∆ΕΚΕΜΒΡΗΣ 2008 53
Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
Ο Δεκέμβρης με τα μάτια της πρεσβείας νας από τους προσφιλέστερους μύθους της εγχώριας Δεξιάς και Ακροδεξιάς για τον Δεκέμβρη είναι η συνωμοτική θεωρία, σύμφωνα με την οποία η νεανική εξέγερση του 2008 υπήρξε στην πραγματικότητα προϊόν υπερατλαντικού σχεδιασμού με σκοπό την υπονόμευση της «εθνικά υπερήφανης» κυβέρνησης Καραμανλή. Το εναρκτήριο λάκτισμα αυτής της συνωμοσιολογίας δόθηκε ήδη από τις πρώτες μέρες της εξέγερσης, μ’ ένα άρθρο του δημοσιογράφου Μανόλη Κοττάκη, στενού συνεργάτη του πρωθυπουργού και του υπουργού Παιδείας Ευριπίδη Στυλιανίδη, στον «Ελεύθερο Τύπο» της Γιάννας Αγγελοπούλου (12/12/2008). Επικαλούμενος «το ρεπορτάζ» (και «πληροφορίες» που ο ίδιος, μολονότι δεν ήταν βέβαιος πως ισχύουν, όχι μόνο αναπαρήγαγε αλλά και αναγόρευσε σε κλειδί ερμηνείας των γεγονότων), ο Κοττάκης υπαινίχθηκε εκεί πως η παρουσία αλλοδαπών ταραξιών στο κατειλημμένο ΕΜΠ οφειλόταν σε ενέργειες μη κατονομαζόμενων ξένων μυστικών υπηρεσιών· διαβεβαίωνε, μάλιστα, τον αναγνώστη πως «ο Καραμανλής ξέρει αλλά δεν του επιτρέπει η θέση του να μιλήσει. Οταν γραφτεί κάποτε η Ιστορία θα τα μάθουμε όλα». Οταν τελικά το 2011 «γράφτηκε η [ημιεπίσημη] Ιστορία» της κυβέρνησης Καραμανλή από τον ίδιο δημοσιογράφο, δεν γίναμε ιδιαίτερα σοφότεροι. Ο συγγραφέας ανακύκλωσε βέβαια διάφορες τερατολογίες που είχαν ήδη δημοσιευτεί στα φιλοκυβερνητικά έντυπα των ημερών, από «Το Παρόν» του Μάκη Κουρή μέχρι το «Ρεσάλτο» του Θύμιου Παπανικολάου: από τον ισχυρισμό ότι, αμέσως μετά τον φόνο του Γρηγορόπουλου, «60.000 SMS έφυγαν από ανώνυμα καρτοκινητά με αποδέκτες
EUROKINISSI
Ε
Καραμανλής και Σπέκχαρντ, σε χαρακτηριστικό στιγμιότυπο κατά την ομιλία του πρώτου σε συνέδριο του Έλληνοαμερικανικού Έπιμελητηρίου, ένα δεκαήμερο πριν από την εξέγερση (25/11/2008). Σε πείσμα των συνωμοτικών σεναρίων που πλέχθηκαν για εσωτερική κατανάλωση από τον ανεπίσημο προπαγανδιστικό μηχανισμό της κυβέρνησης, οι απόρρητες εκθέσεις της πρεσβείας καταδεικνύουν έντονη ανησυχία των Άμερικανών διπλωματών για την αποδυνάμωση του Έλληνα πρωθυπουργού από την «οχλαγωγία» του Δεκέμβρη
χιλιάδες μαθητές, λες και ήταν έτοιμα από καιρό», μέχρι τις «πληροφορίες» του Στυλιανίδη ότι στην κατειλημμένη Νομική «η βασική γλώσσα συνεννόησης είναι τα ιταλικά», «στο δεύτερο υπόγειο του Πολυτεχνείου κατασκευάζονται 80.000 μολότωφ με εισαγόμενη βενζίνη από τη Βραζιλία» και άλλα εξίσου σοβαρά. Ο περίφημος όμως αμερικανικός «δάκτυλος» υπονοείται ξανά μόνο με μισόλογα, όπως η μνεία της προθυμίας του Πούτιν να προβεί σε δημόσια στήριξη του Καραμανλή μέσα στον Δεκέμβρη· πρόταση που, όπως πληροφορούμαστε, «ο πρωθυπουργός απέρριψε ευγενικά, γιατί θα ήταν σαν να φωτογραφίζεται άλλη δύναμη». Αυτά, όσον αφορά την εθνικόφρονα συνωμοσιολογία. Για τη στάση της Ουάσινγκτον, ωστόσο, απέναντι στα γεγονότα διαθέτουμε πλέον όχι μόνον
ευφάνταστα σενάρια αλλά και αυθεντικά ντοκουμέντα: τις εκθέσεις της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα που διέρρευσαν το 2010, μαζί με χιλιάδες άλλα ντοκουμέντα της διπλωματίας των ΗΠΑ, στον ιστότοπο WikiLeaks. Το περιεχόμενό τους διαψεύδει παταγωδώς κάθε σχετικό ισχυρισμό, αποδεικνύοντας αντίθετα τη βαθιά ενόχληση των συντακτών τους για την εξασθένιση της κυβέρνησης Καραμανλή από τη νεανική εξέγερση. Το πιο εύγλωττο απ’ αυτά τα πειστήρια είναι η απόρρητη έκθεση του πρέσβη Ντάνιελ Σπέκχαρντ που δημοσιεύουμε αυτούσια εδώ. Συνταγμένη στην καμπή των γεγονότων (18/12/2008), συνοψίζει με τον σαφέστερο δυνατό τρόπο την εικόνα της πρεσβείας για πρόσωπα και πράγματα, δίχως να αφήνει το παραμικρό περιθώριο παρερμηνείας.
54 ∆ΕΚΕΜΒΡΗΣ 2008
Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
EUROKINISSI
Το βλέμμα του Καραμανλή, κατά το πρωθυπουργικό διάγγελμα της 8ης Δεκεμβρίου 2008, εξηγεί μάλλον ευκρινώς γιατί εξαφανίστηκε από το προσκήνιο, αφήνοντας τους υπουργούς του να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά
Αθήνα 18/12/2008, 1 μ.μ., Νο. 1692, Απόρρητο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: Ελληνικές ταραχές. Τι συνέβη και πώς επηρεάζουν τα αμερικανικά συμφέροντα Διαβαθμισμένο από τον πρέσβη Ντάνιελ Β. Σπέκχαρντ βάσει των άρθρων 1.4.β και 1.4.δ. ΣΥΝΟΨΗ 1. Οι ταραχές που ξεκίνησαν στην Ελλάδα μετά τον πυροβολισμό ενός εφήβου από την αστυνομία στις 6 Δεκεμβρίου έχουν σοκάρει ακόμη και τους πιο κυνικούς Ελληνες και έχουν καταλήξει σε ζημιές εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Η αναταραχή έχει πολώσει βαθιά την κοινωνία, με νέους κάθε κοινωνικοοικονομικής προέλευσης να υποστηρί-
ζουν γενικά τις διαδηλώσεις, και τους περισσότερους ανθρώπους άνω των τριάντα να καταδικάζουν τη βία. Μολονότι είναι δύσκολο να εντοπίσουμε επακριβώς τα αίτια των ταραχών, στους βασικούς συντελεστές περιλαμβάνονται: ● Το περιβάλλον απομόνωσης και θερμοκηπίου των λίγων εκατοντάδων άκρως ριζοσπαστικών «αναρχικών» της Ελλάδας. ● Η απογοήτευση του λαού από τη διαφθορά και τους πολιτικούς. ● Η απώλεια ψευδαισθήσεων της νεολαίας, που βλέπει να έχει λιγότερες οικονομικές ευκαιρίες απ’ ό,τι οι προηγούμενες γενιές. ● Η ανεύθυνη και εμπρηστική κάλυψη από τα ΜΜΕ, που χαρακτηρίζουν τον
πυροβολισμό σαν εν ψυχρώ δολοφονία. ● Το χαμηλό ηθικό των ελληνικών σωμάτων ασφαλείας, που έχουν εξασθενήσει από τους μεταδικτατορικούς περιορισμούς και την έλλειψη εμπιστοσύνης του κοινού. ● Η λαϊκή συμπάθεια (και σε ορισμένες περιπτώσεις νοσταλγία) για τη ριζοσπαστική αριστερά και η ανοχή του κοινού σε αντιπολιτευτικές ενέργειες με βίαια μέσα. 2. Η αντίδραση της κυβέρνησης χαρακτηρίστηκε από την απουσία του πρωθυπουργού Καραμανλή, τα περισσότερα δε κυβερνητικά ανακοινωθέντα αφέθηκαν στον υπουργό Εσωτερικών Παυλόπουλο. Η κυβέρνηση φαίνεται πως διέταξε την αστυνομία ν’ απαντήσει με αμυντική αποκλειστικά στάση. Πιστεύουμε πως ο πρωθυπουργός ήθελε ν’ αποφύγει επιπλέον θανάτους ή κάθε πάτημα για παράπονα και διαπραγματεύσεις με τις Αρχές (π.χ. ένα κατειλημμένο κυβερνητικό κτίριο). Πολλοί Ελληνες πιστεύουν πως ο Καραμανλής χειρίστηκε άσχημα την κατάσταση – τόσο με το να μην πάρει σκληρότερη στάση κατά της βίας όσο και με το να αφήσει τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες να επιδεινωθούν. Ως εκ τούτου, οι περισσότεροι Ελληνες, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που κανονικά θα ήταν υποστηρικτές του Καραμανλή, πιστεύουν τώρα πως είναι ζήτημα χρόνου η προκήρυξη νέων εκλογών από τον πρωθυπουργό. Αναμένουμε πως η αντιπολίτευση θα εξακολουθήσει να πιέζει σκληρά για να ρίξει την κυβέρνηση και πως η κυβέρνηση θα πάρει κάποια μέτρα για να δείξει πως έχει το πάνω χέρι και πως είναι δραστήρια, συμπεριλαμβανόμενων
κατάλληλων αλλαγών στο υπουργικό συμβούλιο. 3. Τα συμφέροντα των ΗΠΑ θα επηρεαστούν. Στριμωγμένη από την αναταραχή, η ελληνική κυβέρνηση θα είναι ακόμη πιο εσωστρεφής απ’ ό,τι συνήθως. Η Ελλάδα μάλλον θα είναι απρόθυμη ή ανίκανη να πραγματοποιήσει τολμηρές ενέργειες σε ζητήματα περιφερειακής εξωτερικής πολιτικής, όπως το ονοματολογικό της Μακεδονίας, οι σχέσεις με την Τουρκία ή η άσκηση πίεσης στους Ελληνοκυπρίους όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Η κρατική γραφειοκρατία, ανέκαθεν επιφυλακτική, θα γίνει ακόμη πιο διστακτική εν όψει πολιτικής αβεβαιότητας, καθιστώντας δυσκολότερη την ανταπόκρισή της σε άλλα ζητήματα της δικής μας ατζέντας, όπως τα εμπορικά, τα εκπαιδευτικά, τα ζητήματα ασφαλείας και τα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υπάρχουν, τέλος, προηγούμενα στην Ελλάδα, όπου τρομοκρατικές οργανώσεις χτυπάνε ύστερα από μείζονες πολιτικές ταραχές, εκμεταλλευόμενες την κούραση και την αποθάρρυνση των σωμάτων ασφαλείας. Θα χρειαστεί να εξακολουθήσουμε να επιτηρούμε επιθετικά μια πιθανή αύξηση της εγχώριας τρομοκρατικής απειλής. Τέλος της σύνοψης.
Τι τις προκάλεσε; 4. Παρότι η Ελλάδα δεν αγνοεί τις διαδηλώσεις που περιλαμβάνουν καταστροφή περιουσιών, βόμβες μολότοφ και έκτροπα, οι ταραχές που ξεκίνησαν στις 6 Δεκεμβρίου ήταν ποιοτικά διαφορετικές. Οι τελικές εκτιμήσεις εκκρεμούν, ο συνολικός απολογισμός αναμένεται ωστόσο να ανέλθει σε ζημιές εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Τα έκτροπα και οι διαδηλώσεις δεν περιορίστηκαν στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη αλλά διαδραματίστηκαν σε όλη τη χώρα, συμπεριλαμβανομένων [κάποιων] ήσυχων συνήθως επαρχιακών κέντρων. Επίσης, μολονότι οι βίαιες διαδηλώσεις ήταν αρχικά έργο των αναρχικών, χιλιάδες φοιτητές και μαθητές αμφοτέρων των φύλων πήραν τελικά μέρος σ’ αυτές. Τηλεοπτικά πλάνα έδειχναν ακόμη και δεκατριάχρονους να πετροβολούν την αστυνομία.
Γ. ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ / EUROKINISSI
∆ΕΚΕΜΒΡΗΣ 2008 55
Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
10/12 Μολονότι «δημοσίως υποστήριξε μόνο ειρηνικές εκδηλώσεις», η αμερικανική πρεσβεία συμπεριέλαβε και το ΚΚΈ στις συνιστώσες του Δεκέμβρη
5. Ρεπορτάζ των σημαντικότερων ξένων ΜΜΕ τόνισαν τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας ως αιτία των ταραχών, και αυτά τα προβλήματα έπαιξαν σίγουρα ρόλο. Οπως και άλλες μικρότερες ευρωπαϊκές οικονομίες, η Ελλάδα πλήττεται από την παγκόσμια ύφεση. Οι δυο βασικές της βιομηχανίες, η ναυτιλία και ο τουρισμός, έχουν ήδη αρχίσει να νιώθουν τον αντίκτυπο της πιστωτικής συρρίκνωσης και της μειωμένης καταναλωτικής ζήτησης. Η αύξηση του ΑΕΠ, σχετικά ισχυρή τα τελευταία χρόνια (4% το 2007), επιβραδύνθηκε το 2008 (η κυβερνητική πρόβλεψη είναι 3,2%) και αναμένεται να επιδεινωθεί περαιτέρω το 2009 (η κυβερνητική πρόβλεψη είναι 2,7%, ιδιωτικοί αναλυτές –του ΔΝΤ συμπεριλαμβανομένου– προβλέπουν όμως χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης 2%). Η ανεργία, ιδίως μεταξύ των νέων, αυξάνεται και περίπου το ένα πέμπτο του πληθυσμού ζει τώρα κάτω από το επίσημο όριο φτώχειας. Ο αριθμός των ανέργων αναμένεται να αυξηθεί όταν η οικονομική επιβράδυνση θα πλήξει την πραγματική οικονομία της Ελλάδας στη διάρκεια της νέας χρονιάς. Ακόμη και πριν από την τρέχουσα παγκόσμια οικονομική ύφεση, ωστόσο, η ελληνική οικονομία υπέφερε από δομικά προβλήματα τα οποία περιλαμβάνουν μια δύσκαμπτη αγορά εργασίας και μεγάλη συμμετοχή του Δημοσίου στην οικονομία που περιόρισε την ευελιξία της, αποθάρρυνε την καινοτομία και
μπλόκαρε την επέκταση. Η Ελλάδα έχει όντως πολλά στοιχεία κορπορατιστικού συστήματος, όπου ένας σχετικά μικρός αριθμός πασίγνωστων οικογενειών ελέγχουν τα οικονομικά και πολιτικά κέντρα εξουσίας. Η διαφθορά και οι διασυνδέσεις μάλλον, παρά η επιχειρηματικότητα και η καινοτομία, θεωρούνται τα κλειδιά για να πάει κανείς μπροστά. Η Ελλάδα δεν εκλαμβάνεται ως ελκυστικό μέρος για να εργαστεί και να επενδύσει κανείς, βρίσκεται δε στην 96η θέση (τη χαμηλότερη την Ε.Ε.) της κατάταξης της Παγκόσμιας Τράπεζας ως προς το «επιχειρείν». 6. Η κυβέρνηση Καραμανλή ανέλαβε το 2004 την εξουσία μ’ ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, αλλά συνάντησε αντιστάσεις από εδραιωμένα συμφέροντα και μερίδες του κοινού – όλες υπέρ των μεταρρυθμίσεων, όσο αυτές δεν περιορίζουν τα δικά τους ατομικά προνόμια. Επιπλέον, η κυβέρνηση Καραμανλή μαστίζεται από τα δικά της σκάνδαλα διαφθοράς, της τρέχουσας υπόθεσης της Μονής Βατοπεδίου συμπεριλαμβανομένης, που επέφεραν την πτώση ορισμένων από τους στενότερους συμβούλους του πρωθυπουργού. 7. Προβλήματα στην οικονομία και τη διακυβέρνηση οδήγησαν σε εκτεταμένη κοινωνική δυσφορία και μιαν αίσθηση πως οι οικονομικές ευκαιρίες συρρικνώνονται, για πρώτη φορά σε μια γενιά. Αυτή η ματαίωση συνέβαλε στις πρόσφατες ταραχές και καλλιέρ-
56 ∆ΕΚΕΜΒΡΗΣ 2008
Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
Η καταδίκη του φόνου από τα ΜΜΈ θεωρήθηκε από την πρεσβεία «παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας»!
γησε μια στάση ανοχής μεταξύ μεγάλου μέρους του ευρύτερου κοινού για τα νεαρά «θύματα» μιας κυβέρνησης και μιας κοινωνίας που δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους. Την ίδια στιγμή, [τρεις λέξεις μη αναγνώσιμες] υπερεκτιμούν τον ρόλο [κάποιες σειρές μη αναγνώσιμες]. 8. [μη αναγνώσιμο τμήμα]. Η πολιτική του πανεπιστημιακού «ασύλου» απαγορεύει στα κρατικά σώματα ασφαλείας να εισέλθουν σε πανεπιστημιακούς χώρους δίχως άδεια των πανεπιστημιακών αρχών (που παρέχεται πολύ σπάνια), επαυξάνοντας την ιδεολογικά φορτισμένη ατμόσφαιρα του «όλα επιτρέπονται». 9. Οι αναρχικοί, που έχουν εγκαταστήσει την έδρα τους στο Πολυτεχνείο της Αθήνας, έχουν κλιμακώσει τη βία τους τα τελευταία χρόνια. Πολλοί παρατηρητές πιστεύουν πως αυτή η τάση υπήρξε μια συντονισμένη απόπειρα να προκαλέσουν την αστυνομία να απαντήσει δυσανάλογα, πυροδοτώντας με τη σειρά της ακόμη μία ευρύτερη «εξέγερση». Οι αναρχικοί φάνηκε πως πήραν αυτό που ήθελαν με τον πυροβολισμό του Γρηγορόπουλου στις 6 Δεκεμβρίου, και χρησιμοποίησαν μπλογκ και SMS για να διαδώσουν την είδηση και να κινητοποιήσουν τις δυνάμεις τους. Καθώς η αναρχική βία κλιμακωνόταν, άλλοι φοιτητές και εν τέλει μαθητές Λυκείων, ακόμη και μαθητές Γυμνασίων, άλλοι απ’ αυτούς δυσαρεστημένοι από την κατάσταση κι άλλοι τραβηγμένοι από τη ριζοσπαστική μόδα, μπήκαν στον χορό.
Δεινόσαυροι της ντούρας Αριστεράς 10. Την αναταραχή παρόξυνε ο οπορτουνισμός των αριστερών πολιτικών κομμάτων. Σε αντίθεση με τους
ομολόγους τους σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τα αριστερά κόμματα της Ελλάδας δεν έχουν εξελιχθεί με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και την οικονομική παγκοσμιοποίηση. Η ιδεολογία, η τακτική και οι στόχοι της ελληνικής «ντούρας αριστεράς» παραμένουν σε μεγάλο βαθμό όπως ήταν επί Ψυχρού Πολέμου, και αυτά τα κόμματα χρησιμεύουν ως χώρος απόσυρσης πολλών γηραλέων αναρχικών. Αντανακλώντας τους ιδεολογικούς διαχωρισμούς παλιότερων εποχών, η Αριστερά παραμένει διχασμένη μεταξύ του ορθόδοξου μαρξιστικού-λενινιστικού, σοβιετικού τύπου Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ) και του κόμματος της νέας αριστεράς ΣΥΡΙΖΑ, που έχει υιοθετήσει τα συνθήματα και τη συλλογιστική της αντιπαγκοσμιοποίησης παραμένοντας ταυτόχρονα αφοσιωμένο στον μαρξισμό. Τόσο το ΚΚΕ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ υποστήριξαν τις πρόσφατες διαδηλώσεις σε μια προσπάθεια να κηλιδώσουν την υπόληψη της κυβέρνησης. Ενώ το ΚΚΕ δημοσίως υποστήριξε μόνο ειρηνικές, πειθαρχημένες διαδηλώσεις, ωστόσο ο ΣΥΡΙΖΑ υποκίνησε πιο ανοιχτά τους αναρχικούς, τους φοιτητές και τους μαθητές σε βίαιη δράση.
Ανεύθυνος Τύπος 11. Ο ελληνικός Τύπος έπαιξε, τέλος, κάποιο ρόλο στην επιδείνωση των ταραχών. Πολλά ελληνικά ΜΜΕ πραγματοποίησαν εναγώνια ρεπορτάζ που απ’ ό,τι φαίνεται αποσκοπούσαν στην υποδαύλιση της κατάστασης και όχι στην αποκατάσταση της ηρεμίας. Οι υπερβολές των ΜΜΕ βοήθησαν ν’ ανατραπεί το τεκμήριο της αθωότητας στο δικα-
στήριο της κοινής γνώμης, με πολλούς δημοσιογράφους να μεταδίδουν πως ο κατηγορούμενος αστυνομικός πυροβόλησε τον Γρηγορόπουλο εν ψυχρώ, μολονότι κρατικοί αξιωματούχοι [δεν;] δήλωσαν κάτι τέτοιο. Οι εξηγήσεις της αστυνομίας ότι ο πυροβολισμός μπορεί να ήταν ατύχημα απορρίφθηκε με χλευασμό.
Τι έκανε γι’ αυτά η κυβέρνηση; 12. Μία από τις πιο εντυπωσιακές πτυχές των γεγονότων υπήρξε η απουσία του πρωθυπουργού· ο Καραμανλής έμεινε ως επί το πλείστον εκτός οπτικού πεδίου της κοινής γνώμης, αφήνοντας τις δημόσιες δηλώσεις στον υπουργό του των Εσωτερικών, Προκόπη Παυλόπουλο. Στο αποκορύφωμα των βιαιοτήτων, ο Καραμανλής έκανε δύο σύντομες τηλεοπτικές εμφανίσεις όλες κι όλες – στη μια απευθύνοντας έκκληση για ηρεμία και στην άλλη εκθέτοντας ένα τεχνοκρατικό, λεπτομερές σχέδιο κρατικής βοήθειας προς τις πληγείσες επιχειρήσεις. 13. Η αστυνομία σε γενικές γραμμές δεν απάντησε θετικά στη βία και αντί γι' αυτό τήρησε αμυντική στάση. Εκτιμάμε πως υπάρχουν δύο εξηγήσεις: ● Αρχική αναποφασιστικότητα: αιφνιδιασμένη αρχικά, η κυβέρνηση πήρε τον δρόμο του λαϊκισμού, μη θέλοντας ν’ αντιμετωπιστεί ως «φασίστες», και ως εκ τούτου δεν έδωσε οδηγίες στην αστυνομία να καταστείλει δυναμικά. ● Αποφυγή πρόσθετων θανάτων και μέριμνα να μη δοθεί πάτημα στους αναρχικούς: καθώς οι ταραχές επιδεινώνονταν, ωστόσο, εκτιμάμε πως ο Καραμανλής και οι σύμβουλοί του υπολόγισαν ότι πρώτα και κύρια έπρεπε ν’
∆ΕΚΕΜΒΡΗΣ 2008 57
Η ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
αποφύγουν την πιθανότητα επιπλέον θανάτων που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν μεγαλύτερη αναταραχή. Την ίδια στιγμή, φαίνεται πως επιτράπηκε μεγαλύτερη χρήση ισχύος προκειμένου η αστυνομία να διασφαλίσει πως οι διαδηλωτές δεν θα καταλάμβαναν κυβερνητικά κτίρια ή σημαντικά εμβληματικά κτίρια που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως βάση για τη διεξαγωγή παρατεταμένης δημόσιας προπαγάνδας παραπόνων και για διαπραγματεύσεις με τις Αρχές. Η αστυνομία ενεργούσε με εμφανώς διαφορετικούς κανόνες εμπλοκής όταν υπερασπιζόταν τη Βουλή ή το υπουργείο Εξωτερικών, απ’ ό,τι τα εμπορικά καταστήματα της διπλανής πόρτας.
Τι σημαίνει αυτό; 14. Ασθενέστερη κυβέρνηση: ενώ οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για τον Καραμανλή είναι ασαφείς, προς το παρόν πολλοί Ελληνες πιστεύουν πως ο πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του χειρίστηκαν πολύ άσχημα την κατάσταση. Οι περισσότεροι, συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων που κανονικά θα ήταν υποστηρικτές του Καραμανλή, δηλώνουν ανοιχτά πως είναι μόνο ζήτημα χρόνου προτού ο πρωθυπουργός προκηρύξει καινούργιες εκλογές. Η απλή λογική λέει πως αυτά τα γεγονότα ήταν ένα τελικό «θανάσιμο πλήγμα» που ήρθε ως επιστέγασμα άλλων πολιτικών κρίσεων, σκανδάλων και της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Η αντιπολίτευση, επικρίνοντας την αντίδραση της κυβέρνησης,
ζήτησε από την κυβέρνηση να παραιτηθεί και αναμένουμε αυτό το αίτημα να γίνει ηχηρότερο, ιδίως αν συνεχιστεί η αναταραχή. Η αντιπολίτευση μυρίζει αίμα. Πέραν αυτού, είναι αδύνατο να προβλέψουμε πότε ακριβώς θα επέλθει το μοιραίο. Το αν και το πότε θα πέσει η κυβέρνηση θα εξαρτηθεί λιγότερο από την αντιπολίτευση και περισσότερο από διαφωνίες στο εσωτερικό της ίδιας της κυβέρνησης. Περιμένουμε η κυβέρνηση να πάρει κάποια μέτρα για να δείξει πως έχει το πάνω χέρι και πως είναι δραστήρια, συμπεριλαμβανομένων κατάλληλων αλλαγών στο υπουργικό συμβούλιο. 15. Τα συμφέροντά μας. Εν ολίγοις, η κυβέρνηση Καραμανλή θα είναι ακόμη πιο εσωστρεφής απ’ ό,τι προηγουμένως και θα είναι είτε απρόθυμη είτε ανίκανη να πραγματοποιήσει τολμηρές ενέργειες ή να έρθει σε αντίθεση με το δημόσιο αίσθημα σε κρίσιμα ζητήματα περιφερειακής εξωτερικής πολιτικής. Αυτό σημαίνει πως η ελληνική κυβέρνηση θα λάβει πιθανότατα αμυντική στάση στο ζήτημα της ονομασίας της Μακεδονίας και στις σχέσεις με την Τουρκία. Επίσης, μάλλον θ’ αποφύγει κάθε ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων που θα την εξέθετε σε επικρίσεις, όπως η αποστολή σημαντικών ενισχύσεων στο Αφγανιστάν. Οι Ελληνες πολιτικοί θα είναι επίσης απρόθυμοι να έρθουν σε αντίθεση με την ελληνοκυπριακή ηγεσία και ως εκ τούτου δεν θα έχουν καμιά διάθεση να της ασκήσουν πίεση για οποιαδήποτε πτυχή των τωρινών
διαπραγματεύσεων. Ανέκαθεν επιφυλακτική, η ελληνική γραφειοκρατία θ’ απεχθάνεται ενόψει πολιτικής αβεβαιότητας ακόμη περισσότερο τα ρίσκα, καθιστώντας δυσκολότερη την ανταπόκρισή της σε άλλα ζητήματα της δικής μας ατζέντας, όπως τα εμπορικά, τα εκπαιδευτικά, τα ζητήματα ασφαλείας και τα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τέλος, αν δυναμώσουν οι φήμες περί ανασχηματισμού του υπουργικού συμβουλίου ή περί πρόωρων εκλογών, η υπουργός Εξωτερικών Μπακογιάννη θα αντιμετωπίζεται ενδεχομένως από τους συνομιλητές της σαν δυνητικά «ξοφλημένη» όταν τον Ιανουάριο θα αναλάβει τον ρόλο του προεδρεύοντος της ΟΑΣΕ. 16. Τρομοκρατία. Το σημαντικότερο, θα χρειαστεί να επιτηρούμε επιθετικά την αυξανόμενη εγχώρια τρομοκρατική απειλή. Μετά τη δημόσια κατακραυγή που ακολούθησε τον φόνο ενός νεαρού από την αστυνομία το 1985, η τρομοκρατική οργάνωση 17 Νοέμβρη εισήλθε σε φάση επιχειρησιακής ανανέωσης και πραγματοποίησε επιπλέον επιθέσεις εναντίον ελληνικών, αμερικανικών και άλλων στόχων. Θα χρειαστεί να οξύνουμε την επαγρύπνησή μας για να προστατέψουμε τους εαυτούς μας και να ενθαρρύνουμε μια ρωμαλέα ελληνική απάντηση στην τρομοκρατία εν όψει της κούρασης και της αποθάρρυνσης των σωμάτων ασφαλείας, λαϊκής δυσφορίας και άγχους, και μιας κυβέρνησης που αναμφίβολα θα έχει την προσοχή της επικεντρωμένη αλλού. ΣΠΕΚΧΑΡΝΤ
Τ. ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
13/12
10/12
Ο κίτρινος φιλοκυβερνητικός Τύπος απέδωσε εξαρχής την εξέγερση σε πλεκτάνη των ΗΠΆ. Παρά τα ευφάνταστα σχετικά σενάρια, ο εξοπλισμός των καταληψιών του ΈΜΠ με τα αναγκαία πολεμοφόδια δεν είχε, πάντως, ανάγκη από υπερατλαντικές νηοπομπές...