Ορεινοί οικισμοί: Χριστούγεννα στις αυλές της παράδοσης by Εφημερίδα των Συντακτών

Αποδράσεις ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ «ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ» τις μασχάλες των βουνών, κάτω από τις χιονισμένες ακρώρειες, κρυμμέ να σε δάσ η μυστικά, υπάρχουν ακόμη κάποια χωριά που δεν αλώθηκαν από τον χρόνο και τον μαζικό τουρισμό, που διατηρούν τη γνησιότητά τους και αντιστέκονται πεισματικά στη λογική τού «όλα τσιμέντο να γίνουν»... Μέσα στα καλντερίμια τους, παρέα με τα χιόνια, τις οξιές και τα έλατα, θα περιεργαστείς τα μικρά αρχιτεκτονικά θαύματα που δημιούργησαν οι παλιοί εμπειρικοί μαστόροι, αξιοποιώντας τα τοπικά ταπεινά υλικά, όπως η πέτρα και το ξύλο. Θα ακούσεις αλλοτινές ιστορίες από τους ντόπιους, θα δοκιμάσεις γεύσεις ξεχασμένες σε παραδοσιακά ταβερνεία, θα χαρείς τη χειμωνιάτικη φύση σε πρωτόγνωρες στιγμές της. Μπορεί οι προτεινόμενοι παραδοσιακοί οικισμοί όπου σας προτρέπουμε να περάσετε τις γιορτές σας, να μη διαθέτουν τα πολυτελή σαλέ της Αράχοβας, ούτε την τουριστική αίγλη της Βυτίνας, όμως εδώ θα ζήσετε την ατμόσφαιρα του αυθεντικού ορεινού χωριού και θα νιώσετε τη ζεστή αγκαλιά μιας εγκάρδιας φιλοξενίας.

ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Χριστούγεννα στις αυλές της παράδοσης ΚΕΙΜΕΝΟ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Θοδωρής Αθανασιάδης / www.viewsofgreece.com

8-9 | 12 | 2018

52 52

Αποδράσεις

Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 8-9 Δεκεμβρίου 2018

ΣΥΡΡΑΚΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Ζωή σαν

Το γοητευτικό Συρράκο, με τα επιβλητικά λιθόκτιστα κτίρια και τις μεγαλόπρεπες εκκλησιές του, είναι κυριολεκτικά γαντζωμένο στις πλαγιές του βουνού

όλις φτάσεις στον επιβλητικό τούτο τόπο θα καταλάβεις αμέσως τη διαφορά, ακόμα κι αν έρχεσαι από την πιο ορεινή περιοχή της Ελλάδας. Εδώ θα νιώσεις την καρδιά της Πίνδου να χτυπά. Τα βουνά Τζουμέρκα, Κακαρδίτσα και Περιστέρι κυριαρχούν στο τοπίο. Στα ανατολικά ο ποταμός Αχελώος πραγματοποιεί τα πρώτα του βήματα. Δυτικά ο θορυβώδης Αραχθος κυλά διασχίζοντας βαθιά φαράγγια. Σε τούτο το πολυσχιδές ορεινό ανάγλυφο, ψηλά στα 1.200 μέτρα, το γοητευτικό Συρράκο, με τα επιβλητικά λιθόκτιστα κτίρια και τις μεγαλόπρεπες εκκλησιές του, κυριολεκτικά γαντζωμένο στις πλαγιές του βουνού, απλώνει τις αρχοντογειτονιές του. Αρχικά οι κάτοικοι του Συρράκου ήταν κτηνοτρόφοι. Αργότερα ασχολήθηκαν με την αργυροχρυσοχοΐα και την επεξεργασία μαλλιού. Σήμερα είναι αδύνατον να φανταστεί κάποιος ότι μόλις πριν από 100 χρόνια υπήρχαν Συρρακιώτες έμποροι που διατηρούσαν καταστήματα στην Τεργέστη, τη Μόσχα, τη Βιέννη, την Οδησσό αλλά και την Κωνσταντινούπολη. Ακόμη και ο γνωστός Γάλλος περιηγητής Pouqueville (19ος αι.) όταν ήρθε στο Συρράκο εντυπωσιάστηκε με την ανάπτυξη του τόπου και τόλμησε να συγκρίνει τη ζωή και την καθημερινότητα του ορεινού χωριού με αυτήν των ευρωπαϊκών πόλεων. Μετά από μια μακρά περίοδο απομόνωσης, που κράτησε σχεδόν 50 χρόνια, το Συρράκο δοκιμάζει δειλά δειλά τις δυνάμεις του στον τουρισμό. Ευτυχώς προς το παρόν αυτό γίνεται με βήματα συνετά ώστε να μην αλλοιωθεί ο σπάνιος αρχιτεκτονικός χαρακτήρας του και να μην επηρεαστεί ο μοναδικός πολιτιστικός θησαυρός από τις Σειρήνες της άκρατης τουριστικής ανάπτυξης, κάτι που δυστυχώς έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια σε πολλές περιοχές της χώρας. Ο δρόμος σταματά στην είσοδο του Συρράκου. Στη συνέχεια τον λόγο παίρνουν τα πόδια ακολουθώντας το κεντρικό καλντερίμι που καταλήγει στο κέντρο του οικισμού. Εδώ δεσπόζει η εκκλησία του Αγ. Νικολάου με το αριστουργηματικό ξυλόγλυπτο τέμπλο και τον χρυσοκέντητο επιτάφιο, ενώ ξεχωρίζει το σπίτι του Κώστα Κρυστάλλη που λειτουργεί ως βιβλιοθήκη-μουσείο. Ολόγυρα από την πλατεία υπάρχουν εξαίρετοι παραδοσιακοί ξενώνες, ταβέρνες και μικρά καφέ που εξυπηρετούν τις ανάγκες των επισκεπτών. Οταν δε το χιόνι, καθόλου σπάνιο φαινόμενο σε αυτό το υψόμετρο, σκεπάσει τα πάντα, όλα μοιάζουν σαν να έχουν ξεπηδήσει από χριστουγεννιάτικο παραμύθι.

Αποδράσεις

8-9 Δεκεμβρίου 2018 Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

χριστουγεννιάτικο παραμύθι Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων – Αράχθου Η περιοχή όπου βρίσκονται το Συρράκο και οι Καλαρρύτες έχει ενταχθεί στο διευρυμένο Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων (www.tzoumerkaparko. gr), που καταλαμβάνει ένα εκτεταμένο τμήμα της Πίνδου και μοιράζεται ανάμεσα στους Νομούς Ιωαννίνων, Αρτας και Τρικάλων. Η ορεινή τοπιογραφία και το φυσικό περιβάλλον παρουσιάζουν

ενδιαφέρον καθώς συνδυάζουν εδώ και αιώνες τις ήπιες ανθρωπογενείς δραστηριότητες με την αμόλυντη βουνίσια φύση. Εχουν καταγραφεί 47 είδη υδάτινων και χερσαίων οικοτόπων, ενώ συναντώνται προστατευόμενα είδη άγριας πανίδας, όπως η αρκούδα, ο λύκος, το αγριόγιδο, η βίδρα.

Ιωάννινα Συρράκο Καλαρρύτες

Στον Αραχθο θα κάνετε ράφτινγκ

Στους Καλαρρύτες και τα γύρω χωριά Οπωσδήποτε θα επισκεφθείτε το γειτονικό χωριό Καλαρρύτες, είτε από τον δρόμο είτε μέσω του λιθόστρωτου καλντεριμιού που διατρέχει το φαράγγι του Χρούσια (90 λεπτά πορεία), το οποίο χρησιμοποιούσαν οι παλιοί για να πηγαίνουν από το ένα χωριό στο άλλο. Είναι σε καλή κατάσταση, όμως έχει κάποια σημεία που γλιστρούν. Γι' αυτό, αν ο καιρός δεν είναι καλός ή αν έχει παγετό, μην επιχειρήσετε να το διαβείτε. Η Μονή Κηπίνας Ακολουθώντας τη διαδρομή προς Καλαρρύτες, πλάι στην κοίτη του ποταμού θα δείτε ένα από τα πλέον εντυπωσιακά και παλιά μοναστήρια της Πίνδου να κουρνιάζει σε σχισμή κάθετου βράχου, πάνω από το στόμιο καταρράκτη. Η ίδρυση της Μονής Κηπίνας χρονολογείται το 1349 ή το 1212. Είναι επισκέψιμη, φτάνει να ζητήσετε το κλειδί από το καφενείο του ομώνυμου χωριού. Αξιόλογη λόγω άγριας ομορφιάς είναι και η διαδρομή που οδηγεί στο απόμερο χωριό Ματσούκι, απ’ όπου ακολουθώντας μονοπάτι θα επισκεφθείτε την αναπαλαιωμένη Μονή Βύλιζας (11ος αιώνας) που δεσπόζει πάνω από επιβλητικό γκρεμό του βουνού Κριθάρια. Φυσικά είναι υπόθεση μόλις 1 ώρας να προσεγγίσετε τα Τζουμερκοχώρια Πράμαντα, Αγναντα και Μελισσουργοί και να κατεβείτε ώς την κοιλάδα του Αραχθου, κοντά στο χωριό Πλάκα για να δείτε το γκρεμισμένο βάθρο του θρυλικού γεφυριού. Εδώ έχουν τις βάσεις τους οι εταιρείες εναλλακτικών δραστηριοτήτων όπου μπορείτε να κλείσετε για να κάνετε ράφτινγκ στον Αραχθο. Αν δεν έχει χιονίσει μέσα στα χωριά, από τους Καλαρρύτες ακολουθήστε τον ασφαλτόδρομο για τον Αυχένα Μπάρου. Στη διαδρομή αυτή, που σκαρφαλώνει σε ύψος 1.950 μέτρων, σίγουρα θα βρείτε χιόνι για τον καθιερωμένο χιονοπόλεμο.

Διαμονή Συρράκο «Συρράκο», τηλ. 26510-53410, www.syrrakohotel.gr «Casa La Noi», τηλ. 26510-53006 www.casalanoi.gr «Casa Calda», τηλ. 26510-53540, www.casacalda.gr «Σταυραετός», τηλ. 26510-53296, www. syrrakostavraetos.gr

Καλαρρύτες «Ξενώνας Ναπολέοντα Ζάγκλη»,

τηλ. 26590-61518 www. xenonasnapoleon. com «Αρχοντικό Βογιάρου»,

τηλ. 26590-62361 www.vogiarou.gr «Πετράδι 1873»,

Εντυπωσιακός καταρράκτης στη χαράδρα της Κηπίνας

τηλ. 26590-61561 www.petradi1873.gr

52 54

Αποδράσεις

τα όρια των Νομών Κοζάνης και Γρεβενών, στις δασωμένες «μασχάλες» του βουνού, συναντάμε τις πετρόχτιστες γειτονιές των Μαστοροχωρίων του Βόιου. Ο Πεντάλοφος θεωρείται το ιστορικό, πολιτιστικό και οικονομικό κέντρο της περιοχής και μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα ήταν ένα από τα ξακουστά μαστοροχώρια της Βαλκανικής. Το κεφαλοχώρι με τις δύο συνοικίες του που απλώνονται στη ρίζα των κορφών Δόντι ή Γκραντίσκα και Ρουμάνι του Βόιου, καταλαμβάνει μια υψομετρική ζώνη που ξεκινά από τα 950 μέτρα (Κάτω Πεντάλοφος) και φτάνει τα 1.050 μέτρα (Πάνω Γειτονιά). Τη συνοχή του οικιστικού συμπλέγματος διακόπτει μόνο ο εθνικός δρόμος Ιωαννίνων - Κόνιτσας που περνά ανάμεσά του. Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Ζουπάνι, ενώ η σύγχρονη ονομασία προήλθε από τους πέντε λόφους που περικλείουν τον οικιστικό ιστό. Οι Ζουπανιώτες ήταν άριστοι τεχνίτες της πέτρας, χτιστάδες, πελεκητές, καλφάδες, περιζήτητοι σε όλη την επικράτεια της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που εκείνη την εποχή καταλάμβανε ένα μεγάλο μέρος της Ανατ. Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Οι τεχνίτες που έχτισαν μερικά από τα ομορφότερα χωριά και εκκλησιές του Πηλίου ήταν αδύνατον να αμελήσουν το ίδιο τους το χωριό. Ετσι, λοιπόν, ο Πεντάλοφος φημίζεται για τα καλοβαλμένα πέτρινα αρχοντικά του και τις επιβλητικές εκκλησίες του. Στο κέντρο του χωριού η τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Αθανασίου (1816) εντυπωσιάζει με την παρουσία της. Στον δρόμο για το χωριό Βυθός ξεχωρίζει η επίσης τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Αχιλλείου (18ου αι.) που κοσμείται από θαυμάσιες αγιογραφίες του ζωγράφου Μιχαήλ, ο οποίος καταγόταν από τους Χιονιάδες της Κόνιτσας. Ομως το Ζουπάνι θα το γνωρίσεις πραγματικά σαν χαθείς στα λιθόστρωτα καλντερίμια και αναζητήσεις τα παλιά διώροφα και τριώροφα αρχοντικά που κουβαλούν στις καλοδουλεμένες πέτρες τους όλη την ιστορία τούτου του ιδιαίτερου τόπου. Οι υποδομές στην περιοχή δεν είναι αυτές που θα έπρεπε και θα ήταν μάλλον μάταιο να αναζητήσετε ανέσεις που απλά δεν υπάρχουν. Οι αυθεντικές εικόνες, η απαράμιλλη φύση, το ανεπιτήδευτο χωριό που ακόμη δεν το έχουν αλλοιώσει τα φώτα του σύγχρονου τουρισμού, θα σας αποζημιώσουν με το παραπάνω.

Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 8-9 Δεκεμβρίου 2018

ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ

Το ανεπιτήδευτο χωριό μακριά από τα φώτα

Στα όρια των Νομών Κοζάνης και Γρεβενών συναντάμε τις πετρόχτιστες γειτονιές του Πεντάλοφου

Το μονότοξο πέτρινο γεφύρι της Σβόλιανης

Αποδράσεις

8-9 Δεκεμβρίου 2018 Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Κοζάνη

Πεντάλοφος

Στο κέντρο του Πεντάλοφου η τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Αθανασίου (1816) εντυπωσιάζει με την παρουσία της

Το γεφύρι της Πραμόριτσας Στην περιοχή του Τσοτυλίου, κοντά στο Ανθοχώρι συναντάμε ένα από το ομορφότερα πέτρινα γεφύρια της Μακεδονίας, αυτό της Πραμόριτσας, που παλιά εξυπηρετούσε τις μετακινήσεις των κοπαδιών του Βόιου προς τα χειμαδιά της Θεσσαλίας. Χτίστηκε πιθανόν στα μέσα του 18ου αιώνα, με τη χρηματοδότηση κάποιου τσέλιγκα που έχασε τη μονάκριβη κόρη του από τα ορμητικά νερά του ποταμού.

Ο Πεντάλοφος θεωρείται το ιστορικό, πολιτιστικό και οικονομικό κέντρο του Βόιου και μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα ήταν ένα από τα ξακουστά Μαστοροχώρια

Στα Μαστοροχώρια του Βόιου και τα πέτρινα γεφύρια Το όρος Βόιο (ψηλότερη κορφή 1.803 μέτρα) συμπεριλαμβάνεται στο ορεινό σύμπλεγμα της βόρειας Πίνδου και είναι σκεπασμένο από εκτεταμένα δάση οξιάς, πεύκου και ελάτης, ενώ σε αυτό βρίσκουν καταφύγιο πολλά είδη της άγριας πανίδας, όπως ο λύκος, η αρκούδα, το ζαρκάδι και το αγριογούρουνο. Η ευρύτερη περιοχή του, κατάστικτη καθώς είναι από πολλά χωριά, παρουσιάζει έντονο περιηγητικό και πολιτισμικό ενδιαφέρον. Με αφετηρία, λοιπόν, τον Πεντάλοφο, θα γνωρίσουμε και μερικά ακόμη από τα Μαστοροχώρια του Βόιου όπως

είναι το Δίλοφο, το Δασύλλιο και η Καλλονή. Λίγο έξω από το χωριό Δασύλλιο, σε τοποθεσία με άφθονα τρεχούμενα νερά συναντάμε το γεφύρι της Μαγέρης που απλώνει την πέτρινη δρασκελιά του για 23 μέτρα πάνω από το ποτάμι Παλιομάγερο και χτίστηκε το 1910. Δυο χιλιόμετρα βόρεια του Πεντάλοφου συναντάμε σε ύψος 1.000 μέτρων, περίκλειστο από κορφοβούνια, το χωριό Βυθός (παλιότερα Ντόλος), γνωστό για τα πηγαία νερά του και τις πολυάριθμες βρύσες του. Ανάμεσα στον Βυθό και στο χωριό Αυγερινός, χτισμένο μέσα σε παρθένα δασική

έκταση από οξιές, ξεχωρίζει το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας με τους τρεις τρούλους (18ος αι.). Η γεωμορφολογία του τοπίου μεταμορφώθηκε το 2008 μετά την ανύψωση μικρού φράγματος που τιθάσευσε τα νερά της Πραμόριτσας προσθέτοντας μια γαλάζια πινελιά στην απόλυτη κυριαρχία του πράσινου. Με λίγο ψάξιμο θα βρείτε τα πέτρινα γεφύρια της Μόρφης και της Σβόλιανης που δρασκελίζουν τις όχθες της Πραμόριτσας. Αξίζει να ανηφορίσετε ώς το χωριό Αγία Σωτήρα ή Σβόλιανη με τα καλοδιατηρημένα δίπατα, πετρόχτιστα σπίτια.

Διαμονή Ξενοδοχείο «Πίνδος»: τηλ. 24680-41057-8. «Κοινοτικός Ξενώνας Πεντάλοφου»: κ. Θεοτόκη, τηλ. 6974-551854, κοινότητα Πεντάλοφου τηλ. 24680-41264. Στο χωριό Αγία Σωτήρα «Παραδοσιακός Ξενώνας Τζαβέλα», τηλ. 24680-63292 & 6986-570522.

52 56

Αποδράσεις

Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 8-9 Δεκεμβρίου 2018

ΚΙΣΣΑΒΟΣ

Στους δρόμους του μεταξιού

Ο Κίσσαβος όπως τον βλέπουμε από τον Θεσσαλικό κάμπο

ο Μεταξοχώρι, το Μεγαλόβρυσο και η Μελιβοία μοιάζουν με αρχιτεκτονικά κοσμήματα σαν τα κοιτάς από μακριά, με τα εντυπωσιακά αρχοντόσπιτά τους να κοσμούν τις πλαγιές της Οσσας (Κίσσαβος). Αν και, σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες, συντεχνίες μεταξάδων υπήρχαν ήδη από τον 17ο αιώνα, ο τόπος γνώρισε οικονομική ευημερία κυρίως κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, εποχή κατά την οποία οι ντόπιοι κατάφεραν να τυποποιήσουν την παραγωγή και την επεξεργασία του μεταξιού. Επιπλέον, στην ευρύτερη περιοχή της Οσσας, παράλληλα με την παραγωγή και την επεξεργασία του μεταξιού, μεγάλη ανάπτυξη γνώρισε η ύφανση βαμβακερών υφασμάτων (αλατζάδες), τσεβρέδων και μαντιλιών. Μετά την οικονομική κατάρρευση των Αμπελακίων, οι κάτοικοι του Μεταξοχωρίου ανέλαβαν την εμπορική διακίνηση του κόκκινου βαμμένου νήματος στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, αποκομίζοντας υψηλά κέρδη. Ταυτόχρονα, γνώριζαν περιστασιακά άνθηση και άλλα είδη οικοτεχνίας, όπως η κηροπλαστική, η κεραμοποιία, η καλαθοπλεκτική, η μακαρονοποιία, ενώ μετά το 1870 η παραγωγή και κατεργασία του μεταξιού έφθασε στο ζενίθ της, με τον ερχομό και την εγκατάσταση στην περιοχή της ελβετικής οικογένειας των Φαβρ που έφεραν μαζί τους νέες γνώσεις, τόσο για τον μεταξόσπορο όσο και για τη χρήση σύγχρονων μηχανών.

Μελιβοία, το χωριό είναι αμφιθεατρικά χτισμένο πάνω σε ομαλή πλαγιά του Κίσσαβου

Αρχοντικό Μεταξοχώρι Το Μεταξοχώρι απέχει από τη Λάρισα 35 χιλιόμετρα και απλώνει τις γειτονιές του σε ύψος 300 με 400 μέτρων. Είναι εύκολο να φανταστεί κάποιος από πού προήλθε το όνομά του καθώς υπήρξε κατά παράδοση τόπος εκτροφής του μεταξοσκώληκα που εδώ μάλιστα γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, ενώ σήμερα είναι πλέον χαρακτηρισμένο διατηρητέος, παραδοσιακός οικισμός. Ο οικιστικός ιστός του χωριού χωρίζεται στα δύο από την πλατανοσκέπαστη ρεματιά της κοίτης

Ο συνταξιούχος πια κύριος Αχιλλέας στην είσοδο του παλιότερου παντοπωλείου στο Μεταξοχώρι

του μικρού ποταμού Αμυρου. Στη συνέχεια το ποτάμι συνεχίζει την πορεία του και εκβάλλει λίγα χιλιόμετρα νοτιότερα στη λεκάνη της Κάρλας. Γύρω από την πλατεία, αλλά και στη συνοικία του Αγίου Νικολάου, συναντάμε τα ομορφότερα κτίρια, τα λεγόμενα «κουκουλόσπιτα», που αποτελούσαν κατοικίες, αλλά παράλληλα φιλοξενούσαν χώρους εκτροφής μεταξοσκώληκα και επεξεργασίας του μεταξιού. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το ερειπωμένο σήμερα σπίτι του Ελβετού ευγενή Φαβρ, που έζησε εδώ με τη γυναίκα του στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο περίπατος στις παλιοκαιρίτικες γειτονιές ανασύρει μνήμες που αναδύονται από τα ρυτιδιασμένα αρχοντικά, τα σιωπηλά καλντερίμια, τα ξεθωριασμένα εμπορικά μαγαζιά και τις όμορφες εκκλησιές. Στην άκρη του χωριού, στην έξοδο προς Μεγαλόβρυσο, θα δείτε το εντυπωσιακό κτίριο του παλιού παρθεναγωγείου.

Αποδράσεις

8-9 Δεκεμβρίου 2018 Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Στο Μεγαλόβρυσο

Από την πλατεία του Μεταξοχωρίου ξεκινούν αρκετά και σημαδεμένα μονοπάτια

Στα μονοπάτια για την Αγιά και τον καταρράκτη

Από το Μεταξοχώρι ο δρόμος συνεχίζει, μέσα σε πανδαισία πράσινου για το χωριό Μεγαλόβρυσο (4 χλμ.). Θα το συναντήσετε σε υψόμετρο 600-700 μέτρων, αμφιθεατρικά χτισμένο πάνω σε ομαλή και έντονα δασωμένη πλαγιά. Το χωριό ξεδιπλώνεται σε δυο μεγάλες γειτονιές που τις χωρίζει μια ρεματιά. Το παλιό όνομά του ήταν Νιβόλιανη, σλάβικης προέλευσης, μια και οι πρώτοι κάτοικοι, γεωργοί και κτηνοτρόφοι, εγκατασταθήκαν εδώ προερχόμενοι από την περιοχή της σημερινής Σερβίας. Είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός, καθώς, στις νοικοκυρεμένες γειτονιές του, εκτός από τα καλοδιατηρημένα παλιά, πέτρινα σπίτια, θα δείτε επίσης μερικές από τις ομορφότερες βρύσες της Θεσσαλίας! Επόμενη στάση το χωριό Μελιβοία με τις όμορφες συνοικίες που μοιάζουν να ποζάρουν μέσα σε φυσικό κάδρο θεόρατων δέντρων. Μέχρι το 1928 το χωριό λεγόταν Αθανάτη, ενώ το σημερινό του όνομα οφείλεται στη Μελιβοία, σύζυγο του Μάγνη, γενάρχη των Μαγνητών, του αρχαίου ελληνικού φύλου που κατοικούσε στην περιοχή του Πηλίου και της Οσσας. Αντίκρι από τη Μελιβοία βρίσκεται το χωριό Ανω Σωτηρίτσα. Οι κάτοικοί του ήταν στην πλειονότητα υλοτόμοι, ενώ αργότερα ασχολήθηκαν και με την αμπελοκαλλιέργεια. Με την εμφάνιση της τουριστικής ανάπτυξης της παραλιακής ζώνης, οι περισσότεροι κάτοικοι κατέβησαν στην ακτή δημιουργώντας τον οικισμό της Σωτηρίτσας.

Μεγαλόβρυσο Μεταξοχώρι Αγιά

Λάρισα

Οι διαδρομές που προτείνουμε κινούνται σε σχετικά χαμηλό υψόμετρο και δεν θα σας δυσκολέψουν. Ετσι, ιδανικό για πεζοπορία είναι το παλιό παραδοσιακό μονοπάτι που συνδέει την Αγιά με το Μεγαλόβρυσο. Η πορεία ξεκινά λίγο μετά από το μοναστήρι του Αγίου Χρυσοστόμου, στην είσοδο του Μεγαλόβρυσου. Μέχρι την Αγιά να υπολογίζετε 1,5 ώρες. Η δεύτερη προτεινομένη πεζοπορική διαδρομή είναι προς τον καταρράκτη της Σωτηρίτσας ο οποίος προσεγγίζεται είτε από τη Μελιβοία, είτε από το ομώνυμο χωριό. Και στις δυο περιπτώσεις δεν υπάρχει φόβος να χαθείτε καθώς το μονοπάτι είναι σημαδεμένο.

Το Μεγαλόβρυσο είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός

Διαμονή Μεταξοχώρι: Ξενώνας «Σουλιώτη», τηλ. 24940-22040, www.souliotismansion. com.

Ο καταρράκτης της Σωτηρίτσας προσεγγίζεται με μονοπάτι είτε από τη Μελιβοία είτε από το ομώνυμο χωριό

Στο Μεταξοχώρι ανάμεσα στα άλλα εντυπωσιακά πέτρινα κτίσματα θα δείτε και αυτό του παλιού παρθεναγωγείου

Ανω Σωτηρίτσα: «Αγνάντι», τηλ. 24940-31015, www.toagnadi.gr. «Ποίαντας» 24940-31080 www.poiantas.gr.

52 58

Αποδράσεις

Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 8-9 Δεκεμβρίου 2018

ΚΟΡΥΣΧΑΔΕΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

Το άπαρτο κάστρο της Αντίστασης

Οι Κορυσχάδες μοιάζουν μ’ ένα μικρό πέτρινο κόσμημα στην αγκαλιά των βουνών

Ευρυτανία, ο πιο ορεινός νομός της χώρας, διαθέτει πολλά χωριά και επιβλητικά βουνίσια τοπία. Ομως είναι γνωστό πως υπήρξε και άπαρτο κάστρο της Εθνικής Αντίστασης και κύριο ορμητήριο των ανταρτών του ΕΛΑΣ. Για 4 ολόκληρα χρόνια, ο τόπος βρέθηκε στο επίκεντρο ενός αιματηρού πολέμου. Τα ναζιστικά στρατεύματα δεν δίστασαν να πυρπολήσουν τα χωριά, αλλά και την πρωτεύουσα του νομού, το Καρπενήσι, που την κατέκαψαν δυο φορές. Ετσι, μέσα στη λαίλαπα του πολέμου, χάθηκαν πανέμορφα αρχοντικά και ιστορικά κτίρια του Καρπενησιού. Χαρακτηριστική είναι η καταγραφή των μόλις οκτώ από τα χίλια επιβλητικά πετρόκτιστα σπίτια του, τα οποία διασώθηκαν! Σαν από θαύμα, οι Κορυσχάδες –το προπύργιο της Εθνικής Αντίστασης όπου τον Μάιο του 1944 πραγματοποιήθηκε η πρώτη εθνοσυνέλευση της Ελεύθερης Κυβέρνησης του Βουνού– γλίτωσαν την ολική καταστροφή και σήμερα μοιάζουν μ’ ένα μικρό πέτρινο κόσμημα στην αγκαλιά των βουνών. Το χωριό, που βρίσκεται σε ύψος 960 μέτρων, πιθανόν να όφειλε το όνομά του στην αρχαία ελληνική λέξη «κόρυς», που σήμαινε «περικεφαλαία», καθώς ευρήματα μαρτυρούν πως στην περιοχή λειτουργούσαν χυτήρια, όπου κατασκευάζονταν όπλα, ανάμεσά τους και περικεφαλαίες. Οι Κορυσχάδες απέχουν μόλις 6 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι και συνολικά 295 από την Αθήνα και 385 από τη Θεσσαλονίκη. Διαθέτουν υπέροχους παραδοσιακούς ξενώνες, ίσως την πιο όμορφη και νοικοκυρεμένη πλατεία σε όλο τον νομό, ενώ παράλληλα ο οικισμός είναι κυκλωμένος από την άγρια ορεινή φύση της Ευρυτανίας. Επίσης, λόγω της εύκολης πρόσβασης στο κεντρικό οδικό δίκτυο, το χωριό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αφετηρία για σύντομες εκδρομές.

Ο ποταμός Καρπενησιώτης

Αποδράσεις

8-9 Δεκεμβρίου 2018 Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Μονή Προυσού, το μοναστήρι ήταν προπύργιο του Καραΐσκάκη, ενώ το 1944 το έκαψαν οι Γερμανοί

η μν Λί

Καρπενήσι

Κρ εμ

Κορυσχάδες

ν τώ ασ Προυσός

Στη μονή Κουμασίων και στο Παλιό και Νέο Μικρό Χωριό Αν σας αρέσει το περπάτημα, πανέμορφη είναι η χειμερινή διαδρομή που τρέχει πάνω στον παλιό χωματόδρομο και οδηγεί μέσα από ελατόδασος στην έρημη μονή Κουμασίων (4 χιλιόμετρα). Το μοναστήρι, κτίσμα του 17ου αιώνα που κάηκε από τους Γερμανούς το 1944, σήμερα έχει αναστηλωθεί, αλλά δεν έχει μοναχούς. Στη διασταύρωση του δρόμου Καρπενησίου - Προυσού - Κορυσχάδων βρίσκεται το Πάρκο Τουριστικής Ιππασίας, όπου όλοι μπορούν να κάνουν μια βόλτα με άλογο στον περιφραγμένο χώρο, ή να ακολουθήσουν τους έμπειρους οδηγούς σε μια ολοήμερη εξόρμηση στην κοίτη του ποταμού Καρπενησιώτη. Η πλέον δημοφιλής οδική διαδρομή είναι αυτή που ακολουθεί τον δρόμο Καρπενήσι - Προυσός. Στην πορεία σας μπορείτε με σύντομες παρακάμψεις να επισκεφθείτε τα γνωστά χειμερινά θέρετρα Μεγάλο Χωριό και Νέο Μικρό Χωριό. Στην πλατεία του Μεγάλου Χωριού επιβάλλεται μια στάση για να δοκιμάσετε το γαλακτομπούρεκο διπλά στο τζάκι στο μαγαζί του Καρβέλη. Στη συνέχεια αξίζει να ανηφορίσετε ώς το Παλαιό Μικρό Χωριό, ή καλύτερα ό,τι απέμεινε από τον οικισμό, μετά τις κατολισθήσεις που έγιναν στην περιοχή το 1962. Μια υπέροχη βόλτα από την πλατεία του χωριού θα σας φέρει στο

ξωκλήσι του Αϊ-Σώστη που κρύβεται μέσα στα ελάτια. Από αυτό το σημείο θα απολαύσετε την καλύτερη θέα στην κοιλάδα του Καρπενησιώτη ποταμού και τα γύρω ελατοσκέπαστα βουνά. Μετά το Μεγάλο Χωριό ο δρόμος χρειάζεται προσοχή, καθώς η περιοχή υποφέρει από κατολισθήσεις. Στη διαδρομή αυτή θα απολαύσετε την άγρια ομορφιά του ποταμού Καρπενησιώτη και από τη θέση «Κλειδί» την αεροπορικών διαστάσεων θέα στην κοιλάδα. Αμέσως μετά, στη θέση «Διπόταμα» ο ποταμός Καρπενησιώτης σμίγει με τον Κρικελοπόταμο. Το νέο ποτάμι –ο Τρικεριώτης– φεύγει με πορεία νότια και καταλήγει στη λίμνη Κρεμαστών. Τη συμβολή των ποταμών θα τη δείτε από τη γέφυρα όπου πλάι της περνά ο δρόμος. Το τέλος της διαδρομής ολοκληρώνεται στο χωριό Προυσός και στο φημισμένο μοναστήρι που αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τόπους θρησκευτικού τουρισμού στην Ελλάδα. Ετσι για την ιστορία, να αναφέρουμε πως το μοναστήρι ήταν προπύργιο του Καραϊσκάκη, ενώ το 1944 το έκαψαν οι Γερμανοί. Για τους πεζοπόρους προτείνουμε τη διαδρομή που οδηγεί στο φαράγγι της Μαύρης Σπηλιάς (θα δείτε κατατοπιστικές πινακίδες κοντά στον Προυσό). Στα καταστήματα του Προυσού βρίσκουμε είδη δώρων και στο τοπικό αλλαντοποιείο εξαιρετικής ποιότητας αλλαντικά.

Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Στεγάζεται στο παλιό πέτρινο κτίριο του Δημοτικού σχολείου, στο ίδιο ακριβώς κτίριο όπου πραγματοποιήθηκαν οι εργασίες του Εθνικού Συμβουλίου της Κυβέρνησης του Βουνού, οι οποίες διήρκεσαν από τις 14 έως τις 27 Μαΐου του 1944. Αν και τα εκθέματα του μουσείου δεν είναι σπουδαία, η συγκίνηση είναι μεγάλη, βλέποντας τις παλιές φωτογραφίες του Σπ. Μελετζή, αλλά και τις αυθεντικές ζωγραφιές στους τοίχους από εκείνη την εποχή.

Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στεγάζεται στο κτίριο του Δημοτικού σχολείου, όπου πραγματοποιήθηκαν οι εργασίες του Εθνικού Συμβουλίου της Κυβέρνησης του Βουνού

Το ανταριασμένο και χιονισμένο Βελούχι

Διαμονή

Στην πλατεία του Μεγάλου Χωριού επιβάλλεται μια στάση για να δοκιμάσετε δίπλα στο τζάκι το νόστιμο γαλακτομπούρεκο

«Κορυσχάδες Village»: τηλ. 22370-25102, www.korys.gr. «Εποχές»: τηλ. 22370-23675, www.epocheskarpenisi.com.

52 60

Αποδράσεις

Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 8-9 Δεκεμβρίου 2018

ΔΙΛΟΦΟ, ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΖΑΓΟΡΙ

Αναλλοίωτο στον χρόνο Σαρακατσάνικος οικισμός στον Γυφτόκαμπο

Η χαρά των πεζοπόρων

Το Δίλοφο παραμένει άβατο για κάθε είδους μηχανοκίνητο όχημα

Διαμονή «Το αρχοντικό του Δίλοφου», τηλ. 26530-22455 & 69784177115 www.dilofo.com Ξενώνας «Το Αίθριο», τηλ. 26530-25902 www.aithrio.eu «Γαία», τηλ. 26530-22570 & 6944885218 www.gaia-dilofo.gr

ίναι ένα από τα ελάχιστα χωριά σε όλο το Ζαγόρι που ακόμη και σήμερα, τον 21ο αιώνα, παραμένει άβατο για κάθε είδους μηχανοκίνητο όχημα. Το Δίλοφο υπάγεται στο Κεντρικό Ζαγόρι και είναι ένας από τους λιγότερο γνωστούς προορισμούς, παρ' όλο που έχει διάσημους γείτονες, όπως το χωριό Μονοδέντρι, οι Κήποι και το Τσεπέλοβο. Ο οικισμός διατηρεί στο ακέραιο τα αρχικά του γνωρίσματα και την ατμόσφαιρα της παράδοσης που παραπέμπει σε

αλλοτινές εποχές, ενώ η πλατεία του είναι χάρμα οφθαλμών, αφού σχεδόν τίποτα (με εξαίρεση τους στύλους της ΔΕΗ) δεν έχει αλλάξει εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Το Δίλοφο βρίσκεται στα 900 μέτρα ψηλά, στα προβούνια της Τύμφης και παλιά ονομαζόταν Σοποτσέλι, που σημαίνει νερότοπος. Η έλλειψη δρόμων στο εσωτερικό του σε προδιαθέτει για χαλαρωτικές περιπλανήσεις στα σιωπηλά καλντερίμια. Τα σπίτια είναι διώροφα, τα περισσότερα χτισμένα κυρίως τον 17ο και 18ο αιώνα από δεξιοτέχνες Ηπειρώτες λιθοξόους. Εδώ βρίσκεται και το πιο ψηλό κτίριο του Ζαγοριού, της οικογένειας Μακροπούλου–Λουμίδη. Εχει ενδιαφέρον να μάθετε από τους ντόπιους την ιστορία του. Στο ψηλότερο σημείο του πολεοδομικού ιστού βρίσκεται ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου απ’ όπου θα απολαύσετε

τη θέα σε όλο το χωριό, αλλά και στα χιονισμένα αυτήν την εποχή βουνά του Κεντρικού Ζαγοριού. Το Βραδέτο και η σκάλα του Αξίζει να πραγματοποιήσετε μια βόλτα ώς το ψηλότερο χωριό του Ζαγοριού (1.350 υψ.), που φυσικά είναι το Βραδέτο με τα εντυπωσιακά σπίτια του (9 χλμ. από τον κεντρικό δρόμο), για να δείτε την πέτρινη σκάλα που σκαρφαλώνει τον κάθετο βράχο και κατά τον προηγούμενο αιώνα ήταν η μόνη σύνδεση του Βραδέτου με το χωριό Καπέσοβο. Με τα πόδια θα προσεγγίσετε την τοποθεσία Μπελόη για να απολαύσετε την πανοραμική θέα στη χαράδρα του Βίκου. Πριν ξεκινήσετε για το Βραδέτο επιβάλλεται να ρωτήσετε αν ο δρόμος έχει καθαριστεί από το χιόνι και τον πάγο για να μη βρεθείτε προ εκπλήξεων.

Μονοδένδρι Δίλοφο

Ιωάννινα

Από τα άφθονα παραδοσιακά γεφύρια του Κεντρικού Ζαγοριού πιο γνωστό είναι το τρίτοξο του Πλακίδα

Οι φίλοι της πεζοπορίας θα διαπιστώσουν πως από την πλατεία του Δίλοφου ξεκινούν μερικά από τα σημαντικότερα μονοπάτια που οδηγούν στις γειτονικές κοινότητες. Αυτήν την εποχή, ωστόσο, είναι πιθανόν να βρείτε πολύ χιόνι σε κάποια σημεία. Οπότε είναι απαραίτητος ο χειμερινός εξοπλισμός, αλλά και η εκ των προτέρων ενημέρωση για την κατάσταση της διαδρομής που σας ενδιαφέρει να ακολουθήσετε. Εύκολα από το Δίλοφο θα βγείτε στον κεντρικό δρόμο που διασχίζει όλο το Κεντρικό Ζαγόρι (προσοχή στις στροφές, καθώς τον χειμώνα καραδοκεί ο πάγος) και, καθώς ο δρόμος εκχιονίζεται πολύ συχνά, θα επισκεφθείτε χωρίς προβλήματα τα χωριά Κουκούλι, Κήποι, Καπέσοβο, Τσεπέλοβο που αποτελούν προσφιλείς προορισμούς και διαθέτουν υποδομές, τόσο για διαμονή όσο και για φαγητό. Από τα αμέτρητα παλιά γεφύρια της περιοχής να αναφέρουμε ενδεικτικά το μεγάλο μονότοξο του Νούτσου ή του Κόκκορου, στον δρόμο προς Τσεπέλοβο, κοντά στη διασταύρωση για Κήπους. Λίγο πριν βρίσκεται το τρίτοξο και διάσημο πια γεφύρι του Πλακίδα, ενώ ακολουθεί το μονότοξο του Βικάκι στο ομώνυμο φαράγγι και το γεφύρι του Μύλου στον δρόμο προς Νεγάδες. Πιο εύκολη πρόσβαση αυτήν την εποχή έχει η τοποθεσία Οξιά που βρίσκεται πάνω από το τουριστικό χωριό Μονοδέντρι. Από το σημείο αυτό θα απολαύσετε με ασφάλεια την εκπληκτική θέα στο φαράγγι του Βίκου. Υπέροχη, αν και με αρκετές στροφές, είναι η διαδρομή που οδηγεί από το Τσεπέλοβο προς το χωριό Σκαμνέλι και από εκεί –αν ο καιρός το επιτρέπει– μπορείτε να συνεχίσετε ώς την τοποθεσία Γυφτόκαμπος, όπου έχει στηθεί σε αναπαράσταση καταυλισμός των Σαρακατσάνων κτηνοτρόφων.

52 62

Αποδράσεις

Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 8-9 Δεκεμβρίου 2018

ΚΛΕΙΣΟΥΡΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

Ταξίδι στον χρόνο συντροφιά με αυθεντικούς ανθρώπους

Κλεισούρα Καστοριάς. Περπατήστε στις γειτονιές της, γνωρίστε την απίστευτη ιστορία, θαυμάστε τα υπέροχα αρχοντικά της

ερπατήστε στις γειτονιές της, γνωρίστε την απίστευτη ιστορία, θαυμάστε τα υπέροχα αρχοντικά της, ρουφήξτε τις φυσικές ομορφιές και τον βουνίσιο αέρα της, απολαύστε κάθε στιγμή των γιορτών σ’ ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας. Η Κλεισούρα απλώνει τις τέσσερις γειτονιές της σε ύψος από 1.100 έως 1.250 μέτρα, ψηλά στα σκεπασμένα με οξιές αντερείσματα του βουνού Μουρίκι. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, η Κλεισούρα –ή καλύτερα Βλαχοκλεισούρα όπως συνηθίζουν να την αποκαλούν οι ντόπιοι– ήταν ένα μεγάλο και ακμάζον κεφαλοχώρι και σπουδαίος διαμετακομιστικός σταθμός όπου κατέφθαναν τα φορτωμένα με εμπορεύματα καραβάνια

από την Ευρώπη. Το χωριό δημιουργήθηκε περίπου τον 15ο αιώνα από τη συνένωση πέντε όμορων οικισμών με σκοπό να προστατευθούν οι κάτοικοι από τις ληστρικές διαθέσεις ενόπλων συμμοριών που λυμαίνονταν τη Δυτική Μακεδονία. Οι Κλεισουριώτες ήταν βλαχόφωνοι Ελληνες και αρχικά κυρίως κτηνοτρόφοι και γεωργοί. Αργότερα ασχολήθηκαν με την επεξεργασία γούνας και το εμπόριο, ενώ αρκετοί εκμεταλλευόμενοι την πλεονεκτική θέση του χωριού τους εκτελούσαν χρέη αγωγιάτη με αποτέλεσμα την άνθηση του διαμετακομιστικού εμπορίου (18ος-19ος αι.). Την εποχή της ακμής, εδώ ζούσαν πάνω από 1.000 οικογένειες και περίπου άλλοι τόσοι Κλεισουριώτες δούλευαν στα ξένα ως έμποροι με ισχυρές παροικίες στη Βιέν-

νη, στη Βουδαπέστη, στο Βελιγράδι, στην Οδησσό, στην Κων/πολη. Η απογραφή του 1870, χρονιά της τουρκοκρατούμενης ακόμη Μακεδονίας, κατέγραψε 6.400 μόνιμους κατοίκους! Σήμερα το χωριό έχει επουλώσει τις πληγές του, από τη δίνη δύο Βαλκανικών Πολέμων, του Β΄ Παγκοσμίου αλλά και του Εμφυλίου. Η Κλεισούρα δεν είναι ένας αποκλειστικός τουριστικός προορισμός όπως είναι το γειτονικό χωριό Νυμφαίο, αλλά ένα ζωντανό κεφαλοχώρι που προσπαθεί να κρατήσει κοντά του, τους ανθρώπους του όχι μόνο με τον τουρισμό, αλλά και με άλλες παραδοσιακές ασχολίες, όπως αυτές του υλοτόμου, του κτηνοτρόφου και του τυροκόμου. Ετσι, περπατώντας στις όμορφες γειτονιές του θα δεις ανθρώπους να ασχολούνται με τις

καθημερινές τους εργασίες, θα μυρίσεις το φαγητό που μαγειρεύεται στην κουζίνα των σπιτιών, θα καλημερίσεις τους συνταξιούχους που απολαμβάνουν τη λιακάδα στην κεντρική πλατεία, θα αγοράσεις ντόπιο κρέας και τυρί από τα μαγαζιά της γειτονιάς. Η Κλεισούρα απέχει μόλις 30 χλμ. από την Καστοριά, 65 από τη Φλώρινα, 160 από τη Θεσσαλονίκη μέσω Εγνατίας Οδού, ενώ από την Αθήνα 540 χλμ. μέσω Λάρισας Κοζάνης. Οπωσδήποτε λόγω υψομέτρου είναι απαραίτητο όχι μόνο να έχετε μαζί σας αντιολισθητικές αλυσίδες, αλλά και να γνωρίζετε πώς θα τις βάλετε στα ελαστικά σας. Εδώ, στα υψίπεδα τις Δυτ. Μακεδονίας, οι πιθανότατες να περάσετε χιονισμένα Χριστούγεννα είναι περισσότερες από ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο σημείο της Ελλάδας!

Αποδράσεις

8-9 Δεκεμβρίου 2018 Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Στις λίμνες Ζάζαρη και Χειμαδίτιδα Στις παρυφές της Κλεισούρας (3 χλμ.) συναντάμε τη Μονή Γενεθλίου Θεοτόκου Κλεισούρας. Το ιστορικό αυτό κτίσμα θεμελιώθηκε, σύμφωνα με μαρτυρίες, στις αρχές του 15ου αιώνα. Από τότε ανακαινίσθηκε και επεκτάθηκε αρκετές φορές, μέχρι που έφτασε στη σημερινή, εντυπωσιακή μορφή του. Βρίσκεται χτισμένο σε όμορφη φυσική θέση (950 υψόμ.), σε δροσερή κόγχη του δάσους, περιτριγυρισμένο από αμέτρητες βελανιδιές και οξιές. Χαρακτηριστικό της πανέμορφης αυτής τοποθεσίας είναι τα πλούσια πηγαία νερά που τρέχουν ασταμάτητα από τρεις πέτρινες βρύσες στην είσοδο της μονής. Από την Κλεισούρα θα βγείτε στον επαρχιακό δρόμο Καστοριάς - Φλώρινας και εύκολα από το ύψος του χωριού Αετός θα προσεγγίσετε το διάσημο Νυμφαίο (35 χλμ.). Με σύντομες παρακάμψεις από την αρχική σας πορεία θα επισκεφθείτε τις λίμνες Ζάζαρη και Χειμαδίτιδα που αποτελούν σημαντικό οικότοπο για πολλά είδη πουλιών. Στη λίμνη Ζάζαρη υπάρχουν εγκαταστάσεις για υπαίθριες δραστηριότητες όπως είναι η ποδηλασία, το καγιάκ και η ιππασία. Σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να αγνοήσετε τα κοντινά στην Κλεισούρα χωριά Σκλήθρο (18 χλμ.) και Λέχοβο (11 χλμ.)

Καστοριά Κλεισούρα

Αξίζει να επισκεφθείτε τη λίμνη Ζάζαρη που αποτελεί σημαντικό οικότοπο για πολλά είδη πουλιών

Χαμένο βασικό ένστικτο Στο Νυμφαίο θα επισκεφθείτε το καταφύγιο για τις αρκούδες που υπάρχει στις εγκαταστάσεις του «Αρκτούρου» και φυσικά το κέντρο πληροφόρησης. Μέσω του οδικού άξονα Καστοριάς - Φλώρινας θα πάτε στο χωριό Αγραπιδιές όπου επίσης αξίζει μια επίσκεψη στο «Καταφύγιο του Λύκου». Εδώ, σε περιφραγμένο τμήμα του φυσικού δάσους βελανιδιάς έκτασης 70 στρεμμάτων, φιλοξενούνται λύκοι που κρατούνταν παράνομα από ιδιώτες. Να σημειώσουμε σε αυτό το σημείο ότι τόσο οι αρκούδες που μεγάλωσαν στην αιχμαλωσία όσο και οι λύκοι δεν μπορούν δυστυχώς να επανενταχτούν στο φυσικό τους περιβάλλον και να ζήσουν ελεύθεροι, διότι έχουν χάσει το ένστικτο του κυνηγού. Για τον λόγο αυτό οι πληροφορίες για οικολόγους που απελευθερώνουν λύκους και αρκούδες σε διάφορα σημεία της Ελλάδας ανήκουν στη σφαίρα της μυθοπλασίας. Κατά συνέπεια, τα ζώα που υπάρχουν στα καταφύγια των Αγραπιδιών, αλλά και του Νυμφαίου παραμένουν εκεί μέχρι το τέλος της ζωής τους έχοντας μια αξιοπρεπή διαβίωση που δυστυχώς όμως εξαρτάται απόλυτα από την ανθρώπινη φροντίδα.

Διαμονή

Στο χωριό Αγραπιδιές θα πάτε στο «Καταφύγιο του Λύκου»

«Chalet la Sourino»: τηλ. 24670-94200, www.pantelidishotel.gr. Στο χωριό Σκλήθρο Ξενώνας «Αγκωνάρι»: τηλ. 23860-31080, www.agonari.gr.

52 64

Αποδράσεις

Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 8-9 Δεκεμβρίου 2018

ΚΑΣΤΡΑΚΙ ΚΑΛΑΜΠΑΚΑΣ

Μια πρόκληση για εξερεύνηση

τη βορειοδυτική άκρη της θεσσαλικής πεδιάδας στον Νομό Τρικάλων, λίγο πριν η οροσειρά της Πίνδου ορθώσει το ανάστημά της, βρίσκονται τα Μετέωρα. Ανάμεσα στους απόμερους βράχους και τη συμπαγή κορμοστασιά της Πίνδου, κυλά τα δροσερά νερά του σε μια κατάφυτη όχθη ο ποταμός Πηνειός, ενώ στα ανατολικά απλώνεται ο χαμηλός, αλλά αχανής όγκος των Αντιχασίων. Περίκλειστο απ’ τα απόκρημνα βράχια, στα 300 υψόμετρο σε κατάφυτη τοποθεσία που απέχει μόλις 5 χιλιόμετρα από την Καλαμπάκα, συναντάμε το Καστράκι. Το χωριό, αν και βρίσκεται σε μία από τις πλέον τουριστικές περιοχές της Ελλάδας, κρατά ακόμη ατόφια όλα τα χαρακτηριστικά ενός παραδοσιακού οικισμού. Λίγο σαν χαθείς στα δρομάκια του, που ξεδιπλώνονται σιωπηλά πίσω από τις ξενόγλωσσες τουριστικές ταμπέλες, θα ανακαλύψεις γωνιές με σφραγίδα γνησιότητας, πραγματικά ξεχασμένες απ’ τον χρόνο. Τα θεόρατα βράχια, τα εντυπωσιακά παμπάλαια μοναστήρια, τα χιονισμένα κορφοβούνια, ο χειμώνας που εδώ, σε τούτο τον παράξενο τόπο παρουσιάζει πολλά και διαφορετικά πρόσωπα, διαμορφώνουν ένα αλλόκοτο, μα υπέροχο σκηνικό που αγκαλιάζει από παντού το χωριό και σίγουρα αξίζει να γνωρίσετε. Η Καλαμπάκα απέχει από την Αθήνα 330 χλμ. και από τη Θεσσαλονίκη 225 χλμ., όλα σε εθνικούς δρόμους. Ο περιφερειακός δρόμος των Τρικάλων και φυσικά το τμήμα του Ε65, που παραδόθηκε πρόσφατα, έχουν βελτιώσει αρκετά την πρόσβαση στην τουριστική πόλη.

Το Παλιό Καστράκι μοιάζει με μικρή ζωγραφιά καθώς σκορπά τις πέτρινες γειτονιές του στη ρίζα των γκριζόμαυρων βράχων

Ξύπνημα στη σκιά των βράχων Ανοίγεις το παράθυρο του ξενώνα και οι απόκοσμοι βράχοι που αναδύονται μέσα από τη χειμωνιάτικη αντάρα γεμίζουν το κάδρο του ορίζοντα! Στη συνέχεια θα απολαύσεις το περπάτημα στα στενά δρομάκια του χωριού πλάι σε ρυτιδιασμένα πέτρινα σπίτια και σε θεόρατα πλατάνια. Το Παλιό Καστράκι μοιάζει με μικρή ζωγραφιά καθώς σκορπά τις πέτρινες γειτονιές του στη ρίζα των γκριζόμαυρων βράχων δίνοντας μια γλυκιά ανθρώπινη νότα στο επιβλητικό, σχεδόν μεταφυσικό τοπίο. Ο Ναός του Αγίου Αθανασίου με αγιογραφίες του 18ου αι. και η τρίκλιτη βασιλική της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στη θέση Αδράχτι, με εικονοστάσι του 16ου αιώνα, είναι οι σημαντικότερες εκκλησίες του χωριού. Οπωσδήποτε θα επισκεφθείτε

Αποδράσεις

8-9 Δεκεμβρίου 2018 Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Καστράκι

Τρίκαλα

Το Καστράκι, αν και βρίσκεται σε μία από τις πλέον τουριστικές περιοχές της Ελλάδας, διατηρεί αναλλοίωτα όλα τα χαρακτηριστικά του παραδοσιακού οικισμού

το Μουσείο Γεωλογικών Σχηματισμών των Μετεώρων που στεγάζεται στο ανακαινισμένο κτίριο του παλιού Δημοτικού Σχολείου. Ενας στενός ασφάλτινος δρόμος, που ξεκινά χαμηλά από το Καστράκι, ανηφορίζει ανάμεσα στα βράχια μέχρι τα μοναστήρια. Για να πραγματοποιήσετε τον γύρο των Μετεώρων θα χρειαστεί να διανύσετε συνολικά περίπου είκοσι χιλιόμετρα, με αρχή και τέλος την Καλαμπάκα -φυσικά αυτή είναι μια διαδρομή που θα πρέπει να κάνετε με αυτοκίνητο. Στη ρωγμή του χρόνου Στα βάθη του γεωλογικού χρόνου τα Μετέωρα ήταν μικρά ξερονήσια όπου πάνω τους ξέσπαγαν τα κύματα μιας ρηχής θάλασσας που σκέπαζε τον Θεσσαλικό Κάμπο. Με την πάροδο των χιλιετιών, τα νερά βρήκαν διέξοδο από τα στενά των Τεμπών και χύθηκαν στo Αιγαίο. Τα υπόλοιπα τα ανέλαβαν τα έντονα καιρικά φαινόμενα και η διάβρωση που σμίλεψε αργά το σχήμα των πέτρινων ογκόλιθων. Το Καστράκι αναγράφεται σε τουρκικά έγγραφα του 15ου αι. με το όνομα Qastiro. Ομως το απόκοσμο τοπίο των Μετεώρων προσέλκυσε χριστιανούς ασκητές από όλα τα Βαλκάνια αρκετά παλαιότερα. Πριν ακόμα χτιστούν τα μοναστήρια, κάπου στον 12ο αιώνα στήθηκαν οι πρώτες σκήτες των μοναχών στις κορφές και τις σχισμές των βράχων. Στον βράχο, το λεγόμενο και Μεγάλο Μετέωρο, όπου δεσπόζει η Μονή Μεταμορφώσεως ανέβηκε για πρώτη φορά τον 14ο αιώνα ο Αθανάσιος Κοινοβίτης, ο επονομαζόμενος Μετεωρίτης. Αργότερα ιδρύθηκαν οι πρώτες μοναστικές κοινότητες φτάνοντας τις 24 τον 14ο αιώνα. Ετσι δημιουργήθηκε η Μοναστηριακή Πολιτεία των Μετεώρων που έφτασε στο απόγειό της μεταξύ 15ου και 16ου αιώνα. Τα Μετέωρα έχουν χαρακτηριστεί από την UNESCO Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Θέα στην Πίνδο από τα Μετέωρα

Πριν ακόμα χτιστούν τα μοναστήρια, κάπου εκεί στον 12ο αιώνα στήθηκαν οι πρώτες σκήτες των μοναχών στις κορφές και τις σχισμές των βράχων

Στα Μετέωρα υπάρχουν πολλά πεζοπορικά μονοπάτια που ξεφεύγουν από τον συνωστισμό των επισκεπτών και χάνονται στον συναρπαστικό κόσμο της θεσσαλικής φύσης

Περιηγήσεις μακριά από την πεπατημένη Σίγουρα για να βιώσεις με διαφορετικό τρόπο το μεγαλείο του τόπου δεν αρκεί μια βόλτα στον περιμετρικό δρόμο. Στα Μετέωρα υπάρχουν μερικά από τα πλέον ευχάριστα πεζοπορικά

μονοπάτια που ξεφεύγουν από τον συνωστισμό αυτοκινήτων και επισκεπτών και χάνονται στον κόσμο της θεσσαλικής φύσης. Ενδεικτικά να αναφέρουμε τα μονοπάτια που ξεκινούν από το Καστράκι προς τα «κρυφά» Μοναστήρια της Υπαπα-

ντής, του Αγίου Νικολάου του Μπάτοβα, τον Πύργο της Αγιάς. Επιπλέον είναι γνωστό πως τα Μετέωρα αποτελούν ένα από τα πιο αξιόλογα φυσικά αναρριχητικά πεδία της Ευρώπης και κάθε χρόνο συγκεντρώνουν εκατοντάδες αθλητές του είδους.

Διαμονή «Αρχοντικό Μεσοχώρι», τηλ. 24320-77125 www. archontikomesohori. com «Καστράκι», τηλ. 24320-75336 www.hotelkastraki.gr «Πέτρινο», τηλ. 24320-78105, www.guesthousesotiriou.gr «Doupiani house», τηλ. 24320-77555, www.doupianihouse.gr

52 66

Αποδράσεις

Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 8-9 Δεκεμβρίου 2018

Στη Βυζίτσα συναντάμε μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά παραδοσιακά αρχοντικά του Πηλίου

ΒΥΖΙΤΣΑ ΠΗΛΙΟΥ

Το παραδοσιακό χωριό του βουνού των Κενταύρων

ν και δεν ποζάρει στην πρώτη σειρά των δημοφιλών προορισμών του Πηλίου, η Βυζίτσα, αυτό το υπέροχο παραδοσιακό χωριό, είναι βέβαιο ότι θα την αγαπήσεις από την πρώτη στιγμή που θα βρεθείς να περπατάς στα καλντερίμια της. Ανάμεσα στα χωριά Πινακάτες και Μηλιές, που ακουμπούν στις παρυφές του Πηλίου κοιτώντας τον Παγασητικό Κόλπο, σε μια κατάφυτη από κάθε είδους βλάστηση πλαγιά και σε ύψος 580 μέτρων, η όμορφη Βυζίτσα, ένα από τα πλέον ιστορικά χωριά του βουνού των Κενταύρων, απλώνει τα εκπληκτικά αρχοντικά της. Η Βυζίτσα με τους υπέροχους ξενώνες, οι οποίοι στεγάζονται σε αναπαλαιωμένα αρχοντικά του 18ου και του 19ου αιώνα, καταφέρνει και συνδυάζει αρμονικά την παλιοκαιρίτικη ατμόσφαιρα ενός παραδοσιακού χωριού με τις ανάλογες εξυπηρετήσεις και την παροχή υπηρεσιών για άνετη διαμονή. Επιπλέον είναι γεγονός πως, αν και το χωριό βρίσκεται πολύ κοντά στις πολυσύχναστες Μηλιές, διατηρεί τον χαμηλών τόνων χαρακτήρα του. Μην ξεχνάμε πως η Βυζίτσα ήταν από τα πρώτα χωριά της Μαγνησίας που άρχισαν να προωθούνται από τον ΕΟΤ ως τουριστικοί προορισμοί ήδη από τη δεκαετία του 1970. Μάλιστα στις αρχές της δεκαετίας του ’80, κάποια σημαντικά παλιά αρχοντικά αναπαλαιώθηκαν με έξοδα του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού και άρχισαν να λειτουργούν ως ξενώνες. Τότε το χωριό ανακηρύχθηκε με προεδρικό διάταγμα διατηρητέος οικισμός απολύτου προστασίας. Η πλατεία του, που σκιάζεται από υπέργηρα πλατάνια, απέχει μόλις 50 μέτρα από τον κεντρικό δρόμο που συνδέει τον Βόλο με τις Μηλιές. Ολόγυρα πλαισιώνεται από χαριτωμένα καφέ, παραδοσιακές ταβέρνες και 1-2 μαγαζιά με είδη λαϊκής τέχνης και τοπικά προϊόντα, ενώ σε μικρή απόσταση βρίσκονται μερικοί από τους καλύτερους ξενώνες του Πηλίου. Εδώ όλα δείχνουν να βρίσκονται στη θέση τους. Οι αποστάσεις είναι μικρές και τα μεγέθη σε απόλυτα ανθρώπινη κλίμακα, χωρίς συνωστισμό, μποτιλιαρίσματα και άλλες αναστατώσεις που επικρατούν σε κοντινά, περισσότερο τουριστικά χωριά. Χαμηλότερα από την πλατεία και επί του δρόμου δεσπόζει η επιβλητική εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, κτίσμα του 1725. Αρχοντικά με χαρακτήρα Στη Βυζίτσα συναντάμε μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά παραδοσιακά αρχοντικά του Πηλίου, όπως είναι του Κοντού, του Καραγιαννόπουλου, του Μιχόπουλου, του Μπλάνα. Ο τύπος του πηλιορείτικου σπιτιού κατάγεται από την αμυντικής κατασκευής κατοικία που απαντά κυρίως στα χρόνια του Βυζαντίου (κούλες). Πάνω σε αυτό το αρχικό μοτίβο, που εξυπηρετούσε κυρίως την προστασία της οικογένειας από ληστρικές και πειρατικές επιδρομές,

Αποδράσεις

8-9 Δεκεμβρίου 2018 Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Στον δρόμο για τις Μηλιές

Η πλατεία, που σκιάζεται από υπέργηρα πλατάνια, απέχει μόλις 50 μέτρα από τον κεντρικό δρόμο που συνδέει τον Βόλο με τις Μηλιές

Παραδοσιακή κρήνη στην πλατεία της Βυζίτσας

εξελίχθηκαν σιγά σιγά τα αρχοντικά της περιοχής. Σε αυτό συνέβαλε και η φαντασία των εμπειρικών μαστόρων από τη Μακεδονία και την Ηπειρο που δούλεψαν στο Πήλιο. Στο ισόγειο κατασκεύαζαν τα κελάρια με τα τεράστια πιθάρια όπου αποθηκεύονταν τα γεωργικά αγαθά και τα βαρέλια με το κρασί. Η οικογένεια περνούσε τη μέρα της στον πρώτο όροφο όπου υπήρχαν η κουζίνα και οι άλλοι κοινόχρηστοι χώροι. Στον δεύτερο όροφο, που ήταν πιο ηλιόλουστος, βρίσκονταν τα υπνοδωμάτια και οι χώροι φιλοξενίας. Η εσωτερική διακόσμηση

Το κεντρικό καλντερίμι που οδηγεί στην πλατεία της Βυζίτσας

Ούτε 3 χιλιόμετρα δεν χωρίζουν τη Βυζίτσα από τις Μηλιές, το γνωστό κεφαλοχώρι που αγναντεύει το γαλάζιο μέσα από τα πλατανόφυλλα. Μια διαδρομή που, αν είναι ο καιρός κατάλληλος, μπορείτε πολύ ευχάριστα να την κάνετε και με τα πόδια. Οι Μηλιές, χτισμένες καθώς είναι 450 μέτρα ψηλά απ' τη θάλασσα, μοιάζει να εποπτεύουν αφ’ υψηλού τα δρώμενα στ’ ακρογιάλια του Παγασητικού. Ο δρόμος κόβει στα δύο τον οικισμό και την πολυσύχναστη πλατεία του, ενώ στενότερα καλντερίμια φεύγοντας δεξιά κι αριστερά χάνονται στις ανηφορικές γειτονιές. Ωστόσο, δεν είναι εύκολη υπόθεση να διασχίσετε το χωριό με το αυτοκίνητο, κυρίως τα Σαββατοκύριακα και τις ημέρες των εορτών που παρατηρούνται μόνιμα συνωστισμός και μπλοκαρίσματα των πούλμαν στις κλειστές στροφές. Ο Ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών (1741), που δεσπόζει στην πλατεία, είναι γνωστός για το ξυλόγλυπτο τέμπλο και τις αξιόλογες αγιογραφίες του. Το 1814 οι πρωτοπόροι του νεοελληνικού Διαφωτισμού Ανθιμος Γαζής, Γρηγόριος Κωνσταντάς και Δανιήλ Φιλιππίδης ίδρυσαν στις Μηλιές την περίφημη Μηλιώτικη Σχολή -οι Πηλιορείτες τις θεωρούν το «πνευματικό χωριό» του Πηλίου. Αξιόλογο είναι το Λαογραφικό Μουσείο, όπως επίσης και η ιστορική βιβλιοθήκη, με περισσότερους από 4.000 σπάνιους τόμους, που στεγάζεται σε σύγχρονο κτίριο. Εδώ τερματίζει η σιδηροδρομική γραμμή του «Μουντζούρη» που για περισσότερο από 60 χρόνια εκτελούσε ασταμάτητα το δρομολόγιο Βόλος–Αγριά–Λεχώνια–Μηλιές. Σήμερα το παραδοσιακό τρενάκι εκτελεί μόνο τα Σαββατοκύριακα τουριστικά δρομολόγια, με αφετηρία όμως τώρα πια τον γραφικό σιδηροδρομικό σταθμό των Ανω Λεχωνίων. Ξεκινώντας και πάλι από τη Βυζίτσα με κατεύθυνση προς τον Βόλο, εύκολα αυτή τη φορά θα προσεγγίσετε το χωριό Πινακάτες που θεωρείται εφάμιλλο σε ομορφιά με τη Βυζίτσα. Ενδιαφέρον είναι το πεζοπορικό μονοπάτι που ακολουθεί τα ίχνη του λιθόστρωτου δρόμου ο οποίος συνέδεε παλαιότερα τα δύο χωριά. Αν ο καιρός το επιτρέπει, η διαδρομή είναι εύκολη και δεν κρατά περισσότερο από 60 λεπτά.

του πάνω ορόφου, όπου βρισκόταν η σάλα για τις κοινωνικές συγκεντρώσεις της οικογένειας, εντυπωσιάζει με τα σκαλιστά χρωματιστά ταβάνια, τους ξυλόγλυπτους ταμπλάδες, αλλά και τα πολύχρωμα βιτρό που υπήρχαν σε όλους τους φεγγίτες. Τα αρχοντικά συνήθως είναι διώροφα, αλλά και τριώροφα, χτισμένα όλα από ντόπια υλικά, όπως η πέτρα και το ξύλο. Αν και τα περισσότερα από αυτά μετατράπηκαν σε ξενώνες, έχουν κρατήσει την αίγλη τους, διατηρώντας πολλά από τα αυθεντικά τους χαρακτηριστικά.

Βόλος

Βυζίτσα Μηλιές

Διαμονή

Ο «Μουντζούρης», το παραδοσιακό τρενάκι του Πηλίου, εκτελεί τα Σαββατοκύριακα το δρομολόγιο Ανω Λεχώνια-Μηλιές

Η Βυζίτσα συνδυάζει αρμονικά την παλιοκαιρίτικη ατμόσφαιρα ενός παραδοσιακού χωριού με τις ανάλογες εξυπηρετήσεις για τον επισκέπτη

«Αρχοντικό Μπλάνα», τηλ. 24230-86840 «Ξενώνας Σείριος», τηλ. 24230–86807 www.seiriosmansion.gr «Αρχοντικό Καραγιαννόπουλου», τηλ. 24230-86717 www. karagiannopoulou.com «Στωικός», τηλ. 24230-86406 www.hotelstoikos.gr «4 Εποχές στη Βυζίτσα», τηλ. 24230-86371 www.4epoxesstivizitsa. com «Glorious Peleys Castle», τηλ. 24230–86671 www.gloriouspeleys. com «Αρχοντικό Κατερίνα», τηλ. 24230–86346 www. archontikokaterina.gr «Αρχοντικό Μιχαήλ», τηλ. 6973848167 www.archontikomichael.gr

52 68

Αποδράσεις

Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 8-9 Δεκεμβρίου 2018

ΒΑΛΤΕΣΙΝΙΚΟ ΑΡΚΑΔΙΑΣ

Το κεφαλοχώρι με την αυθεντική Η κοίτη του ποταμού Λάδωνα

Θέα από το χιονισμένο ελατόδασος της Αρκαδίας στον Χελμό

Το κεφαλοχώρι Βαλτεσινίκο το συναντάμε σε ύψος 1.140 μέτρων

φήνουμε πίσω τη Βυτίνα, τον πολυσύχναστο δρόμο που οδηγεί σε Δημητσάνα, Στεμνίτσα και Λαγκάδια, και χανόμαστε στο ελατόδασος. Οι στροφές και οι ανηφόρες είναι στο πρόγραμμα και θα πρέπει να θεωρούνται αναγκαίο κακό για να φτάσει κάποιος πρώτα φυσικά στα Μαγούλιανα και μετά στο πετρόκτιστο Βαλτεσινίκο. Συνολικά από τη Βυτίνα θα διανύσουμε μόλις 22 χιλιόμετρα σε επαρχιακό ασφαλτόδρομο, ο οποίος όμως εκχιονίζεται συχνά. Το κεφαλοχώρι Βαλτεσινίκο το συναντάμε σε ύψος 1.140 μέτρων. Οι υποδομές εδώ είναι αρκετές γι' αυτούς που αναζητούν την αυθεντική ατμόσφαιρα ενός ορεινού χωριού χωρίς πολύχρωμες επιγραφές, λαμπιόνια και έντονη νυχτερινή ζωή. Εξάλλου, αν ζητάτε κάτι παραπάνω, η πολυσύχναστη Βυτίνα απέχει μόλις 35 λεπτά με το αυτοκίνητο. Το χωριό, κατά τα χρόνια της φραγκοκρατίας, ήταν γνωστό ως Βάλτες (δηλαδή τόπος με πηγαία νερά, κεφαλόβρυσα), ενώ το σημερινό όνομα πιθανόν να προήλθε από τη συνένωση μικρότερων συνοικισμών. Ετσι εξηγείται και η κατάληξη -νικο- και οι Βάλτες έγιναν Βαλτεσινίκο. Από τη μεσαιωνική ιστο-

ρία του χωριού δεν έχουν απομείνει και πολλά πράγματα, εκτός από τα ερείπια κάστρου που εντοπίζονται στη θέση Παλαιόκαστρο, σε υψόμετρο 1.364. Κυρίως κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας το Βαλτεσινίκο φημιζόταν για τους μαραγκούς και τους άριστους ξυλογλύπτες του. Εργο τους είναι το τέμπλο του Αγίου Γεωργίου στην πάνω γειτονιά, αλλά και αυτό των Αγίων Θεοδώρων στην είσοδο του χωριού. Σε γενικές γραμμές, το Βαλτεσινίκο κρατά την παραδοσιακή του αρχιτεκτονική μορφή (έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός), καθώς διατηρούνται, αν και παραμελημένα, αρκετά πυργόσπιτα. Αξιόλογοι είναι οι Ναοί των Αγίων Θεοδώρων, κτίσμα του 1847 (ο μητροπολιτικός ναός) και του Αγίου Γεωργίου (1830) με τον χαρακτηριστικό οκτάγωνο τρούλο. Από το πάλαι ποτέ εντυπωσιακό κτίριο των Δεσποταίων, όπου λειτουργούσε το Σχολαρχείο, διασώζεται ένα μόνο τμήμα του. Ενδιαφέρον είναι το Λαογραφικό Μουσείο που λειτουργεί από το 2006. Λίγο έξω από το χωριό βρίσκεται το Μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που ιδρύθηκε το 1625.

Αποδράσεις

8-9 Δεκεμβρίου 2018 Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

ατμόσφαιρα Βαλτεσινίκο

Περπατώντας στο μονοπάτι για τον Αϊ-Νικόλα

Τρίπολη

Το 1826 o Ιμπραήμ πέρασε από τo Βαλτεσινίκo και έκαψε το Μοναστήρι της Παναγίας αιχμαλωτίζοντας πολλούς ντόπιους που είχαν καταφύγει εκεί. Οι περισσότεροι κάτοικοι, τόσο από το Βαλτεσινίκο όσο και από τα γύρω χωριά, γλίτωσαν αφού κατέφυγαν στο απόμερο Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου. Παρ' όλα αυτά ο Ιμπραήμ έφτασε μέχρι εκεί και για δύο μέρες το πολιόρκησε. Ωστόσο, οι απώλειες που του προκάλεσαν οι αμυνόμενοι ήταν τεράστιες και την τρίτη μέρα οι Αιγύπτιοι έλυσαν την πολιορκία αφού ξέμειναν από εφόδια και έτσι αποχώρησαν. Ακολουθώντας σύντομο λιθόστρωτο μονοπάτι και καμιά εκατοστή σκαλιά, θα βρεθείτε στην είσοδο της μονής που φωλιάζει στην κόχη απόκρημνου βράχου, σε φυσικά οχυρωμένη θέση, αντίκρυ στο φαράγγι του Καψάλη (κτίσμα του 16ου αι). Ενδιαφέρον προκαλεί το εσωτερικό του ναού με τις ρυτιδιασμένες αγιογραφίες και τα σκοροφαγωμένα δοκάρια. Το ιστορικό Μοναστήρι του Αγ. Νικολάου

Στα γειτονικά χωριά Χωρίς ιδιαίτερη ταλαιπωρία, από το Βαλτεσινίκο θα επισκεφθείτε όλα τα διάσημα χωριά της περιοχής, όπως είναι η Δημητσάνα (22 χλμ.), η Στεμνίτσα (32 χλμ.) και τα Λαγκάδια (17 χλμ.). Εμείς θα σταθούμε σε κάποιες άλλες σύντομες εκδρομές, όχι βέβαια ιδιαίτερα γνωστές, που όμως αξίζει με το παραπάνω να τις πραγματοποιήσετε εφόσον το επιτρέπει ο καιρός. Η διαδρομή Μαγούλιανα – Βαλτεσινίκο θεωρείται υψηλής αισθητικής αξίας καθώς διατρέχει υπέροχο ελατόδασος. Εξίσου ενδιαφέρον είναι το παρακλάδι της που περνά μέσα από το ελατόδασος της Μάνας, όπου βρίσκεται το παλιό Σανατόριο. Ξεκινώντας από το Βαλτεσινίκο, αν δεν έχει προηγηθεί χιονόπτωση, αξίζει να επιχειρήσετε τη διαδρομή που οδηγεί στα κοντινά χωριά Μυγδαλιά (8 χλμ.) και Κερπίνη (12 χλμ.), απ’ όπου μπορείτε να συνεχίσετε για τη λεκάνη του Λάδωνα, την τεχνητή λίμνη, ή να βγείτε στον «111», στον δρόμο δηλαδή Τριπόλεως – Πάτρας. Από το χωριό Μυγδαλιά (8 χλμ. άσφαλτος), βόρεια του Βαλτεσινίκου, ξεκινά μια θαυμάσια διαδρομή σε μέτριο χωματόδρομο (9 χλμ.) που κατηφορίζει με αλλεπάλληλες φουρκέτες προς το σημείο όπου ο Λάδωνας ποταμός (προσοχή στη λάσπη στα τελευταία 3-4 χλμ.) εκβάλλει στην τεχνητή λίμνη. Εδώ, όταν η στάθμη του νερού είναι χαμηλή, διακρίνεται το μεσαιωνικό γεφύρι της Κυράς. Η συνέχεια έπεται είτε προς φράγμα Λάδωνα είτε προς το χωριό Δάφνη.

Διαμονή

Σχέδια στο χιόνι, ψηλά στο αρκαδικό υψίπεδο

«Valtesiniko Studios», τηλ. 27950-82385 www. valtessinikostudios.gr «Ξενώνας Θόλος», τηλ. 6973695481, www.xenonastholos.gr «Πέτρινος Πύργος», τηλ. 27950-82555 www.petrinos-pirgos.gr «Ξενώνας Βασιλικού», τηλ. 27950–82479

52 70

Αποδράσεις

Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 8-9 Δεκεμβρίου 2018

Θέα στη Μεγάλη Πρέσπα από την εκκλησία της Παναγίας και τα 1.300 υψόμετρο

ΑΓΙΟΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΦΛΏΡΙΝΑΣ

Περιπλανήσεις με θέα τις ανεπιτήδευτες γειτονιές

τισμένο ψηλά στα 1.100 μέτρα, στη ράχη του μεθοριακού βουνού Βαρνούντας, ο Αγιος Γερμανός ήταν ανέκαθεν το κεφαλοχώρι της Πρέσπας. Οι πρώτοι κάτοικοι, γεωργοί και κτηνοτρόφοι, που εγκαταστάθηκαν εδώ στις παρυφές του βουνού, κοντά στα πλούσια βοσκοτόπια, δημιούργησαν τον πρωτογενή κοινωνικό πυρήνα που αργότερα αποτέλεσε το κεφαλοχώρι των Πρεσπών. Το όνομα του χωριού οφείλεται στη μικρή εκκλησία, κτίσμα του 11ου αιώνα, αφιερωμένη στον Αγιο Γερμανό, γνωστή για τις παλιές και αξιόλογες αγιογραφίες της. Ο Αγιος Γερμανός, με τις ανεπιτήδευτες

γειτονιές του, θα σας παρασύρει σε χαλαρές, χωρίς τέλος, περιπλανήσεις. Από τις ψηλότερες γειτονιές θα δείτε να ξεδιπλώνεται σε πρώτο πλάνο, πανοραμική, η θέα στις λίμνες και στην εύφορη κοιλάδα. Τις εντυπώσεις κερδίζει η παραδοσιακή αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του οικισμού. Τα παλιά δίπατα σπίτια, δουλεμένα με πέτρα, ξύλο και λάσπη, μαρτυρούν τις εποχές της ευημερίας και της πληθυσμιακής άνθησης που πέρασαν οριστικά. Ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον προσδίδει το «χαγιάτι» που μετά τον Μεσοπόλεμο μεταλλάσσεται σε δωμάτιο, ενώ χρέη εξώστη εκτελεί ένα μικρό, αλλά κομψό μπαλκόνι που στολίζει την πρόσοψη

του σπιτιού, με ξύλινα αετώματα, καμάρες και μεταλλικά διακοσμητικά στοιχεία. Ενα δείγμα τέτοιου τριώροφου σπιτιού αποτελεί το σπίτι του Νικόλαου Σάπκα. Σε όλο το οικιστικό σύμπλεγμα του χωριού υπάρχουν μικροί καλαίσθητοι και ιδιαίτερα φιλόξενοι ξενώνες, που όμως δεν αρκούν για να καλύψουν τη ζήτηση που υπάρχει την περίοδο των εορτών. Επάνω στον κεντρικό δρόμο που χωρίζει στα δύο τις γειτονιές, θα βρείτε εξαιρετικές ταβέρνες και 1-2 μικροσκοπικά καφέ για όσους θέλουν να προγραμματίσουν μια… «νυχτερινή» (!) έξοδο. Ο Αγιος Γερμανός, όμως, είναι ένας εξαιρετικά πρακτικός τόπος για κάποιον που θέλει να έρθει σε επαφή με τον υπέροχο βιότοπο των Πρε-

σπών, αλλά και να περπατήσει στα πολυάριθμα μονοπάτια του Βαρνούντα. Αναπαλαιωμένος και βραβευμένος Στην άκρη του χωριού, κοντά στο ποτάμι του Αγίου Γερμανού και σε υπέροχη φυσική τοποθεσία, βρίσκεται ο παραδοσιακός νερόμυλος. Το επιβλητικό πέτρινο κτίσμα αναπαλαιώθηκε πρόσφατα με πρωτοβουλία της Εταιρείας Προστασίας Πρεσπών. Τα υλικά αλλά και οι τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν ήταν οι ίδιες με αυτές των παλιών εμπειρικών χτιστάδων. Το 2016 η προσπάθεια αυτή κέρδισε το βραβείο της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την Πολιτιστική Κληρονομιά (Βραβείο Europa Nostra 2016).

Αποδράσεις

8-9 Δεκεμβρίου 2018 Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Η παλιά εκκλησία του Αγ. Γερμανού έδωσε το όνομά της στο χωριό

ρέ Π σπ ες

Φλώρινα Αγ. Γερμανός Εθνικός Δρυμός Πρεσπών

Το ηλιοβασίλεμα στις όχθες της λίμνης Κατηφορίζοντας από τον Αγιο Γερμανό θα περάσετε τον «λαιμό» που χωρίζει τη Μικρή από τη Μεγάλη Πρέσπα, απολαμβάνοντας την υπέροχη διαδρομή. Στη συνέχεια σας περιμένουν μερικές γρήγορες, κλειστές στροφές που καταλήγουν στον παραδοσιακό οικισμό Ψαράδες, ο οποίος απαγκιάζει στην αγκαλιά ενός απόμερου όρμου της Μεγάλης Πρέσπας. Η τοπιογραφία μοναδική, παραπέμπει μάλλον σε κάποιο θαλασσινό ψαροχώρι, παρά σε λίμνη. Εδώ θα απολαύσετε το ομορφότερο ηλιοβασίλεμα της ορεινής Μακεδονίας, αλλά και το εξαιρετικό φαγητό στις παρακείμενες στη λίμνη ταβέρνες. Από τους Ψαράδες θα κάνετε βόλτα με τις εκδρομικές βάρκες και, έναντι κάποιας αμοιβής, στις σκήτες και στις βυζαντινές εκκλησίες της Μεταμόρφωσης και της Αγ. Ελεού-

Βόλτα στο χιονισμένο δάσος του Βαρνούντα πάνω από τον Αγ. Γερμανό

σας που υπάρχουν στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας. Κατά τη διαδρομή θα έχετε την ευκαιρία να δείτε τις αγιογραφίες της Παναγιάς, ζωγραφισμένες στα βράχια της λίμνης. Από τη θέση «Κούλα» θα τραβήξετε τον δρόμο για τη Μικρή Πρέ-

Τα παλιά δίπατα σπίτια, χτισμένα με πέτρα και ξύλο, μαρτυρούν τις εποχές της ευημερίας και της πληθυσμιακής άνθησης που γνώρισε το χωριό στο παρελθόν

σπα όπου θα συναντήσετε την ξύλινη πεζογέφυρα που θα σας περάσει στο εκπληκτικό νησάκι του Αγ. Αχιλλείου, στη Μικρή Πρέσπα. Στο νησάκι ανιχνεύονται σημάδια από τους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στη ροή της ιστορίας. Βυζαντινές εκκλη-

σιές βρίσκονται διάσπαρτες παντού, χτισμένες με αρχαίους κίονες, όπως η εκκλησία του Αγίου Αχιλλείου, την οποία έχτισε ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος όταν νίκησε τον βασιλιά των Βουλγάρων Σαμουήλ. Ιδανικό για μεσημεριανό φαγητό είναι το ψαροχώρι της Μικρολίμνης που βρίσκεται στις ανατολικές όχθες της Μικρής Πρέσπας. Αν αγαπάτε την πεζοπορία, πριν χαθείτε στα αμέτρητα μονοπάτια της περιοχής, επισκεφθείτε τις εγκαταστάσεις της δραστήριας Εταιρείας Προστασίας Πρεσπών, στο χωριό Λαιμός. Από εδώ θα προμηθευτείτε αξιόπιστους χάρτες, έντυπο ενημερωτικό υλικό για το θαυμαστό αυτό οικοσύστημα, αλλά και σημαντικές πληροφορίες για τα σημαδεμένα μονοπάτια που διατρέχουν τις λίμνες και τους γύρω ορεινούς όγκους. Πληροφορίες τηλ. 23850-51211, www.spp.gr.

Η αγιογραφία της Παναγίας στα βράχια της Μεγάλης Πρέσπας

Διαμονή «Αγιος Γερμανός»: τηλ. 23850-51397, http://prespa.com.gr. «Prespa Resort & Spa»: τηλ. 23850-51400, www.presparesort.gr. «Πέτρινο»: τηλ. 23850-51344, http://prespespetrino. com. «Mimallones»: τηλ. 23850-51422, http://www. mimallones.com. «Συντροφιά»: τηλ. 23850-46107, http://www.syntroﬁaprespes.gr. «Varnous»: τηλ. 23850-51880, http://www.varnous. com.

Εικόνα αλλοτινών εποχών στα σοκάκια του Αγ. Γερμανού