναι οι εξής: ακτινοθεραπεία, ορμονική θεραπεία. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 8

↘

Η απόφαση σχετικά με την καλύτερη θεραπεία δεν είναι πάντα εύκολη. Ο γιατρός σας θα πρέπει να αξιολογήσει πολλές παραμέτρους. Οι πιο σημαντικές από αυτές είναι: ● Η γενική κατάσταση της υγείας σας ● Το στάδιο και ο βαθμός του καρκίνου ● Τα πιθανά οφέλη της θεραπείας ● Οι πιθανές παρενέργειες της θεραπείας ● Τις απόψεις σας για τις πιθανές παρενέργειες

8 χειρουργική επέμβαση είναι συχνή, χρησιμοποιείται για την αφαίρεση του καρκίνου και μιας περιοχής των υγιών κυττάρων γύρω από αυτόν (υγιές όριο). Μερικές φορές μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθεί το σύνολο του μαζικού παρεγχύματος (μαστεκτομή) και μερικές φορές ένα τμήμα του μαστού (ογκεκτομή ή ευρεία τοπική εκτομή). Εάν μπορεί να πραγματοποιηθεί ογκεκτομή, συνήθως μετά θα πρέπει να υποβληθείτε σε ακτινοθεραπεία στον εναπομείναντα μαστό. Μπορεί επίσης να χρειαστεί να υποβληθείτε σε ακτινοθεραπεία μετά από μαστεκτομή. Η έρευνα έχει δείξει ότι σε πρώιμο καρκίνο του μαστού η αφαίρεση του όγκου ακολουθούμενη από ακτινοθεραπεία είναι τόσο αποτελεσματική στη θεραπεία του καρκίνου όπως στην περίπτωση που επιλεγεί η μαστεκτομή. Μπορεί να σας ζητηθεί να επιλέξετε την αγωγή που σας ταιριάζει καλύτερα. Οι διάφορες θεραπείες έχουν διαφορετικά πλεονεκτήματα και παρενέργειες, έτσι αυτό μπορεί να είναι μια δύσκολη απόφαση που έχετε να πάρετε. Μπορείτε να μιλήσετε για τις δύο επιλογές σας με τον γιατρό σας ή τη νοσηλεύτρια με εξειδίκευση στις παθήσεις του μαστού. Είναι συχνά δυνατό για τις γυναίκες που υποβάλλονται σε μαστεκτομή να γίνει και αποκατάσταση του μαστού τους σε έναν ή σε δύο χρόνους. Αυτό μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με τη μαστεκτομή. Μπορεί επίσης να γίνει σε ένα διάστημα μηνών ή χρόνων μετά την επέμβαση. Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για την αποκατάσταση του μαστού και ο χειρουργός σας μπορεί να συζητήσει τις επιλογές που μπορεί να είναι κατάλληλες για εσάς. Επειτα από μία μαστεκτομή, θα λάβετε έναν τεχνητό μαστό, τον οποίο μπορείτε να βάλετε μέσα σε έναν ειδικού τύπου στηθόδεσμο που θα σας χορηγηθεί.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ

27-29 Οκτωβρίου 2023

υγεία & ζωή

Ελεγχος των λεμφαδένων Ως μέρος της σταδιοποίησης για τον καρκίνο του μαστού, ο χειρουργός συνήθως αφαιρεί μερικούς (τεχνική λεμφαδένα φρουρού) ή όλους τους λεμφαδένες της μασχαλιαίας χώρας, οι οποίοι λαμβάνονται στη σύστοιχη πλευρά του καρκίνου στη μασχαλιαία χώρα σας. Οι λεμφαδένες ελέγχονται κατόπιν στο μικροσκόπιο ώστε να διερευνηθεί αν υπάρχει καρκίνος σε αυτούς. Δίνουν επίσης περισσότερες πληροφορίες για το στάδιο της νόσου. Αυτό βοηθά τον γιατρό να αποφασίσει εάν χρειάζονται περαιτέρω ενέργειες για να μειωθεί ο κίνδυνος επανεμφάνισης του καρκίνου. Εάν οποιοσδήποτε από τους λεμφαδένες περιέχει καρκινικά κύτταρα, μπορεί να χρειαστεί μια επέμβαση για την αφαίρεση όλων των λεμφαδένων της μασχαλιαίας χώρας. Μερικές γυναίκες μπορεί να λάβουν ακτινοθεραπεία στους λεμφαδένες.

Η χειρουργική επέμβαση Οι διάφορες θεραπείες έχουν διαφορετικά πλεονεκτήματα και παρενέργειες, έτσι αυτό μπορεί να είναι μια δύσκολη απόφαση που έχετε να πάρετε. Μπορείτε να μιλήσετε για τις δύο επιλογές σας με τον γιατρό σας

Υπάρχει ένας αυξημένος κίνδυνος ανάπτυξης οιδήματος του βραχίονα που ονομάζεται λεμφοίδημα όταν απομακρύνονται όλοι οι λεμφαδένες. Ο γιατρός μπορεί να σας μιλήσει για αυτές τις τεχνικές με περισσότερες λεπτομέρειες.

Ακτινοθεραπεία Η ακτινοθεραπεία αντιμετωπίζει τον καρκίνο του μαστού με την αποστολή ακτίνας υψηλής ενέργειας από το εξωτερικό του σώματος για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα, ενώ κάνει όσο το δυνατόν λιγότερη ζημία στα φυσιολογικά κύτταρα. Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται συχνά ύστερα από χειρουργική επέμβαση για καρκίνο του μαστού. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί πριν ή αντί για τη χειρουργική επέμβαση. Εάν μέρος του μαστού έχει

αφαιρεθεί (ογκεκτομή), η ακτινοθεραπεία δίνεται συνήθως στον εναπομείναντα ιστό του μαστού για να μειώσει τον κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου. Μετά από μια μαστεκτομή, μπορεί να σας δοθεί ακτινοθεραπεία στο θωρακικό τοίχωμα, αν ο γιατρός σας πιστεύει ότι υπάρχει ο κίνδυνος καρκινικά κύτταρα να έχουν μείνει πίσω. Αν έχουν αφαιρεθεί λίγοι λεμφαδένες και βρέθηκε καρκίνος σε αυτούς, ή σε περίπτωση που δεν έχουν αφαιρεθεί λεμφαδένες, η μασχαλιαία χώρα μπορεί να λάβει ακτινοβολία. Αν όλοι οι λεμφαδένες έχουν αφαιρεθεί στη μασχαλιαία χώρα, η ακτινοθεραπεία στη μασχάλη δεν είναι συνήθως απαραίτητη. Η εξωτερική ακτινοθεραπεία δεν προκαλεί εκπομπή ραδιενέργειας και είναι ασφαλές για εσάς να είστε μαζί με τους άλλους ανθρώπους, συ-

μπεριλαμβανομένων των παιδιών, μετά τη θεραπεία σας.

Χημειοθεραπεία Η χημειοθεραπεία είναι μια θεραπεία που χρησιμοποιεί αντι-καρκινικά (κυτταροτοξικά) φάρμακα για την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Τα φάρμακα δίνονται συνήθως με ένεση σε φλέβα ή λαμβάνονται ως ένα δισκίο. Αυτά μεταφέρονται στο αίμα και μπορεί να φτάσουν σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Μπορεί να σας χορηγηθούν για να συρρικνωθεί ένα μεγάλο μέγεθος καρκίνου πριν από τη χειρουργική επέμβαση. Αν υπάρχει καλή ανταπόκριση στη θεραπεία, μπορεί να αφαιρεθεί μόνο ένα τμήμα του μαζικού παρεγχύματος. Η χημειοθεραπεία δίνεται συχνά μετά από χειρουργική επέμβαση για τη μείωση του κινδύνου υποτροπής καρκίνου του μαστού.

Πονόλαιµος; Βήχας; Ρίγη;

Αντιµετώπισε τα συµπτώµατα γρήγορα ο κοινό κρυολόγημα είναι ένας συμβατικός όρος για τις ήπιες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Αν και ο όρος φαίνεται να υπονοεί ότι υπάρχει μόνο μία αιτία για την πάθηση, το κοινό κρυολόγημα είναι για την ακρίβεια μια ετερογενής ομάδα ασθενειών, που προκαλούνται από πολλούς διαφορετικούς ιούς διαφόρων οικογενειών. Το κοινό κρυολόγημα είναι πολύ συχνό και ταλαιπωρεί πολύ κόσμο για ημέρες ή και εβδομάδες. Πάντα πρέπει να διαχωρίζεται από τη γρίπη γιατί πολλές φορές εμφανίζουν παρόμοια κλινική εικόνα, αλλά σε μερικές περιπτώσεις έχουν διαφορετική κλινική εξέλιξη. Πρόκειται συνήθως για μια αυτοϊώμενη νόσο. Τα παθογόνα που συσχετίζονται πιο συχνά με το κοινό κρυολόγημα είναι οι ρινοϊοί, που ευθύνονται σχεδόν για το ήμισυ όλων των περιστατικών κοινού κρυολογήματος. Ωστόσο, σε μερικούς ασθενείς η ιογενής λοίμωξη επηρεάζει και γειτονικά ζωτικά όργανα, με αποτέλεσμα διαφορετικές κλινικές εκδηλώσεις και μερικές φορές το κοινό κρυολόγημα καταλήγει σε βακτηριακές επιπλοκές. Σύμφωνα με μελέτες, ένα παιδί προσχολικής ηλικίας αναμένεται να νοσήσει με κοινό κρυολόγημα 5-7 φορές ετησίως και το 10-15% των παιδιών θα νοσήσει τουλάχιστον 12 φορές ετησίως. Η συχνότητα νόσησης μειώνεται όσο αυξάνεται η ηλικία και κυμαίνεται 2 με 3 φορές ετησίως, έως την ενηλικίωση.

Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα; Τα κύρια συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος είναι η ρινική συμφόρηση και καταρροή, το φτέρνισμα, ο ερεθισμένος λαιμός και ο βήχας. Τα συμπτώματα αυτά ποικίλλουν όπως και η βαρύτητά τους. Συνήθως εμφανίζονται μέσα σε μία έως τρεις ημέρες μετά από μια ιογενή λοίμωξη. Η συ-

νήθης διάρκεια του κοινού κρυολογήματος είναι μία εβδομάδα, με ποσοστό 25% των περιστατικών κρυολογήματος να διαρκούν 2 εβδομάδες. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ο ερεθισμός του λαιμού υποχωρεί εντός 3 ημερών και κυριαρχούν τα ρινικά συμπτώματα. Ο βήχας εμφανίζεται περίπου στο 30% των περιστατικών κοινού κρυολογήματος και κατά κανόνα μετά την εμφάνιση των ρινικών συμπτωμάτων. Ο βήχας αναφέρεται συχνά ως το πιο ενοχλητικό σύμπτωμα.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί Η λοίμωξη λόγω κοινού κρυολογήματος είναι συνήθως ήπια και αυτοπεριορίζεται. Η συνήθης αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος περιλαμβάνει συμπτωματική αγωγή για τα επιμέρους συμπτώματα, όπως η ρινική συμφόρηση, η καταρροή, ο ερεθισμένος λαιμός και η κεφαλαλγία. Η συμπτωματική θεραπεία του κοινού κρυολογήματος έχει στοχεύσει στην ανακούφιση των πιο ενοχλητικών συμπτωμάτων της πάθησης. Στα φαρμακεία διατίθενται πολλά μη συνταγογραφούμενα σκευάσματα με αυτές τις ενδείξεις, όπως ρινικά αποσυμφορητικά, αναλγητικά, αντιβηχικά, βλεννολυτικά. Επιπλέον, στα μη συνταγογραφούμενα σκευάσματα περιλαμβάνονται και τα Φάρμακα Φυτικής Προέλευσης. Πρόκειται για μια κατηγορία φαρμάκων που περιέχουν φαρμακολογικά ενεργά συστατικά που προέρχονται από φυτά, σε ακατέργαστη ή κατεργασμένη μορφή. Συνήθως η σύνθεσή τους περιλαμβάνει πολλαπλά συστατικά που διατίθενται σε ορισμένη αναλογία και με καθορισμένο τρόπο χορήγησης, για την αντιμετώπιση οξέων ή χρόνιων παθήσεων και των συμπτωμάτων τους. Εχουν κλινική τεκμηρίωση και χρησιμοποιούνται ευρύτατα εδώ και δεκαετίες σε πολλές χώρες παγκοσμίως.

Imupret® αντιμετωπίζει τα πρώτα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος H ELPEN κυκλοφόρησε πρόσφατα ένα νέο Φάρμακο Φυτικής Προέλευσης (Herbal Medicinal Product) για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος. Πρόκειται για το Imupret®, το οποίο χορηγείται από τα πρώτα κιόλας συμπτώματα, όπως είναι ο πονόλαιμος, ο βήχας, η δυσκολία στην κατάποση, τα ρίγη, αλλά και κατά τη διάρκεια του κρυολογήματος. Η σύνθεση του Imupret® αποτελείται από τον ειδικά επιλεγμένο συνδυασμό 7 φαρμακευτικών φυτών, σε συγκεκριμένες αναλογίες, που δρουν συνεργικά μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, περιέχει ρίζα αλθαίας, φλοιό βελανιδιάς, άνθος χαμομηλιού, πόα πικραλίδας, μίσχο equisetum, μυριόφυλλο και φύλλα καρυδιάς. Χάρη στην αντιιική και ανοσορυθμιστική του δράση, καταπολεμά ιούς, υπεύθυνους για το κοινό κρυολόγημα, αναστέλλοντας την αναπαραγωγή τους, ενώ βοηθά και το δικό μας ανοσοποιητικό σύστημα να τους καταπολεμήσει. Το Imupret® είναι κατάλληλο για ενηλίκους και παιδιά από 6 ετών. Διατίθεται σε συσκευασία των 50 επικαλυμμένων δισκίων.

Το Υπουργείο Υγείας και ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων συνιστούν: ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ ΤΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΕΙΤΕ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΟ Ή ΤΟΝ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟ ΣΑΣ

10 σκέψη της εμμηνόπαυσης συνήθως θυμίζει μια σειρά ανεπιθύμητων συμπτωμάτων, όπως εξάψεις, κολπική ξηρότητα, εναλλαγές της διάθεσης, αραίωση μαλλιών, διαταραχές ύπνου. Ο κατάλογος είναι μακρύς και απογοητευτικός, αλλά η εμμηνόπαυση μπορεί να έχει και θετικό αντίκτυπο στη ζωή σας. Αφενός δεν είναι αρνητικές όλες οι σωματικές αλλαγές που προκαλούνται από τα μειωμένα επίπεδα γυναικείων ορμονών, αφετέρου πολλές από τις συναισθηματικές και κοινωνικές αλλαγές μπορεί πραγματικά να σας κάνουν πιο δραστήρια. Από πολλές απόψεις, η εμμηνόπαυση μπορεί να είναι μια ευπρόσδεκτη αλλαγή.

Σταματάει ο κύκλος περιόδου Η εμμηνόπαυση σηματοδοτεί το τέλος του εμμηνορροϊκού κύκλου, κάτι που για πολλές γυναίκες είναι από μόνο του μια αιτία γιορτής. Σημαίνει όχι πια φασαρία με ταμπόν ή σερβιέτες, όχι πια ανησυχία για διαρροή και όχι άλλες κράμπες κατά την περίοδο. Και μετά την περίοδο της προ-εμμηνόπαυσης, όταν ο κύκλος γίνεται συχνά ακανόνιστος και η αιμορραγία μπορεί να είναι «βαριά», η εμμηνόπαυση βάζει ένα τέλος στις εικασίες για το πότε θα ξεκινήσει ή θα σταματήσει η περίοδος. Ορισμένες γυναίκες κατά τη διάρκεια του κύκλου περιορίζονται ακόμη και στο σπίτι τους τις ημέρες που η αιμορραγία είναι έντονη. Για αυτές τις γυναίκες, η εμμηνόπαυση μπορεί να είναι απίστευτα απελευθερωτική.

27-29 Οκτωβρίου 2023

ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ

υγεία & ζωή

Μια αλλαγή που μπορεί να είναι και ευπρόσδεκτη Γράφει η ΚΑΊΤΗ ΑΝΤΩΝΟΠΟΎΛΟΎ, ταμίας & υπεύθυνη Επικοινωνίας Ελληνική Εταιρεία Εμμηνόπαυσης www.eletem.org

Λέμε «αντίο» στο προεμμηνορροϊκό σύνδρομο Μία ή δύο εβδομάδες πριν από την περίοδό σας, το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από σωματικά και συναισθηματικά συμπτώματα, που κυμαίνονται από ευαισθησία στο στήθος και πονοκέφαλο μέχρι λαχτάρα για φαγητό και ευερεθιστότητα. Το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο είναι πολύ συχνό, αφού το 85% όλων των γυναικών με έμμηνο ρύση εμφανίζουν τουλάχιστον ένα ή περισσότερα από τα συμπτώματά του κάθε μήνα, σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων. Στην περιεμμηνόπαυση, το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο μπορεί προσωρινά να επιδεινωθεί καθώς τα επίπεδα οιστρογόνων αυξάνονται και πέφτουν. Αισθανόμαστε λοιπόν πολύ καλύτερα όταν το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο εξαφανίζεται μετά την εμμηνόπαυση.

Σεξ χωρίς ανησυχίες για εγκυμοσύνη Οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση μπορούν να απολαμβάνουν το σεξ χωρίς να χρειάζεται να σκεφτούν μια πιθανή εγκυμοσύνη. Αυτό κάνει μεγάλη διαφορά, σύμφωνα με μια μελέτη των σωματικών και ψυχοκοινωνικών αλλαγών που βιώνουν οι γυναίκες στη μέση ηλικία, συμπερι-

Δεν είναι αρνητικές όλες οι σωματικές αλλαγές που προκαλούνται από τα μειωμένα επίπεδα γυναικείων ορμονών, αντίθετα πολλές από τις συναισθηματικές και κοινωνικές αλλαγές μπορεί πραγματικά να σας κάνουν πιο δραστήρια

λαμβανομένης της εμμηνόπαυσης. Μεταξύ γυναικών διαφορετικών εθνοτήτων, το σεξ χωρίς να σκέφτονται την εγκυμοσύνη αναφέρθηκε συχνά ως ένα από τα οφέλη της εμμηνόπαυσης. Μερικές γυναίκες μάλιστα διαπιστώνουν ότι, επειδή δεν χρειάζεται πλέον να ανησυχούν για το απρόβλεπτο αποτέλεσμα του σεξ, μπορούν πραγματικά να το απολαύσουν περισσότερο μόλις φτάσουν στην εμμηνόπαυση.

Το τέλος των ορμονικών πονοκεφάλων Οι γυναίκες επηρεάζονται από ημικρανίες τρεις φορές πιο συχνά από τους άνδρες, σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Κεφαλαλγίας. Περίπου το 70% αυτών των γυναικών έχουν εμμηνορροϊκές ημικρανίες ή και πονοκεφάλους που συμπίπτουν με την ωορρηξία και την έμμηνο ρύση. Οπως και άλλες ημικρανίες, αυτοί οι πονοκέφαλοι προκαλούν παλλόμενο πόνο στη μία πλευρά του κεφαλιού, που μερικές φορές συνοδεύεται από ναυτία, έμετο και

ευαισθησία στο φως ή στον ήχο. Σε έναν κανονικό έμμηνο κύκλο, τα κυμαινόμενα επίπεδα των ορμονών οιστρογόνου και προγεστερόνης μπορούν να προκαλέσουν εμμηνορροϊκές ημικρανίες. Αλλά μετά την εμμηνόπαυση, τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης πέφτουν και συχνά μειώνεται και ο αριθμός των ορμονικών πονοκεφάλων. Οι πονοκέφαλοι μπορεί να επιδεινωθούν προσωρινά κατά τη διάρκεια των ταραχωδών ορμονικών αλλαγών που σχετίζονται με την περι-εμμηνόπαυση, αλλά οι γυναίκες που πάσχουν από ημικρανία μπορούν να προσβλέπουν σε βελτίωση μόλις περάσουν στην εμμηνόπαυση.

Τα ινομυώματα της μήτρας συρρικνώνονται Πολλές γυναίκες που πλησιάζουν τα 50 τους αναπτύσσουν ινομυώματα (όγκους της μήτρας που είναι σχεδόν πάντα καλοήθεις). Τα ινομυώματα αναπτύσσονται όταν τα επίπεδα οιστρογόνων στο σώμα είναι υψηλά,

κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης αυξάνονται και στην περι-εμμηνόπαυση, όταν τα επίπεδα οιστρογόνων μπορούν να μεταβληθούν από χαμηλά σε υψηλά. Εάν τα συμπτώματα του ινομυώματος, συμπεριλαμβανομένου του πόνου, της έντονης εμμηνορροϊκής αιμορραγίας και της πίεσης στην ουροδόχο κύστη είναι σοβαρά, οι γιατροί μπορεί να συστήσουν χειρουργική επέμβαση. Ευτυχώς, τα ινομυώματα συχνά σταματούν να αναπτύσσονται ή συρρικνώνονται όταν οι γυναίκες φτάνουν στην εμμηνόπαυση και τα επίπεδα οιστρογόνων μειώνονται. Για τις γυναίκες που έχουν ινομυώματα και ελπίζουν να αποφύγουν τη χειρουργική επέμβαση ή για εκείνες που έχουν έμμηνο ρύση με έντονη αιμορραγία λόγω ινομυωμάτων, η εμμηνόπαυση είναι ευπρόσδεκτη.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 12

↘

27-29 Οκτωβρίου 2023

ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ

υγεία & ζωή

ολλές γυναίκες θεωρούν την εμμηνόπαυση μια φυσική περίοδο να κάνουν απολογισμό της ζωής τους. Πολλές αποφασίζουν να ρίξουν μια νέα ματιά στις σχέσεις τους, το επάγγελμά τους, τους τρόπους με τους οποίους φροντίζουν την υγεία τους και τους τρόπους με τους οποίους θέλουν να ξοδεύουν την ενέργειά τους. Οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση μπορούν να αναρωτηθούν εάν οδεύουν προς την κατεύθυνση που θέλουν να πάνε, τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά, και αν ο τρόπος που περνούν τον χρόνο τους έχει νόημα γι’ αυτές.

Μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση Δεν είναι ασυνήθιστο για τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες να αναφέρουν ότι αισθάνονται ενδυναμωμένες, εν μέρει λόγω των βιολογικών αλλαγών που λαμβάνουν χώρα στην εμμηνόπαυση και εν μέρει λόγω του σημείου της ζωής στο οποίο εμφανίζεται η εμμηνόπαυση. «Οι γυναίκες συχνά ανακουφίζονται επειδή δεν έχουν μηνιαίες περιόδους με τον συνοδευτικό κίνδυνο εγκυμοσύνης, εναλλαγών της διάθεσης και άλλων συμπτωμάτων του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου. Μετά από 50 και πλέον χρόνια εμπειρίας ζωής, συμπεριλαμβανομένων των σκαμπανεβασμάτων των σχέσεων, της ανατροφής παιδιών και της καριέρας, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να ακολουθήσουν αυτό που θέλουν με μεγαλύτερη αίσθηση σιγουριάς ότι μπορούν να χειριστούν ό,τι τους συμβεί.

Ωρα για ρίσκο «Εχετε να ζήσετε ακόμα τη μισή ζωή σας. Σταματήστε να είστε αδρανείς γιατί το πάρτι ξεκινά τώρα. Αυτό είναι ένα μήνυμα που οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση είναι έτοιμες να ακούσουν, γιατί η μέση ηλικία είναι η εποχή που οι γυναίκες έχουν την τάση να ρισκάρουν. Κάποιες αλλάζουν καριέρα, μετατρέποντας ίσως ένα χόμπι σε επιχείρηση. Αλλες δοκιμάζουν διαδικτυακές γνωριμίες ή άλλες περιπετειώδεις ενασχολήσεις όπως ορειβασία ή καλλιτεχνικό πατινάζ. Εάν υπάρχει κάτι που έχετε θέσει σε αναμονή, η εμμηνόπαυση είναι η στιγμή για να ξεκινήσετε και να το απολαύσετε.

Εστιάστε στη φροντίδα του εαυτού σας Με τα παιδιά να μεγαλώνουν ή να γίνονται ανεξάρτητα και μια καριέρα που έχει εδραιωθεί, οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση έχουν περισσότερο χρόνο να φροντίσουν τον εαυτό τους. Δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή για ανανέωση. Πολλές γυναίκες στην εμμηνόπαυση είναι δεκτικές στο να κά-

Ελληνική Εταιρεία Εμμηνόπαυσης (ΕΛΕΤΕΜ)

Μια ευκαιρία για να κάνετε απολογισμό Μετά από 50 και πλέον χρόνια εμπειρίας ζωής, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να ακολουθήσουν αυτό που θέλουν με μεγαλύτερη αίσθηση σιγουριάς ότι μπορούν να χειριστούν ό,τι τους συμβεί

νουν αλλαγές που θα διατηρήσουν ή θα βελτιώσουν την υγεία τους ή και την εμφάνισή τους. Αυτές οι αλλαγές μπορούν να ξεκινήσουν με τακτικές εξετάσεις υγείας και συνήθεις προληπτικούς ελέγχους υγείας, με υγιεινή διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και υιοθετώντας τακτική σωματική δραστηριότητα, από το περπάτημα και το ποδήλατο μέχρι την κηπουρική και τις δουλειές του σπιτιού. Και τέλος, είναι σημαντικό να αφιερώσετε χρόνο στον εαυτό σας και να μειώσετε το άγχος.

Ελάτε κοντά με άλλες γυναίκες στην εμμηνόπαυση Οταν οι εξάψεις σας γίνονται πολύ ενοχλητικές ή όταν δεν μπορείτε να θυμηθείτε για ποιον λόγο

πήγατε στο σουπερμάρκετ, είναι πολύ πιθανό ότι θα νιώσετε κοντά με οποιαδήποτε άλλη γυναίκα τόσο «ιδρωμένη» ή «ξεχασιάρα» όσο εσείς. Η συζήτηση -συχνά με χιούμορ- με άλλες γυναίκες για τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης που αντιμετωπίζετε μπορεί να είναι πολύ χρήσιμη, καθησυχάζοντάς σας ότι δεν είστε μόνες. «Οι γυναίκες όχι μόνο ανταλλάσσουν στρατηγικές αντιμετώπισης, συμπάθεια και ενσυναίσθηση. Με το να μοιράζονται τις ιστορίες τους παίρνουν κουράγιο να αντιμετωπίσουν τον κόσμο, γνωρίζοντας ότι είναι σε καλή παρέα και ότι τα ανεπιθύμητα συμπτώματα δεν θα διαρκέσουν για πάντα». ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 14

↘

Η Ελληνική Εταιρεία Εμμηνόπαυσης (ΕΛΕΤΕΜ) είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός, με έδρα την Αθήνα, ιδρύθηκε τον Ιούνιο 2019 και επιχειρεί με την ίδρυσή του να προάγει θέματα που αφορούν τη γυναίκα και την εμμηνόπαυση. Ο σύλλογος έχει σκοπό την ενημέρωση και την πληροφόρηση των μελών του γύρω από ζητήματα για την εμμηνόπαυση και την παροχή συμπαράστασης και βοήθειας σε γυναίκες που αντιμετωπίζουν συναισθηματικά ή και σωματικά συμπτώματα τα οποία έχουν προκληθεί από την εμμηνόπαυση. Στόχοι της ΕΛΕΤΕΜ, εκτός από την κοινωνικοποίηση των μελών, την ευαισθητοποίηση αλλά και την ενημέρωση της κοινής γνώμης είναι και η προώθηση και η ανάπτυξη με κάθε μέσον της επιστημονικής έρευνας σχετικά με την εμμηνόπαυση και τα συμπτώματά της. Τα γραφεία του συλλόγου είναι Σταδίου 51 στην Αθήνα. • Πληροφορίες: https://www.eletem.org fb: https://www.facebook. com/ellinikietaireiaemminopausis Instagram: https:// www.instagram.com/ eletemofficial

27-29 Οκτωβρίου 2023

ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ

υγεία & ζωή

Οι συναισθηματικές διακυμάνσεις και οι τρόποι διαχείρισής τους α συμπτώματα της κατάθλιψης που μπορεί να εμφανιστούν κατά την περιεμμηνόπαυση και την εμμηνόπαυση σχετίζονται με διάφορους παράγοντες, όπως ορμονικές αλλαγές, υποκείμενες ευπάθειες στην κατάθλιψη και άλλους στρεσογόνους παράγοντες. Οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν σε άλλες περιόδους στην αναπαραγωγική ζωή μιας γυναίκας, όπως η περίοδος μετά τον τοκετό, συσχετίζονται επίσης με αύξηση της κατάθλιψης και των συμπτωμάτων της διάθεσης. Η μείωση των επιπέδων οιστρογόνων που συμβαίνει καθώς προχωράτε από την προ-εμμηνόπαυση στην εμμηνόπαυση μπορεί να συμβάλει σε συναισθηματικές αλλαγές όπως θλίψη, ευερεθιστότητα, κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης και αλλαγές στη διάθεση. Εάν τα συμπτώματα είναι σοβαρά ή επηρεάζουν τη ζωή σας περισσότερο από περιστασιακά, φροντίστε να επισκεφτείτε τον γιατρό σας ή έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Διάγνωση Ο γιατρός σας μπορεί να αξιολογήσει και να προσδιορίσει σε ποιο στάδιο βρίσκεστε και να συστήσει τα επόμενα βήματα για την πιθανή αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Αλλά εάν τα συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάθλιψη είναι σοβαρά ή έχετε προηγούμενη διάγνωση κατάθλιψης, το επόμενο βήμα είναι η αξιολόγηση από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας που θα είναι σε θέση να προσδιορίσει εάν έχετε μείζονα καταθλιπτική διαταραχή ή κλινική κατάθλιψη.

Πώς συνδέονται Πολλές γυναίκες που περνούν από την προ-εμμηνόπαυση στην εμμηνόπαυση μπορούν να σας πουν ότι οι ακραίες αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών συχνά οδηγούν σε συναισθήματα κατάθλιψης. Είτε πρόκειται για έναρξη συμπτωμάτων κατάθλιψης είτε για εμφάνιση εντονότερων συμπτωμάτων από μια υπάρχουσα κατάθλιψη, η διαχείριση των εναλλαγών της διάθεσης μαζί με άλλα συμπτώματα μπορεί, μερικές φορές, να σας κάνει να αισθάνεστε πολύ πιεσμένη, σύμφωνα με τον Πάνο Παπαδόπουλο, Life Coach, CEO Infinity Life, ICF Member. Μόλις πρόσφατα η ιατρική κοινότητα δημιούργησε οδηγίες για την

Εάν τα συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάθλιψη είναι σοβαρά ή έχετε προηγούμενη διάγνωση κατάθλιψης, το επόμενο βήμα είναι η αξιολόγηση από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας που θα είναι σε θέση να προσδιορίσει εάν έχετε μείζονα καταθλιπτική διαταραχή ή κλινική κατάθλιψη

αξιολόγηση και τη θεραπεία της περιεμμηνοπαυσιακής κατάθλιψης. Η δυσκολία στην αξιολόγηση της περιεμμηνοπαυσιακής κατάθλιψης οφείλεται στο γεγονός ότι αρκετά από τα συμπτώματα που σχετίζονται με τις ορμονικές αλλαγές είναι όμοια με τα κοινά συμπτώματα κατάθλιψης και άλλα εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα που συχνά είναι παρόμοια. Συμπτώματα όπως η αϋπνία, οι εξάψεις, οι διαταραχές του ύπνου και τα προβλήματα διάθεσης είναι κοινά κατά την περιεμμηνόπαυση και την εμμηνόπαυση. Ο κίνδυνος εμφάνισης συμπτωμάτων που σχετίζονται με την κατάθλιψη είναι γνωστό ότι αυξάνεται μεταξύ των γυναικών καθώς περνούν στην εμμηνόπαυση.

Θεραπεία Για περιεμμηνοπαυσιακές και εμμηνοπαυσιακές γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με κατάθλιψη θα πρέπει να ακολουθείται η τήρηση των αποδεδειγμένων θεραπευτικών επιλογών για τη θεραπεία της κατάθλιψης. Αυτές περιλαμβάνουν θεραπεία με αντικαταθλιπτικά ή/ και ψυχοθεραπεία («θεραπεία ομιλίας»). Υπάρχουν διάφορες μορφές ψυχοθεραπείας, αλλά μία συγκεκριμένα που έχει αποδειχτεί επιτυχημένη στη θεραπεία της κατάθλιψης

είναι η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (cognitive-behavioral therapy-CBT). Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η θεραπεία των γυναικών που εισέρχονται στην εμμηνόπαυση και λαμβάνουν θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της διάθεσης, αλλά δεν θεωρείται μορφή θεραπείας για την κατάθλιψη. Ορισμένα ευρήματα υποδηλώνουν ότι τα οιστρογόνα, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των εξάψεων και της νυχτερινής εφίδρωσης, μπορεί επίσης να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των ήπιων και των μέτριων συμπτωμάτων, που σχετίζονται με εναλλαγές της διάθεσης και αισθήματα κατάθλιψης. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν κίνδυνοι που σχετίζονται με τη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης. Γι’ αυτό το να μιλήσετε με τον γιατρό σας για την υγεία σας είναι πάντα η καλύτερη λύση.

Διαχείριση Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης που συνοδεύουν την περιεμμηνόπαυση ή την εμμηνόπαυση απαιτεί συχνά συστηματική προσέγγιση. Και όπως πολλές άλλες συστάσεις για την κατάθλιψη ή την εμμηνόπαυση, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να κάνουν σημαντική διαφορά στην

ποιότητα της ζωής σας. Η καθημερινή άσκηση, η κοινωνικοποίηση με τους φίλους και την οικογένεια, ο διαλογισμός (mindfulness), η επίγνωση και η συμμετοχή σε δραστηριότητες που ήταν ευχάριστες πριν ξεκινήσουν τα καταθλιπτικά επεισόδια είναι μόνο μερικοί τρόποι αντιμετώπισης των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την κατάθλιψη, τονίζει ο κ. Παπαδόπουλος. Η μείωση ή η εξάλειψη του αλκοόλ, του καπνίσματος ή άλλων ουσιών μπορεί να βοηθήσει σε ορισμένα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, άπαχη πρωτεΐνη, σύνθετους υδατάνθρακες και υγιή λίπη μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διαχείριση των συμπτωμάτων. Οι εναλλαγές της διάθεσης και τα συναισθήματα θλίψης και ευερεθιστότητας είναι κοινά περιστατικά κατά την περιεμμηνόπαυση και την εμμηνόπαυση. Με βάση τα όσα έχουν λεχθεί μπορεί να είναι δύσκολο να γίνει διάκριση μεταξύ της κλινικής κατάθλιψης και των «σκαμπανεβασμάτων» που σχετίζονται με την αλλαγή των ορμονών. Εάν ανησυχείτε για τη σωματική ή την ψυχική σας υγεία, κάντε το πρώτο βήμα και κλείστε ένα ραντεβού με τον γιατρό σας. Το να είστε «ανοιχτές» και ειλικρινείς για το πώς αισθάνεστε μπορεί να σας βοηθήσει να ανακουφιστείτε από την πίεση ή το άγχος που αντιμετωπίζετε. Επιτρέπει επίσης στον γιατρό σας να κάνει μια σωστή διάγνωση και να δημιουργήσει ένα σχέδιο θεραπείας που εστιάζει στις ανάγκες σας. Να θυμίσουμε ότι τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορεί να περιλαμβάνουν: ● Ακανόνιστες περιόδους ή αιμορραγία που οδηγούν σε απώλεια περιόδου για 12 συνεχόμενους μήνες ● Προβλήματα ύπνου λόγω χαμηλών επιπέδων προγεστερόνης και οιστρογόνων ● Εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις ● Προβλήματα με τη μνήμη ή το να ξεχνάς και να δυσκολεύεσαι να εστιάσεις ● Αλλαγές διάθεσης όπως ευερεθιστότητα και κλάματα ● Αισθήματα κατάθλιψης ή άγχους ● Αλλαγή των συναισθημάτων για τη σεξουαλική σας υγεία ● Ξηρότητα κόλπου

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 16

↘

16 ι μαμάδες και οι γιαγιάδες μας το ονόμασαν «αλλαγή της ζωής» – εκείνη την τρομακτική εποχή των εξάψεων και των εναλλαγών της διάθεσης και της ανεπίσημης έναρξης της μέσης ηλικίας. Πολλές γυναίκες αναμένουν αυτά τα ανεπιθύμητα συμπτώματα κατά την εμμηνόπαυση. Αλλά μαζί με την εφίδρωση και την αύξηση βάρους έρχεται κάτι που πολλές γυναίκες δεν περιμένουν: ο διαταραγμένος ύπνος. Η κακή ποιότητα ύπνου και η διαταραχή του ύπνου είναι λιγότερο γνωστές αλλαγές κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης της ζωής, αναφέρει η Καίτη Αντωνοπούλου, ταμίας της Ελληνικής Εταιρείας Εμμηνόπαυσης, αλλά είναι πολύ συχνές. Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορεί να διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα και από την περιεμμηνόπαυση έως την εμμηνόπαυση. «Τα προβλήματα ύπνου είναι κοινά, με τις διαταραχές ύπνου να επηρεάζουν το 39% έως 47% των περιεμμηνοπαυσιακών γυναικών και το 35% έως το 60% των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών. Τα πιο κοινά προβλήματα ύπνου που αναφέρθηκαν από γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση περιλαμβάνουν εξάψεις, αϋπνία, διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο και άλλες διαταραχές της διάθεσης και του ύπνου» τονίζει η κ. Αντωνοπούλου. Η εμμηνόπαυση συμβαίνει επειδή οι ωοθήκες μιας γυναίκας σταματούν να παράγουν οιστρογόνα και προγεστερόνη. Και οι δύο αυτές ορμόνες εμπλέκονται σε σωματικές διαδικασίες που επηρεάζουν τη διάθεση, την όρεξη, τον ύπνο, τη σεξουαλική ορμή και πολλά άλλα. Για παράδειγμα, η προγεστερόνη μπορεί να επηρεάσει την αναπνευστική ώθηση, επομένως τα χαμηλότερα επίπεδα μπορεί να συμβάλλουν στην υπνική άπνοια και τα σχετικά προβλήματα ύπνου. Να σημειώσουμε ότι τα οιστρογόνα: Παίζουν ρόλο στον μεταβολισμό της σεροτονίνης και άλλων νευροδιαβιβαστών που επηρεάζουν τον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης. Βοηθούν επίσης στη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματός μας σε χαμηλά επίπεδα τη νύχτα και ως εκ τούτου ευνοούν περισσότερο τον ξεκούραστο ύπνο. Εχουν επίσης αντικαταθλιπτική δράση. Με λιγότερα οιστρογόνα, οι γυναίκες μπορεί να βιώσουν υψηλότερες θερμοκρασίες σώματος, χαμηλότερη ποιότητα ύπνου και κακή διάθεση. Καθώς μεγαλώνουμε επίσης, ο κύκλος ύπνου - αφύπνισης αλλάζει και χάνει τη συνοχή του. Αρχίζουμε να νιώθουμε κουρασμένες σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα και να ξυπνάμε νωρίτερα το πρωί. Αυτό μπορεί επίσης να εξηγήσει γιατί οι ηλικιωμένοι, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών στην εμμηνόπαυση, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για αϋπνία.

27-29 Οκτωβρίου 2023

ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ

υγεία & ζωή

Πώς επηρεάζει τον ύπνο μου;

Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα ύπνου που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Γνωρίζει το ιατρικό ιστορικό σας και μπορεί να σας συστήσει τις κατάλληλες θεραπευτικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων και των αλλαγών στον τρόπο ζωής που μπορεί να βελτιώσουν τον ύπνο σας

Ενώ οι αλλαγές στη διάθεση που συμβαίνουν με την εμμηνόπαυση θα μπορούσαν να συνδέονται με τις ορμονικές αλλαγές, είναι επίσης πιθανό να προκαλούνται και από άλλα στρεσογόνα γεγονότα που συμβαίνουν την περίοδο γύρω από την εμμηνόπαυση. Η απουσία των παιδιών από το σπίτι, η φροντίδα των ηλικιωμένων γονέων και οι ανησυχίες για τη δική μας ηλικιακή περίοδο μπορεί επίσης να αυξήσουν το άγχος. Αλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τον ύπνο μας είναι η λήψη κάποιων φαρμάκων λόγω της εμμηνόπαυσης ή άλλων συμπτωμάτων γήρανσης, οι πόνοι στις αρθρώσεις, στο σώμα, η εμφανιζόμενη ακράτεια κ.ά.

Συμβουλές για καλύτερο ύπνο με την εμμηνόπαυση Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα ύπνου που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Γνωρίζει το ιατρικό ιστορικό σας και μπορεί να σας συστήσει τις κατάλληλες θεραπευτικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων και των αλλαγών στον τρόπο ζωής που μπορεί να βελτιώσουν τον ύπνο σας. Οι παρακάτω συμβουλές ύπνου μπορεί επίσης να βοηθήσουν: ● Διατηρήστε ένα υγιές βάρος και

σωστή διατροφή. Το υψηλότερο σωματικό βάρος συνδέεται με αποφρακτική άπνοια ύπνου και οι γυναίκες τείνουν να παίρνουν βάρος μετά την εμμηνόπαυση. Αποφύγετε τα μεγάλα γεύματα και τα πικάντικα ή όξινα τρόφιμα πριν από τον ύπνο, καθώς μπορεί να προκαλέσουν εξάψεις. ● Αποφύγετε τη νικοτίνη, την καφεΐνη και το αλκοόλ, ειδικά αργά το απόγευμα και νωρίς το βράδυ. Αυτές οι ουσίες μπορούν να διαταράξουν τον ύπνο και να μειώσουν την ποιότητα του ύπνου σας. ● Χρησιμοποιήστε την τουαλέτα πριν πάτε για ύπνο για να αποφύγετε να ξυπνάτε νωρίς ή στη μέση της νύχτας. Προσπαθήστε να σταματήσετε να πίνετε υγρά λίγες ώρες πριν από τον ύπνο. ● Μειώστε το άγχος όσο το δυνατόν περισσότερο. Οι ανήσυχες και αγχωτικές σκέψεις μπορούν να σας κρατήσουν ξύπνιες τη νύχτα, καθιστώντας πιο δύσκολο να αποκοιμηθείτε. Το τακτικό μασάζ, η άσκηση και η γιόγκα μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων άγχους σας. Εάν αισθάνεστε κατάθλιψη ή άγχος, μιλήστε με έναν επαγγελματία υγείας. ● Αναπτύξτε μια ρουτίνα πριν από τον ύπνο που σας δροσίζει και μειώνει το άγχος σας. Κάντε ένα μπάνιο, ακούστε μουσική ή διαβάστε.

Δοκιμάστε μερικές τεχνικές χαλάρωσης, όπως διαλογισμό ή βαθιές αναπνοές. ● Αναπτύξτε μια ρουτίνα για να ξανακοιμηθείτε εάν ξυπνάτε από νυχτερινή εφίδρωση. Βάλτε στόχο να μείνετε στο κρεβάτι με σβηστά φώτα και αποφύγετε να κάνετε οτιδήποτε θα σας ξυπνήσει περισσότερο, όπως η παρακολούθηση τηλεόρασης. Κρατήστε μια αλλαξιά στο κομοδίνο σας ή ένα ποτήρι δροσερό νερό για να πιείτε. ● Διατηρήστε τη θερμοκρασία του υπνοδωματίου σας άνετα δροσερή. Διατηρήστε τον κλιματισμό ανοιχτό τη νύχτα ή τοποθετήστε έναν ανεμιστήρα δίπλα στο κρεβάτι σας για να δροσίσετε περαιτέρω τον αέρα και να αυξήσετε την κυκλοφορία του. ● Ακολουθήστε ένα τακτικό πρόγραμμα ύπνου, πηγαίνοντας για ύπνο την ίδια ώρα κάθε μέρα. Το ίδιο ισχύει και για το πρωινό σας ξύπνημα. Αποφύγετε τον «υπνάκο» κατά τη διάρκεια της ημέρας, ειδικά για περισσότερα από 20 λεπτά, καθώς αυτό μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά σας να κοιμάστε τη νύχτα. Τα προβλήματα ύπνου είναι μια κοινή εμπειρία της εμμηνόπαυσης, αλλά υπάρχουν πολλές επιλογές για την ανακούφισή τους. Εάν τα προβλήματα ύπνου σας επιμένουν, συζητήστε το πρόβλημα με τον γιατρό σας.

υγεία & ζωή

27-29 Οκτωβρίου 2023

αλ λαγή των σ υγκεντρώσεων ορμονών στο σώμα κατά την εμμηνόπαυση, με κυρίαρχη αλλαγή τις χαμηλές συγκεντρώσεις οιστρογόνων, μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα συμπτώματα. Συχνά και πλέον ενοχλητικά τέτοια συμπτώματα είναι η εμφάνιση μυοσκελετικών πόνων (ιδίως στις αρθρώσεις) και η επιδείνωση των συμπτωμάτων αρθρίτιδας. Αυτοί οι πόνοι, και το συνοδό οίδημα, επηρεάζουν συχνότερα τις μικρές αρθρώσεις των χεριών και των ποδιών. Ωστόσο, άλλες αρθρώσεις όπως τα γόνατα, οι αγκώνες και οι αρθρώσεις του λαιμού μπορούν επίσης να επηρεαστούν, προκαλώντας δυσκαμψία και μειωμένη κινητικότητα. Είναι συνηθισμένο να έχετε πόνους από τη φυσιολογική φθορά στις αρθρώσεις σας καθώς μεγαλώνετε. Επομένως, ο πόνος στις αρθρώσεις δεν οφείλεται απαραιτήτως στην εμμηνόπαυση, παρόλο που μπορεί να πρωτοεμφανιστεί αυτή τη χρονική περίοδο. Ο πόνος στις αρθρώσεις κατά την εμμηνόπαυση μπορεί να αντιμετωπιστεί με διάφορους τρόπους, είτε με φυσικές θεραπείες και αλλαγές στον τρόπο ζωής, άλλες σωματικές θεραπείες, χρήση παυσίπονων ή και θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης. Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να αντιμετωπίσετε τον πόνο στις αρθρώσεις σε αυτή τη φάση της ζωής σας, που κυμαίνονται από αλλαγές στον τρόπο ζωής έως ιατρικές θεραπείες. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής περιλαμβάνουν: ● Τη μείωση του σωματικού βάρους. Εάν είστε υπέρβαρες ή παχύσαρκες, ο έλεγχος του βάρους μπορεί να σας βοηθήσει με τον μυοσκελετικό πόνο. Είναι καλή ιδέα να ξεκινήσετε την άσκηση ήπια και να αυξάνετε σταδιακά την ένταση. ● Τη μείωση του άγχους. Το άγχος μπορεί μερικές φορές να αυξάνει την υποκειμενική αντίληψη του πόνου στις αρθρώσεις. Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) μπορεί να σας βοηθήσει να αλλάξετε τον τρόπο που σκέφτεστε και να σας βοηθήσει να ξεφύγετε από τον φαύλο κύκλο του πόνου, της μειωμένης διάθεσης για σωματική δραστηριότητα και του άγχους. ● Τη φροντίδα για επαρκή σε διάρκεια και ποιότητα ύπνο. Αισθάνεστε συχνά τον πόνο πιο δυνατό, όταν είστε κουρασμένοι ή εάν υποφέρετε από αϋπνία. Ενας καλός βραδινός ύπνος είναι, επομένως, σημαντικός. ● Τη βελτίωση της μυϊκής δύναμης και της στάσης του σώματος. Με αυτό τον τρόπο μειώνεται ο πόνος των μυών και των αρθρώσεων και βελτιώνεται η ευλυγισία και η ελαστικότητα. Το Pilates και η γιόγκα είναι δύο καλοί τρόποι για να το κάνετε αυτό. Τα απλά παυσίπονα (μη στερο-

ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ

Πόνος στις αρθρώσεις και πώς να τον αντιμετωπίσετε; Γράφει η

δρ ΧΡΥΣΆΝΘΗ ΣΆΡΔΈΛΗ Αναπληρώτρια καθηγήτρια Φαρμακολογίας-Κλινικής Φαρμακολογίας ΑΠΘ Κλινικός φαρμακολόγος με εξειδίκευση στην Αναπαραγωγική Τοξικολογία, μαιευτήρας-γυναικολόγος

Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT οιστρογόνα με ή χωρίς προγεστερόνη) έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί συνεχή μείωση του πόνου στις αρθρώσεις μετά την εμμηνόπαυση. Διατίθενται διάφοροι τύποι HRT – είναι απαραίτητο να μιλήσετε με τον γιατρό σας για το ποιες επιλογές μπορεί να σας ταιριάζουν καλύτερα

ειδή αντιφλεγμονώδη σε μορφή γέλης ή δισκίων) μπορεί να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου και της δυσκαμψίας των αρθρώσεων. Ωστόσο, μιλήστε πρώτα με τον φαρμακοποιό ή τον γιατρό σας για να βεβαιωθείτε ότι αυτά είναι ασφαλή και κατάλληλα για χρήση από εσάς. Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT) (οιστρογόνα με ή χωρίς προγεστερόνη) έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί συνεχή μείωση του πόνου στις αρθρώσεις μετά την εμμηνόπαυση. Διατίθενται διάφοροι τύποι HRT – είναι απαραίτητο να μιλήσετε με τον γιατρό σας για το ποιες επιλογές μπορεί να σας ταιριάζουν καλύτερα. Υπάρχουν ολιγάριθμες μελέτες που δείχνουν ότι τα συμπληρώματα κουρκουμά και το λάδι μαγνησίου μπορεί να βοηθήσουν στην

ανακούφιση αιτιών πόνου στις αρθρώσεις, όπως π.χ. η οστεοαρθρίτιδα. Σε μια μελέτη 107 ατόμων με οστεοαρθρίτιδα του γόνατος χορηγήθηκαν είτε 2 γραμμάρια κουρκουμά είτε 800 mg ιβουπροφαίνης για 6 εβδομάδες. Και οι δύο ομάδες βρήκαν τον πόνο τους βελτιωμένο όταν περπατούσαν και ανέβαιναν σκάλες, αλλά όσοι χρησιμοποιούσαν κουρκουμά παρατήρησαν μεγαλύτερη ανακούφιση από τον πόνο, σε σχέση με την ομάδα που λάμβανε μόνο ιβουπροφαίνη. Θεωρείται ότι είναι αντιφλεγμονώδες και έχει σχετικά ήπιες παρενέργειες. Με το έλαιο μαγνησίου τα δεδομένα είναι ακόμη πιο περιορισμένα και δεν είναι σαφές τι ποσότητα μπορεί να απορροφηθεί από το δέρμα. Μια μικρή μελέτη 24 ασθενών με ινομυαλγία έδειξε ότι ο πόνος

των συμμετεχόντων βελτιώθηκε μετά τη χρήση τέτοιου ελαίου, αλλά χρειάζεται περισσότερη διερεύνηση. Πηγαίνετε στο πλησιέστερο Κέντρο Υγείας ή ΤΟΜΥ ή συμβουλευτείτε τον γιατρό σας εάν έχετε σημαντικό πόνο στις αρθρώσεις και αν: ● Εχετε μια άρθρωση που είναι κόκκινη, ζεστή και πολύ επώδυνη. ● Είχατε έναν τραυματισμό και πιστεύετε ότι μπορεί να είχατε σπάσει ένα κόκαλο. ● Εχετε υψηλή ή χαμηλή θερμοκρασία και αισθάνεστε πολύ αδιαθεσία ή ζαλάδα. ● Εχετε ταχυκαρδία ή γρήγορη αναπνοή. ● Νιώθετε σύγχυση, υπνηλία ή δυσκολεύεστε να μιλήσετε. ● Δεν ουρείτε αρκετά κατά τη διάρκεια της μέρας.

18 προδιαβήτης είναι μια προνοσηρή κατάσταση που αξιολογείται πλέον ως σημαντική μεταβολική διαταραχή. Ουσιαστικά είναι διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων (του αμύλου δηλαδή, των σακχάρων), με αποτέλεσμα τα επίπεδα γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα να είναι πάνω από τα φυσιολογικά όρια, αλλά κάτω από τα καθορισμένα όρια του σακχαρώδη διαβήτη. Τα άτομα που βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση θεωρείται ότι έχουν αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης του διαβήτη σε ένα βάθος χρόνου 2 με 10 έτη. Ετσι, στην πενταετία ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη σε ένα άτομο που εμφανίζει προδιαβήτη αγγίζει το 30% έως 50% σε πολλές περιπτώσεις. Δικαιολογημένα λοιπόν ο προδιαβήτης θεωρείται «προθάλαμος» του διαβήτη. Πότε εντάσσεται κάποιος στην προδιαβητική κατάσταση; Φυσιολογικά η γλυκόζη αίματος πρέπει να έχει τιμές 70-100 mg% και 2 ώρες μετά το γεύμα (ή μετά τη φόρτιση με γλυκόζη στην καμπύλη σακχάρου) πρέπει να είναι χαμηλότερη των 140 mg%. Εάν ένας εξεταζόμενος έχει είτε γλυκόζη νηστείας 100-125 mg% είτε μεταγευματική γλυκόζη (2 ώρες μετά τη φόρτιση με γλυκόζη) 140-200 mg% ανήκει στην κατηγορία των ατόμων με προδιαβήτη. Εάν έχει αυξημένο (μέχρι 125 mg%) το σάκχαρο νηστείας, τότε έχει προδιαβήτη νηστείας (Impaired Fasting Glucose, IFG), εάν δε έχει αυξημένα τα μετά φόρτιση ή μετά γεύμα σάκχαρα, τότε έχει προδιαβήτη – διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης (Impaired Glucose Tolerance, IGT κατάσταση). Οι μεγάλες Ευρωπαικές και Αμερικανικές επιστημονικές εταιρείες συνιστούν όπως όλα τα άτομα ηλικίας άνω των 35 ετών να κάνουν καμπύλη σακχάρου για την διερεύνηση προδιαβήτη ή διαβήτη. Και αν η καμπύλη είναι φυσιολογική θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 3 χρόνια. Εννοείται ότι τα άτομα αυξημένου κινδύνου (θετικό κληρονομικό διαβήτη, παχύσαρκοι, υπερτασικοί, υπερλιπιδαιμικοί, καρδιοπαθείς κλπ) πολύ πριν τα 35 χρόνια θα πρέπει να υποβάλλονται σε test – καμπύλη σακχάρου. Πόσο συχνός είναι ο προδιαβήτης; Φαίνεται ότι είναι ιδιαίτερα συχνός. Μελέτες στις ΗΠΑ έχουν δείξει ότι η συχνότητα του προδιαβήτη στον πληθυσμό της Αμερικής προσεγγίζει το 35%-38%… Ανάλογα είναι και τα επιδημιολογικά δεδομένα και άλλων χωρών, που γενικά δείχνουν ότι το ένα τρίτο του πληθυσμού παρουσιάζει (ακόμα και χωρίς να το ξέρει) προδιαβήτη. Και ποιοι είναι οι κίνδυνοι του προδιαβήτη; Τα άτομα με προδιαβήτη παρουσιάζουν (σε μικρότερη βέβαια συχνότητα) τους κινδύνους και τις επιπλοκές που εμφανίζουν και τα άτομα με διαβήτη. Ενδεικτικά, μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών επιπλοκών έως και

27-29 Οκτωβρίου 2023

ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗΣ

Ο «προθάλαμος» του διαβήτη Γράφει ο δρ ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΕΛΙΔΏΝΗΣ ΠαθολόγοςΔιαβητολόγος Συντονιστής διευθυντής Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan Hospital Πρόεδρος Ελληνικού Κολλεγίου Μεταβολικών Νοσημάτων

Τα άτομα με προδιαβήτη παρουσιάζουν σε μικρότερη συχνότητα τους κινδύνους και τις επιπλοκές που εμφανίζουν και τα άτομα με διαβήτη. Οι επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών επιπλοκών, αλλά και μικροαγ γειοπαθητικών επιπλοκών όπως νευροπάθεια, νεφροπάθεια και αμφιβλη στροειδοπάθεια

κατά 40% στα άτομα με προδιαβήτη. Επίσης συγκλίνοντα δεδομένα από διάφορες μελέτες παρατήρησης δείχνουν ότι έως και 21% των ατόμων με προδιαβήτη θα παρουσιάσουν χρόνια νεφρική νόσο, 10% διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, 15% περιφερική νευροπάθεια. Συμπερασματικά ο προδιαβήτης είναι κατάσταση που τεκμηριωμένα σχετίζεται με οργανικές επιπλοκές και βέβαια με μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη. Εχει συμπτώματα ο προδιαβήτης; Στον προδιαβήτη συνήθως δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα και μπορεί να εξελιχθεί αθόρυβα, αν και κάποιες φορές ενδέχεται να παρουσιαστούν κάποια κοινά συμπτώματα διαβήτη, όπως αίσθημα δίψας, συχνουρία, αίσθημα κόπωσης, ζάλη και θολή όραση. Επίσης, κάποια άτομα με προδιαβήτη μπορεί να αναπτύξουν μελανίζουσα ακάνθωση, μια κατάσταση που σχετίζεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη, κατά την οποία το δέρμα γίνεται πιο σκούρο και πιο σκληρό. Τέλος, κάποια άτομα με προδιαβήτη παρουσιάζουν αντιδραστική υπογλυκαιμία 2-3 ώρες μετά το γεύμα τους, εμφανίζοντας τα χαρακτηριστικά συμπτώματά της, όπως αίσθημα νευρικότητας, εφίδρωση, αίσθημα υπνηλίας ή κόπωσης, ζάλη κ.λπ. Γενικά, πάντως, απουσιάζουν τα ιδιαίτερα, παθογνωμονικά συμπτώματα στον προδιαβήτη, με αποτέλεσμα κάποιες φορές να γίνεται η διάγνωση του προδιαβήτη κατά τη νοσηλεία επιπλοκής του προδιαβήτη όπως είναι η νοσηλεία για καρδιαγγειακή νόσο (π.χ. έμφραγμα μυοκαρδίου)! Και ποιοι πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο; Σύμφωνα με τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας αλλά και

της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ), όλοι οι ενήλικοι μετά τα 35 έτη θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο για τον προδιαβήτη με τη διενέργεια καμπύλης σακχάρου. Επί αρνητικού αποτελέσματος, θα πρέπει να γίνεται επαναληπτικός έλεγχος ανά τριετία. Πληθυσμοί όμως που έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης προδιαβήτη θα πρέπει πριν από τα 35 έτη και μετά την ενηλικίωσή τους να κάνουν τον έλεγχο προδιαβήτη και διαβήτη σε περιοδική βάση. Αυτοί είναι: ● Τα άτομα με παχυσαρκία, οι πρώτου βαθμού συγγενείς ατόμων με διαβήτη, τα άτομα με υπέρταση ή με υπερχοληστεριναιμία ή με ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, με ιστορικό διαβήτη κύησης κ.λπ. ● Τα άτομα με διαγνωσμένο προδιαβήτη θα πρέπει να υποβάλλονται στο τεστ καμπύλης σακχάρου σε ετήσια περιοδική βάση για να διερευνηθεί το ενδεχόμενο εξέλιξης του προδιαβήτη σε διαβήτη. Ποια η αντιμετώπιση του προδιαβήτη; Ο πυρήνας της αντιμετώπισης του προδιαβήτη είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής, η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών και η υιοθέτηση υγιεινής διατροφής (όπως είναι η μεσογειακή διατροφή, που πλέον και από τις αμερικανικές επιστημονικές εταιρείες θεωρείται η κορωνίδα των διαφόρων προτύπων διατροφής), η εφαρμογή αυξημένης σωματικής δραστηριότητας (τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας αερόβιας άσκησης – γρήγορο βάδισμα την εβδομάδα) και καθημερινής άσκησης και η απώλεια βάρους στα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα. Η απώλεια βάρους μπορεί από μόνη της να αποτρέψει την εξέλιξη του προδιαβήτη σε φυσιολογική μεταβολική και οργανική κατάσταση. Στην προσπάθεια απώλειας βά-

υγεία & ζωή

ρους και της εξέλιξης του προδιαβήτη σε διαβήτη απαιτείται η τήρηση ενός εξισορροπημένου προγράμματος διατροφής ανάλογου με αυτό που δίνεται σε άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, το οποίο θα πρέπει να σχεδιάζεται από τον θεράποντα γιατρό ή τον διατροφολόγο. Το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει κυρίως πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας (όπως άπαχα κρέατα, ψάρια και ασπράδια αυγών), φυτικές ίνες (όπως λαχανικά, άγουρα φρούτα και δημητριακά ολικής άλεσης), καλά λιπαρά οξέα (από σολομό, αμύγδαλα, αβοκάντο) και θα πρέπει να περιορίζει τα σάκχαρα (ζάχαρη, γλυκά), τα αμυλούχα τρόφιμα (όπως πατάτα, ζυμαρικά, ψωμί) και τα ζωικά λίπη (όπως χοιρινό κρέας, αλλαντικά κ.λπ.). Μεγάλες διεθνείς προοπτικές μελέτες έχουν δείξει ότι η συστηματική αλλαγή του τρόπου ζωής σε μια υγιεινή κατεύθυνση μειώνει έως και 70% τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη στη φάση του προδιαβήτη. Και το σημαντικότερο σύμφωνα με μελέτες είναι ότι η υγιεινή αλλαγή του τρόπου ζωής εγκαθιστά και θετική μεταβολική μνήμη στον οργανισμό με αποτέλεσμα ακόμη και όταν μειωθεί ή προσωρινά ανασταλεί η εφαρμογή της να εξακολουθεί να υπάρχει θετική, ευνοϊκή επίδραση στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης Σ.Δ. τύπου 2. Αυτή η αξία της υγιεινοδιαιτητικής παρέμβασης έχει αξιολογηθεί σημαντικά από την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία με αποτέλεσμα να την προτείνει ως τη βασική και αναντικατάστατη παρέμβαση στον προδιαβήτη. Βεβαίως από άλλες διεθνείς επιστημονικές εταιρείες (όπως η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία) προτείνονται και φαρμακευτικές αγωγές (όπως η μετφορμίνη) στον προδιαβήτη, αγωγές που έδειξαν όφελος στην αποτροπή εξέλιξης του προδιαβήτη σε Σ.Δ. 2. Ομως καμία φαρμακευτική αγωγή δεν έδειξε ότι δημιουργεί θετική μεταβολική μνήμη στον οργανισμό και η όποια ευνοϊκή δράση υπάρχει μόνο κατά την περίοδο χορήγησης της φαρμακευτικής αγωγής, εν αντιθέσει με την υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση.

Συμπερασματικά Ο προδιαβήτης είναι μια συχνή, σιωπηλή, όμως επιβαρυντική κατάσταση για τη μεταβολική υγεία του οργανισμού μας. Μια προνοσηρή κατάσταση που μπορεί να συνοδευτεί από πολλές συστημικές επιπλοκές και κυρίως από ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης του Σ.Δ. 2. Ο προληπτικός έλεγχος και η διάγνωσή του είναι σήμερα απολύτως επιβαλλόμενη διαδικασία. Η διαχείριση του προδιαβήτη επικεντρώνεται κυρίως στη σωστή διατροφή, στη σωματική άσκηση και στην απώλεια σωματικού βάρους, που αποτελούν τους θεμελιώδεις λίθους της αντιμετώπισης αυτής της βραδυφλεγούς βόμβας για την υγεία μας, της βόμβας του προδιαβήτη.

υγεία & ζωή

27-29 Οκτωβρίου 2023

ν και οι δύο συνθήκες φαίνονται ασύνδετες, υπάρχει μια ισχυρή σύνδεση. Ενημερωθείτε παρακάτω για τρόπους καταπολέμησης της υπέρτασης εάν έχετε ψωρίαση. Η ψωρίαση, μια φλεγμονώδης νόσος που προκαλεί φολιδωτές βλάβες στο δέρμα, σχετίζεται με μια σειρά από άλλες χρόνιες παθήσεις, κυρίως με την ψωριασική αρθρίτιδα. Με την ψωρίαση σχετίζεται όμως και η υπέρταση ή η υψηλή αρτηριακή πίεση, που είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για καρδιακές παθήσεις. Τα άτομα με συμπτώματα ψωρίασης του δέρματος είναι πιο πιθανό να έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση. Οι ασθενείς με ψωρίαση έχουν συνήθως υψηλότερο ποσοστό υψηλής αρτηριακής πίεσης σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Μια ανασκόπηση στο Journal of Hypertension, που ανέλυσε ιατρικά αρχεία περισσότερων των 300.000 ατόμων με ψωρίαση διαπίστωσε ότι η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι ιδιαίτερα συχνή σε ασθενείς με σοβαρά δερματικά συμπτώματα, επηρεάζοντας περισσότερους από τους μισούς (54%). Υπάρχουν επίσης στοιχεία ότι τα άτομα με μέτρια ή σοβαρά δερματικά συμπτώματα ψωρίασης είναι πιο πιθανό να έχουν ανεξέλεγκτη αρτηριακή πίεση, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA Dermatology.

ΜΙΑ ΑΠΡΟΣΔΟΚΗΤΗ ΣΧΕΣΗ

Ψωρίαση και υψηλή πίεση Γράφει ο ΚΏΣΤΑΣ ΛΟΎΜΟΣ Πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Ψωριασικών Ασθενών «ΚΑΛΥΨΩ»

Η σχέση μεταξύ ψωρίασης και υψηλής αρτηριακής πίεσης Η σχέση μεταξύ ψωρίασης και υψηλής αρτηριακής πίεσης είναι πολύπλοκη και δεν είναι πλήρως κατανοητή. Δεν είναι γνωστό εάν η ίδια η ψωρίαση προκαλεί υπέρταση ή εάν η σχέση προκαλείται από άλλους παράγοντες κινδύνου όπως η παχυσαρκία, το κάπνισμα ή η διατροφή. Οι ασθενείς με ψωρίαση φαίνεται να είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε άλλους παράγοντες κινδύνου για υψηλή αρτηριακή πίεση, όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη και ο διαβήτης. Η ψωρίαση συνδέεται επίσης με το μεταβολικό σύνδρομο, και αυτό πιθανότατα οφείλεται σε φλεγμονή. Το μεταβολικό σύνδρομο είναι ένα σύμπλεγμα συμπτωμάτων που αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακής νόσου. Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι ένα από τα πέντε συμπτώματα του μεταβολικού συνδρόμου, μαζί με την κοιλιακή παχυσαρκία, τη μειωμένη ρύθμιση της γλυκόζης, τα υψηλά τριγλυκερίδια και τη μειωμένη HDL («καλή») χοληστερόλη. Οταν έχετε ψωρίαση, η φλεγμονή προκαλεί ή σχετίζεται με πολλές από τις καταστάσεις (όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση) που οδηγούν σε καρδιακές προσβολές.

ΨΩΡΊΑΣΗ

Εξετάζοντας τη σύνδεση ψωρίασης-υπέρτασης σε μοριακό επίπεδο

Για να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής σε άτομα με ψωρίαση, το ΚΑΛΥΨΩ προτείνει στα μέλη του να επισκέπτονται έναν γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας που μπορεί να παρακολουθεί την αρτηριακή τους πίεση και να συζητήσει άλλους παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις.

Ερευνα, συμπεριλαμβανομένης μιας μελέτης στα Ιατρικά Αρχεία, δείχνει κάποια συσχέτιση μεταξύ της ψωρίασης και της αύξησης πολλών ενζύμων και πρωτεϊνών που αυξάνουν έμμεσα την αρτηριακή πίεση ή αυξάνουν τη φλεγμονή. Το ένζυμο μετατροπής της αγγειοτενσίνης (ACE) μετατρέπει την ορμόνη αγγειοτενσίνη Ι σε αγγειοτενσίνη ΙΙ, προκαλώντας συστολή των αιμοφόρων αγγείων και συνεπώς αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Οι ασθενείς με ψωρίαση μπορεί να έχουν αυξημένα επίπεδα ACE. Η αγγειοτενσίνη ΙΙ διεγείρει επίσης την παραγωγή ορμονών που αναγκάζουν τα νεφρά να απορροφούν αλάτι και νερό, γεγονός που αυξάνει την αρτηριακή πίεση αυξάνοντας την ποσότητα των υγρών στο σώμα. Οι ασθενείς με ψωρίαση μπορεί επίσης να έχουν αυξημένα επίπεδα της πρωτεΐνης ενδοθηλίνη-1, η οποία έχει προφλεγμονώδη αποτελέσματα που εμπλέκονται σε καρδιαγγειακές παθήσεις. Ορισμένες θεραπείες ψωρίασης μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου υπέρτασης

και καρδιακής προσβολής Υπάρχουν πλέον στοιχεία ότι η θεραπεία της ψωρίασης βελτιώνει την υπέρταση και μειώνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Ορισμένα βιολογικά φάρμακα για την ψωρίαση μπορεί να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Πολλά μητρώα δείχνουν ότι όταν ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα και ψωρίαση υποβλήθηκαν σε θεραπεία με αναστολείς του TNF, είχαν 50% μείωση των καρδιακών προσβολών. Οτιδήποτε θεραπεύει την ψωρίαση μειώνει τη φλεγμονή. Μέχρι στιγμής, τα περισσότερα δεδομένα που έχουμε για τη μείωση των καρδιακών προσβολών προέρχονται από τους αναστολείς TNF. Τα οφέλη για τους ασθενείς είναι το καθαρό δέρμα και η μείωση των συννοσηροτήτων όπως η καρδιακή προσβολή. Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις ότι το φως του ήλιου, το οποίο βελτιώνει την ψωρίαση, μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στην αρτηριακή πίεση. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2020 στο Journal of the American Heart Association υποδηλώνει ότι η έκθεση στην υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία σχετίζεται με χαμηλότερη συστο-

λική αρτηριακή πίεση. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και στη μείωση του κινδύνου καρδιακής προσβολής Για να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής σε άτομα με ψωρίαση, το ΚΑΛΥΨΩ προτείνει στα μέλη του να επισκέπτονται έναν γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας που μπορεί να παρακολουθεί την αρτηριακή τους πίεση και να συζητήσει άλλους παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις. Επίσης, ενθαρρύνουμε τους ασθενείς να χάσουν βάρος και να σταματήσουν το κάπνισμα. Πολλοί ασθενείς με ψωρίαση είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, βασικός παράγοντας κινδύνου για μεταβολικό σύνδρομο. Ο λιπώδης ιστός φαίνεται να είναι πηγή αγγειοτενσίνης, επομένως η μείωση του σωματικού βάρους μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Εάν έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση, ο γιατρός της πρωτοβάθμιας περίθαλψης μπορεί να σας συστήσει φάρμακα, αλλαγές στον τρόπο ζωής ή και τα δύο. Παρακάτω ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 20

↘

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

ΨΩΡΊΑΣΗ

↘

οι ακόλουθες συμβουλές για να μειώσετε την αρτηριακή πίεση με φυσικό τρόπο: ● Σωματική δραστηριότητα. Προσπαθήστε να κάνετε τη συνιστώμενη σωματική δραστηριότητα, που είναι τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης σωματική δραστηριότητα την εβδομάδα. ● Τρώτε λιγότερο αλάτι. Διαβάστε τις ετικέτες των τροφίμων για να ελέγξετε την περιεκτικότητα σε νάτριο και προσπαθήστε να περιορίσετε την πρόσληψη επεξεργασμένων τροφίμων. ● Αυξήστε την πρόσληψη καλίου. Το κάλιο βοηθά το σώμα σας να απαλλαγεί από το νάτριο. Οι μπανάνες, τα πεπόνια, τα πορτοκάλια, τα αβοκάντο και οι ντομάτες είναι όλα καλές πηγές του μετάλλου. ● Μην πίνετε πολύ αλκοόλ. Για να βοηθήσουν στη διαχείριση της αρτηριακής πίεσης, συνιστάται στους άνδρες να περιορίζουν την κατανάλωση αλκοόλ σε δύο ποτά την ημέρα και οι γυναίκες να περιορίζουν την πρόσληψη σε ένα ποτό την ημέρα, σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία. ● Μειώστε το άγχος. Το χρόνιο στρες μπορεί να σας βάλει σε κίνδυνο για διάφορες χρόνιες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της υψηλής αρτηριακής πίεσης, των καρδιακών παθήσεων και του εγκεφαλικού. Η εύρεση τρόπων μείωσης ή διαχείρισης του στρες μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της συνολικής υγείας σας. Η νέα πρωτοβουλία στοχεύει να βοηθήσει στη βελτίωση της ευαισθητοποίησης και της θεραπείας για την υπέρταση Οι ασθενείς με ψωρίαση τείνουν να υποβάλλονται σε ανεπαρκή διάγνωση και υποθεραπεία για παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση και η υψηλή χοληστερόλη. Για τον λόγο αυτόν το National Psoriasis Foundation στην Αμερική προσπαθεί να βελτιώσει αυτό το πρόβλημα μέσω της ανάπτυξης και της δοκιμής ενός κεντρικού μοντέλου συντονιστή φροντίδας. Στο νέο μοντέλο, που περιγράφεται σε μια πρωτότυπη έρευνα η οποία δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2022 στο JAMA Dermatology, τα άτομα με ψωρίαση που έχουν παράγοντες κινδύνου πρώιμης καρδιακής νόσου θα παραπέμπονται από τον δερματολόγο ή τον ρευματολόγο τους σε έναν συντονιστή φροντίδας για να βοηθήσει στη διαχείριση παραγόντων κινδύνου και να τους συνδέσει με πάροχο πρωτοβάθμιας περίθαλψης.

27-29 Οκτωβρίου 2023

υγεία & ζωή

Τι πρέπει να προσέξετε στη δια ια σειρά από θεραπείες είναι διαθέσιμες για την ψωρίαση, από δερματικές αλοιφές έως φάρμακα που αλλάζουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Μπορεί όμως η ανακούφιση των συμπτωμάτων αυτής της κοινής πάθησης να είναι τόσο απλή όσο η αλλαγή των τροφών που τρώμε; Γι α π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο υ ς α π ό 125.000.000 ανθρώπους παγκοσμίως –223.000 στην Ελλάδα– που ζουν με ψωρίαση η διατροφή μπορεί να παίζει μεγαλύτερο ρόλο από ό,τι πιστεύουμε στο πώς το σώμα μας χειρίζεται τη φλεγμονή.

Μ Γράφει η ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΠΩΛΗ Κλινική διαιτολόγοςδιατροφολόγος, MSC

Ποια είναι η σχέση της ψωρίασης με τη διατροφή σας; Η ψωρίαση δεν προκαλείται από οτιδήποτε τρώτε, αλλά υπάρχει μια σημαντική σχέση μεταξύ της διατροφής σας και της ψωρίασης. Πολλές τροφές όμως είναι γνωστό ότι προκαλούν φλεγμονή σε όλο το σώμα. Σε μερικούς ανθρώπους, αυτός ο εκτεταμένος ερεθισμός μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ψωρίασης.

Πώς τα τρόφιμα προκαλούν φλεγμονή;

Υπάρχει μια σημαντική σχέση μεταξύ της διατροφής σας και της ψωρίασης. Πολλές τροφές όμως είναι γνωστό ότι προκαλούν φλεγμονή σε όλο το σώμα. Σε μερικούς ανθρώπους, αυτός ο εκτεταμένος ερεθισμός μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ψωρίασης

Οι μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη σχετικά με το πώς ορισμένες τροφές προκαλούν μια φλεγμονώδη απόκριση. Ερευνες υποδεικνύουν ότι ορισμένες τροφές, ειδικά αυτές που έχουν υποστεί υψηλή επεξεργασία, βάζουν τους αμυντικούς μηχανισμούς του σώματός σας σε υπερένταση. Για παράδειγμα, τα λιπαρά τρόφιμα μπορούν να αυξήσουν τη φλεγμονή στον λιπώδη ιστό (σωματικό λίπος), που βρίσκεται σε όλο το σώμα σας. Η συνεχιζόμενη φλεγμονή του λιπώδους ιστού (συνήθης σε άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα) αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ψωρίασης. Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, καρδιακές παθήσεις και άλλες χρόνιες παθήσεις.

Τροφές που πρέπει να αποφεύγετε με την ψωρίαση Πολλές από τις ίδιες τροφές που έχουν πολλές θερμίδες και που μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους και να αυξήσουν τον κίνδυνο για παχυσαρκία, διαβήτη και καρδιακές παθήσεις, είναι επίσης φλεγμονώδεις. Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες φλεγμονωδών τροφών που μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της ψωρίασης. ● ΑΛΚΟΟΛ: Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ κάνει το συκώτι

σας να λειτουργεί υπερωριακά. Πρέπει να παράγει χημικές ουσίες για να μεταβολίσει το αλκοόλ, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια φλεγμονή εάν πίνετε πολύ ή τακτικά. Το αλκοόλ μπορεί επίσης να βλάψει τα καλά βακτήρια στο έντερό σας, τα οποία μπορεί

να οδηγήσουν σε φλεγμονή στο κόλον και τα έντερά σας. ● ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ: Πολλά γαλακτοκομικά προϊόντα τείνουν να έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή. Τα προϊόντα που περιέχουν αγελαδινό

υγεία & ζωή

27-29 Οκτωβρίου 2023

ΨΩΡΊΑΣΗ

τροφή σας για να μειώσετε τη φλεγμονή

γάλα περιέχουν επίσης καζεΐνη, μια πρωτεΐνη που μερικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να χωνέψουν. Τα άτομα που έχουν δυσανεξία στη λακτόζη. Ο χρόνιος γαστρεντερικός ερεθισμός από αυτές τις καταστάσεις μπορεί να επιδεινώσει τη φλεγμονή. Για μερικούς

ανθρώπους, τα συμπτώματα της ψωρίασης βελτιώνονται όταν κόβουν τα γαλακτοκομικά από τη διατροφή τους. ● Τρόφιμα που περιέχουν επεξεργασμένους υδατάνθρακες (λευκό ψωμί, σφολιάτες, αρτοσκευάσματα από λευκό αλεύρι).

Τα συγκεκριμένα τρόφιμα έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες συγκριτικά με τα αντίστοιχα ολικής άλεσης, με αποτέλεσμα να περιέχουν πολλή ζάχαρη, η οποία μπορεί να προκαλέσει απότομη αύξηση του σακχάρου στο αίμα.

Οι επεξεργασμένοι υδατάνθρακες αυξάνουν επίσης τα τελικά προϊόντα προηγμένης γλυκοζυλίωσης, τα οποία είναι ουσίες στο αίμα που μπορούν να οδηγήσουν σε φλεγμονή. ● Τροφές με κορεσμένα λιπαρά και τρανς λιπαρά: Τα λίπη στα επεξεργασμένα κρέατα (αλλαντικά), στα τηγανητά, στο αγελαδινό γάλα, το γρήγορο φαγητό και πολλά επεξεργασμένα σνακ (σφολιάτες, ζύμες από λευκό αλεύρι) είναι γνωστό ότι προκαλούν φλεγμονή στο σώμα. Αυτά τα λίπη αυξάνουν την ποσότητα της λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας (LDL) στο αίμα σας, που είναι γνωστή ως «κακή χοληστερόλη». Μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχει σχέση μεταξύ του υπερβολικού λίπους στο σώμα και της ανάπτυξης ψωρίασης καθώς και της επιδείνωσης των συμπτωμάτων της ψωρίασης. ● Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρόσθετη ζάχαρη: Τα προστιθέμενα σάκχαρα στα αναψυκτικά, στους χυμούς φρούτων, στις καραμέλες, στα αρτοσκευάσματα και άλλα γλυκά διαφέρουν από τα φυσικά σάκχαρα σε τρόφιμα όπως τα φρούτα. Το σώμα μας παράγει ινσουλίνη για να επεξεργαστεί τη ζάχαρη, αλλά η υπερβολική πρόσθετη ζάχαρη αναγκάζει το σώμα μας να αποθηκεύσει αυτή την επιπλέον ενέργεια στα λιπώδη κύτταρα και να προκαλέσει φλεγμονή του λιπώδους ιστού. Τα τρόφιμα με πολλά πρόσθετα σάκχαρα μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε αυξημένα επίπεδα φλεγμονωδών πρωτεϊνών που ονομάζονται κυτοκίνες. Επίσης, ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα τεχνητά γλυκαντικά όπως η ασπαρτάμη μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια φλεγμονή. ● Τροφές που περιέχουν γλουτένη: Η έρευνα δείχνει ότι τα άτομα με ψωρίαση τείνουν να έχουν υψηλότερα ποσοστά κοιλιοκάκης. Σε άτομα με κοιλιοκάκη, η γλουτένη (μια πρωτεΐνη στο σιτάρι και σε ορισμένα άλλα δημητριακά) πυροδοτεί μια αυτοάνοση απόκριση που προκαλεί το σώμα να επιτεθεί στους ιστούς στο λεπτό έντερο. Τα άτομα με κοιλιοκάκη πρέπει να αποφεύγουν εντελώς τη γλουτένη, αν και ορισμένα άτομα χωρίς τη νόσο έχουν διαπιστώσει ότι η μείωση της γλουτένης στη διατροφή τους μειώνει τις εξάρσεις της ψωρίασης.

Πώς μπορείτε να «μετρήσετε» τη φλεγμονή στο σώμα; Ενώ ορισμένα τρόφιμα είναι γνωστό ότι προκαλούν φλεγμο-

νή, δεν αντιδρούν όλοι με τον ίδιο τρόπο σε αυτά τα τρόφιμα. Είχα μερικούς ασθενείς που ένιωθαν ότι το σιτάρι χειροτέρευε την ψωρίασή τους. Μια άλλη ασθενής παρατήρησε περισσότερες εξάρσεις όταν έτρωγε ξηρούς καρπούς. Ορισμένα τεστ μπορούν να μετρήσουν τη φλεγμονή με βιοδείκτες, οι οποίοι είναι ουσίες στο αίμα σας που αυξάνονται όταν το σώμα σας αντιδρά με συγκεκριμένο τρόπο σε τρόφιμα όπως τα λίπη ή η ζάχαρη. Για παράδειγμα, μια απλή εξέταση μπορεί να ελέγξει για αυξημένα επίπεδα C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) στο αίμα σας. Το συκώτι παράγει επιπλέον CRP εάν υπάρχει φλεγμονή στο σώμα σας. Καθώς προσαρμόζετε τη διατροφή σας για να ανακουφίσετε τα συμπτώματα της ψωρίασης, φροντίστε να συνεργαστείτε με τον γιατρό σας για να παρακολουθήσετε τα συμπτώματα και τα επίπεδα φλεγμονής.

Τροφές που πρέπει να τρώτε εάν έχετε ψωρίαση Ακριβώς όπως ορισμένα τρόφιμα προκαλούν φλεγμονή, άλλα μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της φλεγμονής. Γενικά, η ισορροπημένη διατροφή με πλήρη τροφή είναι η καλύτερη προσέγγιση για τη μείωση της φλεγμονής σε όλο το σώμα. Μπορεί να μειώσει τις εξάρσεις της ψωρίασης ή να κάνει τα συμπτώματά σας λιγότερο σοβαρά. Η παρακολούθηση μιας μεσογειακής διατροφής για ψωρίαση μπορεί επίσης να μειώσει τη χρόνια φλεγμονή που συμβάλλει σε καρδιακές παθήσεις, διαβήτη τύπου 2, καρκίνο και άλλες παθήσεις. Οι καλύτερες τροφές, εάν έχετε ψωρίαση, περιλαμβάνουν: ● Ψάρια, άπαχη πρωτεΐνη ή πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης όπως το τόφου ● Φρούτα και λαχανικά ● Οσπρια (φασόλια και φακές) ● Ξηροί καρποί και σπόροι ● Ελαιόλαδο ● Μικρές ποσότητες γαλακτοκομικών με χαμηλά λιπαρά ● Ολικής άλεσης Ο καλύτερος τρόπος για να πάρετε όλες τις βιταμίνες και τα μέταλλα που χρειάζεστε είναι από τις τροφές που τρώτε. Αλλά είναι γενικά ασφαλές να παίρνετε μια καθημερινή πολυβιταμίνη. Μιλήστε με τον γιατρό σας και έναν διαιτολόγο-διατροφολόγο για άλλα συμπληρώματα διατροφής που μπορεί να είναι κατάλληλα για τις ανάγκες σας.

22 συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ) αποτελεί μια αυτοάνοση χρόνια πάθηση στην οποία το ανοσοποιητικό μας σύστημα, που φυσιολογικά μας προστατεύει από διάφορους ξενιστές, στρέφεται εναντίον του ίδιου του οργανισμού και αρχίζει να επιτίθεται σε διάφορα όργανα και ιστούς. Η επιστημονική κοινότητα δεν έχει καταφέρει ακόμα να αναγνωρίσει τους ακριβείς μηχανισμούς με τους οποίους προκαλείται η νόσος σε ένα άτομο, παρ’ όλα αυτά υπάρχουν σαφείς ενδείξεις όσον αφορά τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που επιδεινώνουν την πορεία της νόσου, γι’ αυτό και είναι καίριας σημασίας να υπάρξει η κατάλληλη ενημέρωση των ανθρώπων που πάσχουν από ΣΕΛ, ώστε να γνωρίζουν πώς μπορούν να προστατευτούν. Ο χειμώνας αποτελεί μια περίοδο που χρειάζεται προσοχή από τους ανθρώπους που πάσχουν από ΣΕΛ και αυτό διότι οι χαμηλές θερμοκρασίες έχουν συσχετιστεί με εξάρσεις της νόσου. Αναλυτικότερα, η χαμηλή θερμοκρασία και η υγρασία μπορεί να είναι ένας από τους παράγοντες εμφάνισης ή επιδείνωσης εξάρσεων και πολύ συχνά μπορεί να προκαλέσει κεφαλαλγίες καθώς και πόνους στις αρθρώσεις και στα άκρα. Αντίστοιχα το καλοκαίρι οι προκλήσεις για τους ασθενείς με ΣΕΛ είναι μεγάλες. Σύμφωνα με πολλές έρευνες, η ηλιακή ακτινοβολία είναι ο κυριότερος περιβαλλοντικός παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά τη νόσο, καθώς μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει δερματικά εξανθήματα και να δημιουργήσει δερματικές αλλοιώσεις. Η ηλιακή ακτινοβολία μπορεί επίσης να επιδεινώσει τη νόσο σε οργανικό επίπεδο μέσα από τη φλεγμονή, προκαλώντας συστηματικές εξάρσεις. Οι επιδράσεις αυτές μπορεί να μην είναι άμεσες (1-3 εβδομάδες) γι’ αυτό και αρκετοί ασθενείς με ΣΕΛ αρκετές φορές δυσκολεύονται να κατανοήσουν την αιτία επιδείνωσης της κατάστασής τους. Κατανοούμε, λοιπόν, ότι η λήψη των κατάλληλων προστατευτικών μέτρων ανάλογα με τις ανάγκες που δημιουργεί η κάθε εποχιακή μεταβολή είναι προ-απαιτούμενο για τη ρύθμιση των συμπτωμάτων της νόσου και την αποφυγή επιδείνωσης αυτής.

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΌΣ ΕΡΥΘΗΜΑΤΏΔΗΣ ΛΥΚΌΣ

27-29 Οκτωβρίου 2023

υγεία & ζωή

Μέτρα για τον χειμώνα: ●Λήψη συμπληρώματος βιταμίνης D (πάντα σύμφωνα με τις ανάγκες του ατόμου και σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού), καθώς τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D έχουν συσχετιστεί με επιδείνωση της νόσου ● Ενδυμασία με πολλές στρώσεις τις κρύες μέρες του χειμώνα για την αποφυγή της απότομης έκθεσης στο κρύο ● Χρήση κασκόλ, ζεστών γαντιών

Είναι σημαντικό οι ασθενείς να ακολουθήσουν τα απλά και αποτελεσματικά προληπτικά μέτρα, που θα τους βοηθήσουν να προστατευτούν από τις εποχιακές μεταβολές ακολουθώντας ταυτόχρονα το εξατομικευμένο πολυεπίπεδο θεραπευτικό πλάνο του οικογενειακού γιατρού

Ζέστη και κρύο προκαλούν επιδείνωση της νόσου Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΠΟΥΛΟΣ Ειδικευόμενος επισκέπτης υγείας ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΤΙΡΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ (ΕΛΕΑΝΑ)

και ζεστών καλτσών όταν πρόκειται για έξοδο σε πολύ κρύες μέρες ● Αποφύγετε να περνάτε μεγάλα χρονικά διαστήματα σε περιβάλλον με χαμηλή θερμοκρασία, ακόμα και εάν έχετε ντυθεί κατάλληλα ● Ισορροπημένη διατροφή και πολλά μικρά γεύματα μέσα στη μέρα ● Επαρκής ενυδάτωση ● Η έντονη γυμναστική θα πρέπει να γίνεται σε κλειστό χώρο για την αποφυγή της έκθεσης των αρθρώσεων και των άκρων στο κρύο ● Ο εμβολιασμός κατά της γρίπης τον χειμώνα είναι πολύ σημαντικός καθώς οι λοιμώξεις από ιούς μπορούν να αποτελέσουν αιτία έξαρσης

Μέτρα για το καλοκαίρι: ● Εφαρμογή αντηλιακού (από τον Απρίλιο μέχρι και τον Οκτώβριο) σε όλες τις περιοχές του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο. Το αντηλιακό θα πρέπει να έχει δείκτη προστασίας τουλάχιστον 50 και ιδανικά να είναι ειδικό για ασθενείς με ΣΕΛ. Θα πρέπει να εφαρμόζεται το πρωί και τουλάχιστον άλλη μία φορά κατά τη διάρκεια της ημέρας

(έρευνες έχουν δείξει ότι άνθρωποι με ΣΕΛ που χρησιμοποιούσαν τακτικά αντηλιακό είχαν σημαντικά χαμηλότερες νεφρικές και αιματολογικές διαταραχές αλλά και γενικά νοσηλείες σε σχέση με άτομα που δεν χρησιμοποιούσαν καθόλου) ● Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο τις ώρες αιχμής (10.00-16.00) ● Χρήση καπέλου και γυαλιών ηλίου όταν υπάρχει ηλιοφάνεια ● Προσοχή στις περιοχές που έχει σκιά ώστε να μην αντανακλάται η ηλικιακή ακτινοβολία σε άλλες επιφάνειες (π.χ. θάλασσα, πλακόστρωτα, τζάμια) ● Χρήση ρούχων με μακριά μανίκια ώστε να περιορίζονται οι περιοχές που έρχονται σε άμεση επαφή με την ηλικιακή ακτινοβολία (ακόμα και χρήση γαντιών αν είναι απαραίτητο) ● Συνέχιση της εκάστοτε φαρμακευτικής αγωγής ακόμα και στα ταξίδια-διακοπές ● Αποφυγή χρήσης καλλυντικών που καθιστούν το δέρμα ευάλωτο στην ηλιακή ακτινοβολία ● Ισορροπημένη διατροφή και

επαρκής λήψη νερού για την αποφυγή αφυδάτωσης

Γενικές οδηγίες για τη σταθεροποίηση της νόσου: ● Ισορροπημένη διατροφή ● Ξεκούραση ● Επαρκής και ποιοτικός ύπνος ● Διαχείριση του άγχους μέσω ευχάριστων δραστηριοτήτων ● Αποφυγή κοινωνικής απομόνωσης ● Ψυχολογική υποστήριξη ● Διακοπή καπνίσματος και χρήσης αλκοόλ Είναι σημαντικό οι ασθενείς με ΣΕΛ να ακολουθήσουν τα παραπάνω απλά και αποτελεσματικά προληπτικά μέτρα, που θα τους βοηθήσουν να προστατευτούν από τις εποχιακές μεταβολές και, ακολουθώντας ταυτόχρονα το εξατομικευμένο πολυεπίπεδο θεραπευτικό πλάνο του οικογενειακού γιατρού, να καταφέρουν να ελέγξουν τη νόσο τους, επιτυγχάνοντας μια καλύτερη ποιότητα ζωής και μαθαίνοντας να απολαμβάνουν τη ζωή παρά την ύπαρξη της νόσου.

υγεία & ζωή

27-29 Οκτωβρίου 2023

ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΕΣ

Το φθινόπωρο φέρνει... πονοκέφαλο άν έχετε αρχίσει να παρατηρείτε αύξηση στους πονοκεφάλους σας καθώς ο καιρός γίνεται πιο δροσερός, δεν είστε οι μόνοι. Συμβαίνει πολύ συχνά πολλοί άνθρωποι να αντιμετωπίζουν το φθινόπωρο περισσότερους πονοκεφάλους απ’ ό,τι σε άλλες περιόδους του έτους. Ακολουθούν ορισμένα στοιχεία που θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε και να αντιμετωπίσετε αυτούς τους επιπλέον πονοκεφάλους.

Φθινόπωρο σημαίνει αυξημένους πονοκεφάλους Μελέτες δείχνουν ότι από τους μήνες Σεπτέμβριο έως Νοέμβριο οι άνθρωποι γενικά βιώνουν περισσότερο κάθε τύπο κεφαλαλγίας. Μια μελέτη δείχνει ότι οι κρίσεις ημικρανίας είναι πολύ πιο συχνές –τουλάχιστον στους ενηλίκους– κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου από ό,τι τις άλλες εποχές. Αυτό σημαίνει ότι το φθινόπωρο είναι η τέλεια στιγμή για να αντιμετωπίσετε καλύτερα τις ημικρανίες σας ή άλλους επαναλαμβανόμενους πονοκεφάλους. Οι αλλαγές του καιρού μπορεί να ευθύνονται για αυτή την αύξηση σε κάθε είδους πονοκέφαλο. Οσοι υποφέρουν από αθροιστικούς πονοκεφάλους είναι επίσης πιο πιθανό να τους εμφανίσουν το φθινόπωρο και μια μελέτη έδειξε σύνδεση μεταξύ των αλλαγών της θερμοκρασίας και τέτοιων πονοκεφάλων, πιθανότατα όταν ο καιρός αλλάζει από ζέστη σε κρύο. Προφανώς το να παραμείνετε ζεστοί κατά τη διάρκεια του κρύου και να παρακολουθείτε τα ερεθίσματα για να ξέρετε τι να περιμένετε και πότε να το περιμένετε γίνεται πιο κρίσιμο όσο πλησιάζει το φθινόπωρο.

Οι αλλεργίες συμβάλλουν στους πονοκεφάλους Με το φθινόπωρο έρχονται χειρότερες αλλεργίες για πολλούς εποχικούς αλλεργικούς. Μερικοί αλλεργικοί εμφανίζουν επίσης πονοκεφάλους ή και ημικρανίες. Μια μελέτη δείχνει ότι το 50% των πασχόντων από αλλεργίες μπορεί επίσης να πάσχουν από ημικρανίες. Θα πρέπει να μιλήσετε με έναν γιατρό εάν έχετε αλλεργίες και σοβαρούς πονοκεφάλους, καθώς αυτοί οι πονοκέφαλοι μπορεί συχνά να διαγνωστούν λανθασμένα ως πονοκέφαλοι από ιγμορίτιδα αντί για ημικρανίες. Βεβαιωθείτε ότι έχετε έτοιμα τα φάρμακα για την αλλεργία σας για να αποτρέψετε τις εξάρσεις των χειρότερων αλλεργικών συμπτωμάτων σας.

Γράφει ο ΜΙΧΆΛΗΣ ΒΙΚΕΛΗΣ MSc in Headache Medicine, PhD

περισσότερο μέσα στο σπίτι μας. Λιγότερη έκθεση στον ήλιο σημαίνει λιγότερη βιταμίνη D. Ορισμένες έρευνες δείχνουν έναν σαφή παραλληλισμό μεταξύ της έλλειψης βιταμίνης D και της αύξησης της συχνότητας των πονοκεφάλων, επομένως υπάρχει πιθανότητα αυτά τα δύο να σχετίζονται άμεσα. Συμβουλευτείτε έναν γιατρό πριν πάρετε συμπληρώματα, αλλά το να βγαίνετε έξω και να απολαμβάνετε τον ήλιο θα μπορούσε να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τους πονοκεφάλους.

Η λιγότερη έκθεση στον ήλιο είναι μία από τις αιτίες

Το άγχος επηρεάζει επίσης τους πονοκεφάλους

Καθώς η θερμοκρασία χαμηλώνει, έχουμε την τάση να μένουμε

Είτε επιστρέφετε στο σχολείο είτε ο φόρτος εργασίας σας αυ-

ξάνεται, όσο περισσότερο άγχος έχετε και όσο λιγότερο κοιμάστε, μπορεί να είναι η αιτία που προκαλείται πονοκέφαλος. Οι διακοπές ή οι γιορτές είναι επίσης επιβαρυντικοί παράγοντες για την παρουσία πονοκεφάλων.

Πάρτε αναλγητικά Η πρώτη σας επιλογή, αν έχετε διαγνωστεί με κεφαλαλγία τάσεως, είναι να κάνετε ορθολογική χρήση ενός αναλγητικού. Σύμφωνα με τους ειδικούς, το κατάλληλο σκεύασμα θα πρέπει να δρα τόσο κεντρικά όσο και περιφερικά, να έχει γρήγορη δράση και να προσφέρει αποτελεσματική αντιμετώπιση της κεφαλαλγίας (πονοκεφάλου τάσεως) καθώς και να είναι καλά ανεκτό.

Ορισμένες έρευνες δείχνουν έναν σαφή παραλληλισμό μεταξύ της έλλειψης βιταμίνης D και της αύξησης της συχνότητας των πονοκεφάλων, επομένως υπάρχει πιθανότητα αυτά τα δύο να σχετίζονται άμεσα