ΕΦΣΥΝ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΟΥΝΙΟΣ 2023

Βιώσιμη Ανάπτυξη

Νέες πολιτικές

και οικονομικές προκλήσεις

με φόντο το περιβάλλον

Οι «πράσινες» οδηγίες

της Ε.Ε. για το 2030

Αιολική ενέργεια

και η συμβολή της

Χρηματοδοτήσεις

και κριτήρια

«Πράσινες»

επενδύσεις

Φόροι και «πράσινη»

μετάβαση

Το στοίχημα

της κυκλικής οικονομίας

Εκδοση

της «Εφημερίδας

των Συντακτών»

Ιούνιος 2023

∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

Σωτήρης Μανιάτης

∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Γιάννης Κιμπουρόπουλος

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΦΥΛΛΟΥ

ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ

Τάσος Παππάς

ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

Γιώργος Αλεξάκης

ΜΕ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΤΟ 2030

Το περιβάλλον, η «πράσινη» μετάβαση, η διαχείριση της κλιματικής κρίσης, παράλληλα με την ενσωμάτωση σε όλο το φάσμα της δημόσιας σφαίρας πολιτικών για

την πλήρωση επί της ουσίας στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, αποτελούν προτάγματα που πλέον δεν χωρούν αναβολές και «εκπτώσεις».

Αλλωστε, με δεδομένο το κόστος της κλιματικής κρίσης, όπως αποτυπώνεται στις τελευταίες καταστροφές («Ιανός», «Μήδεια»

κτλ) αλλά και τις απειλές που αντιμετωπίζουν τα οικοσυστήματα της χώρας, το όλο ζήτημα αποκτά εθνική σημασία.

Η έκθεση με τίτλο «Η ανθεκτικότητα των ελληνικών Δασικών Οικοσυστημάτων στην Κλιματική Αλλαγή», η οποία εκπονήθηκε από την Επιτροπή για την Ανθεκτικότητα των ελληνικών Δασικών Οικοσυστημάτων στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΑΔΟ) και παρουσιάστηκε στο Μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών, απαντά σε πολλές ανησυχίες για το περιβάλλον.

Ειδικότερα, οι κύριες απειλές για τα δάση και τα δασικά οικοσυστήματα της χώρας μας είναι οι δασικές πυρκαγιές, η αέρια ρύπανση, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι προσβολές εντόμων και μυκήτων και τα εισβάλλοντα ξενικά είδη. Υπό την επίδραση της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής και ιδιαίτερα μετά το 2050 αναμένεται ότι όλες αυτές οι απειλές θα ενταθούν και ενδεχομένως θα πολλαπλασιαστούν με τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος για την Ελλάδα.

Τα δάση

Οπως αναφέρθηκε, τα παραγωγικά ελληνικά δάση, τα οποία καλύπτουν συνολική έκταση 39 εκατ. στρεμμάτων, δημιουργούν σε ετήσια βάση οικοσυστημικές υπηρεσίες των οποίων η συνολική αξία ξεπερνά τα 2,83 δισ. € με βαθμό βεβαιότητας 90%. Για μια

λαιοποιημένη αξία διατήρησης των δασών για τα επόμενα 100 χρόνια, με τον ίδιο βαθμό βεβαιότητας και με κοινωνικό επιτόκιο προεξόφλησης 1%, είναι πάνω από 176 δισ. €., ενώ η αειφορική αξία διατήρησης των δασών για ένα

πολύ μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα ξεπερνά

από 283 δισ. €.

Με βάση την Εκθεση, η ανθρωπογενής αλ-

λαγή του κλίματος στην Ελλάδα εκτιμάται ότι

θα είναι περισσότερο έντονη μετά το 2050.

Στην περίπτωση του χειρότερου σεναρίου εκ-

πομπών, αναμένονται κλιματικές συνθήκες

που έντονα επηρεάζουν την ανθεκτικότητα των ελληνικών δασών. Οι συνθήκες αυτές περιλαμβάνουν την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, τη μείωση της βροχόπτωσης (πιο έντονη στα νοτιότερα της χώρας), την αύξηση των ημερών με υψηλές μεσημβρινές και νυχτερινές τιμές θερμοκρασίας του αέρα και την αύξηση του αριθμού συνεχόμενων ξηρών ημερών.

Ειδικότερα, οι μελλοντικές κλιματικές συνθήκες αναμένεται να έχουν επιπτώσεις στην έναρξη και την εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών, οι οποίες εξαρτώνται, εκτός από τις μετεωρολογικές συνθήκες, τόσο από τα βιοφυσικά χαρακτηριστικά της βλάστησης όσο και από τη θέση, την τοπογραφία και την ιστορικότητα της περιοχής στην εμφάνιση δασικών πυρκαγιών. Η στατιστική ανάλυση δείχνει ότι η ετήσια καμένη έκταση στην Ελλάδα παρουσιάζει διαχρονικά ελαφρώς αυξητική τάση, ενώ χωρικά οι περιοχές της χώρας που πλήττονται περισσότερο από δασικές πυρκαγιές είναι η Στερεά Ελλάδα και η Πελοπόννησος.

Μάλιστα, κατά τις ερχόμενες δεκαετίες αναμένεται να εκδηλωθούν δασικές πυρκαγιές με αυξανόμενο μέγεθος και ένταση λόγω

της σημαντικής αύξησης του αριθμού των

ημερών με καιρικές συνθήκες που ευνοούν την έναρξη και εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών. Μεγαλύτερο θα είναι το πρόβλημα στις περιοχές με πευκοδάση, όπου οι μεγάλες πυρ-

καγιές θα είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθούν από την άνοιξη έως το φθινόπωρο, όχι μόνο σε περιοχές με πολύπλοκο ανάγλυφο αλλά και σε εκτάσεις με θαμνώδη βλάστηση. Επιπτώσεις αναμένονται και σε πολλούς τομείς της οικονομίας και στη ζωή των πολιτών. Πολυάριθμες οικίες, τουριστικές εγκαταστάσεις, γεωργικές εκμεταλλεύσεις και βιομηχανικές υποδομές θα επηρεαστούν, ιδιαίτερα στη ζώνη διεπαφής του οικιστικού ιστού - φυσικού περιβάλλοντος, όπου και τα προληπτικά μέτρα προστασίας από τις πυρκαγιές κρίνονται επιτακτικά αναγκαία. Αναμένεται, δε, ότι φυσικές περιοχές που αποτελούν ενδιαιτήματα της άγριας ζωής, χλωρίδας και πανίδας, θα αντιμετωπίσουν επίσης έντονες και μεγάλες πυρκαγιές. Οπως τονίζεται, ιδιαίτερη έμφαση προληπτικής διαχείρισης θα πρέπει να δοθεί στις προστατευόμενες περιοχές, αλλά και σε εκείνες που φιλοξενούν ιστορικά και πολιτισμικά στοιχεία της χώρας.

Οικονομικά μεγέθη

Στο μεταξύ, με βάση την Εκθεση, οι εκτιμήσεις της ετήσιας αξίας των οικοσυστημικών υπηρεσιών των δασών κυμαίνονται από περίπου 30€ ανά στρέμμα έως 126,2€ ανά στρέμμα, ανάλογα με την εκτίμηση. Επομένως, μια πυρκαγιά, η οποία θα κάψει 1.000 στρέμματα δασικής έκτασης θα δημιουργήσει ετήσιες ζημιές που ανάλογα με την προσέγγιση θα κυμαίνονται μεταξύ 30.000€ και 126.200€. Οι ζημιές αυτές αναφέρονται μόνο σε απώλειες οικοσυστημικών υπηρεσιών και δεν περιλαμβάνουν το κόστος που σχετίζεται με καταστροφές σε υποδομές ή ακίνητη περιουσία, καθώς και σε τραυματισμούς ή απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. Συνεπώς, τα έργα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, τα οποία θα μειώσουν τον αριθμό των αναμενόμενων πυρκαγιών, θα οδηγήσουν σε σημαντικά οφέλη στις οικοσυστημικές υπηρεσίες.

Οι προκλήσεις για το περιβάλλον και η πράσινη ανάπτυξη

κύρια δυνατή επιλογή

που υπάρχει για την προστασία από τις πυρκαγιές

είναι η επιστημονική διαχείριση της βλάστησης

και της διαθέσιμης καύσιμης ύλης, σε μια προσπάθεια μείωσης της διαθεσιμότητας των καυσίμων και ελέγχου της επέκτασης της πυρκαγιάς, που εφαρμόζεται στρατηγικά κυρίως γύρω από περιοχές και εγκαταστάσεις που έχουν υψηλό κίνδυνο και τρωτότητα.

Ομάδα Εργασίας για το «πράσινο» μοντέλο

Πάντως, με βάση όσα έχει αναφέρει πρόσφατα η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, η Ελλάδα, στη βάση του Εθνικού Σχεδίου της για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) και σε συμφωνία με τους στόχους και τις δεσμεύσεις που έχει υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ενωση για την «πράσινη» μετάβαση της ευρωπαϊκής οικονομίας, έχει θέσει φιλόδοξους στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Παράλληλα, και με τρόπο συμβατό και ενισχυτικό προς το ΕΣΕΚ, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», όπως τονίζεται, στοχεύει στη μετάβαση της ελληνικής οικονομίας σε ένα διατηρήσιμο, ψηφιοποιημένο και πράσινο μοντέλο ανάπτυξης, ενισχύοντας την ανθεκτικότητά του στην κλιματική αλλαγή.

Ενας χρόνος μελέτης

Με δεδομένο τον καθοριστικό

ρόλο του υπουργείου Οικονομικών

στην «πράσινη» μετάβαση της ελληνικής οικονομίας, ως κεντρικού

φορέα σχεδιασμού και άσκησης οικονομικής πολιτικής, καθώς και των εποπτικών, ρυθμιστικών και άλλων εμπλεκόμενων φορέων του χρηματοπιστωτικού συστήματος, τον Μάρτιο του 2022 συστάθηκε, με απόφαση του τέως υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα (ΦΕΚ 1313/ Β΄/21.03.2022), η Ομάδα Εργασίας για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση και την Πράσινη Οικονομική Μετάβαση, στοχεύοντας στη διαμόρφωση στρατηγικών κατευθύνσεων για την αποτελεσματική ενσωμάτωση της διάστασης της βιωσιμότητας στην οικονομική πολιτική και το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

«Υστερα από συστηματική δουλειά ενός έτους, η Ομάδα Εργασίας υπέβαλε στις 19 Μαΐου 2023, στον υπουργό Οικονομικών Συνθετική Εκθεση η οποία αποτελεί το πρώτο παραδοτέο της», αναφέρεται σχετικά. Τα δύο επίπεδα

«Οι εργασίες της ομάδας επικεντρώθηκαν σε δύο βασικά πεδία: • Στο πρώτο πεδίο ανάλυσης εξετάστηκαν οι μακροοικονομικές και δημοσιονομικές διαστάσεις της πράσινης οικονομικής μετάβασης,

Η Συνθετική Εκθεση που παραδόθηκε στον τέως υπουργό Οικονομικών,

δίνει στην ουσία

και κάποιες κατευθύνσεις

οι οποίες βάζουν

τη βάση για

τη διαμόρφωση

μιας συνολικής στρατηγικής για

την κάλυψη των

χρηματοδοτικών

αναγκών

με έμφαση στις επενδυτικές ανάγκες και δημοσιονομικές διαστάσεις της πράσινης μετάβασης, καθώς και στα κανάλια επίδρασής της στους τομείς της ελληνικής οικονομίας.

Παράλληλα, η Ομάδα αναφέρθηκε στη χρησιμότητα της προσαρμογής της φορολογικής πολιτικής στις ανάγκες της πράσινης μετάβασης, της υιοθέτησης του πράσινου κρατικού προϋπολογισμού, καθώς και στην προοπτική έκδοσης πράσινου κρατικού ομολόγου το επόμενο χρονικό διάστημα. Στο ίδιο πεδίο ανάλυσης, η Ομάδα ανέδειξε τη σημασία της κυκλικής οικονομίας και των εργαλείων χρηματοδότησής της.

• Στο δεύτερο πεδίο ανάλυσης, η Ομάδα εστίασε στην κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων και στην προώθηση της βιώσιμης χρηματοδότησης. Ειδικότερα, εξετάστηκε ο κομβικός ρόλος του χρηματοπιστωτικού συστήματος

και της κεφαλαιαγοράς, καθώς και η σημασία έγκαιρης και ενιαίας υιοθέτησης των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και σχετικών με την εταιρική διακυβέρνηση κριτηρίων

βιωσιμότητας από τις επιχειρήσεις

και τις τράπεζες. Επιπλέον, αναγνωρίστηκαν οι ιδιαίτερες απαιτήσεις που προβάλλει η πράσινη μετάβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ενώ αναδείχθηκαν η

συμβολή και η σημασία των ψηφιακών εργαλείων για την προώθηση της βιώσιμης χρηματοδότησης

στην ελληνική οικονομία».

Συνολικά, με βάση όσα σημειώνονται, «με την υποβολή της Συνθετικής Εκθεσης στον υπουργό Οικονομικών, η Ομάδα Εργασίας στοχεύει

στην κατάθεση μιας ανάλυσης των

διαφορετικών αλλά εξίσου σημαντι-

κών διαστάσεων της πράσινης οικονομικής μετάβασης, σε συνάρτηση με τη βιώσιμη χρηματοδότηση στην

Ελλάδα, αλλά και να καταγράψει κύριες διαπιστώσεις που οδηγούν στην αναγνώριση των ενδεδειγμένων κατευθύνσεων πολιτικής. Κατευθύνσεις οι οποίες δύνανται να θέσουν τη βάση για τη διαμόρφωση μιας συνολικής στρατηγικής, με στόχο την επιτυχή κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της πράσινης μετάβασης, που απαιτείται προκειμένου το ελληνικό αναπτυξιακό μοντέλο να είναι κλιματικά βιώσιμο και κοινωνικά δίκαιο».

Υπενθυμίζεται ότι στην Ομάδα Εργασίας για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση και την Πράσινη Οικονομική Μετάβαση συμμετέχουν μέλη της ηγεσίας και στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, εκπρόσωποι των αρμόδιων εποπτικών και ρυθμιστικών αρχών, έγκριτοι πανεπιστημιακοί, καθώς και εξειδικευμένοι εμπειρογνώμονες του ιδιωτικού τομέα.

Τα μέτρα της κυβέρνησης

Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ, ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

Τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε χτίσει σύγχρονες κοινωνίες με υψηλή εξάρτηση

σε ορυκτά καύσιμα. Μέσω των εκπομπών

αερίων θερμοκηπίου που παράγουμε, έχουμε οδηγηθεί σε σημαντική άνοδο της

θερμοκρασίας, με σοβαρές επιπτώσεις για

το κλίμα και το περιβάλλον. Αν θέλουμε να

περιορίσουμε την άνοδο της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5°C το 2050, πρέπει να δράσουμε όλοι τώρα. Ο ρόλος των τραπεζών είναι κομβικός, καθώς, μέσω των χρηματοδοτήσεών τους, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, γι’ αυτό και παγκοσμίως

οι τράπεζες προχωρούν σε συγκεκριμένες

δεσμεύσεις για να στηρίξουν την κλιματική

ουδετερότητα.

Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ

Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ

Στη βάση μιας μακρόχρονης παράδοσης σε δράσεις που ενισχύουν τη βιωσιμότητα, η Εθνική Τράπεζα ενσωμάτωσε το

2021 στην ευρύτερη επιχειρησιακή στρα-

τηγική της δράσεις για το κλίμα και το περιβάλλον, κινούμενη σε 3 βασικούς άξονες:

1. Ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών

Ενέργειας (ΑΠΕ)

Η πράσινη ενέργεια αποτελεί επένδυση

στην ασφάλεια και την ευημερία της χώρας

μας. Σύμφωνα με τις οικονομικές μελέτες

της Εθνικής Τράπεζας, η Ελλάδα πρέπει να

υλοποιήσει επενδύσεις ύψους €55 δισ. σε

ΑΠΕ μέχρι το 2030 (για νέα εγκατεστημένη

ισχύ 15GW και αποθήκευση 3,5-5GW).

Με ηγετική θέση στη χρηματοδότηση του ενεργειακού κλάδου, η Εθνική Τράπεζα στηρίζει ενεργά τις επενδύσεις αυτές, ώστε να αναχθεί η Ελλάδα σε περιφερειακό ενεργειακό κέντρο. Το 2020, η Εθνική Τράπεζα εξέδωσε το πρώτο πράσινο ομόλογο

υψηλής εξασφάλισης από ελληνική τράπεζα, ενώ ήδη έχει ολοκληρώσει τη διάθεση των πόρων του για τη χρηματοδότηση 58 έργων ΑΠΕ συνολικής εγκατεστημένης

ισχύος 830MW, που οδηγούν σε σημαντι-

κή αποφυγή εκπομπών αερίων θερμοκη-

πίου. Το 2022, οι χρηματοδοτήσεις της σε

ΑΠΕ ανήλθαν σε €1,6 δισ. (έναντι €0,6 δισ.

το 2018), ενώ η Τράπεζα στοχεύει σε νέες

εκταμιεύσεις €0,7 δισ. προς ΑΠΕ μέχρι το

2025.

2. Στήριξη της βιώσιμης μετάβασης Επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα απαι-

τήσουν περαιτέρω επενδύσεις για την

επίτευξη της ευρύτερης μετάβασης της

οικονομίας. Η Εθνική Τράπεζα εκτιμά ότι

το μεγαλύτερο κομμάτι των επενδύσεων

αυτών θα κατευθυνθεί στους κλάδους των

κατασκευών και των μεταφορών, καθώς

και στον πρωτογενή και τον δευτερογενή

τομέα.

Στις αρχές του 2022, η Εθνική Τράπεζα

προχώρησε στην πρώτη έγκριση χρημα-

τοδότησης στην Ελλάδα με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

(ΤΑΑ). Μέσα από το πρόγραμμα ΕΘΝΙΚΗ

2.0, η Τράπεζα καθοδηγεί τους εταιρικούς

πελάτες στην αξιοποίηση των πόρων του ΤΑΑ στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ελλάδα 2.0. Παράλληλα, η Τράπεζα έχει ενσωματώσει αξιολογήσεις ESG στην πιστοδοτική διαδικασία για εταιρικούς πελάτες, παρακολουθώντας δείκτες για κλιματικούς

και περιβαλλοντικούς κινδύνους, και στηρίζοντας τα σχέδια των επιχειρήσεων για βιώσιμη μετάβαση. Για μικρές επιχειρήσεις και νοικοκυριά η Εθνική Τράπεζα προσφέρει ευρεία γκάμα πράσινων δανειακών και επενδυτικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων λύσεων για ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και αγορά ή μίσθωση υβριδικών ή ηλεκτρικών οχημάτων.

3. Υπεύθυνες πρακτικές για το κλίμα και το περιβάλλον

Μαζί με τη στήριξη της πράσινης ενέργειας και της βιώσιμης μετάβασης, η Εθνική Τράπεζα μειώνει και το δικό της αποτύπωμα. Η Τράπεζα έχει ήδη πετύχει εξοικονόμηση ενέργειας κατά 25% το 2021

σε σχέση με το 2018 (και στοχεύει σε περαιτέρω 15% εξοικονόμηση μέχρι το 2025), ενώ

ήδη από το 2021 προμηθεύεται την ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνει από ΑΠΕ. Παράλληλα, υλοποιεί ένα πολυετές πλάνο ενεργειακών αναβαθμίσεων των κτιρίων της, και έχει προχωρήσει σε αναβάθμιση του στόλου των εταιρικών της οχημάτων με υβριδικά και ηλεκτρικά οχήματα.

Σημαντικός για το αποτύπωμα της Εθνικής Τράπεζας είναι και ο ψηφιακός μετασχηματισμός της. Κατά το 2022, 2,7 εκατ.

πελάτες χρησιμοποίησαν τα ψηφιακά κανάλια της Τράπεζας (έναντι 1,1 εκατ. το 2018), ενώ μόλις το 3% των συναλλαγών ολοκληρώθηκε στα καταστήματα (σε σύγκριση με 20% το 2018). Επιπλέον, η Τράπεζα υλοποιεί πλάνο μετάβασης σε μη έγχαρτες (paperless) διαδικασίες, αξιοποιώντας την τεχνολογία προς όφελος των πελατών της και του περιβάλλοντος. Η σημαντική συνεισφορά της Τράπεζας σε ετήσια βάση σε περιβαλλοντικές δράσεις αποτελεί διαχρονικά σημείο αναφοράς για υπεύθυνες πρακτικές εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Ενδεικτικά αναφέρεται η συμμετοχή της Τράπεζας στην εθνική προσπάθεια ανασυγκρότησης της Βόρειας Εύβοιας, ως χορηγού της εκπόνησης της μελέτης για το συνολικό «Master Plan» αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος που καταστράφηκε από τις πυρκαγιές σε σημαντικό βαθμό.

∆ΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ

ΕΝΑ ΒΙΩΣΙΜΟ ΜΕΛΛΟΝ

Σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές στον τραπεζικό κλάδο παγκοσμίως, η Εθνική προχώρησε στη μέτρηση των εκπομπών αερίων που αναλογούν στα χαρτοφυλάκια χορηγήσεων και επενδύσεών της. Η ένταση εκπομπών των χαρτοφυλακίων για το 2021 ανήλθε σε 33kgCO2e/m2 για τα στεγαστικά δάνεια, 77kgCO2e/m2 για τις χορηγήσεις εμπορικών ακινήτων και 134kgCO2e/MWh για τις χορηγήσεις στον κλάδο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, μεγέθη που συγκρίνονται ευνοϊκά με αντίστοιχα μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών. Μέσα στο 2023, η Εθνική Τράπεζα αναμένεται να προχωρήσει σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις ως προς τη μείωση της έντασης εκπομπών των χαρτοφυλακίων της και την κλιματική ουδετερότητα. Στο πλαίσιο αυτών των δεσμεύσεων, η Εθνική Τράπεζα αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τις δράσεις της για το κλίμα και το περιβάλλον, επιβεβαιώνοντας τον ουσιαστικό της ρόλο στη μετάβαση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας σε ένα καλύτερο, βιώσιμο μέλλον.

Εθνική Τράπεζα και Περιβάλλον:

από τη στρατηγική στην πράξη

Ηδη, πάντως, στο κείμενο των δημοσιονομικών κατευθύνσεων, που συνόδευσε την αξιολόγηση κάθε Προγράμματος Σταθερότητας των κρατών-μελών, η Κομισιόν θέτει επί τάπητος ζητήματα ενεργειακής πολιτικής με αιχμή την «πράσινη» μετάβαση.

«Σε περίπτωση που τυχόν ανανεωμένες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας απαιτούν μέτρα στήριξης, βεβαιωθείτε ότι αυτά στοχεύουν στην προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, είναι οικονομικά προσιτά και διατηρούν κίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας», αναφέρει η Κομισιόν και υπογραμμίζει ότι τα κράτη-μέλη θα πρέπει να καταργήσουν τα μέτρα ενεργειακής στήριξης που ισχύουν

έως το τέλος του 2023. Επίσης ση-

μειώνει ότι εάν καταγραφούν νέες

αυξήσεις των τιμών της ενέργειας

που απαιτούν την εφαρμογή μέτρων

στήριξης.

«Διατηρήστε τη δυναμική στη

σταθερή εφαρμογή του σχεδίου

ανάκαμψης και ανθεκτικότητας

και ολοκληρώστε γρήγορα το κε-

φάλαιο REPowerEU, με σκοπό

την ταχεία έναρξη της εφαρμογής

του», ζητεί από τα κράτη-μέλη και

βέβαια από την Ελλάδα η Κομισιόν

και επαναλαμβάνει την ανάγκη για

εξασφάλιση συνεχούς και επαρκούς

Η Κομισιόν ζητάει όλα τα κράτη-μέλη να διατηρήσουν τις εθνικές χρηματοδοτούμενες δημόσιες

επενδύσεις και να διασφαλίσουν την

αποτελεσματική

απορρόφηση των

επιχορηγήσεων

στο πλαίσιο του

Ταμείου Ανάκαμ-

ψης, αλλά και

άλλων κονδυλίων

της Ε.Ε., ιδίως για

την προώθηση

της «πράσινης»

και ψηφιακής

μετάβασης

διοικητικής ικανότητας εν όψει του μεγέθους του σχεδίου, αλλά και συνέχιση της ταχείας εφαρμογής των προγραμμάτων πολιτικής συνοχής, σε στενή συμπληρωματικότητα και συνέργεια με το σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης. Υπενθυμίζεται ότι με βάση όσα έχουν αναφέρει σε πρόσφατη δημοσιογραφική συνάντηση στελέχη του οικονομικού επιτελείου, η χώρα έχει ήδη κάνει κάποια σχετική επεξεργασία για την ολοκληρωμένη κατάθεση εντός του καλοκαιριού (τέλος Ιουλίου ή το απώτατο μέχρι τέλος Αυγούστου) επίσημου αιτήματος προς την Κομισιόν για τα επιπλέον δάνεια ύψους 5 δισ. ευρώ και επιδοτήσεις 760 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του REPowerEU. Ουσιαστικά, τα χρήματα αυτά θα πάνε σε «πράσινες» δράσεις, αλλά παράλληλα, όπως αναφέρεται, θα «απελευθερώσουν» χώρο για άλλες δράσεις, με έντονο παραγωγικό

προσανατολισμό, που μπορεί να ενισχύσουν την εξωστρέφεια και την παραγωγική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας.

Επίσης η Κομισιόν, σε ό,τι αφορά τις γενικές συστάσεις, ζητεί όλα τα κράτη-μέλη να διατηρήσουν τις εθνικές χρηματοδοτούμενες δημόσιες επενδύσεις και να διασφαλίσουν την αποτελεσματική απορρόφηση των επιχορηγήσεων στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και άλλων

κονδυλίων της Ε.Ε., ιδίως για την προώθηση της «πράσινης» και ψηφιακής μετάβασης.

Για την περίοδο μετά το 2024, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν να επιδιώκουν μια μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική σταδιακής και βιώσιμης σύσφιγξης, σε συνδυασμό με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που συμβάλλουν

σε υψηλότερη βιώσιμη ανάπτυξη, για να επιτύχουν μια συνετή μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική θέση.

Βιώσιμη ανάπτυξη

στην Ευρωπαϊκή Ενωση

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Eurostat, η Στατιστική Υπηρεσία

της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δημοσίευσε το έγγραφο «Sustainable development in the European Union - monitoring report on progress towards the SDGs in a EU context, 2023 edition» (Βιώσιμη ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή

Ενωση - Εκθεση παρακολούθησης

της προόδου για την επίτευξη των

ΣΒΑ στο πλαίσιο της Ε.Ε., έκδοση 2023). Η έκθεση προσφέρει στατι-

στική επισκόπηση της προόδου για

την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης

Ανάπτυξης (ΣΒΑ) στην Ε.Ε. Δημοσι-

εύεται, δε, μαζί με την εαρινή δέσμη

του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, προκει-

μένου να αυξηθεί η συνάφειά της με

την πολιτική και κατ’ αυτό τον τρόπο

να υλοποιηθεί η δέσμευση της πα-

ρούσας Επιτροπής να ενσωματώσει τους ΣΒΑ στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, καθήκον που έχει ανατεθεί στον επίτροπο κ. Τζεντιλόνι.

Η Εκθεση καταδεικνύει ότι η Ε.Ε. έχει σημειώσει πρόοδο για την επίτευξη των περισσότερων στόχων κατά την τελευταία πενταετία, σύμφωνα με τις προτεραιότητες της Επιτροπής σε βασικούς τομείς πολιτικής, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, το 8ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον και το σχέδιο δράσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ε.Ε. έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο προς την επίτευξη πολλών κοινωνικοοικονομικών στόχων, ενώ αναμένεται μεγαλύτερη πρόοδος στον περιβαλλοντικό τομέα, καθώς τα κράτη-μέλη υλοποιούν τους φιλόδοξους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Για πρώτη φορά η Εκθεση ανέλυσε τον βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο των τρεχουσών κρίσεων στους ΣΒΑ. Σε αυτές περιλαμβάνονται η ενεργειακή κρίση στο πλαίσιο του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και οι επακόλουθοι κλυδωνισμοί της πανδημίας. Περιέχει επίσης ένα κεφάλαιο με βελτιωμένη ανάλυση των δευτερογενών συνεπειών της κατανάλωσης της Ε.Ε. για τον υπόλοιπο κόσμο.

Οι κατευθύνσεις της Κομισιόν

Τα βασικά πορίσματα της Ε.Ε.

ΗΕκθεση δείχνει ότι, κατά την τελευταία

πενταετία, η Ε.Ε. έχει

σημειώσει σημαντική

πρόοδο για την επίτευ-

ξη τριών ΣΒΑ και μέτρια πρόοδο για

την επίτευξη των περισσότερων

από τους υπόλοιπους. Ειδικότερα:

Η Ε.Ε. σημείωσε τη μεγαλύτε-

ρη πρόοδο στη διασφάλιση αξιο-

πρεπούς εργασίας και οικονομι-

κής ανάπτυξης (ΣΒΑ 8). Το 2022 το

ποσοστό απασχόλησης της Ε.Ε.

έφτασε στο νέο πρωτοφανές υψη-

λό επίπεδο του 74,6%, ενώ το ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας της

Ε.Ε. μειώθηκε σε νέο πρωτοφανές

χαμηλό επίπεδο.

Σημαντική πρόοδος σημειώθη-

κε, επίσης, ως προς τους στόχους

της μείωσης της φτώχειας (ΣΒΑ

1) και της βελτίωσης της ισότητας

των φύλων (ΣΒΑ 5). Το ποσοστό

των ατόμων που επιβαρύνονται

υπερβολικά από το κόστος στέγα-

σης έχει μειωθεί από το 2015, ενώ

οι ωριαίες αποδοχές των γυναικών

προσεγγίζουν τις αποδοχές των ανδρών.

Σημειώθηκε ικανοποιητική

πρόοδος όσον αφορά τη μείωση

των ανισοτήτων (ΣΒΑ 10), τη δια-

σφάλιση ποιοτικής εκπαίδευσης (ΣΒΑ 4), την προώθηση της ειρήνης και της προσωπικής ασφά-

λειας στο έδαφος της Ε.Ε. και τη βελτίωση της πρόσβασης στη

Δικαιοσύνη και της εμπιστοσύ-

νης στους θεσμούς (ΣΒΑ 16). Οι

εισοδηματικές διαφορές μεταξύ των πλουσιότερων και των φτω-

χότερων πληθυσμιακών ομάδων

μειώθηκαν και η Ε.Ε. βρίσκεται

σε καλό δρόμο για την επίτευξη

του στόχου της για ποσοστό 45%

του πληθυσμού με σπουδές τρι-

τοβάθμιας εκπαίδευσης. Η ζωή

στην Ε.Ε. έχει καταστεί ασφαλέ-

στερη τα τελευταία χρόνια, καθώς

οι ανθρωποκτονίες ή οι δολοφονι-

κές επιθέσεις και η αντίληψη ως

προς τη συχνότητα της διάπραξης

εγκλημάτων, της άσκησης βίας

και των βανδαλισμών στις ευρω-

παϊκές γειτονιές έχουν μειωθεί

σημαντικά. Επιπλέον, η Ε.Ε. έχει

σημειώσει πρόοδο ως προς την

επίτευξη των στόχων της υγείας

και της ευημερίας (ΣΒΑ 3), παρά

τις οπισθοδρομήσεις που προκλή-

θηκαν από την πανδημία Covid-19,

και ως προς την επίτευξη των στόχων της καινοτομίας και των υποδομών (ΣΒΑ 9).

Η πρόοδος ήταν μέτρια ευνοϊ-

κή για τις τάσεις στους τομείς της

υπεύθυνης κατανάλωσης και πα-

ραγωγής (ΣΒΑ 12), των βιώσιμων

πόλεων και κοινοτήτων (ΣΒΑ 11),

της ζωής στο νερό (ΣΒΑ 14), της

μηδενικής πείνας (ΣΒΑ 2), του καθαρού νερού και της αποχέτευσης (ΣΒΑ 6) και της οικονομικά προσιτής και καθαρής ενέργειας (ΣΒΑ 7).

Αναμένεται μεγαλύτερη πρόοδος όσον αφορά τρεις στόχους:

τη δράση για το κλίμα (ΣΒΑ 13), τη ζωή στη στεριά (ΣΒΑ 15) και τις παγκόσμιες εταιρικές σχέσεις (ΣΒΑ 17), καθώς τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. έχουν επικεντρωθεί στην εφαρμογή του υψηλότερου επιπέδου φιλοδοξίας στους περιβαλλοντικούς στόχους που έχουν τεθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οσον αφορά τη δράση για το κλίμα (ΣΒΑ 13), η Ε.Ε. έχει πολύ φιλόδοξους και άνευ προηγουμένου κλιματικούς στόχους για το 2030, για την επίτευξη των οποίων, σε σύγκριση με προηγούμενες τάσεις, θα απαιτηθούν περισσότερες προσπάθειες.

Η Ε.Ε. έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή

τα μέτρα πολιτικής για την υλοποίηση αυτών των πρόσθετων προσπαθειών, ιδίως μέσω της δέσμης Fit for 55 (δέσμη μέτρων προσαρμογής στον στόχο του 55%), με αναθεώρηση του συστήματος εμπορίας εκπομπών της Ε.Ε. (ΣΕΔΕ) και με τον κανονισμό για τον επιμερισμό των προσπαθειών, ο οποίος θέτει δεσμευτικούς ετήσιους στόχους για τα κράτη-μέλη

σχετικά με τις εκπομπές αερίων

του θερμοκηπίου. Στον τομέα της ενέργειας, η Ε.Ε. έχει επίσης θέσει φιλόδοξους στόχους για το 2030.

Αυτό σημαίνει ότι κατά τα επόμενα έτη αναμένεται να καταγραφεί μεγαλύτερη πρόοδος και στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οσον αφορά τη ζωή στη στεριά (ΣΒΑ 15), παρ’ όλο που

οι χερσαίες προστατευόμενες περιοχές έχουν αυξηθεί από το 2013, η Ε.Ε. εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σταθερή μείωση των πληθυσμών κοινών πτηνών και πεταλούδων των λειμώνων. Πρόσθετες

προσπάθειες που απαιτούνται για

την αντιστροφή της υποβάθμισης

των οικοσυστημάτων προβλέπο-

νται στην ευρωπαϊκή στρατηγική

για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα

το 2030, στη δασική στρατηγική

της Ε.Ε. για το 2030 που δρομολογήθηκε φέτος και στη στρατηγική

για το έδαφος, η οποία θέτει στό-

χο για το 2030 την αποκατάσταση

των υποβαθμισμένων γαιών και

εδαφών και την καταπολέμηση

της απερήμωσης. Οσον αφορά

τη συνεργασία για τους στόχους (ΣΒΑ 17), η τάση αντικατοπτρίζει

εν μέρει τις κυκλικές επιπτώσεις

και, ιδίως, την αύξηση του δημόσιου χρέους λόγω της κρίσης του Covid-19.

Η ζωή στην

Ε.Ε. σύμφωνα με την έκθεση, έχει καταστεί

ασφαλέστερη

τα τελευταία

χρόνια, καθώς οι

ανθρωποκτονίες

ή οι δολοφονικές

επιθέσεις και

η αντίληψη

ως προς τη

συχνότητα

της διάπραξης

εγκλημάτων, της άσκησης

βίας και των

βανδαλισμών

στις ευρωπαϊκές

γειτονιές

έχουν μειωθεί

σημαντικά

Παρά το γεγονός οτι οι χερσαίες προστατευόμενες περιοχές έχουν αυξηθεί παρατηρείται μείωση των πληθυσμών των πτηνών

ΗΕυρωπαϊκή Ενωση, με τη Συμφωνία του Παρισιού, την επονομασθείσα «Πράσινη Συμφωνία», έθεσε μείζονα επιχειρησιακό στόχο την κλιματική ουδετερότητα, δηλαδή την επίτευξη μέχρι το 2050 μηδενικού ισοζυγίου μεταξύ εκπομπών και απορροφήσεων αερίων του θερμοκηπίου, με επιδιωκόμενο ενδιάμεσο στόχο για το 2030 την επίτευξη μείωσης κατά 55%.

Η επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων (τελικού και ενδιάμεσου) εδράζεται στην εισαγωγή

του παράγοντα της αειφορίας, στη ροή του χρήματος δηλαδή ως sine qua non απαίτηση στις χρηματοδοτήσεις. Η «αρχιτεκτονική» του εγχειρήματος περιλαμβάνει δύο βασικές πρωτοβουλίες, με άμεσο

ενδιαφέρον για τις επιχειρήσεις. Η

πρώτη αφορά τη θέσπιση του EU Taxonomy Climate Delegated Act, το οποίο εισάγει ένα σύστημα ταξινόμησης των οικονομικών δραστηριοτήτων με βάση τη συμβολή τους στην επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων για την κλιματική ουδετερότητα.

Μέχρι σήμερα έχουν υιοθετηθεί τεχνικά κριτήρια ταξινόμησης για

δύο από τους έξι επιμέρους στό-

χους: την προσαρμογή στην κλι-

ματική αλλαγή και την άμβλυνση

της κλιματικής αλλαγής. Με την

Οι επιδόσεις των επιχειρήσεων

στο πλαίσιο του συστήματος

ταξινόμησης θα

αξιολογούνται

ύστερα από

επιθεώρηση

εκ μέρους

ανεξάρτητου

Φορέα

Πιστοποίησης

υιοθέτηση του συνόλου των τεχνικών κριτηρίων θα καλύπτονται οι οικονομικές δραστηριότητες του 40% των εισηγμένων επιχειρήσεων σε τομείς οι οποίοι ευθύνονται για το 80% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην Ευρώπη.

Με βάση τη συμμόρφωση των επιδόσεων προς τα τεχνικά κριτήρια, θα καθορίζεται αν μια οικονομική δραστηριότητα συμβάλλει

καθοριστικά στην επίτευξη των στόχων για την κλιματική ουδετερότητα.

Στο πλαίσιο αυτό, οι επιχειρήσεις διαθέτουν έναν «οδικό χάρτη»

προς την κατεύθυνση της συνεχούς μέτρησης του εκάστοτε επιπέδου

τους, με στόχο τη σύγκλιση προς

τους τεθέντες στόχους. Παρά το γεγονός ότι η υιοθέτηση αυτού του συστήματος ταξινόμησης δεν είναι υποχρεωτικής εφαρμογής από τις επιχειρήσεις, είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσει de facto

εργαλείο λήψης αποφάσεων για

τις χρηματοδοτήσεις επενδυτικών σχεδίων.

Το εργαλείο αυτό θα χρησιμοποιηθεί και από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Η δεύτερη

πρωτοβουλία αφορά την αναθεώρηση-συμπλήρωση του πλαισίου δημοσίευσης μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, με την εφαρμογή της Οδηγίας Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Η

αναθεώρηση αφορά κυρίως τη διεύρυνση της βάσης των επιχειρήσεων, οι οποίες είναι υπόχρεες για τη δημοσίευση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, τη χρησιμοποίηση Προτύπων για την τυποποιημένη δημοσιοποίηση των πληροφοριών, την ψηφιακή ανάρτηση των πληροφοριών και την επιθεώρηση της προς δημοσίευση πληροφόρησης. Η «λυδία λίθος» για την επιτυχή έκβαση των πρωτοβουλιών αυτών

είναι το γεγονός ότι οι επιδόσεις των επιχειρήσεων στο πλαίσιο του συστήματος ταξινόμησης καθώς και η προς δημοσίευση μη χρηματοοικονομική πληροφόρηση δεν θα πρέπει να είναι κατά δήλωση, αλλά να αξιολογούνται έπειτα από επιθεώρηση εκ μέρους ανεξάρτητου Φορέα Πιστοποίησης.

Η EUROCERT, ο μεγαλύτερος αμιγώς ελληνικός Φορέας Πιστοποίησης, με παρουσία σε περισσότερες από 40 χώρες διεθνώς και ιδιαίτερη εμπειρία και τεχνογνωσία, έχει σχεδιάσει καινοτόμες διαδικασίες πιστοποίησης των ανωτέρω, ώστε οι αποδέκτες της δημοσιοποίησης των επιδόσεων των επιχειρήσεων, από τις τράπεζες έως το επενδυτικό κοινό, να λαμβάνουν αξιόπιστη και πιστοποιημένη πληροφόρηση.

* Eντεταλμένος σύμβουλος EUROCERT

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ∆ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Κρίσιμοι παράγοντες για χρηματοδοτήσεις

Του δρος ΤΑΚΗ ΘΕΟΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ*

ο περιβαλλοντικό και εκπαιδευτικό έργο του μη κερδοσκοπικού οργανισμού We4all στηρίζει η

ΔΕΗ, ενισχύοντας δράσεις δενδροφυτεύσεων, αναδασώσεων

και εκπαίδευσης μαθητών σε

περιβαλλοντικά θέματα, με την

ενεργή συμμετοχή εργαζομένων της εταιρείας.

Να σημειωθεί ότι η We4all

είναι ένας παγκόσμιος μη κερδοσκοπικός, περιβαλλοντικός

και ανθρωπιστικός οργανισμός, που επικεντρώνεται σε

περιβαλλοντικές δράσεις και

εκπαιδεύσεις καθώς και στην

υποστήριξη ευάλωτων κοινοτήτων. Ξεκίνησε, δε, από την

Ελλάδα με αποστολή «να βοηθήσουμε τη Γη να θεραπευτεί

και να θυμίσουμε στους ανθρώπους ότι αυτός ο πλανήτης είναι το σπίτι μας».

Στο πλαίσιο, λοιπόν, της

συνεργασίας, We4all και ΔΕΗ

έχουν ήδη υλοποιήσει δρά-

σεις σε όλη την Ελλάδα. Πιο

συγκεκριμένα, στη Βαρυμπόμπη υλοποιήθηκε δενδρο-

φύτευση σε τμήμα καμένης

έκτασης, σε συνεργασία με τον

Δήμο Αχαρνών, ενώ στη δενδροφύτευση που έλαβε χώρα

στην Κοινότητα Πετρανών του

Δήμου Κοζάνης συμμετείχαν

και μαθητές του Δημοτικού

Σχολείου και Νηπιαγωγείου

της τοπικής κοινότητας. Στις

δενδροφυτεύσεις συμμετείχαν

και εργαζόμενοι της ΔΕΗ.

Επίσης, στη Βόρεια Εύβοια,

στο πλαίσιο του προγράμματος

αναδασώσεων και εκπαίδευ-

σης πληθυσμού σε περιοχές

πληγείσες από καταστροφές,

η ΔΕΗ και η We4all φρόντισαν

για τη φύτευση 2.500 ελαιό-

δενδρων, τα οποία, όπως αναφέρεται, θα βοηθήσουν αποτελεσματικά τους αγρότες που επλήγησαν από τις πυρκαγιές.

Η συγκεκριμένη αναδάσωση, μάλιστα, εντάσσεται στο γενικότερο στρατηγικό πλαίσιο υποστήριξης των περιοχών της

Βόρειας Εύβοιας που επλήγη-

σαν από τις καταστροφικές

πυρκαγιές, που υλοποιεί η

ΔΕΗ.

Επενδύοντας, παράλληλα, στη δυναμική και τη δράση των

αυριανών ενεργών πολιτών, η

ΔΕΗ στηρίζει και το εκπαιδευ-

τικό πρόγραμμα ευαισθη-

τοποίησης για την αειφορία

«Green Future» της We4all μέ-

σω του οποίου υλοποιήθηκαν

προγράμματα ενημέρωσης σε

Δημοτικά Σχολεία. Τα παιδιά

ήρθαν σε επαφή με όρους όπως

περιβάλλον, κλιματική αλλαγή, ανακύκλωση και εθελοντισμός

και έμαθαν ότι οι έννοιες του

υπεύθυνου πολίτη και του σεβασμού στο περιβάλλον είναι αλληλοσυμπληρούμενες.

«Η συνεργασία μας με τη ΔΕΗ

είναι μία από τις σημαντικότερες

Βαρυμπόμπη, Κοζάνη, αναδασώσεις

στη Βόρεια Εύβοια και περιβαλλοντικές εκπαιδεύσεις

σε 10 σχολεία

σέγγιση που όχι μόνο προάγει το περιβάλλον και τη βιωσιμότητα αλλά αγγίζει κοινωνικά και εκπαιδευτικά θέματα, στηρίζοντας πλη-

γείσες περιοχές και βοηθώντας μας να ευαισθητοποιήσουμε χιλιάδες

παιδιά για τον πλανήτη μας» ανέφερε με αφορμή τις κοινές δρά-

σεις ο CEO και συνιδρυτής της We4all, κ. Γιάννης Ηλιόπουλος, ενώ από την πλευρά του ο διευθυντής Βιώσιμης Ανάπτυξης

της ΔΕΗ, κ. Αχιλλέας Ιωακειμίδης, σημείωσε: «Η ΔΕΗ, πέραν της εφαρμογής της κοινοτικής και εθνικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενώνει τις δυνάμεις της με φορείς και οργανισμούς, όπως η We4all, που με το έργο τους συνεισφέρουν να επιτευχθούν οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) του ΟΗΕ. Η υποστήριξη τέτοιων περιβαλλοντικών συμμαχιών με σκοπό την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας και η συμμετοχή των εργαζομένων μας σε δράσεις όπως οι δενδροφυτεύσεις συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στην ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών που έχουν υποστεί τις συνέπειες. Για τη ΔΕΗ, η στρατηγική δημιουργίας διαμοιραζόμενης ωφέλειας μεταξύ κοινωνίας, περιβάλλοντος και επιχείρησης, που υλοποιούμε, αποτελεί σημαντική προτεραιότητα».

Δενδροφυτεύσεις

και εκπαιδεύσεις από

τη ΔΕΗ και τη We4all

Καθ’ όλη την περίοδο της ενεργειακής κρίσης, στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης και βέβαια ένεκα των εκλογών κυριαρχεί το θέμα των έμμεσων

φόρων και ειδικά του ΦΠΑ και των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης, με

την αντιπολίτευση να κάνει λόγο

για «επιταχυντές» ακρίβειας και

την κυβέρνηση για άλλη μια φορά

να υποστηρίζει ότι ο ΦΠΑ και οι έμμεσοι φόροι «γεννούν» έσοδα που κατανέμονται στη συνέχεια στοχευμένα.

Πάντως είναι γεγονός ότι στη

χώρα οι έμμεσοι φόροι, οι πλέον

άδικοι μια και επιβάλλονται οριζόντια, είναι από τους υψηλότερους στην Ε.Ε., ενώ αντιπροσωπεύουν

το μεγαλύτερο μέρος των φορολογικών εσόδων, κάτι που δεν «συνάδει» με τα όσα ισχύουν στην Ε.Ε., όπου οι άμεσοι φόροι είναι εκείνοι

που «υπερέχουν». Μάλιστα το όλο θέμα έχει επανειλημμένα βρεθεί στο «μικροσκόπιο» κριτικής ξένων οργανισμών, όπως ο ΟΟΣΑ, που ζητούν αποκατάσταση «φορολογικής» δικαιοσύνης, καθώς μάλιστα, ειδικά ο ΕΦΚ καυσίμων είναι από τους υψηλότερους στην Ε.Ε.

«Το μείγμα»

Ηδη, ως απότοκο των μνημονίων, η κατάσταση από το 2019

δεν ήταν η καλύτερη, επιδεινώ-

θηκε όμως περαιτέρω. Με βάση

μελέτη του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, στην Ελλά-

δα ο πρωταγωνιστικός ρόλος της

έμμεσης φορολογίας ενισχύθηκε

περαιτέρω κατά τη δεκαετία της

οικονομικής κρίσης, καθώς το

μερίδιο των έμμεσων φόρων στο

ΑΕΠ αυξήθηκε από 13,9% το 2009

σε 17,5% το 2019, ενώ παράλληλα

επιδεινώθηκε και ο λόγος άμεσων

προς έμμεσους φόρους από 0,74

το 2009 σε 0,56 το 2019. Ο μέσος

όρος του αντίστοιχου λόγου για το

σύνολο των χωρών της Ε.Ε. ήταν

0,981 το 2019. Αυτό σημαίνει ότι

κατά μέσο όρο στις χώρες της Ε.Ε.,

σε καθένα ευρώ που συλλέγεται

από άμεσους φόρους αντιστοιχεί 1

ευρώ από έμμεσους φόρους, ενώ

στην Ελλάδα σε κάθε ευρώ άμε-

σων φόρων αντιστοιχεί 1,8 ευρώ

έμμεσων φόρων.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την ίδια

πρόσφατη μελέτη του ΙΝΕ ΓΣΕΕ, συνδυαστικά, σε καθένα ευρώ φόρου εισοδήματος φυσικών προσώ-

πων αντιστοιχούν πάνω από 2,5 ευρώ φόρων κατανάλωσης, και αυτή

Οι περισσότεροι

από τους ΕΦΚ

στα καύσιμα και

στην ενέργεια

είναι σημαντικά

υψηλότεροι από

τα ελάχιστα όρια

που έχει θέσει η

Ε.Ε. Συγκριτικά με

άλλες χώρες της

Ε.Ε., o ΕΦΚ στην

αμόλυβδη βενζίνη

στην Ελλάδα είναι

ο 4ος υψηλότερος

μετά την Ολλανδία,

τη Φινλανδία και

την Ιταλία

η αναλογία σπάνια γίνεται ευθέως αντιληπτή από τους φορολογούμενους πολίτες. Ο φορολογούμενος από το εκκαθαριστικό της φορολογικής του δήλωσης αποκτά άμεση γνώση του συνόλου του φόρου εισοδήματος που έχει καταβάλει στο κράτος, ενώ το ίδιο δεν συμβαίνει στην περίπτωση των φόρων κατανάλωσης, οι οποίοι ενσωματώνονται στις τιμές των προϊόντων και είναι πρακτικά αδύνατο να υπολογιστούν από τον φορολογούμενο σε ετήσια μάλιστα βάση. Οι αναδιανεμητικές συνέπειες, επομένως, των φόρων κατανάλωσης είναι πολύ δύσκολο να ανατραπούν από άλλα φορολογικά εργαλεία, αναφέρει η

μελέτη.

Ο ΕΦΚ Οπως σημειώνεται, ο πρακτικός λόγος για τον οποίο τέτοιοι φόροι είναι δημοφιλείς στις κυβερνήσεις είναι η σχετική διοικητική ευχέρεια εφαρμογής τους, καθώς οι φορολογικές αρχές είναι εύκολο να εντοπίσουν τα συγκεκριμένα προϊόντα, τα οποία συνήθως παράγονται από έναν μικρό αριθμό παραγωγών.

Μπορούμε να συγκρίνουμε, για παράδειγμα, την ευκολία επιβολής του

Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα στα διυλιστήρια με την πολυπλοκότητα επιβολής του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων.

στα συνολικά φορολογικά έσοδα τείνουν να είναι χαρακτηριστικό

χωρών με σχετικά αδύναμη φορολογική διοίκηση (Hines, 2008). Η

επιβολή υψηλών φορολογικών συ-

ντελεστών σε λίγα προϊόντα μπορεί, επομένως, να αποτελέσει εύκολο

τρόπο συγκέντρωσης εσόδων για

το κράτος, ειδικά μάλιστα αν αυτά

χαρακτηρίζονται από ανελαστική

ζήτηση γιατί είτε είναι προϊόντα που

δημιουργούν εθισμό (π.χ. τσιγάρα)

είτε είναι αγαθά πρώτης ανάγκης

(π.χ. πετρέλαιο θέρμανσης). Βέ-

βαια, ακριβώς για τους ίδιους λό-

γους δημιουργούνται ισχυρά κίνη-

τρα για λαθρεμπόριο, του οποίου η

αντιμετώπιση αποτελεί πρόκληση

για τις φοροεισπρακτικές αρχές.

Οι περισσότεροι από τους ΕΦΚ

στα καύσιμα και στην ενέργεια

είναι σημαντικά υψηλότεροι από

τα ελάχιστα όρια που έχει θέσει η

Ε.Ε. Συγκριτικά με άλλες χώρες της

Ε.Ε., o ΕΦΚ στην αμόλυβδη βενζί-

νη είναι στην Ελλάδα ο 4ος υψηλότερος μετά την Ολλανδία, τη

Φινλανδία και την Ιταλία (στοιχεία

1.7.22). Αντίστοιχα, η Ελλάδα ανήκει

στη δεκάδα των χωρών της Ε.Ε. με

την υψηλότερη φορολόγηση του

πετρελαίου θέρμανσης. Δεν συμ-

βαίνει το ίδιο με το πετρέλαιο κί-

νησης, την ηλεκτρική ενέργεια και

το φυσικό αέριο, στα οποία ο ΕΦΚ

κινείται σε σχετικά χαμηλότερα

όρια συγκριτικά με πολλές άλλες

χώρες της Ε.Ε. Βέβαια, ειδικά στην περίπτωση των ενεργειακών προϊόντων, οι συγκρίσεις των φορολογικών συντελεστών δίνουν μόνο μερική εικόνα της σχετικής επιβάρυνσης των νοικοκυριών, καθώς οι προ φόρων τιμές των προϊόντων αυτών δεν είναι ενιαίες σε όλες τις χώρες και, επιπλέον, τα προϊόντα αυτά επιβαρύνονται και με ΦΠΑ, ο οποίος επίσης διαφοροποιείται μεταξύ των χωρών.

Να σημειωθεί, επίσης, ότι η εκτόξευση των ΕΦΚ τα χρόνια των μνημονίων, που οδήγησε τελικά στο να αποτελούν οι φόροι το μεγαλύτερο κομμάτι της συνολικής «πίτας» της τιμής σε καύσιμα, αλκοολούχα και καπνικά, έδωσε το «κίνητρο» σε πολλούς επιτήδειους να αναζητήσουν κανάλια παράνομου πλουτισμού αψηφώντας τις «βαριές καμπάνες» που επιβάλλει ο νόμος. Και βέβαια, όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς, η έξαρση αυτή του λαθρεμπορίου έχει οδηγήσει το κρατικό ταμείο σε απώλειες πολλών δισ. ευρώ, όπως καταδεικνύουν και ειδικές μελέτες εγχώριων και διεθνών φορέων.

Βέβαια, για τον όγκο απωλειών από τον ΕΦΚ μόνο εκτιμήσεις μπορεί να γίνουν, με μόνο σίγουρο το γεγονός ότι η κατάσταση παραπέμπει σε μεγάλη «γάγγραινα» για το δημόσιο ταμείο, ειδικά όταν φέτος οι τιμές έχουν αυξηθεί.

ΦΌΡΌΙ ΣΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΡΌΪΌΝΤΑ

Μια πρόταση-καταλύτης

και για την πράσινη μετάβαση

Το ΙΟΒΕ και η διαφορική φορολογία

Σε μελέτη του, το 2020, που

είναι ιδιαίτερα επίκαιρη

σήμερα, με τη συζήτηση

αυτή που εξελίσσεται, το ΙΟΒΕ είχε αναδείξει τη

σημασία του σχεδιασμού των πολιτικών ειδικής φορολόγησης και παροχής φορολογικών κινήτρων

ή επιδοτήσεων για τον περιορισμό

αρνητικών εξωτερικών επιδράσεων και τη βελτίωση της κοινωνικής ευημερίας. Ο τίτλος της μελέτης

ήταν «Η διαφορική φορολογία και η

επίδρασή της στην προώθηση και την επίτευξη στόχων της δημόσιας πολιτικής».

Οπως αναφερόταν, η ειδική φορολογία και η παροχή φορολογικών και άλλων κινήτρων αποτελούν εργαλείο για την αντιμετώπιση αρνητικών εξωτερικών επιδράσεων που συνδέονται με την παραγωγή, χρήση ή κατανάλωση ορισμένων προϊόντων (π.χ. ρύπανση, εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, κίνδυνοι υγείας και συνακόλουθη επιβάρυνση δημόσιου συστήματος υγείας, κ.ά.) και την

επίτευξη σχετικών επιμέρους στό-

χων πολιτικής, όπως η προστασία

του περιβάλλοντος, η προάσπιση

Σύμφωνα με

τη μελέτη

του ΙΟΒΕ, η

φορολογική

πολιτική πρέπει

να ενθαρ-

ρύνει τη

δραστηριότητα

που αποσκοπεί

στην ανάπτυξη

προϊόντων ή

εναλλακτικών

παραγωγικών

διαδικασιών

της υγείας και ο έλεγχος της δημόσιας δαπάνης υγείας. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, στην περίοδο της δημοσιονομικής προσαρμογής

της ελληνικής οικονομίας τη δεκαετία

του 2010, η ειδική φορολόγηση εφαρμόστηκε κατεξοχήν για την ενίσχυση

των φορολογικών εσόδων, μέσω της

αύξησης των συντελεστών και της

εισαγωγής νέων ειδικών φόρων. Συγχρόνως, η χρήση διάφορων φορολογικών κινήτρων για την προώθηση στόχων της δημόσιας πολιτικής υποβαθμίστηκε ή καταργήθηκε.

Η πολιτική αυτή δεν στηρίχτηκε σε

ανάλυση των συνολικών οικονομικών

επιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένων

των αρνητικών εξωτερικών επιδράσεων που πιθανόν θα περιορίζονταν

από την αύξηση της φορολογίας. Τα

αποτελέσματά της ήταν όμως εμφα-

νή στις σχετικές αγορές, στις οποίες

η ζήτηση μειώθηκε και οι αρνητικές

επιδράσεις περιορίστηκαν. Η εφαρ-

μογή υψηλών συντελεστών φορολό-

γησης είχε ωστόσο και ανεπιθύμητα

αποτελέσματα, όπως η σημαντική

αύξηση του παράνομου εμπορίου

προϊόντων που υπόκεινται σε ειδική

φορολόγηση, ενώ τα εισπραχθέντα

έσοδα υστερούσαν συστηματικά έναντι των προσδοκιών και των στόχων που είχαν τεθεί.

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, η φορολογική πολιτική θα πρέπει να ενθαρρύνει την καινοτομική δραστηριότητα που αποσκοπεί στην ανάπτυξη προϊόντων ή εναλλακτικών παραγωγικών διαδικασιών που περιορίζουν τις αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις ή βλάβες σε σύγκριση με την υφιστάμενη κατάσταση. Σε αυτό τον στόχο μπορεί να συμβάλει η διαφορική φορολογία και η στοχευμένη επιδότηση

προϊόντων και δραστηριοτήτων.

Οπως μάλιστα επισημαίνεται στη μελέτη, η φορολογική μεταχείριση

είναι σκόπιμο να διαφοροποιείται

ανάλογα με το μέγεθος των αρνητικών εξωτερικών επιδράσεων, ή αντίστοιχα η παροχή κινήτρων να κλιμακώνεται ανάλογα με τα προσδοκώμενα οφέλη. Αυτό προϋποθέτει

την ανάλυση κόστους και οφέλους

της παρέμβασης, προκειμένου τα

κίνητρα που δίνονται να είναι αποτελεσματικά, αλλά και να ελαχιστοποι-

είται η εμφάνιση δευτερογενών μη επιθυμητών επιπτώσεων.

Η χρήση διαφοροποιημένης φο-

ρολογίας για την επίτευξη στόχων της δημόσιας πολιτικής έχει διεθνώς ευρύ πεδίο εφαρμογών, οι οποίες είτε επικεντρώνονται άμεσα στον περιορισμό αρνητικών επιδράσεων, όπως οι εκπομπές ρύπων και τα απόβλητα, είτε αποσκοπούν στην ενίσχυση της καινοτομίας και της ανάπτυξης νέων προϊόντων, όπως στις περιπτώσεις υποστήριξης των ΑΠΕ και των ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Ενδεικτικά, στη μελέτη εξετάστηκαν οι περιπτώσεις στήριξης των ΑΠΕ στην Ιταλία, επιβολής φόρου άνθρακα στη Σουηδία, παροχής κινήτρων για τα οχήματα χαμηλών εκπομπών CO2 και επιβολής περιβαλλοντικού τέλους για τις πλαστικές σακούλες στην Ευρώπη. Επιπλέον, εξετάστηκε η εφαρμογή διαφοροποιημένης φορολογίας σε προϊόντα, όπως η μπίρα σε Ολλανδία και Δανία και τα προϊόντα καπνού στη Σουηδία. Από τα συγκεκριμένα παραδείγματα διεθνών πρακτικών διαπιστώθηκε ότι ο συνδυασμός των διαφόρων εργαλείων φορολογίας και κινήτρων μπορεί να συντελέσει αποτελεσματικά στην επίτευξη σημαντικών στόχων της δημόσιας πολιτικής.

ΣΕΒ

Ασαφές παραμένει το πλαίσιο για

επικαιροποιημένη

εθνική στρατηγική

για τη βιοποικιλότητα θα πρέπει

να διευκολύνει τη μετάβαση των επιχειρήσεων στο νέο πλαίσιο προσδιορισμού των εξαρτήσεών τους από τη φύση και δημοσιοποίησης πληροφοριών σχετικά με τις επιπτώσεις της δραστηριότητάς τους στη βιοποικιλότητα», σύμφωνα με όσα αναφέρει το Special Report ΣΕΒ, με θέμα: «Προστασία της βιοποικιλότητας και νέο πλαίσιο υποχρεώσεων για τις επιχειρήσεις», που κυκλοφόρησε την Τετάρτη 24 Μαΐου 2023. Οπως σημειώνει η μελέτη, το πλαίσιο προστασίας και αποκατάστασης της φύσης παραμένει ασαφές στην Ελλάδα. Ειδικότερα, στην Ελλάδα, η Εθνική Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα καταρτίστηκε το 2014 μαζί με το 5ετές σχέδιο δράσης, και χρήζει επικαιροποίησης με βάση και τα νέα δεδομένα αλλά και την κάλυψη εκκρεμοτήτων όπως ο προσδιορισμός των ειδικών ανά τόπο στόχων και μέτρων διατήρησης στις περιοχές Natura 2000.

Με βάση τον ΣΕΒ, η επικαιροποιημένη εθνική στρατηγική για τη βιοποικιλότητα θα πρέπει να διευκολύνει τη μετάβαση των επιχειρήσεων στο νέο πλαίσιο προσδιορισμού των εξαρτήσεών τους από τη φύση και δημοσιοποίησης πληροφοριών σχετικά με τις επιπτώσεις της δραστηριότητάς τους στη βιοποικιλότητα.

Παράλληλα, τονίζει ότι πρέπει να επιλυθούν τα παραμένοντα ζητήματα προσδιορισμού των ειδικών ανά

τόπο στόχων και μέτρων διατήρησης

στις περιοχές Natura 2000, έλλειψη που εντοπίζεται και στην τελευταία

έκθεση της Ε.Ε. για την εφαρμογή της

περιβαλλοντικής νομοθεσίας στην Ελλάδα (Σεπτέμβριος 2022).

Οπως αναφέρεται, οι καθυστερήσεις αυτές έχουν επιπτώσεις και

στην ορθολογική και ολοκληρωμέ-

νη ανάπτυξη των περιοχών αυτών με συμβολή και της δέουσας επιχειρηματικότητας.

Ανάγκη ενημέρωσης

των επιχειρήσεων

Σύμφωνα με την ανάλυση του ΣΕΒ:

• Η προστασία της βιοποικιλότητας

εξελίσσεται σε πρωτεύον ζήτημα

βιωσιμότητας και η επικαιροποίηση

της εθνικής στρατηγικής είναι ένα

πρώτο και απαραίτητο βήμα. Ομως

οι σημαντικές αλλαγές που συνεπά-

γονται οι στόχοι που θεσπίζονται σε

ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο

αλλάζουν τα δεδομένα και για τις επι-

Η νέα νομοθετική

πρόταση της Ε.Ε.

καλύπτει όλα τα

οικοσυστήματα

και δεν

περιορίζεται

στους οικοτόπους

και στις

προστατευόμενες

περιοχές Natura

2000, με στόχο

όλα τα φυσικά

και ημιφυσικά

οικοσυστήματα

να βρίσκονται

σε πορεία

ανάκαμψης έως

το 2030

χειρήσεις, καθιστώντας κρίσιμη την ενημέρωσή τους. • Ενδεικτικά αναφέρεται η υποχρέωση παρακολούθησης, αξιολόγησης και γνωστοποίησης των κινδύνων, εξαρτήσεων και επιπτώσεων της δραστηριότητας για τη βιοποικιλότητα (στόχος 15), ο προσδιορισμός και η σταδιακή εξάλειψη κινήτρων και επιδοτήσεων που πλήττουν τη βιοποικιλότητα (στόχος 18), η αύξηση της χρηματοδότησης για δράσεις προστασίας της (στόχος 19), αλλά και στόχοι που αφορούν τις βασικές αλυσίδες αξίας (τρόφιμα, γεωργία, ιχθυοκαλλιέργεια, υλοτομία, ενέργεια, εξόρυξη).

Τι συμβαίνει σε

ευρωπαϊκό επίπεδο

Σύμφωνα με την ανάλυση του ΣΕΒ: Η Ε.Ε. παίζει ενεργό ρόλο σε διεθνές επίπεδο, συμβάλλοντας στην

τήρηση των παγκόσμιων δεσμεύσεων για την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας. Τον Ιούνιο του 2022 παρουσίασε την πρόταση νόμου για την αποκατάσταση της φύσης, με την οποία προσήλθε στις διαπραγματεύσεις που προηγήθηκαν της συμφωνίας για το Παγκόσμιο Πλαίσιο για τη Βιοποικιλότητα.

• Σύμφωνα με την πρόταση νόμου

για την αποκατάσταση της φύσης, σε κάθε κράτος-μέλος θα ισχύουν νομικά δεσμευτικοί στόχοι για την αποκατάσταση της φύσης σε διάφορα οικοσυστήματα που συμπληρώνουν την ισχύουσα νομοθεσία. Στόχος είναι τα μέτρα αποκατάστασης της φύσης να

καλύψουν τουλάχιστον το 20% των

χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών

της Ε.Ε. έως το 2030 και, τελικά, να

επεκταθούν σε όλα τα οικοσυστήματα που χρήζουν αποκατάστασης έως το 2050.

Ειδικότερα, οι προτεινόμενοι στόχοι περιλαμβάνουν:

Αντιστροφή της μείωσης των πληθυσμών επικονιαστών έως το 2030 και αύξηση των πληθυσμών τους μετέπειτα.

Καμία καθαρή απώλεια πράσινων

αστικών χώρων έως το 2030, αύξηση κατά 5% έως το 2050, τουλάχιστον

10% συγκόμωση σε κάθε ευρωπαϊκή

πόλη, κωμόπολη και προάστιο, και

καθαρό κέρδος από τον χώρο πρασίνου που ενσωματώνεται σε κτίρια

και υποδομές.

Στα γεωργικά οικοσυστήματα, συ-

νολική αύξηση της βιοποικιλότητας

και θετική τάση για τις πεταλούδες

χορτολιβαδικών εκτάσεων, τα πτη-

νά γεωργικής γης, τον οργανικό άνθρακα σε καλλιεργήσιμα ανόργανα εδάφη και τα χαρακτηριστικά τοπίου υψηλής ποικιλομορφίας σε γεωργικές εκτάσεις.

Αποκατάσταση και επανύγρανση αποστραγγισμένων τυρφώνων γεωργικής χρήσης και σε χώρους εξόρυξης τύρφης.

Στα δασικά οικοσυστήματα, συνολική αύξηση της βιοποικιλότητας και θετική τάση για τη συνδεσιμότητα των δασών, τα νεκρά ξύλα, το μερίδιο των δασών ανομοιόμορφης γήρανσης, τα δασικά πτηνά και το απόθεμα οργανικού άνθρακα.

Αποκατάσταση θαλάσσιων οικοτόπων, όπως οι θαλάσσιοι βοσκότοποι ή οι βυθοί ιζημάτων, και αποκατάσταση των οικοτόπων εμβληματικών θαλάσσιων ειδών, όπως δελφίνια και φώκιες, καρχαρίες και θαλάσσια πτηνά.

Αρση των ποτάμιων φραγμών έτσι ώστε τουλάχιστον 25.000 χλμ. ποταμών να μετατραπούν σε ποταμούς ελεύθερης ροής έως το 2030. Η νέα νομοθετική πρόταση της Ε.Ε. καλύπτει όλα τα οικοσυστήματα και δεν περιορίζεται στην οδηγία για τους οικοτόπους και τις προστατευόμενες

την προστασία της βιοποικιλότητας

περιοχές Natura 2000, με στόχο όλα τα φυσικά και ημιφυσικά οικοσυστήματα να βρίσκονται σε πορεία ανάκαμψης έως το 2030. Διευκρινί-

ζεται ότι η αποκατάσταση της φύσης

δεν ισοδυναμεί με την προστασία της

φύσης και δεν οδηγεί αυτομάτως σε περισσότερες προστατευόμενες περιοχές. Οι αποκατασταθείσες

περιοχές δεν θα γίνουν απαραίτητα προστατευόμενες περιοχές, δεδομένου ότι η αποκατάσταση δεν αποκλείει την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας.

Τα κράτη-μέλη θα λάβουν σημαντική χρηματοδότηση από την Ε.Ε. Στο πλαίσιο του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, περίπου 100 δισ. ευρώ θα διατεθούν για δαπάνες για τη βιοποικιλότητα, συμπεριλαμβανομένης της αποκατάστασης.

Η στρατηγική της Ε.Ε. για τη

βιοποικιλότητα

με ορίζοντα το 2030

Η πρόταση νομοθετικής πράξης

της Ε.Ε. για την αποκατάσταση της φύσης αποτελεί μία από τις δράσεις

της στρατηγικής της Ε.Ε. για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030, η οποία παρουσιάστηκε τον Μάιο του 2020.

Οι στόχοι της στρατηγικής της Ε.Ε. για τη βιοποικιλότητα περιλαμβάνουν:

• Τον καθορισμό προστατευόμενων περιοχών τουλάχιστον για το 30% των εδαφών και το 30% των θαλασσών στην Ευρώπη, με νομικά δεσμευτικούς στόχους για την αποκατάσταση της φύσης, που θα εξασφαλίζουν αυστηρότερη προστασία των δασών της Ε.Ε.

• Την αποκατάσταση των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων στην ξηρά και τη θάλασσα σε ολόκληρη την Ευρώπη (βλ. πρόταση νομοθετικής πράξης για την αποκατάσταση

της φύσης).

• Την αποδέσμευση 20 δισ. ευρώ ετησίως για τη βιοποικιλότητα μέσω διαφόρων πηγών, τόσο από τα ταμεία της Ε.Ε. όσο και από πηγές

εθνικής και ιδιωτικής χρηματοδότησης, ενώ ταυτόχρονα το φυσικό κεφάλαιο και η βιοποικιλότητα θα συνεκτιμώνται στις επιχειρηματικές πρακτικές.

Κόστος

Οπως αναφέρεται, η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και η μετάβαση σε κλιματική ουδετερότητα το 2050 δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς να σταματήσει η απώλεια της φύσης και της βιοποικιλότητας.

Πέρα από την κλιματική διάσταση, η απώλεια της φύσης και της βιοποικιλότητας δημιουργεί αυξανόμενους κινδύνους και για την παγκόσμια οικονομία, αφού περισσότερο από το ½ του παγκόσμιου ΑΕΠ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη φύση [World Economic Forum, «Global Risks Report 2023].

Την ίδια ώρα, με βάση τη σχετική

«Η αποτροπή

της κατάρρευσης οικοσυστημάτων

και η ανάσχεση της απώλειας

βιοποικιλότητας

απαιτούν συνδυασμό

παρεμβάσεων σε

όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας»,

τονίζει η μελέτη

ανάλυση, οι φυσικές καταστροφές που προκαλούνται από την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων και την κλιματική αλλαγή κοστίζουν ήδη περισσότερα από 300 δισ. δολάρια ετησίως.

Επίσης η μελέτη τονίζει ότι η κατάρρευση βασικών υπηρεσιών οικοσυστημάτων, όπως η επικονίαση και η παροχή τροφίμων και ξυλείας, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 2,7 τρισ. δολάρια ετησίως έως το 2030 και να οδηγήσει αρκετές χώρες στη χρεοκοπία. «Η αποτροπή της κατάρρευσης οικοσυστημάτων και η ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας απαιτούν συνδυασμό παρεμβάσεων σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας», τονίζει η μελέτη και προσθέτει ότι «στο ετήσιο μήνυμά του για την Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας στις 22 Μαΐου, ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες επεσήμανε την ανάγκη να προχωρήσουμε πιο γρήγορα, πιο συντονισμένα και πιο δυναμικά για να διασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για όλους».

Τυχόν κατάρρευση των οικοσυστημάτων θα έχει εκτεταμένες οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες που περιλαμβάνουν αυξημένη εμφάνιση ασθενειών, μείωση των αποδόσεων και της θρεπτικής αξίας των καλλιεργειών, έλλειψη νερού, πλημμύρες, άνοδο της στάθμης της θάλασσας και διάβρωση εδαφών. Πρόκειται περί πολυπαραμετρικού εγχειρήματος που περιλαμβάνει τον μετασχηματισμό των

αλυσίδων αξίας, την αλλαγή των προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης, τη μετάβαση στην κυκλική

οικονομία, αλλά και εφαρμογή των παγκόσμιων συμφωνιών για το κλίμα ως προς τον μετριασμό και την προσαρμογή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Οφέλη

Ομως, η ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας και η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων συνδέονται με σημαντικά οφέλη και ευκαιρίες:

• Η αξία των υπηρεσιών που προσφέρονται από τη φύση ανέρχεται παγκόσμια σε τουλάχιστον 125 τρισ.

δολάρια ετησίως.

• Η μετάβαση σε επιχειρηματικά

μοντέλα που βάζουν σε προτεραιό-

τητα τη φύση μπορεί να δημιουργή-

σει ευκαιρίες αξίας 10 τρισ. δολ. και 395 εκατομμύρια θέσεις εργασίας

έως το 2030.

Ανάγκη παγκόσμιας

δράσης από κράτη

και επιχειρήσεις

Με βάση τη μελέτη, το Παγκόσμιο Πλαίσιο για τη Βιοποικιλότητα

μετά το 2020 που υιοθετήθηκε από

188 χώρες στο πλαίσιο της 15ης συ-

νόδου της Διάσκεψης των Μερών

(COP15) της Σύμβασης για τη Βιολο-

γική Ποικιλότητα θέτει συγκεκριμέ-

νους δεσμευτικούς στόχους για τις

κυβερνήσεις, τις τοπικές αρχές και

τις κοινωνίες, ώστε να αναλάβουν

δράση για την ανάσχεση και την

αντιστροφή της απώλειας βιοποικιλότητας έως το 2030. Η επιδίωξη αυτή είναι αντίστοιχη με τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου για το κλίμα και αναμένεται να επιφέρει ανατροπές σε ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων σε όλους τους τομείς της οικονομίας και της κοινωνίας.

Με βάση το νέο πλαίσιο, οι μεγάλες επιχειρήσεις και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να παρακολουθούν τακτικά, να αξιολογούν και να γνωστοποιούν με διαφάνεια τους κινδύνους, τις εξαρτήσεις και τις επιπτώσεις τους στη φύση και τη βιοποικιλότητα (στόχος 15).

Παράλληλα, οι επιδοτήσεις δραστηριοτήτων που είναι επιβλαβείς για τη βιοποικιλότητα θα μειώνονται κατά τουλάχιστον 500 δισ. δολάρια ετησίως (στόχος 18), ενώ προβλέπεται η κινητοποίηση τουλάχιστον 200 δισ. δολ. ετησίως προς τις αναπτυσσόμενες χώρες (στόχος 19). Το πλαίσιο, επίσης, προβλέπει την υποχρέωση δημοσιοποίησης πληροφοριών σχετικά με τους κινδύνους και τις επιπτώσεις της επιχειρηματικής δραστηριότητας στη φύση. Ηδη, το πλαίσιο Task Force on Nature-related Financial Disclosures (TNFD) και το δίκτυο Science Based Targets Network (SBTN) μπορούν να αξιοποιηθούν από επιχειρήσεις και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ώστε να αξιολογούν, να διαχειρίζονται και να δημοσιοποιούν εκθέσεις για τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που σχετίζονται με την προστασία της φύσης.

MYTILINEOS ENERGY & METALS: ΘΕΤΕΙ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ

ΗΕρευνα και η Ανάπτυξη (R&D) αποτελoύν

για τη MYTILINEOS μία

συνειδητή επιχειρη-

ματική επιλογή, αλλά

και μία σύγχρονη αναγκαιότητα,

στο πλαίσιο της Ατζέντα 2030 και

των Παγκόσμιων Στόχων Βιώσιμης

Ανάπτυξης. Με επενδύσεις σε αυ-

τούς τους τομείς, η εταιρεία επιδι-

ώκει να συμβάλλει, στο μέτρο που

της αναλογεί, στην ενίσχυση της

επιστημονικής έρευνας, στην ανα-

βάθμιση των τεχνολογικών ικανο-

τήτων του βιομηχανικού κλάδου

της χώρας, στην ενθάρρυνση της

καινοτομίας, διασφαλίζοντας την

βιομηχανική διαφοροποίηση και

την προστιθέμενη αξία στα προϊό-

ντα και τις υπηρεσίες της.

Το 2022, οι συνολικές επενδύ-

σεις της MYTILINEOS για R&D

στους κλάδους Μεταλλουργίας

και Ενέργειας έφτασαν τα €2,5

εκ., εκ των οποίων τα 2,4 εκ. αφορούν επενδύσεις σε εξοπλισμό,

ενώ τα υπόλοιπα αφορούν μελέτες

για μελλοντική εφαρμογή.

Πώς, όμως κατανέμει η MYTILINEOS τις επενδύσεις αυτές

και που εστιάζει;

■ Στον κλάδο Μεταλλουργίας, επενδύει στην εγκατάσταση πιλοτικών μονάδων και ανάπτυξης τεχνογνωσίας για:

► Αξιοποίηση των καταλοίπων βωξίτη, και ανάπτυξη τεχνολογίας για την εξαγωγή σπά-

νιων γαιών.

► Ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ανακύκλωσης αλουμινίου, με στόχο την παραγωγή χαμηλού ενεργειακού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος.

► Αξιοποίηση ανθρακούχων παραπροϊόντων ηλεκτρόλυσης αλουμίνας.

► Ανάκτηση και αξιοποίηση θερμότητας από ροές καυσαερίων της παραγωγικής διεργασίας Αλουμινίου.

► Χρήση ΑΠΕ στην παραγωγή Αλουμίνας / Αλουμίνιου.

Στην κατεύθυνση αυτή, έχει συ-

σταθεί

η δραστηριότητα Ερευνας

και Βιώσιμης Ανάπτυξης (Ε.Β.Α.)

μέσα από την οποία η εταιρεία συμμετέχει σε 24 ερευνητικά προγράμματα συγχρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε. ή το Ελληνικό κράτος. Η συμμετοχή της MYTILINEOS στα προγράμματα αυτά γίνεται με γνώμονα την αύξηση της ανταγωνιστικότητας αλλά και τη διερεύνηση εφαρμογής βιομηχανικής κυκλικής οικονομίας. Έτσι, η MYTILINEOS τοποθετείται ανάμεσα στις πρωτοπόρες εταιρείες του κλάδου αλουμινίου παγκοσμίως

στον τομέα της έρευνας για την αξιοποίηση των καταλοίπων βωξίτη, αλλά και την ανάκτηση σπάνιων γαιών.

Η συμμετοχή στα προγράμματα

αυτά, δίνει ήδη απτά αποτελέσματα, συνεισφέροντας στη μείωση

του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της MYTILINEOS, μέσα από διαδικασίες ανακύκλωσης πρώτων υλών, επεξεργασίας αποβλήτων, αλλά και τεχνολογικά καινοτόμες διαδικασίες παραγωγής.

Επιπρόσθετα το τμήμα ΕΒΑ μέσα από το Πρόγραμμα Re4Industry μελετά τρόπους μείωσης ρύπων CO2 στο εργοστάσιο του Αγίου Νικολάου. Στην μελέτη συμπεριλαμβάνονται η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος καθώς επίσης και η χρήση εναλλακτικών

καυσίμων με μηδενικούς ρύπους

όπως βιοκαύσιμα και υδρογόνο

με στόχο την επερχόμενη μείωση των ολικών και ειδικών ρύπων CO2 στην παραγωγή αλουμίνας και αλουμινίου.

Παράλληλα εφαρμόζοντας

έμπρακτα δράσεις μείωσης ρύπων CO2, η MYTILINEOS συμμετέχει ενεργά σε προμελέτη εγκατάστασης τεχνολογίας CCUS, στην προσθήκη νέου πιλοτικού καυστήρα υδρογόνου στο χυτήριο, ενώ διερευνά και τον εξηλεκτρισμό παραγωγικών διεργασιών.

Όλες αυτές οι τεχνολογίες

αποσκοπούν στην ανάπτυξη τεχνογνωσίας του κλάδου Μεταλ-

λουργίας για την παραγωγή νέων προϊόντων, την διερεύνηση τεχνικών λύσεων σε προβλήματα βιωσιμότητας, καθώς επίσης και

την ενδεχόμενη μελλοντική δρα-

στηριοποίηση της MYTILINEOS σε νέες αγορές. ■ Στον κλάδο Ενέργειας, δραστηριοποιείται αντίστοιχα τμήμα Εφαρμοσμένης Έρευνας & Ανάπτυξης και Καινοτομίας, με 10 έργα σε πλήρη εξέλιξη κατά τη διάρκεια του 2022. Το αντικείμενό τους αντικατοπτρίζει την καινοτομία και την πρωτοπορία της εταιρείας στο R&D, αλλά και την επίτευξη της βιωσιμότητας, ευρύτερα. Για παράδειγμα:

► Το Energy Blockchain αποσκοπεί στην έκδοση Green Power Purchase Agreements (PPA’s), που αποτελούν σύμβαση μεταξύ των 2 μερών και πιστοποιούν τον πάροχο «πράσινης» ενέργειας, το ποσό ενέργειας, την αξία της ενέργειας, τις γεωγραφικές

πληροφορίες του τόπου προέλευσης της συμφωνημένης

ενέργειας, κτλ.

► Το Digital Innovations διαμορφώνει νέα mobile apps, marketplaces και καινοτόμες

ψηφιακές διαδικασίες για την αναβάθμιση του ψηφιακού customer engagement και on-boarding των πελατών του Retail (Protergia ON), βελτιστοποίηση του digital payment για energy πελάτες.

► Το AI Factory δρομολογεί τη δημιουργία διαδικασιών, τεχνογνωσίας και οργάνωσης εσωτερικής δομής ΑΙ και Data Factory

για την εισαγωγή στρατηγικής Τεχνητής Νοημοσύνης στην MYTILINEOS. Παράλληλα, δρομολογούνται

και άλλες διαδικασίες με επίκεντρο τις καινοτόμες πρακτικές :

Μία απ΄ αυτές αφορά στη δημιουργία μοντέλων πρόβλεψης ενέργειας σε πελάτες Χαμηλής και Μέσης Τάσης, πρόβλεψης καμπύλης του ΑΔΜΗΕ, Μηχανικής Μάθησης (TXT Mining) για ανάλυση κειμένου από email forms καταναλωτών και πρόβλεψης παραγωγής από φωτοβολταϊκά. Διαδικασίες, όλες με σημαντικές πρακτικές εφαρμογές στην καθημερινότητα.

Παράλληλα, προωθείται η έγκριση για συμμετοχή στο νέο Ελληνικό Ενεργειακό Κέντρο. Σκοπός του είναι η προώθηση της καινοτομίας στην εγχώρια επιχειρηματικότητα, με έμφαση στην παραγωγή ενέργειας στη μεταλιγνιτική εποχή, στα έργα ΑΠΕ, στην αποκεντρωμένη παραγωγή, στην εξοικονόμηση, στις έξυπνες πόλεις και κοινότητες, καθώς και στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ενέργειας.

Μέσα από τις διαδικασίες και την καινοτομία αυτή, η MYTILINEOS προάγει τη βιωσιμότητα στη λειτουργία της, αλλά ανοίγει την πόρτα και στη νέα εποχή, δίνοντας ένα εξαιρετικό παράδειγμα για την «πράσινη λειτουργία» ενός βιομηχανικού κολοσσού.

Χαμηλότερο αποτύπωμα αλλά

και υπεραξίες για το μέλλον

Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος η 5η Ιουνίου και Παγκόσμια Ημέρα Αιολικής Ενέργειας η 15η Ιουνίου.

Δύο γειτονικές ημερομηνίες που σηματοδοτούν ότι προστασία του περιβάλλοντος και αιολική ενέργεια πάνε μαζί!

Ο Ιούνιος, λοιπόν, μπορεί να θεωρηθεί μήνας της περιβαλλοντικής

προστασίας. Ο φετινός εορτασμός, όμως, συμπίπτει με μία καθόλου ενθαρρυντική για το περιβάλλον και το κλίμα διαπίστωση από τον Παγκόσμιο

Μετεωρολογικό Οργανισμό, σύμφω-

να με τον οποίο ο πλανήτης αναμέ-

νεται να ξεπεράσει ένα βασικό όριο

για το κλίμα για πρώτη φορά μέσα

στα επόμενα πέντε χρόνια: οι μέσες

παγκόσμιες θερμοκρασίες πρόκειται

να αυξηθούν κατά 1,5 βαθμό Κελσίου

έως το 2027. Συνεπώς, οι πιθανότητες

περιορισμού ανόδου της μέσης θερ-

μοκρασίας στον 1,5 βαθμό, κατά τη

Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, μειώνονται αισθητά.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η Μεσόγειος θα είναι μία από τις περιοχές

που θα βιώσει έντονα αυτή την αλλα-

γή. Ηδη βιώνουμε όλο και πιο συχνά

ακραία καιρικά φαινόμενα με καταστροφικές συνέπειες σε ανθρώπινες

περιουσίες, καλλιέργειες ή ακόμα και

σε ανθρώπινες ζωές. Η χώρα μας τα

τελευταία χρόνια έγινε μάρτυρας αρκετών τέτοιων φαινομένων, πρωτόγνωρων για τη γεωγραφική της θέση

και το κλίμα της (πλημμύρες, πυρκαγιές, κυκλώνες, ερημοποιήσεις, ξηρασίες κ.ο.κ).

Λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη ενεργειακή κρίση αλλά και

τη μόνιμη τα τελευταία χρόνια κλι-

ματική απειλή, η Ευρώπη προωθεί

πολιτικές για την προστασία του περιβάλλοντος. Μία από αυτές είναι η ενεργειακή μετάβαση και η ανάπτυξη των ΑΠΕ.

Αιολικά πάρκα

και περιβάλλον

Η αιολική ενέργεια αποτελεί σημαντικό μέρος της λύσης για την προστασία του περιβάλλοντος.

Τα αιολικά πάρκα αποτελούν κατ’ αρχάς φιλοπεριβαλλοντική δραστηριότητα διότι, με βεβαιότητα, αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή αφού

παράγουν ενέργεια χωρίς εκπομπές ρύπων. Το γεγονός αυτό αποτυπώνεται σε αριθμούς:

• Τα αιολικά πάρκα στην Ελλάδα εξοικονόμησαν σε ένα έτος τόσες εκπομπές CO2 όσες εκπέμπονται από 3,8 εκατομμύρια επιβατηγά αυτοκί-

νητα που αντιστοιχούν στο 74% των επιβατηγών αυτοκινήτων που κυκλοφορούν στη χώρα.

• Η εξοικονόμηση αυτή ισοδυναμεί, από άποψη CO2, με 11,5 εκατ. στρέμματα δάσους, φυτεμένα με πάνω από 510 εκατ. δέντρα.

• Οι ανεμογεννήτριες έχουν απολύτως θετικό ενεργειακό και περιβαλλοντικό ισοζύγιο. Η ενέργεια που

απαιτείται για την κατασκευή, την εγκατάσταση, τη λειτουργία και την

ΜΗΝΑΣ

ενέργεια

ασπίδα στο περιβάλλον

Του ΠΑΝΑΓΙΏΤΗ ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΙΟΥ*

Τα αιολικά πάρκα αποτελούν κατ’ αρχάς φιλοπεριβαλλοντική δραστηριότητα

διότι, με βεβαιότητα, αντιμετωπίζουν

την κλιματική

αλλαγή αφού παράγουν

ενέργεια χωρίς

εκπομπές ρύπων

απεγκατάστασή τους παράγεται από αυτές μέσα στους πρώτους 5-12 μήνες λειτουργίας τους.

• Μία ανεμογεννήτρια παράγει 50 φορές περισσότερη ενέργεια από όση χρειάζεται για να κατασκευαστεί, να εγκατασταθεί, να λειτουργήσει και να απεγκατασταθεί.

• Τα αιολικά πάρκα εκτελούν έργα αποκατάστασης και αναδάσωσης.

Μέχρι σήμερα, χάρη στα αιολικά

πάρκα έχουν αναδασωθεί ή έχουν εκτελεστεί δασοτεχνικά έργα προστασίας που ισοδυναμούν σε πάνω από 28.000 στρέμματα δάσους. Για

κάθε MW που εγκαθίσταται, η αιολική ενέργεια «φυτεύει» περίπου 270 δέντρα, τα οποία δεσμεύουν περίπου

4 τόνους CO2/έτος.

• Εχουν διάρκεια ζωής 20 με 25 χρόνια και κατόπιν το 90% των υλικών τους μπορεί να ανακυκλωθεί με αποτελεσματικό τρόπο. Γενικά το σύνολο των υλικών τυγχάνει κατάλληλης διαχείρισης κατά τη νομοθεσία, ενώ ο χώρος αποκαθίσταται πλήρως.

Σύμφωνα με την ετήσια στατιστική

της ΕΛΕΤΑΕΝ, στο τέλος του 2022 λειτουργούσαν στην Ελλάδα 4.681MW

αιολικών πάρκων τα οποία παρήγαγαν 10,7 TWh καθαρής ενέργειας.

Αυτό είναι το 21,5% της εγχώριας ηλεκτροπαραγωγής ή το 20,6% της ηλε-

κτρικής κατανάλωσης και αντιστοιχεί

στην ηλεκτρική κατανάλωση 2,5 εκατ.

νοικοκυριών. Με τη θεώρηση ότι η

παραγωγή αυτή θα προερχόταν στο

σύνολό της από το επιβλαβές για το

περιβάλλον φυσικό αέριο, ισοδυναμεί

με εξοικονόμηση 2,13 bcm εισαγόμε-

νου φυσικού αερίου.

Ναι μεν, αλλά...

Παρά τα οφέλη αυτά και ενώ

κανείς δεν αμφισβητεί την ύπαρξη

της κλιματικής κρίσης, υπάρχουν

πρωτοβουλίες οι οποίες αποκλείουν

ατεκμηρίωτα τις ΑΠΕ και την αιολική

ενέργεια από μεγάλες εκτάσεις, υπονομεύοντας στην ουσία το περιβάλλον. Σύμφωνα με μελέτη της ΕΛΕΤΑΕΝ, στην Ελλάδα υπάρχει μια σαφής

συσχέτιση τριών παραμέτρων: του αιολικού δυναμικού, του υψομέτρου και του δικτύου Natura. Οσο αυξάνεται το υψόμετρο ή όσο κινούμαστε σε περιοχές Natura τόσο αυξάνει η πιθανότητα για υψηλότερο αιολικό δυναμικό. Η εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε περιοχές με υψηλό αιολικό δυναμικό έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή περισσότερης ενέργειας

με λιγότερες σε αριθμό ανεμογεννήτριες, που συνεπάγεται μικρότερη κατάληψη εδάφους και ακόμα λιγότερες επιπτώσεις.

Στοιχεία από τη λειτουργία των υφιστάμενων αιολικών πάρκων αποδεικνύουν ότι οι πραγματικές επιπτώσεις τους στην ορνιθοπανίδα δεν έχουν καμία σχέση με την κινδυνολογία που δημιουργείται πριν από την εγκατάστασή τους και δεν θέτουν σε κίνδυνο το επίπεδο διατήρησης των ειδών. Με τη σωστή χωροθέτηση και τη χρήση της συνεχούς εξελισσόμενης τεχνολογίας, όπως για παράδειγμα ορνιθοραντάρ, συστήματα αποτροπής κρούσεων με πτηνά και αυτόματης παύσης λειτουργίας των ανεμογεννητριών, επιδιώκεται περαιτέρω ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων που προκαλούνται στο περιβάλλον και στην ορνιθοπανίδα κατά την εγκατάσταση και λειτουργία ενός αιολικού πάρκου. To 2022, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, οι παγκόσμιες εκπομπές CO2 που σχετίζονται με την ενέργεια έφτασαν τους 36,8 δισ. τόνους. Το περιβάλλον κινδυνεύει από την έλλειψη των ΑΠΕ, όχι από την εγκατάστασή τους. Οι ΑΠΕ αποτελούν τον σίγουρο και ασφαλή δρόμο για την κλιματική ουδετερότητα και την ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος. * Γενικός διευθυντής, Ελληνική Επιστημονική Ενωση Αιολικής Ενέργειας

ΟΙ ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

Υπάρχει μέλλον για

Εντονη είναι η συζήτηση και η δραστηριότητα για την «πράσινη» ενέργεια και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Και σωστά, γιατί μακροπρόθεσμα αυτός είναι κρίσιμος τρόπος ανάσχεσης της κλιματικής αλλαγής. Και η διεθνής κοινότητα προχωράει (με χίλια εμπόδια) σε αυτό που λέμε «ενεργειακή μετάβαση».

Μια σειρά οργανισμοί, π.χ. ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ), και εταιρείες, π.χ. η BP με το κλασικό ετήσιο «Energy Outlook», προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν το τι χρειάζεται να γίνει για να φτάσουμε στο ιδανικό σημείο, δηλαδή την εξάλειψη των αερίων θερμοκηπίου, κυρίως CO2, έτσι ώστε η αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη να περιοριστεί κάτω από +1,5 οC και να ανασχεθεί η κλιματική αλλαγή, ένας στόχος που συνήθως αναφέρεται ως «Net Zero».

Σε αυτό το πλαίσιο διαμορφώνονται σενάρια δράσεων και αποτελεσμάτων που παρά τις διαφορές όλα συγκλίνουν σε 3 βασικές κατευθύνσεις.

Χαρακτηριστικά είναι τα σενάρια του «Energy Outlook» της ΒP (ανάλογα είναι και αυτά άλλων οργανισμών και επιχειρήσεων). Το βασικό

σενάριο (new momentum) δείχνει

τι θα γίνει αν ο κόσμος προχωρήσει

έτσι όπως πάει (με σημαντικές παρεμβάσεις σε σχέση με παλιότερα).

Το σενάριο «Accelerated» υποθέτει επιτάχυνση των δράσεων (που όμως

δεν είναι επαρκείς για «Net Zero») και

το σενάριο «Net Zero» προβλέπει αυ-

τό που λέει, δηλαδή πρακτικά μηδενισμό των αερίων θερμοκηπίου.

Το θέμα είναι βέβαια ποιο είναι

το ενεργειακό προφίλ για κάθε ένα

από τα σενάρια, και μια συνοπτική

εικόνα φαίνεται στον σχετικό πίνακα

(δίπλα) σε σχέση με τη χρήση ορυ-

κτών καυσίμων (fossil fuels), ΑΠΕ (renewables), ποσοστό εξηλεκτρι-

σμού στο σύνολο του ενεργειακού

μείγματος και διείσδυση υδρογόνου

στο ενεργειακό μείγμα (μια που το

υδρογόνο -είτε καθαρό είτε μέσα

από αμμωνία κ.λπ. φαίνεται να είναι

ισχυρό υποκατάστατο υδρογοναν-

θράκων σε δύσκολες περιπτώσεις εξηλεκτρισμού, π.χ. ναυτιλία, χαλυβουργία κ.λπ.).

Αν προσέξουμε το πιο αισιόδοξο σενάριο («Net Zero»), παρατηρούμε

Εκποµπές άνθρακα

Gt (γιγατόνοι ισοδυνάµου διοξειδίου του άνθρακα)

Σενάριο επιτάχυνσης

Σενάριο µηδενικών εκποµπών

(Οι εκποµπές αφορούν το διοξείδιο του άνθρακα, από την ενεργειακή παραγωγή, τη βιοµηχανία, από τη χρήση φυσικού αερίου σε εξορύξεις πετρελαίου, και µεθανόλη από την ενεργειακή παραγωγή)

ότι διεθνώς το 2040, περίπου το 40%

της πρωτογενούς ενέργειας θα βασί-

ζεται ακόμα σε ορυκτά καύσιμα και

περίπου 20% το 2050.

Αξίζει τον κόπο μια ακόμη ενδιαφέρουσα πρόβλεψη.

Τι γίνεται με τη χρήση υδρογοναν-

Των ΓΡΗΓΟΡΗ

ΣΤΕΡΓΙΟΥΛΗ

πρ. διευθύνοντος συμβούλου, Ομιλος Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε.

θράκων εκτός ενέργειας (καυσίμων).

Ο πίνακας δείχνει την πρόβλεψη

χρήσης πετρελαιοειδών (Oil) ανά

χρήση με βάση τα σενάρια του ΔΟΕ (ΙΕΑ). Στην περίπτωση του «Net Zero»

σεναρίου η ζήτηση πετρελαίου για

κίνηση σχεδόν μηδενίζεται, αλλά για πετροχημικά παραμένει σταθερή. Εννοείται ότι η μετάβαση που περιγράφεται στα σενάρια παραπάνω, και ειδικά στο «Net Zero», είναι κοσμογονικών διαστάσεων και απαιτεί συνολική αλλαγή στο σύνολο των ενεργειακών πολιτικών έτσι ώστε και να πετύχει τους στόχους της και να είναι δίκαιη (βλ. σχετική αρθρογραφία των συγγραφέων).

ΣΠΥΡΟΥ

ΜΙΧΑΛΑΚΑΚΗ

πρ. προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου, ΒΡ Ελληνική Α.Ε.

Αεροµεταφορές και ναυτιλία

Πετροχηµικά

τους υδρογονάνθρακες;

Η Ελλάδα και οι υδρογονάνθρακες

Το βασικό ερώτημα που τίθεται στη δημόσια συζήτηση είναι αν πρέπει ως χώρα να εγκαταλείψουμε την εκμετάλλευση των εγχώριων πόρων υδρογονανθράκων (Υ/Α) (πετρελαίου και φυσικού αερίου). Παρά την πρόοδο που συντελέστηκε ειδικά με τις συμφωνίες που υπεγράφησαν το 2019, τα σήματα που στέλνει η ελληνική πολιτεία διαχρονικά είναι τουλάχιστον αμφιλεγόμενα.

Κατά τη γνώμη μας, οι εν εξελίξει έρευνες πρέπει να προχωρήσουν αποφασιστικά και εάν βρεθούν (όπως, κατά τους ειδικούς, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα) εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα πρέπει να αξιοποιηθούν. Πιστεύουμε ότι πρέπει και μπορούμε και να προχωρήσουμε αποφασιστικά στις ΑΠΕ αλλά και να αξιοποιήσουμε τον εθνικό μας πλούτο στους Υ/Α.

Η συνολική κατανάλωση ενέργειας στην Ελλάδα το 2021 ήταν περίπου στα 800 Terra-Joules (περίπου 19 εκατομμύρια τόνοι ισοδυνάμου πετρελαίου).

(Μείωση από την κορύφωση του

2005 – λόγω κρίσης αλλά και των δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας). Από το 1990 ο άνθρακας (λιγνίτης) μειώθηκε από το 41% στο 8%

(με προοπτική μείωσης), αυξήθη-

καν οι Υ/Α από 62% σε 75% (κυρίως

λόγω φυσικού αερίου) και αυξήθη-

καν οι ΑΠΕ (με βιομάζα) από 6% σε

17% στο συνολικό ισοζύγιο (με αυξητική προοπτική).

Θετικές ώς έναν βαθμό εξελίξεις (με αρνητική την υπερεξάρτηση

ΕΛΛΑ∆Α: Συνολική πρωτογενής ενέργεια ανά πηγή

ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ.

διαμόρφωσε

για πρώτη φορά

ένα Ενιαίο Σχέδιο

για την Ενέργεια

και το Κλίμα

από το εισαγόμενο φυσικό αέριο), αλλά απαιτούνται και άλλες στοχευμένες παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ.

(επί υπουργίας Γιώργου Σταθάκη)

διαμόρφωσε για πρώτη φορά ένα

Ενιαίο Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Με μικρές διαφορές (κυρίως απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων), συνεχίστηκε από την επόμενη κυβέρνηση, ενώ τον Ιανουάριο του 2023 δοθήκαν στη δημοσιότητα οι στόχοι του νέου ΕΣΕΚ που φιλοδοξεί να φέρει την κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 στο πλαίσιο της Ε.Ε. («Green Deal»).

Οι προβλέψεις του ΕΣΕΚ εμφανίζονται στον πίνακα (πάνω).

Βάσει του στόχου του ΕΣΕΚ, «εξηλεκτρίζεται» μέχρι το 2050 το 53%

της τελικής κατανάλωσης ενέργειας (με περίπου το 6% να προέρχεται

από ορυκτά καύσιμα), ενώ μηδενίζονται οι υδρογονάνθρακες και ο λιγνίτης εκτός ηλεκτροπαραγωγής.

Το κόστος αυτής της μετάβασης (μελέτη McKinseys) υπολογίζεται

στα επίπεδα των 500 δισ. μέχρι το 2050, ενώ οι προβλέψεις του ΥΠΕΝ

είναι για περίπου 250 δισ. μέχρι το 2030. Σε κάθε περίπτωση μιλάμε για τεράστια παρέμβαση και απαιτούνται προσοχή και σωστός σχεδιασμός, αλλιώς μπορεί να οδηγήσει

σε ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η προσέγγιση για την εκμετάλλευση των πιθανών εγχώριων Υ/Α.

Σύμφωνα με το ΕΣΕΚ, ακόμα και το 2040 εξακολουθούν να απαιτούνται Υ/Α σε ποσοστό 23% της συνολικής παραγωγής ενέργειας στη χώρα. Και βέβαια με τη σημερινή κατάσταση αυτή η ενέργεια θα είναι εισαγόμενη με όλες τις συναφείς δημοσιονομικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις. Η πιθανή εγχώρια παραγωγή τους θα είχε ιδιαίτερα θετικές επιπτώσεις και θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει τη (μέρος της τουλάχιστον) μετάβαση.

Electricity – Ηλεκτρισµός

Heat – Θέρµανση

RES – ΑΠΕ

Biomass – Βιοµάζα

Hydrogen – Υδρογόνο

Synthetic Fuels – Συνθετικά καύσιµα

Gas – Φυσικό αέριο

Oil – Πετρέλαιο

Solids – Στερεά καύσιµα

Γιατί το πιστεύουμε

Η κυβέρνηση

Με τις αρχές της

βιωσιμότητας να

βρίσκονται στο

επίκεντρο σε όλο

το φάσμα λειτουρ-

γίας μας, ήδη από την προηγού-

μενη χρονιά, προχωρήσαμε όχι

μόνο στην ενίσχυση αλλά και

στη διεύρυνση του πλαισίου

που αφορά το ESG πρόγραμμά

μας, στοχεύοντας στο ΜΗΔΕΝ

κι ακόμη πιο μακριά, με κεντρι-

κό μήνυμα «Together Towards ZERO and Beyond».

Αποβλέποντας στο 2040 και

με ενδιάμεσο σταθμό το 2030,

το συγκεκριμένο πρόγραμμα

αφορά τις δεσμεύσεις και τους

στόχους μας σχετικά με τους

παρακάτω πυλώνες:

ΜΗΔΕΝΙΚΟ αποτύπωμα άν-

θρακα: Αφορά τη δέσμευσή

μας για περαιτέρω περιορισμό

χρόνο με τον χρόνο του περι-

βαλλοντικού αποτυπώματός

μας. Χαρακτηριστικά, το 2022

ολοκληρώσαμε την υποδομή

για την υλοποίηση ενός πιλο-

τικού προγράμματος αξιοποίη-

σης της ηλιακής ενέργειας και μετατροπής της σε θερμική, για την παραγωγή ατμού, προς κάλυψη ενεργειακών αναγκών στην παραγωγική μας μονάδα, στη Σίνδο, Θεσσαλονίκης.

Παράλληλα, με συγκεκριμένες πρακτικές και πρωτοβουλίες, κατά την τελευταία τριετία πε-

τύχαμε μείωση 10% στις εκπομπές CO2 και στην κατανάλωση θερμικής ενέργειας και 9%

αντίστοιχα στην κατανάλωση

ηλεκτρικής ενέργειας, και στις

δύο παραγωγικές μας μονάδες.

Σε αυτή μας την προσπάθεια

έρχονται να συμβάλουν σημαντικά και οι δύο νέοι πυλώνες

του προγράμματος, που αφο-

ρούν το ΜΗΔΕΝΙΚΟ αποτύπω-

μα πρώτων υλών μέσω βιώσι-

μων πρακτικών καλλιέργειας

και επεξεργασίας των πρώτων

υλών μας και το ΜΗΔΕΝΙΚΟ

αποτύπωμα συσκευασιών μέ-

σω της χρήσης φιλικών προς

το περιβάλλον και πλήρως

ανακυκλώσιμων υλικών συ-

σκευασίας. Και σε αυτό το κομ-

μάτι κάναμε ένα σημαντικό βήμα τη χρονιά που μας πέρασε, αφαιρώντας το χρώμα από τα DraughtMaster βαρέλια μας, με στόχο την ενίσχυση των τρόπων ανακύκλωσής τους.

ΜΗΔΕΝΙΚΗ σπατάλη νερού: Αφορά τη δέσμευσή μας για εξοικονόμηση του νερού, μέσω ενεργειών επαναχρησι-

μοποίησης και ανακύκλωσής

του, κατά την παραγωγή των προϊόντων μας. Συγκεκριμένα, κατά την τελευταία τριετία

έχουμε καταφέρει μείωση 13%

στην κατανάλωση νερού, κατά

την παραγωγική διαδικασία και

στα δύο εργοστάσιά μας.

ΜΗΔΕΝΙΚΗ ανεύθυνη κατανάλωση: Βασικό μας μέλημα είναι να διευρύνουμε τις επιλογές

των καταναλωτών, προωθώ-

ντας σταθερά την κατανάλωση

με μέτρο και υπευθυνότητα.

Στο πλαίσιο αυτό, επικοινωνού-

με το μήνυμα της υπεύθυνης

κατανάλωσης στο σύνολο των

συσκευασιών και των επικοινω-

νιακών υλικών των προϊόντων

μας, στοχεύουμε σε δράσεις

και συνεργασίες που προωθούν

στην πράξη την υπεύθυνη κατανάλωση και προωθούμε τις

κατηγορίες προϊόντων με χαμη-

λό/καθόλου αλκοόλ, διευρύνοντας παράλληλα και τις περιστάσεις κατανάλωσής τους. ΜΗΔΕΝΙΚΑ ατυχήματα στην εργασία: Με την Υγεία και Ασφάλεια των ανθρώπων μας να αποτελούν μόνιμη προτεραιότητά μας, εργαζόμαστε καθημερινά για ένα εργασιακό περιβάλλον όπου ο κάθε ένας μπορεί και να είναι και να νιώθει ασφαλής. Με συγκεκριμένες διαδικασίες, πρωτοβουλίες και εκπαιδεύσεις του ανθρώπινου δυναμικού μας, κατά την τελευταία διετία, έχουμε πετύχει αύξηση 2% στο ποσοστό συμμόρφωσης ως προς τους Βασικούς Κανόνες Ασφαλείας και αύξηση 22% των αναφορών ως προς μη ασφαλείς συμπεριφορές. Παράλληλα, σημαντικούς πυλώνες αφορούν: Η ενεργή προώθηση μιας κουλτούρας Διαφορετικότητας, Ισότητας και Συμπερίληψης, επιδεικνύοντας μηδενική ανοχή σε οποιαδήποτε διάκριση και εστιάζοντας στην ισορροπία εκπροσώπησης, εξέλιξης και ανάπτυξης στην εργασία ως

προς το φύλο και στη στήριξη ομάδων ατόμων με αναπηρία. Η έμπρακτη στήριξη τοπικών κοινοτήτων και του κοινωνικού συνόλου ευρύτερα, όντας αρωγός στο σημαντικό έργο δομών κοινωνικής φροντίδας προς ευπαθείς ομάδες πανελλαδικά, και υλοποιώντας έργα ανάπλασης προς όφελος κατοίκων και επισκεπτών σε πυκνοκατοικημένες γειτονιές της πρωτεύουσας.

Αναπόσπαστο κομμάτι σε αυτή μας την προσπάθεια να ανταποκριθούμε στις εν λόγω δεσμεύσεις είναι οι εργαζόμενοί μας, οι πελάτες μας, οι καταναλωτές και οι στρατηγικοί μας εταίροι, σε ένα πλαίσιο κοινής αντίληψης και συνεργασίας.

Για αυτό και αναζητούμε καθημερινά νέους τρόπους για να επιστρέφουμε αξία στους ανθρώπους μας, τους συνεργάτες και προμηθευτές μας, στην αγορά και ευρύτερα στην κοινωνία, υπηρετώντας πιστά τον Σκοπό μας, να «Ζυθοποιούμε για ένα καλύτερο σήμερα και αύριο».

Στην Ολυμπιακή Ζυθοποιία

ζυθοποιούμε για ένα

καλύτερο σήμερα και αύριο!

Υπάρχει όμως άλλη προοπτική;

Ναι, υπάρχει. Η χώρα έχει αδειοδοτήσει πετρελαιοπιθανές περιοχές κυρίως στη Δυτική και Νότια Ελλάδα (βλ. χάρτη ΕΔΕΥ) που ύστερα από αλλαγές

στις συμμετοχές είναι όπως δείχνει

ο χάρτης.

Οι συμφωνίες με τις εταιρείες

ExxonMobil, TOTAL, Repsol κ.λπ.

σε συνεργασία με τα ΕΛΠΕ είναι μια τεράστιας σημασίας παρακαταθήκη για τη χώρα μας, όπως και η σημαντική παρουσία της Energean.

Μια εξαιρετική σύνοψή των δυνατοτήτων εκμετάλλευσης Υ/Α στη χώρα μας περιλαμβάνεται στη μελέτη του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που απαντά και στο αν υπάρχει χρόνος για την εκμετάλλευση (υπάρχει!) [ekthesi ydrogonanthrakes.pdf (iene.gr)].

Τα πιθανά κοιτάσματα ξεπερνούν

σε αξία τα 230 δισ. δολάρια [βλ. καθηγητή Αντώνη Φώσκολου, Πώς η Εκμετάλλευση των Ελληνικών Υδρογονανθράκων θα Αναβαθμίσει

τη Γεωπολιτική Θέση της Ελλάδας (energia.gr)]. Αρκετά για να αλλάξει

η τύχη της χώρας μας. Και ο πλούτος

αυτός είναι αξιοποιήσιμος [βλέπε Γιάννη Γρηγορίου, πρ. διευθύνοντος

συμβούλου ΕΛΠΕ Upstream. Ερευνα Υδρογονανθράκων στην Ελλάδα. Οι Καιροί ου Μενετοί! (energia.gr)

και την έκθεση της ΕΔΕΥ (Ιούνιος 2020). ydrogonanthrakes_Ellada_ nees_prosegiseis_stin_erevna.pdf (greekhydrocarbons.gr)].

Ποια είναι η σημασία της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

1. Οικονομική διάσταση

Α. Συμβολή στον εθνικό πλούτο (εγχώρια προστιθέμενη αξία, φόροι Υ/Α, μισθοί κ.λπ.).

Β. Οικονομική συμβολή στην ενεργειακή μετάβαση προς ΑΠΕ, βιοκαύσιμα, υδρογόνο κ.λπ.

Γ. Μείωση ενεργειακής εξάρτησης και βελτίωση του ισοζυγίου πληρωμών.

Δ. Διεύρυνση και αξιοποίηση τεχνογνωσίας και υψηλά καταρτισμένου δυναμικού.

Ε. Συμμετοχή στον διεθνή καταμερισμό με την αύξηση παραγωγής πετροχημικών.

2. Γεωστρατηγική

διάσταση

Αποτελεσματική υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων έναντι της Τουρκίας.

3. Οικολογική διάσταση

Αμεση μείωση αποτυπώματος άνθρακα, δυνατότητα παραγωγής (μπλε) υδρογόνου (σε ρόλο γέφυρας προς «πράσινο»).

Χερσαίες παραχωρήσεις

Θαλάσσιες παραχωρήσεις

Αδιάθετες περιοχές

4. Κοινωνική διάσταση Αύξηση απασχόλησης, δημιουργία δημοσιονομικού χώρου για κοινωνικές παροχές, στήριξη νοικοκυριών και μείωση της ενεργειακής φτώχειας.

Τι πρέπει να γίνει

1 Διαμόρφωση ολοκληρωμένης «πετρελαϊκής στρατηγικής» και πλαισίου πλήρους συμμόρφωσης προστασίας του περιβάλλοντος, με ενσωμάτωση των Υ/Α στη γενικότερη ενεργειακή και γεωστρατηγική πολιτική της χώρας (π.χ. East Med Gas Forum).

2 Επιτάχυνση των συμβατικών δράσεων από τις αδειοδοτημένες εταιρείες. Κομβικός είναι ο ρόλος (αλλά με έλεγχο της πολιτείας που έχει το 35%) των ΕΛΠΕ (με δικαιώματα στο ωριμότερο κοίτασμα του Δυτικού Πατραϊκού). Και αν οι εταιρείες δεν έχουν διάθεση για μια τέτοια μεσομακροπρόθεσμη στρατηγική προσέγγιση, το Δημόσιο θα πρέπει να ξαναδεί τον ρόλο του.

3 Αδειοδοτήσεις και έρευνες και στα νότια και ανατολικά της Κρήτης (έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον χωρίς ανταπόκριση).

4 Διεκδίκηση στήριξης για επενδύσεις από την Ε.Ε. και χρηματοδοτικούς οργανισμούς.

5 Σταθερότητα στη στρατηγική αξιοποίησης του εθνικού πλούτου, εύρεση νέων εταίρων (αν χρειαστεί) και μέγιστη αξιοποίηση του εγχώριου δυναμικού (ΕΔΕΥ, ΕΛΠΕ κ.λπ.).

Για μας το μέλλον της ενέργειας (οφείλει να) είναι πράσινο. Ομως το ερώτημα είναι πώς θα φτάσουμε σε αυτό και τι θα γίνει κατά τη μετάβαση. Το βασικό ερώτημα στη διάρκεια της ενεργειακής μετάβασης είναι: Ερευνα και εκμετάλλευση των Υ/Α μας ή εξάρτηση; Ας συνειδητοποιήσουμε ότι μια αποτελεσματική εθνική ενεργειακή στρατηγική μπορεί να αξιοποιήσει τους εγχώριους Υ/Α προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.

Στο 35% ανήλθε η συμμετοχή των φωτοβολταϊκών στις απευθείας καθαρές επιδοτήσεις των ΑΠΕ προς τους καταναλωτές

το καλοκαίρι του 2022 με βάση τον ΣΠΕΦ (Σύνδεσμος Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά). Σύμφωνα

με σχετική ανακοίνωση του Συνδέσμου, ήταν ραγδαία η αύξηση της συνεισφοράς των επαγγελματικών φωτοβολταϊκών στο Ταμείο Ενεργειακής

Μετάβασης με βάση όσα αναφέρει ο

ΣΠΕΦ. Εκτιμάται, δε, σε ένα ένα ποσό

που ξεπερνά τα 450 εκατ. ευρώ για το

διάστημα ενός τετραμήνου.

«Η κορύφωση της κρίσης του φυσικού αερίου το περασμένο καλο-

καίρι έφερε σημαντικές μεταβολές

στη συνεισφορά των ΑΠΕ αλλά και χωριστά κάθε επιμέρους τεχνολο-

γίας τους στη στήριξη των λογαρια-

σμών ρεύματος των καταναλωτών

μέσω της χρηματοδότησης του

Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ). Σε ό,τι αφορά εν προκειμένω

τα επαγγελματικά φωτοβολταϊκά, συντελέστηκε ραγδαία αύξηση της συνεισφοράς τους όχι μόνο λόγω της αύξησης των χονδρεμπορικών

τιμών του ρεύματος αλλά ένεκα και

της ένταξης στο σύστημα και νέων φτηνών σε τιμές αποζημίωσης σταθμών», αναφέρει ο ΣΠΕΦ δημοσιοποιώντας σχετική μελέτη:

«Με την παρούσα ποσοτική ανάλυση εξετάζεται διακριτά το διάστημα από Ιούνιο έως και Σεπτέμβριο 2022, δηλαδή χρονικά μέχρι εκεί που υπάρχουν διαθέσιμα πρωτογενή στοιχεία για τις παραγωγές των ΑΠΕ από το δελτίο ΕΛΑΠΕ (Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ) που εκδίδει ο ΔΑΠΕΕΠ. Σημειώνεται πως η περίοδος αυτή, και ειδικότερα το 3μηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου 2022 που λειτούργησε επιτυχημένα ο Προσωρινός Μηχανισμός επιστροφής εσόδων της Αγοράς Επόμενης Ημέρας (ΑΕΗ), απορρόφησε ανά μονάδα χρόνου το μεγαλύτερο μέρος των επιδοτήσεων προς τους καταναλωτές, ήτοι περί

τα 3,7 δισ. ευρώ σε διάστημα μόλις

3 μηνών και με τον κρατικό προϋπολογισμό να καλύπτει λιγότερο από το 40% περίπου.

Με το μέτρο της θέσπισης του

πλαφόν εσόδων από τη χονδρική ανά

τεχνολογία και εν προκειμένω των 85

ευρώ/MWh στις ΑΠΕ στο πλαίσιο του

Προσωρινού Μηχανισμού, επήλθε η

αποσύνδεση της Ειδικής Τιμής Αγοράς (ΕΤΑ) ανά τεχνολογία ΑΠΕ από

τη χονδρεμπορική τιμή (ΤΕΑ) της

προημερήσιας αγοράς για τιμές της

πάνω από το πλαφόν αυτό. Συνεπώς, για την περίοδο από τον Ιούλιο 2022

Μεγάλη είναι η συνεισφορά

στην αγορά των επαγγελματικών φωτοβολταϊκών

μετά την ένταξή

τους στο σύστημα παραγωγής

και μετά δεν είναι απευθείας εφικτό από τα στοιχεία που παρέχονται στο δελτίο ΕΛΑΠΕ να υπολογιστεί το όφελος της συνεισφοράς εκάστης τεχνολογίας ΑΠΕ, αφού τα κονδύλια των επιστροφών ανά τεχνολογία δεν διέρχονταν πλέον από τον ΕΛΑΠΕ. Σε ό,τι έχει να κάνει με τα στοιχεία που δημοσιεύονται από τη ΡΑΕ για τις συνεισφορές στο πλαίσιο του Προσωρινού Μηχανισμού, αυτά αφορούν συνολικά τις ανανεώσιμες και όχι διακριτά κάθε επιμέρους τεχνολογία τους». «Αλλωστε σε ό,τι αφορά τις ΑΠΕ που έχουν σταθερές-ρυθμιζόμενες τιμές αποζημίωσης, σε μακροοικονομικό επίπεδο περίπου τα ίδια ποσά επιστροφών θα κατέληγαν στην επιδότηση των καταναλωτών και χωρίς τον Προσωρινό Μηχανισμό, αφοί οι ΑΠΕ αυτές δεν έχουν τίποτα να επωφεληθούν από την αύξηση των χονδρεμπορικών τιμών», αναφέρεται σχετικά.

Συγκεκριμένα ο ΣΠΕΦ σημειώνει

ότι:

«Για την περίοδο της μεγάλης κρίσης στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ήτοι το 4μηνο διάστημα Ιουνίου-Σεπτεμβρίου 2022, και χωρίς να προσμετρώνται: ● τα αναλογούντα και δημοπρατηθέντα δικαιώματα ρύπων της περιόδου

που δεν δόθηκαν στον ΕΛΑΠΕ αλλά όδευσαν απευθείας στο ΤΕΜ για την ενίσχυση των καταναλωτών, ● η απομείωση της χονδρεμπορικής τιμής ούτως ή άλλως στην αγορά

ηλεκτρικής ενέργειας λόγω της διείσ-

δυσης των ΑΠΕ και του φαινομένου

του Merit Order Effect,

● οι ad hoc απευθείας εκταμιεύσεις

του ΕΛΑΠΕ προς το ΤΕΜ συσσωρευμένων από προηγούμενες περιόδους

πλεονασμάτων, τα οποία και χρήζει

να καταμεριστούν ανά τεχνολογία

ΑΠΕ με διαφορετικούς συντελεστές

συμμετοχής που αντιστοιχούν σε

κάθε προηγούμενη περίοδο παραγωγής τους αλλά και με βάση τις τότε ισχύουσες χονδρεμπορικές τιμές

από την παρούσα τεχνική ανάλυση προκύπτει πως:

Τα επαγγελματικά φωτοβολταϊκά του διασυνδεδεμένου συστήμα-

τος και δικτύου συνεισέφεραν απευθείας 451 εκατ. ευρώ επί συνόλου

1,3 δισ. ευρώ, ήτοι είχαν συμμετοχή

34,7% στο καλάθι της απευθείας καθαρής συνεισφοράς των ΑΠΕ στον καταναλωτή στο 4μηνο αυτό.

2 Τα αιολικά του διασυνδεδεμένου

συστήματος και δικτύου συνεισέφεραν απευθείας 804 εκατ. ευρώ

επί συνόλου 1,3 δισ. ευρώ, ήτοι είχαν συμμετοχή 61,9% στο καλάθι της

απευθείας καθαρής συνεισφοράς

των ΑΠΕ στον καταναλωτή στο 4μηνο αυτό.

3

Τα μικρά υδροηλεκτρικά του διασυνδεδεμένου συστήματος και

δικτύου συνεισέφεραν απευθείας 32

εκατ. ευρώ επί συνόλου 1,3 δισ. ευρώ,

ήτοι είχαν συμμετοχή 2,4% στο καλάθι της απευθείας καθαρής συνεισφοράς των ΑΠΕ στον καταναλωτή στο 4μηνο αυτό.

4 Τα έργα βιομάζας-βιοαερίου του διασυνδεδεμένου συστήματος και δικτύου συνεισέφεραν απευθείας 26 εκατ. ευρώ επί συνόλου 1,3 δισ. ευρώ, ήτοι είχαν συμμετοχή 2% στο καλάθι της απευθείας καθαρής συνεισφοράς των ΑΠΕ στον καταναλωτή στο 4μηνο αυτό.

5 Τα οικιακά φωτοβολταϊκά στέγης του διασυνδεδεμένου συστήματος και δικτύου δεν συνεισέφεραν στην ενίσχυση των καταναλωτών αλλά απορρόφησαν 13 εκατ. ευρώ, ήτοι είχαν αρνητική συμμετοχή -1% στο καλάθι της απευθείας καθαρής συνεισφοράς των ΑΠΕ στο 4μηνο αυτό. Είναι βέβαιο πως αν συνδέονταν γρηγορότερα στο δίκτυο όλα τα Φ/Β έργα που έχουν ήδη κατασκευαστεί αλλά παραμένουν για πολλούς μήνες ασύνδετα ένεκα των καθυστερήσεων στα έργα δικτύου ευθύνης κυρίως του ΔΕΔΔΗΕ, το όφελος των καταναλωτών από τα επαγγελματικά φωτοβολταϊκά θα ήταν ακόμη μεγαλύτερο.

Πουθενά στην παρούσα μελέτη δεν υπονοείται πως δεν υπάρχουν τεχνικά όρια στη διείσδυση εκάστης τεχνολογίας ΑΠΕ με γνώμονα την επίτευξη ενός ισορροπημένου ενεργειακού μείγματος».

ΜΕΛΕΤΗ ΣΠΕΦ

«Πυλώνας» τα φωτοβολταϊκά

ΗΕλλάδα, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, της ενεργειακής κρίσης που προκλήθηκε και της

επιτακτικής ανάγκης για

απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, βρίσκεται μπροστά σε μια σημαντική

ευκαιρία να αναδειχτεί ενεργειακός κόμβος στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, ενισχύοντας τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και την επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Ενωσης για netzero έως το 2050.

Η ιταλική κυβέρνηση φέρεται να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού

EastMed, διαμορφώνοντας έναν νέο

διάδρομο προς την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης

από το ρωσικό αέριο, εκκινώντας από

το Ισραήλ, μέσω Κύπρου, Ελλάδας

και Ιταλίας. Η ιταλική Edison μαζί με

τη ΔΕΠΑ εργάζονται για την προώ-

θηση του αγωγού EastMed, με τον

διευθύνοντα σύμβουλο της πρώτης, Nicola Monti, να επαναλαμβάνει σε

κάθε ευκαιρία ότι το έργο εντάσσε-

ται στη στρατηγική της Edison για

ενίσχυση της μακροπρόθεσμης

συμβολής της στη στρατηγική βιώ-

σιμης ανάπτυξης της Ε.Ε. Ο πόλεμος

Το ιταλικό

ενδιαφέρον

για επενδύσεις

στον τομέα της

ενέργειας στην

Ελλάδα είναι

ιδιαίτερα

έντονο και γνωστό

εδώ και μία

δεκαετία

στην Ουκρανία άλλωστε ανέδειξε έτι περαιτέρω τη σημασία του διασυνδετήριου αυτού αγωγού των 1.900 χιλιομέτρων, καθώς αναμένεται να διασφαλίσει τη σύνδεση των κοιτασμάτων αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, από τις υπεράκτιες περιοχές του Ισραήλ υποθαλάσσια μέσω της Κρήτης και της ηπειρωτικής Ελλάδας από τις ακτές της Θεσπρωτίας με τον αγωγό ΠΟΣΕΙΔΩΝ στην Ευρώπη μέσω Ιταλίας, εξασφαλίζοντας πρόσβαση στο κοίτασμα «Λεβιάθαν»

-ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα της περιοχής. Ηδη και άλλοι ιταλικοί όμιλοι, ανάμεσά τους οι Renco SpA και Sicilsaldo-Nuova Ghizzoni, έχουν εκδηλώσει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για συμμετοχή στην κατασκευή του αγωγού EastMed. Το ιταλικό ενδιαφέρον για επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα έντονο και γνωστό εδώ και μία δεκαετία σε όποιον γνωρίζει τον τομέα της ενέργειας, με μεγάλους ιταλικούς ομίλους να δραστηριοποιούνται ενεργά διαμορφώνοντας τον ενεργειακό χάρτη της χώρας. Οι Edison, Renco SpA, Enel Green Power, Eni, Snam, Terna μάλιστα φαίνεται ότι σχεδιά-

ζουν να ενισχύσουν την παρουσία τους στη χώρα με επενδύσεις στην

έξυπνη, την πράσινη και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μεταξύ άλλων, με τα υπάρχοντα δεδομένα, τα

επενδυτικά πλάνα τους φαίνεται ότι

επικεντρώνονται σε μεγάλες εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών και αιολικά

πάρκα με έμφαση στα offshore. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από το

2019 με την Ευρωπαϊκή Πράσινη

Συμφωνία, έχει υιοθετήσει τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον με

όρους ESG. Η αξιοποίηση πιο φιλι-

κών προς το περιβάλλον μορφών

ενέργειας είναι πλέον μονόδρομος

για τα κράτη-μέλη, δεδομένων και

των κεφαλαίων που διατίθενται για

τον μετασχηματισμό της ευρωπαϊ-

κής οικονομίας. Υπολογίζεται ότι σε

μία δεκαετία θα υλοποιηθούν επεν-

δύσεις ύψους 1 τρισ. €. Για την Ε.Ε. τα

πράγματα είναι ήδη καθορισμένα. Για

την Ελλάδα το μέλλον θα δείξει κατά

πόσον θα ανταποκριθεί άμεσα για να

επιτύχει ικανοποιητικές επιδόσεις,

επιταχύνοντας τη μετάβαση προς τη

βιώσιμη ανάπτυξη.

Η επόμενη ελληνική κυβέρνηση

θα πρέπει να αδράξει την ευκαιρία

αξιοποιώντας όλες τις διαθέσιμες

δυνατότητες, ανοίγοντας τον δρόμο για σημαντικές επενδύσεις, οι οποίες θα φέρνουν φυσικό αέριο στην Ελλάδα, μέρος του οποίου θα κατευθύνεται στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και την ηπειρωτική Ευρώπη συμβάλλοντας καταλυτικά στην ενεργειακή επάρκεια, και παράλληλα να δώσει προτεραιότητα στην αποθήκευση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Οι προκλήσεις είναι μεγάλες, καθώς η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα είναι αργή, ακριβή και απαιτεί άρση κοινωνικών αγκυλώσεων και σύγκρουση με εμπεδωμένα συμφέροντα. Οι νέες επενδύσεις, απαραίτητες για τη μετάβαση σε φιλικότερες προς το περιβάλλον μορφές ενέργειας –ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και φυσικό αέριο, το οποίο συμπεριλαμβάνεται από την Ευρωπαϊκή Ταξινομία στις επιλέξιμες δαπάνες για την επίτευξη του netzero ως πράσινη επένδυση– απαιτούν ορθό σχεδιασμό, ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων και άμεση υλοποίηση με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.

*Ο δρ Ιωάννης Τσαμίχας είναι πρόεδρος του Ελληνο-Ιταλικού Επιμελητηρίου Αθήνας

Εν δυνάμει πρωταγωνιστές στην ενεργειακή μετάβαση

να ιδιαίτερα θερμό καλοκαίρι προδιαγράφε-

ται για την ευρωπαϊκή

γεωργία και αγροδια-

τροφή τόσο σε θεσμικό

όσο και σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο.

Η στάση που θα τηρηθεί

απέναντι σε ιδιαίτερα κρίσιμους

προς έγκριση φακέλους όπως

οι προτεινόμενοι Κανονισμοί για

την αποκατάσταση της φύσης

και για τη βιώσιμη χρήση των

φυτοπροστατευτικών προϊό-

ντων ή σε σχέση με τη δημιουρ-

γία ενωσιακού πλαισίου πιστοποίησης για τις απορροφήσεις

άνθρακα διχάζουν τα πολιτικά

κόμματα στο Ευρωπαϊκό Κοινο-

βούλιο και προκαλούν εντάσεις

μεταξύ των κοινοτικών οργά-

νων, καθώς οι «πράσινες» προ-

τάσεις της Επιτροπής φαίνεται

ότι αγνοούν κρίσιμα δεδομένα

που θέτουν υπό απειλή την οικονομική βιωσιμότητα και την παραγωγικότητα του ευρωπαϊκού πρωτογενούς τομέα. Και αυτό μάλιστα στη μετά

την εμπόλεμη σύρραξη στην

Ουκρανία εποχή, η οποία εγεί-

ρει ζητήματα επισιτιστικής

ασφάλειας με διεθνείς απο-

χρώσεις, ενώ προκαλεί σημα-

ντικούς τριγμούς στην ομαλή

λειτουργία της εφοδιαστικής

αλυσίδας τροφίμων και της

εσωτερικής αγοράς της Ε.Ε. Την

ίδια στιγμή η Ιβηρική χερσόνησος συνταράσσεται από την

επέλαση της κλιματικής αλλα-

γής, με την ξηρασία να οδηγεί

σε ερημοποίηση εκατομμύρια

στρέμματα καλλιεργούμενων

εκτάσεων και βοσκοτόπων, φαινόμενο με σαρωτικό αντίκτυπο που υπερβαίνει τα σύνορα της

ισπανικής γεωργίας και αγροδιατροφής. Ούτε όμως το πέ-

ρασμα από το χωράφι στο ράφι

αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας, καθώς ο πληθωρισμός τροφίμων στην Ε.Ε. καλά κρατεί, ασκώντας πίεση στις δαπάνες των νοικοκυριών και προβληματίζοντας αναλυτές και πολιτικούς ιθύνοντες.

Είναι σαφές ότι έχουμε περάσει το κατώφλι μιας νέας εποχής όπου τα ζητήματα της

γεωργίας και της αγροδιατροφής πρωταγωνιστούν, καθώς τοποθετούνται στο επίκεντρο

πολιτικών και οικονομικών εξε-

λίξεων που σχετίζονται τόσο με διεθνείς και ευρωπαϊκές προκλήσεις και στόχους όσον αφορά το περιβάλλον και το κλίμα (Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης

του ΟΗΕ, Ευρωπαϊκή Πράσινη

Συμφωνία) όσο και με γεωπολι-

τικές ανακατατάξεις.

Σε αυτό το νέο τοπίο που δι-

αμορφώνεται τα ζητήματα της

ανθεκτικότητας και της βιωσι-

μότητας του ευρωπαϊκού αλ-

λά και των εθνικών γεωργικών

τομέων αποκτούν στρατηγική

σημασία, καθώς επηρεάζουν

εκατομμύρια γεωργικές και

αγροδιατροφικές επιχειρήσεις,

Ελληνική γεωργία: αναπάντητες οι μεγάλες προκλήσεις της βιωσιμότητας και της ανθεκτικότητας

Της ΕΛΛΗΣ ΤΣΙΦΟΡΟΥ Διευθύνουσας Συμβούλου της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ

τους απασχολούμενους σε αυτές αλλά και το σύνολο των πολιτών-καταναλωτών.

Και ενώ η χώρα μας βρίσκεται εν μέσω δύο εκλογικών ανα-

μετρήσεων, στις οποίες λογικά θα όφειλαν να αναδειχτούν και

να συζητηθούν προτάσεις και στρατηγικές για την ενίσχυσης της βιωσιμότητας και της

ανθεκτικότητας της ελληνικής

γεωργίας και αγροδιατροφής, είναι εκκωφαντική η σιωπή που

επικρατεί στη δημόσια σφαίρα

σε σχέση με τα παραπάνω κρίσιμα ζητήματα.

Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη

το σημείο εκκίνησης της ελληνικής γεωργίας όσον αφορά το

επίπεδο αυτάρκειας και τις εξε-

λίξεις σε κρίσιμους τομείς της

φυτικής και ζωικής παραγωγής σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάζονται στην πρόσφατη

μελέτη τής GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ

«Προκλήσεις στην παραγωγή,

το εμπόριο και την αυτάρκεια

των γεωργικών προϊόντων της

χώρας»*, θα διαπιστώσουμε

ότι σε σημαντικό αριθμό προϊόντων φυτικής παραγωγής

αντιμετωπίζεται σημαντική

εξάρτηση από εισαγωγές, όπως

σε ορισμένα σιτηρά, όσπρια, φυτικά έλαια, σε ελαιούχους

σπόρους και υποπροϊόντα τους και στη ζάχαρη. Παράλληλα ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο αυτάρκειας παρουσιάζουν κρίσιμα προϊόντα

ζωικής παραγωγής όπως το βόειο κρέας (23,9%), το χοιρινό κρέας (30,3%), το αγελαδινό γάλα (63,1%) και το βούτυρο (23%), ενώ θα πρέπει να επισημανθεί

με επίταση η υψηλή τρωτότητα της κτηνοτροφίας της χώρας. Το κόστος των ζωοτροφών εκτινάχτηκε στο διάστημα της διετίας 2021-2022 κυρίως εξαιτίας της έντονης ανόδου των τιμών σημαντικών πρώτων υλών (αραβόσιτος, σιτάρι, κριθάρι, βρόμη, σόγια, σογιάλευρο) με συνέπεια τη σημαντική άνοδο των τιμών στα προϊόντα της ζωικής παραγωγής (κρέας, γαλακτοκομικά, τυροκομικά προϊόντα) αλλά και την επακόλουθη πτώση της κατανάλωσης, θέτοντας σε κρίση τον κλάδο στο

σύνολό του.

Η έννοια του κατεπείγοντος ενός ανοιχτού δημόσιου διαλόγου για τη χάραξη μακροπρόθεσμης στρατηγικής βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας του εθνικού πρωτογενούς και αγροδιατροφικού τομέα σε οριζόντιο και τομεακό επίπεδο αποκτά ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα, εάν λάβουμε υπόψη τα παραπάνω δεδομένα. Η γνώση, η καινοτομία, η ψηφιοποίηση, η οργάνωση της παραγωγής, η αποτελεσματική διαχείριση των (κλιματικών και άλλων) κινδύνων, η ανανέωση των γενεών αποτελούν τον κορμό μιας τέτοιας εθνικής στρατηγικής, την οποία μπορεί να υποστηρίξει με πολύτιμα εργαλεία η -ανεφάρμοστη ακόμα στη χώρα μαςΚοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 2023-2027.

*Η μελέτη τής GAIA EΠΙΧΕΙΡΕΙΝ είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα https://www.c-gaia.gr/

Σχέδιο για «πράσινη» επένδυση

Καινοτόμες τεχνολογίες, οι οποίες μπορούν να αναπαραχθούν και από άλλους βιομηχανικούς κλάδους, όπως το Partial Oxyfuel, και είναι ικανές να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συμ-

βάλλοντας στην κυκλική οικονομία

χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα και

στην επίτευξη των ευρωπαϊκών και ελληνικών στόχων για καθαρή ενέργεια περιλαμβάνει η επένδυση του ομίλου «Ηρακλής - Holcim» που ετέθη υπόψη του Enterprise Greece για ένταξη στις διατάξεις του Ν. 4864/2021 ως «Εμβληματική Επένδυση Εξαιρετικής Σημασίας».

Το προτεινόμενο επενδυτικό σχέδιο αφορά την εισαγωγή μιας εγκατάστασης δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα («CCS») στο εργοστάσιο παραγωγής τσιμέντου στο Μηλάκι της Εύβοιας.

Το συνολικό ύψος της προτεινόμενης επένδυσης προϋπολογίζεται σε 284,5 εκατ. ευρώ.

«Η ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία των νέων υποδομών, καθώς

και η ενισχυμένη δραστηριότητα της

ευρύτερης εφοδιαστικής αλυσίδας

του εργοστασίου και των νέων υπο-

δομών θα υποστηρίξουν 1.190 θέσεις

εργασίας συνολικά κατά το 2026 (55

θέσεις εργασίας στη μονάδα παρα-

Αφορά την

εισαγωγή μιας

εγκατάστασης

δέσμευσης και

αποθήκευσης

διοξειδίου του

άνθρακα («CCS»)

στο εργοστάσιο

παραγωγής

τσιμέντου στο

Μηλάκι

γωγής, 771 στους σχετικούς κλάδους

και τις εφοδιαστικές αλυσίδες και 364 μέσω της ενίσχυσης των εισοδημάτων

των εργαζομένων και παρόχων κεφαλαίου», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά. Ηδη, ο επενδυτικός φάκελος

της εταιρείας «Ηρακλής - Ηolcim»

κατατέθηκε στην εταιρεία Enterprise Greece με την υπ’ αριθμόν 10900/1210-2022 αίτηση. Συγκεκριμένα, ο φορέας επένδυσης αιτείται ένταξη του έργου στις διατάξεις του Ν. 4864/2021 ως «Εμβληματικής Επένδυσης Εξαιρετικής Σημασίας», καθώς και τη λήψη των κινήτρων της φορολογικής απαλλαγής (άρθρο 8 παρ. 2α του Ν. 4864/2021), της ταχείας αδειοδότησης (άρθρο 9 του Ν. 4864/2021) και των κινήτρων ενίσχυσης δαπανών στρατηγικών επενδύσεων (άρθρο 10 του Ν. 4864/2021).

Σημειώνεται ότι με βάση όσα

αναφέρει η εταιρεία, η «πράσινη»

διαχείριση σε υλικά και απόβλητα και η υιοθέτηση του μοντέλου της

κυκλικής οικονομίας και στον κλάδο των κατασκευών είναι αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής του Ομίλου ΗΡΑΚΛΗΣ.

Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής ο Ομιλος επέλεξε την ένταξή του στην ΠΕΔΜΕΔΕ ΕCO, Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης ΑΕΚΚ (Απόβλητα, Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδα-

φίσεων). Αναφερόμενος ο διευθύνων

σύμβουλος του ομίλου ΗΡΑΚΛΗΣ

Δημήτρης Χανής στη συνεργασία με

την ΠΕΔΜΕΔΕ τόνισε πριν από λίγο

διάστημα πως «η νέα αυτή σχέση που

οικοδομείται είναι πλήρως ευθυγραμ-

μισμένη με την “πράσινη” στρατηγική

του Ομίλου καθώς η διαχείριση των

ΑΕΚΚ είναι μία από τις μεγαλύτερες

προκλήσεις στον κλάδο των αειφόρων

κατασκευών. Με την αξιοποίηση των

ΑΕΚΚ, ο Ομιλος ΗΡΑΚΛΗΣ συμβάλλει

στη μετατροπή τους από δυνητικές

εστίες ρύπανσης και υποβάθμισης του

αστικού και φυσικού περιβάλλοντος

σε πολύτιμες πρώτες ύλες, με πολλα-

πλά οφέλη για την οικονομία και το

περιβάλλον».

Πρόσφατη εξαγορά

της ΛΑΡΣΙΝΟΣ

Ο Ομιλος Εταιρειών ΗΡΑΚΛΗΣ, μέλος της Holcim, είναι σήμερα ο

μεγαλύτερος παραγωγός τσιμέντου

στην Ελλάδα, έχοντας περισσότερα

από 100 χρόνια παρουσίας στην αγο-

ρά. Μάλιστα στο πλαίσιο υλοποίησης

της στρατηγικής του, ανακοίνωσε πριν

από λίγες μέρες συμφωνία για την

εξαγορά του συνόλου των μετοχών

της εταιρείας Λαρσινός Α.Ε. «Η επιχει-

ρηματική αυτή κίνηση είναι πλήρως

ευθυγραμμισμένη με τη στρατηγική

ανάπτυξης του ομίλου και στοχεύει

τόσο στην περαιτέρω ενίσχυση της ηγετικής του θέσης στον κλάδο των δομικών υλικών όσο και στη διεύρυνση του γεωγραφικού του αποτυπώματος», σημειώνεται στην ανακοίνωση. Η Λαρσινός Α.Ε. είναι μία από τις πιο δυναμικές και ταχύρρυθμα αναπτυσσόμενες εταιρείες στους τομείς παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος από σταθερές (εμπορικές) μονάδες, παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος από κινητές (εργοταξιακές) μονάδες, παραγωγής αδρανών υλικών και εκμετάλλευσης λατομείων.

Στην Ελλάδα ο όµιλος ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ διαθέτει 2 εργοστάσια παραγωγής τσιµέντου στον Βόλο και στο Μηλάκι Ευβοίας και 11 ενεργά λατοµεία. Απασχολεί 650 εργαζόµενους. Το µεγαλύτερο µέρος της παραγωγής του εξάγεται. Με τη συγκεκριμένη εξαγορά, ο Ομιλος ΗΡΑΚΛΗΣ, στον τομέα του έτοιμου σκυροδέματος, αφενός επεκτείνει το εμπορικό του δίκτυο κυρίως στην Πελοπόννησο, αφετέρου ενισχύει τις υπηρεσίες εξυπηρέτησης εκτέλεσης τεχνικών έργων μέσω των εργοταξιακών μονάδων σε όλη τη χώρα. Στον τομέα των αδρανών υλικών, η συμφωνία διευρύνει το γεωγραφικό αποτύπωμα της εταιρείας στην Κορινθία, τη Μεσσηνία και τη Φθιώτιδα.

ΟΜΙΛΟΣ HΡΑΚΛΉΣ - ΉOLCIM

ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ

Εξαγωγή ελληνικής καινοτομίας

Με ισχυρό αποτύπωμα στην αγορά εύκαμπτων συσκευασιών,

η Ελλάδα διαθέτει σημαντικές

εταιρείες που αναδεικνύουν τη

σημασία στην προσπάθεια για

έναν πιο πράσινο τρόπο ζωής

των εν λόγω συσκευασιών. Αυ-

τές, μεταξύ άλλων, συμβάλλουν

στην εξοικονόμηση πόρων, κυ-

ρίως μέσα από τη διατήρηση

των προϊόντων σε καλές συνθή-

κες, και την εύκολη μεταφορά

τους. Ετσι η Polyplast LTD, μία

από τις σημαντικότερες εταιρεί-

ες καθετοποιημένης παραγωγής

προϊόντων εύκαμπτης συσκευ-

ασίας με έδρα την Αυλώνα και

ισχυρή παρουσία στην εγχώρια

και διεθνή αγορά, επέκτεινε, εξάγοντας ελληνική τεχνογνω-

σία, τη δραστηριοποίησή της και

στη Σαουδική Αραβία.

Στη νέα χώρα εξαγωγών η

Polyplast LTD εγκαινίασε με

επιτυχία τις συνεργασίες της με

τον κλάδο της βιομηχανίας της

περιοχής παρέχοντας αποτελε-

σματικές λύσεις στα προϊόντα

εύκαμπτης συσκευασίας, προσαρμοσμένες στις ανάγκες της

τοπικής αγοράς. Αυτή τη στιγμή

η εταιρεία εξάγει τα προϊόντα

της σε Ολλανδία, Βέλγιο, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Αλβανία, Τουρκία, Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία,

Κόσοβο και Ιταλία και προσθέ-

τει στη φαρέτρα εξαγωγών της

ακόμα μία σημαντική αγορά με

τη νέα της συνεργασία στη Σαου-

δική Αραβία.

Σημειώνεται ότι η εταιρεία

Polyplast LTD ιδρύθηκε το 1981

και σήμερα αποτελεί μία από τις

σημαντικότερες εταιρείες καθετοποιημένης παραγωγής προϊό-

ντων εύκαμπτης συσκευασίας

(τσάντες ταμείων, courier bags, φιλμ θερμικής συρρίκνωσης,

φιλμ λαμιναρίσματος, βιομηχα-

νικοί σάκοι, ρολά για βιομηχανι-

κή χρήση, wicket bags κ.λπ.). Η

εταιρεία προσφέρει καινοτόμα

προϊόντα και υψηλό επίπεδο

ποιότητας και εξυπηρέτησης.

Εχει επιτύχει σημαντικές πα-

νευρωπαϊκές συνεργασίες και

εξάγει τα προϊόντα της σε περισ-

σότερες από 13 χώρες. Το 2006

η Polyplast LTD μεταφέρθηκε

στις νέες υπερσύγχρονες ιδιό-

κτητες κτιριακές εγκαταστάσεις

συνολικής έκτασης 4.000 τ.μ.

στη βιομηχανική περιοχή (βιο-

Η Polyplast

LTD εξάγει τα

προϊόντα της σε Ολλανδία, Βέλγιο, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Αλβανία, Τουρκία, Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία, Κόσοβο και Ιταλία

μηχανικό πάρκο) Αυλώνα.

Η Polyplast LTD προχώρησε

πρόσφατα στη δημοσίευση του

Απολογισμού Εταιρικής Υπευ-

θυνότητας που αφορά την επιχειρηματική της επίδοση για τη χρονιά 2021. Οπως αναφέρεται, η εταιρεία, αναγνωρίζοντας τους

κινδύνους που επιφέρει η κλιμα-

τική αλλαγή αλλά και τις χρηματοοικονομικές ευκαιρίες από την

επένδυση σε φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους παραγωγής, θέτει στόχο για το άμεσο μέλλον: την αύξηση του Μεριδίου του

Χαρτοφυλακίου των ΑΠΕ με τη

λειτουργία των Φ/Β συστημάτων στη στέγη του εργοστασίου, επιφάνειας 4.200 τ.μ., προς

κάλυψη των αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας και τη μείωσή της

σε ποσοστό 30%. Ταυτόχρονα, η Polyplast LTD δεσμεύεται να

υποστηρίζει δράσεις που έχουν

σκοπό να μεταβάλουν την τεχνολογική διάρθρωση και το μείγμα

καυσίμων των μέσων μεταφο-

ράς για τη μετάβαση προς μια

οικονομία χαμηλού ανθρακικού

αποτυπώματος, να αυξήσει τις

εφαρμογές Πρακτικών Κυκλικής

Οικονομίας και να καταγράφει

την κατανάλωση καυσίμων για

τα οχήματά της με στόχο τη μεί-

ωση του περιβαλλοντικού απο-

τυπώματος κατά τη μεταφορά.

ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ πόρων, ενέργειας και αποτροπή μόλυνσης διασφαλίζει με τη δράση της η ΕΝΔΙΑΛΕ, το Εθνικό Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων Λιπαντικών

Ελαίων, το οποίο λειτουργεί υπό

την εποπτεία του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ).

Με αφορμή μάλιστα την εντεινόμενη συζήτηση για το περιβάλλον η ΕΝΔΙΑΛΕ έχει συμμετάσχει σε συνεχείς δράσεις

ενημέρωσης των πολιτών για τη

σημασία της ανακύκλωσης των

λιπαντικών για την προστασία του περιβάλλοντος, τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, την εξοικονόμηση πρώτων υλών και ενέργειας και τη συμβολή στην

Κυκλική Οικονομία και τη Βιώσι-

μη Ανάπτυξη.

Ενδεικτικά αναφέρεται η επιτυχία της ΕΝΔΙΑΛΕ σε αριθμούς:

• Αποτρέπει τη μόλυνση του περιβάλλοντος από 27.000 τόνους επικίνδυνων & τοξικών αποβλήτων κατά μέσο όρο τον χρόνο.

• Εξοικονομεί ενέργεια περισσότερη από 1.100.000 ΜJ τον χρόνο διότι η διαδικασία παραγωγής 1 λίτρου πρωτογενούς λιπαντικού απαιτεί 8 φορές παραπάνω ενέργεια σε σχέση με τη διαδικασία επαναδιύλισης.

• Εξοικονομεί φυσικούς πόρους καθώς χρειάζονται 100 λίτρα αργού πετρελαίου για την παραγωγή 1 λίτρου πρωτογενούς βασικού λιπαντικού, τα οποία αντιστοιχούν σε μόλις 1,35 λίτρα Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων.

• Εχει καταφέρει την αναγέννηση στο 100% των συλλεγόμενων

ποσοτήτων Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων, οδηγώντας τα στην παραγωγή 19.500 τόνων αναγεννημένου βασικού λιπαντικού κατά μέσο όρο τον χρόνο.

«Η Ελλάδα είναι σήμερα πρωταθλήτρια στην Ευρωπαϊκή Ενωση στη Συλλογή και Αναγέννηση Αποβλήτων Λιπαντικών Ελαίων. Με 40.000 σημεία συλλογής σε όλη την Ελλάδα, καταφέρνουμε να ξεπεράσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο συλλογής ΑΛΕ και το 100% της αναγέννησής τους. Το σύστημά μας έχει πετύχει πολλά, πάντα όμως υπάρχει καλύτερο το οποίο στοχεύουμε. Ολοι μαζί μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά, καθώς όλοι αξίζουμε έναν βιώσιμο πλανήτη» ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΝΔΙΑΛΕ, Γεώργιος Δεληγιώργης.

τόπων και ο πολιτισμός

πορεί άραγε η μνήμη να αποτελέσει

ένα εφαλτήριο

για τη δημιουργία

ενός νέου κοινωνι-

κού συμβολαίου; Μπορούν άραγε οι

αναμνήσεις, οι θύμησες, το ένστικτο

να κάνουν τους ανθρώπους να κινή-

σουν βουνά ή να πάρουν τα βουνά;

Μακριά από την πόλη για πολλούς

σημαίνει ότι βρίσκεσαι μακριά από

τους ανθρώπους, από τον πολιτι-

σμό, από την κίνηση, από τον κό-

σμο. Ομως, μακριά από τη φύση και

από τις ρίζες απομακρύνεται κανείς

από τον άνθρωπο και τον πολιτισμό.

Ζώντας στο χωριό συνειδητοποιείς

πολλά και αναθεωρείς ακόμα περισσότερα, μύθοι καταρρίπτονται και

νέες διαπιστώσεις αποκαλύπτονται.

Η ανάπτυξη, η εξέλιξη και η πρόο-

δος, οι ευκαιρίες και τα ερεθίσματα

δεν είναι απαραίτητα συνυφασμένα

με το αστικό περιβάλλον· μπορείς να

τα βρεις και στην ύπαιθρο, ακόμα

και σε ένα μικρό χωριό, αρκεί να το φανταστείς και να εργαστείς γι’ αυτό!

«Συνηθίσαμε να τα περιμένουμε

όλα από την κυβέρνηση. Τίποτα δεν

δικαιολογεί τη δική μας αδράνεια.

Αυτή η σκέψη μάς παρακίνησε να

σκεφτούμε πώς μπορούμε να σταματήσουμε το χωριό μας από τον κα-

τήφορο. Ο ελληνικός λαός μία ώθη-

ση μόνο περιμένει, για να πάει στον

δρόμο τον καλό» (1898, Απόσπασμα

από το καταστατικό του Κοινού των

Βαμβακιτών ή Επιτροπής Πληρεξου-

σίων Βαμβακούς). Το Κοινό ήταν ένα

20μελές σχήμα στο χωριό της Βαμ-

βακούς, το οποίο αποφάσισε να πάρει

την τύχη του χωριού στα χέρια του,

Γράφει Η ΟΜΆΔΆ VAMVAKOU REVIVAL

Η ανάπτυξη,

η εξέλιξη και

η πρόοδος, οι

ευκαιρίες και

τα ερεθίσματα δεν

είναι απαραίτητα

συνυφασμένα

με το αστικό

περιβάλλον·

μπορείς να τα

βρεις και στην

ύπαιθρο, ακόμα

και σε ένα μικρό

χωριό, αρκεί να το

φανταστείς και να

εργαστείς γι’ αυτό

λίγο μετά την πτώχευση της Ελλάδας αλλά και την ήττα της χώρας από την Τουρκία. Ουσιαστικά, επρόκειτο για

ένα κοινωνικό συμβόλαιο, το οποίο έθετε στο επίκεντρο την αναγέννηση

του τόπου. Μάλιστα, όταν το 1914 η ομάδα αυτή ολοκλήρωσε τη δραστηριότητά της, είχε πετύχει πολλά για τον τόπο στην εκπαίδευση, στον πολιτισμό, στην οργανωμένη κτηνοτροφία, τη γεωργία, την ηθική βελτίωση

και την εκλογική ελευθερία. Σύνθημά

της «Η ισχύς εν τη ενώσει» και εικαστικό συμπλήρωμα του καταστατικού η «ισότιμη χειραψία». Το ενδιαφέρον και όχι ιδιαίτερα γνωστό είναι ότι το 1912 ο Ελευθέριος Βενιζέλος έφερε

στη Βουλή τον νόμο περί δήμων και κοινοτήτων, χρησιμοποιώντας το μοντέλο του Κοινού των Βαμβακιτών ως παράδειγμα εφαρμογής στην τοπική αυτοδιοίκηση. «Η Λακεδαίμων δύναται να καυχάται ότι πρώτη έδωκε το σύνθημα της αυτοδιοικήσεως των δήμων και των χωρίων διά της ιδρύσεως της Κοινοτικής Επιτροπής Βαμβακούς», ανέφερε μεταξύ άλλων. Εκατόν είκοσι χρόνια μετά, αυτό το παράδειγμα μας έδειξε τον δρόμο και, πριν από πέντε χρόνια, ξεκινήσαμε ένα εγχείρημα Αναβίωσης ενός μικρού χωριού στον Πάρνωνα, του χωριού της Βαμβακούς Λακωνίας.

Ενας τόπος που είχε εγκαταλειφθεί, σχεδόν ερημώσει, με 9 μόνιμους κατοίκους τότε, που όμως για εμάς και το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ),

με το οποίο συνεργαζόμαστε και

υποστηρίζει αυτήν την πρωτοβου-

λία από την πρώτη κιόλας ημέρα,

έμοιαζε ένας ανοιχτός δρόμος για

δημιουργία και νέα ζωή. Το εγχείρη-

μα της Αναβίωσης της Βαμβακούς

σκοπεύει στην επιστροφή μόνιμων

κατοίκων στην περιοχή και τη βιώ-

σιμη ανάπτυξη του τόπου μέσα από

ένα ολιστικό πλάνο που περιλαμβά-

νει τους τομείς του τουρισμού, του

πολιτισμού, της αγροδιατροφής,

της καινοτομίας και της επιχειρημα-

τικότητας, δημιουργώντας ευκαιρίες

απασχόλησης και διαμορφώνοντας

σύγχρονες συνθήκες ζωής για τους

νέους κατοίκους, έχοντας ως εφόδια το ανθρώπινο κεφάλαιο, την αυθεντικότητα του τόπου, την ιστορία, τον

πολιτισμό και τον φυσικό πλούτο της

περιοχής. Πρόθεσή μας είναι όλη αυ-

τή η προσπάθεια να γίνει βιώσιμη και

να αποτελέσει παράδειγμα και φάρο

για άλλες πρωτοβουλίες στην Ελλά-

δα και στον κόσμο.

Εξαρχής, προσεγγίσαμε τον πολι-

τισμό και τον φυσικό πλούτο ως ζωτικό χώρο για τη δραστηριότητά μας, ως έμπνευση και ερεθίσματα για τη

νέα γενιά, ως ένα αναπόσπαστο κομ-

μάτι της νέας κοινωνίας που ξεκίνησε να χτίζεται σχεδόν από το μηδέν. Μέρος της προσπάθειας στο πλαίσιο του κοινωνικού πειράματος κι εγχειρήματος της Αναβίωσης της Βαμβακούς, που υλοποιεί η Vamvakou Revival σε συνεργασία με το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), πέρα από

την οικονομική και περιβαλλοντική

βιωσιμότητα, είναι η στόχευση στην κοινωνική βιωσιμότητα, μέσα από

την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, τη διατήρηση των ηθών

και των εθίμων, τη διασφάλιση της

αρμονικής ζωής μεταξύ των κατοίκων και εν γένει της ποιότητας ζωής. Ενας μέρος της προσπάθειάς μας

εντάσσεται στο να δημιουργήσουμε νέα ερεθίσματα πολιτισμού εκεί που δεν πιστεύει κανείς ότι υπάρχουν, να προσθέσουμε στη σκέψη του ντόπιου αλλά και του επισκέπτη, να προσφέρουμε «κάτι ακόμα» στην προσωπικότητά του, να ερεθίσουμε τη φαντασία του και φυσικά να του δώσουμε τη δυνατότητα, μέσα από πληθώρα προγραμμάτων και εκδηλώσεων, να γνωρίσει τον τόπο μας και φεύγοντας να πάρει μαζί του εικόνες που θα του δώσουν το κίνητρο να επιστρέψει στη Βαμβακού – γιατί όχι, να φανταστεί κάποια στιγμή και τον εαυτό του στο χωριό. Μερικές καλές αφορμές για κάποιον είναι ο Vamvakou Mountain Run (11/6/2023) και το Vamvakou Experience Festival (14-16/7/2023). Σκοπός τoυ αγώνα ορεινού τρεξίματος είναι η ανάδειξη του φυσικού πλούτου της ευρύτερης περιοχής και η ενθάρρυνση της συμμετοχής σε δραστηριότητες και δρώμενα μέσα στη φύση, με τους δρομείς να έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τα καταπράσινα μονοπάτια του Πάρνωνα και να ζήσουν την εμπειρία του χωριού.

Στο επίκεντρο του Vamvakou Experience Festival τίθενται μοναδικές εμπειρίες στο χωριό, συμπυκνωμένες σε ένα τριήμερο, όπου πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζουν τέσσερις άξονες: Πολιτισμός & Εκπαίδευση, Αθλητισμός & Ευεξία, Καινοτομία & Τεχνολογία, Γαστρονομία & Αγροδιατροφή, ενώ στόχος είναι αυτή η διοργάνωση να γίνει θεσμός και να αποτελέσει ένα σημείο αναφοράς για την Πελοπόννησο.

Η αναζωογόνηση μικρών

Επανασχεδιασµός προϊόντων

Οικολογικός σχεδιασµός

(χρήση φιλικών προς το

περιβάλλον υλικών, µεγάλη

διάρκεια ζωής, επισκευάσιµα, βιοδιασπώµενα ή ανακυκλώσιµα)

Επέκταση κύκλου

ζωής προϊόντων

Προϊόντα επισκευάσιµα

επαναχρησιµοποιήσιµα

ανακυκλώσιµα

Πράσινες

προµήθειες & Ανανεώσιµες Πηγές

Ενέργειας

Προµήθεια ανακυκλώσιµων υλικών, ενέργεια από

ανανεώσιµες πηγές

Προϊόντα ως υπηρεσίες

Προσφερόµενες

υπηρεσίες αντί για

προϊόντα (π.χ. leasing αυτοκινήτων, ενοικίαση εργαλείων κ.ά.)

Βιοµηχανική

συµβίωση

Συνεργασία βιοµηχανιών για ανταλλαγή πόρων & πλατφόρµα επικοινωνίας για µέγιστη χρήση πόρων

Ανάκτηση πόρων

από απόβλητα

Ανακύκλωση υλικών/προϊόντων, για

χρήση τους ως πόρων

Βιώσιμη επιχειρηματικότητα

συνεργατικότητα

Ηβιώσιμη επιχειρηματικότητα αποτελεί μια σύγχρονη μορφή οικονομικής δραστηριότητας που ανταποκρίνεται στις ανάγκες των επιχειρήσεων για ανάπτυξη, αλλά ταυτόχρονα λαμβάνει υπόψη την περιβαλλοντική διάσταση, αντιμετωπίζοντάς την ως ευκαιρία και όχι σαν εμπόδιο.

Σε ένα πλαίσιο βιώσιμης ανάπτυξης, το περιβάλλον και η ανταγωνιστικότητα θα πρέπει να λαμβάνονται ως έννοιες συμπληρωματικές και όχι αλληλοσυγκρουόμενες, καθώς η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί ουσιαστική συνθήκη για ισχυρή

ανταγωνιστικότητα και συνεπώς βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.

Η κυκλική οικονομία αναδεικνύε-

ται σε βασική συνιστώσα στην οποία

θα πρέπει να βασίζονται τα στρατηγι-

κά σχέδια ανάπτυξης των επιχειρήσε-

Της Εφης Τριτοπούλου*

ων. Σύμφωνα με τον ΣΕΒ(1) «η κυκλική οικονομία θα πρέπει να αξιοποιηθεί ως το σύγχρονο οικονομικό μοντέλο της χώρας για την προσέλκυση επενδύσεων, την ανάπτυξη της αγοράς, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την παραγωγή αξίας για περιβάλλον και κοινωνία». Οι πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις σε ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό επίπεδο θέτουν ως βασικό στόχο τη μείωση της ταφής των αποβλήτων σε 10% το 2030 (από 80% ταφή που έχουμε στην Ελλάδα σήμερα) και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να μεριμνήσουν για ελαχιστοποίηση των αποβλήτων που παράγουν, είτε μέσω της λειτουργίας τους είτε μέσω της παραγωγικής τους διαδικασίας.

Νέες υποχρεώσεις για επιχειρήσεις προκύπτουν και από τον Κλιματικό Νόμο (2022), στο πλαίσιο της επίτευξης μηδενικού ισοζυγίου άνθρακα για τη χώρα μας έως το 2050. Στο πλαίσιο

αυτό οι επιχειρήσεις θα πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 30% έως

το 2030 (έτος αναφοράς 2019), με επαλήθευση από τρίτο φορέα, να δημοσιεύουν ορισμένες εξ αυτών ετησίως, να εισαγάγουν την ηλεκτροκίνηση στον

εταιρικό τους στόλο, να υπολογίζουν

το ανθρακικό τους αποτύπωμα και να

αναπτύσσουν σχέδια μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.

μοντέλα

κυκλικής οικονομίας

Η κυκλική οικονομία και η βιώσιμη ανάπτυξη μπορούν να αποτελέσουν επιχειρηματικές ευκαιρίες εφόσον αναπτυχθούν κατάλληλα μοντέλα, όπως παρουσιάζεται στη σχετική εικόνα.

Η συνεργατικότητα μεταξύ των επιχειρήσεων, παράγων-κλειδί για τη βιώσιμη ανάπτυξη

Οι επιχειρήσεις, πλέον, αναλαμβάνουν ιδιαίτερη ευθύνη απέναντι στην κοινωνία και το περιβάλλον και ενσωματώνουν στην επιχειρηματική στρατηγική τους αντίληψη ότι όλα στον πλανήτη είναι διασυνδεδεμένα και αλληλεξαρτώμενα (οικοσυστήματα, πόροι, ανθρώπινες κοινωνίες). Οι πελάτες τους ευαισθητοποιούνται περιβαλλοντικά όλο και περισσότερο και απαιτούν βιώσιμες υπηρεσίες και οι ίδιες οι επιχειρήσεις αναζητούν ανταγωνιστικά και συνάμα βιώσιμα πλεονεκτήματα στον χώρο τους. Επίσης, παρατηρείται ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις δεν έχουν πρόσβαση σε ενημέρωση σχετικά με νέες θεσμικές, περιβαλλοντικές και τεχνολογικές εξελίξεις και δεν έχουν τις ίδιες δυνατότητες για εύρεση κατάλληλα εξειδικευμένων συνεργατών και τη χρηματοδότηση δράσεων βιώσιμης ανάπτυξης.

Επιχειρηματικά

Κυκλική

οικονοµία Επιχειρηµατικές ευκαιρίες