"Η σημασία των ψυχικά πασχόντων που έχουν κριθεί ακαταλόγιστοι για την αποασυλοποίηση" Αθ. Δουζένης Καθηγητής Ψυχιατρικής- Ψυχοϊατροδικαστικής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Δντης Β΄ Ψυχιατρικής Κλινικής ΠΓΝ Αττικόν
Η σημασία των ψυχικά πασχόντων που έχουν κριθεί ακαταλόγιστοι για την αποασυλοποίηση • Η αντίληψη ότι οι ψυχικά ασθενείς και περισσότερο, τα άτομα με σχιζοφρένεια αποτελούν κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια έχει βαθιές ρίζες στην ανθρώπινη ιστορία. • «Ο φόβος του σχιζοφρενούς συνιστά ένα κατάλοιπο των μεσαιωνικών δοξασιών, όπου η έννοια της ψυχικής ασθένειας συγχεόταν με εκείνη του εγκληματία» • Ο στιγματισμός των ψυχικά πασχόντων στηρίζεται σε αυτό • Τα αποτελέσματα των ερευνών που έχουν πραγματοποιηθεί έως σήμερα για την διερεύνηση της σύνδεσης σχιζοφρένειας και βίας είναι πλέον σαφή • Υπάρχει μικρή αλλά στατιστικά σημαντική αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης βίας στη σχιζοφρένεια
Αποτελέσματα
• Ο εκτιμώμενος κίνδυνος για βία σε ασθενείς με σχιζοφρένεια ή άλλη μορφή ψύχωσης χωρίς συννοσηρότητα χρήσης ουσιών ήταν ORs 2.1 (95% confidence interval [CI] 1.7–2.7) , • Σχιζοφρένεια με συννοσηρότητα χρήσης ουσιών ήταν OR 8.9 (95% CI 5.4–14.7) • Οι στρατηγικές δημόσιας υγείας για μείωση της βίας θα πρέπει να επικεντρωθούν στην πρωτογενή και δευτερογενή πρόληψη χρήσης ουσιών • ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ: Επιθετική θεραπεία εξαρτήσεων
1ο Επεισόδιο ψύχωσης • Λιγότερες από τις μισές από τις ανθρωποκτονίες που διαπράττονται από ασθενείς με ψυχωτική διαταραχή αφορούν την προ της έναρξης της αρχικής φαρμακευτικής αγωγής • Αυξημένος κίνδυνος για ανθρωποκτονία κατά τη διάρκεια του πρώτου επεισοδίου της ψύχωσης • Η μετα-ανάλυση των μελετών έδειξε ότι το 38.5% (95%confidence interval CI = 31.1%–46.5%) των ανθρωποκτονιών διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του πρώτου επεισοδίου της ψύχωσης , πριν την αρχική θεραπεία • Στην χώρα μας το ποσοστό αυτό είναι 33% (το 1/3 των ανθρωποκτονιών που διαπράττονται από ψυχωσικούς διαπράττονται στο 1ο επεισόδιο της ψύχωσης)
«Φύλαξη ποινικώς ακαταλογίστων ασθενών στο Ψ.Ν.Α.»
N : 88 ασθενείς
«Φύλαξη ποινικώς ακαταλογίστων ασθενών στο Ψ.Ν.Α.»
Καταστάσεις που θα αποτελέσουν αντικείμενο εκμετάλλευσης «Η αποσυμφόρηση των φυλακών από ποινικούς κρατούμενους και η συμφόρηση των Ψυχιατρικών Νοσοκομείων με μη ψυχικά ασθενή άτομα» Άρθρο 8, παρ.2 Το άρθρο 555 του αντικαθίσταται ως εξής:
Άρθρο 70Α Κώδικα
Ποινικής
Δικονομίας
Μέτρα θεραπείας ατόμων μειωμένου καταλογισμού λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής
εκτέλεση της στερητικής της ελευθερίας ποινής αναβάλλεται αν ο καταδικασθείς παρουσίασε μετά την καταδίκη του ψυχική ή διανοητική διαταραχή τέτοιας έντασης, ώστε να μην έχει συνείδηση της εκτελούμενης ποινής.
1. Αν κάποιος τέλεσε αξιόποινη πράξη λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής που μειώνει σημαντικά τον καταλογισμό του (άρθρο 36 παράγραφος 1) και η πράξη του απειλείται με ποινή στερητική της ελευθερίας τουλάχιστον ενός (1) έτους, το δικαστήριο, εκτός από την επιβολή μειωμένης ποινής (άρθρο 83), διατάσσει την εισαγωγή του σε ψυχιατρικό παράρτημα καταστήματος κράτησης ή, σε περίπτωση αναστολής εκτέλεσης της ποινής του, τα θεραπευτικά μέτρα της παραγράφου 3 του άρθρου 69, εφόσον κρίνει ότι συντρέχει ο κίνδυνος της παραγράφου 1 του άρθρου 69. Οι παράγραφοι 2 και 4 του άρθρου 69 έχουν και στην περίπτωση αυτή εφαρμογή.
«Η
• Ταυτόχρονα διατάσσεται η νοσηλεία του σε δημόσιο ψυχιατρικό ή γενικό νοσοκομείο. Το άρθρο 70 του Ποινικού Κώδικα εφαρμόζεται αναλόγως. Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας ο καταδικασθείς εκτίει την ποινή του, από την οποία αφαιρείται ο χρόνος νοσηλείας του.»
Ν. 4509/2017 - ΑΡΘΡΟ 1 Το άρθρο 69 του Ποινικού Κώδικα αντικαθίσταται ως εξής:
1.Αν κάποιος που τέλεσε αξιόποινη πράξη, η οποία απειλείται με ποινή στερητική της ελευθερίας τουλάχιστον ενός (1) έτους, απαλλάχθηκε από την ποινή λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής (άρθρο 34), το δικαστήριο διατάσσει κατάλληλο για τη θεραπεία του μέτρο, εφόσον κρίνει ότι, εξαιτίας της κατάστασής του, υπάρχει κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης κίνδυνος, αν αφεθεί ελεύθερος, να τελέσει και άλλα τουλάχιστον ανάλογης βαρύτητας εγκλήματα. Η διάταξη της απόφασης που αφορά το θεραπευτικό μέτρο εκτελείται με φροντίδα της εισαγγελικής αρχής.
2. Η παράγραφος 1 ισχύει για όλα τα εγκλήματα κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας που απειλούνται με ποινή στερητική της ελευθερίας τουλάχιστον τριών (3) μηνών. Δεν ισχύει για τα εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας και της περιουσίας που δεν εμπεριέχουν χρήση βίας ή απειλή βίας.
Ν.4509/2017 «Μέτρα θεραπείας ατόμων που απαλλάσσονται από την ποινή λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής» • Την ανάθεση ευθύνης παρακολούθησης ασθενών του άρθρου 69 του Π.Κ. σε εξωνοσοκομειακό επίπεδο (Εξωτερικά Ιατρεία, Κέντρα Ψυχικής υγείας) υπό συνθήκες μεγάλης υποστελέχωσης και αδυναμίας ποιοτικής ανταπόκρισης στις ήδη υπάρχουσες υψηλές απαιτήσεις • H παρ. 4 του άρθρου 21 του νέου νόμου αναφέρεται επί λέξει : «Μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος του άρθρου 17, ως ειδικό τμήμα δημόσιου ψυχιατρικού ή γενικού νοσοκομείου ή ψυχιατρικό τμήμα δημόσιου ψυχιατρικού ή γενικού νοσοκομείου νοείται το ανήκον στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής «Δαφνί», το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής «Δρομοκαΐτειο» και το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης»
Ερωτήματα - Προβληματισμοί 1 • 1. Ποιες είναι οι κατάλληλες δομές για τη νοσηλεία / φύλαξη αυτών των ασθενών ; Είναι ένα ανοικτό ψυχιατρικό νοσοκομείο; Μια κατάλληλα εξοπλισμένη μονάδα στο εσωτερικό του σωφρονιστικού συστήματος ; Μία ειδική ψυχιατροδικαστική κλινική;
Ερωτήματα – Προβληματισμοί 2 • Τηρείται στην πράξη το χρονικό διάστημα φύλαξης των ασθενών; • Η φύλαξη συνεχίζεται όσο χρόνο το επιβάλλει η δημόσια ασφάλεια ; Πως ερμηνεύεται ; • Είναι σωστό κάποιος να στερείται της ελευθερίας του για 8 και πλέον έτη επειδή έκλεψε ένα μπουκάλι γάλα; • …..6 έτη για μία τηλεκάρτα • ….να πεθάνει στο Ψυχιατρείο 63 ετών επειδή στα 24 σκότωσε ένα κριάρι; • …. • ΑΠΟΑΣΥΛΟΠΟΙΗΣΗ
Ερωτήματα – Προβληματισμοί 3 • Υπάρχει εκπαιδευμένο προσωπικό για τις ανάγκες αυτών των ασθενών ; • ΠΩΣ ΘΑ ΕΠΙΤΕΥΧΘΕΙ Η ΑΠΟΑΣΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ/ΜΕ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ • Ποια δομή θα δεχθεί άτομα με ψυχικές διαταραχές περισσότερο επικίνδυνα από τον μέσο όρο; • Ποια δομή θα δεχθεί άτομα με ψυχικές διαταραχές ΠΟΛΥ περισσότερο επικίνδυνα από τον μέσο όρο;
Η σημασία των ακαταλογίστων για την αποασυλοποίηση • Είναι απαραίτητη η δημιουργία και στήριξη ενός δικτύου Ψυχιατροδικαστικών δομών • Εξ. Ιατρεία Ψυχιατροδικαστικής υπάρχουν Αθήνα και Θεσ/νίκη. Αρχικά πρέπει να ενισχυθούν και να συνδιασθούν με Εξ. Ιατρεία Μακράς Δράσης Αντιψυχωσικών • Σε δεύτερο χρόνο και με εδραιωμένες τις καλές πρακτικές πρέπει να ιδρυθούν και στελεχωθούν σε κάθε ΤΟΨΥ • Είναι απαραίτητος ένας τουλάχιστον Ψυχιατροδικαστικός ξενώνας/οικοτροφείο στην Αθήνα • ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΑΝ «ΚΛΕΙΣΟΥΝ» ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΧΩΡΙΣ ΣΑΦΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΑΥΤΟΥΣ
…κι αν φτωχική την βρήκες την Ιθάκη…
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ 4ο Συνέδριο Ψυχιατροδικαστικής Αθήνα 7-9 Δεκεμβρίου 2018 Ε.Σ.Δ.Υ.