ΜΙΑ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ Κύριε Δημητριάδη, Σας ευχαριστώ για την επιστολή - απάντησή σας με αφορμή δημοσίευμά μου στην έγκριτη ‘Εφημερίδα των Συντακτών’, στις 9-11- 2022 και τίτλο ‘Πώς η μεταλλευτική δραστηριότητα στη ΒΑ Χαλκιδική επηρεάζει την ποιότητα του νερού’. Αντιλαμβάνομαι τη θέση σας που ως στέλεχος της Ελληνικός Χρυσός (ΕΧ) είστε μάλλον υποχρεωμένος, να υπερασπιστείτε τα συμφέροντα της Εταιρείας. Μου προκαλούν όμως ιδιαίτερη εντύπωση τα γραφόμενά σας ότι το εν λόγω δημοσίευμα περιέχει εσφαλμένες και ανακριβείς πληροφορίες και «κινδυνολογεί αδιακρίτως μέσω υποκειμενικών υποθέσεων και αυθαίρετων συμπερασμάτων, που αποτελούν δυσφήμηση για τη δραστηριότητα της Ελληνικός Χρυσός καθώς και αλλοίωση της πραγματικότητας». Αυτές οι κατηγορίες που μου προσάπτετε, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αντίστροφα, αλλά προς το παρόν τουλάχιστον, το αντιπαρέρχομαι. Ερωτώ λοιπόν, από ποιο σημείο του δημοσιεύματός μου καταλήξατε σε αυτά τα γενικόλογα και αστήρικτα συμπεράσματα; Ποιες είναι οι εσφαλμένες και ανακριβείς πληροφορίες; Ποιες είναι οι υποκειμενικές υποθέσεις και ποια τα αυθαίρετα συμπεράσματα με τα οποία κινδυνολογώ και μάλιστα αδιακρίτως; Τα ερωτήματα είναι προφανώς ρητορικά και δεν περιμένω καμία απάντηση από εσάς, γιατί, όπως θα φανεί στη συνέχεια, δεν υπάρχουν απαντήσεις. Κατ’ αρχάς να τονίσω ιδιαιτέρως, ότι το δημοσίευμα που υπογράφω βασίζεται αποκλειστικά και μόνο σε αποφάσεις αρμόδιων Δημόσιων Υπηρεσιών και σε όσα αναφέρουν οι σχετικά πρόσφατες Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων (ΜΠΚΕ) της ΕΧ. Επιπλέον, ως πολίτης έχω το δικαίωμα αλλά και ως επιστήμονας την υποχρέωση, να εκφράζω ελεύθερα και δημόσια τις απόψεις μου για θέματα που απασχολούν την κοινωνία. Έχοντας αυτά ως οδηγό, θα προσπαθήσω να απαντήσω στην επιστολή σας όσο γίνεται συντομότερα σεβόμενος το χώρο της εφημερίδας. 1) Νερό του Νεοχωρίου: η αρμόδια Δημόσια Υπηρεσία με έγγραφό της αναφέρει κατά λέξη «… στο Υπόγειο Υδατικό Υποσύστημα ‘Σκουριές- Μαύρες Πέτρες’ ….. η ποιοτική κατάσταση χαρακτηρίζεται κακή λόγω συγκεντρώσεων μολύβδου και αρσενικού, οι οποίες οφείλονται σε ανθρωπογενή αίτια (μεταλλευτική δραστηριότητα)». Το ότι διαφωνείτε με αυτή την άποψη και η ΕΧ δεν έλαβε απάντηση μέχρι σήμερα από τη συγκεκριμένη Υπηρεσία, δεν με αφορούν. Έτσι, το συγκεκριμένο έγγραφο, αφού δεν έχει μέχρι σήμερα τροποποιηθεί ή ανακληθεί, εξακολουθεί να ισχύει. 2) Όσο για το «στο μόνο εγκεκριμένο Σχέδιο Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Κεντρικής Μακεδονίας (ΦΕΚ 1828/31-1-2014) δεν καταγράφεται πουθενά ότι η ποιότητα του νερού, οφείλεται σε μεταλλευτική δραστηριότητα», υπάρχει συνέχεια. Συγκεκριμένα, με το Ν.4675/29-12-2017 εγκρίθηκε η 1η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) του Υδατικού Διαμερίσματος (ΥΔ) Κεντρικής Μακεδονίας. Αυτή την Αναθεώρηση πρέπει να τη γνωρίζετε καθώς στην Απόφαση του ΥΠΕΝ (29-4-2021) που αφορά στην τροποποίηση της Απόφασης Έγκρισης των Περιβαλλοντικών Όρων (2011), ως προς την εφαρμογή ξηράς απόθεσης στο υποέργο των Σκουριών, υπάρχει ένας περιβαλλοντικός όρος (δ2.Β.VI.19, σελίδα 12) που βασίζεται σε αυτήν ακριβώς την Αναθεώρηση και αναφέρει κατά λέξη: «…. , το υποσύστημα …… των Σκουριών παρουσιάζει αυξημένες συγκεντρώσεις με υπέρβαση των Ανώτερων Αποδεκτών Τιμών για τα στοιχεία Μόλυβδος, Αρσενικό, Σίδηρος, Μαγγάνιο η οποία αποδίδεται σε ρυπάνσεις προερχόμενες από άλλες προϋπάρχουσες μεταλλευτικές δραστηριότητες αλλά και σε επιδράσεις από το φυσικό γεωλογικό υπόβαθρο». Για ποιο λόγο αγνοείτε το Ν.4675/29-12-2017 και την 1η Αναθεώρηση του Σχεδίου
Διαχείρισης και αναφέρεστε σε άλλο προγενέστερο; Είναι και αυτή η απόφαση λανθασμένη; Και αν ναι, γιατί από το 2017 μέχρι σήμερα δε ζητήσατε και για αυτήν επιστημονική τεκμηρίωση από το ΥΠΕΝ; 3) Πουθενά στο δημοσίευμα δεν αναφέρεται ότι τα μοντέλα προσομοίωσης που χρησιμοποιήθηκαν δεν είναι κατάλληλα ή δεν χρησιμοποιήθηκαν σωστά. Αναφέρεται όμως, όπως και στην πρόσφατη ΜΠΕ της ΕΧ, ότι όλα τα μοντέλα δίνουν μια προσέγγιση των μεταβολών των διαφόρων διεργασιών και φαινομένων, παρέχουν μόνο μια προσέγγιση των φυσικών υδρολογικών αποκρίσεων και δυναμικών, έχουν εγγενώς περιορισμούς και βασίζονται σε μια σειρά υποθέσεων. Πιστεύω λοιπόν ότι, όταν αναφερόμαστε στο νερό, που είναι όχι απλά χρήσιμο αλλά απαραίτητο για τη ζωή, δεν μπορούμε ούτε να ρισκάρουμε ούτε να είμαστε τελείως κατηγορηματικοί ότι δεν θα υπάρξουν συνέπειες στο μέλλον. Ιδιαίτερα τώρα που η κλιματική κρίση ‘μας δείχνει τα δόντια της’ με μεγάλες περιόδους ανομβρίας και ‘καλοκαιρινές’ θερμοκρασίες στα μέσα Νοεμβρίου και για την οποία κρίση δε γίνεται καμία αναφορά στη ΜΠΕ. Πολύ περισσότερο προσεκτικοί οφείλουμε να είμαστε όταν η μεταλλευτική δραστηριότητα δεν ασκείται σε μια πολύ απομακρυσμένη και ακατοίκητη περιοχή, όπως συμβαίνει σχεδόν σε όλες τις χώρες της Γης, αλλά σε μια περιοχή, που εκτός των μόνιμων κατοίκων των γειτονικών με τα μεταλλεία οικισμών, φιλοξενεί κάθε χρόνο και πολλές χιλιάδες επισκεπτών. Κύριε Δημητριάδη, τελικά νομίζω ότι η απάντησή σας στο άρθρο μου, θα λειτουργήσει αρνητικά για εσάς και για την ΕΧ. Κατ’ αρχάς ‘δεν αναγνωρίζετε’ την απόφαση μιας Δημόσιας Υπηρεσίας επειδή δεν είναι σύμφωνη με τα συμφέροντα της εταιρείας σας. Δεύτερον, την αγνοείτε σκόπιμα (;) όταν αυτή όχι μόνο δεν καταργείται αλλά ενσωματώνεται σε Νόμο του κράτους και τρίτο, χρησιμοποιήσατε αυτή την αφορμή ως ευκαιρία διαφήμισης της ΕΧ δια του τύπου, και μάλιστα δωρεάν, όταν περιγράφετε την περιβαλλοντική παρακολούθηση και την αποκατάσταση που ‘θα’ εφαρμόσετε όταν μετά από δεκαετίες ολοκληρωθούν τα σχεδιαζόμενα έργα σας στη ΒΑ Χαλκιδική. Κυριάκος Παναγιωτόπουλος Ομότιμος Καθηγητής Εδαφολογίας ΑΠΘ