Παιδεία και αγορά εργασίας στη νέα πραγματικότητα by Εφημερίδα των Συντακτών

2 5 -2 6.9. 2 0 2 1

Eκπαίδευση ΕΙ Δ ΙΚ Η ΕΚ ΔΟΣ Η Τ Η Σ « ΕΦ Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Σ Τ Ω Ν Σ Υ Ν ΤΑ Κ Τ Ω Ν »

Παιδεία και αγορά εργασίας στη νέα πραγματικότητα ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΗΣ

«Οι δαπάνες για την Παιδεία πρέπει να αυξηθούν στο 5% του ΑΕΠ» ΚΕΊΜΕΝΑ - ΕΠΊΜΕΛΕΊΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

Εκπαίδευση

ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΗΣ: ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

Αύξηση δαπανών για την Παιδεία στο 5% του ΑΕΠ Tου ΓΙΏΡΓΟΥ ΑΛΕΞΑΚΗ

ια συστηματική προσπάθεια συρρίκνωσης της δημόσιας παιδείας σε όλες της τις βαθμίδες κάνει λόγο μιλώντας στο Ειδικό Αφιέρωμα της «Εφημερίδας των Συντακτών» για την Εκπαίδευση ο Νίκος Φίλης, βουλευτής Α´ Αθήνας του ΣΥΡΙΖΑ Π.Σ., πρώην υπουργός Παιδείας και αρμόδιος τομεάρχης του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ο κ. Φίλης υπογραμμίζει ότι στόχος της επόμενης προοδευτικής κυβέρνησης θα είναι η δημιουργία από την αρχή ενός δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος ποιότητας, κριτικού πνεύματος, συμπερίληψης, στήριξης των αδύναμων και βέβαια σύγχρονων επιστημονικών κατευθύνσεων, αλλά και η δραστική αύξηση δαπανών για την Παιδεία με στόχο το 5% του ΑΕΠ. Εχετε κάνει λόγο για κινήσεις της κυβέρνησης που παραπέμπουν σε «εργαστήρι μετάλλαξης» του εκπαιδευτικού μας συστήματος... Η νομοθέτηση της κυβέρνησης για την Παιδεία υπηρετεί έναν στρατηγικό στόχο: να κάνει μικρότερο το δημόσιο σχολείο και Πανεπιστήμιο. Και, θα πρόσθετα, ο στόχος υπηρετείται με συνέπεια, συνέχεια και ισχυρή τη στήριξη του πρωθυπουργού. Γι’ αυτό μιλώ πάντα για την πολιτική Μητσοτάκη-Κεραμέως. Σε αυτή την κατεύθυνση επιχειρούν όχι απλώς να αλλάξουν συνθήκες, αλλά μάλλον να παγιώσουν καταστάσεις. Δίνω ως παράδειγμα την παροχή επαγγελματικών δικαιωμάτων σε αποφοίτους αδιαβάθμητων κολεγίων. Φυσικά η ανατροπή των επιχειρούμενων τετελεσμένων θα στηριχτεί στην πολιτική μας βούληση και στο άρθρο 16 του Συντάγματος. Γιατί θέλει «συρρικνωμένο» το δημόσιο σχολείο η Ν.Δ.; Είναι βαθιά ταξικοί και ιδεολογικοί οι λόγοι. Ξεκινώντας από το γεγονός ότι ιστορικά η Ν.Δ. είναι το κόμμα των «λίγων», εκείνων που μπορούν να πληρώσουν για την εκπαίδευσή τους από το νηπιαγωγείο ώς τα πιο ακριβά Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Συνεπώς, κάθε δημόσια δαπάνη για το σχολείο των πολλών τη βλέπουν ως αχρείαστο κόστος και πάρεργο. Δεύτερον, για χρόνια υπηρετούν την ιδεολογία «Ο ιδιώτης μπορεί να το κάνει καλύτερα» σε κάθε τομέα. Να διαχειριστεί καλύτερα τις συντάξεις, να στήσει καλύτερα μια επιχείρηση συγκριτικά με ένα συνεταιρισμό, να φτιάξει καλύτερα νοσοκομεία. Τι απέδειξε όμως η εμπειρία της πανδημίας; Οτι στα δύσκολα και για όλο τον πληθυσμό υπάρχει ένα σύστημα υγείας, το δημόσιο και εθνικό. Το ίδιο ισχύει με τις συντάξεις;

Ακριβώς! Δείτε το συνταξιοδοτικό των λίγων εκείνων χωρών που δοκίμασαν παρόμοιες με τη σημερινή Ν.Δ. μεταρρυθμίσεις. Συστήματα βούλιαξαν και ο ιδρώτας γενιών ολόκληρων εξανεμίστηκε, είτε γιατί η αγορά είναι απρόβλεπτη είτε γιατί με την αφαίρεση των δικλίδων ασφαλείας και τα golden boys άνοιξε η πόρτα στη διαφθορά. Αλλά αν μείνουμε στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, δείτε το παράδειγμα της Ελλάδας: Ποιες ειδικότητες προσφέρουν τα κολέγια και ποιες τα δημόσια Πανεπιστήμια; Ποιος επένδυσε μεταπολεμικά σε κλινικές, εργαστήρια, εξοπλισμό… Ποιο σύστημα δημιούργησε τις γενιές επιστημόνων που οδήγησαν τη χώρα στην ανάπτυξη και διέπρεψαν σε Ελλάδα και εξωτερικό;

Η επόμενη προοδευτική κυβέρνηση θα καταργήσει τις διατάξεις που υποσκάπτουν τη δημοκρατία στο σχολείο και τη θέση των εκπαιδευτικών Ποια θα είναι η κύρια προτεραιότητα της επόμενης κυβέρνησης με προοδευτικό πρόσημο στον χώρο της Παιδείας, συγκριτικά με την «πρώτη φορά»; Τι έχει αλλάξει; Το 2015 είχαμε παραλάβει ένα δημόσιο σχολείο ξεχαρβαλωμένο λόγω μνημονίων και διαρκούς απο-επένδυσης να λειτουργεί χάρη στον ζήλο των εκπαιδευτικών -κυριολεκτώ και δεν κολακεύω κανέναν. Τον Σεπτέμβριο 2016, η προτεραιότητα που θέσαμε ήταν να ανοίξουν τα σχολεία με όλους τους εκπαιδευτικούς στη θέση τους, κάτι που ακούγεται παράδοξο να τίθεται στόχος σε μια ευρωπαϊκή χώρα στην εποχή μας. Βλέπετε όμως διανύαμε την πέμπτη χρονιά χωρίς προσλήψεις... Το πετύχαμε θέτοντας έκτοτε το στάνταρντ. Εγιναν πολλά ακόμα σε σύντομο διάστημα και κάτω από τη μέγκενη των μνημονιακών περιορισμών: αύξηση δαπανών, νέα σύγχρονα προγράμματα για την Ιστορία και τα Θρησκευτικά, η βραβευμένη «νέα αρχή στα ΕΠΑΛ», θεσμοθετήθηκε η διετής κατάρτιση υψηλού επιπέδου στα Πανεπιστήμια κι άλλα πολλά. Δυστυχώς, τα περισσότερα τα ξεχαρβάλωσαν μέσα σε δύο χρόνια. Είναι σαφές ότι στόχος της επόμενης προοδευτικής κυβέρνησης θα είναι η επαναφορά της νομιμότητας εκεί που έχει βληθεί και η δημιουργία από την αρχή ενός δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος ποιότητας, κριτικού πνεύματος, συμπερίληψης, στήριξης των αδύναμων και βέβαια σύγχρονων επιστημονικών κατευθύνσεων. Και σαφώς, η δραστική αύξηση

δαπανών για την Παιδεία, με στόχο το 5%, και οι μαζικές, εκεί που χρειάζεται, προσλήψεις εκπαιδευτικών.

απόφοιτοι Λυκείων. Αλλά δεν νομίζω να υπάρχει γονιός ή μαθητής που δεν το ’χει συνειδητοποιήσει.

Για τους εκπαιδευτικούς τι έρχεται μετά τα τελευταία νομοθετήματα; Πρώτα από όλα, η απαξίωση -ουσιαστικά, η κατάργηση- του Συλλόγου Διδασκόντων, ενός πυλώνα του δημόσιου σχολείου από τη δεκαετία του ’80, μαζί με την επιστροφή των παντοδύναμων διευθυντών και επιθεωρητών υποσκάπτουν τη δημοκρατία στο σχολείο και τη θέση των εκπαιδευτικών. Και την ίδια στιγμή φέρνουν τη δήθεν «αξιολόγηση», που θα είναι τιμωρητική και στην κατεύθυνση δημιουργίας ενός συστήματος νεποτισμού και κομματικοκρατίας. Οι εκπαιδευτικοί δεν είναι «αρνητές». Γνωρίζουν, δε, ότι η κυβέρνησή μας καθιέρωσε ένα δημοκρατικό, συμμετοχικό και εκπαιδευτικά αποτελεσματικό σύστημα αξιολόγησης σε επίπεδο σχολικής μονάδας. Γι’ αυτό θα είμαι σαφής: Η επόμενη προοδευτική κυβέρνηση θα καταργήσει τις διατάξεις των νόμων 4692/2020 και 4823/2021, αποκαθιστώντας άμεσα τους εκπαιδευτικούς που θα υποστούν αντισυνταγματικές σε βάρος τους κυρώσεις.

Αλλά θεωρείτε σωστό να εισέρχονται στα ΑΕΙ φοιτητές με πολύ χαμηλές επιδόσεις στις εξετάσεις, ακόμη και κάτω από τη βάση; Πρώτον, οι χαμηλές επιδόσεις είναι πρόβλημα του Λυκείου, που έχει υποβαθμιστεί ακριβώς λόγω του συστήματος εισαγωγής. Το δύσκολο και το απαραίτητο λοιπόν είναι να δουλέψουμε για να το βελτιώσουμε, όχι να κρύψουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί, για να γράφουν οι εφημερίδες ότι δεν υπάρχουν εισακτέοι με χαμηλές επιδόσεις. Δεύτερον, οι εισαγωγικές ήταν και παραμένουν εξέταση επιλογής ενός αριθμού αποφοίτων μέσα στο σύνολο. Οι βαθμοί και η εκάστοτε βάση διαμορφώνονται από πολλούς παράγοντες. Διαφορετικά, ας τραβούσαν μια οριζόντια γραμμή. Αλλά... ξέχασα! Αυτό είχε νομοθετήσει η κ. Γιαννάκου και κατήργησε η κ. Διαμαντοπούλου, ακριβώς επειδή δεν λειτουργούσε.

Ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ επέμεινε στην ορθότητα της ελάχιστης βάσης εισαγωγής, αποδίδοντας τη μη εισαγωγή αποφοίτων στους συντελεστές που έθεσαν τα τμήματα. Πώς σχολιάζετε τη θέση αυτή; Αστειότητες και υποκρισία. Πρώτα νομοθέτησαν την περιοριστική κλίμακα 0,80 - 1,20 και τώρα ρίχνουν τις ευθύνες στις σχολές και τα τμήματα που είχαν τα χέρια τους δεμένα. Σε μια Σύνοδο των Πρυτάνεων, πριν από τρεις μήνες, είχα επισημάνει στους συμμετέχοντες ότι αυτό ακριβώς θα έκανε η κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός. Πρώτα θα σας βάλουν «χειροπέδες» με την ΕΒΕ, τους είχα πει, και κατόπιν θα σας πουν «Γιατί τις φορέσατε; Εσείς φταίτε που έμειναν φοιτητές έξω». Δυστυχώς είναι τέτοια η ηθική παρακμή της κυβέρνησης που δεν τολμάει να πει «ήταν δική μου απόφαση» να μείνουν εκτός Πανεπιστημίων χιλιάδες παραπάνω από πέρσι

Ο «πληθωρισμός» νέων τμημάτων που προωθήθηκε κατά το 2018-19 μήπως ήταν μια βιαστική και λάθος επιλογή; Δεν θα τον χαρακτήριζα «πληθωρισμό». Κατά συντριπτική πλειονότητα τα νέα τμήματα αποτελούσαν πρόταση των Πανεπιστημίων. Αν υπήρξαν μια-δυο εξαιρέσεις, να το δούμε. Η κατάργησή τους συλλήβδην, χωρίς να έχουν αξιολογηθεί, ήταν πράξη εκδικητική, βιαστική, λανθασμένη και εντέλει σκληρά ταξική, αφού εκτός από την οικονομία πλήττει νέα παιδιά, κυρίως από πιο αδύναμες τάξεις. Αλλά ας πάμε στην ουσία, που θα μας απασχολήσει ξανά την επόμενη φορά: η σύνθεση των γνώσεων, η έρευνα, οι ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας διαρκώς εξελίσσονται. Πάνω σε αυτή την εξέλιξη και αλληλοεξάρτηση οφείλει η Πολιτεία με τη συμπαράσταση των Πανεπιστημίων να χαράζει πολιτική και να διαμορφώνει το περιεχόμενο της ανώτατης εκπαίδευσης, από τα επιστημονικά πεδία ώς τον αριθμό εισακτέων.

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

Εκπαίδευση

ΠΡΌΤΑΣΗ ΠΌΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΌΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Εργαλεία οικονομικής μεγέθυνσης Ο ρόλος της έρευνας και της καινοτομίας, η οποία απορρέει από αυτήν, στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας βρίσκεται πάντα στην επικαιρότητα. Χαρακτηριστικά, ο αριθμός των σχετικών εκδηλώσεων, συνεδρίων και βραβεύσεων καινοτόμων εταιρειών βαίνει συνεχώς αυξανόμενος. Ομως, όσον αφορά τον τρόπο αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της έρευνας και το συνακόλουθο είδος ανάπτυξης που επιδιώκεται, το ζήτημα είναι καθαρά πολιτικό και παραμένει πάντα ανοικτό. Οι ποικίλες διεθνείς προσεγγίσεις στο θέμα αυτό προκύπτουν, σε γενικές γραμμές, από τις απαντήσεις στα εξής δύο ερωτήματα: Πρέπει η ερευνητική δραστηριότητα να σηματοδοτείται αποκλειστικά και άμεσα από τη συνεισφορά της στην οικονομική ανάπτυξη και μόνο η «χρήσιμη» έρευνα να είναι αυτή η οποία κατά προτεραιότητα να χρηματοδοτείται; Με ποιον τρόπο και υπό ποιους όρους μπορούν, πράγματι, η έρευνα και η καινοτομία να συμβάλουν καθοριστικά στον μετασχηματισμό της οικονομίας προσφέροντας ρηξικέλευθες προοπτικές για μια δίκαιη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη; Η κυβερνητική πρακτική απαντά απερίφραστα θετικά στο πρώτο ερώτημα. Για την κυβέρνηση, η ερευνητική δραστηριότητα και η παραγωγή γνώσης αποτελούν κατά κύριο λόγο εργαλεία οικονομικής μεγέθυνσης, παραβλέποντας τη σημασία και την αυταξία της παραγόμενης γνώσης για τη χειραφέτηση της κοινωνίας, η οποία έτσι μπορεί να διευρύνει τους πνευματικούς της ορίζοντες και θωρακίζεται απέναντι στις πολλαπλές προκλήσεις και κρίσεις που αναδύονται. Η ίδια αντίληψη επικρατούσε στη χώρα και πριν από το 2015 έχοντας αποφέρει πενιχρά αποτελέσματα, ακόμη και με βάση τους δείκτες που καθορίζουν τη θέση της στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας. Η αντίληψη αυτή συνδέεται και με την ιδέα του λεγόμενου «επιχειρηματικού» πανεπιστημίου, της χρησιμοθηρικής δηλαδή διάστασης της έρευνας, η οποία είχε ξεκινήσει στις ΗΠΑ στις αρχές της δεκαετίας του ’90, απαξιώθηκε στη συνέχεια, αλλά σήμερα, με διαφορά φάσης, προωθείται έντονα από την κυβέρνηση. Αλήθεια, ποια είναι αυτά τα διεθνώς καταξιωμένα πανεπιστήμια τα οποία έχουν υιοθετήσει και εφαρμόζουν τη συγκεκριμένη πρακτική και καθορίζουν τη χρηματοδότηση της έρευνας από τις εκάστοτε πρόσκαιρες ανάγκες της αγοράς; Αντίθετα, η γενναία δημόσια χρηματοδότηση της ελεύθερης, χωρίς περιορισμούς έρευνας -η οποία εκκινεί από την επιστημονική περιέργεια- στα πανεπιστήμια αυτά είναι το πρώτο βήμα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση κρίσεων που αναδύονται, όπως η σημερινή πανδημία, και για τον μετασχηματισμό της οικονομίας με την ανάπτυξη ρηξικέλευθων τεχνολογιών, καινοτόμων προϊόντων και

Των ΚΏΣΤΑ ΦΏΤΑΚΗ, πρ. αν. υπουργού Ερευνας & Καινοτομίας, ομ. καθ. Φυσικής Πανεπιστημίου Κρήτης, τ. προέδρου Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ)

και ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΥ ΣΈΛΊΜΗ, διδάκτορος Φυσικής Πανεπιστημίου Κρήτης

Η ερευνητική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο 20152019 στήριξε τη βασική έρευνα και τους νέους ερευνητές μέσω του ΕΛΙΔΕΚ και ενθάρρυνε την επιχειρηματικότητα μέσω προγραμμάτων όπως το «Ερευνώ-ΔημιουργώΚαινοτομώ» υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας. Επιπλέον, ποιες ανεπτυγμένες χώρες εγκλωβίζουν το ερευνητικό τους δυναμικό αποκλειστικά σε τομείς που ικανοποιούν εφήμερες ανάγκες της αγοράς; Ιδιαίτερα σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, ένας τέτοιος εγκλωβισμός είναι ατελέσφορος καθώς σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, όπως η σημερινή, οι ανάγκες των αγορών καθορίζονται στον διεθνή χώρο και χαρακτηρίζονται από μεγάλη ρευστότητα. Ακολουθώντας μια τέτοια πολιτική, η Ελλάδα περιορίζεται σε ρόλο παθητικού ακολούθου παρά συνδιαμορφωτή των εξελίξεων. Στον αντίποδα βρίσκεται η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα. Πρόκειται για την προσέγγιση η οποία προκρίνει την αξιοποίηση της γνώσης και της καινοτομίας για τη βιώσιμη

και δίκαιη οικονομική ανάπτυξη με πρωτεύον πρόταγμα τη στήριξη της κοινωνικής πλειοψηφίας. Αυτό γίνεται με τη δημόσια χρηματοδότηση της έρευνας η οποία εκκινεί από την επιστημονική περιέργεια, που ωθεί επίσης και εκείνη η οποία ικανοποιεί ανάγκες της αγοράς με την αξιοποίηση επιστημονικών γνώσεων για εμπορική χρήση. Ταυτόχρονα, η συγκεκριμένη προσέγγιση ενισχύει και τη βασική έρευνα η οποία απαντά σε μεγάλες παγκόσμιες προκλήσεις και ικανοποιεί κοινωνικές ανάγκες. Το τρίπτυχο αυτό υπηρέτησε η ερευνητική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο 20152019 με τη στήριξη της βασικής έρευνας και των νέων ερευνητών μέσω του ΕΛΙΔΕΚ, την ενθάρρυνση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας μέσω προγραμμάτων όπως το «Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ» και την ίδρυση του Equifund και τη θεσμοθέτηση και υλοποίηση εμβληματικών ερευνητικών δράσεων με σαφές κοινωνικό αποτύπωμα, όπως τα Εθνικά Δίκτυα Ιατρικής Ακριβείας για τον καρκίνο, τα καρδιαγγειακά προβλήματα και τις νευροεκφυλιστικές παθήσεις. Αλλά και μέσω άλλων εμβληματικών πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την αναβάθμιση της αγροτικής παραγωγής και της ποιότητας των ελληνικών αγροτικών προϊόντων, όπως «Οι δρόμοι της ελιάς». Πρόκειται για δράσεις και πρωτοβουλίες τις οποίες σήμερα ανερυθρίαστα οικειοποιείται επικοινωνιακά η κυβέρνηση παρουσιάζοντάς τες σαν δικό της έργο, χωρίς μάλιστα να διασφαλίζει τη συνέχισή τους! Πραγματικά, οξύμωρο σχήμα! Ηταν η πολιτική η οποία άρχισε να λειτουργεί ως καταλύτης για την άνθηση της χειμαζόμενης μέχρι τότε έρευνας στα ελληνικά ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια και για την προαγωγή της υγιούς καινοτόμου επιχειρηματικότητας. Ηταν η πολιτική η οποία απέφερε τα πρώτα απτά δείγματα για την ανάσχεση της φυγής εξειδικευμένων επιστημόνων στο εξωτερικό και βελτίωσε σαφώς τις επιδόσεις της χώρας στους ευρωπαϊκούς και διεθνείς δείκτες έρευνας και καινοτομίας. Αντίθετα, οι σημερινές κυβερνητικές επιλογές αναβιώνουν το νεοφιλελεύθερο μοντέλο στην Παιδεία, διακηρύσσοντας ψευδεπίγραφα ίσες ευκαιρίες για όλους ενώ ταυτόχρονα διαιωνίζουν διαφορετική αφετηρία για τον καθένα. Αντίστοιχα, καθιστούν την έρευνα αποκλειστικά «υπηρέτη» μιας στρεβλής επιχειρηματικότητας. Αυτό που έχουν να επιδείξουν είναι μια διαχειριστική αντίληψη για την έρευνα χωρίς έμπνευση και με περιορισμένη εμβέλεια. Χαρακτηριστικά, μεγάλη έμφαση δίνεται σε νέες κτιριολογικές υποδομές ή στη δημιουργία μητρώων επιχειρήσεων, αγνοώντας ουσιαστικές ανάγκες οι οποίες βρίσκονται στον πυρήνα αυτής καθεαυτήν της ερευνητικής δραστηριότητας, όπως η αναβάθμιση και ενίσχυση των ερευνητικών υποδομών στα πανεπιστήμια και στα ερευνητικά κέ-

Oι σημερινές κυβερνητικές επιλογές αναβιώνουν το νεοφιλελεύθερο μοντέλο στην Παιδεία, διακηρύσσοντας ψευδεπίγραφα ίσες ευκαιρίες για όλους ενώ ταυτόχρονα διαιωνίζουν διαφορετική αφετηρία για τον καθένα

ντρα της χώρας. Σήμερα είναι περισσότερο παρά ποτέ επιτακτική η ανάγκη να επαναπροσδιοριστεί η ερευνητική πολιτική με όρους που θα υπερβαίνουν στενά οικονομίστικες θεωρήσεις και επικοινωνιακές διακηρύξεις. Η βασική έρευνα πρέπει να στηριχθεί έμπρακτα και όχι μόνο στα λόγια: τα δύο τελευταία χρόνια παρακολουθούμε τον οικονομικό μαρασμό και αργό θάνατο του ΕΛΙΔΕΚ, του ιδρύματος το οποίο, μεταξύ άλλων, συνεισέφερε πρακτικά και ουσιαστικά στην άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων στον χώρο της έρευνας παρέχοντας ευκαιρίες και στηρίζοντας αριθμό-ρεκόρ νέων ερευνητών. Νέων ανθρώπων που παρέμειναν στην έρευνα χωρίς να εξαναγκαστούν να την εγκαταλείψουν επειδή ήταν οικονομικά ασθενέστεροι. Ο δρόμος είχε ανοιχτεί. Πολλά είχαν δρομολογηθεί κι ακόμη περισσότερα σχεδιαστεί. Μελλοντικό μέλημα, μετά τη στήριξη των νέων ερευνητών, πρέπει να είναι η δημιουργία προοπτικών εξέλιξης και απορρόφησής τους τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, εμπλουτίζοντας τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα και ενισχύοντας την απασχόληση και την ένταση γνώσης σε καινοτόμες επιχειρήσεις με ανθρώπινο δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης. Η άρση της εργασιακής επισφάλειας και οι αξιοπρεπείς απολαβές πρέπει να είναι καίρια στοιχεία αυτού του σχεδιασμού, μαζί με τη δημιουργία ελκυστικού ερευνητικού περιβάλλοντος το οποίο θα λειτουργεί ως πόλος έλξης νέων ερευνητών και καταξιωμένων επιστημόνων. Τέλος, η ενδυνάμωση, η παγίωση και η επέκταση εμβληματικών πρωτοβουλιών με έντονο κοινωνικό αποτύπωμα πρέπει να αποτελέσει πάγιο θεσμό και εργαλείο για τη βέλτιστη αξιοποίηση του ερευνητικού δυναμικού που υπάρχει στη χώρα και στη διασπορά. Ολα αυτά προϋποθέτουν πολιτική βούληση για τη συνειδητή και έμπρακτη ενσωμάτωση της γνώσης η οποία προκύπτει από την επιστημονική έρευνα ως μια νέα διάσταση στην αναπτυξιακή πολιτική της χώρας. Μια διάσταση η οποία είχε αρχίσει να οικοδομείται την περίοδο 2015-2019 και ωθεί στην υπέρβαση της σημερινής ζοφερής κατάστασης αποτελώντας διέξοδο φυγής της οικονομίας και της κοινωνίας προς τα εμπρός.

Εκπαίδευση

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

αι τώρα πανεπιστήμιο! Αυτή είναι η φάση στην οποία βρίσκονται χιλιάδες νέοι φοιτητές αυτή την περίοδο, μαζί τους κι εσύ. Αυτές τις μέρες έχεις πολλά στο μυαλό σου: να βρεις σπίτι, να το εξοπλίσεις, να κάνεις την εγγραφή σου στη σχολή και πολλά ακόμα. Για κάθε νέο φοιτητή αυτή η περίοδος διακατέχεται από ένα ευχάριστο άγχος. Άγχος γιατί πρέπει να προετοιμάσεις πολλά πράγματα σε λίγο χρόνο, ευχαρίστηση γιατί «χτίζεις» μία ολοκαίνουργια ζωή! Δεν θα ήταν καλύτερα να διώξουμε το άγχος όμως; Φυσικά! Γι’ αυτό και αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε έναν οδηγό αγοράς για το νέο σου φοιτητικό σπίτι μαζί με κάποιες από τις επιλογές που ξεχωρίσαμε. Πάμε να τα δούμε όλα.

Εξοπλισμός φοιτητικού σπιτιού Πριν μπεις και επίσημα στο φοιτητικό σου σπίτι, πρέπει να το γεμίσεις με όλα τα απαραίτητα. Ένα από τα πρώτα είδη που πρέπει να προμηθευτείς είναι οι ηλεκτρικές συσκευές. Ξεκίνα από το τρίπτυχο κουζίνα/ψυγείο/πλυντήριο και μετά έρχονται όλα τα άλλα. Ψάξε για φοιτητικά πακέτα, έτσι ώστε να βρεις σετ προϊόντων που είναι ακόμα πιο οικονομικά όταν αγοράζονται μαζί. Ένα από αυτά τα φοιτητικά πακέτα που εντοπίσαμε είναι το σετ κουζίνας United και πλυντηρίου Omnys. Το πλυντήριο υποστηρίζει πλύσεις μέχρι 7 κιλά και η μέγιστη ταχύτητα στυψίματος είναι 1.200 στροφές, άρα είναι κάτι παραπάνω από αρκετό για κάθε φοιτητικό σπίτι. Η κουζίνα διαθέτει μεγάλο φούρνο χωρητικότητας 65 λίτρων με 5 προγράμματα ψησίματος και 4 εστίες για να προετοιμάσεις όποιο φαγητό κι αν θες. Αφού βρήκαμε πλυντήριο και κουζίνα, αυτό που μένει τώρα είναι το ψυγείο. Ψάχνοντας θα βρεις επιλογές σε μονόπορτα και δίπορτα ψυγεία. Εμείς θα σου προτείνουμε τα δίπορτα καθώς είναι πολύ πιο βολικό να έχεις ξεχωριστή κατάψυξη και συντήρηση. Η πρότασή μας εδώ είναι το Sharp SJ-TB01ITXWF-EU. Η τιμή του είναι πολύ προσιτή, ενώ η συνολική χωρητικότητα φτάνει τα 213 λίτρα άρα καλύπτει σίγουρα τις ανάγκες ενός φοιτητικού σπιτιού. Μετά τις μεγάλες ηλεκτρικές συσκευές σειρά παίρνουν οι μικροσυσκευές. Εδώ έχεις πολλά να σκεφτείς. Χρειάζεσαι καφετιέρα για να φτιάνεις καφέ στο σπίτι και τι είδους θα είναι αυτή; Σκουπάκι πρέπει να πάρεις ή φτάνει μία ηλεκτρική σκούπα; Οι επιλογές σε μικροσυσκευές είναι πολλές και εσύ θα αποφασίσεις ποια χρειάζεσαι και ποια όχι. Για μία μόνο μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι είναι απαραίτητη σε κάθε φοιτητικό σπίτι. Αυτή δεν είναι άλλη από την τοστιέρα! Βάλε στη λίστα με τα απαραίτητα του φοιτητικού σπι-

ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΣΠΙΤΙ 2021

Πώς θα επιλέξεις ό,τι χρειάζεσαι τιού και τη Singer SM-700FG λοιπόν. Με μέγιστη ισχύ 700W ψήνει με ευκολία τοστ και σάντουιτς, ενώ στα θετικά της είναι και οι αντικολλητικές πλάκες που καθαρίζονται εύκολα.

Φοιτητικό σπίτι και τεχνολογία Για να εξοπλίσεις πλήρως το φοιτητικό σπίτι δεν χρειάζεσαι μόνο ηλεκτρικές συσκευές, χρειάζεσαι και tech προϊόντα. Κάθε σπίτι θέ-

λει την τηλεόρασή του, το ίδιο και το φοιτητικό. Μπορεί μία τεράστια τηλεόραση με τα πιο εξελιγμένα χαρακτηριστικά να μην έχει πολύ νόημα σε ένα φοιτητικό σπίτι, αλλά το μοντέλο που θα επιλέξεις καλό

είναι να έχει smart λειτουργικό, για να μπορείς να stream-άρεις το αγαπημένο σου περιεχόμενο. Για το νέο σου φοιτητικό σπίτι λοιπόν, ξεχωρίσαμε την Hitachi 32HE2300 με οθόνη 32 ιντσών. Το μοντέλο αυτό είναι smart και διαθέτει Netflix και YouTube, ενώ χάρη στις πολλές επιλογές σύνδεσης μπορείς να αναπαράγεις περιεχόμενο από τον υπολογιστή ή άλλες συσκευές σου. Μιλώντας για υπολογιστή, κάθε φοιτητής έχει ανάγκη το δικό του PC. Κι επειδή θα χρειαστεί να μετακινήσεις τον υπολογιστή σου συχνά, αυτός δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο από laptop. Αν η σχολή σου δεν έχει ειδικές απαιτήσεις, τότε ένα laptop με 8GB RAM και SSD δίσκο είναι αρκετό για να καλύψει τις απαιτήσεις του πανεπιστήμιου. Η δική μας πρόταση εδώ είναι το Huawei Matebook D14, το οποίο εκτός από τα χαρακτηριστικά που αναφέραμε παραπάνω, διαθέτει κορυφαία ποιότητα κατασκευής, γεγονός σπάνιο για την κατηγορία του, ενώ είναι και εξαιρετικά φορητό, με βάρος μόλις 1,38 κιλά και οθόνη 14 ιντσών. Μην ξεχάσεις επίσης και ένα backpack για να μεταφέρεις το laptop σου καθημερινά. Το Lenovo Casual Backpack χωρά με ευκολία το νέο σου laptop και ό,τι άλλο θες να έχεις κάθε μέρα μαζί σου. Μόλις αποκτήσεις όλα τα παραπάνω είσαι ένα βήμα πιο κοντά να ξεκινήσεις τη φοιτητική σου ζωή! Όλες οι επιλογές που ανακαλύψαμε βρίσκονται στο MediaMarkt.gr. Η τεράστια ποικιλία σε κάθε κατηγορία μας βοήθησε να βρούμε όλα τα απαραίτητα και εκεί θα βρεις και εσύ ό,τι χρειάζεσαι για να ξεκινήσεις.

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

Εκπαίδευση

ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΠΟΔΑ ΤΟΥ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ

3+1 διδάγματα από την πανδημία Τ ο 430 π.Χ. κατά το δεύτερο έτος του Πελοποννησιακού Πολέμου, τρομερός λοιμός εκδηλώθηκε στην πόλη της Αθήνας. Ο Θουκυδίδης, αποτυπώνοντας την απόλυτη απόγνωση των ανθρώπων, αναφέρει: «Ούτε οι γιατροί, που για πρώτη φορά αντιμετώπιζαν την αρρώστια και δεν την ήξεραν, μπορούσαν να βοηθήσουν… ούτε τίποτε άλλο. Και οι παρακλήσεις στους θεούς και στα μαντεία δεν ωφέλησαν σε τίποτε και οι άνθρωποι, αποκαμωμένοι από τη λοιμική, τα παράτησαν και αυτά». Αντίθετα από την αρχαία Αθήνα, οι σύγχρονες κοινωνίες μας στην πρόσφατη πανδημία βρήκαν κάποιες σταθερές βάσεις για να στηριχθούν και κατάφεραν παρά το βαρύτατο τίμημα σε ανθρώπινες ζωές να διασώσουν τουλάχιστον την ελπίδα. Αξίζει να καταγραφούν οι σταθερές αυτές βάσεις ως παρακαταθήκη και πολύτιμα διδάγματα για το μέλλον. Επιστήμη: Από την πρώτη μέρα της πανδημίας οι επιστήμονες και οι ερευνητές σε όλο τον κόσμο ξεκίνησαν μια εργώδη προσπάθεια για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Αξιοποιώντας τη συσσωρευμένη επιστημονική γνώση και εμπειρία η οποία είχε κατά κανόνα παραχθεί στο πλαίσιο ελεύθερης και δημόσιας χρηματοδοτούμενης έρευνας στα πανεπιστήμια και στα ερευνητικά κέντρα, κατάφεραν σε σύντομο χρονικό διάστημα να κατανοήσουν τη φυσιολογία του ιού και να σχεδιάσουν απο-

Του ΓΙΏΡΓΟΥ ΧΟΥΡΔΆΚΗ, διδάκτορος Φυσικής

τελεσματικά εμβόλια και φάρμακα. Οι σύγχρονες κοινωνίες θεμελιώθηκαν πάνω στην πίστη για τις απεριόριστες δυνατότητες της επιστήμης και την αντίληψη ότι αποτελεί μια βασική κινητήρια δύναμη προόδου. Τα τελευταία χρόνια η αντίληψη αυτή εμφανίζει ανησυχητικές ρωγμές. Κάτω από την πίεση της βιομηχανοποίησης και της παγκοσμιοποίησης αμφισβητούνται το φαινόμενο και οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Συντηρητικές κυβερνήσεις υιοθετούν αντιεπιστημονικά επιχειρήματα και προτάσσουν τη λειτουργία των αγορών έναντι της δημόσιας υγείας. Ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός αναθεωρεί παγιωμένες αρχές της Εξελικτικής Βιολογίας και της Ιατρικής. Από την άλλη πλευρά, ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού,

νιώθοντας τη ζωή τους να συνθλίβεται από «αόρατες δυνάμεις» της οικονομίας που δεν μπορούν να εκλογικεύσουν, υιοθετούν θολές και ανορθολογικές θεωρίες συνωμοσίας. Η πρόσφατη πανδημία οφείλει να εδραιώσει ξανά την πίστη μας στον ορθολογισμό ταυτόχρονα με την καθολική απαίτηση για μια επιστήμη που υπηρετεί πρωτίστως τις ανάγκες της κοινωνίας. Δημόσιες υποδομές: Από την αρχή το δημόσιο σύστημα υγείας αποτέλεσε το βασικό ανάχωμα και την ύστατη αμυντική γραμμή στον πόλεμο κατά της πανδημίας. Οι σύγχρονοι ήρωες της καθημερινότητάς μας είναι το νοσηλευτικό και το ιατρικό προσωπικό των νοσοκομείων. Ενάντια στις κυρίαρχες πολιτικές αντιλήψεις για μικρότερο δημόσιο τομέα και εκχώρηση δημόσιων υπηρεσιών και αγαθών στον ιδιωτικό, η πρόσφατη εμπειρία κατέδειξε την αναγκαιότητα για ένα ενδυναμωμένο δημόσιο σύστημα υγείας, με αυτάρκεια εξοπλισμού και προσωπικού. Ακόμα και σε χώρες όπως η Ελλάδα, οι οποίες επέλεξαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας να μην επενδύσουν σε υποδομές υγείας, η συνεισφορά του εθνικού συστήματος ήταν ανυπολόγιστη. Οχι μόνο στον υγειονομικό τομέα αλλά και στο επίπεδο της ηθικής. Αρκεί να αντιπαραβληθεί η κοινωνική αλληλεγγύη που επέδειξε το υγειονομικό προσωπικό των νοσοκομείων με την απάθεια και ενίοτε τον κερδοσκο-

Η μάχη για την αντιμετώπιση του Covid οφείλει να εδραιώσει ξανά την πίστη μας στον ορθολογισμό ταυτόχρονα με την καθολική απαίτηση για μια επιστήμη που υπηρετεί πρωτίστως τις ανάγκες της κοινωνίας

πικό καιροσκοπισμό του ιδιωτικού τομέα. Παρόμοια, τα δημόσια πανεπιστήμια, που τόσο έχουν συκοφαντηθεί στη χώρα μας ως άντρα ανομίας και αναρχίας, διέσωσαν με τη συνεχή λειτουργία τους μια εκδοχή κανονικότητας. Κρατικές παρεμβάσεις: Κάτω από την υγειονομική, κοινωνική και πολιτική πίεση της πανδημίας οι περισσότερες κυβερνήσεις έλαβαν σημαντικά δημοσιονομικά μέτρα στήριξης της οικονομίας. Αντικατοπτρίζοντας την ταξική μεροληψία των κυβερνήσεων, οι παρεμβάσεις αυτές ήταν συχνότατα προσανατολισμένες υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων και των πολυεθνικών. Το γενικό συμπέρασμα όμως είναι ότι ενάντια στις κυρίαρχες φιλελεύθερες και νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις διακυβέρ-

Εκπαίδευση

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

νησης που πρεσβεύουν ένα συρρικνωμένο και ελάχιστα παρεμβατικό κράτος, η πανδημία απέδειξε ότι η διέξοδος βρίσκεται στις εκτεταμένες δημόσιες παρεμβάσεις στην οικονομία, στην επιστήμη, στην έρευνα, στην υγεία, στην εκπαίδευση. Η κυρίαρχη ιδεολογία του «δυτικού κόσμου» αντιλαμβάνεται τα άτομα ως μεμονωμένες υπάρξεις που αναζητούν με τρόπο ιδιοτελή και ανταγωνιστικό την ικανοποί-

ηση των προσωπικών τους αναγκών και φιλοδοξιών. «Δεν υπάρχει αυτό το πράγμα που λέγεται κοινωνία. Υπάρχουν μόνο τα άτομα και οι οικογένειές τους», διακήρυττε η ιέρεια του συντηρητικού νεοφιλελευθερισμού Mάργκαρετ Θάτσερ. Στον αντίποδα αυτού βρίσκεται η αντίληψη ότι οι άνθρωποι μπορούν να απελευθερωθούν και να ευημερήσουν μόνο ως μέλη μιας αλληλέγγυας κοινωνίας που έχει θέσει

την οικονομία στην υπηρεσία του δημόσιου συμφέροντος και των λαϊκών αναγκών. Η αντιπαράθεση αυτή υπερβαίνει το πλαίσιο των θεωρητικών αναζητήσεων ή της επιλογής ενός βελτιωμένου μοντέλου διακυβέρνησης. Αφορά πλέον την καθημερινότητά μας και το είδος της κοινωνίας στο οποίο θέλουμε να ζήσουμε. Γιατί το μέλλον μάς επιφυλάσσει πολλές προκλήσεις. Νέες πανδημίες θα προκύψουν, νέες περιβαλ-

λοντικές κρίσεις-απόρροια της κλιματικής αλλαγής και δραματικές αλλαγές στις παραγωγικές-κοινωνικές σχέσεις από την επερχόμενη 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Απέναντι στη νέα πραγματικότητα, ο καθένας από εμάς θα πρέπει να είναι έτοιμος «για ν’ αποφασίσει με ποιους θα πάει και ποιους θ’ αφήσει». Email: chourdakisgiorgos@gmail.com

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

Εκπαίδευση

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Κριτήριο επιλογής και επαγγελματικής

Ο Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Epsilon College

ι μεταπτυχιακές σπουδές αποτελούν αναμφισβήτητα μια ιδιαίτερη βαθμίδα με προοπτικές επαγγελματικής και ακαδημαϊκής εξέλιξης των αποφοίτων. Η συμβολή των μεταπτυχιακών σπουδών στην ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου επισημαίνεται από διεθνείς οργανισμούς όπως ο ΟΟΣΑ, η Ε.Ε. και η Παγκόσμια Τράπεζα, αλλά τεκμαίρεται και από πλήθος διεθνών ερευνών. Παρά τις διαφορές μεταξύ τους τα αποτελέσματα εξαίρουν τη σημαντικότητα των τίτλων σπουδών, την αναγνώριση της φήμης των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, στα οποία αποκτήθηκαν οι τίτλοι σπουδών για την πρόσβαση σε θέσεις εργασίας, τις εφαρμοσμένες γνώσεις και τις δεξιότητες-κλειδιά των αποφοίτων ως «διαβατήριο» για

την επαγγελματική τους εξέλιξη, αλλά και τον καθοριστικό ρόλο των ανθρώπινων και επαγγελματικών δικτύων των αποφοίτων και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στην εύρεση εργασίας. Στο παραπάνω πλαίσιο η φήμη και η αναγνώριση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των τίτλων που απονέμουν στην αγορά των εργοδοτών είναι ακόμη πιο σημαντική. Τα δίκτυα που συνδέουν τους εργοδότες με τα ιδρύματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης αποδεικνύονται πολύτιμα στην αναζήτηση και την πρόσληψη ταλέντων, στην αναζήτηση της καινοτομίας της γνώσης και την επιχειρηματική ανάπτυξη. Η δικτύωση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και της βιομηχανίας στηρίζεται σε διάφορες συμπράξεις: προγράμματα μαθητείας και πρακτικής

άσκησης, βιομηχανικά ερευνητικά projects, spin off, κέντρα αριστείας, consultancy κ.ά. Οι συνεργασίες μεταξύ Πανεπιστημίων, των φορέων κατάρτισης και του επιχειρηματικού κόσμου προβάλλουν τη δικτύωση και τις κοινές ενέργειες ως την απαραίτητη συνθήκη στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη ταλέντων με γνώσεις στο επίπεδο των μεταπτυχιακών σπουδών. Στον Ομιλο Epsilon Net η εμπιστοσύνη στις δυνατότητες επιχειρηματικής ανάπτυξης μέσω της τεχνολογίας συνοδεύεται από την άρρηκτη πίστη μας στις δυνατότητες ανάπτυξης των ανθρώπων. Η εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού και η δέσμευσή μας για την παροχή υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικών υπηρεσιών, όχι μόνον μας έχει βραβεύσει συνε-

Εκπαίδευση

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

εξέλιξης οι ακαδημαϊκοί τίτλοι Ειδικά στον τομέα της Πληροφορικής η ποσοτική και ποιοτική έλλειψη εξειδικευμένων εργαζομένων και στελεχών είναι εκτενώς καταχωρισμένη στη διεθνή βιβλιογραφία χόμενα από το 2017 μέσα από τον θεσμό των Education Leaders Awards, αλλά μας έχει ενδυναμώσει ώστε να αναζητήσουμε συνεργασίες με διεθνείς φορείς, όπως το βραβευμένο κρατικό Πανεπιστήμιο University of Northampton. Το Πανεπιστήμιο Northampton έχει λάβει το Χρυσό Βραβείο Αριστείας στη Διδασκαλία TEF και βρίσκεται στην 21η θέση στην κατάταξη Impact Rankings 2021 για τα βρετανικά Πανεπιστήμια & στην 200ή θέση σε παγκόσμιο επίπεδο. Το Epsilon College, μέλος του Ομίλου

Epsilon Net, αναγνωρίζει τον ρόλο του ανθρώπινου κεφαλαίου, των συνεργασιών των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και της δικτύωσης στην αγορά εργασίας ως στρατηγικής προτεραιότητας στόχο στην παροχή μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών. Το Epsilon College παρέχει σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Northampton Μεταπτυχιακά Προγράμματα πιστοποιημένα από διεθνείς επαγγελματικούς φορείς σε καίρια πεδία λειτουργίας των επιχειρήσεων όπως το ανθρώπινο δυναμικό, η λογιστική, το business κ.ά. Τα εργαστήρια και τα case studies αποτελούν την κύρια μέθοδο της υλοποίησης των μαθημάτων και προσφέρουν handson εμπειρία, ώστε οι εκπαιδευόμενοι να μπορούν να εφαρμόσουν άμεσα τις νεοαποκτηθείσες γνώσεις στην εργασία τους, να χρησιμοποιήσουν τους παρεχόμενους τίτλους ως εφόδιο για την επαγγελματική τους ανέλιξη και να προσφέρουν στο αντικείμενο της εξειδίκευσής τους την προστιθέμενη αξία που επιζητά το επιχειρηματικό περιβάλλον. Ειδικά στον τομέα της Πληροφορικής η

ποσοτική και ποιοτική έλλειψη εξειδικευμένων εργαζομένων και στελεχών είναι εκτενώς καταχωρισμένη στη διεθνή βιβλιογραφία. Οπως σωστά έχει ειπωθεί, η τεχνολογία δεν είναι πλέον ένα επιχειρηματικό εργαλείο, αλλά ένα νέο επιχειρηματικό περιβάλλον, με τη δική του δυναμική και κανόνες. Οι φορείς της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης προσπαθούν με μερική επιτυχία να παρακολουθήσουν και να ανταποκριθούν στις εξελίξεις. Εξ ορισμού η Epsilon Net με τους 800 εργαζόμενους και με άνω των 20 εκατ. ευρώ, το 2020, κύκλο εργασιών στον χώρο των νέων τεχνολογιών, βρίσκεται σε προνομιακή θέση ως εκπαιδευτικός φορέας πλέον, λόγω της συνεργασίας με το University of Northampton, να αντιμετωπίσει ορθολογικότερα το πρόβλημα και να δώσει στους αποφοίτους των προγραμμάτων ένα μοναδικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η γρήγορη ενσωμάτωση των αποφοίτων στην εργασία αποδεικνύει το πόσο ανανεωμένα και σύγχρονα για την αγορά είναι τα προγράμματα σπουδών. Ωστόσο, η πραγματική επαγγελματική αποκατάσταση επιταχύνεται και επιτυγχάνεται

μέσα από την υπηρεσία EVRESIS, που συνδέει τους αποφοίτους με τις θέσεις εργασίας στον Ομιλο Epsilon Net και στο ευρύτερο δίκτυο των πελατών και συνεργατών του Ομίλου. Οι απόφοιτοι των προγραμμάτων έχουν τη δυνατότητα να ενισχύσουν την προοπτική της άμεσης επαγγελματικής τους εξέλιξης μέσω του δικτύου πελατών του Ομίλου της Epsilon Net που αριθμεί 70.000 επιχειρήσεις. Το Γραφείο Δικτύωσης και Σταδιοδρομίας «EVRESIS» διαθέτει την υπηρεσία recruitment, εξασφαλίζει θέσεις πρακτικής άσκησης στο δίκτυο των συνεργατών, διοργανώνει ημέρες καριέρας, παρέχει υπηρεσίες συμβουλευτικής σταδιοδρομίας και αποτελεί ένα φυτώριο ταλέντων, ενώ διαπιστώνει με μεγάλη ακρίβεια και συνέπεια τις ανάγκες των επιχειρήσεων για ανθρώπινο δυναμικό. Η αξία της μεταπτυχιακής εκπαίδευσης στην ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου και της σύνδεσης της εκπαίδευσης με την απασχόληση αποτελεί για όλους εμάς στην Epsilon Net μια δέσμευση για την παροχή υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης.

Μένεις Ελλάδα και αποκτάς πτυχίο ξένου κρατικού Πανεπιστημίου. Μάθε πώς! ΤΏΡΑ έχεις την ευκαιρία να σπουδάσεις στην Ελλάδα, στην καρδιά της Αθήνας, στη γειτονιά όπου δημιουργήθηκε η γνώση και ο πολιτισμός (κάτω από την Ακρόπολη στους στύλους του Ολυμπίου Διός) ή στη Θεσσαλονίκη, στην ιστορική περιοχή της Καμάρας, για να αποκτήσεις αυθεντικό πτυχίο διακεκριμένων κρατικών Πανεπιστημίων Αγγλίας, Γαλλίας ή Αμερικής με παγκόσμια αναγνώριση για επιτυχημένη σταδιοδρομία στην Ελλάδα και το εξωτερικό! Το κορυφαίο κολλέγιο Πανεπιστημιακών Σπουδών στην Ελλάδα: το ΜΟΝΑΔΙΚΟ με διεθνή εμπειρία στην ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων! Το New York College, ένας από τους μεγαλύτερους και ταχύτερα αναπτυσσόμενους πολυεθνικούς εκπαιδευτικούς οργανισμούς στην Ευρώπη, με δυναμική παρουσία σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πράγα (Τσεχία), ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1989 σε συνεργασία με το μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο των ΗΠΑ, το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, STATE UNIVERSITY OF NEW YORK. Στην Παγκόσμια Κατάταξη Εκπαιδευτι-

κών Ιδρυμάτων στην Ελλάδα, το New York College διαβαθμίστηκε ως ένα από τα δύο κορυφαία ελληνικά κολλέγια, σύμφωνα με τη μελέτη που συνέταξε η Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ) του ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (εφημερίδα «Καθημερινή», αρ. φύλλου 29.810). Το New York College προσφέρει προπτυχιακά, μεταπτυχιακά και διδακτορικά πτυχία σε 6 σχολές σπουδών και 79 τίτλους πτυχίων σε συνεργασία με 4 διακεκριμένα κρατικά Πανεπιστήμια Αγγλίας, Γαλλίας και Αμερικής: το Αμερικανικό Πολιτειακό Πανεπιστήμιο STATE UNIVERSITY OF NEW YORK - EMPIRE STATE COLLEGE, τα βρετανικά κρατικά Πανεπιστήμια UNIVERSITY OF GREENWICH και UNIVERSITY OF BOLTON, όπως επίσης και το ιστορικό γαλλικό κρατικό Πανεπιστήμιο UNIVERSITE TOULOUSE 1 CAPITOLE. Το New York College είναι το μόνο ελληνικό κολλέγιο που έχει ιδρύσει ιδιωτικό Πανεπιστήμιο εκτός Ελλάδος, το University of New York in Prague (www. unyp.cz), στην καρδιά της Ευρώπης, στη Δημοκρατία της Τσεχίας.

Το New York College έχει καθιερώσει ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον σπουδών. Ακαδημαϊκό και διοικητικό προσωπικό, καθώς επίσης και φοιτητές από όλο τον κόσμο εργάζονται και σπουδάζουν κοντά μας, σε σύγχρονες κτιριακές εγκαταστάσεις 6.000 τ.μ., με high-tech αίθουσες υπολογιστών σε wireless περιβάλλον. Την περίοδο που έκλεισαν τα ακαδημαϊκά ιδρύματα λόγω του COVID-19, το New York College ανταποκρίθηκε άμεσα στις προκλήσεις και πραγματοποίησε όλα τα μαθήματα με online, interactive διδασκαλία. Το ακαδημαϊκό προσωπικό του New York College είναι απόφοιτοι κορυφαίων Πανεπιστημίων της Ευρώπης και των ΗΠΑ και επιπλέον έχουν επαγγελματική εμπει-

ρία και διακρίσεις στον τομέα εξειδίκευσής τους. Διακεκριμένοι καθηγητές και ακαδημαϊκοί ερευνητές του New York College έχουν επαγγελματική εμπειρία και προϋπηρεσία σε γνωστές πολυεθνικές εταιρείες στο εξωτερικό, όπως JPMorgan/MHT (New York, USA), Mobil Oil Corporation (London, UK), TOTAL (France), Warner Bros. (USA), Paramount Pictures /ViacomCBS/PBS (USA) κ.λπ. Πληροφορίες - εγγραφές ΑΘΗΝΑ: Λεωφ. Βασ. Αμαλίας 38, Σύνταγμα. Τηλ.: 210-3225961 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚH: Εγνατίας 138 & Π.Π. Γερμανού. Τηλ.: 2310-889879 info@nyc.gr, www.nyc.gr

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

Εκπαίδευση

ύσκολα το πάθημα γίνεται μάθημα σε μια κυβέρνηση που κυβερνά περισσότερο με εντυπώσεις παρά με την ουσία. Ηταν άλλωστε ένα αποκαλυπτικό καλοκαίρι για τις δυνατότητες της πολυδιαφημισμένης «επιτελικότητας» αυτής της κυβέρνησης. Μεγαλόστομες διακηρύξεις προθέσεων, αναχρονισμοί και αντιφάσεις περιμένουν και φέτος μαθητές και φοιτητές. Μόνο που ύστερα από ενάμιση χρόνο περιορισμών, οι αντοχές και η ανοχή έχουν εξαντληθεί. Τον ρυθμό και τον τρόπο λειτουργίας της εκπαίδευσης δίνει η διαχείριση της πανδημίας. Ηταν λοιπόν άλλο ένα καλοκαίρι που το υπουργείο Παιδείας πήγε σχεδόν διακοπές. Για να βρει τον Σεπτέμβρη και με το άνοιγμα των σχολείων την επιστημονική κοινότητα να προειδοποιεί για την εξάπλωση της μετάλλαξης Δέλτα. Ειδικοί αναφέρουν ότι ήδη νοσεί ένας στους τρεις μαθητές και ότι θα νοσηλευτούν αρκετοί από αυτούς. Περίπου 4 στους 10 πολίτες παραμένουν ανεμβολίαστοι. Και είμαστε δεύτερη χώρα σε θανάτους μετά τη Βουλγαρία. Οπως έχει γραφτεί με μακάβριο αλλά εύστοχο τρόπο, καθημερινά αποχαιρετάμε ένα «λεωφορείο» με συνανθρώπους μας. Τι προτείνει το υπουργείο; Τα τμήματα θα κλείνουν με 50% +1 κρούσματα, μέτρο εκτός λογικής, αφού το τμήμα θα έχει ήδη αδειάσει από τον φόβο των γονιών στα πρώτα κρούσματα. Παρέχει περισσότερα αυτοδιαγνωστικά τεστ, που συμπληρώνουν οι γονείς. Ανάμεσα σε αυτούς θα είναι και αρκετοί αντιεμβολιαστές, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εγκυρότητα της δήλωσης. Η καμπάνια εμβολιασμού ξεκίνησε μια βδομάδα πριν από τον αγιασμό. Και -για την ώρα- θεωρείται ότι η πρώτη δόση παρέχει ασφάλεια, ενώ οι ειδικοί δεν συμφωνούν.

Μεγάλα κενά Μέσα στον ενάμιση αυτόν χρόνο τα μαθησιακά κενά μεγάλωσαν παράλληλα με τα προβλήματα στον ευάλωτο παιδικό ψυχισμό. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση -για όσους είχαν την τεχνολογική και οικονομική δυνατότητα- δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη διά ζώσης διδασκαλία. Το δόγμα «νόμος και τάξη» προσπάθησε να βρει πεδίο εφαρμογής στα πανεπιστήμια, με την εγκατάσταση αστυνομικών τμημάτων σε πέντε σχολές, πατέντα που θα τη ζήλευαν ολοκληρωτικά καθεστώτα. Ολοι θυμόμαστε τη σφοδρή αντεπίθεση της κυβέρνησης μαζί με τη στρατιά «κεντρώων» δημοσιολογούντων που δεν ήθελαν να ακούσουν για ενδιάμεσες λύσεις που πρότειναν ακαδημαϊκοί, για την ανάφλεξη εντάσεων μέσα στα campus ή για πελατειακές προσλήψεις 1.000 και πλέον ενστόλων. Τελικά προσλήφθηκαν 400, αλλά μάλλον θα περιμένουν, καθώς η υπόλοιπη υποδομή απουσιάζει, ενώ η βούληση εφαρμογής του μέτρου θα φθίνει όσο πλησιάζει ο εκλογικός χρόνος. Φέτος επίσης βρήκε εφαρμογή ο περίφημος «αλγόριθμος» της υπουργού Παιδείας. Κι αν για όσους έγραψαν «ασό-δυο» ο αποκλεισμός από σχολές είναι δικαιολογημένος, τι γίνεται με τις περίπου 20.000 που στέλνονται στην αγκαλιά ιδιωτικών

Γαλάζια «κανονικότητα» και εκπαιδευτική ανισότητα

Toυ ΠΑΝΑΓΙΏΤΗ ΒΛΑΧΟΥ, γραμματέα Επικοινωνίας Κινήματος Αλλαγής

ΙΕΚ και κολεγίων; Εγινε αξιολόγηση των σχολών; Ή μήπως μετά την ανακοίνωση των βάσεων κάποιες έπεσαν αυτόματα στη β’ κατηγορία; Είναι ή δεν είναι θλιβερή πρωτοτυπία η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής να αποτελεί πολιτική που αξιολογεί έμμεσα την ποιότητα των σχολών, χωρίς να υπάρχει εθνικό απολυτήριο, με το Ολοήμερο να εγκαταλείπεται, χωρίς να

καθοδηγούνται οι μαθητές του Λυκείου για το φοιτητικό και επαγγελματικό τους μέλλον; Αρα, το έδαφος που προετοίμασε το ΠΑΣΟΚ με τόσο κόπο στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας ώστε να βρεθεί μια συναινετική πλατφόρμα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και να μπολιαστεί η ελληνική πολιτική ζωή με τη διαδικασία εθνικής στρατηγικής, έχει προ πολλού οργωθεί από τους πειραματισμούς Γαβρόγλου και Κεραμέως. Δυστυχώς, όσο η ουσιαστική μεταρρύθμιση του δημόσιου σχολείου και του πανεπιστημίου εξαντλείται σε προσλήψεις χωρίς τα εχέγγυα του ΑΣΕΠ, πανεπιστημιακή αστυνομία, απουσία αξιολόγησης, ημίμετρα για την πανδημία και την κάλυψη των μαθησιακών κενών και σπερματικές «καινοτομίες» για δεξιότητες που απαιτούν όμως ανοιχτά σχολεία, τόσο περισσότερο αυτό θα εγκαταλείπεται και θα αναγνωρίζονται επαγγελματικά δικαιώματα σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια. Η γαλάζια «κανονικότητα» στρώνει τον δρόμο σε μεγαλύτερη ανισότητα.

Η ουσιαστική μεταρρύθμιση του δημόσιου σχολείου και του πανεπιστημίου εξαντλείται σε προσλήψεις χωρίς τα εχέγγυα του ΑΣΕΠ, πανεπιστημιακή αστυνομία, απουσία αξιολόγησης, ημίμετρα για την πανδημία και την κάλυψη των μαθησιακών κενών και σπερματικές «καινοτομίες» για δεξιότητες που απαιτούν όμως ανοιχτά σχολεία

Εκπαίδευση

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

α γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ εκπαίδευσης και βιομηχανίας στοχεύει το πρόγραμμα Spark που τρέχει η εταιρεία Gizelis Robotics, όπως αναφέρει μιλώντας στην ειδική έκδοση της «Εφημερίδας των Συντακτών» για την Εκπαίδευση ο κ. Γεώργιος Κουτσουδάκης, υπεύθυνος του προγράμματος. Οπως σημειώνει, «οι αλλαγές που φέρνουν οι τεχνολογίες της 4ης βιομηχανικής επανάστασης στη ζωή των επιχειρήσεων, αλλά και στην καθημερινότητα όλων μας είναι πρωτόγνωρες και συμβάλλουν στη βελτίωση της παραγωγικότητας, της καινοτομίας προϊόντων και υπηρεσιών. Με τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες αλλάζει ο τρόπος που δουλεύουμε, παράγουμε, καταναλώνουμε και μαθαίνουμε. Ενας νέος κόσμος σημαντικών ευκαιριών και προκλήσεων αναδύεται και καλούμαστε, επιχειρήσεις, εργαζόμενοι, εκπαιδευτικό σύστημα και η κοινωνία συνολικά να ακολουθήσουμε το ψηφιακό και τεχνολογικό μονοπάτι που ανοίγεται μπροστά μας». Στον φόντο αυτό, όπως υπογραμμίζει ο κ. Κουτσουδάκης, «με αίσθημα κοινωνικής ευθύνης η Gizelis Robotics στοχεύει στο να συμβάλει ουσιαστικά στην κοινωνική ανάπτυξη και ωρίμανση των νέων της χώρας μας. Με τον σκοπό αυτό αναπτύξαμε και συνεχίζουμε να αναπτύσσουμε καινοτόμες εκπαιδευτικές δράσεις που δημιουργούν μέλλον για τη νέα γενιά της πατρίδας μας. Γιατί πιστεύουμε ότι ο πολυτιμότερος συντελεστής ανάπτυξης στην εποχή της 4ης

GIZELIS ROBOTICS - ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ SPARK

«Η τεχνολογία συναντά τη νέα γενιά με δράσεις STEM»

Toυ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΟΥΤΣΟΥΔΑΚΗ, υπεύθυνου του προγράμματος Spark της εταιρείας Gizelis Robotics

βιομηχανικής επανάστασης και της ψηφιοποίησης της οικονομίας είναι το ανθρώπινο κεφάλαιο». Συνολικά, σύμφωνα με τον Γ. Κουτσουδάκη, οι δράσεις που αναπτύσσει η Gizelis Robotics και εντάσσονται σε αυτό που ονομάσαμε πρόγραμμα Spark αφορούν: ● Ψηφιακές δράσεις ενημέρωσης και δράσεις καθοδήγησης. ● Επισκέψεις στελεχών μας σε σχολεία. ● Επισκέψεις μαθητών από όλη την Ελλάδα στις εγκαταστάσεις μας. ● Συμμετοχή σε οργανωμένα ευρωπαϊκά προγράμματα mentoring. Το πρόγραμμα Spark καταγράφει ήδη συμμετοχές σε προγράμματα mentoring όπως το «The Tipping Point», μια δράση που περιλαμβάνει 37.483 μαθητές από όλη την Ελλάδα. Αλλά και δράσεις που αφορούν διά ζώσης και ψηφιακές συναντήσεις με σχολεία και Πανεπιστήμια, όπως ενδεικτικά το Γυμνάσιο Γλυκών Νερών, τη Λεόντειο Σχολή,

τα Εκπαιδευτήρια Δούκα, με τα οποία έχουμε συνεχή συνεργασία και αναπτύσσουμε δεκάδες δράσεις, αλλά και Πανεπιστήμια σε όλη τη χώρα. «Δίνουμε στα παιδιά την ευκαιρία να γνωρίσουν την πραγματική τεχνολογία. Οι παρουσιάσεις μας είναι σχεδιασμένες με τέτοιο τρόπο ώστε να δίνονται στα παιδιά οι ευκαιρίες για την ανάπτυξη δεξιοτήτων, ενθαρρύνοντάς τα να απαντούν σε ερωτήματα και να εμπλέκονται σε παιγνιώδεις δραστηριότητες. Συνεχίζουμε με ειδικές δράσεις καθοδήγησης σε διαγωνισμούς ρομποτικής και STEM. Εμείς θέτουμε το πραγματικό πρόβλημα και τα παιδιά έχουν την ελευθερία να επιλέξουν τη λύση χρησιμοποιώντας τη φαντασία τους. Δεν προσπαθούμε να βάλουμε τα παιδιά σε κάποιο καλούπι, εμείς τους δίνουμε τις βάσεις και με καύσιμο τη φαντασία τους βρίσκουν καινοτόμες λύσεις σε πραγματικά προβλήματα» καταλήγει ο κ. Γεώργιος Κουτσουδάκης.

μήνας που διανύουμε είναι ένας από τους πιο καθοριστικούς για την εξέλιξη της εκπαίδευσης τις τελευταίες δεκαετίες. Οι λόγοι είναι πολλοί και υπερβαίνουν την τρέχουσα συγκυρία της πανδημίας που έχει αφήσει βαρύ το στίγμα της στην εκπαιδευτική κοινότητα. Αυτό όμως που βαρύνει περισσότερο είναι το αν θα διαρκέσει και πού θα καταλήξει η στροφή στην παιδεία που εγκαινιάζει το «νέο σχολείο» της υπουργού Παιδείας, κ. Κεραμέως. Ηταν αναμενόμενο ένα νομοσχέδιο που ψηφίστηκε με συνοπτικές διαδικασίες εν μέσω του καλοκαιριού που ακολούθησε έναν χειμώνα με το μεγαλύτερο διάστημα κλεισμένων σχολείων να δημιουργήσει αντιδράσεις τόσο για τη… βιασύνη όσο και για την επιλογή της στιγμής. Ωστόσο και το περιεχόμενό του αμφισβητήθηκε έντονα από μεγάλη μερίδα των εκπροσώπων των εκπαιδευτικών. Παραθέτω κάποια από τα κύρια σημεία του νομοσχεδίου, που αποτελούν ταυτόχρονα και σημεία κριτικής. Συγκεκριμένα οι 4 άξονες που προβάλλονται είναι: α. Καθιερώνονται τα εργαστήρια δεξιοτήτων, που μετά την πιλοτική εφαρμογή τους σε 218 σχολεία, από τη νέα σχολική χρονιά εντάσσονται στο υποχρεωτικό πρόγραμμα νηπιαγωγείων, δημοτικών, γυμνασίων. Οι προγραμματισμένες δεξιότητες είναι σε μεγάλο βαθμό οι πολυδιαφημισμένες soft skills που γράφεται συχνά ότι αποζητά η αγορά εργασίας όπως η κριτική σκέψη, η ενσυναίσθηση, η επίλυση προβλημάτων, η συνεργασία, αλλά και με θεματικές όπως ο σεβασμός στο περιβάλλον, η εκπαιδευτική ρομποτική, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, ο εθελοντισμός, η επιχειρηματικότητα, η οδική ασφάλεια. Θα εισαχθούν δραστηριότητες στα αγγλικά σε όλα τα νηπιαγωγεία, θα δοκιμαστούν πιλοτικά νέα προγράμματα σπουδών με πυλώνα την καλλιέργεια κριτικής σκέψης, μια νέα φιλοσοφία με έμφαση στους ίδιους τους μαθητές. β. Δρομολογούνται ίσες ευκαιρίες για όλους, ενισχύοντας την ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση με εθνικό σχέδιο δράσης για τα άτομα με αναπηρίες. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται το νηπιαγωγείο από τα 4 έτη για όλους, τα σχεδόν διπλάσια πρότυπα και πειραματικά σχολεία που θα καλύψουν την κοινωνική ζήτηση, ενώ προβάλλεται ότι έχει ήδη δοθεί ενίσχυση στις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες για την αγορά ψηφιακού εξοπλισμού, συνολικού κόστους 112 εκατ. ευρώ, και ότι δρομολογείται οριζόντιο σχέδιο δράσης για τα άτομα με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. γ. Καταρτίζονται «εναλλακτικές εκπαιδευτικές διαδρομές», όπως το παράλληλο μηχανογραφικό, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση «ώστε να αναδεικνύονται περισσότερο οι εναλλακτικές των νέων που περιλαμβάνουν και τη δημόσια επαγγελματική κατάρτιση» και συνδέονται οι δομές Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς εργασίας. Σε αυτό το πνεύμα εντάσσεται η έναρξη της λειτουργίας των πρώτων 6

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

Εκπαίδευση

ΘΑ ΔΙΑΡΚΕΣΕΙ ΚΑΙ ΠΟΎ ΘΑ ΚΑΤΑΛΉΞΕΙ Ή ΣΤΡΟΦΉ ΣΤΉΝ ΠΑΙΔΕΙΑ;

Μήπως το «νέο σχολείο»

Του ΜΆΝΟΥ ΠΆΠΆΔΗΜΗΤΡΊΟΥ, φιλόλογου, φροντιστή, αντιπροσώπου ΣΕΦΑ (Σύλλογος Εκπαιδευτικών Φροντιστών Αττικής) στην ΟΕΦΕ (Ομοσπονδία Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ελλάδος)

πρότυπων ΕΠΑΛ. δ. Προβάλλεται η «ενδυνάμωση και ενίσχυση» της θέσης των εκπαιδευτικών σε «ένα αποκεντρωμένο σύστημα, που στοχεύει στο αυτόνομο και ελεύθερο σχολείο». Στόχος είναι η ανάληψη πρωτοβουλιών αυτόνομα, με παράλληλους μηχανισμούς αξιολόγησης και διαφάνειας. Ετσι μπορούν να επιλέγουν σχολικά βιβλία, να δημιουργούν ομίλους, να αξιολογούν τους μαθητές τους με εναλλακτικούς τρόπους, π.χ. με εργασία ή να καλείται ο μαθητής να προετοιμάσει παράδοση μαθήματος, να αξιοποιούν τις σχολικές εγκαταστάσεις εκτός ωραρίου, να συνεργάζονται με φορείς, μεταξύ άλλων. «Μεγάλη σημασία αποδίδουμε στις γλώσσες», είχε προτάξει ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. «Το γεγονός ότι από την ηλικία των 4 μαθαίνουν μια ξένη γλώσσα. Το νηπιαγωγείο ξεκινάει στα 4… Να έχουν τη δυνατότητα να φοιτήσουν σε ένα δημόσιο σχολείο και να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες να επιλέξουν τι θα κάνουν στη ζωή τους», δήλωνε χαρακτηριστικά. Επίσης, εξέφρασε τη χαρά του που το μάθημα του επαγγελματικού προσανατολισμού μπαίνει στο ωρολόγιο πρόγραμμα. Εν γένει το κυβερνητικό αφήγημα παρουσιάζει ένα σχολείο πιο ελεύθερο, πιο αυτόνομο, αλλά και με περισσότερη διαφάνεια και κοινωνική λογοδοσία. Ενα σχολείο που λειτουργεί ως ο πλέον καθοριστικός μοχλός κοινωνικής κινητικότητας για κάθε παιδί. Ωστόσο η κριτική, προερχόμενη από το σύνολο της αντιπολίτευσης και από μεγάλο μέρος των ενεργών εκπαιδευτικών, εστιάζει στα εξής σημεία: 1. Ο ρόλος του διευθυντή συνοψίζεται στο αξίωμα «ενός προσώπου-αρχή», ενός συγκεντρωτικού, «καθολικού» manager. Αποκτά πλέον υπερεξουσίες και επιβάλλει ακόμα και έγγραφη ποινή επίπληξης σε διδάσκοντες. Αποφασίζει μόνος για πλήθος ζητημάτων, από την ανάθεση εξωδιδακτικών καθηκόντων στους εκπαιδευτικούς όπως είναι οι όμιλοι (άρθρο 84) και την κατανομή των παιδιών στα τμήματα όταν

Στόχος της εκπαιδευτικής πολιτικής των κρατών θα πρέπει να είναι η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων που οδηγούν στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς, με αποτελεσματικές πρακτικές που συμβάλλουν στην κοινωνική συνοχή και στη βελτίωση της κοινωνικής κινητικότητας, η οποία έχει πληγεί σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ

ο σύλλογος διδασκόντων δεν καταλήγει, μέχρι και την πραγματοποίηση πρακτικής άσκησης σπουδαστών ιδιωτικών φορέων μέσα στο δημόσιο σχολείο (άρθρο 92 ). Επιπλέον ο διευθυντής αποκτά τη δυνατότητα να αποφασίζει σε συνεργασία με τον σχολικό σύμβουλο για τον προγραμματισμό, τους στόχους, τους άξονες αξιολόγησης, την ένταξη των εκπαιδευτικών του συλλόγου διδασκόντων υποχρεωτικά σε ομάδες δράσεις για την αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας. Επίσης «δύναται να αποφασίζει τη σύναψη συμφωνιών συνεργασίας με κάθε φορέα που κρίνει σκόπιμο, με σκοπό τη συμμετοχή της σχολικής μονάδας σε προγράμματα και δράσεις πολιτιστικού, αθλητικού, κοινωνικού ή εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος» (άρθρο 82), μια διάταξη που εισάγει όρους εμπορικότητας στο δημόσιο σχολείο. Ακόμη, προβλέπεται αύξηση θητείας από 3ετή σε 4ετή και δυνατότητα επαναδιορισμού χωρίς όριο 2 θητειών. 2. Κοντά στο προηγούμενο έχουμε και τον περιορισμό της δικαιοδοσίας των πολυπρόσωπων οργάνων της μονάδας: στο «νέο σχολείο» ο σύλλογος διδασκόντων δεν έχει αποφασιστικό ρόλο παρά για επουσιώδη ζητήματα. Επίσης αναμορφώ-

Εκπαίδευση

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

κρύβει την ηλικία του;

νει προς το χειρότερο ακόμα και τον θεσμό του σχολικού συμβουλίου (άρθρο 100), που γίνεται πλέον πενταμελές με μέλη τον διευθυντή, δύο εκπροσώπους του δήμου, έναν εκπαιδευτικό και έναν εκπρόσωπο του Συλλόγου Γονέων, ενώ εξοβελίζεται η συμμετοχή των μαθητικών κοινοτήτων. Ειδικά όσον αφορά τον περιορισμό της παρουσίας των γονέων και την εξαίρεση των μαθητών, το σχολείο στην ουσία αποφεύγει την κοινωνική λογοδοσία και πλήττει τη συνοχή της σχολικής κοινότητας. 3. Οξεία κριτική έχει γίνει για την αξιολόγηση μαθητών και εκπαιδευτικών. Πρώτον, η «ατομική αξιολόγηση» των εκπαιδευτικών κατά την ΟΛΜΕ αποτελεί συνέχεια της αξιολόγησης των σχολικών μονάδων. Προβλέπει δύο φάσεις, από τον διευθυντή του σχολείου και τους συμβούλους εκπαίδευσης. Κάθε εκπαιδευτικός θα συνοδεύεται από έναν ηλεκτρονικό ατομικό φάκελο (άρθρο 68), ατομικά φύλλα αξιολόγησης, συνέντευξη, παρατήρηση εντός της σχολικής τάξης και κατάταξη σε 4βαθμη κλίμακα (μη ικανοποιητικός – ικανοποιητικός – πολύ καλός – εξαιρετικός). Ολα αυτά αναμένεται να προσθέσουν σημαντικό ψυχικό φορτίο στους εκπαιδευτικούς.

Δεύτερον, αναφορικά με την αξιολόγηση των μαθητών/τριών. Στην τράπεζα θεμάτων και στις συνεχείς εξετάσεις προστίθενται και τα λεγόμενα «διαγνωστικά τεστ» (ελληνική Pisa – Αρθρο 97) στη Στ’ Δημοτικού και στη Γ’ Γυμνασίου στη Γλώσσα και στα Μαθηματικά. Υπάρχει ο φόβος ότι το σύνολο αυτών των εξετάσεων θα αξιοποιηθούν για να στρέψουν ένα μεγάλο τμήμα του μαθητικού δυναμικού προς την κατάρτιση και τη μαθητεία, μακριά από τη Γενική Εκπαίδευση, από πολύ νεαρή ηλικία. Ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν επίσης ως εργαλείο για την κατηγοριοποίηση των σχολείων, ενδεχόμενο που θα δημιουργήσει συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού, ενώ εικάζεται ότι τα αποτελέσματα αυτών των «τεστ» θα χρησιμοποιηθούν και ως «κριτήρια» για την αξιολόγηση των ίδιων των εκπαιδευτικών. Εκφράζονται φόβοι ότι το ίδιο το μέτρο του «πολλαπλού βιβλίου» θα αξιοποιηθεί για την κατηγοριοποίηση των μαθητών σε διαφορετικά επίπεδα και «ταχύτητες», ενώ αντιτείνεται ότι το κοινό βιβλίο για όλα τα παιδιά σε κάθε μάθημα θα περιορίσει τις μορφωτικές ανισότητες αλλά και πρακτικά προβλήματα στον καθορισμό κοινής διδακτέας και εξεταστέας ύλης. Αντιπροτείνεται να υπάρχουν επιπλέον βιβλία και διδακτικό υλικό ως συμπληρωματικά του βασικού κοινού βιβλίου. Ποιος έχει δίκιο λοιπόν; Σε μια συγκυρία που το γνωστικό επίπεδο των μαθητών υπαναχώρησε τα δύο τελευταία χρόνια λόγω των δυσλειτουργιών που δημιούργησε η καραντίνα, είναι πρόσφορο το έδαφος ώστε να δημιουργούνται νέες ισορροπίες στην κάθε μονάδα; Και σε ποιο κοινωνικό περιβάλλον θα λάβουν χώρα αυτές οι αλλαγές όταν η υγειονομική κρίση ήρθε να προστεθεί στη διαρκέστερη οικονομική κρίση σε καιρό ειρήνης; Το περιεχόμενο του νομοσχεδίου θυμίζει σε πολλά το νομοσχέδιο Διαμαντοπούλου πριν από μια δεκαετία: αξιολόγηση, πρότυπα σχολεία, ψηφιοποίηση των βιβλίων, ενίσχυση της τεχνικής εκπαίδευσης, διεύρυνση υποχρεωτικού ωραρίου, με αγγλικά, τέχνες και πληροφορική από την Α' Δημοτικού, με ομίλους μαθητών για κοινωνικές δράσεις, ενίσχυση της αυτονομίας της σχολικής μονάδας και της δυνατότητάς της να προγραμματίζει, να οργανώνει, να υλοποιεί και να αξιολογεί αποτελεσματικά το έργο της. Οι προτάσεις εκείνες ήταν επίσης βασισμένες σε επίκαιρες τότε εκθέσεις του ΟΟΣΑ για ένα νέο σχολείο. Παρά την καθολική σχεδόν αποδοχή από το Κοινοβούλιο εκείνης της εποχής (2011), πολύ λίγα στοιχεία εφαρμόστηκαν, ειδικά στον τομέα της αξιολόγησης, τα οποία αναιρέθηκαν στην πράξη από κυβερνήσεις του επόμενου διαστήματος. Τη στιγμή που σήμερα η κυβέρνηση μοιάζει πιο αποφασισμένη να εφαρμόσει τις καινούργιες αλ-

λαγές, αυτό που μπορεί να μας προβληματίσει είναι το κατά πόσο αυτές οι αλλαγές αποτελούν το αντίδοτο στα προβλήματα του 2021. Ο ίδιος ο ΟΟΣΑ πρόσφατα, σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης «Education at a Glance 2020», τονίζει την αναγκαιότητα της ενίσχυσης των εκπαιδευτικών συστημάτων, ώστε οι νέοι άνθρωποι να αποκτήσουν τις δεξιότητες και τις ικανότητες που χρειάζονται για να επιτύχουν, «ώστε να χτίσουμε μια πιο ανθεκτική κοινωνία», είχε σημειώσει ο Ανχελ Γκουρία. Τα προβλήματα που διαπιστώνονται είναι οι ανισότητες ευκαιριών και στην παιδεία. «Η κρίση έφερε στο προσκήνιο τις ανεπάρκειες και ανισότητες των εκπαιδευτικών συστημάτων – από πρόσβαση σε ευρυζωνικά δίκτυα και ηλεκτρονικούς υπολογιστές που είναι αναγκαίοι για την online εκπαίδευση μέχρι τις αποκλίσεις μεταξύ διαθέσιμων μέσων και αναγκών», τονίζεται στην έκθεση. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εκθεσης για το 2020, στην Ελλάδα οι δαπάνες για την παιδεία ως ποσοστό επί των συνολικών δημόσιων δαπανών είναι κάτω του μέσου όρου του ΟΟΣΑ. Κι ενώ η πανδημία συνεχίζεται, δημιουργώντας ένα αβέβαιο κλίμα για τα χρήματα που τελικά θα δαπανηθούν για την παιδεία οξύνοντας τις εκπαιδευτικές ανισότητες τα τελευταία δύο έτη, αφού μαθητές που προέρχονται από οικογένειες λιγότερο προνομιούχες έχουν χάσει έδαφος. Η πρόσφατη πείρα μάς έχει διδάξει ότι διακρατικοί οργανισμοί, η Ευρωπαϊκή Ενωση και ο ΟΟΣΑ προτείνουν και ενθαρρύνουν τις εθνικές κυβερνήσεις σε διάφορες πολιτικές που θεωρούν κατάλληλες. Οι προτάσεις τους όμως δεν έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα. Στόχος της εκπαιδευτικής πολιτικής των κρατών θα πρέπει να είναι η λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων που οδηγούν στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς, με αποτελεσματικές πρακτικές που συμβάλλουν στην κοινωνική συνοχή και στη βελτίωση της κοινωνικής κινητικότητας, η οποία έχει πληγεί σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ. Οπως παρατηρείται από σχετικά πρόσφατη έκθεση του οργανισμού, η μικρότερη κινητικότητα εντοπίζεται στο χαμηλότερο και στο υψηλότερο επίπεδο της κοινωνικής κλίμακας. Κατά μέσο όρο, σε 16 χώρες του ΟΟΣΑ, μόνο το 17% των παιδιών «ταπεινής» καταγωγής καταφέρνει να ανέβει στην κοινωνική κλίμακα όταν ενηλικιωθεί, ενώ την ίδια ώρα το 42% των παιδιών από ευκατάστατες οικογένειες καταφέρνει να παραμείνει στο επίπεδο αυτό. Αυτό είναι σίγουρα ένα χαρακτηριστικό που παρʹ όλο που το απευχόμαστε ως χώρα, υπάρχει κίνδυνος να το υποστούμε εφόσον γίνουν πραγματικότητα οι χειρότεροι φόβοι για σχολεία δύο ταχυτήτων. Σε αυτή την περίπτωση οι αλλαγές αυτές για πρώτη φορά μετά τη Μεταπολίτευση θα αναιρούν «την αυτοπραγμάτωση και την έμπρακτη ευτυχία του παιδιού» επειδή θα έχουμε προτιμήσει την με κάθε θυσία «ένταξή του στους θεσμούς και στην εκμάθηση αυστηρών κανόνων» (Π. Παναγιωτόπουλος, «Περιπέτειες της μεσαίας τάξης», Επίκεντρο, 2021, σελ. 165). Το θέλουμε αυτό;

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

ια έννοια που τελευταία έχει κυριολεκτικά εισβάλει στον δημόσιο διάλογο και που αντιπροσωπεύει ίσως την πιο σοβαρή μακροπρόθεσμη πλανητικού επιπέδου απειλή είναι η κλιματική κρίση. Η εμπειρία και του φετινού καλοκαιριού, με τις ειδήσεις να πληθαίνουν για το τι συμβαίνει στους πόλους, τις πρωτοφανείς ξηρασίες, πυρκαγιές και πλημμύρες, και γενικότερα την κλιματική αστάθεια και περιβαλλοντική υποβάθμιση, χτυπά ακόμη ένα ηχηρό καμπανάκι. Η ανάγκη να «κάνουμε ό,τι χρειαστεί» για να καλύψουμε το χαμένο έδαφος όσον αφορά την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης οδήγησε την Ευρώπη στην υιοθέτηση μιας φιλόδοξης ατζέντας βιώσιμης ανάπτυξης, την οποία συνιστά η «πράσινη συμφωνία». Με στόχο η Γηραιά Ηπειρος να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος μέχρι το 2050. Η Ευρώπη, με την ήπια ισχύ της, φιλοδοξεί να σπρώξει την πράσινη μετάβαση συνολικά, παρʹ όλο που η συμβολή της παγκοσμίως στις εκπομπές ρύπων δεν ξεπερνά το 10%. Η ελληνική επιχειρηματικότητα στηρίζει την πράσινη συμφωνία, αναγνωρίζει τις σημαντικές ευκαιρίες που εμφανίζονται και τονίζει την ανάγκη στήριξης της μετάβασης. Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι οι ελληνικές βιομηχανίες μείωσαν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) κατά 29% μεταξύ 1990 και 2018, ποσοστό που υπερβαίνει τη συνολική μείωση των εκπομπών του βιομηχανικού κλάδου της Ε.Ε. (-22%) για το ίδιο διάστημα.

Η προώθηση της κυκλικής οικονομίας, η διάδοση της ηλεκτροκίνησης, η ανακαίνιση του κτιριακού αποθέματος και τα βιώσιμα κτίρια, η πρόοδος στην απολιγνιτοποίηση και η επέκταση των ΑΠΕ αποτελούν βασικούς «drivers» για τη δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας και επαγγελμάτων

ΜΕ ΦΟΝΤΟ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Τα βιώσιμα επαγγέλματα του μέλλοντος

Η δημιουργία μιας νέας πράσινης οικονομίας, η μεγαλύτερη πρόκληση σήμερα Για τον ΣΕΒ, η δημιουργία μιας νέας πράσινης οικονομίας, που θα είναι ταυτόχρονα ανταγωνιστική και βιώσιμη, αποτελεί σήμερα αναγκαιότητα και τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε μπροστά μας. Ο στόχος για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας το 2050 διαμορφώνει ένα νέο πλαίσιο, θέτοντας επίσης φιλόδοξους στόχους σε άμεσα συνδεόμενα ζητήματα, όπως η κυκλική οικονομία, η ενέργεια, η ενεργειακή αποδοτικότητα, η βιοποικιλότητα. Στο νέο αυτό τοπίο, που διαμορφώνεται σε ολόκληρο τον πλανήτη, οι επιχειρήσεις καλούνται να καινοτομήσουν και να ανταποκριθούν σε νέες απαιτήσεις και πρότυπα, που είτε τα θέτουν οι προμηθευτές τους είτε τα επιβάλλει πλέον το ρυθμιστικό πλαίσιο, επενδύοντας σε νέα προϊόντα, σε νέες παραγωγικές διεργασίες, αναλαμβάνοντας την ίδια στιγμή το υψηλό ρίσκο των επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και προϊόντων στην αναζήτηση νέων αγορών.

Το νέο τοπίο της πράσινης απασχόλησης: νέες προκλήσεις και ευκαιρίες Οι παραπάνω εξελίξεις αυτονόητα αλλάζουν και το τοπίο της απασχόλησης. Σύμφωνα με σχετική έκθεση του ΣΕΒ, οι αλλαγές θα είναι τόσο ποσοτικές, π.χ. με αύξηση των θέσεων εργασίας σε ορισμένους κλάδους και μείωση σε άλλους, όσο και ποιοτικές, με τη δημιουργία νέων «πράσινων» επαγγελμάτων, τον μετασχηματισμό άλλων, και την προσθήκη νέων αρμοδιοτήτων και καθηκόντων γύρω από

Εκπαίδευση

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΒΈΡΓΑΔΟΥ, διευθυντή Τομέα ΜΜΕ, Θέσεων και Ενημέρωσης ΣΕΒ

τη βιωσιμότητα και την προστασία του περιβάλλοντος. Η προώθηση της κυκλικής οικονομίας, η διάδοση της ηλεκτροκίνησης, η ανακαίνιση του κτιριακού αποθέματος και τα βιώσιμα κτίρια, η πρόοδος στην απολιγνιτοποίηση και η επέκταση των ΑΠΕ αποτελούν βασικούς «drivers» για τη δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας και επαγγελμάτων. Ειδικότερα, ως προς το αντικείμενο των πράσινων επαγγελμάτων, υπάρχουν διάφορα νέα, με αμιγώς περιβαλλοντικό προφίλ, όπως είναι, σύμφωνα με τη μελέτη του ΣΕΒ: ● Ειδικός Αντιρρύπανσης ● Εξειδικευμένο στέλεχος Διαχείρισης και Ανακύκλωσης Ειδικών Αποβλήτων (βιομηχανικά κτλ) ● Υπεύθυνος Παρακολούθησης Υδάτινων Αποδεκτών και Ποιότητας Πόσιμου Νερού ● Σύμβουλος Βιομηχανικής Συμβίωσης

σε Θέματα Περιβάλλοντος ● Οικονομολόγος του Περιβάλλοντος ● Ειδικός στον Περιβαλλοντικό Ελεγχο και την Πιστοποίηση ● Επαγγέλματα Εφαρμογών στον Τομέα του Περιβάλλοντος ● Νομικός Περιβαλλοντικών Θεμάτων ● Εξειδικευμένο στέλεχος σε Τεχνολογίες Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ● Τεχνικός Φωτοβολταϊκών Συστημάτων ● Εξειδικευμένο στέλεχος σε Θέματα Προστασίας Περιβάλλοντος ● Εξειδικευμένο στέλεχος σε Θέματα Εξοικονόμησης Ενέργειας ● Εξειδικευμένο στέλεχος στον Βιοκλιματικό Σχεδιασμό & Κτιριακές Εφαρμογές ● Τεχνικός Αιολικών Συστημάτων ● Εξειδικευμένο στέλεχος Περιβαλλοντικής Προστασίας - Ανακύκλωσης Δομικών Προϊόντων ● Μηχανικός Κατασκευών με έμφαση στη Διαχείριση Ενέργειας ● Στέλεχος Προώθησης και Πώλησης Ενεργειακά Οικονομικών Δομικών Προϊόντων (Green Marketing) ● Αρχιτέκτονας Βιοκλιματικής Δόμησης ● Εξειδικευμένο στέλεχος Περιβαλλοντικής Προστασίας - Ανακύκλωσης Προϊόντων Μετάλλου Ωστόσο, η πράσινη μετάβαση κυρίως θα επηρεάσει και θα μετασχηματίσει υφιστάμενα επαγγέλματα, αναδεικνύοντας την ανάγκη για νέες, πράσινες δεξιότητες των εργαζομένων. Επίσης, όπως αναδεικνύεται από σχετικές μελέτες του EuroFound (2019), οι νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν σε αναδυόμενους

«πράσινους» τομείς υπολογίζεται πως, έστω και οριακά, θα είναι περισσότερες από αυτές που θα χαθούν σε τομείς που θα μετασχηματιστούν λόγω αναγκών προσαρμογής στα νέα επίπεδα περιβαλλοντικών απαιτήσεων. Η μεγάλη πρόκληση που δημιουργείται δεν αφορά τόσο τα απόλυτα επίπεδα απασχόλησης αλλά τη διασφάλιση της επιτυχούς προσαρμογής των επιχειρήσεων και των εργαζομένων σε αυτήν τη νέα οικονομική πραγματικότητα. Η προσαρμογή αυτή περιπλέκεται από το τριπλό χάσμα (γεωγραφικό, χρονικό, δεξιοτήτων) που υπάρχει ανάμεσα στις θέσεις εργασίας που δημιουργούνται και αυτές που χάνονται. Γι' αυτό και η γεφύρωση αυτού του τριπλού χάσματος αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την πραγματοποίηση μιας δίκαιης και χωρίς αποκλεισμούς μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων. Η διευκόλυνση των επαγγελματικών μεταβάσεων, μέσω επανακατάρτισης (reskilling) και αναβάθμισης των δεξιοτήτων (upskilling) των εργαζομένων, η ενθάρρυνση της γεωγραφικής κινητικότητας και η στήριξη της διαρθρωτικής προσαρμογής των περιοχών και των κλάδων που πλήττονται αποτελούν βασικά συστατικά στοιχεία της επιδιωκόμενης λύσης. Εν κατακλείδι, ένας νέος «πράσινος» κόσμος αναδύεται και είναι ευθύνη και υποχρέωση να αδράξουμε τις αναπτυξιακές ευκαιρίες που προκύπτουν, προκειμένου οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι να αντιληφθούν τη νέα πραγματικότητα και να βγουν ενισχυμένοι μακροπρόθεσμα.

Εκπαίδευση

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΚΑΙ Ή ΕΠΟΜΕΝΉ ΜΕΡΑ

Ή ευκαιρία του Ταμείου Ανάκαμψης

ίναι γεγονός ότι το Ταμείο Ανάκαμψης προσφέρει στις ελληνικές Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, που έχουν δεχθεί ισχυρό πλήγμα από την πανδημία και τη βαθιά ελληνική κρίση, μια μοναδική ευκαιρία να καλύψουν το κενό ανταγωνιστικότητας που εμφανίζουν έναντι μεγαλύτερων επιχειρήσεων και να συμβαδίσουν με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Το Ταμείο Ανάκαμψης πρέπει να δώσει σε αυτή τη φάση έμφαση στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις και πιο συγκεκριμένα στους τομείς που αφορούν το τρίπτυχο Εξωστρέφεια-Ψηφιοποίηση-Καινοτομία. Ειδικότερα, οι ελληνικές ΜμΕ μπορούν και πρέπει να ωφεληθούν από την πρόσβαση σε ευνοϊκή δανειοδότηση και επιδοτήσεις, με το μεγαλύτερο μέρος των επιδοτήσεων να δρα ενισχυτικά στο περιβάλλον που λειτουργούν οι ΜμΕ. Μέσω των πόρων θα πρέπει να προωθηθούν επενδύσεις στους παραπάνω 3 κρίσιμους στρατηγικούς τομείς, ενώ ειδική έμφαση πρέπει να δοθεί στην αύξηση ανταγωνιστικότητας επιλεγμένων κλάδων, κυρίως της μεταποίησης και δραστηριοτήτων (πράσινη ανάπτυξη). Παράλληλα, οι ΜμΕ πρέπει να ενισχυθούν και από προωθούμενα φορολογικά και λοιπά κίνητρα για μεγέθυνση επιχειρήσεων (μέσω οργανικής ανάπτυξης, συγχωνεύσεων και συνεργατικών σχημάτων για την αξιοποίηση οικονομιών κλίμακας). Η αναπτυξιακή στήριξη των ελληνικών ΜμΕ εκτός από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης θα πρέπει να ενισχυθεί και από τα διαχρονικά διαθέσιμα προγράμματα του ΕΣΠΑ τα οποία ουσιαστικά σχεδόν διπλασιάζουν τους συνολικούς ευρωπαϊκούς πόρους για την επόμενη πενταετία.

Οι συνέπειες της πανδημίας στην επιχειρηματικότητα Την ίδια στιγμή τα καλά νέα από την πρόοδο των εμβολιασμών και τη σταδιακή επιστροφή στην κανονικότητα από την 1η Ιουλίου, πρέπει να κινητοποιήσουν άμεσα και δραστικά όλους τους εμπλεκόμενους με το επιχειρείν, προκειμένου η υγειονομική πανδημία να μη μετεξελιχθεί σε επιχειρηματική. Σε αυτή την προσπάθεια, η πρόσφατη ηλεκτρονική έρευνα που πραγματοποίησε το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο της Αθήνας, με τίτλο «Επιχειρηματικό κλίμα στην πανδημία» και οι απαντήσεις των μικρομεσαίων βιοτεχνών απέδωσαν με τον πλέον ουσιαστικό τρόπο το μέγεθος των επιπτώσεων της πανδημίας του κορονοϊού στην πραγματική οικονομία. Το βασικό συμπέρασμα που προέκυψε από την έρευνα ήταν ότι όσο πιο μεγάλες είναι οι επιχειρήσεις τόσο πιο αισιόδοξα βλέπουν το μέλλον τους. Πρόκειται για συμπέρασμα που πρακτικά μας ωθεί σε μια βασική στρατηγική μεγέθυνσης του μέσου μεγέθους των επιχειρήσεων είτε αυτόνομα

Του ΠΑΎΛΟΎ ΡΑΒΑΝΗ, προέδρου του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου της Αθήνας

Σε συνδυασμό με το Ταμείο Ανάκαμψης υπάρχει λύση για να ανασυνταχθεί ο παραγωγικός ιστός, με στόχο τη δυναμική επανεκκίνηση των ΜμΕ της Βιοτεχνίας Μεταποίησης & Τεχνικών Επαγγελμάτων ή με δικτυώσεις. Η ιδιαίτερα αναλυτική έρευνα διατυπώνει με σαφήνεια τρία βασικά αναπτυξιακά προβλήματα που θα πρέπει να διαχειριστούμε: ● Περισσότερη ρευστότητα Πάνω από τα ¾ των επιχειρηματιών δεν λαμβάνουν δανεισμό ή χρηματοδότηση – είτε γιατί δεν το έχουν ζητήσει (54%) ή γιατί τους το έχουν αρνηθεί (24%). Βασικά εμπόδια, τα ανεπαρκή ίδια κεφάλαια και η έλλειψη εγγυήσεων. Μόνο ένας στους τρεις θεωρεί ότι δεν συναντά κάποιο εμπόδιο στη συνεργασία με την τράπεζα. ● Καλύτερη τεχνική κατάρτιση Μόνο 2 στους 5 επιχειρηματίες έχουν λάβει κάποια κατάρτιση (επιχειρηματική ή τεχνική) το τελευταίο διάστημα και ο 1 στους 4 τέσσερις επιθυμεί να τη λάβει άμεσα. ● Εταιρική διαδοχή Το 43% των επιχειρηματιών είναι κοντά στην αποχώρηση, όμως μόνο δύο στους τρεις από αυτούς έχουν σχέδια διαδοχής.

Οι προτάσεις μας Σε αυτά το κομβικά ζητήματα, εμείς

στο ΒΕΑ εκτιμούμε ότι σε συνδυασμό με το Ταμείο Ανάκαμψης υπάρχει λύση για να ανασυνταχθεί ο παραγωγικός ιστός, με στόχο τη δυναμική επανεκκίνηση των ΜμΕ της Βιοτεχνίας - Μεταποίησης & Τεχνικών Επαγγελμάτων και καταθέτουμε τις προτάσεις μας. 1. Ακατάσχετος τραπεζικός λογαριασμός Με την ενεργοποίηση του λογαριασμού και την εξάλειψη του φόβου των κατασχέσεων ο επιχειρηματίας θα μπορεί να χρησιμοποιήσει σε κάθε περίπτωση όλο το διαθέσιμο, διαχειρίσιμο ποσό που απαιτεί η λειτουργία μιας επιχείρησης και ειδικότερα μέσω των τραπεζικών συστημάτων αυξάνοντας την εμπιστοσύνη των αγοραστών και πελατών του ως αξιόπιστου μέλους του επιχειρηματικού κόσμου. 2. Οφειλές προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία ● Διαγραφή προστίμων και τόκων οφειλών που δημιουργήθηκαν από το 2008 και ύστερα με παράλληλη απομείωσή τους, αντίστοιχη με το ποσοστό μείωσης του ΑΕΠ το αντίστοιχο διάστημα. ● Πάγωμα οφειλών για ένα εξάμηνο. ● Με την πάροδο του εξαμήνου και για 48 μήνες, έναρξη αποπληρωμής των παλαιών οφειλών με παρακράτηση του 5% των τραπεζικών συναλλαγών και απόδοσή τους στο Δημόσιο, υπό την προϋπόθεση ότι ο επιχειρηματίας είναι συνεπής με τις νέες υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο. 3. Δημιουργία ενός σύγχρονου Πτωχευτικού Δικαίου εναρμονισμένου με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. 4. Χρέος ελεύθερου επαγγελματία/ νοικοκυριού. Ο επαγγελματίας βιοτέχνης τεχνικός

είναι παράλληλα και οικογενειάρχης με αποτέλεσμα να απαιτούνται γενναίες αποφάσεις με σκοπό τη λύση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών αλλά και την ψυχική υγεία των τελευταίων εναπομεινάντων με τεχνικές καταρτίσεις επιχειρηματιών για την ευρύτερη ανάπτυξη της οικονομίας. 5. Ταξινόμηση και ξεκαθάρισμα των υγιών επιχειρήσεων και αυτών που έχουν προοπτική ανάπτυξης και εξυγίανσης. Οι «βαριά άρρωστες», πτωχευμένες ή υπό πτώχευση επιχειρήσεις δεν μπορούν να απορροφήσουν προγράμματα χρηματοδοτήσεων. 6. Επιδότηση επιτοκίων δανεισμού για επιχειρήσεις με δράσεις εξαγωγικού χαρακτήρα, κατά 50%, με παράλληλη δέσμευση του δανειολήπτη για την αύξηση των θέσεων εργασίας. 7. Ενίσχυση ελληνικής προστιθέμενης αξίας με προώθηση του Σήματος Ελληνικού Προϊόντος. 8. Ασπίδα προστασίας του επιχειρηματία και έσοδα με τις αποπληρωμές των χρεών του επιχειρηματικού κόσμου στο κράτος. ● Με τη δημιουργία 12.000 € αφορολόγητου με όλων των ειδών τις αποδείξεις φτάνει να έχει παρακρατηθεί και αποδοθεί ο ανάλογος ΦΠΑ. ● Θέσπιση αφορολόγητου στα πρώτα 12.000 € και μετά 20%, επί των καθαρών κερδών, με 50% προκαταβολή και όχι 100%. ● Για τις κερδοφόρες επιχειρήσεις, ό,τι ποσό επενδύεται αποδεδειγμένα σε παραγωγική/μεταποιητική δραστηριότητα και αύξηση θέσεων εργασίας, πρέπει να είναι αφορολόγητο και επιδοτούμενο από το κράτος με ποσοστό 3-5% επί της επένδυσης. 9. Εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό. Είναι διαπιστωμένη η έλλειψη εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού (επισκευή, παραμετροποίηση, συντήρηση των μηχανών κ.ά.) με πολύ μεγάλο κίνδυνο να χαθεί η συσσωρευμένη τεχνική γνώση και εμπειρία. Από τότε που απομακρύνθηκαν οι βιοτεχνίες από τον αστικό ιστό, οι νέοι άνθρωποι έχασαν την επαφή με τα επαγγέλματα μαστορικής (βιωματικά).

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

Εκπαίδευση

ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Η σημασία των ήπιων δεξιοτήτων

ι σύγχρονες τεχνολογίες αυτοματοποίησης, η κλιματική κρίση, η παγκοσμιοποίηση και η δημογραφική γήρανση επιφέρουν ριζικές αλλαγές στον εργασιακό χάρτη. Νέα επαγγέλματα και ειδικότητες εμφανίζονται, άλλα απειλούνται με αφανισμό, ενώ μεταβάλλεται ουσιωδώς ο τρόπος με τον οποίο οι απασχολούμενοι εκτελούν τα εργασιακά τους καθήκοντα. Σε αυτό το ρευστό και δυναμικό περιβάλλον, όπου οι δυσκολίες αντιστοίχισης των ζητούμενων με τις προσφερόμενες θέσεις εργασίας εντείνονται, οι δεξιότητες –οι δυνατότητες δηλαδή των ατόμων να εφαρμόζουν στην πράξη και με αποτελεσματικό τρόπο τις γνώσεις και τα προσόντα τους– αναδεικνύονται ως «νόμισμα» που διευκολύνει τη σύζευξη μεταξύ ζήτησης και προσφοράς εργασίας. Οπως τεκμηριώνεται και εμπειρικά σε σειρά σχετικών μελετών, η ταχύτατη διάχυση των νέων τεχνολογικών εφαρμογών σε ολοένα και μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπινων δραστηριοτήτων έχει αναδείξει τις ψηφιακές δεξιότητες ως τις πλέον περιζήτητες στην αγορά εργασίας. Συγχρόνως, όμως, η αυτοματοποίηση που επιφέρουν οι νέες τεχνολογίες απελευθερώνει το άτομο από την εκτέλεση, όχι μόνο καθηκόντων ρουτίνας, αλλά και εκείνων που απαιτούν βασικού ή ακόμη και μεσαίου επιπέδου γνωσιακές δεξιότητες. Ως αποτέλεσμα, η προστιθέμενη αξία της ανθρώπινης εργασίας (θα) προέρχεται κυρίως από δεξιότητες που, εκ της φύσεώς τους, δεν επιδέχονται αυτοματοποίηση. Πρόκειται για τις λεγόμενες «ήπιες» ή «ανθρωποκεντρικές» δεξιότητες, οι οποίες καταγράφουν επίσης αυξανόμενη ζήτηση στις αγορές εργασίας. Ενδεικτική εν προκειμένω είναι η τελευταία μελέτη του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για το μέλλον της εργασίας (2020) όπου, μεταξύ των δεξιοτήτων στις οποίες οι επιχειρήσεις αποδίδουν μεγάλη βαρύτητα, στις τέσσερις πρώτες συγκαταλέγονται η «κριτική σκέψη και ανάλυση», η «επίλυση σύνθετων προβλημάτων», η «δυνατότητα αυτόνομης εργασίας» και η «εργασία σε ομάδες». Ενδιαφέροντα είναι, επίσης, τα ευρήματα πρόσφατης έρευνας της McKinsey (2021), η οποία επιχειρεί να προσδιορίσει τις δεξιότητες εκείνες που ενισχύουν την προσαρμοστικότητα του ανθρώπινου δυναμικού έναντι των επερχόμενων αλλαγών. Σε πρώτη φάση, η έρευνα ομαδοποιεί 56 συνολικά δεξιότητες σε 13 κατηγορίες, οι οποίες με τη σειρά τους εντάσσονται σε 4 ευρύτερες ομάδες δεξιοτήτων. Αυτές είναι: ● γνωσιακές δεξιότητες ● διαπροσωπικές δεξιότητες ● δεξιότητες ηγεσίας και αυτόνομης εργασίας και ● ψηφιακές δεξιότητες Ακολούθως, αξιολογούνται οι επιδόσεις των ερωτώμενων στις επιμέρους δεξιότητες βάσει ορισμένων τιμών αναφοράς. Η

Του ΖΉΣΉ ΜΑΝΟΎΖΑ, policy analyst, ΣΕΒ

επιλογή των δεξιοτήτων βασίζεται στην εκπλήρωση των εξής κριτηρίων: ● Η ανθρώπινη εργασία να αποδίδει προστιθέμενη αξία, πλέον αυτής που δύναται να επιτευχθεί μέσω αυτοματοποιημένων συστημάτων και εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης ● Η δυνατότητα λειτουργίας σε ψηφιακά περιβάλλοντα και ● Η δυνατότητα προσαρμογής σε νέες μεθόδους εργασίας και νέα επαγγέλματα Από τα ευρήματα της έρευνας έχει ενδιαφέρον να επισημανθούν τα παρακάτω: Το υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο και οι επιδόσεις στις διαπροσωπικές δεξιότητες και τις δεξιότητες ηγεσίας και αυτόνομης εργασίας (όπως είναι η «επιχειρηματικότητα», η «διαχείριση της αβεβαιότητας», η

Το υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο και οι επιδόσεις στις διαπροσωπικές δεξιότητες και τις δεξιότητες ηγεσίας και αυτόνομης εργασίας, όπως είναι η «επιχειρηματικότητα», η «διαχείριση της αβεβαιότητας», η «επίλυση συγκρούσεων», η «ενσυναίσθηση», η «δημιουργική σκέψη και φαντασία» και η «ανάληψη κινδύνου», εμφανίζουν χαμηλή συσχέτιση

«επίλυση συγκρούσεων», η «ενσυναίσθηση», η «δημιουργική σκέψη και φαντασία» και η «ανάληψη κινδύνου») εμφανίζουν χαμηλή συσχέτιση. Δηλαδή, τα άτομα με υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο δεν διαθέτουν κατ’ ανάγκην αυτού του τύπου τις δε-

ξιότητες στον επιθυμητό βαθμό. Η πιθανότητα απασχόλησης είναι κατά μέσο όρο υψηλότερη για τους ερωτώμενους που διαθέτουν σε ικανοποιητικό επίπεδο δεξιότητες, όπως είναι η «προσαρμοστικότητα», η «διαχείριση της αβεβαιότητας» και ο «προσανατολισμός στο αποτέλεσμα». Οι ερωτώμενοι με υψηλές επιδόσεις σε δεξιότητες όπως «οργάνωση της εργασίας», «επίγνωση οργανωτικών απαιτήσεων» και «υποβολή των κατάλληλων ερωτήσεων» απασχολούνται κατά μέσο όρο σε θέσεις εργασίας υψηλού εισοδήματος. Οι παραπάνω διαπιστώσεις υπενθυμίζουν ότι στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον, εκτός από τις ψηφιακές, οι ήπιες ή ανθρωποκεντρικές δεξιότητες αποτελούν επίσης πολύτιμο εφόδιο για την ενίσχυση της απασχολησιμότητας του ανθρώπινου δυναμικού. Ως εκ τούτου, η καλλιέργεια αυτού του τύπου των δεξιοτήτων από το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και από τα προγράμματα μάθησης ενηλίκων, αποφέρει ουσιαστικά οφέλη στην ενίσχυση της απασχόλησης, της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής. Σε αυτό το πλαίσιο, η αμφίδρομη ροή πληροφόρησης μεταξύ εκπαιδευτικών οργανισμών και επιχειρήσεων, βάσει της συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων από την αγορά εργασίας, θα συμβάλει στη βελτίωση του εκπαιδευτικού περιεχομένου.

Εκπαίδευση

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

πανδημική κρίση είχε, αδιαμφισβήτητα, σημαντικές επιπτώσεις στην αγορά εργασίας και στους εργαζόμενους της χώρας. Οι μαζικές αναστολές εργασίας και οι εφαρμογές τηλεργασίας αύξησαν δραματικά την επισφάλεια πολλών θέσεων εργασίας. Επιπρόσθετα, η Ελλάδα είχε τη χειρότερη επίδοση ως προς την ποιότητα της απασχόλησης στην Ε.Ε. και το υψηλότερο ποσοστό υποβάθμισης της εργασίας σε σχέση με το 2010. Παράλληλα, το ποσοστό απασχόλησης συνεχίζει να μειώνεται και είναι εξαιρετικά χαμηλό σε σχέση τόσο με τον μέσο όρο της ευρωζώνης όσο και με τους στόχους της Ατζέντας Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατα στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO), οι συνέπειες της πανδημίας για την αγορά εργασίας εμφανίζονται σημαντικά άνισες σε σχέση με την ηλικία, το φύλο και το επίπεδο εκπαίδευσης. Ειδικότερα, η πανδημία έπληξε περισσότερο τους νέους μέχρι 29 ετών σε σύγκριση με τις άλλες ηλικιακές ομάδες. Οι νέοι, κυρίως, εργαζόμενοι οδηγήθηκαν εκτός εργατικού δυναμικού, ενώ σημειώθηκε σημαντική άνοδος του ποσοστού όσων δεν εργάζονται, ούτε σπουδάζουν ή παρακολουθούν προγράμματα κατάρτισης. Η πανδημία επηρέασε σε μεγαλύτερο βαθμό και άλλες ομάδες της αγοράς εργασίας, όπως τις γυναίκες και τα άτομα χαμηλότερης εκπαιδευτικής βαθμίδας (μέσης, τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης). Είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί να υπάρξει επιτυχημένο σχέδιο ανάκαμψης της χώρας χωρίς να συνεκτιμήσει τα παραπάνω δεδομένα και χωρίς να συμπεριλάβει πολιτικές που να αντιμετωπίζουν και να διορθώνουν αυτές τις ανισότητες. Το νέο σχέδιο ανασύνταξης της χώρας οφείλει να είναι ένα δίκαιο σχέδιο μετάβασης στην επόμενη ημέρα. Να λειτουργήσει κυρίως προς όφελος του κόσμου της εργασίας ο οποίος σήκωσε το κύριο βάρος της τρέχουσας κρίσης. Να είναι ένα σχέδιο στήριξης, κοινωνικής ενσωμάτωσης και προόδου των ανέργων, των πιο ευάλωτων ομάδων της αγοράς εργασίας καθώς και των μικρομεσαίων στρωμάτων. Η ανάπτυξη που αναμένεται να προκύψει από την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων φέρνει ξανά στο προσκήνιο το κρίσιμο θέμα της κοινωνικής της διάστασης. Η ανάπτυξη πρέπει να υπηρετεί τους στόχους της μετάβασης σε μια πράσινη και ψηφιακή οικονομία. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να είναι είναι βιώσιμη, συνεκτική και κοινωνικά δίκαιη, χωρίς αποκλεισμούς. Ρόλο-κλειδί για τα παραπάνω έχει η ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Γι' αυτό είναι απαραίτητη η δέσμευση της οικονομικής πολιτικής στην αύξηση της παραγωγικής και της ποιοτικής απασχόλησης, στη θεσμοθέτηση κατώτατου μισθού αξιοπρεπούς διαβίωσης και στην αποτελεσματική ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και

Ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς

Του ΓΙΆΝΝΗ ΠΟΎΠΚΟΎ, γενικού συμβούλου ΓΣΕΕ, πρ. αντιπροέδρου Νεολαίας της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ETUC)

συμβάσεων σε όλα τα επίπεδα. Να σταματήσουν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας να αντιμετωπίζονται ως δήθεν «βαρίδια» για την ανάπτυξη. Να αντιμετωπιστούν ως θεμελιώδεις θεσμοί δημοκρατίας, κοινωνικής ρύθμισης και δικαιοσύνης, που προάγουν τον διάλογο, την ασφάλεια και την αξιοπρέπεια στην εργασία και είναι θεμέλια μιας σύγχρονης, καινοτόμας και ποιοτικής ανταγωνιστικότητας για τις επιχειρήσεις. Απόλυτη προτεραιότητα πρέπει να είναι η δημιουργία ποιοτικών και βιώσιμων θέσεων πλήρους απασχόλησης με αξιοπρεπείς αμοιβές, μέσω δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων. Με τον τρόπο αυτό θα δοθούν ισχυρά κίνητρα και στους νέους που έφυγαν στο εξωτερικό να επιστρέψουν στη χώρα μας. Τόσο αυτοί όσο και όσοι έμειναν στην Ελλάδα προσβλέ-

πουν σε μια χώρα σύγχρονη, με υψηλό βιοτικό επίπεδο, καθώς και με υψηλής ποιότητας υγεία, παιδεία και κοινωνική πρόνοια. Για τον λόγο αυτό είναι αναγκαία η ταυτόχρονη υιοθέτηση μέτρων κοινωνικής προστασίας (πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, κοινωνική ασφάλιση κ.ά.). Σύμφωνα με την Ετήσια Εκθεση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση (2021), τα δεδομένα βασικών κοινωνικών δεικτών της Ατζέντας 2030 του ΟΗΕ για τον κίνδυνο φτώχειας στην εργασία, την εξέλιξη της φτώχειας και της άνισης διανομής του εισοδήματος στην Ελλάδα δεν δείχνουν μετάβαση της χώρας σε ένα υπόδειγμα βιώσιμης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, με άξονα την απασχόληση, την αξιοπρεπή εργασία και την κοινωνική δικαιοσύνη. Αντίθετα, η υστέρηση που εμφανίζει η χώρα μας στους παραπάνω δείκτες είναι αξιοσημείωτα υψηλή.

Η πανδημία έπληξε περισσότερο τους νέους μέχρι 29 ετών σε σύγκριση με τις άλλες ηλικιακές ομάδες. Οι νέοι, κυρίως, εργαζόμενοι οδηγήθηκαν εκτός εργατικού δυναμικού

Ο δρόμος, λοιπόν, που πρέπει να καλύψουμε είναι μεγάλος. Η όποια μετάβαση στο νέο οικονομικό υπόδειγμα θα πρέπει να προκύψει από οργανωμένο διάλογο και διαβούλευση χωρίς αποκλεισμούς. Θα πρέπει να ενισχυθούν οι επίσημες διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερόμενους φορείς και με τα συνδικάτα σε εθνικό, κλαδικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Μέχρι σήμερα ο διάλογος αυτός, για ένα τόσο κρίσιμο για το μέλλον της χώρας θέμα, είναι πλήρως υποβαθμισμένος, αν όχι ανύπαρκτος. Τέλος, είναι εξαιρετικά αναγκαία η ενίσχυση του θεσμού και του ρόλου της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, της επανεκπαίδευσης και της διά βίου μάθησης για τους εργαζομένους και τους ανέργους. Στη σύγχρονη εποχή των σημαντικών μεταβάσεων και αλλαγών στα επαγγέλματα και στις ειδικότητες, καμία χώρα δεν μπορεί να θεωρείται σύγχρονη όταν μεγάλο ποσοστό των πολιτών της δεν διαθέτει τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες ή εκείνες τις δεξιότητες που διευκολύνουν την προσπάθειά τους για αναζήτηση, διατήρηση και βελτίωση της θέσης εργασίας τους. Η προστασία των εργαζομένων της νέας ψηφιακής εποχής και της νέας δομής της ελληνικής οικονομίας που αναμένεται να προκύψει από τον ήδη εξελισσόμενο ψηφιακό μετασχηματισμό είναι κρίσιμης σημασίας. Η αντίδραση των συνδικάτων στη νέα πραγματικότητα, που με αφορμή τον τεχνολογικό μετασχηματισμό επιχειρείται να διαμορφωθεί σε βάρος της εργασίας και των δικαιωμάτων των εργαζομένων, πρέπει να είναι ισχυρή και ανάλογη της δράσης που ανέπτυξαν τα συνδικάτα και τα εργατικά κινήματα στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Τότε τα συνδικάτα κατόρθωσαν να εξανθρωπίσουν σε μεγάλο βαθμό τον καπιταλισμό. Σήμερα είναι αυτά που θα πρέπει να λειτουργήσουν ως τροχοπέδη στην εγκαθίδρυση μιας νέας άδικης εργασιακής και κοινωνικής πραγματικότητας. Τα συνδικάτα στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και σε παγκόσμιο επίπεδο πρέπει να προωθήσουν μια νέα οργάνωση της εργασίας, με νέα κατανομή των ωρών και των ημερών εργασίας, του παραγόμενου πλούτου και της αυξημένης παραγωγικότητας υπέρ των εργαζομένων (π.χ. τη μείωση των ωρών εργασίας χωρίς μείωση αποδοχών) και να αγωνιστούν για την αύξηση της πλήρους απασχόλησης και την επικράτηση ενός υψηλού επιπέδου κοινωνικής προστασίας. Να αγωνιστούν για τη μείωση της νέας ανισορροπίας μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας που δημιουργείται και των κοινωνικών ανισοτήτων. Η πραγματοποίηση όλων των παραπάνω προϋποθέτει στήριξη και συμμετοχή των εργαζομένων στους θεσμούς της συλλογικής τους εκπροσώπησης, σύγχρονη, προοδευτική νοοτροπία και πολιτικές με το βλέμμα στο μέλλον. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να οικοδομήσουμε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης σε ένα πλαίσιο δίκαιης μετάβασης χωρίς αποκλεισμούς και να θέσουμε τις βάσεις για μια νέα κοινωνική ευημερία και για ένα καλύτερο αύριο για τους εργαζόμενους και για όλους τους πολίτες της χώρας.

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

Εκπαίδευση

Με το βλέμμα στο μέλλον στον δρόμο

Της ΠΑΤΡΊΤΣΊΑΣ ΚΥΠΡΊΑΝΊΔΟΥ, πρώην γενικής γραμματέως Ερευνας και Τεχνολογίας στο υπουργείο Παιδείας

τις μέρες μας, ο παγκόσμιος ανταγωνισμός μετατοπίζεται συνεχώς προς την έρευνα και την τεχνολογική καινοτομία. Οι ισχυρές χώρες δεν είναι τυχαίο που δαπανούν -συνήθως με μακρόχρονο σχεδιασμό- μεγάλα ποσά του ΑΕΠ τους στους τομείς αυτούς. Ειδικά η πρόοδος στις νέες και αναδυόμενες τεχνολογίες και στις ψηφιακές εφαρμογές έχει αλλάξει ήδη την ανθρώπινη δραστηριότητα και τους όρους του «παιχνιδιού»: τεχνητή νοημοσύνη, διαχείριση δεδομένων, υπολογιστική υψηλών επιδόσεων, κβαντική υπολογιστική, ρομποτική, επικοινωνίες 5G και άλλα πολλά εφαρμόζονται σήμερα διεθνώς, ενώ οι επιπτώσεις τους δεν έχουν πλήρως μελετηθεί. Αναζητούνται μάλιστα διεθνώς τα νέα κανονιστικά πλαίσια και οι τρόποι κοινωνικού ελέγχου αυτών των τεχνολογιών, στο πλαίσιο της αναζήτησης ενός μοντέλου βιώσιμης περιβαλλοντικά και δίκαιης κοινωνικά ανάπτυξης. Φαίνεται ότι η τεχνολογική πρόοδος είναι αναγκαία, αλλά όχι από μόνη της ικανή συνθήκη για την απάντηση στα μεγάλα ερωτήματα. Θα νόμιζε επομένως κάποιος ότι σήμερα είναι αυταπόδεικτη η ανάγκη οι κοινωνίες να μαθαίνουν συνεχώς, ώστε οι πολίτες να κατανοούν καλύτερα τα φαινόμενα - φυσικά και κοινωνικά. Μια αποτελεσματική αντιμετώπιση μεγάλων προκλήσεων, όπως οι πανδημίες, η κλιματική κρίση, η σωστή αξιοποίηση και ο έλεγχος των νέων τεχνολογιών, προϋποθέτει ενημερωμένους πολίτες και κυρίως σωστά κι ευρύτερα εκπαιδευμένη νέα γενιά. Το στοίχημα δεν αφορά φυσικά μόνο την τεχνική πλευρά της εκπαίδευσης, τις αναγκαίες δεξιότητες. Επιθυμούμε άραγε ως κοινωνία μια δημόσια εκπαίδευση επαρκή και χωρίς αποκλεισμούς, ώστε να καλύψει τις σύγχρονες και γοργά μεταβαλλόμενες ανάγκες του πολύπλοκου κόσμου μας; Η απάντηση δυστυχώς δεν είναι αυτονόητη. Οι πρόσφατες ρυθμίσεις για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και την εισαγωγή στα πανεπιστήμια, η υποτίμηση του ακαδημαϊκού χαρακτήρα της έρευνας και η μονοσήμαντη διασύνδεσή της με τις επιχειρήσεις, η υποχρηματοδότηση των ερευνητικών φορέων και η χωρίς όραμα και σχέδιο διαχείριση του «χθες» και των σοβαρών παρεμβάσεων της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ είναι μόνο λίγα από όσα σηματοδοτούν τη

συνεχή υποβάθμιση της εκπαίδευσης και Για τον σκοπό αυτό όμως απαιτείται ένας της έρευνας στη χώρα. κοστολογημένος σχεδιασμός σε βάθος χρόΤο πιο ορατό όλων είναι ότι η κυβέρνηση νου για την εκπαίδευση, την έρευνα και την θέτει περιορισμούς στην πρόσβαση στα ΑΕΙ. καινοτομία έντασης γνώσης, με επένδυση Αντί για μέτρα στήριξης της Παιδείας που στο πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό της χώεπλήγη τόσο μέσα στην πανδημία, επιτίθεται ρας και ειδικά στους νέους. στα μορφωτικά δικαιώματα και επιβάλλει Η δε αξιοποίηση των ερευνητικών αποτετο «όποιος θέλει να σπουδάσει, πληρώνει». λεσμάτων και η ενσωμάτωση της νέας γνώΕίναι δυστυχώς ορατή σης και καινοτομίας πλέον η εχθρική στάστον δημόσιο και ση προς τη νέα γενιά, Δεν χρειάζεται να στον ιδιωτικό τομέα η οποία αντικειμενικά είναι κανείς ειδικός απαιτούν μακρόκαλείται να βρει νέες χρονο σχεδιασμό, λύσεις στα παλαιά για να αντιληφθεί ότι πόρους και όραμα. προβλήματα που της ο προϋπολογισμός Προϋποθέτουν κληροδοτούμε. δηλαδή την κατάραυτός είναι παντελώς Υπονομε ύον τας τιση ενός συνεκτιόμως περαιτέρω το ανεπαρκής. Οι πόροι που κού σχεδίου για τη χώρα, ενός κεντριμέλλον της νέας γε- προβλέπονται για την κού σχεδιασμού με νιάς, ανοίγονται νέοι έρευνα είναι χαμηλότεροι τους αντίστοιχους κύκλοι μετανάστευπόρους. Και φυσικά σης και φυγής στο κι από τους ήδη χαμηλούς εξωτερικό. Και δυστυ- που προέβλεπε το σχέδιο όλα αυτά, με διαφάχώς αυτές οι πολιτικές νεια και δημόσια διβάζουν τη σφραγίδα Πισσαρίδη αβούλευση, ώστε η τους στο μέλλον, σησυντεταγμένη πολιμαδεύουν τη θέση της χώρας μας στον δι- τεία να απαντήσει στις μεγάλες προκλήσεις εθνή καταμερισμό, στην Ευρώπη και στον για την οικονομία, την κλιματική αλλαγή, τις κόσμο. κοινωνικές ανισότητες, την 4η Β.Ε., τη διαΣτους αντίποδες αυτών των αντιλήψεων σφάλιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων. είναι κατά τη γνώμη μας ένα άλλο μοντέλο Με το βλέμμα στο μέλλον λοιπόν, οι πόανάπτυξης με έμφαση στην έρευνα και την ροι του Ταμείου Ανάκαμψης είναι μεγάλης καινοτομία, συμπεριληπτικό και χωρίς απο- σημασίας και η αξιοποίησή τους ένα ζήτηκλεισμούς, με στόχο τη μείωση των ανισοτή- μα που αφορά όλους και ειδικά τον χώρο της των και την κοινωνική πρόοδο. έρευνας και καινοτομίας, τομείς του οποίου

διαπερνούν οριζοντίως τους στόχους του Ταμείου, όπως τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την πράσινη μετάβαση, την παραγωγή στην 4η Β.Ε. κ.λπ. Τι προβλέπει όμως το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» σχετικά; Σύμφωνα με τα όσα έχουν μέχρι στιγμής παρουσιαστεί δημοσίως, προβλέπεται το μυθικό ποσό του 1,04 δισ. € για κατάρτιση και δεξιότητες (για τη Διά Βίου Μάθηση και το Εθνικό Σύστημα Αναβάθμισης Δεξιοτήτων) και 471 εκατ. € για την «Προώθηση της ποιότητας, της καινοτομίας και της εξωστρέφειας στα πανεπιστήμια» (όπου μάλιστα συμπεριλαμβάνονται και «διδακτορικά συνδεδεμένα με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας»). Για την έρευνα και την καινοτομία προορίζονται μόλις 443 εκατ. €, δηλαδή το 1,43% των πόρων του συνολικού σχεδιασμού, που με τη μόχλευση θα φτάσουν τα 554 εκατ. €. Από δε τα 443 εκατ., για την «ενίσχυση της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας στα πανεπιστήμια κι ερευνητικά κέντρα της χώρας», προβλέπονται μόλις 140 εκατ. € για τέσσερα χρόνια (δηλαδή 35 εκατ. € ετησίως) - τα οποία μάλιστα προορίζονται για την υλοποίηση αρκετών υψηλού κόστους δράσεων: από ίδρυση νέου ινστιτούτου για τεχνητή νοημοσύνη μέχρι ανάπτυξη μη επανδρωμένων συστημάτων. Για τη συνέχιση δε της Δράσης «Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ» (ΕΣΠΑ 2014-20) που σχεδίασε και υλοποίησε η κυβέρνηση

Εκπαίδευση

25-26 Σεπτεμβρίου 2021

της καινοτομίας Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης είναι μεγάλης σημασίας και η αξιοποίησή τους ένα ζήτημα που αφορά όλους και ειδικά τον χώρο της έρευνας και καινοτομίας, τομείς του οποίου διαπερνούν οριζοντίως τους στόχους του Ταμείου, όπως τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την πράσινη μετάβαση, την παραγωγή στην 4η Β.Ε.

ΣΥΡΙΖΑ με 542,5 εκατ. για συνεργατικά έργα μεταξύ επιχειρήσεων, πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων -ένα σοβαρό αναπτυξιακό εργαλείο μέσω του οποίου συστάθηκαν εκατοντάδες νεοφυείς εταιρείες έντασης γνώσης- προβλέπονται μόνον 25 εκατ. €. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να αντιληφθεί ότι ο προϋπολογισμός αυτός είναι παντελώς ανεπαρκής. Οι πόροι που προβλέπονται για την έρευνα είναι χαμηλότεροι κι από τους ήδη χαμηλούς που προέβλεπε το σχέδιο Πισσαρίδη. Αλλά και ποιοτικά οι πόροι αυτοί είναι ανεπαρκείς. Οι δράσεις που προβλέπονται είναι εντελώς αποσπασματικές και δεν αντιστοιχούνται ούτε σε σοβαρές παρεμβάσεις για την έρευνα την επόμενη δεκαετία, αλλά ούτε στις δυνατότητες του οικοσυστήματος έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας -δηλαδή δημόσιου και ιδιωτικού τομέα της χώρας- να συμβάλει στο τρίπτυχο «Κλιματική Κρίση-4η Βιομηχανική Επανάσταση-Κοινωνικές Ανισότητες». Τούτων δοθέντων και με βάση το ότι δεν μεσολάβησε κάποια διαβούλευση ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους κοινωνικούς εταίρους, τα ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια, είναι μάλλον αναμενόμενο ότι θα χαθεί μια σημαντική ευκαιρία για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου. Σήμερα, στον τομέα της Ε&Κ και μετά τη μεταφορά της πρώην ΓΓΕΤ στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, οι κυβερνώντες έχουν δείξει πλέον στην ερευνητική κοινότητα τις επιλογές τους, με ό,τι αυτό συνεπά-

γεται για τον σχεδιασμό, τους πόρους και τις δεσμεύσεις της πολιτείας. Η παρωχημένη ιστορικά αντίληψη για την εργαλειοποίηση της έρευνας και του δημόσιου ερευνητικού συστήματος αποκλειστικά για τις τρέχουσες ανάγκες της οικονομίας, με υποτίμηση της ακαδημαϊκής διάστασης της δημόσιας έρευνας, περιορίζει σημαντικά τις δυνατότητες του ερευνητικού συστήματος της χώρας. Αποκόβει δε σήμερα σημαντικό επιστημονικό δυναμικό από ευκαιρίες χρηματοδότησης σε κρίσιμους τομείς -είτε αναδυόμενους είτε με συγκριτικό πλεονέκτημα για τη χώρα- εάν αυτοί δεν είναι άμεσα αποδοτικοί αποκλειστικά με οικονομικούς όρους. Πεδία ερευνητικής δραστηριότητας όπως οι κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες και ειδικά ο πολιτισμός απαξιώνονται περαιτέρω. Επίσης, η οριζόντια και χωρίς επιστημονικά κριτήρια καινοτομίας χρηματοδότηση εταιρειών ή ακόμα και επενδυτικών αγγέλων με δημόσιο χρήμα μάλλον δεν θα βελτιώσει τη χαμηλή ένταση καινοτομίας της οικονομίας στη χώρα, που αποτελεί ένα χρόνιο και δομικό πρόβλημα. Από την άλλη, η απαξίωση του ΕΛΙΔΕΚ και του ΙΚΥ και η μη πρόσληψη νέων ερευνητών σε μόνιμες θέσεις φυσικά δεν θα βοηθήσουν στην ανανέωση του ερευνητικού δυναμικού και τη διασφάλιση της αναγκαίας συνέχειας των γενεών. Και ενώ οι εφαρμογές των νέων τεχνολογιών συνεχώς διευρύνονται, το κράτος παραμένει ο μεγάλος απών από τη σοβαρή μελέτη και αξιολόγηση των επιπτώσεών τους, για τις αναγκαίες νομοθετικές και κανονιστικές παρεμβάσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να διασφαλίζονται οι μηχανισμοί κοινωνικού ελέγχου που διέπουν εξ υπαρχής την ανθρώπινη συμπεριφορά. Με το βλέμμα στο μέλλον λοιπόν, η ερευνητική κοινότητα της χώρας και ειδικά οι νέοι επιστήμονες δικαιούνται ένα καλύτερο παρόν. Η συμβολή τους σε ένα συνεκτικό σχέδιο για την ανασυγκρότηση της χώρας μπορεί να είναι πολύ σημαντική.

ΕΚΠΑ: Το E-Learning του Πανεπιστημίου Αθηνών ξεπερνά τους 100.000 αποφοίτους

πιμόρφωση προσαρμοσμένη στις ανάγκες της αγοράς εργασίας προσφέρει το Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (E-Learning) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, που αναπτύσσει προγράμματα εξ αποστάσεως επιμόρφωσης τα οποία συνδέουν τη θεωρητική με την πρακτική γνώση, καλλιεργώντας κυρίως την εφαρμοσμένη διάσταση των επιστημών στα αντίστοιχα επαγγελματικά πεδία. Ηδη στην 20ετή λειτουργία του το E-Learning του ΕΚΠΑ έχει καθιερωθεί ως η μεγαλύτερη E-Learning κοινότητα στην Ελλάδα, διαθέτει πάνω από 400 προγράμματα επιμόρφωσης στην ελληνική γλώσσα και πάνω από 40 στην αγγλική γλώσσα, με περισσότερους από 150 καθηγητές του ιδρύματος να συμμετέχουν στην ανάπτυξη και την υλοποίησή τους και με περισσότερους από 100.000 αποφοίτους. Μάλιστα η υψηλή ποιότητα των επιμορφωτικών προγραμμάτων διασφαλίζεται τόσο από το κύρος του αρχαιότερου Πανεπιστημίου της Ελλάδας όσο και από την υιοθέτηση των πιο σύγχρονων εκπαιδευτικών προσεγγίσεων, μεθόδων και εργαλείων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αναζητήσουν προγράμματα από ένα ευρύ φάσμα εκπαιδευτικών κατευθύνσεων, όπως: Ψυχολογία, Παιδαγωγικά, Ειδική Αγωγή, Marketing, Υγεία, Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων, Χρηματοοικονομικά, Τουριστικά, Real Estate, Ναυτιλιακά, Περιβάλλον, Πληροφορική, Web Development, Ψηφιακός Μετασχηματισμός, Νομικά, Πολιτισμός, κ.ά.

Σύμφωνα με τον επιστημονικό υπεύθυνο Π.Ε. Πετράκη, στόχος είναι τα προσφερόμενα προγράμματα να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σύγχρονης αγοράς εργασίας και να εφοδιάζουν τους εκπαιδευόμενους με άμεσα εφαρμόσιμες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για συγκεκριμένες θέσεις εργασίας. Οπως τονίζεται, το E-Learning του ΕΚΠΑ αναπτύσσει διαρκώς νέα και καινοτόμα προγράμματα που συνδέονται άμεσα με τα επαγγέλματα αιχμής. Ενδεικτικά την τρέχουσα περίοδο ξεχωρίζουν, μεταξύ άλλων, προγράμματα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων (digital skills), τη Διοίκηση Επιχειρήσεων στη μετα-Covid εποχή αλλά και το «Logistics 4.0» και την «έξυπνη» διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας, την ενίσχυση του τουριστικού και ξενοδοχειακού κλάδου, τη βιώσιμη ανάπτυξη και το περιβάλλον, προγράμματα για την ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας στην εκπαίδευση, αλλά και μοριοδοτούμενα προγράμματα για εκπαιδευτικούς σχετικά με τα εργαστήρια δεξιοτήτων. Εκτός από επαγγελματικής επιμόρφωσης προγράμματα, μπορεί κανείς να βρει και προγράμματα προσωπικής ανάπτυξης όπως: δημιουργική γραφή, life coaching, αυτοβελτίωση, διαχείριση άγχους, ευ ζην κ.ά. Περισσότερες πληροφορίες για τα εξ αποστάσεως προγράμματα επιμόρφωσης από το E-Learning του ΕΚΠΑ μπορείτε να βρείτε στις σελίδες: ● https://elearningekpa.gr προγράμματα στα ελληνικά ● https://elearninguoa.org προγράμματα στα αγγλικά